EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

ISSN 2147-4885 (Online) Sayı 14 - Ocak 2016
Söyleşi
“Çocuklar ve Ergenler ile
EMDR” Eğitmenliği üzerine
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar
ile Söyleşi
Uzm. Psk. İnci Canoğulları
Bu sayıda, Prof. Dr. Ümran Korkmazlar ile
“Çocuklar ve Ergenler ile EMDR” eğitmenliği
üzerine konuştuk... Devamı 3. sayfada...
Makale Özeti
Editörden
Dr. Hejan Epözdemir
Herkese merhaba, yeni bir yıla girdiğimiz şu günlerde, yeni
sayımızı sizinle paylaşıyoruz. Bu yıl EMDR camiası açısından
yine oldukça bereketli bir yıl oldu. Temmuz ayında Milano’da
yapılan 16. Avrupa EMDR Kongresi’nin ardından, Amerika’nın
Pennsylvania eyaletinde yapılan 2015 EMDRIA kongrelerinde
EMDR ve travma alanındaki güncel bilgileri ve önemli
araştırmacıların görüşlerini .. .Devamını 2. sayfada...
Travmadan Sağkalanlarla Psikodrama - Acıyı
Eyleme Dökmek
Prof. Dr. Süheyla Ünal
“Acıyı bal eyleyen” bir kültürün evladı olarak ve “insan acılarının
onarılmasına dair” bir umut taşıyıcısı olmasını dileyerek “Travmadan Sağkalanlarla Psikodrama – Acıyı Eyleme Dökmek”
kitabının çeviri editörlüğünü ... Devamı 12. sayfada...
EMDR-TR Derneği Yayın Organı
EMDR Alt Komiteleri
Yayın Kurulu Başkanı: Hejan Epözdemir
Yayın Kurulu (Alfabetik Sırayla) : Berk Murat Ergun,
Emre Konuk, İnci Canoğulları, Muhammet Özkan,
Önder Kavakcı, Zeynep Zat,
Editör: Hejan Epözdemir
Akademik Danışma Kurulu (Alfabetik Sırayla):
Dr. Derek Farell, Dr. Udi Ören, Prof Dr.
Emine Gül Kapçı, Uzm. Emre Konuk,
Doç. Dr. Feryal Çam Çelikel,
Uzm. Psk. Hejan Epözdemir, Dr. Jim Knipe,
Dr. Marilyn Luber, Prof Dr. Nahit Özmenler,
Uzm. Psk. Olcay Güner, Doç. Dr. Ömer Böke,
Doç Dr. Önder Kavakcı, Dr.Richard Mitchell,
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar, Prof. Dr. Vedat Şar
Araştırma / Başkan: Önder Kavakcı
İletişim: [email protected]
Gülbahar mah. Yenidere sk. No:21/A Şişli İstanbul
Tel: 0212 219 85 56 [email protected]
Klinik Uygulama ve Protokol Geliştirme
Başkan: Serin Öget İletişim: [email protected]
Çeviri, Üye İşleri ve WEB / Başkan: Asena Yurtsever,
Çocuk ve Ergen / Başkan: Ümran Korkmazlar
Uluslar Arası İlişkiler, Akreditasyon, Eğitim ve Etik
Başkan: Önder Kavakcı , Emre Konuk
İletişim:[email protected] [email protected]
EMDR HAP ve Krize Müdahale / Başkan: Emre Konuk
Genel Koordinatör: Şenel Karaman
Vaka Çalışması: Travma
Sonrası Stres Bozukluğuna
Eşlik Eden Depresyon ve
Kaygı Tedavisi için
Yoğunlaştırılmış EMDR ve Ego
Durum Terapisi’nin Birleşimi
Uzm. Psk. Altuna Türkoğlu
Bu makalede, bir üniversite öğrencisine
uygulanmış kısa ve yoğunlaştırılmış EDMR
ile Ego Durum Terapisi’nin birleşimi
anlatılmaktadır.
İlk
değerlendirmeler,
öğrencinin travma sonrası stres bozukluğu,
majör depresif bozukluğu ve genelleştirilmiş
kaygı bozukluğu olduğunu göstermemekte
ancak bu karmaşık belirti kümesine dissosiyatif belirtiler eşlik etmemektedir. Bununla
beraber, ortak bilinç (co-conscious) ego
durumu öğrenciyi vejatatif (bedensel) depresyon semptomlarından yakınmasına ve
psikiyatrik yardım ... Devamı 5. sayfada...
Bu Sayıda
Editörden
Söyleşi
Makale Özeti
Travmadan Sağkalanlarla Psikodrama
Bültene Yazı Gönderme Kuralları
Psikoloji ve Psikyatri Dünyasından Haberler
2
3
5
12
14
15
Sayfa 1
Sayı 14 - Ocak 2016
Editörden
Herkese merhaba, yeni
bir yıla girdiğimiz şu
günlerde, yeni sayımızı
sizinle paylaşıyoruz.
Bu yıl EMDR camiası
açısından yine oldukça
bereketli bir yıl oldu.
Herkese merhaba, yeni bir yıla girdiğimiz şu günlerde, yeni sayımızı sizinle paylaşıyoruz. Bu yıl
EMDR camiası açısından yine oldukça bereketli bir
yıl oldu. Temmuz ayında Milano’da yapılan 16.
Avrupa EMDR Kongresi’nin ardından, Amerika’nın
Pennsylvania eyaletinde yapılan 2015 EMDRIA
kongrelerinde EMDR ve travma alanındaki güncel
bilgileri ve önemli araştırmacıların görüşlerini
dinleme fırsatı bulduk. Daha da ötesinde ülkemiz
açısından da oldukça verimli bir EMDR yılı geçirdik.
Öncelikle EMDR eğitimine olan ilginin artması ile
geçtiğimiz yıl, neredeyse her ay bir EMDR eğitimi
ya da süpervizyonu ile karşılaşmak mümkün oldu.
Nitekim her geçen gün ülkemizde EMDR
eğitimlerine olan talep daha da artıyor ve giderek
daha büyük bir aile oluyoruz.
EMDR eğitimlerinin yanı sıra, geçtiğimiz sene
EMDR ile ilgili pek çok atölye çalışması ve seminer
de yapıldı. Bunların en kapsamlısı ise, 27-29 Ekim
2015 tarihlerinde, İstanbul’da yapılan, alandan Udi
Oren, Ad De Jongh gibi önemli isimlerin katılımıyla
gerçekleşen etkinlikte yer alan atölye çalışması ve
sunumlardı. Gerek bilimsel, gerekse sosyal
programlarıyla çok keyifli bir etkinlik oldu.
Böylece birbirinden zengin içerikleri ile geçtiğimiz yıl üç
ayda bir olmak üzere dört sayı ile yayın hayatımıza
devam ettik. Bu noktada paylaşımları ile bültene katkıda
bulunan araştırmacı ve konuk yazarlarımıza, gösterdiğiniz ilgi ile bültenin yayın hayatına devamını sağlayan
siz değerli okurlarımıza ve emeği geçen çalışma
arkadaşlarıma teşekkürlerimi bir borç biliyorum.
Bu sayıda da diğer sayılarımızda olduğu gibi sizler için
alandan güncel bilgileri toparlamaya çalıştık. Bu
noktada Uzm. Psk. Altuna Türkoğlu’nun derlediği
“Vaka Çalışması: Travma Sonrası Stres Bozukluğuna
Eşlik Eden Depresyon ve Kaygı Tedavisi için
Yoğunlaştırılmış EMDR ve Ego Durum Terapisi’nin
Birleşimi - A Case Study: The Integration of Intensive
EMDR and Ego State Therapy to Treat Comorbid
Posttraumatic Stress Disorder, Depression, and
Anxiety”adlı makalenin çeviri özetini, çiçeği burnunda
EMDR Çocuk ve Ergen eğitmenimiz Prof. Dr. Ümran
Korkmazlar ile yapılan röportajı, Prof. Dr. Süheyla
Ünal’ın bizler için görüşlerini paylaştığı Peter Felix
Kellermann ve M. Kate Hudgins’in kaleme aldığı, çeviri
editörlüğünü yine Prof. Dr. Süheyla Ünal’ın üstlendiği,
“Travmadan Sağkalanlarla Psikodrama: Acıyı Eyleme
Dökmek” adlı kitabın tanıtımını ve daha nicesini bulabilirsiniz.
2015 yılı hem ülkemiz, hem de dünyamız adına kan ve
gözyaşının, travmatik olayların oldukça yoğun
yaşandığı bir yıl oldu maalesef. 2016 yılının ülkemize
ve dünyaya barış getirmesi dileğiyle...
Saygı ve Sevgilerimle,
Dr. Hejan Epözdemir, Klinik Psikolog
Yayın Kurulu Başkanı
Bülten ekibi olarak, yukarıda örneklerini verdiğimiz
EMDR camiasındaki etkinlik ve gelişmelerin her
daim takipçisi olduk ve sizlerle paylaşmaya çalıştık.
Sayfa 2
Söyleşi
“Çocuklar ve Ergenler
ile EMDR” Eğitmenliği
üzerine Prof. Dr. Ümran
Korkmazlar ile Söyleşi
İnci Canoğulları: Ümran Hocam öncelikle sizi
çok tebrik ederim..Türkiye’de bu alanda ilk
eğitmen oldunuz. Oldukça zorlu bir süreç
olduğunu tahmin ediyorum. Kısaca bize eğitmen
olma yolculuğunuzdan bahsedebilir misiniz?
Ümran Korkmazlar: Çok teşekkürler. Uzun ve zorlu
bir süreçti. 1999 Depremi ardından EMDR ile
tanışınca, eğitim vermeye gelen EMDR Institute
HAP ekibi eğitmenlerinden Jim Knipe ve John
Hartung, yaklaşık 200 kadar katılımcı arasından
ilerde EMDR öğretmesi için birkaç kişiyi belirledi.
Ben de onlardan biri olarak yola çıktım. İlk formel
görüşmemi de John Hartung yapmıştı. Süpervizyonlar sırasında, alan çalışmalarımı yakından gören
çocuk ve ergenlerle çalışan Joanne Morris-Smith ve
Lene Jacobsen de devam etmem konusunda çok
destek oldular. Zor koşullar insanı yaratıcı yapıyor.
Depremden etkilenen çok sayıda çocuk olduğu için
öğrendiğim EMDR tekniğini grup olarak uygulamak
üzere bir format geliştirdim. Joanne bundan çok
etkilendi ve ertesi yıl (2000 yılında)
Londra’da
yapılacak olan 1. Çocuk&Ergen EMDR Konferansı’nda “Grup EMDR”ı sunmaya davet etti. Konferan- sın ardından “EMDR Europe Child & Adolescent Commite”si kuruldu ve ben bu tarihi toplantıya
Türkiye temsilcisi olarak üye kabul edildim. O
tarihten beri yılda 2 kez toplanan bu komitenin halen
aktif üyesiyim. Bu komite EMDR’nin çocuklar için
geliştirilmesi yanısıra “EMDR Çocuk & Ergen
Eğitmeni” olmanın kriterleri üzerinde çalıştı ve
“golden standard” oluşturmak için titizlikle
çalışmalara devam etmekte.
İlk “Çocuk ve Ergenler Eğitmen” eğitimi Dr. Bob
Tinker ve Sandra Wilson tarafından 2005 yılında
Londra’da verildi. Ben, o tarihte sevgili kardeşim
yaşam mücadelesi verdiğinden bu eğitime
katılamadım. 2010 yılındaki eğitime de kardeşimi
kaybettiğim için katılamadım. Eğitmen eğitimi 4-5
yılda bir gerçekleşiyor ve Joanne Morris-Smith ve
Michel Silvestre beraber veriyorlar. Eğitmen olabilir
kararını da “EMDR Europe Board” onaylıyor.
Nihayet 2015 yılındaki eğitime katılabildim. Onca
yılın birikimi ve deneyimi ile bu ünvanı almaya hazır
olduğum halde, oldukça disiplinli ve kurallı yoğun
beş günlük eğitimin ardından eğitmen oldum. Bu
eğitimde gelişimin önemli dönemlerine özgü sorunlara müdahale becerilerinizi gösterebileceğiniz vaka
videoları ile sunumlar yapıyorsunuz. Önkoşul olan
çocuk& ergen terapisi becerileriniz ile ilgili geribildirimler dahi geçip-kalmanızı etkiliyor. Bu eğitimin
verildiği koşulları Joanne ve Michel “hapishane
koşulları” diye tanımlıyor. Gerçekten de bugüne
kadar sayısız sınava girdim, profesörlük unvanı
dahil ünvanlar aldım, hiçbiri bu kadar zorlu değildi.
Şu an Avrupa’da 17 kişi Çocuk& Ergen EMDR
Eğitmeni unvanı alabilmiş durumda. Bununla bitti
derken 7 Ocak 2016 da bunun 2. Düzeyi için davet
edildim. Bu da ilk kez yapılıyor. Yetişkin eğitmeni
olurken nedense süreç böyle işlemiyor.
Sayfa 3
İC: 27-28 Kasım tarihlerinde vermiş olduğunuz
eğitim merakla bekleniyordu. Nasıl geçti biraz
bahseder misiniz?
ÜK: Bunca emekten sonra en keyifli kısmı hayata
geçirmek. İlk eğitime 36 kişi katıldı. Ön koşulu
Avrupa’nın “golden” standartlarına uydurmamız
gerekiyor. Bu nedenle eğitime EMDR temel
eğitimini almış, uygulamaya hakim, çocuk& ergen
psikolojisi ve psikopatolojisi bilen ve en az 2 yıldır
alanda deneyimi olanlar bu eğitime kabul ediliyor.
Eğitim Avrupa’da nasıl veriliyorsa birebir aynısı
olmak durumunda. Ben de bu kurala uydum. Bol
vaka video örnekleri ile elimden gelenin en iyisini
yaptım diye düşünüyorum.yürüyor demektir.
İC: Size göre çocuklar ve ergenler ile EMDR
çalışmanın zorlukları neler?
ÜK: Çocukla çalışmak çok keyifli ve renklidir. Ancak
en büyük zorluklar, çocuktan sorumlu yetişkinlerden kaynaklanır. Bu alanda stratejiler üretmeden
yalnız çocukla ilerlemek zordur.
İC: Çocuklar ve ergenler ile çalışan
meslektaşlar için ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz? Bu alanda ilerlemeyi düşünenlere
önerileriniz neler olur?
ÜK:
Kendilerini
devamlı
geliştirmelerini,
“usta”larından süpervizyon almalarını, okumalarını,
araştırmalarını ve kendilerini travmadan “korumalarını” öneriyorum.
İC: Bu konuda alanda ne gibi araştırmalara ve
yeniliklere ihtiyaç duyuluyor sizce?
İC: Türkiye’de I. düzey eğitimin ardından bu
eğitime katılım sağlanabiliyor. Dünyada EMDR
çocuk alanındaki eğitim ve uygulamalar nasıl?
ÜK: O kadar yeni bir alan ki her konuda
araştırmaya ihtiyaç var. Yeter ki meraklı ve istekli
olalım. Yaşam koşulları bazılarımız için çok zor.
Dayanıklı ve aydınlık düşünen, hoşgörülü, barışçı
bireyler yetişebilmesi için EMDR’den nasıl
yararlanabileceğimize kafa yoralım istiyorum. En iyi
dileklerimle…
ÜK: Bu model yalnızca Avrupa’da bu şekilde
uygulanıyor. Örneğin ABD’de henüz standard bir
çocuk EMDR eğitimi yok. “EMDR Europe” da bu
modeli ile övünüyor doğal olarak.
İC: Vermeyi düşündüğünüz başka workshoplar
(atölye çalışması), eğitimler var mı?
ÜK: Evet. Zorunlu süpervizyonlar yanısıra çeşitli
ws lar planlıyorum önümüzdeki yıl için. Örneğin
EMDR, çocuk söz konusu olduğunda pek çok
terapi tekniği ile beraber kullanılıyor. Bununla ilgili
planlarım var.
Sayfa 4
Makale Özeti
Bu makalede, bir
üniversite öğrencisine
uygulanmış kısa ve
yoğunlaştırılmış EDMR ile
Ego Durum Terapisi’nin
birleşimi anlatılmaktadır.
Makale Özeti
Makale Adı: : Vaka Çalışması: Travma Sonrası
Stres Bozukluğuna Eşlik Eden Depresyon ve
Kaygı Tedavisi için Yoğunlaştırılmış EMDR ve Ego
Durum Terapisi’nin Birleşimi
Yönergeler*
Yazar: Lobenstine, F & Courtney, D
Dergi: Journal of EMDR Practice and Research
Sayı: 2013; Volume 7, Number 2; 65-80
Çeviri özet: Altuna Türkoğlu
Özet
Bu makalede, bir üniversite öğrencisine uygulanmış
kısa ve yoğunlaştırılmış EDMR ile Ego Durum
Terapisi’nin
birleşimi
anlatılmaktadır.
İlk
değerlendirmeler, öğrencinin travma sonrası stres
bozukluğu,
majör
depresif
bozukluğu
ve
genelleştirilmiş kaygı bozukluğu olduğunu göstermemekte ancak bu karmaşık belirti kümesine
dissosiyatif belirtiler eşlik etmemektedir. Bununla
beraber, ortak bilinç (co-conscious) ego durumu
öğrenciyi
vejatatif
(bedensel)
depresyon
semptomlarından yakınmasına ve psikiyatrik yardım
almasına neden olmuştur. Hasta tedavinin
başlangıcında gerekli oldukça antidepresan ve
antipsikotik ilaçlar kullanmıştır. Ayrıca psikiyatri
seanslarına düzenli bir şekilde devam etmiştir.
Yoğunlaştırılmış EMDR ve Ego Durum Terapisi
birleşimi sonucunda hasta, 1. hafta sonunda yarı
zamanlı, 3. hafta sonunda ise tam zamanlı olarak
okuluna devam edebilmiştir. Takip değerlendirmesinde de hastanın yukarıda bahsedilen tüm psikolojik bozukluklara ait kriterleri artık karşılamadığı
görülmüştür.
Yoğunlaştırılmış
Göz
Hareketleri
ile
Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme
EMDR tedavisinin normal uygulama şekli geleneksel
haftalık psikoterapilerle benzerdir. Fakat son zamanlardaki araştırmalar, EMDR’nin yoğunlaştırılmış halinin
hastalık belirtilerini azaltmada daha etkili olduğunu göstermektedir (Abel, 2011; Grey, 2011; Wesson & Gould,
2009). Yoğunlaştırılmış EMDR, hastayı haftada 3-5 gün
60, 90 veya 120 dakikalık seanslarla görmekten oluşabilir
(Hurley, 2011). Bu model üzerindeki araştırmalar sınırlı
olsa da, yoğunlaştırılmış EMDR’nin travma belirtilerini
azalttığını desteklemiştir. Grey (2011) bir ay boyunca
haftada 3 kez 90 dakikalık seanslarla majör depresif
bozukluğa eşlik eden panik atak ve agora fobisi olan
danışanını başarılı bir şekilde tedavi etmiştir. 3 ay sonra
Beck Depresyon Envanteri ve Beck Kaygı Envanteri
verilerine göre klinik belirtiler vermeyen puanlar elde
etmiştir. Bu ve buna benzer çalışmaların umut verici
sonuçları, yoğunlaştırılmış EMDR için daha fazla
araştırma yapılmasının gerekliliğini desteklemektedir.
Travma
Sonrası
Stres
Bozukluğunun
Tedavisinde (TSSB) EMDR Kullanımı
Çeşitli seçkisiz klinik çalışmalar ve meta-analizler,
EMDR’nin TSSB semptomlarını azalttığını desteklemiştir (Bisson& Andrew, 2007; Bradley, Greene,
Russ, Dutra, & Westen, 2005; Davidson & Parker,
2001; Hogberg, 2008; Marcus, Marquis, & Sakai,
2004; Maxfield&Hyer, 2002; Seidler & Wagner,
2006; Van der Kolk et al., 2007). Nörobilim
araştırmaları da aynı şekilde EMDR’nin etkinliğini
desteklemektedir. Örneğin, bir çalışmada TSSB’si
olan 10 kişinin beyinleri EMDR öncesi ve sonrası
şeklinde incelenmiş ve bunun sonucunda EMDR
sonrası uyarılma düzeyinde ve yeni uyarılma yönelimlerinde düşüklükle beraber TSSB semptomlarında önemli farklılıklar gözlemlenmiştir (Lamprecht,
Kohnke, Martin, Matzke, &Munte, 2004).
Sayfa 5
Depresyon ve Kaygı Bozukluklarında EMDR
Kullanımı
Majör Depresif Bozukluğu (MDD) Amerikalı yetişkin
nüfusunda her yıl % 6.1 oranında görülürken Genel
Kaygı Bozukluğu (GKB) % 3.1 oranında görülmektedir. Bazı ön araştırmalar EMDR’nin korku ve kaygı
semptomlarını (Gauvreu & Bouchard, 2008) ve depresyona özgü hem keder (Sprang, 2001) hem de
kederle ilgisi olmayan depresif semptomları azalttığını
desteklemiştir (Bae, Kim, & Park, 2008).
Ego Durum Terapisi
Freud’un meslektaşı Feder “ego durumunu” klinik
anlamda kişiliğin çeşitli parçaları olarak kullanan ilk
kişiydi. Feder tarafından ileri sürülen iki-enerji teorisi
(two-energy theory), ego (“ben” gibi algılanan) ile
objeden (“ben” gibi algılanmayan) oluşur ve her biri
baskın olduğunda enerjiye ve kateksise (zihni
faaliyetlerin belli bir fikir veya nesne üzerinde
yoğunlaşması) sahiptir (Forgash & Knipe, 2008).
Paulsen (2009) ise kateksisi belli bir bakış açısına olan
duygusal bir yatırım olarak tanımlamıştır. Ego-enerji
veya ego-kateksis, kişiliğin bir parçasının yönetici
durumunda olmasıdır. Ego-kateksis kişinin birinci tekil
şahsı, yani “Ben”i, onun bakış açısından konuşmak
için kullanır. Bu, nesne-enerji veya nesne-kateksis ile
tezat bir durumdur çünkü başka kişilik parçalarının
3.tekil şahsının veya 3.çoğul şahsının o anda “ben
olmayan” olarak deneyimlenmesi anlamına gelir.
Watkins kapsamlı şekilde ego-durum terapisini
geliştirip onu psikanalitik hipnoterapinin temel taşı
haline getirmiştir (Watkins&Watkins, 1979).
Watkins ve Watkins (1997), ego durumunu
“davranış ve deneyimin organize bir sistemi” olarak
tanımlamıştır. Bu sistemin elementleri bazı ortak
prensiplere bağlıdır ve diğer “durumlardan” bir sınır
tarafından ayrılan hemen hemen geçirgen bir
yapıya sahiptir. Ego durumunda üç büyük süreç
tanımlanmıştır. İlk süreç, çocukların esnek sınırlarla
sağlıklı ego durumu geliştirdikleri ve bu ego
durumunun onların ailesiyle, öğretmenleriyle ve
oyun arkadaşlarıyla başa çıkmalarında yardımcı
olduğu “normal farklılaşma” sürecidir. İkinci süreç,
sağlıklı veya kötü davranan ebeveynler gibi “önemli
kişilerin içe yansıtılması” sürecidir. Eğer çocuk ego
durumuyla çatışma yaşayan ebeveynleri içe
yansıtırsa, sonraki dönemlerde sık görülen baş
ağrıları deneyimlemesi çok muhtemeldir çünkü bu
içe yansıtılmış iki ego durumu içsel mücadele
halindedir. Üçüncü süreç, disosiyasyondur. Eğer
çocuklar birkaç travma yaşarlarsa disosiye olabilirler (Watkins & Watkins, 1997). Hastanın daha
önce belirtildiği gibi disosiyatif bir bozukluğu
olmadığı için bu yazı Ego Durum Terapisi ile
kişiliğin disosiye olmuş parçaları üzerinde
durmamıştır. Fakat makalenin içeriği ile alakalalı
disosiyasyonun birkaç yönünü anlamak yardımcı
olabilir. Kişilik disosiyasyonun yapısal teorisine
göre, birkaç defa travmatize edilmiş insanlar, gündelik hayatı yaşayan “görünüşteki benliğin normal
parçalarına” (apparently normal parts of self) ve
travma zamanında geçmişte yaşayan “benliğin
duygusal parçalarına” (emotional parts of self)
sahiptirler. Disosiyatif kişilik bozukluğu olan insanlar iki ve ya daha fazla “görünüşteki benliğin normal
parçalarına” sahiptirler.
Ego Durum Terapisi Teknikleri
Pulsen’in (2009) ego durumu çalışmasında,
hastanın zihninde ego durum çalışmasını
yapılabileceği bir buluşma yeri oluşturuluyor. Hangi
konu hakkında konuşulacağı veya terapistin kimin
ile konuşmak istediği “onun gözüyle bak” yöntemi
Sayfa 6
ile hastaya sorulur. “Onun gözünden bak” kısmında
ego kateksisi, diğer kısımlarda ise nesne kateksisi
vardır ve 3.şahıs olarak ifade edilebilir (Paulsen,
2009).
Ego durumlarıyla çalışmanın daha yaygın ve terapide
de uygulanan bir yolu Fraser tarafından geliştirilen
Dissosiyatif Tablo Tekniği’dir (1991, 2003). Bu teknik
ile terapist güdümlü görüntü kullanarak hastayı
görüşme tablosunun olduğu buluşma odasına çağırır.
Hastanın ego durumları (ya da özel bir konuyla ilişkili
olan kısımları) daha sonra hastanın odaya gelmesi ve
tabloda hastaya eşlik etmesi için hastanın zihnine
çağrılır. Terapist hastaya kişilik parçalarının hepsinin
anlatılmasının ve nefret ettiklerini bile atlamaması
gerektiğinin önemini vurgular.
Ego Durum Terapisi ile EMDR’nin Birleşimi
Standart EMDR protokolü (Shapiro, 2001) birçok konu
ve birçok hasta için kayda değer bir yeterlilik ile
çalışmaktadır. Hastalar geçici olarak kendilerini
suçlamayla
alakalı
çocukluk
anısına
takılı
kaldıklarında, örneğin, bazen hastaya standart bilişsel
bağlantıyı sormak yeterli olmaktadır, “Eğer bu sizin
çocuğunuz olsaydı, neyi bilmesini isterdiniz?” gibi
(Shapiro, 2001, p.264).
Bunun için birkaç neden vardır. İlk olarak, TSSB
uyaranlarıdan kaçınma, genel uyuşma ve artan
uyarılma dahil geçmişi şimdiki zamanda yeniden
yaşamanın disosiyatif yönleri olarak tanımlanıyor
(American Psychiatric Association, 2000). Eğer
ego durumları bu anıları ve/veya fizyolojik süreçleri
tutarsa, ego durum terapisi travmatik anılar için tam
çözünürlük sağlanması için gerekli olabilir. İkincisi,
kompleks TSSB’ye sahip olan hastalar örneğin,
uzunluğunda veya yönünde değişiklik olan göz
hareketleri veya bir bilişsel bağlantı gibi standart
EMDR
müdahaleleri
ile
çözümlenemeyen,
engellenmiş
işleme
(blocked
processing)
deneyimlemiş olabilirler. Üçüncüsü, engellenmiş
işleme ayrıca güçlü duygusal boşalmalara
(abreaction) neden olabilir, örneğin çocukluk
travmasını yeniden deneyimleyen hasta, bu travmada kaybolur ve bu durum onun çifte farkındalığa
sahip olmasını zorlaştırabilir. Çünkü mevcut
gerçeklikte yaşayan yetişkin durumu hasta veya
terapist için erişilebilir değildir. Öte yandan bu iki
yöntemin birleşiminde olası kısıtlamalar söz
konusu olabilir. Örneğin, eğer Ego Durum Terapisi
için ihtiyaç yoksa bu durum tedaviyi uzatabilir.
Öte yandan hastanın eğer bilinen veya tanısı
konulmamış disosiyatif bozukluğu varsa EMDR
protokolü yeterli kalmayabilir ve eğer tipik kaynak
geliştirme ya da kendi kendini yatıştırıcı teknikler ile
kapsamanın zor olduğu durumlarda kişilik parçaları
tetiklenirse stabiliteyi bozabilir (Paulsen, 2009).
EMDR işlemesi bir ego durumuna neden olabilir veya
günümüze odaklı olmayan ego durumunu
değiştirebilir. Meydana gelen destabilizasyon hastanın
hastaneye yatırılması ile sonuçlanabilir (Paulsen,
2009). Bu, ego durum çalışması ile entegre olmuş
EMDR hakkında gelişmiş bir diyalog ihtiyacını göstermektedir.
Bazen ego durum terapisini kullanmak resmî disosiyatif bozukluk olmadığında gerekli ve yararlı olabiliyor.
Dördüncüsü, Ego Durum Terapisi çalışmayı çok
daha derinleştirebilir. Örneğin hastalar “0” SUD ve
“7” VOC seviyesine ulaşsalar bile mevcut problem
– örneğin güvende olma duygusu eksikliği, düşük
özgüven, duygusal ya da seksüel yakınlıktan
korkma veya kaygı – zor değiştirilir. Beşincisi, terapide Ego Durum Terapisi’ni erkenden başlatmak,
ana sorunları ve içsel bakış açıları ile yüzleşmeyi
daha kapsamlı bir şekilde anlamaya yardımcı olur
ve bu da EMDR tedavi sürecini önemli ölçüde
kısaltır. Altıncısı,
Ego Durum Terapisi içsel
Sayfa 7
çatışmaları azaltabilir ve içsel iletişimi arttırabilir.
Çalışmadaki pratisyen “Kafamda bir komite var ve
sürekli tartışıyorlar” şeklinde yorumda bulunan
disosiye olmamış birkaç hasta ile çalışmıştı. EMDR
ile Ego Durum Terapisi’nin birleşimi bu içsel
tartışmaları oldukça azaltmıştır. Yedincisi, disosiye
olmamış hastalar çoğunlukla “mızmız” çocukluk
parçalarına veya “korkunç” ergenlik parçalarına
sahiptirler (bkz. çalışmada ki hasta). Çoğunlukla,
bir seanslık görüşme odası çalışması, bir teknik
kullanarak örneğin; seven gözler tekniği (loving
eyes), hastaların merhamet/şefkat geliştirmelerini
ve bu parçaları anlamalarını sağlar.
EMDR ve Ego Durum Terapisi’nin birleşiminin daha
çok çocukluk dönemi travması ve/veya ihmal
edilme veya kompleks TSSB’ye sahip olanlar için
kullanılmasının uygun olduğu belirtilmiştir; disosiyatif bozuklukları olan hastalar için gerekli olduğu
düşünülmüştür (Forgash & Knipe, 2008; Paulsen,
2009; Twombly, 2005). Diğer yandan travma
hikayesi olmayan hastalarla çalışmak için daha az
faydalı olabilir.
Ego durum Terapisi ile EMDR’yi birleştirirken, hasta
ve ego durumlarının çalışılabilmesi için güvenliği
kolaylaştırıcı birkaç strateji kullanılabilir. Knipe’ın
(2002, 2010) Kafa Arkası Ölçeği (Back of the Head
Scale), Mevcut Yönlendirme ve Güvenliğin Sürekli
Yerleştirilmesi (Constant Installation of Present
Orientation ans Safety) Seven Gözler Tekniği
(Loving Eyes Procedure) bu stratejilere örnektir
(Knipe, 2008). Diğer stratejiler; ego durumlarının
seanslar arasında kalabileceği bir ana merkez
yaratmak (Forgash, 2010; Forgash & Knipe, 2008),
mevcut gerçekliğe yönelim (Forgash, 2005) ve
Twombly’nin (2005) hastanın güvenli veya huzurlu
bölgesi ve travmatik anısında ileri ve geri gittiği
resim içinde resim tekniğini içermektedir.
Mevcut Durum Çalışması
Araştırma modeli
Bu çalışmada yoğunlaştırılmış EMDR ve Ego
Durum Terapisi’nin birleşiminin etkinliğini incelemek
için
niceliksel
tek-vaka
çalışma
modeli
kullanılmıştır.
Katılımcı
Hasta 21 yaşında, bekar bir üniversite öğrencisidir.
Yazar Lobenstine, tarafından lisede bir yıl boyunca
tedavi edilmiştir ve bu çalışmaya katılmayı kabul
etmiştir.
Tedavi
Yoğunlaştırılmış tedavi, Shapiro’nun standart sekiz
aşamalı EMDR protokolünün ego durum
çalışmasıyla birleştirilmesinden oluşuyor. Bu
birleşim 3 hafta boyunca toplamda 25.5 saat
hastaya uygulanıyor. 1. aşamada (hasta hikayesi
ve tedavi planı), işlevsiz ego durumlarının hastayı
son zamanlarda nasıl etkilediğini de anlatan
hastanın güncellenmiş hastalık öyküsü alındı. 2.
aşamada (hazırlık), hastayı EMDR tedavisine
hazırlamak için odaklama (grounding) teknikleri
gözden geçirildi. 3. Aşamada, hastanın negatif
kognisyonları değerlendirildi ve farklı ego durumları
ile bağlantılar yapıldı. 4. aşamada (duyarsızlaştırma), hastanın kişilik parçaları ile ilişkili önemli
bağlantılar ve müdahaleler kullanıldı.
Tedavi öncesi Değerlendirme
Bu araştırmada, araştırmacı; Beck Depresyon
Envanteri (BDE; Beck, Ward, & Mendelson, 1961),
Beck Kaygı Envanteri (BKE; Steer & Beck, 1997),
TSSB semptomlarını ölçmek için Olayların Etkisi
Ölçeği (OEÖ; Weiss & Marmar, 1997), kendinden
memnun olmayı ve özgüveni ölçmek için Schwartz
Değerler Ölçeği (SDÖ; Blais et al., 1999), disosiyasyonu ölçmek için Disosiyatif Yaşantılar Ölçeği
(DYÖ; Carlson &Putnam,1993)olmak üzere
toplamda beş değerlendirme ölçeği. Tüm bunlara
ek olarak hastanın negatif kognisyonları da
değerlendirildi (Shapiro, 2001).
Sayfa 8
Ego Durum Değerlendirmesi
Hasta sahip olduğu bazı ego durumlarının
farkındaydı. Bu ego durumlarından en güçlüsü yani
mükemmeliyetçi yapısı, onun sürekli hem akademik hayatında hem de diğer faaliyetlerinde tüm
duygularını bir kenara bırakarak üstün başarıya
odaklanmasına sebep oluyordu. Hastanın ana
travmatik anıya odaklandığı bir başka ego durumu
ise “7 yaşındaki” ego durumudur.
Hastanın Hikayesi ve Problemlerin Ortaya
Konulması
Hasta, orta sınıf bir ailedeki 3 kız çocuğundan en
küçüğüdür. Bir kız kardeşi doğuştan nörolojik
bozukluklara sahiptir ve özel ilgiye muhtaçtır.
Bunun dışında diğer kardeşini küçük yaşta
kaybetmiştir ve bu ani ölüm hastayı bir hayli
yıkmıştır. Hastanın annesi ile ciddi birçok çatışması
vardır ve tedavi süresi boyunca çocukluk ve
ergenlik deneyimlerini onaylaması için babasıyla
destekleyici konuşmalar yapmıştır. Hasta, klinik
tedavi sürecince derin depresyon bulguları
göstermiştir ve terapistin tavsiyesi üzerine gönüllü
olarak hastaneye yatmıştır. Daha sonra terapist
hastaya
sömestri
tamamlayabilmesi
için
yoğunlaştırılmış tedavi önermiştir. Tedavide kısa
vadeli
hedefler
hastanın
semptomlarının
azalmasında önemli derecede yardımcı olmuştur
ve hasta sömestr derslerini tamamlayabilmiştir.
Hastanın uzun süreli hedefleri arasında kendisiyle
gurur duyması, kendisine dersleriyle alakalı çok
yüklenmemesi, ilişkileri ve başkalarına olan sorumluluk duygusunun mesuliyetini taşımak istemeyişi
vardır.
Vaka Formülasyonu
Terapist hastanın semptomlarının ailevi travmalara
bağlı olduğunu belirtmiştir. Vaka formülasyonunu
yapmak ve hastanın mevcut semptomlarını
anlamak için terapist Shapiro’nun Adaptif Bilgi
İşleme (AIP) modelinin teorik temellerini
kullanmıştır. Hastanın semptomları, değersizlik ve
sorumluluk gibi bilişsel temalarla kendini göstermektedir. Terapinin üzerinde durduğu negatif
kognisyonlar; kardeşiyle alakalı “Mükemmel
olmalıyım”, akademik hayatıyla alakalı “Başarısızım” ve annesiyle alakalı “Ben kötü birisiyim”
kognisyonlarıdır. Uzun zamandır var olan ilişkisel
travmalarda 2. aşamayı (hazırlığı) uzatmak, daha
güçlü iç kaynaklar geliştirmek için gereklidir. Daha
önce de bahsedildiği gibi, EMDR protokolünde,
Ego Durum Terapisi’ni kullanmak hastanın ego
durumlarının rekabet etme ihtiyaçlarını karşılaması
veya kendine zarar verici davranışları engellemesi
açısından faydalıdır (Forgash, 2005; Forgash&
Knipe, 2008; Gonzalez & Mosquera, 2012; Knipe,
2008, 2009; Paulsen, 2009; Twombly, 2005;
Twombly & Schwartz, 2008). Terapistin çalışma için
hipotezleri ise şöyledir; hasta travmatik deneyimlerini yeniden işlediğinde kişilik parçaları ve bu
deneyimlerin birleşimi ortaya çıkar ve hastanın
semptomları azalarak onun daha işlevli ve sağlıklı
olmasına izin verir.
Tedavide izlenen yol
1.hafta: Hazırlık ve Hastanın Kız kardeşi. Tedavinin
ilk haftasında, EMDR’nin ilk üç aşaması ile beraber,
problem yaratan ego durumlarının belirlenmesine
odaklanıldı. 1. aşamada hastanın hikâyesi güncellendi. 2. aşamada hasta yeniden güvenli bir yer
oluşturdu ve ışık akışıyla kombinlenmiş yeni,
huzurlu bir bölge oluşturdu - kılavuz eşliğinde
yapılan bu imgeleme tekniği ile hasta gerilimi azaltabilir ve içsel sakin bir bölge oluşturabilir (Shapiro,
2011). 3. aşamada hasta negatif kognisyonlarını
tanımladı ve sonra kız kardeşi ve/veya annesi,
okulu ile yer etmiş olan her bir deneyimi
sınıflandırdı. Hastanın beş tane bilinçdışı ego
durum parçaları vardı. Daha önce de bahsedildiği
gibi mükemmeliyetçiliği, akademik hayatı, 7
yaşındaki deneyimleri, ergenliği ve annesi hastanın
kişilik parçaları arasındadır. Disosiyatif Tablo
Tekniği ile beraber terapötik çalışma boyunca
hasta, güzel masası ve sandalyeleri olan bir
görüşme odası hayal etti. Terapist daha sonra
hastanın özel konularla alakalı ego durumlarını bu
odaya davet etti ve onunla kişilik parçaları hakkında
konuştu. Bu tekniği terapist tedavi süresince
Sayfa 9
hastanın mükemmeliyetçiliğini ve akademik
hayatını tartışmak için birkaç kez kullandı. Hastanın
“kendisinden nefret ettiği hayatı” kız kardeşi ile ilgili
ikinci bir anıyla hedef olarak alındı. EMDR ile
yeniden işleme sürecinde hasta, kız kardeşinin
engellerine rağmen “sıra dışı” olduğunu çünkü
ebeveynlerinden tüm ilgiyi topladığını fark etti. AIP
süresince hasta çocukluğu hakkında yeni pozitif bir
kognisyon geliştirdi: “Ben de yardımı hak ettim ve
yardıma ihtiyacım olması beni kötü bir insan
yapmaz, hatta bazı insanlardan çok benim yardıma
ihtiyacım vardı”. İkinci hedeften sonra hasta, kız
kardeşi ve ailesi ile alakalı erken yaştaki deneyimlerine ve ailesine ilişkin karmaşık dinamiklere kendi
ile alakalı yeni pozitif bir anlayış kattı. Böylelikle
hasta artık şimdiki hayatındaki pozitif kognisyonları
kabul edebiliyordu.
2.hafta: Akademik Hayatı Hakkında Çalışması.
2. haftada hasta görüşme odasında negatif
kognisyonların onun akademik hayatını etkilediğini
belirtti. Hasta depresyondan dolayı 3 hafta derslere
katılamamıştı. Okula döndüğü ikinci hafta sınıf ile
yaşadığı sıkıntılar hastayı oldukça sıkıntıya
sokmuştu. Terapist hastayla kız kardeşi hakkında
bağlantı kurarak ona (“eğer kız kardeşin burada
olsaydı bu durum hakkında sana ne söylerdi”)
sorunu sordu. Hasta, “Bana eğer kendimi seviyorsam, mahvolmuş halde olsam bile, hala bir şeyler
yapabileceğimi ve kendimi sevmemi ve ilerlemem
gerektiğini söylerdi” şeklinde cevap verdi. Hasta bir
meydan okuyuşla karşı karşıya kalsa da 2.
haftadan sonra okuldaki başarısını arttırmıştı.
2. ve 3. haftalar: Hastanın Annesi. 2. haftanın son
iki gününde, 3.haftada ve yoğunlaştırılmış EMDR
ve Ego Durum Terapisi’nin son haftasında hasta
artık annesi ile duygusal açıdan kötü olan ilişkisi
hakkında konuşmaya hazırdı. Annesi ile alakalı
işlenmiş anılar için negatif kognisyon olarak, “Ben
kötü bir insanım” kullanıldı. Hasta 7 yaşındayken
annesi onu bir çocuk terapistine götürmüş ve
annesi ve terapisti onun kedisini çok sevmesini alay
konusu yapmışlardı. Hasta bu durumu “ yaptığım
her şey kötü, ama nasıl ben olmayı durduracağımı
bilmiyordum“ şeklinde hatırladığını belirtti. Terapistin ofisinde bu ilk anı işlenirken, hasta kendini
korkmuş ve 7 yaşındaki ego durumunu yaşarken
hissetmişti. Sonraki günde hastanın işlemesi, 7
yaşında ki ego durumuyla beraber birkaç lise
deneyimleri, özellikle ailesiyle “ Ne kadar öfke dolu
ve duygusal olması” hakkında yüzleşmesi arasında
gitti geldi. 3.haftada yoğunlaştırılmış terapi,
hastanın çocukluk terapistinin ofisini seçmesiyle
devam etti. Hasta yeniden kendini 7 yaşında gibi
hissedip “Neden bu kadar berbatım? Kötü bir insan
olmak istemiyorum. Kendimden nefret ediyorum”
şeklinde sorular sordu. Terapist 7 yaşındaki bu
düşüncelerin hastanın kendisinden nefret etmesinin başlangıcı olduğunu belirtti. Daha sonra hasta
hıçkırarak ağlamaya ve kontrol edilemez bir şekilde
titremeye başladı. EMDR 4. aşamada (işlemeye)
devam edemeyecek durumdaydı. Çünkü pratisyene göre hastanın güvenli bölgesi, terapinin
devamı için yetersiz kalmıştı. Böylece terapist daha
güçlü güdümlü görüntülere geçmeyi seçti. 7
yaşındaki ego durumunu huzurlu bölgesinden
kutsal bölgeye yani annesi tarafından sevilmiş,
iyileşmiş 7 yaşındaki kişiliğine yönlendirdi. Hasta
dramatik bir değişim yaşayıp aslında en başından
beri kendisinin yanlış bir şey yapmadığını ilk defa
anladı ve “Sevilmeyi hak ediyorum, çalışkan biri
olduğum için değil insan olduğum için” pozitif
kognisyonu yerleştirildi.
4. haftadan 9. haftaya: Tam Zamanlı Öğrenci
Olmaya Adapte Olabilmek ve İleri Ego Durum
Terapisi. Terapist hastayı haftada 2 saat olmak
üzere 6 hafta daha tedavi etmeye devam etti. Hasta
artık tam zamanlı olarak okuluna devam edebiliyordu. Görüşme odasında hasta bu sefer yalnız
kişilik parçasını konuşmayı seçti. Daha sonra hasta
aslında annesinin yokluğunu ilk hissettiğinden beri
yani erken çocukluk döneminden bu yana yalnızlık
parçasının var olduğunun fakına vardı. Önceki
haftada hastanın 7 yaşındaki kişilik parçası güvenli
bölgeden kutsal bölgeye geçtiği için pratisyen ve
hasta, yalnızlık parçasının da oraya alınması
Sayfa 10
konusunda anlaştılar. Çalışma, hastanın batıya yaz
için staja gitmesiyle sona erdi. 6 haftalık tedavi
takibinde kendisiyle ilgili olan fikirleri başarıyla değişti.
Çalışmanın Özeti
EMDR ve Ego Durum Terapisi’nin başarılı birleşimi
her bir anının seçilmesi ve rahatsızlık düzeyinin 0’a
düşürülmesi ve VOC skorunun 7’ye çıkarılmasıyla
sonuçlandı.
Sonuçlar
Psikometrik Ölçekler
Tedavinin ilk haftasında, 9 saatlik EMDR’den sonra
hastanın Olayların Etkisi Ölçeği’nde puanı 50’den
27’ye düştü. Bu da TSSB semptomlarının artık orta
seviyede olduğunu gösteriyor. Shwartz Değerler
Ölçeği’nde ise hastanın skoru 8’den 15’e yükselip,
ikiye katlandı. Bu da hastanın artık kendinden
daha memnun olduğunu ve kendine daha fazla
güvendiğini gösteriyor. 2. haftanın ortasında, 14
saatlik EMDR’den sonra hastanın Beck Depresyon
Envanteri puanı 46’dan 24’e düştü (orta seviye). 3.
haftanın başlarında 22 saatlik EMDR’den sonra
OEÖ puanı 12’ye kadar düştü. Tüm bu ölçülebilir
değişiklikler hastanın semptomlarında büyük
oranda düşüşler olduğunu gösteriyor. 4. haftada
SDÖ puanı 5’e kadar yükseldi. Beck Kaygı Ölçeği
ise 37’den 25’e düştü. 6 haftalık takip oturumunda
herhangi
bir
psikometrik
puan
değişimi
gerçekleşmedi. 6 ay sonra hasta pratisyenle
buluştu ve bu buluşmada BDE puanı 4, BKÖ puanı
1 idi. Hastanın OEÖ puanı ise 10’du ve SDÖ puanı
53’den 60’a yükselmişti. 18 aydan sonra terapist
hastayla telefonda konuşmuş ve hasta artık bir
problem yaşamadığını, okulda ve diğer faaliyetlerde uyum sağlama sorunu olmadığını
söylemiştir.
Davranış Değişiklikleri
Daha önce de bahsedildiği gibi hasta 3 haftalık
yoğunlaştırılmış EMDR terapisinden sonra kampüs
hayatına uyum sağlamaya başlamıştır. Önemli olan
bir nokta ise hastanın kendisini zorlayan durumlarla
uyumlu bir şekilde yüzleşmesidir. 9. hafta sonunda
hasta kendisini değerlendirmesinde ailesi ve
kendisi hakkında önemli içgörüler gösterdi. 6. ay
takip oturumunda hasta pratisyene, derslerini
mükemmel notlarla bitirdiğini ve yeni akademik
hayatı hakkında çok heyecanlı olduğunu belirtti.
Tartışma
Bu vaka çalışması göstermiştir ki, yoğunlaştırılmış
EMDR ve Ego Durumu Terapisi birlite, bu hasta için
TSSB, depresyon ve kaygı semptomlarının
düşürülmesinde başarılı olmuştur. Sonuç olarak,
psikiyatrik hastane yatımı için bu terapi birleşimi
etkili bir alternatif olabilir.
Yoğunlaştırılmış Tedavi
Gelecek araştırmalar yoğunlaştırılmış tedavinin
etkisini değerlendirmek açısından öneriliyor.
Gelecek Araştırmalar için Öneriler
Gelecek araştırma soruları; (a) yoğunlaştırılmış
EMDR’nin ve haftalık EMDR seanslarının
sonuçlarını rastgele kontrollü bir deneyde
karşılaştırmak (b) standart EMDR ile EMDR artı
Ego Durum Terapisinin sonuçlarını rastgele
kontrollü bir deneyde karşılaştırmak konuları
üzerine odaklanabilir. Onun dışında, hasta aynı
terapistle haftalık olarak yaptığı terapiden çok
yoğunlaştırılmış 3 haftalık terapide daha başarılı
olduğunu belirtmiştir. Bu yüzden hastanın
yoğunlaştırılmış EMDR ile öznel deneyimlerini
araştıran nitelikli çalışmalar ayrıca yararlı olabilir.
Sınırlamalar
Tek vaka çalışması dizaynı bu çalışmanın en büyük
sınırlamasıdır
çünkü
sadece
bir
bireye
odaklanıldığı için sınırlı bir genellenebilirliğe izin
vermektedir. Bir başka sınırlama ise, hasta staj
dolasıyla başka bir ülkeye gittiği için hastayla uzun
takip oturumları yapılamamasıdır.
Sayfa 11
“Acıyı bal eyleyen” bir kültürün evladı olarak ve “insan
acılarının onarılmasına dair” bir umut taşıyıcısı olmasını
dileyerek “Travmadan Sağkalanlarla Psikodrama –
Acıyı Eyleme Dökmek” kitabının çeviri editörlüğünü
üstlenmek benim için oldukça verimli bir süreç oldu.
TRAVMADAN SAĞKALANLARLA
PSİKODRAMA - ACIYI EYLEME DÖKMEK,
Psychodrama with Trauma Survivors - Acting
Out Your Pain, 1. Baskı
Yazarlar: Peter Felix KELLERMANN , M. Kate
HUDGINS , Publisher (December 31, 2014)
Çeviri Editörü: Prof. Dr. Süheyla Ünal, 1.
Basımdan Çeviri (Mayıs, 2013)
“Acıyı bal eyleyen” bir kültürün evladı olarak ve
“insan acılarının onarılmasına dair” bir umut
taşıyıcısı
olmasını
dileyerek
“Travmadan
Sağkalanlarla Psikodrama – Acıyı Eyleme Dökmek”
kitabının çeviri editörlüğünü üstlenmek benim için
oldukça verimli bir süreç oldu. Sözel bellekten çok
“bedene”
kazınan
travmatik
yaşantıların
oluşturduğu hasarın onarılması, “sağaltıcı” rolüne
soyunan herkes için zorlu bir görev. Bu nedenle
meslek yaşamımda travmanın oluşturduğu hasarları onarıcı terapi ve teknikleri olabildiğince
öğrenmeye ve uygulamaya çalıştım. Psikodramanın onarıcı işlevine uygulamalarımda
yakından tanık olduğum için en çok benimseyerek
uyguladığım yöntemlerden birisi oldu. Peter Felix
Kellermann ve M. K. Hudgins’in yayına hazırladığı,
psikodramanın travmayı onarmadaki hünerini çok
etkileyici bir şekilde sergileyen farklı ülkelerden
birçok usta psikodrama uygulayıcısının bölüm
yazarlıklarını üstlendiği, psikodramanın öncülerinden Zerka T. Moreno’nun önsözünü yazdığı bu
kitap, psikodramaya ve terapiye olan inancımı bir
kez daha pekiştirmemi sağladı. Önsözde Zerka
Moreno’nun da tanımladığı şekliyle “bu kitap
Moreno’nun davranışsal ve iyileştirici bilimlerin
bütünleşmesine dair rüyası için bir örnektir.”
Kitap çeşitli kavramlar, teknikler, modeller, örnek
olaylar üzerinden travmaya uğrayan insanın
yaralarının onarımını oldukça derinlikli bir şekilde
Sayfa12
ele almaktadır. Travmayla Örselenmiş Kişilerde
Psikodramanın
İyileştirici
Yönleri,
Yası
Kolaylaştırıcı Psikodrama Yöntemleri, Kısa Psikodrama ve Yas, Tecavüz ve İşkencenin
Psikodraması: On Altı Yıllık Bir İzleme Olgusu
Çalışması, Travma Kurbanlarında Psikodramanın
Kullanımı, Ailenin Mahkûm Ettikleri: İstismara
Uğramış Çocuklarla Psikodrama, Travma ve
Bağımlılık Tedavisinde Psikodramanın Kullanımı,
Cinsel Suçtan Hükümlü Gençlerle Psikodrama,
Zamanın Çarpıtılmış Aynası: Yetişkin Erkek Cinsel
Saldırganlarla Travma Çalışması, Disosiyatif Kişilik
Bozukluğunun Psikodrama ile Tedavisi, Psikodramada Bilincin Ayrışmış Durumlarının Görünümleri ve Tedavileri, Trafik Kazazedeleri ile Psikodrama, Terapötik Sarmal Modeli: TSSB’nin Eylem
Yoluyla Tedavisi, Sağaltım Döngüsü: Gelişimsel
Travmanın Tedavisi, Sağlık ile Ölüm: Aile Ağacının
Çıkardığı Gizli İlişkiler, Vietnam Gazileri ve Aileleriyle Psikodrama: Hepsi de Travmatik Stres
Kurbanı, Travmanın İkincil Kurbanları: İkincil
Kurbanların Ortaya Çıkışı başlıkları altındaki 17
bölümde farklı travma yaşantıları konusunda farklı
psikodrama ustalarının özgün düşünce ve
uygulamaları yer almaktadır.
Olgu örnekleri, psikodramanın travmayı yeniden
yaşantılama sırasında bedende takılı kalmış bellek
izlerini, yeniden anlamlandırarak hipokampusta
epizodik belleğe dönüştürmedeki başarısını terapistlerin dikkatlerine sunmaktadır. Yazarların travmaya yaklaşımda getirdikleri özgün görüşler,
travmanın bozduğu biliş, duygu ve davranış
arasındaki bütünlüğü oluşturmada, yeni anlam
örüntülerinin kurulması için zihin açıcı olmaktadır.
Bir öykü üreticisi olan beynimiz, kendisine ulaşan
uyaranları anlamlandırmak ister. Ancak travmatik
uyaranlar, prefrontal kortekste anlamlı bir öyküye
dönüştürülemez, parçalanmış duyusal materyal
olarak örtük bellekte, sağ beyinde ve bedende
algılar, duygular, duyumlar ve bedensel tepkiler
olarak depolanır. Bilgi işleme sürecine giremeyen
bu travma anıları, çözümlenmemiş olarak kaldığı
için noradrenerjik sistemi harekete geçirerek
amigdalada duyarlılaşma, korku koşullanması
oluşturur. Travmanın sözel olmayan anıları tüm
bedene damgalanır ve geçmiş aynı şekilde tekrarlanmaya devam eder. Psikodramada yeniden
yaşantılama aracılığı ile travmatik anılar duyusal ve
duygusal kodlarından ayrıştırılarak, terapistin
rehberliğinde yeniden anlamlandırılarak, katlanılabilir bir öyküye dönüştürülür ve olay belleğine
aktarılır. Öyküleştirmede her psikodrama ustasının
yaklaşımı farklılık taşır. Kitap ustaların öyküleştirmede kullandıkları özgün sistematik kurgularından yola çıkarak gerçekleştirdikleri uygulamaların başarılı sonuçlarına ve yaklaşımlarını
kuramsallaştırmalarına örnekler sunmaktadır.
Kitabın düzeltmelerini bitirip baskıya gönderdiğimde, sağaltıcı rolünde yaptığımız şeyin de bir
tür “çeviri editörlüğü” olduğunu düşündüm.
Hastalarımızın parçalanmış, kırık dökük anılarını
tercüme ederek, düzenleyerek, birleştirerek,
bütünlüklü bir öykü oluşturmalarını sağlamıyor
muyuz?
İnönü Üniversitesi
Psikiyatri Anabilim Dalı
Sayfa13
Yazım Kuralları Genel İlkeler
1. E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4
boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol
boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7’lik alana) çift
aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler,
gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları
dışına taşmamasını ve daha kolay kullanılmasını
sağlayacaktır).
2. Yazılarda Türk Dil Kurumu’nun yazım kılavuzu
örnek alınmalı, yabancı sözcükler yerine
olabildiğince Türkçe sözcükler kullanılmalıdır.
Türkçe’de pek alışılmamış sözcükler yazıda
kullanılırken ilk geçtiği yerde yabancı dildeki
karşılığı parantez içinde verilmelidir (Türkçe ve
İngilizce).
3. Araştırma yazıları başlık sayfası, özet (Türkçe ve
İngilize), anahtar kelimeler, ana metin, kaynaklar,
ekler, tablolar, şekil başlıkları, şekiller, yazar notları
ve yazışma adresi ile genişletilmiş İngilize uzun
özet (summary) bölümlerini içermelidir.
a) Başlık sayfası: Sadece araştırma yazısı başlığı
ve kısa başlık bu sayfada yer almalıdır. Yazarların
adı ve soyadı, unvanı ve çalıştığı kurumu içeren
bilgiler de bu sayfada yer almalıdır.
b) Özet ve anahtar sözcükler: Araştırma yazısı,
Türkçe ve İngilizce olmak üzere her iki dilde ‘Özet’
ve ‘Abstract’ başlıkları altında 250 kelimeyi
geçmeyecek şekilde olmalıdır. Anahtar kelimeler (3
ile 6 arasında) Türkçe özetin altında ‘Anahtar
kelimeler’ ve İngilizce özetin altında ‘Key words’
başlığı kullanılarak verilmelidir. Türkçe ve İngilizce
özetin her biri yeni bir sayfadan başlamalıdır.
c) Ana metin: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Görgül makalelerde (araştırma yazılarında) metin,
sırasıyla giriş, yöntem, sonuçlar ve tartışma bölümlerinden oluşmalıdır. Derleme türü yazılarda da
yöntem bölümü dışında diğer adımlar benzer
şekilde yazılmalıdır. Makalenin başlığı ana metnin
ilk sayfasında yer almalı ve başlıktan sonra, “Giriş”
alt başlığı yazılmadan paragraf ile metne
başlanmalıdır. Yöntem, Sonuçlar ve Tartışma
bölümleri yeni bir sayfadan başlamamalıdır; bir
bölüm bittikten sonra, aynı sayfada diğeri onu
izlemelidir.
Giriş bölümü, yapılan araştırma ile ilgili olarak,
literatürdeki yaklaşım ve sonuçlar ile araştırmanın
amacını içermelidir. Yöntem bölümü örneklem, veri
toplama araçları ve işlem olmak üzere 3 alt bölümden oluşmalıdır.
Sonuçlar, araştırmada kullanılan istatistiksel analizleri, her değişkene ait ortalama ve standart sapma
değerlerini içermelidir. Tablolar ve şekiller ayrı bir
sayfada yazının en sonunda verilmelidir. Verilecek
olan tablolarda ortalamalar ortalama işareti, standart
sapmalar ise “s” ile gösterilmelidir.
d) Kaynaklar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Metin
içinde belirtilen tüm kaynaklar ‘Kaynakça’ listesi
içinde yer almalıdır. APA 5 formatına uygun
yazılmalıdır.
e) Ekler: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Araştırmada
kullanılan ölçekler gibi ek bilgileri içerir.
f) Tablolar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır ve her bir
tablo ayrı bir sayfada verilmedir. Tablo numarası
(Tablo 1: gibi) ve Tablo başlığı tablonun üstünde
kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük olarak yer
almalıdır.
g) Şekil başlıkları ve şekiller: Yeni bir sayfadan
başlamalıdır. Şekil numarası ve şekil başlıkları
kelimelerin baş harfleri büyük olarak aynı sayfada alt
alta verilmelidir. Şekillerin her biri ise ayrı sayfalarda
verilmelidir.
h) Yazar notları: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Eğer
araştırma bir tez çalışmasının özeti ise veya
araştırmayı destekleyen kurum(lar) var ise bu
bölümde belirtilmelidir. Ayrıca araştırmacının,
araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür etmek
istediği kişiler de bu sayfada belirtilmelidir.
ı) Yazışma adresi: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Yazarın veya yazarlardan bağlantı kurulabilecek
olan kişinin adresi, telefon numarası ve varsa faks
numarası ile e-posta adresi bu bölümde yer almalıdır
i) Genişletilmiş İngilizce özet (Summary): Yeni bir
sayfadan başlamalıdır. Çift aralıklı, 4-10 sayfa
uzunluğunda olmalı; giriş, yöntem, bulgular ve
tartışma bölümlerini içermelidir. İngilizce kısa başlık
mutlaka belirtilmelidir.
4) Yazılardan ifade edilen düşüncelerden yazarları
sorumludur.
5) Yayın Kurulu, yazıda gerekli gördüğü sözcükleri
değiştirebilir.
6) Kurallara uymayan yazılar yayınlanmaz.
7) Yayınlanan her araştırmanın verilerinin 5 yıl süre
ile araştırmacı tarafından saklanması zorunludur.
Çalışma iki kopya halinde [email protected] adresine
gönderilmelidir. Bunlar: a)-Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası
dahil b) Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası hariç.
Sayfa 14
Psikoloji ve Pskiyatri Dünyasından Haberler
17-19 Haziran 2016 tarihleri arasında
Hollanda’da EMDR Avrupa Kongresi
gerçekleştirilecektir. Detaylı bilgiye
http://www.emdr2016.eu/ adresinden
ulaşabilirsiniz.
25-28 Ağustos 2016 tarihleri arasında
Minneapolis, Minnesota’da EMDRIA Kongresi
gerçekleşirilecektir. Detaylı bilgiye
http://www.emdria.org/ adresinden ulaşabilirsiniz.
“Barış ve Psikoloji” temalı 19. Uluslararası
Psikoloji Kongresi 6-9 Eylül 2016 tarihleri
arasında İzmir’de gerçekleştirilecektir. Detaylı
bilgiye; http://psikoloji2016.org/ adresinden
ulaşabilirsiniz.
30 Mart- 2 Nisan 2016 tarihleri arasında Hawaii,
ABD’de IFTA Kongresi gerçekleşecektir.
Detaylı bilgiye http://www.ifta-congress.org/
adresinden ulaşabilirsiniz.
28 Eylül- 2 Ekim 2016 tarihleri arasında
Hollanda’da gerçekleşecek olan EFTA
(European Family Therapy Association)
Avrupa Kongresi’nin detaylarına
http://europeanfamilytherapy.eu/amsterdamconference/ adresinden ulaşabilirsiniz.
21. Ulusal Psikoloji Öğrencileri Kongresi
Melikşah Üniversitesi’nde gerçekleşecektir.
Kongrenin tarihleri ilerleyen zamanlarda
açıklanacaktır. Detaylı bilgiye
http://www.tpocg.org/faaliyetler/upok/ adresinden
ulaşabilirsiniz.
14- 17 Ocak tarihleri arasında Davranış Bilimleri Enstitüsü’nde EMDR I. Düzey Eğitimi
verilecektir. Detaylı bilgiye
http://yetiskinveaile.dbe.com.tr/ adresinden
ulaşabilirsiniz.
Sayfa 15

EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

Benzer belgeler

biyokimyasal(ilaç)tedavisine alternatif biyofiziksel terapi yöntemleri ıı

emdr - TavsiyeEdiyorum.com

Çocuklardaki Fobik Tepkiler ve EMDR Nur Dinçer