EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

ISSN 2147-4885 (Online) Sayı 16 - Temmuz 2016
Söyleşi
Marilyn Luber ile Söyleşi
Uzm. Psk. Zeynep Zat
Bu sayıda, EMDR Kongresi ve Marilyn
Luber’in çalışmaları hakkında konuştuk.
Devamı 3. sayfada...
Makale Özeti
Kompleks Bölgesel Ağrı
Sendromu için EMDR Terapisi
Uzm. Psk. Altuna Türkoğlu
Editörden
Dr. Hejan Epözdemir
Üç aylık aradan sonra bültenimizin yeni sayısıyla yine
karşınızdayız...
Öncelikle
geçtiğimiz
günlerde Atatürk
Havalimanı’nda yaşanan terör saldırısı dolayısıyla yaşamını
kaybedenlerin yakınlarına sabır, yaralılarımıza da acil şifalar
dilemek istiyorum. Böylesine zor günler geçirdiğimiz ve ülkece
travmatize olduğumuz bu zamanlarda biz travma çalışanlarına da
büyük işler düşüyor. EMDR-HAP her zamanki gibi hemen
devrede, sizlerin de büyük katkılarıyla gönüllü çalışmalarına
devam ediyor... Devamını 2. sayfada...
Söyleşi
Bu sayıda, Derya Altınay ile EMDR Avrupa Kongre İzlenimleri
üzerine konuştuk. Devamı 10. sayfada...
EMDR-TR Derneği Yayın Organı
EMDR Alt Komiteleri
Yayın Kurulu Başkanı: Hejan Epözdemir
Yayın Kurulu (Alfabetik Sırayla) : Altuna Türkoğlu,
Emre Konuk, İnci Canoğulları, Önder Kavakçı,
Zeynep Zat,
Editör: Hejan Epözdemir
Akademik Danışma Kurulu (Alfabetik Sırayla):
Dr. Derek Farell, Dr. Udi Ören,
Prof. Dr. Emine Gül Kapçı, Uzm. Emre Konuk,
Doç. Dr. Feryal Çam Çelikel,
Uzm. Psk. Hejan Epözdemir, Dr. Jim Knipe,
Dr. Marilyn Luber, Prof. Dr. Nahit Özmenler,
Dr. Olcay Güner, Doç. Dr. Ömer Böke,
Doç. Dr. Önder Kavakçı, Dr.Richard Mitchell,
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar, Prof. Dr. Vedat Şar
Uluslar Arası İlişkiler, Akreditasyon, Eğitim:
Asena Yurtsever, iletişim: [email protected]
Araştırma: Önder Kavakçı, iletişim:
[email protected]
EMDR HAP ve Krize Müdahale Başkanı:
Şenel Karaman, iletişim: [email protected],
İstanbul Başkanı: Yusuf Ahmet Kulca, iletişim:
[email protected]
Klinik Uygulama ve Protokol Geliştirme Başkanı:
Şirin Atçeken, iletişim: [email protected]
Çocuk ve Ergen Başkanı: Ümran Korkmazlar
[email protected], Başkan Yardımcısı:
Billur Kurt, iletişim: [email protected]
Çeviri, Üye İşleri ve Web Sitesi: Sümer
Öztanrıöver, iletişim: sümeroztanrı[email protected]
Etik Başkanı: Olcay Güner, iletişim:
ogü[email protected]
Gülbahar mah. Yenidere sk. No:21/A Şişli İstanbul
Tel: 0212 219 85 56 [email protected]
Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu (KBAS),
genellikle uzuvlardan birinin (elin, kolun,
bacağın ya da ayağın) bir travma ya da
yaralanmada etkilenmesi sonucunda ortaya
çıkan kronik ağrı durumudur. KBAS’nin
nedeni henüz net olarak anlaşılmasa da,
periferik ve merkezi sinir sisteminin hasar
alması ya da işlevsel bozukluğu olmasından
dolayı ortaya çıktığı düşünülüyor.
Devamı 6. sayfada...
Duyuru
Heyecanla Beklediğimiz
EMDR Kitabı Çıktı…
Klinik Psk. Asena Yurtsever
Sanıyorum
sosyal
medyadan
pek
çoğumuzun haberi oldu, haberi olmayanlar
için bir müjdemiz var. Devamı 12.
sayfada...
Bu Sayıda
Editörden
Söyleşi
Makale Özeti
Söyleşi
Duyuru
Bültene Yazı Gönderme Kuralları
Psikoloji ve Psikyatri Dünyasından Haberler
2
3
6
10
12
14
15
Sayfa 1
Sayı 16 - Temmuz 2016
Editörden
Öncelikle geçtiğimiz
günlerde Atatürk
Havalimanı’nda yaşanan
terör saldırısı dolayısıyla
yaşamını kaybedenlerin
yakınlarına sabır,
yaralılarımıza da acil
şifalar dilemek istiyorum.
Üç aylık aradan sonra bültenimizin yeni sayısıyla
yine karşınızdayız... Öncelikle geçtiğimiz günlerde
Atatürk Havalimanı’nda yaşanan terör saldırısı
dolayısıyla yaşamını kaybedenlerin yakınlarına
sabır, yaralılarımıza da acil şifalar dilemek istiyorum. Böylesine zor günler geçirdiğimiz ve ülkece
travmatize olduğumuz bu zamanlarda biz travma
çalışanlarına da büyük işler düşüyor. EMDR-HAP
her zamanki gibi hemen devrede, sizlerin de büyük
katkılarıyla gönüllü çalışmalarına devam ediyor...
Gönüllü çalışmak isteyenlerin EMDR HAP grubuna
yazması yeterli, bir de buradan duyurmuş olalım...
Birlik, beraberlik ve desteğe oldukça ihtiyacımız
olduğu bu günlerde dayanışma içerisinde olmak biz
ruh sağlığı alanında hizmet verenler için de çok
önemli... Bu noktada, derneğimizin tüm birimleriyle
her zaman her türlü desteğe hazır olduğunu belirtmek isterim.
röportajını bulabilirsiniz. Yine bu sene Türkiye’den ilk
defa Avrupa EMDR kongresine giden pek çok katılımcı
vardı; bu hususta Uzm. Psk. Altuna Türkoğlu,
Uzm. Psk. Derya Altınay ile deneyimlerini konuştu ve
sizler için kaleme aldı...
Bir de güzel bir haber, heyecanla beklenen “EMDR:
Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme
Temel Prensipler, Protokoller, Prosedürler” kitabı çıktı.
Kitabın editörlüğünü yapan Uzm. Psk. Asena Yurtsever,
meraklıları için, kitabı anlattı.
Tüm bunların yanı sıra, bu sayıda da her sayıda olduğu
gibi Psikoloji ve EMDR dünyasından haberler ve
duyuları ve Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu ile ilgili
oldukça ilginç bir makalenin Türkçe özetini bulabilirsiniz.
Son olarak, malum, bayram arifesi, buradan herkesin
Ramazan Bayramı’nı kutluyor, sağlıklı, huzurlu ve barış
dolu günler diliyorum...
Saygılarımla,
Dr. Hejan Epözdemir, Klinik Psikolog
EMDR-TR E-Bülten Editör ve Yayın Kurulu Başkanı
Bildiğiniz gibi 17. EMDR Avrupa Kongresi, 17-19
Haziran tarihlerinde Hollanda’nın The Hague
bölgesinde gerçekleşti. Türkiye’den de hatırı sayılır
bir katılımcı kitlesi oradaydı, ayrıca çok güzel
sunumlar da yaptılar. Biz de, gidemeyenler için bu
sayıda, kısaca, kongre atmosferini taşımaya
çalıştık. Bu bağlamda, Uzm. Psk. Zeynep Zat’ın,
Türkiye EMDR camiasının da yakından tanıdığı
protokol kitaplarının editörü Marilyn Luber ile
çalışmaları ve kongreye ilişkin izlenimleri ile ilgili
Sayfa 2
Söyleşi
EMDR Avrupa
Kongresi’nde
Marilyn Luber
ile Söyleşi
Zeynep Zat: Marilyn, siz Springer Yayınevi'nden
çıkan 5 ayrı protokol kitabının editörüsünüz.
Türkiye de sizi tüm dünya gibi böyle biliyor.
EMDR dünyasına yeni adım atanlar için ilk önce
hangi kitabınızı önerirsiniz?
Marilyn Luber: İlk kitabımda en temel EMDR
bilgileri ve protokolleri var. Bu temel bilgiler
olmadan üzerine yenisini ve daha ileri düzeylerini
inşa etmek zor. Bu nedenle, yeni başlayanlar özellikle ilk kitap ile başlamamalılar ardından ihtiyaç
duyduğu konu ve çalışma alanına göre diğer
kitapları seçebilir. Türkiye'de bir çeviri yapmayı
düşünürseniz, mutlaka ilk kitap ile başlayın. Bu
arada yeni ve güzel haberim, yeni bir kitap geliyor:
Tıbbi olarak açıklanamayan semptomların tedavisi.
Ayrıca yayın evi tüm protokolleri güncellememi
istiyor, yakın gelecekte bu protokolleri geliştirip
tekrar baskıya vereceğiz.
Z.Z: Bu çok iyi bir haber. İkinci sorumuz şu:
Bildiğimiz kadarıyla dünyanın farklı yerlerinden
bir sürü insanla iletişim halindesiniz, EMDR terapistleri ile çalışıyorsunuz. Her ülke hakkında son
derece önemli bilgileri derliyorsunuz; bize biraz
bu süreçten bahsedebilir misiniz?
M.L: Evet tabii. EMDR’ın ortaya çıktığı ilk dönemlerde, Francine (Shapiro) benden EMDR Enstitüsü
ile Avrupa ülkeleri arasındaki irtibatı kurmamı,
bağlantı oluşturmamı rica etti; o zaman da
Amsterdam’daydık aslında (gülümsüyor). Bunun
üzerine ben de eğitimleri İngiltere, Almanya,
Fransa, İsviçre ve İsrail’e taşıdım. Eğitimlere
böylece başlamış olduk ve grubumuz kalabalıklaştı;
şimdi buradaki gruba bakınca kocaman olduğunu
görüyoruz değil mi? Aynı zamanda, Uluslararası
EMDR Derneği’nin (EMDR International Association – EMDRIA) aslında çok da uluslararası
olmadığını fark edince, Avrupa grubuna kendi
topluluklarını, kendi derneklerini kurmalarını önerdim. Çünkü uluslararası grup tarafından olması
gerektiği şekilde karşılanamayacaklarını düşünüyordum ki aralarında Elan Shapiro, Arne Hofmann,
John Spector gibi EMDR’ın temellerini atan, son
derece zeki erkekler ve kadınlar vardı. Böylece bu
kendi oluşumlarını hayata geçirmiş oldular.
EMDRIA’da olanlar sonucunda, işin ruhunu hayatta
tutmak istedim ve dünyanın farklı yerlerinden bilgi
toplamaya devam ettim. Hala yapmaya devam
ettiğim iş de bu zaten. Derlediğim bu bilgiler şu
anda EMDRIA’nın internet sitesinde yer alıyor,
böylece insanlara ulaşabiliyorum. Yakın zamanda
EMDR Global Alliance’ın internet sitesinde de
yayınlanmaya başlayacak; bu sayede daha fazla
insan bu bilgilere, çalışmalara erişebilecek. İnternet
sitesinde kullanılan dil İngilizce olacak, ancak
isteyen insanlar olursa elbette çeviri yapabilirler.
Z.Z: Evet, belki.
M.L: Spot ışıkları yazılarını (spotlight articles) da bu
yüzden hazırladım aslında, çünkü çok çalışan,
emek harcayan insanları takdir etmenin ve
yaptıkları tüm o ilginç şeyleri, şu an bulundukları
noktaya nasıl geldiklerini öğrenmenin çok önemli
olduğunu düşünüyorum. Bunun için dünya
çapındaki EMDR topluluğuna dahil insanların
profillerini oluşturuyorum, son derece ilginç bir
süreç oluyor benim için de. Buradaki amaç,
topluluğu canlı tutmak, hepimizin beraber
Sayfa 3
çalışmaya devam etmesini sağlamak. Birkaç yıl
önce hayata geçen EMDR Global Alliances da tam
bu saydığım amaçları gerçekleştirmekle ilgili
aslında; çünkü topluluğumuza uygun bir standarda
sahip olmamızı istiyorum, bunu söylerken de tüm
dünyayı kastediyorum, dünya çapında kocaman bir
topluluk, sadece Amerika, Ibero-Amerika ya da
Avrupa, Asya ya da Afrika’dan bahsetmiyorum.
Dünyanın her yerindeki EMDR terapistlerinin aynı
standarda sahip olması ve beraber çalışmasını
istiyorum.
Z.Z: Peki, öyleyse Türkiye’deki EMDR terapistleri
için küçük bir soru sormak istiyorum: “Around
the World”e nasıl erişebilirler?
M.L: EMDRIA’nın internet sitesinde yer alıyor.
Türkiye’de sorumlu olan kişi EMDRIA’ya yayına
erişmek istediklerini belirletebilir; erişim konusunda
sıkıntı yaşayacaklarını düşünmüyorum. Ama bunun
yanı sıra, çok yakında EMDR Global Alliance internet sitesinde de yer alacak, 3 ya da 4 içerisinde
bunun gerçekleşmesini bekliyoruz. Bu sayede
kesin erişiminiz sağlanmış olacak.
Z.Z: Umarım, evet.
M.L: Ben de yaptığınız şeylere dair bana bilgileri
benimle paylaşmaya devam edeceğinizi umuyorum, çünkü harika işler çıkarıyorsunuz.
Z.Z: Aile projesi mi? (gülüyor)
M.L: Evet. Hilary Clinton’la çalışan yakın çevremin
yanında olacağım ve kampanyası için para
toplamaya çalışacağız. Yani, eğer seçilirse ne
olacağını ben de bilmiyorum, bekleyip göreceğiz.
Z.Z: Vay canına.
M.L: Bu çok ilginç olabilir. Bunun dışında yapmaktan zevk aldığım bir başka şey, uzun zaman önce,
duygu ve his üzerine küçük bir manuel yapmıştım.
Adı “ Vücudunuz için kullanma kılavuzu: Duygunuzu ifade eden kaslarınızı nasıl kullanırsınız?
Şimdilerde kimse duyguları hakkında düzgünce
konuşmadığı
için
bunu
geliştirebileceğimi
düşündüm. Duygu ve his ile çalıştığım için terapistlerin danışanlarına verebileceği, onlara duygu
ve hislerini öğretebileceği küçük bir kitap yapmayı
istiyorum.
Z.Z: Bu harika! Marilyn biliyor musun sunumumuzda bir bayan şöyle bir soru sormuştu
“İnsanların duyguları, bu duyguları ifade etmeseler, dile getirmeseler bile nasıl somatize
olmalarına sebep olabiliyor? Nasıl somatik
semptomlara dönüşebiliyor?”
M.L: Neye dönüşüyor?
Z.Z: Yani nasıl beden hissine dönüşüyor?
Z.Z: Teşekkür ederiz. Bize yeni web sitesinden ve
diğer işlerden bahsettiniz. Merak ettiğimiz şey,
yeni projeleriniz var mı? Çünkü dünyada çok
aktif bir rolünüz var. Bizi bekleyen haberler var
mı mesela?
M.L: Hımm, Yeni projelerim. Öncelikle üzerinde
çalıştığım kitabı bitirmem gerekiyor. Bu tıbbi konularla alakalı bir kitap. Yayıncım kitaplarımı iki kitap
haline getirerek geliştirmemi istedi. Bunun dışında,
hayatımda olan herkes artık kitap yazmayı
bırakmam gerektiğini söylüyor. Çünkü çok
çalıştığımı düşünüyorlar.
M.L: Beden hissi?
Z.Z: Evet.
M.L: Nasıl dönüştüğünü mü soruyorsunuz?
Z.Z: Evet, beden hissine mi dönüşüyor, yoksa
başka bir şey mi?
M.L: Hımm, beden duyumlarınız hep sizinle beraberdir, siz onları fark etseniz de etmeseniz de. Eğer
hissetmemeyi öğrenmişseniz, sizinle beraber olan
Sayfa 4
duygularınızı fark etmezsiniz. Öyle değil mi? Mutlu
olduğunuzda kendinizi hafif, rahat ve samimi
hissedersiniz. Eğer korkarsanız, vücut kaslarınızda
genel bir gerginlik olur. Dolayısıyla ben insanlara
içlerinde ne olup bittiğine dair nasıl tepki
vereceklerini ve bunu nasıl dillendireceklerini
öğretiyorum. Bu kitap bu konular hakkında olacak.
yaşanan bu çeşit bir travmaya daha global bir
müdahalede bulunma fikriydi. Bu konu, konferansta
yer verilen ana temalardan biriydi ve bence çok
önemliydi.
Z.Z: Teşekkür ederim.
M.L: Rica ederim.
Z.Z: Anlıyorum.
M.L: Bu aslında daha önce yaptığım ”EMDR
Danışanları” el kitabına benziyor. Bilmiyorum bu
kitabı hiç duydunuz mu?
Z.Z: Evet, kitabınızı biliyorum.
M.L: Aslında yanımda bir kopyası var, istersen
sana verebilirim.
Z.Z: Gerçekten mi? Çok teşekkürler.
M.L: Herkesin sahip olması gereken bir kitap ve 8
farklı dile basılmış durumda.
Z.Z: Vay canına.
M.L: Ama kitabı güncelleştirmem gerekiyor.
Z.Z: Peki, son soru. Bu kongre hakkında, özellikle de EMDR Türkiye üyeleri hakkında gözlemleriniz neler?
M.L: Konferansı oldukça ilginç buldum. Bence ciddi
hastalıkları olan insanları nasıl hızlıca tedavi
ettiğimiz konusunda gerçek anlaşmazlıklar oldu ve
bana göre bu sınırlarımızı zorlamamız ve daha
dikkatli düşünmemiz için bir çıkış noktası oldu.
İnsanların hepsi öfkelendi ve ayrıca birçok insan
birbirini ikna etmeye çalıştı. Evet, bu bazen sınırları
zorlamak anlamına geliyor, ancak zaman zaman
bunu yapacak rahatlığa, güvene sahip olmamız
gerekiyor. Bana göre burada olan şeylerden biri
buydu. Hollandalılar çok ilginç çalışmalar yapmış.
Konferansta olan bir diğer şey, tüm dünyada
Z.Z: Eklemek istediğiniz herhangi bir şey var mı
aklınıza gelen?
M.L: Türkiye’deki olan herkese yapmış olduğu
çalışmalarından dolayı teşekkür ederim. Mülteciler,
kadınlar ve çocuklar ile alakalı tüm çalışmalar için
de. Ayrıca yapmış olduğunuz tüm projeler için;
depresif insanlar, fibromiyalji, baş ağrısı projeleri
için teşekkür derim. Hepsi harika çalışmalar.
Umarım bu şekilde devam edersiniz ve yeni
araştırmalar yazıp, iyileşmeye ihtiyacı olan herkese
yardımda bulunabilirsiniz.
Z.Z: Çok teşekkürler. Ayrıca şundan bahsetmeliyim ki Türkiye’de Francine Shapiro’dan
sonra protokolleriyle en ünlü isim sizsiniz.
Herkes sizin protokollerinize arıyor.
M.L: Gerçekten mi?
Z.Z: Evet gerçekten protokolleriniz oldukça ünlü.
M.L: Teşekkür ederim. Bunu duymak çok hoş.
Z.Z: Peki, hepsi bu kadar. Zaman ayırdığınız için
teşekkürler.
M.L: Ben teşekkür ederim.
Sayfa 5
Makale Özeti
Bu makalede, Kompleks
Bölgesel Ağrı Sendromu
tanısı almış bir kadının
tedavisinde EMDR’ın
kullanımı anlatılmaktadır
Makale Özeti
Makale Adı: Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu
için EMDR Terapisi: Vaka Analizi
Yönergeler*
Yazar: Hughes, M
Dergi: Journal of EMDR Practice and Research
Sayı: 2014; Volume 8, Number 2; 66-73
Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu (KBAS), genellikle uzuvlardan birinin (elin, kolun, bacağın ya da
ayağın) bir travma ya da yaralanmada etkilenmesi
sonucunda ortaya çıkan kronik ağrı durumudur.
KBAS’nin nedeni henüz net olarak anlaşılmasa da,
periferik ve merkezi sinir sisteminin hasar alması ya
da işlevsel bozukluğu olmasından dolayı ortaya
çıktığı düşünülüyor (National Institute for Neurological Disorders and Stroke [NINDS], 2013).
KBAS semptomları, uzun süren veya şiddetli
ağrıların yanında, etkilenen bölgenin ten renginde,
ısısında, küçük ya da büyük değişiklikler ve/veya
şişlikler meydana gelmesi şeklinde tanımlanmıştır.
Bazı vakaların ciddi olmamasına ve hastanın zaman
geçtikçe iyileşmesine rağmen, KBAS genellikle
hastaya yaşam boyu engel oluşturur. Son zamanlardaki birçok teori, sendrom ile bağlantılı fiziksel
süreçleri net bir şekilde izah edemiyor. Vakaların
%90’dan fazlasında, hastanın durumu, akut travma
veya bir yaralanma sonucunda tetikleniyor.
Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu’nun Tedavisi
KBAS için kullanılan tedaviler, genellikle tıbbi
tedaviler olarak sınırlı kalmıştır. KBAS tedavilerinin
etkinliğini araştıran birkaç çalışma vardır, fakat bu
çalışmaların
hiçbiri
KBAS’de
psikoterapinin
kullanımını
incelememiştir.
Standart
tedavi
kılavuzları, ağrı yönetimi için üç yönlü bir yaklaşım
olan tıbbi, fiziksel terapi ile psikoterapiyi öneriyor
(Stanton-Hicks et al., 1998; Stanton- Hicks et al.,
2006). Bruehl ve Chung (2006), KBAS’nin etkili bir
şekilde kontrol altına alınması için, hastanın psikososyal ve davranışsal yönlerinin de ele alınması
gerektiğini belirtmiştir. Psikolojik ve davranışsal
faktörlerin KBAS ile bağlantılı ağrıyı veya işlevsizliği
şiddetlendirebileceğini ve bazı hastalarda bu durumun korunmasına yardım edebileceğini göstermiştir.
Kronik Ağrı içi EMDR Terapisi
Psikoterapinin KBAS hastaları için tavsiye edilen bir
tedavi olması ve KBAS vakalarının %90’nında
fiziksel travma belirtilerinin önemli bir yere sahip
olmasından dolayı, psikoterapinin KBAS hastaları
için faydalı olabileceği öne sürülmüştür.
EMDR çeşitli nedenlerden dolayı kronik ağrı için bir
tedavi seçeneği olarak kendini göstermektedir
(Grant, Threlfo, 2002). Birincisi, fiziksel veya psikolojik travma, kronik ağrının başlıca risk faktörlerinden
biri olarak bilinir. KBAS vakalarında, travmatik
yaralanma, çoğu durumda sendromu başlatan tetikleyici olaydır. İkincisi, kronik ağrı, hayattaki yaygın
yaşam değişiklerinin neden olduğu bir travma çeşidi
olarak kendisini gösterir. KBAS, kronik ve çoğunlukla
tedavi edilemez olarak bilindiği için, aynı sıkıntılı
deneyimler KBAS hastaları için de geçerlidir. Son
olarak, EMDR’ın duyusal ve duygusal odaklı olması,
ağrı ile bağlantılı beyin bölümlerini ele aldığını önerir;
örneğin, amigdala, hipokampus ve prefrontal korteks
(Grant & Threlfo, 2002).
EMDR bilgi işlemenin, bilişsel ağlarda değişimi
sağlayıp, aynı anda öz değerlendirmeyi daha adaptif
yapmaya teşvik etmesine rağmen; hedef görüntü ile
bağlantılı herhangi bir olumsuz etkiyi azalttığı görülSayfa 6
mektedir. Bu noktada KBAS hastaları için, bu yaklaşım
doğrudur; travmatik olayı tetikleyen deneyimler,
devam eden semptomların nedenini belirleme
zorluğu, tekrar edip sonuç vermeyen tıbbi testler,
yanlış tanı ve artan güçsüzlük durumu; travma ile
bağlantılı duyguları oluşturabilecek negatif deneyimlerdir.
EMDR kronik ağrı protokolü (Grant, 2009), KBAS’yi
travmanın bir parçası olarak ele almasının yanı sıra,
sendromun devam eden ağrı deneyimlerini de ayrıca
ele alabilir. KBAS hastaları, bu sayede EMDR
kullanımından hem travma sekeli (Bir hastalıktan
sonra yerleşip kalan işlev veya doku bozukluğu,
hastalık kalıntısı) hem de kronik ağrı deneyimleri konusunda (iki kademeli yaklaşım) yararlanabilirler. Bu
vaka analizi, EMDR’ın, KBAS’den muzdarip bir
yetişkin hastanın tedavisinde kullanımını incelemiştir.
KBAS hastalığında EMDR tedavisini anlatan ilk
analizdir.
Vaka Sunumu
Linda 35 yaşında KBAS semptomlarından
kurtulmayı isteyen bekar bir annedir. Kendisine
teşhis konulduktan sonra Linda, devamlı olarak tıbbi,
masaj ve fizyoterapi tedavileri görmüştür. Bu
makale, Linda’nın KBAS teşhisinden 1-2 sene
sonraki EMDR tedavisini incelemiştir. KBAS
semptomları, Linda’nın hayatını birçok yönden olumsuz şekilde etkilenmiştir. Çalışamaz hale geldiği için,
finansal sıkıntıları ortaya çıkmış; çocuğunun bakımı
için gerekli temel şeyleri sağlayamaz hale gelmiştir;
örneğin, yemek pişirme, çamaşır yıkama ve diğer
standart ev işleri. Tüm bunların yanında, ağrılarıyla
başa çıkabilmek için esrar kullanmaya başlamıştır.
Linda moral bozukluğuna ek olarak, değersizlik
hissinden, umutsuzluktan ve kontrol edilemez
olmaktan şikayet etmeye başlamıştır. Ayrıca,
depresif ruh haline bağlı intihar düşünceleri de
mevcuttur. Linda kendisini, hayatının anlamını
kaybetmiş, “başarısız” ve bu şekilde hayatına
devam edemez hissediyordur.
Vaka Formülasyon
Linda’nın durumuna bakıldığında, hem ağrı
semptomlarının olması hem de yaralanmasının
travmatik bir olayla bağlantılı olması, EMDR için
uygun bir aday olduğunu göstermektedir. Fiziksel ve
duygusal durumunu dengede tutmak için, Linda’yı
tetikleyen saldırı ile alakalı travmatik materyalin
işlenmesine ve baş etme kaynaklarının geliştirilmesine karar verilmiştir.
Tedavi
Linda’ya düşük düzeyde seanslar uygulansa da,
finansal sıkıntıları yüzünden tedavi ortalama ayda bir
şeklinde sınırlı kalmıştır. Linda için 5 ay boyunca, 7
EMDR seansları planlanmıştır.
1. ve 2. seanslar Standart EMDR protokolü ile
hikaye alma ve tedavi planlama aşamaları
tamamlanmış, daha sonra ise bilgi işleme için
hazırlık aşamasına geçilmiştir (Shapiro, 2001).
Hasta yatar pozisyonda olduğundan, çift yönlü
uyarım için tıp tıp kullanılmıştır; tedavi sırasında
Linda’nın rahatı için bu gerekli görülmüştür.
3. seans
Hedefler serisinde, ilk olayın (ilk saldırının) hedef
olarak alınmasına karar verilmiştir. Linda’nın seçtiği
ilk hedef, kaldırımda dururken uğradığı saldırı
olmuştur. Öznel Rahatsızlık Ölçek (SUD) puanı 10
olmuştur. Negatif Kognisyonu (NK) “Çaresizim” ve
Pozitif Kognisyonu “Kendimi seviyorum” şeklide
belirlemiştir. Bu düşüncenin geçerliliğine (VOC)
verdiği puan ise 1 olmuştur. Linda öncelikle saldırıya
odaklansa da, çocukluğuna dayanan istismar ve
ihmal anıları ortaya çıkmıştır. Seansın sonunda
Linda SUD puanını 8 olarak değerlendirerek
seansın tamamlanmadığını belirtmiştir. Tedavinin 7.
Sayfa 7
aşamasında, olumsuz duygularla başa çıkmak için
rahatlama teknikleri ve stratejileri çalışılmıştır.
4. seans
Bir sonraki seansta Linda, ağrı düzeyini etkilediğini
düşündüğü daha erken dönemlere ait artan
anılarından bahsetmiştir. EMDR protokolüne göre,
kronolojik ilerleme takip edilmelidir (Shapiro, 2001).
EMDR bilgi işleme sırasında Linda’nın önceki
travmalarına ait anıları ortaya çıktığı için, daha
geriye gitmek ve önceki anıları işlemek gerekliydi.
Bunun üzerine, odak noktası Linda’nın 4 yaşına ait
anıları olarak değiştirilmiştir. Linda NK’yı ona eşlik
eden yetersizlik ve panik hisleri ile beraber
“Yapamam” olarak belirlemiştir. SUD puanı 9 ve
PK’sı ise “Yapabilirim” olarak belirlenmiştir.
Seansın sonunda Linda SUD puanını 3 olarak
belirtmiştir. Bu puanlar Linda’nın duyguları
hakkında önemli değişimler yaşandığını gösterse
de, bu hedef için daha fazla işleme gerektiğini
göstermiştir.
5. seans
Sonraki beş seans boyunca, kronolojik sıraya
uygun şekilde çocukluk dönemi istismarı hedeflendi. Her seansta, önceki hedefler yeniden
değerlendirildi ve SUD değerleri bilgi işleme sürecinin tamamlandığını gösterdiğinde bir sonraki
hedefe geçildi. Linda, SUD puanının 8-9’dan 2-3’e
düştüğünü ve bu düşüşün tüm hedefler için geçerli
olduğunu belirtti, ki bu durum rahatsızlık hissinde
ciddi bir düşüş olduğunu gösteriyordu; ama yine de
daha fazla bilgi işleme seansına ihtiyaç duyuldu.
Seanslar ilerledikçe, Linda istismarla bağlantılı
hisleri ile mevcut bedensel acı ve ağrıları arasında
ilişki kurabilmeye başladı. Linda, her seans istismar
işlendikçe, uzun süredir vücudunda yer alan
gerginliği atabildiğini ve daha iyi hissetmeye
başladığını belirtti. Ayrıca, negatif kognisyonunda
da bir değişiklik olduğunu söyledi; önceden “Ben
kontrolden çıkmış biriyim.” olan negatif kognisyon
yerini “Ben özgürüm” şeklindeki pozitif kognisyona
bırakmıştı.
Çocukluk dönemi istismarına odaklanılan yedi
seansın sonunda, Linda “çok daha iyi” hissettiğini
bildirdi. Günlük esrar kullanımı 1 gramdan 0.2 grama
düşmüştü ve daha iyi başa çıkabildiğini söyledi.
10-16. seanslar
4 ay sonra, Linda Kompleks Bölgesel Ağrı
Sendromu (CRPS) hastalığı sebebiyle yaşadığı
ağrılara odaklanmak için 7 seansa daha geldi.
Önceden olduğu gibi, bu sefer de standart EMDR
protokolüne uygun ilerlendi; ancak bununla beraber
kronik ağrı protokolü de sürece dahil edildi. Kronik
ağrı protokolü Grant’in (2009) çalışmalarından
ortaya çıkmış bir protokoldür ve ağrı tedavisinin beş
görevinin içerir: ağrının uygun şekilde yönetilip
yönetilmediğini
kontrol
etmek
(geçmiş
öyküsü/değerlendirme), tanının tıbbi ve psikolojik
anlamı olup olmadığını kontrol etmek (geçmiş
öyküsü/değerlendirme), EMDR yeniden işleme
aşamasında çalışılacak hedefleri ve öncelik
sırasını belirleme (değerlendirme), rahatlamayı ve
acı
hissindeki
değişimi
gerçekleştirme
(duyarsızlaştırma) ve acıyla başa çıkmaya
yardımcı olacak psikolojik kaynakları geliştirme
(yerleştirme/yeniden değerlendirme).
Çocukluk dönemi istismarına odaklanılan yedi
seansın sonunda, Linda “çok daha iyi” hissettiğini
bildirdi. Günlük esrar kullanımı 1 gramdan 0.2 grama
düşmüştü ve daha iyi başa çıkabildiğini söyledi.
11. seansta, tedavi sürecinin düzgün şekilde
ilerleyebilmesini sağlamak için Linda’nın ağrı
düzeyi gözden geçirildi; bunun sonucunda
Linda’nın ağrılarının kontrol altına alındığı ve
psikolojik tedaviye cevap verir nitelikte olduğu
belirlendi. Grant’in (2009) açıkladığı gibi, eğer
danışanın ağrısı çok şiddetliyse, tedaviye olması
gerektiği gibi odaklanamayabilir. Ağrı çeken kişiler,
ağrılarını olduğundan daha az şiddetli göstermeye
koşullandıklarından dolayı, ağrılarının ne kadar
şiddetli olduğu her zaman davranışlarından
anlaşılamayabilir ya da ağrılarını olduğundan az
gösteriyor olabilirler.
Sayfa 8
12. ve 13. Seanslarda uygulanan duyarsızlaştırma
sırasında, Linda yarasının bulunduğu bölgenin
“serbest kaldığını (releasing)”, ancak yıllar süren
kompanse etme (telafi, yerini doldurma) sonucu bu
sefer de diğer bölgenin (ağrıyan yerin tersinde,
karşısında bulunan bölge) tepki verdiğini söyledi.
Her iki taraftaki ağrı hissinin şiddeti uygun şekilde
azalana kadar, Linda’nın hedef hisleri üzerine
çalışmaya devam edildi.
bir örneği bulunmamaktadır. Tedavi, danışanın
kendine ve hayatına olan yaklaşımında ve aldığı
tanı ile yaşadığı ağrı hissiyle baş etme becerisinde
anlamlı ilerleme sağlamıştır. Bu çalışma; etiyolojik
olayların belirlenmesi ve işlenmesinin, kişinin
yaşadığı belirtileri iyileştireceğini belirten AIP
modelini doğrulamaktadır (Shapiro, 2001).
14. ve 15. seanslarda, rahatlama-gevşeme
kaynakları yerleştirildi, bu kaynaklar yerleştirilirken
Linda’nın tarif ettiği öğeleri kullanıldı: Yaranın
çevresindeki serinlik; iyileşme, huzur ve sakinlik
hisleri için mavi ışık; güç ve güvenlik duygusu için
kendine bedenine dönme.
16. seansla beraber, Linda ofise yaklaşık 2 km
uzaklıktaki bir mesafeye yürüdü. Kendisine
sorulduğunda, “iyi hissettiğini ve yürümekten
hoşlandığını” belirtti. Bu seansta, kapanışa ve
yapılan işleri yeniden değerlendirmeye odaklanıldı.
Linda’nın
hayatında
yapabileceği
olumlu
değişiklikler hakkında konuşuldu. “Ben özgürüm”
şeklinde ifade ettiği pozitif kognisyonu, düşüncenin
geçerliliği ölçeğinde 6 puandaydı (VOC 6/7) ve
Linda bu puanın çıkabileceği en yüksek seviyede
olduğunu belirtti; çünkü pozitif kognisyonuna
verdiği puan, kendisi için stresin ve uyumsuzluğun,
düzensizliğin kaynağı olan anne evinden
taşınmasına bağlıydı.
Tedavi Uygulamasının ve Önerilerin Tartışılması
Bu vaka raporu, Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu
(CRPS) yaşayan bir danışanla EMDR kullanımını
göstermektedir. Bugüne kadar, bu sendroma sahip
yetişkinlerle yapılmış EMDR tedavisinin başka
Sayfa 9
Söyleşi
EMDR Avrupa
Kongre İzlenimleri
Üzerine
Derya Altınay
ile Söyleşi
Uzm. Psk. Derya Altınay
Altuna Türkoğlu: Derya hanım öncelikle vakit
ayırdığınız için teşekkürler. Geçtiğimiz haftalarda EMDR Avrupa Kongresi gerçekleşti,
bizimle kongreye dair izlenimlerinizi paylaşır
mısınız?
Derya Altınay: EMDR Kongrelerinin farklı bir
dokusu olduğunu düşünüyorum. Çok heyecan
verici oluyor gerçekten. Çalışmaları görmeyi iple
çekiyorsunuz. Bir sunumu dinlemeye başlarken
"Acaba ne buldular?" sorusunun cevabı heyecan
yaratıyor. Bir yandan da diğer salonda ne
konuşulduğunu düşünüyorsunuz. Evet, bizim
işimizin doğası gereği mesleki gelişime ihtiyacımız
hiç bitmiyor. Kongreler, workshoplar, eğitimler
işimizin ayrılmaz parçaları. Ben de 12 yıldır 4 farklı
psikoterapi uygulayabilen bir terapist olarak genellikle kongreleri, workshopları kaçırmamaya
çalışıyorum. Ancak çoğu defa benzer şeyler
dinlerken buluyorum kendimi. Çünkü benzer şeyler
konuşuluyor.
EMDR Kongrelerindeki en büyük fark bu bence.
Diğer terapilerin dokunamadığı alanlarla ilgili
çalışmalar yapılıyor. Aynı sorun alanıyla ilgili de
olsa yan salonda bununla ilgili yepyeni bir şey
deneyen uzmanın çalışmasını paylaştığını biliyorsunuz. Bu defa da öyleydi. Ben ve gözlemlediğim
kadarıyla çevremdeki meslektaşlarımın pek çoğu da
"Hangi sunuma girelim" heyecanını yaşadık. Tabi
seçenekler
bollaştıkça
yaptığınız
seçimden
duyduğunuz kaygı da artıyor: "Acaba yandakine mi
katılsaydım?" sorusunu soruyorsunuz kendinize. Bu
yüzden aralarda "-Siz neler gördünüz? Not aldın mı?
Ah çok iyiymiş, keşke ona gelseydim..." cümlelerini
sıklıkla duydum ve sıklıkla kurdum. Diğer açıdan
EMDR camiasının farkını da atlamamak lazım. Bu
kongrede bir defa daha gördüm ki, paylaşıma çok
açık ve kendinden emin ama amatör heyecanını
kaybetmemiş muhteşem bir topluluktu. Sanırım
Türkiye'den katılımın da en çok olduğu kongreydi. Bu
yüzden sunum sonraları da ayrıca keyifliydi;
hocalarım ve meslektaşlarımla milli maçı izlemek,
keyifli sohbetler de harikaydı. 3. gün olan partiye
katılamadım ama onun da çok eğlenceli olduğunu
dinledim. Sadece öğrenmedik, eğlendik de.
A.T: En beğendiğiniz sunum hangisi oldu ve neden?
D.A: Bu gerçekten çok zor bir soru. Bruce Perry'nin
NMT (The Neurosequential Model of Therapeutics)
sunumundan etkilendim mesela. Hele değerli
süpervizörüm, Asena Yurtsever hocamın, sunumu
terapi süreci ile ilişkilendirerek, kaynak geliştirme
vb. ile ilgili yaptığı atıfları dinlemek, sonrasında
Ekip Razon'dan değerli uzmanlar Sonnur ve Selin
ile Türkiye'de uygulanması ile ilgili görüşlerini
paylaşmak heyecan vericiydi. Ad De Jongh'un
"Flashforward" sunumunda 1 seansta 7 anı ile
çalışması korkutucu ama etkileyiciydi. Garry
Quinn'in jet hızıyla yaptığı ERP (Emergency
Response Protocol) sunumu sonrasında, E.
Shapiro'nun konuyla ilgili bilgi almak isteyenleri en
doğru bilgilere ulaşmaları için EMDR Türkiye'ye
yönlendirmesi harikaydı. Az önce anlattığım gibi
EMDR Kongreleri o kadar heyecan verici ki ayırt
etmesi çok zor, her biri birbirinden değerli
sunumlardı. Bu yüzden en beğendiğim sunumu
ancak duygularımı da işin içine katarak söyleyebilirim: Tabi ki değerli hocamız Emre Konuk ve
değerli Zeynep Zat'ın "Medically Unexplained
Symptoms: Headache and Fibromyalgia" sunuSayfa 10
muydu. Nasıl büyük bir proje ve emek verildiğini
bildiğiniz bir sunumu dinlemek etkileyiciydi. Ayrıca
hazırlanan protokolün işleyişini de deneyimlemiş
biri olarak tekrar dinlemek çok güzeldi.
yor. Eminim program yine çok güzel olacaktır.
Türkiye grubundan da seneye hazır olacağını
düşündüğüm yeni çalışmaların yetişmesini bekliyorum sadece heyecanla. Belki bir de öğle yemeklerinin daha keyifli olmasını umabilirim. Bu camianın
parçası olduğum için kendimi mutlu hissediyorum.
Bunu paylaşmama aracı olduğunuz için çok
teşekkür ederim.
A.T: Peki kongrede aklınızda en çok kalan anı ne
oldu?
D.A: EMDR 2016 ile ilgili çok değerli ve çok keyifli
pek çok anı getirdim gerçekten. EMDR'ın
Türkiye'de de gün geçtikçe yaygınlaşması, Türkiye
grubunun önceki yıllara göre daha kalabalık oluşu
bu anıların pek çoğunda önemli yer sahibi. EMDR
Türkiye'nin harika işlere imza attığını görmek çok
güzeldi. Aklımda en çok kalan anı da sanıyorum
bununla ilgili. E. Shapiro ödül aldığında,
çalışmalara inanılmaz emek veren EMDR
Türkiye'den Asena Yurtsever ve Zeynep Zat ile yan
yana oturuyordum. Tüm salon ayaktaydı ve E.
Shapiro'yu alkışlıyordu. O anda her ikisinin de
gözlerinden birkaç damla yaş aktığını fark ettim;
ekipleri ile birlikte bu başarıya ortak olduklarını
bilmenin mutluluğu, gururu... İşte o anı asla unutamam. Bir şekilde onların duygularını paylaştım ve
çok güzeldi.
A.T: Son olarak, gelecek kongre ve program ile
ilgili beklentileriniz nelerdir?
D.A: EMDR Kongrelerinin heyecanını seviyorum ve
eminim ki seneye de Barcelona'da harika şeyler
öğreneceğiz. Şu da olsaydı keşke, umarım olur
diyebileceğim çok şey yok doğrusu. Daha az
yağmurlu, Akdeniz ikliminde olacak olması sevindiriSayfa 11
Sayı 13 - Ekim 2015
Duyuru
Haziranın son haftasında
Francine Shapiro’nun
yazdığı “EMDR: Göz
Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden
işleme Temel Prensipler,
Protokoller ve Prosedürler “
isimli kitap Okuyan Us
Yayınevi tarafından basıldı
ve raflarda yerini aldı.
Heyecanla Beklediğimiz EMDR Kitabı Çıktı…
Sanıyorum sosyal medyadan pek çoğumuzun
haberi oldu, haberi olmayanlar için bir müjdemiz var.
Haziranın son haftasında Francine Shapiro’nun
yazdığı “EMDR: Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden işleme Temel Prensipler,
Protokoller ve Prosedürler “ isimli kitap Okuyan Us
Yayınevi tarafından basıldı ve raflarda yerini aldı.
İtiraf etmeliyim ki, bu uzun ve yorucu bir çalışma
oldu. Bir Türkçe arşiv oluşturma ve önemli EMDR
kitaplarını Türkçe olarak yayınlama hayalimiz hep
vardı. Elbette ilk kitap, temel başvuru kaynağımız
olan bu kitap olmalıydı. Bu kitabı da yine EMDR’a
yakışan bir şekilde çok iyi bir yayınevinden
çıkarmak istedik. Öncelikle iyi bir çevirmen
bulmalıydık. İngilizce ve Türkçe’ye hakim olmasının
yanı sıra, hem psikolojik terimlere, hem de EMDR
diline hakim olan tercüman öyle kolay karşımıza
çıkmıyor doğrusu. Bazı çevirileri ve çevirmenleri bu
uzun süreçte elemek durumunda kaldık. Zeynep
Özmeydan bizi Murat Şaşzade ile Zeynep Zat ise
bizi Işıl Sansoy ile buluşturdu. Sevgili Işıl ve Murat
bu konuda harika iş çıkardılar. Çok profesyonel ve
hızlıydılar. Dili son derece başarılı bu çevirileri
okurken umarım herkes keyif alır. Hem bölüm
içinde hem de tüm kitapta aynı dilin kullanılması
için editoryal olarak da ayrıca çok çalıştık.
Kullandığımız ve EMDR dilimize yerleşen terimleri
örneğin, “pozitif kognisyon”u olduğu gibi koruduk.
Ben, Zeynep Özmeydan ve Zeynep Zat, bölümleri
editlerken, İnci Canoğulları bölüm dillerinin aynı
olup olmadığını kontrol etti. Şu anda isimleri aklıma
gelmeyen, bu süreçte bizi manen veya emeği ile
destekleyen herkese teşekkür ederim.
Tüm bu süreç devam ederken, bir yandan da
kitapevi arayışımız başladı. Bu konuda çok
şanslıydık, bir sohbet sırasında sevgili Cem Mumcu
bana yeni yaptığı bir kitap sözleşmesinden bahsetti, “Türkiye’de pek bilinmiyor galiba ama ben
yayınlamak istiyorum” diyerek bana bir kitap
gösterdi. Gösterdiği kitap, bizim kitaptı. O anki
duygularımı anlatamam, havalara uçtum. Bu harika
karşılaşma bizi elbette çok motive etti.
Çalışmalarımızı yaklaşık bir, bir buçuk yıl önce
bitirdik. Ancak büyük bir yayınevi olunca, sıradaki
diğer kitapların basılmasını beklemek zorunda
kaldık. Son iki aydır, hummalı bir redaksiyon sürecinden sonra kitap nihayet elimizde.
Kitabın Türkçeleştirilmesi için rahmetli Serin Öget
Meskill de çok destek vermişti. Keşke kendisi de
Sayfa 12
görebilseydi. Yeri gelmişken, onu tanımayanlar için
biraz anlatmak isterim. Serin hanım, EMDR
Danışmanı olarak uzun yıllar boyunca pek çok
öğrenci yetiştirdi. Tatlı ve saygılı üslubu ile sadece
teknik değil, terapist duruşunu ve insan duruşunu
da öğrenirdiniz kendisinden. Deneyimlerini keyifli
sohbetinin içinde paylaşır, her sohbeti ile
karşısındakini biraz daha zenginleştirirdi. Sıcacık
içten gülümsemesini onu tanıyanlar asla unutmayacak. Bu kitabı ona ithaf ediyoruz.
Çok çalıştık ve emeğimize değdi. Hepinize keyifli
okumalar…
Saygı ve sevgilerimle,
Asena Yurtsever
Sayfa 13
Sayı 15 - Nisan 2016
Yazım Kuralları Genel İlkeler
1. E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4
boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol
boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7’lik alana) çift
aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler,
gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları
dışına taşmamasını ve daha kolay kullanılmasını
sağlayacaktır).
2. Yazılarda Türk Dil Kurumu’nun yazım kılavuzu
örnek alınmalı, yabancı sözcükler yerine
olabildiğince Türkçe sözcükler kullanılmalıdır.
Türkçe’de pek alışılmamış sözcükler yazıda
kullanılırken ilk geçtiği yerde yabancı dildeki
karşılığı parantez içinde verilmelidir (Türkçe ve
İngilizce).
3. Araştırma yazıları başlık sayfası, özet (Türkçe ve
İngilize), anahtar kelimeler, ana metin, kaynaklar,
ekler, tablolar, şekil başlıkları, şekiller, yazar notları
ve yazışma adresi ile genişletilmiş İngilize uzun
özet (summary) bölümlerini içermelidir.
a) Başlık sayfası: Sadece araştırma yazısı başlığı
ve kısa başlık bu sayfada yer almalıdır. Yazarların
adı ve soyadı, unvanı ve çalıştığı kurumu içeren
bilgiler de bu sayfada yer almalıdır.
b) Özet ve anahtar sözcükler: Araştırma yazısı,
Türkçe ve İngilizce olmak üzere her iki dilde ‘Özet’
ve ‘Abstract’ başlıkları altında 250 kelimeyi
geçmeyecek şekilde olmalıdır. Anahtar kelimeler (3
ile 6 arasında) Türkçe özetin altında ‘Anahtar
kelimeler’ ve İngilizce özetin altında ‘Key words’
başlığı kullanılarak verilmelidir. Türkçe ve İngilizce
özetin her biri yeni bir sayfadan başlamalıdır.
c) Ana metin: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Görgül makalelerde (araştırma yazılarında) metin,
sırasıyla giriş, yöntem, sonuçlar ve tartışma bölümlerinden oluşmalıdır. Derleme türü yazılarda da
yöntem bölümü dışında diğer adımlar benzer
şekilde yazılmalıdır. Makalenin başlığı ana metnin
ilk sayfasında yer almalı ve başlıktan sonra, “Giriş”
alt başlığı yazılmadan paragraf ile metne
başlanmalıdır. Yöntem, Sonuçlar ve Tartışma
bölümleri yeni bir sayfadan başlamamalıdır; bir
bölüm bittikten sonra, aynı sayfada diğeri onu
izlemelidir.
Giriş bölümü, yapılan araştırma ile ilgili olarak,
literatürdeki yaklaşım ve sonuçlar ile araştırmanın
amacını içermelidir. Yöntem bölümü örneklem, veri
toplama araçları ve işlem olmak üzere 3 alt bölümden oluşmalıdır.
Sonuçlar, araştırmada kullanılan istatistiksel analizleri, her değişkene ait ortalama ve standart sapma
değerlerini içermelidir. Tablolar ve şekiller ayrı bir
sayfada yazının en sonunda verilmelidir. Verilecek
olan tablolarda ortalamalar ortalama işareti, standart
sapmalar ise “s” ile gösterilmelidir.
d) Kaynaklar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Metin
içinde belirtilen tüm kaynaklar ‘Kaynakça’ listesi
içinde yer almalıdır. APA 5 formatına uygun
yazılmalıdır.
e) Ekler: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Araştırmada
kullanılan ölçekler gibi ek bilgileri içerir.
f) Tablolar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır ve her bir
tablo ayrı bir sayfada verilmedir. Tablo numarası
(Tablo 1: gibi) ve Tablo başlığı tablonun üstünde
kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük olarak yer
almalıdır.
g) Şekil başlıkları ve şekiller: Yeni bir sayfadan
başlamalıdır. Şekil numarası ve şekil başlıkları
kelimelerin baş harfleri büyük olarak aynı sayfada alt
alta verilmelidir. Şekillerin her biri ise ayrı sayfalarda
verilmelidir.
h) Yazar notları: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Eğer
araştırma bir tez çalışmasının özeti ise veya
araştırmayı destekleyen kurum(lar) var ise bu
bölümde belirtilmelidir. Ayrıca araştırmacının,
araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür etmek
istediği kişiler de bu sayfada belirtilmelidir.
ı) Yazışma adresi: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Yazarın veya yazarlardan bağlantı kurulabilecek
olan kişinin adresi, telefon numarası ve varsa faks
numarası ile e-posta adresi bu bölümde yer almalıdır
i) Genişletilmiş İngilizce özet (Summary): Yeni bir
sayfadan başlamalıdır. Çift aralıklı, 4-10 sayfa
uzunluğunda olmalı; giriş, yöntem, bulgular ve
tartışma bölümlerini içermelidir. İngilizce kısa başlık
mutlaka belirtilmelidir.
4) Yazılardan ifade edilen düşüncelerden yazarları
sorumludur.
5) Yayın Kurulu, yazıda gerekli gördüğü sözcükleri
değiştirebilir.
6) Kurallara uymayan yazılar yayınlanmaz.
7) Yayınlanan her araştırmanın verilerinin 5 yıl süre
ile araştırmacı tarafından saklanması zorunludur.
Çalışma iki kopya halinde [email protected] adresine
gönderilmelidir. Bunlar: a)-Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası
dahil b) Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası hariç.
Sayfa 14
Sayı 15 - Nisan 2016
Psikoloji ve Pskiyatri Dünyasından Haberler
25-28 Ağustos 2016 tarihleri arasında
Minneapolis, Minnesota’da EMDRIA Kongresi
gerçekleştirilecektir.
Detaylı bilgiye http://www.emdria.org/ adresinden
ulaşabilirsiniz.
“Barış ve Psikoloji” temalı 19. Uluslararası
Psikoloji Kongresi 6-9 Eylül 2016 tarihleri
arasında İzmir’de gerçekleştirilecektir.
Detaylı bilgiye; http://psikoloji2016.org/
adresinden ulaşabilirsiniz.
Hollanda’da gerçekleşecek olan EFTA
(European Family Therapy Association)
Avrupa Kongresi 28 Eylül- 2 Ekim 2016 tarihleri
arasında gerçekleştirilecektir.
Detaylı bilgiye
http://europeanfamilytherapy.eu/amsterdamconference/
adresinden ulaşabilirsiniz.
Sayfa 15

EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

Benzer belgeler

Psikolojik Savunma ve Disosiasyon`da EMDR

biyokimyasal(ilaç)tedavisine alternatif biyofiziksel terapi yöntemleri ıı

Hamilelik ve EMDR -Hamilelik söz konusu olduğunda herhangi bir

Çocuklardaki Fobik Tepkiler ve EMDR Nur Dinçer

emdr - TavsiyeEdiyorum.com