B Sosyo-Ekonomik Statü
Transkript
B Sosyo-Ekonomik Statü
PAZARLAMA AÇISINDAN SOSYAL SINIFLAR Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama SOSYAL SINIF BELİRLEME YÖNTEMLERİ Hedef kitleyi oluşturan bireylerin hangi sosyal sınıfa dahil olduklarının belirlenmesi gerekir. Bireylerin ait oldukları sosyal sınıfın belirlenmesinde 3 yöntem kullanılmaktadır. 1.Subjektif (Öznel) Ölçüm Yöntemi: Bu yöntemde kişinin toplum içinde kendi yerini nasıl değerlendiridiği nasıl algıladığı dikkate alınmaktadır. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 2. Tanınmışlığa Göre Ölçüm Yöntemi: Bu yöntemde ise kişinin toplum içindeki tanınmışlık, ün, şöhret ve itibar dereceleri dikkate alınarak bir sınıflandırmaya gidilir. Kişinin kendini nasıl algıladığı değil, diğer kişilerin onu nasıl algıladığı dikkate alınmaktadır. 3. Objektif (Nesnel) Ölçüm Yöntemi: Objektif ölçüm yönteminde bir ya da birden fazla değişkenler dikkate alınrak sınıflandırma yapılmaktadır. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama • “Statü Özellikleri İndeksi”ne göre genel olarak dikkate alınan değişkenler aşağıda belirtilmiştir. · Meslek · Eğitim · Gelir seviyesi · Gelirin kaynağı · Yaşanılan evin tipi · Yaşanılan çevrenin yapısı (yaşanılan semt) · Sahip olunun mal, mülk (ev, yazlık, otomobil, elektronik eşya) • Görüldüğü gibi bu yönteme göre kişinin sadece iyi bir geliri olması onun üst sınıfta yer almasına imkan vermemektedir. İyi bir gelir yanında iyi bir eğitim, yaşanılan evin yeri ve servette önem kazanmaktadır. • Objektif yöntem diğer iki yönteme göre daha pratik ve daha tutarlı bir yöntem olarak en çok tercih edilen yöntemdir. Pazarlama araştırmalarındada bu yönteme kullanılmaktadır. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama SOSYAL SINIF KATEGORİLERİ Genel olarak sosyal sınıflar 6 kategoriye ayrılmaktadır. Bu kategoriler üstten alta şu şekilde sıralanmaktadır. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 1. En üst (A Sosyo-Ekonomik Statü): Sosyal elit tabaka, soylu aileler, serveti en az 2-3 nesilden gelenler, büyük sanayiciler, üst düzey yöneticiler ve ünlü serbest meslek sahiplerinden (doktor, avukat) oluşan bu grubun genel özellikleri şunlardır; · Az sayıdaki köklü ailelerde söz konusudur. · Sosyal kulüplere üyedirler. · Varlığa, refaha alışıklardır, ancak gösteriş için harcama yapmazlar. · Marka bağımlılıkları vardır. Kendi markaların ya da kendileri vurgulayacak markaları tercih ederler. · Çeşitli sosyal etkinliklerin sponsorluğunu gerçekleştirirler. · Genelde kredi kartı kullanırlar. · Çocuklarına genelde bakıcısı vardır ve yabancı dil öğrenmesi için yabancı bakıcı tutarlar. Yurt dışında öğrenimi tercih ederler. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 2. Üstün altı (B Sosyo-Ekonomik Statü): Yeni zengin olan bu grup, özel sektör yöneticileri, gazeteci, yazar, kamu üst düzey yöneticileri ve orta-büyük esnaftan oluşmaktadır. Bu grubun özellikleri şunlardır; · En üst sınıf tarafından kabul edilmemiştir. · Yeni varlıkları, değerleri temsil ederler. · Başarılı yöneticiler örnek verilebilir. · Yeni varlıkları gösteriş amaçlı kullanırlar. · Büyük alışveriş merkezlerinde alışveriş etmeyi severler. · Tatillerini genelde yazlıklarında ve tatil köyleride geçirirler. · Laik ve batıya yönelik değerlere sahiptirler. · Tasarrufları konuta yöneliktir. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 3. Ortanın üstü (C1 Sosyo-Ekonomik Statü): Profesyonel meslek sahipleri ve yöneticilerinden oluşan bu grup C2 ile beraber ülke genelinin büyük bir bölümünü oluştururlar. Bu grubun özellikleri şunlardır; · Ne aile statüsüne ne de olağanüstü varlığa sahiptirler. · Kariyer yönlüdürler. · Çoğunlukla üniversite mezunudurlar. · Çevrede ve sosyal etkinliklerde aktiftirler. · Genç, başarılı, profesyonel ve iş sahibi kişiler örnek verilebilir. · Genelde yerli ve ekonomik markaları tercih ederler. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 4. Ortanın altı (C2 Sosyo-Ekonomik Statü): Beyaz yakalı çalışanlar (memurlar ve işçiler) ve küçük iş sahiplerinden (esnaf) oluşmaktadır. Bu grubun özellikleri şunlardır; · Saygı ve kabul görmeyi arzularlar, iyi vatandaş olarak görülmek isterler. · Dine önem verirler ancak dini bir hayat tarzını onaylamazlar. · Kazançlarını genelde tüketim yönlü kullanırlar. · Ev, araba, tatil sıralamasına önem verirler. · Promosyona duyarlıdırlar. Semt pazarları alışveriş mekanlarıdır. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 5.Altın üstü (D Sosyo-Ekonomik Statü): Mavi yakalı çalışanlar, kalifiye ve yarı kalifiye işçilerden oluşmaktadır. Bu grubun özellikleri şunlardır; · En büyük sosyal sınıftır. · Güvenlik içinde olmaya, sigortaya ve sendikaya önem verirler. · En büyük hayalleri bir ev satın almaktır. · En büyük eğlenceleri televizyondur. · Çocuklarının okumaların arzu ederler. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 6. Altın altı (E Sosyo-Ekonomik Statü): Kalifiye olmayan işçiler, vücutları ile çalışanlar (tarım işçileri, hamallar vb.), küçük esnaflar ve işsizlerden oluşmaktadır. Gelir ve eğitim seviyesi en düşük olan gruptur. Bu grubun özellikleri şunlardır; · Dini inanışları en yüksek olan gruptur. · Ucuz ve taksitle satış yapan mağzalara giderler. · Evde baba mutlak söz sahibidir. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama SOSYAL SINIFIN PAZARLAMA STRATEJİLERİNDE KULLANIMI Pazar bölümlemesinde çalışmalarında kullanılan sosyal sınıf kavramı, tüketicinin aşağıda sayılan unsurlarının belirlenmesinde önem kazanmaktadır. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Tüketim yapıları, Satın alma tercihleri, Harcama ve tasarruf yapıları, Yaşam tarzları (eğlence, tatil, vb.), Marka bağımlılıkları, Medya alışmanlıkları ve kullanışları, Bilgi elde etme şekli ve kaynakları. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Pazarlama bölümlemesi, tüketici davranışlarının belirlenmesi gibi konularda önemli bir unsur olan sosyal sınıf kavramı, pazarlama çalışmalarının önemli bir değişkenidir. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Türkiye’de Sosyal Sınıflar Sosyal sınıflar A En üst B1+B2 Üstün altı C1 Ortanın üstü C2 Hanehalkı Hane sayısı yıllık geliri ($) 29.458 3.000.000 10.215 3.000.000 Orta 6.769 3.000.000 D Ortanın altı 4.632 3.000.000 E En alt 2.609 3.000.000 Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 2012 LANSMAN TOPLANTISI Ceylan Intercontinental 03 Mayıs 2012 16 Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Tüad www.tuad.org.tr Önce, bu coğrafyanın bazı gerçekleri... Hane Geliri Dağılımı % (2010) - TÜİK Eğitim oranları % (2011) - TÜİK İstihdam Oranları % (2011) - TÜİK Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Ortaokul ve aşağısı: %64 (Kadınlarda %71) Tüad www.tuad.org.tr Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama (+) Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama (+) Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 2012 SES Dağılımı ABC1 Total A B C1 C2 D E 34% Base 4% 9% 22% 29% 28% 9% 39% KENT 5% 10% 24% 31% 22% 8% 14% KIR 1% 2% 11% 22% 52% 12% Baz: 5000 örneklemli Türkiye geneli saha çalışması – ağırlıklandırılmış olarak. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama AGG, Eşi - Eğitim & Çalışma Durumu AGG Eşi Eğitim AGG - Asıl Geliri Getiren Kişi %82 AGG Eşi – Çalışma oranı Tüad www.tuad.org.tr Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama AGG - Meslek Dağılımı... AGG - Asıl Geliri Getiren Kişi Tüad www.tuad.org.tr Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama MESLEK ODAKLILIK- Gelir endeksi... Tüad www.tuad.org.tr Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Gelir Dağılımı Kaynak: TÜİK, Hane Gelir Dağılımı Tüad www.tuad.org.tr Kaynak: TR geneli SES çalışması (n=5000) Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama ÜST ORTA SINIF ALT ORTA SINIF .... Ortalama gelir Endeksi (A=100) Not: 2006 SES ve 2012 SES örtüşme oranı %75’dir. Tüad www.tuad.org.tr Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Peki kim bu A, B, C..ler? 28 Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama • • • • • • • • A SES Grubu % Hemen hepsi Üniversite mezunu, %30 dolayında lisansüstü... Yarıya yakın kısmı ücretli çalışan nitelikli uzman (Avukat, Doktor, Mühendis vb). % 10‘a yakın 20'den fazla çalışanı olan beyaz yakalı; ¼’ü irili ufaklı İşyeri sahibi (bunların yarıya yakınının yanında çalışanı yok) Eşi olanların AGG’lerin %40’a yakınının eşi çalışıyor. Hanelerin %20’si para biriktiriyor. %30’u tatillini tatil köyü/otele giderek değerlendiriyor. Hanelerin yarısına yakınında kitaplık/kütüphane var. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama B SES Grubu • • • • • • • Üniversite /lisansüstü oranı %60’larda… %35 civarında 2 yıllık veya Lise mezunu. % 60’ı memur, teknik personel, uzman (yönetici olmayan) %15’i irili ufaklı İşyeri sahibi (bunların çoğunun yanında 1-5 arası çalışanı var) Eşi olanların AGG’lerin %30’unun eşi çalışıyor. Hanelerin %13’ü para biriktiriyor. %20’si tatillini tatil köyü/otele giderek değerlendiriyor. Hanelerin %30’unda kitaplık/kütüphane var. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama C1 SES Grubu • • • • • • • • %60’ı Lise mezunu (bunun içinde %20 Meslek Lisesi); %10’u Yüksekokul ve üstü. %40’ı esnaf, dükkan sahibi; %30’u kalifiye işçi (Lise eğitimli) %15’e yakın memur, teknik eleman. %15’e yakını emekli Eşi olanların AGG’lerin %13’ünün eşi çalışıyor. Hanelerin %5’i para biriktiriyor. %20’si tatillini tatil köyü/otele giderek, %40’a yakını yakınlarını ziyaret ederek değerlendiriyor. Hanelerin %20’ye yakınında kitaplık/kütüphane var. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama C2 SES Grubu • • • • • • • %20’ye yakını lise mezunu… Ortaokul ve daha düşük eğitimli oranı %80.. Çoğunlukla ilkokul mezunu, düzenli çalışan işçi (%60’lar dolayında) %10 kadarı tek başına seyyar olarak çalışıyor %20’si emekli, çalışmıyor Eşi olanların AGG’lerin eşinin çalışma oranı %10’un altında. %70’i tatile çıkmıyor, çıkanlar yakınlarını ziyaret etmek için memlekete gidiyorlar (%25) Hanelerin %10’unda kitaplık/kütüphane var. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama D SES Grubu • • • • • • %70’in üzerinde ilkokul mezunu veya illkokul terk, gerisi ortaokul. %30 kadar emekli, çalışmıyor %20’nin üzerinde işçi (çoğunlukla parça-başı çaışan), %30’u küçük çaplı çiftçi %10’a yakını ev kadını %80’i tatile çıkmıyor, gerisi memlekete gidiyor. Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama E SES Grubu • • • • %95’I ilkokul mezunu veya ilkokul terk %30’a yakını işsiz (ve çoğu yardımla geçiniyor) %40’ı emekli, çalışmıyor; %30’u emekli, işçi olarak çalışıyor. Geri alan %20’nin üzerinde hanede AGG ev-kadını (düzenli geliri olmayan yardımla geçinen) Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama BİRAZ DAHA YAKINDAN TANIYALIM... Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama İngilizce Çevirmen Ali İstanbul Üniversitesi İngilizce İşletme Piyano öğretmeni Nilgün Juliard Piano Degree Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Çiftçi, traktör kullanıcısı Hüsnü Ulukışla Ortaokulu Organik tarım yapan çiftçi Burak İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Ziraat Mühendisi Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Ev hanımı Sibel Nafaka ile geçiniyor Açık Öğretim İrad sahibi Mehmet İstanbul Üniversitesi,İktisat Fakültesi Ekonometri Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama 6 yıl ve 2 çocuk sonra... Müşteri Temsilcisi Nazlı Ortadoğu Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi Müşteri Grup Müdürü Nazlı Ortadoğu Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Uzman Çavuş Mehmet Ortaokul Mezunu Albay Osman Harp Akademileri Mezunu Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Serbest Mali Müşavir Murat Muhasebeci Atilla Rize Ticaret Meslek Lisesi Yıldız Teknik Ünivesitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Başkasının taksisinde şöförlük yapan Selami Kendi arabasında taksi şöförü Arif Kastamonu Merkez Ortaokulu Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Sarıyer Lisesi Emekli memur Hulki Çalışıyor Eskişehir Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Emekli memur Ahmet Çalışmıyor Eskişehir Anadolu Ünivesritesi Açık Öğretim Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama Altunışık, Özdemir, Torlak - Modern Pazarlama