BT/MT:Layout 1 - Sağlık Bilişim Derneği

Temmuz 2008
ÖNSÖZ • Sağlıkta Bilişim
Her şey sağlıklı yaşam için…
Bir ülkedeki sosyal refahın ve gelişmişlik düzeyinin en önemli
göstergelerinden biri olan sağlık alanına yapılan yatırımlar her geçen gün
biraz daha artıyor. Doktorlar, hemşireler, yardımcı sağlık elemanları,
üniversiteler, hastaneler, sağlık ocakları, ilaç endüstrisi, medikal cihaz
üreticileri gibi birçok faktör insanların daha sağlıklı bir yaşam sürmesi için
çalışıyor. Günümüzde artık bu faktörlere yeni bir tane daha eklendi; bilişim
teknolojileri. Sağlık ile ilgili her konuda BT’nin kullanımı hızlı bir şekilde
artıyor ve kritik bir öneme sahip oluyor. Türkiye’deki sağlık ile ilgili
kurumlar da bu önemin farkına varmış durumdalar. Sağlık Bakanlığı’nın
gerçekleştirdiği birçok projenin temelinde de bilişim teknolojileri yatıyor.
Bu gelişme, üniversite hastaneleri, özel hastaneler ve ilaç sektörü için de
geçerli. Sağlık sektöründe topyekün bir e-dönüşüm yaşanıyor. Türkiye’de
yaşanan dönüşüm süreci, dünyadaki gelişmelere paralel bir seyir izliyor.
Teletıp gibi bazı projelerimiz de dünyaya örnek teşkil ediyor. Ulusal Sağlık
Sistemi, Merkezi Hastane Randevu Sistemi, Çağrı Merkezi gibi projeler de
Sağlık Bakanlığı’nın önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor. İç
sayfalarımızda da göreceğiniz gibi sayıları her geçen gün artan özel
hastaneler de teknoloji yatırımlarını göz ardı etmiyorlar ve dijital
hastanelere dönüşüyorlar.
Bilgi Toplumu Teknolojileri alanında 14 yıldır kesintisiz haberler sunan
BThaber Gazetesi ile 42 yıllık Avrupa tecrübesinin ardından Türkiye’de de
yayımlanmaya başlayan Medical Tribune Gazetesi’nin işbirliğiyle
hazırlanan “Sağlıkta Bilişim” özel ekinin ikinci sayısının ana temasını da
“Dijital hastaneye dönüşüm” oluşturuyor. Bu konu ile ilgili birçok aktörün
çalışmalarını ve nereye doğru gitmek istediklerini iç sayfalarımızda
bulabileceksiniz.
AyhanSevgi
BThaberGrubu
YayınKoordinatörü
Füsunİkikardeş
MedicalTribune
YayınYönetmeni
3
Sağlıkta Bilişim
ÇNDEKLER
4
İnterpromedya Yayıncılık,
Etkinlik Yönetimi ve Pazarlama Hizmetleri A.Ş. adına
Sahibi
Ruşen Yaykın [email protected]
BThaber Grubu Yayın Koordinatörü
Ayhan Sevgi [email protected]
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Fatih Sarı [email protected]
Editör
Mete Gürkan [email protected]
Haber Merkezi
Füsun İkikardeş [email protected]
Hüseyin Kandemir [email protected]
Yeşim Çinioğlu [email protected]
Levent Daşkıran [email protected]
Ceren Moral [email protected]
Dilek Arus [email protected]
Görsel Tasarım
Melih Yıldırım [email protected]
Reklam Satış Müdürü
Serda Aydemir Bilir [email protected]
Reklam Rezervasyon
Özge Büyükşahin [email protected]
Abone ve Dağıtım Sorumlusu
Banu Bal [email protected]
Yayın Kurulu
Ayhan Sevgi, Erdem Özel, Fatih Sarı,
Güldane Taşdemir, Nuray Şuman,
Ruşen Yaykın, Şafak Alpay, Zafer Kurdakul
İnterpromedya Yayıncılık Etkinlik Yönetimi ve Pazarlama
Hizmetleri A.Ş.
Yönetim Kurulu Başkanı
Zafer Kurdakul
Yönetim Kurulu Başkan Vekili
Ruşen Yaykın
Yönetim Kurulu Üyesi
Erdem Özel
Yönetim Kurulu Üyesi
Şafak Alpay
Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdür
Güldane Taşdemir
Yönetim Yeri: İnterpromedya Yayıncılık, Etkinlik Yönetimi ve
Pazarlama Hizmetleri A.Ş.
Gazeteciler Mah. Sağlam Fikir Sok. No: 23 Esentepe 34394
İSTANBUL
Tel 0212- 212 31 22 Faks 0212- 212 31 21
Ankara- Tel 0312- 439 70 35-440 58 35
Faks 0312- 438 68 76
ISSN 1300-6495
Baskı: Özgün Ofset Tic. Ltd. Şti.
Yeşilce Mah. Aytekin Sok. No:21 Seyrantepe İstanbul
Tel: 212 – 280 00 09
BThaber kontrollü abonelik sistemiyle dağıtılmaktadır.
Fiyatı 1 Yeni Kuruş (KDV dahil)
BThaber, 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 2/f maddesi hükmü
gereği ‘yerel süreli yayın’dır.
Medical Tribune işbirliği ile hazırlanan Sağlık özel eki
BThaber’in ücretsiz ekidir.
DİJİTAL HASTANE
Geleceğin hastaneleri bugünden kurgulanıyor..........................6
SAĞLIKTA KALİTE
Sağlık öncelikli hedef:
Ortak standartlar .............................................................................40
VİZYON
E-sağlıkta bütün taraflar Bilişim Zirvesi’nde buluşuyor............42
İLAÇ DÜNYASI
MSD’de teknoloji yatırımlarında
dur durak yok ...................................................................................44
SAĞLIK PORTALI
Sağlıkla ilgili bilgiler bu e-rehberde .............................................46
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Sağlık hizmeti
kalitesini artırırken
maliyetini düşürmek
paradoksunu bilişim çözüyor
Günümüzde bilişim teknolojilerinin en yoğun
kullanıldığı, verinin öneminin en önemli olduğu
sektörlerden biri sağlık sektörü. Son yıllarda dünya
ile boy ölçüşür konuma gelen Türkiye sağlık
sektöründe bilişim teknolojileri sayesinde hizmet
kalitesi artarken maliyeti düşüyor.
Sağlıksektörü,hiçkuşkusuzbir
ülkedekisosyalrefahınvegelişmişlikdüzeyininenönemligöstergelerinden birisi. Bu sektörün can damarı ise hastaneler. Her gün yüzlerce hastanın geldiği, çok sayıda
hekimvesağlıkgörevlisininçalıştığı,yüzbinlercehastakaydınınbulunduğuhastanelerinbilgiteknolojileri altyapıları, hastaneler açısından hayati önem taşıyor. Sağlık
sektörü tüm dünyada son yıllarda
yeniden yapılanma içinde. Dünyadasağlıkgiderleri,yaşlanannüfus,
artanyaşamsüresivekronikhasta-
lıkların çoğalması ile artmış durumda.Tümülkelerekonomilerindekisağlıkgiderlerininasıldüşürürüz diye çaba sarf ederlerken bir
yandan da hem kamu hem özel
sektörtarafındanenkalitelisağlık
hizmetlerini vermek istiyorlar.
Bunaparalelolarakhastagüvenliğininasılartırırız,hatalarınasılazaltırız, elde ettiğimiz verileri nasıl
katmadeğeredönüştürürüzarayışı
içindeler.İştetambunoktadabilişimteknolojilerisağlıksektörünün
günümüzde başvurduğı ilk mecra
oluyor.AvrupaBirliği’nin2007so-
Yatırımlar fazlalaştıkça tıbbi cihaz satışı da artıyor
Türkiye’deartanözelsağlıkyatırımlarıdoğalolaraktıbbicihazsatışlarınıdatetikliyor.Sonikiyıldayüzde30-40oranındabüyüyenpazarın, yabancı tıbbi cihaz üreticilerinin iştahını kabarttığı belirtiliyor.
Büyüyen sağlık sektöründe hastaneler arasında kalite farkının en
önemli belirleyicilerinden biri de teknolojik donanım. Sektörde yatırımlararttıkçavemüşteribeklentilerideyükseldikçe,sektördebilişim
teknolojilerineyönelimvekullanımoranıdadoğalolarakartıyor.Hatayı kabul etmeyen sağlık sektörü, doğru teşhis ve tedavi için her
zamanileriteknolojikullanmayıtercihettiğinden,enkısazamandaen
doğru tanının konulması ve uygun tedavinin uygulanması mümkün
oluyor, hastanede kalış süreleri minimuma iniyor. Hastane Bilgi Sistemleriartıkhastaneleriçinvazgeçilmezbirunsur.Busistemler,eskidensadecehastaözlükbilgilerinintutulduğuveverilenhizmetlerinfaturalanmasınısağlayansistemlerdi.Bugüniseinternetteknojileriileinternettenrandevu,hastatakipvesonuçöğrenmegibimodüllerlehastalarına hizmet sunan hastaneler artık sektörde doğal bir durum bir
oldu.Birçokhastanedoktoristemleriniotomasyonsistemleriiledoğrudanlaboratuvarlarailetebiliyor,sonuçlarçevrimiçitakipedilebiliyor,
hastanebilgisistemlerininPACSsistemleriilebütünleştirilmesisayesindehastalarınmedikalgörüntülerinedoktorlaranındaulaşabiliyor.
6
nundayayınlananensonraporunda da buna vurgu yapılıyor. Tüm
ülkelerebilişimteknolojilerinisağlıkta daha etkin kullanın, kaliteyi
artırın, masrafları düşürün deniyor. Sağlık hizmeti kalitesini artırırkensağlıkhizmetimaliyetinidüşürmek.Buparadoksuçözmekiçin
AvrupaBirliği;üyeveadayülkelerine sağlık hizmetinde sürekliliği
sağlamaküzere“ulusalsağlıkbilişimi”hedeflerikoydu.Buçerçevede“birlikteçalışabilirlik”,“sayısal
sağlık hizmeti” ve “homecare”
kavramları önem kazandı. Sağlık
bilgi sistemleri uluslararası sağlık
vebilişimstandartlarınauygunolmalı,farklıbilgisistemleriarasında
standart iletişim protokolleri tanımlanabilmeli, bütünleşiklik ve
birlikte çalışabilirlik sağlanmalı.
Yinehastayıhastanedeyatırmasüresiniazaltmakiçinsayısalhastane
ve “homecare” teknolojileri çok
önemkazanmaktadır.
Temmuz 2008
TümdünyadaolduğugibiTürkiye’dedesağlıksektörüsonyıllarda büyük bir dönüşüm içinde.
Hızla gelişen özel sağlık sektöründe ihtisas hastaneleri ve yabancı
yatırımlar özellikle öne çıkan konular olarak gözümüze çarpıyor.
Türkiye’nin ve dünyanın önde
gelensağlıkgrupları,genelhastane
ve ihtisas hastaneleri yatırımlarını
her geçen gün artırıyorlar. Sağlık
kurumları multi-disipliner, çok bileşenlietkileşimliişletmeler.Türkiye’de kısıtlı kaynaklar, sürekli değişen mevzuat ve uygulamalar, istisnaiişleyişler,artanmaliyetlerinsanların, sağlık sisteminin ve bu
sektörehizmetverenlerinevrimgeçirmesini zorunlu kılıyor. Sürekli
değişen bu ortama ve koşullarına
yine sürekli olarak uyum sağlayabilen, sistem değiştikçe kendisi de
değişebilen, gelişebilen, son derece
esnek,süreçveişakışıbazlısağlık
bilişimi platformları artık bir gereklilikhalinegeldi.
hizmetialabilmekiçingelenhastalarıyla hem de bu alanda yatırım
yapmakisteyenişadamlarıylaTürkiye’yi ve öncelikle İstanbul’u
odaklarınaalmışdurumdalar.
Artık her sağlık çalışanın elinde
bir PDA var
Sağlık kurumlarında tablet PC
ve PDA’lerin de kullanılması çok
gündemde.Doktoryadahemşireler, hastanın yanındayken, kablosuz ağ üzerinde çalışan tablet
PC’leri sayesinde hastane bilgi yönetimsistemiüzerindenhastabilgilerine ulaşabiliyor, bilgilerde değişiklikyapabiliyorlar.Böylecevizite
çıkan doktorlar ya da hemşireler
için hasta yatağı başında kağıt ve
kalemkullanımıciddiölçüdeazaltılıp, el yazısı ya da eksik bilgiden
dolayıoluşanhatalarelimineedilebiliyor.TabletPCüzerindekisayısalkalemlehızlıvekolayverigirişi
sağlayarak,ekranayazılanelyazısının,karaktertanımasistemiaracılığıyla kitap harflerinden oluşan
düzgün metin haline getirilmesi,
hastanın işlemlerinin zaman kaybetmeden, hızlı bir şekilde yapılmasındabüyükönemtaşıyor.Böylece veri kaybının önlenmesi, her
uygulamanın,isteğin,verininyazılı
olmasısağlanıyor.
DİJİTAL HASTANE • Sağlıkta Bilişim
Türkiye’de sektör dönüşüm içinde
Sağlık turizmi de sektörün
gelişmesinde itici güç
DiğeryandanTürkiye’desağlık
sektörü yurtdışından da özellikle
çevre ülkelerden hasta çekebilmek
içinABstandartlarındahizmetvermeye dikkat ediyorlar. Günümüzde dünyanın pek çok ülkesindeki
bazı şehirler, ekonomisini sağlık
turizmi üzerine kuruyor. Türkiye
İstanbul,EgeveAkdenizbölgesiyle
sonyıllardayatırımlarınısağlıkturizmiodaklıyapmayabaşladı.Türkiye’de büyük kentlerde sağlık turizmine yönelik ciddi yapılandırmalar gerçekleşiyor. Türkiye’de
açık kalp cerrahisi, organ nakli,
eklem protez ameliyatları, plastikestetikameliyatlarvegörmekusurudüzeltmeameliyatlarınındünya
standartlarınınüzerindebirkalitedegerçekleştirildiğibelirtiliyor.Bu
bağlamda da son teknolojileri en
verimli kullanmanın yolları aranıyor. Sağlık sistemimizdeki özel
hastaneler AB sürecinde çok hızlı
yol alabilecek kapasiteye ve standardasahipler.Olmayanlardakısa
süredekendilerinirevizeedebilecek
durumda gözüküyorlar. Uluslararası akreditasyon sahibi hastane
sayımızdadabüyükbirartışgözleniyor. Sektörde özel yatırımcıların
alanlarını genişleteceği yorumları
yapılıyor.Arapülkelerinindeyatırımplanlarısektöreivmekazandırıyor. Bahreyn, Kuveyt, Katar,
Dubai,SuudiArabistanhemsağlık
Sürekli hareket var!
RFIDteknolojileridesektördeyoğun
kullanılıyor artık. Örneğin yatan hastalara,özelhastanumarasınıiçerenRFID
yongalıbirbilekbandıtakılıyor.Böyleliklehekimlervehemşireler,RFIDokuyucuları,tabletPC’lervePDA’larkullanarak hasta hakkında gerekli bilgilere,
günlükrutinkontrollerisırasındahastanınyanındaykendahiulaşabiliyorlar.
Hastaneler,hareketliliğinçokyüksek
olduğuortamlardanoluşuyor.Hekimler,
hemşireler, hastalar ve medikal cihazlar
sürekliharekethalindebulunuyor.Buortamda, gerçek zamanlı pozisyon takibi
çok büyük önem taşıyor. Hastaların ve
personelin, hastane içindeki hareketli cihazların/malzemelerin konumunun etkin
bir metotla saptanması, (RFID etiketleri
ileişaretlenmesi)özellikleacilservislerde,
(hızlıkararlarvehatasızuygulamalargerektirenyüksekiştemposuiçinde)kimin
veneyin,neredeolduğununanlıkolarak
belirlenmesinisağlıyor.RFIDilecihaztakibiyle,gerektiğiandacihazınneredeolduğununsaptanmasıveotomatikenvanter takibinin yapılması mümkün oluyor.
Hastanelerde RFID teknolojisi yalnızca
acil üniteleri, hasta, cihaz takipleri için
değil, eczane ve hemşirelik birimlerinde
dekullanılıyor,yatanhastalaratabelaile
verilenilaçlarındoğruhastayaverilmesini sağlamak ve hasta tanımlamalarında
yanlışlıklaryapılmasınıönlemekamacıylahastalardakimlikbileziğikullanılıyor.
Kan merkezindeki kan ürünleri, RFID
tagları kullanılarak içeriğinde kan
grubu,saklamaşartları,tarihgibibilgiler bulunacak şekilde etiketleniyor. İlaç
ve kan torbalarında bulunan RFID etiketlerivehastalardabulunanRFIDbilezikleri, mobil platformlar (PDA veya
tabletbilgisayar)kullanılarakkolaylıkla
eşleştiriliyor. Böylelikle yanlış uygulamalar(yenidoğanbebeklerinyanlışailelereverilmesi,hastalarauygunolmayan
kantransfüzyonlarınınyapılması,başka
hastaların kan, idrar ve patoloji numunelerinin, yanlış hastalara raporlanması
gibi)ölümleredahiyolaçabilecekmedikal hatalar önlenebiliyor. RFID kartlar
yüksek bilgi depolayabilme özelliğinin
yanında, çok amaçlı kullanıma uygun
olarakgeliştirilmişdiğerkartlaraoranla
çok güvenli bir yapı sunuyor. Yetkisiz
erişime,taklitedilmeyevekopyalamaya
karşı koruma sağlıyor. Ayrıca fiziksel
temasgerektirmemesikullanımkolaylığı
sağlıyor.
7
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Geleceğin hastaneleri
bugünden kurgulanıyor
Teknolojinin sağlık
hizmetlerinde verimli
kullanımı, hastalıkların
erken teşhisinden hasta
memnuniyetinin
sağlanmasına, personel
verimliliğinin
artırılmasından malzeme
ve kaynaklarının doğru
kullanımına kadar birçok
konuda önemli ölçüde
fayda sağlıyor.
Bilgi işlem teknolojileri, günümüzdetoplumsalyaşamiçindevazgeçilemez bir yere sahip. Hepimiz,
gündelik yaşamımızda farkında
olarak veya olmadan teknolojiyi
birçok yerde kullanıyoruz. Finanstan alışverişe, iletişimden ulaşıma
kadar teknoloji kullanımı, hayatın
birçok detayını çok daha hızlı,
kolay ulaşılabilir ve kolay denetim
altında tutulabilir hale getiriyor.
Diğerbirdeyimle,bilgiişlemteknolojileri sayesinde bilginin hızla aktarılabilirveheryerdenulaşılabilir
oluşu, normalde hayli uzun zaman
alacaksüreçlerivedahaöncemümkünolamayacağınainanılanşeyleri
bir anda gündelik hayatın bir parçasıhalinegetiriyor.
Peki, teknoloji gündelik hayatın içine böylesine işlemişken, insanlarınbelkideteknolojininyardımına en çok ihtiyaç duydukları
anlarda, yani sağlığın korunması
veya yeniden kazanılması söz konusu olduğunda teknoloji nasıl
kullanılabilir?
Bilişim kullanımıyla hatalar
azalıyor
8
Sağlıktateknolojikullanımının
dünya üzerinde uygulanan birçok
örneğivar.Bunlarınbazılarıhasta
kayıtlarınınbellimerkezlerdetutularakdahakolayulaşılmasınısağlamayı hedefliyor, bazıları doğrudan tedaviye yönelik yaklaşımla-
rıyla öne çıkıyor, bazıları da kaynakların daha iyi planlanmasına
yardımcıoluyor.Kullanılanteknolojiler ve uygulanan yöntemler ne
olursaolsun,ulaşılmakistenenhedeflerbelli:Hastalaraeniyisağlık
bakımınısunmak,tedaviyeveilaç
kullanımına dair hataları ortadan
kaldırmak ve zaman kaybettiren
süreçleri otomatize edip, malzeme
israfınıazaltarakhastanelerinmalzeme ve insan kaynağını en ideal
biçimde kullanabilmesini sağlamak.
Sağlık kuruluşlarında bilgi
işlem teknolojilerinin kullanımına
dair Mathematica tarafından gerçekleştirilenankettençıkansonuçlar, bu sistemin işlediği kurumlarda olumlu gelişimler gözlendiğini
vesağlıkhizmetlerikalitesininbelirgin biçimde arttığını gösteriyor.
E-reçete, elektronik klinik not sistemi,elektroniklaboratuvaristekleri,elektroniklaboratuvarsonuçları, elektronik görüntüleme ve
elektronik hatırlatma servislerinin
kullanım yaygınlığını ve etkilerini
ölçmek üzere ortaya konulan an-
ketecevapverenler,busistemlerin
kullanımıyla medikal hataların
azaldığını, teşhis doğruluğunun
arttığını,sağlıkekibiarasındakieşgüdümün daha verimli hale geldiğinivegereksizmasraflarınazaldığınıbelirtiyorlar.Buda, bilgi teknolojileri kullanımının sağlıkta
büyük bir potansiyele sahip olduğunu ortaya koyuyor. Kenya ve
Zambiya’da kablosuz el terminalleriyardımıylasağlıkhizmetlerinin
ve sağlık malzemelerinin topluma
daha verimli ulaştırılması için yürütülen 1 yıllık pilot programdan
eldeedilensonuçlarda,bugörüşü
desteklernitelikte.
Sağlıktabilişimteknolojilerinin
kullanımınınözelliklemedikalhataları azaltıyor oluşu, üzerinde
özellikle durulması gereken bir
nokta.Ziraraporlanmamışyanetkilerveyayanlışilaçkullanımıgibi
nedenlerle ortaya çıkan sağlık sorunları, trafik kazaları gibi nispeten daha kolay göze görünen sebeplerleortayaçıkansağlıksorunlarını önemli ölçüde gölgede bırakıyor. Araştırmalar, hastanelerde
Temmuz 2008
Teknolojik hastanede iyileşme
daha hızlı
Hastanelerde bilgi teknolojilerinin kullanımıyla görülen faydalarsadecehastaneninbakışaçısıyla sınırlı değil, hastaların da bu
işten ciddi kazanımları var. ÖrneğinFloridaStateÜniversitesitarafından geçtiğimiz yıl yapılan bir
araştırma, bilgi teknolojilerini
etkinbirşekildekullananhastanelerdetedavigörenhastalarındaha
çabukiyileşmeeğilimindeolduklarını ve tedaviden daha çok memnun kaldıklarını ortaya koymuş.
Üstelik Florida State Üniversitesi
tarafından yapılan araştırma, elde
edilen sonuçların bir genellemeye
dönüşmesini sağlayacak yeterli
örneksayısınadasahip.
Bu sonucun alınmasına elbette
ki bilgi teknolojileri kullanımına
bağlı olarak sistemlerin otomatizasyonunun sağlanmasının ve hataların azaltılmasının büyük payı
var.ÖrneğinAmerika’daameliyat
sonrasıgelişenkanenfeksiyonlarına bağlı olarak karşılaşılan ölüm
oranı son 20 yılda ikiye katlanırken,bilgiteknolojileriçözümlerini
kullanan hastanelerde bu oranın
azaldığıgözlenmiş.Bugibidurumların önlenmesinde hastaya ait
güncel bilgilere hızla ulaşabilmek,
doğru malzeme seçimi ve geçmiş
tecrübelerin
değerlendirilmesi
büyükönemkazanıyor.Sonuçolarakhizmethızınınartmasıvehata-
larınazalması,dahahızlıvedoğru
tedaviyi beraberinde getiriyor. Bu
dahastamemnuniyetiniartırıyor.
Bunoktadaöneçıkanbirdiğer
konu da mobil teknolojilerin kullanımı.ÖrneğinAmerika’nınKaliforniya eyaletindeki ünlü Silikon
Vadisi’ninkalbindeyeralanElCamino Hastanesi, sağlık hizmetlerindeteknolojikullanımıkonusun-
Teknoloji hastalıkların denetimini
kolaylaştırıyor
Teknolojininsağlıkhizmetlerindekullanımı, hastalıkların değerlendirilmesinde ve
kontrolünde de büyük fayda sağlıyor. Örneğin hastanelerde enfeksiyonları kontrol altındatutabilmekçokönemli.Bununiçinenfeksiyonuolanhastalarınhastaneiçindekihareketlerinin izlenmesi için RFID teknolojilerinin
kullanılması düşünülen bir seçenek. Ayrıca
çağdaş hastaneler, enfeksiyon etkenlerini
kontrolaltındatutabilmekiçinbakteribarındırmayangümüşkaplamalısentetikfibermalzemelerdenvenanoteknolojilerdendeyardım
alıyorlar.
Teknolojinin hastalıkların teşhisinde kullanımınagelecekvaatedenbirdiğerilginçuygulamada,dağıtıkbilgiişlemolaraknitelendirilen grid teknolojilerinin bilimsel içeriğin
taranması amacıyla kullanımına yönelik.
Amerika’daki Chicago Memorial Research
Center doktorlarından Eric Bremer, her yıl 3
binçocuğabeyintümörüteşhisikoyulduğunu
vebutümörlerinde12ayrıtipteolabildiğini
söylüyor.Bunedenlehemdoğruteşhise,hem
debuteşhisinbiranöncekonulabilmesineihtiyaçvar.Sorun,bununiçintaranmasıveyorumlanması gereken medikal literatür arşivinin devasa boyutta oluşu. Bremer, bu işi tek
bir merkezi sistem yerine birçok noktaya dağılmışdağıtıkdeğerlendirmesisteminedevrettiklerindenberi,normalde24saatsürenbuişi
2 saatin altında bitirebildiklerini belirtiyor.
AynımantıklaçalışanFold@Homegibiküreseldağıtıksistemlerde,halihazırdadünyagenelinde milyonlarca kullanıcının bağışladığı
işlemci gücünden faydalanarak kanser gibi
amansızhastalıklaraçarearamayadevamediyor.
Sağlıkkontrolündeilgiçekenbirdiğergelişme de, vücut fonksiyonlarının düzenli olarakizlenmesineolanakverenalgılayıcılarlailgili.CambridgeConsultantstarafındantanıtımı yapılan Vena adlı bir yonga, halihazırda
mevcutsağlıkkontrolücihazlarını10dolarlık
birmaliyetlekablosuzhalegetirebiliyor.Bluetooth teknolojisiyle çalışan ve Bluetooth MedicalDeviceProfileileuyumluolanbuyonga,
sağlık kontrol cihazlarından gelen veriyi kısa
mesafedebilgisayarvebenzericihazlaraaktarabiliyor.Bubilgidahasonrayerelağveyainternetüzerindenpaylaşılabiliyor.
DİJİTAL HASTANE • Sağlıkta Bilişim
ilaçetkileşimleriveyailaçyanetkilerine bağlı olarak ortaya çıkan
sağlıksorunlarınınyüzde6,7seviyesinekadarulaşabildiğinivebunlarındayüzde28ileyüzde56arasında önlenebilir olduğunu ortaya
koyuyor.Hatalarınazaltılmasında
hastakayıtlarınındüzenlivekolay
ulaşılabiliroluşu,barkodveRFID
benzerietiketlemeçözümleri,bilgisayar destekli doz hesaplama sistemleri ve karar destek mekanizmalarınınbüyükfaydasıvar.Bilgisayarlıkarardestekmekanizmaları burada özellikle vurgulanması
gerekenbirkonu.Zirabenzeryan
etki potansiyeline sahip ilaçların
biraradagruplanarakrisklerinazaltılmasından,böbrekvekaraciğer
fonksiyonlarının değerlendirilerek
hastayaözgüilaçdozlarınınbelirlenmesine kadar dikkatlerden kaçabilecek çok sayıda risk unsuru
butarzotomasyonsistemleritarafındanbertarafedilebiliyor.
9
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Teknolojinin sağlık
hizmetlerinde verimli
kullanımı, hastalıkların
erken teşhisinden hasta
memnuniyetinin
sağlanmasına, personel
verimliliğinin
artırılmasından malzeme
ve kaynaklarının doğru
kullanımına kadar birçok
konuda önemli ölçüde
fayda sağlıyor.
da öncü yaklaşımlarıyla biliniyor.
Öyle ki, hastanedeki dolaplar bile
anahtaryerineparmakiziyleaçılıyor. El Camino’da neredeyse tüm
personelin elinde hastane bilgi ve
otomasyon sistemlerine bağlı kişisel sayısal asistanlar ve tablet
PC’ler yer alıyor. Bu da doktorların hem hastaları, hem hastane
kaynakları,hemdemeslekigüncel
bilgilere anında ulaşabilmesi anlamına geliyor. Peki bu tam olarak
nesağlıyor?Bununlailgilişöylebir
örnekvar:Evindedüşen81yaşında bir hasta, travma şüphesiyle
hastanenin acil servisine kaldırılıyor. Doktor daha hastayı görmedenelindekitabletPCilehastanın
geçmişte yaşadığı olaylara ve kullandığı ilaçlara bakıyor, elindeki
malzemeleri planlıyor ve hemen
röntgen için istek yapıyor. Hastanınbaşınagittiğinde,portatifröntgen cihazı dahil tüm isteklerinin
yerine getirilmiş olduğunu görüyor.Tümbuhazırlıklariçingeçen
süreisesadece4dakika.
Uzaktan sağlık çözümü: Teletıp
Sağlıkkuruluşlarındateknoloji
kullanımıdendiğindeilkaklagelen
çözümlerdenbirideteletıp.Teletıp
hasta ve doktorlar için daha fazla
güvenlik anlamına geldiği gibi, sigortalarınmaliyetinidedüşürüyor.
Ancak teletıp uygulamaları pahalı
altyapılara ihtiyaç duyduklarından, sağlık sistemiyle bütünleşme
süreçleri oldukça yavaş ilerliyor.
Türkiye’de de bu konuda önemli
birprojeninçalışmalarıdevamediyor.
Örneğinhasta12kanallıEKG
aletikemerinitakıyor,herikielektroduyerineyerleştiriyorveteletıp
merkezinin numarasını çeviriyor.
10
Merkeze, EKG’sini aktaracağını
haberveriyor,ardındanaletiahizeyetutarak,birdüğmeyebasıyorve
akustik sinyal aktarımını başlatıyor. Teletıp merkezinde akustik
sinyaller,çalışanınekranındayeniden somut verilere dönüşüyor ve
EKGgrafiğioluşuyor.Verilerotomatikolarak,ilgilihastanındosyasına aktarılıyor ve burada bir tele
tıp uygulaması söz konusu olduğundan, veriler elektronik bir
hastadosyasınakaydediliyor.Düsseldorf’daki PHTS teletıp merkezinden Dr. Dirk Baden, verilerin
kendilerine 20 saniyede ulaştığını
söylüyor.
Şu ara bu işi yaparken telefon
etmeyidegerektirmeyecekuygulamalar gündemde. Bu da telefonla
akustik sinyaller yerine doğrudan
veri aktarımı sayesinde oluyor.
Böylece hastanın şikayetleri varsa
ve EKG’de düzensizlikler görülüyorsa, hemen müdahale etmek
mümkünolacak.Teletıpmerkezinde hem kronik hastalar, hem de
yüksekriskhastalarıtakipedilebiliyor. Dr. Baden, kronik hastalarda verilerin düzenli aktarıldığını,
kalp yetmezliği olan hastalarda
bilesadeceEKGdeğerleriylesınırlı
kalınmadığını belirtiyor. Örneğin
özel bir terazi de teletıp takibinin
bir parçası. Hastanın tek yapması
gereken,tartılmadanöncebirkabloyu yerine bağlamak. Veriler,
doğrudanhastanındosyasınageçiriliyor.
EKGvediğersağlıkverilerinin
değerlendirilmesinin yanı sıra, her
hastaiçinbelirlisınırdeğerlerinizlenmesidebubilgisayarsisteminin
bir parçasını oluşturuyor. Bu değerler aşıldığında, ekranı izleyen
yetkili durumu hemen fark edip
hastayahaberverebiliyor.Buyolla
hastanın tedaviye ne kadar bağlı
kaldığı ve ilaçlarını düzenli ve süreklialıpalmadığıdakontroledilebiliyor.
Risk grubundakiler daha çok ilgi
gösteriyor
Teletıp sistemlerinin ortaya
koyduğu faydaya rağmen Almanya’da bir türlü yaygınlaşamamasınınnedeni,finansmansorunlarının
aşılamaması. Şimdilik sadece sağlıksigortasıkurumlarıteletıpailgi
gösteriyor,amabuilgidebütünleşik bakım paketlerinin bir parçası
olarakbuhizmetisunmaklasınırlı
kalıyor. Teletıp merkezi şimdilik,
yerelveulusalsigortapaketlerinin
bir parçası olarak, birkaç sigorta
kuruluşuylaişbirliğiyapmayabaşlamış.
HastalarınkendicebindenteletıpuygulamasıiçinödemeyapmasıkonusundaAlmanya’dabelirgin
birtutuklukvar.Fakatuygulamanınilkkez1987’debaşladığıİsrail’deböylebirsorunyokgibigörünüyor. Bu hastalar özellikle “Çok
endişeli” olarak adlandırılan bir
kategoriden çıkıyor. Yani hasta
henüz enfarktüs geçirmemiş, ama
risk grubuna dahil ve önceden
önlemalmayaönemverenhastalar
buyöntemitercihediyor.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Tıp Bilişimi Derneği Başkan Yardımcısı
Doç. Dr. Hakan Gülkesen:
“Sağlık sektörü yazılımlarının,
süpermarket yazılımlarından
farklı olduğu anlaşılmalı”
Tıp bilişiminin birçok ülkede yıllardan beri başarıyla
uygulandığını söyleyen Tıp Bilişim Derneği Başkan
Yardımcısı Doç. Dr. Hakan Gülkesen, “Tıp bilişimi
sağlık maliyetlerini düşürürken tedavi zamanını
kısaltıyor, tıbbi hataları önlüyor, hasta ve veri
güvenliği artıyor” dedi. Türkiye’de bilişim
konusunda son yıllarda önemli gelişmeler
yaşandığını dile getiren Doç. Dr. Gülkesen tıp
bilişiminin geleceğini değerlendirdi.
12
Tıp Bilişim
Derneği
Başkan
Yardımcısı
Doç. Dr.
Hakan
Gülkesen
etmemizmümkündeğildir.Bunun
için işleri hafife almamak, zaman
veemekgerekmektedir.
Dünyadaki örnekleriyle
karşılaştırıldığında ülkemizde
sağlık bilişiminin durumunu nasıl
buluyorsunuz?
Ortak standart için dört ayak
Türkiye, pek çok alanda olduğu gibi sağlık bilişimi alanında
da geç kaldı. Son yıllarda kaçan
trenin yakalanması için yoğun bir
çaba var, ancak sağlık bilişiminde
yetişmiş insan gücü olmadığı için
hemplanlamahemdeuygulamada
sorunlar yaşanıyor. Türkiye, işin
teknik tarafını yakalama yolunda,
ancakteknolojininçokaldatıcıbir
tarafıolduğunuunutmamaklazım.
Şöyle bir örnek vereyim, Türkiye’de 10 milyonun üzerinde internetkullanıcısıolduğunubiliyoruz.
İnternette her türlü bilginin olduğunu da biliyoruz. Peki size
şöyle bir soru sormak istiyorum:
Türkiye’de 20 yıl öncesine göre
dahabilgiliinsanlarmıyetişmektedir?Sağlıkbilişimindenbirsoruyla
konuyu biraz daha açalım. Türkiye’deki hastaneler, üç yıldır ICD
kodlamalarınıkullanıyor.Türkiye,
sağlıkalanındaolupbitenlerleilgilisağlıklıvegüvenilirverileresahip
olmuşmudur?Buörneklerdegördüğümüz gibi, teknolojinin içini
doldurmazsakgerçekbirçıktıelde
-Ülkemizde sağlık bilişimi uygulamalarında ortak bir standardın yakalanabilmesi için neler yapılması gerektiğini düşünüyorsunuz?
Bununiçin,sağlıkkurumlarında sağlık bilişimi standartları konusundabilgisahibikişilerolmalıdır.Öteyandan,uygulamaüreten
şirketler,sağlıkbilişimistandartlarıkonusundabilgisahibiuzmanlar
istihdam etmelidir. Bunu yapabilmeleriiçinönce,buuzmanlarınyetişmesi gerekir ama ne yazık ki
sağlık bilişimi uzmanı kolay yetişmiyor.Şirketin,öğrenmeyeaçık
genç elemanlarını bu konulara
yönlendirmesi, gereğinde dış destek alması çözüme yardımcı olur.
Sağlık sektöründe yazılım üretmenin,süpermarketveyakuyumcuya
yazılım üretmekten farklı olduğunun anlaşılması lazım. Ne
yazıkkibazışirketler,hastaneişinde iyi para varmış, biz de yazılım
üretiyoruz, haydi bir de hastane
sistemiyazalımdiyebiliyor.Zaman
içinde bu alanda ihtisaslaşmayan
firmaları sistem eleyecektir. Standartlarauyumkonusundadevlete,
sivil toplum örgütlerine, üniversitelere ve şirketlere görevler
düşüyor. Devlet, kural koyarak;
sivil toplum örgütleri farkındalık
oluşturarakvedevleteetkiederek;
üniversitelereğitimvererek;şirketler,uluslararasıveulusalstandartlara uyumlu yazılım üretmeye çalışarakbusürecekatkıverecektir.
Yetişmekte olan hekimlerin sağlık
bilişiminin olanaklarından
yararlanabilmesi için tıp
eğitiminde neler yapılması
gerekir?
Tıpeğitimindetıpbilişimidersleriolmalıdır.Bu,bilgisayarokuryazarlığından farklı bir şeydir.
Bizim fakültemizde, öğrenci ilk
geldiğindebilgisayarokuryazarlığı
açısından bir sınava tabi tutulur.
Eğeryeterlideğilsebilgisayardersi
alır.Dahasonrabilgisayardersinden ayrı olarak “Tıp bilişimi”
Temmuz 2008
dersi verilir. Tıp bilişimi dersinin
içinde bilgi sistemleri, standartlar,
temelsağlıkbilişimikavramlarıve
en önemlisi bütün bunların niçin
gerekli
olduğu
üzerinde
durulmalıdır.Tıpbilişimidersleri,
öğrenci kliniğe geçmeden başlamalı,dördüncüvebeşincisınıflardadaazdaolsabukonularayer
verilmelidir.Yalnıztıpfakülteleri
değil, hemşirelik, diş hekimliği,
eczacılıkgibitümsağlıklailgililisans programlarında sağlık bilişimidersleriolmalıdır.IMIA,bir
öğrencinin mezun olmadan 30
saatsağlıkbilişimieğitimialmasınıönermektedir.
Sayısal hastane ve mobil
teknolojiler gelecek yıllarda hasta
ve hekim açısından ne tür
olanaklar sağlayabilir?
Hasta açısından ele alırsak,
gözlem amaçlı hastane yatışlarının azalacağını söyleyebiliriz.
Zira, kan basıncı, kalp ritmi gibi
veriler kablosuz yöntemlerle izlenebilmektedir. Ayrıca, yalnız
yaşayanlar,yaşlılar,küçükçocuklarda günlük hayatta olabilecek
sağlık sorunları için çözümler geliştirilmektedir. Hastanın başına
gelebilecektıbbihatalarındaazalması beklenmektedir. Hekim için
mekana bağımlılık azalacaktır.
İlaç ve tetkik sayısı artınca…
Tıp Bilişimi sağlık hizmet kalitesini nasıl etkiler?
Sağlıksistemibankacılıkyadalojistiklekıyaslanamayacakkadar
karmaşıkbirdoğayasahip.Ancakpratikfaydalarınınhemengörülebileceği alanlar da yok değil. Örneğin şu an laboratuvar sonuçlarını
bilgisayaraaktarmakçokkolayçünkükullanılanaletlerinçoğubilgisayarortamınauyumludolayısıylasonuçlarıotomatikolaraksisteme
aktarılabilinir.Gerekliprotokolleryapılıpsistemoluşturulursahastanın bütün laboratuvar sonuçları ortama aktarılmış olunacak. Bunun
hemmaddiavantajlarınıhemdezamanvekalitegetirilerindenhemen
faydalanabilir.
Bilişim sistemlerini güvenlik açısından değerlendirir misiniz?
Bilgisistemlerinegeçmemizgüvenlikaçısındanbizidahagüçlüve
güvenilirkılar.Eskisistemdebeyazönlükgiyenherkeshastanedenistediğihastadosyasınıteminedebilirdi.Bilişimsistemlerindebubilgiler
çokdahaiyikorunuyorveyetkiliolmayankişilerbunukullanamıyor.
Ancaksistemlerdeherhangibirhatayapıldığındabilgilerinbüyükbölümüçalınabilir.Bunedenlesisteminiyikurulmasıgerekir.Buişiçin
üretilmiş çok iyi güvenlik sistemleri mevcut. Zaten bilişim sistemleri
sadecebirtercihdeğilbirzorunluluktur.Eskidenhekimelindekistetoskoplahastayımuayeneedipkararveriyordu.Artıkhiçbirhekimtek
birveriylekararverecekdurumdadeğil.Sonyirmiyıldahemilaçsayısıhemtetkiksayısıokadararttıkisistemçokkarmaşıkhalegeldi.
Bilişimteknolojileriolmadanbizimbütünbukarmaşayıyönetmemiz
mümkündeğil.
Vizitsırasındamobilbirterminaldenhastanınkayıtlarınabakabilecek, gereğinde evden, hatta internet erişimi olan herhangi bir yerdenhastalarıileilgilikayıtlarabakabilecektir.Öncedenprogramla-
nan koşullar gerçekleştiğinde sistemin hekime bir uyarı mesajı
göndermesi ve hızlı müdahale
mümkün olacaktır. Genel olarak
sağlıkbakımındanbirkaliteartışı
bekleyebiliriz.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Bilişimi
Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Osman Saka:
“Tıp bilişiminde de
tren kaçırılmamalı!”
Akdeniz Üniversitesi Tıp
Fakültesi Tıp Bilişimi
Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Osman Saka, tıp
bilişiminin yakın
gelecekte çok önemli
gelişmeler kaydederek
sağlık sistemlerini
temelinden
değiştireceğini savundu.
Bilişimde dünyanın
gerisinde kalmanın
bedelinin ağır sonuçlar
doğuracağını söyleyen
Prof. Dr. Saka,
sorularımızı yanıtladı.
Sağlık bilişiminin teşhis ve
tedavide sağladığı olanaklar
hakkında bilgi verebilir misiniz?
Öncelikle tanı açısından sağlık
bilişiminin önemi çok fazla. Artık
bildiğimiz hastalık nedenlerine ek
olarak birçok hastalığın genetik
olaraknesildennesilegeçtiğibilinmektedir. Bu nedenle doğru tanı
koymak için hastanın soy geçmişindekibilgininönemiçokfazladır.Tanıkoymak,kişininsağlığı
hakkında bilgi üretmektir. Bu bilginin kaliteli ve güvenilir olması
için hastanın tüm tanı verilerinin
doğru, güvenilir, eksiksiz, kullanılabilirolmasıgerekmektedir.Buda
ancak iyi düzenlenmiş elektronik
sağlık kayıtları ile sağlanır. Tanı
koyarken hastanın fizik muayene
sonuçlarına ek olarak, farklı kaynaklardan elektronik sağlık kayıtlarında toplanan kişisel bilgileri,
laboratuvar test sonuçları, demografikverileri,yaşambiçimigöster-
16
geleriiçinverileri,genotipverileri,
soyağacıverileri,patolojikverileri
veepidemiyolojikverilerinegüvenlibirşekildeulaşıpbütünleştirilmelidir.Özelliklesonbirkaçyıldırgeliştirilen hastane bilgi yönetim sistemlerinde yer alan klinik karar
destek sistemlerinde kullanılan
yapay sinir ağları, genetik algoritmalarveverimadenciliğigibiyöntemler kullanılarak hekime daha
güvenilirkanıtadayalıtanıkoyma
ve tedavi protokolleri hazırlama
amaçlı karar destek sistemleri geliştirilmektedir.
Türkiye’deki tıp bilişimi çalışma ve
uygulamaları ne durumda; bu
alanda geri kalmaması için neler
yapılmasını önerirsiniz?
Her şeyden önce gerek sağlık
kurumları yöneticilerinin gerekse
sağlık bilgi yönetim sistemi yazılımışirketlerinbuyazılımlarısaltfaturalama ve yönetsel birkaç modülden ibaret sistem olmadığı görüşünübenimsemelerigerekmektedir.Karardesteksistemleriilebütünleştirilmiş geçmişten sonsuza
dek tüm bilgilerin yapılandırılmış
bir şekilde tutulduğu, kullanıcı
dostu arayüzlerle çalışan, sağlık
bilgi yönetim sistemlerinin geliştirilmesi gerekir. Ayrıca tüm sağlık
çalışanlarınıbusistemietkinkullanabilmesi için gerekli olan temel
bilgilerin lisans yüksek lisans veya
hizmetiçi eğitimlerle verilmesi gerekmektedir.Buamaçlaüniversiteler, bakanlık, sağlık kurumları ve
konuileilişkilisiviltoplumörgütleri işbirliği içinde çalışmaları gerekmektedir. Bu amaçla; tıp bilişimieğitiminehemenbaşlanmalı,
gereken eğitici kadro acilen eğitilmelidir.İnsankaynaklarımızınson
derecekıtolduğubualandakişiler
ve kurumlararası işbirliği çok
önemlidir.Tıpbilişimi,tıpkıgenetik ve biyoteknoloji gibi güncel ve
çok hızlı ilerleyen, geri kalındığın-
Akdeniz Üniversitesi
Tıp Fakültesi Tıp Bilişimi AD
Başkanı Prof. Dr. Osman Saka
Sayısal hastane kısa
tanımı ile kağıtsız,
filmsiz hastane olarak
tanımlanabilir. “21. yy’a
kadar en önemli başarısı
nedir” diye soracak
olursak, bunun yanıtı
olarak “Halen 17. yy veri
ve bilgi tutma ortamı
olan hasta dosyaları ile
ayakta duruyor
olmasıdır” diyebiliriz.
Artık dünya bunların
olmadığı hatta bunlara
ek olarak kabloların da
olmadığı bir hastane
düşlüyor.
Temmuz 2008
dailerdetelafiedilmesiolasıolmayansonuçlarayolaçacakbirdisiplindir.
Tip bilişimi ile yakın gelecekte
neler olanaklı hale gelecektir?
Teknolojinin etkin kullanımı
sonucu evde bakım, uzaktan konsültasyon, teletıp uygulamaları
hızla yaygınlaşacaktır. DNA analizlerindensonrabeyinharitalaması çalışmaları önem kazanmaktadır.Hastalıklarınmetabolikaktivitelerinin belirlenmesini sağlayan
moleküler görüntüleme teknikleri,
Moleküler tabanlı hastalık bilgilerini, genlerin nasıl çalıştığının anlaşılmasıilebirleştirensistemlerbiyolojisikullanılmayabaşlamasıyla,
hastalıkların önceden saptanması
vebunlarınengellenmesiolanağına
kavuşulacaktır.
Sayısal hastane hangi hizmetlerin
sunumunda değişim yaratacak?
Doğruveeksiksizveritoplama,
verilerin kaybolmaması, tekrarlanan uygulamaların ve kayıtların
azalması,bilgininaynıandabirçok
mekanda farklı kişilerle paylaşılabilmesi, gereksiz insangücü kullanımınönlenmesi,maliyetlerinazalması, veri ve bilginin kolay işlenmesivekanıtadayalıbilgininhızla
artmasısayılabilir.
İyi uygulandığı ülkelerde tıp
bilişimi ne tür faydalar sağlıyor?
Sadece ABD’de yılda yüz bin
kişitıbbihatalarnedeniyleölüyor.
Tam olarak uygulamaya geçildiğindebilişimbunuönemliölçüde
engelleyecek. Yanlış ve etkileşimli
ilaçlarverilmeyecek.Kişilerinbilgileriveanalizsonuçlarınınkarışma
riskiortadankalkacak.Sağlıkmaliyetleri önemli ölçüde düşecek.
Varolanbütünuygulamalarsağlık
bilişiminin giderleri ilk aşamada
yüzde 30 civarında düşürdüğünü
gösteriyor. Biz buna bilişimsizlik
maliyetidiyoruz.Hatalıilaçuygulamaları ve ilaçların yan etkisi sorunuasgariyeinecek.Bunlarhastanın yaşam kalitesini artıran kavramlar. İleri uygulamalarda
doğumdan ölüme kadar bir hasta
kaydı oluşacak. Genlerle geçen
hastalıkların kontrol altına alınıp
önlenmesi sağlanacak. Acil vakalarda hasta bilgileri anında hazır
olacak ve erken müdahale ile hastanın kurtarılma ihtimali önemli
ölçüdeartacak.
Tıp bilişiminin belki de en
önemliavantajlarındanbirideülke
genelineaitçoksayıdaistatistiksel
ve bilimsel bilgi sağlaması olacak-
İşletme maliyetini azaltıcı faktörler
•Malzemekullanımyönünden
•İnsangücütasarrufuyönünden
•Ortalamayatışgünsayısınıazaltmayönünden
• İş süreçlerinin iyileştirilmesi sonucu zamandankazanma
• Yapılan hataları azaltarak gereksiz işlemleriortadankaldırmakvehatayabağlıtazminat ödemenin önüne geçmek yönünden en
önemliaraçsağlıkbilişimidir.
tır.Birşeyiölçemiyorsanızonuyönetemezsiniz. O halde sağlık göstergelerineveölçümlerineihtiyacınızolacak.Hastanelernekadarenfeksiyon üretiyor? Tıbbi hatalardan dolayı kaç hastanız ölüyor?
Anesteziölümünekadar?Bualandaki istatistikler veritabanları aracılığıyla istendiği anda en güncel
şekliyle görülebilecek! Sağlık kurumlarınınverimlivedoğruçalışıp
çalışmadığını görebileceğiz. Bütün
sağlıksistemininyönetimivedenetimi mümkün olacak. Ayrıca çok
sayıda bilimsel araştırmayı mümkünkılacakveürettiğimizbilimsel
araştırmalarınsayısıhızlaartacak.
Ayrıca uygulanan tedavilerin
doğruluğuvebaşarıoranlarıbilimselolarakölçülebilecek.Kanıtadayalıtıbbiuygulamalarbaşlayacak.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Memorial çok kollu yapıyla
sayısal hastaneye dönüşüyor
Memorial Hastanesi, sayısalhastane kavramına dönüşüm konusundabellinoktalardabudönüşümütamamlayansağlıkkurumlarından. Poliklinik, radyoloji ve laboratuvartarafındasayısaldöngünün hayata geçtiği hastanede, kliniktarafıiçinisepilotbirprojeyürütülüyor. Memorial Hastanesi’ndeki uygulamalar ve sayısal
hastanekavramınabakışaçılarıile
ilgili konuştuğumuz Memorial
HastanesiBilgiİşlemKoordinatörü
Yasin Keleş, dijital hastane kavramıiçinilkadımlarınınhekimkadrolarındanbelirledikleriprojeekipleriylebirliktedoktorvehastaihtiyaçlarınıgözönündetutaraktasarladıkları yazılımla poliklinik tarafındaelektronikortamataşınmaları olduğunu belirtiyor. Polikliniğe
gelen bir hasta için doktorun tüm
taleplerinibilgisayarüzerindengir-
Filmsiz hastaneden
kağıtsız hastanelere geçilmeli
MemorialGenelMüdürü Uğur Genç’e göre,
bundan sonraki noktada
filmsiz hastanelerden kağıtsız hastanelere geçiş
var.Genç,busürecişöyle
özetliyor:“Hiçbirreçetenin elle yazılmadığı,
hasta takip formlarının
Memorial Hastanesi
kağıda yazılmadığı, her- Genel Müdürü
şeyin bilgisayar ekranın- Uğur Genç.
da o anda doktorlarımızın PDA’lerine veya tablet PC’lerine yazılarakeczanelereilaçsiparişininotomatikdüştüğü,oradanilaçsiparişkarşılandığındakapandığı ve bir yerde saklandığı bir yapıya
doğrugidecegiz.Bununaltyapılarınıhazırlıyoruz.Ataşehir’dekağıtsızbirortamlabaşlamayaçalışıyoruz.Ancakzincirindiğerhalkalarınındasayısaldünyayageçmişolmasıgerekiyor.Mümkünolduğuncaohalkalarısayısallaştırmak lazım, devletin yapacağı düzenlemeler de önem kazanıyor.” Gelecekte
aradakiiletişimindahahızlı,dahaverimliolması için yatırımlarını yönlendireceklerini
belirtenGenç,heryılbilişimtarafındakiyatırımlarınınikikatınaçıktığınıbelirtiyor.
18
diğinivehastasınaaitöncekibilgileridegörmeşansıbulduğunubelirten Keleş, “Doktor laboratuvar
ya da radyoloji talebini buradan
bizzat kendisi giriyor. Burada da
laboratuvarbilgisistemleridevreye
giriyor. Laboratuvar cihazlarının
içindensonuçlarınotomatikolarak
sisteme atılması söz konusu. Cihazlardanbubilgilersistemeaktıktansonrayinelaboratuvariçindeki
onaymekanizmasıdevreyegiriyor.
Bunlar devreye girdikten sonra da
en son onaydan sonra doktorun
önüne hastasının sonucu çıkıyor.
Bütün bu süreç otomatize edilmiş
durumda.AyrıcatümbilgileriDokümanArşivBilgiYönetimSistemi
üzerine almaya devam ediyoruz”
diyekonuşuyor.
Filmle doktor kapısı çalmak yok
MemorialHastanesiolarakayrıcaradyolojitarafındauygulama-
Sanal ortamda hasta viziti
MemorialHastanesi’ndeverilen
farklı hizmetlerden biri de ‘Sanal
ortamda hasta vizite’ hizmeti. Memorial Hastanesi Kalp Cerrahisi
Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür
Sönmez’inönderliğiylehayatageçirilen sistem, cep telefonundan ve
cep bilgisayarından hastaların
yoğunbakımdakisağlıkdurumlarını öğrenmeye olanak tanıyor. Bu
sayede hekim, hastanın yoğun bakımdakitümvücutfonksiyonlarından anında haberdar olabiliyor.
Memorial Hastanesi’nde mevcut
tüm aktif video kameralarına (acil
servis,kardiyolojivecerrahiyoğun
bakımlar, servisler, ameliyathaneler)birağilebirbirinebağlanarak,
BiyomedikalDepartmanı’ndabulunanbirmerkezbilgisayarabağlanıyor. Hastane içinde kablolu/kablosuzinterneterişimiilehastane dışında dünyanın GSM’i destekleyen
her
noktasından,
GPRS/EDGE ile iletişime girebilen
ceptelefonuaracılığıiletümhastaların görüntülerine doktorlar tarafındanulaşılabiliyor.
Memorial Hastanesi Bilgi İşlem
Koordinatörü Yasin Keleş.
sına8aydırbaşladıklarıbiryatırım
gerçekleştirdiklerini belirten Keleş,
radyolojide çekilen tüm filmlerin
dijital görüntüleme ile yapıldığını
ve elektronik ortama aktarıldığını
dilegetiriyor.Şubelerveağadahil
tüm noktalarda elektronik ortamda gösterimin söz konusu olduğunadikkatçekenKeleş,“Filmçekiliyor,elektronikortamdacihazlardan bilgisayarlara atılıyor. Artık
hastalarellerindefilmlerledolaşmıyor”diyekonuştu.
Memorial’in dijital döngüsününhenüzdışındakalankliniksüreçler tarafında da çalışmaları olduğunuvedijitalhastanebileşenlerinden birinin de mobil cihazların
etkin kullanımı olduğunu belirten
Keleş, bu yolla yazılımın mobil
hale gelip hastasının başındaki
doktoraulaştığınısöylüyor.
Anadolu Sigorta ile model proje
Keleş, dijital hastane kavramına bakıldığında kağıtsız ortamın
tamamiyle sağlanabilmesi noktasındazincirindiğerhalkalarınında
önemli hale geldiğine dikkat çekiyor. Keleş, “Kağıtsız hastane için
iştirakçilerindedijitalyapılarageçmişolmasıgerekiyor.Bizbukonuda Anadolu Sigorta ile işbirliği
yaptık. Şu anda Memorial’da
modelprojeolacak.Burdakalabalık bir süreç var. Yatan hastalar
için50-90sayfafaksşeklindebildirimler yapılıyor. Onlar şu anda
bizdenaldıklarıbilgileridoğruyerlere yerleştirip ve elektronik onayı
tamamenotomatizeetmekiçinbir
yazılımüzerineçalışıyor”dedi.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Acıbadem Sağlık Grubu Bilgi Sistemleri
Grup Müdürü Kemal Kaplan:
“Tıp; zamanın, veri
doğruluğunun ve
güvenliğinin en önemli
olduğu alanlardan biri”
Büyük hastane gruplarından
biri olan Acıbadem Sağlık Grubu
da dijital hastanecilik konusunda
belliolanaklarısağlayansağlıkkurumlarındanbiri.Acıbadem’inkonuya yaklaşımı ve uygulamalarını
konuştuğumuz Acıbadem Sağlık
Grubu Bilgi Sistemleri Grup MüdürüKemalKaplan’agöretıp;zamanın, veri doğruluğunun ve güvenliğinin en önemli olduğu alanlardan biri. Yakın geçmişe kadar
veri güvenliği ve erişilebilirliği konusunda en ciddi ve uzak görüşlü
yatırımların özellikle finans kuruluşlarında yaygın olduğunu söyleyenKaplan,gelinennoktadainsan
sağlığının söz konusu olduğu hastanelerde bu kriterlerin ne kadar
önemli olduğunun anlaşıldığını
vurguluyor.Acıbademolaraktaşınabilirterminaller,kağıtsızofisve
tıbbiverilerindijitalortamdaaktarımının uzun süredir sistemlerine
yerleşmiş olduğunu dile getiren ve
sistemin vazgeçilemez bir parçası
haline geldiğini belirten Kaplan,
pek çok farklı uygulamayı sağlık
grubu olarak sunduklarını belirtiyor.
Farklı uygulamalar yürüyor
20
Acıbademolarakkendiekipleri
tarafından geliştirilen merkezi bir
yazılım kullandıklarını belirten
Kaplan, dijital hastane kavramı
içinde yer alan uygulamalarını ise
şöyleözetliyor:“Tümhastakayıtlarımıza, hastalarımıza ait tetkik,
görüntüleme, laboratuvar ve gözlembilgilerineerişebildiğimizmerkezi bir yazılım kullanıyoruz. Bu
yazılım kendi ekibimiz tarafından
geliştirildivehergünihtiyaçlarımıza,hastalarımızınisteklerineuygun
olarak geliştirilmeye devam ediliyor.Bununlaberaberhastadosyalarımızındijitalortamaaktarılması
ve ihtiyaç duyulduğunda herhangi
bir yerden anında erişilebilmesi
için başlattığımız bir Dijital Arşiv
projemiz var. Ameliyathanelerde
kullanılan ekipmandan hasta odalarındakisarfmalzemelerinekadar
tümmalzemelerimizelektronikortamdakayıtvetakipediliyor.Tüm
hastanelerimize yaymakta olduğumuzhastabaşıterminaliile;doktorun hasta bilgilerine hasta odasındanerişebilmesinivehastanınodasının ışıklarına, perdelerine kadar
herşeyiyattığıyerdenkontroledebilmesini, uzaktaki yakınlarıyla
video konferans aracılığıyla görüşebilmesini sağlıyoruz. Hastalarımızın tedavisi sırasında her adım
elektronik hasta dosyasına kaydediliyorvegereklionaymekanizmaAcıbadem
Sağlık Grubu
Bilgi Sistemleri
Grup Müdürü
Kemal Kaplan.
larından sonra uygulamaya geçiliyor.İlaçlarelektronikilaçyönetim
sistemleriaracılığıylahastalarımıza
ulaştırılıyor” açıklamasında bulunuyor.
Kendi karar destek sistemlerimizi
geliştirmiş olduk
Kaplan’a göre dijitallleşmenin
yönetimsel boyuttaki getirisi ise
bütünbilgilerindijitalortamayerleştirilmesisayesinde,yakaladıkları
kendikarardesteksistemlerinigeliştirme şansı. Kendi karar destek
sistemine sahip olmanın genel anlamda bütün grubun yönetiminde
gerekli bilgilere hızlı erişim ve
bütünkonularadahafazlahakimiyet kazanılmasını sağladığına dikkat çeken Kaplan, “Oluşturulan
yapıilesistemimizdehertürlüoperasyonelvefinansalbilgiortakbir
havuzda toplanarak, ilgilenenlerin
erişimini kolaylaştıracak tablolara
dönüşmekte”diyekonuşuyor.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Yasal zorunluluk olmasa
kağıtsız çalışırız
70 milyon dolarlık bir yatırımla 30 bin metrekarelik
kapalı alan üzerine kurulan Medicana International
İstanbul, sağlıkta teknoloji kullanımına yönelik
uygulamalarıyla da dikkat çekiyor.
1992’de kurulan ve bugüne
kadarsağlıksektörüne350milyon
doların üzerinde yatırım yapan
Medicana Hastaneler Grubu, 5.
hastanesini Medicana International İstanbul adıyla 12 Mayıs tarihindeBeylikdüzü’ndehizmeteaçtı.
70 milyon dolarlık bir yatırım bedelinesahipolanhastane,hastalarınasunduğuçağdaştanıvetedavi
hizmetlerinin yanında beş yıldızlı
otelleriaratmayangörünümüylede
dikkatçekiyor.
Tabiibukadaryüksekbiryatırımbedelinesahipdevbirhastanede, hastalara doğru hizmetleri
sunabilmek ve kaynakları verimli
kullanabilmek için sağlıklı bir
bilgi işlem altyapısına, yani iyi
kurgulanmışbirhastanebilgiyönetim sistemine ihtiyaç var. Peki
Medicana International acaba bu
işinasılbirsistemüzerindenyürütüyor?Gerekhastalar,gerekpersonel, gerek kullanılacak sağlık
malzemeleri, kapıdan girdiği
andan itibaren teknolojiyle nerelerdevenasılkarşılaşıyor?Buişin
detaylarını Medicana Internatio-
nal Genel Direktörü Prof. Dr.
Melih Bulut ve Medicana Bilgi
Sistemleri Direktörü Şengül Pozantı’yasorduk.
Pozantı, hastanelerin olmazsa
olmazıolaraknitelendirdiğihastanebilgisistemlerininhemmedikal
işleyiş, hem de malzeme, stok ve
kaynaklarıntakibindemutlakagerekli olduğunu söylüyor. Bunun
içindehastaneninbilişimaltyapısınıkurarkendışkaynakhizmetlerinden olabildiğince faydalandığını
belirtiyor. Pozantı’ya göre bunun
enönemlisebebi,hastanebilgiyönetimsistemininaltyapısındakiuzmanlık gerektiren süreçlerin dış
kaynak kullanımıyla daha çabuk
ve etkin bir şekilde çözüleceğine
inanması. Pozantı, “Böylece hem
teknolojiye daha kolay uyum sağlayabiliyoruz,hemdekendiasılişimiz olan iş süreçlerini geliştirme
konusunadahafazlazamanayırabiliyoruz”diyor.
Kayıt dışı giderleri önlüyor
Hastanenin kuruluşundan itibarentamamensayısalbirzemine
oturacak şekilde planlandığını
söyleyen Bulut, “Tabii bazı yasal
zorunluluklarvekamuotoritesini
ilgilendirdiren uygulamalarda
kağıt kullanmaya devam etmek
zorundayız. Ama kurduğumuz
hastane bilgi sistemiyle randevu,
tetkik,laboratuvar,yatanhastalarınilaçistemlerigibisüreçlerintamamınıhastanebilgisistemiüzerindenyürütebiliyoruz.Yaniyasal
zorunluluk olmasa, hasta dosyalarını bugün ortadan kaldırabilecekteknolojiyesahibiz”diyor.
Bulut, tüm bu hizmetlerin ücretlendirilmesi, kurumlara faturalandırılması ve tahsil edilmesi süreçlerinin de hastane bilgi sistemi
üzerinden yürüdüğünü söylüyor:
“Kurumların en büyük maliyeti
kayıtdışıgiderlerdenveplansızlıktankaynaklanır”diyorBulut;“Bu
yüzdenhastanebilgisistemininraporlama amacıyla kullanılması ve
verilerinbizeişlenerekgelmesiçok
önemli. Bu sayede 14 bin kalem
malzemeyi takip edebiliyor, orta
veüstdüzeyyöneticilerinişdağılımını daha verimli yapabiliyor,
personelin performans ölçümünü
sağlayabiliyor ve geleceğe yönelik
daha verimli planlar yapabiliyoruz.Budahemhizmetkalitemize,
hemişletmeverimliliğimizeolumluyansıyor”.
Film kullanımı ortadan kalkıyor
MedicanaInternationalİstanbul’unişleyişi
kolaylaştırmak için atılan bir diğer önemli
adımda,GeneralElectricişbirliğiyletümradyolojivenükleertıpgörüntülemesistemlerinin
sonuçlarını sayısal ortamda paylaşmaya izin
veren PACS sistemini kurmak olmuş. PACS
sayesindetomografi,röntgen,hattaKBBmuayenesi,endoskopigibitetkiklerdeneldeedilen
görüntülerhastanebilgisisteminesayısalolarak aktarılıyor. Hastalara da görüntüler film
çıkışı yerine CD’ler üzerinde veriliyor. Melih
Bulut,“Busistemleherhangibirtetkiksonucuna değerlendirme için istediğimiz yerden
anında ulaşabiliyor ve paylaşabiliyoruz. Film
kullanımı kalktığında maliyetler azalıyor ve
çevreninkorunmuşoluyor”diyor.
22
Medicana International Genel Direktörü Prof. Dr. Melih Bulut ve
Medicana Bilgi Sistemleri Direktörü Şengül Pozantı.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Yeditepe’de HİS7’de
geliştirmeler devam ediyor
Yeditepe Üniversitesi Hastanesi’nde tamamen öz
kaynaklarla geliştirilen hastane otomasyon sistemi
HİS7 sayesinde doktorlar ve diğer hasta kayıtlarına
ulaşması gereken personel internet üzerinden
zamandan ve mekandan bağımsız olarak hasta
bilgilerine, tetkiklerin sonuçlarına ulaşıp gereken
tedavileri planlayabiliyor.
YeditepeÜniversitesiHastanesi
de hastane kurulurken kağıtsız
hastane hedefiyle yola çıkan kurumlardan. Yeditepe Üniversitesi
HastanesiBilgiİşlemProjeYöneticisiOlcayŞahin,bundaepeybaşarılıolduklarınısöyledi.Çeşitlihastanelerdehastalarınçekmişoldukları sıkıntıları ortadan kaldırmak
için geliştirdikleri uygulamalarla
birlikte, hastanın her türlü radyoloji, patoloji, laboratuvar gibi tetkik sonuçlarını da bünyesinde barındırarakkağıtdolaşımınıenaza
indirmeyi başardıklarını anlatan
Şahin, ayrıca hastanelerinde kullanmakta oldukları ve tamamen
kendi kaynaklarıyla geliştirdikleri
hastaneotomasyonsistemi(HİS7)
sayesinde doktorlarının ve diğer
hastakayıtlarınaulaşmasıgereken
personelin internet üzerinden zamandan ve mekandan bağımsız
olarakhastabilgilerine,tetkiklerin
sonuçlarına ulaşıp gereken tedavileri planlayabildiklerini anlattı.
Şahin,“Hastanemizdekullanmaktaolduğumuzhastaneotomasyonu
bizim her türlü medikal, mali ve
idari süreçlerimizi bünyesinde barındıranbiryazılım.Hergeçengün
yenigeliştirmelerdedevamediyor.
Bu konuda son derece iyi bir durumda olduğumuz söylenebilir.
BununengüzelkanıtıdaYeditepe
ÜniversitesiHastanesivebağlıkurumları, sağlık standartları konusundadünyanınenönemlibelirleyicisiolanJointCommissionInternational (JCI)tarafındanilkdenetimde tüm sistemiyle, tüm standartlardaakrediteedilmesi.Budenetimde tüm süreçlerimiz bu otomasyon sistemi üzerinden denet-
26
Yeditepe Üniversitesi Hastanesi
Bilgi İşlem Proje Yöneticisi Olcay Şahin
lendi. Aynı zamanda hastanemiz
GörüntülemeMerkezi’ndeyeralan
Multislice CT (çok kesitli bilgisayarlıtomografi),3TeslaMRcihazı,PET-CT(kanserlihücreleritanıyan) ve de Gama Kamera cihazı
Türkiye’de kullanılan en yüksek
teknolojiyi içeren cihazlar. Servis
katlarında yatan hastaların her
türlü konforları düşünülerek her
yatanhastayaözelLCDEkranInteraktifTVSistemikuruldu”dedi.
“Hastane personelinin artık
teknolojiye yatkın olması zorunlu”
Şahin,hastaneotomasyonlarındaayaktan,yatan,yadaacilbirhastanın hastaneye adım attığı hatta hastaneye gelmeden telefonda randevu
anındantaburculukişlemlerinekadartümsüreçlerirahatlıklatakipedilebildiğinisöylerken,sistembütünleşikbirşekildehastanınmedikalnotlarını,laboratuvaryadaradyolojitetkiklerigibibilgileribirtaraftangözlemlerkendiğeryandandahastayadasigortakurumunaçıkacakolanfaturayıtakipedebildiğinidebelirtti.Şahin,“SistemöntaraftabunlarıyaparkenaynızamandabirERPolarakhastaneninmuhasebe,stok,pazarlamagibiarkaofisuygulamalarınıdayönetebiliyor.Tümbunlarınoluğu
sayısalhastanekavramıylaberaberhastanepersonelininteknolojiyeyatkınlığıvesistemlerehakimolmasızorunluluğuortayaçıktı.Bizdekendi
hastanemizdebuyöndeeğitimfaaliyetlerinebüyükönemveriyoruz”dedi.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Anadolu Sağlık Merkezi Bilgi Sistemleri Müdürü
Burak Uzkan:
“Önümüzdeki dönem
hastaneler, hasta odaklı
sistemlere yoğunlaşacak”
Anadolu Sağlık Merkezi
Bilgi Sistemleri Müdürü
Burak Uzkan:
“Dijital hastanenin
olmazsa olmazlarından
bir tanesi de
elektronik hasta
kayıtlarıdır.
28
Büyük sağlık tesislerinden biri
olan Anadolu Sağlık Merkezi de
(ASM),dijitalhastanekavramıyönünde çalışmalarını sürdürüyor.
ASM’nin kuruluş aşamasındaki
amacınındakağıtsızvefilmsiz,dijital hastane seviyesinde bir yapı
oluşturmak olduğunu belirten
Anadolu Sağlık Merkezi Bilgi SistemleriMüdürüBurakUzkan,gelinennoktadabellibirölçüdebunu
başardıklarını belirtiyor. ASM’de
hastanınçağrımerkezindenrandevu almasıyla başlayan ve tanı görüntülemeden faturalandırmaya
kadaryatanyadaayaktanhastane
içindeki tüm süreçlerin elektronik
ortamda ilerlediğini belirten
Uzkan, kendi uygulamalarını da
şöyleözetliyor:“Dijitalhastanenin
olmazsa olmazlarından bir tanesinin elektronik hasta kayıtları.
Bizimgetirdiğimizenbüyükfarklılıklardan bir tanesi de siparişte,
istembazlıCPOE(ComputerBase
Physician Entry) dediğimiz, yani
bilgisayardesteklidoktoristemyönetimi. Hastanemizde ilaç yönetimini, PYXIS sistemi ile yürütüyoruz.Busistemde;doktorkendisisiparişvermeksuretiilesüreçlerilerliyor.”
Kullanıcılarınbusüreçlereuyumunundasistemindoğruçalışmasıaçısındanönemlibirnoktaolduğunu vurgulayan Uzkan, herkesin
işizamanındavedoğrubirşekilde
yapmasınıgerektirenbiryapıyagelindiğinibelirtiyor.
2009-2010 yıllarında artık mobilite
üzerinde yoğunlaşacağız
Bundan sonraki hedeflerinde
çalışanları nokta bağımlı halden
kurtarmak olduğunu belirten
Uzkan, “Dolayısıyla önümüzdeki
dönemdehastanetipitabletPC’lereyatırımyapacağız.Busistemsayesinde hasta odasından her türlü
ihtiyacını karşılayabilecek. Hasta
artıkyerindenkalkmadaninternettesörfyaparkenaynızamandaklinikbilgileriniekrandantakipedebilecek”diyekonuşuyor.Diğerbir
konuolarakilaçetkileşimleri,ilaç-
besinetkileşimlerigibikonularıda
sistemedahiletmeyihedeflediklerini söyleyen Uzkan, “Elektronik
hasta kayıtlarında da hasta tekil
görüntüsünü yakalamaya çalışıyoruz.Varmakistediğimizbirbaşka
nokta, hastalık yönetimi. Burada
ilkhedef,şekergibikronikhastalığı olan hastalarımızı yakından takibe almak. Bunun tüm dünyada
uygulamalarıvar.Bununiçinaraştırmasafhasındayız.Ancakbunun
içinciddibiraltyapıyaihtiyaçvar.
BizAnadoluSağlıkMerkeziolarak
bütünleştirmenin bir adım ötesinde,interoperabiliteüzerineyoğunlaşıyoruz. Bazı programları sisteminize bütünleştirmiş olabilirsiniz
amabunlarınkullanılabilirolması
çokönemli.Ergonomikolması,eş
zamanlı çalışabilme yeteneği, kişilerinsistemeadaptasyonugibikonuları inter operabilite başlığı altındatopluyoruz”diyerekçalışmalarınıdilegetiriyor.
Hasta odaklı çözümler ve mobilite
öne çıkacak
Uzkan’a göre bundan sonraki
süreçte yatırımlarda öne çıkacak
konu ise hasteneler için hasta
odaklı çözümler olacak. Hastaların daha rahat ve kaliteli zaman
geçirebilmesi için yatırımlar hasta
odaklı olacağının altını çizen
Uzkan,“Bununötesindedekullanıcılarınişlerinidahahızlıyapabilmelerineyönelikbirtakımyatırımlarolacak.İştebudamobilitedediğimizkonu.Üçüncübirayağıda
az önce bahsettiğim gibi yönetsel
anlamda olacak. Hastaneler bundan sonra kurumsal kaynak planlamasistemlerinevehastailişkileri
yönetimsistemlerinedahaçokyatırımyapacaklar”diyor.
Temmuz 2008
MedicalParkSağlıkGrubuYönetim Kurulu Başkanı Muharrem
Usta’yagöredijitalhastanekavramı;hemtedavisürecininkalitesini
hemdebunuhizmetolaraksunan,
personelinvekurumunverimliliğiniartıranelektroniksağlıkkayıtlarının olduğu bir hastane ortamı
olaraktanımlanabilenbiryapısunuyor. Dijital hastanede, konvansiyonel hastane ortamında paylaşılmasızorolanvekolaycakaybolabilen verilerin (örneğin röntgenlervs…)dijitalgörüntülerleyerdeğiştirdiğini ifade eden Usta, “Karmaşık notlar ve kağıt işlerinden,
hasta kayıtlarını tam olarak tutan
ve hızlı bir şekilde aktaran tümleşik bir yapıya geçiliyor.Dünyada
bukonuhastaneiçivedışıtümsüreçlerinteletıpuygulamalarıyladijital ortama taşınması amaçlanıyor.Bunlarçokönemligelişmeler”
diyekonuşuyor.
“Tüm hastanelerimiz arasında
bütünleşik anlık veri akışı
sağlıyoruz”
Dijital hastane yapılanmasının
Medical Park olarak kendilerine
sağladığı olanaklara da değinen
Usta,“Dijitalhastanekavramıöncelikle hasta kayıtlarının daha tutarlı bir şekilde saklanması ve raporlanması olanağını bize sağladı.
Hastane süreçlerinin denetlenebilir,güvenilirvemuhtemelverikayıplarınınönlenebilirolmasıdabir
diğer getiri. Medical Park grubu
olarakkullandığımızuygulamaları
tümleşikHBYS,veriyedeklemeve
acil durum veri kurtarma, ses-görüntü-veribütünleştirilmesi,MerkeziPACSbütünleştirilmesi,internetüzerindenhastabilgilerineerişimsağlanmasıolaraksıralayabiliriz.Buuygulamalarınkimidoğrudanhastayıilgilendirirken,kimide
bizimiçsürecimizintamtümleşik,
güvenilir bir şekilde ve kurumsal
bir yapı içerisinde sağlıklı olarak
yürütülebilmesini sağlıyor. Türkiye’nindörtbiryanınadağılmışen
sonteknolojikolanaklarıkullanan
hastanelerimizin operasyonlarını
anlık olarak takip edebiliyor,
bütünhastanelerarasındaveriakışınıtambütünleşikolaraksağlıyoruz” açıklamasında bulunuyor.
AmaçlarınınTürkiye’ninneresinde
olursaolsunMedicalParkgrubundaki bir hastaneye gidildiğinde
Medical Park bünyesinde yapılan
tümişlemlereerişilebilmesinivetedavi sürecinin kesintisiz olarak işlemesinisağlamakolduğunubelirtenUsta,“Bunoktadadahertürlü
teknolojik yatırımı belli bir plan
dahilinde yapmaya devam edeceğiz”diyor.
DİJİTAL HASTANE • Sağlıkta Bilişim
Medical Park’ta
yatırımların yönü teletıp
Sağlık hizmetlerinin
kurumsallaştırılmasında da
önem taşıyor
Usta’ya göre dijital altyapılar,
yönetimsel açıdan merkezi yönetiminkararvermevedenetimmekanizmalarınınsağlıklıolarakçalıştırılmasını, çevikleşmesini ve sonuç
olarak verimliliği en üst düzeyde
sağlayabilmeye olanak tanıyor.
Özellikle yönetimsel kaynak planlama ve konsolide raporlamanın
kendileriiçinbüyükönemtaşıdığınıbelirtenUsta,“Bununlabirlikte
sağlıkhizmetlerininkurumsallaştırılmasında çok ciddi bir katkısı
var. Bir hastanenin bir konudaki
uzmanlığınıdiğerhastanelerlepaylaşabilmesivedeneyimlerindenbir
diğerini faydalandırması, ancak
tümleşik bir dijital grup yapısından geçmekte. Bünyemizde bulunanherhangibirhastanedeçekilen
birtomografinin,aynıandabaşka
hastane yerleşkelerinde bulunan
uzmanlarımız tarafından incelenebilmesiveortakkonsültasyonolanaklarını,ancakböyletümleşikbir
dijital ortamda sağlayabiliriz” değerlendirmesindebulunuyor.
Teletıp uygulamalarına yatırım
Önümüzdekidönemyatırımlarınınyönühakkındadabilgiveren
Usta, özellikle tümleşik dijital altyapının geliştirilebilmesi ve teletıp
uygulamalarının yaygınlaştırılması
konusunda ciddi planları olduğunu ifade ediyor. Hastaların tedavi
süreçlerini bir bütün olarak takip
Medical Park Sağlık
Grubu Yönetim Kurulu
Başkanı Muharrem Usta:
“Dijital hastane kavramı
öncelikle hasta
kayıtlarının daha tutarlı
bir şekilde saklanması ve
raporlanması olanağını
bize sağladı”
etmeyiamaçladıklarınıdilegetiren
Usta, “Bu kapsamda yurtdışında
çeşitli konularda dünya çapında
bazı tıp merkezleri ile görüşmeler
yapıyoruz. Bugün dünyanın herhangibiryerindeyerleşikolanbir
cerrah,başkabirhastanedekihastasını ameliyat edebiliyor! Bunu
sağlayan şüphesiz ki dijitalleşme;
bizler çok yeterli olmayan hekim
kaynağımızı bu şekilde hastalarımıza ulaştırabilmeliyiz. Bunu başarmakenbüyükarzumuz”şeklindekonuşuyor.
29
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Siemens’ten geniş yelpazade
ürün ve hizmet portfoyü
Siemens Sağlık Hastane Yatırımları
Yönetim Danışmanı Ahmet Genç’e göre,
gelecekte hızla gelişen biyoteknoloji ve
genetikbilimlerisayesinde,şahsaözelteşhisvetedavilergiderekartacak,hastanedekalışsüreleribüyükölçüdeazalacakve
hastanelerde,bireyindeğişenbeklentilerine cevap veren tasarımlar giderek önem
kazanacak.Hastanelergelecektede,hızla
gelişen teknolojiler sayesinde kaliteli ve
etkin sağlık hizmetlerinin sunulduğu
insan merkezli organizasyonlar olmaya
devam edecek. Hastanede kalış süreleri
daha da azalacak ve insanlar günlük yaşantılarındanveişlerindenkopmadanteşhisvetedavilerinietkinbirşekildeyaptırabilecekkonumdaolacaklar.
Genç,“Siemensmedikalgörüntüleme
sistemvecihazlarındaSyngoortakplatformu sayesinde, görüntülerin gösterimi,
işlenmesi ve arşivlenmesi çok daha hızlı
vedahakolaybirhalalırken,doktorların
hergeçengünartanverianalizyüklerini
ve dolayısıyla olası hataları minimize
etmekmümkün.Siemens,dijitalteknolojiveyazılımlaraolanihtiyacınhergeçen
gün arttığı geleceğin sayısal hastaneleri
içinradyolojivekardiyolojidepartmanlarına özel süreç çözümleri sunuyor. SiemensHiMedSağlıkÇözümüisehastabaşınadüşengiderleriazaltmayavehastaya
verilen hizmetlerin kalitesini artırmaya
yardımcıoluyor.DragerInfinitymonitörleriyardımıyladaalarmveveritransferi
mobil ortamda gerçekleştirilebilmekte ve
bu sayede hasta transfer esnasında da
takipedilebilmekte”dedi.
Hastanenin tümünde her zaman
her bilgiye erişebilmek
Günümüzde
Yalım Gündüz
sayısalhastaneçözümünde hastaların tedavilerinde
kullanılancihazve
sistemlerin neredeysetamamıkabloluveyakablosuz
olarak bütünleşik
çalışıyor. Bu sayedebütünhastabilgilerineheryerden
ve her zaman erişmekmümkünoluyor. Probil Network ve Güvenlik
Çözümleri Danışmanı Yalım Gündüz, özellikle Unified Communications teknolojilerinin etkin kullanımı sayesinde artık
hastalardauzunsürentedavisürelerindeyakınlarıileartıkgörüntülüolarakdagörüşmeolanağınasahipolduğunusöyledi.
Gündüz,şöylekonuştu:“Probil’insunduğuUnifiedCommunicationsçözümlerininenbüyükfaydasıdaartıkacilolarakerişilmesigerekenbirkişiiçindefalarcahemdahilihemcepnumarası aramak gibi zaman kaybettirici tekrarlanan işler yerine
her erişilmek istenen kişinin sadece bir sabit numara ile her
zamanveheryerdenerişilmesiylekazanılanzamanveişgücü
kesinlikleefektifolarakdeğerlendirilmekte.Sistemerişilmekistenenkişiyiherzamanilkaramadabulabilecekşekildeçalışabiliyor. Benzer şekilde kablosuz ağ sistemleri de artık eskiden
olduğu gibi sadece ağ bağlantısını sağlayan basit bir katman
değil.Üzerindeçalışanuygulamalarnedeniylegünümüzsayısal
hastanelerinde kullanılan en önemli altyapılardan biri haline
geldi.Kablosuzağlarsayesindeartıkbütünhastaneherzaman
bilgiyeerişilebilirhalegeldi.Hergeçengünsağlamses,görüntüvedatailetişiminesahiphastanelerdeyeniuygulamalardevreyealınıyorvehemhastalarındahaiyihizmetalmasısağlanıyorhemdesağlıkpersonelininzamanlarınıdahaverimlibirşekildekullanmalarınaolanaksunuluyor.”
Veri kritik nokta…
30
Günümüzde bilişim teknolojileri, sağlık sektöründeişsüreçlerinikolaylaştıranvehizmetkalitesiniyükselten bir unsur. Sağlık hizmetinin gelişimine işaret
edenAkora’nınHPKurumsalÇözümlerİşBirimiYöneticisi Yıldız Altun Parlak, bu sistemlerle doktor ve
hemşirelerinhastayaaitlaboratuvarsonuçlarına,yüksekçözünürlüklüsayısalgörüntülerevetedavigeçmişineanındaulaşabileceğinikaydetti.Sayısıartanözel
hastanelerle birlikte teknoloji daha önemli hale geliyor.Öteyandanbuyapılardamüşteriodaklıanlayışın
önem kazanması hastanelerde verileri kritik noktaya
taşıyor.Hastalaraaitveriler,hastalarınsağlıkdurumlarınıtakipetmevekısasüredeteşhiskoyabilmeanlamında çok değerli. Bu konuda görüşlerini açıklayan
Parlak, “Akora Teknoloji, hastaneler için kritik
önemi olan verilerin oluşturulması, saklanması ve
anında ulaşılabilmesi için önemli projeler sunuyor.
Değer katan iş ortakları aracılığıyla birçok benzer
projeler üreten şirket, Türkiye de önemli çalışmalara
imza atabilmeleri için bayilerine tam destek veriyor”
dedi.
Yıldız Altun Parlak
Sağlıkalanındailaçlarkadarverininbarındırılmasıanlamındateknolojidedeğerkazanıyor.Parlak,bu
bilgilerin etkileşimli ortamda sunulmasının, mekandan bağımsız olarak uzman doktorun hastaya teşhis
koymasınınyolunuaçtığınıkaydetti.ABbazlıaraştırmavefaaliyetplanlarıAvrupaBirliği’ndekihastanelerin, yatırımlarını sayısal hastane olabilmek için yoğunlaştırdıklarına işaret ediyor. Parlak, Avrupa Komisyonu’nuntahmininegöre2010yılıitibariylemilli
sağlıkbütçelerininyüzde5’inine-sağlıksistemveservislerineyatırımşeklindegerçekleşeceğinikaydetti.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Bürokrasi ortadan kalkmalı
Dijital hastaneler için yerli çözüm
Hastanelerde iş süreçlerinin en
pratikhalegetirilmesiçokönemli.
Günümüzdebilgiyeheryerden,en
kısasüredeulaşmanınyanısırabürokrasiyi ortadan kaldırmanın;
doğruvegüvenilirişlemyapmanın
Aykut
önemine işaret eden Boer ElektroÇalkut
nik Ürün Müdürü Aykut Çalkut,
bilginin önemine işaret ederek;
“Sağlıkvebilgi,birarayageldiğindeisedeğerbiçilemezbirolgu”dedi.Gelecektehastanelerintümişlemlerinelektronikortamdatakipedildiği,kağıtların,bürokrasininolmadığıbirhizmetortamolmasıgerekliliğineişaretedenÇalkut,şöyledevametti:“Tamamen
kağıtsızbirortamdanhastakabulden,taburcuişlemlerinekadarhattahastanedışındailaçveeczacılıkişlemlerinidahikapsayanelektronikbirçözümsunmalı. Hastaneye girdiğimizde, kayıt işlemleri yapılıp
hastabilgilerinintakipedileceğibirbarkodveyaRFID
karthastayaverilmeli.Bundansonratümişlemlerbu
kartüzerindekibarkodokutularakyapılabilmeli.Görüntüleme hizmetleri, laboratuvar hizmetleri, hasta
yatış, taburcu işlemleri için sadece kart üzerindeki
barkodunokutulmasıyeterliolmalı.
Bubarkodsayesindehastakabulaşamasındanitibarentümtedavisürecielektronikortamdatarihçeleşmeli.Doktorlarhersabahvizitesırasında,elterminalleriilehastabarkodunuokutarak,hastaileilgilitüm
bilgiye kablosuz ağ üzerinden terminal ekranından
takipedebilmeli.Uygulanmasınıistedikleriilaçvetedavi adımlarını yine el terminali üzerinden merkezi
sistemeişleyebilmeliler.”
Boer Elektronik’in bu gereklilikler paralinde ihtiyaç duyulan tüm çözümleri sunduğunu ifade eden
Çalkut, “Toshiba marka barkod yazıcılarımız, Datalogicbarkodokuyucuveelterminalleri,Metrologicel
terminalleri,PsionTeklogixelterminalleri,Extechtaşınabiliryazıcıçözümlerimizilegeleceğinsayısalhastanesinde ihtiyaç duyulan tüm ihtiyaçları karşılıyoruz”dedi.
Kağıtların, filmlerin, dosyaların, manuel işlemlerin olmadığı
“dijital hastane” kavramı içinde
gerçek anlamda bütün işlemlerin
tamotomasyonsistemiileyapıldığı, kontrol edildiği ve yönetildiği
birhastaneişleyişineveileriteknolojidonanımınasahipsağlıkkuruluşundan söz edebiliriz. “Dijital Ömer
hastanededijitalolarakeldeedilen Siso
görüntüler,arşivlenebiliyor,yönetilebiliyorvebubilgilerkolaylıklayorumlanabiliyor.Bilgininkayıpsızbirşekilde,hızlıvegüveniçindesaklanması, gerektiğinde yeniden istemcide görüntülenerek
kullanılmasımümkünoluyor”diyenÇözümBilgisayar
YönetimKuruluBaşkanıÖmerSiso,şunlarıkaydetti:
“Dijital hastane uygulamasına yönelik olarak birçok
başlıktaürettiğimizyazılımlarımızvar.Bunlariçinden
ÇözümPACS(PictureArchivingAndCommunication
System)tamamıTürkmühendisleritarafındanüretilen
birsistem.ÇözümPACS,dijitalolarakeldeedilenpanoramik ve lokal radyolojik görüntülerin (ultrasonografi -USG, doppler, magnetik rezonans-MR, tomografigibicihazlardaneldeedilenverilerin)çevrimiçiortamlarda sayısal arşivleme yöntemleriyle saklanması,
gerekliyervezamandahızlayenidenistemcidegörüntülenipdeğerlendirilmesineolanaksağlayanRadyoloji
BilgiSistemi(RIS)ilebirlikteçalışansistemdenoluşuyor.
Çözüm HBYS, Çözüm RIS ile bütünleşik çalışan
Çözüm PACS, kayıt tutmak ve istatistik oluşturmak
içingerekliolanherhastalığınkodlanmasınımümkün
kılan,herhastalıkiçinohastalığaözgüdetaylıkod
kullanan,dünyaçapındavekarşılaştırmalıistatistiksel
hastalıksınıflandırmasıolanICD10standardı(InternationalClassificationofDiseeases)üzerindeçalışıyor.
ICD10kodlamastandardısayesindehastavehastane
kayıtları doğru ve detaylı bir şekilde tutuluyor. Her
türlübilgiyeaitarşivoluşturmakvegerektiğindeveritabanındançağırarakveriyiişlemekkolaylaşıyor.”
Hastane çözümlerinde IP vazgeçilmez
Bilgi teknolojileri her sektörde olduğugibisağlıkalanındadaişsüreçlerini destekleyici rol üstleniyor. Günümüzde bu anlamda hastanelerin sayıSinan
sal üsler haline geldiğini görüyoruz.
Dumlu
Ortaveuzunvadeliyatırımplanlarında hastane iletişiminin mutlaka veri ağı üzerinden
(VoIP)gerçekleşecekşekildeyapılmasıgerektiğinibelirten Avaya Türkiye Ülke Müdürü Sinan Dumlu, yakın
zamandaplanlananyatırımlardabukonununüzerinde
durulması gerektiğini vurguladı. Dumlu, şöyle devam
etti:“Avayamevcutsistemleringenişletilmesindedeveri
ağıüzerindeniletişimegeçişikolaylaştıracakçözümleri
sunuyor. IP telefon uygulamalarının sağladığı avantajlarnedeniylehastanelerindebuteknolojiyegeçişleriartarak devam ediyor. Avaya IP telefon çözümlerinin
avantajlarıarasında;tekağüzerindeniletişimingerçekleşerek iletişim masraflarının azalması, sistemin daha
kolay yönetilmesi, hizmet ve yönetim masraflarının
32
azalmasıyeralıyor.Çalışanlarındahaverimliolmasını
sağlayan sistemler, daha az donanım ve yazılım yatırımlarıgerektiriyor.”
Dumlu, bu teknolojilerle hastane çözümlerinde
mobililetişiminöneçıktığınıkaydetti.WLANçözümlerindekullanıcılarınyanısırahastanedonanımlarınında
yerlerininbelirlenebildiğinibelirtenDumlu,Avayaolaraksunduklarıçözümleredeğindi:“Avaya,MedCom
ses,verivevideoiletişiminitekbiriletişimağıüzerinden
sunuyor. Hastane personeline her zaman ve her yerde
erişimsağlanıyor.Hastalarodalarındahertürlüçevrimiçihizmettenyararlanabiliyor.Acildurumlardahastanegörevlilerininhemseshemdeveriylehaberdaredilip
olaylara müdahalesi sağlanıyor. Alarm ve mesaj göndermesistemiMACShertürlüacilyadateknikarıza
durumundagereklikişilereotomatikolarakulaşıpbilgi
veriyor.AvayaMedComuygulamalarısayesindehastalar özel yonga kartı uygulaması ile hastaların hastane
bünyesindekibütünhizmetlerdenyararlanabiliyor.”
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Arşivleme zorunluluğuna
Medikal Arşivleme Sistemi çözümü
Mobil cihazlardan çok fonksiyonlu yazıcılara, tablet PC’lerden iş
zekası sistemlerine kadar geniş bir
alanayayılanHPürünveçözümleri,
sağlık kuruluşlarının verilerini, sağlıklıvegüvenlibirortamdabiraraya
getirmelerineveonlardanfaydasağlamalarına yardımcı oluyor. Sağlık
kuruluşlarının, Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Yataklı Tedavi
KurumlarıTıbbiKayıtveArşivYönergesi’nde belirtilen “ilgili kurumlara, teşhis ve tedavi amacıyla başÖnder
vuran hastalara ilişkin dokümanlaBörtücen
rın arşivlenmesi zorunluluğu”na
uyum sağlamaları gerektiğini anımsatanHPTürkiyeKanalSatışMüdürüÖnderBörtücen,HP’nin
sağlık kuruluşlarının görüntüleme ve arşivleme alanındaki gereksinimlerine,GörüntüArşivlemeveİletişimSistemleri(PACS)
yazılımıilekonsolideolarakçalışabilenMedikalArşivlemeSistemi(MAS)3.0çözümüileyanıtverdiğiniifadeetti.Börtücen,
“HPolarak,sağlıksektöründekieniyidonanımveyazılımsağlayıcı olmayı hedefliyoruz. Uzmanlaşmış iş ortaklarımız ve
çözümodaklıyaklaşımımızilesağlıkalanındakiBTuzmanıeksikliğini gidermeye yönelik çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Çözümlerimizi “Sayısal Hastane” kavramı altında tanımlıyoruz.
HPSayısalHastaneAltyapısı,donanım,yazılım,servisveişortağıçözümlerinibünyesindebarındırıyor.Finansdepartmanlarınınartanmaliyetvebütçe/kaynakkısıtlarıgibisıkçakarşılaştıkları problemleri gidermelerini sağlıyoruz” dedi. HP’nin sağlık
sektörüne sunduğu çözümler, iletişim çözümleri, arşivleme ve
veri depolama çözümleri, yazılım, donanım ve bütünleşme çözümleriveBTaltyapısıçözümlerişeklinde4anagruptatoplanıyor.
Sağlıkta IP tabanlı haberleşmenin
önemi artıyor
34
Hastanelerdeiletişimveyönetimibirleştiren,yöneticilerikarmaşadankurtaracakolan“tümleşikiletişim”ingeleceğinsağlık
sektöründe vazgeçilmez bir uygulama olacağına inandıklarını
söyleyen Nortel Netaş Genel Sektör Satış Müdürü Didem
Akman,ses,görüntüveverigibifarklıiletişimyöntemlerinitek
birplatformdatoplayanbuuygulamaileberaberIPtabanlıhaberleşmenindegitgideönemiartırmayadevamedeceğinibelirtti. Nortel’in sağlık ve ilaç sektöründe küresel ve yerel pek çok
uygulamasınınbulunduğunukaydedenAkman,“Nortelİletişim
Sunucusu(CS1000)IPhizmetisunmakiçinmevcutteknolojiyle
sorunsuzolarakbütünleştirilebilenesnekbirIPtelefonçözümü
vegelişmişçağrımerkeziözelliklerisunabilmekteyiz.Buçözüm
sayesinde hastaneler maliyet tasarrufu, verimlilik, esneklik ve
hizmetgeliştirmeplatformueldeediyorlar.Buçözümlersayesindehastanelerdekiağyönetimisonderecekolaylaşıyor.Nortel’in
hastaneuygulamalarıkonusundakidiğerbirçözümüdesabitve
kablosuzLANteknolojileriilehastabakımıhizmetleriningeliştirilmesi. Bu çözümde Nortel Ethernet Yönlendime Anahtarı
8600’ünaktifesnekyapılandırılmasıilekurulanağomurgasıkesintisizçalışmakta.Kampüsgenelindetıbbiverilereerişimveveri
aktarımı sağlayan yüksek hızlı bağlantı için Nortel Ethernet
YönlendirmeAnahtarı5000portföyüvebuuygulamayıdestekleyenNortelWLAN2300serisibulunmakta”şeklindekonuştu.
Gelecek Java ile şekillenecek
Sayıllaşanhastaneler, otomasyon sistemlerini beraberindegetiriyor. Hastane otomasyon sistemleri sağDr. Levent
lık kuruluşCoşkun
larındaki iş
süreçlerini
verimli hale getiriyor. Hizmet kalitesini
artırıyor.Sağlıksektöründeiyileştirmeçabalarının ve rekabetin arttığını belirten
Sun Microsystems Eğitim Sektöründen
Sorumlu Satış Müdürü Dr. Levent Coşkun,“Sadecehastaneotomasyonupazarı
yazılımvedonanımiçinyılda100milyon
dolarcivarındapotansiyeltaşıyor.Türkiye,sağlıksektöründedünyailearasındaki
farkıkapatmakiçinönemliadımlaratmayabaşladı”dedi.
Hastanelerdesıkçagörülenuzuninsan
kuyruklarının çevrimiçi hasta randevularıyla yavaş yavaş ortadan kaybolacağını
bildiren Coşkun, hastanelerin sayısallaşmasınınyazılımvedonanımşirketleriiçin
büyük bir pazar oluşturduğunu söyledi.
Coşkun şöyle devam etti: “Türkiye’de
toplambin200civarındahastanebulunuyor. Bu hastanelerin önemli bir bölümü
otomasyona geçmek konusunda girişimlerdebulunuyor.Sağlıksektöründengelen
butalep,yazılımpazarınıciddişekildehareketlendirip bu alana yönelik girişimleri
artırdı.Hastaneotomasyonunda21.yüzyıldaki hedef mobil uygulamalara geçilmesiileolacak.YanigelecekJavayılıolacak.Böylece,doktorlarPalm,mobilterminalyadaceptelefonlarıylaheryerden
internetaracılığıylahastabilgilerine,laboratuvar sonuçlarına ulaşabilecek. Bilgi
gizliamayetkilerçerçevesindepaylaşılabilir olacak. Otomatik sıra cihazları gibi
süreç iyileştirici uygulamaları kullanılacak. Geleceğin hastanelerinde ERP/CRM
uygulamalarıgöreceğiz.Buhizmet,randevu alma aşamasından hastaneye kabule
kadar geniş bir yelpazeyi kapsayacak.
ERP/CRM uygulamalarının bir başka
yönüisehastanelerin,doktorların,laboratuvarlarınyadaeczanelerinhastalarınıbirebir takip ederek müşteri mutluluğunu,
bağımlılığını ve sürekliliğini yaratması
olacak.”
Geleceğin hastanesinde hayatımızı
kurtaranınbelkiensonbulunanilaçdeğil,
bilgisayar sistemi olabileceğini belirten
Coşkun, bu nedenle Avrupa çapındaki
hastanelerin sayısal bir dönüşüm geçirdiğiniekledi.
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
36
Sektörde bilgi teknolojilerine
daha da fazla odaklanılacak
Avicenna sağlık uygulamaları
30’a yakın hastanede çalışıyor
PhilipsHealthcare Türkiye ve Güneydoğu Avrupa Ülkeleri
PazarlamaKoordinatörü
Harika Nihan
Gündem, sağlık sektöründeki kurumsal
veoperasyonel
uygulamaların, çağdaş bilişim teknolojisi ortamına aktarılarak kağıt tabanlı
yönetim ve çözüm sistemini, bilgi tabanlı yönetim sistemine dönüştürmesininşartolduğunudikkatçekti.Buyolla
teknolojiyi kullanarak sağlık hizmetlerindehızvekaliteartıp,kişiselveönlenebilir hataların azalacağını söyleyen
Gündem,birhastaneninhattabirsağlık
hizmeti sisteminin düzenlenmesinde
Hizmet Döngüsü’nün itici güç olacağına inandıklarını, yarının hastanesinde
bölümdenziyadeteşhistentedaviveizlenmeye kadar hastaya ve durumuna
odaklanılacağını, bu döngünün ötesinde de ilk aşamada önleme ve hasta olmadankaçınmahakkındagiderekdaha
fazla konuşacağımızı ifade etti. Gündem, bu durumun süreçlere, çalışma
yollarına,bilgiteknolojilerine,işakışlarına ve planlamaya daha fazla odaklanılmasınanedenolacağını,Philipsolarakbuevriminbirparçasıolacaklarını
die getirdi. Gündem, “Philips’in Fayda
Yönetimi, Philips Ambient Experience
Sisteminin öncü tasarım elemanları,
ileri teknoloji, sofistike aydınlatma ve
tüketicidostuelektronikaydınlatmalar
kullanarak hastanelerdeki her yaştan
hastaiçindinlendirici,tedirginliğihafifleticivememnuniyetvericiortamsağlaması,IntelliVuehastabaşımonitörlerindekiProtocolWatch’un,işakışlarınıdüzenlemeyeyardımcıolaraksepsis’inilk
belirtilerini teşhis etmede çok önemli
bir zaman kazandırması, kalbin mükemmel görüntülerini sağlayan Kardiyak ultrasondaki yeni TEE probumuz,
ikiatıştakalbintamamınıyakalamabecerisinin yanı sıra radyasyon dozlarını
yüzde80’ekadarazaltabilenPhilipsEssence teknolojisi kullanan Brilliance
ICT ve yeni 64 kanallı sistemimiz. Bu
yeniteknolojiyeniX-ışınıtüplerinden,
detektörlerinden ve yeniden inşa tasarım unsurlarından oluşmaktadır, kalp
vebeyindahilbütünbirorganındetaylıvenet3D(3boyutlu)görüntülerken,
zamaniçindekideğişiklikleridegöstermekte”dedi.
Datasel sağlıkta 19 yıla aşkın sektör
tecrübesinesahip.Avicennasağlıkuygulamaları 30’a yakın hastanede çalışıyor.
“Sağlık ve teknoloji ayrılmaz ikilidir”
diyenDataselGenelMüdürüAndonisFiAndonis
lippidis tüm dünyada, sağlık sektöründe
Filippidis
daha iyi hizmet verebilmenin en önemli
koşuluolarakgereklibilgiveverilerindoğruyöntemletoplanması,
değerlendirilmesi, disiplin ve kurumlar arasında paylaşılmasını
gösterdi.Datasel’intoplananverileringüncelteknolojileriledoğru
kullanarakşekillendirilmesi,geleceğeyönelikprojeksiyonlaryaratılması, hastalıkların teşhisi ve erken önlemler alınabilmesi için
uluslararasıtecrübelerdenfaydalanarakgereklialtyapılarhazırladığını anlatan Filippidis, “Bu bağlamda en önemli örnek
hasta/vatandaş sağlık bilgilerinin kurumlar arası paylaşılması. Bu
paylaşımsonucundamükerrerişlemlerinyapılamasınınönlenmesi
iledüşükmaliyet,paylaşılmasıileetkintedaviplanıvesonuçolarak hasta için kaliteli hizmet sunulacak. Bununla ilgili en önemli
çalışmamızSağlıkBakanlığı’ndaVestel-Birim-Dataselortaklığıile
yürüttüğümüz USBS (Ulusal Sağlık Bilgi Sistemi) Projesi. Ayrıca,
kişiselhastabilgilerininhastanınkendisinedeverilmesivebuanlamdabubilgilerinyönetilmesisağlığınvedoğalolarakdijitalhastanegeleceğininbirparçasıolarakgörüyoruz.Buprojeninhayata
geçmesiilesektördeyenihizmetanlayışıdönemibaşlayacak.Ayrıca DataSel gelen talepler esasında Karar Destek Sistemi, PACS,
tele-medicine, Doküman Yönetimi, Arşiv Sistemi, GPRS tabanlı
AmbulansTakipSistemi,tabletPCvebenzerimobilteknolojileri
kullanançözümleritamentegrebirortamdasunacak”dedi.
Harika
Nihan
Gündem
Hastalara zamandan bağımsız konuşma tanıma
teknolojisi ile kesintisiz hizmet Güray
SYSSesliYanıtSistemleriSatışvePa- Ören
zarlama Müdürü Güray Ören, geleceğin
sayısal hastanelerin tamamen sesli yanıt
sistemlerindekonuşmatanımateknolojilerini kullanacaklarını ve hastalarına zamandanbağımsızkonuşmatanımateknolojisi ile kesintisiz hizmet vereceklerini
söyledi.BununiçinVoiceXMLaltyapısına
ihtiyaçduyulduğunu,VoiceXML’ininternetüzerindebulunanbilgileresesleerişimi
sağlayan bir standart olduğunu anlatan
Ören,“VoiceXML;ses,faks,e-posta,WAP,SMS,NMSgibimultimodal çözümleri karşılıyor. Ses tanıma teknolojisiyle beraber
kullanılanVoiceXML,telefonveyaseskomutlarıileçalışanbiruygulama kanalıyla web erişimi sağlayan XML tabanlı bir yazılım
dili.VoiceXMLoturumu,kullanıcılarınsesvetelefontuşlarınıkullanılarak standart internet uygulamalarına telefon kanalı ile erişimlerine imkan sağlar. Aynı zamanda günlük konuşma dilini de
destekler. Başka bir deyişle kullanıcılar sınırlı ses komutları ile
değil,günlükkonuşmadiliiçindegeçencümlelerileoturumuyönlendirebilirler.VoiceXMLiçinörnekbiruygulamaolanVoicePortal,hastalartelefonhattıüzerindenseskomutlarıkullanarakilgili
bölümlerden randevularını almakta. Telefon tuşlarını kullanmak
yerineakıcıbirşekildekarşınızdacanlıbiroperatörvarmışcasına
sistemikonuşarakyönlendirebileceksiniz.Şuanhastanelerdeuygulamayageçilmediamahızlauygulamayageçilecektir.Buteknolojiçokkısazamandasayısalhastaneuygulamalarıarasındayerinialacak”dedi.
Temmuz 2008
Sağlık sektörüne, son 10 yıldır yerli yazılımşirketlerideönemliçözümlersundu.Hastanelerin yanında eczaneler için de lokal çözümler üretildi ve burada çalışan görevlilerin
işlerioldukçakolaylaştı.Sektördegelişmelerin
sağlanmasının altında bilgi teknolojilerinin
yattığını düşünen UyumSoft Genel Müdürü
MehmetÖnder,sağlıksektörününkurumsallaşmasındakienönemliunsurolarakbilgiteknolojilerini gösterdi. İlerleyen dönemlerde;
toplum sağlığı ile ilgili bilgilerin tek bir merkezdetoplanarakistatistikbilgilerininoluşmasıileişletmelerinstratejikplanlarınıhazırlayıp
tümişsüreçleriniçevrimiçiyönetmekonusundaki yatırımların devam edeceğini söyleyen
Önder,“Birhastagittiğiherhangibirhastanedegördüğütedavisonrasındaoluşandatasını,
başkabirhastaneyegittiğindedegörebilecek.
Yaniikifarklıhastaneişletmesi,karşılıklıolarak hasta hakkındaki verilere ulaşabilecek.
Sektördekigelişmeler,önümüzdekidönemlerdedehızladevamedecek.Busektöreağırlıklı
olan hizmet veren yerli yazılım şirketleri de
birkaçyıliçerisindesektördekigelişmelereparalelolarakbüyüyecek.Zirabugünsağlıksektörüneyazılımhizmetiverenve10milyondolarınüzerindeciroyapanşirketsayısıçokaz.
Sağlıksektöründekibüyümevegelişmeyeparalelolarak,sağlıkhizmetisunanyazılımşirketleri de gelişerek büyüyecek” şeklinde görüşlerinidilegetirdi.
Kişiye hastanede olduğunu
unutturacak teknolojiler
“İleriteknolojihastalıklarınteşhisvetedavisianlamındaönemliyenilikvekolaylıklarıgetirecekberaberinde.Fakatbununyanısırabirde
hastanede konaklama sürecinde yaşantıyı kolaylaştırıcı katkıları olacak. Geleceğin sayısal
hastanelerinin,hastanedeyatmadurumundayaşanabilecek sıkıntıların teknoloji sayesinde minimumseviyeyeindirilmişbiryapıdaolmasıgerektiğinidüşünüyoruz.Öteyandanteknolojiden
yararlanılarak dünyanın farklı bölgelerindeki
doktorların ameliyatlara katılması, diğer doktorlarla fikir alışverişinde bulunması, değişik
ülkeveşehirlerdekihastaneleringerçekzamanlı
olarak birbirine bağlanması mümkün olacak.”
BusözlerZyXELTürkiyeTelcoÜrünleriYöneticisiYasinBatmaz’aait.Batmaz,kişininsağlığıylailgiligelişmişteknolojilerinyanısırakişiye
hastanedeolduğunuunutturacak,tedavisürecinirahatgeçirmesiniağlayacakteknolojileringeleceğinhastanelerindeolacağınıöngördüklerini
ifadeetti.Batmaz,hastanın yatağındayatarken
sıkılmamasıiçindilediğifilmiizlemesineimkan
veren IPTV, VoD, TV üzerinden internet gibi
servisleributipyeniteknolojilereörnekolarak
verdi.
Hasta odak noktası
Gelecek dönem sayısal hastanesinin
nasıl oması gerektiği konusunda pek çok
görüşsözkonusu.Hastaneleriçinönceliklikonuhastafaktörü.BirimBilgiTeknolojileriGenelMüdürYardımcısıE.Önder
E. Önder
Köktürk,hastanedahilindegerçekleştirileKöktürk
cekhertürlüiyileştirmevegeliştirmeprojesinin bu bazda yapılmasına işaret etti.
Hastanın tedaviye daha kolay ulaşımının, daha kısa sürede ve
uygun maliyetlerle sağlanmasının önemine dikkat çeken Köktürk,bunoktadaBT’ninüstlendiğigörevleriaktardı.Busistemlerinhastanınhastaneyegelişsürecindevehastaneiçindeişlemlerininenkısasüredeyapılmasındaönemlibirnokta.BThastanenintümkaynaklarınınetkinkullanımınımümkünkılmalı.
VestelŞirketlerGrubuileBirimBilgiTeknolojileri2006yılındanbuyanaimzaattıklarıortaklıkkapsamındaçözümlergeliştiriyor. Vestel’in Birim’le işbirliği içinde geliştirdiği ‘Hastane
TV’projesibunabirörnek.Sistem,mobilteknolojilerleverilere tek tuşla anlık ulaşabilme Sayısal hastanede olması
olanağı sunuyor. Hastaların
tüm bilgilerinin kayıtlı bulun- gereken bazı teknolojiler
duğuHastaneTVilehastaların
Gelişmişrandevusisodalarında laboratuvar tetkik
temleri (SMS, web, WAP,
istemleri,hemşiregözlembilgiçağrımerkezivs)
lerini içeren tansiyon, nabız,
Binaya ve kampüse
ateşgibideğerleriizlenebiliyor.
girildiğinde,
kişi tanıyan
Diğeryandanhastalarbusistesistemlerle
(RFID)
otomamiTVseyretmeninyanısıratelefonveyaPColarakkullanabi- tik yönlendirme, bilgilenliyor.Videokonferanslarakatı- dirme ekranları, anlık
labiliyor.Şubat2007’deVestel, takipsistemleri
GelişmişvebütünleBirimveDataselkonsorsiyumu
şikhastanebilgisistemiyaiçindeDünyaBankası’nınaçtığı
SağlıkBakanlığıTürkiyeSağlık zılımları
Bilgi Sistemi Projesi ihalesini
Hekimlerin ve hemkazananBirim,sisteminomur- şirelerinkullanımıiçindogasının yazılımını üstlendi. Bu kunmatik ekrana sahip,
gelişmeyle Türkiye’nin e-sağlı- hafif,sağlıkiçinözelüretilğageçişineimzaatıldığınıbelir- miş mobil cihazlar (PDA,
ten Köktürk, “Bu sistemle İn- tabletPC,MCAvb)
giltere, Kanada, Avustralya,
Her noktada işlev
Finlandiyagibidünyadasadece görenkablosuzaltyapı
birkaç ülke tarafından gerçek Masaüstünde dahi
leştirilen sağlıkla ilgili tüm bilkullanılabilecek dokunmagilerin uluslararası platformda
tikekranlarvebunlariçin
kabulgörmüşH7HealthLevel
özel tasarımlanmış yazıstandartlarında toplanması
sağlanacak. Proje kapsamında, lımlar
Sestanımasistemleri
sağlıkhizmetisunankurumlar Uluslararası standaverilensağlıkhizmetiyleilgidartlara
sahip PACS sislikayıtlarelektronikkayıtaltıtemleri
naalınacak,dahasonrabaşka
Tüm süreçler, kağıt
birsağlıkkuruluşunabaşvuran
hastanın sağlıklı ilgili kayıt al- kullanılmaksızıntakipeditındabulunantümolaylarıizle- lebilsedahidışarıdangelen
nebilecek. Türkiye Sağlık Bilgi yazıların takibi ve gerektiSistemi’ninsektörlerarasıişbir- ğinderesmiyazılariçindoliği ile oluşturulması sayesinde küman yönetim sistemi ile
sağlıkla ilgili toplanan veriler sayısaltıbbiarşiv
hızlıbiçimdebilgiyedönüştürü BarkodveRFIDteklebilecekveyetkilikişileresağ- nolojilerinin kullanıldığı
lıkhizmetisunumuplanlamala- ilaçvemalzemetakibi
rında önemli kaynak sağlaya Hastabaşıekranlar
cak”dedi.
DİJİTAL HASTANE • Sağlıkta Bilişim
Sektörle birlikte yerli yazılım
şirketleri de büyüyecek
37
Sağlıkta Bilişim • DİJİTAL HASTANE
Temmuz 2008
Bilginin doğru ve zamanında kullanımı
hayat kurtarıyor
Sayısalhastaneyapısısağlıkgörevlilerininişsüreçlerini
etkinleştiriyor.Buyapınındoktorvehemşirelereçokdaha
azzamanveeforharcayarakhastabilgilerineulaşmaolanağı sunması gerektiğini belirten Oracle Türkiye Ankara
Satış Müdürü Cem Şatana, hasta bilgilerine yer bağımsız
anında erişimin önemine dikkat çekti. Geleceğin sayısal
hastanesininhertürlübilgiyisağlıkpersonelininhizmetine
sunarken, aynı zamanda doğru ilaç ve medikal tedavinin
uygulanmasınıdakontroletmesigerektiğinibelirtenŞatana,“ABD’dekiInstituteofMedicine(IOM)heryılortalama98bininsanınyanlışilaçvetedaviuygulanmasınedeniylehayatınıkaybettiğiniortayakoyuyor.GeleceğinsayısalhastanesiaynızamandamedikalhatalarıdaInstutude
of Medicine rakamlarına göre en az yüzde 80 oranında
azaltacak.Sayısalortamilebirlikte,hastalarınilaçihtiyaçları,bilgisayarlarlakontroledilecek”dedi.
Şatanaşubilgileriverdi:“Oraclehastanelere,verilerini
güvenliveetkindepolayabilmeleriiçinOracleveritabanını,
devamlılığı sağlayabilmek için Oracle Real Application
Cluster’ı, felaket durumlarında sistemin ayakta kalmasını
sağlayanOracleDataguard’ısunuyor.Partitioning,yüksek
hacimlitablolarınküçükhacimlitablolarhalindetutulmasını sağlıyor. Veritabanındaki verilerin güvenliğini sağlamakiçinseDatabaseVault,AuditVaultveAdvancedSecurity çözümlerini öneriyoruz. Verilerin yaşam döngüsü
yönetimiiçinTotalRecall’u,verilerindahaazyerkaplayarakveritabanındatutulabilmesiiçinAdvancedCompression’ıveveritabanınınyönetimiiçinDatabaseManagement
Pack’ialtkatmançözümleriolaraksunuyoruz.Ayrıcaİnternet Uygulama Sunucusu, Jdeveloper ve Oracle Forms,
OracleApplicationExpress,OracleADF,IdentityManagement,OraclePortalveOracleSOAileçözümsağlıyoruz.
Çağdaş tıp hizmetleri
Tıpbilişimikavramısondönemin yükselen eğilimi olarak
karşımıza çıkıyor. Bu kavrama
değinenTepeInternationalSağlıkBilgiSistemleriGenelMüdür
Dr.
DanışmanıDr.BilalAk,çağdaş
Bilal Ak
tıp hizmetlerinin çeşitli düzeylerde bilgisayar ve bilişim teknolojisindenyararlandığınıkaydetti.Akbukonudabilgi
verdi: “Klinik bilişim uygulamalarından biri, hastaya
özgübilgiylebilimseltemellibilgiyibirleştirenkarardesteksistemleri.Sağlıkhizmetleriningeliştirilmesiveiyileştirilmesi,kararvermesürecinineniyidurumagetirilmesinebağlıdır.Klinikalandakararverme,bualandaçalışanların veri ve bilgiyle çalışma yetilerini kolaylaştıran
vegeliştirenbirsistemaracılığıylageliştirilebilir.Klinik
karardesteksistemleri;insanınkararvermesürecinitaklitederektanıişleminikolaylaştırabilen,hastabakımıylailgiligeliştirmeçalışmalarınıkolaylaştıranvehataları
önleyen, otomatikleştirilmiş karar destek sistemleridir.
Bu konu geleceğin sayısal hastanelerinde daha da ön
plana çıkacaktır. Öne çıkacak diğer bir konu da tıbbi
sanalgerçekliktir.Tıbbisanalgerçeklik,tıbbialanauygulanmışsanalgerçeklikolaraktanımlanıyor.Sanalgerçeklikenyaygınbiçimdecerrahialandakullanılıyor.Sayısalhastanelerdeuzaktıpolmazsaolmazuygulamalardanbirisidir.Gelişmişülkelerdeyıllardıruygulanmasına
rağmenülkemizbukonudakiçalışmalarıdahayenibaşladı.Uzaktıp;uzakmesafelerdentıbbihizmetverilmesi
anlamınageliyor.”
Sayısal hastanelerin bugünkü HBYS’de verilen ve
yenigörevleriyerinegetirirken,binaotomasyonunuda
kapsamınaalacağınıifadeedenAk,buyapılarınyönetiminindedeğişeceğinedikkatçekti.
İlaçta barkod dönüşümü için Marketingist sektöre yol gösterecek
Her ilaç paketinin takip edilmesi
zorunlu hale getirilirken, tüm
eczanelerde iki boyutlu barkod ve
barkod okuyucu kullanılacak.
Marketingist içinde bu yıl oluşturulan
Retailtech bölümünde barkoddaki son
teknolojiler ve eczacılara yönelik
çözümleri sergilenecek ve dönüşüm
sürecindeki sektöre yol gösterecek.
Sağlık Bakanlığı’nca Şubat’ta yayınlanan “Beşeri
TıbbiÜrünlerAmbalajveEtiketlemeYönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” uyarınca
herilaçpaketinintakipedilmesizorunluhalegeliyor.
İlaçveEczacılıkGenelMüdürlüğütarafındanoluşturulan İlaç Takip Sistemi uygulamasında, yeterli miktardabilgiyiküçükbiralandasaklamasıveverikurtarmaimkanıbulunmasısebebiileilaçlardatanımlayıcı olarak iki boyutlu bir barkod türü olan Data
Matrixseçilmişdurumda.Karekodolarakadlandırılanbubarkodlar,AmbalajveEtiketYönetmeliği’nde
gerekendeğişiklikleryapılarak1Ocak2009tarihine
38
kadarürünlerüzerineuygulanacak.
Buyıl25-28Eylül2008tarihileriarasındaİstanbul Tüyap Beylikdüzü Fuar ve Kongre Merkezi’nde
TifaştarafındandüzenlenecekolanpazarlamasektörününenprestijlietkinliğiMarketingist’tesektörünün
lider teknoloji şirketleri barkod konusundaki en son
teknolojilerveeczacılarayönelikçözümleriziyaretçilere sunacaklar. Şirketler fuarda barkod konusunda
sunulan en son teknolojileri ve çözümleri inceleme
şansıbulacaklar.
TifaşGenelMüdürüM.SerhadÖktem,konuylailgilişunlarısöyledi:“İlaçambalajlarındahalenkullanılmakta olan barkodların yanı sıra, yine üretici şirket
tarafından ambalajın diğer tarafına ürün kodu, seri
numarası,herseriiçinyenidenbaşlayansıranumarası,üretimtarihivesonkullanmatarihibilgileriniiçerenbirKarekodbasılacak.İlaçkutularınınticaritakibideaynıkodüzerindenyapılacağındantümeczanelerdeikiboyutlu(2D)barkodokuyucukullanılacak.
BunoktadaMarketingistiçindeoluşturduğumuzRetailtechbölümündebarkodkonusundakiensonteknolojilerveeczacılarayönelikçözümlersektörünlider
şirketlerince25-28Eylül2008ziyaretçileresunacaklar. Bu bölümün bu noktada hazırlıklarını tamamlamış, arayış içinde olan ilaç sektörü temsilcilerine de
yolgöstericiolacağınıdüşünüyoruz.”
Sağlıkta Bilişim • SAĞLIKTA KALİTE
Temmuz 2008
AB’de oturmuş bir sağlık standardı yok
Sağlık öncelikli hedef:
Ortak standartlar
Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) ilişkilerinde sağlık
konusunun oldukça yavaş ilerlediğini söyleyen
Sağlıkta Kaliteyi İyileştirme Derneği (SKİD) Yönetim
Kurulu Başkanı Dr. Hasan Kuş, bunda AB ülkeleri
arasındaki kabul görmüş ortak bir sağlık politika
olmamasının önemli etkisi olduğunu belirtti.
AB’yeüyeülkelerinherbirinde
farklı sağlık uygulamaları bulunduğunu dile getiren Dr. Hasan
Kuş, “AB genelinde tek bir sağlık
sisteminden bahsetmek mümkün
değil.BirçokalandaortakmevzuatasahipolanABülkelerindesağlık
konusunageldiğimizdeortayakarmaşıkbirresimçıkıyor.Herülkenin sağlık politikası ve hizmet sunumudiğerindenfarklı;dolayısıyla
genel bir standarttan bahsetmek
mümkündeğil.İkinciönemlifarklılıksağlıködemesistemlerindeortayaçıkıyor.ABülkelerindetarihsel ve kültürel nedenlerden dolayı
sağlık sistemleri farklı ihtiyaçlara
göreyapılanmış.AB’desağlıkpolitikalarındagenelbirstandartveişbirliği konusu geçmişten beri hep
ertelenmiştir”dedi.
AB’de ortak sağlık politikası yok
“ABülkelerisağlıktaortakkararlaralmayaçalışsalardauygulamalar farklılıklar gösterdiği için
ortak bir politikadan bahsedemeyiz”diyenDr.HasanKuşsözlerini
şöyle sürdürdü: “AB’nin sağlıkta
kalitekonusundadakafasıçokkarışık.ABD’deakreditasyontemelli
bir sisteme giderken AB nasıl bir
yoltakipedileceğinekararveremedi. Ortak bir uzlaşma olmadığı
gibi henüz bunun sağlanması için
çaba da görmüyoruz. Her ülke
kendi sistemini kendisi kuruyor.
Örneğin Fransa’da ulusal akreditasyon sistemi var. Bütün sağlık
kuruluşları buna akredite edilmiş
durumda iken İtalya’da kurulmak
istenenbenzerbirsistembaşarısızlığauğradı.İngiltere’ninkarışıkbir
40
sistemi var. AB ülkelerine sağlığın
hangi penceresinden bakarsanız
bakın bir bütünlük görmek mümkündeğil.Yakınzamandabuparçalı yapının toparlanması ve aynı
standartlarda birleşmesi de mümkün görünmüyor. Türkiye’nin
AB’den sağlıkta kalite ya da bilişim konusunda bir politika beklemesimümkündeğil.”
Dr. Hasan Kuş “AB ülkeleri
ortakbirsağlıkpaydasındabirleşmemiş olsa da kalitenin yükseltilmesiiçinbirlikbütçesindenönemli
harcamalar yapılıyor. Birlik 52
milyar avroluk devasa bir bütçeyi
Ar-Ge’ye ayırmış durumda. Bu
projelerarasındasağlıkvebilişimleilişkilendirilmişçoksayıdaproje
olduğunu görüyoruz. Bunların bir
kısmısağlıksistemlerinigeliştirmeye yönelik; bazıları ise hasta güvenliğinevesağlıkbilişimineyönelik. AB ülkeleri şimdilik hastaya
doğrudan fayda sağlayabilecek
araçlar geliştirmeye çalışıyor.
Ortak politika konusu ise ülkeler
zamanabırakılmışdurumda”dedi.
Bilgi teknolojileri önem kazanıyor
Sağlık sunumundaki tüm modellerdebilgiteknolojileriningiderekdahaönemlihalegeldiğinibelirten Dr. Hasan Kuş, sözlerini
şöylesürdürdü:“Bilgiteknolojileri
sağlıkta giderek daha etkin hale
geliyor.Bugerçekleşirkengerekçeler farklılıklar gösterebiliyor. Kimisi hasta güvenliği, kimisi hasta
memnuniyeti,yadaçalışanperformansı ve tıbbi etkinlik nedeniyle
busistemlerdengiderekdahafazla
yararlanıyor.Bilgiteknolojileriol-
Sağlıkta Kaliteyi İyileştirme Derneği Yönetim
Kurulu Başkanı Dr. Hasan Kuş.
madan bu modelleri yaşatmak
artıkneredeyseimkansız.Bilgiteknolojilerine sadece bir departman
gözüyle bakamayız. Bunlar bütün
süreç ve departmanları kesen bir
konumageldiler.”
Bilişim ve sağılığın birçok
nokta da kesişiyor olmasına rağmenhenüzheralandaetkinliksağlanamadığını belirten Dr. Hasan
Kuş, “Bu sistemleri tam olarak
kullanabilenhastanesayısıçokaz.
Ayrıca kağıtsız hastane hedefiyle
ortayaçıkıpsonradankağıttüketimini arttıran örnekler de görüyoruz.Öncelikleyenibirçözümaradığımızdamerkezehastayıkoymamızgerekiyor.Hastayabusistemlerin sonucunda sadece bazı çıktılardan başka bir şey vermiyorsanız,söylediklerinizkaçınılmazolarak havada kalacaktır. Yapılan
işinölçülebilirliğiçokönemli.Yine
sağlıkçalışanlarıeğerböylebirsistemde tüm işlemlerini dijital ortamda bitiremiyorlarsa ve çözüm
için çoğunlukla başka araçlar arıyorlarsa,getirdiğinizsistemsadece
külfetyaratıyordur”dedi.
AB ve Sağlık
Hacettepe Üniversitesi İktisadi
veİdariBilimlerFakültesiÖğretim
Üyesi,ABSağlıkPolitikalarıUzmanı Yrd. Doç. Dr. Hasan Hüseyin
Yıldırım, aynı zamanda ABSAM
Başkanıolarakgörevyapıyor.Yrd.
Doç.Dr.Yıldırım,e-sağlıkalanında Türkiye’nin geldiği yeri özetle
şöyledeğerlendirdi:
“AB düzeyinde ele alınan ve
ülke sağlık sistemlerini ve politikalarınıyakındanilgilendirenkonular arasında eSağlık da yer almaktadır. eSağlık, eAvrupa stratejisinin bir parçasıdır. Herkes
için bilgi toplumunu amaçlayan
eAvrupagirişimi,AvrupaKomisyonu’nun Aralık 1999 tarihinde
‘Avrupa’yıdünyadakiendinamik
ve rekabet gücü en yüksek pazar
halinegetirmek’amacınayönelik
olaraküyeülkelerdeinternetalanında yeni ekonomi için gerekli
altyapıyı kurmak üzere başlatılmıştır.
“eAvrupa stratejisinde önemli
birroloynayanunsurlardanbirisi olan eSağlık; eAvrupa2002,
eAvrupa2005 ve i2010 (Büyüme
ve İstihdam İçin Avrupa Enformasyon Toplumu) Eylem Planlarının ana unsurları arasında da
yeralmıştır.
“AB’nin ilk eSağlık Eylem
Planı, Nisan 2004’de benimsenmiştir. Bu Eylem Planı’nın temel
amacı; ulusal eSağlık altyapı sistemlerinin ve elektronik sağlık
kayıtlarının oluşturulmasına destekolmakvebunlarınbirlikteçalışabilirliklerini sağlamaktır. Bildirim, sağlık hizmetlerine erişimi
artıran, kaliteli sağlık hizmeti ve
bakım etkililiği konusunda yeni
sağlıkhizmetisunumbiçimlerive
yeni teknolojilerin hayati rolünü
ortaya koymaktadır. 2004-2010
dönemini kapsayan Eylem Planı
öncelikle şu alanlarda yoğunlaşmaktadır:Birlikte işlerlik gibi
ortak zorlukları ele almak ve
eSağlık uygulamalarını hızlandırmakvebirlikteçalışmakveeniyi
uygulamaların izlenmesi, kıyaslanması ve yaygınlaştırılmasını
sağlamak.
ICT kurallarını bilmek ve
uyarlamak
Haziran 2006’da ise Komisyon, Avrupa sağlık hizmetlerinin
dönüşümünü teşvik etmek amacıyla eSağlık alanında yeni bir
strateji benimsemiştir. Strateji,
Avrupa’nın yaşlanan nüfus ve
diğer zorluklarla başa çıkmak
için, koruyucu sağlık hizmetleri
ve kişi-merkezli sağlık sistemi temeline dayalı yeni bir sağlık hizmetleri sunum sistemine ihtiyaç
duyduğunu; bunun ise ancak ve
ancak ICT’nin kullanımı yoluyla
sağlanabileceğinibelirtmektedir.
Sağlık alanında ICT’nin yaygınlıklakullanıldığıtemelalanlar
üçanabaşlıktatoplanabilir:
*Klinikuygulamalarvesağlık
hizmetleri; hastaneler ve alt bileşenleri, temel bakım, tele-evde
bakım,geriödemeler,reçeteyazımı,hemşirelikbakımıvb.
* Sağlıkla ilgili enformasyon;
sürekli tıp eğitimi, vatandaşlarca
tıbbibilgilereerişebilmekamacıylavb.
* Sağlık ürünlerinin ticareti;
eczacılık ürünleri, tıbbi cihazlar
vs ürünlerin internet üzerinden
satışı.
eSağlık özellikle küreselleşme
süreciveAB’ninkendidinamikleri gereği, gerek AB ölçeğinde gerekse de üye ve aday ülkeler açısından kaçınılmaz olan bir dinamik ve içselleştirilmesi gereken
birsüreçtir.Önemliolanbusürecintehditleriniminimize,fırsatlarınıisemaksimizeetmektir.Buda
ülkelerin birlikte çalışmalarını ve
AB’nin koordinasyonunu gerektirmektedir.
AB ölçeğinde eSağlık kapsamında önerilen
faaliyetler şu başlıklarla belirtilebilir:
1. Elektronik sağlık kartı
2. Sağlık enformasyon ağları
3. Online sağlık hizmetleri
Sağlıkta Bilişim • VİZYON
Temmuz 2008
E-sağlıkta bütün taraflar
Bilişim Zirvesi’nde
buluşuyor
Bilişim Zirvesi ’08 kapsamında yapılacak “esağlık/Tele sağlık” etkinliği birey, hastane ve doktor
üçgeninde, sağlık sektöründe bilişimin etkin rolünün
tüm yönleriyle tartışılacağı bir platform olacak.
E-Sağlık/telesağlık,bilgiveiletişim teknolojilerinin tüm fonksiyonlarının vatandaşların, hastaların iyileştirilmesinde, sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliği artırmada
ve sağlık sektöründe yer alan tüm
paydaşlarakaliteli,verimli,ekonomik ve etkili hizmetlerin sunumu
içinkullanılmasınıkapsıyor.
Bu yıl Bilişim Zirvesi ’08 kapsamında yapılacak “e-sağlık/Tele
sağlık” etkinliği birey, hastane ve
doktorüçgenindesağlıksektöründe bilişimin etkin rolünün tüm
yönleriyletartışılacağıbirplatform
niteliğini taşıyacak. Etkinlik, toplumun ve iş dünyasının bütün
kesmlerineaçıkolarakTürkiye’nin
e-sağlık uygulamalarının güncel
olarak aktarılacağı, birey-hastane-
doktorilişkisininbilişimteknolojileriylenasılbaşarılıbirşekildekurulabileceği, ayrıca bireylerin bilişimteknolojileriyleyaşamkaliteleriniistedikleridüzeydetutabilecekleri teknoloji uygulamalarının başarılı örneklerinin sunulduğu etkileşimli bir ortam olarak tasarlanıyor. Etkinlikte bütün bu konularda Türkiye’de Sağlık Bakanlığı,
Sosyal Güvenlik Kurumu, kamu,
üniversiteveözelsağlıkkuruluşlarınınyöneticileriveuzmandoktorları, özel sağlık sigortaları, ulusal
ve uluslararası sağlık bilişimi şirketleri ve konuyla ilgili sivil toplum kuruluşlarının etkin katılımı
olacak. Ayrıca konferansta ve tematik bölümde, sağlıkta bilişim
uygulamalarının ülkemizdeki başarılıörnekleridesunulacak.
Tematik bölümde her gün farklı
tanıtımlar
Etkinlikle ilgili konuştuğumuz
İnterpromedya İçerik Hizmetleri
Merkezi Müdürü Nuray Şuman,
Bilişim Zirvesi’nin en önemli misyonunun bilişimi Türkiye’nin
42
İnterpromedya İçerik Hizmetleri Merkezi Müdürü
Nuray Şuman
Bilişim Zirvesi ’08
kapsamında yapılacak
“e-sağlık/Tele sağlık”
etkinliği birey, hastane
ve doktor üçgeninde
sağlık sektöründe
bilişimin etkin rolünün
tüm yönleriyle
tartışılacağı bir platform
niteliğini taşıyacak.
Etkinlikten bazı konu başlıkları
SağlıkBakanlığı’nıne-sağlıkhedeflerivegünceluygulamalarıüzerinegörüşler
Maliyetetkinsayısalhastanesistemleri/Kullanıcıdostuhastaneyazılımları
Bireyeyönelikgüncelsağlıkuygulamaları,Teletıp
Sağlıkta başarılı bilişim uygulama
örnekleri
bütünsektörleriylebuluşturmakve
yaygınlaştırmakolduğunusöyledi.
Bu çerçevede planlı bir şekilde bir
strateji izleyerek öncelikli alanlar
belirlediklerini kaydeden Şuman,
birkaçyıldırbazısektörlerdekibilişim uygulamalarını yakın plana
aldıklarını bunların içinde sağlık
sektörününbaşıçektiğiniifadeetti.
Şuman,şöylekonuştu:“Sağlıkçok
boyutlu gelişen bir konu. E-sağlık
ileilgiliTürkiye’deyapılantoplantılargenelliklekapalıdevretoplantılarolduşimdiyekadar.Bizbuyıl
zirvedestratejikbirdikeyalanolarak sağlığı seçtik. Türkiye’de ilk
kez e-sağlıkta bütün tarafları buluşturacak bir etkinlik düzenliyoruz,hastane,doktorvehastaüçgeninde. Konferansta, fuar alanında
tematikbölümdevebuluşmanoktasındabirnetworkingortamısağlayacağız. İzleyiciler teletıp konusunda son gelişmeler konusunda
bilgilendirilecek. Sektörde çok başarılıuygulamalarvar,bunlarkatılımcılarla paylaşılacak. Fuarda tematikbölümdeforumalanındabireylereyönelike-sağlıkuygulamalarıanlatılacak.E-randevu,e-reçetedentutunkolatakılanbileziklerleteşhis,tanı,tedavikontrolünyapıldığı teknolojilere kadar. Hedef
kitlemiz hastane yöneticileri, doktorlar,bualanaçözümsunanbilişimşirketleri.SağlıkBakanlığıyetkilileri de konferanslarda olacak.
Tematik bölümde her gün farklı
tanıtımlaryapılacak.”
Sağlıkta Bilişim • İLAÇ DÜNYASI
Temmuz 2008
MSD’de teknoloji
yatırımlarında dur durak yok
2008 yılı içinde önümüzdeki dönemde şirkete
maliyet avantajı getirecek projeler yapmayı
planlayan Merck Sharp Dohme’de projeler
devam ediyor.
Merck Sharp Dohme’de (MSD)
2006yılındayapılanteknolojikyatırımlar kapsam olarak oldukça ayrıntılı olduğu için 2007 yılı bu teknolojikdeğişikliklerinhayatageçirildiği bir sene oldu. Merck Sharp
Dohme IT Müdürü Ahmet Özen,
2008yılıiçindeönümüzdekidönemdeşirketemaliyet avantajıgetirecek
projeler yapmayı planladıklarını
açıkladı. Yılın geri kalan yarısında
gerçekleşecekprojelerarasındamerkezileştirmeprojeleriolduğunuanlatan Özen, şunları söyledi: “Yine
aynıbakışaçısıylahayatageçirilecek
olan, uygulama basitleştirme projelerimizsözkonusu.Ortakpaylaşım
alanlarının ve telekonferans, videokonferanssistemlerininkullanılması
gibi projeler üzerinde yoğunlaşacağız.Ayrıca,çalışmalarınsektörelanlamda da sürdürüldüğü ilaç takip
sistemiileilgiliuygulamalarüzerinde şirket olarak biz de çalışmalarımızısürdürüyoruz.İlacınüretimden
nakliye,depolamavesatışasunulma
aşamalarınadekhersüreçtesağlıklı
ve doğru takibine yönelik bu takip
sistemitümsektörekatkıdabulunacak. Kamuoyunu son günlerde çok
meşguledensahteilaçkupürüçetelerikonusundadakaydadeğerteknoloji yatırımları yapılıyor. Diğer
proje de MSD’nin Türkiye’deki dağıtım deposunun taşınmasıyla ilgili.
Butaşınmaylabağlantılıteknikprojelerimizvar.Ürünlerimiz,hastalara
ulaşımı konusunda teknolojiyi her
yönüyle gerek şirketimizin gerekse
hastalarınlehindekullanmayayönelik atılımlarda bulunuyoruz. Ayrıca
hastalıklarla ilgili bilinçlendirmeye
yönelik web sitesi süreçleri de
2008’inikinciyarısındadevamedecekprojelerimizarasında.”
İlaç takip sistemi gibi projeler daha
da önemli olacak
Araştırmacıilaçşirketlerininson
44
dönemdepekçokfarklıaçıdanülkemizdeki yatırımlarını artırmaya
devam ettiklerini anımsatan Özen,
bu yatırımlara teknoloji alanında
yapılan yatırımların da dahil olduğunu belirtti. Bunun teknolojiyi ve
onun getireceği avantajları birebir
takip etmeyi gerektirdiğini anlatan
Özen,“Teknolojikonusundabiryatırım yapacaksanız iş hedeflerinize
endoğruşekildehizmetedecekolan
ürünleribilmenizgerekir.Buürünlerinmaliyetleriveuzundönemdesağlayacağıkazanımlarbüyükönemtaşıyor. Bu çizgide bakıldığında bundan sonraki dönemde karlılığa dair
ölçümleme projeleri ve Six Sigma
gibi projeler yoğunluk kazanacak.
Gelişenteknolojilermüşterilerimizle
iletişim yollarını da çeşitlendiriyor.
Müşteriilesağlıklıvedoğruiletişim
projelerine yatırımlarımızın uzun
dönemde artacağını söyleyebiliriz.
Merck Sharp Dohme
IT Müdürü
Ahmet Özen
CRMveERPyazılımlarıdaolmazsa
olmazprojeleriçerisindeolacak.Öte
yandan,çalışanlarınkendikendilerineişleriniyapabilmelerinivesorunlarını çözebilmelerini sağlayacak
projeler, iş hedeflerine etkin şekilde
hizmetedeceğiiçinönümüzdekidönemdeartacağınıdüşünüyorum.Ülkelerarası operasyonel merkezler
kurulmasıdamaliyetavantajlarıyaratacağı için tercih edilecek. Bilişim
alanındanitelikliişgücüyaratabilen
ülkelerekonomikanlamdadabugelişmelerden fayda sağlayacak. İlaç
takipsistemigibibütünsektörüilgilendirecek uyumluluk projeleri de
yakıngelecekteönemliolacak”dedi.
Mobil teknolojiler sayısal hastanenin temeli
Sayısal hastaneyi şekillendiren pek çok
sistem söz konusu. Geleceğin sayısal hastanesininmobilteknolojilerledonatılıolacağınıbelirtenİGESatışMüdürüOsmanPayaslı,sağlıksektöründeteknolojinindoğrukullanımıhastalaraçısındantaşıdığıönemeişaretetti.Payaslıteknolojilerkonusundaşunları aktardı: “Hasta verilerine göre hareket
etmek, hasta kayıtlarının doğru ve düzgün
saklanması, kolay ulaşılabilir olması, hasta
İGE Satış Müdürü
takipsistemindekibilgilerindoğruuygulanaOsman Payaslı.
bilirolmasıvebuverilereanlıkulaşılabilmesiiçinmobilteknolojilerkullanılacak.HastalarınbarkodyadaRFID
sistemiyle izlenmesi, Wi-Fi altyapısı kullanılarak sistemden verilerin
anlık alınması ve verilerin güncellenmesi sağlanacak. Barkod okuyuculu ya da RFID okuyuculu, kablosuz iletişimi destekleyen PDA cihazları ile doktorların karar destek mekanizmalarını güçlendirilecek.
Sağlıkkuruluşlarınınhizmetkaliteleriartırılacak.Wi-FitabanlıRTLS
RFIDçözümleriylehastaneiçindedoktorlarıntakibi,kullanılanişlevselaçıdanönemlidemirbaşıntakibigibiçözümlerileinsankaynağının
vedemirbaşınverimliliğiartırılacak.”
Temmuz 2008
Pfizer’in Avrupa
ülkelerindeki tüm
organizasyonları ortak
bir CRM uygulamasını
kullanıyor. Pfizer’de
küreselleşme ve
merkezileşme çalışmaları
2008 yılındaki yeni
projelerle hızlanarak
devam ediyor.
PfizerTürkiye,2007yılındaöncelikliolarakiletişiminveotomasyonunkritikönemarzettiğigünümüziş
dünyasında,tümmüşterileriylesiparişkanallarınıB2Bsüreçyönetimive
teknolojileri ile bütünleştirdi. Yine
2007’debilgiteknolojilerindeenson
barkodvekablosuziletişimteknolojileri ile desteklenen Depo Yönetim
Sistemi gibi operasyonu hızlandırmaya ve verimli kılmaya yönelik
ERP yatırımlarında bulunan şirket,
2007yılınınikinciyarısındaisetüm
PfizerAvrupaülkelerindeortakolarakkullanılacakolanCRMsistemi-
nin uygulamasına başladı. Pfizer
Türkiye BT Direktörü Ali Orhon,
küreselleşme ve merkezileşme çalışmalarının2008yılındakiyeniprojelerle hızlanarak devam edeceğini
açıkladı. Orhon, yatırımlarla ilgili
şöylekonuştu:“Pfizer‘OneIT’stratejisineparalelolarak;farklıülkelerde farklı çözümlerle desteklenmiş
olandokümanyönetimi,raporlama,
finansal sistemler, insan kaynakları
“Teknoloji yatırımları bize
yeni fırsatlar ve projeler olarak geri dönüyor”
PfizerTürkiyeBTDirektörüAliOrhon,bilişiminsektöreveşirketlerine
kazandırdıklarınışöyleanlatıyor:“Günümüzdebilişimteknolojilerininulaştığınoktada, işteknolojisi operasyonlarımızıherzamanaktifaltyapısağlanmasıveyardımmasasıgibiteknikdestekyanında dahaçokPfizer’in
üretimdensatışakadarolantümsüreçlerindeaktifolarakrolalanstratejik
birişortağıkonumundasürdürüyoruz.PfizerBT’ninbütünişsüreçlerinde
operasyonelverimlilik,iletişimveyönetilebilirlikiçinkritikroloynamaya
başlamasıilebirlikte,yerelyerineküreselstratejilerveçözümlerüretilmeye
başlanmıştır.İşimizinheranındabilişimteknolojilerini;nasılPfizer’inana
işine maksimum fayda sağlayabilecek şekilde kullanabiliriz diye düşünüp;
buamacahizmetedecekprojelerüretiyoruz.Özelliklefinans,satış-pazarlamaveinsankaynaklarısüreçlerimizinhemenheradımındasağladığımızteknolojikçözümveuygulamalarlaotomasyon, iletişiminartırılması,hızve
operasyonelverimlilikkonularındafaydasağlıyoruz.Teknolojiyibuderece
verimlikullanabilmemizbizeişyapışşekillerimizdehergünyenifırsatlarve
yeniprojelerolarakdönmekte.”
İLAÇ DÜNYASI • Sağlıkta Bilişim
Pfizer’in BT yatırımları
yeni projelerle hızlanarak
devam ediyor
sistemleri ve portalların ortak yatırım ve projelerle sadeleştirilmesi ve
konsolideedilmesi2008yılıvesonrasıiçinenönemliönceliklerimizden
biri olarak yer almakta. Yine 2007
yılında başlamış ve devam etmekte
olan ‘Ofis Renovasyon’ projemiz
kapsamında Ortaköy kampüsümüzün ağ ve sunucu altyapısını yenilemeye yönelik çalışmalarımız devam
ediyor. Bu çalışmanın bir parçası
olarak sanallaştırma teknolojisini
aktif olarak kullanmaya başladık.
Ayrıca Pfizer’in 2008 yılındaki en
önemliönceliklerindenbiriolanbütünleştirmenin ve operasyonel verimliliğin arttırılmasıamacıilebaşlamışolduğumuzorganizasyoneldeğişimimizsürüyor.Uygulamabakım
ve destek hizmetlerimizi bir ‘managedservice’olaraktanımlayarakdışkaynak kullanımı ile adreslemek bu
değişiminentemelbasamaklarından
birinioluşturmakta.BüyümesinisürdürenPfizerTürkiye’desadeceTürkiye’nindeğil,Türkiye’yebağlıolan
bölgeülkelerinindebilişimveteknoloji ihtiyaçlarını hızlı, kaliteli, standart ve müşteri odaklı çözümlerle
adresleyebilenbirBTorganizasyonu
olma hedefimize doğru emin adımlarlailerliyoruz.”
45
Sağlıkta Bilişim • SAĞLIK PORTALI
Temmuz 2008
2 bin 100 sağlık şirketi
kolaytedarik.com’un
sağlık sayfasında biraraya geldi
21farklısektördekibüyük,ortaveküçükölçekli
şirketi,çevrimiçialım-satımplatformundabuluşturan
www.kolaytedarik.com,sağlıksektörününihtiyaçlarınayöneliksayfasınıdahayatageçirdi.Yayınaaçılan
http://saglik.kolaytedarik.comile2bin100sağlıkşirketi,tekçatıatındabirarayagelerek,ihtiyaçlarınıbir
merkezden sağlama olanağına sahip oldu. Sağlık şirketlerihttp://saglik.kolaytedarik.comilealımsatımişlemlerini çevrimiçi platforma taşıyarak; farklı şirket
veürünseçeneğine,masalarınınbaşındankalkmadan
tek bir tuşla ulaşma şansını yakalıyor. Sağlık sektöründegelenekselalımsatımişleyişiniprofesyonelyöntemlerlehızlandıranvekolaylaştıransite,alıcıvesatıcışirketleredahafazlabağlantıveürünseçeneğinegüvenleerişimolanağısunuyor.
Sağlıkla ilgili bilgiler bu e-rehberde
Pfizer’inkatkılarıylaŞubat2006’danberihastalarınhizmetindeolan‘HerŞeyinBaşıSağlık’websitesinde, sağlık hizmetlerinden yararlanmak isteyen
herkesekılavuzlukyapmaküzerehazırlanan“Hasta
Rehberi” yayınlanmaya başladı. Prof. Dr. Tevfik
ÖzlüveÖgr.Gör.SedatBostantarafındanhazırlanane-rehber,sağlıkhizmetlerihakkındagenelbilgilerin yanı sıra sağlık kurumları ve hizmet alma süreçleri,sosyalgüvenlikkurumları,sağlıksigortasıve
yurtdışındatedavigörmesüreçlerikonularındahastalara yardımcı olacak. Rehber içeriğinde zararlı
alışkanlıklardanuzakdurmak,yeterlivedengelibeslenmek,işveözelhayattastresilebaşaçıkmakgibi
sağlıklıkalmakiçingerekentemelbilgileriiçeriyor.
Hasta yakınları internette birleşti
46
Hasta yakınlarının bilinçlenmesi özellikle kronik
hastalıkların tedavi başarısında önemli rol oynuyor.
Hastayakınınınbilinci,hastayagösterdiğiilgivehekimle işbirliği, hasta için tedavi başarısının anahtarı.
Hastayakınları,tedaviadımları,evdebakımkoşullarıvehekimlehastaarasındailetişimindevamlılığıkonusunda önemli bir sorumluluğa sahip. Novartis’in
hastayakınlarıiçinASM/JohnsHopkins’iniçerikdesteği ile hazırladığı www.hastayakini.com web sitesi
hastavehastayakınlarınınhizmetinesunuldu.Hasta
yakınlarının sağlık ansiklopedisi olma hedefiyle yola
çıkan hastayakini.com sitesinin yüze yakın hastalığa
aitgüncelbilgilerleinternetortamınınsağlıkansiklopedisiniteliğinde.
“ailem.com” ailesi büyüyor
2001 yılından bu yana hizmet veren
ailem.com’dagüncelsağlıkhaberlerininyanısırayaşamadairheralanlailgilihaberveyazılaraulaşmak
mümkün.Haberlerinyanısırakütüphanesayfalarında; sağlık ve hastalıklardan psikolojiye, cinsellikten
beslenmevediyete,pekçokkonudayazıyaulaşılabiliyor. Sayfalarda, köşe yazarlarının sağlık veya
yaşam eksenindeki yazıları da takip edilebiliyor.
ailem.com’un“UzmanaDanışın”bölümünde,kişiye
özel sağlık danışmanlık hizmeti ücretsiz bir şekilde
veriliyor.