EMDR TürkiyE-Bülteni

EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Konuk Yazar
EMDR camiasında önemli
bir isim olan Andrew
Leeds, İstanbul’da önemli
bir eğitim verdi:
Uzm. Psk. Asena Yurtsever
“Erken
İlişkisel
İhmal
ve
Taciz
Kurbanlarıyla Çalışma ve Onları Anlama”
Devamı 5. sayfada...
Söyleşi
Okumakta olduğunuz bültenimizin 4. sayısı,
insanımızın devlet eliyle travmatize edildiği günlerde
hazırlanıyor.
Önder Kavakcı
Taksim Gezi Parkı’nda başlayan barışçı eylemler, empatik
yaklaşımın olmaması sonucu, bu yazının yazıldığı sırada,
binlerce insanın yaralandığı, dört insanımızın da yaşamını ...
Devamını 2. sayfada bulabilirsiniz.
Afetlerde Psikososyal
Hizmetler Birliği (APHB)
Prof.Dr. Tamer Aker
Afetlerde psikolojik yardım sağlamak için
kurulmuş bir yapı olan Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği (APHB) hakkında
Prof. Dr. Tamer Aker ile konuştuk.
Devamı 7. sayfada...
Söyleşi
Avrupa EMDR Kongresi
Çeviri Köşesi
Uzm. Psk. Emre Konuk
Makale adı: EMDR ve Travma Sonrası Erken Müdahale
Yöntemleri Yazar: Elan Shapiro
Cenevre’de yapılan Avrupa EMDR Kongresiden yeni dönen Dernek başkanımız
Emre Konuk, Kongre hakkındaki izlenimlerini paylaştı.
Devamını 3. sayfada bulabilirsiniz.
Devamı 10. sayfada...
Hilal Akekmekçi
EMDR-TR Derneği Yayın Organı
Yayın Kurulu Başkanı: Hejan Epözdemir
Yayın Kurulu (Alfabetik Sırayla) : Berk Murat Ergun,
Emre Konuk, Hilal Akekmekçi, Muhammet Özkan,
Önder Kavakcı, Zeynep Zat,
Editör: Önder Kavakcı
Akademik Danışma Kurulu (Alfabetik Sırayla):
Dr. Derek Farell, Dr. Udi Ören, Prof Dr.
Emine Gül Kapçı, Uzm. Emre Konuk,
Doç. Dr. Feryal Çam Çelikel,
Uzm. Psk. Hejan Epözdemir, Dr. Jim Knipe,
Dr. Marilyn Luber, Prof Dr. Nahit Özmenler,
Uzm. Psk. Olcay Güner, Doç. Dr. Ömer Böke,
Yrd.Doç Dr. Önder Kavakcı, Dr.Richard Mitchell,
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar, Prof. Dr. Vedat Şar
Vali Konağı Cad. No:173 Zemin Kat No:7
Nişantaşı Şişli 34363 İstanbul Tel: 0212 219 85 56
[email protected]
EMDR Alt Komiteleri
Bu Sayıda
Araştırma / Başkan: Hejan Epözdemir
İletişim: [email protected]
Çeviri, Üye İşleri ve WEB / Başkan: Asena Yurtsever,
İletişim: [email protected]
Çocuk ve Ergen / Başkan: Ümran Korkmazlar
İletişim: [email protected]
Uluslar Arası İlişkiler, Akreditasyon, Eğitim ve Etik
Başkan: Önder Kavakcı , Emre Konuk
İletişim:[email protected] [email protected]
EMDR HAP ve Krize Müdahale / Başkan: Emre Konuk
İletişim: [email protected]
Genel Koordinatör: Şenel Karaman
İletişim: [email protected]
Klinik Uygulama ve Protokol Geliştirme
Başkan: Serin Öget İletişim: [email protected]
Editörden.........................................................................2
Çeviri Köşesi..................................................................3
Konuk Yazar.........................................................................5
Söyleşi..............................................................................7
Söyleşi............................................................................10
Bültene Yazı Gönderme Kuralları............................12
Psikoloji ve Psikyatri Dünyasından Haberler ...............13
Sayfa 1
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Yrd. Doç. Dr. Önder Kavakcı
Editörden
Asena Yurtsever, Andrew Leeds’in İstanbul’da
verdiği eğitim ile ilgili izlenimlerini yazdı.
Prof Dr Tamer Aker ile Afetlerde Psikolojik
Hizmetler Birliği’nin çalışmalarını konuştuk.
Okumakta olduğunuz
bültenimizin 4. sayısı,
insanımızın devlet
eliyle travmatize
edildiği günlerde
hazırlanıyor.
Yrd. Doç Dr. Önder Kavakcı
Hilal Akekmekçi, Elan Shapiro’nun, “EMDR and
early psychological intervention following trauma”
başlıklı makalesini özetledi.
Bilinen sözdür; şiddet kötü şeyleri berbat hale
getirir. Kimsenin daha fazla canının yanmadığı,
şiddetsiz, travmasız güzel günler görmenizi dileriz.
Yrd. Doç. Dr. Önder Kavakcı,
Pskiyatrist
Değerli travma çalışanları,
Okumakta olduğunuz bültenimizin 4. sayısı,
insanımızın devlet eliyle travmatize edildiği günlerde
hazırlanıyor. Taksim Gezi Parkı’nda başlayan
barışçı eylemler, empatik yaklaşımın olmaması
sonucu, bu yazının yazıldığı sırada, binlerce
insanın yaralandığı, dört insanımızın da yaşamını
yitirdiği bir noktaya kadar geldi. Hepimiz endişeliyiz,
üzgünüz. Birçok duyarlı meslektaşımızın gönüllü
olarak etkilenenlere yardımcı olmaya çalıştığını
biliyoruz. Elleri dert görmesin.
Yaşananlar nedeni ile İstanbul’da yapılacak Dünya
Psikiyatri Kongresi iptal edildi. İstanbul’daki bir çok
kültürel etkinlik de ertelendi.
Bu koşullarda okumaya fırsat bulabileceğinizi
umduğumuz bir bülten hazırladık. Bu sayımızda;
Cenevre’de yapılan Avrupa EMDR Kongresinden
yeni dönen Dernek başkanımız Emre Konuk ile
Zeynep Zat’ın yaptığı söyleşi var. Kongre
izlenimlerini bu söyleşide bulabilirsiniz.
Sayfa 2
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Psk. Hilal Akekmekçi
Çeviri Köşesi
Makale Özeti
Makale Adı: EMDR ve Travma Sonrası Erken
Müdahale Yöntemleri *
Yazar: Elan Shapiro
Dergi: European Review of Applied Psychology
(Revue européenne de psychologie appliquée)
Sayı: 2012; 62; 241-251.
Çeviri özet: Hilal Akekmekçi
Elan Shapiro, bu makalede, travma sonrası erken
müdahale
yöntemleri
(early
psychological
interventions, EPI) alanında son dönemdeki
gelişmeleri ve özellikle travma mağdurlarına erken
dönemde uygulanan EMDR müdahalelerinin (early
Eye Movement Desensitization and Reprocessing
interventions, EEI) etkisini incelemektedir.
Travma mağduru bireylerin yaklaşık üçte birinin
Travma Sonrası Stres Bozukluğu geliştirdiği, yine
büyük bir kısmının da farklı bir takım psikolojik
(majör depresyon, kaygı bozukluğu, madde kötüye
kullanımı gibi) veya fiziksel (yüksek tansiyon, kalp
ve damar sistemi hastalıkları, mide ve sindirim
sistemi rahatsızlıkları gibi) rahatsızlıklar geçirdiği
göz önünde bulundurulduğunda, travma sonrası
erken müdahale yöntemlerinin önemi açıkça
anlaşılmaktadır. Fakat Roberts ve ekibinin travma
sonrası erken müdahale yöntemlerinin etkinliğinin
değerlendirildiği Cochrane veri tabanı incelemesinde
(2009), travma sonrası erken müdahalelerinin
herhangi bir risk içermediği, fakat faydalarıyla ile
ilgili de çelişkili bulgular olduğu belirtilmektedir. Bu
sebeple çalışmanın sonucunda, travma sonrası
rutin olarak kullanımının önerilebileceği herhangi
bir erken müdahale yöntemi olmadığına, bu alanda
daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğuna işaret
edilmektedir.
Cochrane (2009) veri tabanındaki bu incelemeye
göre, o dönemde travma sonrası erken EMDR
müdahale yöntemleri ile ilgili kontrollü çalışma
bulunmaması nedeniyle EMDR yönteminin
kullanıldığı herhangi bir çalışmaya rastlanmamaktadır.
Fakat
travma sonrası psikolojik ve fiziksel
rahatsızlıkların ortaya çıkmasında en önemli risk
faktörü olan travmatik anılara müdahaleyi temel
alan EMDR, travma alanında oldukça sık kullanılan
bir yöntem olduğundan, 2009 yılından bu yana
travma
sonrası
erken
EMDR
müdahale
yöntemlerinin etkinliğini bulgulayan pek çok
kontrollü çalışmanın yayınlandığı görülmektedir.
Shapiro, travma sonrasında EMDR yöntemlerinin
uygulanmasının avantajlarını şöyle sıralamaktadır:
EMDR kısa süreli bir müdahale yöntemidir ve
iyileştirici etkileri çok kısa sürede görülür, bu açıdan
oldukça ekonomiktir.
Travmatik anının adaptif biçimde işlenmesini
sağladığından, travma ile ilintili olumsuz anı
ağlarının oluşmasını en baştan engelleyerek
travma mağdurlarının zorlukları yenme gücü
kazanmasını sağlar.
EMDR, yalnızca travmatik anının adaptif biçimde
işlenmesini sağlamaz, ayrıca olumlu fizyolojik
etkilere (kalp atış hızının ve genel stres düzeyinin
azalması, nefes alışverişinin düzenlenmesi gibi) de
yol açar.
Gevşeme egzersizleri dışında herhangi bir ev
ödevi içermediğinden, hergün uygulanabilir.
Travma sonrası erken dönemde uygulandığında,
hastanın kaçınma ve geri çekilme davranışları
geliştirmesinin önüne geçerek, uzun dönemde
oluşabilecek herhangi bir psikolojik rahatsızlık
durumunda hastanın tedaviye başvurma olasılığını
arttırır.
Diğer terapi yaklaşımlarındaki kadar sözel ifade
gücü gerekmediğinden, mağdurların kültürel
çeşitlilik gösterdiği akut stres durumlarında da
kullanılmaya uygundur.
Travma sonrası erken müdahalede kullanılacak
EMDR protokolü, standart EMDR protokolünde
bazı değişiklikler yapılarak geliştirilmiştir. Yakın
dönem travmatik süreç protokolü (The recent traumatic episode protocol, R-TEP) olarak isimlendirilen
bu yöntem, bir terapi modalitesinden ziyade, bir
psikolojik ilk yardım (PFA) müdahalesi olarak
düşünülmelidir.
Sayfa 3
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
R-TEP protokolünün başlıca özellikleri şu şekilde
sıralanabilir:
R-TEP, travma sonrası erken dönem EMDR
müdahalesi için
geliştirilmiş kapsamlı bir
protokoldür. Yakın dönemde yaşanmış travmatik
olaylar
için
geliştirilmiş
standart
EMDR
protokolünün 8 aşamasını da içerir. İlk aşamada
danışanın
hikayesi
alınırken,
klinik
bir
değerlendirme yapılarak danışanın durumunun
ciddiyeti, motivasyon düzeyi ve ego gücü
değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucuna göre
danışanın EMDR için uygun olup olmadığına karar
vermenin yanı sıra, travma mağdurlarının içinde
bulundukları yüksek kaygı ve uyarılmışlık düzeyi
göz önünde bulundurularak, danışanın stabilizasyonunu ve kendini güvende hissetmesini
sağlamaya yönelik ekstra yöntemleri de içerir.
R-TEP, genellikle art arda günlerde uygulanan
toplam 2 ila 4 seanstan oluşur.
Travmatik süreç (T-süreci)
Travma, tek bir olay olarak değil, daha geniş bir
zaman perspektifinden, asıl travmatik anı ve onu
takip eden dönemle beraber devam eden travmatik
bir süreç olarak ele alınır. Travma ile ilgili anılar
henüz adaptif biçimde işlenip birleştirilmediğinden,
T-sürecinde hedef anı olarak kullanılacak tek bir anı
yerine, pek çok anı parçası (fragman) vardır. Bu
hedef parçalar, rahatsızlık verici noktalar (PoD)
olarak ayrı ayrı ele alınır. Travmanın gerçekleştiği
andan yola çıkılarak günümüze doğru kronolojik
biçimde ilerlenir.
Sürecin öykü olarak anlatılması
Sürecin öykü olarak anlatılması, danışan
tarafından travmatik sürecin yüksek sesle
anlatılmasını ve bu esnada sürekli olarak çift yönlü
uyarım (BLS) uygulanmasını içerir. Bu uygulama,
duygulanımın bir temele oturtulmasına ve kontrol
altına alınmasına yardımcı olur. Ayrıca, danışan
travmatik anıları işlemeye başladığında, öyküdeki
eksik kısımların ve boşlukların da dolması sağlanır.
Travmanın, danışan henüz hazır olmadan aktif hale
gelmesini önlemek için, 3. aşamadan önce danışanın travmatik sürece dair detayları yüksek sesle
anlatması önlenir. Öneri: İhtiyaç duyulduğu taktirde
TV ekranı gibi bir mesafe koyma metaforunun
kullanılması,
duygulanımın
kontrol
altına
alınmasında yardımcı olmaktadır.
“Google araması” veya Tarama
Bu yöntem ile danışanın çift yönlü uyarım (BLS)
devam ederken travmatik süreci zihninde tarayarak
kendisine rahatsızlık veren noktaları (PoD)
belirlemesi istenir.
“Teleskopik işleme”
(3 strateji yaklaşımı, EMD EMDr EMDR)
Bu yöntem ile travmatik sürecin işlenmesi ve uyum
sağlayıcı bilgi işleme (UBİ)’nin öngördüğü biçimde
uyum sağlayıcı anı ağları ile bütünleştirilerek
beyinde depolanması sağlanır. Bilgi işlemenin
takıldığı seviye ile uyumlu olarak, çağrışım
odağının genişliğinin ayarlanmasında üç stratejiden
biri seçilerek uygulanır. Travmatik sürecin uyum
sağlayıcı biçimde işlenmesi, uzun dönemde
görülebilecek psikolojik ve fiziksel pek çok
rahatsızlığa karşı önemli bir koruyucu faktör teşkil
eder.
Shapiro’nun da makalenin özet kısmında belirttiği
üzere, travmaya maruz kalmış kişilerden pek
çoğunun yalnızca kısa süreli bir kriz dönemi geçirerek bu süreci atlattığı ve ileride travmayla ilintili
herhangi bir sorun yaşamadığı; uzun dönemde
psikolojik ve fiziksel rahatsızlıklar yaşayan bireylerin de pek çoğunun kısa dönemde herhangi bir
semptom geliştirmediği göz önünde bulundurulduğunda, travma sonrası erken müdahalelerin ve
özellikle, travma sonrası erken EMDR müdahalelerinin kimlere ve ne zaman uygulanması
gerektiğiyle ilgili de pek çok soru işareti
bulunmaktadır. Travma sonrası erken EMDR
müdahalelerinin etkinliği ve hiçbir risk faktörü
içermediği düşünüldüğünde, Shapiro, travmaya
maruz kalmış bireylerin rutin bir travma sonrası
erken EMDR taramasından geçerek, uyum
sağlayıcı bilgi işleme (UBİ) sistemlerinde
oluşabilecek herhangi bir işlev yitiminin önüne
geçmelerinin ve bu şekilde adaptif baş etme
mekanizmaları geliştirerek travmaya karşı direnç
kazanmalarının, hem kısa hem de uzun vadede
travma mağdurlarına oldukça faydalı olacağının
altını çizmektedir.
*Kaynak: Shapiro, E. (2012). EMDR and early
psychological intervention following trauma. Revue
européenne de psychologie appliquée, 62, 241-251.
Sayfa 4
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Konuk Yazar
Uzm. Psk. Asena Yurtsever
Nisan ayı sonunda EMDR camiasında önemli bir isim olan,
Andrew Leeds, İstanbul’a gelerek önemli bir eğitim verdi;
Erken İlişkisel İhmal ve Taciz Kurbanlarıyla Çalışma ve
Onları Anlama
Uzm. Psk. Asena Yurtsever
Nisan ayı sonunda EMDR camiasında önemli bir
isim olan Andrew Leeds İstanbul’a gelerek, ''Erken
İlişkisel İhmal ve Taciz Kurbanlarıyla Çalışma ve
Onları Anlama'' başlıklı bir eğitim verdi. Andrew
Leeds, EMDR eğitmeni (instructor) ve danışmanıdır
(consultant).
“Uzmanlar,
Süpervizörler
ve
Danışmanlar İçin Standart EMDR Protokolleri
Rehberi” (A guide to the standart EMDR protocols
for clinicians,supervisors and consulants) isimli
Türkçeye çevrilmemiş bir kitabı bulunmaktadır.
Burada eğitime dair izlenimlere ve Leeds'in
eğitimde sıkça üzerinde durduğu bazı kavramlara
yer vermek istiyorum.
Leeds, öncelikle olgu kavramsallaştırırken sadece
tanının tek başına yeterli olmadığına ve belirtilerin
fonksiyonel analizine önem vermek gerektiğine
değindi. Belirtilerin zaman içinde değişiminin,
güncel semptom ve savunmaların varlığının,
uyumsuz ve adaptif anı ağlarının tespitinin,
kavramsallaştırma için önemli olduğunu vurguladı.
Bu noktada Leeds'in EMDR terminolojisine
kazandırdığı önemli bir kavramdan bahsetmek
yerinde olacaktır. Leeds'in ''yardımcı deneyimler''
(contributory experiences) ismini verdiği yaşam
olayları travma tanımı içine giren büyük yaşam
olayları dışındadır. Bu deneyimler yaşamsal bir
tehdit oluşturmamış, hatta danışan önemli bulup
bahsetmediği için seansta ilk başta fark
edilmeyecek küçük yaşam olaylarıdır. Bir anda
büyük yaşam olayları gibi semptom çıkarmazlar.
Ancak normal şartlarda üstesinden gelinebilecek
bir büyük olay, yardımcı deneyimlerden sonra
gerçekleştiğinde semptoma yol açar. Örneğin,
uzunca bir süre ailesinden “Bu erkekler
dünyasında, kendi başına ayakta kalmalısın”
mesajını alan bir kişinin, yıllar sonra yaşadığı taciz
sonrası kendini aşırı suçladığını ve “Ben yalnız
başıma ayakta kalmalıydım.” inancına takıldığını
düşünelim. Taciz, belki kişinin biraz daha kolay baş
edebileceği bir olayken, yardımcı deneyimler
yoluyla öğrendiği inanç, bu olayda işe yaramayan
bir savunma rolüne geçmiş ve deneyime daha da
ağır bir anlam kazandırmıştır. Leeds işte bu
yardımcı deneyimlerin varlığının da olgu
kavramsallaştırmasında
önemli
olduğunu
vurgulamaktadır.
Leeds , bu noktada, 2004 yılında geliştirdiği,
''Semptom Bilinçli EMDR Tedavi Planı''nı
çoğunlukla devreye sokar.
Sayfa 5
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Bu planın en önemli özelliği; işlemeye danışanın
hayatını en çok zorlaştıran ve diğer semptomları
besleyen anılar ile başlanmasıdır. Bu semptom
seçildikten sonra, önce bağlantılı ilk anı çalışılır.
Leeds, üzerinde durulan semptom azaldığında
genellikle en önemli geliş sebebinin, örneğin panik
atak, kendiliğinden azaldığının altını çizmektedir.
Iki günlük eğitimde, daha pek çok model ve tema
üzerinde duruldu, ancak özellikle Andrew Leeds'in
(ki yıllarca, pek çok kitapta yer alan makalelerini
okuduk, protokollerini inceledik ve incelemeye
devam edeceğiz.) kendi geliştirdiği teorik
katkılarının birkaçının üzerinde durmak istedim.
EMDR literatürüne pek çok katkısı olmuş bir
teorisyen ve uygulamacıyı canlı olarak Türkiye'de
dinlemek tarifi zor, keyifli bir histi. Düzenli, dakik ve
otoriter bir eğitmen rolünde, teorinin ince yollarını
net çizişi, yazılarının üslubu ile oldukça paralellik
gösteriyordu. Umuyoruz, yollarımız kendisiyle,
yazıları ve sunumları aracılığıyla sıkça kesişir.
Sayfa 6
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Yrd. Doç. Dr. Önder Kavakcı
Söyleşi
Türkiye’de afetler ne yazık ki hiç bitmiyor.
Afetlerde psikolojik yardım sağlamak için
kurulmuş bir yapı olan Afetlerde Psikososyal
Hizmetler Birliği (APHB) hakkında, bu
oluşumun yapılanmasında önemli katkıları olan
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri
Anabilim Dalı öğretim üyesi ve Türkiye
Psikiyatri Derneği yönetim kurulu üyesi Prof. Dr.
Tamer Aker ile yaptığımız söyleşiyi paylaşıyoruz.
SORU: Sayın Aker, APHB’yi bize tanıtır mısınız?
Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği (APHB),
esasen Türkiye Kızılay Derneği ile birlikte Türkiye
Psikiyatri Derneği, Türk Psikologlar Derneği,
Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği, Türkiye Psikiyatri Derneği, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı
Derneği, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik
Derneği'nin katılımı ile kurulan bir çatı oluşum /
yapıdır.
SORU: APHB, Ne zaman ve hangi amaçla
kuruldu?
17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 Marmara Depremleri, depremlerin yaşandığı bölgeler dışında,
Türkiye genelinde de önemli etkiler yaratmıştır.
Depremin ilk aylarından bugüne kadar yapılan
çalışmalar özellikle deprem sonrası gelişen ruhsal
sorunların yaygınlığına dikkat çekmektedir. Bu
sarsıcı etki, çok çeşitli olumsuzlukları beraberinde
getirmekle birlikte, toplumun ruh sağlığına, ruh
sağlığı uzmanları ve sağlık çalışanlarının da
mesleklerine bakışını olumlu yönde değiştirmiştir.
17 Ağustos’tan sonra ruhsal travma ve afet
çalışmalarında önemli bir bilgi ve deneyim artışı
sağlanmıştır. Pek çok eksiğine karşın, bu bilgi ve
deneyim birikimi artan bir duyarlılıkla sürmektedir.
1999 Marmara Depremlerinden pek çok acının yanı
sıra pek çok dersle çıkıldı. Bunlardan birkaçı,
i. Sağlık ve psikososyal hizmetlerin dağınık, karışık
ve düzensiz olması, müdahalelerde tekrarlar veya
boşluklar belirmesi;
ii.
Psikososyal alanda oluşturulan hizmetlerin
sürekliliğinin sağlanamaması;
iii. Hizmetlerin sürekliliğini sağlayacak bilgi ve
deneyim yeterliliğinin oluşturulamamasıydı.
Bu eksiklikleri gidermeye yönelik çalışmalar ilgili
kurumlar, Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) de dahil
çeşitli dernek ve sivil toplum kuruluşları (STK’lar),
üniversite ve eğitim hastaneleri tarafından yürütülmeye çalışılırken, yüzyılın en büyük felaketlerinden
birisi olan Güney Asya Deprem ve Tsunamisi
(2004) Türkiye’de gelişmekte olan duyarlılığı
harekete geçirdi.
Aynı zaman diliminde TPD, Türk Tabipler Birliği
(TTB), Türk Psikologlar Derneği ve Türkiye Kızılay
Derneği’nin yolları hem ülke içinde hem de
Aceh/Endonezya ve Sri Lanka’da kesişti. Bu
kesişim birlikte çalışmayla, birlikte çalışma da 2005
yılı haziran ayında ilk işbirliği protokolünün
imzalanmasıyla sonuçlandı. Bu protokol ile ilk kez
TPD, Türk Psikologlar Derneği, Türk Kızılayı ve
TTB’nin açık bir bağlantısı kurulmuş oldu.
Çalışmaları psikososyal alanda yoğunlaştırmak için
gerekli olan daha odaklanmış, ve daha geniş
katılımlı ikinci protokolün imzalanması ise 2006
yılının Ağustos ayında gerçekleşti. Böylece sadece
psikososyal alanda hizmet verecek olan Afetlerde
Psikososyal Hizmetler Birliği (APHB) kuruldu.
SORU: APHB bugüne kadar neler yaptı?
APHB, toplum ruh sağlığını olumsuz etkileyen
afetler ve kriz durumlarında psikososyal müdahalelerin yürütülmesinde tarafların sorumluluklarını
ve işbirliği ile ilgili esaslarını düzenlemeyi amaç
edindi.
APHB protokolü, afetlerin psikososyal etkilerinin
azaltılması konusunda afet öncesi, sırası ve
sonrasında yürütülecek psikososyal faaliyetler ile
ilgili işbirliği konularını, birlikte çalışma esas ve
usullerini içerir. Afetlerde ve olağan dönemlerde
psikososyal hizmetlere gereksinim duyan kişi ve
grupların ihtiyaçlarının en etkili biçimde ve işbirliği
halinde karşılanmasını; ulusal ve uluslararası
alanda meydana gelen afetlere APHB üyesi tüm
sivil toplum kuruluşlarının daha etkili müdahale
edebilmesi amacıyla gerekli alt yapının kurulmasını
amaçlar.
Sayfa 7
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Kuruluşundan bu yana birçok afette ve acil
durumda APHB uygulamaları gerçekleştirilmiş,
APHB’e üye derneklerin temsilcilerinin yeterliliklerinin arttırılmasıyla ilgili hazırlık ve eğitim
çalışmaları yapılmış, birliğin çalışmalarını nasıl
yürüteceğini tanımlayan “İşleyiş Yönergesi”
oluşturulmuş ve ülke genelinde APHB çalışmalarını
yürütecek yapılanma belirlenmiştir.
APHB
çalışmaları kapsamında çalıştaylar, bilimsel
toplantılar ve olağan toplantılar düzenlenmeye
devam edilmektedir.
Son olarak, Van ve Erciş Depremleri’nden çok az
önce Ankara Kızılay'da gerçekleşen patlamaya
yönelik müdahale de dahil olmak üzere, APHB’nin
müdahale ettiği bazı kitlesel travmatik olaylar ve
afetler aşağıda listelenmiştir:
Güney Asya Deprem ve Tsunamisi
Pakistan Depremi
İzmir Zafer İlköğretim Okulu Kazası
Konya Bina Çökmesi
Ankara Anafartalar Çarşısı Bombalama Olayı
Antalya Serik Yangını
Ankara Bala Depremi
İzmir Aliağa Trafik Kazası
Mersin Gülnar Yangını
İstanbul Güngören Bombalama Olayı
Batı Marmara Sel Felaketi
Mardin Bilge Köyü Katliamı
Bursa Mustafa Kemal Paşa Maden Ocağı Göçüğü
Bandırma Gemi Kazası
Zonguldak Maden Ocağı Göçüğü
Çorum Seydim Depremi
Tüm bu olaylarda APHB mutlaka yerel yönetim,
yönetici ve ilgili kurum ve STK’larla işbirliği içinde
çalışmayı hedeflemiştir. Ülkemiz dahilindeki tüm
çalışmalarda öncelikli amaçlardan biri
Sağlık
Bakanlığı ve ilgili diğer bakanlıklarla işbirliğidir.
Ayrıca bu süreçte APHB, Union of Disaster
Psychosocial Services (UDPS) olarak çok sayıda
ülkeden farklı travma uzmanlarıyla ve kurumlarıyla
da etkileşime girerek, uluslararası işbirliklerine ve
karşılıklı deneyim paylaşımlarına aracı olmuştur.
Pakistan’da 2005 yılında deprem sonrası başlayan
APHB ziyaretleri, bu ülkede ruhsal travma alanında
çalışan bir merkez kurulmasına ilham kaynağı
olmuştur.
Dünya
Sağlık
Örgütü
(WHO),
Uluslararası Göç Örgütü (IOM), UNICEF gibi
Birleşmiş Milletler organlarıyla temaslar ve
işbirlikleri gerçekleştirilmiştir.
Prof. Dr. Tamer Aker
SORU: APHB’nin Eğitimleri nasıl ?
APHB eğitimleri eğitim kitabı ve
eğitim
yansılarından oluşmaktadır. Bölgesel 3-5 gün süren
eğitimler yapılmakta ve planlanmaktadır. APHB'yi
oluşturan meslek örgütleri, kendi alanlarıyla ilgili
bölümlerin oluşturulması, yazılması ve sunumundan sorumlu olmuşlardır. Bölgesel eğitimlerin
yanı sıra bakanlıklar ve afetlerle çalışan kurum ve
örgütlere yönelik eğitimler de yapılmaktadır.
SORU: APHB çalışmalarında psikologlar neler
yapıyor / yapabilir?
Alanda veya afet bölgesinde her meslek örgütü
kendi ekip lideri ile birlikte diğer çalışanlarla da
uyumlu bir şekilde hizmet veriyor. Bu nedenle
burada mesleklere ilişkin somut ayrımlar yapmak
istemiyorum.
SORU: Bu örgütlenme içerisinde psikiyatristlere
düşen görevler neler oldu / olabilir?
Psikiyatrlar diğer bazı işlevlerinin yanı sıra özellikle
deprem - afet yaşayan kişilerin bireysel tedavileri ile
ilgilenmekte, tedavi hizmeti veren kurumlarla
doğrudan bağlantılar kurabilmektedir.
Sayfa 8
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
SORU: Kızılay’ın organizasyondaki görevi nedir?
Kızılay özellikle kaynakları ve yurtdışı afetlere
ulaşma kolaylığı açısından APHB içinde önemli bir
işlev görüyor. Lojistik desteğini de eklemek isterim.
SORU: APHB de çalışmak isteyen gönüllüler neler
yapmalı?
Gönüllülerin kendi meslek örgütlerine üyeliği yeterli.
Bu şekilde APHB'nin de doğal üyesi oluyorlar.
SORU:Çalışmalarınızla ilgili yayınlarınız var mı?
Çeşitli yayınlar, kitap ve bir de almanak mevcut.
SORU: Yurt dışı organizasyonlarla bağlantılarınız var mı?
Evet, her meslek örgütü bağlantılarını APHB
vuzuna atabilmekte.
ha-
SORU:
Sanırım
en
uzun
soluklu
çalışmalarınızdan biri Van’da oldu. Van deneyiminizden bahseder misiniz?
APHB üyeleri tarafından hazırlanan ve 10 yıllık bir
zaman diliminde Türkiye’de meydana gelen afetler
konusunda
yapılmış
bilimsel
araştırmaların
incelendiği iki derlemede, 2000’den sonraki yıllarda
zaman içinde Afet Ruh Sağlığına ilginin gittikçe ve
belirgin bir şekilde azaldığı vurgulanmıştır. Bu
azalma Van ve Erciş Depremlerine kadar devam
etmiştir. Van ve Erciş Depremleri yol açtıkları tüm
olumsuzluklara karşın, ruhsal travma ve afet
duyarlılığını tekrar canlandırmıştır.
Bu canlanmanın yarattığı etki ile TPD ve APHB ülke
sınırları içinde bugüne kadar olan en geniş çaplı
destek hizmetini gerçekleştirmiştir. Bu etkinlikler
ağırlıklı olarak Van ve Erciş’te yürütülmüştür. Van
ve Erciş dışına göç eden depremzedelere yönelik
yapılan girişimler de bulunmaktadır. Gerek Van ve
Erciş’te, gerekse Van dışında yaşayan depremzedelere yönelik girişimler ve müdahaleler temel
olarak üç aşamada yürütülmüştür;
i. Değerlendirme
ii. Psikososyal girişimler
iii. Eğitim ve yeterlilik artırma çalışmaları
iv. Epidemiyoloji ve politika oluşturma çalışmaları
SORU: EMDR çalışanlarının “EMDR HAP”
adında insani yardım amaçlı bir kuruluşu var.
Bu kuruluş dünyanın her yerinde afetlere
gönüllü çalışanlar gönderiyor ve destek veriyor.
Bu kapsamda da Marmara depreminde birçok
EMDR gönüllüsü Türkiye’ye gelmiş ve destek
vermişti. İlk EMDR eğitimleri de bu sırada
gerçekleşmişti. EMDR Derneği faaliyete geçtikten
sonra
“Türkiye
EMDR
HAP” da
çalışmalarına başladı. EMDR Derneği de APHB
bünyesinde görev almak ve bu çalışmalarda bir
organizasyon dahilinde çalışmak istiyor. EMDR
Derneği, APHB bünyesine katılabilir mi? Bunun
için ne yapması gerekli?
EMDR farklı meslek çalışanları tarafından
kullanılabilen bir yöntem. Kişisel önerim EMDR
uygulayıcılarının kendi meslek örgütleri üzerinden
APHB'ye katılmaları...Sonuçta etkili tedavi yöntemlerine afet bölgelerinde her zaman ihtiyaç olacaktır.
Sayın Aker, yanıtlarınız ve çabalarınız için çok
teşekkür ederiz.
Sayfa 9
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Uzm. Psk. Zeynep Zat
Söyleşi
Cenevre’de yapılan Avrupa EMDR Kongresinden
yeni dönen Dernek başkanımız Emre Konuk,
Kongre hakkındaki izlenimlerini paylaştı.
SORU:
Cenevre’de
düzenlenen
EMDR
Avrupa’nın 14.Yıllık Konferansı’na katıldınız.
Konferans ile ilgili genel izlenimleriniz nelerdir?
EMDR Avrupa Konferansları’nda bir gelenek vardır.
Bir yıl yalnızca çalıştaylar yapılır, ertesi yıl hem
çalıştaylar düzenlenir hem de misafir konuşmacılar
katılır. Bu yıl Cenevre'de düzenlenen konferansta
yalnızca çalıştaylar vardı. Konferansın bir diğer
özelliği, merkezi Cenevre’de bulunan Birleşmiş
Milletler Örgütü’nün (BM) konferans merkezini
ücretsiz olarak EMDR Avrupa için tahsis etmiş
olmasıdır. Konferans EMDR ile ilgili çalıştayların
yanı sıra Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık
Örgütü’nün çeşitli sunumlarını da içeriyordu. BM
yetkilileri, felaket durumlarını da içine alan pek çok
durumda yürüttüğü çalışmalarını anlatırken; bizler
de onlara EMDR’yi tanıttık. Bunun için EMDR
Camiası’nın büyük isimleri araştırmalarını, klinik
çalışmalarını ve felaket zamanları EMDR ile neler
yapılabildiğini orta düzey ve üst düzey yöneticilerden oluşan 40 kişilik BM ekibine uzun uzun
anlattılar.
SORU: Siz de konferansa bir çalışma ile
katıldınız. Projeniz hakkında kısaca bilgi
verebilir misiniz? Sunumunuz ve gelen tepkiler
nasıldı?
Ben de hem 1999 Marmara Depremi’nde
yürüttüğümüz çalışmaları özetledim hem de şu
anda Kilis'te Suriyeli göçmenlerle yapmakta
olduğumuz çalışmayı sundum.
Genellikle ‘felaket senaryosu’ndan söz ettiğimizde
(ör. deprem, tsunami) tek bir olaydan söz ederiz.
Oysa ki, Suriye’den gelen göçmenler geçtiğimiz
son iki yıl içinde Esad rejimi altındaki iç savaşta çok
sayıda ciddi savaş travmaları yaşadılar. Ayrıca, tüm
akrabaların yakın ilişki içinde yaşadığı bir geleneğe
sahip olan Suriyeliler sınırın diğer tarafında
savaşmakta olan akrabalarından her an kötü bir
haber alabiliyorlar. Yani, travma devam ediyor.
Dahası, iç savaştan önceki yıllarda da ciddi ve ağır
travmalar var. Özetle, hayatlarında tek bir travma
Uzm. Psk. Emre Konuk
değil, çok sayıda travma var. Biz de Kilis’teki
kampta yaşayan bu Suriyeli göçmenler için bir proje
yürütüyoruz. Bunun için yaklaşık dört ay önce
Gaziantep'teki beş ruh sağlığı çalışanına EMDR
Eğitimi verdik. Daha sonra bu ekip Kilis göçmen
kampındaki Suriyeli danışanlarla bir araştırma
formatı içinde EMDR uygulamasına başladı. Biz de
gerek
telefonla,
gerek
Skype
üzerinden
gerektiğinde de Kilis’e giderek terapistlere süpervizyon verdik. Suriyeli göçmenler klinik açıdan zor
bir popülasyon olmasına rağmen terapilerden
alınan sonuçlar oldukça ümit vericiydi. Halen
araştırma projesi kapsamında devam eden bu
çalışmamızı BM yetkililerine ve EMDR Camiası’na
sundum. Hem yetkililer hem de EMDR’ciler
çalışmayı oldukça ilgi çekici buldular. Sunumum
neticesinde BM benden Suriye sınırında yer alan
17 kampta çalışacak olan terapistlerin eğitilmesi ve
kamplarda terapilerin organize edilmesi ile ilgili bir
teklif istedi. Bu teklifin ayrıntılı bir taslağını BM’nin
ilgili dairesine sunduk. Önümüzdeki günlerde
BM’nin Türkiye yetkilileri ile görüşerek bu projeyi
genişleteceğiz.
SORU: Konferanstan bizlere iletmek istediğiniz
notlar var mı?
Konferans sırasında BM yetkilileri ile ayrıca
toplantılar düzenledik. Bu toplantılarda BM’nin
sahada görev yapan ancak ruh sağlığı uzmanı
olmayan görevlilerin travma mağdurları ile
çalışırken psikolojik destek vermek zorunda
kaldıklarını ve bunu yapmak için gerekli becerilere
sahip olmaya ihtiyaç duyduklarını paylaştılar.
Bunun üzerine biz de paraprofesyonellerin travma
Sayfa10
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
mağduru insanlarla çalışırken kullanabilecekleri
EMDR formatları oluşturmaya başladık. Bu
çalışmayı da projelendiriyoruz.
Bir diğer sevindirici haber, BM'nin Suriye olayları
nedeniyle dört milyar dolar gibi ciddi bir bütçeyi
ayırmış olmasıdır. Ancak Suriyeli göçmenlerin
terapisi için bir bütçe gelip gelmeyeceğini, gelirse
ne kadar geleceğini henüz bilmiyoruz.
SORU: EMDR’ın bazı özel toplantılarına katılan
ülkemizdeki tek üye sizsiniz (Trainers Day gibi).
Bu toplantılardan bizlere aktarmak istediğiniz
notlar var mı?
Benim EMDR Avrupa yapılanması içinde Yönetim
Kurulu üyeliği dışında Web Komitesi, Standartlar
Komitesi, Uygulama Komitesi’nde görevlerim var.
Bunun dışında EMDR Eğitimci Günü ve EMDR
Danışmanlar Günü’ne katılırım.
EMDR Avrupa Akredite Terapisti (EMDR Avrupa
Sertifikalı Uygulamacı) unvanını elde etmek için
belirli sayıda süpervizyon saatini doldurmak
gerekmektedir. Türkiye'de verdiğimiz EMDR Temel
Eğitimi'ni alan terapistler EMDR Avrupa'da aynı
eğitimi alanlardan daha fazla saat süpervizyon
almaktadırlar. Cenevre’deki toplantılarda EMDR
Eğitimleri’nde verdiğimiz bu ekstra süpervizyon
saatlerini terapistlerin EMDR Avrupa Akredite
Terapisti (EMDR Europe Sertifikalı Uygulamacı)
unvanı almak için doldurmaları gereken süpervizyon saatlerine sayılmasına dair karar çıkarttık.
Özetle, I. ve II. Düzey Eğitimleri'ni tamamlayan
EMDR Türkiye Derneği üyesi arkadaşlar EMDR
Avrupa Akredite Terapisti (EMDR Avrupa Sertifikalı
Uygulamacısı) olmak için gereken süpervizyon
saatlerini doldurmuşlarsa dosyalarını tamamlayıp
EMDR Türkiye Derneği Uluslararası İlişkiler Eğitim
ve Akreditasyon Komitesi'ne başvurarak kısa
zamanda EMDR Avrupa Derneği'nden onaylı
EMDR Avrupa Akredite Terapisti unvan ve
sertifikalarını alabilirler.
SORU: İlginizi en çok çeken çalışma ne oldu?
Açıkçası, bu üç gün içinde neredeyse hiçbir
sunuma katılamadım. Ama ekipten katılan
arkadaşların
izledikleri
bazı
çalışmalardan
memnun kaldıklarını biliyorum.
EMDR Türkiye HAP, Türkiye'nin dört bir tarafında
EMDR HAP İnsani Yardım Biriliği'ne destek verecek
ve müdahalelerde görev alacak ekipler oluşturulmaktadır. Bunun koordinasyonunu Şenel Karaman
([email protected]) yürütmektedir. Her türlü
iletişimi onunla sağlayabilirsiniz. EMDR HAP Eğitim
Projeleri, tanımı gereği ağırlıklı olarak kamu
kuruluşlarında çalışan ruh sağlığı profesyonellerine
yönelik eğitimlerdir. Böyle bir eğitim ihtiyacı olanlar
başvurularını EMDR Hap ve Krize Müdahale
Komitesi'ne ([email protected]) veya bana
([email protected]) gönderebilirler.
SORU: Cenevre’yi görme şansınız oldu mu?
Orayı nasıl buldunuz?
Otelin önünden BM 15 numaralı otobüse binip
konferansa gittim ve yine onunla otele geri geldim.
Yolda gördüğüm kadarıyla aman aman bir şehir
değil, ama yeşili bol. Son gün eşime ‘Yahu hiçbir
yeri göremeden gidiyorum, beni bir yere götür’
dedim. O da beni botanik bahçesine götürdü.
Yaklaşık bir buçuk saat orda gezdik. Orada da Allah
razı gelmedi yağmur bastırdı, kaçtık. En büyük
rüyam bir fondü yemekti; ancak onu da yiyemeden
geldim. Baktım olacak gibi değil, Cenevre’nin duty
free’sinden bir fondü makinesi alayım istedim. Ona
da eşim engel oldu ve ‘Emre 10 sene önce aynı
nedenlerle aldığın fondü makinesi evde duruyor’
dedi. Onu da alamadan geldim. Bu soruları
Cenvre'nin altını üstüne getiren Feryal Tükel, Billur
Kurt, Ümran Korkmazlar'a sorabilirsiniz.
Not: EMDR uygulaması söz konusu olduğunda
Türkiye'de 4 aşamadan söz edebiliriz. EMDR
Düzey I ve Düzey II Eğitimi'ni yani Standart EMDR
Temel Eğitimi'ni alanlar, EMDR Avrupa Sertifikalı
Uygulamacı olanlar (EMDR Europe Accredited
Practitioner Sertifikası'nı alanlar), EMDR Avrupa
Akredite Danışmanı olanlar (EMDR Europe
Accredited Consultant Sertifikası'nı alanlar) ve
EMDR Avrupa Akredite Eğitmeni olanlar (EMDR
Europe Accredited Trainer Sertifikası'nı alanlar)
olarak dörde ayrılır.
SORU: Ülkemizde yürütülecek olan EMDR HAP
Projeleri için terapistlere önerileriniz nelerdir?
Sayfa11
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Yazım Kuralları Genel İlkeler
1. E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4
boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol
boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7’lik alana) çift
aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler,
gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları
dışına taşmamasını ve daha kolay kullanılmasını
sağlayacaktır).
2. Yazılarda Türk Dil Kurumu’nun yazım kılavuzu
örnek alınmalı, yabancı sözcükler yerine
olabildiğince Türkçe sözcükler kullanılmalıdır.
Türkçe’de pek alışılmamış sözcükler yazıda
kullanılırken ilk geçtiği yerde yabancı dildeki
karşılığı parantez içinde verilmelidir (Türkçe ve
İngilizce).
3. Araştırma yazıları başlık sayfası, özet (Türkçe ve
İngilize), anahtar kelimeler, ana metin, kaynaklar,
ekler, tablolar, şekil başlıkları, şekiller, yazar notları
ve yazışma adresi ile genişletilmiş İngilize uzun
özet (summary) bölümlerini içermelidir.
a) Başlık sayfası: Sadece araştırma yazısı başlığı
ve kısa başlık bu sayfada yer almalıdır. Yazarların
adı ve soyadı, unvanı ve çalıştığı kurumu içeren
bilgiler de bu sayfada yer almalıdır.
b) Özet ve anahtar sözcükler: Araştırma yazısı,
Türkçe ve İngilizce olmak üzere her iki dilde ‘Özet’
ve ‘Abstract’ başlıkları altında 250 kelimeyi
geçmeyecek şekilde olmalıdır. Anahtar kelimeler (3
ile 6 arasında) Türkçe özetin altında ‘Anahtar
kelimeler’ ve İngilizce özetin altında ‘Key words’
başlığı kullanılarak verilmelidir. Türkçe ve İngilizce
özetin her biri yeni bir sayfadan başlamalıdır.
c) Ana metin: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Görgül makalelerde (araştırma yazılarında) metin,
sırasıyla giriş, yöntem, sonuçlar ve tartışma bölümlerinden oluşmalıdır. Derleme türü yazılarda da
yöntem bölümü dışında diğer adımlar benzer
şekilde yazılmalıdır. Makalenin başlığı ana metnin
ilk sayfasında yer almalı ve başlıktan sonra, “Giriş”
alt başlığı yazılmadan paragraf ile metne
başlanmalıdır. Yöntem, Sonuçlar ve Tartışma
bölümleri yeni bir sayfadan başlamamalıdır; bir
bölüm bittikten sonra, aynı sayfada diğeri onu
izlemelidir.
Giriş bölümü, yapılan araştırma ile ilgili olarak,
literatürdeki yaklaşım ve sonuçlar ile araştırmanın
amacını içermelidir. Yöntem bölümü örneklem, veri
toplama araçları ve işlem olmak üzere 3 alt bölümden oluşmalıdır.
Sonuçlar, araştırmada kullanılan istatistiksel analizleri, her değişkene ait ortalama ve standart sapma
değerlerini içermelidir. Tablolar ve şekiller ayrı bir
sayfada yazının en sonunda verilmelidir. Verilecek
olan tablolarda ortalamalar ortalama işareti, standart
sapmalar ise “s” ile gösterilmelidir.
d) Kaynaklar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Metin
içinde belirtilen tüm kaynaklar ‘Kaynakça’ listesi
içinde yer almalıdır. APA 5 formatına uygun
yazılmalıdır.
e) Ekler: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Araştırmada
kullanılan ölçekler gibi ek bilgileri içerir.
f) Tablolar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır ve her bir
tablo ayrı bir sayfada verilmedir. Tablo numarası
(Tablo 1: gibi) ve Tablo başlığı tablonun üstünde
kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük olarak yer
almalıdır.
g) Şekil başlıkları ve şekiller: Yeni bir sayfadan
başlamalıdır. Şekil numarası ve şekil başlıkları
kelimelerin baş harfleri büyük olarak aynı sayfada alt
alta verilmelidir. Şekillerin her biri ise ayrı sayfalarda
verilmelidir.
h) Yazar notları: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Eğer
araştırma bir tez çalışmasının özeti ise veya
araştırmayı destekleyen kurum(lar) var ise bu
bölümde belirtilmelidir. Ayrıca araştırmacının,
araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür etmek
istediği kişiler de bu sayfada belirtilmelidir.
ı) Yazışma adresi: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Yazarın veya yazarlardan bağlantı kurulabilecek
olan kişinin adresi, telefon numarası ve varsa faks
numarası ile e-posta adresi bu bölümde yer almalıdır
i) Genişletilmiş İngilizce özet (Summary): Yeni bir
sayfadan başlamalıdır. Çift aralıklı, 4-10 sayfa
uzunluğunda olmalı; giriş, yöntem, bulgular ve
tartışma bölümlerini içermelidir. İngilizce kısa başlık
mutlaka belirtilmelidir.
4) Yazılardan ifade edilen düşüncelerden yazarları
sorumludur.
5) Yayın Kurulu, yazıda gerekli gördüğü sözcükleri
değiştirebilir.
6) Kurallara uymayan yazılar yayınlanmaz.
7) Yayınlanan her araştırmanın verilerinin 5 yıl süre
ile araştırmacı tarafından saklanması zorunludur.
Çalışma iki kopya halinde [email protected] adresine
gönderilmelidir. Bunlar: a)-Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası
dahil b) Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası hariç.
Sayfa12
EMDR TürkiyE-Bülteni
Sayı 4 - Temmuz 2013
Psikoloji ve Pskiyatri Dünyasından Haberler
2013 Avrupa Psikoloji Kongresi (ECP) bu sene
9-12 Temmuz tarihleri arasında Stockholm’de
gerçekleşecek.
Kongre sayfasına http://www.ecp2013.se/
adresinden ulaşılabilir.
2013 EMDRIA Konferansı “Where Science &
Research Meet Practice” başlığı ile 26-29 Eylül
tarihleri arasında Texas, Austin’de yapılacak.
Konferans programı ve kayıt ile ilgili gerekli bilgiler,
www.emdria.org adresinden duyurulmaktadır.
Bu yıl Türkiye’nin ev sahipliği yaptığı
Uluslararası Klinik Psikoloji kongresi, 6-9
Ağustos 2013 tarihleri arasında Radisson Blue
Hotel İstanbul’da gerçekleşecektir.
Detaylı bilgiye http://www.cpsyc.org/default.asp
adresinden ulaşılabilir.
18.Ulusal Psikoloji Öğrencileri Kongresi,
“Kontrol” konusu ile 6-9 Temmuz 2013 tarihleri
arasında İstanbul Ekonomi Üniversitesi’nde
gerçekleştirilecektir.
Detaylı bilgiler, kongre resmi internet sitesi
http://www.18ulusalpsikolojiogrencilerikongresi.com/
üzerinden paylaşılmaktadır.
8.Avrupa Aile Terapisi Kongresi, 24-27 Ekim
2013 tarihleri arasında İstanbul Lütfi Kırdar
Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda
gerçekleşecektir.
Kongre programı ve kayıt bilgileri,
www.efta2013.org adresinde duyurulmaktadır.
Amerika Evlilik ve Aile Terapileri Derneği’nin
2013 yılı konferansı, “Raising Vibrant Children”
temasıyla 17-20 Ekim tarihleri arasında
Portland, Oragon’da gerçekleştirilecektir.
Detaylı bilgiye, www.aamft.org adresinden
ulaşılabilir.
49.Ulusal Psikiyatri Kongresi,
“Sınıflandırmadan Tedaviye: Yeni Yaklaşımlar,
Yeni Ufuklar” konusuyla 24-28 Eylül 2013
tarihleri arasında İzmir Kaya Termal Otel’de
yapılacaktır.
Kongre ile ilgili detaylı bilgi,
http://upk.psikiyatri.org.tr/ adresindedir.
Uluslar arası Aile Terapisi Derneği (IFTA)’nın
22.yıllık konferansı, “Technology, Families and
Effective Therapy” temasıyla 5-8 Mart 2014
tarihleri arasında İzmir’de gerçekleşecektir.
Konferansta yapılacak sunumlar için son başvuru
tarihi, 30 Ağustos 2013 olarak belirlenmiştir.
Detaylı bilgiye, http://www.ifta-congress.org/
Sayfa13