CargillHaberler

Transkript

CargillHaberler

Cargill - Türkiye
CargillHaberler
Sayý: 1 / Ocak 2008
Bu sayýda neler var:
n Diþ dostu Ýzomaltuloz
n Küresel soruna küresel çözüm
n Prof. Dr. H. Tanju Besler:
Fiziksel aktivite de önemli
,
Kapak Konusu: Tapýnaklardan mutfaklarýmýza Aztekler den bir hediye: Mýsýr
www.cargill.com.tr
-
www.cargill.com
Cargill - Türkiye
CargillHaberler
bu sayýda
12
Tapýnaklardan mutfaklarýmýza
Aztekler’den bir hediye: Mýsýr
Eski maya tapýnaklarýnda baþköþe
mýsýr tanrýsýna ayrýlýrmýþ.
18
02 Cargill Türkiye’den
Cargill’i anlatmak.
04 Aktüel
izomaltuloz
Ýnsülinemik tepkiyi düþüren
ve yavaþ sindirilebilen þeker.
Orhangazi’nin kurtuluþunun 85. yýldönümünü kutladýk.
Fen Laboratuvarý hizmete açýldý.
06 Ýçimizden biri
Murat Tarakçýoðlu:
“Nitelikli iþgücümüz ve kaliteli ürünlerimiz ile
Türkiye için çalýþýyoruz.”
12 Kapak konusu
Tapýnaklardan mutfaklarýmýza Aztekler’den bir hediye: Mýsýr
16 Dünyadan
En iyi iþveren ödülü Cargill Japonya’nýn.
Endonezya’daki çocuklara Cargill’den destek.
22
06
18 Cargill çözümleri
Diþ dostu Ýzomaltuloz ile çocuklarýn bin yýllýk hayali gerçek oldu.
Kapak Fotoðrafý: Özgür Ölçer
[email protected]
http://www.uconalti.com/
Prof. Dr. H. Tanju Besler
Türkiye yetersiz ve dengesiz
beslenme sorunlarýyla karþý karþýya.
28
Murat Tarakçýoðlu
En büyük avantajýmýz nitelikli ve büyüme odaklý iþgücümüz.
Bu çok önemli özelliðimizin çevre ülkelerdeki büyüme
sürecinde Türkiye’yi merkeze oturtacaðýný düþünüyorum.
Cargill Türkiye
Sosyal Sorumluluk Faaliyet Raporu
Koordinasyon
Kurumsal Ýletiþim Departmaný adýna
Sera BAYSAL
[email protected]
Bir vakýf bin miras
ÇEKÜL, çevre ve kültür
konularýnda gündem oluþturuyor.
Adres
Baðlarbaþý, Kýsýklý Caddesi
Sarkuysan Ak Ýþmerkezi
No: 4 - A Blok 8-9-10-11
34662 Üsküdar / Ýstanbul
Tel: 0.216 554 18 00
Faks: 0.216 651 24 17
CargillHaberler,
Cargill Türkiye’nin tanýtým broþürüdür.
22 Sohbet
Prof. Dr. H. Tanju Besler:
“Fiziksel aktivite de beslenme kadar önemli”
26 Ar-Ge
Küresel soruna, küresel çözüm.
28 Kültür - çevre
ÇEKÜL: Bir vakýf bin miras
32 Ýnsan kaynaklarý
Yaratýcýlýða önem veren, farklýlýðý deðerlendiren ve yüksek performansý hedefleyen bir
þirkette çalýþmak istiyorsanýz Cargill’li olmalýsýnýz
CargillHaberler - içindekiler
1
,
Cargill Türkiye den
CargillHaberler
,
Cargill i anlatmak
C
argill Haberler’in ilk sayýsýyla birlikte, sizlerle olan iþbirliðimizi farklý bir boyuta da taþýmýþ oluyoruz. Artýk Cargill Türkiye ile ilgili haberleri, geliþmeleri ve yenilikleri ilk aðýzdan,
þu an elinizde tuttuðunuz Cargill Haberler aracýlýðý ile sizlere duyuracaðýz.
Cargill Haberler, kaynaðýn aslýndan haber
vermek amacýný taþýyan bir proje olarak ortaya
çýktý. Ýlk sayýmýzla birlikte Cargill Türkiye’nin çalýþma þeklini, yeni ürünlerini ve projelerini dergimizde bulacaksýnýz. Küresel beslenme sorunu
obeziteye karþý çözümlerimizden, sosyal projelerimize, çiftçimize saðladýðýmýz bilgi desteðinden peþin alým ve sözleþmeli tarýma kadar birçok konuda çalýþmalarýmýz olduðunu öðreneceksiniz. Örneðin; Cargill Türkiye’nin ülkemizin
mýsýr üretiminin neredeyse %10’unu, üstelik
peþin ödeme yaparak satýn aldýðýný biliyor muydunuz?
Kim bir þiir okumak istiyor?
Cargill Orhangazi Ýlköðretim Okulu 1A Sýnýfý
öðrencileri, öðretmenlerinin bu sorusunu
heyecanla cevaplýyorlar: Ben, ben, ben....
1960’lý yýllarýn baþýndan beri Türkiye’de faaliyet gösteren þirketimiz, kurulduðu günden itibaren Türk ekonomisine saðladýðý katma deðerin ve çiftçimize kazandýrdýklarýnýn çok ötesinde bir iþlev görmektedir. Evet! Bir takým ekonomik verilerden ve rakamlardan deðil, çok daha fazlasýndan söz ediyoruz. Bu iþlev, Türk in-
sanýnýn “saðlýklý beslenmesi” iþlevidir. Cargill
Türkiye’nin üretimi olan tüm ürünler, dünyada
olduðu gibi Türkiye’de de insanýmýzýn saðlýklý beslenmesine yönelik ürünlerdir.
Sofralarýmýza gelen birçok gýda maddesinin
hammaddesini, Cargill Türkiye’nin ileri teknoloji
ile elde ettiði ürünler oluþturmaktadýr. Fakat
ürünlerimiz market raflarýnda bulunmamakta ve
markamýz gýda etiketlerinde yer almamaktadýr.
Biz, iþimizi dosdoðru yapmayý sürdürüyoruz.
Ülkemizin geleceðine olan güvenimizi koruyoruz. Bu güvenle bu topraklara yatýrým yapmaya
devam ediyoruz.
Ve diyoruz ki;
Cargill Türkiye, saðladýðý ekonomik katma
deðerle, insanýmýzýn saðlýklý beslenmesi amacýyla üretmiþ olduðu ürünlerle, sosyal kalkýnmaya yönelik sözde deðil, hayata geçirilmiþ
projeleriyle ve 300 çalýþanýyla, çiftçisinden tedarikçisine, nakliyecisinden sanayicisine kadar
geniþ bir yelpazedeki binlerce paydaþýyla bu ülkeye hizmete devam edecektir.
Saygýlarýmýzla
CargillHaberler - Cargill Türkiye’den
3
Aktüel
CargillHaberler
Orhangazi’nin
kurtuluþunun 85. yýl
dönümünü kutladýk
Fen Laboratuvarý
hizmete açýldý
Cargill Gýda Türkiye’nin 2006 yýlýnda,
Orhangazi’de inþa ettiði Cargill Ýlköðretim
Okulu’nun 2 ana sýnýfý ve 16 dersliði var.
500 öðrenciye eðitim verebilecek
kapasiteye sahip okulun fen laboratuvarý da
geçtiðimiz günlerde hizmete açýldý. Her
türlü modern alet ve ekipmana sahip
laboratuvarýn kurulmasý, Cargill Türkiye ve
kardeþ kuruluþ Cargill Mýsýr Ýþleme ABD’nin
iþbirliði ile gerçekleþtirildi.
ÇEKÜL ile elele
Orhangazi’nin 85. kurtuluþ yýl dönümüne
Cargill çalýþanlarý büyük katýlým saðladý ve
olumlu eleþtiriler aldý. Belediye Baþkaný
Yusuf Korkusuz, Cargill’in törene verdiði
katkýdan çok memnun kaldý. Korkusuz,
törenin ardýndan; Kaymakam, Jandarma
Komutaný, Emniyet Müdürü ve Belde
Belediye Baþkanlarý’ndan oluþan yaklaþýk
12 kiþiye öðle yemeði verdi.
Cargill Türkiye, bayram kartlarýný
ÇEKÜL’den (Çevre ve Kültür Deðerlerini
Koruma ve Tanýtma Vakfý) aldý ve çevreye
saygýlý ve duyarlý olduðunu, ayný zamanda
faaliyet gösterdiði toplumlardaki deðerlere
karþý hassas olduðunu gösterdi. 7000 adet
alýnan kartlar ilgili kurum ve kuruluþlara
gönderildi ve böylece ÇEKÜL projelerine de
katký saðlanmýþ oldu.
Çocuklarla birlikte
Bursa Çocuk Esirgeme Kurumu,
Cargill çalýþanlarýyla neþelendi.
6-12 yaþ arasý 21 çocuðu, 23 Ekim
Salý günü, Bursa As Merkezi’ne
götüren Cargill çalýþanlarý çocuklarla
yemek yediler, bowling oynadýlar.
Bahçelerini yeþillendirdiler
Uçurtma þenliði
Bahçe çalýþmalarý tamamlanan ve
öðrencilerin rahatça teneffüs yapabileceði
bir bahçeye kavuþan Cargill Ýlköðretim
Okulu, þimdi de bahçesini düzenlemek ve
yeþillendirmek için seferber oldu.
Orhangazi’de bulunan Cargill Ýlköðretim
Okulu, Ýlköðretim Haftasý Etkinlikleri
çerçevesinde düzenlenen Uçurtma
Þenliði’ne katýldý. Ýlçedeki tüm okullarca
kutlanan Ýlköðretim Haftasý’nda okullarýn
bahçeleri adeta bayram yerine döndü.
Cargill Ýlköðretim Okulu çok güzel bir
çalýþmaya imza attý. Öðrenciler
öðretmenleri ile birlikte yeni bahçelerini
aðaçlandýrdý.
Okula baðýþlanan çam fidanlarýný büyük bir
dikkatle toprakla buluþturan öðrencilerin
mutluluklarý görülmeye deðerdi.
4
CargillHaberler - Aktüel
Öðrencilerin kendi elleriyle hazýrladýklarý
rengarenk, desen desen uçurtmalar
havalandýrýldý. Öðrenci velilerinin yaný sýra
Cargill Ýlköðretim Okulu öðretmenleri ve
müdür Mehmet Yavuz’un da takip ettiði
etkinliklerde öðrenciler doyasýya eðlendiler.
CargillHaberler - Aktüel
5
Ýçimizden biri
CargillHaberler
Murat Tarakçýoðlu
Nitelikli iþgücümüz ve kaliteli ürünlerimiz ile
Türkiye için çalýþýyoruz
En büyük avantajýmýz nitelikli ve büyüme odaklý iþgücümüz.
Bu çok önemli özelliðimizin çevre ülkelerdeki büyüme
sürecinde Türkiye’yi merkeze oturtacaðýný düþünüyorum.
Ý
lk sayýmýzýn röportajýný gerçekleþtirdiðimiz
Murat Tarakçýoðlu, Cargill Türkiye’nin Yönetim Kurulu Baþkaný. Baþka bir deyiþle
2005’de Cargill’in Dünya üzerindeki 1000
tesisi arasýndaki “En Ýyi Yönetilen Ýþ Birimi”nin yöneticisi. Eski baþkan Andrew
Glass’ýn, Rusya ve Ukrayna’dan Sorumlu
Genel Müdür olarak atanmasýnýn ardýndan,
göreve getirilen Tarakçýoðlu, bu görevi Temmuz 2005’ten beri baþarýyla yürütüyor.
Kendisine Cargill Türkiye’nin ileriye dönük
planlarýný soruyoruz. Türkiye olarak Fas’tan
Kazakistan’a kadar uzanan geniþ bir coðrafyanýn merkezinde olduðumuzu belirtiyor ve
ekliyor: “Türkiye organizasyonu olarak bize
düþen, buradaki büyümeye Türkiye eksenli olarak katký saðlamak olacaktýr. En büyük
avantajýmýz nitelikli ve büyüme odaklý iþgücümüz. Bu çok önemli özelliðimizin çevre ülkelerdeki büyüme sürecinde Türkiye’yi bunun merkezine oturtacaðýný düþünüyorum”.
Son dönemlerde Cargill Türkiye ile ilgili ortaya çýkan olumsuzluklara raðmen ileriye
dönük yatýrým planlarýný devam ettirmeyi düþündüklerini belirten Tarakçýoðlu, tüm bunlarýn Cargill’i tanýmamaktan kaynaklandýðýný
anlatýyor. Kendilerine ve þirketlerine güvenlerinin tam olduðunu, ancak yine de çalýþanlar olarak bu tür olumsuzluklardan etkilendiklerini ve üzüldüklerini söylüyor.
Biz de kendisinden, günlük hayatta tükettiðimiz birçok gýda ürününün içerisinde hammaddesi bulunan, ama raflarda ismini göremediðimiz Cargill Türkiye’yi anlatmasýný istiyoruz. Eminiz bu röportajý okuduðunuzda
6
CargillHaberler - Murat Tarakçýoðlu
7
CargillHaberler
gerçekle uzaktan
yakýndan ilgisi olmayan
þeylerle sizi itham ediyor,
iftira atýyor.
Üzülüyoruz.”
siz de Tarakçýoðlu’na katýlacak ve “bu dünya devinin, akýlcý bir yaklaþýmla Türkiye’de
daha fazla yatýrým yapmasýnýn, iþ yaratmasýnýn ve vergi ödemesinin yolu açýlmalý” diyeceksiniz.
Kýsaca Cargill Türkiye’yyi tanýtýr mýsýnýz?
Cargill ilk olarak Türkiye’de 1960’larda yerli ortaklarla beraber hububat ticareti alanýnda faaliyete baþladý. Daha sonra Türkiye’deki büyüme potansiyelini görerek 1989 yýlýnda
Ýstanbul Pendik’te niþasta ve tatlandýrýcý üretimine girdi. Biliyorsunuz, bu Cargill’in dünyadaki ana iþ kollarýndan bir tanesi. Akabinde 1998 yýlýnda inþaatýna baþlanan ve 2000
yýlýnda faaliyete geçen Orhangazi Mýsýr Ýþleme Tesisleri’yle birlikte Türkiye’deki en büyük yatýrýmýmýzý gerçekleþtirdik. Bu tesislerde mýsýrdan doðal tatlandýrýcýlar ve niþastalar
üretiyoruz. Yarýmca’da hububat ithalatý ve
daðýtýmý yaptýðýmýz bir liman mevcut. Ayrýca
uluslararasý çelik ticareti yapan bir ofisimiz
de var.
Cargill Türkiye nasýl yönetiliyor?
Cargill Türkiye’de yönetim, çoðulcu ve herkesin sesine kulak vermeye çalýþan bir anlayýþla hareket ediyor. Kapýmýz, telefonumuz
göstermelik deðil, yürekten herkese açýktýr.
Bugün yönetimdeki arkadaþlarým herbiri konularýnda uzman, yýllarca kendi alanlarýnda
çalýþmýþ, büyüme odaklý, insana ve insan
geliþimine herþeyden çok önem veren kiþilerden oluþuyor. Ben katýldýðýmda þirkette
bol miktarda yabancý çalýþan vardý. O tarihlerde gerekli teknik ve ticari donanýma yeterli
ölçüde sahip deðildik. Bunu en çabuk edinmenin yöntemi yabancýlarýn buraya gelerek
bize öðretmesiydi. Orhangazi fabrikasý inþaatý sürerken çalýþan yabancý teknik personeli
yatýracak yer sýkýntýsý bile oldu. O zamanlar
Orhangazi’de bu kapasitede otel yoktu ve
bizim yatýrýmla birlikte gelen giden yabancý-
8
larý aðýrlamak için yörede birkaç otel açýldý.
Bugün itibariyle ise yönetim de dahil olmak
üzere tüm çalýþanlarýmýz Türk ve bunun da
ötesinde þimdi bizim çalýþanlarýmýz baþka
memleketlerde otellerde kalýyorlar!
Cargill’iin diðer ofislerinde Türk yönetici çalý þýyor mu?
Þu anda Rusya, Amerika, Suriye, Singapur,
Hollanda, Belçika ve Dubai Cargill ofis ve
fabrikalarýnda çalýþan 19 Türk var. Bilgiyi artýk ithal deðil ihraç ediyoruz ve Türk çalýþanlar Cargill organizasyonu içinde özellikle aranýyorlar. Bunun en önemli sebebi; Türk insanýnýn giriþimci, baþarý odaklý, çabuk adapte
olabilen ve pratik yapýsýndan kaynaklanýyor.
Bu, biz Türklerin DNA’sýnda var.
Cargill Türkiye, kamuoyunun olumsuz algý sýndan nasýl etkilendi?
Kamuoyu derken tek bir gruptan bahsetmek doðru olmaz. Bu geniþ yelpazenin içerisinde müþterilerimiz, tedarikçiler, çalýþanlar, yöre halký hatta geçen yýl hizmete açtýðýmýz Cargill Ýlköðretim Okulu öðrencileri bile
var. Ýþ dünyasýnda ve beraber mesai yaptýðýmýz birçok kiþi ve kuruluþta, olumsuz deðil,
aksine oldukça olumlu bir algýlama var. Bu
da bizim çalýþma tarzýmýzý yakýndan bilmelerinden ve birebir yaþamalarýndan kaynaklanýyor. Faaliyet gösterdiði tüm ülkelerde Cargill, o ülkenin kanun ve kurallarý ne ise harfi
harfine uyar. Çalýþanýna deðer verir, hakkýný
hiçbir zaman yemez. Vergisini öder, sosyal
sorumluluklarýný bir görev deðil bir zevk olarak yerine getirir. Böyle bir müessesenin
olumsuz olarak algýlanmasýný gerektirecek
en ufak birþey olsa öncelikle iþi ben býrakýrým, eminim tüm yönetimdeki arkadaþlarým
da bunu tereddütsüz yaparlar.
Ancak, maalesef Cargill’i hala olumsuz
olarak algýlayan bir kesim var. Burada hatayý bu kiþilerde deðil de kendimizde buluyorum, zira bunca senedir kendimizi anlatmayý
baþaramamýþýz. Bazý kliþelerin peþinden gitmeye ve buna körü körüne baðlanmaya meraklý bir kesim dünyanýn her yerinde vardýr.
Türkiye’de de bu farklý deðil. Ancak biz bu
algýlamayý haketmiyoruz. Dediðim gibi, bunun da bilgisizlikten geldiðini çok iyi biliyoruz. Bizi olumsuz algýlayan kesim diye tanýmladýðýnýz kiþileri belki onlarca defa fabrikamýza davet ettik. “Gelin, ne yaptýðýmýzý si-
ze anlatalým, fabrikamýzý gezdirelim, eksiklerimiz varsa söyleyin hemen düzeltelim” dedik. Ancak bu çaðrýlara bir gün olsun olumlu yanýt alamadýk. Ben bir þeyi eleþtiriyorsam, çýkýp çamur atmadan önce gerçekten
bu yaptýðým doðru mu diye en azýndan kontrol ederim. Bunu yapmýyorsanýz size sorarlar; ey efendi, atýp tutuyorsun ancak birgün
olsun gidip neyi eleþtirdiðini, neyin karþýsýnda olduðunu gözlerinle gördün mü diye. Kapýmýz herkese açýk, gizli saklý ve çekinecek
hiçbir þeyimiz yok.
Ýçimizden biri
“Sonra dýþarýdan birisi çýkýp
Tüm bu haksýz eleþtirilerden de tabii ki çalýþanlar olarak etkileniyoruz. Düþünün ki siz
hergün içindesiniz ve herþeyini düzgün yapmakta paranoya derecesinde çabalayan bir
müessesede çalýþýyorsunuz. Sonra dýþarýdan birisi çýkýp gerçekle uzaktan yakýndan ilgisi olmayan þeylerle sizi itham ediyor, iftira
atýyor. Üzülüyoruz. Nihayetinde bizler de etten kemikten yaratýldýk.
Cargill Türkiye olarak ileriye dönük yatýrýmla rýnýz nelerdir?
Üzerinde çalýþtýðýmýz konularýn birçoðu ticari
nedenlerle þu anda açýklamamý uygun kýlmaz. Ancak kafanýzda birþey oluþmasý açýsýndan üzerinde önemle durduðumuz 3 ana
alaný belirteyim.
Türkiye’de özellikle gýda alanýnda inanýlmaz bir daðýnýklýk ve ölçek ekonomisi eksikliði var. Türkiye’de bir geçiþ döneminde olduðumuzu düþünüyorum. Zamanla bu deðiþecektir. Cargill’in de çok daðýlmýþ ve bölünmüþ birçok gýda segmentini toparlama ve
konsolide etme gibi bir misyonu olduðuna
inanýyorum. Bu daha verimli üretim, daha
ucuz maliyet ve dolayýsýyla da tüketicinin daha ucuza mal almasý demektir.
Türkiye’de üretimini yapmadýðýmýz ancak
diðer Cargill tesislerinden getirttiðimiz bir takým niþ ürünlerde büyümeyi hedefliyoruz.
Geçtiðimiz yýl portföyümüze soya ürünleri,
kakao çeþitleri, kývam artýrýcýlar, aroma ve
konsantreler gibi gýda sektörünün ihtiyacý
olan birtakým ürünler ekledik.
“Cargill’ in þu anda Rusya, Amerika,
Suriye, Singapur, Hollanda, Belçika
ve Dubai’deki ofis ve fabrikalarýnda
çalýþan 19 Türk var. Bilgiyi artýk ithal
deðil ihraç ediyoruz ve Türk çalýþanlar
Cargill organizasyonu içinde özellikle
aranýyorlar.”
Türkiye’de katma deðerli ürün tüketimi
arttýkça, bu ara girdilere ihtiyaç da ayný oranda artacaktýr. Þu anda pazar istenilen hacimde olmasa da hýzla büyüyen bir trend takip ettiðini gözlemliyoruz.
9
CargillHaberler
býrakmayacak þekilde peþin
olarak ve zamanýnda almak
için depolamaya büyük yatýrým
yaptýk.”
Fas’tan Kazakistan’a kadar uzanan geniþ
bir coðrafyada 350 milyon civarýnda insan
yaþýyor. Neredeyse AB üyesi ülkelerin toplamý kadar bir nüfustan bahsediyoruz. Bu bölgenin büyüme potansiyeli oldukça fazla. Bugün hala temel gýda maddeleri bile ithal edilir durumda. Zamanla bu da deðiþecektir.
Cargill olarak burada da önemli bir rol oynayacaðýmýzý düþünüyorum. Türkiye organizasyonu ile ilgili bize düþen buradaki büyümeye Türkiye eksenli olarak katký saðlamak
olacaktýr. En büyük avantajýmýz nitelikli ve
büyüme odaklý iþgücümüz. Bu çok önemli özelliðimizin çevre ülkelerdeki büyüme sürecinde Türkiye’yi bu sürecin merkezine
oturtacaðýný düþünüyorum.
Cargill Türkiye niþasta bazlý þeker üreticisi
olarak tanýnýyor? Neden?
Türkiye’de uzun yýllar bu iþi yaptýðýmýzdan
zannediyorum. Oysa Cargill engin bir deniz.
Gýda alanýnda dünyanýn en büyük þirketlerinden biri. Eminim çok az insan, Cargill’in
Kuzey Amerika’nýn en büyük et üreticisi,
dünyanýn en büyük kakao, beyaz et ve yem
üreticilerinden biri olduðunu biliyordur.
10
nýn, vergi ödemesinin yolunu açmalýydýk.
Ancak biz yolumuzdan dönmeyeceðiz. Bu
nedenle Cargill’in Türkiye’deki resmi birkaç
yýl sonra çok daha farklý ve olumlu olacaktýr.
Cargill Türkiye, Türk üreticisine ve tüketici sine hangi ürünleri sunuyor?
Ana ürünlerimiz doðal þekerler olan fruktoz,
glukoz, niþasta, kepek, protein, mýsýr özü ve
daha önce bahsettiðim yeni niþ ürünler.
Fruktoz ve glukoz deyince insanýn aklýna
kimyasal maddeler geliyor ama, bu ürünler
tamamen doðal. Pancardan nasýl þeker üretiyorsanýz, mýsýrdan da ayný þekeri üretiyorsunuz. Bunun da adý fruktoz. Bazýlarýnýn yapay tatlandýrýcýlar gibi aslý astarý olmayan ithamlarý var. Bu nedenle açýklýk getirme ihtiyacý hissettim.
Ürünlerimiz aðýrlýklý olarak gazlý içecek,
meyve sularý, biracýlýk, bisküvi, þekerleme,
dondurma, pastacýlýk, çikolata, puding, geleneksel Türk tatlýlarý, hazýr çorbalar gibi
ürünlerde hammadde olarak kullanýlýyor. Mýsýr özü preslenip mýsýr özü yaðý oluyor. Kepek büyükbaþ hayvan yemi, protein de kanatlý yemi olarak kullanýlýyor. Niþasta ayrýca
gýda dýþýnda tekstilde, oluklu mukavva, kâðýt
ve yapýþtýrýcýda tüketiliyor. Markette raftan
aldýðýnýz hemen hemen her gýda ürününün
içerisinde de varýz.
Cargill Türkiye, iç piyasadan ne gibi ürünleri
tedarik ediyor?
Bunlar dýþýnda hububat ve yaðlý tohumlar
ticareti, deniz aþýrý nakliyat ve finansal piyasalar gibi geniþ bir alanda faaliyetleri var. Ancak son tüketiciye mal satmadýðýmýz için rafta Cargill’in ismini göremezsiniz. Bu sadece
Türkiye’de deðil, Amerika da dahil tüm ülkelerde aþaðý yukarý böyledir. Oysa günlük hayatta tükettiðimiz birçok gýda ürününün içerisinde Cargill hammaddesi vardýr.
Tüm mýsýrýmýzý. Ýç piyasada sattýðýmýz ürünlerin içindeki tüm mýsýrý Türkiye’den tedarik
ediyoruz. Yýllar önce memleketimizde mýsýr
açýðý vardý ve ithal edilmek zorunda kalýnýyordu. Bugün ise kendi kendine yeter bir konuma geldi. Nacizane olarak bu tabloda bizim de payýmýz olduðunu söylemek isterim.
Zira çiftçimizin ürününü tarlada býrakmayacak þekilde peþin olarak ve zamanýnda aldýðýmýzý, bu uðurda depolamaya büyük yatýrým
yaptýðýmýzý söylemeden geçemeyeceðim.
Türkiye’de geçtiðimiz yýllarda maalesef biraz da yaþadýðýmýz haksýz problemlerin neticesinde bazý yatýrýmlarý ertelemek zorunda
kaldýk. Bu yatýrýmlar baþka ülkelere gitmek
zorunda kaldý. Fýrsatlarý Cargill deðil Türkiye
kaçýrdý diye düþünüyorum. Böyle bir gýda
devini ürkütmek yerine akýlcý bir yaklaþýmla
daha fazla yatýrým yapmasýnýn, iþ yaratmasý-
Yýlda ortalama 300 bin ton mýsýr alýyoruz.
Bu rakam toplam Türkiye üretiminin yaklaþýk
%10’udur. TMO’dan sonraki en büyük alýcýyýz. Son rakamlar itibariyle bu yýl 130 milyon
YTL ödeme yaptýk. Tümünü peþin ödüyoruz
ve hasat zamaný birkaç ayda aldýðýmýz bu
mýsýrý tüm yýla yayarak kullanýyoruz. Bunun
ciddi bir depolama ve finansman maliyeti
var. Bugün Cargill Türkiye olmasa, bu kadar
mal ya tarlada kalacak ya da hasat edildiði
zaman satýlmak mecburiyetinde kalarak fiyatlarý düþecek. Dönemsellik açýsýndan bunu dengelediðimiz için çiftçimiz rahat ediyor,
ürünü deðerini buluyor.
Ýçimizden biri
“Çiftçimizin ürününü tarlada
Yeri gelmiþken bir yanlýþ anlamaya daha
açýklýk getirmek isterim. Bazý eleþtiriler duyuyor, okuyoruz. Niþasta bazlý tatlandýrýcý sektörü pancar çiftçisini öldürüyor, öyleyse üretimlerini kýsýtlayalým deniyor. Bir defa þunu
söyleyeyim; pancar çiftçisi, mýsýr çiftçisi,
buðday çiftçisi diye birþey yok, çiftçi var.
Çiftçi, o yýl hangi ürünün para edeceðini ümit
ediyorsa ve topraðý da buna izin veriyorsa
onu eker. Mýsýra talep artarsa fiyat da artar.
Çiftçi de fiyatý artan ürünü ekmek ister. Mýsýrdan elde edeceði gelirin pancardan fazla
olacaðýný düþünüyorsa mýsýr eker, daha çok
kazanýr. Burada ölmek bir yana, mýsýr talebi
nedeniyle daha da fazla gelir elde eder. Bu
ekonominin ana kuralý ve çarpma bölme bilen herkesin yapabileceði basit bir iþlemdir.
Ancak bu da maalesef çarpýtýlýyor. Bu hesabý bunu söyleyenler de çok çok iyi biliyor ancak, rahatlýkla çýkýp herkesin gözünün içine
bakarak yalan söyleyebiliyorlar.
Cargill Türkiye olarak önümüzdeki dönemde
kendinize nasýl bir yol haritasý çizdiniz? Bi zimle paylaþabilir misiniz?
Cargill Türkiye’nin resmi bundan birkaç yýl
sonra çok farklý olacaktýr. Geçen yýllarý kaçan
fýrsatlar açýsýndan olumsuz görsek de, bu
yýllar içerisinde çok kuvvetli bir pazar bilgimiz, ticari iliþkilerimiz ve eleman gücümüz
oluþtu. Bunlar da olumlu yanlarýmýz. Artýlarýmýzý, eksilerimizi, yapabileceklerimizi, riskleri
çok iyi biliyoruz.
Cargill Türkiye artýk emekleme dönemini
tamamlamýþ, çocukluk yýllarýný geçirmiþ, hayata atýlmaya hazýr olgun bir gençtir. 2005
yýlýnda Cargill’in dünya üzerindeki 1000 tesisi arasýnda “En Ýyi Yönetilen Ýþ Birimi” seçildik. Dünyanýn dört bir tarafýndan gelen binlerce çalýþanýn katýldýðý bir organizasyonda
platforma çýkýp ödül aldýk, alkýþlandýk. Türk
insaný olarak göðsümüz kabardý. Bu, olgunluða eriþmenin göstergesidir. Bundan sonra
bu olgunluðu yeni fýrsatlara ve büyümeye
dönüþtürmemiz hepimizin arzusu. Bunu
gerçekleþtirecek olan sadece yönetim deðil,
tüm çalýþanlarýmýzýn emekleri olacaktýr.
“Fruktoz ve glukoz deyince insanýn
aklýna kimyasal bir madde geliyor.
Oysa ki bu ürünler tamamen doðal.
Pancardan nasýl þeker üretiyorsanýz,
mýsýrdan da ayný þekeri üretiyorsunuz.
Bunun da adý fruktoz.”
11
Kapak konusu
CargillHaberler
Tapýnaklardan mutfaklarýmýza
Aztekler’den bir hediye
Eski Maya tapýnaklarýnda baþköþe mýsýr tanrýsýna ayrýlýrmýþ.
Ýnanýþa göre yarý tanrý Quetzalcoatl mýsýr bitkisini Aztekler’e
armaðan etmiþ. Eski Ýnka takvimi ise mýsýr ekiminin ve
hasadýnýn tarihlerine göre ayarlanýrmýþ.
Y
eni dünyanýn bilinen en eski bitkisi ve
adeta bir altýný andýran sapsarý taneleriyle insanoðlunun tüm mevsimlerde severek
yediði mýsýr, eski Mýsýr Uygarlýðý ile boy ölçüþebilecek hatta ondan daha uzun bir tarihe
sahip. Mýsýr bitkisinin yaklaþýk 9000 yýldýr yetiþtirildiði sanýlýyor. Yapýlan araþtýrmalar gösteriyor ki; Meksika’da Tehuaca ile Yucatan
arasýndaki bölgede 5.500 yýl önce mýsýr ekimi yapýlýyormuþ ve mýsýr bitkisi otsu yabani
bir bitkiden türetilmiþ.
Mýsýrýn tanesi oldukça fazla,
ama binlerce de deðil.
Merak edip sayanlarýn söylediðine
göre bir mýsýr koçanýnda en fazla
bin iki yüz adet mýsýr tanesi
oluyormuþ.
Mýsýrýn yabani bitkiden yenilebilir mýsýr bitkisine dönüþme hikayesi bugün hala tam
olarak bilinemiyor. Bu konuda ortaya atýlan
farklý görüþler de yetersiz kalýyor. Kesin olan
tek þey bugün bildiðimiz mýsýrýn eski atalarýndan çok farklý olduðu. Ýlk mýsýr bitkileri arasýnda týrnak kadar küçük koçaný olanlar, hatta mýsýr tanelerinin bugünkü gibi altýn sarýsý
yerine, kapkaradan, kýpkýzýla, masmaviden,
mosmora kadar deðiþen renkleri vardý. Böylesine canlý renkleri olan mýsýrlar halen yetiþtirilse de bugün dünyaya hakim olan sarý mýsýr çok sonralarý elde edilmiþ.
Türk Tahýlý
Amerika’nýn keþfiyle mýsýr ekimi dünyanýn diðer taraflarýna da yayýlmýþ. Ancak mýsýr bitkisinin Kolomb’dan çok önce yayýlmaya baþladýðý da söylentiler arasýnda. Bu iddiaya göre yaklaþýk 1000 yýlýnda Amerika kýtasýndan
Polinezya’ya geçen mýsýr, oradan Güneydoðu Asya ülkeleri ile tanýþmýþ. Yýllar sonra Hindistan’dan Arap tacirlerle Ortadoðu ve Anadolu’ya gelmiþ ve oradan da Batý dünyasýna
12
CargillHaberler - Aztekler’den bir hediye
Bugün bildiðimiz mýsýr eski atalarýndan çok
farklý. Ýlk mýsýr bitkileri arasýnda týrnak kadar
küçük koçaný olanlar, hatta mýsýr tanelerinin
bugünkü gibi altýn sarýsý yerine,
kapkaradan, kýpkýzýla, masmaviden,
mosmora kadar deðiþen renkleri vardý.
13
Türkiye’nin Mýsýr ithalat ve ihracatý
Yýllar
Ýthalat
Ýhracat
(bin ton)
(bin ton)
2000
1.286
4
2001
537
9
2002
1.180
9
2003
1.818
11
2004
1.050
10
2005
152
127
2006
-
176
2007
750
-
Mýsýr bitkisi yeryüzündeki en yararlý ve
en fonksiyonel tarým ürünlerinden biri.
Mýsýrdan birbirinden tamamen farklý
pek çok ürün elde ediliyor.
Kapak konusu
CargillHaberler
geçmiþ. Bu hikayenin hangi kýsmý doðru bilemiyoruz ancak Venedik limanlarýna ilk mýsýrýn kesinlikle batýdan deðil doðudan geldiðini biliyoruz. Bu nedenle Ýtalyanlar mýsýra
“Türk tahýlý” anlamýna gelen “Grano Turco”
adýný münasip görmüþler. Macarlar, mýsýr
bitkisini Türkler’den öðrenmiþler ve halen
mýsýra “Türk Buðdayý” demektedirler. Balkanlar’da mýsýrýn yaygýn olmasýnýn sebebi
Osmanlý Devleti olmuþ. Buðday baþta olmak
üzere her türlü tahýl vergilendirilirken, belki
de hayvan yemi olarak kullanýldýðý için mýsýr
vergi dýþý býrakýlmýþ. Bu nedenle halk mýsýra
yönelmiþ. Bugün özellikle Romanya mutfaðýnda mýsýrýn önemi vardýr. Her yemekte sunulan Ýtalyanlarýn “Polenta”sýna benzer “Mamaliga” mýsýr unundan yapýlýr.
Tarihte pek çok ülke varlýðýný mýsýra borçlu. Orta Amerika medeniyetleri adeta bu bitki ile yoðrulmuþ. Eski Maya tapýnaklarýnda
baþköþe mýsýr tanrýsýna ayrýlýrmýþ. Ýnanýþa
göre yarý tanrý Quetzalcoatl mýsýr bitkisini Azteklere armaðan etmiþ. Ýnka takvimi mýsýr
ekiminin ve hasadýnýn tarihlerine göre ayarlanýr, mevsimler de buna göre düzenlenirmiþ.
Mýsýr bitkisi yeryüzündeki en yararlý ve en
fonksiyonel tarým ürünlerinden biri. Bu bitkiden pek çok ürün elde ediliyor. Mýsýrýn tanesi oldukça fazla, ama binlerce de deðil. Merak edip sayanlarýn söylediðine göre bir koçanda en fazla bin iki yüz adet mýsýr tanesi
oluyormuþ. Mýsýr bitkisi neredeyse tanesi kadar çok iþe yarýyor. Yað, þeker ve un gibi birbirine zýt ürünleri baðrýndan çýkarabilen baþka ürün yok gibi. Mýsýrözü yaðý, mýsýr þurubu
ve mýsýr unu ile niþastasý pek çok ülkenin
mutfaðýnda olduðu kadar gýda sanayinde de
kendine tartýþmasýz bir yer edinmiþ durumda. Mýsýr þurubu neredeyse tüm meþrubatlarýn tatlandýrýlmasýnda kullanýlýyor.
Mýsýrdan elde edilen ve çok yaygýn kullanýlan bu ürünler dýþýnda mýsýr bitkisinin tanesinden koçanýna, püskülünden, yapraðýna
kadar her yeri kullanýlýyor. Mýsýr püskülü
prostat ve böbrek hastalýklarýna iyi geliyor,
zayýflamak isteyenlerin kurtarýcýsý oluyor.
Mýsýrýn sadece taneleri deðil, yapraklarý da
döþekleri doldurmaktan hasýr örgüye kadar
pek çok iþe yarýyor. Mýsýr yapraðýndan oyuncak bebek yapýmý Amerika’da yaygýn bir
halk sanatý. Koçaný ise hayvanlarý beslemede kullanýlýyor. Mýsýr taneleriyle Afrika’da
açlar doyuyor. Fransa’da zengin sofralarýný süsleyen kazlarýn yiyeceði oluyor
ve týka basa mýsýr yedirilen kazlarýn
aþýrý yaðlanmýþ ciðerleri lüks sofralarda
baþ tacý ediliyor. Kaz ciðeri ezmesi ‘Foie gras’ tadýnýn gizini mýsýr tanelerinden
alýyor.
Yukarýda geçmiþini anlattýðýmýz mýsýr, ülkemizde tarla ürünleri arasýnda ekiliþ alaný
bakýmýndan yedinci sýrada. Üretim miktarý
14
bakýmýndan ise üçüncü sýrada. Ekonomik
olarak baþta Çukurova olmak üzere Akdeniz, Karadeniz ve Ege Bölgesi’nde yetiþtirilen mýsýr ülkemizin diðer bölgelerinde de küçük çapta yetiþtiriliyor.
Kanatlý hayvan yetiþtiriciliðinin ve gýda sanayinin geliþmesine paralel olarak ülkemizde
mýsýra olan talep artmýþ durumda. Ülkemizde hibrit tohumluk kullanýmýnýn desteklenmesi sonucu üretimde artýþ elde edildi.
1980’lý yýllarda 1 milyon 300 bin ton civarýnda olan üretim 2006 yýlýnda Türkiye Ýstatistik
Kurumu ve Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý rakamlarýna göre 3 milyon 850 bin ton olarak
gerçekleþti. 2007 yýlý mýsýr üretim tahmini ise
3 milyon 85 bin ton civarýnda.
Ýthalat baþladý
Türkiye ilk defa 1982 yýlýnda mýsýr ithalatýna
baþladý. Son on yýllýk dönemde mýsýr ithalat
miktarý 537 bin ton ile 1 milyon 818 bin ton
arasýnda deðiþiyor. 2005 yýlýnda üretim artý-
þýna paralel olarak ithalat 152 bin tona düþtü. 2006 yýlýnda ise hiç ithalat yapýlmamýþ.
2007 yýlýnda elde kesin rakamlar olmamakla
birlikte 700 bin ton mýsýr ithalatý yapýldýðý tahmin ediliyor. Mýsýr üretiminin artmasýna paralel olarak 10 bin ton civarýnda seyreden mýsýr ihracatý 2005 yýlýnda 128 bin tona, 2006
yýlýnda ise 177 bin tona çýktý. Mýsýr ithalatýnda uygulanan gümrük vergisi oraný son yýllarda %10 ile %130 arasýnda deðiþiyor. Mýsýr gümrük vergisi 19 Haziran 2007 tarihinden itibaren %35 olarak uygulanmaya baþlandý ve 01 Aðustos 2007 tarihinden itibaren
de tekrar ithalatta gümrük vergisi oraný
%130 olarak uygulanýyor.
Üretim - Tüketim
Uluslararasý Hububat Konseyi, 2006/07 sezonunda 716 milyon ton düzeyde gerçekleþtiðini tahmin ettiði dünya mýsýr üretiminin
Temmuz 2007/Haziran 2008 sezonunda,
760 milyon ton düzeyinde gerçekleþeceðini
öngörüyor.
Kanatlý hayvan yetiþtiriciliðinin
ve gýda sanayinin geliþmesine
paralel olarak ülkemizde
mýsýra olan talep artmýþ
durumda.
IGC, 2006/07 sezonunda 87 milyon ton düzeyinde gerçekleþtiðini tahmin ettiði dünya
mýsýr ticaretinin, Temmuz 2007/Haziran
2008 sezonunda, geçen yýldan 6 milyon ton
yüksek, 93 milyon ton düzeyinde gerçekleþmesini bekliyor. Artýþýn nedenini konsey,
yüksek yem talebinin mýsýr ticaretini desteklemesinin beklenmesi olarak belirtiyor. Ýthalat öngörülerinde yapýlan deðiþikliklerin AB,
Brezilya ve Kanada’daki artýþlarý içerdiði,
ABD’nin ihracatlarýnýn ise kuvvetli bir þekilde
devam ettiði ve þu an 60 milyon ton (1 Eylül’de baþlayan piyasa yýlýnda) olarak öngörüldüðü kaydediliyor.
15
Dünyadan
En iyi iþveren ödülü
Cargill Japonya’nýn
Cargill Toshoku Ýþ Ünitesi, özel bir
danýþmanlýk firmasý tarafýndan her yýl
verilen “Japonya’daki en iyi iþveren”
ödülüne layýk görüldü.
Hewitt Associates tarafýndan verilen
ödülün sahibi, çalýþanlarla yapýlan
mülakatlarla belirlendi. Ödüle layýk
görülen diðer firmalar ise Federal
Express, UBS Securities Japan ve
Medtronic.
Japonya
Cargill ve palm yaðý
Hojiblanca ile ortaklýk
Dünyanýn önde gelen iki bitkisel yað
firmasý Cargill ve Ýspanyol Hojiblanca,
dünya çapýnda özel etiket ve zeytinyaðý
konularýnda ortaklýk kuruyorlar.
Ortaklýðýn Ýspanyol rekabet
kurumlarýndan onayýný aldýktan sonra
dünyadaki zeytinyaðý pazarýna kaliteli
bir marka olarak giriþ yapmasý
bekleniyor.
Konuyla ilgili olarak Avrupa - Afrika Ortadoðu Baþkan Vekili Paul Naar: “Bu,
dünyadaki zeytinyaðý pazarý liderliði
için çok önemli bir adýmý iþaret ediyor.
Müþteriler Hojiblanca’nýn zeytinyaðý
kaynaðý ve þiþelemedeki
uzmanlýðýndan, Cargill’in risk yönetimi
ve global ulaþýlabilirliðinden
faydalanacaklar” diye konuþtu.
Ýspanya
16
CargillHaberler - Dünyadan
Cargill’in Endonezya ve Papua
Yeni Gine’de palm imalathaneleri
ve birkaç ülkede palm rafinerileri
var. Cargill, dünya çapýnda palm
ürünleri pazarlýyor. Cargill, palmýn
sürdürülebilir bir þekilde üretilmesi
gerektiðine inanýyor ve kendi palm
imalathanelerinde sürdürülebilir
palm üretimi gerçekleþtiriyor.
Cargill sürdürülebilir palm
üretimini; çevreyi koruyan, bilimsel
tarým uygulamalarýný kullanan,
orangutan ve kaplan gibi yerli
hayvanlarýn türünü koruyan,
çalýþanlarý için saðlýklý ve güvenli
bir çalýþma ortamý saðlayan,
faaliyet gösterdiði toplumlardaki
yasalara ve haklara saygý gösteren
olarak tarif ediyor.
Endonezya
Endonezya’daki
çocuklara destek
Cargill, Endonezya’daki 30.000 çocuðun
eðitim, saðlýk ve beslenmesine katkýda
bulunmak için BM ile Dünya Gýda
Programý (WFP) çerçevesinde iþbirliði
yapýyor.
Proje, Jakarta yakýnlarýnda yer alan
Bogor ve Madura’daki 140 okulu
kapsýyor. WFP, en fazla yardým
gereksinimi olan yerleri tespit etti ve bu
okullara gýda yardýmýndan, içilebilir su
saðlamaya ve medikal pakete kadar bir
dizi yardým yapýlmaya baþlandý.
Okullardaki 125’den fazla kuyu yeniden
inþa ediliyor.
Endonezya
CargillHaberler - Dünyadan
17
Cargill çözümleri
CargillHaberler
Diþ dostu Ýzomaltuloz
Çocuklarýn
bin yýllýk hayali
gerçek oldu
Cargill, gýda ve içeceklerde hem glisemik
hem de insülinemik tepkinin düþürülmesine
yardýmcý olabilen ve yavaþ sindirilebilir
þekerli tatlandýrýcý olan Xtend
TM
Ýzomaltuloz'u geliþtirdi.
D
ünya Saðlýk Örgütü’nün, günlük fiziksel etkinliðin artýrýlmasýnýn yaný sýra genel þeker tüketiminin ve diðer hýzlý emilebilen
karbonhidratlarýn (CHO’lar) tüketiminin azaltýlmasýný tavsiye eden
raporunda: Obezite ve tip 2 diyabet vakalarýndaki ve bunlarla
baðlantýlý saðlýk masraflarýndaki artýþýn azaltýlmasýna yardýmcý olabileceði tezi temel alýnmaktaydý. Bunun üzerine Cargill tarafýndan
yapýlan uzun araþtýrmalarda, sakkarozda olduðu gibi hem glukoz
hem de fruktozu temin eden ve dolayýsýyla tam, ancak yavaþ sindirilebilirliði nedeniyle yavaþ bir biçimde salýnan enerjiyi saðlayan
ilk gerçek yavaþ sindirilebilir þeker elde edildi. Bu þekere “Ýzomaltuloz” adý verildi.
“Ýzomaltuloz” adlý ürün þekerin yavaþ sindirilebilmesini, böylece
uzun süreli bir enerji temini ve bunun da baskýlanmýþ þeker düzeyi ile daha düþük hormonal dalgalanmalar görülmesini saðlýyor.
Cargill’in geliþtirdiði Ýzomaltuloz adlý ürünün saðladýðý bu çifte etki,
optimum performans için kas ve beyine dengeli bir enerji teminini
destekliyor.
Saðlýk ve Performansa Faydalarý
Glisemik indeks (GI) kavramý, beslenme rejimindeki farklý CHO
kaynaklarýnýn sýnýflandýrýlmasýna yönelik bir araç olarak ortaya konuluyor. Bu yöntemin, temelde kullanýlabilir yani tamamýyla sindirilebilir, CHO’yu temin neden gýda ve içecekler için geçer-
CargillHaberler - Çocuklarýn bin yýllýk hayali gerçek oldu
19
Beslenme açýsýndan önemi
li olduðu varsayýlýyor. Buna göre düþük GI
karbonhidratlarý yavaþ sindirilen, emilen ve
düþük bir glisemik tepkiye neden olan
karbonhidratlar olarak sýnýflandýrýlýrken,
yüksek GI karbonhidratlarý hýzlý sindirilmekte ve yüksek bir glisemik tepki göstermektedir.
Yemek öðünü sonrasýndaki yüksek kan
glukozu artýþlarý ve ayrýca uzun süreli yüksek
kan glukoz seviyelerinin, bireyler belirli bir kilo fazlasý ve insülin duyarsýzlýðý geliþtirdikten
sonra saðlýk üzerinde olumsuz bir etkiye yol
açabileceði düþünülüyor. Bu bakýmdan, yemek öðünü sonrasý düþük kan glukoz tepkileri ile sonuçlanan gýdalar, kardiyovasküler
hastalýk ve diyabet gibi belirli kronik hastalýklara iliþkin risk faktörlerinin azaltýlmasýna yardýmcý oluyor.
Cargill, gýda ve içeceklerde hem glisemik
hem de insülinemik tepkinin düþürülmesine
yardýmcý olabilen bir yavaþ sindirilebilir þekerli tatlandýrýcý olan XtendTM Ýzomaltuloz’u
buna iliþkin olarak geliþtirdi.
Tüketici ihtiyaçlarý
doðrultusunda geliþtirildi
Normalden hýzlý sindirilen karbonhidratlarýn tüketilmesiyle iliþkili kan glukozundaki yükselme ve düþmelerin önlenmesine
yardýmcý olur.
ketilmesi insülini önemli ölçüde artýrmaktadýr. Bunu sýklýkla, hipoglisemi geri tepmesi
ve performans bozukluðuizlemektedir. Karbonhidratýn sindirilebilirliðindeki farklýlýklar
konusunda artan bilinç, vücuda kontrollü
glukoz alým hýzý, genel þeker tüketiminin
azalmasý, diþ çürümesi veya diþ oyulmasýnda azalma, Ýzomaltuloz’un etkin olarak kullanýldýðý tüketici ihtiyaçlarýndan bazýlarýdýr.
Ýþte bütün bu ihtiyaçlara, yavaþ sindirilebilen þeker Ýzomaltuloz, baskýlanmýþ þeker
düzeyi ve insülin tepkisi, diþ saðlýðý ve uzun
süreli karbonhidrat temini, optimum fiziksel
ve zihinsel performans açýsýndan cevap veriyor.
Geniþ bir uygulama alaný var
Ýzomaltuloz, sakkarozun yarýsý kadar bir tatlýlýk düzeyi ile orta derecede bir tada sahip.
Ayrýca iyi ýsý ve asit stabilitesi ve düþük nem
çekicilik özellikleri ile de ayýrt edilebiliyor. Ýndirgen þekerdir ve dolayýsýyla Maillard kahverengileþtirme reaksiyonlarýnda rol alýyor.
Cargill çözümleri
CargillHaberler
malarýnda kullanýlýr. Spor ve fitness içecekleri, enerji içecek ve tabletleri, tahýllar ve tahýllý barlar, yemeðin yerini alan maddeler,
sütlü içecekler, yoðurt ve diþ dostu þekerlemelerin yapýmýnda kullanýlýr.
Japonya’da
gýda olarak kabul görüyor
AB’de, Ýzomaltuloz’a gýda ambalaj etiketi
üzerinde aþaðýdaki ibarenin kullanýlmasý ile
birlikte yeni bir gýda (novel food) olarak
izin veriliyor: “Ýzomaltuloz bir glukoz ve fruktoz kaynaðý.” ABD’de izomaltuloz, Ýyi Üretim Uygulamalarý uyarýnca kullanýma yönelik
GRAS statüsüne sahiptir. Japonya’da,
Ýzomaltuloz gýda olarak kabul ediliyor.
Ýnsanlarýn beslenmesi konusunda küresel
bir lider olarak Cargill, müþterileri için farklý bir deðer oluþturmak ve tüketicilerimize
beklentilerini karþýlayacak seçenekleri temin
etmek amacýyla, beslenme ve doðru duygusal profile sahip farklýlaþtýrýlmýþ tatlandýrýcý
çözümlerini sunuyor.
XtendTM Ýzomaltuloz, þekere çok benzeyen bir tat. Dolayýsýyla, þekerin kullanýldýðý
geniþ bir yelpazedeki gýda ve içecek uygula-
Kan þekeri ve yað seviyelerinde beslenmenin yol açtýðý dalgalanmalardan kaçýnýlmasý,
gün boyunca enerji seviyelerini kontrol etme
olanaðý, hýzlý sindirilen karbonhidratlarýn tü-
Kan ve beyin için uzun süreli glukoz teminini destekleyerek fiziksel ve zihinsel
performansýn optimum hale getirilmesine
katkýda bulunur.
Araþtýrmalar, düþük glisemik yük içeren
bir beslenmenin daha düþük diyabet riski
ile iliþkili olduðuna iþaret etmektedir. Yavaþ sindirilebilen tatlandýrýcýlar düþük glisemik yüklü bir beslenme rejimine önemli
katký saðlayabilir.
Yüksek glisemik karbonhidratlara göre
daha düþük bir insülin tepkisi ortaya çýkarýr, diþ dostudur.
Fermente edilebilir þeker ve karbonhidratlarýn Ýzomaltuloz’la deðiþtirilmesi, gýda
ve içeceklerin diþ saðlýðý potansiyelinin
geliþtirilmesine yardýmcý olur.
20
21
Prof. Dr. H. Tanju Besler
Fiziksel aktivite de
Dengeli beslenme kadar önemli
Sohbet
CargillHaberler
Türkiye yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlarýyla karþý
karþýya. Bu durumun düzeltilmesi için gýda sanayii ve devletin
sorumluluklarýnýn yanýnda, tüketicinin de beslenme konusunda
bilinçlendirilmesi gerekiyor.
G
ünümüzde dünyanýn birçok yerinde
beslenme ve beslenmeye baðlý saðlýk
problemleri yaþanýyor. Bu problemlerin bir
kýsmý aþýrý beslenmeden, bir kýsmý yetersiz
beslenmeden kaynaklanýyor. Ama sorunun
baþka bazý ortak noktalarý da var. Bunlar; tüketicinin beslenme konusundaki bilinç düzeyi, yaþam tarzý ve fiziksel aktivite eksikliði.
Biz de ilk sayýmýzda, Cargill’in “insan beslenmesinde liderlik” hedefinden yola çýkarak
beslenme konusunu ele aldýk. Beslenme
alanýnda Türkiye’nin sayýlý uzmanlarýndan
olan ve yine bu alanda birçok öðrenci yetiþtiren bir bilim adamý olan, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Baþkaný Prof. Dr. H. Tanju BESLER ile konuyu enine boyuna konuþtuk. Beslenme, beslenme
ilintili hastalýklar, obezite ve bunlarýn çözümüne dair birçok konuyu sade bir dille bize
açýklayan Prof. Dr. Besler; konunun çok taraflý olduðunu ve hem gýda sanayine hem de
devlete beslenme ve beslenme kaynaklý
saðlýk sorunlarý konusunda çok büyük görevler düþtüðünü belirtti.
Türkiye’d
de beslenmeye baðlý saðlýk sorunla rýnýn bulunduðu görülüyor. Bu nedenle önce
þu soruyla baþlayalým. Beslenme nedir?
Bir toplumun geleceði ancak saðlýklý bireyler,
saðlýklý nesiller ve dolayýsýyla saðlýklý bir toplumla mümkün olabilmektedir. Saðlýklýlýk halinin devam etmesi ve saðlýðýn geliþtirilmesinde çevresel faktörlerin en baþýnda beslenme ve fiziksel aktivite gelmektedir. Beslenme, en yaygýn kullanýlan anlamda bireyin
büyüme, geliþme ve uzun süre saðlýklý ve
üretken bir yaþam sürmesi için ihtiyacý olan
22
CargillHaberler - Prof. Dr. H. Tanju Besler
makro ve mikrobesin öðelerini almasý eylemi
olarak tanýmlanabilir. Ýnsan beslenmesinde
makrobesin öðeleri genellikle organizmanýn
enerji ihtiyacýnýn karþýlanmasýnda rolü olan
“karbonhidrat, protein ve yað” olarak tanýmlanýr. Mikrobesin öðeleri ise vücudun enerji ihtiyacýnýn karþýlanmasý süreçlerinde çok
önemli olmakla birlikte aslen baþka fonksiyonlar için, örneðin baðýþýklýk, sinir, dolaþým
sistemleri gibi vücudun diðer önemli fonksiyonlarýna yardýmcý olan “vitaminler, mineraller ve vitamin benzeri maddeler” olarak tanýmlanmaktadýr. Bu kavram içersinde yer almadýðý halde vücudumuz fonksiyonlarý açýsýndan olmazsa olmazlardan bir diðeri ise
“su”dur.
Ýnsan vücudunun tüm besin maddelerine ih tiyacý vardýr. Burada hangi maddeden ne
kadar alým yapýlacaðý önem kazanmakta.
ABD Tarým Bakanlýðý’n
nýn 1992 yýlýnda den geli beslenmeye yönelik hazýrladýðý Beslen me Piramidi bu ihtiyacý gidermeye yönelik
hazýrlanmýþtý. Bize Beslenme Piramidi’n
nden
ve nasýl yeterli ve dengeli beslenmemiz ge rektiðinden bahseder misiniz?
Beslenme saðlýklý yaþam için çok önemlidir.
Bu nedenle besin öðesi alým düzeyleri konusunda büyük çalýþmalar yapýlmaktadýr. Yapýlan çalýþmalar da sürekli yenilenmekte ve
gerektiði her noktada konuya yönelik yenilenme süreçleri iþlemektedir.
“Birçok ülke kendisine yönelik deðiþik
beslenme normlarý ve piramitleri
geliþtirmektedir. Türkiye’de ise Saðlýk
Bakanlýðý’nýn da kabul ettiði ve birçok
yerde beslenme piramidi yerine
kullandýðý dört yapraklý yonca
kullanýlmaktadýr.”
Beslenme Piramidi konusuna gelince,
dünya üzerindeki birçok ülke kendisine yönelik deðiþik beslenme normlarý ve piramitleri geliþtirmektedir. Türkiye’de Saðlýk Bakanlýðý’nýn da kabul ettiði ve birçok yerde beslen-
23
CargillHaberler
birlikte besin piramidine
fiziksel aktivite de girdi. Besin
piramidinde veya besin
yoncasý gibi farklý
yaklaþýmlarda genel vurgu
farklý besin gruplarýnýn insan
beslenmesindeki yeri ve
önemini belirtmek
amacý taþýyor.
me piramidi yerine kullandýðý dört yapraklý yonca kullanýlmaktadýr. ABD’de ise son
düzenlemeyle birlikte besin piramidine fiziksel aktivite de girmiþtir. Besin piramidinde
veya besin yoncasý gibi farklý yaklaþýmlarda
genel vurgu farklý besin gruplarýnýn insan
beslenmesindeki yeri ve önemini belirtmek
amacý taþýmaktadýr. Besin gruplarýna baktýðýmýzda temelde: Et (kýrmýzý et, tavuk, balýk
gibi kaynaklar), et ürünleri, kurubaklagiller ve
yumurta; Süt ve süt ürünleri; Tahýllar (makarna, pirinç, buðday, yulaf, mýsýr gibi); Sebze
ve meyveler; Yað ve þeker olmak üzere beþ
gruba ayrýlmaktadýr. Buradaki temel yaklaþým besin öðelerinin bulunma miktarlarý ve
fonksiyonlarýna göre oluþmuþtur. Saðlýklý,
yeterli ve dengeli beslenme kavramý içerisinde bu besin gruplarýnýn hepsinden alýnmasý
gereði açýktýr. Ancak alýnmasý gereken miktarlar yaþa, cinsiyete, fiziksel aktivite durumuna, fizyolojik süreç (büyüme-geliþme, gebelik, emziklilik gibi) gibi faktörler deðerlendirilerek belirlenmektedir. Bir baþka deyiþle
beslenme biçimi ve diyet bireye özgü olmakta ve düzenlenmektedir. Ancak genel
bir yaklaþýmla; saðlýklý ve yetiþkin bir birey
için 3-5 porsiyon et ve ürünleri grubundan,
3-4 porsiyon süt ve ürünleri, 5-8 porsiyon
tahýllar, 5-9 porsiyon sebze ve meyve ve uygun miktarda þeker ve yað alýmý önerilmektedir. Bu yaklaþýmla günlük 1600 - 2000 kalorilik enerji alýmý söz konusu olup bu enerjinin %50-60’ý karbonhidratlardan, %15-20 si
proteinden ve %30-35’i yaðlardan gelecektir. Ayrýca bu yaklaþým içerisinde total posa
(lif) alýmý 20-35 g, kolesterol alýmý 200- 300
mg düzeyinde olacaktýr.
Ýnsan beslenmesinde yað ve
þekerin yeri hakkýnda bize ne söylersiniz?
Ýnsan beslenmesinde yað ve þekerin büyük
önemi mevcuttur ve diyetle mutlaka alýnmalarý gerekmektedir. Saðlýklý bir diyette saf þeker dediðimiz monosakkaritlerin (glukoz,
fruktoz, maltoz) toplam oraný, enerjinin hiçbir
koþulda %10’undan fazlasýný geçmemelidir.
Yað kavramýna gelince, bu oranýn enerjinin
%30 ila %35’i arasýnda olmasý gereði hatýrlanýrken yað kavramý içerisinde dikkat edilmesi gereken hususlarýn varlýðý da hatýrlanmalýdýr. Trans yaðlar konusunda günümüzde saðlýðýn bozulmasýnda ve dolayýsýyla
kalp-damar hastalýklarý, bazý kanser türleri
gibi bazý hastalýklarýn oluþumunda önemli olduðunu biliyoruz. Dolayýsýyla trans yaðlarýn alým düzeyleri yine saðlýklý bir diyette hiçbir koþulda enerjinin %1-2 sini aþmamasý
gerekir. Burada “ne kadar az o kadar iyi” felsefesiyle hareket etmek gerekir. Zaten bu
bilimsel veriler ýþýðýnda diyette trans yaðlarýn
gelmesi muhtemel besin kaynaklarýna yönelik ciddi iyileþtirmeler yapýlmaktadýr. Bunun
en güzel örneði trans yað içermeyen margarin teknolojisinin geliþmiþ olmasý. Hayvansal
kaynaklý ürünler genellikle kolesterol içerikleri nedeniyle dikkat edilmesi gereken besinlerimizdir. Ancak yukarýda verdiðimiz bir örüntüde kolesterol açýsýndan da bir problem
oluþmasý beklenmekte olup günlük alým hiçbir zaman 300 mg düzeyini aþmamalýdýr. Diyet enerjisinin, %7-10 arasýnda doymuþ
yað, %10 çoklu doymamýþ yað ve % 15 civarýnda da tekli doymamýþ yaðlardan gelmesi planlanmalýdýr. Bu kavram içerisinde tüm
yað kaynaklarýnýn kullanýmý mümkün olabilmektedir.
Ülkemizde beslenmeye baðlý
ortaya çýkan hastalýklar nelerdir?
Türkiye’de halen %4.7 civarýnda hatta bazý
bölgelerimizde %14’lere çýkan oranlarda yetersiz enerji ve protein alým sorunlarý mevcuttur. Çocuklarýmýzda %2.5 civarýnda boy
kýsalýðý sorunlarýnýn olduðu son Türkiye Nüfus ve Saðlýk Araþtýrmasýnda vurgulanmýþtýr.
Gebelerimizin her üçünden bir tanesinde,
okul çaðý çocuklarýnýn her beþinden bir tanesinde demir yetersizliði anemisi söz konusudur. Azýmsanmayacak oranlarda iyot alým
yetersizliðine baðlý basit guatr vakalarýnýn olduðunu hatta bazý bölgelerde görülme sýklýðýnýn özellikle kadýnlarda %35’ler civarýnda
olduðunu biliyoruz.
Son yýllarda Saðlýk Bakanlýðý’nýn her türlü
çalýþmasýna raðmen kalsiyum ve D vitamini
sorunlarýnýn varlýðý bilinmektedir. Bunlarýn
tam tersi aþýrý beslenme ve fiziksel aktivite
azlýðýna baðlý olarak kiloluluk ve þiþmanlýk
(obezite) olgularýnýn varlýðý da bilinmektedir.
Tüm dünyada olduðu gibi bizde de gerek
çocuklarda gerekse de yetiþkinlerde obezite
görülme sýklýðý artmaktadýr. Bu oran yetiþkinlerde %20 - %30 olup kadýnlarýmýzda daha yüksektir. Yine obezite oranýnýn, çocuklarýmýzda daha düþük olmakla beraber %1420 civarýnda olduðunu biliyoruz.
Obezite ve diðer beslenme ilintili hastalýklar
ile þeker tüketimi arasýnda ne tür bir baðýntý
var? Gýdalardan alýnan þekerin, daha yavaþ
sindirilmesinin saðlýk açýsýndan ne gibi fay dalarý vardýr?
24
Günümüzde çok tartýþýlmakta olan bir konuya deðindiniz. Dediðim gibi basit þekerler
(monosakkaritlerin) diyet enerjisinin en fazla
%10’u olmalýdýr. Hatta bazý toplumlarda, genetik bazý nedenlerden dolayý diabet, kalpdamar hastalýklarýnýn fazla olduðu toplumlarda enerjinin %5’lerine kadar çekilebileceði
konusunda bilimsel veriler mevcuttur.
Sohbet
ABD’de son düzenlemeyle
Beslenmenin biyolojik yönü olduðu gibi,
psiko-sosyal yönü de mevcuttur. Çok saðlýklý bir besin üretebilirsiniz ama hiçbir koþulda beðenilmeyebilir. Dolayýsýyla tam da bu
anlamda saðlýk açýsýndan hiçbir zararý olmayan bazý sentetik veya doðal tatlandýrýcýlarý
kullanabilirsiniz ve kullanmalýsýnýz. Ayrýca
diabetli bireylerde bunlarý kullanmak neredeyse zorunlu olabilir. Yine günümüzde glisemik indeks ve glisemik yük gibi kavramlar
da önem kazanmaktadýr. Diyetin total glisemik yükünün düþük olmasý diabet, kalp damar hastalýklarý gibi beslenme ilintili hastalýklarýn daha az görülmesine neden olabilecektir. Glisemik indeksi düþük besinler yine ayný
kavram içerisinde deðerlendirilebilecektir.
Günümüzde kan þekerinin yükselmesini
daha ýlýmlý yapan bazý bileþenlerde mevcuttur. Örneðin inülin, maltodekstrin, maltitol,
mannitol gibi yapýlarýn da çok amaçlý kullanýmlarý söz konusu olabilmektedir. Kalsiyum
emilimini ve kemiðe geçiþini arttýrýrken, kan
þekerini istenen fizyolojik aralýkta tutarken,
baðýþýklýk sistemi üzerinde bazý olumlu etkileri söz konusu olabilmektedir. Aslýnda iþte
tüm bunlarýn yaygýn olarak kullanýmlarýnýn da
tüketicinin aydýnlatýlmasýyla çok iliþkili olduðunu unutmamak gerekir.
Bildiðiniz gibi CARGILL küresel anlamda in sanlarýn daha saðlýklý beslenmesine odak lanmýþ ve bu anlamda sürekli AR-GE faali y etleri y ürüten bi r þirket. Bu yönüy le
CARGILL hakkýndaki görüþleriniz neler?
Cargill, 1800’lü yýllarýn ikinci yarýsýnda Amerika’da kurulmuþ önemli bir firma. Altmýþýn
üzerinde ülkede aktif olarak faaliyette ve çok
çeþitli alanlarda çalýþýyor. Soya fasulyesi ve
soya ürünleri üretirken, soyadan E vitamini
üretiyor. Mýsýrdan alkol ve fruktoz üretimi
var. Ayrýca saðlýk açýsýndan beyaný yapýlabilecek oligofruktoz gibi birçok ürün de ürettiðini biliyorum. AR-GE’ye büyük kaynaklar
ayýrdýðýný okuyorum. Türkiye’de ciddi yatýrýmlarý var ve ciddi istihdam oluþturuyor.
25
Ar-Ge
CargillHaberler
8 Yýl içinde 700 milyon “dünyalýnýn” daha obez olmasý bekleniyor
Küresel soruna, küresel çözüm
Obezite problemi; bireyleri de
aþan bir þekilde küresel bir
halk saðlýðý tehdidi olmaya
devam ediyor. Öyle ki,
Dünya Saðlýk Örgütü, obezite
hastalýðýný çaðýmýzýn en
önemli salgýný olarak ilan etti.
Tüm dünyada korkutucu
boyutlara ulaþan obezite
sorunu için, Cargill araþtýrýyor,
çözüm üretiyor.
Ö
zellikle genç nüfus için önemli bir sorun olan obezitenin neden olduðu
diabet ve kalp hastalýklarýnýn görülme yaþýnýn
50’li yaþlardan 30’lu yaþlara düþeceði
tahmin ediliyor. Toplumlar zaman geçtikçe
daha hareketsiz hale geliyor. Bu nedenle
obezite ile savaþta düþük kalorili fonksiyonel
gýdalarýn önemi artýyor.
Gýdalarýn fonksiyonel hale getirilmesiyle
beraber gelecekte birçok gýda, düþük yaðlý,
düþük kolesterollü, düþük tuz ve þeker oranlarýna sahip olacak ve daha saðlýklý hale gelecek. Yine yakýn bir gelecekte fast food
ürünleri bile daha saðlýklý olacak. Bu amaca
yönelik olarak Cargill, özel bir yað üretiyor,
Coca Cola için de þeker oranýný azaltmak
için kalorisi sýfýr yeni bir doðal þeker geliþtirdi. Meyve sularý için geliþtirdiði þekerlerde
kalori yarý yarýya azalýyor. Cargill’in araþtýrmalarý sonucunda ortaya çýkardýðý ürünlerinden amaç, düþük kalorili bir beslenme ve
doðal bir ürün sunmanýn yanýnda küresel
salgýn obeziteye karþý gýda sanayine etkili çözümler sunmak.
TÜBÝTAK tarafýndan ekim ayýnda gerçekleþtirilen Uluslararasý Gýda ve Beslenme
Kongresi’nde de fonksiyonel gýdalarýn bu
önemi ortaya kondu. Kongreye katýlan uzmanlarýn anlatýmýyla fonksiyonel gýdalar; besinlerdeki tuzun ve þekerin azaltýlmasýný,
yaðlarýn daha saðlýklý hale getirilmesini saðladýðý gibi kolesterolü ve tansiyonu düþürme,
sindirim sistemini iyileþtirme gibi pek çok yarar saðlýyor. Gýdalardaki zararlý maddelerin
çýkarýlarak ya da yerine saðlýklý maddeler eklenerek saðlýða yararlý hale getirilmesi olarak
açýklanan fonksiyonel gýdalar, hem düþük
kaloriyi vaad ediyor hem de vücut için gereken saðlýklý maddelerin maksimum alýnmasýný saðlýyor.
Fonksiyonel ürün çalýþmalarý
Gýdalarýn fonksiyonel hale getirilmesi için bazý aþamalardan geçmesi gerekiyor: Yoðurt,
meyve suyu, margarin gibi gýda ve içeceklere C vitamini, kalsiyum, bitkisel steroller
(sebze ve meyvelerin içinde bulunan temel
maddeler) gibi belli hammaddeler katýlýyor.
Gerektiðinde de içeceklerin içindeki þeker ve yað azaltýlýyor. Bunlara
yeni alternatif maddelerle eþlik
ediliyor. Bilim adamlarý yaptýklarý araþtýrmalarda “alternatif tuz” geliþtirdiler. Bildiðimiz
sodyum klorür olan klasik tuz tansiyonu yükseltir. Geliþtirilen alternatif tuzda sodyum yerine potasyum klorür kullanýlmaktadýr.
Fonksiyonel gýdalarýn insan saðlýðýna çok
büyük katkýlarý var. Örneðin; pek çok toplumda aþýrý bir tuz tüketimi var. Bu durum da
hipertansiyonu tetikleyerek kardiyovasküler
hastalýklara yol açýyor. Sonuç olarak binlerce
kiþinin ölümüne neden oluyor. Ýþte tüm
bunlar gýda endüstrisini harekete geçirip gýdalarda tuzun azaltýlmasý ya da
saðlýklý yaðlarýn kullanýmýyla ilgili araþtýrmalar yapmaya yöneltti.
Tabii gýda endüstrisi bu tip fonksiyonel ürünleri çýkarýrken besinlerin tadýný deðiþtirmemeye de
özen gösteriyor.
26
CargillHaberler - Küresel soruna, küresel çözüm
Uluslararasý Gýda ve Beslenme Kongresi
TÜBÝTAK MAM Gýda Enstitüsü tarafýndan bu yýl 2. si
düzenlenen “Uluslararasý Gýda ve Beslenme Kongresi”nde;
Gelecekte nasýl beslenmeliyiz? Hangi gýdalar saðlýðýmýzý
olumlu etkilerler? Geleceðin gýdalarýnýn üretiminde
kullanýlacak yeni teknikler nelerdir? gibi sorulara cevap
arandý.
24-26 Ekim tarihlerinde Ýstanbul
Harbiye Askeri Müzesi’nde düzenlenen
kongrenin bu yýlki temasý “Gelecek için
Gýda” oldu.
Cargill Türkiye’nin de sponsor olduðu
kongrede, Cargill Avrupa’dan dünyaca ünlü
iki bilim adamý, Dr. Fred Brouns ve Aline
Adam da çeþitli sunumlar yaptý.
Kongreye katýlan Hollanda Maastricht Üniversitesi
Beslenme ve Toksikoloji Araþtýrma Enstitüsü, Ýnsan
Biyolojisi Bölümü Araþtýrmacý Öðretim Üyesi, ayný zamanda
Cargill Avrupa Beslenme Bilimleri yöneticisi Dr. Fred
Brouns ile Cargill Avrupa Araþtýrma ve Geliþtirme Merkezi
Araþtýrmacýsý Aline Adam, fonksiyonel gýdalar ve geleceði
hakkýnda bilgi verdiler.
Dr Fred Brouns; “Birçok bilimsel çalýþma, gýda
bileþenlerinin seçili biyo-göstergeler üzerinde
farklý etkiler yarattýðýný göstermektedir. Bu
durum, günlük diyet içinde ‘negatiflerden’
kaçýnýlmasýnýn ve ‘pozitiflerin’ artýrýlmasýnýn
önerilmesine neden olmuþtur. Ýkinci grupta yer alan
ürünlere genellikle ‘fonksiyonel gýda maddeleri’ denmekte
ve ‘besin maddelerinde bulunan normal besin deðeri ve
önerilen dozda kullanýldýðýnda saðlýða faydalý olan dýþýnda
saðlýðý destekleyici normal bir diyetin parçasý olan gýdalar
veya içecekler olarak’ tanýmlanmaktadýr” dedi.
Cargill Avrupa Araþtýrma ve Geliþtirme Merkezi
Araþtýrmacýsý Aline Adam ise, “Araþtýrmalar, batý
ülkelerindeki kalp ve damar hastalýklarý ile kanserin
oluþumunu artýran en önemli unsurun uygunsuz yaþam
biçimi olduðunu göstermiþtir” diye ekledi.
CargillHaberler - Küresel soruna, küresel çözüm
27
Bir vak
ýf
Bin miras
Çevresine sahip çýkan insan,
doða ve kültür arasýndaki
etkileþimi doðru yönlendiren
ve yaþatan insandýr. Bugün
ÇEKÜL, çevresine sahip çýkan
800.000 gönüllüsüyle
çoðumuzun aklýna dahi
getirmediði çevre ve kültür
konularýnda gündem
oluþturmaya devam ediyor.
1
990 yýlýndan beri, doðal ve kültürel varlýklarýn gerçek sahibi olan yerel halka dayalý ve halktan gücünü alan, gönüllülerinin
bilgi ve birikimiyle baðýmsýzlýðýný koruyan,
gerçek bir “sivil” bir toplum kuruluþu ÇEKÜL
(Çevre ve Kültür Deðerlerini Koruma ve Tanýtma Vakfý). Vakýf, ülkemizin, 50’li yýllardan
bu yana karþý karþýya olduðu kültürel kimlik
bunalýmýnýn yaný sýra çevre sorunlarý altýnda
da ezilmeye baþlamasý karþýsýnda, geçmiþten günümüze ve geleceðe uzanan deðerlerimize sahip çýkmak ve çevre ve kültür öncelikli bir gündem oluþturmak amacýný taþýyor.
Önceliði, doðal ve kültürel çevreyi bir arada
var etmek için ürettikleri “kent-havza-bölgeülke ölçeðinde bütüncül koruma ve kalkýnma projeleri”nin “uzun soluklu” olabilmesi ve
güçlü bir “sivil katýlým” ile yürüyebilmesi. Kurucu baþkan Prof. Dr. Metin Sözen, ÇEKÜL’ün bu vizyonunu þu sözleriyle açýklýyor:
“Kamuoyu duyarlýlýðýný güçlendirerek, kaybolmaya yüz tutmuþ geleneksel deðerlere
ve kimliklere sahip çýkýlmasýný saðlamak, bu
varlýklarý özgün niteliðine dokunmadan, benzersiz kimliðini bozmadan ortaya çýkarmak,
korumak, iyileþtirmek, çaðdaþ bir anlayýþla
Mimar Sinan’ýn dünyaya
malolmuþ eserlerinin en
ünlüleri arasýnda bulunan
Süleymaniye Camii
(üstte) ve Edirne Selimiye
Camii (Saðda).
28
CargillHaberler - Bir vakýf bin miras
Çekül Vakfý’nýn
önceliði, doðal ve
kültürel çevreyi bir
arada var etmek için
ürettikleri “kent-havzabölge-ülke ölçeðinde
bütüncül koruma ve
kalkýnma projeleri”nin
“uzun soluklu”
olabilmesi ve güçlü bir
“sivil katýlým” ile
yürüyebilmesi.
Kültür - çevre
CargillHaberler
Mimar Sinan Envanteri
iþlevlendirmek ve yaþatmak, bir miras, bir
belge olarak geleceðe aktarmak”
Doðal kaynaklarý, tarihsel kültürel mirasý
ve insaný bir bütün olarak ele alan ÇEKÜL,
kuruluþundan bu yana doðal ve kültürel çevreyi korumak için, en küçük birimden en büyüðe doðru açýlan, kent-havza-bölge-ülke
ölçeðinde projeler geliþtiriyor ve uyguluyor.
Projelerini yaþama geçirirken, toplumun tüm
kesimlerinin ortak bir amaç doðrultusunda
ve güç birliði içinde katýlýmlarýna öncülük
ederek, bu kesimler arasýndaki eþgüdümü
saðlýyor. Bir baþka deyiþle kamu-yerel-sivilözel birlikteliðine öncelik veriyor.
ÇEKÜL’ün ilkelerine gönülden inanmýþ
gönüllülerinin katkýlarý, projelerin ana kaynaðýný oluþturuyor. Ayrýca ÇEKÜL’ün geniþ katýlýmlý proje ve danýþmanlýk gelirlerinden ve
baðýþlardan elde edilen kaynaklar projelerin
hayata geçirilmesini saðlýyor.
Tarihi Çekül Evi
ÇEKÜL Vakfý, proje ve çalýþmalarýný Beyoðlu’nun arka sokaklarýndaki “ÇEKÜL
EVÝ”nden, yani 19. yüzyýl Ýstanbul’undaki
renkli kozmopolit kültürün en canlý örneklerinden biri olan 120 yýllýk bir yapýdan yürütüyor. Keþfedildiðinde hüzün verici durumda
iken, özenli bir restorasyondan sonra özgün
kimliðine yeniden kavuþturulan binaya, ÇEKÜL Merkez ofisi olarak yeniden iþlev kazandýrýlýyor.
Binanýn ilk mimarýnýn kimliði bilinmiyor.
Sakinlerinin kayýtlarý ise 1889 yýlýndan baþlýyor. 1889’da tütüncü Constantin Triandafilis, 1892’de hekim Djivanian’ýn, sonraki yýllarda da pek çok meslekten insanýn oturduðu bu yapý ve çevresinde yarým yüzyýldan
uzun bir süre Rum ve Ermeni’ler yaþamýþ. O
tarihlerde Beyoðlu, Kamer Hatun Mahallesi,
“Margarit Sokaðý” olarak bilinen Ekrem Tur
Sokak’taki ÇEKÜL EVÝ, bugün gönüllü bir
kuruluþun hareketli ortamýna ev sahipliði yaparken bir yandan da bir zamanlarýn Pera
kent dokusunun ve geleneksel sivil mimarisinin özgün örneði olarak yaþýyor.
ÇEKÜL EVÝ, vakfýn merkez binasý iþlevinin
yaný sýra, kimi zaman yýllar önce burada yaþamýþ bir sakinini konuk ediyor, hatta bazen
burada doðmuþ olan insanlarýn ziyaretiyle
anýlarýný tazeliyor.
Doðal Çevre Çalýþmalarý
ÇEKÜL bugüne kadar, doðal koruma baþlýðý altýnda, aðaçlandýrmadan biyolojik çeþitliliðe, erozyonla mücadeleden özel bitki ve
aðaç türlerinin korunmasýna dek uzanan birçok çalýþmaya imza attý.
ÇEKÜL’ün ilk etkinliði olan 92 Ormanlarý
projesi, Türkiye’nin en yaygýn sivil katýlým-
Sinan’ýn mirasýna saygýyý egemen
kýlmak için, Aðýrnas’tan baþlayan uzun
yürüyüþ, ÇEKÜL Vakfý çatýsý altýnda
eyleme dönüþtü ve ortaya Sinan’a Saygý
Projesi çýktý. Sinan’ýn simge deðerinden
yararlanarak, mimarlýk mirasý baþta olmak
üzere tüm kültürel deðerlere duyarlýlýðý
arttýrmayý amaçlayan proje kapsamýnda,
yazmalarda adý geçen 400’den fazla eser
ÇEKÜL tarafýndan Mimar Sinan
Envanteri’nde toplandý.
29
CargillHaberler
Kültür - çevre
Bir vakýf
Bin miras
ÇEKÜL bugüne kadar, doðal koruma baþlýðý altýnda,
aðaçlandýrmadan biyolojik çeþitliliðe, erozyonla
mücadeleden özel bitki ve aðaç türlerinin korunmasýna dek
uzanan birçok çalýþmaya imza attý.
lý projesi olarak da bir ilk oldu. Onu, bugün
de 800 bin katýlýmcýnýn desteðiyle sürmekte
olan 7 Aðaç Ormanlarý projesi izledi.
2003 yýlýnda baþlayan,
“Kentler Çocuklarýndýr Kültürel
Eðitim Programý”, 2007 yýlýnda
Tarihi Kentler Birliði ile daha
geniþ bir kapsama ulaþtý.
30
Kâðýttan Ormanlar, Van-Bahçesaray Kýrsal Kalkýnma Programý, Niksar Ekolojik Tarým Çalýþmasý gibi projeler diðer doðal çevre
koruma projeleri arasýnda yer alýyor.
Kültürüne sahip çýk
1975 yýlýnda Safranbolu’da kývýlcýmlanan koruma çalýþmalarý, ÇEKÜL’ün kurulmasýyla
“Kendini Koruyan Kentler” projesiyle yaygýnlýk kazandý. 2000 yýlýnda ÇEKÜL’ün öncülüðü ve eþgüdümüyle kurulan Tarihi Kentler
Birliði’yle 228 yerleþim yerine ulaþtý. Bunu,
“Kentler Çocuklarýndýr Kültürel Eðitim Programý”, “7 Bölge 7 Kent”, “Barýþan Kentler”,
“Kaleli Kentler”, “Köyler Yaþamalýdýr”, “GAP
Bölgesi’nde Kültürel Mirasý Geliþtirme Programý”, “Sinan’a Saygý” ve “Ýpek Yolu, Kültür
Yolu” baþlýklarý altýnda bir projeler bütünü izledi. Bu projeleri destekleyen “Çevre Kültür
Evleri”, “Kent Atölyeleri”, “Kent Müzesi ve
Arþivleri” gibi çalýþmalar da, yerel halkýn yerinden koparýlmadan kimliðine sahip çýkmasýný amaçlýyor.
Doða-Kültür Birliði
Akarsu havzalarý en yoðun yerleþim alanlarý
olarak öne çýkarken, havzalarda yer alan
yerleþim birimleri de ortak özellikleri paylaþýrlar. ÇEKÜL’ün “havza boyutunda koruma” ilkesi, havzalardaki küçüklü büyüklü yerleþimlerin, ortak doðal ve kültürel çevrelerini
bütüncül bir yaklaþým ve eþgüdümle ele alarak, gerçekçi ve bilimsel bir temele dayandýrmaktadýr. “Kelkit Havzasý Kalkýnma Birliði”
ve “Güneydoðu Anadolu Kültürel Miras ve
Turizm Kalkýnma Birliði” projeleriyle somut
sonuçlara ulaþan bu yaklaþým, Antalya’da
“Akseki-Ýbradý” ve “Elmalý-Kaþ-Finike”, Batý
Anadolu’da “Çanakkale”, “Bakýrçay-GedizBüyük Menderes-Küçük Menderes”, Doðu
Anadolu’da “Yukarý Çoruh”, “Yukarý Fýrat” ve
“Arpaçay” havzalarý çalýþmalarý ve “Batý Karadeniz Havzasý Kalkýnma Birliði”nin kurulmasý giriþimleriyle sürüyor.
Hedef eðitim
Okullarda çevre eðitimi çalýþmalarý, çevre
seminerleri, üniversite öðrencileri için “Yerinde Mimarlýk Yaz Okullarý”, önemli günleri anma etkinlikleri ve kent belgeselleri, ÇE-
KÜL’ün eðitim projeleri kapsamýnda yer alýyor. 2003 yýlýnda baþlayan, çocuklarýn kentlilik bilinci ve kültürel kimlik duygularýnýn geliþmesi, yaþadýklarý kentin kültürel zenginliðinin farkýna varmasý, kentlerinin birer “Kültür
Elçisi” olmasýný amaçlayan “Kentler Çocuklarýndýr Kültürel Eðitim Programý”, 2007 yýlýnda Tarihi Kentler Birliði ile daha geniþ bir
kapsama ulaþtý. Bu programýn ana hedefi
ise; kültürel eðitimi, eðitim kuruluþlarýnýn,
eðitimcilerin ve yerel yönetimlerin önceliði
haline getirmek ve yaygýnlaþtýrmak.
Yerel gönüllüler
ÇEKÜL’ün çekirdeðini gönüllüler oluþturuyor. Çalýþmalar, Anadolu’nun dört bir yanýna
daðýlmýþ olan 800,000 gönüllü, 106 yurt içi
ve 10 yurt dýþý temsilciyle sürdürülüyor.
Kelkit Platformu ve Tarihi Kentler Birliði
de, örgütlenme projeleri kapsamýnda ÇEKÜL’ün Türkiye’ye kazandýrdýðý en anlamlý oluþumlardan biri. “Kamu-yerel-sivil-özel
birlikteliði” ilkesi doðrultusunda gerçekleþtirilen bu çalýþmalarda, yerinde korumanýn gerekliliðine dikkat çeken, model sunan ya da
geliþtiren, eþgüdümü saðlayan, eðitim ve
danýþmanlýk veren çalýþmalar yapýlarak,
özellikle yerel yönetimler harekete geçirildi,
yerel ve merkezi güçlerin desteði saðlandý.
Tüm çalýþmalarýnda yerel halkýn varlýðýný temel alan ÇEKÜL, bireylerin kendi sorunlarýna sahip çýkarak örgütlenmelerini ve kendi
çözümlerini üretmelerini amaçlýyor.
“Kentler Çocuklarýndýr Kültürel Eðitim
Programý”nýn ana hedefi; kültürel
eðitimi, eðitim kuruluþlarýnýn,
eðitimcilerin ve yerel yönetimlerin
önceliði haline getirmek ve
yaygýnlaþtýrmak.
Taný, sahiplen ve koru
Korumanýn ön koþulu sahiplenmek, sahiplenmenin ilk adýmý ise tanýmaktýr. Bu ilkeden
hareketle ÇEKÜL, Anadolu’da sivil harekete
yön veren gönüllü insanlarýn eylemlerini,
bunlarýn sonuçlarýný, bilinç ve katýlým oluþturmaya yönelik etkinlikleri, tanýtým programýna
alýyor. Tüm bunlarý web sitesi (www.cekulvakfi.org.tr) üzerinden geniþ kitlelere duyuruyor. Bu ilkeyle, araþtýrmacýlara ve doðakültür severlere açýk ÇEKÜL Evleri’ndeki
Belge-Bilgi Merkezi’nde ve yerelde oluþturulan yazýlý-görsel arþivler, sayýsý giderek artan
kent belgeselleri, korumaya dönük broþür
ve kitapçýklar, çevre ve kültür aðýrlýklý yayýnlarý ile bizi var eden deðerlerin tanýtýmýna öncelik tanýyor. Merkezde de, Anadolu Araþtýrmalarý ve Uygulamalarý Merkezi, arþiv ve kütüphane olarak hizmet ediyor.
31
,
li olmalýsýnýz
Yaratýcýlýða önem veren, farklýlýðý deðerlendiren ve yüksek performansý hedefleyen bir þirkette
Çünkü Cargill’de baþarýlý
olmanýzý amaç edinmiþ bir
yaklaþým, elinizden gelenin en
iyisini yapabilmenize yardýmcý
olmaya odaklanmýþ program
ve uygulamalar bulursunuz
C
argill Türkiye, gerçek bir iþ ortaðý gibi
hareket eden ve müþterilerinin farklý çözümler üretmesine yardýmcý olan bir
yaklaþým sergiliyor. Bunun anlamý güvenilir,
yaratýcý ve giriþimci olmaktýr. Bunun anlamý,
yapýlan iþe deðer katmaktýr.
Peki Cargill’de bu yaklaþýmý sergileyecek
adaylarýn iþe alým süreci nasýl iþliyor? Adaylarýn öncelikle, þirketin liderlik modeline uymalarý gerekiyor. Cargill’in liderlik modelinin
kalbini ise: doðruluk, inanç, cesaret ve bilgi
oluþturuyor.
Bir Cargill’li, bu dört unsurun dýþýnda baþka özellikleri de bünyesinde birleþtiriyor; Takým içerisinde çalýþmaktan hoþlanan, iþ biriminin baþarýsýna destek veren, diðer çalýþanlara yardýmcý, ast üst iliþkisinde samimi
olan, dürüstlüðü önemseyen, açýk ve net
görüþünü paylaþabilen, fikir tartýþmalarý yapabilen, söz ve sorumluluk sahibi özgür ve
prensipli Cargill’liler.
Evet, bu Cargill’liler yediðiniz gýdayý geliþtirmek için yeni ürünler keþfediyorlar. Daha
saðlýklý nesillerin beslenmesi ve geliþmesi
için çalýþýyorlar. Ve nereye bakarsanýz bakýn,
Cargill çalýþanlarýnýn müþteriler, üreticiler ve
topluluklar ile el ele, fikirleri ve insanlarý geliþtirmeye çalýþtýðý görülüyor.
Ýþe alým süreci nasýl baþlýyor?
Ýþe alým sürecinde “iþgücü planlamasý” doðrultusunda ve ayný zamanda açýlan pozisyonlar için içeride yapýlan “iç transfer” (job
posting) açýk pozisyonun içeride duyurulmasý ile baþlýyor. Ýçeriden açýlan pozisyona
uygun bir çalýþan bulunamaz ise dýþarýda
arama süreci baþlýyor. Ýlanlarýn ve insan kaynaklarý þirketlerinin devreye girmesiyle baþvurular www.cargill.com.tr adresi üzerinden
deðerlendirmeye alýnýyor. Mülakat süreçleri
(görüþmeler, envanterler, vaka çalýþmalarý
vs.) tamamlandýktan sonra uygun adayýn referans araþtýrmasý yapýlýyor ve tüm sürecin
olumlu devam etmesi halinde iþe alým gerçekleþtiriliyor. Ýþe alýmdan sonra Cargill ailesine katýlan yeni elemanýn oryantasyon
programýna katýlmasý ve pozisyonuna özel
entegrasyon programýný baþarýyla tamamlamasý gerekiyor.
Geliþim planý, her bir Cargill çalýþanýnýn kariyer planlamasýna pozisyonuna ve bireysel
ihtiyacýna göre oluþturuluyor. Bunlarýn yaný
sýra iþ birimine özel herkese açýk eðitimler de
düzenleniyor. Ayrýca, her iþ aile grubu (teknik, finans v.b) için hazýrlanmýþ olan ve farklý seviyelerde temel öðrenme programlarý da
var. Cargill çalýþanlarýnýn geliþim süreci sadece eðitimlerle deðil, projelere katýlým, yurt
dýþýnda kýsa veya uzun dönemli çalýþmalarla
da destekleniyor. Geliþimin, kiþinin sorumluluðunda olduðunun altý çizilip, kendi kariyerlerini yönetme fýrsatý saðlanýyor.
Cargill Türkiye, çalýþanlarýna yurt dýþýnda
kýsa veya uzun dönemli çalýþma imkaný saðlýyor. Hem yapýlan iþgücü planlamasý ve kiþisel geliþim planlarýnýn bir uygulamasý olarak,
hem de Cargill in dünyada uyguladýðý “iç
transfer” açýk pozisyonlarýn tüm dünyada
ilan edilmesi, çalýþanlara bu açýk pozisyonla-
32
CargillHaberler - Cargill’li olmalýsýnýz
çalýþmak istiyorsanýz
ra baþvuru imkaný saðlýyor. Yabancý dili çok
iyi bilmek ve tabii ki çalýþanýn yöneticisinin
onayýný almasý baþvurularýn ön þartlarý arasýnda yer alýyor.
Kýsaca Cargill’de çalýþanlarýn baþarýlý olmasýný amaç edinmiþ bir yaklaþým bulunuyor. Ofis içi eðitimden, kiþisel geliþim planlarýna; anýnda verilen geribildirimden güvenli iþyeri uygulamalarýna kadar çalýþanýn, elinden gelenin en iyisini yapabilmesine destek
olmaya odaklanmýþ program ve uygulamalar bulunuyor.
1960 yýlýndan bu yana Türk ekonomisi için
katma deðer saðlayan Cargill Türkiye, bulunduðu yörelerin istek ve ihtiyaçlarýný göz
önünde bulundurarak oluþturulan sürdürülebilir projeler kapsamýnda; çevre, saðlýk ve
eðitim alanlarýnda pek çok ilke imza atmaya
devam ediyor. Cargill çalýþanlarý þirketin kurumsal sosyal sorumluluk projelerine dahil
olarak topluma fayda saðlama imkanýna da
sahip oluyor.
Ýnsan Kaynaklarý
CargillHaberler
Cargill - Türkiye
CargillHaberler
Bu sayýda neler var:
n Diþ dostu Ýzomaltuloz
n Küresel soruna küresel çözüm
n Prof. Dr. H. Tanju Besler:
Fiziksel aktivite de önemli
,
Kapak Konusu: Tapýnaklardan mutfaklarýmýza Aztekler den bir hediye: Mýsýr
www.cargill.com.tr
-
www.cargill.com

CargillHaberler

Transkript

Benzer belgeler

Yardım Amaçlı Katkı ve Siyasi Bağış

Temmuz - Cargill

Mayis - Cargill

Eylül - Cargill