docEczacının Çalışma Alanları
download 
Şikayet Transkript
Eczacının Çalışma Alanları
MÝSYONUMUZ VÝZYONUMUZ ÝSTANBUL ÜNÝVERSÝTESÝ ECZACILIK ÖÐRENCÝLERÝ BÝRLÝÐÝ Uluslar arasý platformda; “Istanbul University Pharmaceutical Students Association” (IUPSA) olarak bilinmektedir. MÝSYONUMUZ Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi öðrencilerinin dünya ile entegrasyonunu saðlamak ve bu doðrultuda yurt dýþýndaki benzer kuruluþlarla iþ biriliði yaparak meslek eðitimine ve kültürüne katkýda bulunmak. VÝZYONUMUZ •Ulusal veya uluslararasý diyaloglar sayesinde eczacýlýk konusundaki farklý düþüncelerin, bilimsel araþtýrmalarýn, pratikteki deðiþik eczacýlýk uygulamalarýnýn tanýnmasý ve yayýlmasýný desteklemek •Eczacýlýk öðrenimi hakkýndaki bilgi ve düþünceleri derleyerek öðrenimin kalitesinin yükseltilmesi, dünya ile uyumunun saðlanmasýna uygun önerilerin getirilmesini gerçekleþtirmek •Çeþitli yayýnlar ve aktiviteler aracýlýðý ile Fakülte Öðrencileri arasýnda iletiþimi saðlamak •Eczacýlýk öðrencileri için yurt dýþý staj programlarý düzenlemek •IPSF ve EPSA tam üyeliðin getirdiði imtiyazlar ile, bu birliklerde oy kullanma statüsü dahil olmak üzere, Dünya ve Avrupa ülkelerinde bu organizasyonlardaki aktivitelere ve görevlere katýlmak Böylece IUPSA; yeni bir eczacý profiline ulaþmayý hedefler. FAALÝYETLERÝMÝZ •EPSA ve IPSF ’in uluslararasý kongrelerine katýlmak •Eczacýlýk alanýndaki ulusal kongrelere katýlmak •Fakülte içinde Mesleki ve Sosyal eðitim seminerleri düzenlemek •Sosyal sorumluluk projelerine katýlýmý artýrmak •Yurtdýþý staj programlarý düzenlemek •Dergiler, broþürler, afiþler ve düzenlediði yarýþmalar ile Fakülte Öðrencileri arasýnda iletiþimi saðlamak 2 Eczacı’nın Çalışma Alanları Prof.Dr. Afife MAT İ.Ü. Eczacılık Fakültesi Dekan Yardımcısı Sevgili Arkadaşlar, Avrupa Birliðine uyum saðlama çalýþmalarý kapsamýnda baþladýðýmýz 5 yýllýk eczacýlýk eðitiminin beþinci yýlýnda çalýþmak istediðiniz alana karar vermeniz gerekiyor. Eczane eczacýlýðý, Hastane eczacýlýðý ve Endüstri eczacýlýðý alanlarýndan birini seçip, o alanda yönlendirme alan dersleri alarak ve staj yaparak mesleðe hazýrlanýyorsunuz. Alanýnýza karar verebilmenize yardýmcý olmak için mesleðin deðiþik alanlarýnda çalýþan meslektaþlarýmýzý Kariyer Günlerine çaðýrýyoruz. Her alaný tanýyýp, sorularýnýzýn cevabýný aldýktan sonra doðru seçim yapacaðýnýza inanýyoruz. Eczacýnýn tek seçeneðinin eczane olmadýðýný, endüstri, kamu sektörü gibi alanlarýn da sizlere ihtiyacý olduðunu göstermeye çalýþýyoruz. Hazýrladýðýnýz bu kitap ile alan bilgilendirme çalýþmalarýný kalýcý hale getiriyorsunuz. Büyük bir sorumluluk bilinciyle ortaya çýkardýðýnýz bu çalýþma sizden sonra gelen arkadaþlarýnýza büyük ölçüde yardýmcý olacaktýr. Daha mezun olmadan mesleðinize sahip çýktýðýnýzý ve sorunlara akýlcý yaklaþtýðýnýzý görmek beni çok mutlu ediyor. Kendiniz için en doðru alaný seçeceðinize ve seçtiðiniz yolda baþarý ile yürüyeceðinize inancým sonsuz. Öðrenci iþlerinden sorumlu dekan yardýmcýsý olarak belki çok yoruluyorum, ama baþarýlý çalýþmalarýnýzý görünce tüm yorgunluðumu unutuyorum. Sevgiyle kalýn. Eczacı’nın Çalışma Alanları 3 Ýçindekiler İçindekiler 4 Misyonumuz Vizyonumuz 2 Prof.Dr. Afife MAT İ.Ü. Eczacılık Fakültesi Dekan Yardımcısı 3 Editörden Sinan Tahir DİKİCİ 6 Başkandan Sefa BAŞYİĞİT 7 Eczane Eczacılığı 9 Ecz.Şekip ÖZTÜRK Öztürk Eczanesi, Fatih 11-13 Uzm. Ecz. Halil TEKİNER Yoğunburç Eczanesi, Kayseri 14-15 Büşra BEZİRGAN Ankara Eczanesi , Düzce 16-17 Uzm. Ecz. Abdullah Caner GÜVEN Güven Eczanesi, Erzurum 18-20 Uzm. Ecz. Cengiz ZEYDAN Semt Eczanesi, Esenler 21-22 Gözde ERMİŞ Hava Eczanesi, Eskişehir 23-24 Hastane Eczacılığı 25-26 Uzm. Ecz. Ahmet S. BOSNAK Gaziantep Üni. Tıp Fak.Onkoloji Hastanesi, Gaziantep 27-29 Nursel İŞÇİ Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Eczanesi, Adana 30 Ecz. Gülay KARAKAŞ Medical Park Hastanesi Eczanesi, Fatih 31 Ecz. Hamza BALCI Bilecik Devlet Hastanesi Eczanesi, Bilecik 32-33 Pelin ÇEVİKER İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi, Fatih 34 Endüstri Eczacılığı 35-37 Dr. Ecz. Semra BİNGÖL İş Geliştirme Direktörü 38-40 Pelin BAŞAR 41 Ecz. Cem ÖNAL Biyoeşdeğerlik Yöneticisi 42-43 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ýçindekiler İçindekiler Gülay UYSAL NOVARTİS SAN. ve TİC. A.Ş. 44 Ecz. Gürkan ENGİN Üretim Müdürü 45-47 Arif BİBEROĞLU BAYER TÜRK KİMYA İLAÇ SAN. LTD. ŞTİ. 48-49 Ecz. Evin AYÇİÇEK BİLİM İLAÇ A.Ş. 50-51 Eray ARSLAN PHARMAVİSİON SAN. ve TİC. A.Ş. 52-53 Uzm. Ecz. Banu ÜNAL Farmakovijilans Müdürü 54-55 Yekta GEMİCİ DEVA HOLDİNG A.Ş. 56 Ecz. Elif SÜSLÜOĞLU Ruhsatlandırma Yöneticisi 57-58 Resmi Kurumlar 59-61 Ecz. Latif İLHAN T.C Adalet Bakanlığı Bahçelievler Adli Tıp kurumu 62-63 Ecz. Yeşim ZENGİ Sosyal Güvenlik Kurumu, Üsküdar 64-65 Ecz. Dicle BALBAY Servier İlaç ve Araştırma A.Ş. Maslak 66-68 Ecza Depoları 69 Ecz. Günay ÖMERBASİC As Ecza Deposu, Gaziosmanpaşa 70-72 Zeynep Funda KORKUT 73-74 Akademik Kariyer 75 Doç. Dr. Erdal CEVHER İ.Ü. Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji A.B.D 76-77 Yrd. Doç. Dr. İlkay Alp İ.Ü.Eczacılık Fakültesi Farmakoloji A.B.D 78-80 Yrd. Doç. Dr. Sevda SÜZGEÇ SELÇUK İ.Ü. Eczacılık Fakültesi Farmakognozi A.B.D 81-83 Ecz. Deniz EKER KIZILAY 84 Bazıı Faaliyetlerimiz 86-87 Eczacı’nın Çalışma Alanları 5 Editörden Editörden Merhabalar... Sevgili Arkadaşlar, Bir dönemin daha sonuna yaklaşırken IUPSA nin bir çalışmasıyla daha sizlerin karşısındayız. Biliyorsunuz ki çoğumuz o buhranlı üniversite sınavına hazırlık döneminden sonra isteyerek veya istemeyerek, bilgi sahibi olarak ya da olmayarak bir şekilde eczacılığa, tabiri caizse kapağı attık ama itiraf etmeliyiz ki çoğunluğumuz eczacılığı yalnız serbest eczacılıktan ibaret sanıyorduk ve planlarımızı bu şekilde yaparak gelmiştik. Lakin fakülte yıllarımızda gördük ki mesleğimiz yalnızca serbest eczacılıktan ibaret değil. Bizde IUPSA olarak hem bizatihi kendimizin hemde sizlerin mesleği ve mesleğin tüm çalışma alanlarını tam anlamıyla öğrenebilmesi ve etüt edebilmesi amacı ile böyle bir çalışma başlattı. Güz yarıyılının başında başladığımız ve hummalı bir şekilde yürüttüğümüz bu çalışmada mesleğin her alanından birçok eczacıya ulaştık. Sizlerin ilgiyle ve merakla okuyacağınızı düşündüğümüz çalışmamızda bizlere beklediğimizden daha fazla ilgi ve alaka gösteren eczacılarımıza sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz. Umuyorum ki bu çalışma çok önemli bir eksiği kapatacak. Belleklerimizdeki meslek ile ilgili kaygı ve düşüncelere cevaplar sunacak ve fakülte sonrası meslekte alan seçiminde bizlere çok büyük yardımı dokunacaktır. Değerli arkadaşlar mesleğe atılmadan önce bilmeliyiz ki eczacı sağlık sektörünün en önemli yapıtaşlarından biridir. Günümüzde maalesef eczacıyı yalnızca bir tüccar gözüyle algılayan sağlık basamağındaki konumunu küçültmek, pasifize etmek isteyen bir zihniyet var. İşte bu yüzden mesleğimizi çok iyi tanımalı ona sahip çıkmalı ve eczanın bulunması gereken tüm alanlarda bizzat biz bulunmalıyız. Herkesin gıpta ile baktığı bu meslekteki sorunların çözülebilmesi, mesleğin geleceğinin sağlıklı bir şekilde varolabilmesi için bizler eczacılık mesleğinin öneminin farkında olan mesleğin onur ve itibarını koruyan her alanında varolan etik, ahlaklı, vicdanlı bir şekilde, bir tüccar gibi değil sağlık danışmanı olarak çalışan eczacılar olmalıyız. Çalışmamız bu konuda bir nebze fikir verirse sizlere ne mutlu bize. Emeği geçen tüm arkadaşlara canı gönülden teşekkür ediyorum. Öğrencilik hayatınızda ve mesleğin her alanında başarılı olmanız dileği ile hoşçakalın… 6 Eczacı’nın Çalışma Alanları Baþkandan Başkandan Değerli arkadaşlarım, Bir adım atmakla başlar her şey. Ve attığınız ilk adımdaki o kararlılık yolun sonuna ulaşacağınızın ilk işaretidir. Adımınızın sağlamlığı belirler çalışmanızın rotasını.Oysa zordur kararlı olmak ve her başlangıç korkutur insanı. Korkularınızı yenebildiğiniz ölçüde başarılı olabileceksinizdir.Yolunuzdaki engellerdir belki korkutan sizi veya değerini bilemeyip; idrak edemediğimiz zamanımız.Ama bütün mesele bunlara rağmen yolun sonuna ulaşabilmekte. İşte engellerle dolu yolumuzun bugün sonuna geldiğimiz için çok bahtiyarız. Çünkü tek sorumluluğumuz bu çalışmalarımız değildi:Sınav telaşlarımız, alttan olan derslerimiz, labaratuarlarımız, sosyal hayatımız,günlük meşguliyetlerimiz vb. Hepsi bizden bir şeyler götürüyordu ve tabir-i caizse zamana karşı yarışıyorduk.Ama bize her zaman destek veren, bizi meşgul olduğumuz vazifeye layık gören tüm arkadaşlarımıza karşı sorumluğumuzun her zaman bilincindeydik.Her yıl tekrarlanan , artarak süregelen bir güven vardı ve biz bu değerli insanları haklı çıkarmalıydık. Yeni,farklı bir çalışmayla yine huzurunuzdayız. Umut ediyorum hepimiz için verimli, tercihlerimizde bize yol gösterici bir çalışma olur. Bu çalışmaya emek verip sahiplenen,günlerinin çoğu zamanını bu çalışmaya ayıran, eczacı büyüklerimizle ropörtaj yapmak için çalışan ve buna muvaffak olan, böyle bir çalışmayı tasavvur edip neticelendiren Yönetim Kurulu’ma, bizi kırmayıp yol gösteren, zamanını bize ayıran değerli eczacı büyüklerime, yapmış olduğu stajlardaki anılarını , tecrübelerini bizlere aktaran arkadaşlarıma, her zaman arkamızda olup sürekli bizleri destekleyen akademik danışmanlarımız:Prof. Dr. Ahmet O. ARAMAN, Prof. Dr. Afife MAT hocalarıma ve son olarak çalışmamızın çıkmasında maddi, manevi destek veren AS ECZA DEPOSU ile SELÇUK ECZA DEPOSU yöneticilerine teşekkür ediyorum. Umut ediyorum, fakültemize yeni gelen arkadaşlarımız da bu yolda sizler gibi bizimle beraber olur. Hem madem zaman elden gidiyor veya zamanın değerini bilemiyoruz madem; yakalayabildiğimiz tek şey olan’’an’’ı değerlendirmemiz için çıkılan yolda beraber olmalıyız. IUPSA çatısı altında nice çalışmalara hep beraber imza atabilmek ümidiyle… Eczacı’nın Çalışma Alanları 7 2009-2010 IUPSA YÖNETÝM KURULU BAŞKAN Sefa BAŞYİĞİT BAŞKAN YARDIMCISI M.Cihad AYGÜN GENEL SEKRETER Merve KURTAN SAYMAN Alper NAK İLETİŞİM SORUMLUSU Hacer TOPAK ÖĞRENCİ KOORDİNASYON SORUMLUSU Merve GÜZELLER BASIN YAYIN SORUMLUSU Kamil YALÇIN Sinan Tahir DİKİCİ Halil Aziz VELİOĞLU Büşra SERVER Mustafa AKKUZU Kübra SOĞUKKANLI Gülçe İren AKBAŞ 8 Eczacı’nın Çalışma Alanları Eczane Eczacýlýðý Hazýrlayanlar: SEFA BAÞYÝÐÝT HACER TOPAK MEHMET CÝHAD AYGÜN E czane kelime anlamýyla ilaçlarýn hazýrlan- Nöbet listeleri eczacý odalarý tarafýndan dü- dýðý veya hazýr ilaçlarla hastalarýn ilaç ih- zenlenir. Eczanelerde eczacýlara yardým eden tiyaçlarýnýn karþýlandýðý yerdir. Eczaneler ilaç kiþilere Eczane Teknisyeni (eczacý kalfasý) de- satýlmasýna ruhsat verilen dükkânlardýr nir. Eczaneler özel ve kamu kurumlarý (Sosyal Eczane Eczacýlýðý bir diðer ismiy- Güvenlik Kurumu) ile özel anlaþmalar yaparak le Serbest Eczacýlýk; eczacýlarýn mesleklerini bu kurumlara baðlý olanlarýn ilaçlara ulaþmasý- serbest eczanelerde sürdürmeleridir. Modern ný saðlarlar. Hastalarýn en sýk gördükleri saðlýk eczaneleri 4 yýllýk eczacýlýk fakültelerinden profesyonelleri eczacýlardýr, dolayýsýyla hiçbir mezun olarak eczacý unvaný almýþ kiþiler aça- karar alma otoritesi serbest eczanelerin öne- bilir. Türkiye’de eczanelerin ruhsatlarý Saðlýk mini inkâr edemez. Önümüzdeki yüzyýlýn ilk Müdürlüðü ve Saðlýk Bakanlýðý’nýn sorumlulu- yarýsýnda dünya nüfusu iki katýna çýkacaðýndan ðu altýndadýr. serbest eczanelerin gittikçe daha da önemli Bir eczanenin kullaným alaný 35 olacaðý düþünülmektedir. metrekareden küçük olamaz. Zemini yanmaz 2008 verilerine göre, yurdumuzda toplam ve temizlemesi kolay bir madde ile kaplanma- 24.119 tane serbest eczacý bulunmaktadýr. Ve sý gerekir. Bir eczanede izin verilen giriþ kapýsý serbest eczane baþýna düþen nüfus 2.965’dir. sayýsý 1 ile sýnýrlýdýr. Her hangi bir ilçede 2 veya daha fazla eczane varsa nöbet düzenlenir. Eczacı’nın Çalışma Alanları 9 Eczane Eczacýlýðý Ecz.Şekip ÖZTÜRK Öztürk Eczanesi, Fatih •Öncelikle bize kendinizden bahseder misiniz? Tabi, ben eczacý Þekip Öztürk. 1959 yýlý Þubat ayýnda Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’nden mezun oldum. Batý Trakyalýyým. Yani Yunanistan Türklerindenim. Bizim zamanýmýzda her fakültenin ayrý bir imtihaný vardý. Benim bütün gayem feni bitirip Teknik Üniversite’ye girmekti. Teknik Üniversite imtihanlarýna girdik, bir tek suali bile yapamadým. Büyük bir sükûtu hayal içerisinde eczacýlýk fakültesi imtihanlarýna girdim. Sonra, Ýktisat Fakültesi imtihanýna girdim. Ýmtihanlar ayrý olduðu için ilan tarihleri de deðiþikti. Ýktisat Fakültesi’ni kazandýðýmý öðrendim ve oraya kaydoldum. Arkadaþlar geldiler dediler “Sen Eczacýlýk Fakültesi sýnavlarýný da kazanmýþsýn”. Þimdi, ailemde ne eczacý ne de doktor var. Ben eczacýlýk fakültesi sýnavýna müracaat ettim fakat o zaman eczacýlýða aþýrý bir talep vardý. O dönemde isteyen eczacý istediði yerde eczane açamazdý. Bir ilçenin nüfusu 5000 kiþiyi aþmadýkça eczane açýlamýyordu. Sonra Demokrat Parti iktidara geldi, 1954 yýlýnda meclise bir önerge verildi: “Bu uygulama antidemokratiktir. Bu tahdit kalkmalýdýr”. Daha sonra kanunla tahdit kalktý, isteyen istediði yerde eczane açabilecekti. Bu sebeple aþýrý bir talep oluþtu eczacýlýk fakültesine. Biz o devrede fakülteye girdik. O devrede de baþka fakülte yok bir tek bizim fakülte var, o da 75 öðrenci alýyor. Yani o kadar kýymetliydi eczacýlýk fakültesine kayýt olabilmek. Dolayýsýyla eczacýlýðý kazanýnca oraya kaydýmý yaptýrayým dedim ve Ýktisat Fakültesi’nden kaydýmý sildirdim. •Meslekte 50 yýlý aþkýn bir geçmiþiniz var. Eczane açtýðýnýz ilk zamanlardan günümüze mesleðimizin deðiþim sürecini anlatýr mýsýnýz? Þimdi olduðu gibi bizim zamanýmýzda eczacýnýn mezun olduktan sonra yapabileceði iþlerin baþýnda eczane eczacýlýðý geliyordu. Tabi, bundan 50 yýl evvel Türkiye’de eczane çok azdý. Mesela Ýstanbul’da 1954 yýlýnda tahdit kalktýðý zaman, nüfusunun bir milyon olmasýna mukabil sadece 182 eczane vardý. Ve ben mezun olunca Fatih’teki 11. eczaneyi açtým. O zaman ana caddelerde eczane açmak bir ayrýcalýktý. Bütün ana caddelerde uzman doktorlarýn muayenehaneleri vardý. Benim karþýmdaki muayenehanenin doktoru her gün 30-40 hastaya bakardý. O yýllarda eczanelerin hususiliði þu, devamlý parayla satýþ yapýyoruz yani para yüzü görüyoruz, bir de ilaçlarýn ödemelerini 5-6 ay sonra yapýyoruz. Yani o devirde -þimdi düþündüðünüz zaman-, hakikaten çok iyiydi eczacýlýk. Zamanla bu tahdit kalkýp da izin çýkýnca özel eczacýlýk okullarý açýldý yetmiþli yýllarda. Bu da tabi çok etkiledi mevcut eczaneleri. Þöyle oldu: bizim fakülteden senede 50 kiþi mezun olurken, özel eczacýlýk ilk yýlýnda 500, ikinci yýlýnda bine yakýn eczacý mezun verdi. Bir anda eczacý sayýsý arttý. Sonra o Niþantaþý’ndaki özel eczacýlýk okulu Marmara Üniversitesi Eczacýlýk Okulu oldu. Bizim zamanýmýzda kamu kuruluþlarýyla anlaþýp ilaç vermek diye bir þey yoktu. Hasta gelir, parasýyla alýrdý ilacýný ve böylece eczacýlarýn kasasýna para girerdi. Bir baþka deðiþim de eczane laboratuarlarýnda yaþandý. Bugün baktýðýmýzda Ýstanbul’da 5000 eczane varsa bunlarýn yaklaþýk 100’ünde labaratuvar vardýr. Þimdi eczane açanlarda ise, usulen bir iki terazi alýnýyor, devlet de tamam laboratuar var deyip açma izni veriyor. Niye eczanelerde laboratuara gereksinim kalmadý, çünkü yapma ilaç yazan doktor yok. Eczacı’nın Çalışma Alanları 11 Eczane Eczacýlýðý Ecz.Şekip ÖZTÜRK Öztürk Eczanesi, Fatih Þu anda biz, eczanemizin sahibi görünüyoruz ama deðiliz, biz þu anda devletin bir memuru konumdayýz. Mesela bana günde 100 hasta geliyorsa, bunun 90’ý parasýz ilaç alýyor. Biliyorsunuz iþte Emekli Sandýðý, Baðkur, SSK filan… Hatta öyle bir duruma geldi ki çalýþma sistemi tamamen bilgisayara döndü, yani bizim eczacý olmamýza raðmen kendi bilgimizle kimseye ilaç veremiyoruz, deðiþiklik yapamýyoruz. Dolayýsýyla artýk bugünün eczanesiyle eskinin arasýnda %100 e yakýn fark var: çalýþma bakýmýndan, para tahsili bakýmýndan vb… •Eczacýnýn diðer çalýþma alanlarýna mukabil eczane eczacýlýðýný nasýl deðerlendiriyorsunuz? Siz de biliyorsunuz, eczacýnýn artýk diðer çalýþma alanlarýnda yer bulabilmesi çok güç. Türkiye’de her yýl 17 fakülteden yaklaþýk 1000 öðrenci mezun oluyor. Devletin bunlara iþ bulabilecek bir iþ sahasý yok. Mecburen o mezun olan arkadaþlar eczane açmaya yöneliyorlar. Yani bunun dýþýndaki sahalarda çalýþmak için, örneðin sadece bitkisel ilaç satýmý ya da dermokozmetik üzerine yoðunlaþma gibi farklý sahalarda çalýþmak için aile varlýðý lazýmdýr, para gerekmektedir. Yani ben mezun olduktan sonra eczane mi açayým, devlette mi çalýþayým, fabrikaya mý gireyim yoksa özel sektörde mesul müdürlük mü yapayým gibi seçenekleri aslýnda fazla yok. Çok dar bir saha var. Tek serbest olan eczane eczacýlýðý... Fakültede de kalabilirsiniz tabi eðer o yönde bir talebiniz varsa ama onun dýþýnda saha gerçekten çok dar. •Meslekte yaþadýðýnýz ilginç bir anýnýzý anlatýr mýsýnýz? Þimdi elli yýllýk bir eczacý olunca baþýmýzdan çok fazla olay geçti tabi. Ama þimdi aklýma gelen... Mesela þöyle bir olay yaþamýþtýk zamanýnda; Benim üçüncü katta devre arkadaþlarým kalýrlardý. Mezun olana kadar orada ikamet ettiler. Hem ders çalýþýrlardý hem de eczane eczacýlýðýný öðrenirlerdi. Neyse, bir sabah geldim, eczanenin önünde bir albay ve yanýnda bir bey var. Baðýrarak konuþuyorlar: “Dün sizden bir ilaç aldýk. Kanlýca civarýnda oturuyoruz. Ýlacýmýz yanlýþ verilmiþ. Annem komada! Sizden þikayetçi olacaðým…” gibi tehditkar cümleler sarf ediyordu. Ben çok heyecanlandým tabi.”Buyurun, sakin olun bir içeriye geçelim” dedim. Adam verdi reçeteyi, dedi ki: “Ýlaç yanlýþ verilmiþ. Sizi Saðlýk Bakanlýðý’na þikayet edeceðim.” çok iyi hatýrlýyorum þimdi doktorun yazdýðý ilacýn ikinci harfi normalde “i” iken doktor ikinci harfi “y” olarak yazmýþ. Bizim eczanede çalýþanlar da hastanýn yaþlý ve nefes sýkýntýsý çektiðini duyunca yazýlýþlarý çok benzeyen baþka bir ilaç vermiþ. Þimdi verilen ilaç astým tedavisinde kullanýlan bir ilaç, doktorun verdiðiyse vitamin. Ben o arada hemen Farmakoloji kitabýný açtým, bizim elemanýn verdiði ilacýn tertibindeki maddeyi buldum. Diyor ki “Bu tertip aðýzdan alýndýðýnda hiç bir tesir yapmaz.”. Ben onu okuyunca rahatladým tabi. Adama döndüm “Efendim eczanemizden yanlýþ ilaç verilmiþ özür dilerim. Ancak bu ilaç ne kadar kullanýlýrsa kullanýlsýn zarar vermez.”, sonra açtým kitabý gösterdim. Ýtiraz etmeye devam edince beraber Kanlýca’ya gittik. Doktor beni görünce “Eczacý bey, bir yanlýþlýk olmuþ ben ismi yanlýþ yazmýþým ama hiç önemli deðil, sizin hastayý görmenize gerek yok, siz üzülmeyin, problem yok.” dedi ve böylece meseleyi çözmüþ olduk. Sonra enteresandýr biz o 12 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz.Şekip ÖZTÜRK Öztürk Eczanesi, Fatih Eczane Eczacýlýðý albayla ahbap olduk. Bir eczacýyý en çok korkutan nedir? Yanlýþ ilaç verip de hastanýn ölmesi veyahut sakat kalmasý. Tabi elli yýllýk süreçte çok daha ilginç þeyler olmuþtur ama þimdi aklýma gelen bu. •Bu kadar uzun zamanda böyle bir iþletmeyi ayakta tutmanýzýn sýrlarý nelerdir? Kesinlikle þans: Ben buraya eczane açtýktan sonra istimlak geldi, daha müþteri bile gelmemiþken. Baþvekil Menderes’ti o zamanlar. Buradaki yapýlarý yýktýrýyordu, her taraf kazýlmýþ bir haldeydi. Sonra 1960’da ihtilal oldu. Böylece Ýstimlak olmadý, 50 senedir de buradayýz. Ama ihtilal olmasaydý o zaman ne olurdu bilemem belki baþka bir yere giderdik, belki baþka bir þey olurdu, Allah (c.c) bir kapý açardý. Asýl önemli olan da mesleðime olan sevgim. Bugün baktýðýnýzda sabah saat dokuzda Fatih’te eczanesinin baþýnda olan eczacý 15-20 yi geçmez... Ben, inanýr mýsýnýz 50 yýl olmasýna raðmen ilk günkü heyecanýmý taþýyorum. Benim vaktimi dolduruyor burasý, eski eczacý arkadaþlar ziyarete geliyor, ben fakülteyi ziyarete gidiyorum falan filan... Boþ kalmýyorum anlayacaðýnýz. Tabi eski olmanýn da avantajý yok deðil. Þimdi artýk “Öztürk’ün önünde buluþalým” diyorlar, yerimizi biliyorlar anlayacaðýnýz... •Mezun olduðunuz ilk yýllara dönersek, eczane eczacýlýðýný tercih etmenizin nedeni nedir? Þimdi olsa yine ayný kararý verir miydiniz? O zamanlar farklý bir karar vermeme olanak yoktu. Belki okulda kalabilirdim. Hatta þöyle bir hatýram var: O zamanlar çok meþhur bir Farmasötik Kimya hocamýz vardý, Prof. Dr. Hayriye Amal. Beni çok severdi. Bir de bir arkadaþ vardý, bir gün hoca beni çaðýrdý “Þekip, o arkadaþý bana getireceksin. Asistan yapacaðým. Seni düþünmüyorum.” dedi. Benim de derslerim iyiydi ama o arkadaþýnkiler daha da iyiydi. Bir de o zamanlar eczacý odasý asistanlara 100 lira yardým yapardý, asistanlarýn maaþý da 250 liraydý. Yani o parayla geçinmem biraz müþküldü. Onun için ben de eczane eczacýlýðýna yöneldim. Yine olsa aynýsýný seçerdim herhalde. Günümüzde artýk eczanenin açýlacaðý yer de önem kazandýðýndan eczane açmak zorlaþtý. •Eczane eczacýlýðýnýn diðer alanlara göre avantajlarý veya dezavantajlarý nelerdir?(Hastane, endüstri gibi) Yani bir kere birisinde devlet memuru oluyorsunuz, diðerinde kimse hesap soramýyor size. Serbest eczacýlýk biraz daha sempatik geliyor insana. Onun dýþýnda eczane eczacýlýðýnýn kazanç olarak bir þey ifade etmediðini belirtmem gerekir. Tabi bunu dýþarýdaki arkadaþlara anlatmak biraz zor. 2008 yýlýnda Maliye Bakanlýðý bir araþtýrma yapmýþ; O sene içinde eczacýlarýn %12’si zarar etmiþ mesela. Ama tabi her þeye raðmen eczane eczacýlýðýnýn bir rahatlýðý var sabah kaçta gelip akþam kaçta gideceðiniz konusunda kimseye hesap vermek zorunda deðilsiniz. Öðleden sonra arkadaþlarla buluþacaksýnýz kimseye hesap vermek zorunda deðilsiniz. Böyle bir rahatlýðý var yani. Ama bu rahatlýðý istismar etmemek lazým tabi. •Yeni nesil eczacýlara yani bizlere son olarak tavsiyeleriniz nelerdir? Benim tavsiyem þu, belki isteyerek belki istemeden bu mesleði seçtiniz ama her þeye raðmen bu mesleði sevin. Ýnsanlara hizmet etmek, saðlýklarýna bir nebze olsun yardýmcý olmak büyük bir mutluluk kaynaðýdýr. Gerçi hep kötümser konuþtuk ama inþallah iyi þeyler olur. Yeni eczacýlýk yasasý hazýrlanýrken meclisteki eczacý arkadaþlar bir þeyler yapmaya çalýþýrlar. Bilemiyoruz, durum karamsar ama iyimser olmak zorundayýz. Tavsiyemiz meslekleriyle ilgili olsunlar, kendilerini geliþtirsinler, yenilikleri takip etsinler. Eczane eczacýlýðýný tercih etmeyi planladýklarý için piyasaya ne kadar yakýn olurlarsa o kadar rahat ederler. Hepinize derslerinizde baþarýlar, hayýrlý, saðlýklý, mutlu bir ömür geçirmenizi diliyorum. Sefa BAŞYİĞİT Abdullah Şehid HUCA Eczacı’nın Çalışma Alanları 13 Eczane Eczacýlýðý Uzm. Ecz. Halil TEKİNER Yoğunburç Eczanesi, Kayseri •Öncelikle sizi kýsaca tanýyabilir miyiz? Eczacý anne-babanýn oðlu olarak Kayseri’de doðdum. 2004 yýlýnda Ankara Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’nden mezun oldum. Öðrencilik yýllarýmda bir süre Semmelweis Üniversitesi (Macaristan) Farmasötik Teknoloji Laboratuarý ve North Carolina Üniversitesi Moleküler Modelleme Laboratuarý’nda (ABD) stajyer öðrenci olarak çalýþtým. 2006 yýlýnda Ankara Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Enstitüsü Eczacýlýk Ýþletmeciliði ve Tarihi Anabilim Dalý’nda yüksek lisansýmý tamamlayarak ayný bölümde doktora çalýþmalarýma baþladým. Doktora tezimi “Türkiye’deki Görme Engelli Yetiþkinlerin Eczacýlýk Alanýndaki Ýhtiyaçlarý” konusunda hazýrlýyorum. Þu an Kayseri’de Yoðunburç Eczanesi’nin sahibi ve aile þirketimiz olan Ýrem Ecza Deposu’nun ortaðýyým. •Eczacýlýk mesleðini seçme nedeniniz nedir? Hiç piþman olup da keþke farklý bir meslek yapsaydým dediðiniz oldu mu? Eczacýlýk mesleðini seçmeye lise ikinci sýnýftayken karar verdiðimi sanýyordum. Geçenlerde kütüphanemde bulduðum eski bir defterden bu kararýmý henüz ilkokul ikideyken verdiðimi keþfettim. Üniversite giriþ sýnavýnda tek tercih yaparak eczacýlýðý seçtim ve birinci tercihim olan Ankara Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ni kazandým. Eczacýlýk mesleðini seçmemdeki en önemli etken þüphesiz her ikisi de eczacý olan anne ve babamýn bana güzel örnek olmalarý ve mesleðe çok küçük yaþlardan beri aþina oluþumdu. Eczacý olan ablam ve eniþtem de eczacýlýðý sevmemde etkili oldu tabi. Ýnsanlarýn iyileþme süreçlerinin bir parçasý olmak, onlarýn hikâyelerini dinlemek, onlarý anlamaya çalýþmaktan duyduðum mutluluk ve iç huzurunun da bu kararýmda rolü var. Üstelik her zaman var olacak, dinamik bir meslek eczacýlýk. Bu nedenle eczacýlýðý seçmiþ olmaktan hiç piþman olmadým. •Eczane eczacýlýðýna karar verme sürecinizi ve eczanenizin açýlýþ aþamalarýndan bahsedebilir misiniz? Öðrenciliðimde bir süre eczane eczacýlýðý ve akademisyenlik arasýnda bocaladým. Bu sürede üniversitede kalmanýn da týpký eczane eczacýlýðý gibi kendine göre bazý avantaj ve dezavantajlarý olduðunu gördüm. Ýkisi arasýnda bir seçim yapamayýnca da her ikisini birden yapmaya karar verdim. Lisansüstü çalýþma yapacaðým bölümün laboratuar çalýþmalarýnýn olmamasý ve büyük ölçüde mesleðin sözel kýsýmlarýný (eczacýlýk mevzuatý, eczacýlýk tarihi, etik, vb) içeriyor oluþu, benim eczanedeki çalýþmamý aksatmadan akademik çalýþma yapmamý kolaylaþtýrdý. Eczanemi açarken en büyük desteði babamdan aldým. Mimar bir arkadaþýmýz eczanenin yerleþim düzenini oluþturmamýza yardýmcý oldu. Kendi ilgilerimi de göz önünde tutarak içerisinde tarihi ilaç þiþeleri ve eczacýlýkla ilgili kitaplarýn sergilendiði özel bir bölüm bile oluþturduk. Bence çalýþtýðýmýz mekâný kendi zevklerimize uygun þekilde oluþturup içselleþtirebilmemiz çalýþma verimimizi artýrmamýz için oldukça önemli. 14 Eczacı’nın Çalışma Alanları Uzm. Ecz. Halil TEKİNER Yoğunburç Eczanesi, Kayseri Eczane Eczacýlýðý •Eczane eczacýlýðýndan ve çalýþma koþullarýnýzdan bahseder misiniz? Eczane eczacýlýðý benim için keyifli bir meslek. Tek istisnasý eczanede hastalarla birlikte geçireceðimiz zamaný gereksiz bürokratik iþlemlerle ve genellikle bilgisayar baþýnda geçirmek zorunda kaldýðýmýz zamanlar. Çalýþma koþullarý çok kolay deðil elbette, monoton bir düzene alýþýyor bir süre sonra insan. Ama günümüzde hangi mesleðinki kolay ki? •Yeni mezun arkadaþlarýmýzýn çoðu (yaklaþýk % 90’ý) eczane açmayý düþünüyor. Eczane eczacýlýðýnýn avantaj ve dezavantajlarý nelerdir? Eczane eczacýlýðýnýn avantajlarý bence þunlar: Her þeyden önce baþkalarýnýn saðlýðýna kavuþmasýnda etkin bir rolünüz var. Bu insani açýdan çok güzel bir þey. Sonra, kendi iþinizin sahibisiniz, eczanenizde gerekli düzenlemeleri kendi görüþleriniz doðrultusunda yapma hakkýnýz var. Üçüncüsü eczaneye sürekli yeni hastalar geliyor; onlar yakýnlarýný, arkadaþlarýný getiriyor ve böylece yeni kiþiler tanýyor, daha geniþ bir çevre ediniyorsunuz. Dezavantajlarýna gelince... Eczane sayýsýnýn önlenemez bir hýzla artýþý beraberinde rekabeti de getiriyor. Eczane eczacýlarýnýn uymakla yükümlü olduðu prosedürün çokluðu, provizyon sisteminden kaynaklanan sorunlar, sürekli deðiþen geri ödeme talimatnamelerinin eczacýlarýn mesleki doyumunu olumsuz etkilemesi de dezavantaj. Buna devletin eczacýlara olan ödemelerinin geciktirilmesi ve gereksiz ilaç kesintilerini de eklediðimizde, durum daha da vahim. Ama her þeye raðmen ben eczane eczacýlarýnýn gelecekte daha güzel günlere kavuþacaðýna inanýyorum. Evet, buna samimiyetle inanýyorum. •Son olarak biz öðrencilere tavsiyeleriniz nelerdir? Tavsiyede bulunmayý açýkçasý çok sevmiyorum; çünkü tavsiyeler bir yerde “ben bilirim” anlamýna geliyor. Ama þu anki aklýmla yeniden öðrenci olsam ne yapardým, iþte bunu anlatabilirim size: Her þeyden önce yaptýðým iþi en yüksek kalitede yapmamý saðlayacak þeylere öncelik verirdim. Öðrenciyken sahip olduðu zaman ve imkânlarý mezun olduktan sonra çok fazla bulamýyor insan. Sözgelimi, bildiðim yabancý dilleri ilerletip yenilerini öðrenmeye, mesleðimle ilgili bilgisayar programlarý ve teknolojiyi daha iyi kullanmaya, yurtdýþýnda alanýmla ilgili yapýlan çalýþmalarý daha iyi takip edebilmek için mesleki dergileri okumaya, iletiþim ve sunum kabiliyetlerimi artýrmaya çalýþýr, mesleki toplantýlara katýlmaya daha çok özen gösterirdim. Dünya öyle büyük bir hýzla ilerliyor ki, harcadýðýmýz tek saniye bile bizler için telafisi olmayan büyük bir kayýp… Buraya kadar söylediklerim eczacýlýk mesleðiyle ilgiliydi. Bunun dýþýnda yapýlacak þeylere de önem verirdim mutlaka; Ýstanbul’u Ýstanbul yapan tüm güzellikleri keþfetmeye, ilginç sergi, konser, sinema ve tiyatrolarý kaçýrmamaya çalýþýrdým. “Yaþadým” diyemeyeceðimiz bir yaþam, neye yarar? Merve GÜZELLER Hacer TOPAK Sefa BAŞYİĞİT Eczacı’nın Çalışma Alanları 15 Eczane Eczacýlýðý Büşra BEZİRGAN Ankara Eczanesi , Düzce Merhaba arkadaşlar, Benim eczane maceram staj gerekliliði dolayýsýyla baþlamadý aslýnda. Lise boyunca týp ve diþ hekimliði bölümlerine girmek istemiþ fakat sýnavlar sonucunda çok da bilgim ve isteðim olmadýðý halde yalnýzca saðlýk bilimiyle ilgili bir bölüm olduðu için tercihlerim arasýnda bulunan eczacýlýk bölümüne yerleþmiþtim. Fakültenin ilk yýlýnda çok farkýndalýkla bulunmadýðým bu bölümü bir an önce tanýmam ve sevmem gerektiðini düþünüyordum. Bu nedenle 1. sýnýfta henüz alan derslerimiz baþlamamýþ olmasýna karþýn memleketim olan Düzce’de bir eczanenin kapýsýný çalýp iþe bir yerden baþlamak istediðimi ve eczane eczacýlýðýný yakýndan görmek istediðimi dile getirdim. Eczacý Ýclal Türkmen ve çalýþanlarý staj olmadýðý halde eczanede bulunmak istediðimi görünce beni hoþgörü ve mutlulukla karþýladýlar. Böylelikle Ankara Eczanesi’ndeki staj serüvenim baþlamýþ oldu. Eczane saðlýk ocaðý yakýnlarýnda bir semt eczanesiydi. Eczacý ve çalýþanlar eczaneye gelen hastalarýn çoðunu daha evvelden tanýyor, hastalarýn önceki hastalýklarýný varsa ameliyatlarýný biliyor, hastalýklarýnýn seyirlerini takip ediyordu. Hastalarýn yalnýzca reçetelerini hazýrlamakla kalmayýp onlarý hayatlarýný kolaylaþtýracak diðer ürünler ve yaþam tarzlarý hakkýnda bilgilendiriyorlardý. Eczane çalýþanlarý yaþlý olan ve yalnýz yaþayan hastalarýn ilaçlarýný evlerine dek ulaþtýrýyor, ilaçlarýný düzenli kullanýp kullanmadýklarýný kontrol ediyordu, bu görevi çok ciddiye alýyorlardý. Aslýnda Düzce’de hasta olmak tabiri yerindeyse konforlu bir durum. Düzce’de 2005 yýlýndan bu yana - pilot bölge olduðu için - aile hekimliði uygulanýyor. Aile hekimliði; saðlýk ocaklarýnýn son zamanlarda, alýnan ilaçlarý yazdýrma ve hastaneye sevk etme noktasýna dönüþmesinden dolayý geçilmesi planlanan yeni bir sistem. Aile hekimleri, hastalarýn yalnýzca o anki hastalýk durumunu gidermekle yükümlü deðiller. Koruyucu hekimlik yani hastalýk görülmeden önce alýnabilecek önlemleri hastaya bildirmek de görevleri arasýnda. Hastalarýn ya da aile fertlerinin aþý takiplerini yaptýklarý, aile fertlerinden birinin hastalýðýnýn diðerleri üzerine etkilerini hastayla paylaþtýklarý için aile hekimi adýný almýþlar. Tabi kulaða hoþ geliyor ama bu tanýmýn tamamýnýn uygulanmasý kýsa vadede elbette mümkün deðil. Fakat yaþlý hasta ziyaretleri konusunda gerçekten hassas aile hekimleri. Bebeklerin aþý takvimiyle ilgili uyarýlarý da gerekirse telefonla bildirecek kadar titizler. Aile hekimliðinin eczaneye yansýmasý ise saðlýk ocaðýndan çok farklý deðil. Eczanede durum böyleydi peki ya ben teoride az olan pratikte hiç olmayan deneyimimle 16 Eczacı’nın Çalışma Alanları Büşra BEZİRGAN Ankara Eczanesi , Düzce Eczane Eczacýlýðý ne yapabilirdim ki... Neyse ki bana verilen ilk görev ilaçlarýn yerini öðrenmekti. Ardýndan uzun bir süre elimde makas önüme gelen kupürleri kesmekten sýkýlmýþken reçete hazýrlamaya ve reçete girmeye baþladým. Bir sonraki aþama raporlu reçetelerdi. Sýk sýk Saðlýk Bakanlýðý’nýn yaptýðý deðiþiklikleri takip ediyor, hangi hastalýk ya da etken maddeler için hangi prosedürlerin uygulanmasý gerektiðini öðreniyorduk. Ayrýca eczacýmýzla birlikte kýrmýzý – yeþil reçete kontrollerini yapýyorduk. Beni bu eczane içi görev rotasyonunda en çok mutlu eden majistral ilaç hazýrlama kýsmýydý. Farmasötik Teknoloji laboratuarlarýnýn minimalize edilmiþ bu halinde ilaç hazýrlamak beni eczacý olma duygusuna en çok yaklaþtýran þeydi þüphesiz. Ýlaç dýþýnda saç preparatlarý, sivilce ilaçlarý hazýrlýyordum her gün bolca. Ankara Eczanesi’ndeki 2 ay boyunca en alttan baþlayýp tüm görevlerde bulunarak tamamladýðým çalýþma süreci sonraki yazlar da zorunlu stajlarýmla yinelendi. Yaptýðým stajlar sonunda amacýma ulaþýp mesleðimi tanýdým. Hastalarla birebir iletiþim halinde olmak, bildiklerinizi paylaþmak, onlara faydalý olduðunuzu görmek çok güzel bir duygu. Mesleðimizin en güzel icra þekli bence eczane eczacýlýðý. Tüm zorluklarýna raðmen... Umarým siz de eðitiminizi verimli ve geleceðinizi þekillendirecek stajlarla taçlandýrýrsýnýz. Eczacı’nın Çalışma Alanları 17 Eczane Eczacýlýðý Uzm. Ecz. Abdullah Caner GÜVEN Güven Eczanesi, Erzurum •Öncelikle bize kendinizden bahseder misiniz? 1980 yýlýnda Erzurum’da doðdum. Aslen Aðrý, Eleþkirt’liyim. Ýlköðretim ve lise tahsilimi Erzurum’da tamamladým. 1998 yýlýnda Erzurum Anadolu Lisesi’nden mezun oldum ve ayný yýl yapýlan ÖSS/ÖYS sýnavý sonucu en yüksek puaný alarak Atatürk Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ni kazandým. 2002 yýlýnda mezun olduktan hemen sonra Erzurum’da, Güven Eczanesi’ni açtým. O tarihten beri serbest eczacýlýk yapýyorum. 2005 yýlýnda sýnýf arkadaþým Ecz. Fulya GÜVEN ile hayatýmý birleþtirdim. Evliyim ve bir çocuk babasýyým. •Mezun olduktan sonra eczane eczacýlýðýný seçme nedeniniz nedir? Mesleðin farklý alanlarýnda çalýþmayý düþündünüz mü? Aslýnda eczane eczacýlýðýný tercih etmem ile eczacýlýk fakültesini tercih etmem ayný nedendendir. Üniversite sýnavýnda dahi tek tercih yapmýþtým. Ailemin önerisi ve teþviði bu yönde oldu. Akrabalar içerisinde 4-5 tane eczacý var. Eczaneyi açtýðým ilk yýllarda özel sektör düþünmüþtüm ama daha sonra bundan vazgeçtim. Yaptýðýnýz iþin ölçeði ne olursa olsun, patron sizseniz iþinizi biraz daha rahat yapabiliyorsunuz. •Son zamanlarda yaþanan sýkýntýlarý deðerlendirip, mesleðimizle alakalý keþkeleriniz oldu mu? Yaþanan sýkýntýlarýn temel nedeni eczane eczacýlýðýnýn yeniliklere kapalý olmasýdýr zannýmca. Kendi fikrim bir “Ýstemezük!” sendromu yaþadýðýmýzdýr. Bunun nedeni de geçiþ süreçleri ile öngörü ve fizibilite çalýþmalarýndaki baþarýsýzlýklardýr. En son Medula faciasý ortada. Uyarýlara raðmen gerekli önlemler alýnmadýðý için günlerdir sistem tam manasý ile kullanýlamýyor. Sonra kamu kurum iskontolarý ve sürekli deðiþen geri ödeme koþullarý da bize yenilikleri öcü gibi gösteren kavramlar. Aslýnda benim hayalim Ankara Üniversitesi Týp Fakültesiydi. Hekimlik, mesleðimin ilk yýllarýnda “En elit ve saygýn meslek” gibi görünüyordu gözüme. Tek keþkem doktor olmaktý ama bu noktadan sonra fikirlerimin deðiþtiðini anlýyorum. 18 Eczacı’nın Çalışma Alanları Uzm. Ecz. Abdullah Caner GÜVEN Güven Eczanesi, Erzurum Eczane Eczacýlýðý •Eczanede eczacýlarýn görevleri nelerdir ve çalýþma koþullarýnýzý anlatýr mýsýnýz? Bir kere þunun altýný çizmek gerekiyor. Eczacýnýn eczanesindeki en önemli görevi eczacýlýk yapmaktýr. Akþamdan akþama kasayý tahsil etmeye gelen ya da iþleri bir baþkasýna devredip kendi köþesinde gazete okuyan (sözüm özellikle genç eczacýlaradýr), kendi mesleði dýþýnda sair iþlerle uðraþan bir eczacý olmak o eczacýnýn eczacýlýðýnýn duvarda asýlý diplomasýndan öteye gidememesine neden olur. Hastalarla birebir muhatap olmak, gündemi ve yenilikleri takip etmek, hasta ve hasta yakýnlarý tarafýndan sorulan sorulara en doðru ve net yanýtlarý verebilmek, reçetelerini kendi kontrolünde fatura etmek, kurumlarla koordinasyonlu çalýþabilmektir eczacýnýn görevi. Sonuçta mesleðimiz bu, yapacaðýmýz iþ bu. Geri ödeme koþullarýný, ödemeleri, gelir-gider dengesini elemanlarýmýz ya da akrabalarýmýz deðil, bizzat, bizler takip etmeliyiz. •Fakülteden mezun olan arkadaþlarýmýzýn çoðu (yaklaþýk%90’ný) eczane açmayý düþünüyor. Eczanenin diðer alanlara göre avantajlarý ve dezavantajlarý nelerdir? En önemli avantajý kendi iþinizin patronu olmanýzdýr, insiyatif tamamen sizdedir. Ancak buradan istediðim saatte giderim, istediðim saatte çýkarým manâsý çýkarýlmasýn sakýn. Her iþte olduðu gibi eczacýlýkta da disiplin esastýr. Dezavantajlarý ise sayýlamayacak kadar çoktur; -Personel çalýþtýrmak baþlý baþýna bir sýkýntýdýr. -Vergiydi, faturaydý, evraktý derken günlerin nasýl akýp gittiðini fark edemezsiniz. -Tatile gidemezsiniz, en azýndan rahat rahat… -Risk tamamen sizdedir; geri ödeme alamama ya da sair sýkýntýlarda ödenmesi gereken evrakla siz muhatap olursunuz, çoðunlukla bu risk geri ödeme aldýðýnýz süre ve stoðunuzdaki ilacýn toplamý kadardýr ki bu hiç de azýmsanmayacak bir rakama tekabül etmektedir. -Paramý alabilecek miyim paranoyasý hayatýnýzýn bir parçasý olur. -Her ne kadar birinci basamak saðlýk sunucusu olsanýz da bir ticarethane iþletiyorsunuzdur ve bununla ilgili bütün sorumluluklarý ve dolayýsýyla sorunlarý da üstlenmiþ olursunuz (Tahsil edilemeyen veresiyeler, etik dýþý davranan diðer iþletmeler v.s). Bu listeyi uzatmak mümkün ama bu yukarýda bahsettiðim sorunlar disiplinli çalýþan bir iþletmede rahatlýkla bertaraf edilebilecek türden sorunlardýr. • Eczanenizde yaþadýðýnýz farklý bir anýnýz oldu mu? Varsa bunu bizimle paylaþýr mýsýnýz? Faal ve canlý bir bölgede eczacýlýk yaptýðým ve iþimle çok alakadar olduðum için çok sayýda aným var. Bunlardan en ilginci katýlým payý ödemek istemeyen bir hastane personeli ile ilgilidir. -Selamünaleyküm, hayýrlý günler. -Aleykümselâm, hoþ geldiniz. -Þu reçetedeki ilaçlarý alabilir miyim? -Elbette. Buyurun oturun. Reçeteyi sisteme girdik ve katýlým payýný hesaplayýp söyledik. Eczacı’nın Çalışma Alanları 19 Eczane Eczacýlýðý Uzm. Ecz. Abdullah Caner GÜVEN Güven Eczanesi, Erzurum -Gardaþ biz yüzde vermiyoruz. -Anlayamadým, kusura bakmayýn. -Biz yüzde vermiyoruz eczacý bey. Aslýnda lafý nereye getireceðini anlamýþtým ama yine de iþi yokuþa sürmek istedim. Resmî Gazeteyi açtým: -Gazi misiniz? -Hayýr! -Þehit yakýný? -Hayýr. -Ýþ kazasý mý? -Hayýr. -Bunlar muafiyet raporlu ilaç da deðil?! -Rapor yok! -Yatan hasta da deðil, zaten Yeþil Kart da yatan hasta reçetesi karþýlanmaz! -Ayakta hasta, yatmýyor. -Radyolojik tetkik ilacý da yazýlmamýþ! -Eczacý Bey ben hastane personeliyim, biz yüzde vermiyoruz! -E baktýk iþte, Resmî Gazetede “Hastane Personeli Yüzde Vermez!” yazmýyor ki… Hem bu reçete sizin de deðil! -Yazmasýn, millet almýyor. -Ben kendimi toplumdan dýþladým, katýlým payý almama konusunda vicdani ret yaptým! -Anlayamadým! -Anladýn, anladýn! -Bak eczacý bey bunu yüzdesiz vermezsen sonra sana sýkýntý… Gerisini tahmin ediyorsunuzdur! Sýkýntýyý yaþayan kiþi ben olmadým! •Son olarak mesleðe adým atacak olan bizlere tavsiyeleriniz nelerdir? Her meslekte olduðu gibi eczacýlýkta da esas olan dürüstlüktür, doðruluktur, vatanseverliktir! Ýþinizi severek ve toplumun her kesimi tarafýndan doðru kabul edilen içtimaî kurallar silsilesi içinde yapýn. Baþkalarýnýn ne yaptýðý deðil, sizin ne yaptýðýnýz önemlidir. Bir kiþiden, hâþâ, çalmanýn sonunda o kiþiden helâllik almak mümkündür. Ancak size ödeme yapan devlet olduðunda 72 milyon insanýn hakký söz konusu olur ki devlet malýna kastedenin her iki dünyada sonu pekiyi deðildir. Doðru çalýþanýn eli her zaman güçlüdür, çünkü zayýf noktasý yoktur; kendisine yapýlan haksýzlýklara en saðlam ve dirayetli þekilde karþý çýkar. Ezmez, ezilmez, sevilir, sayýlýr. Sefa BAŞYİĞİT 20 Eczacı’nın Çalışma Alanları Uzm. Ecz. Cengiz ZEYDAN Semt Eczanesi, Esenler Eczane Eczacýlýðý • Öncelikle sizi tanýyabilir miyiz? 1983 doðumluyum. Zeytinburnu Adile Mermerci Anadolu Lisesi’nden 2001 yýlýnda mezun oldum. Lisans eðitimimi 2005 yýlýnda Hacettepe Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’nde tamamladým. Mezun olduktan üç ay sonra Ýstanbul’un Esenler ilçesinde eczanemi açtým. Halen eczanemin sahibi ve mesul müdürü olarak görevimi sürdürmekteyim. 2009 yýlýnda da Marmara Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’nde Farmasötik Kimya alanýndaki yüksek lisans eðitimimi tamamladým. •Neden eczacýlýk mesleðini tercih ettiniz? Çocukken amcamýn kalfa olarak çalýþtýðý eczaneye giderdim. Buranýn normal bir ticarethane olmadýðýný hemen anlýyordunuz. Beyaz önlüklü, gelen hastalarý ilgiyle dinleyen, güler yüzlü insanlarla karþýlaþýyordunuz. Ýlaç þiþeleri, arka kýsýmda majistral ilaç yapýmýnda kullanýlan araç gereçler beni etkiliyordu. Ayrýca insanlarýn eczacýya saygýsý þimdikinden çok daha fazlaydý. Eczacýlýk ilgi duyduðum bir meslekti. • Eczacý olarak mesleðin diðer alanlarýnda çalýþma imkânýnýz varken neden serbest eczacýlýðý düþündünüz? Öðrenciyken diðer seçenekleri de deðerlendirdim. Hepsinin bana göre uygun olmayan yanlarý vardý. Üniversitede kalmayý çok isterdim; ama özellikle kadro sýkýntýsý benim gibi birçok kiþiyi bu þýktan vazgeçiriyor. Kadro bulsanýz bile sonuçta bilime verilen deðer ortada. Ýmkânsýzlýklar yüzünden verimli bir çalýþma yürütmek çok zor. Kamuda çalýþmaya pek sýcak bakmýyordum. Kendi eczanemin olmasý, düzenli takip ettiðim ve saðlýk hizmeti verdiðim hastalarýmýn olmasý bana daha cazip geliyordu. Ama eczane açmayý düþünmeyenler için kamu iyi bir seçenek. Fabrika stajýnda özel sektördeki çalýþma þartlarýný da deðerlendirme fýrsatý buldum. Sonuçta mesleðimi kendi eczanemde icra etmeye karar verdim. •Eczane eczacýlýðý yapmak isteyen arkadaþlarýmýzýn sayýsý oldukça fazla. Onlarý bekleyen zorluklar ve onlara tavsiyeleriniz nelerdir? Öncelikle eczane açýlabilecek yer bulmak oldukça zor. Eczane açmayý düþündükleri yeri çok iyi araþtýrmalarý lazým, acele etmemek gerekiyor. Nakil eczane sayýlarýnda artýþ var. Bu nakiller eczacýya hem maddi hem manevi yönden zarar veriyor. Ayrýca eczane açmadan önce mesleki ve ticari açýdan deneyim kazanmak gerekiyor. Stajlar bu konuda çok önemli. Beþ yýllýk eðitime geçiþte stajlarýn arttýrýlmasýný olumlu buluyorum. Biz sadece ikinci sýnýfý bitirdiðimizde kýsa süreli eczane stajý yapmýþtýk. Mezun olduðumda müstahzar isimlerini bilmiyordum. Stok yönetimi gibi konularda yetkin deðildim. •Mesleðimizde son günlerde yaþanan sýkýntýlarla alakalý düþünceleriniz nelerdir? Dört buçuk yýllýk eczacýyým, sýkýntýsýz bir günümüzün geçtiðini bilmem. Çünkü sorunlarýmýz tam olarak çözülmüyor, hatta bu sorunlara yenileri ekleniyor. Saðlýklý çalýþmayan provizyon sistemleri üzerinden saðlýk hizmeti vermek kolay olmuyor. Buna bir türlü çözüm bulunamadý. Fiyat düþüþlerinden ve kamu kurum iskontosu Eczacı’nın Çalışma Alanları 21 Eczane Eczacýlýðý Uzm. Ecz. Cengiz ZEYDAN Semt Eczanesi, Esenler artýþlarýndan dolayý ciddi stok zararlarýmýz oldu ve bu zararlar çoðunlukla karþýlanmadý. Muayene ücretlerinin eczaneler aracýlýðý ile alýnmasýnýn uygun olmadýðýný defalarca dile getirdik mesela. Hala uygulama devam ediyor. Yakýnda ÝTS devreye alýnacak. Her geçiþ döneminde eczacýlarýn ve hastalarýn ciddi maðduriyetleri oluyor. Alt yapýsý tamamlanmadan, bu konuda eczacýlarýn görüþü alýnmadan uygulamalar baþlatýlýyor. Benzer þekilde çeþitli sýkýntýlarýmýz var. Bunlarý dile getirdiðimizde çözüm yerine eczacýyý tehdit etmeyi seçiyorlar. Bazý ilaçlarýn eczane dýþýnda satýlmasý düþünülüyor. Ýlacýn eczacýdan ayrý düþünülmesi mümkün deðil. Ýlacýn sadece ticari bir meta olarak görülmesi ciddi saðlýk sorunlarý doðuracaktýr. Saðlýklý bir gelecek için bu anlayýþtan vazgeçilmeli, eczacýnýn mesleki bilgisi ve deneyimini daha verimli kullanabileceði çalýþma þartlarýnýn saðlanmasý gereklidir. •Peki, Eczacýlýk mesleðini yeterince icra edemediðimizi mi düþünüyorsunuz? Hastalarýmla arzu ettiðim þekilde ilgilenemiyorum. Eczacýlýk hastalara sadece ilaç satmak ve ilaç kutularýna kullaným talimatlarýný yazmak deðildir. Eczaneler koruyucu saðlýk hizmetinin de verildiði; kronik hastalýðý olan bireylerin takip edildiði; hastalarýn ilaç etkileþimleri, dozaj formlarýnýn kullanýmý, ilaçlarýn önlenebilir yan etkileri gibi konularda aydýnlatýldýðý yerlerdir. Özellikle ülkemizde eczacýya büyük sorumluluklar düþüyor. Ancak gelinen süreçte, mesleðimizi icra edebileceðimiz zaman dilimi kýsýtlanmýþtýr. Bütün günümüz hastalara, ilaçlarýna neden fiyat farký çýktýðýný, muayene borcunun nereden kaynaklandýðýný anlatmakla geçiyor. Hastaya ilacýnýz ödenmiyor dediðiniz zaman, reçetenizde veya raporunuzda þu eksikler var dediðiniz zaman hasta karþýsýnda sizi bulduðu için size sitem ediyor. Asýl eczacýlýk hizmetini vermeye vaktimiz kalmýyor. Bazen provizyon sistemi günlerce çalýþmýyor, bu durumda hastalar ilaca ulaþamýyor. Yine karþýlarýnda eczacýlar var. Eczacý ve tahsildar kelimelerinin yan yana anýlmasý, mesleðimizin saygýnlýðýný da azaltýyor. Biz bunu istemiyoruz. Daha iyi eczacýlýk hizmeti vereceðimiz çalýþma ortamý saðlanmalýdýr. •Mesleðimizin geleceði ile ilgili ne düþünüyorsunuz? Zor günlerden geçiyoruz. Ýlacýn eczane dýþýnda satýlmasýna iliþki planlar var. Buna hem kendimiz hem de hastalarýmýz adýna karþý çýkmalý, birlikte hareket edip tepkimizi göstermeliyiz. Mesleðimizin geleceði ile ilgili diðer bir kaygý verici durum da mezun sayýsýdýr. Yeni eczacýlýk fakülteleri açýlýrken ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmuyor. Türk Eczacýlar Birliði gibi konunun muhataplarýnýn görüþü sorulmadan, mesleðin geleceði ile ilgili kararlar alýnmamalýdýr. Hala yeni fakültelerinin açýlmasý düþünülüyor; ama mezunlarýn nasýl istihdam edileceði düþünülmüyor. Kamunun alacaðý eczacý sayýsýnýn da artýrýlmasý gerekiyor. •Son olarak hala fakültede öðrenime devam eden bizlere tavsiyeleriniz nelerdir? Üniversite yýllarý hayatýmýzýn belki de en güzel dönemidir. Dersler zor geliyor, okulun hemen bitmesini istiyoruz; ama meslek hayatý çok daha yorucu. Sabah dokuzda eczanenizde olmanýz gerekiyor, akþama kadar ordasýnýz. Eczacýlýk dýþýnda zamanýmýn büyük kýsmýný ayýrdýðým müziðe olan ilgim o yýllardan gelir. Aktif spor yaþantýma da üniversite yýllarýnda baþlamýþtým. Ayrýca fakültede çeþitli görevler aldým. Sizlere tavsiyem hayattan tat alabilmek için o yýllarý iyi deðerlendirmeniz; mesleki alanda baþarýlý olmak içinse giriþimci olup çeþitli görevler almanýz, kendinizi en iyi þekilde donatmanýzdýr. Sefa BAŞYİĞİT, Taha Yasir BALCI, Abdullah İPEK 22 Eczacı’nın Çalışma Alanları Gözde ERMİŞ Hava Eczanesi, Eskişehir Eczane Eczacýlýðý Merhaba arkadaşlar, 2009 yýlý yaz stajýmý Eskiþehir’de askeri hastane karþýsýnda bir eczanede yaptým. Ýsmini karþýsýndaki hastaneden almýþ; Hava Eczanesi. Eczane çalýþanlarýnýn da yardýmýyla beklediðimden çok daha keyifli bir staj dönemi geçirdim. Eczacýlýk Fakültesi’ne gelirken ve bu fakültedeki ilk stajýma kadar geçen sürede eczane eczacýlýðýnýn çok rahat bir iþ olduðunu düþünüyordum ve mezun olduktan sonra eczane eczacýlýðý yapmak istiyordum. Staj sonunda eczane eczacýlýðý yapmak konusundaki fikrim deðiþmedi açýkçasý fakat eczane eczacýlýðýna bakýþ açým deðiþti. Sandýðým kadar kolay olmadýðýný hem fiziksel, hem zihinsel olarak çok yorucu olduðunu anladým. Tüm gün insanlarla iletiþim içindesiniz ve bir sürü farklý karakterde, farklý kültürde insan geliyor eczaneye ve siz hepsiyle ilgilenmek, onlara kendilerini iyi hissettirmek zorundasýnýz. Sosyal hayattaki gibi kendi tercih ettiðiniz insanlarla deðil sizi tercih eden insanlarla iletiþim içerisinde oluyorsunuz. Çevremizde çok sayýda eczane vardý. Hastane kapýsýna en uzak eczane bizdik, fakat en yoðun eczane de bizimkiydi. Bu da Hava Eczanesi çalýþanlarýnýn güler yüzlü ve ilgili olmasýndan kaynaklanýyordu. Stajýmýn ilk günleri benim için çok zor geçti açýkçasý. Eczaneyi tanýmaya, olup biteni anlamaya çalýþtým, bankonun arkasýndaydým ilk defa ve hiç bir þey benim 3 yýllýk üniversite eðitiminde öðrendiklerim gibi deðildi. Ve yanlýþ meslek seçtiðimi düþünmeye baþlamýþtým. Eczane çok yoðun olduðu için herkes bir hastayla meþgul oluyordu ve ben boþ olunca yeni gelen hastalar bana geliyorlardý, sorular soruyorlardý. Eczacýmýz hemen devreye girip hem beni hem hastayý bilgilendiriyordu ilk zamanlarda. Tabi ilerleyen günlerde böyle devam etmedi. Hastalarýn dilinden anlamaya, ilaçlarýn ticari isimlerini, raflardaki yerlerini öðrenmeye, reçete girmeye baþladým. Ve o zaman anladým, evet istediðim buydu. Ben tam olarak bu iþi yapmak istiyordum. Ýnsanlarýn bir saðlýk sorunu yaþadýklarýnda ilk geldikleri, güvendikleri bir yer eczane ve bu güveni saðlamak eczacýnýn elinde. Bir süre sonra insanlar sizi ailesinden biri gibi kabul ediyor. Hem saðlýk danýþmanlýðý yapýyorsunuz, hem psikolojik danýþmanlýk yapýyorsunuz. Ve her hasta tek hastasý kendisiymiþçesine ilgi bekliyor sizden. Ýlk zamanlar beni hayrete düþüren olaylardan biri de buydu. Çok az insan ilacý ismiyle istiyor sizden. Leman Teyze’nin pembe ilacýný, Dursun Amca’nýn iltihap kurutucusunu (antibiyotikmiþ:) Eczacı’nın Çalışma Alanları 23 Eczane Eczacýlýðý Gözde ERMİŞ Hava Eczanesi, Eskişehir ) ya da Fatma Haným’ýn ilaçlarýný ne zaman yazdýracaðýný bilmeniz gerekiyor. Hatta týp terimlerinin yanýnda bir de halk terimlerini öðrenmeniz gerekiyor. Yani uzaktan görüldüðü kadar kolay bir iþ deðil eczane eczacýlýðý. Eczacýnýn da çok iyi olmasý yetmiyor hastalarý memnun etmek için. Eczanedeki diðer çalýþanlarýn da güler yüzlü, ilgili ve ayný zamanda bilgili olmasý gerekiyor. Çünkü insanlar kapýdan içeri girdiklerinde birçok çalýþanla karþý karþýya oluyor ve tüm hastalarla eczacýnýn ilgilenmesi mümkün olmuyor. Eczacýmýz Hatice Haným genç yaþýna raðmen fazlasýyla tecrübe sahibi bir bayandý. Gündemi çok iyi takip ediyordu. Ýþini çok seviyor olmasý bunda çok büyük bir etken. Ýnsanlarýn eczacýlardan bahsederken dedikleri gibi günde yarým saat uðramak yerine tüm gününü eczanesinde hastalarýyla ilgilenerek geçiriyordu. Birçok arkadaþým staj boyunca eczacýyý çok az gördüklerinden, stajlarýnýn çok verimsiz geçtiðinden yakýndýlar. Bu yüzden onun yanýnda staj yaptýðým için çok þanslý hissediyorum kendimi. Sorduðum her soruya cevap alýrken o an aklýma gelmediði için soramadýðým birçok soruma cevap alabiliyordum. Stajlar geleceðimize þekil vermemiz açýsýndan çok önemli olduklarý için yanlarýnda staj yapýlan eczacýlarýn bunun bilincinde olmasý bizlerin kararý doðru vermemizde de çok etkili oluyor. Eczanesini sadece maddi gelir kaynaðý olarak gören eczacýlarýn(!) bizlere bir þey katmayacaðýný bilerek bakalým olaya. Staj yaparken bir yandan iþi öðreniyorsunuz bir yandan da bildiðimizi sandýðýmýz ama bildiðimizden çok farklý olan eczacýnýn eczanedeki fonksiyonunu. Ve ister istemez yanýnda staj yaptýðýnýz eczacý bir model oluþturuyor kafanýzda ve siz geleceðinizi ona göre þekillendiriyorsunuz. Kararlarýmýzý verirken bence bunlarý göz önünde bulundurmalýyýz. Ben stajým sonunda gerçekten doðru meslek tercihi yaptýðýma inandým. Umarým sizler de doðru yerde olduðunuz için mutlusunuzdur. Son olarak bizleri ailesinin bir üyesi gibi gören insanlarý Eczacýlýk Fakültesi diplomasý asýlý olan fakat eczacýsý(!) olmayan eczanelere gitmeye, eczacýlar yerine kimyagerler ya da kimya mühendislerinin çalýþtýrýldýðý firmalarýn ilaçlarýný kullanmaya mecbur etmeyelim. Seçeceðimiz alan ne olursa olsun ilaç bizim iþimiz ve ona sahip çýkalým. 24 Eczacı’nın Çalışma Alanları Hastane Eczacýlýðý Hazýrlayanlar: SÝNAN TAHÝR DÝKÝCÝ BÜÞRA SERVER MUSTAFA AKKUZU H astane eczanesi; hastanede yasal olarak eczacýsý eczanesinde hizmetini sunarken ayný bu iþi yapabilecek, iþinin ehli bir ecza- zamanda envanter yöntemi ve iþletme kural- cýnýn yönetiminde, bakým üniteleri ve diðer larýna göre hareket etmelidir. Hastanelerin te- servisler için bütün ilaçlarýn tedarik edildiði, mel iþlevi, müþterilerinin hizmet talep neden- hastane içindeki ve dýþýndaki hastalar için leri olan hastalýklarýn tedavisidir. Hastaneler özel reçetelerin hazýrlandýðý, ilaç preparat- bu iþlevi ayaktan ve yatarak tedavi hizmetleri larýnýn büyük miktarlarda imal edildiði, nar- þeklinde sunmakta ve her iki hizmet sürecinde kotiklerin ve reçete ile verilen ilaçlarýn daðý- de en temel girdileri olan eczacýlýk hizmetleri týldýðý, biyolojik maddelerin depolandýðý ve kapsamýndaki ilaç ve týbbi malzemeleri kul- sterilize edildiði ve diðer mesleki gereçlerin lanmaktadýrlar. Ancak hastane eczanelerinde saklandýðý ve daðýtýldýðý bir bölümdür, biçi- dýþarýya ilaç satýþý yapýlamaz. Yalnýzca yataklý minde tanýmlanmaktadýr. Hastane eczane- servislerde yatan hastalarla ortopedi, diyaliz sinde en az bir eczacýnýn çalýþmasý zorunlu- acil servis, gastroenteroloji gibi özel polikli- dur. Birden fazla eczacý olduðunda ise, birisi niklerde muayene ve tedavi sýrasýnda ayaktan baþ eczacý olarak görev yapar ve diðer eczacý- hastalara kullanýlan ilaçlarýn satýþý serbesttir. larý koordine eder. Hastane eczanelerinin de Bu hastalar eczacý tarafýndan hangi ilaçlarý, çalýþtýrýlabilmesi için Saðlýk Bakanlýðý’ ndan nasýl, hangi durumlarda kullanmalarý gerekti- ruhsatname almak gerekmektedir. Hastane ði ve hangi tür yan etkiler oluþabileceði ko- Eczacı’nın Çalışma Alanları 25 Hastane Eczacýlýðý nusunda bilgilendirilir. Hastane eczanesinde eczacýnýn görevleri kýsaca þu þekilde sýralanabilir: Üretim (majistral, parenteral ve diðerleri), ilaç ve týbbi malzemenin satýn alma, depolama ve daðýtýmý, klinik eczacýlýk, hastalarýn bilgilendirilmesi, araþtýrma, vb. KLÝNÝK ECZACILIK Klinik eczacýlýk, eczacýnýn tüm eczacýlýk bilgilerini hasta yararýna kullanmasý anlamýna gelen bir halk saðlýðý bilimidir. Klinik eczacýlýk kavramý, içerdiði klinik kelimesinden dolayý çoðu zaman hastane eczacýlýðý olarak algýlanmaktadýr. Oysaki buradaki klinik kelimesi hasta odaklý eczacý anlamýna gelmektedir. Günümüzde klinik eczacýlýk hizmetleri sadece hastanelerde deðil, eczanelerde ve eczacýlarýn görev yaptýklarý diðer alanlarda da verilmektedir. Son yýllarda klinik eczacýlýk terimi yerine kendisiyle ayný anlamý taþýyan “pharmacuetical care” (eczacýlýk hizmetleri), “pharmacy practice” (eczacýlýk uygulamalarý), “patient oriented pharmacy” (hasta odaklý eczacýlýk) ve “social pharmacy” (sosyal eczacýlýk) gibi ifadeler de kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Klinik eczacýlarýn uzmanlaþma yoluna giderek çalýþtýklarý özel alanlar da vardýr. Bunlardan bazýlarý: pediatrik klinik eczacýlýk, klinik toksikoloji, onkolojik eczacýlýk ve radyofarmasidir. Klinik Eczacýlýk Kapsamýnda Eczacýnýn Görevleri -Hasta profili oluþturmak: Hastane veya eczanede çalýþan eczacýlar tüm hastalarýna bir dosya tutarlar. -Hasta eðitimi: kullanýmý, doz, yan etki, uyarýlar vb. bilgilerin aktarýldýðý hasta eðitiminde farklý yöntemler kullanýlmaktadýr. Sözlü anlatým, yazýlý bilgi içeren formlar, görsel - iþitsel yöntemler, grup eðitimleri bu yöntemlerden bazýlarýdýr. -Ýlaç danýþmanlýðý: Ýlaçla ilgili yoðun bir eðitim alan eczacýlar hastalara ilaç danýþmanlýðý yapmaktadýrlar. -Klinik farmakokinetik: Hastanelerde çalýþan klinik eczacýlar, yatan hastalarýn kinetik parametrelerini günlük olarak hesaplar, doz veya doz aralýðý deðiþimi gereken hastalarý saptar ve bu önerilerini hastanýn dosyasýna kaydederler. -Parenteral çözeltilerin hazýrlanmasý: Hastane eczanesinde çalýþan eczacýlar, laminer kabinlerde ve tamamen aseptik þartlarda kanser kemoterapisinde kullanýlan karýþýmlarý ve total parenteral beslenme solüsyonlarýný hazýrlar, etiketler ve hastaya sunarlar. -Tek dozlu ilaç daðýtým sistemi: hastanelerde ilaçlarýn uygun dozlar þeklinde hastaya sunulmasý gerekmektedir. Tek dozlu ilaç daðýtým sistemiyle ilaç suistimalinin önüne geçilir ve ekonomik açýdan tasarruf saðlanmýþ olur. -Ýlaç etkileþimlerinin önlenmesi: hastanýn kullandýðý ilaçlara baðlý olarak ilaç etkileþimlerinin önlenmesi eczacýnýn görevleri arasýndadýr. -Ýlk yardým: Ýlaç alerjileri, ilaç zehirlenmeleri, ilaç yan etkileri, akut astým krizi, hipoglisemi komasý, hipertansiyon krizi, þok, kýrýk, çýkýk, yanýk, donma, böcek sokmalarý, hayvan ýsýrýklarý, kanama gibi acil durumlarda klinik eczacý ilk müdahale yapabilecek birikime sahiptir. 26 Eczacı’nın Çalışma Alanları Uzm. Ecz. Ahmet S. BOSNAK Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Hastanesi, Gaziantep Hastane Eczacýlýðý •Ahmet Bey bize kýsaca kendinizi tanýtýr mýsýnýz? Öncelikle merhaba, 1975 doðumluyum, 1998 Gazi Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi mezunuyum ayrýca 2002 Gaziantep Üniversitesi Týp Fakültesi Týbbi Biyoloji ve Genetik Yüksek Lisans mezunuyum. Halen Gaziantep Týp Fakültesi Onkoloji Hastanesinde çalýþmaktayým. •Neden eczacýlýk mesleðini seçtiniz? Size çok önemli idealler uðruna seçtim demek isterdim ancak son tercihimdi, tek eczacýlýk tercihimdi, açýkta kalmamak için en sona yazmýþtým, o sene puanlar çok yükseldi ben de son tercihime girmiþ oldum. Birinci sýnýfý da çok kolay bitirince devam etmeye karar verdim. Neden eczacýlýk tercihi yazdýn derseniz? Ýnanýn hatýrlamýyorum. •Fakülteyi bitirdikten sonra sizi nasýl bir süreç karþýladý bu aþamada neler yaptýnýz? Öðrenci iken tanýþtýðým þimdiki eþimle mezuniyet sonrasý evlenmek istedim. Babasý bir paket sigara alacak para kazansýn gelsin seni istesin demiþ. Bende alelacele bir eczane açtým, biraz borç biraz baba parasý, kýzý aldým. Üstüne 7 sene serbest eczane eczacýlýðý yaptým. Bu sýrada sýrf meraktan yüksek lisansý bitirdim, sonra ilk fiyat kararnamesinde eczane eczacýlýðýnýn biteceði ve fena halde sýkýlmýþ olduðumdan eczaneyi kapattým. Avrupa Birliði iþ geliþtirme merkezinde Týbbi Medikal Cihazlarýn CE sertifikasyonu ve ECDL proje danýþmaný olarak 2 yýl kadar çalýþtým. Sonra yýllardýr bekleyen askerlik, sonra da Gaziantep Üniversite Hastanesi hastane eczacýlýðý, ben baþladýktan üç ay sonra faaliyete geçen Onkoloji Hastanesinde görevlendirildim, neden mi? Sadece uzak bir yerdeydi, diðer eczacýlar gitmek istememiþlerdi, bir yýl kadar sonra, ayaktan kemoterapiye hizmet etmesi amaçlý bir kemoterapi ilaç hazýrlama ünitesi kuruldu. Ben de baþýna geçtim ve onkoloji eczacýlýðý serüvenim baþlamýþ oldu. •Þu an onkoloji eczacýsýsýnýz, peki onkoloji eczacýlýðý nedir, onkoloji eczacýsý ne yapar, nerelerde çalýþabilir, ne gibi yeterlilikler gerekiyor? Evet, onkoloji eczacýsý tanýmýný ilk kullanan bunu ulusal kongrede ilk sunan kiþi benim. Kanser teþhisinden tedavisine kadar birçok disiplinin beraber çalýþmasýný gerektiren bir hastalýktýr. Tedavi basamaklarýnda ilaçla tedavi çok önemli bir yöntemdir. Üstelik uzun zamanlý tedavilerdir. Kullanýlan etken maddeler yüksek etkilidir, hazýrlanmalarý rutin ilaçlara benzemez, hastaya uygulama yöntemleri çok farklýdýr. Etki ve yan etkileri, beslenme ile etkileþimi farklýlýklar gösterir. Ayrýca çok pahalý tedavilerdir. Onkoloji Eczacýsý, tedavi protokolünün ilk belirlenmesinden, son noktada kullanýlan malzemelerin atýlýmýna kadar en etkili ve yetkili kiþidir. Yetkileri Saðlýk Bakanlýðýnca da belirlenmiþtir. Hekim tarafýndan belirlenen protokoldeki ilaçlar arasý uyumun incelenmesi ile iþe baþlarýz. Hastanýn metrekare yüzey alanýna uyumlu ilaç dozunu hesaplarýz, çözücüsünü belirleriz, hastanýn anamnez bilgilerine göre düzeltmeler yaparýz, sitotoksik ilaçlarý temin ederiz. Uygun þartlarda taþýnmasýný, depolanmasýný, atýklarýnýn yönetimini saðlarýz. Ýlacý Eczacı’nın Çalışma Alanları 27 Hastane Eczacýlýðý Uzm. Ecz. Ahmet S. BOSNAK Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Hastanesi, Gaziantep belirlenen dozlarda hazýrlarýz. Bunu teknik cihazlarla tam kapalý elbiselerle, negatif basýnçlý odalarda özel þartlarda yaparýz. Uygulama servisine uygun þartlarda iletimini yapar doðru hastaya doðru ilacý doðru zamanda verilmesini saðlarýz. Evde yapýlacak tedavilerde etki ve yan etkilerde hastaya ve hasta yakýnýna danýþmanlýk yaparýz. Kullanýlacak malzemenin uygun atýlýmýný, hazýrlama ortamýnýn mikrobiyal yükünü takip ederiz. Bu ünitelerde çalýþacak personeli eðitiriz. Bu personelin týbbi izlemini yapar, hastane idaresi ile iletiþim içerisinde oluruz. Yasa gereði kemoterapi ilaç hazýrlama ünitelerinde eczacýnýn olduðu yerde eczacý sorumludur. Onkoloji Eczacýsý olabilmek için resmi olarak eczacý diplomasý dýþýnda bir gereklilik yoktur. Ancak bu kadar toksik bir ortamda güvenli çalýþma yapabilmek ve bu güvenlik kabinlerini yönetmek için üniversite sonrasý eðitim þart. Ben ilk eðitimimi Almanya’da aldým.2008 yýlýndan beri de (ESOP) Avrupa Onkoloji Eczacýlarý Derneði Türkiye Delegesiyim. 2009 da Türkiye’de Onkoloji Eczacýlarý Derneði’ni bir grup meslektaþýmla kurdum. Derneðimiz halen üniversitelerle ortaklaþa Sitotoksik Ýlaç Hazýrlama Teknikleri ve Güvenli Oda Yönetimi adý altýnda sertifikalý bir eðitim veriyor. Bu eðitim ESOP tarafýndan da akredite edildi, sertifikalarýmýzda logolarýný kullanabiliyoruz. •Bir eczacýyý bir hastanede veya diðer ilgili yerlerde onkoloji eczacýsý olabilmesi için ne gibi bir süreç bekliyor, prosedürler nedir, kamu ve özelde ne gibi farklýlýklar var bize bu süreçten bahseder misiniz? Öncelikle istekli ve meraklý olmak gerekiyor, eðitim almak gerekiyor. Eskiden hazýrlama basamaðýnda hemþireler çalýþtýrýlýyordu, hem yasa hem de eczacýlardan her anlamda daha çok verim elde ettiklerinden eczacý tercih etmeye baþladýlar. Ayrýca biz de ilgili iþverenlerle görüþüp eczacýlarýn ünitelerine getireceði faydalarý anlatýyoruz. Kamu ve özel arasýnda bir fark yok, medikal onkoloðu olan veya dahiliye hematoloji uzmaný olan her yerde kemoterapi uygulanabiliyor. Kemoterapi uygulanan her yerde eczacý aktif görev alabilir. Süreci þu þekilde tarif edebilirim, öncelikle hastaneye eczacý olarak girip, bu üniteleri bizzat kurabilir veya bu ünitelerde çalýþabilirsiniz. Ayrýca bu ünitelerde bizzat çalýþmayýp bu ünitelerin sorumlusu olabilirsiniz. Hastane ortamýný seviyorsanýz, laboratuar, cihazlar, risk, heyecan bunlar ilginizi çekiyorsa kesinlikle tavsiye ederim. •Bildiðimiz üzere siz bir hastanede onkoloji eczacýsýsýnýz hastane dýþýnda þirketlerde de böyle bir pozisyon varmý? Hastane dýþýnda kemoterapi hazýrlayan bir sistem Türkiye’de yok. Onkoloji tecrübesi olan eczacýlar özel sektörde özellikle onkoloji ilaç firmalarý ve bu sektörde çalýþan medikal üreticileri için çok deðerlidir. 28 Eczacı’nın Çalışma Alanları Uzm. Ecz. Ahmet S. BOSNAK Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Hastanesi, Gaziantep Hastane Eczacýlýðý Yabancý diliniz varsa e biraz da güzel, yakýþýklý iseniz, üzerine de 5 yýllýk onkoloji eczacýsý tecrübesi ile neden olmasýn? Ben hastane kokusundan uzak kalamýyorum sanýrým. •Eczacýlarýn serbest eczacýlýða yönelmelerinin en temel sebebi ekonomik kaygýlar, sizin bulunduðunuz bu pozisyonda ekonomik olarak eczacýlar bir sýkýntý yasýyorlar mý? Þöyle demek gerekirse bir hastanede onkoloji eczacýlýðý ekonomik olarak eczacýyý tatmin ediyor mu ? ( öðrencilerin en çok merak ettiði konu bu olsa gerek � ) Bu para meselesi çok enteresan bir konu. Örneðin kaymakam vali yetiþtiren bir fakülteye insanlar giderlerken, okul bitince kaymakam olarak atanacaðým diye giderler, bizde ise bitirince ne kazanacaðým diye gidilir. Üstelik bu kadar insan saðlýðý odaklý bir meslek seçilirken, parayý düþünmek çok acý. Þimdi 7 sene eczane eczacýsý, 2 sene özel sektör sonrasýnda da hastane eczacýsý olarak þunu açýkça söyleyebilirim. Bu tamamen kiþilikle ilgili bir konu. Ben en çok parayý özel sektörde sonra serbest eczacýlýðýmda en sonda da hastanede kazandým. Özel sektörde gece, gündüz, hafta sonu, özel hayat hiçbir þey yoktur, bunu seven buyursun yapsýn. Eczane, 35metrekarede kýsa paslaþmalar, sözde saðlýk hizmeti, ben sýkýntýdan patlamýþtým. Tamamen iþletmecilik, babasý tüccar olmayana kesinlikle tavsiye etmem, yazýk emekli babanýzýn hayat boyu birikimini de siz bitirmeyin, ama bundan zevk alan da olabilir tabii. Bence mezun olana kadar kendinizi tanýyýn önce, çok yerde staj yapýn, bizzat zaman geçirin, bu þekilde ne aradýðýnýzý bulursunuz. Paraya gelince, 9 yaþýndaki lösemili bir kýzýn buruk gülümsemesi ve artýk daha az kustuðu için teþekküründeki, mesleki, insani tatmini duyduktan sonra, ona verilen ilacý sadece satan deðil, onu olabilecek en mükemmel þekilde hazýrlayýp veren insan olmak paha biçilmezdir. Aman hoca güzel söylüyorsun da, parasýz da olmuyor diyen arkadaþým, bedavaya da çalýþmýyoruz, elimize bir semt eczacýsýnýn kazandýðý kadar geçiyor. •Son olarak Ahmet bey biz öðrencilere tavsiyeleriniz nelerdir ya da eklemek istediðiniz bir þey varmý ? Öðrenciliðin tadýný çýkartýn, bir daha ele geçmiyor. Farklý yerlerde staj yapýn, ben de her yýl 2 stajyer kabul ediyorum, ama kuyruk uzun haberiniz olsun. Mutlaka Ýngilizce öðrenin ve yapabiliyorsanýz yüksek lisans yapýn. Dünya da Türkiye de deðiþiyor, eczacýlýðýn geleceðini görmek istiyorsanýz Avrupa Birliði’ndeki özellikle orta ve kuzey Avrupa ülkelerindeki eczacýlýðý takip edin, biraz araþtýrdýðýnýzda ne yapmanýz gerektiðini hemen anlayacaksýnýz. Her türlü konuda bana yazabilirsiniz. Teþekkür ederiz… Ben teþekkür ederim. www.onkoeczader.org Eczacı’nın Çalışma Alanları Sinan Tahir DİKİCİ 29 Hastane Eczacýlýðý Nursel İŞÇİ Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Eczanesi, Adana Merhaba arkadaşlar, Eczacýlýk fakültesine baþladýðýmda, eczane eczacýlýðý dýþýndaki eczacýlýk alanlarý hakkýnda bilgim yoktu. Ýlaç firmalarýnda eczacýlarýn yeri olduðunu biliyordum. Fakat çok ilgimi çekmiyordu. Ýlerleyen zamanlarda hastanede çalýþan eczacýlarýn çalýþmalarýný merak etmeye baþladým. Derslerde anlatýlanlar, çýkan dergilerden okuduklarým hastaneye olan ilgimi arttýrdý. Zorunlu stajlarým baþlamadan hastane eczacýlýðýný yakýndan tanýmak istedim. Ýkinci sýnýfýn sonundaki Aðustos ayýnda, Baþ eczacý Filiz Haným’ ýn da onayýný alarak, Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Eczanesinde staja baþladým. Stajýmýn ilk günü, o karýþýk hastanenin içinde eczanenin bulunduðu kata ulaþtýktan sonra, eczacýlarýmý küçük bir odada buldum. Bu odayý iki eczacý ve iki memur kullanýyordu. Bu eczanenin dýþýnda ameliyathanenin de kendi eczanesi vardý. Eczacýlarýmýz Derya ve Müge Haným beni çok sýcak karþýladýlar. Ýkisi de bizim fakülteden mezundular. Hatta Müge Haným bizim fakültenin analitik kimya kürsüsünde asistanlýk yapmýþ. Bu da samimi ve sýcak bir baþlangýç yapmama sebep oldu. Ne iþ yapacaðýmý düþünürken Filiz Haným, “Seni iþin mutfaðýna alalým önce” dedi. Mutfak dediði, çok büyük bir eczaneydi. Týbbi malzemelerin ve ilaçlarýn bulunduðu iki ayrý oda bulunuyordu. Her servisten order denen ilaç istekleri, listeler halinde, her sabah ve öðlen bu odalarda bilgisayar baþýnda bulunan memurlara geliyordu. Listeleri personel tamamlayýp servisteki yatan hastalara yolluyorlardý. Gelen reçeteler serbest eczanelerde gördüðümüz dört kalemlik reçeteler gibi deðil. Servislere ilaçlar ve ilaçlarýn yanýnda kullanýlan medikal malzemeler gönderiliyordu. Ýçerde sürekli bir koþuþturma oluyordu. Bunlarý personel yapýyorsa, eczacýlar ne yapýyor acaba diye düþünmeye baþlamýþtým. O küçük odaya dönünce, iþlerin sadece servise ilaç göndermek olmadýðýný anladým. Eczacýlar öðle arasýnda dahi boþ durmuyordu. Kendi aralarýnda iþ bölümü yapýyorlardý. Hastaneye gelen ilaçlarýn ve týbbi malzemelerin, ne zaman ve ne kadar geldiðini Derya Haným listeliyordu. Baþta kýrmýzý ve yeþil reçeteye tabi olan ilaçlar olmak üzere, bütün reçeteler büyük bir titizlikle kayýt ediliyordu. Eczacýlar, bu ilaçlarýn giriþ ve çýkýþýndan sorumlulardý. Bu sorumluluðun ciddiyetini, bir gün eczanede Fentanyl reçetesinin kaybolduðunu sandýðýmýzda yaþanan panikten çok iyi anladým. Müge Haným ise, genelde öðleden sonralarý yapýlan, depolardan eczaneye ilaç çýkarma iþinden ve stok takibinden sorum- 30 luydu. Depolarda ne kadar ilaç kalmýþ, hangisinin son kullanma tarihi yaklaþmýþ v.b. sorulara yanýt vererek, ilaçlarý sürekli kontrol altýnda tutuyordu. Son kullanma tarihi yaklaþmýþ ilaçlar belirlenip, miadý uzun olanlarla deðiþtiriliyordu. Baþ eczacýmýz Filiz Haným hastaneye alýnacak ilaçlarla ilgileniyordu. Sürekli firmalardan gelenlerle görüþüp, ihalelere girdiðinden çok meþgul oluyordu. Bu yüzden onu pek takip etme fýrsatým olmadý. Dört haftalýk stajýmý elimden geldiðince verimli geçirmeye çalýþtým. Eczacýlarým bu konuda çok yardýmcý oldular. Servislere ilaç hazýrladým, depoya her gidildiðinde eczacýlarýn peþine takýldým, reçete kayýtlarý yaptým, bazen de eczaneye geçip ilaçlarýn prospektüslerini incelemeye çalýþtým. Ama yine de günün sonuna doðru sýkýlmaya baþlýyordum. Gün yoðun geçiyordu, ama hastanede çalýþmak beklediðim gibi deðildi. Ben galiba yurt dýþýndaki klinik eczacýlýk gibi beklemiþtim. Bu yüzden bazen boþluða düþüyordum. Bir gün hastane eczacýsý olursam çok yoðun bir çalýþma tempom olur, fakat bu yoðunluk prosedür iþlerinin yapýlmasý ile biter. Ama günümüz þartlarýnda, daha farklý bir hastane eczacýlýðý uygulamasýnýn henüz mümkün olmadýðýný da biliyorum. Ama olabileceðini umut ediyorum… Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Gülay KARAKAŞ Medical Park Hastanesi Eczanesi, Fatih Hastane Eczacýlýðý •Gülay Haným bize kýsaca kendinizi tanýtýr mýsýnýz? 1981 yýlýnda doðdum. 2002 yýlýnda Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesinden mezun oldum. 2004 yýlýndan bu yana da Medical Park Hastanesinde çalýþmaktayým. •Neden eczacýlýk mesleðini seçtiniz? Þu anki mesleðinizden memnun musunuz? Hastalarýn tedavi sürecindeki son basamak olan ilaç hizmetini karþýlamak, insanlara tedavi dönemlerinde yardýmcý olabilmek ve kendi iþimi kurabilmek için bu mesleði seçtim. Þu an çok memnunum. •Fakülteyi bitirdikten sonra sizi nasýl bir süreç karþýladý, bu süreçte neler yaptýnýz? Meslek ile ilgili tecrübe kazanabilmek amacýyla 3 ay kadar bir eczanede çalýþtým. Aslýnda idealim kendi eczanemi açmaktý. Ancak mevcut þartlar uygun olmadýðýndan iþ aradým ve hastanede çalýþmaya baþladým. Ýlk baþladýðým özel hastanede, hem satýn alma hem de eczacýlýk hizmetleriyle uðraþmaktaydým. Eðitimim dýþýnda yapmak durumunda olduðum bu iþlerde biraz sýkýntý çektim. Tamamen yabancý olduðum týbbi sarfiyat ve diðer tüm hastane ihtiyaçlarýný karþýlama iþi zorlu bir süreç olsa da, bu dönemde edindiðim tecrübeler ileriki aþamalarda bana fayda saðladý. Burada bir yýl çalýþtýktan sonra, sadece eczacýlýk hizmeti sunabileceðim, tamamen kendi iþimi yapmamý saðlayan Medical Park Hastanesi’nde iþe baþladým. Üçüncü sýnýftayken Ýspanya Granada Hospital Universitario San Cecilio’da yapmýþ olduðum staj hastanede iþ bulmamda bana çok yardýmcý oldu. Bana artý kazandýrdýðýný düþünüyorum. •Þu an özel bir hastanede eczacýsýnýz. Özel hastanelerde eczacýlýk nasýl iþlemekte, neler yapmaktasýnýz, görevleriniz ve çalýþma koþullarýnýz nelerdir? Ýlaç satýn alma, fiyat araþtýrmalarý, narkotik kaydý, tüm hastanenin ilaç ihtiyacýnýn belirlenmesi, kaliteli ilacýn uygun þartlarda satýn alýnmasý, ilaçlarýn zamanýnda ve doðru olarak katlara iletilmesinin saðlanmasý, kalite çalýþmalarýnýn yapýlmasý, prosedürlere uygun olarak çalýþmalarýn gerçekleþmesi, ilaç sayýmlarýnýn yapýlmasý, stok kontrolleri, miyad kontrolleri, raf düzeninin oluþturulmasýnýn saðlanmasý yapýlan iþler arasýnda sayýlabilir. Ayrýca ilaç orderlerinin kontrolleri, ilaç-ilaç etkileþimleri ve ilaç-besin etkileþimlerinin raporlanarak ilgili kiþilere bildirilmesi de eczanede yaptýðýmýz iþler arasýndadýr. •Bir eczacýyý özel bir hastanede çalýþabilmesi için ne gibi bir süreç bekliyor? Prosedürler nelerdir? Kamu ve özelde çalýþmak arasýnda ne gibi farklýlýklar vardýr, bize bu süreçten bahseder misiniz? Mesul müdür olarak çalýþan eczacý, elli yatak üzerinde kapasitesi olan özel hastanelerde, adýna ruhsat alýnarak çalýþmaktadýr. Ayný þekilde kapasitesi daha yüksek olan eczanelerde yardýmcý eczacý da çalýþabilmektedir. Ayrýca onkoloji birimi bulunan bazý özel hastanelerde, kemoterapi ilaçlarýnýn hazýrlama iþlerini de eczacýlar yapmaktadýr. Kamu hastanelerinde Saðlýk Bakanlýðý’ nýn zaman zaman yaptýðý açýktan atamalar ve KPSS sonuçlarý ile de eczacý alýmý gerçekleþmektedir. Kamu hastanelerinde çalýþan arkadaþlarýmýzýn Saðlýk Bakanlýðýnýn sitesini takip etmelerini öneriyorum. •Yeni mezun arkadaþlarýmýzýn çoðu(yaklaþýk %90’ ný) eczane açmayý düþünüyor. Özel hastanede çalýþmanýn eczaneye göre avantajlarý ve dezavantajlarý nelerdir? Bilindiði üzere kendi eczanenizde tüm sorumluluk size aittir. Faturalar, ödemeler, personel giderleri, v.b. tüm iþlemlerle kendiniz bire bir uðraþýrsýnýz. Ancak özel hastanede sorumluluk biraz daha azdýr. Hastane yönetimi sizden uygun ilacý, uygun fiyata, zamanýnda temin etmenizi; doðru ilacýn, doðru hastaya ulaþmasýný; stoklarýn ve ilaç miyadlarýnýn düzgün olarak kontrolünün yapýlmasýný ister. Hastanede çalýþmanýn bir diðer avantajý da sektördeki risklerden daha az etkilenmektir, ay sonunda ne kadar para alacaðýnýzý bilirsiniz. •Son olarak Gülay Haným biz öðrencilere tavsiyeleriniz, eklemek istedikleriniz nelerdir? Eczane açmaya odaklanmak yerine kendinizi geliþtirerek (yabancý dil, yurtdýþý stajlarý, bilgisayar kurslarý, v.b.) farklý alanlarda da çalýþabilirsiniz. Ayrýca stajlara çok önem vererek, öðrendiðiniz her þeyin ilerde çalýþýrken, mesleðinize katkýda bulunacaðýný unutmamanýzý hatýrlatmak isterim. Tüm öðrenci arkadaþlarýma baþarýlar dilerim. Sinan Tahir DİKİCİ Eczacı’nın Çalışma Alanları 31 Hastane Eczacýlýðý Ecz. Hamza BALCI Bilecik Devlet Hastanesi Eczanesi, Bilecik •Bizlere biraz kendinizden bahseder misiniz? Eðitim hayatýmýn üniversiteye kadar olan kýsmýný Malatya’da geçirdim. 2003 yýlýnda Malatya Anadolu lisesinden mezun oldum. 2004 yýlýnda abimin de mezunu olduðu, önümde güzel bir seçenek olan Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesine girdim. 2008 yýlýnda mezun oldum ve içinde bulunduðumuz dönem olan 2010 bahar döneminde Farmasötik Teknoloji’de yüksek lisansa baþladým. •Lisans eðitimi boyunca bu alanda kendinizi geliþtirmeye yönelik bir çalýþmanýz oldu mu? Okul döneminde stajlarýmý yaparken sektörünün eczacýlar tarafýndan pek tercih edilmeyen alanlarýný görmeye çalýþtým. Stajlarýmýn büyük bölümünü hastane eczanesinde staj yaparak geçirdim. 3 haftalýk kýsa bir bölümünde ise firmada staj yaptým. •Bilecik Devlet Hastanesine geliþ süreciniz nedir? Mezuniyet döneminde tek ders sýnavýna kalmýþtým. Sýnavdan önceki hafta ders çalýþýrken Ýstanbul Üniversitesi Týp Fakültesi eczanesinde çalýþmaya baþlayan dönem arkadaþlarým Ceyhun ve Mustafa’nýn teklifiyle onlarla birlikte çalýþmak için sýnavdan bir gün önce görüþmeye gittim. Bir hafta sonra üniversite hastanesinde çalýþmaya baþladým. Yaklaþýk sekiz ay çalýþýp biraz tecrübe edindikten sonra bakanlýðýn atamalarýna baþvurdum. Tercihlerim arasýnda olmasa da genel kuradan çýkan (gidip gördükten sonra çalýþmaya karar verdiðim) Bilecik Devlet Hastanesinde sorumlu eczacý olarak göreve baþladým. •Eczacýlarýn hastanelerdeki temel misyonlarý nelerdir? Geçmiþ yýllarda cýkan yasa gereði yatan hastalarýn ilaç ve týbbi malzeme ihtiyaçlarýnýn hastaneler tarafýndan temininin zorunlu hale gelmesiyle hastane eczanelerinin dolayýsýyla hastane eczacýlarýnýn önemi ve sorumluluðu büyük ölçüde arttý. Eczacýnýn görevlerini kýsaca baþlýklar halinde söylemek gerekirse; hastanenin ilaç ve malzeme ihtiyaçlarýnýn hekim taleplerini ve hasta sirkülâsyonunu göz önünde bulundurarak en doðru þekilde tespiti, ihale sürecine hazýrlanmasý, gelen ürünlerin doðruluðu ve kalitesinin deðerlendirilmesi, depolanmasý, giriþ-çýkýþ kayýtlarýnýn doðru bir þekilde tutulmasý ve ilgili birimlere bildirilmesi, hastalara doðru bir þekilde ulaþtýrýlmasý, ilaçlarýn kullanýmýyla ilgili personelin bilgilendirilmesi, nadir de olsa doktorlar tarafýndan talep edilen majistral ilaçlarý hazýrlamak, mevcut kaynaklarýn en düþük kayýp ve en yüksek verimle kullanýlmasýný saðlamaktýr. •Hastane eczaneleri ve serbest eczaneler arasýnda ne gibi farklýlýklar vardýr? Hastane eczaneleri ile serbest eczanelerde; ilaç çeþitliliði, provizyon ve faturalandýrma iþlemleri, hasta iliþkileri, ilaçlarýn veriliþ þekilleri ve tercihleri, mesai anlayýþý kýsacasý yapýlan eczacýlýk tamamen farklýdýr. Örneðin hastane eczanelerinde nerdeyse hiç hastayla diyaloga girmezsiniz. Muhatabýnýz ilaç tercihinde doktor, teslimi ve uygulanmasýnda ilgili birimin sorumlu hemþireleridir. Bunun yanýnda eczacý olduðumuz için bildiðimiz varsayýlan yüzlerce çeþit týbbi malzeme ve laboratuar malzemesi de eczacýnýn sorumluluðu altýndadýr. Saðlýk müdürlüðünün görevlendirmeleriyle sorumluluðumuz altýna giren eczane denetimleri, kýrmýzý-yeþil reçete kontrolleri ve hastane içerisinde, dýþarýsýnda gö- 32 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Hamza BALCI Bilecik Devlet Hastanesi Eczanesi, Bilecik Hastane Eczacýlýðý rev aldýðýnýz çeþitli komisyonlar sorumluluk alanlarýný oldukça arttýrmaktadýr. •2009 – 2010 yýllarýnda Saðlýk Bakanlýðý’nýn hastanelerde görev yapan eczacýlara yönelik Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan herhangi bir yenilik veya deðiþiklik gerçekleþti mi? Proje aþamasýnda herhangi bir çalýþma var mý? Önceki dönemlerden farklý olarak son dönemde Saðlýk Bakanlýðý kadrolu eczacý almaktan ziyade sözleþmeli eczacý almayý tercih etmektedir. Bunun kamu eczacýlarý üzerine olan etkileri özellikle tayin ve görevlendirmelerin olmamasý bu nedenle atanan eczacýnýn ömür boyu atandýðý hastanede kalmasý ve herhangi bir yükselme, ilerlemenin olmamasýdýr. Bunun yanýnda hastanelerde klinik eczacýlýkta ve farmakolojide uzmanlýk yapmýþ eczacýlara da özel kontenjanlar açmaya baþlamýþtýr. Baþlangýcý göreve baþladýðým döneme denk gelen stok fazlasý ilaç uygulamasýyla bakanlýða baðlý bütün hastanelerin stoklarý tek bir ekrandan görülebilir hale geldi. Hastanelerin dört aydan fazla stoklarý diðer hastanelerden alýnmasý zorunlu hale getirildi. Her ne kadar uygularken zorlanýlsa da mevcut stoklar en iyi þekilde deðerlendirildiði ve stok maliyetinin düþürüldüðü için büyük kamu zararlarýnýn önüne geçildi. •Þu an lisans eðitimi gören ve ilerde hastanelerde görev almayý düþünen arkadaþlarýmýza tavsiyeleriniz nelerdir ? Eczacýlýðýn gün geçtikçe zorlaþtýðý ve her þeyiyle bilgisayar ortamýna taþýndýðý þu dönemde özellikle hastane eczanelerinde iyi bir bilgisayar aþinalýðýnýn oldukça faydasýný görürsünüz. Bunun nedeni hastane eczanelerinde ayný kayýtlarýn farklý yerlerde tutulmasý ve takibi gerekliliði bunun yanýnda hala tam olarak randýman saðlanamayan, her kurumda farklýlýk gösteren hastane bilgi yönetim sistemleri ve bunlarý kullanamayan personel oldukça baþýnýzý aðrýtacaktýr. Mustafa AKKUZU Eczacı’nın Çalışma Alanları 33 Hastane Eczacýlýðý Pelin ÇEVİKER İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi, Fatih Merhaba sevgili arkadaşlar, Eczane eczacýlýðýnýn bana göre olmadýðýný anladýðýmda, henüz ikinci sýnýf öðrencisiydim. Kendi imkânlarýmla yaptýðým analizler sonucunda bu sonuca ulaþtým. Alternatiflerimden bir tanesi de Ýstanbul Üniversitesindeki týp fakültelerinin eczaneleriydi. Arkadaþýmýn rahatsýzlýðý nedeniyle Cerrahpaþa Týp Fakültesinde bulunduðum bir gün hastane eczanesini bulup, oranýn baþ eczacýsý olan Yasemin Haným’ la görüþtüm. Ben ona yaz stajým hakkýnda bilgi verdim, o da bana hastanede yapabileceklerimi anlattý. Hastanedeki stajýmýn çoðunu dâhiliye eczanesi olarak da adlandýrýlan ana eczanede yaptým. Ýlk gün çok güzel karþýlandým ve hastane eczacýlýðý hakkýnda detaylý bilgi edindim. Hastanede servislerden hasta ismine bilgisayar vasýtasýyla istekler yapýlýyordu. Eczacýlarýmýzýn görevi: bu ilaçlarda ayný farmakolojik etkiye sahip olan ilaçlarý ayýrmak, dozu yanlýþ ayarlanmýþ ilaçlarý saptayýp doktorlarý bu konuda uyarmak ve istenilen ilacý onaylayýp hastaya ulaþmasýný saðlamaktý. Tabi bir týp fakültesi hastanesinde SGK kurallarýný ve eczacýlarýn ilaçlarý bu kurallara göre onayladýðýný unutmamak gerekir. Bu kurallara göre eczacý tarafýndan hazýrlanan ilaç listesinin çýktýsý alýnýr ve ilaçlar kalfalar tarafýndan hazýrlanýp hastane personeliyle ilgili servisteki hastaya gönderilirdi. Ayrýca bazý hastalarýn ilaçlarý yatýþ tabelasýna yazýlmýþ þekilde gelir ve eczacýlar tarafýndan bilgisayara iþlenmek suretiyle hastalara verilirdi. Ayrýca kýrmýzý ve yeþil reçete ilaçlarý, hastanýn yatýþ tabelasýyla istek yapýlýrdý. Bu reçeteler gün sonunda özel bir deftere iþlenerek saklanýrdý. Her ayýn ilk günleri bir önceki ay tutulan kayýtlar sistemden ve defterlerle karþýlaþtýrýlýrdý. Stoklar, o ay gelen ve tüketilen ilaç miktarlarý yazýlarak kontrol tamamlanýrdý. Ben Aðustos ayýnýn ilk günleri staja baþladýðým için, bu kontrollerde bulunma fýrsatýný yakaladým. Hastane eczacýlýðýný o kadar çok sevdim ki, stajýmý bir hafta uzatýp, eylül ayýndaki kontrolleri de ben yaptým. Yeþil ve kýrmýzý reçete ilaçlarýna biraz daha aþina olduðumda ise, günlük kontrolleri bir eczacýmýz eþliðinde ben yapmaya baþlamýþtým. Çünkü bu ilaçlarýn takibi çok önemliydi. Eczacýlarýmýz fýrsat buldukça benimle ilgilenmeyi ihmal etmediler. Bana bir gün buzdolabýnda sak- 34 lanacak ilaçlarý, bir gün de özel dolapta saklanan ilaçlarý tanýttýlar. Ýki kere stok sayýmý yaptýk ve sistemdeki sayýlarla karþýlaþtýrdýk. Çünkü oradaki her ilaç eczacýlarýmýzýn sorumluluðundaydý. Hastane stajýnýn en büyük avantajlarýndan bir tanesi de, serbest eczacýlýkta göremeyeceðim kadar enjeksiyonluk preparat ve serum görmüþ olmamdý. Eczacýlarýmýz sözleþmeli veya kadrolu olarak çalýþmaktaydý. Sözleþmeli olanlar baþ eczacý ile mülakat sonucu, kadrolu olanlar ise KPSS’ ye girerek iþe alýnmýþlardý. Sonuç olarak; hastane stajým kendi içinde zor, ancak bir o kadar da rahat ve eðlenceliydi. Eczanemdeki eczacýlar tatlý, düþünceli ve iþlerine çok saygýlý insanlar olduklarýndan, hastane eczacýlýðýnýn, benim için ilerde seçilebilecek bir alternatif olmasýný saðladýlar. Ben fakültemdeki eðitimim bitene kadar, önümdeki bütün çalýþma alanlarýný deðerlendirip, ona göre çalýþma hayatýna atýlmak istiyorum. Hastane eczacýlýðýnýn ilerde çalýþabileceðim bir alan olduðunu görmüþ oldum ve sizlere de eðitim hayatýnýzda hastane stajý yapmanýzý öneririm. Eczacı’nın Çalışma Alanları Endüstri Eczacýlýðý Hazýrlayanlar: MERVE KURTAN KAMÝL YALÇIN ALPER NAK E czacý olarak bizler endüstri alanýnda birçok bölümde farklý pozisyonlarda çalýþma imkânýna sahibiz. Bu bölümlerin baþlýcalarý: KLÝNÝK ARAÞTIRMALAR Klinik araþtýrmalar, insanlarýn kullanýmý açýsýndan bir bileþiðin etkisini ve güvenliliðini doðrulamak üzere tasarlanmýþ çalýþmalarý ifade etmektedir. Bu araþtýrmalar, in vitro ve hayvan çalýþmalarýnýn tatmin ediciliði kanýtlandýktan sonra gerçekleþmektedir. Klinik araþtýrmanýn amacý, bir ilacýn etkin doz rejimini, olasý toksisite durumu ile yol açabileceði yan etkilerin yapýsýný ve sýklýðýný belirlemektir. Ayrýca araþtýrma ürünü olarak da adlandýrýlan bileþiði, etkinliðini belirlemek amacýyla ya bir plaseboyla ya da mevcut bir tedavi ile karþýlaþtýrýlmaktadýr. Klinik Araþtýrmalar Neden Gereklidir? Klinik araþtýrmalar, ilacýn pazarlama onayý almasýný saðlayan sürecin zorunlu bir parçasýdýr. Yeni ilaçlarýn, hastalar tarafýndan kullanýmý için onay almadan önce, iyi tolere edildiðinden emin olunmalýdýr. Bunun yanýnda klinik araþtýrmalar yeni tedavilerin potansiyel tüm hastalar tarafýndan kullanýmýný mümkün kýlmaktadýr. Klinik araþtýrmalarýn bir diðer faydasý ise bir Eczacı’nın Çalışma Alanları hastalýðýn özelliklerini daha iyi anlama fýrsatý yaratmasýdýr. AR-GE Ýlaçta araþtýrma ve geliþtirme çalýþmalarý bir ilaç molekülünün keþfinden, hekimlik hizmetine sunulmasýna kadar geçen zahmetli, uzun ve pahalý bir süreci kapsar. Ýlaç geliþtirmede temel amaç, insanlarýn yaþamýnda daha iyiye doðru bir deðiþiklik yapabilmektir. Ýlaç sektörünün insanýn yaþam kalitesini artýrabilmesi için hem referans hem de eþdeðer ilaçlara ihtiyacý vardýr. Ar-Ge Merkezi’ nde: Patent, Etkin Madde, Formülasyon Geliþtirme, Analitik Geliþtirme, Klinik Araþtýrmalar, Ýyileþtirme, Yeni Ürün Stabilite ve Teknoloji vb. gruplar bulunmaktadýr. Burada yürütülen çalýþmalar: - Patent tarama ve deðerlendirme çalýþmalarý, - Etken madde deðerlendirme, - Analiz ve onay çalýþmalarý, - Formülasyon ve analitik metot geliþtirme, - Laboratuar ve pilot ölçekte üretimler, - Proses ve analitik metot validasyonlarý, - Klinik çalýþmalar, - Ürün iyileþtirme çalýþmalarý, 35 Endüstri Eczacýlýðý - Yeni ürün stabilite çalýþmalarý, - Cihazlar ve yapýlan çalýþmalarla ilgili SOP’ lerin hazýrlanmasý, - Ruhsat dosyalarýnýn ilgili bölümlerinin CTD formatýnda hazýrlanmasýdýr. KALÝTE KONTROL Kalite kontrol departmaný hazýrlanan ürünlerin saptanan kriterlere uygunluklarýný ve kalitelerinin sürekliliklerini saðlamak için hizmet vermektedir. Bunun için de bir kalite güvence sistemi uygulanmaktadýr. Üretimde kullanýlmak üzere tedarik edilen hammadde, yardýmcý madde ve ambalaj malzemelerinin analizi yanýnda; seri üretim aþamasýnda yarý mamul ve mamül maddelerin; fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kontrolleri yapýlmaktadýr. Uygulanan yöntemler farmakopelerde yer alan yöntemlerdir. Kalite kontrol laboratuarlarýnda, etkin madde ve yardýmcý madde testleriyle bitmiþ ürün testleri ve stabilite testleri yapýlmaktadýr. Mikrobiyoloji Laboratuarý’nda etkin ve yardýmcý madde ile nonsteril ve steril ürün kontrollerinin yaný sýra üretim alanlarýnýn da kalite kontrolleri yapýlmaktadýr. Kimyasal kontroller; -baþlangýç maddeleri, -hammaddeler, -ambalaj malzemeleri, -üretimde kullanýlan su, -ara ürün -bitmiþ ürün kontrollerinden oluþur. Biyolojik kontroller ise toksisite, pirojenite ve hemolitik testleri kapsamaktadýr. Önceden belirlenmiþ spesifikasyonlara ve valide edilmiþ yöntemlere uygun olarak gerçekleþtirilen testler ile kullanýma sunulan ilaçlarýn istenilen kalite ve özelliklerde olmasý saðlanmaktadýr. ÜRETÝM Ýlaç firmalarýnýn üretim bölümlerinde genellikle Kimya Mühendisleri, Eczacýlar, Kimyagerler çalýþmaktadýr. Eczacýlar üretim bölümlerinin genellikle yönetim kadrolarýnda yer alýrlar. Ýlaç Ýmalatý: Ýlaç haline sokmak için yapýlan bütün formülasyon, þekillendirme, doldurma, ambalajlama ve etiketleme gibi tüm iþlemlerdir. Ýlaç üretimi, etken ve yardýmcý hammaddelerin daha önce yapýlan çalýþmalar sonucu belirlenmiþ formüle göre proseslerden geçirilerek insan kullanýmýna uygun hale getirilmesi olarak tanýmlanabilir. Ýlaç imalatçýsýnýn amacý hastaya en yüksek kalitede ilaç sunmaktýr. Hayat koruyup kurtaracak maddelerin imalatýnda ihmal ve dikkatsizlik affedilemez olduðu için ilaçlar bilimsel ve teknolojik geçerlikteki iþlemlerle hazýrlanmalýdýr. Her ilaç için Saðlýk Bakanlýðý onaylý belirli bir imalat þekli ve hammadde kullaným miktarlarý vardýr, bunlar firma içinde “reçete” olarak ifade edilir. Bir mamul üretilmek istendiði zaman gerekli hammaddeler belirlenen miktarlarda tartýlarak hazýrlanýr ve imalata geçilir. Ýlaç imalatý iki kýsýmdýr; birincisi ilacýn üretilmesi ikincisi ise ambalajlanmasýdýr. Ýlaç firmasýnda üretim departmanýnda yer alan baþlýca bölümler: Katý Üretim Bölümü, Katý Ambalaj Bölümü, Likit & Pomat Üretim Bölümü, Likit & Pomat Ambalaj Bölümü, Yarý Katý Üretim Bölümü, Steril Üretim Bölümü vb. Ýlaç firmasýnda ürünler üretim þekillerine göre: Tablet, film kaplý tablet, enterik kaplý tablet, dene- 36 Eczacı’nın Çalışma Alanları Endüstri Eczacýlýðý timli salýným tablet, kapsül, enterik mikropellet kapsül, süspansiyon için granül, süspansiyon için toz, þurup, süspansiyon, oral damla, losyon, sprey, krem, merhem, jel, suppozituar, flakon, ampul vb. MEDÝKAL Ýlaç firmalarýnýn medikal departmanlarýnda týp doktorlarý ve eczacýlýk gibi saðlýk bilimleri kökenli kiþiler görev yaparlar. Medikal departman; klinik çalýþmalarýn koordinasyonu, Saðlýk Bakanlýðý ile iliþkili iþlemlerin yürütülmesi, ruhsatlandýrma ve fiyat faaliyetleri, ürün etki bildirimlerinin raporlanmasý, ilaç emniyet takibi ve týp çevreleriyle iliþkilerin, bilimsel çalýþmalarýn yürütülmesi ile sorumludur. Medikal departmanlar ilaç firmalarýnýn saha çalýþanlarýna temel medikal ve ürün eðitimlerinin verilmesinden de sorumludurlar. Ayrýca, tanýtým faaliyetlerinin Saðlýk Bakanlýðý Yönetmelikleri ve Araþtýrmacý Ýlaç Firmalarý Derneði (AÝFD) Beþeri Týbbi Ürünlerin Saðlýk Mesleði Mensuplarýna Tanýtým Ýlkeleri Kitapçýðýna uygun olarak yürütülmesini temin etmek de Medikal Departmanlarýn sorumluluðundadýr. RUHSATLANDIRMA Ýlaç ruhsat baþvurusu için firma ve T.C. Saðlýk Bakanlýðý arasýndaki yazýþmalar ruhsatlandýrma departmaný tarafýndan yürütülür. - T.C. Saðlýk Bakanlýðý gerekliliklerine göre CTD formatýnda (Modül 1 – Modül 5) ruhsat baþvuru dosyalarýnýn hazýrlanmasý ve istenecek bütün ek belgeleri temin etmek, - Ruhsat baþvuru dosyalarýnda kullanýlacak Ýngilizce metinlerin Saðlýk Bakanlýðýnýn istediði terminolojide Türkçeye çevirilerini yapmak, - Ruhsat dosyalarýnýn baþvuru, takip ve ruhsat devir iþlemlerinin gerçekleþtirilmesi, T.C. Saðlýk Bakanlýðýnýn sorularýnýn yanýtlanmasý, - Hasta Kullaným Talimatlarý’nýn (PIL) T.C. Saðlýk Bakanlýðý gerekliliklerine göre hazýrlanmasý, - Kýsa Ürün Bilgisi’nin (KÜB) T.C. Saðlýk Bakanlýðý gerekliliklerine göre hazýrlanmasý, - Tip deðiþiklik dokümanlarýnýn hazýrlanmasý, - Ruhsat yenileme, - Ruhsat baþvuru dosyalarýnýn NTA formatýndan CTD formatýna dönüþtürülmesi, - Avrupa ve/veya ABD’de ruhsatlandýrýlmasý planlanan týbbi ürünlerin baþvuru dosyalarýnýn hazýrlanmasý, - T.C. Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý’ndan ithalat izinleri alýnabilen ürünler (vitamin ve mineral kombinasyonlarý, bitkisel ekstreler, proteinler, sporcu gýdalarý vb.) için gerekli dokümanlarýn hazýrlanarak baþvurunun yapýlmasý, sürecinin takibi ve ithalat izninin alýnmasý ruhsatlandýrma departmanýnýn görev ve sorumluluklarý arasýnda yer almaktadýr. SATIÞ-PAZARLAMA Satýþ Departmaný; hastalarý ve hasta yakýnlarýný bilgilendiren ve yönlendiren hekim ve eczacýlarý; ilaçlar ve tedaviler konusunda doðru ve bilimsel temelde bilgilendirmek, bilimsel araþtýrmalara dayalý ilaç ve tedavi bilgilerini hekim ve eczacýlar ile paylaþmak amacýyla çalýþýrlar. Pazarlama Departmaný; yeni ürün ve tedavileri tanýtmak, bu alanlardaki güncel bilgileri Türk týbbýnýn hizmetine sunmak, toplumda saðlýk konusunda bilinç yaratmak hedefine yönelik olarak faaliyet gösterirler. Eczacı’nın Çalışma Alanları 37 Endüstri Eczacýlýðý Dr. Ecz. Semra BİNGÖL İş Geliştirme Direktörü MUSTAFA NEVZAT İLAÇ SAN. A.Ş. •Bize kýsaca kendinizden bahseder misiniz? 1951 Erzincan doðumluyum. Ýlköðrenimimi Ýstanbul Fatih Ýlk Okulu; orta öðrenimimi English High School for Girls, lise öðrenimimi ise Arnavutköy Amerikan Kýz Kolejinde tamamladým. Yüksek öðrenimime Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesinde devam ettim. 1979 yýlýnda mezun olduðum fakültenin Farmakognozi Kürsüsünde araþtýrma görevlisi olarak çalýþmaya baþladým. Sayýn Prof.Dr. Bayhan Çubukçu yönetiminde yürüttüðüm “Helichrysum pallasii (Sprengel) Ledeb. üzerinde Farmakognozik Araþtýrmalar” baþlýklý doktora çalýþmamý 1984 yýlýnda tamamlayarak Eczacýlýk Bilimleri Doktoru ünvanýný kazandým. •Çalýþma hayatýnýz nasýl baþladý, kariyer basamaklarýnýz nelerdir? Çalýþma hayatýma 1975 yýlýnda Wyeth Laboratuarlarýnda Kalite Kontrol Biriminde analist olarak baþladým. 1979’da Ý.Ü.Eczacýlýk Fakültesi Farmakognozi Kürsüsüne geçtim ve 1979-1984 yýllarý arasýnda bu kürsüde çalýþtým. 1984 yýlýnda doktoramý tamamladýktan sonra meslek hayatýma ilaç endüstrisi içinde devam etmeye karar verdim ve ayný yýl Mustafa Nevzat Ýlaç Sanayi’nde çalýþmaya baþladým. Buradaki ilk görevim Pazarlama Bölümü içinde Ürün Yöneticiliði idi. Ürün Yöneticiliði görevimi sürdürdüðüm ilk 2 yýl içinde týbbi satýþ mümessilliði de yaparak bu görevin gereklerini öðrendim. Ayný bölüm içinde 1991 yýlýnda Grup Ürün Yöneticisi, 1992 yýlýnda Pazarlama Müdürü ve daha sonra ise Satýþ-Pazarlama Müdürü olarak görevlerimi sürdürdüm. 2004 yýlý içinde þirket içindeki yeni yapýlanmanýn çerçevesinde Ýþ Geliþtirme Bölümüne atandým. Halen Ýþ Geliþtirme Bölüm Direktörü ve Yönetim Kurulu üyesi olarak görevime devam ediyorum. 2009 senesi benim için çok özel bir yýl; bu yýl içinde Haziran ayýnda Mustafa Nevzat’ta 25 yýlýmý doldurmuþ oldum. •Eczacýlar genelde eczane açmayý tercih ederken sizin ilaç þirketini seçme sebebiniz nedir? Ben eczane eczacýlýðýný hiç düþünmedim. Endüstriye geçtiðim yýllarda Ürün Yöneticiliði kadrolarý yeni geliþiyordu; Mustafa Nevzat’ta da Onkolitik Ýlaçlara yönelik böyle bir kadro için eleman açýðý mevcutmuþ. Gazetede tesadüf olarak gördüðüm ilanlarýna baþvurdum; herþey çok hýzlý geliþti; ilk görüþmede önerilen iþin kendimi geliþtirmeye yararlý olacaðýný düþündüm ve benim için yepyeni bir sayfa olan bu alanda çalýþmaya baþladým. •Ýþ geliþtirme bölüm direktörü olarak görevleriniz nelerdir? Ýþ Geliþtirme Bölüm Direktörü olarak birlikte çalýþtýðým ekibimle beraber þirketin stratejik hedefleri doðrultusunda mevcut ve yeni pazarlarda yeni iþ fýrsatlarý, stratejik iþbirlikleri oluþturulmasý; gerek iç gerekse dýþ pazarlara yönelik þirket için potansiyeli olacak yeni ürünlerin belirlenmesi; bu ürünlerin patent, veri koruma, teknik olarak üretilebilirlik gibi çeþitli yönlerden uygunluklarýnýnýn araþtýrýlmasý ve deðerlendirilmesi; ürünlerin formülasyon, geliþtirme, üretim yöntemi araþtýrma geliþtirme faaliyetlerinin yürütülmesi; geliþtirilen ürünlerin otoritelerin öngördüðü yönetmeliklere uygun olarak ruhsat baþvuru dosyalarýnýn hazýrlanmasý, baþvurularýnýn yapýlmasý ve ruhsatlarýnýn alýnmasý; partnerlerle oluþturulan iþbirlikleri çerçevesinde in-licensing, out-licensing ve ortak ürün geliþtirme faaliyetlerinin yürütülmesi; ürün formülasyonlarýnda farklýlýklar oluþturularak bu ürünlerin pazardaki mevcut ürünlerden farklýlaþmasýný ve böylece katma deðer kazanmasýný saðlamaya yönelik çalýþmalarýn yürütülmesi; patent alýnmasýna yöne- 38 Eczacı’nın Çalışma Alanları Dr. Ecz. Semra BİNGÖL İş Geliştirme Direktörü MUSTAFA NEVZAT İLAÇ SAN. A.Ş. Endüstri Eczacýlýðý lik çalýþmalarýn yürütülmesi; araþtýrma kuruluþlarý, üniversiteler, vb ile iþbirliði içinde çalýþma imkânlarý oluþturulmasý gibi alanlarda görev yapýyorum. •Daha önce ürün müdürü, pazarlama müdürü ve satýþ ve pazarlama müdürü olarak çalýþmýþsýnýz. Bu bölümler hakkýnda bilgi verebilir misiniz? Eczacýnýn bu alanlarda görevleri nelerdir? Satýþ Pazarlama Müdürlüðü içinde Ürün Müdürlüðü (ürün yöneticiliði) sorumlu olunan ürünlerin, tanýtým stratejilerini oluþturmak, satýþ ve masraf bütçelerini planlamak, belirlenmiþ tanýtým-satýþ planýn uygulanmasýný kontrol ve takip etmek; ürünler ile ilgili pazarlama eðitimlerini planlayýp hazýrlamak; Týbbi Mümessil ve Bölge Müdürlerini bu doðrultuda düzenli olarak eðitmek, bilgilendirmek; ürünleri ile ilgili olarak doktor-eczacý-diþ hekimi vb hedef gruplara tanýtým organizasyonlarý planlamak, uygulamak, bizzat sunum yaparak katýlmak; Týbbi Mümessiller ile düzenli saha ziyareti yapmak; fikir lideri gruplarý tesis etmek, bu gruplar ile düzenli ve sistemli iletiþim halinde olmak; ürünlerin tanýtýmý için gerekli promosyonel materyalin seçilip, strateji doðrultusunda sahaya ve müþterilere ulaþmasýný temin etmek gibi görevleri içeriyor. Pazarlama Müdürlüðü firma yapýsý doðrultusunda sorumlu olunan ürün gruplarýnýn, ya da firmanýn tüm ürünlerinin tanýtým faaliyetlerini planlamak, organize etmek ve takip edip gerçekleþmesini saðlamak; yönetimi altýndaki personeli þirket hedefleri doðrultusunda yönetmek, yönlendirmek; sektör dinamiklerini çok yakýndan izleyip gerekli durumlarda eylem planlarýný hayata geçirmek, kýsa ve uzun vadeli bütçe planlarý oluþturmak ve uygulamalarý takip etmek gibi görevleri içeriyor. Satýþ Müdürlüðü firma yapýsý doðrultusunda sorumlu olunan ürün gruplarýnýn, ya da firmanýn tüm ürünlerinin satýþ faaliyetlerini planlamak, organize edip uygulamak-uygulatmak; bu doðrultuda satýþ kanallarý ile doðrudan iletiþim halinde olmak; pazarlama ve saha kadrolarýnýn satýþ hedefleri doðrultusunda yönlenmesini koordine etmek; yýllýk satýþ hedefleri oluþturmak; satýþ hedefleri doðrultusunda ürün tedarikini saðlamak için üretim/planlama/lojistik gibi birimler ile koordineli çalýþmak gibi görevleri içeriyor. Satýþ Pazarlama Müdürlüðü ise þirketin pazarlama stratejilerinin geliþtirilmesi; pazarýn ve Pazar dinamiklerinin takip edilmesi, tüm satýþ ve pazarlama programlarýnýn hazýrlanarak satýþ hedeflerine ulaþýlmasýnýn saðlanmasý ve hedeflerin kontrol edilmesi; ürün gamýnýn ve müþteri portföyünün geliþtirilmesi; ürün konumlandýrma ve lansman faaliyetlerinin koordine edilmesi; pazarlama faaliyetleri çerçevesinde çeþitli tanýtým faaliyetlerinin kontrol edilmesi gibi görevleri içeriyor. •Ýnsan kaynaklarý satýþ ve pazarlama bölümüne girecek yeni mezun bir eczacýda hangi özellikleri arýyor? Bu bölümde hangi pozisyondan baþlayabiliriz? Ýnsan Kaynaklarý Birimimiz satýþ ve pazarlama bölümüne girmek için baþvuran adaylarýn yeni mezun aday olmalarý durumunda daha çok yetkinliklerine odaklanarak deðerlendirme yapýyor. Bir ilk baþvuruda genel olarak baktýklarý özellikler öncelikle Ýngilizce bilgisi, hangi alanda ve sektörde staj yapýldýðý, üniversitede okurken kiþisel geliþim için neler yapýldýðý gibi baþlýklar. Ayrýca, sunuþ becerisi, öðrenme odaklýlýk, kiþisel farkýndalýk, iletiþim becerisi, takým çalýþmasý vb. yetkinlikler mülakat sýrasýnda ölçülmeye çalýþýlýyor. Ben genç arkadaþlarýma daima iþin mutfaðýndan baþlamalarýný öneriyorum. Satýþ Pazarlama bölümünde baþarýlý olabilmek, kariyer basamaklarýnda týrmanabilmek için baþlanacak en doðru pozisyonun týbbi satýþ mümessilliði olduðunu düþünüyorum. Burada deneyim kazandýktan, iþin sahada uygulamasýný bire bir yaþadýktan sonra ürün yöneticiliði görevini yapmak kiþi için çok daha verimli oluyor. Bu arada seçilen alan ile baðlantýlý olarak satýþ pazarlama, iþletme gibi konularda kiþisel geliþimi saðlayacak programlara, kurslara katýlýmýn çok yararý oluyor. Eczacı’nın Çalışma Alanları 39 Endüstri Eczacýlýðý Dr. Ecz. Semra BİNGÖL İş Geliştirme Direktörü MUSTAFA NEVZAT İLAÇ SAN. A.Ş. •Yabancý dil bilmek ve yüksek lisans yapmýþ olmak ne derece önemlidir? Günümüzde yabancý dilin önemi hepimizce malum. Bir eczacý olarak ilaç endüstrisinde görev alacak tüm genç arkadaþlarýmýz için özellikle Ýngilizce bilgisi artýk olmazsa olmazlardan. Görev yaptýðýnýz alana baðlý olarak (ihracat, iþ geliþtirme gibi) Ýngilizce yaný sýra diðer bir dil hatta diller bilmek kiþiye büyük artý saðlýyor. Yüksek lisans, doktora gibi akademik bir kariyer de yapmýþ olmak, özellikle görev yapacaðýnýz pozisyon ile ilintili ise sizi hem o pozisyona baþlamada tercih edilmenizde etken olabiliyor; hem de çalýþmalarýnýzý sürdürürken size daha etkin olabilmeniz yönünden önemli bir kapý açýyor. •Çalýþma koþullarýnýzdan bahseder misiniz? Biz Mustafa Nevzat’ta gerek üst yönetim gerekse tüm çalýþanlar arasýnda doðallýkla oluþmuþ olan bir saygý sevgi iliþkisi içinde çalýþmalarýmýzý sürdürüyoruz. Uzun süredir görev yapan Mustafa Nevzat’lýda da kýsa bir süredir görev yapmakta olan Mustafa Nevzat’lýda da kendiliðinden geliþen bir baðlýlýk, aidiyet duygusunu gözleyebilmek çok mümkün. Mustafa Nevzat kurulduðu günden beri insana ve topluma saygýyý; dürüstlük, bütünlük ve güvenilirliði; kaliteyi her þeyin üstünde tutmuþ, ulusal ilaç endüstrisinde hep ilklere imza atmýþ bir kuruluþ. Biz bugünün Mustafa Nevzat’lýlarý da bu öncü görevi sürdürmek ve uluslararasý alana taþýmak için yoðun bir gayret içindeyiz. Bugün biz Mustafa Nevzat’lýlar FDA tarafýndan onaylanmýþ, mamül ürünleri ABD’de ruhsatlanmýþ ve kullanýma sunulmuþ ilk Türk firmasý olmanýn gururunu taþýmanýn yaný sýra sorumluluðunu taþýyoruz. Etkin, emniyetli, en uygun maliyetli ürünleri insan saðlýðýna devamlý olarak sunabilmek için kendimizi hep ilerletmeye, daha iyiye götürmeye yönelik çalýþmalar içine girmeye çalýþýyoruz. Eðitime çok önem veriyoruz. Teknolojik ve bilimsel geliþmeleri; saðlýk ile ilgili mevzuatý, geliþmelerini çok yakýndan takip ediyoruz ve uygulamaya çalýþýyoruz. •Þu an bulunduðunuz mevkiden memnun musunuz, biz eczacý adaylarýna tavsiye eder misiniz? Ben Mustafa Nevzat’ta hep çok severek, çok isteyerek çalýþtým, çalýþýyorum. Burasý benim için bir çalýþma yerinin ötesinde bir okul da oldu hep. Görev aldýðým her pozisyonda yeni birþeyler öðrenmek, yeni birþeyler uygulamak fýrsatýný buldum. Halen görev yaptýðým Ýþ Geliþtirme alanýnýn ise eczacýlar için özellikle hedeflenecek bir alan olduðunu düþünüyorum. Bu alanýn temel taþlarý olan mültidisipliner çalýþma, ilaç bilgisi, ilaç endüstrisine yönelik regülâsyon ve politikalar, farmasötik alanda bilimsel geliþmeler, dünya ilaç pazarýndaki geliþmeler gibi konularýn eczacý altyapýsý ile çok uyuþtuðunu; bu alanýn eczacýlýk için çok uygun olduðunu düþünüyorum. Genç arkadaþlarýma da ilaç endüstrisinde böyle bir alaný hedeflemelerini özellikle öneriyorum. •Son olarak bize söylemek istedikleriniz nelerdir? Sizlere herþeyden önce önünüzdeki meslek hayatýnýzda baþarýlar diliyorum. Ýnanmanýn, çalýþmanýn, öðrenmeye, yeniliklere hep açýk olmanýn, yapýlan her iþi benimseyerek, içselleþtirerek yapmanýn baþarýyý getirdiðine inanýyorum. Endüstride çalýþmayý düþünecek genç arkadaþlarýma seçtikleri alanýn mutfaðýndan iþe baþlamalarýný özellikle öneriyorum. Çalýþma hayatlarý boyunca kariyerlerinin hangi basamaðýna gelirlerse gelsinler hep günceli takip etmelerini, hep yeni öðrenilecek birþeylerin olduðunu bilmelerini ve kiþisel geliþimlerini hep sürdürmeye çalýþmalarýný öneriyorum. Bir de çok iyi bir Ýngilizce bilgisi edinmenin önemine dikkatlerini tekrar çekmek istiyorum. Günümüzde herþey de olduðu gibi ilaç endüstrisinde de globalleþme etkin bir þekilde kendini gösteriyor. Ýlaç sektöründe ister teknik alanda isterse idari alanda görev yapmak hedeflensin yabancý dil, özellikle Ýngilizce çok önemli olarak hep karþýmýza çýkýyor. Tuğba YEŞİL Merve KURTAN 40 Eczacı’nın Çalışma Alanları Pelin BAŞAR MERCK SHARP DOHME İLAÇLARI LTD. ŞTİ. GLAXOSMİTHKLİNE İLAÇLARI SAN. TİC. A.Ş. Endüstri Eczacýlýðý Merhaba arkadaşlar, Fakülteye girdiðim andan itibaren ilaç firmalarýnýn satýþ-pazarlama departmanlarýnda kariyer yapmak öncelikli hedefim oldu. Ama hem bu isteðimin yerinde olup olmadýðýný anlamak hem de böylesi bir rekabet ortamýnda CV’ mi biran önce doldurmaya baþlamak için 1. sýnýf yazýnda Merck Sharp & Dohme Türkiye satýþ-pazarlama departmaný; pazarlama bölümünde, 2. sýnýf yazýnda ise GlaxoSmithKline satýþ departmanýnda; sahada staj yaptým. Öncelikli olarak þuna deðinmek istiyorum ki; satýþ ve pazarlama sürekli olarak birlikte çalýþmalarýna raðmen çok farklý bölümler. Pazarlamada belirli bir ilaç/ilaçlarýn pazarlanmasý için ön çalýþmalar, tanýtýmlar, istatistik ve en önemlisi planlama yapýlýyor, en az 2 sene boyunca izlenecek yol belirleniyor. Burada ilaçtan sorumlu ürün müdürü, pazarlama müdürü ve genel müdür gibi konumlara ulaþabiliyorsunuz. Satýþ bölümünde ise, tüm bu planlar sahada uygulanýyor, pazarlamanýn belirlediði hedefler doðrultusunda çalýþmalar yapýlýyor. Müdürlükler bölgelere göre sýnýflandýrýyor ve yükseldikçe sahada size verilen bölge artýyor (Ýstanbul Anadolu yakasý, Türkiye Marmara bölgesi, batý Asya bölge müdürlükleri gibi). 1. sýnýfta MSD de yaptýðým pazarlama stajýna baþladýðým gün çok heyecanlýydým. Pazarlama bölümü orada ünitelere ayrýlýyor. Benim staj yaptýðým ünitede hipertansiyon ilaçlarý en büyük paya sahipti. Benden sorumlu kiþi de bu ilaçlarýn ürün müdürüydü. Öncelikle tüm departman müdürleriyle tek tek toplantýlar yaptýk. Bana kýsaca neler yaptýklarýndan ve benden neler beklediklerinden bahsettiler. Literatür taramasý, rakip firmalarýn çalýþma kartlarýný inceleyip raporlandýrmak, kongre sponsorluk dosyalarýnýn düzenlenmesi gibi birçok görev verdiler. Ama önemli olan onlarýn size verdiði iþlerden çok sizin ne aldýðýnýz. Bu stajdan en iyi þekilde yararlanabilmek adýna; departmanda özellikle “eczacý olup yüksek pozisyonlarda bulunan müdürlerle iletiþime geçtim. Nasýl bir yol izlemem gerektiði ve beni ileride nelerin beklediðiyle ilgili aklýmý kurcalayan konularý konuþtuk. Ýlaç firmalarýnda baþarýlý olabilmek için eczacýlýk bölümünden mezun olmanýn baþlý baþýna bir avantaj olduðunu ama bunun yeterli olmadýðýný, Ýngilizcenin inanýlmaz önemli olduðunu vurguladýlar. Bunun dýþýnda kendimize kattýðýmýz her özellik bir avantaj. Eczacı’nın Çalışma Alanları Departmanda çalýþan ürün müdürlerinin çoðu iþletme, endüstri mühendisliði gibi bölümlerden mezun. Bunlardan biri çalýþýrken çok zorlandýklarýný; çünkü ilacý tam olarak anlayamadýklarýný, daha çok anlamadan ezberleyerek bunu aþmaya çalýþtýklarýný söyledi. “Yani anlayacaðýn siz çok daha avantajlýsýnýz bu konuda” diye gülerek tamamladý sözlerini. 2. sýnýfýn yazýndaki GSK satýþ departmanýna baðlý saha stajým ise fiziksel olarak çok daha yorucuydu. 3 ay boyunca eczanelere sürekli ziyaretler düzenleyerek grip aþýsý tanýtýmýný yaptýk ve sipariþ aldýk. Bu staj özellikle insan iliþkilerinde bana çok þey kattý. Fakültede aldýðýmýz dersler sayesinde aþýnýn temelini çok daha iyi anlayýp aktardýk. Ama gerçekten çok çeþitli insanlar var. Benim en iyi öðrendiðim þey; her birine farklý þekillerde yaklaþarak iletiþim kurmak ve böylece hedefe ulaþmak oldu. Burada 200 kadar eczanem vardý ve hepsinin eczacýsýyla konuþma fýrsatým oldu. Özellikle eczane açmadan önce ilaç firmalarýnda kariyer yapmýþ olanlar; firmalarda çalýþmanýn ne kadar önemli ve tatmin edici olduðunu ve gençlik enerjisinin dört duvar arasýnda harcanmamasý gerektiðini özellikle vurguladýlar. Kýsacasý sosyal, insanlarla iliþkileri iyi, organize ve planlý çalýþmayý, sýk sýk seyahat etmeyi, sunumlar ve toplantýlar yapmayý sevecek, stres ve rekabet ortamýnýn üstesinden gelebilecek bir karakteriniz varsa satýþ-pazarlama stajý yaparak ileriye dönük bir gözlem yapmanýzý tavsiye ederim. 41 Endüstri Eczacýlýðý Ecz. Cem ÖNAL Biyoeşdeğerlik Yöneticisi ABDİ İBRAHİM İLAÇ SAN. ve TİC. A.Ş. •Bize kýsaca kendinizden söz eder misiniz? 1969 Ýstanbul doðumluyum. Saint Benoit Fransýz Koleji’nden mezun olduktan sonra Ý.Ü. Eczacýlýk Fakültesi’ni ikincilik derecesi ile bitirdim. Birincilik derecesini ise benimle ayný sýnýfta öðrenim gören erkek kardeþim Atilla Önal aldý. Belirtmek isterim ki eczacýlýk mesleðini seçmemde ailemin eczanesinde geçirdiðim zamanýn büyük etkisi oldu. Erkek kardeþim Atilla Önal eczacý olarak bir ilaç þirketinde klinik araþtýrmalar biriminde, eþim Doç Dr. Armaðan Önal eczacý öðretim görevlisi olarak fakültenizde, annem Esin Önal ise serbest eczacý olarak eczalýk mesleðini icra etmekteyiz. Gördüðünüz üzere meslek sevgisinin oluþmasý ve seçiminde ailemin önemli bir etkisi oldu. Mezuniyet sonrasý Fransa’da Paris Týp Fakültesi’nde farmakoloji yüksek lisansýný, fakültemizde ise Analitik Kimya yüksek lisansýný tamamladým. 2003 senesinde ilaç sektöründe Medikal Danýþman olarak göreve baþladým. Bu görevimi sürdürürken Ýstanbul Üniversitesi Ýþletme Fakültesi Ýktisadi Bilimler Enstitüsü’nde Ýngilizce MBA programýný birincilik ile tamamladým. 2007 Temmuz’unda Abdi Ýbrahim Ýlaç San. ve Tic A.Þ. de “Biyoeþdeðerlik Yöneticisi” olarak baþladýðým görevimi baþarý ile sürdürmekteyim. •Çalýþma hayatýnýz nasýl baþladý, kariyer basamaklarýnýz nelerdir? Ýlaç sektöründe kariyerime 2003 senesinde Medikal Danýþman olarak baþladým. Bu pozisyonun gereði pazarlama, ihracat, ruhsatlandýrma birimlerine medikal bilgi/eðitim desteði görevlerini yerine getirdim. Eþdeðer ilaç geliþtirmenin önemli bir basamaðý olan biyoeþdeðerlik çalýþmalarýnýn yürütülmesinde ve denetlenmesinde de görev aldým. 2007 senesinde Abdi Ýbrahim Ýlaç bünyesinde “Biyoeþdeðerlik Yöneticisi” olarak görevime baþladým. Bu seçimin bir sonucu olarak biyoeþdeðerlik/klinik çalýþma alanýnda yoðunlaþmak ve özelleþmek gerekti. •Eczacýlar genelde eczane eczacýlýðýný tercih ederken sizin klinik araþtýrma ünitesini seçme sebebiniz nedir? Biyoeþdeðerlik/Klinik araþtýrma alanýnda yetiþmiþ kalifiye kiþi konusunda bir eksiklik olduðunu fark ettim. Farmakoloji ve analitik kimya alanlarýnda özelleþmiþ olmanýn biyoeþdeðerlik çalýþmalarýnýn hem klinik faz hem de biyoanalitik fazlarýný yönetmede anlamlý avantaj saðlayacaðýný düþündüm ve bu alana yönlendim. 42 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Cem ÖNAL Biyoeşdeğerlik Yöneticisi ABDİ İBRAHİM İLAÇ SAN. ve TİC. A.Ş. Endüstri Eczacýlýðý •Klinik araþtýrma ünitesinde eczacý olarak görevleriniz nelerdir? Biyoeþdeðerlik/Klinik araþtýrma biriminde temel sorumluluðum biyoeþdeðerlik çalýþmalarýnýn planlanmasý, yürütülmesi ve denetlenmesidir. Proje baþlangýcýnda ve geliþtirme sürecinde biyoeþdeðerlik/ klinik çalýþma bakýmýndan deðerlendirmelerin Ar-Ge ekibiyle paylaþýlmasý da önem taþýmaktadýr. •Ýlaç þirketlerinde klinik araþtýrma ünitesinde eczacý bulunmak zorunda mýdýr? Eczacý bu bölümlerde hangi pozisyonlarda bulunabilir? Eczacý olmak ilaç þirketlerinin biyoeþdeðerlik/klinik araþtýrma birimlerinde tercih sebebidir. Özellikle de iyi derecede yabancý dil bilgisine (Ýngilizce) sahip olunmasý gereklidir. Bu alanda uzmanlýk, yöneticilik ve müdürlük görevlerini sürdüren eczacý arkadaþlarýmýz bulunmakta. •Klinik araþtýrma ünitesi için yabancý dil bilmek ne derece önemlidir? Mutlaka iyi derecede Ýngilizce bilinmesi gerekli. Ar-Ge’ de uluslararasý bir çalýþma ortamýnda görev yapýlýyor ve görev gereði Ýngilizce sözlü ve yazýlý iletiþimde bulunmanýz gereken birçok durumla karþýlaþýyorsunuz. •Ýnsan kaynaklarý klinik araþtýrma ünitesi için yeni mezun bir eczacýda hangi özellikleri aramaktadýr? Ýyi derecede Ýngilizce bilgisi önemli. Bunun yaný sýra farmakoloji alanýnda yüksek lisans ve doktora derecesi kariyer bakýmýndan önemli avantaj saðlayabilir. •Bu alanda çalýþabilmek için yüksek lisans yapmýþ olmak önemli mi, hangi alanda yüksek lisans tercih edilir? Þart deðil ancak ileride kariyer olanaklarý açýsýndan avantaj getireceði düþünülebilir. Farmakoloji alanýnda uzmanlaþmak anlamlý olacaktýr. •Þu an bulunduðunuz mevkide memnun musunuz? Biz eczacý adaylarýna tavsiye eder misiniz? Türkiye’nin lider ilaç þirketi Abdi Ýbrahim Ýlaç’ta modern ve güçlü Ar-Ge Merkezi yapýlanmasý içinde görev almak mesleki tatmin açýsýndan bakýldýðýnda son derece güzel. Geleceðin eczacýlarý olan sizlere de bu alanda önemli görevler düþtüðünü düþünüyorum ve tavsiye ediyorum. •Son olarak geleceðin eczacýlarý olan bizlere söylemek istedikleriniz nelerdir? Mesleki geliþiminiz için gereken adýmlarý atmakta tereddüt etmeyiniz. Çalýþma disiplini, iç motivasyon ve hayata pozitif bakýþ açýsý size önemli getirisi olacak faktörlerdir. Yetkinliklerinizi ve eksikliklerinizi objektif olarak deðerlendirmeniz önemli. Bu konuda öðretim görevlilerinden, endüstride çalýþan meslektaþlarýnýzdan ve yakýn çevrenizden destek almanýz faydalý olacaktýr. Alper NAK Eczacı’nın Çalışma Alanları 43 Endüstri Eczacýlýðý Gülay UYSAL NOVARTİS SAN. ve TİC. A.Ş. Merhaba arkadaşlar, Ben mezun olma yolunda bir 5. sýnýf öðrencisi Gülay � Stajýmý Novartis Klinik Araþtýrmalar Genel Ýlaç Departmanýnda yapýyorum. Novartis CIBA ve SANDOZ firmalarýnýn birleþiminden oluþan global bir firmadýr. Sandoz jenerik ilaçlarýn üretildiði kýsým diyebiliriz. Novartis’in klinik araþtýrmalarý yoðun olan bir Firma olmasý klinik araþtýrmalar adýna daha çok þey öðreneceðim anlamýna geliyordu. Staj sýrasýnda neler yapýyoruz diye kýsaca bahsedecek olursak: Stajýmýn Ýlk haftasý bize oryantasyon düzenlendi. Bu oryantasyonda, Klinik araþtýrmalar nedir? Bilgilendirilmiþ olur nedir? Hastalar nasýl seçilir? Klinik araþtýrmalarýn insanlýk için gerekliliði, Gönüllü/Araþtýrma deneði ne demektir? Helsinki Bildirisi nedir ve niye oluþturulmuþtur? gibi konularda hatýrlatýcý bilgiler sunuldu. Ýlerleyen günlerde Protokol dosyalarýný inceledim. (Protokol, gönüllüye uygulanan araþtýrmanýn yazýlý gösterisi diyebiliriz.) Etik kuruluna gönderilecek dosyalar nasýl düzenlenir, nelere dikkat etmek gerekir gibi bilgilerde verildi. Departmanda eczacýlar, biyologlar, veteriner hekim gibi meslek gruplarýna mensup kiþiler çoðunluktaydý. Klinik Araþtýrmalar Departmanýna ICRO, Kinik araþtýrma uzmanýna da CRA (Clinical Research Associate) denilmekte. Genelde CRA dediðimiz kiþiler eczacýdýr. CRA’ler ne yapar? SC ( Side Cordinatör) yani Departman çok yoðun özellikle benim staj yaptýðým dönem çok yoðundu. Global bir firma olmasý Novartis’in klinik araþtýrmalar için avantaj diyebilirim; çünkü çalýþmalar hem yerel hem de dünya çapýnda yürümekte bu þekilde olunca. Sonuç olarak gerçekten çok zevkli bir stajdý. Eczacýlýðýn farklý bir boyutu diyebilirim. Anlatýlmaz yaþanýr tam anlamýyla. =) Son sýnýfta “Ne yapsam, mezun olduktan sonra nerde çalýþsam” gibi düþünceler çok sýk beynimizi meþgul etmekte. Bence karar vermek için Klinik Araþtýrmalarda da staj yapmak gerek. =) Sevgiler =) saha da çalýþan arkadaþlarý izlemek, onlarýn bildirilerini toplamak, gönüllülerin haklarýnýn, güvenliðinin ve refahýnýn korunmasýný saðlamak, toplanan verinin bütünlüðünü saðlamak, klinik çalýþmanýn baþlatýlmasýný, sürecini ve yürütülmesini denetlemek gibi görevleri var. Ülkemizin ve dünyanýn çeþitli bölgelerine ziyaretlere de CRA’ler gitmektedir. 44 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Gürkan ENGİN Üretim Müdürü PFİZER İLAÇLARI LTD. ŞTİ. Endüstri Eczacýlýðý •Kýsaca kendinizden ve öðrenim hayatýnýzdan bahseder misiniz? 1974 yýlýnda Ýstanbul’da doðdum. Annem ve babam emekli devlet memuru ve bir kardeþim var. Ýlköðrenimimi Fatih’te, orta öðrenimimi Üsküdar’da Ýngilizce eðitim veren özel bir lisede tamamlayarak 1992 yýlýnda mezun oldum. Ayný yýl üniversite sýnavýný kazanarak Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ne girdim. •Eczacýlýk mesleðini seçmenizdeki neden neydi? Aslýnda sporu çok sevdiðim için spor akademisine gitmek istemiþtim ama ailem pek yanaþmadýðý için akademi sýnavlarýna da girmedim. Fakat amatör olarak hala spor yapmaya devam ediyorum. Matematik bölümünde olduðum için genelde mühendislik tercihleri yapmýþtým. Özellikle de Ýþletme Mühendisliði’ne girmek istiyordum ancak tek fen tercihim olan eczacýlýk fakültesini kazandýðýmý öðrendim. Aslýnda ailemin tercihi olan eczacýlýk fakültesi böylelikle mesleðim oldu. Bölüme baþlarken çok fazla istekli olmasam da daha sonra isteyerek ve severek eczacý olmaya karar verdim. Her zaman sosyal biriydim, bu nedenle eczacýlýk mesleðinin gereði olarak hastalarla diyalog kurmak ve insanlara yardým ediyor olabilmek beni çok mutlu ediyordu. •Endüstride çalýþma fikri ne zaman, nasýl doðdu? Çalýþmaya ilk Pfizer’ de mi baþladýnýz? Aslýnda askerliðimi yapmadan önce SSK Hastanesinde hastane eczacýlýðý yaptým bir süre, okurken de stajlarýmý eczanede bilfiil çalýþarak yaptýðým için eczane eczacýlýðýný da tecrübe ettim. Askerden döndükten sonra her iki çalýþma alanýnýn da þu an için bana uygun olmadýðýna karar verdim. Çok duraðan geldi. Daha hareketli ve dinamik bir þeyler yapmalýydým. Geçici olarak IMS ’de saðlýk anketörlüðü yaptým daha sonra da Pfizer’ in ilanýna baþvurdum. Yaptýðým baþvuru kabul edildi ve iþe kabul edildim. •Endüstri Eczacýlýðýndaki kariyerinizde Üretim Müdürü oluncaya kadar þirket içinde hangi basamaklardan geçtiniz? Pfizer’ de ilk Mümessillik Ecza Deposu Mesul Müdürü ve Depo Koordinatörü olarak iþe baþladým. Bu görevde yaklaþýk 6,5 yýl kadar çalýþtým. Bu çalýþmam esnasýnda Yýldýz Teknik Üniversitesi’nde MBA yüksek lisansýmý tamamladým. Daha sonra merkeze Teknik Divizyon Satýn alma Uzmaný görevine atandým. Yaklaþýk yedi ay kadar sonra Aseptik Operasyonlar ve Likit-Merhem sahalarý Üretim Müdürü olarak görevlendirildim. •Bildiðimiz kadarýyla endüstride eczacýlarýn sayýsý diðer mesleklere göre daha az. Sizce bunun nedeni nedir? Türkiye ve dünyadaki Pfizer Ýlaç Sanayi’nde de bu durum ayný mý? Meslektaþlarýmýz ilaç sanayini senelerdir ihmal ederek bizim uzmanlýk alanýmýz olan ilaç sanayini bence öksüz býrakmýþlar. Çok çeþitli nedenleri olabilir ama benim gördüðüm öncelikle fakülteye devam edenler kendilerini eczane açmaya þartlandýrdýklarý için böyle bir alan olduðunun farkýnda deðiller. Ben de staj zamaný hiç ilaç sanayinde staj yapmayý düþünmemiþtim. Aslýnda, fakülteler de ilaç sanayini daha cazip bir iþ alaný olarak konumlandýrabilirler. Bildiðim kadarýyla yurt dýþýnda eczacýlýk fakültelerinde Eczacı’nın Çalışma Alanları 45 Endüstri Eczacýlýðý Ecz. Gürkan ENGİN Üretim Müdürü PFİZER İLAÇLARI LTD. ŞTİ. son sene uzmanlýðýný seçiyorsun. Türkiye’de olduðu gibi istersen eczane açýp istersen hastanede çalýþamýyorsun. Seçtiðin uzmanlýktan yetkinlik alýyorsun ve diplomaný o doðrultuda veriyorlar. Türkiye’de de bu uygulamaya geçilirse sanayide çalýþan eczacý sayýsý artma ihtimali olabilir. Diðer önemli faktör ise aile… Eczacýlarýn birçoðu ailesinde eczacý olduðu ve iþi devam ettirmesi gerektiði için eczacýlýðý seçiyor, dolayýsýyla sanayide çalýþmak gibi bir hedefleri olmuyor. Pfizer Türkiye’nin kendi bünyesinde de çok fazla eczacý bulunmuyor. Eczacýlarýn büyük bir çoðunluðu ruhsatlandýrma bölümünde çalýþýyor. Üretimde ise çalýþan tek eczacý benim þu an þirketimizde. Pfizer globalde çalýþanlar arasýnda eczacýlarýn oraný daha fazla. Türkiye’de ilaç firmalarýnýn eleman alýmlarýnda tercihlerin eczacýdan yöne olmadýðýný görüyoruz. Bunun da baþlýca iki nedeni var; birincisi eczacýlarýn iþe girdikten bir süre sonra ayrýlýp kendi eczanelerini açmalarý. Bu da yapýlan bilgi yatýrýmýný boþa çýkarmak anlamýna geliyor. Diðer neden ise yabancý dil sorunu… Eczacýlýk fakültelerinde yabancý dil derslerinin çok yoðun olmamasý nedeniyle bu durum firmalarýn tercihini olumsuz etkileyebiliyor. •Size geleceðin eczacýlarý adýna bence çoðumuzun merak ettiði bir þey sormak istiyorum. Genç bir eczacý olarak üretim, pazarlama veya ilaç ruhsatlandýrma departmanlarýndan herhangi birinde iþe baþladýk diyelim. Bu departmanlarda en üst noktaya gelinceye kadarki kariyer basamaklarýmýzý kýsaca þematize edebilir misiniz? Pfizer Türkiye’de adaylar sadece baþvurmuþ olduklarý pozisyon kapsamýnda deðil ileride Pfizer yöneticisi olarak yetiþtirilecekleri düþüncesiyle iþe alýnýr. Bu sebeple adaylarda öncelikle aranan, iþin gerektirdiðinden fazla yetkinlik ve kapasiteye sahip olmalarýdýr. Kariyer basamaklarýnda ilerlemek için önemli olan diðer kriterler ise; adayýn öðrenmeye ve kendini geliþtirmeye açýk, dinamik, performans odaklý, takým çalýþmasýna yatkýn, deðiþime öncülük eden ve yenilikçi olmasýdýr. Pfizer’ de yetiþmiþ olan liderler, kendilerinin yerine geçmeye aday yeni liderler ortaya çýkarmak ve geliþtirmek için çalýþýrlar. Çalýþanlarýn geliþimleri sistematik olarak deðerlendirilir; deðerlendirme sonuçlarý ve kendi kariyer hedefleri doðrultusunda kariyer yollarý çizilir. Kiþiler en iyi yapabilecekleri deðil, en çok geliþebilecekleri pozisyonlara getirilir. Çizilen geliþim planlarý doðrultusunda departmanlar ve divizyonlar arasý rotasyon gerçekleþir. Pfizer’de þematize edilmiþ bir kariyer basamaðý yoktur. Tüm Pfizer çalýþanlarýna; eðitimler, rotasyon imkânlarý ve takým çalýþmalarýyla kendilerini geliþtirme desteði verilmektedir. Bu noktada her çalýþanýn kariyer basamaklarý farklýdýr. Belli bir þematik yapýdan bahsetmek doðru olmaz. Pfizer sadece Türkiye’de deðil, faaliyet gösterdiði 90’dan fazla ülkede kariyer olanaklarý sunar. Çalýþanlarýndan yurtdýþýnda kariyer yapmak isteyenler için tüm dünyadaki Pfizer’lerde geçerli olan bir sistem kullanýlmaktadýr. Bu sistemin adý “Pfizer Uluslararasý Ýþ Olanaklarý”dýr. “Pfizer Job Posting (PJP)” - Pfizer Uluslararasý Ýþ Olanaklarý, Pfizer çalýþanlarýnýn gerek kendi ülkelerindeki, gerek uluslararasý Pfizer’ lerdeki boþ kadrolarý görebilme ve global tek bir sistem üzerinden baþvuru yapabilme olanaðýný saðlayan bir sistemdir. •Pfizer olarak geleceðin eczacýlarýna endüstri alanýnda destek olma adýna projeleriniz oldu mu veya olacak mý? Pfizer Türkiye olarak, yaþadýðýmýz toplum üzerinde olumlu bir etki yaratmanýn, hem kendimiz hem de gelecek kuþaklar için taþýdýðý önemin farkýndayýz ve bu doðrultuda, onlara staj imkâný saðlamanýn yaný 46 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Gürkan ENGİN Üretim Müdürü PFİZER İLAÇLARI LTD. ŞTİ. Endüstri Eczacýlýðý sýra öðrencilerin kariyer planlamalarýna katkýda bulunmak için çeþitli projeleri hayata geçiriyoruz. Örneðin, Ýnsan Kaynaklarý Divizyonu liderliðinde üniversite öðrencilerine “kariyer” odaðýndaki farklý konular ile ilgili bilgilendirme amaçlý “Pfizer ile Tanýþýn (PÝT)” kariyer toplantýlarý düzenliyoruz. Pfizer Türkiye olarak, klasik kariyer günlerine bir alternatif getirerek, alýþýk olunan okul içi þirket toplantýlarýndan farklý bir yaklaþým sergilemek ve kurum tanýtýmýndan ziyade PÝT’ in öðrencilerin kariyer planlamalarýna katkýda bulunacak bir organizasyon olmasýný amaçlýyoruz. Bu doðrultuda, PÝT projesi kapsamýnda, 2008 ve 2009 yýlýnda farklý bir strateji belirleyerek, geçen yýllarda olduðu gibi üniversite öðrencilerini bir araya toplamak yerine, Türkiye genelinde 15’ten fazla üniversiteyi ziyaret ederek onlara ilaç sektörünü, Türkiye’de ilaç sektöründeki satýþ ve pazarlama uygulamalarýný anlatmayý tercih ettik. Bu toplantýlarý üniversite özeline taþýmaktaki amacýmýz, üniversite öðrencileri ile yakýn temas kurarak, akýllarýndaki sorulara daha odaklý yanýtlar vermek istememizdir. Pfizer, ayrýca öðrencilere staj imkâný saðlamaktadýr. Bu stajlar, teknik staj ve part time iþ imkâný olarak ikiye ayrýlýyor. Teknik zorunlu stajý olan öðrenciler üretim ve kalite operasyonlarý departmanlarýnda görev alýrken Pfizer’de part time çalýþacak öðrenciler ilgi duyduklarý her alanda departmanlarýmýzýn da ihtiyaçlarýna baðlý olarak görev alabilmekteler. Üretimden finansa, kalite laboratuarlarýndan insan kaynaklarýna, pazarlamadan planlamaya farklý yelpazede tecrübe imkaný sunulmaktadýr. Pfizer bünyesinde teknik yaz stajlarýmýz Haziran – Eylül aylarý arasýnda yapýlmaktadýr. Staj süresi mümkün olan maksimum sayýda öðrenciye staj olanaðý saðlayabilmek amacýyla standart olarak 1 ay olup, görev alýnacak projelere ve ihtiyaçlara baðlý olarak deðiþiklik gösterebiliyor. Bu süreçte Pfizer’de staj yapan arkadaþlarýmýz, stajýn ilk gününde yarým günlük bir oryantasyon programýna alýnmaktadýr. Bu programda Pfizer Global, Pfizer Türkiye ve divizyonlarýmýz anlatýlmakta, günlük yaþamýmýzýn Pfizer’de nasýl geçtiði konusunda öðrenciler bilgilendirilmektedir. Toplu oryantasyonun ardýndan departmanlarýna yönlendirilen öðrencilere departmanlarýnda baðlý bulunduklarý kiþiler tarafýndan kendilerine sunulan görev ve beklentiler anlatýlmaktadýr. Part time iþ imkânlarý ise, divizyonlardan gelen proje talepleri ve destek ihtiyaçlarý doðrultusunda þekilleniyor. •Son olarak endüstride çalýþmak isteyen eczacýlýk fakültesi öðrencilerimize tavsiyeleriniz nelerdir? Üniversite yýllarýnda iþ hayatýnýza baþlamadan bulabildiðiniz tüm staj imkânlarýný deðerlendirmenizi tavsiye ederim. Mezun olduktan sonra öðrenciliðinizde staj yaparak kazanmýþ olduðunuz iþ tecrübesi ile hangi yolda ilerlemeniz gerektiðine dair kafanýzdaki sorulara cevap vermiþ olacaksýnýz. Ýþveren tarafýndan bakýldýðýnda ise yeni mezun olan bir öðrencinin cv’ sinde tatmin edici staj deneyimine sahip, ileri seviyede yabancý dil bilen, çeþitli kulüp ve derneklerde aktif olarak görev almýþ olan ve farklý hobilere sahip sosyal yapýda gençler her zaman bir adým öndedir. Bu özelliklere sahip olmak, iþ kapýsýný açmak için yeterli sayýlabilir. Son olarak kariyerinin baþýnda olan gençlere endüstride çalýþmaktan vazgeçmemelerini ve bu sanayi kolunun bizim çalýþma alanýmýz olduðunu tekrar vurgulamak istiyorum. Yýllarca dirsek çürüttüðümüz sýralarýn hakkýný vererek daha çok eczacýnýn bu alanda çalýþmasýný saðlamamýz gerektiðini düþünüyorum. Kendilerine bol þans diliyorum. Kamil YALÇIN Eczacı’nın Çalışma Alanları 47 Endüstri Eczacýlýðý Arif BİBEROĞLU BAYER TÜRK KİMYA İLAÇ SAN. LTD. ŞTİ. Merhaba arkadaşlar, Fakültemiz 4.sýnýf öðrencisiyim. Geçtiðimiz yaz stajýmý Bayer Türk Kimya Ýlaç San. Ltd. Þti. de kalite kontrol bölümünde yaptým. Kalite kontrol; üretim öncesi, sonrasý ve üretim süresince belirli parametreler gözetilerek sürdürülen kontroller bütünüdür. Bu yüzden kalite kontrolü, üretimden baðýmsýz olarak sadece üretim sonrasý iþleyen bir süreç olarak algýlamak doðru olmayacaktýr. Kalite yönetim sistemi, kalitenin; insan, teçhizat, çevre, yöntem ve malzeme baþlýklarý altýnda kontrol edilmesini gerekli kýlar. Bu bilgi teorik olarak kalite kontrol bölümünün ne kadar kapsamlý olduðunu anlamamýz için yeterli olacaktýr. Zaten sadece gezdiðinizde bile karþýnýza çýkacak olan numune alma, hammadde analizi, ürün 48 analizi, mikrobiyolojik kontrol, ambalaj kontrolü, Kimya ve Farmasötik Kimya derslerindeki bilgi- validasyon, serbest býrakma, ve GMP bölümü gibi lerin uygulamaya döküldüðünü görebiliriz. kalite kontrol bünyesinde iþlevini sürdüren bölüm- Tabi bunlar iþin teknik tarafý. Ama bu ler bu kapsamý anlamak için söze dahi gerek býrak- operasyonu sadece bu yönüyle deðerlendirmek mayacaktýr. doðru deðil bence. Bu yüzden Bayer çalýþanla- Ben stajým süresince çok ayrýntýlý bir rýnýn tecrübelerinden faydalanmak, benim için prosedürün ciddi ve titiz bir biçimde uygulandý- iþin teknik boyutunu kavramaktan bir adým ðýný gördüm. Sürekli yenilenen ve geliþtirilen bir daha önde geliyordu. Dýþarýdan bakýlýnca da fir- kurallar bütünü olarak nitelendirebileceðimiz bu ma ortamýnýn teknolojik boyutuna oranla sosyal prosedür GMP (Ýyi Ýmalat Uygulamalarý) olarak yanýnýn göz ardý edildiðinin farkýna vardým. Bu isimlendiriliyor. Ýlaçta hatanýn kabul edilemez ol- süreçte gülümsemenin iletiþimdeki yerini tahlil masýndan dolayý ilaç endüstrisinin uygulamakta edip farklýlýklarýn gerçekten zenginlik olabildi- olduðu GMP kurallarý, ilaç üretiminde kalite gü- ðini gördüm. Kendinden küçükte olsa insana vencesini saðlamaya yönelik olarak, ISO 9000’den gösterilen saygýnýn kiþiyi nasýl da saygýdeðer çok daha kapsamlý bir içeriðe sahip. kýldýðýný öðrendim. Ýdareciliðin disiplin ve ta- Kalite Güvence sisteminin iþleyiþini ve þe- hakkümden ibaret olmadýðýný, çalýþanlarýn özel masýný Farmasötik Teknoloji dersi çiziyor bize. Yine günlerini dahi bilecek kadar onlara yakýn olun- ürün analizinde yoðun olarak Farmasötik Teknolo- masý gerektiðini anladým. ji dersinde öðrendiklerimizin uygulandýðýný görür- Bildiðiniz gibi üretimde steril alanlar- ken, hammadde analizinde ise daha çok Analitik da çalýþan iþçilerin bu alanlara girmeden önce Eczacı’nın Çalışma Alanları Arif BİBEROĞLU BAYER TÜRK KİMYA İLAÇ SAN. LTD. ŞTİ. Endüstri Eczacýlýðý banyo yapmalarý gerekiyor. Ýþte bu iþçilere verilen sabun ve havlu gibi malzemelerin alakalý alakasýz bütün çalýþanlara da daðýtýlmasý; ramazan ayýnda oruç tutan çalýþanlarýn yemedikleri öðle yemeði ücretlerinin ay sonunda bu çalýþanlara ödenmesi; iþ çýkýþýnda bütün servislerin hep belli bir düzende konuþlanmasý, saati geldiðinde bir düdük sesiyle beraber hepsinin sýrayla hareket etmeleri ve yetiþemeyenin beklenmemesi, bana þaþýrtýcý gelen uygulamalardan bazýlarýydý. Bunlar bana sistemin verimliliði için sistemin özümsenmesinin ne kadar gerekli olduðunu ve bu özümsenmenin ancak sistemin iþleticileri arasýnda saðlanacak disiplin ve eþitlikle gerçekleþtirilebileceðini öðretti. Kalite kontrol bölümünde çalýþan tahminimce 70 dolayýndaki çalýþandan, birisi bu bölümün müdürü olmak üzere yalnýzca iki tanesi eczacýydý. Ecz. Ýlknur Haným gerçekten samimi bir þekilde kesinlikle bu alanda eczacýlarýn olmasý gerektiðini söylese de, istisnasýz diðer bütün çalýþanlar eczane açmam yönünde beni teþvik edici söylemler sarf ettiler. Her ne kadar verilen görevi iyi bir þekilde uygulasalar da birçok çalýþanýn yaptýðý uygulamanýn aslýnda ne için yapýldýðýný bilmemesi bence kendi çalýþma alanlarýnýn dýþýný hedef göstermelerinin en önemli sebebi. Bu yüzden ben, bu iþi severek yapabilmek için eczacý olunmasý gerektiðini düþünüyorum. Benim için çok yorucu ve uykusuz bir ay oldu bu staj dönemi. Kazandýðýmýz bütün birikimlerin ve baþarýlarýn yorgunluk ve uykusuzlukla geldiði bir gerçek deðil mi zaten? En yakýn olarak sýnav dönemleri de bunun bir örneði deðil mi? Umarým herkes kendisine en uygun alanda bu mesleðin en iyi þekilde temsilini ve icrasýný gerçekleþtirir. Saðlýcakla… Eczacı’nın Çalışma Alanları 49 Endüstri Eczacýlýðý Ecz. Evin AYÇİÇEK BİLİM İLAÇ A.Ş. •Kýsaca kendinizden bahseder misiniz? Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi mezunuyum. Farmasötik Teknoloji A.B.D’de yüksek lisans yapýyorum, ayný zamanda Bilim Ýlaç A.Þ’ de Ar-Ge Departmanýnda Formülasyon Bölümünde çalýþýyorum. •Çalýþma hayatýnýz nasýl baþladý, kariyer basamaklarýnýz nelerdir? 2007 mezunuyum. Mezun olduðum yaz B’iota Laboratuarlarý’nda önce Üretim daha sonra Ar-Ge Departmanlarýnda çalýþtým. Daha sonra çeþitli sebeplerle iþten ayrýlýp, Bilim Ýlaç A.Þ’ye geçtim. Hedeflerim arasýnda Formülasyon yöneticiliði, belki bir gün Ar-Ge Müdürlüðü var ama henüz yolun çok baþýnda sayýlýrým � •Eczacýlar genelde eczane açmayý tercih ederken sizin ilaç þirketini seçme sebebiniz nedir? Neden Ar-Ge bölümünü tercih ettiniz? Aslýnda ben de eczane eczacýsý olmak için bu fakülteye girmiþtim; ancak ikinci sýnýfýn yazýnda eczane stajý yaptýktan sonra ve meslek derslerinin yoðunlaþtýðý üçüncü sýnýfýn sonunda bir eczane eczacýsý olamayacaðýma karar vermiþtim. Eczacýlýk mesleðinin Türkiye’de biraz talihsiz bir meslek olduðunu düþünüyorum. Ýnsanlarýn çoðu eczaneden almalarý gereken hizmetin farkýnda bile deðiller. Bir eczacý olarak ne kadar bilirseniz bilin hastalarýnýzýn; ancak çok azýna ulaþtýrabiliyorsunuz bildiklerinizi –bunlarý biraz da staj deneyimim sýrasýnda görmüþ oldum.- Tabi bu durumdan sadece hastalarý sorumlu tutmuyorum. Eczacýlarýn büyük bir kýsmý bu iþin hakkýný veremedi diye düþünüyorum –lütfen iþini büyük bir aþkla yapanlar üstlerine almasýnlar, tabii ki onlarý tenzih ediyorum-. Ancak eczanesini terk eden eczacýlar ve eczacýlara güveni kalmayan halk ve bu güven duygusundan yoksun halkýn yetiþtirdiði çocuklarýn sadece maddi kaygýlarla bu fakülteye girmeleri ile bir kýsýr döngü baþlamýþ oldu diye düþünüyorum. Yeni yeni, yeniden eczacýlar eczanelerine sahip çýkmaya baþladýlar. Duyarlý eczacýlarla mesleðimizin eski saygýnlýðýna kavuþabileceði kanaatindeyim. Ýlaç firmasýnýn bana daha yakýn gelmesinin sebeplerinden biri de laboratuarlarý çok seviyor olmam olmuþtu. Kendimi en çok Farmasötik Teknoloji ve Farmasötik Kimya derslerinin pratik çalýþmalarý sýrasýnda bir eczacý gibi hissediyordum. Zaten yaptýðýnýz iþi sevmezseniz baþarýlý da olamazsýnýz. Masa baþý iþler beni mutlu edemezdi. Firmadaki arkadaþlarýn deyimiyle tozun topraðýn içinde olmalýyým �. Ýþlerin pek rutin olmadýðý, her gün öðrenmeniz gereken yeni bir þeylerin olduðu bir bölüm beni mutlu ederdi, iþte bu sebeplerden dolayý da Ar-Ge’ de çalýþýyorum. •Ar-Ge bölümünde eczacý olarak görevleriniz nelerdir? Aslýnda sizin de söylediðiniz gibi sektörde çalýþan pek eczacý yok. Departmanda özellikle eczacý olduðunuz için üstlendiðiniz bir görev yok, fakat þunu söyleyebilirim eczacýlarý iþin analiz kýsmýndan çok formülasyon kýsmýnda istihdam ediyorlar. Firmalarda kimyager ve kimya mühendisi meslek gruplarý aðýrlýklýdýr; ancak onlardan bir sýfýr önde 50 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Evin AYÇİÇEK BİLİM İLAÇ A.Ş. Endüstri Eczacýlýðý baþlýyoruz ve gözlemleyebildiðim kadarý ile çok daha kolay sektöre entegre oluyoruz çünkü ilaç bizim iþimiz. •Bu bölümdeki çalýþmalardan ve çalýþma koþullarýnýzdan bahseder misiniz? Türkiye’deki ilaç firmalarý bildiðiniz gibi jenerik firmalar; yani yeni ürün çalýþmýyoruz. Zaten piyasada mevcut olan ürünlerin muadilini yapýyoruz; ancak Bilim Ýlaç Ar-Ge Merkezi olduðu için bazý projeler daha yenilikçi olabiliyor. •Ar-Ge bölümünde eczacý hangi pozisyonlarda bulunabilir? Zaten özel sektörde az sayýda eczacý çalýþýyor; ancak daha öncede belirttiðim gibi özellikle eczacý olduðunuz için size özel bir pozisyon verilmiyor. Ancak ilaçlarýn farmakolojik özelikleri, Biyoeþdeðerlik, Farmasötik Teknoloji gibi alanlarda çok daha donanýmlý olduðumuz için çok daha hýzlý yol kat ettiðimiz bir gerçek. •Ýnsan Kaynaklarý bu bölüm için yeni mezun bir eczacýda hangi özellikler arýyor? Bütün kaynaklar Ýngilizce olduðu için yabancý dile hâkim olmak önemli. Bir sorunla karþýlaþýldýðýnda analitik düþünebilmek önemli, bu baðlamda Yüksek Lisans yapmýþ bir kiþi tercih sebebi olur. Ve tabii çalýþmaya hevesli olmak ve ne istediðini biliyor olmak önemli. •Türkiye’de Ar-Ge‘ye ne kadar önem veriliyor, yeterli koþullar saðlanýyor mu? Aslýnda devlet yeni yeni Ar-Ge’ ye ciddi yatýrým yapmaya baþladý diyebiliriz. Sadece ilaç sektöründe deðil tüm sektörler için yeni bir politika geliþtirildi diye düþünüyorum. TÜBÝTAK Ar-Ge yatýrýmlarýný destekliyor belki sizler de duymuþsunuzdur, ister üniversite ister özel sektör olsun projenizin içeriðine baðlý olarak % 80’lere varan oranlarda destek saðlayabiliyor. Ancak bu yardýmlar yine de yeni ürün çýkarmak için yeterli deðil. Bildiðiniz gibi yeni bir molekül bulup o molekülü piyasaya sürebilmek milyon dolarlýk bir iþ ve henüz Türkiye’nin bu iþe ayýracak gücü yok. Tüm bunlara raðmen Türkiye ilaç pazarý dünyanýn en büyük pazarlarýndan biri, o nedenle ilaçla uðraþan herkes büyük oynar. Bir gün her þeyin daha iyi olacaðýna inanýyorum. •Þu an bulunduðunuz mevkiden memnun musunuz, biz eczacý adaylarýna tavsiye eder misiniz? Yaptýðým iþ beni mutlu ediyor, harcadýðým enerjiye ve zamana acýmýyorum önemli olan da zaten bu deðil mi? Herkes mutlu olduðu iþi yapmalý. Bu ülkenin iyi Eczane Eczacýlarýna, iyi hastane Eczacýlarýna kýsaca iþini iyi yapan insanlara ihtiyacý var. Size bu konuda tek bir tavsiyem olabilir, ilgi alanlarýnýzý doðru teþhis etmeniz ve ona göre yapacaðýnýz iþe karar vermeniz olabilir. •Son olarak söylemek istedikleriniz nelerdir? Teþekkürler. Eczacı’nın Çalışma Alanları Merve KURTAN 51 Endüstri Eczacýlýðý Eray ARSLAN PHARMAVİSİON SAN. ve TİC. A.Ş. Değerli arkadaşlar, Ben stajýmý 2009 yazýnda Pharmavision San. Tic. A.Þ. firmasýnda 17 gün Kalite Kontrol bölümünde, 3 gün Mikrobiyoloji bölümünde olmak üzere toplam 20 gün yaptým. Kalite Kontrol ve Mikrobiyoloji bölümleri hariç firmanýn Üretim, Enjeksiyonluk toz dolum ve IPC (In-Proses kontrol) bölümlerini de görme olanaðým oldu. Öncelikle sizlere Pharmavision’un çalýþma sisteminden bahsetmek istiyorum. Firmanýn çalýþma saatleri alýþýla gelmiþ çalýþma saatlerinden farklý olarak Alman sistemindeki çalýþma saatlerine uygun olarak sabah 7.00 da baþlayýp 16.10 da son bulmaktadýr. Ancak üretimde 3 vardiya yani 24 saat çalýþýlmaktadýr. Staja baþladýðým Kalite Kontrol bölümünü anlatmaya çalýþacaðým sizlere. Bölüm temel olarak 3 gruptan oluþmaktadýr. Birinci grup üretime girecek olan etkin maddeleri ve yardýmcý maddeleri inceleyen hammadde grubudur ki onlara bölümde hammaddeciler deniyordu. Ýkinci grup bitmiþ ürünleri inceleyen bitmiþ ürüncülerdir. Bildiðiniz gibi pazara sunulan ilaçlarýn raf ömrü boyunca stabil kalmasý gerekmektedir. Üretilen her seriden alýnan numuneler belirli sýcaklýk ve rutubete sahip odalarda raf ömrü boyunca saklanýr ve belirli dönemlerde bu odalardan alýnan örnekler analiz edilerek stabilitelerine bakýlýr; bu iþ ile de üçüncü grup yani stabilite sorumlularý ilgilenmektedir. Bunlara da stabiliteciler deniyordu. Hammaddecilerin iþi depodan baþlar. Ben þanslýydým ki depoya da girebilme imkaným oldu. Depoda numune alma odasý bulunmaktadýr. Bu oda D sýnýfý olarak adlandýrýlan bir bölümdür. Üretime girecek bütün etkin ve yardýmcý maddeler bu odaya getirilip Kalite Kontrol bölümünde incelenmek üzere içlerinden numune alýnýr. Tabi ki ben de bu bölüme girebilmek için D sýnýfý kurallarýna uygun olarak giyindim ve bölüme girdim. Bölüme analiz alýnacak maddeler bir raylý sistem üzerinde geliyordu ve her þey otomatik olarak kontrol 52 ediliyordu. Maddeler geldiðinde üzerlerindeki paketleri açýp belirli kurallar çerçevesinde içlerinden analize gönderilecek kadar madde alýyorduk. Burada öðrendiðim ilginç bir ayrýntý B1 vitamininin solunmasý sonucu insanýn ter kokusuna bile iþleyerek ter kokusunu deðiþtirmesidir. Numuneler Kalite Kontrol bölümüne geldiðinde hemen uygunluk testleri yapýlmaya baþlanýyordu. Hammaddeciler analizleri için genellikle GC, HPLC, UV ve ÝTK’yý kullanýyorlardý. Yapýlan analizler sonucu gelen maddelerin üretime giriþ yapýlýp yapýlmamasýna karar veriliyordu. Testleri yaparken sadece analistlere yardým edebiliyordum ben o kadar. Bitmiþ ürüncüler de üretimden gelen bitmiþ ürünlerin testlerini HPLC, UV ve ÝTK’yý kullanarak yapýyorlardý. Stabiliteciler de ayný sistemleri kullanarak kontrollerini yapýyorlardý. Kalite Kontrol bölümü ayrýca çalýþanlarýn içmek için kullandýðý sularýn uygun olup olmadýðýný da inceliyordu. Mikrobiyoloji bölümünde Eczacı’nın Çalışma Alanları bulun- Eray ARSLAN PHARMAVİSİON SAN. ve TİC. A.Ş. Endüstri Eczacýlýðý duðum kýsa süre içinde fabrikanýn tüm üretim alanlarýný görme þansým oldu. Çünkü bu bölüm üretimin yapýldýðý alanlardan belirli yerlerde belirli süreler besi yerleri bulundurarak ortamýn mikrobiyolojik acýdan kontrolünü yapmaktadýr. Ayrýca üretime gelen sularýnda kontrolünü bu bölüm yapmaktadýr. Ben de sulardan numune almak için gittiðimde fabrikada suyun nasýl üretime uygun hale geldiðini öðrendim. Anyon katyon deðiþtirici reçine tanklarýný gördüm. Ýlginç bir deneyim oldu benim için, teoride öðrendiðim bilgileri pratikte görüyordum. Ýlk defa A ve B sýnýfý olarak tanýmlanan bölgeleri gördüm bu numune alma iþlemleri sýrasýnda; ama bu bölümlere giremedim tabi ki çünkü kurallar gereði A sýnýfý insansýz olmalýdýr, B sýnýfý ise mümkün olduðu kadar az insan bulundurmalýdýr. Ben de mecburen bu bölümleri bir pencereden izledim. Daha sonra bu B sýnýfýnda çalýþan görevli arkadaþla konuþma þansý buldum. Bu bölümde steril olarak flakonlara toz dolumu yapýyorlarmýþ. Ýçerideki basýnç insan belini bükebilecek kadar güçlüymüþ ama zamanla buna alýþýlýyormuþ ki bu arkadaþ orada 5 yýldýr çalýþýyormuþ. Bu bölümde 2 saat ara ile personel deðiþimi yapýlýyormuþ. Mikrobiyolojide yapýlan iþlemleri sadece izlemekle yetiniyordum çünkü bu iþlemlerin sonucu 1 ila 5 gün sonra alýnýyordu. Yani bir hata 1 ila 5 gün kaybetmek demekti. Bana özel olarak LAL testi gösterildi burada, cidden kitapta anlatýldýðý gibiymiþ. � Stajyerlere tanýtým amaçlý Üretim bölümü gezdirilirken IPC diye bir bölüme de gittik. Bu bölümde aslýnda Kalite Kontrol’e benzemekteydi ama çok daha küçük çapta. Bölümün amacý üretim esnasýnda ürünlerin kontrolünün yapýlmasý ve varsa bir problemin hemen tespit edilmesiydi. Staj yaparken eczacýlarýn genellikle Ruhsatlandýrma ve Kalite Güvence departmanlarýnda çalýþtýklarýna þahit oldum. Öte yandan fabrikada eczacýlarýn kariyer olarak yükselmelerinin daha kolay olduðu izlenimi oluþtu bende. Çünkü Kalite Kontrol, Kalite Güvence ve Üretim bölüm sorumlularý hep eczacýydý. Farmasötik Teknoloji, Farmasötik Kimya, Analitik Kimya gibi derslerde öðrendiðim birçok makine ismi ya da formüller ve analizler benim mesleðimde nasýl kullanýlýr, ne amaçla kullanýlýr diye hep merak ediyordum. Mesela su miktar tayini için Karl Fischer cihazý kullanýlýyormuþ. Evet, bu böyleymiþ ben gördüm. � Örneðin azot gazýnda oksijen aranmasý deneyi vardý ama okulda yapamamýþtýk ben stajda yaptým ve bunun gibi daha niceleri. Fabrika stajý yaparak bu sorularýn cevaplarýný öðrendim. Sizlere de özellikle tavsiye ediyorum ki sizde benim gibi bu sorularýnýzýn cevaplarýný bulun. Ayrýca aranýzda nasýl fabrika stajý yapabilirim diye soranlar olacaktýr ben þu þekilde buldum: Okula baþladýðým ilk yýlda Farmakognozi Anabilim Dalýndan Prof. Dr. Filiz MERÝÇLÝ hocamýn dediði bir söz vardý “Arkadaþlar artýk lise öðrencisi deðilsiniz. Kimse sizin sýnýfýnýza gelip ilan ve duyurulardan bahsetmeyecektir. Kendiniz için C ve B blok giriþlerinde bulunan ilanlarý her zaman takip ediniz.” Bende bu ilanlarý takip ettim ve staj yapma hakký kazandým. Sizlere de bol þans. Eczacı’nın Çalışma Alanları 53 Endüstri Eczacýlýðý Uzm. Ecz. Banu ÜNAL Farmakovijilans Müdürü BAYER TÜRK KİMYA İLAÇ SAN. LTD. ŞTİ. •Bize kýsaca kendinizden bahseder misiniz? Ýstanbul doðumluyum. Uzman eczacýyým. Bayer Türk Medikal Departman’da Farmakovijilans Müdürü olarak çalýþýyorum. Ayný zamanda Marmara Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi Toksikoloji Anabilim Dalý’nda doktora çalýþmamý, ayný bölümün baþkaný olan Prof. Dr. Semra ÞARDAÞ danýþmanlýðýnda yürütüyorum. Ayrýca Farmakovijilans Derneði Ýstanbul Þubesi Yönetim Kurulu üyesi ve 2011 yýlýnda Ýstanbul’da gerçekleþtirilecek olan ISOP (International Society of Pharmacovigilance) toplantýsýnýn lokal organizasyon komite üyesiyim. Kadýköy Anadolu Lisesi’ni bitirdikten sonra girdiðim, Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’nden 1998 yýlýnda mezun oldum. Ayný fakültenin Farmasötik Kimya Anabilim Dalý’nda üç yýl araþtýrma görevlisi olarak çalýþtým. Uzmanlýðýmý bitirdikten sonra doktora öðrencisiyken ayrýldým. •Çalýþma hayatýnýz nasýl baþladý, kariyer basamaklarýnýz nelerdir? Akademik kariyerimden sonra, ilaç sektöründe yaklaþýk dört yýl pazarlama departmanýnda ürün müdürü olarak çalýþtým. Daha sonra Bayer Türk’te ilk defa bu fonksiyonu tek baþýna yürüten Farmakovijilans Müdürü olarak çalýþmaya baþladým. Önce bölümün kurulmasýnda, daha sonra ise hýzla geliþtirmesinde rol aldým. •Eczacýlar genelde eczane açmayý tercih ederken sizin ilaç þirketini seçme sebebiniz nedir? Neden medikal departmanýný tercih ettiniz? Üniversite yýllarýnda da, mezun olduktan sonra da eczane açmayý hiç düþünmedim. Dýþarýdan bakýldýðýnda Eczacýlýk Fakültesi mezunlarýnýn, sadece serbest eczacý olarak çalýþabilme fýrsatlarý varmýþ gibi gözlemleniyor. Oysa çok fazla seçeneðiniz olduðunu kýsa zamanda keþfediyorsunuz. Meslek içindeki çalýþma þekillerinin belirlenmesinde, kiþisel özelliklerin çok önemli olduðunu düþünüyorum. Çok hareketli, aktif çalýþmayý ve üretmeyi seven bir kiþi olduðum için ilaç sektöründe olmayý tercih ettim. Ýlaç firmalarýnýn medikal departmanlarýnda, genellikle týp doktorlarý ve eczacýlar gibi saðlýk bilimleri kökenli kiþiler görev yaparlar. Medikal departmanlar, ürünlerin tüketiciler tarafýndan en doðru ve güvenli þekilde kullanýlmasý misyonunu taþýr. Zaten bizim de Medikal Departman olarak ilkemiz: “Hastalarýmýz önceliðimizdir…” Rutin temposunun içinde bilimsel öðeleri bulunduran bir bölümdür, benim açýmdan en belirgin tercih sebebi buydu. •Medikal departmanda eczacý olarak görevleriniz nelerdir? Medikal Departmanýmýz; medikal iþler, klinik araþtýrmalar ve farmakovijilans olmak üzere üç bölümden oluþuyor. Farmakovijilans bölümünün müdürlüðünü yürütüyorum. “Zarar vermemek her þeyden deðerlidir” ilkesi ile tüketicilerin saðlýðý ve güvenliðinin sorumluluðunu alarak çalýþýyoruz. Tüm firma personeline ulaþan advers olaylarý izliyor ve deðerlendiriyoruz. Bayer ürünleri ile ilgili güvenlilik bilgilerini toplamak, risk yönetimini üstlenmek, çeþitli bulgularý deðerlendirmek üzere Global Farmakovijilans merkezine göndermek ve Saðlýk Bakanlýðý ile gerekli iþbirliði, koordinasyonu saðlamak temel görevlerimiz arasýndadýr. Elde ettiðimiz bilgilerin kaydedilmesi, arþivlenmesi ve bu kapsamda ruhsatlandýrma bölümü 54 Eczacı’nın Çalışma Alanları Uzm. Ecz. Banu ÜNAL Farmakovijilans Müdürü BAYER TÜRK KİMYA İLAÇ SAN. LTD. ŞTİ. Endüstri Eczacýlýðý ile birlikte, ürünlerin ruhsat dosyalarýnda güncel bilgilerin bulundurulmasýný saðlamak da yine bölümümüzün sorumluðu altýndadýr. Ýlaçlarýn güvenliliði için, bildirilen vakalarýn takibini yaparak, elde edilen verilerin bildirim kriterlerine uyanlarýný, Türkiye Farmakovijilans Merkezi’ne sunarak çalýþmalarýmýzý büyük bir titizlikle yürütüyoruz. •Çalýþma koþullarýnýzdan bahseder misiniz? Þirket içinde lokal olarak yürüttüðüm iþler dýþýnda, global toplantýlar ve eðitimlerde de görevlerim oluyor. Son olarak, baðlý olduðumuz Avrupa II’ deki ülkelere, yeni kullanýlacak web tabanlý bir sistemin kullanýmý sýrasýnda verilecek destekten sorumlu olduðumuz için, bir dizi eðitim programýnda eðitmen olarak görev aldým. Bunun yaný sýra aylýk yapýlan telekonferanslar, yýllýk veya daha sýk olarak düzenlenen global toplantýlar, uluslararasý meslektaþlarýnýzla tanýþma ve görüþme fýrsatlarý saðlýyor. •Ýnsan kaynaklarý bu departman için yeni mezun bir eczacýda hangi özellikleri arýyor? Ýnsan Kaynaklarý Departmaný ile birlikte sadece bu bölümde çalýþacak deðil, ayný zamanda staj yapacak öðrencilerin profillerini belirlerken, yabancý dil bilgisi ilk sýrada yer alýyor. Bunun en temel nedeni, kullandýðýmýz veritabaný baþta olmak üzere tüm iþlerimizin Ýngilizce olarak yürütülmesi. Ayrýca sadece Türkiye deðil, yurtdýþýnda bulunan global merkezimize de baðlý olarak çalýþýyoruz. Bunun haricinde titiz, dikkatli, düzenli ve detaylý çalýþmaktan hoþlanan, hem firma içinde, hem dýþýnda iþimiz insan ve insan saðlýðý olduðu için her türlü durumda anlayýþlý, sabýrlý ve güler yüzlü olabilecek kiþiler bence bu iþ için çok uygun. Eðitim almaktan ve vermekten hoþlanmak, kendini geliþtirmeyi, bilimsel çalýþmayý, okumayý sevmek ve gündemi takip etmekten hoþlanmak büyük avantajlar saðlar. •Medikal departmana girebilmek için yüksek lisans yapmýþ olmak önemli mi, hangi alanda yüksek lisans tercih edilir? Mutlaka önemli, çünkü tercih sebeplerinden biri olduðunu düþünüyorum. Uzmanlýk alýrken yapmýþ olduðunuz çalýþmalar, her þeyden önce olaylara bakýþ açýnýzý deðiþtiriyor ve sizi bilimsel iliþkilendirmeler yapmaya yönlendiriyor. Farmakovijilans, farmakoloji, toksikoloji ve epidemiyoloji baþta olmak üzere ilgi alanýnda ilacýn bulunduðu bütün bilim dallarýyla, endüstriyle, düzenleyici otoriteyle ve ilgili diðer kuruluþlarla yakýn iliþki içerisinde olan multidisipliner bir çalýþma alanýdýr. Dolayýsýyla, toksikoloji veya farmakoloji alanýnda yapýlan bir yüksek lisans avantaj saðlayabilir. •Þu an bulunduðunuz mevkiden memnun musunuz, biz eczacý adaylarýna tavsiye eder misiniz? Kesinlikle çok memnunum ve tavsiye ederim. Yönetmeliðin, bu alanda çalýþanlarý sadece týp doktorlarý ve eczacýlar olarak sýnýrlandýrmasýnýn yanýnda, aldýklarý eðitimlerin bu alandaki konularýn analiz edilmesinde ve deðerlendirilmesinde önemli olduðunu düþünüyorum. Yaratýcýlýk yönünüz de kuvvetli ise, bu yeni alanda güzel iþlere imza atabilirsiniz… •Son olarak bize söylemek istedikleriniz nelerdir? Halk saðlýðýný korumak konusunda oldukça önemli bir iþlevi olan farmakovijilans, eczacýlýk mesleðinin saðlýk danýþmanlýðý rolünü daha da güçlendiren sistemdir. Her gün hasta ile karþý karþýya olan eczacýlar, farkýndalýk arttýrýcý çalýþmalarda etkin roller alabilirler. Bunun yaný sýra özellikle, eczacýlýk fakültesi öðrencilerine tavsiyem iyi bir gözlemci olmalarý. Ýleriye yönelik hedeflerini belirledikten sonra, ilgili alanlarda kendilerini geliþtirebilmek için uygun sertifika ve eðitim programlarýna katýlmalarý. Yaptýklarý stajlarýn kendileri için bir referans ve belki de ayný ya da farklý bir firmada, fýrsatlar yaratabileceðini unutmamalarý… Hiçbir þirket, kendisine fayda yaratan bir adaydan vazgeçmez… Doðru kariyer adýmlarýný atabilmek için, doðru yönlendirilmek ve objektif kararlar almak önemlidir. Kamil YALÇIN Eczacı’nın Çalışma Alanları 55 Endüstri Eczacýlýðý Yekta GEMİCİ DEVA HOLDİNG A.Ş. Merhabalar arkadaşlar, Ben endüstri eczacýlýðýný seçmeye yaklaþýk 2. sýnýfýn sonundayken karar vermiþtim. Çünkü serbest eczane eczacýlýðýnýn bir eczacý için her zaman bir alternatif olduðunu, eðer endüstride çalýþmak istenirse bu seçimin ve bu doðrultuda yapýlacak stajlarýn olumlu etki oluþturacaðýný düþünüyordum. Sonuçta eczane açarken size nerede staj yaptýnýz diye soracak bir merci yok bu stajý temelde kendinizi yetiþtirmek için yapýyorsunuz; ama endüstri stajýnda kendinizi yetiþtirmenin yanýnda ayrýca somut avantajlar da saðlamýþ oluyorsunuz. Bir firma kendisine bir iþ baþvurusu yapýldýðý zaman kiþinin bildiði diller, bilgisayar programlarý vs. yanýnda geçmiþ iþ ve staj deneyimlerinize de önem veriyor. Zaten gerekli olan eczane stajýný, yasayla da korunduðu üzere en az 4 ay zorunlu olarak yapýyoruz. Ýlerde her nerede çalýþýlacak olursa olsun ben bu zorunlu eczane stajýnýn gerekli olduðu inancýndayým. Çünkü bir eczacýnýn sahip olmasý gereken bakýþ açýsý ve vizyonun kazanýlacaðý yer eczane. Bu yüzden %100 endüstri, hastane veya akademi kararý verilse bile, eczane stajlarýnýn ciddiye alýnmasý, verimli geçirilmesi büyük önem taþýyor. Gelelim endüstri stajýma. Ben endüstri stajýmý 5. sýnýfýn ikinci yarýyýlýnda Basýn Ekspres Yolu üzerinde Deva Holding A.Þ. de medikal departmanýnda yaptým. Birçoðunuzun olduðu gibi ben de ta ki staja baþlayýncaya kadar medikal departmanýnýn ne olduðuna, burada ne yapýldýðýna dair en ufak bir fikre sahip deðildim. Ancak staja baþladýðým ilk günden itibaren bu departmanýn firmadaki sorumluluðunun ne olduðu kafamda þekillenmeye baþladý. Medikal departmaný Ýngilizce karþýlýðýndan anlaþýlacaðý gibi, firmanýn ihtiyacý olan týbbi bilgi desteðini saðlayan departmandýr. Ýlaç üreten bir müessese piyasaya sürdüðü ilaçlar ile ilgili en ince detaya kadar her türlü bilgiye sahip olmalý ve bunlarla ilgili sürekli bir araþtýrma halinde olmalýdýr. Özellikle son yýllarda iyice geliþen farmakovijilans çalýþmalarýyla bu konu oldukça önem kazanmýþtýr. Tüm bu bilgileri saðlamakla ve sahadan gelen sorularý yanýtlamakla yükümlü olan departman medikal departmanýdýr. Benim bulunduðum bölümde üçü týp doktoru biri de farmakoloji uzmanlýðý yapmakta olan veteriner hekim olmak üzere 4 adet medikal müdür bulunmaktaydý. Bunlarýn görevi aynen yukarýda bahsettiðim gibi sürekli araþtýrma yapmak, literatürleri taramak, ekibe yeni katýlan bireylere eðitim vermek, mevcut personele periyodik eðitimler saðlamak, zaman zaman saðlýk kurumlarýndaki hekimlere ürünlerle ilgili týbbi sunumlar yapmak, sahadan gelen her türlü soruyu (kaynak göstererek) yanýtlamak ve ayný zamanda ruhsatlandýrma departmanýna da gereken medikal bilgi desteðini saðlamaktý. Ben de orada bulunduðum süre boyunca sürekli olarak araþtýrma yaptým, bunun için gerekli literatürleri taradým. Bu benim için çok eðlenceli bir iþti. Çünkü keþfetmenin sýnýrý yoktu. Aklýnýza gelen ufak bir ayrýntýyla farklý bir noktayý yakalama þansýna sahipsiniz her zaman. Yaptýðýnýz iþ elit sayýlabilecek bir iþ. 5 yýl boyunca almýþ olduðu- 56 nuz eðitimin sonunda elde ettiðiniz bilgileri kullanmak buradaki iþiniz. Bu da insana oldukça büyük bir manevi tatmin yaþatýyor ve “o kadar okuduk hiç bir iþe yaramadý öðrendiklerimiz” düþüncesini tamamen uzaklaþtýrýyor. Bu iþi yaptýðýnýz süre boyunca da sürekli yeni þeyler öðrenmeye devam ediyorsunuz. Ancak iþin bir de Ýngilizce boyutu var. Bu departmanda etkin çalýþabilmek için iyi derecede Ýngilizce biliyor olmak ve özellikle de Mesleki Ýngilizceye tam olarak hakim olmak durumundasýnýz. Çünkü iþinize yarayacak literatür ve kaynaklarýn %100’e yakýný Ýngilizce ve çoðu zaman sizin aradýðýnýz bilgi bir literatürün içinde bir cümlenin içinde saklý olduðu için dile tam olarak hakim olmak kaçýnýlmaz bir zorunluluk. Bununla birlikte yeterli düzeyde Ýngilizce bilgisine sahip olmak hiç kimse için çok zor ve ulaþýlamaz bir iþ deðil. Ben ne olduðunu bile bilmeden baþladýðým stajýmdan staj süresi boyunca çok memnumdum. Her þey umduðum gibiydi. Aldýðýnýz eðitimin saygý olarak bile karþýlýðýný almak güzel bir duygu. Her firma lise stajyerleriyle üniversite stajyerlerine nasýl davranacaðýnýn, neler yaptýracaðýnýn ayýrtýna tam olarak varamýyor. Deva Holding A.Þ. bunu büyük bir baþarý ile gösterdi. Stajým süresince bir eczacý olarak orada deðerli olduðumu hissettim. Tahmin ediyorum ücret konusu da birçok arkadaþýmýzýn aklýndaki bir soru iþaretidir. Buna da açýklýk getirmekte fayda olduðunu düþünüyorum. Deva Holding A.Þ. stajyere ücret vermiyor. Sabah kahvaltýsý, öðle yemeði ve servis imkaný saðlýyor. Ancak önemli bir ihtiyaç durumu yoksa, yalnýzca iki ay sürecek olan bu süreçte yapacaðýnýz seçimi, sadece ücret konusuna göre yapmanýn doðru olmadýðýný düþünüyorum. Mesai saatleri de 08:00 - 17:00 idi. Aklýnýza gelecek sorularýn önemli bir bölümünü yanýtlamýþ olduðumu umuyor, herkese yapacaðý stajlarda ve tüm meslek hayatýnda baþarýlar diliyorum. Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Elif SÜSLÜOĞLU Ruhsatlandırma Yöneticisi GLAXOSMITHKLINE İLAÇLARI SAN. TİC. A.Ş. Endüstri Eczacýlýðý •Bize kýsaca kendinizden bahseder misiniz? 1981, Ýzmir doðumluyum. Ýzmir Fen Lisesi mezunuyum. Liseden sonra 2,5 sene Dokuz Eylül Üniversitesi Endüstri Mühendisliði’nde okudum. Daha sonra tekrar sýnava girdim ve Marmara Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ni kazandým. Mezuniyetimi takiben ilaç sektöründe çalýþmaya baþladým. Bu yaz Bilgi Üniversitesi MBA programýný tamamladým. •Çalýþma hayatýnýz nasýl baþladý, kariyer basamaklarýnýz nelerdir? Eczacýlýk fakültesine devam ederken GlaxoSmithKline’ a yaptýðým staj baþvurum kabul edildi. Orada 2,5 ay staj deneyimim oldu. Daha sonra sanýrým karþýlýklý memnuniyet nedeniyle beni tekrar aradýlar. 4. sýnýfta medikal departmanýnda yarý zamanlý olarak çalýþmaya baþladým. Sonra sanýrým hem þans, hem de beni tanýmýþ olmalarý nedeniyle ruhsatlandýrma bölümünden bir kiþi ayrýlýnca bana tam zamanlý iþ teklif ettiler. Mezun olduðum gibi iþe baþladým. 3,5 senedir ruhsatlandýrma yöneticisi olarak çalýþýyorum. •Eczacýlar genelde eczane açmayý tercih ederken sizin ilaç þirketini seçme sebebiniz nedir? Neden ruhsatlandýrma departmanýný tercih ettiniz? Eczane açmayý açýkçasý hiç düþünmedim. Bu konuda ailemin yönlendirmesi vardý. Ama insanýn ne istediðini bilmesi önemli. Yapý olarak biraz daha aktif olmak isteyen bir insaným. Firmada çalýþýnca daha sosyal bir ortamýn içine giriyorsunuz. Hastalarla iliþkiler açýsýndan eczanede de farklý bir boyut var. Aslýnda önemli olan yaptýðýnýz iþi anlamlandýrmak. Ben tercihimi firmadan yana yaptým. Çok yoðun olduðum zamanlarda eczane açma fikri aklýma gelmiyor deðil ama biliyorum ki bu þu an için beni tatmin edecek bir þey deðil. •Ruhsatlandýrma departmanýnda eczacý olarak görevleriniz nelerdir? Ýlaçlar piyasaya verilmeden önce Saðlýk Bakanlýðý’ndan izin alýnmasý gerekiyor. Ürünün üretim süreci, teknik bilgilerini içeren kalite bölümü, yapýlan klinik çalýþmalar, idari bilgilerden oluþan ruhsat dosyasýný hazýrlayýp ruhsat baþvurusunu yapýyoruz. Ön inceleme süresi baþlýyor ve bakanlýktan deðerlendirmeye alýnabilir diye onay geliyor. Böylece ruhsatlandýrma süresi baþlýyor. Bakanlýktaki farklý komisyonlar (teknik, klinik, prospektüs) tarafýndan dosya inceleniyor, ürün analiz ediliyor ve biyoyararlaným - biyoeþdeðerlik çalýþmalarý yapýlýyor. Bu aþamalarda bakanlýk soru sorar biz cevap veririz; ilave belge ve bilgi ister, bunlarý hazýrlayýp göndeririz. Bu süreç yaklaþýk 1,5-2 yýl sürer. Bakanlýk ile sürekli iletiþim halinde oluyoruz. Sonrasýnda klinik olarak endikasyon ve diðer prospektüs deðiþiklikleri, teknik ve üretim deðiþiklikleri, kombinasyona baðlý deðiþiklikler olabilir. Tüm bu deðiþiklikleri bakanlýða zamanýnda bildirip onay almak zorundayýz. Toplantýlar düzenleyerek diðer departmanlarý (pazarlama, talep/lojistik, medikal) süreç hakkýnda bilgilendiriyoruz. Eczacı’nın Çalışma Alanları 57 Endüstri Eczacýlýðý Ecz. Elif SÜSLÜOĞLU Ruhsatlandırma Yöneticisi GLAXOSMITHKLINE İLAÇLARI SAN. TİC. A.Ş. •Çalýþma koþullarýnýzdan bahseder misiniz? Firmamýzda çalýþma saatleri 8-17 arasýnda, öðlen 1 saatlik ara var. Yoðun olunan dönemlerde bu saatlerin dýþýna çýkýyoruz. Merkez firmamýz ile sürekli iletiþim (email, tlf, online chat) halindeyiz. Gerekli olduðu durumlarda Ankara’da ziyaretlerimiz oluyor. •Ýlaç þirketlerinde ruhsatlandýrma departmanýnda eczacý bulunmak zorunda mýdýr, eczacý bu departmanda hangi pozisyonlarda bulunabilir? Ruhsat baþvurusunda imza yetkisine sahip kiþiler eczacý, doktor, kimya mühendisi ve kimyagerdir. Eczacýnýn bulunmasý bir zorunluluk deðildir. Kimya mühendisleri ve kimyagerler iþin daha çok teknik yönünü bilirken biz eczacýlar klinik yönünü de biliyoruz. Bu yönden avantajlýyýz. Ancak Ýnsan Kaynaklarý’na gelen baþvurulara bakýldýðýnda eczacýlarýn talebi beklenen düzeyde deðil. Bazen farmakovijilans da ruhsatlandýrma bölümü içerinde yer alýr ve burada da çalýþabiliriz. Ýlacý her anlamda bildiðimiz için ilaç firmasýnda çoðu bölümde çalýþma imkânýmýz var diyebilirim. •Bu departman için yabancý dil bilmek ne derece önemlidir? Ýngilizce bilmek uluslararasý bir firmada çalýþýyorsanýz çok önemli. Ýleri düzeyde olmasý gerekiyor. Ruhsat dosyalarý çok geniþ bilgiler içeriyor. Bunlara hâkim olmak, süreci yönetmek için Ýngilizce bilmek gerekli. •Ýnsan kaynaklarý bu departman için yeni mezun bir eczacýda hangi özellikleri arýyor? Ekip çalýþmasýna yatkýn olmak, planlama ve organizasyon yeteneðine sahip olmak, esnek olabilmek, iyi derecede Ýngilizce bilmek. Yüksek lisans yapmýþ olma gerekliliði yok, þu an özellikle tercih sebebi de deðil aslýnda. Deneyim önemli ve staj bunun ilk adýmý. •Þu an bulunduðunuz mevkiden memnun musunuz, biz eczacý adaylarýna tavsiye eder misiniz? Yaptýðým iþten memnunum. Çoðunlukla masa baþýnda çalýþsakta Ankara’ya geliþ gidiþler veya diðer departmanlarla iletiþim halinde oluþumuz, yaptýðýmýz toplantýlar ekip çalýþmasý anlamýnda beni tatmin ediyor. Ruhsatlandýrma prosedürleri sürekli güncellenir ve bizim de bilgilerimizi sürekli güncel tutmamýz gerekir. Duraðan deðil, hem aktif hem de keyif veren bir iþ. •Son olarak bize söylemek istedikleriniz nelerdir? Mezun olduðunuzda doðru karar verebilmek için farklý alanlarda (eczane, hastane, sektör) staj yapmýþ olmak önemli diye düþünüyorum. Sektöre yönelik konuþursak, staj hem firmanýn sizi tanýmasý hem de sizin firmayý tanýmanýz demek. Eczacý olarak bizler birçok alanda çalýþabiliyoruz ve bu bizim þansýmýz. Genelde eczane açmaya yönelim var ama ilaç firmalarýnýn da eczacýya sunduðu birçok olanak var. Eczacýlar tarafýndan görülmesi ve deðerlendirilmesi gerektiðine inanýyorum. Merve KURTAN Gözde ERMİŞ 58 Eczacı’nın Çalışma Alanları Resmi Kurumlar Hazýrlayanlar: HACER TOPAK KÜBRA SOÐUKKANLI HALÝL AZÝZ VELÝOÐLU T.C. SAÐLIK BAKANLIÐI ÝLAÇ VE ECZACILIK GENEL MÜDÜRLÜÐÜ Günümüzün Ýlaç ve Eczacýlýk Genel Müdürlüðü, 1936 yýlýna kadar Hýfzýsýhha Dairesi, bu tarihten müstakil Genel Müdürlük haline getirildiði 1946 yýlýna kadar ise, Hýfzýsýhha Ýþleri Umum Müdürlüðü’ne baðlý Eczacýlýk ve Müstahzarlar Þube Müdürlüðü adýyla görev yürütmüþtür. 11 Þubat 1946da Eczacýlýk ve Týbbi Müstahzarlar Genel Müdürlüðü’ne dönüþtürülmüþ, 27 Þubat 1982 tarihli kararname ile de Ýlaç ve Eczacýlýk Genel Müdürlüðü adýný almýþtýr. Umumi Hýfzýssýhha Kanunu’nda, Saðlýk Bakanlýðý’nýn ilaç ve eczacýlýk alanýndaki görev ve yetkilerini “Gýdalar ile ilaçlarý ve bütün zehirli, etkili ve uyuþturucu maddelerle yalnýz hayvanlar için serumlar ve aþýlar hariç olmak üzere, her çeþit serum ve aþýlarý denetlemek” olarak belirtiyordu. BÝRÝMLERÝ; •Bilgi Ýþlem Þube Müdürlüðü •Biyolojik Ürünler Þube Müdürlüðü •Bütçe Uygulama Ve Reçete Onay Þube Müdürlüðü •Bütçe Ve Ýkmal Þube Müdürlüðü Eczacı’nın Çalışma Alanları •By/Be Þube Müdürlüðü •Ctd Ön Ýnceleme Birimi •Eczaneler Ve Ecza Depolarý Þube Müdürlüðü •Enteral Beslenme Ürünleri Ve Týbbi Mamalar Þube Müdürlüðü •Evrak, Yazý Ýþleri Þube Müdürlüðü •Fiyat Ve Maliyet Etütleri Þube Müdürlüðü •Hukuk - Mevzuat Ve Avrupa Birliði Þube Müdürlüðü •Ýdari Ýþler Þube Müdürlüðü •Ýlaç Güvenliði Ýzleme, Deðerlendirme Þube Müdürlüðü - Tüfam •Ýlaç Takip Sistemi Birimi •Ýlaç Tanýtým Faaliyetleri Ve Tüketici Güvenliði Koordinasyon Birimi •Klinik Ýlaç Araþtýrmalarý Þube Müdürlüðü •Kontrol Programlama Takibat Þube Müdürlüðü •Kozmetikler Þube Müdürlüðü •Personel Ve Eðitim Þube Müdürlüðü •Pggr Ve Ulusal Rapor Ýnceleme Birimi •Radyasyon Güvenliði Ve Saðlýðý Þube Müdürlüðü •Ruhsat Devir Ýþlemleri Birimi •Ruhsatlý Ürünler- 1 Þube Müdürlüðü •Ruhsatlý Ürünler- 2 Þube Müdürlüðü 59 Resmi Kurumlar •Ruhsatsýz Jenerik Ürünler Þube Müdürlüðü •Satýn Alma Þube Müdürlüðü •Sýnai Bünye Etütleri Þube Müdürlüðü •Standartlar Þube Müdürlüðü - Farmakope •Týbbi Cihazlar Piyasa Gözetimi Ve Denetimi Þube Müdürlüðü •Uyuþturucu Ve Psikotrop Maddeler Etüt Þube Müdürlüðü •Uyuþturucu Ve Psikotrop Maddeler Kontrol Þube Müdürlüðü •Yeni Ýlaç, Ara Ürün Þube Müdürlüðü T.C. ÇALIÞMA ve SOSYAL GÜVENLÝK BAKANLIÐI SOSYAL GÜVENLÝK KURUMU Sosyal Güvenlik Kurumu; devlet memurlarý, hizmet akdine göre ücretle çalýþanlar, tarým iþlerinde ücretle çalýþanlar, kendi hesabýna çalýþanlar ve tarýmda kendi hesabýna çalýþanlarý kapsayan beþ farklý emeklilik rejiminin, aktüeryal olarak hak ve yükümlülüklerin eþit olacaðý tek bir emeklilik rejimine dönüþtürülmesi için Sosyal Sigortalar Kurumu Baþkanlýðý, Bað-Kur Genel Müdürlüðü, ve Emekli Sandýðý Genel Müdürlüðü’nü ayný çatý altýnda toplayan 20.05.2006 tarihli ve 5502 sayýlý Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile kurulmuþ olup, çalýþmalarýný bu üç kurumun personelinin katýlýmýyla sürdürmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu, sosyal sigortalar ile genel saðlýk sigortasý bakýmýndan kiþileri güvence altýna alacak, sosyal sigortacýlýk ilkelerine dayalý, etkin, adil, kolay eriþilebilir, aktüeryal ve malî açýdan sürdürülebilir, çaðdaþ standartlarda bir sosyal güvenlik sisteminin gerçekleþtirilmesi amacýyla kurulmuþtur. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun merkez birimleri; •Sigortalý Emeklilik Ýþlemleri Daire Baþkanlýðý •Kamu Görevlileri Emeklilik Ýþlemleri Daire Baþkanlýðý •Sigortalý Tescil ve Hizmet Daire Baþkanlýðý •Prim Tahsilat Daire Baþkanlýðý •Kýsa Vadeli Sigortalar Daire Baþkanlýðý •Ýhtilaflý Prim Ýþleri ve Ýcra Daire Baþkanlýðý •Yurtdýþý Borçlanma ve Tahsis Ýþlemleri Daire Baþkanlýðý •Ýzleme, Deðerlendirme Bilgilendirme ve Kontrol Daire Baþkanlýðý’dýr. Baþkanlýðýn taþra teþkilâtý; her ilde kurulan Sosyal Güvenlik Ýl Müdürlükleri ile Sosyal Güvenlik Ýl Müdürlüklerine baðlý olarak kurulacak Sosyal Güvenlik Merkezlerinden oluþur. 60 Eczacı’nın Çalışma Alanları Resmi Kurumlar T.C. ADALET BAKANLIÐI ADLÝ TIP KURUMLARI Adli Týp Kurumu, 19.02.2003 tarih, 4810 Sayýlý Kanun’la deðiþik, 14.04.1982 tarih ve 2659 sayýlý Kanun’la ilgili olarak adalet iþlerinde bilirkiþilik görevi yapmak, adli týp uzmanlýðý ve yan dal uzmanlýðý programlarý ile görev alanýna giren konularda diðer adli bilimler alanlarýnda sempozyum, konferans ve benzeri etkinlikler düzenlemek ve bunlara iliþkin eðitim programlarý uygulamak üzere Adalet Bakanlýðýna baðlý olarak kurulmuþtur. Adli Týp Kurumu’nun görevleri; � Mahkemeler ile hakimlikler ve savcýlýklar tarafýndan gönderilen adli týpla ilgili konularda bilimsel ve teknik görüþ bildirmek, � Adli týp uzmanlýðý ve yan dal uzmanlýðý eðitimini Týpta Uzmanlýk Tüzüðü çerçevesinde vermek, � Adli týp ve adli bilimler alanlarýnda çalýþmalarý yürütmek üzere seminer, sempozyum, konferans ve benzeri etkinlikler düzenlemek, bunlara iliþkin eðitim programlarý uygulamak ve ilgili kurum, kuruluþ ve kurullarýn hazýrlayacaklarý adli týpla ilgili eðitim programlarýnýn yapýlmasýna ve yürütülmesine yardýmcý olmak, � Adli týp hizmetlerinin görülmesi sýrasýnda yapýlmasý zorunlu saðlýk hizmetlerini vermek. Adli Týp Kurumu Birimleri; 1- Adli Týp Kurumu Baþkanlýðý 2- Adli Týp Baþkanlar Kurulu 3- Adli Týp Genel Kurulu 4- Adli Týp Ýhtisas Kurullarý Adli Týp Kurumu Grup Baþkanlýklarý; � � � � � � Adana Grup Baþkanlýðý Ankara Grup Baþkanlýðý Antalya Grup Baþkanlýðý Bursa Grup Baþkanlýðý Ýzmir Grup Baþkanlýðý Malatya Grup Baþkanlýðý Trabzon Grup Baþkanlýðý Eczacı’nın Çalışma Alanları 61 Resmi Kurumlar Ecz. Latif İLHAN T.C Adalet Bakanlığı Bahçelievler Adli Tıp kurumu, Yenibosna •Sizi kýsaca tanýyabilir miyiz? Kars doðumluyum. 1968 yýlýnda Ankara Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ni kazanarak Kars’tan ayrýldým. Þu anda Adalet Bakanlýðý’na baðlý Adli Týp Kurumu’nda çalýþmaktayým. Kývanç isminde bir oðlum var. Kendisi Ýstanbul Teknik Üniversitesi’nden mimar olarak mezun olup, Ýtalya’ da doktorasýný yaptý. •Eczacýlýk mesleðini nasýl seçtiniz? Kariyer basamaklarýnýzý anlatýr mýsýnýz? 1968 yýlýnda liseyi 2. olarak bitirdim. Hacettepe Týp Fakültesi’ne girmek tek hayalimdi. Ancak Ankara Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ni kazandým. Ankara Üniversitesi’nden mezun olur olmaz, 1974 yýlýnda Kýbrýs Harekatý’ nýn baþlamasý nedeniyle askerliðe çaðýrýldým. Samsun’ da askerliðimi tamamladýktan sonra, kýsa bir dönem için babamý üzmemek adýna Kars’ta eczane eczacýlýðý yaptým. Ýlaç sýkýntýsýnýn da mevcut olduðu türlü zorluklarla baþ etmek zorunda kalan Türkiye kötü bir dönemden geçiyordu. Bütün kötü þartlara ek olarak kanayan bir yara olan terör olaylarýnýn ayyuka çýkmasý ile Kars’ta yaþamama kararý alarak Ýstanbul’a yerleþtim. Avusturya’ya giderek bir müddet fitofarmasi ile ilgili araþtýrmalarda bulundum. Daha sonra hayatýmýn dönüm noktasý olarak nitelendirebileceðim Tahtakale’de ilaç hammaddeleri ithal eden firmalarda mesul müdürlük yaptým. Hammaddeleri ithal edip ilaç fabrikalarýna, arta kalanlarý majistral ilaç yapýmý için Türkiye geneline pazarlýyorduk. Þuan sahip olduðum bilgilerin bir çoðunu o dönemde öðrenmiþ olup, donanýmýmý kazanmada yardýmcý olan patronuma minnettarým. 1988 yýlýnda bir hocamýn yönlendirmesi ile Adli Týp Kurumu’nda çalýþmaya baþladým. Adli Týp Kurumu’na ilk geldiðimde Narkotik Laboratuarý’nda görev yaptým. Uyuþturucu maddelerle 20 yýl gibi uzun bir süre zarfýnda meþgul oldum. Bu yýllar içinde Narkotik Laboratuarý’nda yöneticilik yaptým. Daha sonra ise þuanda bulunduðum Adli Týp 5. Ýhtisas Kurulu’nda görev aldým. 5. Ýhtisas Kurulu uyuþturucu ve alkolle ilgili verilen raporlarý deðerlendirme kuruludur. Raportör olarak görev yapmaktayým. •Adli Týp alanýný seçme sebebiniz nedir? Özel sektörde çalýþmanýn kötü taraflarýndan biri olan patron-çalýþan iliþkisinin hoþuma gitmemesi beni devlet kurumunda çalýþmaya teþvik etti. Yoðun bir tempoda geçirilen yýllar sonucunda, maddi ve manevi avantajlarý bulunan kamusal alaný seçmek istedim. 62 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Latif İLHAN T.C Adalet Bakanlığı Bahçelievler Adli Tıp kurumu, Yenibosna Resmi Kurumlar •Peki, bu alanda eczacýnýn görevleri nelerdir? Karþýlaþtýðýnýz olumlu ve olumsuz koþullardan bahseder misiniz? Adli Týp doðrudan Cumhurbaþkanlýðý’na baðlý olup yetkileri ve konumu itibarý ile çok hassas bir kuruluþ. Burada çalýþacak bireylerin son derece iyi bir bilgi birikimine sahip olmasý gerekiyor. Eczacýlarýn hangi konumlarda çalýþacaðýna gelirsek, laboratuar ortamýnda yahut diðer mevkilerde görev alabilirler. Donanýmlarý ölçüsünde olumlu þartlar artmaktadýr. Örneðin; Ýlaç etken maddeleri konusunda bilgili olmanýz sizi danýþýlan kiþi konumuna getirir. Ayrýca laboratuar ortamýnda çalýþmak isteyen eczacýlarýn teknolojik cihazlarý çok iyi kullanmalarý gerekmektedir. Kurumumuzun laboratuarlarýnda teknolojinin son ürünleri ile mükemmel denilebilecek ölçüde imkanlara sahibiz. Elbette bu imkanlardan yararlanmak donanýmlý kiþilerle mümkündür. Adli Týp Kurumu’nda ilk çalýþmaya baþladýðým yýllarda bu kurumda 8 eczacý bulunurken þuanda yalnýzca ben çalýþmaktayým. Buradan olumsuz koþullar ile ilgili fikir yürütebilirsiniz. •Þuan bulunduðunuz mevkiden memnun musunuz? Biz eczacý adaylarýna neler tavsiye edersiniz? Þuan bulunduðum mevkiye gelmem kendimi iyi yetiþtirmem ile oldu. Ancak yeniden geriye dönme imkaným olsa burada olmayý seçmezdim. Siz gençlere ilk tavsiyem iyi derecede yabancý dil öðrenmenizdir. Bu sayede birçok kapý önünüzde açýlacaktýr. Mesleðe iddialý girmeniz gerekir. Bu da ancak sürekli okuyan araþtýran kiþiler olmanýzla mümkün. Eczane eczacýlýðý düþünmeyen arkadaþlara laboratuarlara son derece ehemmiyet vermelerini öneriyorum. Geliþen teknolojiyi takip ederek (elbette burada okullarýn saðladýðý þartlar devreye giriyor) cihazlarýn kontrolünü iyi þekilde öðrenmeleri gerekmektedir. Eczane eczacýlýðý düþünen arkadaþlara ise maddi çýkarlarý ön plana almadan mesleðimize sahip çýkmalarýný tavsiye ediyorum. Galenik Farmasi (Farmasötik Teknoloji) Ana Bilim Dalý’nýn siz gençler için üzerinde durulmasý gereken bir bölüm olduðunu düþünüyorum. Yeniden okula dönme þansým olsa idi kariyerimi Galenik Farmasi üzerine planlardým diyebilirim. •Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir? Sizlere baþarýlý bir gelecek diliyorum. Kübra SOĞUKKANLI Halil Aziz VELİOĞLU Hacer TOPAK Eczacı’nın Çalışma Alanları 63 Resmi Kurumlar Ecz. Yeşim ZENGİ Sosyal Güvenlik Kurumu, Üsküdar Öncelikle yeni meslektaþlarým için fikir verebilecek, yardýmcý olabileceksem kendimi mesleðim adýna bir þeyler yapmýþ olarak sayacaðým. •Sizi kýsaca tanýyabilir miyiz? 1973 Ýstanbul doðumluyum. Kýrýkkale, Ankara ve Ýstanbul’da ilköðretim ve liseden sonra 1989 yýlýnda Ege Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ne girdim. Mezun olmadan önce bir eczanede yardýmcý eczacý olarak çalýþmaya baþladým. Sonrasýnda kýsa süreli mesul müdürlük yaptým. 1996 yýlýnda Servier Ýlaç Firmasý Ýzmir ve Aydýn Satýþ Elemaný olarak göreve baþladým. 2001 yýlýnda istifa ederek kendi eczanemi açtým. Eþimin iþi nedeniyle Ankara’ya taþýndýðýmýz için 2003 yýlýnda eczanemi kapattým. 2004’te SSK Süreyyapaþa Hastanesi’nde Hastane eczacýsý olarak çalýþmaya baþladým. Çok kýsa bir süre sonra SSK Ýstanbul Saðlýk Ýþleri Ýl Müdürlüðü’ne geçtim. Reçete kontrolü ile baþlayan görevim, þu anda Halkla Ýliþkiler ve Provizyon Servisi olarak devam etmekte. •Eczacýlýk mesleðini seçme nedeniniz nedir? Hiç piþman olup keþke farklý bir meslek yapsaydým dediðiniz oldu mu? Eczacýlýk Mesleðini sayýsal alanda daha baþarýlý olduðum için tercih ettim. Ancak semt eczacýmýzýn etkisini de söylemeliyim. Her ilaç almaya gittiðimizde beyaz önlükle bizi eczacýnýn karþýlamasý, ilgilenmesi, eczanenin düzeni bu mesleði seçmemde çok önemli bir rol oynadý. Sayýsala olan ilgim nedeniyle Matematik Mühendisi olmayý çok istedim. Ancak bu kadar seçenekli bir meslek hayatým olmazdý diye düþünüyorum. •Endüstri, hastane, eczane ve resmi kurum. Mesleðimizin bir çok alanýnda çalýþmýþsýnýz ve son olarak SGK’da halen çalýþýyorsunuz. Çalýþtýðýnýz bu alanlarý deðerlendirip, son olarak neden SGK’da kaldýðýnýzý açýklar mýsýnýz? Her alanda çalýþmak, insan iliþkileri, otokontrol, çalýþma disiplini gibi konularda kazaným getirdi. Beklentilerime cevap verebilecek iþlerde çalýþtým, böylece mutlu bir iþ yaþantým oldu (para, aktivite, düzenli mesai saati gibi...). Eczane eczacýlýðý ilaca ve hastaya yakýn bir iþ olduðu için mesleki olarak daha tatmin edici. Bununla birlikte, aðýr mesai, reçete ödenme kriterleri, çek-senet takibi gibi zor- 64 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Yeşim ZENGİ Sosyal Güvenlik Kurumu, Üsküdar Resmi Kurumlar luklarý da var. Ýlaç firmalarý insan iliþkileri, seyahatler, dinamizm açýsýndan çok keyifli. Ancak satýþ stresi, akþam toplantýlarý zorlayýcý olabiliyor. Kamu eczacýlýðý bu iþlere göre biraz daha kolay. Benim kiþisel beklentilerime daha uygun olduðu için þu an SGK’ da eczacý olmaktan çok memnunum. Mesai saatlerim belli olduðu için çocuklarýma zaman ayýrabiliyorum. Maaþým belli olduðu için harcamalarýmý düzenleyebiliyorum. Bununla birlikte gelirim serbest eczacýlardan daha az. Hasta ile diyalog olmadýðýndan klinik eczacýlýktan uzak bir iþ kolu. Bu eksikliði de Eczacý Odasýnýn ya da firmalarýn düzenlediði MÝSEP ve toplantýlarla kapatmak da mümkün. •Bu alanda eczacýlarýn görevleri nelerdir ve çalýþma koþullarýnýzdan bahseder misiniz? SGK Ýstanbul Saðlýk Ýþleri Ýlaç ve Eczacýlýk Birimi olarak serbest eczacýlarýn reçete kontrolleri, fatura ödemeleri ve eczane denetlemeleri gibi konularda çalýþýyoruz. Reçete kontrolleri SUT’a uygunluk açýsýndan deðerlendiriliyor ve her eczacý için haftalýk kota var. Kolay bir iþ gibi görünse de haftada 2000 - 3000 reçetenin mevzuata uygunluk açýsýndan kontrolü yorucu oluyor. •Yeni mezun arkadaþlarýmýzýn çoðu (yaklaþýk%90’ný) eczane açmayý düþünüyor. Resmi kurumda çalýþmanýn eczaneye göre avantajlarý ve dezavantajlarý nelerdir? Kamu eczacýlýðý mesai açýsýndan avantajlý. Özellikle çocuk olduðunda kiþiye çok zaman kazandýrýyor. Serbest eczacýlardan çok daha fazla ve çok daha çeþitli reçeteler gördüðümüz için mesleki alanda da getirisi var. Gelirin düzenli olmasý risk sevmeyen kiþiler için bir avantaj. Dezavantaj hasta-eczacý arasýndaki iliþki, gelirin serbest eczacýlara göre biraz daha az olmasý olarak deðerlendirilebilir. •Mesleðimizin hemen hemen her alanýnda çalýþmýþ biri olarak mesleðimizin olumlu ya da olumsuz yönlerini deðerlendirir misiniz? Eczacý olduðum için çok mutluyum. Ýyi ki bu mesleði seçmiþim. Eczacý olmakla yaþadýðým herhangi bir olumsuzluk hiç olmadý. Hem mesleki hem maddi açýdan, hem de çeþitli iþ kollarýnda mesleðini yaparak çalýþabilme þansýnýn olmasý eczacýlýðýn ne kadar önemli bir meslek olduðunun göstergesidir. •Son olarak biz öðrencilere tavsiyeleriniz nelerdir? Hangi alanda çalýþýlýrsa çalýþýlsýn, kiþinin kendi donanýmýnýn iyi olmasý, özgüvenini artýracaðý gibi yaptýðý iþi de kaliteli kýlacaktýr. Kiþinin kendi hayat beklentisini deðerlendirmesi, buna göre kendi yapýsýna en uygun iþi seçmesi daha mutlu ve daha iyi iþler çýkarmasýný saðlayacaktýr. Hacer TOPAK Sefa BAŞYİĞİT Eczacı’nın Çalışma Alanları 65 Resmi Kurumlar Ecz. Dicle BALBAY Servier İlaç ve Araştırma A.Ş. Maslak • Öncelikle sizi tanýyabilir miyiz? Ben Ecz. Dicle BALBAY. 1985 yýlýnda Gazi Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’nden mezun oldum. Þu anda Servier Ýlaç ve Araþtýrma A.Þ.’de Ruhsatlandýrma Müdürüyüm. • Mesleði seçmeniz nasýl oldu? Babam devlet memuruydu ve çocuklarýnýn kendisi gibi devlet memuru olmalarýný istemediði için serbest çalýþýlabilecek bir eðitim almamýzýn geleceðimiz için iyi olduðu yönündeki düþüncelerini paylaþýrdý. Annem ise bir haným için eczacýlýðýn çok ideal bir meslek olduðunu söyler ve hep kýzlarýndan birinin eczacý olmasý için dua ederdi. Ailemdeki bu yönlendirmeler eczacýlýk mesleðini seçmemde en önemli etkendir. •Meslekteki kariyer basamaklarýnýzý anlatabilir misiniz? Ailemin eczane açmamý, hocalarýmýn da okulda kalmamý talep etmelerine karþýn ben ne yapacaðýma karar verememiþtim. Bir hocamýn tavsiyesi ve referans mektubuyla, çok güzel tesadüfler sonucu Refik Saydam Hýfzýsýhha Merkezi Baþkanlýðý’nda staja kabul edildim. 15 günlük stajýmýn sonunda kendisi de eczacý ve Ýlaç Kontrol Laboratuar’ýnýn baþýnda olan bayanýn önerisi ile baþkanlýða iþ baþvurusu dilekçemi verdim. Üç ay sonra mülakata çaðrýldým. O sýralar Ýlaç Eczacýlýk Genel Müdürlüðü nedir, ne yapar hiç bilmiyorum. Sadece staj sýrasýnda ÝEGM’ den gelen dosyalardan Ýlaç Eczacýlýk Genel Müdürü’nün ismini ve imzasýný biliyorum. Mülakat sýrasýnda bana ÝEGM ne iþ yapar ve müdürünün ismi nedir diye bir soru soruldu. Ben bildiklerimi ve nereden bildiðimi de söyledim, meðer kendisi de ordaymýþ, tabi güldük bunun üzerine hep beraber. On gün sonra mülakatý geçtiðim, yalnýz ÝEGM’ de iþe alýndýðým söylendi bana. O dönemlerde merkezde iþe baþlayabilmek için öncelikle bir süre taþrada görev yapmak gerekiyordu. Bu sebepten üç ay kadar Gaziantep Devlet Hastanesi’nde hastane eczacýlýðý tecrübem 66 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Dicle BALBAY Servier İlaç ve Araştırma A.Ş. Maslak Resmi Kurumlar oldu. Orada da çok güzel dostlarým ve çok güzel anýlarým ve deneyimlerim oldu. Gerçekten hastane eczacýlýðý apayrý bir dünya ve devlet hastanelerinde pek eczacý yoktu.Doktor ve hemþirelerle çok güzel bir iletiþim içinde çalýþmaya baþladým ve Eczacý olarak çok saygýdeðer bir pozisyona sahip olmak beni çok onurlandýrmýþ daha yolun baþýnda hem mesleðime hem kendime olan güvenim perçinlenmiþti. Kaygýyla gittiðim Gaziantep’ den üç ayýn sonunda aðlayarak dönmüþtüm. Bu sürecin ardýndan Ýlaç Eczacýlýk Genel Müdürlüðü’nde göreve baþladým. ÝEGM o dönemde yapýlanma aþamasýndaydý. Farmakovijilans, stabilite, GMP kavramlarý ilk defa telaffuz ediliyordu. Dünya standartlarý yakalanmaya çalýþýlýyordu. Ýnanýlmaz hizmet içi eðitimlerimiz oluyordu ve her yýl eczacý alýmý yapýlýyordu. O dönemde eczacý müfettiþler yoktu, Hýfzýsýhha ve Saðlýk Bakanlýðý fabrika teftiþleri için kurumumuzdan eczacý istiyordu. Ýstanbul’a gidip üretim yerlerini teftiþ ediyorduk aldýðýmýz GMP eðitimleri doðrultusunda. Ýlk beþ yýl Uyuþturucu Kontrol Þubesi’nde çalýþtým. Bunun yanýnda diðer projelerde de görev alýyordum, eðitimlere katýlýyordum. Geçen sürede tecrübe kazanmýþ oldum ben de. Dört yýlý aþkýn da Ýlaç Ruhsat Bölümü’nde çalýþtým. Ruhsat baþvurularýnýn ilk deðerlendirmelerini biz yapýp uygunluðuna bakýyorduk ve komisyonlara gönderiyorduk. ÝEGM’ de geçirdiðim toplam dokuz yýlýn sonunda inanýlmaz bilgi birikimine sahip oldum. Ýlaç sanayinde bakanlýða paralel olarak geliþmeler baþladý. Sürekli sanayideki arkadaþlarla iletiþim halindeydik. Onlarda da zaman zaman yetiþmiþ eleman arayýþlarý oluyordu. Ýlk baþlarda bana gelen tekliflere pek sýcak bakmýyordum. Tam burada kýsmet diyorum gerçekten. Sektöre geçiþim de çok enteresan bir þekilde oldu. Servier’ in yöneticilerinden birisiyle ilk görüþmemin sonunda burada buldum kendimi. Mesleðimizin güzel yanlarýndan biri olan, istediðim zaman eczane açabilme rahatlýðýnýn verdiði güven vardý ve önüme çýkan sanayide çalýþma fýrsatýný bu güvenle denemeye karar verdim. •Ýlaç Eczacýlýk Genel Müdürlüðü’nün iþleyiþi hakkýnda bilgi verebilir misiniz? ÝEGM’de 1885 - 1994 arasý çalýþtým. O dönem daha önce de belirttiðim gibi Saðlýk Bakanlýðý’nýn Dünya’daki geliþmeler paralelinde yapýlanmaya baþladýðý bir dönemdi. Bu gün gelinen noktada geliþmeleri yakaladýklarýný görüyorum ve özveri ile ÝEGM de çalýþan arkadaþlarýmýda bu baþarýlarýndan dolayý kutluyorum, olmasý gereken de bu, çünkü uzun araþtýrmalar sonucunda keþfedilen bir kimyasal molekülün ilaç kimliði kazanmasý ve piyasaya sunulmasý ancak otoritelerin onayý ile mümkün olmaktadýr. Düþününce eczacý olarak da ürettiðimiz, onayladýðým,denetlediðimiz veya ulaþtýrdýðýnýz bir ürünü bir gün mutlaka hasta olarak kendimiz ve yakýnlarýnýz da kullanacak ve çok titiz olmanýz gerekiyor. Dünya’daki geliþmelere kayýtsýz kalmak imkansýz ve bu noktada bütün meslektaþlarýmýn en az bir yabancý dil öðrenmesini öneriyorum. Þu anda Avrupa ile ayný standartlarda çalýþmaktalar. Ýlaç sektörü ilaç hammaddesinden hastanýn aldýktan sonraki oluþan etkilerinin kontrolüne kadar her proses Saðlýk Bakanlýðý’nýn kontrolünde olacak þekilde yapýlanmýþ durumda. •ÝEGM öðrenciler tarafýndan pek bilinmeyen bir alan… Aslýnda eczacýlar için çok güzel ve önemli iþ imkanlarýnýn olduðu ÝEGM nü ben bile Ankara’da yaþayan biri olarak tesadüf eseri öðrendim. Bence zorunlu stajlarýn olduðu bir alan haline getirilmeli. Onlarýn da istihdama gereksinimleri var. Özerk bir kurum olmasý da söz konusu “Türk Ýlaç Kurumu”. Eczacı’nın Çalışma Alanları 67 Resmi Kurumlar Ecz. Dicle BALBAY Servier İlaç ve Araştırma A.Ş. Maslak •ÝEGM’ de eczacýnýn konumlarý nelerdir? Ýlacýn her alanýnda olduðu gibi ÝEGM’ nin de her bölümünde eczacýlarýn yoðun istihdamý söz konusu. Þu anda yüzün üzerinde eczacýnýn çalýþtýðýný düþünüyorum. Orada çok keyifle çalýþýlabilecek birçok alan var. Mesleðe yeni baþlayan arkadaþlara þiddetle tavsiye ediyorum, orasý ayrý bir okuldur. Saðlýk Bakanlýðý kadro istediði zaman baþvurular alýnýyor. Bu alaný düþünen arkadaþlara özellikle Farmakoekonomi üzerine ya da Famasötik Teknoloji, Farmakoloji yüksek lisansý yapmalarýný da öneriyorum bu onlarýn tercih edilmelerinde bir ayrýcalýk oluþturacaktýr. •Servier’deki pozisyonunuz, görevlerinizi anlatabilir misiniz biraz da? Burada Ruhsatlandýrma Departmaný’nýn baþýndayým.Geri ödeme, fiyatlandýrma, farmakovijilans, klinik çalýþmalarýn baþvurularý da bizim departmanýmýz tarafýndan yürütülüyor. Regüle olmuþ birçok alanda Saðlýk Bakanlýðý veya Çalýþma Bakanlýðý (SGK) na yapýlacak ruhsat,fiyat farmakovijilans,geri ödeme baþvurularýný yapýyoruz ve bu konulardaki yasal gereksinimleri yerine getiriyoruz. •Mesleðimizin son dönemde geçirdiði sýkýntýlý günlerden, firmanýzdan yola çýkarak sektörün nasýl etkilendiðini anlatýr mýsýnýz? 2010 yýlý baþýnda ilaç fiyatlarýnda önemli bir düþüþ oldu. Ama sektör temkinli davrandý ve korkulacak boyutta bir sarsýntý olmadý. Küçük çapta iþten çýkarmalar oldu. Ýmkanlar çerçevesinde maksimum hizmet vermeye çalýþýyoruz. Elemanlarýmýzýn maðdur olmamasý için akýllý politikalar üretildi. Þirketimizde her sene aramýza yeni katýlan arkadaþlarýmýz olurdu biz buna alýþýktýk, bu yýl haliyle iþe alýmlar yavaþladý. •Biz öðrencilere tavsiyeleriniz, söylemek istedikleriniz nelerdir? Özeleþtiri yaptýðýmda bilinçli bir kariyer planý yapmadýðýmý,tesadüfler, olaylar, merakým, istekli oluþumun beni bir yerlere getirdiðini görüyorum. Ama artýk çalýþma hayatý daha rekabetçi ve iþi þansa býrakmamak lazým. Yeni eczacý arkadaþlara tavsiyem; kendilerine çok saðlam bir kariyer planý yapmalarý. 5-10 yýllýk zaman dilimleri için kendilerini nerde görmek istiyorlar onu belirlesinler ve ona görede kiþisel geliþim hedefleri koysunlar kendilerine. Kendilerine belirli periyotlarda mutlaka “Ben bu geçen zamaný nasýl kapattým?” sorusunu sorsunlar. Burada kastettiðim, maddi yön deðil tabii. Bu yýl ne öðrendim kendimi nasýl geliþtirdim yerimde mi sayýyorum? Sorgulamasýný yapmazlarsa bir süre sonra çaðýn gerisinde kalýp geri kaldýklarýný farkedeceklerdir. Merak etsinler, kongrelere katýlsýnlar, yurtdýþýndan meslektaþlarýmýzla iletiþim kurup eczacýlýkla ilgili oralarda ne geliþmeler yaþanýyor gündem nedir mutlaka haberdar olsunlar. Gittikleri her yerde eczanelere gidip, orada eczacýlýk nasýl yapýlýyor gözlemlesin ve kýyaslasýnlar.Eczacýlar olarak toplumda önder olup yol göstermemiz gerekir. •Çok keyifli ve verimli bir sohbet oldu benim için, çok teþekkür ediyorum… Her zaman sorularýnýza açýðým, istediðiniz zaman çekinmeden kapýmý çalabilirsiniz… Hacer TOPAK 68 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecza Depolarý Hazýrlayanlar: MEHMET CÝHAD AYGÜN MERVE GÜZELLER MEHMET ÝSMAÝL ELÇÝ 5 yýllýk eczacýlýk eðitimini tamamlayan biz eczacýlar için bir baþka çalýþma alaný ecza deposu. Ülkemizde eczacýlýk ve ilaç sektörünün geliþmesine ve büyümesine paralel olarak ecza depolarý da bu sektördeki yerini almýþ ve sayýlarý da bir o kadar artmýþtýr. Öncelikle þu bilinmelidir ki bir ecza deposu açabilmek için mutlak surette bir eczacýya ihtiyaç vardýr ve açýlan her ecza deposu þubesinde bir eczacý bulundurmak durumundadýr. Ecza depolarýnýn ülkemizdeki sayýlarýnýn artýþýna bakacak olursak bu da eczacýlar için ciddi bir iþ alaný halini almýþtýr. Ecza deposunda her þubede bu þekilde bulunan eczacý mesul müdür konumundadýr. Ancak eczacýnýn ecza deposundaki ça- Eczacı’nın Çalışma Alanları lýþma alaný bununla sýnýrlý deðildir. Ayrýca eczacýlar bölge satýþ müdürlüðü, satýþ temsilciliði ve ar-ge gibi deðiþik departmanlarda da çalýþma imkânýna sahiptir. 69 Ecza Depolarý Ecz. Günay ÖMERBASİC As Ecza Deposu, Gaziosmanpaşa •Sizi kýsaca tanýyabilir miyiz? Ben 1949 Bolu Mengen doðumluyum. Yedi yaþýna kadar Mengen’de yaþadým. Babamýn görevi gereði daha sonra Bolu’ya yerleþtik. Ýlköðretim ve lise öðrenimimi Bolu’da tamamladým. Çok istememe raðmen Güzel Sanatlar Fakültesini yarým puanla kaçýrdým. Babam da benim üzüldüðümü görünce, kendi arzusuyla Eczacýlýk Fakültesine kaydýmý yaptýrmýþ. Ben baþta karþý çýktým. ‘Ben eczacý olmam…’ gibi sözlerle aileme karþý gelsem de þimdi gerçekten çok mutluyum. 1967 yýlýnda Niþantaþ Eczacýlýk Yüksek okulunda fakülteye baþ- ladým ve 1972 yýlýnda mezun oldum. Fakülte yýllarýma döndüðümde, ikinci sýnýfta okuduðumuz Botanik ve üçüncü sýnýfta gördüðümüz Galenik dersi ile eczacýlýk mesleðinin bana göre olduðuna öðrencilik yýllarýmda karar verdim. Meslek hayatým, hastane eczacýlýðýyla baþladý. Öðrenimimizde pratiðe fazla önem verilmediði için ilk baþlarda oldukça zorlandým. Bütün bunlarýn üzerine hastanenin gýda danýþmanlýðýný da benim yetkime verdiler. Bu da hasta-doktor arasý iliþkisine dahil olmamý saðladý. Doktor bir hastanýn tedavisinde nasýl bir yol izliyorsa ben bunlarý hep not aldým. Teþhisten tedaviye giden yolu, ilaçlarýn da etkisiyle beraber öðrenmiþ oldum. Bunlarý uygulama fýrsatýný serbest eczacýlýk sürecimde buldum. Doðal olarak yine de bilmediðim konular oluyordu. Böyle durumlarda doktor arkadaþlarýmdan bilgi aldým. Ayrýca týp fakültesinin yayýnladýðý küçük cep kitaplarýný yanýmdan hiç ayýrmadým, onlarý okudum ve yararlanmaya çalýþtým. Halk eczacýyý kendisine en yakýn saðlýk danýþmaný olarak görüyor. Örneðin, elindeki yarayý ilk sana gösteriyor ve senden tedavi bekliyor. Kucaðýnda çocuðuyla koþa koþa ilk senin kapýndan giriyor. Bizler de onlarýn bu güvenini boþa çýkarmamak için elimizden geleni yapýyoruz. Gerçek eczacýlýk halkýn yarasýna merhem olmaktýr. 70 Eczacı’nın Çalışma Alanları Ecz. Günay ÖMERBASİC As Ecza Deposu, Gaziosmanpaşa Ecza Deplarý •Ecza deposunda çalýþmayý tercih etmenizin nedeni nedir? Eczane eczacýlýðý yaptýðým süreçte depoculuðu anlamaya çalýþtým. Her ne kadar ayný zincirin halkasý olsalar da kendi içlerinde farklý çalýþma konularý mevcut. Eczanemi kapatma kararý aldýktan sonra gelen teklifle depoda çalýþmaya baþladým. Ve gördüm ki: Depo eczacýlýðý, hastane ve eczane eczacýlýðýndan çok farklý bir alanmýþ. Diðer ikisinde sorumluluk tamamen sizde. Depo eczacýlýðýnda ise kurumsal bir þirkette çalýþmanýn ve büyük bir ailenin bireyi olmanýn farkýný ve rahatlýðýný yaþýyorsunuz. Sonuç olarak hem eczane eczacýlýðým döneminde, hem de depo eczacýlýðý yapmaya baþlayýnca, ecza deposunun, sektöre ne kadar faydalý ve gerekli olduðunu gördüm. •Ecza deposunda eczacýnýn karþýlaþtýðý olumlu ve olumsuz koþullar nelerdir? Mesul müdür kendi sorumluluðunu bildiði sürece karþýlaþacaðý olumsuz bir þey yoktur. Biliyorum ki Selçuk Ecza Deposu ve As Ecza Deposu her zaman mesul müdürünün yanýndadýr. Bu desteði insanýn arkasýnda hissetmesi gerçekten çok özel bir duygu. Mesul müdürün yapacaðý iþler Saðlýk Bakanlýðýnca belirlenmiþtir. Kýsaca deðinmek gerekirse : Uyuþturucu ilaçlarý deftere kayýt etmek, satýlan psikotrop ilaçlarýn dökümlerinin kontrolü ve hepsinin Ýl Saðlýk Müdürlüðü’ne gönderilmesini saðlamak, nem ölçümlerinin kontrolü, soðuk zincir için gerekli düzenlemeler v.b konular olarak sýralayabilirim. Depo çalýþanlarýnýn tümü sorumluluðunu yerine getirdiði için olumsuz bir durumla karþýlaþmadým. Ve bir eczacý olarak bundan da çok mutluyum. •Bir eczacýnýn çalýþabileceði alanlarýn üçünde çalýþmýþ biri olarak(hastane, eczane, ecza deposu) depo eczacýlýðýnýn hastane ve eczane eczacýlýklarýna göre avantajlarý ve dezavantajlarý nelerdir? Hastane eczacýlýðý çok büyük bir sorumluluk ister doktor hastaya vizite çýktýðý zaman ilaç yazýyor. Reçete edilen ilacý, eczacý hastaya birinci elden veriyor. Tüm bu ilaçlarýn kontrolünden eczacý sorumludur. Yapýlan en ufak hata hastayý ölüme sürükleyebilir. Mesleðinizden olabilirsiniz ve dahasý ceza uygulamasýna girersiniz. Aslýnda hepsi kendi içinde farklý sorumluluk barýndýran alanlar. Yeter ki bunun bilincinde olalým. •Ecza deposunda çalýþmayý tercih ettiðiniz için piþmanlýk duydunuz mu? Biz eczacý adaylarýna tavsiye eder misiniz? Hiç piþmanlýk duymadým ve çok mutluyum, ‘’ Ýyi ki de seçmiþim.’’ diyorum. Kesinlikle tavsiye ediyorum. Mesleðinin ilk dönemlerini hastanede ya da eczanede geçirmeleri sanýrým daha uygun olur. Mesleði öðrenme ve pratik kazanma adýna saðlam bir öneridir bu. Hemen belirtmek isterim ki, þirket bünyesinde þube müdürü olan meslek- Eczacı’nın Çalışma Alanları 71 Ecza Depolarý Ecz. Günay ÖMERBASİC As Ecza Deposu, Gaziosmanpaşa taþýmýz da var. Bu da gerçekten çok gurur verici. Sanýrým kariyer planýný mezun olduktan sonra doðru yapmak ve ona göre hareket etmek lazým. •Eðer ecza deposunda çalýþmak istersek nasýl bir yol izlemeliyiz? Her deponun Türkiye çapýnda bir merkezi vardýr. Oraya CV(Curriculum Vitae) özgeçmiþlerini býrakmalarý yeterlidir. Uygun görürlerse yeni kontenjanlarda size iþ imkaný veriyorlar. Mesela ben talep üzerine baþladým. Teklif geldi, ben de kabul ettim. •Son olarak; biz eczacý adaylarýna tavsiyeleriniz nelerdir? Okulda öðrendiðimiz bilgiler hep formüle dayalý olduðu için pratik yapma imkânýmýz azalýyor. Mesela ben ilk eczaneyi açtýðýmda ‘’çek-senet nedir?’’ bilmiyordum. Eczane, ayný zamanda küçük çaplý bir iþletmedir, verdiði saðlýk hizmetinin yanýnda bir iþletmenin yüklendiði mali sorumluluklarý da içinde barýndýrýr. Bu çerçevede eczanenin saðlýklýklý iþleyebilmesi için bir eczacýnýn; alýþ-satýþ dengesi, masraf dengesi, ödeme dengesi gibi iþletme unsurlarýna da vakýf olmasý gerekir. Eczacý adaylarýnýn bu konuda mümkün olduðunca kendilerini eðitmeleri gerektiðini düþünüyorum. Bunun içinde ýsrarla söylüyorum: Bir eczacýnýn yanýnda en az bir yýl çalýþýlmalý ve mesleðinin her detayý hakkýnda bilgilenmelidir. Ýlaç tanýmada en önemli unsurlardan biri prospektüs okumaktýr. Elinize aldýðýnýz her ilacýn prospektüsünü okuyunuz.Hem de defalarca… Bunlarýn yanýnda ilaçlarla ilgili ve hastalýklarla ilgili týbbi kitaplarý da okumanýz gerekmektedir. Hasta takibini iyi yapmalýsýnýz. Bu þekilde hastalara daha iyi yardýmcý olunacaðý düþüncesindeyim. Meslek hayatým boyunca insanlarý sevdim ve bir saðlýk çalýþaný olarak bu alanda hizmet etmekten zevk aldým. Ýnsanlara faydalý olabilmenin gururunu doyasýya yaþabilmek için bu önemli. Ben sokakta eski hastalarýmla karþýlaþtýðýmda, bana olan yaklaþýmlarýný gördükçe mutlu oluyorum. Yýllarca verdiðiniz emeðin insani boyutta karþýlýðýný almýþ oluyorsunuz..Benim için bundan daha güzel bir þey yok. Nurhak TEPE Sefa BAŞYİĞİT Mehmet Cihad AYGÜN 72 Eczacı’nın Çalışma Alanları Zeynep Funda KORKUT Ecza Deplarý Merhaba arkadaşlar, Bu tip yazýlarda uzatmadan konuya girmek en iyisidir, bu yüzden size hemen 2009 yazýnda yapmýþ olduðum stajdan bahsetmeye baþlýyorum. Bir ecza deposunda staj yapabilmek için öncelikle bir ecza deposunda staj yapmaya karar vermiþ olmanýz gerekiyor. Bu birinci kural. Ardýndan staj yapabilmeniz için güzel bir özgeçmiþ hazýrlayýp baþvuruda bulunmanýz gerekiyor. Bu da ikinci kural. Bundan sonra gelen basamakta ise sizi mülakata çaðýrmýþ olmalarý gerekiyor ki bizim okulumuzdan ecza deposunda staj yaptýðýný bildiðim kiþiler depoda bir mülakata alýnmýþ, ardýndan stajýna baþlamýþ kiþilerdir. Bunun yanýnda sözü açýldýðýnda mutlaka hangi þubelerde (ilde, ilçede vb.) staj yapmak istediðinizi belirtmeyi unutmamalýsýnýz. Mülakatý da halledince birkaç gün içinde telefonunuz çalýyor ve sizinle görüþmeyi yapan þirin bayan (benim rada önemli bir uyarýda bulunmalýyým: kýz olsun mülakatýmý gayet þirin bir bayan yapmýþtý, artýk erkek olsun, bir öðrenci kiþi bir ecza deposun- kýsmetinize) sizi arayýp hangi tarihte hangi þube- da staj yapmayý düþünüyorsa yok efendim ben de staja baþlayabileceðinizi ve hazýrlamanýz ge- depoda duramam, yok telefona bakamam, yok reken belgeleri söylüyor. Staja baþlayacaðýnýz þu- muhasebede oturup fatura giremem demeye- benizin insan kaynaklarý sorumlusuyla görüþüp cek. Oraya gidince sipariþ atmaya da, fatura istenilen evraklarý teslim etmek için zaman tayin girmeye de razý olmanýz gerekiyor. Birincisi, za- ediyorsunuz ve staj süreniz henüz baþlamadan ten bunlarý yapmazsanýz hem yaptýðýnýz stajýn birgün evrak teslimine gidiyorsunuz. bir anlamý kalmaz hem de orada çalýþanlarý tak- Ýþte o andan itibaren o þubenin bir çalýþaný gibi muamele görmeye baþlýyorsunuz. Ecza dir edemezsiniz; ikincisi, bunlarý yapmazsanýz sýkýntýdan ölürsünüz. deposunun mesaisi, bulunduðu ildeki eczanele- Her þube, eczacýlýk fakültesi staj- rin açýlýþ saatiyle baþlýyor ve bitiyor. Bu saatler yerlerinin bütün bu dört birimi de görmesini Ýstanbul için yaz uygulamasýnda 9.00-19.30 þek- saðlýyor ama hangi birimde ne kadar süre ka- linde belirlenmiþ oluyor. lacaðýnýz tamamen þubenin ihtiyaçlarýna baðlý. Bir ecza deposu dört temel birimden Gelelim benim yaptýðým staja: benim 20 günlük oluþuyor: depo ve sevkiyat (buna ilaç deposu ve stajým; 8 gün ilaç ve ýtriyat deposu, 4 gün satýþ, ýtriyat deposu dâhil), finans, satýþ ve satýn alma. 4 gün finans ve 4 gün satýn alma birimlerinde Þimdi siz gelecek nesillerin faydalanmasý için bu- yaptýðým çalýþmalardan oluþtu. Eczacı’nın Çalışma Alanları 73 Ecza Depolarý Zeynep Funda KORKUT Hatýrýmda en çok yer edeni hem uzun olmasýndan, hem de yorgunluktan mevcut süresini 5 katý kadarmýþ gibi hissetmemi saðlayan depo kýsmýydý. Düzenlenmiþ olan depo gezilerine katýlmýþ olanlar bilirler, hani þu giriþte insanlarýn kollarýna baðlý mobil barkoda okuyucularla raftan ilaçlarý toplayýp kocaman leðenimsi þeylere doldurduðu yer var ya... Hah iþte orasý... Açýk konuþalým; bir ecza deposunun ilaç deposu kýsmýnda birkaç saat çalýþmayla unutulmaz aðrýlara, birkaç gün çalýþmayla unutulmaz kol kaslarýna sahip olabiliyorsunuz. Bununla beraber, ýtriyat deposu daha insaflý, çünkü insan kozmetik, diþ fýrçasý veya bebek mamasý ile biberon gibi þeylerden oluþan sipariþi hazýrlarken çok yorulmuyor, en azýndan sipariþin ya kalem sayýsý az oluyor ya da istenen miktar. Ardýndan gelen satýþ bölümünde ise þubenin sorumlu olduðu alan bölgelere bölünmüþ durumda. Her bölgenin bir satýþ temsilcisi var ve bölgedeki eczane yoðunluðuna göre en az iki kiþi olmak suretiyle telefonla satýþ görevlileri var. Bunu takip eden 4 günü ise finans departmaný ile geçirdim. Aslýnda insan buraya ilk adým attýðýnda düþünüyor “Yahu ben eczacý olacaðým, bir ecza deposunun finansýyla ne alakam var?” diye ama içeri girince özellikle eczanelerden gelen telefonlardan anlýyorsunuz ki bir eczane eczacýsýnýn, meslek hayatýnda en çok iletiþim kurduðu üç kiþi; eczanesinde çalýþan eczane teknisyeni, sipariþlerini verdiði depodaki telefonla satýþ görevlisi ve sipariþlerini verdiði deponun finans çalýþaný. Ýþte burada, satýþ görevlilerinin ardýndan, finans birimi çalýþanlarýnýn da sabrýna hayran kalýyorsunuz. Bu dört günlük hayranlýðýn ardýndan, son günlerimi geçireceðim satýn alma departmanýna yöneldim. Fakat þöyle de bir sorun vardý ki, benim þanssýzlýðýma, burada iþe girme-çýkma, baþka þubeye nakil, yaz tatili için izin alma gibi iþlemlerden dolayý her gün bir hengâme ve kiþilerin sürekli deðiþmesi sonucu çok sýnýrlý miktarda gözlem yapabildim. Ýþte bu minik gözlemlerin sonucu olarak size þunu aktarabilirim ki bu birim, hani eczanelere gelip güzel güzel tanýtým yapan ve onlarýn ilacýndan sipariþ etmemizi isteyen mümessiller var ya, onlarýn bir üst versiyonlarýnýn, yani firma yetkililerinin, gelip yaptýklarý kampanyalarla onlarýn ürünlerinden kolilerle almamýz için bizi ikna etmeye çalýþtýklarý noktadýr. Böylece de bu staj biter... “Sonuç olarak” demeyi çok isterdim ama bu tip yazýlarý adabýyla bitirememe gibi bir beceriksizliðim var. O yüzden bu yazýyý okuyanlarý bu noktaya kadar ulaþtýklarý için tebrik ediyorum, okumayanlar zaten ne okumadýklarýný bilmiyorlar... Sonuna kadar gelebilenleri hakikaten tebrik ederim... Bak gerçekten :)) � 74 Eczacı’nın Çalışma Alanları Akademik Kariyer Hazýrlayanlar: BÜÞRA SERVER MUSTAFA AKKUZU E czacýlýk fakültesi öðrencilerinden akademik lisi kadrosunun açýlmasýndan sonra doktora kariyer yapmak isteyenler öncelikle, üni- eðitimini tamamlayan kiþiler yardýmcý doçent versite yýllarýnda hýzlý okuma, anlama, analiz- olarak atanýrlar. En az 3-4 yýl sonra da doçent sentez ve eleþtirisel düþünme becerilerini geliþ- olursunuz. (Tabi bu sürelerin uzunluðu bireyin tirmek için çalýþmalar yapmalarý gerekir. Bunun çalýþma hýzýna baðlýdýr) Profesör olmak için ise yaný sýra yüksek lisans not ortalamasýnýn da doçentlikten sonra en az 5 yýl gerekir. Doçent 2.50’ nin üzerinde olmasý gerekir. Not ortala- ve profesörlük için YÖK tarafýndan alana özgü masýný yüksek tutturmak için öðreniminiz süre- olarak belirlenen ölçütlerin yerine getirilmesi since derslere düzenli devam etmenin yaný sýra gerekmektedir. düzenli çalýþmalýsýnýz. Bunun yanýnda mutlaka Her mesleðin kendine göre zorluklarý vardýr. en az bir yabancý dili iyi derecede bilmeniz ge- Burada da sürekli öðrencilik söz konusu. Çünkü rekir. ALES’ e girecekseniz öncelikle hýzlý birer sürekli okumak, araþtýrmak ve derlediðiniz bil- okuyucu olmalýsýnýz. Test tekniðini geliþtire- gileri sözlü ve yazýlý olarak iletmek durumun- cek antrenman yapmak da yararlý olacaktýr. Bu dasýnýz. Ama sürekli öðrenci olmanýn ve öðren- aþamadan sonra yükselmek istediðiniz alanýn cilerle birlikte olmanýn iyi yaný da vardýr: Hep hocalarý tarafýndan sözlü sýnava tabi tutulur- genç kalýyorsunuz! sunuz. Bunun sonucunda doktora eðitimine baþlarsýnýz. Normal þartlar altýnda iki yýl ders, iki yýl tez olmak üzere toplam 4 yýl doktora öðrencisi olrak eðitim görürsünüz. Bu süre en fazla iki yýl daha uzatýlabilir. Araþtýrma görev- Eczacı’nın Çalışma Alanları 75 Akademik Kariyer Doç. Dr. Erdal CEVHER İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji A.B.D •Ýlk olarak sizi kýsaca tanýyabilir miyiz? Liseyi Kabataþ Erkek Lisesi’ nde okudum. Ýstanbul üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ ne 1982 yýlýnda girdim. 1986 yýlýnda mezun oldum. Ocak 1987’ de Farmasötik Teknoloji Ana Bilim Dalý’ nda eðitime baþladým. Prof. Kasým Cemal Güven o zamanlar bir dalgýç arýyordu. Yosunlarla çalýþýrdý. Benim dalgýçlýk diplomam da vardý. O tarihlerde hem erkek asistan bulmak, hem de denizleri böylesine iyi bilen bir elemaný bulmak zordu. Hiç itiraz etmeden beni asistan olarak aldý. Ýþte o tarihten itibaren de burada bulunmaktayým. •Eczacýlýk mesleðini nasýl seçtiniz? Aslýnda ben akademik anlamda kendimi geliþtirmeyi düþünmüyordum; sanayi düþünüyordum. Benim mezun olduðum tarihlerde sanayinin de ciddi olarak elemana ihtiyacý vardý. Ancak son yýlýmda özellikle Kasým Cemal Güven, Bora Güvener gibi hocalarýmýzýn ýsrarlarý üzerine bu yolda yürümeye baþladýk. •Akademik alan kapsamýnda neler yapýyorsunuz? Genellikle çalýþma konularýmýz çok farklý alanlarda. Cerrahpaþa’ dan deðerli bir profesörümüz ile beraber implantlarla, deðiþik hastalýklarla çalýþýyoruz. 2005-2007 yýllarý arasýnda Londra Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi Ýlaç Geliþtirme Merkezi’nde aþý grubuyla çalýþtým. O dönemden bu yana da çalýþmalarýmýn büyük kýsmý nanobiyoteknolojiye döndü. Bunun dýþýnda biyoadhezyon özel çalýþma konularýmdan biri. Bir derginin de editörlüðünü yapýyorum, iki derginin de yayýn kurulundayým. •Akademik kariyerin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? Yýllar içinde olumsuzluklar azalýyor. Teknolojinin bu yönde etkisi büyüktür. Bu iþ belki bizi ekonomik olarak tatmin etmiyor. Ancak yaptýðýmýz iþler bilimsel olarak bizi tatmin ediyor. Üniversitenin en büyük zorluklarýndan biri, buraya girdiðiniz zaman özellikle Ýstanbul gibi bir þehirde yaþýyorsanýz, hayatýnýzý sürdürmeniz zorlaþýyor. Hayatýnýzý garantiye alacak bir þeyinizin olmadýðý takdirde akademisyenlik çok kolay olmuyor. Eðer bu süreçte bu zorluklara biraz olsun katlanabilirseniz, doktoradan sonra size çok büyük avantajlar sunuyor. Çünkü farmasötik teknolojide doktorasýný yapmýþ öðrenci sayýsý yýlda biri ikiyi geçmiyor. Ve sanayinin de bunlara hakikaten ihtiyacý var. Bir de yabancý diliniz varsa, sanayide çok büyük paralar kazanma ve kariyer edinme þansýnýz doðuyor. Bilim artýk logaritmik olarak ilerliyor. Bunun en büyük avantajlarýndan birisi de bilgisayar teknolojisi. Bilgisayar teknolojisi yazýmý, taramayý, araþtýrmayý kolaylaþtýrdý. Eskiden bir araþtýrmayý planlayýp baþlayana kadar altý ay geçerken, bugün en fazla üç beþ gün içinde konuyu araþtýrýp, en fazla bir hafta içinde baþlýyorsunuz. Bu da size çok büyük zaman kazandýrýyor. Eskiden biz iki yýlda bir yayýn çýkartýrken, þimdi yýlda iki üç tane yayýn çýkartma þansýmýz oluyor. Peki, bu ne getirdi bize? Bilimsel olarak farklýlýklara adaptasyon getirdi. Kadro maalesef þu an en büyük problemlerden bir tanesi. Ama bunun fakültemizle alakasý yok, 76 Eczacı’nın Çalışma Alanları Doç. Dr. Erdal CEVHER İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknoloji A.B.D Akademik Kariyer devletin politikasýyla alakalý bir durum. Þu an dört beþ tane elemana ihtiyaç duyduðumuz halde son bir yýlda sadece bir tane kadro verilebildi. •Þu an bulunduðunuz mevkiden memnun musunuz? Ben uzun yýllar boyunca yosunlarla çalýþmak zorunda kaldým. Bu da farmasötik teknolojiden uzun yýllar uzak kalmamý saðladý. Ama þu an bulunduðum yerden tabi ki memnunum. Ýyi çalýþmalar çýkartýyorum, en iyi dergilerde makalelerim çýkýyor, yurt dýþýnda kitaplarým çýkýyor. Yani bilimsel açýdan bulunduðum mevkiden memnunum. Ekonomik açýdan ise tabi ki memnun olmam mümkün deðil. Ek bir geliriniz olmadan sadece öðretim görevlisi maaþýyla Ýstanbul gibi bir þehirde yaþamak çok zor. •Biz eczacý adaylarýna akademik kariyeri tavsiye eder misiniz? Tabi ki. En azýndan yeni mezun olan bir eczacýnýn önünde daha uzun yýllar vardýr. Birkaç seçeneði bir arada deneme þansýna sahipsiniz. Bugün eczane eczacýlýðý her zaman cebinizde hazýr bulunan bir meslek. Akademisyenliðin bugün çok büyük bir avantajý var. Doktoranýzý yaparak analitik düþünmeyi öðreniyorsunuz. Bu sürecin sonunda daha hýzlý yargýlama ve karar verebilme mekanizmasýna sahip oluyorsunuz. Bu da sizin sanayi için önemli hale geldiðinizi gösterir. Bunlardan sonra da iyi derece bir Ýngilizce ile sanayiye girme þansýnýz artýyor. Doktoranýzý yaptýktan sonra akademisyenlik istemezseniz, endüstriyi denersiniz. Onu da istemezseniz, zaten elinizin altýnda hep hazýr bulunan eczane eczacýlýðý var. Ben onun için eczacýlara hiçbir zaman mezun olduklarý gibi eczane açmalarýný tavsiye etmiyorum. Öðrencilik sorumluluðun alýnmadýðý dönemdir. Mezun olduktan sonra sorumluluk size ait oluyor. Doktora sýrasýnda analitik düþünce ile bunu kazanýrsýnýz. Mezun olduktan hemen sonra sanayiye gittiðiniz zaman ürkek tavþan gibi oluyorsunuz. Doktorasýný bitirenin ise kendine güveni oluyor. Güçlü oluyorsunuz. Onun için akademisyenliði tercih etmelisiniz. Büşra SERVER Eczacı’nın Çalışma Alanları 77 Akademik Kariyer Yrd. Doç. Dr. İlkay Alp İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji A.B.D •Sizi kýsaca tanýyabilir miyiz? Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’nde eðitimime 1996 yýlýnda baþladým. 2000 yýlýnda mezun oldum. Bu yýlýn sonunda yine fakültemize yüksek lisans eðitimimi yapmak için baþvurdum ve kabul edildim. Ayný yýlda araþtýrma görevlisi olarak kadromu aldým. Doktora eðitimimdeki tez çalýþmalarýmý 2004-2005 yýllarý arasýnda yaptým. 2008 yýlýndan bu yana da yardýmcý doçent olarak görev yapýyorum. •Eczacýlýk mesleðini nasýl seçtiniz? Eczacýlýk benim hayatýmda hiç düþünmediðim bir meslekti. Tabi bunun sebepleri arasýnda Türkiye’ deki eczacýlýk mesleðinin icraat þekli de vardýr. Daha aktif, daha üretken ve gösterdiðiniz emeðin karþýlýðýný alabilecek bir meslek hep hayalimdi. Türkiye’ de eczacýlýðýn ne demek olduðunu lise eðitimim sona erene kadar çok da bilmiyordum. Eczacýlýk mesleðinin eczanelerden ibaret olduðunu düþünüyordum. Hastayý bilgilendiren, onun tedavisinde büyük sorumluluðu olan meslek grubu olduðunu da bilmiyordum. Tabi ki bu hususta eczanede çalýþan eczacýlarýmýzýn da suçu yok deðildir. Demek ki bize bu görevlerinin varlýðýný hissettiremiyorlardý. Lise sonda yöneticilikle ilgili bir bölüm seçmek istiyordum. Bunun üzerine hem iþletmeciliði, hem 78 Eczacı’nın Çalışma Alanları Yrd. Doç. Dr. İlkay Alp İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji A.B.D Akademik Kariyer de mühendisliði içinde barýndýran bir meslek grubu vardý: Eczacýlýk… Öðrenci rehberine bakarken eczacýlýk fakültesi mezunlarýnýn ayný zamanda iþletme mastýrý yaptýklarý takdirde ilaç sanayinde ürün yöneticisi olabilecekleri bilgisini okudum. Bu benim aradýðým meslek olabilir dedim ve son tercih olarak eczacýlýk fakültesini yazdým. Fakülteye ilk girdiðim sene bölümümü deðiþtirmeyi bile düþündüm. Ama sonra mesleðimi sevdim ve en iyi þekilde icra etmeye karar verdim. Eczacýnýn neler yapabileceðini, eðitimdeki çeþitlilikleri inceledim. Eczacýnýn hasta tedavisinde etkin ve yetkin rolünün çok büyük olduðunu gördüm. Derslere verdiðim bu ilgi de bana okul birinciliðini getirdi. •Akademik alaný seçme nedenleriniz nelerdir? Ýlk olarak mezun olduðum zaman ülkemizde gerçekleþtirebileceðim bir eczacýlýk sistemi yoktu. Þu anda tabi ki umut vadeden geliþmeler var. Hem ideal eczacýlarýmýz önemli çalýþmalar yapýyorlar, hem de ülkede yapýlan bir takým düzenlemelerle Avrupa’daki uyum sürecine ayak uydurulmaya çalýþýlýyor. Beþ yýllýk eðitim süresine geçiþ de bunun bir göstergesi. Ýlaç sektöründe çalýþmak için de lisansüstü eðitim almam gerekiyordu. Bunu alabileceðim yer de farmakolojiydi. Ama hem araþtýrma, hem de eðitim benim asýl yapmak istediðim þeydi. Bu nedenle tercihim akademik eczacýlýk oldu. •Akademik olarak kendini geliþtiren eczacýlarýn görevleri nelerdir? Ýlk olarak akademik kariyerdeki esas, duyarlý eczacý yetiþtirmektir. En önemli misyonumuz, topluma yararlý eczacýlar yetiþtirmektir. Ýkinci olarak ise, araþtýrma faaliyetlerine katkýda bulunarak uluslararasý bilimsel platformlarda çalýþma konularýmýzda ülkemizi en iyi þekilde temsil etmektir. Akademik çalýþmada biz bir ilacýn, ufacýk bir molekül ya da bitkisel kaynak kullanýlarak etkin maddeye veya ekstreye geçiþi, elde ediliþi, etkilerinin araþtýrýlmasý, en uygun formülasyonun hazýrlanarak hastaya verilmesi, endikasyonlarý, yan etkileri, mevcut ilaçlara üstünlükleri vb araþtýrýrýz. Yani bir ilacýn hikâyesi ve doðuþu eczacýlýk fakültesindeki hayattan geçer. •Akademik alaný seçtiðiniz için memnun musunuz? Bu alanda karþýlaþtýðýnýz problemler nelerdir? Akademik kariyer seçtiðim için kesinlikle çok mutluyum. Manevi tatmini yaþadýðým yer kesinlikle burasý. Ama tabi ki ülkemizde eðitim, zorluklarý olan bir alan. Toplu halde gücümüzü birleþtirerek bu zorluklarýn üstesinden gelmeye çalýþýyoruz. Dünyada þu anda ekonomik anlamda en deðerli ürün bilgidir. Biz eðer somut olarak bilgilerimizi, burada öðrendiklerimizi ve araþtýrmalarýmýzý hem ülkemizdeki hem de dünyadaki bütün insanlarýn faydasýna çevirebilirsek ve saygý ile iþbirliði yapabilirsek eczacýlýk mesleði daha anlamlý bir hale gelecektir. Yoksa bizim burada yaptýðýmýz bir araþtýrma, bir etki, üstünlük sadece bilimsel makale olarak kalýrsa, ne bizi tatmin edecektir ne de somut olarak insanlara bir fayda saðlayacaktýr. Maddi anlamda da zorluklar bulunmaktadýr. Çünkü Türkiye’ deki araþtýrýcýlarýn yaþam standardý, dünyadaki bilim insanlarýndan çok farklýdýr. Bilim insanýnýn iþi sadece masa baþýnda çalýþýp eve gitmesi deðildir. Akademisyenin vizyonu çok geniþ olmalýdýr. Çok büyük deneyimler elde etmelidir. Hem ulusal hem de uluslararasý deðerleri barýndýrmalýdýr ve bunlarý öðrencisine taþýmalýdýr. Yani akademik ilerleme maddi açýdan tatmin etmese de maneviyat bizi burada hala tutan sebeptir. Eczacı’nın Çalışma Alanları 79 Akademik Kariyer Yrd. Doç. Dr. İlkay Alp İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji A.B.D •Akademik kariyer basamaklarýný anlatýr mýsýnýz? Akademik kariyer düþünen biri eðer araþtýrmayý seviyorsa, ben sabýrlýyým, büyük hayal ve hedeflerim var, 5 yýl boyunca farklý konularda eðitimleri artýk sentez etmeliyim, ilacýn her þeyini bilen tek meslek grubu benim, onu en ideal hale getireceðim diyorsa kesinlikle akademik kariyer düþünsün. Tüm zorluklara raðmen çalýþan ve üretenler için çok büyük destekler var: Uluslararasý burslar, AB destekleri, TÜBÝTAK destekleri vb. Peki ne yapmalýlar? Derslerine sarýlýp, uzmanlýk yapmak istedikleri alanla ilgili araþtýrmalar yapsýnlar, o anabilim dalýyla iletiþim halinde olsunlar. Son sýnýfta yabancý dil sýnavýna girsinler (KPDS, ÜDS vb.) Çünkü öncelikle bir araþtýrýcýnýn iyi derecede Ýngilizce bilmesi gerekmektedir. Okuduklarýný anlayacak ve düþüncelerini ifade edebilecek düzeyde yabancý dilin bilinmesi þarttýr. Uluslararasý platformda bilimsel makaleler %99 Ýngilizce olarak yayýnlanýr. Bu nedenle yabancý dilde problemi olan öðrencilerimiz bu sorunlarýný çözmeye çalýþsýnlar. Bunun yanýnda ALES’ ten yüksek not almalarý gerekiyor. Bunlar tabi ki lisansüstü eðitime baþvurabilmek için aranan þartlar. Lisansüstü eðitim deyince mastýr ve doktora programlarý akla gelir. Biz daha önce lisans mezunuyduk. Þimdi okul bittikten sonra lisansüstü eðitim mezunu olarak görünüyor ama bu öðrencilerimizin bir alanda uzmanlýk aldýðýný göstermiyor. Uzmanlýk yaklaþýk 2 yýllýk bir süreçtir. Bir de doktora dediðimiz artýk öðrencinin bazý þeyleri baðýmsýz þekilde planlayýp, tasarlayýp, onu yürütebilecek donanýma sahip olduðu bir eðitim süreci vardýr. Bu da ortalama 5 yýllýk bir süreçtir. Mastýr ve doktorada bilimsel ve deneysel çalýþmalar yürütülür, yorumlanýr, derlenir, toparlanýr, özgün bir çalýþma yapýlýr. Sonrasýnda da tez savunma sýnavýna girilir. Doktora eðitiminde ise farklý bir yeterlilik var. Hangi alanda uzmanlýk yapýlacaksa, onunla ilgili temel bilgi birikimine sahip olarak jüri önünde teorik bir sýnava giriliyor. Eðer bu aþama geçilebilirse doktora tez çalýþmalarýna baþlanýr. Asýl sýnavla alýnacak bir baþka aþama ise doçentlik… Doçentlikte; artýk bilgilerimizi teorik ve pratik anlamda çok özümsediðimizi göstererek teorik sýnava gireriz. Bunun öncesinde sizin o güne kadar belli sayýda yaptýðýnýz bilimsel çalýþmalarýnýzý yayýnlamýþ olmanýz gerekmektedir. Bunlarýn uluslararasý alanda yayýnlanmasý ve diðer araþtýrmacýlar tarafýndan kabul edilip, referans olarak alýnýp, bunun üzerine çalýþmalar yapýlýp, ispatlanmýþ olmasý gerekir. Belli bir süre doçent olarak çalýþtýktan sonra yine araþtýrmalar yapýlarak profesörlük sürecine geçilir. •Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir? Her nerede çalýþýrsanýz çalýþýn lütfen mesleðinize sahip çýkýn. Mesleðimiz gerçekten çok büyük sorumluluk isteyen bir meslek. Meslektaþlarýmýz, eczacýlýk mesleðini en üstlere, yani hak ettiði yere çýkarsýnlar. Fakültemizde verilen eðitimin deðerini çok iyi bilsinler. Eðer içlerinde araþtýrma ruhu varsa, ben Türkiye’yi nereye taþýyabilirim diyorlarsa, mutlaka akademik kariyeri denesinler… Büşra SERVER 80 Eczacı’nın Çalışma Alanları Yrd. Doç. Dr. Sevda SÜZGEÇ SELÇUK İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi A.B.D Akademik Kariyer •Sizi tanýyabilir miyiz? Biraz kendinizden bahseder misiniz? 1972 Ýsviçre (Vinterdhur) doðumluyum. Ýlk, orta ve lise eðitimimi Eskiþehir’de tamamladým. Ýstanbul Üniversitesi Eczacýlýk Fakültesi’ne 1989 yýlýnda girdim ve 1993 yýlýnda mezun oldum. 1994 yýlýnda Ýstanbul Üniversitesi’nde yüksek lisansa baþladým. 1994 yýlýndan beri Farmakognozi Anabilim Dalý’nda çalýþýyorum. •Peki, neden Farmakognoziyi seçtiniz? Lisans dersleri içerisinde en çok sevdiðim ve zevk alarak çalýþtýðým ders Farmakognozi idi. —Farmakognoziyi seçmenizde hocalarýnýzýn etkisi büyük olmalý. Farmakognozi Anabilim Dalý’ný seçmemde laboratuarlardaki asistanlarýmýn ve derslerdeki öðretim üyelerinin de etkisi oldu. •16 yýldan beri Farmakognozi Anabilim Dalý’ndasýnýz. Görevinizden memnun musunuz? Öðrenciler içerisinde ve toplumda eczacýlýk mesleðinde akademik kariyer farklý bir alan olarak düþünülüyor. Sizin de bildiðiniz gibi, öðrencilerimiz daha çok eczane eczacýlýðýný tercih ediyorlar. Açýkçasý ben öðrenciyken de dört yýllýk eðitimim süresince eczane açmayý hiç düþünmedim. Fakat mezun olduktan sonra bir yýl ara verip sektör mü, eczane eczacýlýðý mý, üniversite mi diye kendime bir düþünme süreci tanýdým. O dönemde eczane eczacýlýðýný düþünmediðim halde kýsa bir süre yarý zamanlý eczanede çalýþarak tamamen emin olmak istedim. Tabi bu benim için büyük bir avantaj oldu. Çünkü Eczacýlýk Fakültesinde akademisyenlik, özellikle de Farmakognozi, Farmasötik Kimya ve Farmasötik Teknoloji gibi eðitim-öðretim faaliyeti çok yoðun olan anabilim dallarýnda oldukça fedakârlýk isteyen bir meslek. Asistanlýk yýllarýmýzýn en baþýndan beri çok yoðun bir tempoda çalýþýyoruz. Ama ben Farmakognoziyi seviyorum. Farmakognoziye severek, isteyerek girdim ve doðru tercih yaptýðýma inanýyorum. —Öðrencilerinizden biri olarak söyleyebilirim ki mesleðinizi sevdiðiniz zaten dersleri anlatýþýnýzdan da belli oluyor. Teþekkür ederim. Belki yanlýþ bir anabilim dalý seçseydim tercihimden vazgeçebilirdim. Bu çok önemli... Akademisyen olmak isteyen arkadaþlarýnýza hep þunu öneriyorum; kalacaðýnýz bölüme çok doðru karar verin. •Eczacýlýk mesleðini isteyerek mi seçtiniz? Hayýr, eczacýlýk mesleði benim ilk tercihlerimden biri deðildi. Mimar olmak istiyordum. Bizim dönemimizde sistem biraz daha farklýydý. Fen Bilimleri ve Matematik olarak ayný anda tercihler yapabiliyorduk. Sistem artýk çok farklýlaþtý ve dolayýsýyla yeni gelen arkadaþlarýmýz daha bilinçli olarak tercihler yapýyorlar. Ben de stajlardan farklý olarak, röportajýn baþýnda da söylediðim gibi çok kýsa bir eczane eczacýlýðý tecrübesinden sonra, eczanede eczacýlýðýnýn bana uygun olmadýðýný fark ettim ve akademisyenliðe yöneldim. Eczacı’nın Çalışma Alanları 81 Akademik Kariyer Yrd. Doç. Dr. Sevda SÜZGEÇ SELÇUK İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi A.B.D •Yaptýðýnýz stajlarýn nasýl bir katkýsý oldu? Stajlar, bizim dönemimizde ikiþer ay süreyle üç yýl boyunca toplam altý ay yaz tatillerinde yapýlýyordu. Staj dönemindeki mesleðe bakýþ açýnýzla mezun olduktan sonraki bakýþ açýnýz çok farklý oluyor, ama siz avantajlýsýnýz. Çünkü devamlý olarak yapacaðýnýz altý aylýk bir staj döneminiz var ve bu þekilde olmasý sizin sonrasýnda yapacaðýnýz tercihleriniz için çok önemli. Mezun olduktan sonra altý ay boyunca yanýnda yarý zamanlý çalýþtýðým eczacý hanýmdan öðrendiðim çok þey var. Sizin þu anda yaptýðýnýz staj süresi ile ayný olduðu için bir anlamda benim için staj sayýlabilir. Kendisi mesleðini çok severek yapan bir eczacýydý ve bu herkese, gelen hastalara yansýrdý. Yanýnda yardýmcý olarak kalfa deðil, hep eczacýyý tercih ediyordu. Eczane eczacýlýðýnda en önemli þeylerden birinin insanlar arasý iliþkiler ve eczacýya her anlamda güven olmasý gerektiðini öðrendim. Ayrýca üçüncü sýnýftan sonra yaz tatilinde bir ilaç firmasýnda kalite kontrol laboratuarýnda da staj yaptým ve kalite kontrol laboratuarý bana rutin geldi. Mutlaka daha hareketli, daha farklý bölümleri de var ilaç firmalarýnýn... Ama orada da hangisinin size uygun olduðunu görmeden bilemezsiniz. Belki de ilaç firmalarýnda rotasyon usulü staj daha faydalý olabilir. Þu anda nasýl yapýlýyor bilmiyorum. Bu süreci doðru deðerlendirmelisiniz ve sonunda zaten kendinize en uygun alaný seçeceðinizi düþünüyorum. •16 yýllýk kariyeriniz boyunca neler yaptýnýz, biraz bahseder misiniz? 1994 yýlýnda yüksek lisansa baþladým. Prof. Dr. Bayhan Çubukçu danýþmanlýðýnda “Türkiye’de Fitoterapötikler” konulu Yüksek Lisansýmý Ekim-1996’da tamamladým. 1996 yýlýnda doktoraya baþladým. Prof. Dr. Ali H. Meriçli danýþmanlýðýnda “Helichrysum compactum Boiss. Üzerinde Farmakognozik Araþtýrmalar” konulu doktoramý Ocak-2003’de tamamladým. Doktora çalýþmalarým sýrasýnda (Eylül-Aralýk 2001) üç ay süre ile Tinçel Kültür Vakfý’nýn bursuyla Farmakognozi Profesörü Peter J Houghton’un araþtýrma laboratuarýnda (Department of Pharmacy, King’s College, University of London) farklý biyoaktivite çalýþmalarý (sitotoksik, antioksidan, antimikrobiyal) yaptým. Döndükten sonra tezimi tamamladým. Doktora sonrasý aðýrlýklý olarak Helichrysum, Aconitum, Delphinium, Consolida türleri üzerinde çalýþtým. Þubat-2008’de Yardýmcý Doçent oldum. Bundan sonraki aþama akademik hayatýn en zorlu sýnavý olan doçentlik. Þu anda doçentliðe hazýrlanýyorum. Akademik kariyerde sýrayla merdivenleri çýkýyorsunuz. Bu arada öðrenme süreciniz hiç bitmiyor. Bu iþ için araþtýrmaya, öðrenmeye meraklý olmanýz gerekiyor. Sürekli çalýþmalarýnýzla, bilginizle kendinizi yenilemeniz ve geliþtirmeniz gerekiyor. Ayný zamanda anlatmayý ve öðretmeyi de sevmelisiniz. •Akademisyenlikte yabancý dil bilmenin önemi nedir? Tabi, mutlaka Ýngilizce bilmeniz ve eksikleriniz varsa bunu mutlaka gidermeniz gerekiyor. Özellikle çalýþmalarýnýzda literatürleri tararken, alanýnýzla ilgili geliþmeleri yabancý kaynaklardan takip edebilmeniz için gerekli. Ýngilizcenin yanýnda ikinci bir dil bilmenin de çok faydasý olmakta. Lisede eðitimi yabancý dil olan arkadaþlar için akademisyenlikte kesinlikle daha avantajlý bir durum ama sýrf yabancý dil yüzünden akademisyenlik düþünen arkadaþlarýn bu fikirden uzaklaþmamasý gerekir diye düþünüyorum. Bunu bir þekilde zaman içerisinde öðrenciliðinizde kurslara giderek ve sonrasýnda halledebilirsiniz. Ben de düz lise mezunuyum. Yüksek Lisans ve Doktora çalýþmalarýnýzda çalýþtýðýnýz konularda uzmanlaþýrken dil konusunda da kendinizi geliþtiriyorsunuz. 82 Eczacı’nın Çalışma Alanları Yrd. Doç. Dr. Sevda SÜZGEÇ SELÇUK İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi A.B.D Akademik Kariyer •Yurtdýþýnda bazý ülkelerde droglarýn eczanelerde satýldýðýný biliyoruz. Peki, bu Türkiye’de de gerçekleþebilecek mi? Evet, özellikle Almanya’da droglar uygun koþullarda üretilmiþ, tamamen drog kontrolleri yapýlmýþ (stabilite, etken madde) olarak eczanelerde satýlmaktadýr. Biz de Farmakognozi Anabilim Dalý olarak bu iþin Türkiye’de de eczanelerde olmasý gerektiðine inanýyoruz. Önemli bir geliþme olarak geçen yýldan itibaren fakültemizde Fitoterapi Dersi zorunlu ders olarak verilmektedir. 2001 yýlýndan beri seçmeli dersler arasýndaydý. Sizlere derslerde de anlattýðýmýz gibi bizim de temennimiz bu yönde. Ama sizler de Fitoterapi konusunda eðitim almýþ eczacýlar olarak bu iþin sizin de sorumluluðunuz olarak, sahiplenmeniz gerekiyor. •Eczacýlýk mesleðinin geleceðini nasýl görüyorsunuz? Türkiye’de eczacýlýk da diðer meslekler gibi birtakým deðiþimlere uðruyor, farklý süreçlerden geçiyor ama olmasý gereken duruma zamanla gelecektir diye düþünüyorum. Eskiden eczacýlýk mesleðinde bayanlar daha fazlayken bugün sayýnýn neredeyse eþitlendiðini görüyoruz. Ayrýca çoðu arkadaþýnýz iþin maddi boyutunu düþündüðü için gerek kendi, gerekse ailelerinin etkisiyle eczane eczacýlýðýný tercih ediyor. Fakat eczane eczacýlýðý da günümüzde farklýlaþýyor, birtakým sýkýntýlar yaþanýyor. Ama ben yine de eczacýlýðýn her zaman olduðu gibi ileride de tercih edilir meslekler arasýnda olacaðýna inanýyorum. Eczane eczacýlýðý dýþýnda da aslýnda hastane eczacýlýðý, ilaç firmalarý, akademisyenlik gibi alanlar da açýk özellikle Ýstanbul’da çok fazla. Akademisyen olarak günümüzde daha az öðrenci üniversitede kalmak istiyor. Tabi bunun çok deðiþik nedenleri olabiliyor. Öðrenci arkadaþlara sorduðumda en önemli sebep olarak kadro sýkýntýsýnýn olduðunu söylüyorlar. Umarým bu geçici bir süreçtir. Fakat Türkiye’de yeni fakülteler açýlýyor ve bu fakültelerde öðretim görevlisi sýkýntýsý var. Bunun dýþýnda doktora yaptýktan sonra ilaç firmalarýnda çalýþmayý tercih eden arkadaþlarýmýz da oluyor ve çok baþarýlý oluyorlar. Ben þu anda devam eden bazý sýkýntýlara raðmen, eczacýlýðýn her zaman olduðu gibi ileride de tercih edilir meslekler arasýnda olacaðýna inanýyorum. •Akademisyen olmak isteyen eczacýlýk fakültesi öðrencilerine tavsiyeleriniz nelerdir? Akademisyen olmak isteyen eczacýlýk fakültesi öðrencilerine tavsiyelerimi akademisyenlik ile ilgili kendi düþüncelerimi paylaþarak vermek isterim. Akademisyen olmak büyük özveri, çaba, titizlik ve biraz da sabýr ister. Araþtýrmayý, öðrenmeyi ve laboratuarda çalýþmayý çok sevmeniz gerekiyor. Akademisyenlik hayatýnda Eczacýlýk Fakültesi’nde bütün çalýþmalarýmýz laboratuarlarda geçiyor ama her seferinde farklý bir çalýþma veya proje konunuz oluyor. Doktora sonrasý çalýþma alanlarýnýzý, projelerinizi kendiniz seçebilirsiniz, yurtdýþý ortaklý çalýþmalar yapabilirsiniz. Bir de ders çalýþmak, bunu da unutmamak lazým! Öðrencilik hayatýnýz uzun bir süre daha devam ediyor ve bu bir süre sonra iþiniz oluyor. Diðer taraftan öðretmeyi de sevmelisiniz, bilgilerinizi karþýnýzdakine, karþýnýzdakinin anlayabileceði þekilde aktarabilmeniz önemli. Daha önce de söylediðim gibi akademisyen olmayý düþünen arkadaþlar, hangi anabilim dalýnda kalacaklarýna iyi karar vermeliler. Bence bu çok önemli. Seçtikleri alanda tüm arkadaþlara baþarýlar diliyorum. Sevgilerimle... İmren ESENTÜRK Fatoş AK Eczacı’nın Çalışma Alanları 83 Akademik Kariyer Ecz. Deniz EKER KIZILAY Merhaba Arkadaşlar, Su gibi akýp giden öðrencilik hayatýmýn ardýndan yine IUPSA aracýlýðý ile kendimi ifade edebilmenin mutluluðunu yaþýyorum. 2006-2008 yýllarý arasýnda IUPSA Yönetim Kurulu’nda aktif olarak görev aldým ve takým arkadaþlarýmýz ile beraber baþarýlý birçok çalýþmaya imza attýk. Bizden sonra görevi devralan arkadaþlarýn daha da istekli ve yaratýcý çalýþmalarýný görmek ve bu çalýþmaya benim de dâhil edilmem bana gurur verdi. Þu anda yüksek lisans yapmakta olduðum Farmakoloji Anabilim Dalý ile tanýþmam, Eczacýlýk lisans eðitimimin son yýlýnda fakültemizde düzenlenen Hasta Bilgilendirme Yarýþmasý’nýn elemelerine katýlmam sayesinde gerçekleþti. Ankara’da yapýlan yarýþmada fakültemize derece getiremesem de kendi adýma güzel kararlarla arasýnda yüksek lisans eðitimime baþlamak bana geri döndüm. güven verdi. Ýlk adýmlarýmda zorlansam ve zaman Mezun olurken bir yanda tüm ders- zaman karamsarlýða düþsem de danýþman hocam lerden baþarý ile geçmenin ve artýk bir “Eczacý” olan Yrd. Doç. Dr. Ýlkay ALP’in desteði ve ilgisi ile olmanýn verdiði mutluluðu yaþarken; diðer yan- her zaman zorluklarý geride býrakmayý baþardým. da da mezuniyet sonrasý ne yapacaðým ve hangi Yüksek lisans eðitimimin sonuna doðru alana yönelmem gerektiði ile ilgili soru iþaretleri yaklaþýrken þunlarý söyleyebilirim ki; geçen 2 yýl vardý kafamda. Ýstediðim, aktif bir iþ yaþamýydý. içinde karþýlaþtýðým tüm zorluklarýn beni iþ yaþa- Eczane açma fikri çok cazip gelmedi önceleri. Ýlaç mýna hazýrladýðýný düþünüyorum. Bu geçen süre, sektörüne yönelmek ve zihnimde oluþturduðum vizyonumu geniþleten ve teknik açýdan geliþimimi kariyer planýný hayata geçirmek ve en azýndan saðlayan önemli bir dönemdi. denemek, görmek istedim. Yüksek lisans yapma- Lisans dönemindeki eczacý adayý arka- nýn gerekliliði, bana katacaklarý; fakat 2 yýl süre- daþlarýma tavsiyem; eczacýlýðýn her alaný hakkýnda since nelerden uzak kalacaðýmýn hesaplarý içine fikir sahibi olmalarý ve onlarý neyin mutlu edeceði- girdim. Yüksek lisans yapmak istediðim Farma- ne karar vermeleridir. Herkesin istekleri, hayalleri koloji Anabilim Dalý ile olan iliþkilerimi kesmedim ve mutlu olabileceði iþ alanlarý farklý olabilir. Çev- ve sürekli ziyaret ederek o sýrada tez döneminde renizden gelen tavsiyeleri dinleyin ama siz en çok olan arkadaþlarým ile kafamdaki soru iþaretlerini içinizdeki sese kulak verin. paylaþtým. Sonunda karar verdim ki, istediðim zaman eczanemi açabilirdim fakat istediðim zaman yüksek lisansý yapacak enerjiye ve zamana sahip olamayabilirdim. Henüz sýnavlardan o kadar uzak kalmamýþken yüksek lisansa baþlamaya karar verdim ve baþvurumu gerçekleþtirdim. Önceden de tanýdýðým ve sevdiðim hocalarýmýn 84 Eczacı’nın Çalışma Alanları IUPSA ÇALIŞMA GRUBU Tuğba YEŞİL Fatih REŞİTOĞLU Merve KABASAKAL Abdullah Şehid HUCA Taha Yasir BALCI Gözde ERMİŞ Hidayet ERÇEK Rehema MTAMBO Zeynep ORAK Eczacı’nın Çalışma Alanları Emre KOÇ Aycan DİKMEN Mehmet ACAR Abdullah İPEK Nurdan DAĞTEKİN Yasemin TOPRAK Yusuf EZBERCİ Hakan CAN Merva ULUSOY Ceyda YÜCESOY Harun ASLAN Ertuğrul ÇELEBİ Azize Merve HANÇERLİ Ayşenur ÇAKIR M. Harun BAYRAM Edita MUÇA Erdem PARÇAL 85 86 Eczacı’nın Çalışma Alanları Eczacı’nın Çalışma Alanları 87
