Sayın Osman Öztürk`ün Güvenli Okul isimli kitabını

Transkript

Osman Öztürk
I2I
GÜVENLİ OKUL PROJESİ
Copyright © 2013
Bahçeşehir Üniversitesi - Osman Öztürk
GÜVENLİ OKUL
Yayımlayan
Uğur Eğitim ve Pazarlama Yayıncılık A.Ş. - Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları
Genel Müdür
Hande Alpay
Yayına Hazırlayan
Osman Öztürk
Kapak Tasarım
Bestimage Reklam
Tel.: (0212) 236 91 42
İç Tasarım ve Mizanpaj
Karist Baskı Çözümleri
Tel.: (0212) 438 08 32
Yayınevi
Uğur Eğitim Pazarlama ve Yayıncılık A.Ş.
EGS Business Park Blokları Yeşilköy Mah. Atatürk Cad. No: 12 B2 Blok
K: 2, D: 133-134 Yeşilköy / İstanbul
Tel.: (0212) 660 58 41 - Faks: (0212) 660 58 42
www.uguryayincilik.com.tr / e-mail: [email protected]
Sertifika No: 11061
Bahçeşehir Üniversitesi
Çırağan Cad. Osmanpaşa Mektebi Sok. No: 4-6 Beşiktaş / İstanbul
Tel.: (0212) 381 05 60 Faks: (0212) 381 05 50
www.bahcesehir.edu.tr / e-mail: [email protected]
Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları No: 87
Baskı - Cilt
Esen ofset
İkitelli Organize Sanayi Bölgesi, Atatürk Bulvarı, No: 50/G 34490 Başakşehir / İstanbul
Tel.: (0212) 549 25 68
Sertifika No: 12676
Bu eserin hiçbir kısmı; kitaplar, eleştirel makaleler ve yorumlar bünyesinde
yer alan alıntılar haricinde, yazarın müsaadesi olmaksızın herhangi bir elektronik, mekanik fotokopi, kayıt ya
da sair şekil veya surette çoğaltılamaz,
tekrar kullanılmak üzere kaydedilmez veya aktarılamaz.
ISBN: 978-605-5461-40-9
Ön Söz
Ş
İDDET OLGUSU toplumlarda yüzyıllardır var olmasına, hatta insanlık tarihi
kadar eski olmasına karşın, uzun yıllar okullarda ciddi bir sorun olarak algılanmamıştır. Ancak bu konuda son zamanlarda yapılan akademik çalışmalarda elde edilen veriler kapsamında yapılan değerlendirmelerde; okullarda,
meydana gelen şiddet olaylarının diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de
son yıllarda arttığı, öğrenciler arasında gözlenen şiddet olaylarının dikkate
alınması gereken boyutlarda olduğu saptanmıştır.
Oysa okulların temel sorumluluklarından biri, öğrencilere, istenmeyen davranışlardan ve modellerden arındırılmış bir çevre sunmaktır. Üstelik okulda
asayişin sağlanması ve öğrencilerin kendilerini güvenlikte hissetmeleri, okullarda eğitim etkinliklerinin sürdürülebilmesinin de ön koşullarından biridir.
Şiddetin öğrenciler üzerindeki zararları fiziksel, psikolojik ve gelişimsel olabilmektedir. Şiddetin daha çok fiziksel zararları üzerinde durulsa da, şiddete
maruz kalan öğrencilerin stres, kaygı gibi psikolojik belirtiler de gösterdikleri
bilinmektedir. Hatta bazı araştırmalar, şiddete tanıklık eden öğrencilerin de
psikolojik olarak etkilendiklerini ortaya koymaktadır Şiddet ayrıca, öğrencilerin akademik, fiziksel ve sosyal gelişimlerini de yavaşlatmakta, öğrencilerin
kapasitelerini maksimum düzeyde ortaya koymalarını engellemektedir.
Araştırma bulguları ayrıca, şiddet veya zorbalığa uğrayan öğrencilerin önemli bir bölümünün okul sevgilerinin azaldığı, zorba öğrenciler yüzünden okula
I3I I
IV
GÜVENLİ OKUL
gitmekten korktukları saptanmıştır. Oysa okulda çocukların fiziksel, psikolojik
ve gelişimsel bakımdan tehlikelerden ve zararlı şeylerden korunması gerekir.
Okulların güvenliği sorunu sadece ülkemizin değil, tüm gelişmiş ülkelerin son
yıllardaki önemli eğitim sorunlarından biri hâline gelmiştir. Güvenli okul; öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer personelin kendilerini fiziksel, psikolojik
ve duygusal bakımdan özgür hissettikleri, okulda öğrenme için uygun bir ortamın yaratıldığı, öğrenci, öğretmen, yönetici, yardımcı personel ve ziyaretçilerin olumlu etkileşimde bulunduğu, tavır ve tepkilerin tehdit edici tarzda
olmadığı, olumlu ilişkilerin ve kişisel gelişimin önünün açık olduğu bir iklimin
hakim olduğu öğrenci ve personelin okulun her yerinde barış içerisinde yaşadığı, bir grubun diğer arkadaşlarından daha üstün olmadığı, okuldaki tüm
bireylerin birbirlerine saygılı davrandığı, okul iklimi içerisinde öğretmen, öğrenci, yönetici, personel ve ziyaretçilerin pozitif etkileşim içerisinde oldukları
yerdir.
Amerikan Ulusal Okul Güvenliği koordinatörü, Ronald D. Stephan’a göre güvenli bir okul; okulun her yerinde, hafta sonu da dahil korku, şiddet ve şüphenin olmadığı özgür çevredir.
Bu bağlamda, okul güvenliği ve güvenli okul kavramlarının Ülkemiz ve dünya
ölçeğindeki anlam, algılama ve okul güvenliğini sağlamadaki ana etmenlerin
neler olduğu, bileşenlerine düşen ödev ve sorumluluklarının neler olduğu, bilinen ve tespit edilen sorunlarla başa çıkma yolları ve güvenli okul prototipinin nasıl olması gerektiğine dair ve kısaca bu alanda ihtiyaç duyulan birçok
bilgi ve tespitleri bir araya getirerek bizlere sunan Sayın Osman ÖZTÜRK’e
teşekkür ediyorum.
Bahçeşehir Üniversitesi olarak akademik anlamda özel güvenlik eğitimine
önem vereceğiz. Ülkemizde özel üniversiteler kapsamında ilk defa faaliyete
geçecek olan Bahçeşehir Üniversitesi M.Y.O. Özel Güvenlik ve Koruma Ön Lisans programını açmanın mutluluğunu yaşıyorum. Şimdi olduğu gibi bundan
sonra da güvenli okul kapsamındaki tüm çalışmalara akademik desteğimizi
sürdüreceğiz.
Güvenli okulların sıcacık ikliminde, sevinçle sınıfları dolduran öğrencilerin
oluşturduğu bir eğitim-öğretim kuşağında hep birlikte olma dileğiyle…
Enver YÜCEL
Bahçeşehir Üniversitesi
Mütevelli Heyeti Başkanı
Yazarın Ön Sözü
Y
ARINLARIMIZIN en büyük gücü ve umudu çocuklarımızı geleceğe hazırlamak
hepimize düşen yaşamsal bir sorumluluktur. Dünya nüfusunun yarısını, ülke
nüfusunun ise %30’unu çocukların oluşturduğu günümüzde, çocukların şiddet ve tehditlerden uzak yaşamaları için gerekli tüm önlemlerin etkinlikle
alınması ve yapılması gereken plan ve projelerin bir program doğrultusunda
yapılması gerekmektedir.
Okullar ve çevresinde oluşabilecek güvenlik risk ve tehditlerinin önlenmesinde, kolluk kuvvetleri ile işbirliği yapılması yanında; okul, öğrenci, aile, özel
güvenlik ve toplum işbirliğinin sağlanmasının önem ve etkililiği tartışılmaz
bir gerçektir.
Okul güvenliği, sadece okul ve çevresinin güvenliğini sağlayıcı ve koruyucu
çalışmaları içermez. Güvenlik algısının güçlü olduğu güvenlik yönetiminin
tüm aşamalarında, okul bina ve kampüslerinin tasarımından, sosyal, kültürel
ve sanatsal etkinliklerin çeşitliliğine ve kalitesine, öğrencilerin şiddet içeren
davranışlarından öğrenmeye odaklanmalarına kadar, okul kültürü ve iklimini
oluşturan tüm etmenleri de içermektedir.
Güvenli okul, okul paydaşlarının özgür ve barışçıl bir okul ortamında, korku
ve endişelerden uzak, eğitim ve öğretimlerini güven ve huzur içinde yaptıkları,
sevgi ve saygıyla bezenmiş sımsıcak duyguların okul koridorlarında ve bah-
V
5
VI
GÜVENLİ OKUL
çelerinde özgürce dolaştığı, birbirlerine değer veren ve konulmuş kurallara
uyan, okula bağlılıkları güçlü, davranışları dengeli bireylerin oluşturduğu bir
güvenlik algısını ve boyutunu kapsamaktadır.
Güvenli okul kavramını içselleştirmiş ve standartlarını gerçekleştirmiş okulların oluşturduğu bir Türkiye özlem ve umudunu yüreğimde çok güçlü duygularla taşıyorum. Bugün bir hayal gibi görünen bu arzu ve umudun, bir gün
mutlaka gerçek olacağına inanıyorum.
Bu konuda sorumlulukları bulunan, başta devlet kurumlarımız olmak üzere,
sivil toplum kuruluşlarına, ailelere, özel güvenlik ve kolluk kuvvetlerimize,
okul yöneticilerine ve yarınlarımızın umut çiçekleri öğrencilerimize başarılar,
mutluluklar ve özlü çalışmalar diliyorum.
Bu kitabın okul güvenliği alanında yapılacak ve farkındalık oluşturacak diğer
çalışmalara da olumlu katkı ve motivasyon sağlaması dileğiyle.
Bu kitabın basılması süreçlerinde büyük destek ve yardımlarını gördüğüm ülkemizin seçkin üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi Rektörlük ve çalışanlarına sonsuz Saygı ve Teşekkürlerimle.
Güvenli ve Mutlu Yarınlar…
Osman ÖZTÜRK
Teşekkür
V
ARLIKLARI ve sevgileri ile yaşam sevincimin temel taşlarını oluşturan eşim
Nuran’a, kızlarım Eda ve Duygu’ya ve Duygu’nun ailemize kattığı Arda’ya ve
bu kitabın bütün aşamalarında alın teri döken sevgili Çınar GÜSTÜM’e, Sevgili Ünal UYSAL ve Özer ÖZBEN’e sonsuz sevgi ve teşekkürlerimle...
V7I I
V 8I I I
Giriş
H
IZLI BİR GELİŞİM ve değişim sürecinin yaşandığı dünyamızda, bütün ülkelerin
en büyük zenginliği ve gücü yetişmekte olan çocuklardır.
Her toplum çocukların sevgi, şefkat ve güven içerisinde iyi bir eğitimden geçmesini istemektedir. Çocuklara ne kadar çağdaş ve kaliteli eğitim verebilir ve
ne kadar da tehlike ve risklere karşı koruyabilirsek, geleceğimizi de o kadar
sağlam temeller üzerine kurabiliriz.
Çocuklarımızın geleceğe dair hayallerinin üstüne, bir damla sevgi ve umudu
serpiştirerek, dünyamızı sorunlardan arınmış, barış ve özgürlükler dünyasına
dönüştürebiliriz.
Çocuklarımıza hak ve özgürlüklerinin korunduğu, suç ve şiddetten zarar görmediği, barışçıl ve mutlu insanların yaşadığı bir dünyanın bırakılması tüm insanlığın ortak sorumluluğudur.
Dünya çocuklarının sorunlarının çözümünde ve daha mutlu bir dünyanın
oluşturulmasında okulların işlev ve rolü tartışılmaz bir konumdadır. Yedi milyarlık dünya nüfusunun yarısını, ülkemizde ise toplam nüfusun %30’unu, yani
22.6 milyonunu çocuklar oluşturmaktadır. 17.2 milyon öğrencinin bulunduğu
ülkemizde ve dünyada eğitim çağındaki çocukların daha güvenli bir eğitim
ortamında eğitimlerini sürdürebilmelerine yönelik “Güvenli Okul Projesi”nin
önem ve değerini ortaya koymaktadır.
I9X
X
GÜVENLİ OKUL
Çocuklar hiçbir zaman sorunların kaynağı olmamalıdır. Tam aksine sorunları
çözme kaynağı olmalıdır. Çocuklar dünyanın geleceği için en değerli varlıklarımızdır.
Gelecekte dünyanın daha güvenli, daha sevgi ve barış dolu olmasını istiyorsak,
onların sorunlarına zaman ayırmalıyız ve çözüm bulmalıyız. Ve çocuklarımızı
sevgiyle kucaklamalıyız.
Yarınlarımızın güvencesi öğrencileri geleceğe hazırlayan okullarda başarılı ve
güven içinde bir eğitim-öğretimin gerçekleştirilebilmesi için eğitim ortamında öğrenci, öğretmen ve ailelerin kendilerini güven içinde hissetmeleri önem
kazanmaktadır.
Her öğrenci okulun her köşesinde kendini evindeki gibi güvende hissetmelidir. Okul güvenliği çocuğun ya da okul personelinin okula gitmek amacıyla
evinden ayrılması anından başlayarak evine dönünceye kadar geçen tüm aşamaları içermektedir. Eğitim ortamını güvensiz yapan olgu ve nedenleri tespit
etmek ve geciktirmeden söz konusu nedenleri ortadan kaldırmak yaşamsal bir
öneme sahiptir. Toplumun yansıması olan okulu toplumdan ayrı tutmak uygun bir davranış değildir.
Tüm çocuklar ve gençlerin yaşamlarında küçük ya da büyük riskler ile karşılaşma olasılığı vardır. Ve tüm çocuklar korunmaya muhtaçlardır. İçinde yaşadığımız çağın gelişim ve değişim hızı çocukların karşı karşıya bulunduğu
risklerin sayısını da arttırmaktadır.
Okulların temel amacı eğitim olsa da çocuklara çok önemli bir sosyalleşme
ortamı da sağladıkları bir gerçektir.
Şiddet olaylarının çok yönlü olduğu okullarda, okul paydaşları arasında uygulanan şiddet nedeniyle, okul ortamının güvenliği olumsuz etkilenmektedir.
İlköğretim okullarında her üç öğrenciden birinin düzenli olarak zorbalığa uğradığı ve mağdur olan kız öğrencilerin oranının yüksek olduğu bilinmektedir.
Öğrencilerin okula yönelik algılarını ve bu algıları etkileyecek faktörleri belirlemek ve okullarda alınabilecek önlemleri düzenlemek güvenli okulun amaçlarından biridir.
Suç, yüzyıllar boyu toplumların önemle üzerinde durdukları ve önlemek için
çalıştıkları evrensel bir olgudur. Suç oranlarının düzeyi ile bireylerin eğitim
GÜVENLİ OKUL
düzeyi arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Ülkemiz genç nüfusu yoğun
olan bir ülkedir.
Eğitimle toplumun istediği davranışların kazanılma durumu, bireyin okul sisteminde kaldığı süreyle yakından ilgilidir. Kişisel, ailesel, toplumsal ve okuldan kaynaklanan etmenler devamsızlığa neden olmaktadır.
Zorbalık küresel bir sosyal problemdir. Zorbalıkta gücün sistematik kullanımı
söz konusu olduğundan önlenmesi konusunda ailelere, topluma ve medyaya
sorumluluklar düşmektedir.
Güvenli okul ortamının sağlanmasında, çocukların ve ailelerinin okula aidiyet
duygularının güçlü olması, öğretmenlerin ergen psikolojisi ve çocuklarla iletişim alanlarında eğitimli ve çocuklara karşı doğru davranış modellerine sahip
olmaları gerekmektedir.
Çocukların güven ve sevgi içinde eğitim gördüğü, demokratik yöntemlerle
okul yönetimine katıldığı, okul içerisinde kültürel ve sportif aktivitelerde özgürce yer aldığı, okul duvarlarının sevgi, barış ve güven duvarları haline geldiği bir ortamın oluşturulduğu güvenli okul gerçeğinin, dünyada ve ülkemizde
toplumsal barış ve sosyal uyumun sağlanmasına katkıda bulunacağı varsayılmalıdır.
Toplumumuzun geleceğini kuracak çocuklarımızın, yarınların yetişkin bireyleri olarak hak ettikleri değerlerle donanmaları geleceğe yapacağımız en büyük yatırım olacaktır.
Victor Hugo “Bir okulun yapılması, bir hapishanenin kapanması demektir.”
diyerek eğitim ile suç arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktadır.
Toplumun örgütlü bir kurumu olarak okulda roller ve sorumluluklar ve uyulması gereken yazılı kurallar vardır. Okul toplumun bir parçası olduğundan,
sorunları önleme ve çözmede yerel paydaşlarla işbirliği yapmalıdır.
Ülkeden ülkeye toplumsal yapı ve ihtiyaçlar farklılık göstermekte ve okulların
güvenliğini etkileyen oldukça fazla etmen bulunmaktadır. Okullarda güvenli ortamın ve çevrenin yaratılması için farkındalık yaratmak gerekmektedir.
Ülkemizde azımsanmayacak kadar fazla çalışma yapılmakta ise de yeterli olmamaktadır. Gelişmiş ülkelerde yapılmakta olan çalışmalar ülkemize de uyarlanmalıdır.
1X1I
XII
GÜVENLİ OKUL
Okul, öğrenci ve servis güvenliği konusunda uzman kadrolar oluşturularak
okullarda etkin çalışmalar yapılmalıdır. Okul güvenliği, öğrenci, öğretmen ve
okul çalışanları gibi kişileri, bu kişilerin birbirlerine karşı tavırları gibi çevresel faktörleri içermekle birlikte, fiziksel koşulları da kapsamaktadır. Güvenli
okul, yalnızca suça karışmaktan veya suçtan zarar görmekten korkulan okul
olmayıp, yönetici ve okul çalışanlarının tutum ve davranışlarını, okulun tasarımını ve binanın yapısından donanımına kadar daha birçok özelliği de içinde
taşıyan bir okuldur.
Okulun ulaşım, sağlık, eğitim ve sosyal çevre açısından uygun bir yerde olması
kişinin sosyo-kültürel gelişimini de etkilemektedir. Güvenlikle ilgili problemlere çözüm aramak çoğu zaman okul yöneticileri ya da öğretmenlerin değil
kolluk kuvvetlerinin görevleri olarak algılanmaktadır. Okul güvenliğinin sağlanmasında okul yöneticileri, öğretmen ve rehberlerin rollerinin önemli olduğu kabul edilmelidir. Okul güvenliği çok aktörlü ve çok fonksiyonlu işbirliğini
gerekli kılmaktadır.
Okullarda az sayıda da olsa büyük şiddet olayları meydana geldiğinde, öğrenci
kabahatlerinin sıkı bir şekilde cezalandırılması, sınırlayıcı kurallar konulması, metal detektörler, okul özel güvenliği ve okul polisi ile güç ve baskının sinyallerini barındıran, sindirme stratejilerinden oluşan sert bir yaklaşım ortaya
konulmaktadır. Bu tür yaklaşımlar yüzünden okul atmosferi potansiyel bir
düzensizlik ve şiddet endişesi ile sarılmakta ve okulun baskıcı yaklaşımı, okul
iklimini olumsuz etkilemektedir.
Okul güvenliği son yıllarda eğitim sistemleri için en önemli problemlerden
biri haline gelmiştir. Şiddeti ortadan kaldırmak ve öğrencilere daha kaliteli ve
güvenli alanların sağlanması için öncelikle şiddetin nedenlerinin tespit edilerek yok edilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Şiddet olayları insanları
sindirmek, korkutmak ve rahatsız etmek için uygulanan katı ve sert tutum ve
davranışları içermekte ve sosyal yaşamda öğrenilerek işlenmektedir.
Okul güvenliğini açıklamaya yönelik çalışmalarda üç teori ortaya çıkmaktadır.
Kontrol teorisine göre, okullardaki şiddet olaylarının temelinde toplumsal ve
kültürel etkililiğin zayıflığı yatmaktadır. Toplumsal değerler aile ve okul gibi
kurumlarca çocuklara yeterince aktarılamamaktadır. Mevcut yasal uygulamalar zamanla bireye etki etmemekte ve geleneksel kurallar daha kolay etkilemektedir.
GÜVENLİ OKUL
Okul iklimi teorisi, okulun sahip olduğu iklimin okul suçluluğu ile doğru bir
ilişkisi olduğunu öne sürmekte ve olumlu iklimin olduğu okullarda şiddet görülmezken olumsuz iklimin hüküm sürdüğü okullarda ise şiddete sıklıkla rastlandığını öngörmektedir.
Toplumsal çözülme teorisi, toplumla özdeşleşen toplum güvenliği ile okul
güvenliği arasında doğru bir ilişkinin olduğunu ileri sürmektedir. Buna göre
okuldaki şiddet olayları bağımsız olarak düşünülemez, mutlaka toplum ile
ilişkilendirilmesi gerekir, çünkü okul toplumun ayrılmaz bir parçasıdır.
Okul güvenliğini etkileyen etmenleri sosyolojik açıdan çeşitli nedenlere bağlayan bu teoriler bütünsel bir anlayış ile değerlendirilerek sorunun çözümüne
katkı sağlanmalıdır.
Yaşanabilir ve güven dolu bir toplumun oluşması için empati yapabilme özelliğinin yerleşmesi önemlidir.
Çocukları ve gençleri hayata bağlamak, onlarla kaynaşmak, yarınlara dair
umutlarını güçlü tutmak için aile ve okula büyük sorumluluklar düşmektedir.
Eğitim bireyde istendik davranış değişikliği yapabilmektir. Eğitim yoluyla bireyin sosyalleşmesi sağlanarak içinde yaşadığı toplumun bir üyesi haline gelmeleri sağlanmalıdır.
Okul güvenlik yönetimi okulun her türlü güvenliği konusunda kurumların ve
insanların işbirliğini sağlama, onları okul güvenliği amacı doğrultusunda yönetme ve yürütme faaliyet ve çabalarının toplamıdır. Okul güvenliğinin yönetim sorumluluğu, okul yönetimine aittir.
Okullarda güvenli ortamın sağlanması için öğrenci, öğretmen ve ailelere yönelik bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri yürütülmesine ağırlık verilmelidir.
Okullarda güvenliği olumsuz etkileyen iç ve dış faktörlerin tespit edilmesi,
şiddet ve şiddet içerikli olayların boyutunun belirlenmesine yönelik analizler
yapılması, okul güvenliğinin sağlanmasında etkili olacaktır.
Okullarda meydana gelebilecek şiddet ve şiddet içerikli olayları önlemek amacıyla çok yaygın ve etkili çalışmalar yapılmalıdır.
Ülkemiz, 22.6 milyon çocuk nüfusuyla, diğer ülkelere göre farklı bir demogra-
XIII
XIV
GÜVENLİ OKUL
fik yapıya sahiptir. Bu durum okul güvenliği ve çocuk konusunda yeni sosyal
ve güvenlik politikaları oluşturulmasını ve eğitimlerinin sürekli geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır.
Son yıllarda okullarda yaygınlık ve ivme kazanan şiddet olayları eğitimcileri,
uzmanları ve ülke yöneticilerini ciddi önlemler almaya zorlamaktadır. Ülkemizde ve gelişmiş ülkelerde güvenli okul ortamının sağlanması konusu önemli
bir öncelik haline gelmiştir. Öğrencilerin güvenli bir ortamda eğitimlerini sağlayabilmeleri için koruyucu ve önleyici çalışmalara önem verilmelidir.
Okullarda akademik anlamda eğitim ve öğretim etkinliklerinin etkili olarak
gerçekleştirilebilmesi için okul ortamının elverişli olmasının yanında, okulun
fiziksel kapasitesi, öğrencilere sunduğu okul atmosferinin de öğrencinin öğrenme ve gelişim psikolojisi üzerinde etkisi bulunmaktadır.
Güvenli okul eğitimin korku, şiddet ve kaygıdan uzak, güvenli bir ortamda
gerçekleştiği okuldur. Özgüven ve bağlılık duygusunun olduğu bir iklimsellik
vardır. Öğrencilerin okulda karşılaşabilecekleri güvenlik risklerine karşı güvenli bir çevrede yaşatılması gerekir. Bu görev okul yönetimi, öğretmen, aile,
toplum ve devlet tarafından paylaşılmalıdır.
Bireyin beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu yönlerinden dengeli ve sağlıklı bir
şekilde gelişmiş bir kişiliğe, özgür ve bilimsel düşünce gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan hak ve özgürlüklerine saygılı, kişiliğe değer veren,
topluma karşı sorumluluk duyguları ile dolu, yapıcı ve yaratıcı, verimli kişiler
olarak geliştirmek Türk Milli Eğitiminin amaçlarından biridir ve bu amaç doğrultusunda modern ve çağcıl çalışmalara hızla devam edilmelidir.
Okul içi ve dışı çalışmalarda okul-aile-kurum ve kuruluşlar, sivil toplum kuruluşlarının katkısı ve rolleri oldukça önemlidir.
Alınacak önlemler bir bütün olarak değerlendirilerek birey ve kurumlar çözüm
sürecine dâhil edilmelidir. Rehberlik ve psiko-sosyal çalışmalarla, okulu bir
cazibe merkezi haline getirici, öğrencilerin okula bağlılığını, derslere ilgilerini
arttırıcı, beceri ve yeteneklerini derinleştirici, boş zamanların sosyal, sportif,
kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinliklerle zenginleştirilmiş, okul koşullarının
ve ikliminin sımsıcak sevgiyle sardığı bir okul yaratılmalıdır.
Tüm anlatımların içerdiği gerçek; aydınlık geleceğimizin umut çiçekleri çocuklarımızı, güvenli bir eğitim ortamında çağcıl bir anlayışla geleceğe hazır-
GÜVENLİ OKUL
lamamızdır. Serpilip büyümeleri için sevgi ve şefkatimizi desen desen yüreklerine ördüğümüz çocuklarımızı korumak, kollamak ve asla örselenmelerine
müsaade etmemek en önemli görevimiz olmalıdır.
Güvenli okul; öğrenci, öğretmen ve diğer çalışanların kendilerini fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissettikleri, öğrenme ve öğretme için en
uygun ortamın olduğu, tedirginlik, korku ve gözdağının olmadığı, yüksek ölçekli güvenlik algısına ve uygulamalarına sahip, özgür ve güvenli bir ruhu, huzurlu ve mutlu bir atmosferi, birbirini seven ve değer veren, okuluna bağlılık
hissiyle dolu, öğrenmeye ve öğretmeye odaklanmış öğrenci ve öğretmenleri,
uyum ve uzlaşıyla oluşturulmuş kuralları, olası suç olgularına karşı önceden
saptanmış plan ve projeleri bulunan, proaktif bir güvenlik algısının etkin ve
yetkin olduğu, ailelerin çocuklarının dönüşünü gönül rahatlığıyla beklediği,
sınıfları tebessüm eden, sosyal, sanatsal, sportif ve kültürel etkinliklerle renklendirilmiş bahçesi öğrencilerin sevinç çığlıklarıyla çınlayan, umut ve bilginin
güneş gibi ısıttığı, gözlerinin içi gülümseyen okuldur.
XV
İçindekiler
Ön Söz......................................................................................................................... III
Yazarın Ön Sözü.........................................................................................................V
Teşekkür....................................................................................................................VII
Giriş............................................................................................................................. IX
1- Güvenli Okul ve Okul Güvenliği..........................................................................5
2- Okul Güvenliği Tanımlamaları...........................................................................7
3- Okul Güvenliği ile İlgili Teoriler....................................................................... 9
Kontrol Teorisi.................................................................................................... 9
Okul İklimi Teorisi............................................................................................10
Sosyal ve Toplumsal Çözülme Teorisi...............................................................12
4- Okul Güvenliğini Olumsuz Etkileyen Faktörler...........................................13
Okul İçi Faktörler..............................................................................................13
Fiziksel Faktörler......................................................................................13
Psikolojik Faktörler .................................................................................14
Sosyal Faktörler........................................................................................14
Okul Dışı Faktörler............................................................................................14
Bireyden/Akran Grubundan Kaynaklanan Faktörler..............................14
Ailevi Faktörler.........................................................................................15
Toplumsal Faktörler.................................................................................15
1
2
GÜVENLİ OKUL
5- Okul Güvenliğini Etkileyen Sorunlar..............................................................17
Şiddet.................................................................................................................19
Zorbalık............................................................................................................. 20
Hırsızlık............................................................................................................ 22
Vandalizm......................................................................................................... 23
Madde Bağımlılığı............................................................................................ 23
Okul Çeteleri..................................................................................................... 24
Terör................................................................................................................. 25
6- Okul Güvenliğinin Ölçülmesine İlişkin Yaklaşımlar..................................27
Okul Güvenliği Ölçeği....................................................................................... 28
7- Okul Güvenliği Sorununun Çözümlenmesine İlişkin Yaklaşımlar........31
Polis Modeli Yaklaşımı......................................................................................31
Okul İklimi Yaklaşımı....................................................................................... 32
8- Okul Güvenlik Planı........................................................................................... 35
Okullarda Kriz Planlaması ve Yönetimi............................................................37
9- Okul Güvenliğinin Kapsamı ve Boyutları .....................................................41
Güvenli Okul ve Aile......................................................................................... 42
Okul Kuralları................................................................................................... 43
Okul Yönetimi................................................................................................... 43
Şiddet Olayları ile Mücadele Yöntemleri......................................................... 44
Okullardaki Şiddetin Önlenmesi ile İlgili Çalışmalar...................................... 44
10- Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve Sorumluluklar........................................47
Okul Yöneticisinin Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve Görevleri........................ 48
Okul Rehber Öğretmenlerinin Görev ve Sorumlulukları.................................51
Öğretmenlerin Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve Görevleri.............................. 52
Ailelerin Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve Görevleri........................................ 54
11- Okul Güvenliğini Etkileyen Risk ve Faktörler.............................................55
12- Okula Yabancılaşma ve Güvenli Okul...........................................................57
13- Dünya Ülkelerinde Okul Güvenliği Uygulamalarına Bakış....................61
Amerika Birleşik Devletleri’nde
Kampüs ve Okul Güvenliği Uygulamaları.........................................................61
Kampüs ve Okul Güvenliği...................................................................... 62
Dumont Okulları: Ziyaretçi Yönetimi Çözümü....................................... 64
İngiltere Modeli - Güvenli Okullar Ortaklığı ve Rehberi.................................. 71
Bakanlık Görüşü................................................................................................71
Finlandiya Modeli............................................................................................103
14- Türkiye’de Okul Güvenliği Uygulamaları..................................................107
Okul Güvenliğine Genel Bakış.........................................................................107
Türkiye’de Okul Güvenliği Risk Analizleri..................................................... 108
Okulun Davetkar Yapısı ve Güvenlik İlişkisi................................................. 109
15- Türkiye’de Okul Güvenliğine İlişkin Genel Değerlendirme................. 113
Rize, Tunceli, Kırşehir Emniyet Müdürlüğü Modeli...................................... 113
Güvenli Eğitimin Sağlanmasında Polis Teşkilatının Rolü.............................. 115
Okul ve Okul Güvenliğinin Sağlanması-İstanbul Örneği............................... 116
Okullardaki Olaylara İlk Müdahale Etmesi
Gereken Sorumluya Dair Bulgular.................................................................. 119
Okul Kuralları.................................................................................................. 121
Şiddet Olayları ile Mücadele Yöntemleri........................................................122
16- Güvenli Okul ve Güvenli Okul Standartları.............................................. 131
Güvenli Okul.................................................................................................... 131
Güvenli Okulun Özellikleri..............................................................................135
Güvenli Okul Standartları...............................................................................139
Güvenli Okul ve Özel Güvenlik........................................................................154
Okul Güvenlik Planı.........................................................................................155
Okul Disiplin Kuralları................................................................................... 160
Güvenli Okulda Suçlara Karşı Önleme Projeleri............................................ 161
Okul Araç ve Gereçleri..................................................................................... 161
Güvensiz Okul.................................................................................................. 161
17- Okulların Güvenlik Standartlarının Denetimi.........................................165
18- Güvenli Okul ve Okul Güvenliğinin Sağlanması......................................167
Kaynakça................................................................................................................... 171
Osman Öztürk Özgeçmiş.......................................................................................179
4
GÜVENLİ OKUL
1- Güvenli Okul ve Okul Güvenliği
O
KUL GÜVENLİĞİ “öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer personelin kendilerini
fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissetmeleridir” [50].
Okul güvenliği “okulda öğrenme için uygun bir ortam yaratılmasıdır” [51]. Güvenli okul, öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer iş görenlerin kendilerini
fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissettikleri yerlerdir. [52]
Güvenli bir okul, öğrencilerin ve öğretmenlerin gözdağı ve korku olmadan sıcak ve içten bir ortamda öğrenebilecekleri ve öğretebilecekleri bir yerdir [53].
Güvenli okul, şiddet olaylarının az ya da hiç yaşanmadığı öğretmen ve okul
yöneticilerinin öğrenci sorun ve disiplin uygulamalarından çok eğitim görevlerine yoğunlaştıkları, okul paydaşlarının kendini önemli algıladığı ve eğitim
için öğrencilere en üst düzeyde fırsatların sağlandığı, değişik ve farkındalık
yaratan etkinlikler ve aktivitelerle öğrencilerin her geçen gün sosyalleştiği bir
okuldur.
Güvenli Okul, okul içinde ve çevresinde öğrencilerin can ve mal güvenliğinin
sağlandığı, eğitim faaliyetlerinin güvenli ve mutlu bir şekilde sürdürüldüğü,
öğrenci ve öğretmenlerin kendilerini huzurlu ve özgür hissettikleri, olası güvenlik risklerine karşı planların ve analizlerin yapıldığı, önlemlerin proaktif
bir yaklaşımla ve etkinlikle alındığı bir güvenlik atmosferidir.
5
6
GÜVENLİ OKUL
Güvenli okul, fiziki güvenlik standartları yönünden belirlenen plan ve normlara göre dizayn edilmiştir. Yüksek ölçekli güvenlik algısına ve prosedürlerine
sahiptir. Kampüs, okul binaları ve çevresi yetenekli kamera sistemleri ile izlenir. Giriş ve çıkışları özel güvenlik personeli tarafından kontrol edilir. Ziyaretçiler ile okul personeli olmayan kişilerin, belirlenen bir prosedür gereğince
ayrı kapılardan içeri girişlerine izin verilir. Önceden hazırlanan ve güncel tutulan güvenlik ve acil durum planlarına göre olası olaylara ve doğal afetlere
karşı alınacak önlemler ve uygulanacak yöntemler tespit edilerek planlanır.
Kriz yönetimi anlayışı ve kuralları doğrultusunda, ilgili kurum ve kuruluşlarla
işbirliği ve koordine içerisinde belirli zaman aralıklarında tatbikatlar yapılarak eksikliklerin giderildiği düzenli ve etkin bir uygulamaya dönüştürülür. Bu
planların uygulanabilirliği ve içerdiği veriler gizli ve sürekli güncel tutulur.
Güvenli okul; öğrenci, öğretmen ve okul personelinin kendilerini fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissetmeleri ve okulda öğrenmek veya
öğretmek için gerekli olan en uygun imkân ve ortamın yaratılmasıdır.
Güvenli okul, sadece güvenlik konsepti ve yapılanmasının en üst düzeyde tutulduğu, okul çevresi, giriş ve çıkışları ile okul bahçesinin her tarafının kameralarla izlendiği, güvenlik algısının çok yüksek ve tedirgin edici boyutlarda
olduğu bir okul değildir.
Güvenli okul, öğrenci, öğretmen ve diğer çalışanların kendilerini fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissettikleri, öğrenme ve öğretme için en
uygun ortamın olduğu, tedirginlik, korku ve gözdağının olmadığı, yüksek ölçekli güvenlik algısına ve prosedürlerine sahip, özgür ve güvenli bir ruhu, huzurlu ve mutlu bir atmosferi, birbirini seven ve değer veren, okuluna bağlılık
hissiyle dolu, öğrenmeye ve öğretmeye odaklanmış öğrenci ve öğretmenleri,
uyum ve uzlaşıyla oluşturulmuş kuralları, olası suç olgularına karşı önceden
saptanmış plan ve projeleri bulunan, proaktif bir güvenlik algısının etkin ve
yetkin olduğu, ailelerin çocuklarının dönüşünü gönül rahatlığıyla beklediği,
sınıfları tebessüm eden, sosyal, sanatsal, sportif ve kültürel aktivitelerle renklendirilmiş bahçesi öğrencilerin sevinç çığlıklarıyla çınlayan, umut ve bilginin
güneş gibi ısıttığı, gözlerinin içi gülümseyen okuldur.
2- Okul Güvenliği Tanımlamaları
O
KUL GÜVENLİĞİ kavramı, öğrenci, öğretmen ve okul çalışanlarının okulda gü-
ven ve huzur içerisinde yaşamalarını kapsar. Bir okulu güvenli ya da güvensiz
olarak tanımlamak zordur.
Güvenli bir okul; metal detektörler, kamera ve tel örgülerle korunan, koridorlarında nöbet tutulan ve tüm olaylara özel güvenlik veya polis tarafından
müdahale edilen okul mudur?
Ya da, Güvenli okul; öğrenciler arasında birinin diğerine uyguladığı şiddeti
yetişkin bireyler arasında affedilebilir bir durum olarak görülüp rapor edilmediği okul mudur? Tüm sosyal kavramlarda olduğu gibi okul güvenliği için de
tek bir tanım yapmak güçtür.
Okul güvenliğine ya da güvenli okula ilişkin çeşitli tanımlar yapılmıştır.
Dönmez’e (2001) göre okul güvenliği; öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer
personelin kendilerini fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissetmeleridir.
Güven (2002) okul güvenliğini, okulda öğrenme için uygun bir ortam yaratılması olarak tanımlar.
Güvenli okul yaratmak, okulda kavgaların ve şiddetin ortadan kaldırılmasından daha öte bir şeydir [88]. Güvenli okul; öğrenci, öğretmen, yönetici,
7
8
GÜVENLİ OKUL
yardımcı personel ve ziyaretçilerin olumlu etkileşimde bulunduğu, tavır ve
tepkilerin tehdit edici tarzda olmadığı, olumlu ilişkilerin ve kişisel gelişimin
önünün açık olduğu bir iklimin hâkim olduğu okuldur.
Diğer bir ifadeyle öğrenci ve personelin okulun her yerinde barış ve güven
içinde yaşadığı, bir grubun diğer öğrenci veya arkadaş grubundan daha üstün
olmadığı, okuldaki tüm bireylerin birbirlerine saygılı davrandığı, okul iklimi
içerisinde öğretmen, öğrenci, yönetici, personel ve ziyaretçilerin pozitif etkileşim içerisinde oldukları yer olarak kabul edilir[54].
Güvenli bir okul; okulun her yerinde, hafta sonu da dâhil korku, şiddet ve
şüphenin olmadığı özgür çevredir [89].
Okul güvenliği; öğrenciler, çalışanlar ve diğer paydaşlar olan aile ve ziyaretçilerin okul çevresi ortamında güvende olmaları, kendilerini fiziksel, psikolojik
ve sosyal bakımdan “özgür” hissetmeleridir. Okul güvenliği yalnızca okul ortamının güvenliği ile sınırlı değildir. Okul güvenliğinin kapsamı ve boyutları; çocuğun ya da diğer okul personelinin okula gitmek amacıyla evinden ayrılması
anından başlayarak tekrar evine gelinceye kadarki tüm aşamaları içerir [55].
Okul güvenliğine ilişkin farklı tanımlamalar yapılıyor gibi görülse de tüm proaktif yaklaşımların odağında yarınların güvencesi öğrencileri geleceğe hazırlayan okul ortamında yer alan tüm elemanların ve eğiticilerin korku, şiddet ve
tehlikenin olmadığı bir eğitim adasında mutlu ve huzurlu bir yaşam iklimine
sahip olup olmadıkları olgusu vardır.
Öğrenci, nefes aldığı okul atmosferinde öğrenmekten başka bir şeyi düşünmemeli ve eğitimini engelleyebilecek olgular ve algılardan uzak tutulmalıdır.
Bunu gerçekleştirebilmek için fiziki ve teknolojik enstrümanlarla güçlendirilmiş, iç ve dış çevresiyle güven veren bir okul iklimi ve güvenli bir kampüs alanı
yaratılmalıdır
Bu öyle bir iklimdir ki, asla içinde şiddete, korkuya ve tedirginliğe yer yoktur.
Okul yöneticileri ile okul personeli, öğretmenler, öğrenciler ve aileler arasındaki iletişim ve bağlar güçlüdür, okula bağlılığın yanında ortak bir duygu ve
ortak bir akıl vardır. Okul, aile ve öğretmenler ile özel güvenlik veya kolluk
güçleri arasındaki işbirliği ve iletişim en üst seviyede bulunmaktadır.
3- Okul Güvenliği ile İlgili Teoriler
Y
APILAN ARAŞTIRMALARDA, okul güvenliği ile ilgili bakış açılarında ve yakla-
şımlarda üç ana başlık önemli faktör olarak görülmektedir. Bu faktörler farklı
araştırmacılara göre değişik ifadelerle sıralanmış ve yorumlanmıştır [56].
a) Kontrol Teorisi
Bu Sosyal Kontrol Teorisine göre, güvenliği bireylerin toplumsal değer ve
normlara bağlılık düzeyleri yönünden ele alınmaktadır. Bireylerin; okul, aile,
din ve arkadaş gibi geleneksel kurumlara bağlılık düzeylerinin güçlü olması
suçları engelleyici bir etki yaratmaktadır. Diğer yandan geleneksel kurumlara
bağlılık düzeyinin zayıflığı durumunda da bireylerin suç işleme eğilimleri artmaktadır [90].
Kontrol teorisine göre, okullardaki şiddet olaylarının temelinde toplumsal ve
kültürel etkililiğin zayıflığı yatmaktadır. Özellikle de toplumsal değerlerin aile
ve okul gibi kurumlarca çocuklara yeterince aktarılamaması söz konusudur. Bu değerlerin çocuklara yeterince aktarılamaması okuldaki şiddet olaylarının
en önemli nedenlerinden biridir. Kontrol teorisine göre güvenli okul ancak
aşağıdaki koşulların sağlanmasıyla gerçekleşebilir [57].
1. Geleneksel amaçlara bağlılık: Geleneksel davranış da kişilik özelliği,
enerji, ve zaman yatırımını göz önünde bulundurma,
2. Diğer kimselerin haklarına bağlılık: Sosyalleşmiş diğer insanları,
beklentilerini ve düşüncelerini önemseme,
9
10
GÜVENLİ OKUL
3. Toplumsal etkinliklere katılım: Suç teşkil eden etkinliklere karşı olarak geleneksel etkinliklerin içinde yer alma,
4. Toplumsal normlara inanma: Gençlerin geleneksel değerlere bağlı kalıp kalmadığında ahlaki değerlerin derecesi,
Geleneksel değerlerden uzaklaşma durumunda bireylerin davranışlarını kontrol edecek araçlar olarak yasalar ve kişilerin bireysel tercihlerine ilişkin alternatif söz konusudur. Geleneksel değerlerce desteklenmemesi durumunda
yasalar ve bireysel tercihler her zaman insanı istenene ya da olması gerekene
yönlendirmeye ve ulaştırmaya yeterli olamamaktadır.
Bu teoriye göre okul, toplumsal kontrolü sağlamaya yönelik en önemli araçtır. Yetenekleri açısından yetersiz olan öğrenci okulda başarısız olabilir ve bu
başarısızlık da çocuğun okula karşı yabancılaşmasına neden olabilir. Bu yüzden okullarda öğrencilerin yeteneklerini ortaya çıkaracak etkinliklere önem
verilmelidir. Her bir öğrencinin belli bir kapasiteye sahip olduğuna inanmak
önemli bir başlangıçtır [21].
Kontrol teorisi, toplumda var olan sosyal bağların ve iletişim mekanizmalarının suçu önlemede önemli bir noktada bulunduğunu göstermektedir. Suçun
temel nedeni, bireylerin yeterli düzeyde otokontrol geliştirememesidir [91].
Bireyin suça karışmasını engelleyici bir otokontrol sistemi geliştirmesi, aile ve
okul gibi sosyal kontrol mekanizmalarının etkin işleyişine bağlıdır. Bu kurumlar ve çevresinde kurduğu ilişkiler ağı tarafından bireye verilen sorumluluk ve
disiplini sağlayıcı kurallar bireyin otokontrol mekanizmasını oluşturan başlıca unsurlardır [22].
b) Okul İklimi Teorisi
Okul iklimi teorisi, okulun sağlıklı ve açık bir iklime sahip olmasıyla okulun
güvenliği arasında doğru bir ilişki olduğunu kabul eder. Okul ne kadar sağlıklı
ve açık bir iklime sahipse o derece güvenli bir okuldur. Okulda olumsuz bir iklimin varlığı söz konusu ise, bu okulun güvenliği de o derecede zayıf olacaktır. Okul iklimi, okulun kültürü ve örgütsel yapısı, sosyal ve ekolojik çevresi gibi
farklı özellikleri içeren bir kavramdır [92].
Kabul edilebilir öğrenci davranışlarını belirleyen en önemli unsur okul iklimidir [58]. Çocukların çeşitli suçlara ilişkin davranışlarının en önemli sebeple-
GÜVENLİ OKUL
ri, okulla ilgili olanlarıdır. Öğrencilerin düşük başarı performansları ve düşük
başarı beklentileri suça ilişkin davranışların en önemli sebebidir [59]. Okulun yazılı olmayan inançları, değerleri ve davranışları vardır. Bu değerler
ve davranışlar öğrenci, öğretmen ve yöneticiler arasındaki çeşitli etkileşim şekilleri ile oluşmaktadır.
Okul iklimi, üyelerin davranışlarını etkileyen ve bir okulu diğer okullardan
ayırt eden özellikler bütünüdür [60].
İklim, okulun hem fiziksel özelliklerini hem de okuldaki düzen, doyum ve verimlilik düzeyini kapsar. Okul iklimi, aynı zamanda okuldaki problemlerin
çözümünde hangi yaklaşımların izlendiğini ve öğrencilerin, öğretmenlerin,
diğer personelin ve toplumun birbirlerini nasıl etkilediğini de kapsar. Ayrıca
iklim, öğrencinin okula bağlılık hissedip hissetmediğini ve okul kurallarının
nasıl belirlendiğini, nasıl ifade edildiğini, nasıl anlaşıldığını ve uygulandığını
da yansıtır [61]. Okul ikliminin öğrenci davranışları ve okul güvenliği üzerinde
önemli bir etkisi olduğunu ifade etmektedir [62]
Okul iklimini belirlemeye yarayan genel olarak kabul gören yedi gösterge şöyle listelenmiştir [93]:
1. Kuralları uygulama da tutarlık (conformity)
2. Sorumluluk alma
3. Standartlar
4. Ödüller
5. Örgütsel açıklık
6. Destek ve dostça ilişkiler
7. Liderlik
Sağlıksız örgütsel iklimin özellikleri ise aşağıdaki gibi listelenmiştir [94]:
1. Düşük düzeyde yenilikler,
2. Yetersiz iş doyumu
3. Yabancılaşma,
4. Yaratıcılığın yokluğu,
5. İçinde bulunulan durumdan memnun olma ya da memnun görünme, daha iyiyi aramama,
11
12
GÜVENLİ OKUL
6. Birbirinin kopyası olan davranışların çokluğu,
7. Çalışanların kaygı düzeyinin yüksekliği.
Bu teorik çerçeveye göre okulun ancak olumlu bir iklime sahip olma durumu
güvenlik için gereklidir. Bir başka deyişle, okul iklimi olumsuz olan okullar
güvenlikten yoksun ve sorunlu okullardır. Bu okul, okula bağlılığın, başarı ve
mutluluğun olmadığı, şiddetin ve kötümserliğin egemen olduğu okullardır.
Öğrencileri destekleyici norm ve değerlere sahip ve okulu oluşturan bireyler
arasında birliktelik hissi yaratan okullar öğrencilerin davranışlarını düzene
sokma ve diğer okul problemlerini çözmede daha etkili olmaktadırlar [96].
c) Sosyal ve toplumsal çözülme teorisi
Toplumsal çözülme teorisine göre okul toplumun aynasıdır. Okulu içinde
bulunduğu toplumdan farklı düşünmek uygun bir yaklaşım değildir. Eğer
okulların daha güvenli yerler olmaları isteniyorsa, önce toplum ve aile güvenli
olmalıdır. Çünkü okul güvenliği eşittir toplum güvenliği artı aile güvenliğidir
[63]. Okul, içinde bulunduğu toplumdan ve ailelerden etkilenen sosyal bir ortamdır. Okuldaki suç ve şiddet olayları, okulun içinde bulunduğu çevrenin bir
yansımasıdır [64].
Bu teoriye göre okul güvenliği, okulun içinde bulunduğu toplumun güvenliğinden bağımsız olarak ele alınamayacağı varsayımına dayanmaktadır. Okul,
içinde bulunduğu toplumun bir parçasıdır. Toplumda görülen her türlü
olumsuzluk, okulu da aynı şekilde etkileyecektir. Suç oranı yüksek olan bir
toplumda, okuldaki suç oranı da aynı şekilde yüksek olacaktır.
Okulun güvenli bir yer olabilmesi için toplumun ve ailenin güvenli bir yaşam
ortamına sahip olması ön koşuldur. Öğrenci ancak zamanının çok küçük bir
kısmını okulda geçirmektedir. Aile ve arkadaş çevresinden edinmiş olduğu
yaşantılar ve deneyimler öğrencinin okuldaki yaşantısına etki edecektir. Bu
nedenle okulun çevresindeki olaylar, önemli ölçüde okula yansıyacaktır. İşte
toplumsal çözülme teorisi toplumda var olan aksaklıkların ya da çözülmelerin
okula aynı şekilde yansıyacağı görüşünü temel alan bir teoridir. Sonuç olarak
bu teoriye göre okulun güvenliği, okulun içinde yer aldığı toplumun (community) güvenliğinden bağımsız olarak ele alınamayacaktır.
4- Okul Güvenliğini
Olumsuz Etkileyen Faktörler
O
KUL GÜVENLİĞİNİ etkileyen faktörler mekân yönünden incelendiğinde; okul
dışı ve okul içi faktörler olarak nitelendirilebilir. Bireyin şiddet ve suç işleme
davranışlarında bulunma riskini arttırarak okul güvenliği için sorun oluşturabilirler. Genetik eğilimler, sosyal ve zihinsel beceriler gibi bireysel özellikler
bireyin yaşantısında etkili olabilmektedir.[65]
Bu faktörler, birey, aile ve akran grubundan, okuldan veya toplumdan kaynaklanabilir. Çok kapsamlı bir yapı ve sosyal bir sorun olan okul güvenliği
kavramı bu faktörlerden olumsuz olarak etkilenmektedir.
a) Okul İçi Faktörler
Okuldaki bireylerin güvenliğini tehdit eden ve okulun fiziksel, psikolojik ve
sosyal ortamından kaynaklanan faktörlerdir.Fiziksel faktörler binaların düzen, kullanım ve tasarımını kapsarken sosyal faktörler öğrencilerin okulun
sosyal ortamındaki ilişki bağlarını ve diğer grupları algılayış biçimlerini içermektedir. Kültürel faktörler ise öğrencilerin neleri nerede, nasıl öğreneceklerine dair seçimlerini etkileyen beklentileri ve değerleri kapsamaktadır [15].
1. Fiziksel Faktörler: Binanın düzenini, kullanımını ve tasarımını kapsayan fiziksel etkenler okuldaki bireylerin kararlarını ve davranışlarını olumlu
veya olumsuz olarak etkileyebilmektedir [14]. Okul binasının inşa edileceği
13
14
GÜVENLİ OKUL
yerler belirlenirken sağlık, eğitim-öğretim ve ulaşım yönünden öğrencilerin
kolaylıkla gidip gelmelerine olanak sağlayan bölgelerin seçilmesi, öğrenci davranışlarını olumlu olarak etkileyecektir. Öğrenciler ve okul çalışanları gereksinimlerini rahatlıkla karşılayabilecekleri ortam ve imkanlar bulacaklardır.
2. Psikolojik Faktörler (Okul İklimi): Okulun güvenli ve huzurlu ortamı
öğrencilerin kendilerini daha iyi hissetmelerine ve derslerine odaklanmalarına olanak sağlar. Öğrenciler zamanlarının büyük bir bölümünü okulda geçirdiklerinden, duygusal açıdan güvende olduklarını hissetmedikleri taktirde bu
durum davranışlarını, akademik başarılarını ve eğitimlerini olumsuz yönde
etkileyerek gelişimlerine zarar verir. Okullardaki öğrenme ortamı, eğitimin
sekteye uğramaması için fiziksel ve psikolojik açıdan güvenli olmalıdır [95].
Okula gelen kişilerin okul ve çevresinde gördükleri ya da yaşadıkları olaylar
veya durumlar okula ilişkin düşüncelerini etkiler ve okulun iklimine dair bireysel algılarını oluşturur. Okul iklimi, dışarıdan okulun genel havasının nasıl
görüldüğü ile ilgilidir. Okulların iklimsel değer ve görünüşleri diğer okullardan ayırt edilmesini sağlayan yönleridir.
Öğrenci ve personelin okula bağlılıkları ve duyguları okul güvenliğini etkileyen iklimsel özelliklerden birisidir. Kendini okulun bir bireyi olarak gören ve
okula bağlılığı güçlü olan öğrenciler, bağlılığı az olan öğrencilere göre, daha az
suça karıştıkları görülmektedir [27].
3. Sosyal Etkenler (Okul Kültürü): Öğrenciler, öğretmenler, yöneticiler
ve diğer okul çalışanları arasındaki ilişkileri belirleyen inançlar, değerler ve
tutumları kapsar. Okul kültürü; iletişim modellerini, uygun davranışlara ilişkin normları, rol ilişkilerini ve algılarını, etkileşim ve uyum gösterme örüntülerini, ödülleri ve yaptırımları da içeren birçok konuyu içine alır [28].
b) Okul Dışı Faktörler
Okul güvenliğini olumlu veya olumsuz etkileyen faktörlerden birisidir. Okul
ortamında yaşayan bireylerin güvenliğini tehdit eden ve güvenli okul iklimi
için risk ve tehlike oluşturan, daha çok birey, akran grubu, aile ve toplumdan
kaynaklanan faktörlerdir [66].
a) Bireyden/Akran Grubundan Kaynaklanan Faktörler: Bir çocuğun
gelişim döneminde olumlu ya da olumsuz sosyal ve çevresel etkilere uğraya-
GÜVENLİ OKUL
bileceği sosyal, biyolojik ve psikolojik özellikleri vardır [97]. Yaşadığı çevrede
farklı sosyal yaşantılarla karşılaştığında etkilenerek şiddet davranışlarında
bulunma risk ve eğilimi artar. Özellikle çete gibi anti-sosyal grupların ya da
medyada yer alan şiddet olaylarının etkisinde kalan çocukların şiddet davranışlarında bulunma eğilimi artabilmektedir [98].
b) Ailevi Faktörler: Birey toplum ilişkilerinde bireyin eğilim ya da engellenmeleri uzun yaşam süreçlerinin bir ürünüdür. Bu yönüyle suçluluğun
nedenlerini bireyin önceki yaşam deneyimlerinde aramak gerekir [99]. Öğrencilerin okul güvenliğini olumsuz etkileyen şiddet ve suç davranışlarında
bulunmalarında bazı ailevi faktörler etkili olmaktadır [100]. Anne ve babaları
ayrı yaşayan ailelerin çocukları, birlikte yaşayan gençlere göre daha saldırgan,
anti-sosyal ve şiddet davranışlarında bulundukları görülmektedir [101].
Anti-sosyal ya da şiddet eğilimi bulunan ailelerin etkisinde kalan çocuklar şiddeti normal bir davranış olarak görebilmekte veya çocuğa davranışları konusuna açık ve dengeli kurallar koyamayan tutarsız ya da aşırı disiplin uygulayan
ailelerde çocuklarda şiddet davranışı oluşma riski çoğalmaktadır [102].
c) Toplumsal Faktörler: Okul içinde yaşadığı toplumdan fazlasıyla etkilenmektedir. Toplumsal yaşamın çeşitliliği ve toplumsal kurumların birbiriyle
yoğun etkileşimi nedeniyle suça neden olan farklı toplumsal etkenlerin öne
çıktığı bilinmektedir [108]. Çocuğun toplum ile bağının zayıf olması ya da kesilmesi durumunda suç davranışları gerçekleşebilmektedir [109].
15
5- Okul Güvenliğini Etkileyen Sorunlar
O
KULLARIN KARŞI KARŞIYA olduğu en önemli problemlerin başında öğrencile-
rin okulda dışlanmışlık algısına sahip olmaları, öğrencilerin okul yönetiminde
yeterli düzeyde söz sahibi olamamaları, öğretmen ve öğrencilerin değişik zorba davranışlara maruz kalmaları yer almaktadır [103].
Okul güvenliği kavramı farklı sorunları içerisinde taşımakta ve okullarda yönetici, öğretmen ve diğer çalışanların güvenliğini olumsuz etkileyen birçok
olay yaşanmaktadır. Özellikle okulu oluşturan bireylerin fiziksel, psikolojik ve
sosyal güvenliği için risk oluşturan şiddet olayları, yangın ve deprem veya doğal afetlerdeki kriz durumları gibi olaylar yaşanmaktadır.
Dünya genelinde 1960 yılından bu yana şehir okullarında meydana gelen ve
saldırganlık içeren suçlar %100, öğretmenlere yönelik saldırılar %7100, narkotik içerikli suçlar % 1000, hırsızlık v.b. suçlar ise %306 oranında artış göstermiştir. Özellikle 1990 yılından sonra Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere bazı Avrupa Birliği Ülkelerindeki okullarda şiddet eylemleri, okul
baskınları ve intihar vakaları giderek daha sık görülmeye başlanmıştır [104].
Bu durum günümüzde okul güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Okul güvenliği, hem okul içi hem de okul dışı çevrenin değiştirilmesine yönelik düzenlemenin yapılmasını, saldırganlık ve benzeri istenmeyen öğrenci
17
18
GÜVENLİ OKUL
davranışlarını azaltmaya yönelik önlemlerin alınmasını ve okul programlarının etkili, sosyal ve birey odaklı hale getirilmesini amaçlar. Bu amaçların
gerçekleştirilebilmesi ise yönetimin ve toplumun desteğinin sağlanması ile
mümkündür [105].
Okul güvenliği, öğretmenlerin ve öğrencilerin sahip oldukları hakları bilmek
ve onları korumaya çalışmakla birlikte, sadece çevresel düzenlemeler oluşturmak ile sınırlı değildir, aynı zamanda okul personeli, öğrenciler ve ailelere
yönelik okula karşı güçlü bir bağlılık oluşturmak için okulu pozitif anlamda
geliştirme sürecini de kapsamaktadır [106]. Okul güvenliğinin temel amaçları
genel olarak şu şekilde sıralamaktadır [29].
- Öğrencilerin psikolojik sağlığına önem vermek,
- Öğrencilerin ve öğretmenlerin kendilerini güvenli bir ortamda olduklarını hissettirmek,
- Öğrencilerin ve öğretmenlerin okul ortamından zevk almalarını
sağlamak,
- Okul üyelerini motive etmek,
- Öğrencileri geleceğe yönelik başarıya odaklamak.
Bu ideallerin gerçekleştirilebilmesi için okulların, sosyal destek uzmanlarına,
sivil toplum örgütleri ile işbirliğine, ekonomik desteğe, sosyal ve spor amaçlı faaliyetler için zengin altyapı tesislerine ihtiyaçları vardır. Okul güvenliği
sadece okul içerisindeki faktörleri değil aynı zamanda sürekli etkileşim içerisinde olduğu toplumsal faktörleri de kapsamaktadır. Okul güvenliğinin dört
temel özelliği şunlardır [107]:
- Okul ve çevresinin güvenliği (bina güvenliği, bahçe ve çevre güvenliği ve alt yapısal ihtiyaçlar)
- Öğrenci güvenliği (başarıya odaklanmak, planlı yaşamak, öz denetime sahip olmak ve pozitif değerlere sahip olmak)
- Aile güvenliği (aile içi güven, aile içi şiddetin önlenmesi, ebeveyn
eğitimi)
- Toplum güvenliği (medya ve eğitim, okul-çevre işbirliği, okulların
toplum tarafından desteklenmesi) [67].
Okul güvenliğini etkileyen faktörler şunlardır;
GÜVENLİ OKUL
1) Şiddet:
Güvenli okul oluşumunu negatif olarak etkileyen faktörlerin başında şiddet
olgusunun varlığı gelmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü şiddeti, “fiziksel zorlama ya da gücün niyet dâhilinde bir
şahsa veya gruba yönelik olarak uygulanışı” olarak tanımlanmıştır. Raporda
şiddetin büyük ölçüde yaralama, ölüm, psikolojik etki, yetersiz gelişim ve yoksunluk gibi sonuçlar doğurma etkisi olduğuna işaret edilmektedir [110].
Şiddetin sözlük anlamı “sertlik, katı ve kaba davranış, bedenen zor uygulama,
bedensel zedelemeye neden olma, kişisel özgürlüğü zorlayıcı yollarla kısıtlama, haşimlik, rahatça gelişim sağlamasını ya da tamamlanmasını engellemek
üzere bazı doğal süreçlere, alışkanlıklara yersiz kısıtlamalar getirme yönündeki davranışlara değinilmektedir. Şiddeti yalnızca fiziksel zarar ile açıklamak
yeterli değildir. Şiddetin yol açtığı zarar kişisel ya da toplumsal olabilir. Psikolojik anlamda bireyde ya da toplumsal boyutta etkileri farklı sürelerde olabileceği gibi zaman içinde kalıcı etkileri de ortaya çıkabilir.
Şiddet biçimleri gözden geçirildiğinde fiziksel, duygusal-psikolojik, sözel, cinsel, ekonomik ve daha birçok davranış şekli karşımıza çıkabilmektedir. Ülkemizde genel olarak şiddet, bireylerin birbirlerine fiziksel olarak zarar vermesi
şeklinde algılanmaktadır.
Okullardaki şiddete; fiziksel şiddet, sözlü-duygusal-psikolojik şiddet, cinsel
şiddet ve ekonomik şiddet gibi farklı tanımlar da yapılmaktadır. Şiddet türlerini, meydana geliş ve uygulanış şekil ve yöntemlerine göre farklı kategorilerde incelemek mümkündür.
Diğer bir tanımlama ile şiddet denilince; fiziksel gücün ve erkin, tehdit niteliğinde veya fiili olarak yaralanma, ölüm, psikolojik zarar, gelişme bozukluğu
veya yoksunluğu gibi sonuçlara yol açan veya böyle sonuçlar vermesi muhtemel biçimlerde kasıtlı kullanımı olarak anlaşılmaktadır.
Şiddet, okullarda ve eğitim ortamlarında daha çok; sınıflar, koridorlar, okul
çevresi ile okul bahçesinde, ya da oyun alanları ve okul servislerinde meydana
gelebilir. Hızlı sosyal değişim ekonomik eşitsizlik, cinsiyet eşitsizlik ve eşitsizliği arttıran politikalar, yoksulluk, şiddeti destekleyen kültürel normlar, kesici, delici alet ve silahlara sahip olma kolaylığı gibi sosyal yapı ve olgular riski
artırmaktadır.
19
20
GÜVENLİ OKUL
2) Zorbalık (Bullying):
Okullarda yaygın olarak karşılaşılan ve özellikle güçsüz öğrencilere, kendilerinden daha güçlü kişi ya da kişilerce veya diğer öğrenciler tarafından uygulanan zorbalık, çoğu zaman etkisiz görülen fakat çözüm gerektiren bir şiddet
türüdür. Zorbalık davranışı, birini küçümsemek için başvurulan sürekli fiziksel psikolojik sosyal sözlü veya duygusal metotlardır. Zorbalık kişiye kendini
kızgın kırılmış veya aşağılanmış hissettirecek davranışları kapsayan herhangi
bir hareket olarak tanımlanmaktadır [111].
Zorbalık, gücün defalarca bilerek ve sistematik olarak kötüye kullanılması ve
başkalarına zarar vermesidir. Bireysel ya da gruplar halinde gerçekleştirilebilir. Diğer bir yorumla zorbalık, bir ya da birkaç öğrencinin kendilerinden daha
güçsüz gördükleri öğrencilere karşı güç kullanarak sürekli rahatsız etmeleri
olarak tanımlanabilir. Zorbalık itme, dövme, kesici veya ateşli silahlar kullanarak korkutma gibi bedensel saldırı, tehdit, alay, küçük düşürme gibi sözel,
gruptan dışlama, ayrımcılık, aşağılama, gibi duygusal ve sarkıntılık, elle taciz,
cinsellik içeren yazı yazılması veya resimlerin çizilmesi gibi cinsel içerikli olabilmektedir. Zorbalığa maruz kalan ve bununla mücadele etmek zorunda kalan öğrencilerin psikolojileri negatif etkilenmekte, bu da öğrencilerin güvenlik
algısını olumsuz etkileyen bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır [112].
Çeşitli ülkelerde yapılan çalışmalarda zorbalığın en sık oyun alanlarında, daha
sonra koridor ve sınıflarda uygulandığı görülmüştür. Ülkemizde ise zorbalık
olaylarının daha çok okul bahçesinde olduğu belirtilmiştir [113].
Zorbalık, birçok faktörün birleşmesi ile oluşan karmaşık bir durum olduğundan çözümünün ancak okul yöneticileri, okul rehberlik servisi, öğretmenler,
okul hemşiresi ve gerektiğinde hekimden oluşan çok disiplinli bir ekibin koordineli çalışması ile mümkün olacağı değerlendirilmektedir [114].
Sık sık zorbalığa maruz kalan öğrencilerin, ileriki yıllarda okulu bırakma,
okuldan kaçma, suç işleme ve depresyona girme olasılıklarının daha yüksek
olduğu görülmektedir [30].
İlköğretim okullarında yapılan bir araştırmada her üç öğrenciden birinin düzenli olarak zorbalığa uğradığını ortaya koymuştur [117]. Yapılan bu araştırmada zorba grupta erkek öğrencilerin oranının kızlardan anlamlı bir biçimde
yüksek bulunduğu, kurban grupta ise kızların oranının yüksek olduğu, öğrencilerin en fazla sözel zorbalığa uğradığı, bunu fiziksel ve dolaylı zorbalığın
GÜVENLİ OKUL
izlediği, öğrencilerin en çok sınıfta zorbalığa uğradığı, bunu okul bahçesi ve
koridorun izlediği, zorbalığa uğrayanların yüzde 20’sinin bunu kimseyle paylaşmadığı anlaşılmıştır.
Akran zorbalığı ile ilgili yapılan diğer araştırmalar da söz konusu verileri destekler niteliktedir [31].
Akran zorbalığı şeklinde öğrencilerin kendi aralarında yaşanan şiddetin yanı
sıra öğretmenlerin de öğrencilere sıklıkla ve değişik yollarla şiddet uyguladıkları gözlemlenmiştir. Okullarda öğretmen ve yöneticilerin öğrencilere uyguladığı şiddetle ilgili yapılan bir araştırmada öğretmenlerin en çok cetvel ya
da herhangi bir araçla öğrencilere şiddet uyguladığı, bunu kaba davranış, hakaret, darp, baskı, tehdit ve tacizin izlediği ortaya konmuştur. Sınıf ortamında öğretme öğrenme sürecini engelleyen davranışlar olarak tanımlanabilen
davranışlar sınıf içi iletişimi olumsuz yönde etkilemekte ve bu davranışlara
karşı öğretmenlerin sergiledikleri olumsuz yaklaşımlar sınıf ortamını daha da
karmaşık hale getirebilmektedir [32].
Öğrencilerin öğretmen ve diğer personele yönelik şiddet içeren davranışları
dikkat çekmektedir. Özellikle liselerde öğretmen ve yöneticilere yönelik şiddet
davranışları yüzünden disiplin cezası alan çok sayıda öğrencinin bulunduğu
saptanmıştır [33].
Şiddete maruz kalan çocuklarla ilgili yapılan bir araştırma, sosyo-ekonomik
düzey ile şiddete maruz kalma arasında yakın bir ilişki olduğu, ayrıca öğrencilerin akademik başarı düzeyinin şiddete uğramayı engelleyen önemli bir faktör olduğunu ortaya koymuştur.
21
22
GÜVENLİ OKUL
Okulda zorbalığı önleyici yaklaşımların temel bileşenleri aşağıda belirtilmiştir
[115];
- Zorbalık davranışı yerleşmeden önce, erken yaşlarda çocuklara
olumlu davranış ve alışkanlıklar kazandırmak,
- Okullarda zorbalık yönünden riskli grupların belirlenmesi,
- Okullarda zorbalığı önleyici programların geliştirilmesi, uygulanması ve uygulamaların okul yöneticileri, çalışanları, öğretmenler,
ebeveynler tarafindan takibinin yapılması,
- Zorba, kurban ve izleyiciler olarak tanımlanan zorbalık döngüsünün değişimi için çalışma gruplarının oluşturulması,
- Eğitimde, çocuklara akademik bilgi ve becerilerin yanında insan
hakları, olumlu iletişim becerilerini geliştirme ve problemleri şiddet
kullanmadan çözme yaklaşımlarının öğretilmesi,
- Özellikle zorbalığın olduğu alanlarda öğrencilerin akranlan ile ilişkilerinin izlenmesi,
- Öğrencilere öfke kontrolü, kendini ifade becerileri ve benlik saygısını ve kendilik değerini artırmaya yönelik eğitimlerin yapılması,
- Zorbalığı önleme programına ailelerinde katılımının sağlanması,
- Seçilen zorbalığı önleme girişimlerinin örneğin okuldan uzaklaştırma gibi öğrenciler tarafindan olumsuz algılamalara neden olacak
türden olmaması,
- Zorbalığı uygulayan öğrencilerin rehabilitasyonu ve zorbalığa maruz kalan öğrencilerin iyileştirilmesi.
Zorbalık global bir sosyal problemdir. Ülkemiz genç nüfusa sahip ve öğrenci
sayısının yüksek olduğu bir ülkedir. Bu yüzden akran zorbalığı türleri, zorbalık yapanlar ve kurban profilleri, yer, zaman aralıkları ve bunlara karşı alınan
önlemler ile sonuçlarını içeren detaylı çalışmaların yapılması yararlı sonuçlar
verecektir [116].
3) Hırsızlık
Başkalarının parasını ya da malını çalma, gizlice alma olarak tanımlanmaktadır. Okullar ve çevresinde hırsızlık olaylarının sıklıkla meydana geldiği görülmektedir. Özellikle okul içerisinde öğrenci, öğretmen ve okul çalışanlarına
GÜVENLİ OKUL
ya da okula ait eşyaların çalındığı hırsızlık suçlarına rastlanmaktadır. Okulda
bulunan bilgisayar, televizyon ve diğer değerli eşyaların çalındığı bir gerçektir.
Çocuklarda hırsızlığa yönelmenin nedenlerinden birisi, çocuğun başıboş bırakılması ve belli kurallara alıştırılmaması, diğeri ise sevgi yoksunluğudur. Çocuklar suçu yoksunluğun yarattığı bu boşluğu bilinç dışı düzenekleri işleterek
paraya çevirmek için işlemektedir.
Çocukların davranışlarını ve dürtülerini kontrol etmekte zorluk yaşamaları ve
düşünmeden hareket etmeleri, hayal kırıklıklarına karşı toleranslarının düşük
olması ve nasıl başa çıkacaklarını bilmemeleri suç işlemelerine etken olmaktadır.
4) Vandalizm
Bilerek ve isteyerek, kişiye ya da kamuya ait bir mala, araca ya da ürüne zarar
verme eylemi olarak tanımlanmaktadır. Vandalizm özellikle son dönemlerde psikologların ve sosyologların vurguladıkları gibi ekonomik boyutları olan
önemli sosyal ve psikolojik bir sorundur [34].
Vandalizm farklı kişiler tarafından farklı tanımlamaları yapılsa da Kadel ve diğerlerine göre (1999) bilerek ve isteyerek kişiye ya da kamuya ait bir mala, araca ya da ürüne zarar vermek, tahrip etme, eylemi olarak tanımlanmaktadır.
Moser (1992), başkasına ait bir eşyaya zarar vermeyi ya da parçalamayı amaçlayan kasıtlı bir eylem, Öğülmüş (1995) ise, kamu mallarına yönelik saldırganlık ya da bir bireyin hiç tanımadığı başka kişilerin mallarını hedef alan
saldırganca davranışlarda bulunma eylemi olarak tanımlamıştır.
Vandalizm olarak adlandırılan saldırgan davranışların ortak özelliği; tahrip
edilen, aşındırılan, çeşitli derecelerde hasara yol açan ya da tümüyle kullanılamaz hale getirilen malların büyük bir kısmının kamu malı olmalarının yanında tahrip edilen malların en azından bu davranışları yapan bireylerin hiç
de tanımadıkları başka kişilere ait olmasıdır [35].
Kısacası vandalizm, özel ya da tüzel kişilere ait menkul ya da gayrimenkul
mala zarar vermeyi amaçlayan bireysel ya da her türlü saldırganlıktır.
5) Madde Bağımlılığı
Madde bağımlılığı ülkemizde ve bütün dünya ülkelerinde öğrencileri ve gençlerimizi tehdit eden, sağlık ve güvenlik riski oluşturan suçların başında gel-
23
24
GÜVENLİ OKUL
mektedir. Yapılan araştırmalar göre madde kullanımı ve bağımlılığında en
önemli risk grubunun 12-24 yaş arasındaki gençler oluşturmaktadır. Bu yaş
grubundaki kitlenin büyük bir çoğunluğu öğrenci olarak yaygın ve örgün eğitim kurumlarında bulunmaktadır. Madde bağımlılığı ve kullanımı suç türü
olarak okul ve çevresinde güvenliği tehdit eden ve çocukların bedensel ve ruhsal sağlığını olumsuz etkileyen faktörlerden birisidir. Bu konu ile ilgili olarak
okul, öğrenci, öğretmen, aile ve kolluk kuvvetleri arasında güçlü bir iletişim
ve dayanışma sağlanarak geleceğimizi tehdit eden bu suç olgusuna karşı kararlı bir şekilde mücadele edilmelidir. Eğitim çalışmaları sırasında en fazla
dikkat edilmesi gereken konu ise öğrencileri ve gençleri maddeye özendirici
olmaktan sakınan ve merak etmelerine neden olacak anlatım ve eğitimlerden
uzaklaşmak ve bu konuda gereken duyarlılığı göstermektir.
Madde bağımlılığı ve kullanımı ile ilgili olarak uzman kişilerce hazırlanacak
programlar doğrultusunda bilgilendirici ve aydınlatıcı olduğu kadar caydırıcı
çalışmalara devam edilmesi gerekmektedir. Okul ve kolluk kuvvetleri iletişimi
en üst düzeyde sağlanarak okullar ve çevresinde bilgi toplama ve önleme faaliyetlerine proaktif bir güvenlik yaklaşımıyla ağırlık verilmelidir.
Madde bağımlılığını ve kullanımını azaltmak için güvenli okul ve güvenli kampüs yaklaşımı çerçevesinde yetkili kurum ve kuruluşlarca stratejik eylem plan
ve programları hazırlanarak uygulamaya konulmalıdır.
Okulun yakın çevresi ile bulunduğu bölgedeki suç türleri ve suçlu profilleri
incelenerek okul ve öğrenci güvenliği için risk ve tehdit oluşturan faktörlerin
tespit edilmesine ve önlenmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
6) Okul Çeteleri
Çete dışarıdan herhangi bir yardım görmeyen ve sosyal bir hedefi olamayan
kendiliğinden oluşan bir grup olarak tanımlanabilir [36]. Çeteler yetişkinlere
karşı düşmanlık duygularının en belirgin olduğu gruplardır. Üyelerini daha
çok suçluluğa yöneltir. Genellikle toplumun alt sosyo-ekonomik tabakalarından gelen üyelerden oluşur. Dinsel, ırksal farklılaşma ve toplumsal olanakların sınırlı olduğu kesimlerde kolaylıkla oluşur [37].
Türkiye’de çocuk çeteleri sık görülen bir olgu değildir. Bazı büyük metropollerin dışında bunlara rastlanmamaktadır. ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinde amaçsız suç işleyen çocuk çeteleri toplumsal bir sorun oluşturmaktadır.
GÜVENLİ OKUL
Amerika’da FBI istatistiklerine göre 15 yaşın altındaki çocuklar 1988 yılında
işlenen 291 cinayetten, 1.372 tecavüzden, 11.345 şiddet içeren saldırıdan ve
6.470 hırsızlık olayından sorumludur [38].
Çetelerin okul güvenliğini etkileyen en önemli unsur olarak görülmesi, öğrencilerde görülen asi davranışların bireysel değil çete faaliyetleri sonucu olduğu
düşüncesini oluşturmuştur [39];
7) Terör
Cebir ve şiddet kullanarak; baskı, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit yöntemlerinden biriyle, Anayasada belirtilen Cumhuriyetin niteliklerini,
siyasî, hukukî, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmek, Devletin ülkesi ve
milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve Cumhuriyetin
varlığını tehlikeye düşürmek, Devlet otoritesini zaafa uğratmak veya yıkmak
veya ele geçirmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, Devletin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini veya genel sağlığı bozmak amacıyla bir örgüte mensup kişi veya kişiler tarafından girişilecek her türlü suç teşkil eden eylemlerdir. [13]
Güvenli okul, olası terör eylemlerine karşı önlemlerin titizlikle alındığı ve planlamaların yapıldığı okuldur. Terör ve terör eylemlerine karşı alınacak önlemlere ilişkin genel kolluk kuvvetleri ile ortaklaşa çalışmalar yapılarak öğretmen,
öğrenci ve diğer çalışanlar ile aileler terör eylemleri konusunda eğitilmelidir.
Terör örgütlerinin faaliyet ve eleman kaynakları incelenerek öğrencilerin terör örgütlerinin hedefi olmalarını engelleyici ve koruyucu çalışmalar yapılmalıdır. Bu konu ile ilgili yöneticiler, aileler ve kolluk kuvvetleri arasında güçlü
bir işbirliği kurularak toplum destekli projelere ağırlık verilmelidir.
25
6- Okul Güvenliğinin Ölçülmesine
İlişkin Yaklaşımlar
O
KUL GÜVENLİĞİNİN çok boyutlu olması nedeniyle, bir okulun güvenli olup
olmadığını ya da ne düzeyde güvenli olduğunun ölçülmesi kolayca üstesinden
gelinecek bir iş değildir. Okulun güvenli olma düzeyinin ölçülmesinin okulda
sunulan eğitim ve öğretimin kalitesini arttırmaya yardım ettiğini belirtmektedir [118]. Ancak güvenli okullar belirli niteliklere sahip okullardır [40]. Güvenli bir okulun nitelikleri aşağıdaki gibi sıralanmıştır [41].
1. Okuldaki güçlü bir liderlik, kendini işine adamış öğretmen kadrosu, üst düzeyde veli ve toplumsal katılım ve programların seçilmesinde öğrencilerin görüşlerinin dikkate alınması söz konusudur.
2. Okulun fiziksel düzeni güvenlidir.
3. Okul güvenliğini devam ettirmeye ve önlemeye yönelik politikalar
tutarlı ve devamlı olarak uygulanmaktadır.
4. Okul güvenliğine ilişkin önleyici programlar öğrenci özellikleri
dikkate alınarak belirlenmektedir.
5. Okul güvenliğine ilişkin önlem ve politikalar gözlenebilir yaklaşımlara dayanmaktadır.
6. Öğretmen ve diğer çalışanlar okul güvenliğine ilişkin programları
uygulama konusunda sürekli eğitilmekte ve desteklenmektedir.
27
28
GÜVENLİ OKUL
7. Okul güvenliğine ilişkin önlemler ve programlar sürekli gözlemlenmekte ve değerlendirilmektedir.
Bir okulun güvenliğinin ne düzeyde sağlandığının belirlenmesi için beş farklı
unsurdan bahsedilmektedir. Güvenli okullar belirli niteliklere sahip okullardır [70]. Dwyer ve Osher (2000,2)’e göre güvenli bir okulun belirlenmesi için
gerekli olan unsurlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
- Öğrencilerin okul güvenliği ile ilgili karşılaşmış oldukları olaylara
ilişkin verdikleri bilgiler (anketler)
- Öğrencilerin ve öğretmenlerin okul güvenliği ile ilgili görüş ve düşünceleri
- Okul güvenliği ile ilgili istatistikler: Okulda, okul güvenliğine ilişkin
okul yönetimi veya diğerleri tarafından düzenlenmiş, güvenliğin seviyesini ortaya koyan belgelerdir.
- Okul disiplin verileri: Öğrencilerin okul içinde ve dışında karışmış
oldukları disiplin olaylarına ilişkin veriler okul güvenliğini ölçmeye
yarayan önemli göstergelerdir.
- Öğrencilerin kendilerini tehdit edici olaylara ilişkin şikâyetleri ve
beyanları: Okul güvenliğini ölçmede kullanılabilecek standartlardan
bazılarıdır
Okul güvenliği, ülkemizde bireylerin ve toplumun dikkatini çeken önemli sorunlardan biri olarak görülmektedir. Okul güvenliğinin önemli bir sorun olarak algılanmasına neden olan etkenlerden birisi de medyanın bu tür olaylara
karşı duyarlı yaklaşımıdır.
Okul Güvenliği Ölçeği: Goldberg tarafından geliştirilmiştir. Okul güvenliği
üzerine değişik ülkelerde birçok araştırma yapılmıştır.
Daha nitelikli bir eğitim ve öğretim için okulların daha güvenlikli ve mutluluk hissi veren yerler olmaları gerekmektedir. Okul güvenliği ile ilgili olarak
Gottfredson, Hybl, Welsh, Agron, Anderson, Vedugo, Benekos, Merlo, Cook,
Gorman, Pauken, Dwyer, Osher gibi isimlerin değişik araştırma ve çalışmaları
bulunmaktadır.
Öncelikle okul güvenliği konusunda yapılmış tanımlamalardan hareketle okul
güvenliği denildiğinde; öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer personelin ken-
GÜVENLİ OKUL
dilerini fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissetmeleri anlaşılmaktadır [68].
Okul güvenliği, okulda öğrenme için uygun bir ortamın yaratılmasıdır [69].
Okul güvenliği konusunda yapılan bilimsel araştırma ve çalışmaların asıl
amacı, okul ve öğrenci güvenliğinin en üst düzeyde sağlanması ve olası sorunların çözümlenmesidir. Etkili bir eğitim ve öğretimin gerçekleştirilebilmesi
için aynı ortamda yer alan öğrenci, öğretmen ve çalışanların kendilerini güven
içinde hissetmeleri gereklidir. Bireyin kendini güvende hissetmediği bir ortamda etkili bir eğitim-öğretimden ve akademik başarıdan söz edilmesi mümkün olmayacaktır. Okulun yönetsel uygulamaları ve disiplin kuralları güvenli
ortamı oluşturmaya yönelik olmalıdır.
Güvenli bir okulun oluşması için aşağıda belirtilen unsurların birarada olması
gerekmektedir.
- Okul güvenliğine ilişkin farklı teorik yaklaşımlar incelenerek, en
uygun güvenli okul projesi uygulamaya konulmuştur.
- Okulun fiziki durumu iyileştirilerek giriş, çıkış ve okul binalarının
genel durumu güvenlik yönünden incelenmiştir.
- Güvenlik planları güvenliği tehdit eden riskler ve olası olaylar tasarlanarak hazırlanmıştır.
- Güvenlik Planları, periyodik olarak yapılan eğitim çalışmaları ve
tatbikatlarla öğretmen, öğrenci ve okul çalışanlarına öğretilmiştir.
- Okul özel güvenliği ile kolluk kuvvetleri arasındaki iletişim ve bilgilendirme sağlıklı bir şekilde sürdürülmektedir.
- Okul servislerinin takip ettikleri güzergah güvenlik ve trafik yönünden güvenli bir güzergahtır.
- Servis şoförleri güvenli okul konusunda eğitilmiş ve “Okul Servis
Araçları Hizmet Yönetmeliği” doğrultusunda inceleme ve denetimleri yapılmıştır.
- Okulda hizmet veren temizlik, yemek ve diğer şirket görevlileri güvenlik yönünden incelenmiştir.
- Okuldaki suç ve şiddet olayları okulun içinde bulunduğu sosyal çevrenin bir yansımasıdır.
29
30
GÜVENLİ OKUL
- Okulun büyüklüğü, öğretmen, öğrenci ve çalışan sayısı suç ile doğru
orantılı bir çizgi izlemektedir.
- Okulların çoğunluğunda şiddet olayları meydana gelmekte ve öğrencilerin bir bölümü fiziksel saldırıya uğramaktadır.
- Okulun fiziksel düzeni güvenlidir.
- Okul güvenliğini devam ettirmeye ve önlemeye yönelik politikalar
tutarlı ve istikrarlı olarak uygulanmaktadır.
- Okul güvenliğine ilişkin önleyici plan, program ve stratejiler öğrenci özellikleri dikkate alınarak belirlenmektedir.
- Okul güvenliğine ilişkin önlem ve politikalar görülen ve gözlemlenen yaklaşımlara dayanmaktadır.
- Yönetici, öğretmen ve diğer çalışanlar okul güvenliğine ilişkin programları uygulama konusunda sürekli eğitilmekte ve desteklenmektedir.
- Okul güvenliğine ilişkin önemler ve programlar sürekli gözlemlenmekte ve değerlendirilmektedir.
Okulun fiziki ve mekansal güvenliğinin yanı sıra, sahip olduğu iklim ve okul
çevresinde karşılaşılan tehditler ve problemler güvenliğe ilişkin riskleri daha
da artırmaktadır.
ABD’de NSSC (Ulusal Okul Güvenliği Merkezi) adı altında okulların güvenliğini ölçmeye yönelik profesyonel kurumlar oluşturulmuştur. Okul yönetimleri
bu kurumlara başvurarak okulun ne düzeyde güvenlikli olduğu ya da güvenliğe ilişkin risk ve analizlerin neler olabileceği ile ilgili tespit ve değerlendirme
çalışmaları yaptırabilmektedir. Bu çalışmalar sonucunda belirlenen eksikleri
giderme ya da güvenliği daha üst düzeyde devam ettirme konusunda önlem ve
stratejiler geliştirilmektedir.
7- Okul Güvenliği Sorununun
Çözümlenmesine İlişkin Yaklaşımlar
G
ÜVENLİ OKULLAR üst düzeydeki etik standartlara model oluştururlar. Öğren-
cilere olumlu mesajlar gönderirler. Ve okuldaki herkesten en iyi çabayı ve performansı göstermeleri beklenir. Bu okullarda öğrenme ve verimliliğe değer
verilir ve herkesin başarılı olması beklenir, açık, olumlu, akademik beklentiler, belirsiz akademik standartların neden olacağı endişeyi azaltır ve öğrencilerin öğrenmeye odaklanmalarını sağlar [42].
Güvenli okul konseptinin oluşturulabilmesi için öncelikle okul güvenliği ile
ilgili sorunların çözümlenmesi ve ortadan kaldırılması gerekir. Okul güvenliği
ile ilgili sorunların çözümüne yönelik yaklaşımlar iki başlık altında incelenmektedir.
a) Polis Modeli Yaklaşımı:
Gelişmiş bilgi toplama tekniklerinden ve teknolojik olanaklardan yararlanarak olası olayların en kısa sürede öğrenilmesi ile zamanında müdahale edilmesine ilişkin bir modeldir. Bu model ile Polis bölgesindeki okullarda meydana gelme olasılığı bulunan olaylara karşı önceden planlamalar yaparak
önleyici ve caydırıcı tedbirler alır. Okul ve çevresindeki riskleri inceleyerek
bölgesel ve çevresel risk analizleri ve planları oluşturur. Meydana gelen suç
ve olaylara müdahale ederek gerekli yasal işlemleri yapar. Okul yönetimleri,
31
32
GÜVENLİ OKUL
öğretmenler ve aileler ile iletişim kurarak okula ilişkin sorunları tespit eder.
Öğrenci ve ailelerden gelen istek ve şikâyetleri dinler. Okul çevresindeki tehdit
ve tehlikeler ile şüpheli kişileri tespit ederek inceler. Yaptığı istihbarat, asayiş
ve önleyici çalışmalarla olası suç ve olayları dikkate alarak değerlendirmeler
yapar ve bunu bir plan ve çalışma programı şeklinde ortaya koyar.
Ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı ile İç İşleri Bakanlığının koordinesinde yapılan Okul Polisliği çalışmaları ile İl Emniyet Müdürlükleri tarafından değişik
isimler altında yapılan Toplum Destekli Polislik çalışmaları buna örnek olarak
gösterilebilir.
Çetelerin okul güvenliğini etkileyen en önemli unsur olarak görülmesi, öğrencilerde görülen asi davranışların bireysel değil çete faaliyetleri sonucu olduğu
düşüncesini oluşturmuştur. Polis Modeline göre olaylara şu şekilde müdahale
edilebilir [43];
- Gözetim ve denetimin arttırılması. (Mobese ve video kameralar,
metal detektörler ve telsizler, yaya devriye ve motorize ekipler)
- Disiplin Kurallarının katılaştırılması ve daha da sıkılaştırılması (tek
tip kıyafet giymeyi zorunlu kılan katı kıyafet kuralları, şiddet, uyuşturucu ve alkolden kaynaklanan suç ve olaylara karşı sıfır tolerans
politikası)
- Okul güvenlik görevlilerinin sayısının arttırılması (Özel güvenlik
görevlileri ile kolluk kuvvetlerinden görevlendirilen Okul Polisi sayısı arttırılır)
Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bazı araştırmalarda Polis Modelinin
uygulanması ile okullarda güvenliğin daha etkili olarak sağlandığı ve okul suçlarında azalma olduğu görülmüştür. Tek tip kıyafet uygulamasının yapıldığı
ilk yılın sonunda devamsızlık, okul suçları, kavgalar ve vandalizm de eskiye
oranla azalma meydana gelmiştir. Uygulamanın olduğu dönemlerde okulların
çoğunluğunda giriş kontrolü yapıldığı, bazı günlerde koruma görevlisi bulunduğu ve bazı okullarda da her gün ya da bazı günler metal detektörü kullanıldığı tespit edilmiştir [44].
b) Okul İklimi ve Kültürü Yaklaşımı
Güvenli Okul Modelinin oluşturulması ve okul güvenliği sorununun çözümlenmesine ilişkin bu yaklaşımda Polisiye önlemler ve çalışmalar ya da metal
detektörler ve kameralar ile güvenlik önlemlerinin artırılması yerine öğren-
GÜVENLİ OKUL
cilerin bireysel özellikleri, sorun ve psikolojileri ve okulun huzurlu ve güvenli
iklimi üzerinde odaklanılan bir yaklaşımdır.
Bu yaklaşım, okul güvenliğinin gelişmiş teknolojilerin kullanıldığı güvenlik
sistemleriyle değil insan ilişkilerinin geliştirilmesi ile çözülebileceğini ileri sürer [45].
Güvenli bir okul etkili bir güvenliğe ve düzenli bir okul iklimine sahip olmalıdır. Güvenli okul, öğrencilerin davranış ve beklentilerinin açıkça ortaya konulduğu, kuralların eşit ve adil şekilde uygulandığı, her çocuğun kabul edildiği
ve önemsendiği bir okul iklimini içermektedir.
Okul güvenliği, günümüzde her geçen gün önem kazanan ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak çeşitlenen suçların ortaya çıktığı karmaşık ve riskli bir
alandır. Bu alanda bilimsel ve teknolojik gelişmelerden yararlanırken ve güvenliğin boyutları yükseltilirken psikolojik ve sosyolojik gerçekler ile öğrencilerin duygusal algıları göz ardı edilmemelidir.
Okul güvenliği, Polis Modeli ile Okul İklimi Modelinin bütünleştirilmiş ve sosyal ve psikolojik algı ve enstrümanlarla güçlendirilmiş daha güvenlikli, daha
mutluluk verici ve öğrenciyi sevgiyle saran daha fazla umut ve huzur veren bir
yapıya dönüştürülmesi konusunda yeni bir anlayışa ihtiyaç duyulmaktadır.
33
8- Okul Güvenlik Planı
O
KUL VE ÇEVRESİNDE yaşanabilecek şiddet, saldırganlık, zorbalık, vandalizm,
hırsızlık, terör, yangın, deprem ve toplumsal eylemler gibi olaylara ve doğal
afetlere ilişkin riskler ile ilgili detaylı analizler yapılarak okul güvenlik planları
hazırlanmalıdır. Hazırlanan planlar doğrultusunda krize hızlı ve etkin bir şekilde müdahale edilerek çoğu kriz önlenebilir ya da yaşanan şiddet olaylarının
azalması ve olumlu bir ikliminin oluşturulması sağlanabilir [16].
Güvenli ve hoşgörülü eğitim ortamı sağlayacak yönetim süreçlerinin işletilmesi, şiddet ve türleri konusunda herkesin bilgilendirilmesi ve bir yaşam alanı
olan okullarda riskli yaşam koşullarının belirlenerek şiddetin en alt seviyeye
indirilmesi sağlanmalıdır.
Şiddet; güç ve baskı uygulayarak insanların bedensel veya ruhsal açıdan zarar
görmesine neden olan bireysel veya toplu hareketlerin tümü olarak tanımlanmaktadır.
Okul, toplumun önemli bir parçası olması nedeniyle bireysel, toplumsal ve
ailevi nedenlerin tetiklediği şiddetin yansıdığı yerlerin başında gelmektedir.
Okulda şiddet kavramı; okul iklimi üzerinde olumsuz sonuçlar doğuran sağlıklı ve etkili eğitim sürecine zarar veren davranışlardan kaynaklanmaktadır.
Okulda şiddet, öğrenci-öğrenci, öğretmen-öğrenci, okul yönetimi-öğrenci ara-
35
36
GÜVENLİ OKUL
sındaki fiziksel ve duygusal olumsuzluklardaki zarar verici baskı ve saldırganlık içeren etkileşimleri içermektedir.
Şiddeti doğru tanımlamak, şiddetin önlenmesi için geliştirilecek stratejilerin
belirlenmesi bakımından önem taşımaktadır. Ülkemizde şiddetin bir eğitim
ya da terbiye biçimi olarak algılanmasının, hem aile içinde hem de toplumsal
ve kamusal yaşamda uygun görülmesi şiddetin hem tekrarlanmasına hem de
gizli kalmasına neden olduğu sanılmaktadır. Bu nedenle eğitim ortamlarında
şiddetin önlenmesi ve azaltılması için çevresindeki ilişkilerin ve uygulamaların yapıcı, onarıcı, barışçıl ve destekleyici hale getirilmesi gerekmektedir. Şiddet konusunda ele alınan öğrenci, öğretmen, aile, yakın çevre gibi unsurların
uyum içinde çalışması bir gereklidir. Geliştirilecek politikaların, uygulanacak
program ve hizmetlerin yürütülmesinde her kademeden yöneticiler arasında
söz ve eylem birliğinin bulunması şiddetin önlenmesi ve azaltılması açısından
önemlidir [17].
Okullarda güvenliğin etkin olarak sağlanması yapılan önleyici çalışmaların
yanında meydana gelme olasılığı bulunan olayların da önceden öngörülerek
gerekli önleyici ve müdahale edici plan ve projelerin yapılması önemlidir.
Okullarda meydana gelen şiddet, saldırganlık, zorbalık, vandalizm, hırsızlık
ve uyuşturucu madde kullanımı gibi suç ve olaylara zamanında müdahale edilerek önlenmesi, doğuracağı sonuçların ortadan kaldırılmasına ya da azaltılmasına etken olacaktır. Olayları önlemenin yanında suçluları caydırmak için
de fiziki ve elektronik güvenlik önlemlerinin titizlikle alınması gerekmektedir.
Okul yöneticileri, okul ve çevresinde meydana gelebilecek olaylara karşı okul
güvenliği planı geliştirerek yaşanabilecek kriz ve olayları önleyebilir, yaşanan
şiddet olaylarının azalmasını ve olumlu bir okul iklimi oluşturulmasını sağlayabilirler.
Okulda güvenliğin sağlanabilmesinde etkili olan bazı unsurlar vardır. Okul
güvenlik planı hazırlanırken bu durum göz önünde bulundurulmalıdır [71].
a. Okulda meydana gelebilecek suç ve olayları önlemeye yönelik önleme, koruma ve müdahale stratejilerinin geliştirilmesi.
b. Acil durum yönetimi, müdahale ve eylem planlarının hazırlanarak
güncel tutulması.
c. Okul ve çevresinde olumlu bir okul iklim ve kültürünün gerçekleştirilmesi.
GÜVENLİ OKUL
d. Güvenlik planını uygulayacak yönetim kademeleri ile personelin
ve öğrencilerin eğitilmesi ve bilgilendirilmesi
e. Binaların nitelikli ve donanımlı binalar olması
f. Yeterli teknolojik araç ve gerecin bulunması.
g. Okul- Özel Güvenlik - Polis işbirliğinin etkin olarak sağlanması.
h. Sağlık, Sosyal Hizmet kurumları ve Acil Durum Merkezleri ile işbirliği
i. Okul, aile ve toplum iletişiminin geliştirilmesi
j. Güvenli okulun oluşturulmasında okul-toplum işbirliği büyük öneme sahiptir. Okul, toplumun bilinçlendirilmesi için çalışmalar yapmalıdır.
k. Okul güvenliğine ilişkin araç-gereç ve diğer ihtiyaçların belirlenerek kullanıma hazır tutulması.
Okul güvenlik planı geliştirilirken bu unsurların göz önünde bulundurulması
kadar planın oluşturulması ve uygulanmasında stratejik bir sürecin izlenmesi
de önemlidir [18].
Okullarda Kriz Planlaması ve Yönetimi
Şekil: Okul Güvenliği Planlaması [178]
37
38
GÜVENLİ OKUL
Okul eğitim ve öğretme amaçlarını gerçekleştirmek üzere kurulmuş toplumsal
bir sistemdir.
-Riskleri azaltma ya da önleme
-Krize hazırlık
-Krize müdahale
-Kriz öncesi duruma dönme
-Okullarda yaşanabilecek kriz durumlarıyla baş etmede kullanılabilecek bazı pratik önlemler
-Okul olası bir krize hazırlıklı mı?
-Riskleri azaltma ya da önleme faaliyetlerine, ülkemizde olduğu gibi
A.B.D.’de de özellikle güvenliğin sağlanması için çeşitli örneklere
rastlanmaktadır;
-Bazı eyaletlerde okullarda çalışan ve düzenli olarak ziyaret eden kişilerin suç kayıtları kontrol edilmektedir.
-Houston’da yaz okulları “Ziyaretçi izleme sistemi” programı kullanmaktadır.
19 eyaletteki okullarda kayıtlı cinsel suçlardan sabıkalı kişiler kayıt
masalarında ilk kayıtlarda tespit edilmiştir.
- 2002 kurulan Raptor firması 212 bölgede 2020 okulda faaliyet göstermektedir.1500 $ bir başlangıç yatırımından sonra, her okul yıllık
432$ sisteme katılım ücreti ödemektedir. Şirket, Houston’daki bir
enerji firmasını ziyaret edenlere yönelik web tabanlı bir sistem olmasına karşın daha sonra yeni bir teknoloji ile adapte edilmiştir.
- Okullarda ilk müracaatta bulunan bir çalışan ziyaretçinin ehliyetindeki bilgileri (adı-soyadı-doğum tarihi ve fotoğrafını)
Raptor’a göndermekte, eğer gönderi sistemdeki bir cinsel suçlu
kaydıyla uyuşursa, Raptor suçlunun fotoğrafını mail yolu ile okula
göndermekte,müracaatçı ile aynı kişi olup olmadığının teyidini istemektedir.Şayet teyit edilirse polis bu konudan haberdar edilmektedir.
Birçok örnekte ziyaretçi ki bu çoğu zaman ziyaret edilecek olanın bir yakını
olmaktadır, ziyaretinden alıkonulmakta veya okulda gönüllü veya kalıcı bir iş
müracaatı varsa engellenmektedir.
GÜVENLİ OKUL
-Krize hazırlık
-Krize müdahale
-Kriz öncesi duruma dönme
-Okullarda yaşanabilecek kriz durumlarıyla baş etmede kullanılabilecek bazı pratik önlemler
Okullar çocukların ve gençlerin yetişmesinde, toplumun kültürünü ve evrensel değerleri kazanmasında en büyük sorumluluğu taşımaktadırlar. Bu tür
araştırmalar okulların kendilerini geliştirmelerine yardımcı olacaktır. Özellikle okul Rehberlik ve Psikolojik danışmanlık servislerinin bu araştırmada
kullanılan Okul İklimi ve Zorbalık Davranışı Eğilimi Ölçeği gibi ölçekleri kullanarak okulun ve öğrencilerin daha iyi tanınmasında yardımcı olacaktır [19].
1978 yılında A.B.D. Eğitim Bakanlığı tarafından güvenli okul araştırması yapılmıştır. Araştırmanın sonunda, okul güvenliğini olumsuz yönde etkileyen,
okullarda meydana gelen olayları azaltmak için;
a. Öğrenci yönetimi ve kuralların uygulanmasında daha fazla çalışılması,
b. Öğrencilere adil ve eşit davranılması,
c. Öğrencilerin ilgi ve gereksinimlerine uyacak şekilde konuları geçerliliğinin geliştirilmesi,
d. Daha az sayıda öğrencilere ders veren öğretmenlere sahip sınıfların oluşturulması gerektiği önerilmiştir [20].
39
9- Okul Güvenliğinin Kapsamı ve
Boyutları
O
KUL GÜVENLİĞİ, öğrencinin okula gitmek amacıyla evinden ayrılması ile baş-
layıp okulda geçen eğitim süresi sonunda evine dönünceye kadar geçen tüm
aşamaları içerir. Ev ile okul arasındaki güvenlik özellikle taşımalı eğitim yapılan okullar için duyarlı bir ortam yaratmaktadır. Okul güvenliği mekansal
anlamda incelendiğinde;
- Okul ile ev arasındaki güvenlik
- Okulda güvenlik
- Sınıfta güvenlik
- Arkadaşlarından gelecek şiddet olaylarına karşı güvenlik
- Öğretmenlerin fiziksel şiddetine maruz kalma konusunda güvenlik
- Doğal afetlere karşı güvenlik
- Sağlık ve temizliğe karşı güvenlik
- Cinsel istismara karşı güvenlik
- Psikolojik ve duygusal güvenlik
Şeklinde bir sınıflandırma yapılabilir.
41
42
GÜVENLİ OKUL
a) Güvenli Okul ve Aile
Çocuğun eğitildiği en küçük grup olan aile aynı zamanda onun ilk öğretmeni
de olmaktadır. Çocuğun sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesiyle başlayan aile
eğitimi hayat boyu devam etmekte ve ilk davranışları, algıları ve karakter özellikleri ailede ortaya çıkarak serpilip büyümektedir.
Aile bireylerinin, özellikle anne ve babanın çocuklarını yetiştirme konusunda
eğitimli ve bilgili olmaları çocuğun davranışlarını ve toplumla iletişimini güçlü
kılmaktadır. Konuyla ilgili yapılan araştırmalar aile içi şiddetin ve disiplin biçiminin çocuk suçluluğu ile çok yakın bir ilişkisinin olduğunu göstermektedir.
Aile içi şiddetin ve kötü davranışların sonucu olarak kendini sokakta bulan
çocuğun, sokak kültürünün kötü ve olumsuz etkisi ile çeşitli suçlara sürüklenebildiği görülmektedir. Çocuğun sosyalleşmesinde önemli katkı sağlayan
ailenin eğitilmesine ve bilinçlendirilmesine yönelik programlara önem kazanmaktadır.
Çocuk Suçluluğunda Etkili Olan Faktörler
Okul ve aile arasında ki bağı geliştirmek, iletişimi ve işbirliğini sağlamak,
eğitim-öğretimi geliştirici faaliyetleri desteklemek okul güvenliğinin sağlanmasında önemli bir faktör olacaktır. Ailenin eğitim süreçlerine katılımı sağ-
GÜVENLİ OKUL
lanmalıdır. Zira ailenin, çocuğun sosyalleşmesinde çok önemli rol oynadığı
bilinmektedir.
b) Okul Kuralları
Öğrenci davranışlarına ilişkin net ve açık kuralların olmayışı ve belirlenen kurallara istenilen ölçüde uyulmayışı anti-sosyal davranışların oluşmasına etken
olmaktadır. Çocuğun şiddete yönelik davranışlarının azaltılması için eğitim
kurumlarında yasaklanan davranışlar belirlendikten sonra bu kuralları ihlal
edenlerin hangi cezalara çarptırılacakları açık ve seçik olarak belirtilmelidir.
Bu şekilde sosyal olmayan davranışların ortaya çıkması engellenecektir.
c) Okul Yönetimi
Güvenli okul ortamı için okul yönetimi önemli bir yer tutmaktadır. Okulda
çalışmaların yürütülmesi, olumlu okul ikliminin yaratılması bakımından okul
yönetimi aşağıda belirtilen konuları yerine getirmelidir [72].
1. Okul davranış kuralları ihtiyaca göre oluşturulmuştur. Yıllık olarak
gözden geçirilmeli ve gerekli durumlarda yenileri eklenmelidir.
2. Her kuralın bir amacı olmalı ve bu amaç öğrenciler tarafından açık
ve seçik olarak anlaşılmalıdır.
3. Kurallar öğrenciler tarafından görülebilecek şekilde uygun yerlere
asılmalıdır.
4. Kurallar velilere gönderilerek bilgi sahibi olmaları sağlanmalıdır.
5. Kuralların uygulanmasına özen gösterilmelidir.
6. Kurallara uyulmaması durumunda yapılacak işlemler önceden belirlenerek veli ve öğrenciler bilgilendirilmelidir.
7. Kuralların dosyalarda kalmaması için aile, okul çalışanları ve öğretmenler örnek davranışlar sergilemeleri konusunda bilinçlendirilmelidir.
8. Yanlış davranışları görmezden gelmek mevcut kuralların işe yaramadığı algısını yaratmaktadır. Kurallar ihlal edildiğinde yaptırımlar
uygulamaya konulmalıdır.
43
44
GÜVENLİ OKUL
9. Öğrencinin okulla ilişiğinin kesilmesini gerektiren eylem ve davranışlar açık ve net bir biçimde belirtilerek öğrenilmesi sağlanmalıdır.
10. Uygulanmayan kuralların dosyaların arasında veya duvarlarda
asılı durmalarının bir anlamı yoktur. Önemli olan tespit edilen kuraların okul yönetimleri tarafından işlevsel hale getirilmeleri ve titizlikle uygulanmasıdır. Uygulanmayan ve uyulmayan kural, kural
değildir.
d) Şiddet Olayları ile Mücadele Yöntemleri
OCED ülkelerinde şiddet olayları ile ilgili çalışmalar genellikle izleme gözetleme, önleyici ve müdahale çalışmaları olarak üç boyutta yürütülmektedir.
İzleme ve gözetleme çalışmaları ülkeden ülkeye farklılıklar göstermektedir.
Önleyici çalışmalar ise 1950›li yıllardan itibaren UNESO tarafından yürütülmektedir. Barış ve şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla çeşitli eğitim programları bu kuruluş tarafından uygulamaya konulmuştur [73].
UNESO, eğitim yaşına gelmiş tüm çocuklara değerler, davranış kuralları,
yaşam biçimleri eğitimi verilmesini istemektedir. Bu eğitimlerin öğrencilere
farklılıkları ve anlaşmazlıkları insana saygı merkezinde çözebilmelerine yardımcı olması hedeflenmektedir [74].
UNESCO teşkilatı 2001 yılında “Okul Ortamlarında Problemlerin Şiddete
Başvurmadan Çözme Uygulamaları” başlıklı bir kitapçık yayınlamıştır. Bu kitapçığın amacı; gerek okulda gerekse sokakta karşılaştıkları şiddet davranışları karşısında nasıl hareket edilmesi gerektiği konusunda öğrenci, öğretmen,
yönetici, veli ve gençleri bilgilendirmektir [75].
Okullardaki Şiddetin Önlenmesi İle İlgili Çalışmalar
İngiltere’de: Genellikle özel dersler şeklinde yürütülmektedir.Oluşturulan
okul kulüpleri vasıtasıyla ders saatlerinden sonra öğrenci ve öğretmenler bir
araya gelerek okul güvenliği ile ilgili çalışmalar yapmaktadır. Okullarda öğrenci şikayet hatları oluşturularak sıkıntılı ve sorunlu öğrencilerin problemlerinin paylaşıldığı bir sistem geliştirilmiştir. Sınıflarda yapılan çalışmalara
ailelerin de aktif katılımları sağlanmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde: Güvenli okullar (Safe School) projesi çerçevesinde önleyici eğitim programları yaygın bir şekilde yürütülmektedir.
GÜVENLİ OKUL
Şiddeti önlemeye yönelik farklı yaklaşımlar olmakla birlikte bu yaklaşımları
üç ana başlık altında toplamak mümkündür [76].
1. Yakından gözetim (güvenlik görevlileri, detektörler, elektronik aygıtlar vs.)
2. Caydırma (kurallar, sıfır tolerans ve önleme stratejileri, vb.)
3. Psiko-sosyal yaklaşımlar.
Katı kuralların ve okuldan atma veya uzaklaştırma cezalarının işlenen suçları
azaltmadığı yapılan araştırma sonuçlarından anlaşılmaktadır. Okul suçlarıyla
mücadelede en uygun yöntemin bütünsel bakış açısıyla kusurlu davranışları
oluşturan nedenlerin ortaya konularak önlenmesine yönelik yöntemlerin geliştirilmesi ile olacağı değerlendirilmektedir.
Etkili şiddet önleme programlarının altyapısı üç önemli varsayım ve ilkeye
dayanmaktadır [77].
1. Şiddet önlenebilir bir olgudur.
2. Tek ve kesin bir çözüm yoktur.
3. Etkili önleme, süreklilik, sorumluluk ve kararlılık gerektirir.
Toplum, medya mensupları ve politikacılar okuldaki şiddetin yalnızca öldürücü boyutu ile ilgilenmişlerdir [125]. Ancak, bilimsel çalışmalar, öldürücü şiddetin az olmasına rağmen fiziksel kavgalar ve diğer şiddet çeşitlerinin oldukça
fazla olduğunu ortaya koymaktadır [78].
Toplumu en çok rahatsız eden ve fazla dikkat çekmeyen olgular önemsenmeyen küçük nitelikteki suçlardır. Önemsiz sayılarak geçiştirilen, küçük olumsuz
davranışlar hayatın akışı içinde sıklıkla meydana gelmekte ve bir süre sonra
daha büyük ve önemli suçları doğurabilmektedir. Sözlü sataşma, omuz atma,
tehdit ve hakaret gibi davranışlar çok önemsenmese de öğrenciyi rahatsız
eden ve okula ilgisini azaltan önemli olumsuzluklardır.
Öğrenciyi rahatsız edici davranışların büyüklük ve küçüklüğüne bakılmaksızın dikkatle değerlendirilmesi gerekmektedir. Basit kabul edilen davranış
bozukluklarından başlanılarak rahatsızlık verici davranışların hepsiyle mücadele edilmelidir.
Okullarda şiddet olaylarının her geçen gün artış eğilimi göstermesi güvenli
45
46
GÜVENLİ OKUL
okul yaklaşımı içerisinde bu soruna yönelik önlemlerin bilimsel yöntemlerle
geliştirilmesini ve titizlikle uygulanmasını zorunlu kılmaktadır.
Ülkemizde ve diğer ülkelerde sayısal olarak çok az sayıda gerçekleşmekle birlikte okullarda meydana gelen silahla yaralama ve öldürme olayları tüm dünyada diğer bütün şiddet olaylarından daha fazla bir kamuoyu ilgisi ve korku
ortamı oluşturarak okul güvenliği algısını tehlikeye sokmaktadır.
10- Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve
Sorumluluklar
G
ÜVENLİ OKULDA, çocukların sağlık ve güvenliği eğitimcilerin sorumluluğunda
olduğundan eğitimcilerin güvenli eğitim kavramını önemsemeleri ve benimsemeleri gerekmektedir. Güvenli okul kavramı, bireyin yasadığı sosyal çevrenin bireye göre etkin bir şekilde uyarlanmasına dayanır. Bu kavram, okul
ve toplumu, yaşama ve öğrenme için bir laboratuar olarak değerlendiren bir
eğitim programının sunulmasını ifade eder. Birçok öğretmen güvenli eğitimi,
eğitim programında öğrencilere kazandırarak, onların hayata olumlu bir şe-
47
48
GÜVENLİ OKUL
kilde hazırlanması olarak ele alırlar. Özgürlük hissi veren bir ortamda öğrenmek ve öğretmek için; evde, okulda, trafikte, oyun sahasında ve serbest zaman etkinlikleri gibi faaliyetlerde yeterli önlemlerin alınmasını gerektirir. Bu
amacın gerçekleştirilmesinde, öğretmenler, öğrencilere gerekli davranışları,
alışkanlıkları, bilgi ve becerileri kazandırmak için öğrenim deneyimleri sunan
bir okul programının sorumluluğunu üstlenirler [46].
Eğitimcilerin, okul güvenliği için öğrencilerin, kişiler arası ilişkileri yönetme
ve özdenetim yeteneklerini geliştirmelerini sağlamaları gerekir. Çünkü öğrencilerin büyük bir bölümü için en tehdit edici sorunlar kişiler arası sorunları çözme yeteneksizliğinden kaynaklanmaktadır. Öğrenciler, ailelerinden ve
medyadan gördükleri olumsuz uygulamaları yansıtarak, saldırma eylemi ile
karşısındaki kişiyle arasındaki farklılıkları çözeceğini düşünür. Çocukların kişiler arası ilişkilerinde zayıf olmaları, ailelerinin onlara örnek olamamasından
kaynaklanır. Bu ailelerde yetişen çocuklar; olumlu okul ortamı ile karşılaştıklarında, okuldaki yetişkinler tarafından olumlu ilişkiler geliştirme konusunda
öğrencilere fırsatlar sunulduğu için bu sorunun üstesinden gelebilirler.
Çatışma çözümü programları ile öğrenciler, sosyal kurallar ile donatılırlar.
Bu kurallar öğrencilerin öfkelerini yeniden yönlendirme ve kendilerini saran
şiddetten kurtulmalarını sağlar. Okul güvenlik çalışmalarının bir parçası olarak kullanılabilecek bir diğer programda, akran arabuluculuğu ve kılavuzluk
programlarıdır. Bu program, öğrencilerin kişiler arası iletişim yeteneklerini
daha fazla geliştirecek bir yöntemdir. Öğrencilerin güçlü, yetkin olma ve denetim yapma istekleri onları olumlu ya da olumsuz davranışlara yönlendirebildiği için bu öğrenciler bu program kapsamında eğitilir ve daha sonra bu
öğrencilerden öğrenci anlaşmazlıklarına arabuluculuk yapmaları istenir. Bu
şekilde uygulanan kılavuzluk programları, verimli bir şekilde kişiler arası ilişki kurma becerilerini arttırır [47].
a) Okul Yöneticisinin Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve Görevleri
Okul yöneticisinin bir okulda güvenlik eğitimine verdiği önem, güvenliği, temel hayatın koşulu ve eğitim programının bir gereği olarak görmesinde yatar.
Öğrencilerin varlıklarını sürdürebilmeleri için yaşam boyu güvenlik ihtiyacı duyacaklarını bilmeleri ve karşılaşabilecekleri olaylara ilişkin eğitilmeleri
okul yöneticisi ve öğretmenlerinin en önemli sorumluluklarından olmalıdır.
GÜVENLİ OKUL
Okul ortamı, eğitim sonuçlarında görülmeyen fakat bu sonuçlara ulaşmayı
sağlayan öğretim ve öğrenim sürecini çok fazla etkileyen bir yapıyı oluşturmaktadır.
Güvenlik eğitimi için belirlenen hedefler; [48]:
1. “öğrencilerin yasadıkları toplumda can, sağlık ve maddi varlığının
korunmasında etkin olmayı öğrencilere öğretme.
2. Grubun güvenliği ve başkalarının güvenliğine yönelik bireysel tutumun etkisi için bireye sorumluluk kazandırma.
3. Trafikte karşılaşılan tehlikeler ve yangın gibi acil durumlarda korunmaya yönelik güvenlik sorunlarını çözmede işbirliği içerisinde
olmasını sağlama.
4. Güvenlik kuralları, düzenlemeler ve yasalara karşı saygılı olmalarını sağlama.
5. Kazaların yaygın nedenlerini ve nasıl önlenebileceklerine dair bilgi
sahibi olmalarını sağlama.
6. Yaya sorumlulukları, bisiklet ve otomobil kullanımını içeren tüm
trafik durumlarına uygulanabilen bilgileri ve becerileri geliştirme.
7. Mesleki tehlikeleri en aza indirmek alınması gereken önlemleri
öğretme.
8. Yaralar, boğulma, zehirlenme, kırıklar, burkulmalar ve yanıklar
gibi acil sağlık sorunlarında uygulanabilecek bilgi ve becerileri geliştirme” şeklinde belirlenmiştir.
Okul yöneticileri, öğrencilere daha güvenli bir ortam sağlamada, planlama,
tasarım ve uygulama işlemlerini gerçekleştirirken, aşağıdaki esasları dikkate
almaları gerekmektedir [49];
1. “Okulunuzun güvenlik hedeflerini belirleyin. Her bir okul ve karşılaştığı sorunlar farklı olduğundan, okulunuzun ihtiyaçlarını karşılayan doğru hedeflerin belirlenmesi ve programın bu hedefler doğrultusunda hazırlanması gerekmektedir.
2. Meslektaşlarınızla fikir alışverişinde bulunun. Ancak başka okullarda işleyen bir planın sizin okulunuzda da işlemeyeceğini düşünmeyin.
49
50
GÜVENLİ OKUL
3. Kapsamlı bir plan hazırlamak için öğrencileri, öğretmenleri, okul
personelini, aileleri ve toplum üyelerinin katılımını sağlamak için iletişiminizi güçlendirin.
4. Başarılı program yaratmak için, öğrenciler, öğretmenler, okul personeli, aileler ve toplum üyeleri arasında destek oluşturmalısınız.
Beklenen yardımları açıkça belirtin ve etkin bir şekilde planlama sürecinde katılımcıları ise alınız. Program uygulanmasından önce, yaygın destek oluşturma, program başarısı için gereklidir.
5. Programa başladıktan sonra, programın gelişimini izleyin. Programın etkin bir şekilde uygulanılıp uygulanılmadığını, başarılı olup
olmadığını belirleyin.
6. Programı kurumsallaştırın. Programın sorumluluğu sadece birkaç
kişiye verilirse, program personel değişikliğine karsı kırılgan olacaktır. Bu yüzden programa tüm ilgili taraflar katılmalıdır.
7. Toplum örgütlerinden gerekli destek ve yardımı isteyin.
Okul güvenlik programını hazırlama ve yönetme yetkisine sahip olan okul yöneticisi, okulda güvenliğin, herkesin sorumluluğunda olduğunu ve güvenliği
geliştirmek için herkese görevler düştüğünü benimsetmek amacıyla sahip olması gereken yetkinlikleri uygulamaya geçirmelidir. Bu yetkinlikler [119]:
1. “Tüm okul personeline, güvenlik eğitimini, eğitim programının ayrılmaz bir parçası olarak görmelerini sağlama.
2. Tüm öğretmenlerin kullanımı için eğitsel kılavuzlar hazırlama.
3. öğrencilerin güvenlik gereksinimlerini belirleme ve işbirliği içinde
planlama.
4. Güvenlik eğitimi yeterliliği açısından var olan eğitim programını
değerlendirme.
5. Hem öğretmen hem de öğretmen kullanımına ait güncel güvenlik
malzemelerinin kaynaklarını tespit etme.
6. Okul güvenlik kurumları (güvenlik kurulları, güvenlik karakolları,
güvenlik komiteleri ve güvenlik kulüpleri) ve öğretmen destekçileri
ile birlikte çalışma.
7. Kaza raporlarını, önleyici, savunucu, koruyucu ve yapıcı araçlar
olarak değerlendirme.
GÜVENLİ OKUL
8. Güvenliği içeren yasal mevzuatı okul personeline bildirme.
9. Hizmet ve yardım için okul dışı kuruluşların işbirliğini sağlama.
10. Güvenlik eğitimi malzemeleri seçiminde öğretmenlere yol gösterme.
11. Okul güvenlik programını halka duyurma ve açıklama.
12. Acil durum tatbikatlarını düzenleme ve uygulamada önderlik
yapma.
13. Binalardan kaynaklanan tehlikeleri yok etme ve ek binaların yapımının planlanmasında güvenlik önlemlerini göz önünde bulundurma.
14. Okul güvenlik programına ilişkin toplum üyelerinin önerilerini ve
eleştirilerini değerlendirme.
15. Eğitsel yardımlar sağlamada toplum kurumları ile işbirliğinde
bulunma.
16. Güvenlik alanında son gelişmeleri takip etme.
17. Güvenlik elemanları, servis sürücüleri ve yemek şirketi personeli
dâhil tüm personel için hizmet içi eğitim programlarının uygulanmasını sağlama.
18. Güvenlik eğitimi vermeleri konusunda öğretmenleri teşvik etme
ve destekleme.
19. Okul güvenlik programında etkiye sahip olan çevre güvenlik etkinliklerine fiilen katılma.
20. Okul güvenlik programını değerlendirme” şeklindedir.
b) Okul Rehber Öğretmenlerinin Görev ve Sorumlulukları;
Okul Rehber Öğretmenlerinin hedefleri şu şekildedir(Ertukel, 1974; 47);
1. “Öğrenciler ile güvenlik birimi arasında iletişim kurulmasını sağlamak.
2. Okul güvenlik biriminin öğrencilerin kişisel eşya hırsızlıklarına,
zorbalıklara, saldırılara ve her türlü şiddete maruz kalan öğrencilere
yardım etmesini sağlamak.
51
52
GÜVENLİ OKUL
3. Okul güvenlik biriminin çalışmalarını öğrencilere bildirmek.
4. Okul güvenliğine yönelik yanlış söylentileri durdurmak.
5. Ailelere okul güvenliği hakkında doğru bilgiler vermek.
6. Öğrencileri, kendi güvenliğini sağlayabilmeleri için eğitmek.
7. Okulda meydana gelen olayları okul içinde çözümlemek.
8. Okul üyelerinde bir okul toplumu bilincini oluşturmak.
9. Okuldaki güvenlik sorunlarını tanımlamak”.
c) Öğretmenlerin Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve Görevleri;
Okul yöneticisinin bir okulda güvenlik eğitimine verdiği önem, güvenliği, temel hayatın koşulu ve eğitim programının bir gereği olarak görmesinde yatar.
Öğretmen güvenliği öğretmelidir. Eğitim programı içinde ve dışında yer alan
sorumluluklar öğretmenleri ilgilendirmektedir.
Ancak, öğretmenler bazen güvenlik içeriğini öğrettikleri konu alanlarını uygulamaya dökülmesi gerektiğinden habersizdirler. Eğitim programı dışında yapılan çalışmalarda sorumluluk verilmiş birçok öğretmen, bu tür faaliyetlerde
doğal olarak bulunan tehlikeler bilgisinden yoksun oldukları için üzerlerine
düşen sorumlulukları yerine getiremezler. Güvenliği öğretmesi gereken kişi,
güvenliği öğretme yeteneğine sahip olmalıdır. Bu nedenle tüm öğretmenlerin
sahip olması gereken özel güvenlik yetkinlikleri şu şekildedir [120]:
1. “Bugünün dünyasında yaşamaya yardımcı güvenlik eğitimi felsefesine sahip olmak.
2. Bireyi, aileyi, toplumu ve ulusu etkileyen kaza ve tehlikelere karşı
hazırlıklı olmak.
3. Okuldaki günlük görevlerinin tüm aşamalarına güvenlik yöntemlerini uygulamak.
4. Aşağıda belirtilen noktaları görevinin bir parçası haline getirmek;
a) Sınıfta veya verilen görevler alanında güvenli bir çevre
oluşturma,
b) Tüm kazaları bildirme, yangın tatbikatı ve diğer güvenlik
tatbikatlarına katılma, ilkyardım bilgilerine sahip olma ve
bütün olarak okul tarafından planlanmış güvenlik çalışma-
GÜVENLİ OKUL
larında işbirliği içerisinde üstüne düşen görevleri yerine getirme,
c) Tehlike anında güvenlik uygulamalarında izlenecek aşamaları öğrencilere öğretme,
d) Öğrencilere güvenlik alışkanlıklarını kazandırmada etkin
yollar kullanma”.
Okullar ve toplumlar, ilkyardım yetenekleri ile donatıldıkları zaman daha güvenlidir.
Bir okulda genel acil durum hazırlıkları için öğretmenlere ve okul personeline
ilkyardım konusunda gerekli eğitim verilirse; öğretmenler ve okul personeli ilkyardım konusunda beceri ve yetkinlik kazandıkları için güvenleri artar,
acil durumlarda öğrencilerin ne yapmaları gerektiği konusunda onlara yardım
eder, öğrencilerin olumlu davranışlarda bulunmalarını teşvik eder, öğrenciler
için acil durumlar daha açık bir biçimde tanımlanmış olur [121].
Ülkemizde benzer türdeki okullarda ortak programlar uygulanmasına karşın,
okullar arasında; bölgelere veya aynı yerdeki bir okuldan ötekine göre başarı
farklılıkları bulunmaktadır. Bu farklılıklar, ancak, okulun öteki öğelerindeki
aksaklıklarla açıklanabilir.[1]
Öğretmenler ise programların uygulayıcılarıdır. Bu nedenle, eğitim programlarının tüm öğretmenlerce anlaşılacak ve uygulanabilecek biçimde hazırlanması gerekir. Öğretmenlerin programları uygulaması sırasında karşılaştıkları
sorunları çözümlemek ve daha etkin eğitim ortamı sağlayabilmek için, çeşitli
konularda meslek içi eğitim kurs ve seminerleri düzenlenmelidir.[1]
Eğitim programlarının uygulanmasında bina, araç ve gereç gibi insan gücü
dışı kaynaklar da önem taşır. Okul binası, araç, gereç ve öteki donanımın
programda yer alan hedeflere ulaşılmasına yardımcı olacak nitelikte olması
gerekir. Yönetici, öğretmen ve öğrenci okulun en önemli insan gücü kaynağını
oluşturur. Yönetici okulun en yetkili kişisidir. Yönetici, sahip olduğu öğretim
kadrosu ile öğrencilerini en iyi biçimde eğitmek zorundadır. Yönetici; öğretmenlerle uyum içinde çalışmalı, onların yeteneklerini iyi değerlendirmeli, en
yüksek verimi alabilmek için onları güdülemeli ve gerekirse onları geliştirecek
hizmet içi eğitim programları düzenlemelidir.[1]
Yöneticinin başarılı olması için yönetici ile öğretmenler ve öğrenciler arasın-
53
54
GÜVENLİ OKUL
daki iletişimin sağlıklı olması da önemli rol oynar. Böylece yönetici okuldaki
sorunlardan, gelişmelerden haberdar olur. Çatışmaları engellemek için gerekli önlemleri alır.[1]
Yukarıda açıklanmaya çalışıldığı gibi, okuldaki öğeler arasındaki ilişkiler çok
yönlü ve karmaşıktır. Okulun, amaçlarına ulaşabilmesi için bu öğeler arasında
uyum ve denge olması gerekir. Okul içinde bu denge sağlanırken, çevrenin
okul üzerindeki etkisi de göz önünde bulundurulmalı ve çevredeki öğelerden
de okulun amaçlan doğrultusunda yararlanılmalıdır.[1]
d) Ailelerin Okul Güvenliğine İlişkin Rol ve Görevleri
Aileler ile okul yöneticileri ve öğretmenlerin etkin işbirliği yaparak bilgi alış
verişinde bulunmaları, öğrencilerin gelişimini takip ederek sorun alanlarını
tespit etmeleri, gerekli önleyici ve yönlendirici çalışmaların yapılması açısından yararlı olmaktadır.
- Okullarda ailelere yönelik bilinçlendirici seminer ve toplantıların
yapılması, şiddete eğilimi olan çocukların aile tarafından tespit edilmesi ve önlemlerin alınmasında etkilidir.
- Ailelerin çocuklarının eğitim süreçlerinde başarılarına inanmaları
ve onlara karşı olumlu beklentiler geliştirmelerinde, güvenli okul iklimi ve yaklaşımının önemi büyüktür.
- Güvenli okulda öğrencilerin ve ailelerin öncelikli olarak psikolojik
açıdan kendilerini güvende hissetmeleri, güvenlik algısının oluşumuna olumlu yönde katkı sağlayacaktır.
11- Okul Güvenliğini Etkileyen Risk ve
Faktörler
O
KUL GÜVENLİĞİNİ pozitif veya negatif olarak etkileyen birçok faktör bulun-
maktadır. Suç ve okul ilişkisi üzerine çeşitli çalışmalar yapan araştırmacılar,
okul güvenliğini negatif etkileyen risk ve faktörleri; akademik başarı, okula
yönelik tutumlar, okul ortamı ,öğrenciler arasındaki ilişkiler, disiplin anlayışı,
okuldaki başarı düzeyi, okuldan kaçma sıklığı veya okuldan atılma şeklinde
belirtmektedirler.
Okul ve eğitim faktörleri, bireyin toplumsal kurumlara olan uyum sürecini
arttıran ve toplumsal meşruluk çizgisini koruyacak biçimde sosyalleşmesini
sağlayan önemli faktörlerdir.
Çocukların büyümesine paralel olarak toplumsallaşma sürecine aile dışında
kalan unsurların etkisi artmaktadır. Çocuğun aile içinde kazandığı tutumlar
onun diğer gruplara katılma biçimini de etkilemektedir. Aile içinde edinilen
tutum ve davranışlar otorite figürlerine olan düşmanlık ya da uyma, liderlik ya
da edilgen tutum alış biçiminde kendisini gösterecektir. Aileden sonra çocuğun eğitimine katkı sağlayan en önemli kurumlardan biri okuldur. Okul toplum tarafından ortaya konulan ilk kendini deneme yeridir. Toplumun örgütlü
bir kurumu olarak okulda roller, sorumluluklar, ve uyulması gereken kurallar
bulunmaktadır [7].
İstanbul Kent Güvenliği Projesi kapsamında yapılan bir çalışmada okulda öğ-
55
56
GÜVENLİ OKUL
rencileri tehdit eden en önemli tehlikenin; kötü arkadaş çevresi %30,8, öğrencilerin okulu sevmemesi %15,3, uyuşturucu madde bağımlılığı %33,9, okul
düzeninin ve çevresinin bozukluğu %19,3, ile diğerleri %0,6 olarak tanımlanmıştır [84].
Suç toplumların önemle üzerinde durdukları ve önlemek için çalıştıkları bir
olgudur. Okula devamsızlık toplum tarafından bir bireyin suça yönelmesindeki en önemli işaretlerden biri olarak değerlendirilmektedir. Eğitimle toplumun istediği davranışların kazanılma durumu bireyin okul sisteminde kaldığı
süre ile yakından ilgilidir. Özellikle orta öğretim kademesinde eğitimin suç
oranlarının düşmesindeki payı büyüktür. Bu anlamda suç ile ilişkili olarak
okul değişkenleri üzerinde durulmaktadır [127].
12- Okula Yabancılaşma ve
Güvenli Okul
O
KUL VE ÖĞRENCİ güvenliği konusu ülkemizde ve diğer gelişmiş ülkelerde son
yıllarda giderek en önemli eğitim ve güvenlik sorunlarından birine dönüşmüştür. Öğretmen, öğrenci, aile ve güvenlik iletişiminin güçlü bir şekilde sağlanamadığı bir okul ikliminde, güvenli okuldan da söz edilemeyeceği bir gerçektir.
Güvenli olmayan bir okul ortamında sağlıklı bir eğitim-öğretimin yapılması ya
da huzur veren sıcak bir iklimin oluşması mümkün görülmemektedir. Okul,
toplumun ve kültürün bir sonucu ve aracısı olarak kabul edilmelidir.
Yabancılaşma insanın kendini diğer insanlardan ve faaliyetlerden kopuk hissetmesidir. Eğitim sisteminin özellikle Avrupa ve Amerika’da bireyi ve öğrenciyi gerçek yaşama hazırlamadığını ve onun gelişiminde tek taraflı (kendine
uygun) olarak konumlandığını belirten görüşler bulunmaktadır [85].
Sistem öğrencileri sosyal ilişkiler sorumluluğundan izole etmiştir. Bir eğilim
olarak okulu toplumun geri kalan kısmından ayırma süreci toplumsal düzensizlik ile hız kazanmıştır.
ABD’de okullar yabancılaşmayı doğuran ve kaynaklık eden potansiyel yerler
olmuştur. Öğrencilerin hayatta oynayacakları kaçınılmaz roller vardır. Husen
(1971) söz konusu kitabında öğretmenlerin yabancılaştığını varsayan bir soru
üzerinde durmaktadır [86]. Buna göre endüstride olduğu gibi okulun da yapısal olarak değiştiğini ve büyüdüğünü, bu yüzden okullardaki bürokrasinin
57
58
GÜVENLİ OKUL
arttığını ve bu mesleği yürütenlerde iletişim güçlüğünün ve en sonunda da
yabancılaşma duygusunun gözlemlendiğini belirtmektedir [87].
Okullarda yabancılaşmaya neden olan faktörler şunlardır.
a. Okulun fiziksel büyüklüğü
b. Okulun örgütsel yapısı
c. Hedeflerinin değişmesi
d. Öğretmenlerin sadece branşlarında uzmanlaşmaları
e. Okulda yabancılaşmaya neden olan faktörler olarak görülmektedir.
Yabancılaşmanın dört boyutunun (güçsüzlük, anlamsızlık, normsuzluk ve
sosyal uzaklık) okul bağlamına uygulanabilirliğini göstermektedir [128].
Güçsüzlük: öğrencinin belli hedeflere çok fazla değer yüklemesini, ancak bu
hedefleri başarabilmek konusunda beklentilerinin az olması durumunu ifade
etmektedir. Örnek olarak, yüksek not almaya fazla değer yükleyip başarı notları zayıf olan öğrenciler güçsüzlük hissederler [129].
Oerlemans ve Jenkins (1998)’e göre
- Kendi başlarına gelenleri kontrol edemeyen,
- Karar alamayan öğrencilerin veya okulun ilke ve kurallarının kendi
seçimlerine, ilgilerine aldırmaması durumunda güçsüzlük yaşadığını
belirtmektedir [130].
Güçsüzlük yaşayan bir öğrenci okulun resmi kurallarından ve beklentilerinden
sapmaktadır. Bazı öğrenciler okula yönelik bir bağlanma (aidiyet) duygusunu
geliştirememektedir. Ancak bu öğrenciler üzerindeki sosyal kontrolü (baskıyı)
arttırmak çoğu öğretmen ve okul yöneticisinin başvurduğu tek yöntemdir.
Anlamsızlık: Öğrencinin gelecekte yapmak istediği iş ile bugün verdiği eğitimle okulun bunu desteklememesi veya ders ve ders içeriklerinin gelecekte
yapılmak istenen işe hazırlamaması durumunda yaşanan bir duygudur.
Normsuzluk: Hedeflere ulaşmak için toplum tarafından kabul edilmeyen
davranışları ifade eder [131].
Okul kapsamında normsuzluk; öğrencilerin okul idaresinin kendileri yerine
GÜVENLİ OKUL
karar vermelerine karşı çıkmaları ve karar süreçlerine katılma istekleridir.
Not verme ile öğrenciler akademik farklılığın göz önünde tutulduğu bir sınıflama içerisine sokulmakta ve sosyal karşılaştırma süreci ile kenarda kalan
öğrenciler okul yapısına ve bütünlüğüne karşı aidiyet (bağlılık) geliştirememektedirler. Bu öğrencilerden çoğunluğu okul kurallarını takip etmek olan
öğrencilik rolleri ile derslere katılma ve verilen ödevleri yerine getirme gibi
kuralları kabul etmemektedirler (Mau, 1992). Okul kurallarını önemsiz ve gereksiz olarak görmektedir (Oerlemans ve Jenkins, 1998)
Sosyal uzaklaşma: Arkadaşlık ağıyla bütünleşmede yoksunluk veya bir organizasyondaki katılım yoksunluğunu ifade eder(Seeman,1959).
Kendilerini sosyal açıdan dışa kapatmış öğrenciler yalnızlığı severler ve okul
faaliyetlerine katılmakta çekingenlik gösterirler. Sosyal uzaklaşmış öğrenciler
okulu karmaşık ve hoşgörüsüz bularak hayal kırıklığına uğradıkları bir mekân
olarak algılamakta ve birçoğu evde kalmayı ya da arkadaşlarıyla dışarıda olmayı tercih etmektedir.
Öğrenciler okula yabancılaştıklarında okulun işlevini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesi zorlaşmaktadır. Öğrencilerin toplumsal kimlik kazanmalarında,
geleceğe hazırlanmalarında ve sosyalleşmelerinde önemli bir işlevi olan okulun bu işlevini etkinlikle yerine getirebilmesi için öğrencilerle sağlıklı ve güçlü
bir bağlılık ilişkisi geliştirilmesi gerekmektedir.
59
13- Dünya Ülkelerindeki Okul Güvenliği
Uygulamalarına Bakış
a. Amerika Birleşik Devletleri’nde Kampüs ve Okul Güvenliği Uygulamaları
G
1. Okul Güvenliği ve Gençlik Politikası: Sıfır Tolerans’tan Çıkartılacak Dersler.
ÜVENLİ OKULLAR, etkili öğrenmeyi kolaylaştıran, sağlıklı çocuk gelişimine
olanak sağlayan, fiziki ve psikolojik bir çevreyi ve iklimi oluşturan okullardır.
Şiddet ve suçtan zarar görmeye ilişkin endişeler, gözetim ve cezaları önemseyen güvenlik önlemlerinin artmasına katkı sağlarken, bazı stratejiler (sıfır
tolerans) öğrenciler için olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Zorunlu uzaklaştırma gibi önemli olaylar, cezayı gerektiren sıfır tolerans gibi tepkiye dayalı
stratejileri gündeme getirmektedir. Okullar daha güvenli bir yapıya bürünürken öğrencileri disipline eden yaklaşımlar ciddi olayların yanında küçük kusurlar için de uygulanmaktadır. “Sıfır Tolerans” politikaları kapsamında okul
güvenliğinde iki ayrı model ortaya konulmaktadır [171].
- Zorlama ve kontrol stratejilerini içeren geleneksel model
- Kişiler arası kapsamlı stratejilerden oluşan işbirlikçi model
Sıfır Tolerans yaklaşımları irdelenirken ideolojik görüşler dikkate alınmakta
ve gençlik politikaları analiz edilmektedir. Güvenli okul oluşturulmasına etki
eden ve bu yöndeki stratejilerin olumlu sonuçlar vermesini etkileyen çalışma-
61
62
GÜVENLİ OKUL
ların umut verici sonuçlar ortaya koyması beklenmektedir. Okul yöneticileri
aileler ve öğrenciler ile özel güvenlik ve kolluk kuvvetlerinin iletişim içerisinde
olduğu dengeli ve güvenli bir ortamın, güvenli ve onarıcı bir okul atmosferi ve
iklimini oluşturarak güvenli okulun oluşumuna katkı sağladığı değerlendirilmektedir.
a) Kampüs ve Okul Güvenliği
- Öğrenciler Güvenlik Kamera Sistemi ile Kendilerini Daha Güvende
Hissediyor.
- Güvenlik Kimin Kim Olduğunu Bilmekten Geçiyor.
- Kapsamlı Bir Kriz Yönetimi Çözümü Sunulması.
- Güvenlik Tehlikelerinin Tespitinde Kullanılan Teknoloji Alanındaki Gelişmeler.
- Kişiye Özel Anahtar Kartı Girişi Sağlayan Esnek Bir Tasarım.
- Georgia Teknoloji Enstitüsü Polis Departmanı.
Öğrenciler Güvenlik Kamera Sistemi ile Kendilerini Daha Güvende
Hissediyor
Gateway Technical College sıfır tolerans politikası ve kamera sistemiyle öğrencilerin takdirini topluyor [132].
Wisconsin’deki Gateway Technical College yönetimi, kampüs hayatını zenginleştirmek için öğrenciler arasında bir anket düzenlemişti ve öğrencilerin çoğu
kendilerini kampüste her zaman güvende hissetmediklerini itiraf etmişti. Yöneticiler bu sorunu hemen dikkate aldı ve bu algıyı değiştirmek için çözüm
yolları aradı.
Gateway Technical College Dekanı Ray Koukari bu konuda şöyle diyor, “Öğrenciler yaptığımız tüm iyileştirmeleri takdirle karşıladıklarını söylüyor. Son
anketin sonuçlarına göre, öğrenciler çok daha güvende hissettiklerini belirtiyor. Aslına bakarsak, güvenlik oldukça önem verilen bir konuydu, ki bu eğitim
dünyasında nadir olan bir şeydir.”
Güvenliğin En Önemli ve Görünür Öncelik Haline Getirilmesi
Öğrenciler arasında yapılan anket sonuçlarında, gelen şikayetler genellik-
GÜVENLİ OKUL
le kötü aydınlatmalı açık alanlar, az sayıda güvenlik görevlisi ve acil durum
çağrısı kutucuklarının olmaması hakkındaydı. Kolej tüm park alanlarına LED
aydınlatmaları taktı, kampüste daha görünür olmalarını sağlamak için profesyonel bir güvenlik hizmeti aldı ve Milwaukee’nin hemen güneyinde bulunan
birden çok kampüsün her yerine acil durum çağrı kutucukları ekledi. Ancak
bunlarla yetinmediler. Gateway daha sonra eskimiş, farklı ve bağımsız analog
gözetim cihazlarını yeni bir ağ video sistemiyle değiştirmek için bir çalışma
yaptı.
Gateway kampüsün her girişine, kampüsün video gözetimi altında olduğunu
belirten ve belirgin bir şekilde görülebilir tabelalar koydu. “Öğrencilerin ve
ziyaretçilerin, kampüslerimizin her noktasını, her köşesini video ve ses kaydına aldığımızı bilmesini istiyoruz”, diyor Koukari. “Bu oldukça caydırıcı ve
engelleyici bir sistem.”
Mükemmel Kamera Kombinasyonun Seçilmesi
Özellikle gece/gündüz değişimleri gibi aydınlatma koşullarının geniş dinamik
alanı ele almak ve bu geçit tipi yerlerden geçen insanları daha iyi tespit etmek
amacıyla her bina girişine sabit dome tipi kameralar kurdu. Aydınlatmanın
görece sabit ve tutarlı olduğu penceresiz koridorlara, saldırılara dayanıklı sabit dome tipi geniş dinamik alansız kameralar yerleştirildi. Açık alanlar, arka
park alanlarında borulara kameralar monte edildi ve acil durum düğmesine
basılması halinde, yakındaki acil durum çağrısı istasyonuna otomatik yakınlaştırma yapmak için müdahale araçları eklendi. Öğrencilere göre, arttırılan
kamera gözetim önlemleri sayesinde kampüsteki yaşam kalitesi arttı.
Kampüsün Aktif Bir Şekilde Uzaktan Takip Edilmesi;
Eski analog sistemden farklı olarak, personel şu anda videolara ve görüntülere
istedikleri yerden uzaktan erişim sağlayabiliyor. Gateway Technical College
Müdürü John Thielen bu konuda şöyle demekte, “Örneğin hafta sonu bir kar
fırtınası var ve ben bin bir güçlükle kampüse gitmek yerine, kar temizleme
personelinin Pazartesi günü okullar açılmadan önce park alanlarını temizlediğini görmek için evden kameralara bakacağım”.
Her kampüsün, kendi kameralarını takip etmesi için kendisine ait bir güvenlik istasyonu var ve buna sadece güvenlik müdürü, kampüs dekanı, güvenlik
görevlileri ve tesisler müdürü giriş yapabiliyor. Eğer bir kampüsteki tesisler
63
64
GÜVENLİ OKUL
müdürü ofisinde değilse, yerine bakması için başka bir kampüsün tesisler müdürüne geçişi şifre korumalı erişim sağlayabiliyor.
Sınıfların İçinde Ve Dışında Kampüs Hayatının İyileştirilmesi
Dekan Koukari, bir öğretim görevlisinin çalınan dizüstü bilgisayarının bulunmasında kameraların nasıl yardımcı olduğunu anlatıyor. Öğretim görevlisi,
bir sonraki dersinde olayın kameralarla görüntülendiğini açıkladı. Birkaç saat
içinde kolejde öğrenci olmayan kişi, bilgisayarı başında biri olmayan güvenlik
masasına isim vermeden bıraktı.
Başka bir olayda ise, kamera görüntüleri, 24 saat içinde şüpheli bir saldırganın yakalanması konusunda yerel polise yardımcı oldu. Bunun üzerine yerel
gazeteciler ve blog yazarları, ileri teknolojili kameralarla donatılmış kampüslerinde birinin neden suça teşebbüs ettiğini sorguladı.
Okul Dekanı Koukari “Herkes bizim kampüsümüze geldiğinde, kayıt altına alınacağını biliyor. Öğrencilerimiz ve personelimiz için güvenli bir ortam
oluşturmamız, itibarımızın artmasına ve iyileşmesine yardımcı oldu. Yeni güvenlik önlemleri öğrencilerimiz ve personelimiz arasında yaygın olarak kabul
görüyor” diyerek alınan önlemlerin güvenlik olgusunu nasıl güçlendirdiğini
belirtmektedir.
Güvenlik Kimin Kim Olduğunu Bilmekten Geçer
b) Dumont Okulları: Ziyaretçi Yönetimi Çözümü
Dumont bölgesi Kuzey Bergen’de bulunuyordu ve New Jersey’in okul sistemi
bir değişimin tam ortasındaydı. Okul yönetimi yüksek öğretim standartlarını
temin etmek ve hem öğrencileri hem de personeli korumak amacıyla, okulların her birine hem video kamera ve giriş kontrolü sistemi getirerek, güvenlik
sistemlerini yeniledi. Okulun binaları güvenli hale getirildikten sonra, okuldaki sistemin karşı karşıya olduğu bir zorluk daha vardı. Tüm bu okul bölgesinde ziyaretçileri nasıl takip edecek ve bunun yönetimini nasıl yapacaklardı?
Her okulun, ziyaretçileri görüntülemesi ve daha sonra uygun bir şekilde kim
olduklarını tespit etmesi ve böylece okul personelinin herhangi bir ziyaretçiyi
okul koridorlarında gördüğü zaman, o kişinin okulda olmasının meşru bir sebebi olduğunu bilmesini sağlaması oldukça önemliydi [172].
İlk olarak, farklı ziyaretçi yönetim yazılımı çözümlerine baktılar, ancak bu çözümler sadece bağımsız özelliklere sahipti. Bu çözümler tek tek okullar için
GÜVENLİ OKUL
kullanışlı olabilirdi, ancak okul yönetiminin amacı, tüm binalar için merkezi bir raporlama sistemi kurmaktı. Ayrıca, ilkokul, orta dereceli okul ve lise
bölgeleri için farklı politikalar veya kurallar uygulanıyordu ve ayrıca bir takip
listesi ve suç işleyenleri içeren bir veri tabanı kontrolünün olması gerekiyordu.
Tüm okulları merkezi bir veritabanına bağlayacak kurumsal bir çözüme ihtiyaçları vardı. Ayrıca spesifik verileri bölümlere ayırma özelliğine ihtiyaçları
vardı, böylece her bir bölge için alakalı bilgiler görüntülenebilecek, tüm okullar arasında önemli takip listesi bilgileri paylaşılabilecek ve işlemlerin raporlanması ve araştırılması için tek bir veritabanı kullanılabilecekti.
İlk olarak, farklı ziyaretçi yönetim yazılımı çözümlerine baktılar. Dumont
okulları, seçenekleri değerlendirmek için güvenlik tümleştiricisiyle yakın
çalışmalar yaptı. Dumont ekibi, okul piyasasındaki mevcut ürün seçenekleri
hakkında iyi bilgi sahibiydi. Özellikle kurumsal ve resmi uygulamalar için tasarlanan ürünler, eğitim ortamı için yeterince uygun değildi. Ayrıca, bu ürünler özellikle güvenlik yetkilileri için tasarlandığı için, standart kullanıcıların
işletmesi zor olabilirdi.
İhtiyaçlarını en çok karşılayan ziyaretçi yönetim çözümü olan bir yazılımı seçtiler. Bu çözümün kurumsal mimarisi, tüm okulları merkezi bir sunucuda bir
araya getiren okul ağına kurulabilmesini sağlıyordu. Merkez yönetimin, tüm
binalar hakkında kolayca rapor alabilmesine olanak sağlayan tek bir veritabanı mevcuttu. Ayrıca acil bir durumda, Tahliye Raporu butonu, kullanıcının
herhangi bir binadaki ziyaretçilerin listesinin istediği zaman kolayca çıktısını
alabilmesini ve e-mail yoluyla gönderebilmesini sağlıyor. Bunun yanısıra, sistem, her bir lokasyonda spesifik kurallar dizisi kullanmak üzere uyarlanabiliyor ve böylece okulların her bir bölge için en iyi politikaları ve prosedürleri
belirlemesine olanak sağlıyordu.
Bu sistem ziyaretçileri, dahili takip listeleri (koruyucu aile olmayan ebeveynler, yasaklama kararı olanlar vs.) ile ulusal cinsel suçlulara ait veritabanları
gibi dış kaynakları, şüpheli kişileri tespit etmek için çapraz karşılaştırma yapabilmektedir. Bu öğrencileri korumak için gereken oldukça önemli bir özelliktir.
Sonuç olarak, bu sistem, hem kullanıcı dostu hem de kullanılması kolay bir
kurumsal ziyaretçi yönetimi çözümü içeriyor. Bu sistem, okulların kullanıma
65
66
GÜVENLİ OKUL
hazır görüntüleme ve giriş kontrol sistemiyle entegre durumda, ancak kullanıcının ihtiyaçlarına göre de uyarlanabiliyor.
Kapsamlı Bir Kriz Yönetimi Çözümü Sunulması
University of the Sciences İmkanlarını Geliştirmeyi ve Sorunlarını WEBS ile
Çözmeyi Amaçlıyor
Öğrencilerin, öğretim üyelerinin ve ziyaretçilerin güvenliği ve emniyeti tüm
eğitim kurumları için öncelikli öneme sahiptir. Sadece bu kişileri korumakla
kalmayıp aynı zamanda herhangi bir olayda müdahale imkanı sağlayan bir
sistem kurmak ve uygulamak her zaman zordur. Bu sorunların kolayca üstesinden gelebilecek ve aynı zamanda tekil ve toplu müdahale olanağı sunan bir
sistem bulmak, University of the Sciences’ın Güvenlik Müdürü Shawn Woods
için son derece önemliydi [173].
Shawn Woods bu süreci şöyle açıklıyor, “Yeni, güncel ve aynı zamanda karşılıklı, iki yönlü iletişime daha iyi imkan veren bir sistem istiyorduk, bulduğumuz
bu sistem acil durum bildirimleri ve iki yönlü iletişim açısından birçok konuyu
ele almamıza olanak sağladı. “Geniş Alan Acil Durum Yayın Sistemi”ne, bir
platformunun eklenmesi sayesinde ise acil durum işlemlerimizde toplu bildirim sistemi uygulayabilir duruma geldik.”
Bu platform sayesinde üniversite, üniversitenin her yerine stratejik bir şekilde yerleştirilen dahili ve harici çağrı cihazlarına ve acil durum telefonlarına
canlı ve önceden kayıtlı mesajlar gönderebiliyor. Aynı zamanda hedef kitlenin
uygun kesimlerine SMS, e-mail veya RSS yoluyla kişisel bildirimler gönderilebiliyor.
Shawn Woods, “University of Sciences Philadelphia’nın batı yakasında yer
alıyor ve yaklaşık beş blok alana sahip. Kampüsümüzün büyüklüğü, toplu bildirimi oldukça zor hale getiriyor. Dolayısıyla, bizim de acil bir durumda öğrencilerimiz ve personelimizle iletişime geçmek ve onlara gerekli talimatları
vermek için bir sisteme ihtiyacımız vardı. Bu platform öğrencilerimizle ve öğretim üyelerimizle nerede ve nasıl iletişime geçeceğimize dair bize seçenekler
sunuyor.”
Herhangi bir acil durumda, karmaşa ve yavaş müdahale kurumun müdahale
planına zarar verebilir. Belirli bir yere veya gruba bir düğmeye basarak detaylı
GÜVENLİ OKUL
talimatları ve bilgiyi verebilmek, acil bir durumda güvenlik personeline büyük
zaman kazandırabilir.
University of the Sciences’ın yeni toplu bildirim sistemi, güvenlik personelinin
lokasyona özel önceden yazılmış acil durum bildirimi profilleri oluşturmasına
imkan veriyor. Herhangi bir lokal acil durum halinde (örneğin kimyasal sızıntı), güvenlik personeli bu lokasyondaki spesifik olay için oluşturulmuş bildirim profilini uygulamaya koyabiliyor.
Shawn Woods, “Herhangi bir acil durumda devreye sokabileceğimiz yaklaşık
on tane önceden kayıtlı mesajımız mevcut. Bu mesajların bazıları emniyet
müdahaleleri, kimyasal sızıntı, yangın ve silahlı saldırgan gibi durumlarla ilgili” olduğunu dile getiriyor.
University of the Sciences bu yenileme sürecinin bir parçası olarak kampüse
acil durum direkleri yerleştirdi. Kolayca görülebilir özellikteki bu acil durum
iletişim direklerinin üstünde, tamamen LED mavi ışık var ve bir metre yükseklikten sesli mesajlar iletebiliyor.
University of the Sciences ikinci sınıf öğrencisi bu direkleri şöyle yorumluyor,
“Her sabah derse giderken bu direklerin yanından geçiyorum ve direklerin
orada olduğunu bilmek beni memnun ediyor. Herhangi bir konuda yardıma
ihtiyaç duyarsa, bu direklerden birinin yakınlarda olduğunu biliyorum”.
Her yerden görünebilen bu WEBS direkleri kampüste güvenliği temin edebiliyor ve kampüsün her yerinden erişim sağlanabiliyor. University of the
Sciences personeli bu projenin planlama aşamasında, kampüste bir inceleme
gezisine çıktı ve acil durum istasyonlarının her yeri kapsayacak şekilde kurulabileceği tüm yerleri belirledi.
Güvenlik Tehditlerinin Tespitinde Kullanılan Teknoloji Alanındaki Gelişmeler
Bir üniversite kampüsündeki güvenlik meselesi, kendine özgü bir takım zorluklar teşkil eder. Yönetici ve ailelerin en önemli önceliklerinden biri güvenli
bir kampus iken, öğrenciler açık bir ortam ister. Güvenlik yetkilileri, sadece
dış tehditleri gözlemlemekte başarılı olmakla kalmayıp, aynı zamanda hayatlarında ilk defa tek başına yaşamaya başlayan bu genç nüfusun farkında olmalıdır.
2008 yılının Haziran ayında Virginia Tech’de meydana gelen silahlı saldırıdan beri, tehlike ve tehdit değerlendirmesi kampüs güvenliği alanında en acil
67
68
GÜVENLİ OKUL
ele alınması gereken hususların başında geliyor. McCormack bu konuda şöyle
diyor, “Bu konu özellikle bir tehdide ve tehlikeye yol açan şüpheli davranışları
gözlemlemek ve bu gözlemleri düzenli ve tutarlı bir şekilde bildirmede ve raporlamada yaşanan zorlukların üstesinden gelmekle ilgili.”
Teknoloji ve eğitim bu konuda büyük farklılık yaratıyor. McCormack “Hareketliliğin hesaplanması, güvenlik görevlilerinin gözlemlerini raporlama şekillerini değiştirir ve bir güvenlik görevlisine kapsamlı kampüs farkındalığı eğitimi verildiğinde, o görevli sadece bir tablet kullanarak herhangi bir olay olduğu
an bunu rapor edebilir. Bu bilgi olayın niteliğine göre kampüs yetkililerini harekete geçirebilir veya iletişim akışını geliştirmek veya düzene sokmak için
kullanılabilir”, demektedir.
Özel güvenlik görevlileri, kampüste dolaşırken, elektronik talimatları görüntülemek ve bildirimleri gerçek zamanlı kaydetmek ve göndermek için tablet
kullanıyor.
Kampüs güvenliğini dışarıdan mı temin ediyorsunuz? Dikkate almanız gereken üç şey:
1. Örgüt Yapısı
Özel güvenlik, şube düzeyinde uzmanlaşan yatay bir organizasyon yapısına
sahip. ABD’nin dört bir yanındaki şubesi var ve böylece her şube hizmet verebileceği müşteri sayısıyla sınırlandırılmış durumda ve dolayıyla kaynaklar
boşa saçılmıyor ve sadece müşterilere odaklanılıyor. Odak noktası lokal olmasına rağmen, her şube istediği zaman ulusal bir güvenlik firmasının geniş
bilgisine ve kaynaklarına erişim sağlayabiliyor.
2. Uzmanlaşma ve Uzmanlık
Özel güvenlik , okullardan kentlerdeki, banliyölerdeki ve kırsaldaki erişkinlere yönelik eğitim merkezlerine kadar kampüste sözleşmeli güvenlik hizmeti
sağlıyor. “Güvenlik alanındaki uzmanlığımız her kampüse en iyi uygulamaları devreye sokabilmesini sağlıyor ve aynı zamanda görevlilerimiz, kampüse
özgü prosedürler ve protokoller hakkında özel eğitim alıyor. Her okul için bir
eğitim programı oluşturulmuş durumda ve bu programlar okulun ortamını,
kültürünü ve imkan ve olanaklarını dikkate alıyor ve aynı zamanda gereksinimlerin raporlanması ve bildirilmesi gibi evrensel konuları da kapsıyor.”
GÜVENLİ OKUL
3. İnovasyon
En yeni teknolojileri ve eğitim tekniklerini takip etmek ve uygulamak, Özel
güvenlik görevlilerinin tehditleri ve zayıf noktaları en kapsamlı şekilde ele alabilme ve aynı zamanda her kampüs için en iyi çözümleri sunma becerisini ve
kapasitesini arttırıyor.
Güvenlik alanında bir bilgi ve deneyim lideridir. Ülkenin önde gelen güvenlik hizmeti sağlayıcısı olan Özel güvenlik görevlileri ve iştirakleri üniformalı
güvenlik görevlileri, gezici devriye, danışmanlık ve araştırma-soruşturma gibi
güvenlik çözümleri sunuyor.
Kişiye Özel Anahtar Kartı Girişi Sağlayan Esnek Bir Tasarım
Morse Watchmans’in KeyWatchers Sistemi Dört Kampüs için Kişisel Giriş ve
Merkezi Denetimi Mümkün Kılıyor
University of California dört kampüse yayılmış bir yapıdadır ve yaklaşık
20.000 personele sahiptir. Beşinci kampüsün inşası ise devam etmektedir.
30.000’den fazla kapının anahtarlarının yönetimini sağlamak ve korumak
için, üniversitenin çilingiri Bob Norton, Morse Watchmans’in KeyWatcher
isimli anahtar denetim ve yönetim sistemini kullanıyor. KeyWatcher anahtarları sadece önceden yetkilendirilmiş kullanıcılara vermek ve her türlü giriş
işlemlerini kaydetmek ve takip etmek üzere tasarlanmıştır [174].
“Ne kadar çok kapımız olursa ve anahtarları elinde bulundurabilecek ne kadar
çok personelimiz olursa, yaşayacağımız kaosun ve karmaşanın büyüklüğü akıl
almaz seviyelere gelebiliyor”, diyor Norton. “Anahtarların düzenini korumak
ve yönetimini sağlamak için, bir anahtar denetim sistemine sahip olmanız gerekiyor ve bu sistem de bu işi mükemmel bir şekilde yapıyor.”
Üniversite anahtar denetim sistemini kullanıyor ve sistem bu zamana kadar
yirmi beşin üzerinde anahtar dolabına sahip olacak düzeyde geliştirilmiş durumda. Bu süreçte sistemde yapılan en önemli değişikliklerden biri, giriş için
eskiden bir tuş takımı, yani keypad kullanılırken, şimdi ise üniversitenin kimlik kartları kullanılıyor. Buna ek olarak, anahtar dolaplarını bir ağa bağlamak
ve tüm işlemlerin özel bir merkezi sunucuda yapılması için merkezi denetim
ve aktarım birimi kurmak amacıyla üniversitenin IT departmanı ile birlikte
çalıştı.
Anahtar dolabını açmak için kimlik kartının gerekli olması, kendisine anahtar
69
70
GÜVENLİ OKUL
verilen çok sayıda personel ve kaybolan veya çoğaltılmış anahtarlar ile ilgili
endişeleri ortadan kaldırdı. Ayrıca dolaplar merkezi olarak yönetildiği için,
eğer sistemin bütünlüğünü sağlamak amacıyla gerekli olursa, yetki konusundaki değişiklikler uzaktan da yapılabiliyor.
Projenin kapsamı ayrıca dört kampüs için çıkarılan bütün anahtarların hesabının tutulmasını ve kataloglanmasını da gerektirdi. Yönetilmesi gereken binlerce
kapı anahtarı vardı ve dolayısıyla KeyWatcher dolaplarında sadece ana anahtarları saklamak daha kullanışlıydı. Buna rağmen saklanan ve yönetilen anahtar
sayısı oldukça fazlaydı ve özel anahtarlıkların kullanılması gerekiyordu.
“Sistemde binden fazla anahtarlık var ve bunların her birine ana anahtarlar
takılı”, diyor Norton. “Bu anahtar halkaları bizim için özel tasarlandı ve Morse
sistemi bunlara uyum sağlamada herhangi bir sorun yaşamadı.
Sistemin güvenilirliği hiçbir zaman sorun teşkil etmedi ve sistem üzerinde çok
az sayıda bakım yapıldı. Norton, dört kampüste günde yüzlerce kez anahtarlara giriş yapılıyor ve KeyWatcher sistemi her işlemi kayıt altına alıyor ve bunları aktarıyor. Sistem o kadar güvenilir yapıda ki muhafaza ve zemin görevlileri
kendilerine personel tarafından verilen zaman ve yoklama raporlarını, faaliyet
raporlarıyla karşılaştırmak için bunların kopyalarını istiyor.
Sistemin ağ kapasitesi, kullanılan anahtarlar, süresi dolan anahtarlar, tutarsız
anahtar kullanımı ve her kullanıcının veya anahtarın denetim tarihçesi gibi
işlem bilgilerini o an veya düzenli olarak alabilmesini sağlıyor. Kullanıcılar
açısından daha fazla kolaylık sağlaması için anahtarlar dolaptaki herhangi bir
açık yere gelişigüzel bir şekilde iade edilebiliyor. Işıklandırılmış anahtar yuvaları anahtarlara erişimi ve geri verilmesini kolaylaştırıyor ve sistem manipüle
edilemiyor veya kolayca kurcalanamıyor.
KeyWatcher Touch ile anahtarlarınızı, kartlarınızı ve küçük eşyalarınızı daha
güvenli ve verimli bir şekilde saklayın, yönetin ve kontrol edin. Sadece yetkili
kişilerin erişim sağlayabildiği sistemde, tüm işlemler detaylı rapor şeklinde
kayıt altına alınmaktadır. Hatta sistem istediğiniz zaman, işlem bilgilerini
herhangi bir kullanıcıya otomatik olarak e-mail yoluyla göndermektedir. Ayrıca KeyWatcher’ın kullanımı kolay dokunmatik ekranı, anahtarı çıkarmayı ve
döndürmeyi daha kolay hale getiriyor. Modüler tasarımımız ve tam ölçeklenebilirliğimiz sayesinde, anahtar yönetimini nasıl daha iyi bir noktaya taşıdığımızı görmek oldukça kolay oluyor.
GÜVENLİ OKUL
Kampüs Girişinin Sanal Sunucu Ortamında Yönetilmesi
Georgia Teknoloji Enstitüsü Polis Departmanı
Georgia Teknoloji Enstitüsü, özellikle bilim ve teknoloji alanındaki mükemmelliğiyle tanınan, ülkenin en önemli araştırma üniversitelerinden birisi.
Üniversite kampüsü, Atlanta’nın merkezinde 400 akrelik bir alana sahip ve
üniversitede 900 tane tam zamanlı öğretim üyesi ve 20.000’in üzerinde lisans
ve lisansüstü öğrencisi var. Georgia Teknoloji Enstitüsü Polis Departmanı
(GTPD) ise 7/24 kampüs güvenliğini ve emniyetini sağlamak ve Georgia Tech
BuzzCard giriş denetim sistemini kullanarak birçok kampüs, bina ve park
garajlarındaki 1.800’den fazla kapıdan giriş çıkışları yönetmekten sorumlu
[175].
Zorluklar
Georgia Teknoloji Enstitüsü’nün kampüs binaları, sadece bir bölgesel satıcı
tarafından desteklenen verimsiz fiziksel giriş denetim sistemiyle sınırlandıran
özel kapı teçhizatı ile denetleniyordu. Mevcut yazılım tabanlı giriş denetim
sistemi, bina yetkililerin kısıtlı tarayıcı desteğiyle belirli bir iş istasyonundan giriş denetim hakları vermesini ve aylık güvenlik yamaları ve yazılım
güncellemeleri yapılmadan önce önemli oranda saldırıya açıklık testi yapılmasını gerektiriyordu. Tüm bu faktörler, Georgia Teknoloji Enstitüsü Polis
Departmanı’nın giriş denetim sisteminin verimliliğini ve aynı zamanda bilişim ve güvenlik ekiplerinin etkinliğini sınırlıyordu. Çözüm olarak;
Georgia Teknoloji Enstitüsü Polis Departmanı, sanal sunucu ortamında çalışabilecek uygun maliyetli, web tabanlı bir giriş denetim platformu belirlemek
için, entegre otomasyon çözümleri tedarikçisi bir şirket ile çalışmaya karar
verdi. GTPD ayrıca yatırımının gelecekte olabilecek değişikliklerden etkilenmemesini sağlamak ve giriş denetim sisteminin kontrolünü elinde bulundurmak için, açık, tescilsiz kapı teçhizatını geliştirdi.
Sonuçlar
Bina yetkilileri kart giriş hakları belirleyebiliyor ve bu hakları iptal edebiliyor,
kapı programlarını değiştirebiliyor ve internet erişimi olan akıllı telefonlar ve
tabletler dâhil olmak üzere masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar ve cep telefonlarından istedikleri yerde istedikleri zaman erişebildikleri kameralardan gözetim kamerası görüntülerini izleyebiliyor.
71
72
GÜVENLİ OKUL
Bu sistem performans, entegrasyon ve verimlilik alanında yeni bir standart
sunmak amacıyla, uzman bilişim ve güvenlik ekipleri tarafından tasarlanan
devrim niteliğinde bir giriş denetim çözümüdür.
c) İngiltere Modeli – Güvenli Okullar Ortaklığı ve Rehberi
1. Güvenli Okullar Ortaklığı Rehberi
Bu rehber, güvenli okul ortaklığının nasıl sağlanabileceğine, faydalarına, nasıl kurulacağına ve korunacağına ait bir öneri oluşturmak amaçlı düzenlenmiştir. Bu rehber sadece İngiltere’de uygulanabilir. Bu oluşum başöğretmenler, okul personeli, valiler, polis memurları, yerel otoriteler, çocuk servisleri
ve çocukları ve gençleri güvence altında tutan tüm diğer profesyoneller için
düzenlenmiştir. Rehber, uygulamaya dönük örneklerin olduğu pratik öneriler
sunmaktadır. Bu rehber güncellenerek 2006 yılında çıkarılmış ana rehberin
yerini almıştır.
Güvenli okul ortaklığı tüm okullardan yararlanabilir ve bunlar standarttır,
herhangi bir özel durum aranmaz. Bu ortaklık, sorunu olan okulların bir göstergesi değildir. Bu ortaklık öğrenciler ve personel için güvenli bir eğitim ortamı geliştirmek ve onları teşvik etmek için bir fırsat yaratır.
Bu rehber, güvenli okul ortaklığının okullarda standart hale getirilmesine yardımcı olmak için hazırlanmıştır. Bunlar 2008 Kasım ve 2009 Şubat aylarında
yapılmış, polis teşkilatının, okulların, ülkenin her yerinden katılan, yerel ve
merkezi hükümet temsilcilerinin güvenli okul ortaklığından en iyi şekilde yararlanabilmek için tartıştıkları bir dizi konferansla bağlantılıdır.
d) Bakanlık Görüşü
Geçen yıl Temmuz ayında yayınlanan Gençlik Suç Önleme Eylem planında,
güvenli okul ortaklığının standart hale gelmesi için daha fazla güvenli okul
ortaklığını yaratmayı desteklemek istediğimizi söylemiştik. Önemli bir mahalli koruma olan güvenli okul ortaklığının ciddi bir rolü bulunmaktadır. Bu
rol üçlü iz sürme yaklaşımı uygulamasının desteklenmesi ve korunmasıdır.
Öğrenci güvenliğini sağlamak için önceden önlem almak ve öğrencileri suç
işlemeye ya da suça teşvik etmeyi engellemek tüm okullar ve öğrenciler için
GÜVENLİ OKUL
önemli bir unsurdur ve sadece yoğun suç bölgesi içinde olan okullar değil ama
tüm okullar güvenli okul ortaklığını kurmayı düşünmelidirler.
Yapılan bir anketin sonucuna göre; 5000 okulun polisle ilgili yasal bir takım
düzenlemeleri bulunmaktadır. Bu çok iyi bir gelişmedir ve yolu açarak örnek
olan bu okullara, polis teşkilatına ve yerel yöneticilere çok teşekkür ederiz.
Okul sınırları içinde polisin düzenli varlığının, bazı yerel halk tarafından bu
okullarda suçun bulunduğuna inanmalarına sebep olduğunun farkındayız.
Fakat güvenli okul ortaklığının okulda oluşabilecek problemlerin önlenmesi
açısından iyi bir yöntem olarak görülmesi gerekmektedir ve hem okul, hem de
öğrenciler için kaçırılmaması gereken bir fırsat olarak değerlendirilmelidir.
Güvenli okul ortaklığı polise, okula, öğrencilere ve de toplumun geniş kesimine çok ciddi faydalar sağlamaktadır. İşte bu yüzden her okulun bu uygulamayı
kendi bünyesinde aktif hale getirmesini desteklemek istiyoruz.
Güvenli okul ortaklığı, öğrencilerin bir suça maruz kalmasında ya da bir saldırıyla karşılaşması durumunda bu olayla nasıl başa çıkacakları konusunda onlara yardımcı olmaktadır. Ayrıca öğrencilerin davranışlarının ve okula devamlarının gelişmesi için, suçla mücadele etmek ve önlemek için, gençlerin yerel
halkla ve polisle ilişkilerinin gelişmesini sağlamak için çalışmalar yaparlar. Bu
uygulamayla, aileler ve yerel halk, öğrencilerin daha az okulu astıklarının ve
çevrelerine ve yerel halka daha duyarlı hale geldiklerinin ve okul içinde ve
dışındaki davranışlarının ve tavırlarının ne kadar değiştiğini görmektedirler.
Bu rehber, Kasım 2008 ve Şubat 2009 yıllarında yapılan okulda öğrencileri
güvende tutma konferansların da ön saflarda yer almış kişilerin çabalarıyla
hazırlanmıştır. Buna ek olarak da içinde güzel vaka örnekleri de bulunan bir
DVD hazırlanmıştır.
Zamanında uzanan yardım eli, gençlerin başarıya ulaşması için yürümesi gereken yoldan sapmaması için önemli bir unsurdur. Güvenli okul ortaklığının
sağladığı en önemli şeylerden biri de budur. Ama aynı zamanda gençlere kendi yerel toplumlarının değerlerini, kendi iyiliklerinin ve güvenliklerinin polis
ve okulları tarafından ne kadar önemsendiğini gösterir.
1. Daha Güvenli Okul Ortaklığı Nedir?
SSP genç insanların güvenliğini sağlamak, suç oranını ve suç korkusunu azaltmak ve okuldaki ve topluluklardaki davranışları geliştirmek için okul veya
okullarla polisin birlikte çalıştığı resmi bir anlaşmadır.
73
74
GÜVENLİ OKUL
2. SSP nin amacı
1.1 Bütün SSPler
- Öğrenciler, çalışanlar, okul alanı ve etrafın güvenliğini;
- Genç insanlara onları suç kurbanı olma riskine sokabilecek
durumlarla ve karşılaştıkları tehditlerden korumayı ve destek vermeyi;
- Kabahat işleyenlerin sonuçlarıyla karşılaşmadan bunu yapmalarının mümkün olmadığını göstermeyi ;
- Gelişmiş standartlarda öğrenci davranışı ve devamlılığını
ve mahrum etmeye olan ihtiyacı azaltmayı;
- Genç insanlar ve polis ve genç insanlar ve daha geniş topluluk arasında daha pozitif bir ilişki;
- Okul dışında öğrencilerin güvenlikleri ve davranışlarını etkileyecek konulara etkili yaklaşımlar;
Sağlamayı amaçlar.
1.2 SSP’ler öğrencilerin güvenliğini sağlamaya, genç insanların suça ve anti-sosyal veya aşırı davranışlara bulaşma riskini azaltmaya, okul alanının ve çevre alanın güvenliğini geliştirmeye, öğrenciler ve polis arasında
pozitif ilişki kurmaya, ortak değerleri teşvik etmeye ve genellikle okul
içinde ve daha geniş topluluklar içindeki ilişkileri geliştirmeye yardım
eder. SSP vasıtasıyla, anti-sosyal davranışlar ve suça bulaşmış öğrencilerle gereksiz suçu önlemek için hızlı ve uygun bir şekilde başa çıkılabilir
ve bu tip suç ve davranış yüzünden tehdit altında hissedilen öğrenciler
desteklenebilir. Fakat, davranışın gelişme göstermediği ya da davranışın çok ciddi olduğu yerde, daha katı destekleme önlemlerinin kullanılması gerekebilir.
1.3 SSP, okulların güvenli bir öğrenme atmosferi yaratmadaki ve suçu önlemedeki bağlılığını göstermesi için pozitif bir yoldur. İdeal olarak, çocukları ve genç insanları güvende tutmak için kullanılan geniş bir stratejinin parçası olmalıdır.
Vaka analizi : Morpeth Okulu,Bethnal Green, London
GÜVENLİ OKUL
Londra’daki Morpeth Okulu’nda SSP 2007’de, tecrübeli okul memuru
PC Marion Kent göreve getirildiğinde başlatıldı.
Okulun yaşları 11-16 olan 1200 öğrencisi var ve PC Kent aynı zamanda
4 verici ilk okulla bağlantılandı. PC Kent tam zamanlı üniformalı olarak
okulda bulunmaktadır.
Okulun başlarda SSP memuruna sahip olmakla ve ortaklığın nasıl yürüyeceğine dair endişeleri vardı. Fakat; tecrübeli bir memur olan PC Kent,
SSP’nin ne yapacağı ve okulla nasıl çalışacağına dair ortak bir anlaşma
sağlamak için okulla iş birliği içinde çalıştı.
Morpeth Okulu’ndaki SSP bütün okul yaklaşımını ele alır. PC Kent erken müdahaleden bilgi paylaşımı ve kurbanlar ve suç olaylarıyla başa
çıkmaya kadar birçok değişik konuyla ilgilenir. Okulun bütün alanlarında söz sahibidir.
Çalışmalarının sonucu olarak, PC Kent okulun güvenini kazanmıştır ve
bütün alakalı alanlarda okulla beraber çalışır ve takımın önemli bir parçası haline gelmiştir. Yerel polisin daha güvenli çevre takımına yakından
bağlıdır.
3. SSP’nin Ortak Özellikleri
1.4 SSP modeli yaklaşım ve uygulamada esnekliğe izin verir; her bir okul
veya okullar kümesi kendi ihtiyaçlarını ve şartlarını en iyi yansıtacak
SSP’yi geliştirmek isteyecektir. Fakat hepsi ortak bir çerçeve ve amaçlara sahip olmalı ve genç insanların güvenliğini sağlama ve suçu önleme
sonucunu elde etmeyi istemelidir. Bunların hepsi yerel çevre polisinin
bölünmez bir parçası olmalıdır. Etkili bir SSP şu özelliklere sahiptir:
- Okulun bir parçası haline gelen ve genç insanlarla olumlu
ilişkiler kuran bir polis memuru ve topluluk destek memuru;
- Düzenli olarak okul alanında bulunan ve istendiğinde öğrencilere ve çalışanlara birebir profesyonel tavsiyelerde bulunan bir memur;
- Olaylarla baş etmek ve zararı tamir etmek için okula destek;
- Ortaklar arası ve aileler ile bakıcılar arası uygun bilgi paylaşımı için uygun destek;
75
76
GÜVENLİ OKUL
- Zorlayıcı ve kırılgan genç insanlara destek vermek için stratejileri karar vermek uygulamak;
- Mesuliyet düzenlemeleri ve net yatay yönetim;
- Daha geniş kapsamda suç önleme amaçlarına katkıda bulunacak okullar ve genel çevre polisinin bir parçası olan okulları destekleyen polis;
- Güçlü bir ortaklık yaklaşımı. Bu programın çalışmaları
okulun bütün yapısına entegre edilmeli ve okulun paydaşları
tarafından desteklenmeli ve polis veya PCSO okul takımının
bölünmez bir parçası olarak görülmelidir.
- Yerel çocuk koruma takımları, eğitim sosyal yardım memurları ve yoklama memurları, çocuk sağlık hizmetleri, çocuk ve ergen zihinsel sağlık servisleri ve diğer gençlik servisleri, yerel yangın servisleri ve yerel gönüllü gruplarını da
kapsayabilen koruma ve gençlerin refahı için uğraşan yerel
makamlarla bağlantılar kurmak;
- 1.1’de bahsedilen temel konulara odaklanmak;
- Neyin işe yaradığı ve neyin geliştirilebileceğine dair sonuçların sistematik değerlendirilmesi;
1.5 SSp’ler 2002 yılında ilk kurulduğundan beri, yerel durumların genişliği
yansıtılarak, bir çok başarılı model geliştirilmiştir. Örneğin;
- İhtiyaç olduğu taktirde, bir polis memuru veya PCSO tek bir
okulda tam zamanlı bulundurulabilir;
- Bu kişi var olan davranış ve devamlılık ortaklığı veya ortaklık anlaşmalarıyla bağlantı kurarak okullar kümesiyle
çalışabilir. Bu haftanın bir bölümünü okulların her birinde
geçirmeyi veya veri toplanacak diğer ilkokullara ziyaretler
düzenleyerek çoğunlukla bir ortaokulda bulunmayı kapsayabilir.
- İlk ve ortaokullara ek olarak, özel okullar, öğrenci havale
birimleri ve ilave eğitim fakülteleri SSP’ye dahil edilebilir.
1.6 Okul müdürü ve çalışanlar okul disiplini ve davranışlarla ilgili olan sorumluklarını memurlarına gerekli tavsiye ve destek vererek muhafaza
GÜVENLİ OKUL
ederler. Memur eylemsel bir polis memuru olarak kalır ve kanunun tehdit çiğnendiğini düşündüğünde nasıl ve ne zaman olaylara müdahale
edeceğine karar verecektir.
Vaka analizi: Newalt Green and St Paul’s Schools,Wythenshawe
PC lain McLennan Wythenshawe’in en büyük iki okulları olan Newall
Green ve St Paul’s de görev yapmaktadır. Bu iki okul da önemli sayıda
ortak kuruluşlarla etkili çalışma sergiler. Bu ortaklıklar PC McLellan’ın
yanı sıra sağlık çalışanları, danışmanlar, yoklama memurları, eğitim
sosyal yardım memuru, sosyal yardım uzmanları ve diplomatik danışmanları kapsar.
Bu kişiler gerçek bir komşuluk hissi yaratarak ve öğrencilere okul alanını terk ettiklerinde desteğin sona ermediğini göstermek için yerel topluluklar tanıdık yüzler haline gelirler. Her Cuma gecesi, MC McLellan
Sosyal servislerinin, gençlik suç takımları gibi kuruluşlarının temsilcilerini içeren çoklu kurumlarla bir araya gelir. Bunlar sadece biraz destek
ve tavsiyeye ihtiyaç duyan çocukların yanı sıra içki ve uyuşturucu kullanan veya kavgaya karışan çocuklara yardım eder ve onları destekler. Bu
kadar çok kurumdan temsilcilere sahip olmak demek bu takım onların
değişik ihtiyaçlarına cevap verir ve onlar için doğru olanı yaparlar demektir.
PC McLellan ‘Bu çok değişik bir kültürdür, bu bize gerçekten genç insanları tanıma şansı verdiği için ve onlar için en iyisine karar vermemize
izin verdiği için harika bir çalışma yöntemidir’ demektedir.
1.7 SSPler her durumda yarar sağlarken, aynı zamanda bireysel okulların ve
grup okullarının konularını önlemeye de yardım edebilir. Bu konular;
- Belirli grupların zorbalıkları ve ırkçı gerilim veya eşcinsel
düşmanlığı;
- Aşırı şiddete eğilim;
- Silahlar;
- Çete kültürü ve grup suçları;
- Uyuşturucu ve içki kullanımı;
- Zorlayıcı gruplar okul değiştirdiklerinde;
77
78
GÜVENLİ OKUL
- Öğrencilerin belirli suç konularında farkındalıklarını arttırmak;
- Ev içi şiddet veya cinsel sömürü gibi yerel ilgi çeken konular
üstünde diğer kurumlarla çalışmak;
SSP memurları, kişisel ve sosyal eğitime, ayrıca vatandaş eğitimine de
katkıda bulunur.
1.8 SSPlerin şiddet eğiliminde aşırılık mesajlarına zayıf olan öğrencilere
erken tanı ve destekte yardımcı olabileceği ilgililer tarafından bilinir.
Köktencilik riski taşıyan öğrenciler erken müdahale yoluyla desteklenir
ve kökten mesajların sonucu olarak okul topluluğu tarafından meydan
okunur ve reddedilir. Birleşmiş icraatlar geliştirmek için okul ve polis
arasında güvene dayalı bir ilişki kurmak çok yapıcı olabilir.
1.9 SSP’nin bu durumlarda üstleneceği icraatlar, bağlantılı bölümler olan
‘Güvende olmak için beraber öğrenmek’ stratejisi doğrultusunda açık
münazaraya teşvik etmeyi ve aşırı suç eğilimine olan esnekliği kurmaya
yardımcı olan ortak değerleri desteklemeyi, gençlerle kültürel konuları
tartışabilecek harici konuşmacılar davet etmeyi içerebilir.
Vaka analizi: Hounslow SSP
SSP memurları bazı öğrencilerin internette aşırı yorumlar yayınladıklarıyla ilgili kaygılarını dile getirdikten sonra Hounslowda bir okula yardım ve destek sunmuşlardır.
Okul daha güvenli okul çalışanları ve Hounslow polisi işbirliği ile öğrencilere aşırılık konusu çerçevesinde önlem mahiyetinde bir takım aktiviteler sundular. Bu aktiviteler tüm altıncı sınıf ve alt gruplar için ‘aşırı
davranış’ nedir, birleşmiş kimlik, kültür ve klişeler ve öğretim araçlarının kullanımı ve topluluklar DVDsi, Beni izle programı gibi workshopların da olduğu, öğrenciler, okul çalışanları ve polis arasında tartışma,
münazara fırsatı tanıyan bir kongre içeriyordu.
Öğretmen ve öğrencilerden alınan geri bildirim çok olumluydu.
4. SSPler ve Ulusal Göstergeleri
SSPler Ulusal Gösterge tarafından ölçülen hedeflere ulaşmaya yardımcı
olabilir. Daha önce de söylendiği gibi, SSPler azaltılmış seviyede antisosyal davranışa, zorbalığa, kalıcı ihraca ve gençlik suçlarına katkıda
bulanabilir. Davranış seviyelerini ve öğrencilerin güvenlik duyguları-
GÜVENLİ OKUL
nı geliştirmek başarı seviyesinin geliştirilmesine de yardımcı olabilir.
SSPlerin olumlu etki yapabilmesi için gereken ana göstergeler:
- Anti-sosyal davranış algısını,
- Bölgedeki ailelerin çocuklarının davranışlarının sorumluluklarını alması algısını,
- Zorbalığı tecrübe etmiş çocukları,
- Orta okulların devam eden devamsızlık oranını,
- Yaşları 10-17 arası değişen gençlik adalet sistemine ilk kez
girmiş kişileri,
- Okuldan kalıcı ihraç edilme oranını,
- Genç insanlar tarafında madde kullanımını içerir.
AMAÇ
Öğrencilerin, çalışanların ve okul alanının
güvenliğini geliştirmek.
ARZU
EDİLEN SONUÇ
1) Polis ortaklar ve
öğrenciler arasında olumlu bir ilişki
olduğundan bütün
öğrencilerin daha
güvenli hissettiklerini
bildirmeleri.
2) Okul alanında, okul
ulaşımında ve okul
çevresinde sorunlu
bölgelerle ilgili azalmış öğrenci ve çalışan
kaygısı
AKTİVİTE
ÖRNEKLERİ
- Okulun anahtar noktalarında
varlıklarını açık belli etmek için
devriye gezmek
- Önemli vaka planlarını gözden
geçirmekte okula yardım etmek
ve okulu herhangi bir olayda
desteklemek.
- Öğrenci güvenliği ve okula
geliş gidiş esnasındaki davranış
biçimleriyle uğraşmada yardımcı
olmak.
- Binaların fiziksel güvenliğini
ve onu kullanan herkesin kişisel
güvenliğini sağlamak için suç
önleyici stratejiler geliştirmeye
yardım etmek.
79
80
GÜVENLİ OKUL
AMAÇ
ARZU
EDİLEN SONUÇ
AKTİVİTE
ÖRNEKLERİ
- Başka kurumlarla çalışılarak suç
işleme riski yüksek olan öğrencilerin desteklenmesi ve durdurulması.
Erken tanı, destek ve
suç işleme riski olan
öğrencilerin durdurulması
1) Zarar yol açma
olasılığı yüksek olan
öğrencilerin durdurulması ve davranış,
yoklama ve akıl sağlığı
konularında zapt edilerek erken müdahale
yoluyla desteklenmesi.
-Riskte olan genç insanların tespit
edilmiş okullara ve hedeflenmiş
gençlik destek aktivitelerine erişimini sağlamak
- Gençlik takımları ve anti-sosyal
veya suçsal davranışları önlemeyi
hedefleyen polisler tarafından
mutabakata varılmış müdahale
programları.
- Genç insanları okulda etkileyen
güncel sorun çalışması ve topluluk konuları üzerine düzeli çoklu
takım toplantıları.
1) Öğrenciler kurban olmanın risk
faktörlerinin daha
fazla farkındadırlar ve
aldatmadan kaçınma
konusunda daha fazla
kendilerine güvenirler.
Kurban olma riskinde
olan ve kurban olan
genç insanlara yardım
etmek
2) Öğrenciler okulda
daha güvende hissederler.
3) Kurban olan öğrenciler bu konuyla nasıl
başa çıkacakları konusunda destek alırlar.
- Suç ve güvenlik konularında bütün öğrencilerin farkındalıklarının
artması. Zarar verme riskinde
olan öğrencilere hedeflenen tavsiye ve destek
- Okula gidiş dönüş esnasında
yaşanacak öğrenci güvenlik ve
davranış problemleriyle başa
çıkma desteği.
- Öğrencilerin suç kurbanı olup
olmadıklarını bildirmenin yollarının belirlenmesi.
- Genç insanlardan çevrelerinde
suç işleyen insanların çarptırılacağı cezalarla ilgili ıslah aktiviteleri
4) Öğrenciler ihtiönerileri sunmalarını istemek ve
yaç duyduklarında
bunları yerel gençlik takımlarına
nasıl yardım alacakları düzenlemek. Ayrıca ideal olarak
konusunda daha fazla hangi projelerin başarılı olduğuygüven sahibidirler.
la ilgili geri bildirim sağlamak.
GÜVENLİ OKUL
HEDEF
BEKLENEN
SONUÇ
FAALİYET
ÖRNEKLERİ
• Özürsüz devamsızlığın azaltılmasına yardımcı olmak adına,
özürsüz devamsızlık için düzenli
ve yapılandırılmış aralıklarda
devriyeler.
Suç işleme riski yüksek çocukların
soruşturulması ve desteklenmesi konusunda farklı kurumlarla
birlikte çalışma.
Öğrenci davranışı ve
derse devamına dair
standartların iyileştirilmesi
1) Öğrenci devamsızlığında, özellikle de
sürekli devamsızlıkta
azalma.
• Sürekli devamsızlığı bulunan
öğrenciler için, farklı kurumlarla
işbirliği içinde özel amaçlı çalışmalar.
2) Dışlanma gerekliliğinde azalma.
• Herhangi bir anlaşmazlık halinin çözümlenmesi için ve çocukların davranışlarını değiştirmek
ve şekillendirmek adına yapıcı
yaklaşımlar kullanma.
• Okul personeliyle işbirliğine
giderek, çocukların sahip oldukları bilinci geliştirmek, birer toplum
üyesi ve birer yurttaş olarak sahip
oldukları hak ve sorumlulukları
kabullenmelerini sağlamak.
Çocuklar ile güvenlik
güçleri ve genel toplum arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi
1) Okul tesislerinde
güvenlik güçlerinin
bulundurulması, çocukların polis yanında
daha rahat ve olağan
hareket etmelerine,
bir güven ortamının
geliştirilmesine olanak
tanır.
• Sokaktaki güvenlik güçleriyle
ve yerel yönetim makamlarının
bölgede sunduğu hizmetlerle daha
yakın bağlar kurulur.
• SSP (güvenli okul ortaklığı)
sorumlusunun uygun hallerde
PSHE (birey, güvenlik, sağlık ve
çevre) ve yurttaşlık eğitimlerine
katılması sağlanır.
• Genişletilmiş Okul ödevleri
çerçevesinde müfredat harici
faaliyetler üzerinde çalışılır.
81
82
GÜVENLİ OKUL
BEKLENEN
SONUÇ
HEDEF
Okul tesisleri dışında
öğrencinin güvenliği
ve davranışını olumsuz etkileyen sorunların giderilmesine
yardımcı olma
1) Okul tesislerinde,
okula gidiş-gelişlerde
ve okulun bulunduğu
bölgede sıcak noktalar
hakkında öğrenci ve
personelin zihnindeki
endişelerin azaltılması.
FAALİYET
ÖRNEKLERİ
• Okul sonrası, okul çevresinde ve
yerel toplu taşıma ağları/transfer
noktalarında görünür konumlarda
güvenlik güçleri ve okul personeli
tarafından devriyeler yürütülmesi.
• Toplu taşıma sağlayıcıları dahil,
yerel iştirak (örn. okul etrafındaki
dükkanlar) ve süreç ortaklarıyla
birlikte çalışarak endişe konularının giderilmesine yardımcı olma.
• Okul personeliyle işbirliğine
giderek, çocukların sahip oldukları bilinci geliştirmek, birer toplum
üyesi ve birer yurttaş olarak sahip
oldukları hak ve sorumlulukları
kabullenmelerini sağlamak
5. SSP Esas Amaçlarına Nasıl Ulaşır
1.11 Aşağıdaki tablo bir SSP’nin esas amaçlarına ulaşabilmek için kullanabileceği bazı aktiviteleri önerir. Liste çok kapsamlı değildir fakat polisin
ve okulun okuldaki güvenliği geliştirmek için neler yapabileceğiyle ilgili
bazı fikirler içerir.
Çocuklara karşı kritik düzeydeki şiddeti azaltma çalışmasının bir parçası olarak Camden Polis Güçlerine bağlı SSP Organizasyonu (güvenli okul
ortaklığı), bölge sınırları dahilinde tüm ilk ve orta dereceli okullar için
‘Anti Knife’ (bıçağı futboldan uzak tut) futbol turnuvasını düzenledi. Bu
benzersiz olay çocukları bir araya getirerek, farklı öğrenciler arasındaki etkileşimin geliştirilmesine olanak tanıdı. Turnuva başlamadan önce
oyunculara yapılan sunumda bıçakla işlenen suçlara değinildi, üstte bıçak taşımanın tehlikeleri vurgulandı ve çocukların birbirlerine saygı ve
anlayışla yaklaşmalarının gerekliliği açıklandı. Oyunların hakemliği SSP
yetkilileri tarafından yapıldı, hakemler üzerinde “Hayata değer verin,
bıçak taşımayın” sloganını taşıyan tişörtler giydiler.
GÜVENLİ OKUL
Turnuva boyunca en iyi davranışı sergileyen öğrenciler, ödül ve kupalarını takdim etmek üzere okullarına gelen SSP sorumluları tarafından
ödüllendirildiler. Bu girişimin bir sonucu olarak Camden Polis Güçleri,
bölgede çocuklara ait agresif davranışlarda bir azalma tespit edildiğini
bildirdi.
PC Jones, Oxfordshire›daki ilk ve orta dereceli okullar grubunun SSP
yetkilisi. Bu okullardan her biri için haftada yarım gününü harcıyor.
Tüm okullarda iletişim bilgilerini içeren posterler asılı bulunuyor. Böylelikle acil bir durumda irtibat kurmak isteyen herkes (öğretmenler, öğrenciler ve ebeveynler) kendisine ulaşabiliyor.
Bu okullardan birinde öğrenciliğini sürdüren 8 yaşındaki David, sınıf
arkadaşı Matthew tarafından tehdit ediliyor. Bir derste Matthew kalemtıraştan söktüğü bıçağı kullanarak, David›in ceketinin sırt kısmını yırtıyor.
Önemli olduğunu düşünmediği için David bunu kimseye bildirmiyor.
David eve döndüğünde annesi polisi arıyor ve durumu PC Jones’a bildiriyor. PC Jones ve okul müdürü Bay Jackson, ebeveynlerden her iki
çocuğu da okula getirmelerini istiyor. Başta Matthew suçlamaları inkar
da etse, önüne deliller getirildiğinde ve bunun için karakola götürülebileceği kendisine söylendiğinde, suçunu kabul ediyor.
PC Jones David›in annesiyle konuşarak, Matthew›i tutuklayabileceklerini ve bunun alternatifi olarak neler yapılabileceğini açıklıyor. David›in
annesi öncelikle tehditlerin sona ermesini istediğini söylüyor, PC
Jones›un iki çocuk arasında yapıcı bir konferans düzenleme önerisini
kabul ediyor.
Çocuklar konferans için şu temel kurallara uyacaklarını kabul ediyorlar:
konferansı terk etmeyecekler, küfretmeyecek veya bağırmayacaklar, biri
konuşurken diğeri dinleyecekti. İki çocuk arasındaki bu konferansın yönetimini üstlenen PC Jones ve Bay Jackson öncelikle David’ten, tehdit
edildiğinde neler hissettiğini anlatmasını istiyor. Ardından Matthew’a
bunu neden yaptığını soruyor. Konferans 20 dakika sürüyor. Matthew
özür diledikten ve neden olduğu hasarı kabul ettikten sonra, çocuklar
olayı geçmişte bırakma kararı alıyor ve el sıkışıyorlar.
Tehdide ilişkin konferans da böylelikle sona eriyor. Her iki çocuk da
83
84
GÜVENLİ OKUL
şimdi okulda daha mutlu ve daha rahat hareket ediyor, PC Jones›un
gözü her ikisinin de üzerinde. Çocukların her ikisi de gerek farklı endişelerinden bahsetmek, gerekse de yalnız sohbet için PC Jones›un yanına
uğramayı sürdürmekteler.
(kimliklerinin gizliliğini korumak adına olayda yer alan kişilerin adları değiştirilmiştir)
6. SSPs’in Yararları
2.1 Araştırma ve süreç ortaklarından alınan yorumlar net: SSP görevlileri
hem okullar için, hem polis için, hem çocuklar için hem de genel toplum
için oldukça önemli faydalar sağlıyor. Bu yüzden tüm okullar, SSP sistemi kurmayı düşünmelidir. Bu faydalar özellikle üç ana alanda kendini
güçlü bir şekilde gösteriyor: güven sağlama ve çözüm yaratma; ilişkiler
ve riskler.
2.1 York Üniversitesi Değerlendirme Sonuçları
York Üniversitesi tarafından Adalet Kurulu adına 2005 yılında SSP’ler
üzerinde yapılan bir değerlendirme sonucunda şunlar tespit edildi:
- Yapılan araştırma çerçevesinde, SSP okullarındaki devamsızlık/özürsüz devamsızlık oranları, kıyaslanan diğer okullara oranla kayda değer düzeyde bir düşüş gösterdi
- SSP sistemi hem okullar hem de polis için, sunulan faydalar
bakımından yüksek düzeyde bir maddi değer sağlamakta.
- Katılan okullarda akran zorbalığı ile ilişkili sonuçlarda azalma kaydedildi
- SSP okulları bu suça konu olma riski taşıyan öğrencileri tespit etme ve bu öğrencilerle etkileşim kurma alanında yeni ve
yenilikçi yaklaşımlar geliştirmeye başladı.
- SSP yetkilileri, zorlu geçiş dönemlerinde bu suça maruz kalabilecek çocukları (örn. ilk ve orta dereceli okullara adapte
olma sürecindeki 7 yaşındaki öğrenciler) destekleme konusuna zaman ayırabilmeye başladı.
- SSP okullarındaki öğrenciler, SSP sistemi uygulanmayan
denk okullardaki öğrencilere kıyasla çok daha emniyetli hissettiler.
GÜVENLİ OKUL
7. Güven sağlama ve çözüm yaratma
2.2 Okul topluluğunun bir üyesi olarak SSP yetkilisi, yüksek düzeyde görünür ve ulaşılabilir bir biçimde hareket eder. Suç, emniyet ve yasalarla
ilgili konularda kendisine olay anında danışılabilir. Kendisi okul topluluğu dahilinde gelişebilecek herhangi bir gerilim veya çatışmayı yatıştırmak üzere çalışmaktadır.
İlişkiler
2.3 SSP programının kilit hedeflerinden biri, çocuklar ve emniyet güçleri
arasında daha olumlu ilişkiler kurmaktır. Çocuklara sokağın etkilerinden uzakta, okul ortamında emniyet görevlileriyle tanışma fırsatı tanımak, bu ilişkilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir. Bu sayede, genel
toplum ortamında çocuklarla karşılaştıkları zaman, emniyet güçleri de
daha bilinçli hareket edebilecektir. Cornwall›daki bu orta dereceli okulda davranış sorunları oldukça nadir yaşanmaktaydı, yine de SSP kanalından yerel emniyet güçleriyle etkileşim halinde olmayı istediler. Okul
müdürü, okulu ve toplum güvenini iyileştirmek adına öğrencilerle emniyet güçleri arasındaki etkileşimi artırmayı istiyor, okul tesislerine izinsiz ziyaret ve özürsüz devamsızlık gibi sorunları gidermeyi amaçlıyordu.
Ayrıca ek destek sağlayabilmek adına savunmasız çocukların tespit edilmesinde yardım almayı da amaçlıyordu.
Okul personeli ve emniyet görevlileri birlikte istekli bir çalışma sergiledi
ve bu beraberliğin meyvelerini kısa süre içinde toplayarak, ortaklıklarını
yerel yönetim düzeyine taşıdılar. Ancak emniyet güçleriyle bu olumlu
etkileşimden en fazla avantaj sağlayacak olanlar da yine öğrenciler oluyor. Emniyet güçleri okulla işbirliği içinde hareket ederek, bir dizi yeni
faaliyet başlattı. Bu faaliyetlerde, özellikle bu tür suçlara maruz kalma
olasılığı bulunan öğrenciler hedef alındı.
Anlaşmazlıkların çözümü için emniyet güçleri tarafından yapıcı adalet
tekniklerinin uygulanması, öğrenciler arasındaki sorunların daha da kötüye gitmesini engelledi. Okul etrafında farklı zamanlarda düzenlenen
ek devriyeler sayesinde, öğrencilerin hem okul içi hem de okul dışında
emniyet güçlerine daha saygılı davranmasıyla, okuldaki bu yeni işbirliği
atmosferini yerel toplum da takdir ediyor.
Bölgedeki emniyet güçleri okul topluluğunun tamamlayıcı bir unsuru
85
86
GÜVENLİ OKUL
haline geldi ve hem resmi hem de gayri resmi açıdan öğrencilerle düzenli olarak etkileşim kurmaya başladı. Yetkililer spor projelerine katılıyor ve hem emniyet güçleri hem de diğer süreç ortaklarıyla düzenli
aralıklarda yapılan görüşmelerde öğrenciler görüşlerini belirtmek için
çok sayıda fırsat buluyor.
2.4 Farklı SSP’ler arasındaki etkileşim sayesinde çalışma sürecine yenilikçi
ve başarılı yaklaşımlar dahil ediliyor, SSP yetkilileri ve farklı okullara
bağlı diğer personeller düzenli aralıklarda bir araya gelerek fikirlerini
paylaşabiliyor ve hedefleri tartışabiliyor.
2.5 Bir dizi farklı harici hizmetin sisteme çekilmesi konusunda bir polis
bağlantısı da faydalı olabilir. Örneğin itfaiye yetkilileri, kasıtlı yangın
çıkarma ve kundaklamanın tehlikeleri ile yangın güvenliği konusunda
çocukları bilgilendirebilir. Yerel ambulans hizmetiyle veya toplu taşıma
görevlileri, güvenli kuruluşlar ve toplum kuruluşları gibi hizmetlerle de
buna benzer bağlantılar kurulabilir.
Risk
2.6 Okullar genellikle, çocukların sağlığı ve emniyeti konusunda endişelere sahip. Etkili bir SSP, çocuğun ve eğer gerekliyse ailenin herhangi bir
üyesinin emniyetini sağlamak üzere aksiyon alabilecek uygun hizmetlere erişimi veya bu hizmetlerle iletişimi iyileştirebilir. Benzer bir şekilde
SSP, süreç ortağı harici hizmetlerin bakımında olan çocuklar da dahil
olmak üzere okuldaki öğrenciler hakkında etkin ve kolay bilgi paylaşımı
da temin edebilir.
Kişisel bilgilerin paylaşımına yönelik kararlar her vaka için bağımsız
olarak alınmalıdır. Bilgi Paylaşımı: Pratisyen ve Yönetici Kılavuzu, herhangi bir birey hakkında emniyet güçleriyle iletişim halinde olduklarında pratisyenlerin, söz konusu bilgileri hukuki ve mesleki platformda
nasıl ve ne zaman paylaşabileceğine dair oldukça net ve pratik bilgiler
sunmaktadır. Okullar risk altındaki çocuklara yönelik çalışırken bunu
göz önünde bulundurmalıdır.
8. Özel faydalar
Öğrenci tarafında:
- Emniyet güçlerinin çatışmaları çözümlemek ve zararlı dav-
GÜVENLİ OKUL
ranışa müdahale için hazır beklediğini bilmek, daha güvende
hissetmelerini sağlıyor;
- Okula daha emniyetli bir şekilde gidebilecekleri konusunda
daha güvenli hissettikçe, öğrenimlerini de daha etkin bir biçimde sürdürebiliyorlar;
- Suça yönelik, toplum karşıtı veya ekstrem bir davranışın
içine çekilmekten nasıl kurtulacaklarını daha iyi algılayabilmekte ve emniyet güçlerinin toplumda ne yaptığı hakkında
daha fazla bilgi sahibi olabiliyorlar;
- Suça maruz kalırlarsa destek alıyorlar, suça maruz kalmaktan kaçınmak üzere yeni beceriler ediniyorlar, okula gidiş-gelişlerinde daha emniyetli hissediyorlar;
- SSP yetkilisiyle iletişim kurarak pozitif bir rol modeline sahip olmanın avantajlarından faydalanıyorlar.
Okul tarafında:
- Öğrenci davranışı ve derse devam konusunda iyileşme ve
daha düşük oranda dışlanma, daha yüksek akademik başarı;
- Bir suç işleme ve hasara neden olma riski en fazla öğrencilerin tespit edilmesi, soruşturulması ve desteklenmesi konusunda, emniyet güçlerinin sağlayacağı mesleki uzmanlık
üzerinden yardım alıyorlar;
- Şiddetli ekstrem eylem ve/veya çete kültürü mesajlarına
maruz kalma olasılığı en yüksek öğrencileri tespit etme ve bu
öğrencilere yardımcı olma konusunda destek alıyorlar;
- Öğrencilerin üstünde silah taraması, belirli bir nesne olup
olmadığına dair aramalar, okula yabancıların izinsiz girişinin
engellenmesi (şiddet ve istismar uygulayan yetişkinler dahil), öğrenciyi kontrol etmek veya etkisiz hale getirmek için
fiziksel güç gerektiren durumlarla ilgilenme gibi konular için
emniyet güçlerinin sunabileceği uzman desteğin avantajlarından faydalanıyorlar;
- Okul topluluğu üyelerinin tamamının daha güvende hissettiği daha sakin bir okul ortamı sağlanıyor, öğrenim ve başarıya daha fazla olanak tanıyan bir ortam elde ediliyor;
87
88
GÜVENLİ OKUL
- Çok kurumlu ekiplerle daha iyi entegre olunuyor, öğrenciler
ve ailelerine daha etkin destek sağlama konusunda yardım
sağlanıyor;
- Yerel toplumla daha iyi ilişkiler kuruluyor.
Emniyet güçleri tarafında:
- Sorunlar okul ortamında erken safhada tespit edildiğinden
ve giderildiğinden, çocuk suçlarında ve toplum karşıtı davranışlarda azalma;
- SSP’lerle kurulan ilişkilerin bir sonucu olarak, yerel emniyet güçlerine duyulan kamu güveninin artması; Suç önleme
ve erken müdahale konusunda emniyet güçlerine ait zamanın daha iyi ve daha verimli kullanılması sağlanıyor.
- Vukuatlı ve farklı bir önceliğe sahip çocuk yaştaki suçlular,
okullar ve çok kurumlu ekiplerle çalışılarak daha iyi desteklenebiliyor ve denetlenebiliyor;
- Suç veya toplum karşıtı davranışların tehdidi altında hisseden çocuk ve gençleri tespit edebiliyor ve destekleyebiliyorlar;
- Çete kültürü veya grup halinde işlenen suçlar, silah taşıma
veya şiddet içeren ekstrem davranışlarla ilişkili herhangi bir
sorunları olup olmadığını öğrenmek de dahil olmak üzere,
yerel suçlar konusunda çocuklarla konuşma fırsatı yakalayabiliyorlar;
- Çocuklar ve ebeveynleriyle daha iyi ilişkiler kurulabiliyor,
bu da genel toplum için kayda değer avantajlar sağlıyor.
Ebeveyn tarafında:
- SSP sistemi uygulanan okulda ve evden okula gidiş-gelişlerinde çocukların emniyeti konusunda daha rahat hissediliyor;
- Yerel toplumda ırkçılık, çete kültürü ve silah taşıma gibi
herhangi bir sorunun okul ortamına nüfuz etmeyeceğinden
emin olunuyor;
- Çocuklarının toplum karşıtı bir davranışa veya bir suça da-
GÜVENLİ OKUL
hil olma riski varsa, okulda bulunan emniyet güçlerinin buna
uygun bir biçimde müdahale edeceğinden emin olunuyor;
- Öğrencinin davranışı ve derse devamını üst düzeyde tutma ve akranlar arası tehditlerin önlenmesi konusunda öğretmenlerin, emniyet güçlerinin desteğini alacağından emin
olunuyor;
- Çocuklara emniyet güçlerine karşı güven aşılandığından ve
suçla ilişkili sorunlar karşısında sorumlu davranışların telkin
edildiğinden emin olunuyor.
- Yerel yönetimler ve diğer süreç ortakları tarafında:
- SSP’nin etkisi yardımıyla yakalanabilecek yerel ve ulusal
hedeflerden (emniyete ilişkin kamu algısına dair ölçütler dahil) faydalanılıyor;
- Etkin bilgi paylaşımından faydalanılıyor; okullar ve çocuklara yönelik hizmetlerin emniyet güçleriyle daha yakın çalışmalar yürütmesi, daha etkin emniyet sistemlerinin uygulanmasına olanak tanıyor.
- Çok kurumlu çalışmaların etkili yürütülmesi konusunda
destek alınıyor (öğrenciler ve ailelerine yönelik erken müdahale ve önleme stratejileri ile uygun durumlarda yerel Önleme ve Caydırma Sistemleri dahil).
9. Underley Hall okulundaki Vaka Çalışması
Underley Hall, Cumbria’da bulunan küçük bir özel yatılı okuldur. Yerel belediye meclisi, başöğretmen ve yerel polis teşkilatı okul içinde ve
dışında iyi davranışları pekiştirmek amacıyla Okul Güvenliği Ortaklığı
yaklaşımını kullanmaya karar verdi.
Bir polis memuru, okulda öğrenciler ile birlikte saygı ortamını sağlamak,
onların özgüvenlerini pekiştirmek ve çocukların, özellikle de erkeklerin,
rol modelleri ile çalışabilmelerine olanak sunmak, bunun yanı sıra genç
insanları teşvik edici ve cesaretlendirici projeler için gerekli maddi olanakları güvence altına almak için tam zamanlı olarak görevlendirildi.
Bu program sadece görevli polis memurunun değil, şehir konsey üyelerinin ve tabi ki okul çalışanlarının da aralarında oldukları tüm katılımcı-
89
90
GÜVENLİ OKUL
ların epey zaman ve çabasını gerektirmekteydi. Katılımcılar arasındaki
sağlıklı iletişim, anahtar nokta idi.
Fakat sonuçlar tüm çabaya değdi. Mahalli parkın banklarının yenilenmesinin de aralarında olduğu tüm özel projeler oldukça başarılıydı ve
çocuklara gerçek başarı duygusunu tattırdı. Sonuç olarak, öğrencilerin
okul içinde ve dışındaki davranışlarında gözle görülür bir iyileşme görüldü.
Vaka analizi:
Hampshire Gasport da bulunan Bridgemary Mahalli Spor Okulu’nda
OGO dört ana hedef belirledi:
I. Okulda ve cemiyetin genelinde suç olaylarını azaltmak.
II.Daha emniyetli ve korunaklı bir okul ortamı sağlamak.
III. Genç bireylerin okul eğitimlerine kesintisiz devam etmelerini sağlamak.
IV. Kabul edilemez davranışların giderilmesi için genç bireyler ile ilgilenmek.
Bu amaçlara ulaşabilmek için, daha güvenli okul ortaklığı memuru, okul
çevresinin suç önleme birimi görevlisi tarafından incelenmesini ve bunun sonucunda suça olanak sağlayacak durumların en aza indirgenmesi için gerekli bazı fiziksel değişikliklerin yapılmasını sağladı. Örneğin,
dersi asan ve sigara içen öğrencilere binadan çıkış imkanı sağlayan bir
kapı, yalnızca yangın esnasında açılabilecek yeni otomatik bir kapı ile
değiştirildi.
OGO memurunun CCTV kameralarının konumu ve kullanımına dair
teftişinin ardından, geliştirilmiş bir görüntüleme sistemi daha uygun
noktalara yerleştirildi. Bu sistemden elde edilen verilerin düzenli takibi sonunda, okula yeni başlayan öğrencilerin de yer aldığı pek çok olay
görüntülendi. Bunun sonucunda, yeni gelenleri bütünleyici bir şekilde
desteklemek için ‘Geçiş Takımı’ kuruldu. Okul personeli, oyun alanında
yaşanan olaylarda ve okul çevresinde sigara içme oranında kayda değer
bir düşüş gözlemlerken, öğrenciler de okul sınırları içerisinde kendilerini daha güvende hissettiklerini bildirdiler.
Okul yönetiminin en önemli endişelerinden biri de ısrarlı devamsızlık
GÜVENLİ OKUL
idi. Bu konuda alınacak tedbirler için OGO memuru, Okul Sosyal Dayanışma Birimi sorumlusu ve devamsızlık takibi sorumlusu ile görüştüler. Düzenli devamsızlık taramaları, ev ziyaretleri ve hareket planı alınan tedbirler arasında idi. 2006’ nın sonbaharında 129 öğrenci sürekli
olarak devamsızlık yaptılar, bu sayı 2007 yılının sonbaharında ise 73’ e
düştü.
10. Daha Güvenli Bir Okul Programının Kurulumu
3.1 Başarılı bir “Güvenli Okul Ortaklığı” için, okullar, polis teşkilatı ve diğer
önemli katılımcıların, üzerinde mutabakata varılan ortaklık prensiplerine, odak noktasına ve amaçlara sadık kalmaları gerekir. Pek çok OGO,
aşağıda belirtilen süreci izleyerek başarıya ulaştı:
“Güvenli Okul Ortaklığı”nın planlanması ve uygulanmasında izlenilen
adımlar;
1.Adım: İhtiyacın belirlenmesi ve desteğin seferber edilmesi.
2.Adım: Amaçlara öncelik verilmesi ve bağlılığın güven altına alınması.
3.Adım: İş planının uygulanması.
4.Adım: Sonuç değerlendirmesi.
(Odağın tekrar önceliklendirilmesi)
1.Adım: İhtiyacın Belirlenmesi ve Destek Sağlanımı
Güvenli Okul Programının kurulmasındaki hız, okulun liderlik takımı,
polis teşkilatı, ebeveynler ve genç insanların güvenliğiyle ilgilenen diğer yerel ortaklar (örneğin: Suç ve Uyumsuzlukla Mücadele Ortaklığı,
Davranış ve Okula Devam Ortaklığı, Çocuk Vakfı )gibi pek çok noktadan
kaynaklanabilir.
Süreci başlatmak için atılması gereken adımlarlardan bazıları aşağıdadır.
Okullar ve Yöneticiler
Konuyu Tartışın: Okulunuzun ya da okullar zincirinizin ihtiyaçlarını belirleyin ve “Daha Güvenli Okul Program”ına dâhil olmanın kurumunuza
91
92
GÜVENLİ OKUL
ne yarar sağlayacağını araştırın. OGO memurunun okulunuzda yapabileceğini tahmin ettiğiniz şeyleri düşünün.
Veliler, öğrenciler ve yöneticilerin yanı sıra, danışma kurulu ve onların
temsilcilerinden ortaklık için destek talep edin.
Yerel polis ile ortaklık kurma olasılığını tartışın. Size en yakın polis devriyesi iyi bir başlangıç noktası olabilir. Ortaklığın taraflarını -yerel yöneticiler gibi- bu görüşme sürecine uygun şekilde dahil edin.
Polis Teşkilatı:
Güvenli Okul Programından yarar sağlayabilecek okulları belirlemek ve
bu program sayesinde ulaşılabilecek amaçları belirlemek amacıyla yerel
istibaratı kullanın (komşu emniyet teşkilatlarından da olabilir).
Her biri için uygun desteğin seviyesine karar verebilmek ve ihtiyaçları,
sorunları ve sağlanabilecek faydaları göz önünde bulundurarak hangi
okullarda bu programın öncelikli olarak uygulanacağı konusunda karara varmak için okulların kendileriyle çalışın. Bazı okullar OGO programının sağlayacağı yoğun polis memuru/öğrenci etkileşiminden belirgin
biçimde fayda sağlayacaktır. Örneğin; bıçaklı saldırı olaylarının yoğun
olduğu bölgelerde, silahların yerini belirlemekte ya da çete olaylarını
azaltmakta OGO’dan yararlanılabilir. Etnik çatışma oranının yoğun olduğu okullardan (OGO) toplum bütünlüğü programları ile yarar sağlayabilirler.
- OGO bünyesinde görevlendirilmeye uygun personeli değerlendirin.
- OGO na katılma olasılığınızı, başöğretmenler ve bu olası ortaklıkta birlikte çalışmak istediğiniz diğer kişilerle görüşün.
- Okul sınırları içerisinde görev yapacak polis memurlarının
detaylı sicil kaydı isteniyorsa bunu sağlamak için harekete
geçin.
Ebeveynler:
- Gençlik Suç Önleme Eylem Planı (2008) velilerin okullardan OGO kurulumunu talep etme haklarını açıkça beyan
etmştir.
GÜVENLİ OKUL
- Konuyu başöğretmen ile ya da yönetici ile görüşün. Bunu
yapabilirsiniz, örneğin; veliler toplantısında ya da “Aile Birliği” aracılığıyla ya da aynı zamanda bir veli olan yönetici aracılığıyla.
Yerel Otoriteler/Çocuk Hizmetleri
- Yerel okulların ve polis teşkilatının var olan bağlantılarını
resmi okul güvenliği ortaklığı uygulamasına dâhil etmeleri
için nasıl teşvik edilip ve destekleneceğini düşünün.
- Yerel ihtiyaçları değerlendirin; özellikle de OGO programından fayda sağlaması muhtemel olan okulları tespit edin.
Öncelikli hedefler konusunda ortakların polis teşkilatı ve yerel okullar ya da ortaklığı uygulayan okullar ile iletişime geçmesi teşvik edilmelidir.
- Okul Güvenliği Ortaklığı için yerel bir plan geliştirin.
Engelleri ve Zorlukları Aşmak
3.3 OGO’nın faydaları çoğunluk tarafından gözlemlenip takdir edilirken, bu
programın uygulanmasında yerel ortakların endişe ettiği bazı noktalarda sorunlar çıkabilir. Bu bölüm bazı kilit sorunlara ve bu sorunları çözümüne değinmektedir.
3.4 Okullar bazen kendi sınırları içerisinde bir polis memurunun gözle görünür varlığını, dışarıya okulda davranışın başa çıkılamayacak kadar kötü
olduğu yönünde bir mesaj gönderebileceğinden endişe edebililer. Kimi
veliler ve yerel otoriteler de benzer kaygıları taşıyabilirler. Bu anlaşılabilir bir durumdur fakat aynı zamanda OGO nın amaçlarının yanlış anlaşıldığının da bir göstergesidir. OGO bir şeylerin ters gittiği mesajından
ziyade, bahsi geçen okulun, öğrencilerinin güvenliğini sağlamada ne
kadar kararlı olduğu mesajını vermektedir. Hali hazırda uygulanmakta
olan ortaklıklardan edinilen tecrübeler göstermektedir ki; bu ortaklığa
dâhil olduktan hemen sonra görülen faydaları takiben, ilk başta duyulan
çekingenlik yerini şevke bırakmıştır. OGO nın koyduğu olumlu hedeflerle ilgili en başta kurulan sağlıklı bir iletişim, veliler ve daha geniş çevre
arasında anlayışı sağlamada yardımcı olabilir.
93
94
GÜVENLİ OKUL
Dahası, OGO programını tüm okullarda kurmak, herhangi bir okulun
yaftalanmasının da önüne geçecektir.
Bazı polis güçleri bu ortaklık gereğince memurlarından feragat etmek
istemeyebilir ve diğer önceliklerin ikinci plana düşeceğinden endişe
edebilirler. OGO’nun devriye polislerle nasıl bağlantı kuracağı ve OGO
memurunun herhangi bir polis memurundan bazı farklı özelliklere de
sahip olmasının gerekliliği gibi uygulamaya dair diğer endişeler mevcuttur. Kimi polis memurları bu görevi kariyerlerine gölge düşürecek bir
tür işten uzaklaştırma gibi algılayabilirler. Fakat unutulmamalıdır ki:
- Polis Baş Komiserleri Birliği OGO programını ve bu program dâhilinde görevlendirilen polis memurlarını yerel polis
devriye ekiplerinin bir parçası olarak görmektedir.
- Polis memurları için gençlerle çalışmak, zorlu ama heyacan
verici ve mesleki gelişime katkıda bulunacak bir deneyimdir.
- Hala okuldayken genç insanlarla iletişime geçebilmek, ileride onların suçlu ya da kurban durumuna düşmeleri olasılığını belirgin şekilde düşürebilir ve böylelikle yerel suç oranını
aşağıya çekmede yardımcı olabilir. Bunun adalet sistemine
ve toplumun geneline büyük katkısı olacaktır.
3.6 Kaynakların elverişliliği de kimi zaman OGO için bir engel olarak algılanabilmektedir.
2.ADIM: Amaçlara öncelik verilmesi ve bağlılığın güven altına
alınması
3.7 Kilit rol oynayan ortaklar bir araya gelmeyi aşağıda belirtilen sebeplerden dolayı yararlı bulacaklardır.
- Amaçlar ve asıl hedefler sonuçlar konusunda anlaşmak,
- OGO kapsamında iş planı oluşturmak üzere bir protokol
üzerinde anlaşmak,
- Tarafların kendi görev ve sorumluluklarının bilincinde olduğundan emin olmak,
- Kaynak, finansman, ihtiyaç ve kapasite değerlendirmesi
yapmak,
GÜVENLİ OKUL
- Veliler ve daha geniş çevre ile iletişim konusunu gözden geçirmek,
- OGO yönetim şekline karar vermek.
3.8 OGO uyarınca, okulda görev yapan polis memurunun günlük faaliyetlerinin yönetimi konusunun net olması özellikle önem arz eder. Amaçların belirlenmesi ve bu amaçlara ulaşma konusunda yapılacaklara karar
verme noktasında okul ile birlikte çalışacak olmasına rağmen, OGO uyarınca görev yapan memur doğrudan hala kendi merkezine bağlıdır.
3.9 OGO uygulayan bazı okullar süreci daha sağlıklı yönetebilmek için, görevli memur, okul temsilcileri ve diğer bazı yerel unsurları da bünyesine
alan “Yönlendirme Grupları” kurmuşlardır. Bu, grupta bulunan öğrencilerin de seslerini duyurmasına yardımcı olmuştur.
3.10 Okullar, polis teşkilatı ve taraflar üzerindeki yükü azaltmak adına, OGO’
yu hâlihazırda uygulamakta olan grup ya da komitelerden de “Yönlendirme Grubu”nda yer almaları istenebilir.
3.11 Ortaklar, OGO gereksinimi konusunda bir mutabakata varmak içi çalışanların, dernek üyelerinin ve temsil organları, yerel medya, seçilmiş
üyeler ve alakalı toplum gruplarının da içinde olduğu tüm ilgilileri bilgilendirmelidirler.
Okul hayatına dâhil olmakta zorluk yaşayan öğrenci ve öğrenci ailelerine ulaşma konusunda özel gayret sarf edilmelidir.
95
96
GÜVENLİ OKUL
Arzu edilen sonuçlara nasıl ulaşılacağına dair OGO iş planı örneği
OGO TARAFINDAN
BELİRLENEN VE
SEÇİLEN SONUÇLAR
PARTNERLERIN ROLÜ
ÜZERİNDE ANLAŞILAN
ADIMLAR
Üzerinde anlaşılan oranda
devamı arttırmak öncelikli 10 aile ile ortaklaşa
çalışma
Davranışı ve derse devam
oranını iyileştirmek
Polis ve sosyal hizmetli
için
Okul sınırları içerisinde,
okul yolunda ve mahallede bulunan sorunlu
bölgelerin azaltılması
Okullar personel ayırmaya, polis destek sağlamaya
Okul gününün başında ve
onay verir ve her iki taraf
sonunda devriye gezme
da olayları önleme stratejisine uyarlar
Zarar vermesi en muhtemel olan öğrencilerle
yüzleşilmesi ve zarar
vermeyeceklerinden emin
olunması
Öğrecilere dair bilgilerin
paylaşılması amacıyla
haftalık bilgilendirme
toplantıları. Okulun
öğrencileri etkileyecek her
hangi bir polis ya da mahkeme kararındar haberdar
olması gerekir.
O yılın yöneticileri, risk
altında olan öğrenciler ve
onları koruma yöntemleri
konusunda anlaşmak için
OGO memuru, gençlik
suç önleme birimi üyeleri
ya da diğer ortaklarla
görüşürler.
Zararın sınırlandırılması
için tehlikeli olayların
önlenmesi ya da kontrol
altıına alınması
Kritik durumlarda herbir
ortağın üstleneceği görevin herkes tarafından
anlaşılması
Planlanan sürecin düzenli
aralıklarla gözden geçirilmesi, olası bir acil duruma işaret eden çağrıların
değerlendirilmesi
4. ADIM: Sonuçların değerlendirmesi ve yeni hedef belirleme
3.12 Etkili bir denetim ve değerlendirme, OGO da amaçlanan sonuçlar ile
gerçekte elde edilenlerin sağlıklı biçimde karşılaştırılmasına olanak sağlar.
3.13 Denetim kesintisiz olmalıdır. Ortaklara ve parasal katkıda bulunan taraflara programın sonuçlarına dair geri bildirimde bulunulmalı, böylelikle OGO programının gelişmesi ve yayılmasına katkıda bulunulmalıdır. Denetim, amaçlanan sonuçlara ulaşmada farklı ve yeni bazı eylem
GÜVENLİ OKUL
planları sunabilir ya da daha geniş çapta uygulamalara olanak sağlayacak yöntemler belirleyebilir.
3.14 Kimi OGO programları yıllık rapor ve iş planı oluştururlar. Bu, önümüzdeki yıl üzerinde daha fazla çalışılması gereken alanlara değinmekle birlikte, içinde bulunulan yılda yürütülen çalışmaları ve edinilen başarıları
da içeren kısa, basit ve net bir doküman olabilir. Finansmanın sorun
olduğu noktada, bu tür bir doküman, gelecekte yapılacak işleri de açıkça
planladığından ortaklardan edinilmiş para desteğini de güvence altına
alacaktır. Bu tür bir doküman valilik, polis teşkilatı ve diğer başka ortakların talepleri için de uygun olacaktır.
4. Sustaining the Safer School Partnerships Guidance (SSP)”Daha Emniyetli Okul Ortaklığı Sürdürmek” (SSP)
4.1 SSP niz (Daha Emniyetli Okul Ortaklığınız) aktif olduğunda, tüm görev
paylaşanların bu etkili ortaklığı nasıl sürdüreceklerine ve geliştireceklerine dikkat etmeleri gerekecektir. Ortaklığınızın uzun vadede kalıcı olmasına katkıda bulunacak önemli özellikler aşağıdakileri içermektedir:
- Etkili liderlik;
- Anlaşılır yönetim ve mesuliyet yapısı;
- Uygun becerilere ve yeteneklere sahip motive emniyet güçleri;
- Kadronun etkili işe alınma süreci, eğitimleri, gelişimleri;
- Devamlılık- aynı polis memurunun belirli bir süre aynı okula ya da okullar zincirine hizmet vermesi;
- Etkili bilgi paylaşımı;
- Tüm görev paylaşanlar arasında iyi iletişim;
- SSP nin Çevre Polis Organizasyonlarıyla bütünleşmiş olması;
- Sonuç verilerin değerlendirilmesi için anlaşılır protokoller,
amaçlar, hedefler ve mekanizmalar;
- Tamamlayıcı hedeflerle Children’s Trusts arasında etkili çalışma bağlantıları;
97
98
GÜVENLİ OKUL
Bu bölümde bahsedilenlerden bazılarına aşağıdaki bilgilerde detaylı yer
verilecektir.
11. Liderlik ve Yönetim
4.2 Ortaklığın güçlü liderlik anlayışı ve anlaşılır yönetimi hem okul bünyesinde hem de polis teşkilatında SSP nin başarısının devamı açısından
çok önemlidir. Bu ortaklığının aynı liderlik özelliklerini tanımlayan,
sorumluluğu okulların ve teşkilatın diğer esas görevi olarak gören bir
çerçeve altında idare edilmesi gerekmektedir. Hem okul hem de emniyet güçleri okul bünyesi ve kuvvetin yönetim çizgisi altında SSP mensuplarıyla bu işe gönül vermiş olmalıdır. Bu ortaklığın mensubu okulun
yönetim takımının toplantılarına davet edilebilir.
4.3 SSP idaresi ve sorumluluğu açık ve net olmalıdır. Bu ortaklığın İcra
Grubu ortaklara güvenilir idare sunmalıdır. Hâlihazırda bulunan yapılar SSP yi idare etmek için kullanıldığında, ortaklığın kesin bir şekilde
gündemde olduğunu garanti altına almalısınız.
4.4 Emniyet güçleri için, SSP çalışması çevre polis gruplarının liderlik ve
yönetim amaçlı bir parçası olarak düşünülmelidir. Ayrıca emniyet güçleri bu ortaklığın mensuplarının yerel Ulusal İstihbarat Modeli sürecine
aktif bir şekilde dâhil olduklarından emin olmalılardır. Aynı zamanda
yerel emniyet güçlerinin, okul ve ortaklarının okula giden çocuklar ve
gençleri içeren istihbarat önceliklerinden ve okul çevresi ile yerel halkın
nasıl daha geniş istihbarata sahip olabileceklerinden haberdar olmaları
gerekmektedir. SSP nin okula ve topluma uygun seviyedeki desteği verebilmek için Çevre Polis İstihbarat Grubunun değişmez bir parçası olarak
görülmesi oldukça önemlidir.
4.5 Yerel otoritelerin katılım ve desteği var olan SSP anlaşmasının düzenlenmesi ve desteklenmesi açısından önem taşımaktadır. Karşılaşabilinecek riskler doğrultusunda, gençler, aileleri ve okul birliği etkili müdahalelerin geliştirildiğinden ve yerine getirildiğinden emin olacaktır.
Risk faktörleriyle ilgili uygun bilgilerin nasıl paylaşılacağı ve bireylerle
ilgili bilgilerin güvenilirlik gereksinimlerine gölge düşürmeden karar
verme aşamasının nasıl bir parçası haline geleceği dikkatle değerlendirilecektir.
4.6 Okullar ruhsal ve fiziksel olarak bazı kolaylıkla zarar görebilecek öğren-
GÜVENLİ OKUL
cilerin ihtiyaçlarına gereken tüm desteği temin edemeyebilirler. Okullar
hedeflenen gençliğe destek organizasyonlarına dâhil olduklarında, belirli danışma yöntemleriyle doğru zamanda doğru desteğe ulaşma konusunda yardım alabilirler.
12. Kişisel Gelişim ve Eğitim
4.7 Ortaklık geliştikçe, tüm görev paylaşanların kişisel eğitim ve gelişimin
SSP nin amaçlarıyla aynı doğrultuda ilerlediğinden emin olmaları gerekecektir. Bu durum hem emniyet mensupları, hem PCSOs hem de okul
çalışanları için geçerlidir.
4.8 Gençlerle çalışmanın gerektirdiği becerileri bilmek ve emniyet mensupları için kişisel gelişim SSP yi oluşturmak için her türlü plana adapte
edilmelidir. Bu tamamen bazen polis güçlerinin polis memurunu görevlendirmesiyle bazen de en iyi çoklu görev dağılımı ile sağlanabilir. SSP
memuru okulda nasıl çalışılması gerektiği ve genç insanlarla nasıl kaynaşılabilineceği üzerine eğitime tabi tutulmalıdır. Bazı durumlarda SSP
memurları yeni mezun öğretmen görev destek programlarına katılırlar.
Aynı şekilde, öğretmenler ve diğer okul çalışanları da SSP memurunun
sorumlu olduğu görev tanımından haberdar olarak okulun disiplini, öğrenci katılımı ve öğrencilerin esenliği için bunun kendi günlük sorumluluklarıyla nasıl doğrudan bağlantılı olduğunu fark ederek bu durumdan
faydalanacaklardır.
4.9 ACPO emniyet güçlerinin eğitimi için, düzenlemeler SSP memurlarının eğitiminde doğru bir şekilde yer alsın diye daha farklı çalışmalar
geliştirecek, rehberlik yapacaklardır. Okullar öğretmenlerin ve diğer
çalışanların sürdürmekte oldukları kişisel gelişim için planlarının geliştirilebileceğini SSP nin de gelişimini dikkate alarak değerlendirmek
isteyeceklerdir.
4.10 Önceki bölümlerde bulunan 1.9 paragrafındaki tabloda önerildiği gibi
okullar sınıf içindeki çalışmanın SSP memuru için olan kapsamını dikkatle değerlendirmeyi isteyebilirler. Buna okul, SSP memuru ve emniyet
gücü ortak karar verilmelidir. Bazı SSP ler müfredat odaklı aktivitelerin
hem okulun hem de polis memurlarının önceliklerini belirlemek, işbirliğini güçlendirmek, paylaşılan değer yargılarının gelişmesine destek
vermek, öğrencilerle beraber güvenlik prensiplerini keşfetmek, suçun
99
100
GÜVENLİ OKUL
ve aşırı uç görüşlüğünün engellenmesi için etkili bir yol olduğunu ortaya
koydular. Ama yine de öğretmen ve okuldaki polis memurlarının görevleri arasındaki rollerin ayrımını yapmak görev içeriklerinin birbirini
tekrarlamaması açısından önem taşıyacaktır.
4.11 Gençleri risklerden haberdar etmek ve bunları minimuma indirmek, suçun doğurabileceği sonuçlar hakkında bilgilendirmek ve toplumlarına
yararlı birer birey haline gelmelerini sağlamak için SSP memurlarının
okul gezilerine, spor ve kültürel aktivitelere veya sosyal bilgiler derslerine katılması gibi farklı stratejiler geliştirilebilir.
4.12 SSP memurları planlama ve programın işleyişine katılımları açısından
okulla ilgili alınan kararlarda da önemli rol oynayabilir. Polis memuru güçlüklerle karşı karşıya kalmış öğrenciler de dâhil belirli gruplara
destek verebilirler ve bu gruplar için ne tarz bir desteğin faydalı olabileceğini yargılama hakkına sahip olabilirler. Bu gruba suç işleme potansiyeline sahip, kendini toplumdan soyutlamış, aşırı ve toplum tarafından
kabul görmeyecek davranışlar sergileyen ya da madde kullanımına eğilimi olan öğrenciler dâhil olabilir.
13. Bilgilerin Daha İyi Paylaşılması İçin Oluşturulan Protokol
4.13 Bilgi paylaşımı: Bilgi paylaşımının, ne zaman ve nasıl yapılması gerektiği, yasal ya da profesyonel olarak paylaşımını açıklığa kavuşturan ilgili
materyaller eğitimcilerin ve yöneticilerin kullanımlarına açıktır [176].
4.14 Gençlik Suçlarına önlemeye yönelik olan hazırlanmış planda suçluluk
durumuna duyarlılığı arttıracak bir dizi faktör tanımlandı. Bu geçerliliğe
sahip bilgilere ulaşım imkânı, bir SSP nin yüksek risk altında olan çocukları ya da gençleri erken tespit edebilme açısından çok iyi bir fırsattır. Plan aynı zamanda bu faktörlerin zayıf eğitim imkânları, tatminsizlik
ve iyi bir sağlığa sahip olmama gibi diğer olumsuz sonuçlarla da bağlantılı olduğunu ortaya koydu. Bu faktörlere cevap verebilecek etkin erken
müdahale gençlik suçlarını engelleme açısından hayati önem taşımakla
beraber daha fazla gence başarışının kapısını aralamaktadır. SSP’ler bu
faktörlerden bazılarının belirlenmesinde yardımcı olabilirler ve uygun
olan durumlarda yetkili hizmet verebilecek gruplarla işbirliği yapabilirler. Bu faktörleri aşağıdakilerle örneklendirilebilir.
- Çevre - Yaşam şartları iyi olmayan bir mahallede yaşamak,
GÜVENLİ OKUL
uyuşturucuya kolay ulaşım, mahalleye giren çıkan sayısının
çok olması;
- Aile - Zayıf ebeveyn desteği ve disiplini, aile içi çatışma, ailede bir suç hikâyesinin olması, ebeveynlerin anti sosyal ve
suça yönelik olan davranışlara müsamaha göstermesi, düşük
gelir, kötü yaşam şartları, aile içi şiddet deneyimi;
- Birey - Hiperaktivite ve ani karar verme dürtüsü, toplum
içersinde yerini bulamama ve terk edilmişlik hissi, erken yaşta suça karışma, uyuşturucu tüketimi, suça ve uyuşturucu
kullanımına meyilli arkadaşlıklar;
- Okul – Henüz ilkokuldayken başarı oranının düşük olması, başkalarını rahatsız edecek saldırgan davranışlar, okula
adapte olamama ve okul kırma;
- Diğer risk faktörleri – Örneğin, bilinen bir çete üyesine gösterilen ilgiyle gencin büyük bir değişime uğraması ve bu tarz
okul içerisinde karşılaşabilinecek risklerin toplum da oluşturabilecek zararlarından haberdar olunması.
4.15 Bir SSP memurunun ve diğer görev paylaşanların bu risk faktörlerinden
haberdar olması aşağıdakilere yardımcı olabilir:
- Okul içi veya çevresindeki problem oluşturabilecek sorunlu
bölgelerin belirlenmesi, hatta bazen aynı problemlerin bazı
öğrencilerin yaşamlarında belirlenmesi ve akabinde bir veya
daha fazla ortağın müdahale planlaması;
- Yaşamlarında yüksek risk faktörleri olan ve anti sosyal ya
da suça yönelik davranışlara yatkın çocukların, gençlerin
ve ailelerinin belirlenmesi; Bilgilere kolay ulaşım ve kaliteli
analiz etme teknikleri daha detaylı bir değerlendirme ve beraberinde gelen erken önlem ve müdahale şansını mümkün
kılacaktır;
- Okul içerisinde diğerlerinden gelebilecek zararlara karşı
çocuğu muhtemel sıkıntılardan koruyacak kararların alınabilmesi için özellikle yüksek hassasiyete sahip öğrencilerin
belirlenmesi;
101
102
GÜVENLİ OKUL
- Yetkili kurumlara belirlenen zorluklarla karşılaştıklarında
birlikte çalışabilecekleri düzgün bir planın geliştirilmesi;
- İhtiyaç duyulduğunda yaptırım uygulanması: Okul içersinde ya da civarında okuldan öğrencilerin mağdur ya da suçlu
olarak karıştığı her türlü kötülüğü içeren suçlar olabilir. En
etkili ortaklık yaklaşımı yaptırım odaklı olabilir;
- Polis memurlarının ortaklarla, çocuklarla, gençlerle birlikte
çalışabilmesi ve gençlerin başlarının derde girmesini engellemek amacıyla ailelerine yardım edebilmesi için etkin müdahaleci rolünü üstlenmesi ve komşu polis güçleriyle bağlantılarının olması.
14. İletişim
4.16 SSP’nin sürdürülebilirliği ve etkili olması açısından iletişim çok önemli
bir araçtır. Ortaklar arasındaki kararlılık ve hevesli çalışmanın devamı;
çalışanlar, öğrenciler, aileler ve yöneticileri içeren ilgili birimlere destek
oluşturmak veya geliştirmek için kullanılabilir. SSP’ler her fırsatta gençlerin katılımını sağlamalıdırlar.
4.17 İletişim, nasıl engellerin ve manilerin aşılmasında yardımcı olabiliyorsa, SSP oluşturulurken ortaklığın devamını da sürdürebilir. İnsanlara
ortaklığın tanımını sürekli anlatmak, planlamada ebeveynlerin ve öğrencilerin katılımını sağlamak ve SSP’nin ne yapacağına karar vermek
önemlidir. Bu tabii ki ebeveynlerin ve öğrencilerin isteklerinin SSP’ye
okul ve polis teşkilatı tarafından verilen operasyona yönelik gerekliliklerden baskın çıkacağı anlamına gelmemektedir. Ama yine de görüşleri,
istekleri ve aktiviteleri planlarken veya programları geliştirirken dikkate
alınmalıdır.
4.18 Öğrencileri planlama aşamasına dahil edebilmek için, partnerlerin
gençlerle, ebeveynleriyle ve halkla iletişim kurabilecekleri platformları
kendilerinin geliştirmesi gerekir. Bu SSP’nin verdiği onların ihtiyaçlarıyla ilgilendikleri mesajını kavramalarına yardımcı olacaktır. Saldırgan
tavırlı olan ve şiddet içeren davranışlarda bulunan gençleri topluma kazandırmak için de örnek çalışmalar planlanacaktır.
GÜVENLİ OKUL
e) Finlandiya Modeli:
1. Finlandiya’da okul — Ülkenin Başarı Anahtarı [2]
Finlandiya’nın Ankara Büyükelçiliği, Finlandiya okullarının başarısında okul
binalarının ve öğrenim ortamının önemli bir faktör olduğunu belirtmektedir.
Finlandiya’nın eğitim sistemi;
Rekabet ve karşılaştırma yerine geniş kapsamlı okullar öğrencilere bir birey
olarak destek ve rehberlik sunar.
15 yaşındaki Finli öğrencilerin tekrarlanan başarısı ve her yıl OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) tarafından düzenlenen PISA (Uluslararası
Öğrenci Değerlendirme Programı) çalışmalarıyla ölçülerek ortaya konan yetenekleri pek çok ülkenin dikkatini çekmiştir.
Fm eğitim sisteminin güçlü yönlerinden bir tanesi ekonomik veya sosyal geçmişi ne olursa olsun herkese aynı eğitim fırsatlarını sunabilmesidir. Rekabet
ve karşılaştırma yerine geniş kapsamlı okullar öğrencilere bir birey olarak
destek ve rehberlik sunar.
Öğretmenler yüksek düzeyde eğitime sahiptir. Eğitim bilimlerinde kapsamlı
çalışmalar ve okul branşları da dahil olmak üzere eğitimin her düzeyi için öğretmenlerin lisansüstü derecesine sahip olması zorunludur. Öğretmenlik çok
saygı duyulan bir meslektir.
Hemen hemen tüm konular veya konuların çoğunluğu için öğrencilerin öğretmenleri aynıdır. Eğitimin aynı öğretmenle sürdürülmesi öğrencilere hem duygusal olarak destek olmakta hem de güven hissi vermektedir. Bu durum sınıf
ortamının da ayırımcılıktan ve tacizden uzak olmasını sağlamaktadır. Öğrenme performansının notla değerlendirilmesi genellikle öğrencilerin beşinci yılı
tamamlamasından sonra başlar. Öğrenciler ve öğretmenler arasındaki ilişki
rahat ve dostanedir ve motivasyon ceza yerine teşvik esaslıdır.
Kapsamlı okulun sonrasında öğrencilerin eğilimlerine göre genel ve mesleki
eğitime yönelme fırsatı vardır. Kişiler yaşamları boyu farklı şekillerde eğitim
görmeye devam edebilirler. Finlilerin yüzde yirmibeşi üniversite veya teknik
yüksek okul (politeknik) derecesine sahiptir. Bu oran 25-34 yaş grubu için
yüzde otuzaltıdır.
“Eğitim Küçük Bir Ülkenin Güvencesidir”
103
104
GÜVENLİ OKUL
Snellman (1806-1881), Fm ulusal kimliğinin ortaya çıkmasında çok önemli ve
benzersiz bir rol oynamış filozof, eğitimci, gazeteci ve politikacıdır.
Snellman’a göre modern dünyada iyi eğitilmiş, yüksek becerilere sahip bir nüfus bir ülkenin başarısının anahtarıdır.
1900’lerin ikinci yansında Fm toplumunun dünyanın en zengin ülkeleri arasına girmesi büyük ölçüde nüfusun kamu eğitimine yönelik talebinden ve ülkenin bu doğrultuda eğitime yaptığı yatırımdan kaynaklanmaktadır.
Fm eğitim sisteminin halen devam eden başarısının temelleri 1800’lerde alınan kararlarla atılmıştı. Finlandiya, tüm ulusun eğitim almasına karar vermişti. Bu yolla, ülkede eğitilmiş bir elit kesim ile eğitilmemiş düşük sınıf arasındaki sosyal eşitsizliklerden kaçınıldı. Finlandiyalıların öğrenme tutkusu da
eğitime olan genel inancın yaygınlaşmasına neden oldu.
2. Küresel sorunları eğitimle çözmek;
Günümüzde iklim değişikliği, küresel ekonomik dalgalanmalar, giderek yaşlanan nüfus, modern teknolojiyle ilişkili riskler, salgın hastalıklar ve kitlesel
göç gibi toplumların karşılaştığı güçlüklere çözüm bulmak yaşam stillerinde
değişiklik yapmayı ve yeni aktivizm çeşitlerini beraberinde getirmektedir.
Finlandiya’da ve dünyanın her yerinde büyüyen bilgi seli ve insan hareketleri geleneksel eğitim için yeni zorluklar yaratmaktadır. Bir eğitim sistemi ne
kadar güçlü olursa olsun başarısını devam ettirebilmek için sürekli geliştirilmeye ve yenilenmeye ihtiyaç duyar. Bir ulus ne kadar iyi eğitilirse günümüz
dünyasının zorluklarıyla baş etmek için de o derece donanımlı olacaktır.
Eğitim ve demokrasi modern toplumun temel taşıdır.
Fm eğitim sistemi, yüksek kalitesinin bir milletin en değerli kaynağı insanları
olduğuna ve bu nedenle kaliteli eğitime erişimin esas olduğuna inanan ulusal
zihniyet ile açıkça desteklenmektedir.
Fm devlet ve belediye bütçesinin yüzde 11-12’si eğitime harcanmaktadır. Böylece okul öncesi, temel eğitim, orta okul, mesleki eğitim, yüksek eğitim ve sürekli ve lisansüstü çalışmalar ücretsiz, serbest erişkin eğitimi kısmen ücretli
olmaktadır. Bu yapı, Finlandiya’da yaşayan herkes için mevcut olan yaşam
boyu öğrenmenin omurgasını oluşturmaktadır. İlköğretim sisteminin kurulması güçlü ulusal bilincin uyanışıyla ilişkilidir. Yerel okullar ve güven yüksek
kalitede okullaşmanın anahtarıdır.
GÜVENLİ OKUL
Finlandiya’da toplam 550.000 öğrencinin gittiği yaklaşık 3.000 kapsamlı okul
bulunmaktadır. Pratikte belediyeler öğretimin düzenlenmesinden sorumludur. PISA çalışmasının en önemli bulgularından biri tüm katılan ülkeler içinde okullar arasında en az farkın Finlandiya’da olduğudur.
Bu sonuç yerel okul ilkesi, yüksek düzeyde eğitim almış öğretmenler ve güven
kültüründen kaynaklanmaktadır.
Yerel okul ilkesi tüm çocukların ve genç erişkinlerin ailenin sosyal statüsüne göre ayrılmadan evlerine en yakın okullara gitmesi anlamına gelmektedir. Okullarda ciddi ölçüde yüksek standartların olması nedeniyle ebeveynler
genellikle yerel okullardan memnundur. Ruhsata tabi olan bazı özel okullar
mevcuttur ancak bu okullar da kamu kaynaklarından yararlanmakta, ulusal
müfredatı takip etmekte ve bulundukları mahalleden de öğrenci kabul etme
zorunluluğuna uymaktadır.
Öğretmenler öğretim yöntemlerini kendileri seçmektedir. Öğretmen eğitimi
hem pedagojik becerileri hem de detaylı müfredat konularını içermektedir.
Müfredat ve öğrenim amaçları ulusal düzeyde kararlaştırılmakla beraber öğretmenler sınıfta kullanacakları yöntemleri serbestçe seçebilmektedirler.
Okulların gelecekte karşılaşacağı en büyük güçlüğün, okulla ev arası işbirliğinin geliştirilmesi ve okullarla okul çevresi arasındaki diyaloğun ilerletilmesi
alanında olacağına inanılmaktadır.
Öğle yemeği molasının amacı, okulda çocukları canlandırması ve günün geri
kalanını daha kolay geçirmelerine yardımcı olmasıdır. Aynı zamanda gelenekler, sağlık ve beslenme konusunda bir nevi ders niteliğindedir.[2]
105
14- Türkiye’de Okul Güvenliği
Uygulamaları
a) Okul Güvenliğine Genel Bakış
Ş
İDDET OLGUSU toplumlarda yüzyıllardır var olmasına, hatta insanlık tarihi
kadar eski olmasına karşın, uzun yıllar okullarda ciddi bir sorun olarak algılanmamıştır. Okullarda, meydana gelen şiddet olaylarının diğer ülkelerde
olduğu gibi ülkemizde de arttığı dikkati çekmektedir.
Okulların temel sorumluluklarından biri, öğrencilere, istenmeyen davranışlardan ve örneklerden arındırılmış bir çevre sunmaktır. Okulda güvenliğin
sağlanması ve öğrencilerin kendilerini huzurlu hissetmeleri, okullarda eğitimin sürdürülebilmesinin de ön koşullarından biridir.
Şiddetin öğrenciler üzerindeki zararları fiziksel, psikolojik ve gelişimsel olabilmektedir. Şiddetin daha çok fiziksel zararları üzerinde durulsa da, şiddete
uğrayan öğrencilerin stres, kaygı gibi psikolojik belirtiler de gösterdikleri bilinmektedir. Bazı araştırmalar, şiddete tanıklık eden öğrencilerin de psikolojik olarak etkilendiklerini ortaya koymaktadır. Şiddet, öğrencilerin akademik,
fiziksel ve sosyal gelişimlerini yavaşlatarak öğrencilerin kapasitelerini maksimum düzeyde ortaya koymalarını engellemektedir. Şiddet veya zorbalığa
uğrayan öğrencilerin önemli bir bölümünün okul sevgilerinin azaldığı, zorba
öğrenciler yüzünden okula gitmekten korktukları saptanmıştır [24].
Ülkemizin yaklaşık %33 ünü oluşturan 18 yaş altı çocuk ve genç nüfusun gü-
107
108
GÜVENLİ OKUL
venli bir ortamda gelişimlerini ve eğitimlerini tamamlamaları, ülkemize ve
toplumumuza yararlı bireyler olarak yetişmeleri, sosyal devlet anlayışının en
önemli öğelerinden birisidir. Ülkemizin gelişmiş çağdaş ve demokratik ülkeler
arasında hak ettiği yeri alması yaşadığımız çağın gereklerine uygun gelişim
ve değişim sağlaması çocukların ve genç nüfusun nitelikli yetiştirilmeleri ile
doğru orantılıdır. Çocuk ve gençlerin şiddetten ve kötü alışkanlıklardan ve her
türlü istismardan korunması ve gelişimlerinin sağlanması, vazgeçilmez bir
gerekliliktir. Çocuk ve gençlere zarar verebilecek hareketlerin her geçen gün
yaygınlaşma eğilimi göstermesi özellikle eğitim yaşındaki çocuklara yönelik
şiddet hareketleri, kötü alışkanlıklar, çocuklar ile gençleri suça iten faktörlerin
varlığı önemli bir güvenlik risk ve tehlikesi oluşturduğundan öğrenci ve okul
güvenliği uygulamalarına öncelik ve önem verilmesini gerektirmiştir.
Okul güvenliği, okul ve çevresinin güvenliğini sağlamayı amaçlayan düzenlemeler ile birlikte okul personelinin, öğrencilerin ve ailelerin okula olan bağlılıklarını artırmaya yönelik faaliyetleri de kapsayan bir güvenlik yapılanmasıdır. Okul güvenliği genel anlamda öğrenci ve okul personelinin okul içersinden
ve çevresinden kaynaklanan suç, şiddet, saldırganlık, zorbalık, hırsızlık, vandalizim, alkol, sigara ve uyuşturucu madde kullanımı, cinsel ve ırksal taciz gibi
istenmeyen davranışlara karşı korunmaları ve okulda bir kriz ortamı yaratabilecek olağan üstü hallerde (örn: silahlı saldırı, yangın, deprem, sel gibi) can
güvenliklerinin en üst düzeyde sağlanması olarak da tanımlanmaktadır [122].
Okul güvenliğinden amaç, öğrenci, öğretmen, aile ve okul çalışanlarına güvenli bir ortamda olduklarını hissettirmek ve güven içinde yaşamlarını sürdürebilmeleri için huzurlu bir iklimi oluşturmaktır.
b) Türkiye’de Okul Güvenliği Risk Analizleri
Ülkemizde okullarda meydana gelen şiddet olaylarının tespiti amacıyla değişik yıllarda bir çok araştırma yapılmıştır. Söz konusu araştırma ve incelemeler sonucu tespit edilen risk ve durumların analiz edilerek şiddet olayları ve
problemlerin nedenlerinin ortaya konulması, şiddetin önlenmesi ile müdahale yöntemlerine yönelik prosedürlerin geliştirilmesi açısından önem kazanmaktadır.
Şiddetin çok sayıda ve çok yönlü nedenleri olabilir. Şiddetin okula bağlı nedenlerinin yanında çocukların kendilerini ne kadar okula ait hissettikleri ve
GÜVENLİ OKUL
bunları etkileyen faktörleri belirlemekte önemlidir. Okula aidiyet ve şiddet algısında okula bağlı nedenler arasındaki ilişki iyi incelenmelidir.
Öğrenciler anne ve babaları ile geçirdikleri zamandan daha fazlasını okulda
arkadaşları, okul çalışanları ve öğretmenleri ile geçirmektedir. Okulların temel amaçları öğrencilerine eğitim sağlamak olsa da aynı zamanda çok önemli
bir sosyalleşme ortamı sağladıkları da açıktır [79].
Araştırmalarda öğrencileri okuldaki yetişkinlerle ve sınıf arkadaşlarıyla kurdukları ilişkilerin ve okulun yapısal özelliklerinin (okuldaki öğrenci sayısı,
öğrenci-öğretmen oranı, okuldaki alan ve sosyal aktiviteler gibi) öğrencilerin
akademik başarılarının yanında sosyal gelişimlerini de etkilediğini göstermektedir [80].
Okuldaki atmosfer, özellikle okulun öğrenciler tarafından bir toplum (community) olarak algılanmasının akademik ve sosyal becerilerine etkisi psikologlar ve sosyologlar tarafından önemle üzerinde durulan bir konudur. Aidiyet duygusu genellikle ergenlik döneminde önem kazanmaktadır. Kendilerini
okula ait hissetmeyen ve okula gitmeye değer vermeyen öğrencilerin yıl içinde
derslerine daha az devam ettikleri, hatta daha yüksek olasılıkla okula gitmeyi
tamamen bıraktıkları belirlenmiştir [81].
Öğrencinin okula aidiyet duygusu azaldıkça daha riskli davranışlarda bulunma olasılıkları ve suç işleme eğilimleri artmakta ve akademik motivasyonları
azalmakta, derslerde başarısız olmakta ve hatta depresyon ve saldırganlık gibi
sorunların arttığı görülmektedir [82].
Okula aidiyetleri daha yüksek olan öğrencilerin ise öğretmen ve arkadaşları ile
iyi ilişkiler kurduğu, okula karşı daha sıcak ve pozitif tutumları olduğu, okullarını sevdikleri ve derslerini daha önemsedikleri, ders ve ders dışı sosyal aktivitelerde daha çok yer aldıkları ve sonuç olarak daha olumlu bir okul deneyimine ve daha başarılı akademik hayata sahip oldukları gözlemlenmiştir [83].
Öğrencilerin okula aidiyetleri ile okulda şiddete başvurmaları arasındaki ilişkinin varlığı gözden kaçırılmamalıdır.
c) Okulun Davetkar Yapısı ve Güvenlik İlişkisi
Davetkar teori insanların birbirleriyle ilişki kurduğu süreçlerin insan, yeri, zaman gibi farklı unsurlar göz önünde bulundurularak şartlar ve çevre ile uyumlu bir sürekli bir değişime tabi tutulmasını temel almaktadır. [4]
109
110
GÜVENLİ OKUL
Bu yaklaşım okul güvenlik stratejileri geliştirmeye yönelik bir teori olmaktan
ziyade okulda güvenliğin sağlanmasında başvurulacak yaklaşımlara temel bir
felsefe belirlemeyi amaçlamaktadır(Murkey).[5]
Davetkar teorinin, özellikle davet eden ve davet edilen arasında aktif bir ilişkinin varlığına işaret etmesi sebebiyle seçildiğine vurgu yapılmaktadır [3]. Bu
yaklaşıma göre okul güvenliğini sağlama ve suçu önleme merkezli geliştirilen
önlemler okulun ve öğrencilerin farklı özellikleri okul başarısı ve okul kültürü gibi faktörler incelenmeden başarılı olamamaktadır.[6] Davetkar teori
okul kültürünün ve okul içerisinde bireylerin birbiriyle ilişkilerinin dönüştürülmesinde beş faktörü (5P) ön plana çıkarmaktadır. Bunlar; insan (people),
mekan(place), politika(policy), program(programme) ve süreçtir(Process).[3]
Şekil : Davetkar Yaklaşımın Kavramları [3]
Bu kavrama göre okulların toplum içerisinde cazibe merkezi olmaması öğrenciler arasında uyumsuzluk ve dışlanmışlık algısını beraberinde getirmektedir.
GÜVENLİ OKUL
Öğrencilerdeki potansiyelin fark edilmesi ve bu potansiyelin olumsuz yönde
değiştirecek güçlerin belirlenmesi ve ortadan kaldırılmasını hedefleyen doğru
mesaj ve iletişimin uygulamadaki kuramıdır [126]. Davetkar kuramın dört temel dayanak noktası; saygı güven, iyimserlik ve kasıt olarak belirtilmektedir.
111
15- Türkiye’de Okul Güvenliğine İlişkin
Genel Değerlendirme
a. Rize, Tunceli, Kırşehir Emniyet Müdürlüğü Modeli – İl Emniyet Müdürü Osman
ÖZTÜRK
T
1. Okul Polisliği Projesi – Güvenli Okul
ÜRKİYE’DE uygulamaya konulan ilk güvenli okul projelerinden birisidir. Bu
proje ile; okullar ve çevresinde, öğrenci, öğretmen ve okul çalışanlarının güvenliğini etkin bir şekilde sağlamak amacıyla bir plan ve proje hazırlanarak
uygulamaya konulmuştur. Öğrenci, öğretmen, aile ve Polis işbirliği ve koordinasyonunun en üst düzeyde sağlanarak okul ve çevresinde oluşabilecek olay
ve suçlara yönelik önleyici ve müdahale edici çalışmaların yapılması ve güvenli okul algısının güçlü bir şekilde hissettirilmesi amaçlanmıştır. Hazırlanan
“Alo Okul Hattı” okul ve öğrenci güvenliği uygulama planı doğrultusunda titiz
bir çalışma sürdürülmüştür.
Rize Valiliğinin koordinesinde İl Emniyet Müdürlüğü ve İl Milli Eğitim Müdürlüğünün etkin işbirliği ile uygulamaya konulan proje ile,çocuk psikolojisi
ve pedegojisi konusunda eğitilmiş bir bayan ve bir erkek Polis Memurundan
oluşan Okul Polisleri okullarda görevlendirilmiştir. Okul yöneticisi, öğretmen, aile ve Polis arasında uyumlu ve dengeli bir güvenlik iş birliği modeli
yaratılmıştır. Öğrenciler ile olumlu ilişkiler kurularak onların gözünde güvenebilecekleri ve güvenlikle ilgili sorunlarını paylaşabilecekleri bir Polis Amca
113
114
GÜVENLİ OKUL
ya da Polis Abla algısı oluşturulmak istenmiştir. Öğrencilerin ve ailelerin kendini güvenlik risk ve tehditlerine karşı koruyabilmeleri için bölgede meydana
gelme olasılığı bulunan olay ve suçlara karşı kendi duyarlı olmalarına ve bu
tür suçlarla karşılaştıklarında nasıl hareket etmeleri gerektiğine dair bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışma sayesinde il düzeyinde okullar ve
çevresinde meydana gelen suçlarda ciddi azalma olmuştur.
2. Projenin Amacı:
Okullarda güvenli eğitimin sağlanmasına yönelik koruyucu ve önleyici önlemlerin tespiti ile arttırılmasına yönelik olarak çocuk ve gençlerin güvenli ve huzurlu bir ortamdan eğitim-öğretim görmelerini sağlamak bu hizmetlere ilişkin
koruyucu, önleyici ve destekleyici önlemleri almak, bu yönde ilgili kurum ve
kuruluşlar ile işbirliği yapılması amaçlanmıştır.
Bu kapsamda Rize ilindeki okullarda 2002-2003 eğitim ve öğretim yılında
öğrencilerin kendilerine “Ağabey, Abla, Teyze ya da Amca” kadar yakın görebileceği, güvenlik ile ilgili sorunlarını rahatça iletebileceği, kötü niyetli kişilere
karşı kendilerini daima koruyacak bir polisin varlığını hissedebileceği bir yapı
ve ortam oluşturabilmek amacıyla “Okul Polisliği Projesi – Güvenlik ve Uygulama Planı” hazırlanmıştır.
Bundan amaç okullar ve çevresinde Trafik, Asayiş, Terör ve Narkotik yönünden meydana gelmesi olasılığı bulunan suçlara karşı gerekli önleyici çalışmaları yapmak ve suç meydana geldiğinde yakalamaya yönelik kontrolleri koordine etmektir.
Her okulda eğitim döneminde görev yapmak üzere bir bayan ve bir erkek Polis
Memurunun,Okul Polisi olarak görevlendirilmesi ve “Alo Okul Hattı” oluşturularak bu hat üzerinden okullar ve öğrenciler ile aileler arasında iletişimin
sağlanması,meydana gelme olasılığı bulunan olay ve suçların tespit edilerek
gerekli önleyici ve müdahale edici çalışmaların yapılması planlanmıştır.
Ana konsept geleceğin büyükleri olacak öğrencilerin üzerinde bir Polis Amca
veya Polis Abla imajı yaratarak gelecekteki Polis-Halk ilişkilerine ivme kazandırmak, öğrencilere Polisi sevdirmek ve onların güvenliğini en üst boyutta disiplinli, eğitimli ve bilinçli bir şekilde sağlayarak, Devlete olan sevgi ve güveni
en üst düzeye çıkarmak hedeflenmiştir.
a. Bu proje ile okul yöneticileri, öğretmenler ve rehber öğretmenler-
GÜVENLİ OKUL
le güçlü bir işbirliği kurulmuştur. Okullardan gelen bilgi ve talepler
doğrultusunda Okul Polisleri, okul güvenliği ile görevlendirilen birim ekipleri ve Yunus Timleri okullara giderek gereken işlemleri yapmışlardır.
b. Öğrencileri suç ve suçlulara karşı korumak için değişik konularda
toplantılar ve paneller yapılmıştır.
c. İl düzeyinden meydana gelen olaylar ile meydana gelme olasılığı
bulunan olaylar konusunda bilgilendirilmeleri sağlanmıştır.
d. Broşür, pankart ve diğer eğitici materyallerden bastırılarak öğrenci, öğretmen ve ailelere dağıtılmıştır.
e. Günlük yaşamlarında kendi güvenliklerini sağlayacak bir güvenlik
refleksi edinmelerine çaba gösterilmiştir.
f. Ekonomik durumu iyi olmayan öğrenciler ayrımı yapılmaksızın
tüm öğrencilere istekleri doğrultusunda eğitim araç, gereç ve kıyafet
yardımında bulunulmuştur.
g. Alo Okul Hattı tarafından okullardan gelen şikayet ve dilekler tespit edilerek okul yönetimi ile uyum içerisinde çözümlenmesine çalışılmıştır.
h. Bu proje sayesinde okullar, Okul Polisi tarafından daha güvenle
korunmuş, öğrenci, öğretmen, aile ve Polis işbirliği en üst boyutta
sağlanmıştır.
i. Suç işleme eğilimi olan çocuklar ile ailelerinin ekonomik veya ailevi nedenlerle ilgilenemediği sahipsiz durumdaki çocuklara sıcak
bir dost eli uzatılmış ve topluma kazandırılmalarına yönelik rehber
öğretmenlerin ve psikologların katıldığı programlar uygulanmıştır.
b) Güvenli Eğitimin Sağlanmasında Polis Teşkilatının Rolü: Güvenli Okul – Güvenli Eğitim İşbirliği Projesi Örneği [141]
Bu çalışma ile yaklaşık 18 yaş altı 24 milyon çocuk nüfusumuzun yarısından
fazlasını oluşturan ilk ve ortaöğretim çağı çocuklarımızın ve gençlerimizin gelişimlerini sağlıklı yaşam şartları içinde tamamlamaları, ülkemize ve topluma
yararlı bireyler olarak yetişmeleri, sosyal devlet anlayışının vazgeçilmez bir
gerçeğidir. Çocuk ve gençlerin güvenli ve huzurlu bir ortamda eğitim-öğretim
görmelerini sağlamak, bu hizmetlere ilişkin koruyucu, önleyici ve destekleyici
115
116
GÜVENLİ OKUL
güvenlik tedbirlerini almak, bu yönde ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliğinde bulunmak Emniyet Teşkilatının önemli ve öncelikli temel görevleri arasında yer almaktadır. Bu çerçevede İçişleri ve Milli Eğitim Bakanlıkları arasında
imzalanan “Güvenli Okul – Güvenli Eğitim” işbirliği projesi uygulaması ile,
okullarda güvenli ortamın iyileştirilmesinde önemli başarılar elde edilmiştir.
Bu projenin uygulanması sonucunda İçişleri ve Milli Eğitim Bakanlıkları tarafından imzalanan protokol neticesinde başlatılan işbirliği projesi kapsamında ülkemizin 81 ilinde iki bakanlığa bağlı kurumların öncülüğünde ve diğer
kamu kurumlarının da destekleri ile okullarda güvenliğin sağlanması amacıyla çok yaygın ve etkili çalışmalar başlatılmıştır. Yapılan ilk değerlendirmelerde, okullarda meydana gelen şiddet ve şiddet içerikli olayların önlenmesinde
önemli başarılar elde edilmiş, öğrencilerin daha güvenli ve huzurlu bir ortamda eğitim görmeleri sağlanmıştır. Bununla ilgili olarak alandaki uygulayıcıların illerinde bulunan üniversitelerin projelere katılımlarını sağlayarak gerekli
akademik desteği almaları önemlidir.
c) Okul ve Okul Güvenliğinin Sağlanması – İstanbul Örneği – Dilek AYDEMİR,
Mehmet S. GÜÇER [140]
Bu çalışma ile İstanbul Kent Güvenliği Projesi kapsamında okul ve okul çevresi güvenliğinin sağlanmasına yönelik İstanbul’da gerçekleştirilen anket, uzman mülakatları, çalıştay ve seminerlerden elde edilen bulgular, okul güvenliğinden sorumlu aktörlerin tanımlanması, okul ve okul çevresinde öğrencileri
tehdit eden tehlikeler ve okul güvenliği üzerine yapılmış farklı çalışmaların
değerlendirilmesine ilişkin sonuçlar sunmuştur.
İstanbul Kent Güvenliği Projesi kapsamında İstanbul çapında gerçekleştirilen
anket çalışması, İstanbul’un 32 ayrı ilçesinde yaşayan mahalle sakinlerinin
okulda öğrencileri tehdit eden en önemli tehlikenin ne olduğuna dair fikirlerine işaret etmektedir. Buna göre; uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü arkadaş
çevresi ve okul düzeninin ve okul çevresinin bozukluğu okulda öğrencileri tehdit eden unsurlar olarak sıralanmaktadır.
İstanbul Kent Güvenliği Projesi kapsamında İstanbul’da gerçekleştirilen anket
çalışmasının sonuçları, mahalle sakinlerinin okul güvenliğinin sağlanmasında okul yönetiminin ve polisin rolüne dair fikirlerini sunmaktadır. Sonuçlara
GÜVENLİ OKUL
göre mahalle sakinleri, okul güvenliğinin sağlanmasına yönelik okul yönetimlerinin aldığı önlemlere, polisin aldığı önlemlerden daha fazla inanmaktadır.
Elde edilen bulgulara paralel olarak çalışma, okul ve okul çevresi güvenliğine
ilişkin faktörler, rehberlik hizmetleri, emniyet teşkilatı ve eğitimcilere yönelik
politika oluşturma odaklı detaylı öneriler sunmaktadır.
Güvenli okul, gençlerin ve çocukların öğretmenlerden, okul yöneticilerinden
ve okulda görevli kişilerden veya akranlarından şiddet görmediği ve şiddet
görme korkusu yaşamadığı bir ortam olarak tanımlanmaktadır [134]. Bunun
yanı sıra okulun fiziksel güvenliği ve okul çevresi güvenliği de ‘güvenli okul’
tanımı kapsamında değerlendirilen unsurlardır.
Okul güvenliği öğrenciler, öğretmenler, okul çalışanları gibi kişileri, bu kişilerin birbirlerine karşı tavırları gibi çevresel faktörleri içermekle birlikte fiziksel
şartları da kapsamaktadır. Güvenli okul kavramı, yalnızca suça karışmaktan
veya bir suçun mağduru olmaktan korkulan okulları değil; öğretmen, yönetici
ve okul çalışanlarının tutum ve davranışları, okulların tasarımı, bina yapısı, iç
donanımına kadar pek çok farklı unsuru içinde barındırmaktadır.
Gerçekleştirilen proje kapsamında İstanbul’da 5400 hane halk ve işyeri sahibinin katılımı ile gerçekleştirilen anket çalışması ve kent güvenliği ile ilgili
alanlarda görev yapan 100 kadar uzmanla gerçekleştirilen mülakatlardan elde
edilen okul ve okul çevresi güvenliğinin sağlanmasına dair veriler, çalışmada
konu edilecektir [135]. Çalışmada ayrıca, İstanbul halkının görüşlerine ve okul
ve okul çevresi güvenliğinin sağlanmasına yönelik önerilere de yer verilecektir.
Okul çevresi güvenliği ve okul güvenliği kavramları birbirinden ayrılmaktadır.
Okulun bulunduğu çevrenin suç, şiddet ve düzen eksikliğinden kaynaklanan
problemlerden korunuyor olması «Okul Çevresi Güvenliği»ne işaret etmektedir. Öte yandan öğrencilerin suç, şiddet ve düzen eksikliğinden kaynaklanan
tehditlere maruz kalmadığı bir eğitim ortamı ise ‘güvenli okul’ kavramını temsil etmektedir.
Okul ve okul çevresi güvenliğinin sağlanmasına dair literatür, okulların suçun
önlenmesinde merkezi bir role haiz kurumlar olmasından yola çıkmaktadır.
Genel olarak suç önleme, farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Suç önlemeye
dair sınıflandırmaların önemli bir kısmı okulu, suç önlemenin temel basamaklarından biri olarak ele almaktadır [136].
117
118
GÜVENLİ OKUL
Bright (1991) tarafından yapılan sınıflandırmaya göre;
1) suç önlemede toplum destekli polislik, caydırma, devriye ve olayların çok olduğu bölgelerde devriye artırımı gibi polisiye tedbirleri
ve alternatif cezalandırmaları da içeren mahkemeleri kapsayan ceza
adalet yaklaşımı,
2) okul destekli programlar, çocuk ve ailelerin desteklenmesi ve toplumun desteklenmesini içeren Sosyal Suç Önleme ve
3) çevresel faktörlerin düzenlenmesi ya da değiştirilmesi ve koruma
görevlilerinin arttırılarak suç işlenmesinin daha da güçleştirilmesini
içeren duruma dayalı fırsat azaltma gibi farklı suç önleme yollan tanımlanmıştır. Bu kapsamda okul, sosyal suç önleme mekanizmaları
arasında tanımlanmaktadır.
Sherman ve arkadaşlarının (1997) hazırlamış oldukları rapora göre ise suç önleme çabaları genel olarak toplum, okullar, aileler, mekânlar, iş alanları, polis,
ceza adalet sistemi gibi farklı aktörleri kapsamaktadır. Bu aktörler arasında
bireylerin suçtan korunmasının sağlanması ve suç mağduru olmasının önlenmesinde okul merkezi bir role sahiptir.
Öğrencilerin kendilerini güvende hissetmeleri ve güvenlik algılarının yüksek
olması, güvenli okul kapsamında değerlendirilmesi gereken önemli konulardan birini oluşturmaktadır. Öğrencilerin sınıfa girdiklerinde kendilerini sözü
geçen faktörlerin her hangi biri açısından tehdit altında hissetmemesi de güvenli okulu oluşturan faktörler arasında yer almaktadır.
Farklı uzmanlar tarafından yapılan araştırmalarda, okullarda öğrencilerin
şiddet davranışlarıyla, öğretmenlerin olumsuz tutumlar arasındaki ilişkinin
çok yüksek olduğu görülmüştür. Mertoğlu ve Doğutaş’ın 2007 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kent State Üniversitesi’nde 11 okuldan 884 öğrenciyle
yüz yüze gerçekleştirilen araştırmasında şiddetle okulun akademik programı,
fiziki şartları, öğretmen tutumları, çocuğun kendisini okula ait hissedip hissetmediği ve benzeri ilişkiler incelenmiş; bu ilişkiler arasında en yüksek derecede ilişkinin öğretmenin hizmet içi tutumu ve şiddet arasındaki ilişki olduğu
saptanmıştır [139].
GÜVENLİ OKUL
d) Okullardaki Olaylara İlk Müdahale Etmesi Gereken Sorumluya Dair Bulgular
İstanbul Kent Güvenliği Projesi kapsamında gerçekleştirilen alan çalışmalarında elde edilen sonuçlara göre okulda güvenlik sağlamakla sorumlu kurumlar okul özel güvenliği, öğretmenler, okul müdürü, okul aile birliği ve polis
olarak tanımlanmıştır. Halkın okulda güvenliği sağlamakla en fazla yükümlü
gördüğü kurum okul özel güvenliği olarak belirlenirken, bunu takip eden kurumlar öğretmenler, okul müdürü, polis ve okul aile birliği olarak sıralanmaktadır
Okul özel güvenliğine yapılan vurgu bir açıdan da okullarda polisin görevlendirilmesi konusunda halkın fikirlerine ışık tutmaktadır. Yapılan araştırmalar,
okulda polisin görünürlüğünün artırılmasından ziyade; okullarda güvenliğin
sağlanması için okul yönetimi merkeze alınarak
İşbirliği yapmasının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.
Okullarda suçun ve şiddetin önlenmesi eğitimciler, polis ve veliler arasında
işbirliği ve bilinçlendirme faaliyetlerini gerektiren çok yönlü bir çalışmadır.
Bu kapsamda bir yandan veliler bilinçlendirilirken; öte yandan eğitimci ve polislere de konu ile ilgili hizmet içi eğitimlerin verilmesi bir gereklilik olarak
görülmektedir. Mülakat çalışmaları ile görüşlerine başvurulan uzmanlardan
Yrd. Doç. Dr. Ülkü TOSUN’un fikirleri de anket bulgularında öne çıkan konuları destekler niteliktedir:
“Çatışma çözme çabaları içinde insanları sorundan ayırmak, tavırlara değil isteklere (çıkarlara) odaklanmak, nesnel ölçütler kullanmak ve karşılıklı kazanç
getirecek seçenekler üzerinde yoğunlaşmak gerekmektedir. Diğer taraftan,
çatışmalar esnasında karşı tarafı suçlayan bir tavır içine girmekten ziyade, diyaloğu ‘biz’ anlayışı üzerinde şekillendirmek gerekmektedir.”
Bu kapsamda «Toplumsal Bilinçlendirme Atölyeleri»nin kurulması sunulan
alternatif çözümler arasında sıralanmaktadır. Bu çalışmaların temelinde insan merkezli bir yaklaşım olması gerektiği, konunun uzmanları tarafından
dile getirilen bir başka noktadır.
Anket çalışmasına ek olarak gerçekleştirilen mülakat çalışmaları da benzer
sonuçlara dikkati çekmektedir. Okul ve okul çevresi güvenliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalarla ilgili mülakat, odak grup çalışmaları ve seminerler
119
120
GÜVENLİ OKUL
çerçevesinde görüşlerine başvurulan uzmanlar konunun farklı yönlerini vurgulamaktadırlar.
Güvenlikle ilgili problemlere çözüm aramak çoğu zaman öğretmenlerin ya da
okul yöneticilerinin değil, polislerin görevi olarak algılanmaktadır. Okul ve
okul çevresi güvenliğinin sağlanmasına yönelik yapılan çalışmalar, okul güvenliğinin sağlanmasında okul idarecileri, öğretmen ve rehberlik uzmanlarının rollerinin büyük olduğuna işaret etmektedir. Araştırmamız kapsamında
farklı çalışmalar değerlendirilmiş, okul ve okul çevresi güvenliğinin sağlanmasında öne çıkan faktörlerden en önemlisi olarak okul idarecileri ve öğretmenlerinin okul içerisindeki davranışları, güvenliği sağlamada alabilecekleri roller
üzerine yoğunlaşılmıştır
Okul ve okul çevresi güvenliğinin artırılmasına okulların örgütsel yapısında,
güvenliğe yaklaşımlarında çağdaşa bir değişimin, bir anlamda aktif biçimde
“öğrenen geçişin gerekliliğini vurgulamaktadır.
Okul ve okul çevresi güvenliğinin sağlanmasında, çocukların farklı mağduriyetlerinin tespitinde temel aktör okul yöneticileri ve eğitimcileridir. Bu konuda sosyal hizmet kurumları, polis ve okul yönetimi arasında okul yönetiminin
merkezde yer aldığı bir mekanizma kurulmalıdır.
Rehberlik çalışmaları konusunda psikolojik danışmanların eğitilmesi, yöneticilerin desteği ve okulun bir bütün olarak ele alındığı ‘tüm okul’ yaklaşımının yerleşmesi önemlidir. Öğrencilerden okullarında veya ailelerinde şiddetin
herhangi bir türüne maruz kalanlar olabilmektedir. Bunların tespitinin yapılmasında rehber öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. Bunun yanında
ailelerin de çocuklarını şiddete karşı koruma konusunda bilinçlendirici eğitimlere dâhil edilmeleri gerekmektedir.
Yapılan çalışmalara göre güvenli bir okul, öğrencilerine sunduğu eğitimin
kalitesi üzerinde belirleyici niteliğe sahiptir. Okulun güvenliği, eğitim imkânı
sunduğu öğrencilere, edinmekte oldukları eğitim çerçevesinde fırsat eşitliği
sağlamak, daha bilinçli, disiplinli çalışma alışkanlıkları edindirmek ve eğitimin ömür boyu sürdürülmesi gereken bir eylem olduğu görüşünün edindirilmesi konusunda önemli ve etkili bir faktördür.
Sonuç olarak, öğrencilerin yaşadığı fiziksel, sözlü, cinsel, toplumsal hareketi sınırlayıcı veya ekonomik şiddet çeşitleri göz önünde bulundurulmalı, suç
teşkil edenlerin emniyet güçlerine aktarımı sağlanmalıdır. Öğrencilerin farklı
GÜVENLİ OKUL
kişi ya da kişilerce maruz bırakıldıkları şiddetin gerekli kurumlara yönelik çalışmalar da gelenekselden bir örgüt” yapısına iletiminin sağlanması gerçekleştirilememektedir. Öğrenciler ve eğitimciler konu ile ilgili olarak haklarından
haberdar edilmelidir.
e) Okul Kuralları
Bazı bilim adamları; öğrenci davranışlarına ilişkin net ve açık kuralların olmayışı ve var olan kuralların uygulanamaması da anti sosyal davranışların
oluşmasına neden olduğunu belirmektedirler Şiddet davranışlarının azaltılması için, eğitim kurumlarında yasaklanan davranışlar belirlendikten sonra,
bu kuralları ihlal edenlerin hangi cezalara çarptırılacakları açık ve net olarak
belirtilmelidir. Zira öğrenci davranışlarına ilişkin açık ve net kuralların eksikliği ve mevcut kuralların uygulanmasındaki zaafiyet, anti sosyal davranışların
artmasına da neden olabilmektedir [10]
Demokrat ya da özgür çocuk yetiştirmek ile çocuğu sınırsız yetiştirmenin karıştırıldığı günümüzde, okullarda disiplin uygulamasının çok önemli olduğu
ve çocuğa sınır koymanın ona güven duygusunu aşılaması bakımından önemlidir [123].
Güvenli okul ortamları için okul yönetimi önemli bir yer tutmaktadır. Okulda
çalışmaların yürütülmesi, olumlu okul ikliminin yaratılması bakımından okul
yönetimi aşağıdaki hususları yerine getirmelidir [124];
1. Okul davranış kuralları ihtiyaca göre oluşturulmuştur. Bu nedenle
yıllık olarak gözden geçirmeli, gerekli durumlarda yenileri eklenmelidir.
3. Kurallar, öğrenciler tarafından görülebilecek şekilde uygun yerlere
asılmalıdır.
4. Kurallar velilere gönderilerek bilgilendirtmelidirler,
5. Kuralların uygulanmasına özen gösterilmelidir,
6. Kuralların ihlali durumunda yapılacaklar önceden belirlenmeli,
veli ve öğrenciler bu konuda bilgilendirilmelidirler.
7. Kuralların sadece yazıda kalmaması için aileler, okul personeli ve
121
122
GÜVENLİ OKUL
öğretmenler olumlu rol modeli olarak davranmaları konusunda bilinçlendirilmelidirler.
8. Yanlış davranışları görmezden gelmek, mevcut kuralların işe Yaramadığı imajını vermektedir. Tüm kural ihlalleri ciddiyetle uygulanmalıdır.
9. Okulla ilişiğinin kesilmesini gerektiren filler açık ve net bir biçimde belirtilmeli ve herkes tarafından öğrenilmesi sağlanmalıdır.
Kuralların dosya içerisinde veya duvarlarda asılı olmaları yeterli olmamakta
onların işlevsel olmaları okul yönetimi tarafından sağlanmalıdır.
f) Şiddet Olayları İle Mücadele Yöntemleri
OCDE ülkelerinde şiddet olayları ile ilgili çalışmalar genellikle İzleme - gözetleme, Önleyici ve Müdahale çalışmaları olarak üç boyutta yürütülmektedir.
İzleme ve gözetleme ülkeden ülkeye farklılıklar göstermektedir. Önleyici çalışmalar ise 1950›li yıllardan itibaren UNESCO tarafından yürütülmektedir.
Barış ve şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla çeşitli eğitim programları bu
kuruluş tarafından uygulamaya konulmuştur [11].
UNESCO Teşkilatının 1999 yılında yayınladığı bildiride; eğitim yaşına gelmiş
tüm çocuklara, değerler, davranış kuralları, yaşam biçimleri eğitimi verilmesini üye ülkelerden talep etmiştir. Bu eğitimlerle öğrenciler farklılıkları ve anlaşmazlıkları insana saygı merkezinde çözmelerine yardımcı olacağı beklenilmektedir [125].
Almanya’da yürütülen önleyici çalışmalar, daha ziyade kişisel yaklaşımları ön
planda tutmaktadır. Bu anlayışla Federe Devletler, hizmet içi kurslarla öğretmenleri desteklenmektedirler
UNESCO Teşkilatı, 2001 yılında “Okul Ortamlarında Problemlerin Şiddete
Başvurmadan Çözme Uygulamaları” adlı bir kitapçık yayınlamıştır. Bu kitapçıkla gerek okulda gerekse de sokakta karşılaştıkları şiddet davranışları karşısında nasıl hareket edilmesi gerektiği konusunda öğrenci, öğretmen, yönetici,
veli ve gençleri bilgilendirmektir [137].
İngiltere’de okullardaki şiddetin önlenmesi ile ilgili çalışmalar genellikle özel
dersler şeklinde yürütülmektedir. Oluşturulan “Okul Kulüpleri” vasıtasıyla
ders saatlerinden sonra öğrenci ve öğretmenler bir araya gelerek okul güven-
GÜVENLİ OKUL
liği ile ilgili gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Okullarda öğrenci şikâyet hatları
oluşturularak sıkıntılı öğrencilerin problemlerinin paylaşıldığı bir sistem geliştirilmiştir. Sınıflarda yapılan çalışmalara velilerin de aktif katılımları sağlanmaktadır.
ABD de güvenli okullar (Safe Schools) projesi çerçevesinde önleyici eğitim
programları yaygın bir şekilde yürütülmektedir.
Şiddeti önlemeye yönelik farklı yaklaşımlar olmakla birlikte bu yaklaşımları
üç ana başlık altına sınırlamak mümkündür [143]:
1. Yakından gözetim (güvenlik görevlileri, detektörler, elektronik aygıtlar vs.)
2. Caydırma (kurallar, sıfır tolerans, önleme stratejileri, vb)
3. Psiko-sosyal yaklaşımlar
Katı kurallar ve okuldan atma cezalarının işlenen suçları azaltmadığı yapılan
araştırmalarda sıklıkla rastlanılmaktadır. Okul suçlarıyla mücadelede en uygun yöntemin bütünsel bakış açısıyla faktörler ekseninde nedenlere yönelik
yöntemlerin olduğu değerlendirilmektedir.
Etkili şiddet önleme programlarının alt yapısı üç önemli varsayım ve ilkeye
dayanmaktadır [144].
1. Şiddet önlenebilir bir olgudur,
2. Tek ve kesin bir çözüm yoktur
3. Etkili önleme süreklilik, sorumluluk ve kararlılık gerektirir
Astor ve Meyer’e göre vatandaşlar, medya mensupları ve politikacılar okuldaki şiddetin yalnızca öldürücü boyutu ile ilgilenmişlerdir. Ancak, bilimsel
çalışmalarda öldürücü şiddetin az olmasına rağmen fiziksel kavgalar ve diğer
şiddet çeşitlerinin oldukça fazla olduğunu ortaya koymuşlardır [145]. Toplumu en çok rahatsız eden şeyler önemsenmeyen küçük nitelikteki suçlardır.
Önemsiz diye geçiştirilen küçük olumsuz davranışlar hayatın akışında sıklıkla
cereyan etmekte ve sonucunda büyük önemli suçlar doğurabilmektedir. Sözlü
sataşma, omuz atma tehdit gibi davranışlar öğrenciyi rahatsız eden önemli
olumsuzluklardır. Rahatsız edici davranışların büyüklük ve küçüklüğüne bakılmaksızın dikkatle değerlendirilmelidir. En basit davranış bozukluklarından
başlanmak suretiyle şiddetle mücadele edilmelidir.
123
124
GÜVENLİ OKUL
Kendine güveni tam olarak gelişmiş, kendini ifade edebilen, insanlar iletişimi
kuvvetli olan bireylerin aile içi iletişimlerinin oldukça yüksek seviyede olduğu gözlenmektedir. Böyle yetişen çocukların şiddete başvurma olasılıklarının
daha az olduğu söylenebilir.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri; “2006 yılında Çocuklara Karşı İşlenen
Suçlar” başlıklı araştırma raporunda, çocuklara uygulanan şiddetin trajik durumunu ortaya koymuştur. Aynı raporda; sözlü taciz ve kavganın halen okullarda devam ettiği, güvenli okul ortamlarının oluşmasının önemli engellerini
oluşturduklarını belirtmiştir.
Okullarda şiddet olayları yeni’ ortaya çıkmış değildir. Ancak son yıllardaki değişim ve gelişmelerin neticesinde toplumu tedirgin eden şiddet olaylarında
genel hoşgörü yanında okulların etkisiz kalması şiddetin içeriğinin önemli bir
biçimde değiştiği görülmektedir. Dolayısıyla değişen şiddet olaylarına karşı
değişik mücadele yöntemleri uygulanmalıdır. Bu nedenle mücadele yöntemleri statik değil dinamik bir yapıda olmalıdır
A- “Ortaöğretim Okullarında Görevli Yöneticilerin Şiddet Konusundaki Algılarına İlişkin Mevcut Durum Analiz Çalışması” isimli araştırmada elde edilen
bulgulardan birkaçı aşağıya çıkartılmıştır [146];
1. Okul yöneticilerine göre şiddetin önlenmesinde okullarda alınan
önlemlerin birincisini (%96,4); “ziyaretçilerin okula girişlerinde kayıt defteri tutulması” olarak belirtmişlerdir.
2. Yöneticilerin fiziki önlemlerin şiddeti önlenmesinde düzeyde(%47,1) etkili olduğunu ifade etmişlerdir.
3. Okul yöneticileri okulda meydana gelen şiddet olaylarının meydana gelmesi durumunda en çok sıklıkla okul PDR servisine yönlendirdikleri(%94,2), nadiren polis veya adliyeye bildirdiklerini belirtmişlerdir
4. Okul yöneticilerine göre, kendi okullarına ait öğrencilerinin %96,7
oranındaki bölümünün okul-ev arasındaki şiddet olaylarından,%3,3
oranında ise okul içi şiddetten yakındıklarını belirtmişlerdir.
5. Okul yöneticileri şiddete karışma potansiyeli olan öğrencileri tespit etmede en çok tercih ettikleri yöntemin okul PDR görevliklerince
konunu işlenmesi, ikinci olarak da velilerle yapılan görüşmeler olarak belirtilmiştir
GÜVENLİ OKUL
Sonuçlar incelendiğinde; okul ortamlarındaki şiddetin önlenmesinde okul yöneticilerinin şiddetin nedenlerine odaklanmadıkları, daha ziyade sonuçlarla
ilgilendikleri fikri hâsıl olmuştur
B- “Öğretmenlerin Şiddet Konusundaki Algıları ve Çözüm Önerileri” isimli
çalışmanın sonuçlarına değin birkaç bulgu aşağıya alınmıştır [147];
1. Öğretmenlerin yarıdan azı şiddete karışma potansiyeli olan öğrencileri tespit etmeye yönelik çalışmaları yapmadıkları,
2. Öğretmenlerin çoğu bir şiddet olayına karşı bir planlarının olmadığı,
3. Öğrencilerin yüzde 58,4’ü şiddet olaylarından rahatsız oldukları,
4. Öğrencilerin yüzde 50,7’si ev ile okul arasındaki şiddet olaylarından rahatsız oldukları,
5. Öğretmenlere göre öğrencilerin çoğunluğunun şiddeti çözüm yolu
olarak gördükleri,
6. Öğretmenlerin yarıdan fazlasının şiddetin tam olarak önlenemeyeceğine inandıkları,
7. Öğretmenlerin üçte birinden fazlasının okullardaki sosyal ve kültürel faaliyetlerin yeterli olduğunu düşündüğü,
8. Öğretmenlerin yaklaşık üçte biri okullardaki sportif faaliyetlerin
yeterli olduğunu belirttiği,
9. Öğretmenler öğrencilere çatışma yönetimi ve stresle başa çıkma
kursu verilmesini “tam” olarak destekledikleri,
Öğretmenlerin şiddet algılarının öğrenilmesinde ortaya çıkan bulgulardan
en önemlisi “Öğretmenlerin yarıdan azı şiddete karışma potansiyeli olan öğrencileri tespit etmeye yönelik çalışmaları yapmadıkları” olmuştur. Bir başka
deyişle öğretmenlerin şiddeti önleme çalışmasında öğrenci merkezli tutum
içerisinde olmadıkları anlaşılmaktadır.
C- “Öğrencilerin Şiddet Konusundaki algılarının Tespitine yönelik Çalışma”
da ortaya çıkan bulguların birkaçı aşağıya çıkartılmıştır [148];
1. Öğrenciler, daha çok sert davranmayı, kaba söz ve davranışlara
muhatap olmayı şiddet olarak algıladıkları, ağız dalaşı, engelleme, laf
125
126
GÜVENLİ OKUL
atma, alay etme, öğretmenlerin kızması ve buna benzer davranışları
pek şiddet olarak algılamadıkları,
2. Her dört öğrenciden biri gene olarak, yaşam içinde şiddete maruz
kaldığı,
3. Sokak ve çevrenin, şiddetin en çok yer aldığı yerler olarak ortaya
çıktığı,
4. Öğrenciler genel olarak en fazla sözel şiddete maruz kaldıkları,
5. Öğrenciler en fazla şiddet içerikli davranışı arkadaşlarından gördükleri,
6. Öğrenciler, şiddeti önlemek için yapılması gereken en temel ve öncelikli tedbir olarak aile eğitimine önem vermeyi belirttikler,
7. Öğrencilerin kendilerine en yakın gördüğü kamu görevlisinin öğretmenler olduğu,
8. Aile, şiddete uğranıldığında ilk müracaat edilen ve sorunların çözümünde etkili olan bir kurum olduğu,
9. Başarısızlık, insanları şiddete eğilimli hale getiren önemli bir olgunun olması,
10. Gelişim çağındaki öğrencilerin kendi aralarındaki rekabet ortamı ve dışarıya karşı kendini kabullendirme isteği, çoğu zaman şiddet
içeren davranışlara kaynaklık ettiği, Yolunda algıları tespit edilmiştir.
Bu kapsamda;
1. Okul giriş- çıkışlarında, trafik ve asayiş yönünden alınan önlemlerin artırılması,
2. Okul yakın ve uzak çevresinde koruyucu ve önleyici güvenlik önlemlerinin alınması,
3. Öğrencilerin şiddet ve şiddet içeren olaylara karşı korunması,
4. Öğrencilerin madde bağımlılığı ve diğer zararlı alışkanlıklara kaşı
korunmasına yönelik önlemlerin alınması,
5. Okulların yakın çevresinde bulunan umuma açık yerler, Internet
kafeler, elektronik oyun salonları ile park ve bahçelere yönelik denetimlerin artırılması,
GÜVENLİ OKUL
6. Öğrencilerin ruhsal, bedensel ve cinsel gelişimlerini olumsuz yönde etkileyecek müstehcen neşriyattan ve diğer olumsuz unsurlardan
korunmasına yönelik tedbirlerin alınması,
7. Öğrencilerin yasa dışı örgütsel ve ideolojik faaliyetlerinin etkilerinden uzak tutulmasına karşı gerekli önlemlerin alınması,
Şeklinde öncelikli önlemler belirlenmiştir.
Bu önlemlerle birlikte okul-güvenlikçi arasındaki iletişimin sağlanması amacıyla; biri okul, diğeri polis temsilcisi olmak üzere “irtibat memurları” görevlendirilmiştir. Eğitim faaliyetlerinde kısa sürede sonuç almak bir hayli zordur.
Ancak istatistikî rakamlar okula ilgili suçlarda (2007-2008) %6 bir azalmanın
meydana geldiğini göstermektedir.
Protokol gereği, güvenlik görevlileri okul dışında gerekli fiziki tedbirleri aldığı
ve okulla iletişim içerisinde bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu tedbirler alınacak
önlemlerin güvenlik boyutunu oluşturmaktadır. Ancak asıl alınması gerekli
olan önlemler okul içerisinde suç meyilli öğrencinin teşhisi ile yapılacak önleyici eğitsel çalışmalardır.
Alanda yapılan araştırmalardan elde edilen veriler, tek bir önleme programının etkili olmadığını, şiddeti önlemek için geliştirilen bütüncül programlarda
ise bazı bölümlerin mutlaka yer alması gerektiğini göstermiştir. Farklı programların hemen hepsinde ön plana çıkan ve okul içi şiddeti önleme programlarında yer alması gereken ana unsurlar aşağıya alınmıştır [150];
1. Şiddete karşı okul politikasının oluşturulması ve uygulanması,
2. Fiziksel güvenliğin sağlanması,
3. Okul toplumunun eğitilmesi ve iletişimin sürdürülmesi,
4. Akademik ve sosyal başarının’ ödüllendirilmesi,
5. Sosyal etkinlik ve kulüp çalışmaların etkin bir şekilde yürütülmesi,
6. Şiddet açısından risk grubunda yer alan öğrencilerin önceden belirlenmesi (tanımlama) ve erken müdahale
7. Rehberlik çalışmaları ve danışmanlık hizmetleri,
8. Tehditlere karşılık verme,
9. Okul dışı güvenlik birimleri ve diğer kurumlarla işbirliği,
127
128
GÜVENLİ OKUL
Okullardaki şiddetin önlenmesi ile ilgili çeşitli programlar uygulamaya konulmaktadır. Çünkü mücadele edilen konu çok yönlü ve o derece de karmaşık bir
konudur. İnsan ve onun duygu ve düşüncesi işin içerisinde varsa, konunun
zorluğu karmaşıklığı da buradan kaynaklandığı söylenebilir. Konu çözümsüz
değil ancak yürütülen çalışmalar kararlılık ve sabır istemektedir.
Okul toplumun bir alt sistemidir. Sistem kuramına göre; sistemin alt sistemleri sistemin özelliklerini taşır. Bu açıdan bakıldığında dünya toplumlarında
şiddet gün geçtikçe artmakta ve çeşitlenmektedir. Toplumun bir alt sistemi
olan okullarda şiddetin görülmesi sistem kuramına göre anormal bir gelişme
değildir. Ancak toplumlardaki şiddetin azalması da etkili okuldaki kaliteli eğitimden geçmektedir. Bu yönü ile okulun kendisine, öğrencisine ve çevresine
karşı sorumlulukları vardır. Oluşturduğu elverişli okul ikliminde sağlıklı öğrenciler yetiştirmek okulun en önemli görevidir. Okul ikliminin başarıyı teşvik
etmesini sağlamak için öğretmen, okul-veli arasındaki işbirliği sağlanmalıdır.
Ailenin çocuğun eğitiminde bilgili çocuklar yetiştirir. Ailenin ihtiyaçtır. Bu ihtiyacın karşılanması dinamiklerini harekete geçirilmeli sağlanmalıdır.
Önleyici çalışmalar teşvik edilmeli ve yeterli maddi destek sağlanmalıdır.
Yapılan bir araştırmada da belirtildiği gibi, [153] eğitim ortamlarında daha
çok; insan sevgisi, demokrasi, barış, özgürlük, insan onuru, karşılıklı anlayış,
bireysel sorumluluk gibi bireysel gelişmeye yönelik konuların sıkça işlenmesi
ve uygulamalarla pekiştirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.
Farklı aktörler arası işbirliği geliştirilmesine yönelik çalışmalarda paydaşların sorumluluklarının net bir şekilde tanımlanması ve aktörlerin sorumluluk
alanlarının, yürüttükleri çalışmaların birbirleri ile paylaşmaları çalışmalarda
atılacak ilk adım olmalıdır.
Okulların sağlık açısından kontrolünün yapılmasında Sağlık Bakanlığı ile işbirliği yapılmalıdır.
Okullardan gelen talepler doğrultusunda gerçekleştirilen polislik çalışmaları:
- Okul giriş- çıkışlarının kontrolü
- Okul çevresindeki yabancıların denetimi
- Okul çevresi (internet kafe, tekel maddesi satan yerler vb.) gibi
umuma açık yerlerin denetimi
GÜVENLİ OKUL
Okul öğrenci güvenliğini arttırmaya yönelik farklı aktörlere yönelik işbirliği
çalışmalarına katılım arttırılmasına yönelik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Mesai anlayışı içinde gerçekleştirilen çalışmaların süreci yavaşlatması nedeniyle çocuklarla ilgili çalışma yapacak paydaşların gönüllüler arasından seçilmesi önemlidir. (Alternatif görüş: Gönüllülük bürokratik bir mekanizma
içerisinde şekillendirilmelidir.)
Çalışmaları gerçekleştirilen gönüllülere yönelik ödüllendirme mekanizmalarına başvurulmalıdır.
Tüm paydaşların konuyla ilgili rolleri ayrı ayrı belirlenmeli, yetki alanları ve
sorumlulukları tüm bu paydaşlar tarafından bilinmelidir.
Emniyet birimiyle okul yönetimi arasında gerekli güvenin oluşması, olayların
koordineli bir biçimde halledilebilmesi açısından önemlidir.
129
16- Güvenli Okul ve Güvenli Okul
Standartları
F
a) Güvenli Okul
İZİKİ GÜVENLİK standartları yönünden belirlenen plan ve normlara göre di-
zayn edilmiştir. Yüksek ölçekli güvenlik algısına ve prosedürlerine sahiptir.
Kampüs, okul binaları ve çevresi yetenekli kamera sistemleri ile izlenir, giriş
ve çıkışları özel güvenlik personeli tarafından kontrol edilir. Önceden hazırlanan güvenlik planları ile acil durum planlarına göre olası olaylara karşı alınacak önlemler ve uygulanacak yöntemler planlanarak belirli zaman aralıklarında uygulamaya dönüştürülür ve sürekli güncel tutulur.
Güvenli okul için birçok tanımlama yapılmıştır. Eğitim sisteminin en işlevsel
parçası olan okul, sosyal kişiliğin kazandırıldığı yerdir. Birey okulda, içinde
yaşadığı toplumun beklentilerine ve önceden belirlenmiş eğitim politikalarına
göre yetiştirilir ve sosyalleşir. Okul, bireyin gelişimini ve sosyalleşmesini sağlayan, genel çevreden ayrı olarak oluşturulan özel bir çevrenin adıdır.
Okulun varlığını sürdürmek gibi kurumsal, hizmeti daha geniş bir kesime yayarak nitelikli bir eğitim hizmeti sunmak gibi yönetsel, eğitilerek değiştirilmesi istenen davranışları değiştirmek gibi de eğitsel amaçları vardır. Diğer bir
deyişle okul, her bireyin içinde bulunduğu toplumun ona vermek istediği ve
vatandaşlık görevinin gerektirdiği ortak bilgi, beceri ve değerlerin eşit olarak
öğretildiği kurumsal yapıdır.
131
132
GÜVENLİ OKUL
Güvenli okulun farklı bakış açılarına bağlı olarak değişik tariflerinin yapıldığı
görülmektedir. Güvenli okulu oluşturan evrensel normları ve iklimsel koşulları, bütünsel bir yaklaşımla irdelediğimizde aşağıdaki gibi bir tarif üzerinde
buluşabiliriz.
1. Okul güvenliği “öğrencilerin, öğretmenlerin ve diğer personelin
kendilerini fiziksel, psikolojik ve duygusal bakımdan özgür hissetmeleridir” [154]. 2. Okul güvenliği “okulda öğrenme için uygun bir ortam yaratılmasıdır” [155]. 3. Okul güvenliği; okul içinde ve çevresinde öğrencilerin can ve mal
güvenliğinin sağlandığı, eğitim faaliyetlerinin güvenli bir şekilde sürdürüldüğü, öğrenci ve öğretmenlerin kendilerini huzurlu ve özgür
hissettikleri, olası güvenlik risklerine karşı planlamaların ve analizlerin önceden yapıldığı, önlemlerin proaktif bir yaklaşımla ve etkinlikle alındığı bir güvenlik atmosferidir.
4. Güvenli okul, her yerinde öğrenci, öğretmen ve diğer çalışanların,
güven, huzur ve barış içerisinde yaşadıkları okuldur.
5. Güvenli okul; öğrenci, öğretmen, yönetici ve diğer çalışanlar ile ziyaretçilerin olumlu etkileşimde bulunduğu, tavır ve tepkilerin tehdit
ve tedirgin edici olmadığı, ılımlı ilişkilerin ve kişisel gelişimin önünün açık olduğu bir iklimin yaşandığı okuldur.
6. Bir grubun diğer öğrenci veya arkadaş gruplarından daha üstün
olmadığı, okuldaki tüm bireylerin birbirlerine saygı ve sevgiyle yaklaştığı okuldur.
7. Okul iklimi içerisinde yönetici, öğretmen, öğrenci, diğer çalışanlar
ve ziyaretçilerin pozitif etkileşimde bulundukları okuldur.
8. Güvenli okul; her yerinde, hafta sonuda dahil olmak üzere korku, şiddet ve tedirginliğin olmadığı, özgür bir sosyal çevrenin olduğu
okuldur.
9. Güvenli okul; öğrenci, öğretmen ve çalışanlar ile diğer paydaşlar
olan aile ve ziyaretçilerin okul ortamında güvende olmaları, kendilerini fiziksel, psikolojik ve sosyal bakımdan “özgür” hissetmeleridir.
10. Güvenli okul, güvenliğin yalnızca okul ortamının güvenliği ile sınırlı olmadığı, kapsam ve boyutlarının öğrenci, öğretmen ve diğer
GÜVENLİ OKUL
okul çalışanlarının okula gitmek amacıyla evinden ayrılması anından başlayarak tekrar evine dönünceye kadarki tüm aşamaları içeren
okuldur [156].
11. Güvenli okul, yarınların güvencesi öğrencileri geleceğe hazırlayan
okul ortamında yeralan tüm elemanların korku, şiddet ve tehlikeden
arındırılmış bir eğitim adasının mutlu ve huzurlu ikliminde yaşadıkları okuldur.
12. Öğrencinin, nefes aldığı okul atmosferinde öğrenmekten başka
bir şeyi düşünmediği, eğitimini engelleyebilecek olgu ve algılardan
uzak tutulduğu okuldur.
13. Güvenli Okul, fiziki ve teknoljik enstrumanlarla güçlendirilmiş, iç
ve dış çevresiyle güven veren sıcak bir okul iklimine ve güvenli kampüs alanlarına sahiptir.
14. Bu öyle bir iklimdir ki, asla içinde şiddete, korkuya ve tedirginliğe
yer yoktur.
15. Okul yöneticileri ile öğretmen, öğrenci, aile ve diğer çalışanlar
arasındaki iletişimin çok güçlü olduğu, okula bağlılığın yanında ortak duygu ve değerlerin bulunduğu okuldur.
16. Güvenli okulda, okul, aile, öğretmenler ile özel güvenlik ve kolluk
kuvvetleri arasında işbirliği ve iletişim en üst boyuttadır.
17. Güvenli okul, fiziksel kavga ve şiddetin ya da akran zorbalığının
olmadığı, öğrencilerin birbirleri ile iyi ilişkiler kurdukları okuldur.
18. Yöneticilerin öğretmen ve öğrencilere, öğrencilerin de öğretmen
ve diğer çalışanlara ya da öğretmenlerin, öğrenci, öğretmen ve diğer
çalışanlara karşı şiddet eğiliminin olmadığı okuldur.
19. Öğrenci davranışları ile ilgili kurallar açık ve net bir şekilde tanımlanarak duyurulmuştur.
20. Küçük nitelikli suçların ya da sataşmaların önemsiz sayılarak geçiştirilmediğinden daha büyük ve önemli suçların doğmasının engellendiği okuldur.
21. Öğrencileri rahatsız edici en küçük davranışların dikkatle değerlendirildiği okuldur.
22. Öğrencinin kendini okula ait hissettiği, ailelerin de aynı duyguyu
taşıdığı okuldur.
133
134
GÜVENLİ OKUL
23. Bütün öğrencilere eşit davranılan, bireysel ve psikolojik danışmanlık hizmetleri sunulan okuldur.
24. Öğrencilerin, duygusal ve sosyal gelişimlerine değer verilen, ihtiyaçlarını, korkularını ve endişelerini okul yöneticilerine rahatlıkla
dile getirebildikleri okuldur.
25. Öğrenciler arası ilişkilerin sınıf arkadaşları ve yetişkinlerle olumlu olduğu okuldur.
26. Güvenli okul kapsamlı bir acil durum yönetimi ve çözümü sunar.
27. Güvenliğin en önemli ve görünür öncelik haline getirilmesi stratejisi uygulanır.
28. Okulda güçlü ve etkili bir liderlik, kendini işine adamış öğretmen
kadrosu, üst düzeyde ailesel ve toplumsal katılım ve işbirliği süreçleri
vardır.
29. Akademik başarıya odaklanılarak üretkenlik ve verimlilik hedeflenir.
30. Programların seçilmesinde, sosyal, kültürel ve sportif aktivitelerin yapılmasında öğrencilerin görüşleri dikkate alınır.
31. Okulun fiziksel mimarisi ve düzenlemeleri güvenlidir.
32. Sorunları önlemeye, okul güvenliğini güçlü bir şekilde devam ettirmeye yönelik stratejiler tutarlı ve devamlı olarak uygulanır.
33. Güvenli okul, bireysel değerlere ve farklılıklara, insan hak ve özgürlüklerine saygı duyan okuldur.
34. Okul güvenliğine yönelik eğitici ve önleyici programlar ve projeler öğrenci özellikleri dikkate alınarak belirlenir.
35. Okul güvenliğine ilişkin yürütülen önlem ve stratejiler, gözlenebilir ve kontrol edilebilir yaklaşımlara dayanır.
36. Okul güvenliği ile ilgili programlar öğretmen ve diğer okul çalışanlarının katılımı ve eğitimi ile desteklenir.
37. Öğrencilerin ilgisini çeken ders programları uygulanır.
38. Düzenli ve odaklanmaya elverişli sınıfları vardır.
39. Sürekli gelişimi destekleyecek standart ve önlemlere sahiptir.
GÜVENLİ OKUL
40. Doğruluk, dürüstlük, sorumluluk, iyilikseverlik, sevgi ve saygı
gibi toplumda kabul gören ve önemsenen ortak değerleri kazandırır.
41. Güvenli okul; metal detektörler, x-ray cihazları, kameralar ve tel
örgülerle korunan, koridorlarında nöbet tutulan ve tüm olaylara özel
güvenlik veya kolluk kuvveti tarafından müdahale edilen, korku ve
tedirginlik veren okul değildir.
42. Güvenli okul; öğrenciler arasında birinin diğerine uyguladığı şiddetin yetişkin bireyler arasında affedilebilir bir durum olarak görülüp rapor edilmediği bir okul da değildir.
43. Güvenli okulu yaratmak, okulda kavgaların ve şiddetin ortadan
kaldırılmasından daha öte bir durumdur [157].
44. Bu tanımlamaların ışığında güvenli okul ya da okul güvenliği denildiğinde;
a. Okul ve çevresinin güvenliği (bina güvenliği, bahçe/çevre
güvenliği ve altyapı ihtiyaçları),
b. Öğrenci güvenliği (başarıya odaklılık, planlı yaşam, özdenetim sahibi olma, değerlere sahip olma),
c. Aile güvenliği (aile içi güven, aile içi şiddetin önlenmesi,
ebeveyn eğitimi),
d. Toplum güvenliği (medya ve eğitim, okul-çevre işbirliği,
okulların toplum tarafından desteklenmesi gibi) anlaşılır.
[12].
b) Güvenli Okulun Özellikleri
Güvenli okul, öğrencilere huzur ve güven içinde gidip geldikleri, tedirginlik,
korku ve sıkıntı veren etkenlerden arınmış, sevgi, saygı ve barışın egemen olduğu güvenli ortamlar oluşturur.
Güvenli okul, öğrencilere öğrenme ihtiyaçlarını karşılamak ve önceden belirlenen müfredat programları doğrultusunda eğitimlerini yapmaları için
her türlü olanağı sağlar. Öğrenim görmek her öğrencinin hakkıdır. Okulun
kurallarına uymak, huzur ve güveni bozucu davranışlardan kaçınmak da her
öğrencinin ödevidir. Okul iklimini olumsuz etkileyen faktörleri tespit ederek
ortadan kaldırmak ve iyileştirmekte okul yetkililerinin görevidir.
135
136
GÜVENLİ OKUL
Güvenli okula ilişkin yapılan tanımlamaların ortak noktasında; güvenliğin
etkinlikle alındığı, öğrenci ve okul personelinin kendini iyi hissettiği, okula
bağlılığın geliştiği, eğitimi kolaylaştırıcı mimari yapı ve tasarımlara sahip, güvenlik planlarının önceden yapıldığı, okul ile aileler arasında güçlü köprülerin
kurulduğu, şiddet ve tedirginlikten uzak, özgür ve güvenli bir okul ikliminin
bulunduğu bir okul yer almaktadır.
1. Güvenli okula ait farklı özellikler:
2. Güvenli Okula Farklı Bir Bakış
- Okul ve kampüs alanlarının güvenlik standartlarına göre düzenlendiği okuldur.
- Okul giriş-çıkış kapıları yeterlidir
- Okul çevresi kameralarla izlenmektedir
- Yeterli sayıda eğitimli özel güvenlik personeli bulunmaktadır
- Okulun kampüs alanında ve giriş-çıkışlarında trafik yönünden gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
- Gelen ziyaretciler, öğrencilerin bulunduğu alanlara girmeden görevli öğretmen veya okul özel güvenlik görevlisinin kontrolünde, önceden belirlenen bölümlerde, ziyaretlerini gerçekleştirirler.
- Olağan üstü durumlarda öğrencilerin ve okul çalışanlarının kendi-
GÜVENLİ OKUL
lerini korumak amacıyla sığınabilecekleri, kilit sistemleri olan, kapıları sağlam ve özel güvenlik veya kolluk birimlerine bağlı haberleşme
sistemleri bulunan güvenli sınıfları vardır.
- Kamera görüntüleri sürekli olarak incelenmekte, şüpheli durumlar
veya kişiler kolluk kuvvetlerine bildirilmektedir.
- Okul rehber öğretmenleri ile okul yöneticilerinin öğrencilerin disiplin durumunu yakından izledikleri, suça eğilimli veya şiddette yatkın
öğrencilerin belirlenerek aileleriyle ortaklaşa çalışmaların yapıldığı
okuldur.
- Okul ve çevresinde meydana gelen suçların kolluk kuvvetleriyle iletişim ve işbirliği kurularak öğrenildiği, okul yöneticileri, öğretmen
ve öğrencilerin bilgilendirildiği, önlemlerin planlandığı, kontrol ve
denetim mekanizmalarının geliştirildiği bir güvenlik sistemine sahip
okuldur.
- Güvenli okulda, öğrenciler diğer öğrenci ve öğretmenlerle rahatça
iltişim kurmaktadır.
- Güvenlik konusunda yapısal, kuramsal ve eğitsel gücünü öğrencilerin öğrenmesine odaklayan, iletişimi ve işbirliğini güçlü tutan okuldur.
- Her öğrenci bir birey olarak görülür, istek, dilek ve şikayetleri
önemsenir ve çözümlenmesi için içten çabalar sarfedilir.
- Rehberlik çalışmalarına önem verilir. Psikolojik danışmanların, öğrencilerin pedegojik ve psikolojik davranışları konusunda dönemsel
olarak eğitildiği, yöneticilerin desteğinin sağlandığı, okulun tüm çalışanları ile bir bütün olarak ele alındığı bir yaklaşımdır.
- Sportif etkinlikler ve ders dışı aktiviteler öğrencilerin suçtan korunması için önemlidir.
- Öğrenciler, değişik çalışma ve projeler ile farklı alanlarda eğitilerek
bilgi ve becerilerini geliştirmeleri sağlanır.
- Ayrı yaşayan ailelerin çocukları ile cinsel istismara uğramış çocuklar ve bağımlı olduğundan şüphe edilen öğrenciler, suç ile ilişkide
diğer öğrencilere göre daha fazla risk altında bulunduklarından bu
çocukların rehabilitasyonuna yönelik çalışmalar yapılır.
- Rehber öğretmenlerin görev ve sorumlulukları büyüktür. Bilimsel
137
138
GÜVENLİ OKUL
ve mesleki prosedürlerin yanında öğrencilerin suçtan korunması konusunda daha etkin ve okul yönetimi ile işbirliği içinde olmalarını
benimsemeleri gerekir.
- Suçu önleme, meydana gelen suçların tespiti ve suç işleyenlerin yakalanmasında proaktif bir yaklaşımla kolluk kuvvetleri ile etkili bir
işbirliği gerektirir.
- Ailelere, olası şiddet ve suçlara yönelik bilinçlendirici çalışmalar
yaptırılması, aile ve okul iletişiminin güçlü tutulmasına katkı sağlayacaktır.
- Okul yöneticileri ve eğitimcilerine düşen roller etkinlikle yerine getirilir.
- Okulda yaşanan suç ve kabahatlerin kayıt altına alınması konusunda okul içi ve gruplar arası denetim mekanizmaları kurularak farklı
suç türlerine karşı yeni çözüm önerileri geliştirilir.
- Okulda disiplin ve cezalandırma konusunda, kurallar dengeli bir
şekilde uygulanmalı ve tutarlı olmalıdır.
- Yöneticilerin ve öğretmenlerin yetkileri gözden geçirilerek daha etkin olmaları sağlanmalıdır.
- Kurallara uymayan öğrenciler için alternatif öğretim planları sunulmalıdır.
- Öğretmenlerin ekonomik sorunlarına ilişkin iyileştirmeler sağlanmalıdır. Öğretmenlerin daha iyi yetiştirilmelerine ve sosyal statülerinin artırılmasına yönelik teşvik edici ve başarılı öğrencileri öğretmenliğe yönlendirici çalışmalar yapılmalıdır.
- Öğretmenlerin verdikleri eğitimin kalitesindeki bir artışın, öğrencilerin aldıkları eğitimin kalitesine olumlu katkı sağlayacağı öngörülmelidir.
- Okullarda ailelere yönelik eğitici ve bilinçlendirici seminer ve toplantıların yapılması şiddete eğilimli olan çocukların aileler ile işbirliği yapılarak tespit edilmesi şiddet algısını önlemede etkili bir yöntem
olacaktır.
- Ailelerin, çocuklarının eğitim süreçlerindeki başarılarına inanarak
onlara karşı olumlu beklentiler içinde olmaları önemlidir.
- Güvenli okul, öğrencilerin ve ailelerin psikolojik açıdan kendilerini
GÜVENLİ OKUL
güvende hissetmelerini sağlayacağından güvenlik algısı yüksek tutulmalıdır.
- Öğrenci sayısı ile öğretmen sayısı dengeli olmalıdır.
c) Güvenli Okul Standartları
Güvenli okul, fiziki güvenlik standartları yönünden belirlenen plan ve normlara göre dizayn edilmiştir. Yüksek ölçekli güvenlik algısına ve prosedürlerine
sahiptir.
1. Fiziki Güvenlik
1.1 Güvenli Çevre
a. Okulun çevresi korunaklı duvarlar ve engellerle güvenli bir fiziki
yapıya sahip olmalıdır.
b. Okul çevresi yeterli ışıklandırma sistemleri ile aydınlatılmalı ve
karanlık noktalar bulunmamalıdır.
c. Kamera sistemleri ile gece ve gündüz izlenmelidir.
Ana Giriş:
a. Bina girişi İtfaiye, Ambulans, Temizlik araçları gibi araçların girişlerine uygun büyüklükte olmalıdır.
b. Giriş-çıkışlar, açılır-kapanır bariyer sistemleri ile sağlanır.
c. Turnike sistemi konularak öğrenci, öğretmen ve personel ile ziyaretçiler için elektronik kartlı geçiş sistemleri bulunur.
d. Özel güvenlik noktası bulunmalı ve bu nokta içeriyi göstermeyen,
darbelere dayanıklı camlarla donatılı olmalıdır.
e. Öğretmen, öğrenci ve çalışanlar ile ziyaretçilere ait araçların park
edildiği bir park alanı bulunmalıdır.
f. Ziyaretçilerin kabul edilecekleri ve görüşme yapacakları ziyaretçi
odası, diğer öğrencilerle temas etmeyecekleri yer ve konumda düzenlenmelidir.
g. Okul binasının ana girişi ile öğrenci girişi ayrı düzenlenmeli ve ziyaretçiler, ziyaretçi girişinden içeriye alınmalıdır.
139
140
GÜVENLİ OKUL
h. Ana girişte danışma, özel güvenlik ve ziyaretçi odaları düzenlenerek kamera sistemleri ile güvenli hale dönüştürülmelidir.
i. Okulun güvenlik tehdit ve riski yaratabilecek noktaları tespit edilerek kamera sistemleri ile güvenli hale dönüştürülür.
j. Kamera kayıtları okul yönetimi, özel güvenlik birimi ve kolluk kuvvetinin uygun göreceği süreler içerisinde saklanmalıdır.
k. İşlenen ya da işlenmekte olan suçlarla ilgili olarak kamera görüntülerinden yararlanılır ve kolluk kuvvetleri ile hızlı bir şekilde iletişim kurulur.
1.2 Güvenli Bina
a. Okul Binasının Yer ve Konumu
b. Okul binasının jeolojik yönden zemin etüdü yapılarak depreme
dayanıklılığı tesbit edilmelidir.
c. Okul bahçesi, koridorları ile öğrencilerin toplanma alanları güvenlik kameraları ile izlenmektedir.
d. Yerleşim bölgesi olarak su ve sel baskınlarına açık alanlara, dere
ve ırmak kenarları gibi sel taşkınlarının olabileceği yerlere yapılmamalıdır.
e. Okul bölgesi olarak seçilecek yerler, ulaşım sorununun olmadığı ve
trafik yoğunluğunun yaşanmadığı yerler olmalıdır.
f. Okul binaları suçların ve şiddet olaylarının yoğunlaştığı ve güvenlik
risklerinin bulunduğu bölgelerde inşa edilirken daha güvenli alanlar
seçilmelidir.
g. Okul binaları öğrencilerin olumsuz etkilenebilecekleri eğlence
yerlerine yakın bölgelerde yasal sınırlar dikkate alınarak inşa edilmelidir.
h. Okul binası, çok katlı değil bir bahçe içinde, dikey değil yatay olarak uzanan bir mimari tasarımda olmalıdır.
i. Güvenli okulda, sınıflar, salonlar ve diğer mekanların mimari tasarımları ile teknik donanımları güvenlidir.
j. İyi tasarlanmış ve planlanmış fiziksel mekan ve alanlardan oluşur.
k. Güvenlik risk ve tehlikesi oluşturmayan tasarımlardır.
GÜVENLİ OKUL
l. Öğrenci, Öğretmen ve diğer çalışanların bireysel gereksinimlerinin
karşılandığı ve öğrencilerin kendilerini güvende hissettiği yapılardır.
m. Eğitim ortamının sadece dersliklerden ibaret olmadığı, öğrenme
süreçlerinin önemli bir bölümü olan arkadaş edinme, organize olma,
hak ve adalet kavramlarının algılandığı ve günlük yaşamın doğal akışı içinde yeteneklerini geliştirdikleri yerlerdir.
n. Güvenli okul, tüm alan ve mekanların yeterli güvenlik ve fonksiyonlara sahip olduğu okuldur.
o. Yeterli sayıda ve kapasitede asansörlere sahiptir.
p. Şebeke elektriğinin kesilmesi halinde güç kaynağı ile destekli bir
sistemle devreye giren jenaratör sistemleri vardır.
q. Okulun elektrik tesisatında yangına dayanıklı kablolar kullanılmıştır.
r. Elektrik tesisatlarına eklenmiş kaçak akım roleleri sayesinde aşırı
yüklemeler, yanlış bağlantılardan kaynaklanan yangın, patlama ve
diğer kazalara karşı önlemler alınmıştır.
s. Öğrenci, öğretmen ve diğer çalışanlara akıllı kartlar kullandırılarak
okula giriş ve çıkışlar denetlenmektedir.
Sosyal aktivitelerin yapılacağı bölümler, parklar, spor alanları ve öğrencilerin
boş vakitlerinde zamanlarını geçirebilecekleri sosyal alanlardan oluşmalıdır.
1.3 Güvenli Bahçe
Okul binasının mimari tasarımı, öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştırıcı, yaratıcılıklarını artırıcı, kendilerini geliştirmelerine ve ifade etmelerine olanak
sağlayan pozitif bir tasarım olmalıdır. Binalar bu düşünce ve mimariye uygun
olarak inşaa edilmelidir.
Okul binaları ve kampüs alanları belirlenirken dış mekanlardaki sınırlar açıkça belirtilmeli, dışarıdan gelebilecek tehditlere karşı fiziksel güvenliği etkin
olarak sağlanmalıdır. Binanın dış görünüşü, iç düzeni, temizliği, hijyeni, ferah
ve sağlığa uygun oluşu öğrencilerin kendilerini güvende hissetmeleri açısından önemli fiziki göstergelerdir.
Okul binaları, öğrencilerin sosyal ve psikolojik gelişimini ve yaratıcılığını ortaya koyan sosyal ve fiziksel mekanlar olarak algılanmalıdır. Okul binasının
141
142
GÜVENLİ OKUL
tasarımı öğrencilerin öğrenmelerini olumlu yönde etkileyen, yaratıcılıklarını
geliştiren, kişisel ve entellektüel gelişimleri için pozitif bir ortam sunmalıdır.
Güvenlik için saptanan ve önerilen çözümler bu perspektife ve ortama zarar
vermemelidir. Bu nedenle okul güvenliğine bakış açısını, okulun fiziksel tasarımı süreçlerinden başlayarak, faaliyete devam ettiği tüm süreçlerde korumalıdır. [9]
Okul bahçesini çeviren duvarların ve engellerin çevreden gelebilecek tehlike,
tehdit ve risklere karşı öğrencilerin kendilerini huzur ve güvende hissedebilmelerine olanak sağlayacak bir mimari yapıda olmalıdır. Daha ziyade öğrencilerin okuldan kaçışlarına engel olmak yerine dışarıdan gelebilecek tehlikelere
karşı onları koruyan ve güven veren bir düşünsel yaklaşımla tasarlanmalıdır.
Okulun büyüklüğü ve nüfusu, okulun iç ve dış güvenliğinin sağlanmasında
denetimi zorlaştırarak istenmeyen öğrenci davranışlarının ortaya çıkmasına
neden olabilmektedir. Öğrencilerin okula aidiyet duygularını ve ilgilerini geliştirebilecekleri, diğer öğrencilerle güçlü bir etkileşim ve iletişim kurabilecekleri mekansal büyüklükler tercih edilmelidir. Okul planları ve mimari tasarımları yapılırken daha küçük okullarda öğretmen, öğrenci ve personelin birbirini
daha iyi tanıdığı, daha güçlü iletişimler kurduğu, güvenlik risk ve tehditlerinin
daha az olduğu dikkate alınmalıdır.
Okulun fiziksel güvenliğinin sağlanmasında ışıklandırma, güvenlik algı ve
olgusunu etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Kişilerin birbirlerini görebilmelerini sağlayacak bir ışıklandırma düzeyi ve tasarımı, güvenliğin sağlanmasını ve öğrencilerin kendilerini daha güvende hissetmelerini olumlu yönde
etkileyecektir.
a. Yöneticilerin çalışma ofisleri binanın giriş ve çıkışa yakın ve çevreye hakim bir konumda olmalıdır.
b. Ziyaretçi odası, binanın girişinde veya öğrencilerden ayrı bir bölümde gelen ziyaretçilerin görüşmelerini yapabileceği genişlikte, rahatta ve güvenlik konseptlerine uygun bir yapıda olmalıdır.
c. Değerli eşya ve kağıtlar ile önemli evrakların bulunduğu yerler fiziki ve elektronik güvenlik sistemleri ile güçlendirilmelidir.
d. Merdiven ve koridorlar öğrencilerin rahatça kullanabilecekleri ve
kayıp düşmeyecekleri malzeme ve merdiven parmaklıkları ile güvenli kılınmalı, yeterli düzeyde aydınlatılmalı ve havalandırılmalıdır.
GÜVENLİ OKUL
e. Koridorlarda öğrencilerin hareketlerini engelleyecek ve tehlikeye
düşürecek dolap, masa ve eşyalar olmamalıdır.
f. Merdiven parmaklıkları sağlam ve öğrencilerin düşmesine engel
olacak yükseklik ve boyutlarda olmalıdır. Kolayca kırılacak, kopacak
dayanıksız malzemelerden yapılmamalıdır.
g. Merdiven genişlikleri ve ölçüleri koridor genişliğinden az olmamalı ve öğrenci vücut ölçülerine uygun olmalıdır.
h. Bedensel engelli öğrenci veya velilerin okul girişinden itibaren
bütün binalara rahatlıkla erişimini sağlayacak düzenlemeler ya da
asansör sistemleri yapılmalıdır.
i. Pencereler, dersliklerin havalandırılmasını ve aydınlatılmasını sağlayacak ölçülerde ve sayıda olmalıdır.
j. Sınıflarda olması gerekenden fazla öğrenci olması hava kalitesini
düşürerek, rahat nefes almayı zorlaştıracağından, sınıfların aşırı kalabalık olmamasına dikkat edilmelidir.
k. Okul bahçesi gürültü, duman ve toz gibi zararlı unsurlardan uzak
olmalıdır.
l. Okul sahası ve sosyal alanları bahçe duvarı ile çevreden ayrılmış
olmalıdır.
m. Mekanik ve tehlikeli alet ve araçların bulunduğu bölümler kilitli
tutulmalıdır.
n. Okul bahçesindeki ağaçlar ve panolar kampüs alanının gözetlenmesine engel olmamalıdır.
o. Okul binasına fiziksel olarak zarar verebilecek etkenler (su kaynakları, atık alanları, yoğun trafik vb.) önceden araştırılarak gerekli
önlemler alınmalıdır.
p. Fiziksel aktivite için planlanan mekanlar ve olanaklar (oyun ve
spor alanları dahil olmak üzere) gerekli güvenlik standartlarını taşımalıdır.
q. Kampüs ve binaların görünüm olarak düzenli, güzel ve ilgi çekici
olmasına özen gösterilmelidir.
Binaların boya, temel bakım ve tadilatları, eğitim-öğretim dönemi
143
144
GÜVENLİ OKUL
olmayan zamanlarda yapılmalı ve okul alanında inşaat malzemeleri
veya artıkları bulunmamalıdır.
1.4 Güvenli Ulaşım - Servis Güvenliği
Güvenli okul, öğrencilerin evlerinden ayrıldıkları andan başlayarak okula vardıkları ve eğitimlerini tamamlayıp tekrar eve döndükleri ana kadar geçen tüm
aşamaları içermektedir. Öğrenci ve öğretmenlerin geliş ve gidişlerini güvenli
yollardan ve trafik kurallarına uygun olarak yapmaları, ulaşım ve servis güvenliğinin en önemli yönünü teşkil etmektedir. Güvenli okul için ulaşım ve
servis güvenliği asla göz ardı edilmemesi gereken bir güvenlik olgusudur.
1. Güvenli okul, ulaşım ve servis güvenliğinin etkin olarak sağlandığı
okuldur.
2. Ders ve okul çıkışlarında öğrenciler velileri ile birlikte ya da yanlız
olarak servis araçlarına binip okuldan ayrıldıkları âna kadar öğretmenlerin ve özel güvenlik görevlilerinin denetim, kontrol ve gözetimi
devam etmelidir,
3. Okul ve çevresindeki şüpheli kişiler, satıcılar veya suç teşkil eden
maddeleri satanlar genel kolluk tarafından zamanında tespit edilerek, gerekli önleyici çalışmalar veya yasal işlemler yapılmalıdır.
4. Servis araçlarında acil müdahale paketleri, navigasyon cihazları
ve GPS sistemleri bulunmalıdır. Aileler ve öğretmenler, öğrencilerin
trafikteki durumunu öğrenme ve paylaşabilme yeteneğine sahip olmalıdır.
5. Servis araçlarının teknik bakım ve temizliği periyodik olarak yapılmalıdır.
6. Öğrenciler ile araçların trafik ve yolcu sigortaları bulunmalıdır.
7. Sürücüler araçlarını, trafik işaret ve kurallarına uygun olarak kullanmalı ve bu konuda sıklıkla denetlenmelidir. Her yıl yaşanan trafik
kazaları göz önüne alınarak periyodik eğitime tabi tutulmalıdır.
8. Sürücüler bedensel ve psikolojik olarak araç kullanma şartlarına
sahip olmalıdır.
9. Çalışma ve dinlenme sürelerine uyulmalıdır.
10. Servis sürücülerinin trafik ortamındaki tutum, davranış ve risk
algısı gözetlenerek iyileştirmeye yönelik çalışmalar yapılır.
GÜVENLİ OKUL
11. Öğrenciler, emniyet kemeri kullanmaları ve bu konuda alışkanlık
kazanmaları için yönlendirilmelidir.
12. Okul servis araçları hizmet yönetmeliğinde belirtilen kurallara
uygun taşımacılık yapılmalıdır.
13. Okul Servis Aracı: Genel olarak okul öncesi eğitim, ilköğretim,
ortaöğretim ve yüksek öğretim öğrencileri ile sadece rehber personel
taşınmalarında kullanılan ticari tescilli yolcu taşımaya mahsus taşıtlardır [168].
14. Taşımacılar tarafından okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda aşağıdaki şartlar aranır.
a. Okul servis araçlarının arkasında “OKUL TAŞITI” yazısını
kapsayan numunesine uygun renk, ebat ve şekilde reflektif
bir kuşak bulundurulmalıdır.
b. Okul servis aracının arkasında, öğrencilerin iniş ve binişleri sırasında yakılmak üzere en az 30 cm çapında kırmızı ışık
veren bir lamba bulunmalı ve bu lambanın yakılması halinde
üzerinde siyah renkte büyük harflerle “DUR” yazısı okunacak
şekilde tesis edilmiş olmalı, lambanın yakılıp söndürülmesi
tertibatı fren lambaları ile ayrı olmalıdır.
c. Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda, öğrencilerin kolayca yetişebileceği camlar ve pencereler sabit olmalı,
iç düzenlemesinde demir aksam açıkta olmamalı, varsa yaralanmaya sebebiyet vermeyecek yumuşak bir madde ile kaplanmalıdır.
d. Okul servis araçlarında Araçların İmal, Tadil ve Montajı
Hakkında Yönetmelik ile Karayolları Trafik Yönetmeliğinde
belirtilen standart, nitelik ve sayıda araç, gereç ve malzemeler her an kullanılabilir durumda bulundurulmalıdır.
e. Okul servis araçlarının kapıları, şoför tarafından açılıp kapatılabilecek şekilde otomatik (Havalı, Hidrolikli v.b.) olabileceği gibi; araç şoförleri tarafından elle kumanda edilebilecek şekilde (Mekanik) de olabilir. Otomatik olduğu takdirde,
kapıların açık veya kapalı olduğu şoföre optik ve/veya akustik sinyallerle intikal edecek şekilde olmalıdır.
f. Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlar, temiz, bakımlı
145
146
GÜVENLİ OKUL
ve güvenli durumda bulundurulmalı ve altı ayda bir bakım
ve onarımları yaptırılmakla birlikte; taşıtların cinsine göre
Karayolları Trafik Yönetmeliğinin öngördüğü periyodik muayeneleri de yaptırılmış olmalıdır. (EK-3)
g. (Değişik bend : 17.9.2009/27352 RG) Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları yirmi yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı, fabrikasınca imal edildiği tarihten
sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır.
h. Taşıtlarda her öğrenci için bir emniyet kemeri bulunmalıdır.
i. Gerektiği hallerde ilgili meslek odası, okul veya işyeri ve öğrenci velileriyle haberleşebilmek için telsiz veya mobil telefon
bulunmalıdır.
j. Okul servisleri, öğrencilerin oturarak rahat bir yolculuk
yapmalarını sağlayacak tedbirleri alarak taahhüt ettiği yere
kadar götürüp getirmekle ve servis hizmeti sırasında taşıta
başka herhangi bir yolcu almamakla yükümlüdür.
k. (Değişik bend : 17.9.2009/27352 RG)Taşıt içi düzeni sağlamak, okul öncesi eğitim ve ilköğretim öğrencilerinin inme
ve binmeleri sırasında yardımcı olmak üzere rehber personel
bulundurmalıdır.
15. Okul yönetimi ve yukarıda belirtilen komisyon, servis hizmetlerinin sağlıklı, düzenli ve disiplinli bir şekilde yürütülmesine yönelik
olarak, aksaklığı tespit edilen konuları, hizmeti sürdüren taşımacının
bağlı olduğu meslek odalarına en kısa zamanda bildirirler. Bu odalar
kendi mevzuatlarınca disiplin işlemlerini yaparak okul yönetimini
bilgilendirirler.
16. Okul servis araçlarını kullanan şoförler ile rehber personel aşağıdaki şartlara sahip olmalıdır.
a. Sorumlu ve yetkili olduğu hizmetin niteliklerine sahip olmak,
b. Türk Ceza Kanununun 103, 104, 109, 188, 190, 191, 227 ve
5326 sayılı Kabahatler Kanununun 35 inci maddelerindeki
suçlardan affa uğramış olsa bile hüküm giymemiş olmak,
GÜVENLİ OKUL
c. (Değişik bend:11.10.2008/27021 RG)Şoförler, son beş (5)
yıl içerisinde; bilinçli taksirli olarak ölümlü trafik kazalarına
karışmamış olmak, alkollü olarak araç kullanma ve hız kurallarını ihlal nedeniyle, sürücü belgeleri birden fazla geri alınmamış olmak,
d. Şoförler, “Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Sürücü Mesleki Yeterlilik Belgesi” ne sahip olmak, zorundadırlar.
17. Okul servis araçları, öğrenci taşıyan gerçek ve tüzel kişiler ile
kamu kuruluşları, taşıma hizmetinde kullanılan söz konusu araçlarına, Karayolları Trafik Kanununun öngördüğü Zorunlu Karayolu Mali
Sorumluluk Sigortasını yaptırmak mecburiyetindedirler.
18. Zorunlu Karayolu Mali Sorumluluk Sigortası bulunmayan servis
araçları ile öğrenci taşımacılığı yapılamaz. Bu madde hükmüne aykırı olarak faaliyet gösteren araçlar hakkında 2918 sayılı Karayolları
Trafik Kanununun 91 inci maddesi hükmü uygulanır.
19. Bakanlık yapacağı denetimleri, kendi personelinin yanı sıra, valilikler, kolluk kuvvetleri (polis, zabıta, jandarma) ve yetkili kıldığı
diğer kamu kurum ve kuruluşlarının personeli aracılığıyla yapar.
Denetimle ilgili olarak bu kuruluşlar Bakanlıkla her zaman işbirliği
içinde olmak ve Bakanlık talimatlarını yerine getirmek zorundadır.
Çalışma şartları yönünden Milli Eğitim Bakanlığı ve diğer ilgili kuruluşlar da mevzuatları çerçevesinde her türlü denetimi yaparlar.
1.5 Güvenli Sınıf
Sınıf ortamı dendiğinde, ard arda dizilmiş düzenli sıralarda oturmuş öğrencilerin yükseltilmiş bir platformda duran kara tahtanın önündeki kürsüden ders
anlatan öğretmeni dikkatle dinlemeleri akla gelir. Güvenli okul konseptinde
okul mimarisi çağdaş eğitimin gereklerine uygun olarak daha esnek ve uyarlanabilir çözümler içermektedir. Sosyal etkileşimin teşvik edilmesi güvenli okul
konseptinin başlıca hedeflerindendir.
Bugünün ve yarının okul binaları açık, şeffaf, esnek ve uyarlanabilir olmalıdır.
Yeni öğrenme yöntemleri artan ölçüde okul binalarının tasarımını etkilemektedir. Sınıflar ve küçük grup ortamları, atölyeler, özerk çalışmalara yönelik
alanlar, öz yönetimli çalışmalar ve pratik etkinlikler öğretmen merkezli bir
yaklaşımdan ziyade öğrenci merkezli bir yaklaşımı vurgulamalıdır. Bina ile
147
148
GÜVENLİ OKUL
binayı çevreleyen ortam arasındaki ilişki çok önemlidir. Hem dış mimari hem
de iç düzen ve sınıfların görselliği okulun öğretim felsefesini ve anlayışını da
ortaya koymaktadır. Öğrencilerin yetişkinliğe giden yolda geçirdikleri gelişim
yıllarına eşlik eden binalar onlar için yaşam boyu esin kaynağı olabilmektedir.
a. Sıralar rahat ve öğrencilerin görüşünü engellemeyecek şekilde dizayn edilerek, düşme ve yaralanmayı önleyecek biçimde sabitlenmelidir.
b. Kitaplık ve dolaplar deprem veya herhangi bir nedenle devrilme
olasılığı dikkate alınarak duvara monte edilmelidir.
c. Elektrik kabloları veya deney yapmak için de olsa tehlikeli ve yanıcı kimyasal maddeler açıkta ve öğrencilerin ulaşabileceği yerlerde
bulunmamalıdır.
d. Üst katlarda bulunan sınıflarda pencerelere düşmeyi önleyecek fiziki engeller konulmalıdır.
Laboratuvarlar
a. Fen laboratuvarlarında bulunan kimyasal maddeler uygun bir şekilde saklanarak çevreye ve öğrencilere zarar vermemeleri için önlemler alınmalıdır. Görevli olanlar dışında kimsenin temas etmeyeceği kilitli ve havalandırmalı bölümlerde muhafaza edilmelidir.
b. Laboratuvarlar deneysel malzemelerin saklandığı hazırlık odaları
içermelidir.
Laboratuvar talimatları hazırlanmalı, sorumluları belirlenmeli ve ders öncesi
veya sonrası sorumlu görevliler tarafından kontrol edilerek eksiklikler ve oluşturabilecekleri riskler giderilmelidir.
1.6 Sağlık ve Temizlik
Çocukluk dönemi, sağlık alışkanlıklarının geliştirilmesi için en elverişli dönemdir. Sağlıklı bilgi, tutum ve davranışlarını geliştiren öğrenciler çevrelerindeki öğrenciler için de eğitici olmaktadırlar. Gelişmiş ülkelerde öğrenciler
eğitim yılı içerisinde günün yaklaşık üçte birini okulda geçirmektedir. Öğrencilerin sağlıklı bir çevrede eğitim ve gelişimlerini sağlayabilmeleri için önleyici ve koruyucu sağlık programları ve prosedürleri oluşturularak uygulamaya
konulmalıdır.
GÜVENLİ OKUL
Şekil 1 – Çocukların İçinde Bulunduğu Karmaşık Çevre [158]
Okul ortamında karşılaşılabilecek olası riskler temiz olmayan su, iç ve dış ortamlardaki hava kirliliği, organik çözücü maddeler ve bakteriler ile kontamine
olmuş ortamlar, sıtma gibi vektörlerle taşınan hastalıklar ve güneşten kaynaklanan radyasyona karşı prosedürler geliştirilerek, çevresel risk faktörlerini
önlemeye yönelik önlem ve programlar planlanmalı ve uygulamaya konulmalıdır [23]
Böylelikle okul ortamını olumsuz etkileyebilecek hastalıkların ve diğer faktörlerin gelişme riski azaltılabilir. Okul ortamında sağlık sorunlarını etkileyebilecek fiziksel faktörlerin önceden tespit edilerek buna yönelik önlemlerin
geliştirilmesi yararlı sonuçlar verecektir.
149
150
GÜVENLİ OKUL
Şekil 2 – Okul Sağlığı Hizmetleri [159]
Sağlıklı okul için gerekli şartlar belirlenerek buna yönelik standartlar oluşturulmalıdır. Bu standartların korunması ve denetlenmesi için de etkin bir
denetim mekanizması uygulamaya konulmalıdır. Okul sağlığı hizmetleri öğrencilerin sağlığını korumak ve geliştirmek için yapılan çalışmaların tümünü kapsamaktadır. Böylece sağlıklı okul yaşamı oluşturulurken diğer yandan
da öğrenciler ve veliler bilinçlendirilerek topluma koruyucu ve öğretici sağlık
eğitiminin verilmesi gerçekleştirilmiş olur. Sağlıklı okul için aşağıda belirtilen
önlem ve prosedürler uygulanmalıdır.
a. Bina içerisinde koku yapacak katı atıklar ve çöpler yok edilmelidir.
Her yıl karbonmonoksit ve radon gazı denetimleri yapılmalıdır.
b. Tuvalet ve lavabolar sağlığa uygun, temiz ve hijyenik olmalıdır.
c. Tuvalet ve lavabolar sınıflara çok yakın olmamalıdır.
d. Tuvalet ve lavabolar her katta kız ve erkek öğrenciler için kolay
ulaşılabilir yerlerde ve yeterli sayıda düzenlenmelidir.
e. Tuvalet ve lavabolarda sabun, deterjan ve diğer temizlik maddeleri
bulundurulmalıdır.
f. Okul koridorları, tuvaletleri, yemekhaneler ve sosyal aktivitelerin
GÜVENLİ OKUL
paylaşıldığı bölümler güvenli, hijyenik kurallara uygun ve sağlıklı bir
g. Okul ve çevresinde su birikintilerinin oluşumu engellenerek sivrisinek ve diğer vektörlerin yaşayabileceği ortamlar ve sıtma gibi hastalıkların gelişme riskini önleyici çalışmalar yapılmalıdır.
h. Riskleri azaltmaya yönelik plan ve programlar tespit edilerek okul
dışı etkinliklerin, hava kirliliği ile güneş ışınlarının ve böceklerin en
az olduğu zaman dilimlerinde yapılması planlanabilir. Bu şekilde
öğrenciler hava kirliliğinin olumsuz etkilerinden ve ultraviyole ışınlarından kaynaklanan radyasyonun zararlarından ve böceklerle taşınan hastalıklardan korunmuş olurlar.
i. Okul çevresinde araçların çalışır durumda bulunması veya geçişleri düzenlenerek özellikle otobüslerin eksoz gazlarının okul binasına
girişi önlenmiş olur.
j. Çocuklara yemek öncesi el yıkama alışkanlığı kazandırılarak temel
gıda güvenliği ile ilgili önlemler öğretilebilir.
k. Gıdaların hazırlanması ve muhafazası sırasında temel gıda güvenliğine ilişkin önlemlerin belirlenmesi, öğretilmesi ve uygulanması
önemlidir.
l. Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak için okul etrafına
gölge veren ağaç türleri dikilebilir.
m. Atık maddelerin ayrıştırılması ve geri dönüşünün sağlanması için
gerekli teknolojilerden yararlanılır.
n. İç ortam havasının temizliğini sağlamak için koridor ve sınıflar sık
sık havalandırılarak değişik hastalıkların ortaya çıkması önlenir.
o. Toplumda ve okullarda sık görülen sağlık sorunlarına yönelik
araştırmalar yapılarak önlemler geliştirilir.
p. Öğretmen, öğrenci ve velilerin okul ortamında sağlığı etkileyebilecek çevresel risk faktörleri hakkında temel düzeyde bilgi sahibi olmaları için değişik programlar yapılmalıdır.
q. Okul müfredat programında çevre sağlığına ilişkin programlara
önem verilmelidir.
r. Okulda sağlık hizmetlerinin tam zamanlı olarak bir okul hemşiresi
151
152
GÜVENLİ OKUL
tarafından verilmesi ve okul sağlığı uzmanından danışmanlık hizmeti alınması önemlidir.
s. Okul ortamında gerçekleşen yaralanmaların tanılanması ve müdahalelerin zamanında yapılması sağlıklı ortamın gerçekleştirilmesi
açısından gereklidir.
Güvenli ve sağlıklı okulun oluşumunda sağlık ve güvenlik ile ilişkili alışkanlıklar ve uygulamalar birçok faktörü etkilemektedir. Güvenli okul sadece güvenlik önlemlerinin en ön planda olduğu bir okul konsepti değildir. Okul iklimini
etkileyen birçok faktörün birleşmesi ile ortaya çıkan bu algı sosyal ve toplumsal içerikli çalışmalarla güç kazanmalıdır. Güvenli ve sağlıklı okul algısının
gerçekleşmesinde sağlıklı okul iklimini oluşturacak etmenlerin yanında bu
konu ile ilgili düzenlenecek etkinliklerin de önemi büyüktür.
Bu etkinlikleri ana başlıklarla şunlardır;
- Aile ve toplumun katılımı.
- Okul çalışanlarına yönelik sağlığı geliştiren uygulamalar.
- Okulda danışmanlık, psikolojik ve sosyal hizmetler.
- Sağlık hizmetleri.
- Beslenme hizmetleri.
- Beden eğitimi ve diğer aktivite programları.
- Sağlık eğitimi.
- Sağlık, güvenlik, politikalar ve çevre.
Okul yönetimi tarafından etkinlikler düzenlenerek okul sağlığı programları ya
da toplum sağlığı ile ilgili öğrenci ve aileler bilinçlendirilmelidir.
1.7 Deprem ve Doğal Afetler
a. Okul binaları depreme dayanıklı olmalıdır. Bulundukları alanın jeolojik zemin etüdü yapılarak depreme dayanıklılığı kontrol ve tespit
edilmelidir.
b. Okul binası, deprem ve sel baskını gibi doğal afetlerde acil durum
prosedürleri ve kriz yönetimi esaslarına uygun olarak projelendirilmelidir.
c. Sığınaklar, belirlenen mimari projeler doğrultusunda yasal şart-
GÜVENLİ OKUL
lara uygun olarak araç-gereç ve diğer donatılar yönünden eksiksiz
olarak düzenlenmelidir.
d. Okulun bodrum katında sığınaklar inşaa edilirken öğrenci ve personel sayısı göz önünde bulundurularak uygun büyüklükte ve modern bir sığınak inşaa edilmelidir.
e. Sığınaklarda acil durumlarda kullanılmak üzere telefon, telsiz, megafon gibi iletişim araçları ile bulunması gereken tüm malzemeler
hazır tutulmalıdır.
f. Deprem güvenliği ile ilgili acil durum ve müdahale planları hazırlanarak sürekli güncel tutulmalı, görevlendirilen ekipler periyodik
olarak eğitime tabi tutulmalı ve tatbikatlar düzenlenmelidir.
g. Okul yöneticileri, öğretmenler, öğrenciler ve okul çalışanları depreme müdahale ve acil durum yönetimi konularında ve ilgili kurumların bilgi ve denetiminde, uzman kişilerce öngörülen sürelerde eğitilmelidir.
1.8 Yangın Güvenliği
a. Yangın yönetmeliği gereğince yangına karşı gerekli önlemler alınmalıdır. Yangın araç-gereç ve malzemeleri hazırlanmalı,yangını söndürmek üzere gerekli olan araçlar önceden kontrol edilerek kullanıma hazır durumda bulundurulmalıdır [160].
b. Yangın güvenliğine ilişkin yangın ve acil durum planları hazırlanmalıdır.
c. Yangına müdahale ekipleri önceden tespit edilerek listeleri güncel
tutulmalıdır.
d. Belirli periyotlarla yangın tatbikatları düzenlenerek, yangın güvenliği ile ilgili alınan önlemler ve uygulama planları denetlenmeli
ve kontrol edilmelidir.
e. Okul yönetimi, öğrenci, öğretmen ve diğer personel uzman kişilerce periyodik olarak eğitilmeli ve bilinçlendirilmelidir.
f. Okulda kullanılan gaz, fuel oil vb. gibi kimyasal madde ve türevlerinin güvenli bir şekilde yüklenmesi, boşaltılması ve kullanılması
sağlanmalıdır.
g. Elektrik trafoları, priz, fiş, şartel ve elektrik anahtarlarının çalışır
153
154
GÜVENLİ OKUL
ve tehlike oluşturmayacak güvenli bir konumda bulundurulmalarına
özen gösterilmelidir.
h. Öğrencilerin priz, şartel ve elektrik ile temas etmemeleri için gerekli önlemler alınmalıdır. Elektrik kabloları ve panellerinin güvenliği sağlanmalıdır.
i. Okulun ısıtma merkezi öğrencilerin giremeyecekleri bir konumda
ve yerde düzenlenerek yangına karşıgerekli önlemler alınmalıdır.
j. Isıtma sistemlerinin çalışmasından sorumlu personel sertifikalı olmalı ve yangın talimatları doğrultusunda gerekli eğitimler peryodik
olarak verilmelidir.
k. İş güvenliği ile ilgili mevzuat doğrultusunda gerekli çalışmalar yapılmalıdır.
d) Güvenli Okul ve Özel Güvenlik
Okul Güvenlik Yönetimi : Okulun fiziki, psikolojik ve duygusal güvenliği konusunda yetkilendirilmiş okul yönetimi ve okul özel güvenlik birimi ile bütünleşerek güvenliğin tüm boyutlarından sorumlu kurumlar ve bireyler arası
işbirliğini sağlama ve okulun güvenlik amaç ve beklentileri doğrultusunda
yöneltme, uygulama ve denetleme konularındaki faaliyetler ile planlı ve programlı çalışmaların bütünüdür.
Şekil 3. Okul Güvenlik Yönetimi
GÜVENLİ OKUL
Okul güvenlik yönetimi, okul iklimine uygun olarak güvenli okul algısının
oluşturulmasında kurum ve bireyler arası iletişime önem vermelidir. Özel güvenlik birimi, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun doğrultusunda görevlendirilen sertifikalı, okul, öğrenci ve ulaşım güvenliği alanlarında
eğitilmiş özel güvenlik görevlilerden oluşmalıdır. Okul özel güvenlik yönetiminin sağlıklı bir güvenlik ortamının oluşması için ihtiyaç duyacağı konular
aşağıda belirtilmiştir.
a. Okul ve öğrenci güvenliğinin etkin olarak sağlanabilmesi için bu
konuda özel olarak eğitilmiş ve okul güvenliğinde uzmanlaşmış özel
güvenlik amir ve memurlarına ihtiyaç duyulmaktadır.
b. Güvenli okullarda önceden hazırlanmış güvenlik planları doğrultusunda görev yapan özel güvenlik görevlileri okul yönetimi, öğrenci
ve okul çalışanları ile işbirliği içerisinde güvenliği sağlamaktadır.
c. Aileler ile özel güvenlik birimi arasında iletişim ve işbirliği güçlüdür.
d. Özel güvenlik görevlileri görev alanlarında nasıl hareket edeceklerini ve bir olay durumunda neler yapacaklarını bilmektedir.
e. Fiziksel ve bedensel yetenekleri üst düzeydedir.
f. Öğrenci ve çocuk psikolojisinin gereklerine uygun olarak öğrencilere nasıl davranmaları gerektiğini bilir. Halkla ilişkiler konusunda
eğitilmiştir.
g. Güler yüzlü, kibar ve naziktir.
h. Görevinin gerektirdiği ölçüde ciddi ve iletişime açıktır.
i. Kılık kıyafeti ve fiziki görünümü mesleki kurallara uygundur.
j. Denetim mekanizmaları ile yetkili amirleri tarafından periyodik
olarak denetlenirler.
k. Üzerlerindeki haberleşme cihazları ile ekipmanları tam ve sağlamdır. Yeterli teknolojik donanıma sahiptir.
e) Okul Güvenlik Planı
Okul güvenliği okul ve çevresinin güvenliğini artırmak amaçlı yapılan düzenlemelerle birlikte okul personelinin öğrencilerin ve ailelerin okula bağlılığını
artırmaya yönelik faaliyetleri de kapsamaktadır. Okul güvenliği genel anlam-
155
156
GÜVENLİ OKUL
da öğrenci ve okul personelinin okul içerisinden ve çevresinden kaynaklanan
suç, şiddet, saldırganlık, zorbalık, hırsızlık, vandalizm, alkol, sigara ve uyuşturucu madde kullanımı, cinsel ve ırksal taciz gibi saldırılara karşı korunmaları
ve okullarda bir kriz ortamı yaratabilecek olağan üstü hallerde, (örn: silahlı
saldırı, yangın deprem gibi) can güvenliklerinin en üst düzeyde sağlanması
olarak tanımlanmaktadır [161].
Okul güvenliğinin istenilen düzeyde sağlanması için okul güvenlik politikalarının ve planlarının oluşturulması gerekir. Okul güvenlik politikası şu noktaları kapsayabilir [162]. Okulun adı ve sorumlularının kimler olduğu, güvenliği
ne boyutta kimlerin sağlayacağı ve amacı, yapılacak çalışmaların kimler tarafından, hangi koşullarda gerçekleştirileceği, güvenlik boyutunda yer alacak
kişi ve kurumların beklentileri yazılmalıdır. Ayrıca öğrenci güvenliğini sağlamaya yönelik olarak oluşturulan yönetimin niteliği, uygulamaların ayrıntıları,
meydana gelen kazaların durum raporları, ilkyardım uygulamaları, okul araçgerek ve bakım raporları, acil durumlarda ulaşılacak tahliye ve kaçış yollarına
ait ayrıntılar, okulda depolanmak zorunda olan risk taşıyan materyallerle ilgili
bilgileri açıklayan bölümler sayılabilir [163].
Okul ve çevresinde meydana gelen olaylar ile yaşanma olasılığı bulunan şiddet
olayları, okul güvenlik planlamasının yapılmasını gerekli kılmıştır. Güvenli
okulun, tüm özellikleri ile ortaya konulması için bu planlara ihtiyaç vardır.
Birçok okulda ve bölümlerinde güvenlik görevlileri veya kolluk kuvveti memurları dolaşmakta, okullara girişlerde kimlik kontrolleri yapılmakta, ziyaretçilerin okul girişlerinde isimleri ve imzaları alınmaktadır. Ancak okullar,
duygusal ve psikolojik güvenliğin sağlanması için fiziksel güvenlik önlemlerini
aşan ve okul iklimini oluşturan daha başka uygulamalar yapmak zorundadır.
Okulun güvenlik hedeflerini ve beklentilerini ortaya koyan bir okul güvenliği
yönetimi oluşturulmalıdır. Bu yönetim tarafından olası olaylara ilişkin güvenlik planları, tüm risk analizleri göz önüne alınarak hazırlanmalıdır.
Okul güvenlik planlarının etkililiğini ve verimliliğini ortaya koymak için düzenli olarak eğitim toplantıları ve tatbikatlar yapılmalıdır. Okul güvenliği ile
ilgili olarak okul politikaları ile önleme stratejilerinin gözden geçirilmesi süreçlerine öğrenci, öğretmen, aile ve yöneticiler katılmalıdır.
Okul güvenliği ile ilgili olarak alınan önlemler ve yapılan planlamalar okulda güvenliği sağlamaya tek başına yetmeyecektir. Nitekim okullarda alınan
GÜVENLİ OKUL
katı güvenlik önlemlerinin öğrencileri okuldan soğuttuğu ve uzaklaştırdığı,
öğrenciler arasında güvensizlik ve istenmeyen davranışları artırdığını ortaya
koymuştur [164].
Güvenlik planları hazırlanırken okul, öğrenci, öğretmen, personel ve okul
danışmanları arasında pozitif bir okul ikliminin oluşması önemlidir. Bu okul
ikliminde şiddet farklı yaklaşımlar ile azaltılacaktır. Okul güvenliği, doğru güvenlik yaklaşımı, pozitif insan ilişkileri, kurumsal yasalaşma ve pozitif okul
iklimi ile sağlanacaktır [165].
157
158
GÜVENLİ OKUL
Basit Bir Güvenlik Planı Taslağı [166]
Okul ve kampüs güvenliğinin sağlanmasında öğrenci, öğretmen ve ziyaretçilerin güvenliği öncelikli öneme sahiptir. Sadece bu kişileri korumakla kalmayıp
aynı zamanda herhangi bir olayda müdahale imkanı sağlayan bir sistem kurmak ve uygulamak önemlidir. Bu, sorunların üstesinden gelebilecek, tekil ve
toplu müdahale olanağı sunan bir sistem olmalıdır. Herhangi bir acil durumda karmaşa ve yavaş müdahale kurumun müdahale planına zarar verebilir.
Belirli bir yere veya gruba bir düğmeye basarak detaylı talimatları ve bilgiyi
verebilmek acil bir durumda güvenlik personeline büyük zaman kazandırabilir. Teknoloji ve eğitim bu konuda büyük farklılık yaratır [167].
Okullarda, şiddet ve zorbalığın önlenmesi için okul psikologları tarafından
öğrencilere ve ailelerine danışmanlık hizmeti verilmelidir. Okuldaki güvenlik
risklerinin azaltılmasında okul rehber ve psikologlarının önemli görev ve sorumlulukları bulunmaktadır.
Şekil 4. Okul güvenlik Planı
GÜVENLİ OKUL
Okul yönetici ve personeli ile özel güvenlik görevlilerinin, kolluk kuvvetleri
veya konuyla ilgili uzman kişilerden öğrenci ve okul personelinin güvenliğini
tehlikeye atacak kişi veya kişilerin okula yapabilecekleri olası saldırı ve baskınlara karşı alınacak önlem ve müdahale prosedürleri konusunda eğitim
almaları gerekmektedir.
a. Acil durumlarda yapılacak olan iş ve eylemleri kapsayan bir acil
durum planı geliştirilir. Acil duruma neden olabilecek olası olaylar
aşağıdaki gibi sıralandırılabilir.
- Deprem,
- Yangın,
- Kasırga,
- Sel baskını,
- Terör saldırısı veya patlama,
- Toprak kayması,
- Doğal gaz sızıntısı veya patlaması,
- Sabotajlar,
- Servis kazaları,
- Öğrenci ve personelin güvenliğini tehlikeye düşürecek kişilerin okula baskın yapması,
- Toplumsal olaylar (yasa dışı toplantı ve gösteri yürüyüşleri),
Yukarıda ana başlıklarla belirtilen olası veya benzer olaylarla ilgili acil durum
planları hazırlanarak kolluk kuvvetleri ve acil durumlarda görevli diğer kurumlarla işbirliği yapılır. Güvenlik planları hazırlanırken okulun bulunduğu
coğrafi çevre ile bu bölgede meydana gelen olay ve suçlulara dair bilgi ve istatistiklerden yararlanılır. Okulun güvenliğini sağlayan özel güvenlik birimi ile
kolluk kuvvetleri arasında sürekli bir bilgi alışverişi ve işbirliği sağlanır.
b. Okul ile ilgili diğer olası tehlikeler
- Nükleer kazalar,
- Kimyasal sızıntılar,
- Zehirlenmeler,
- Bulaşıcı ve salgın hastalıklar,
159
160
GÜVENLİ OKUL
f) Okul Disiplin Kuralları
Öğrenci davranışlarına ilişkin net ve açık kuralların olmaması ve var olan kuralların uygulanamaması anti-sosyal davranışların oluşmasına neden olmaktadır. Şiddet davranışlarının azaltılması için, eğitim kurumlarında yasaklanan
davranışlar belirlendikten sonra, bu kurallara uymayanların hangi cezalara
çarptırılacakları açık ve net olarak belirtilmelidir. Öğrenci davranışlarına ilişkin açık ve net kuralların eksikliği ve mevcut kuralların uygulanmasındaki tutarsızlık, anti-sosyal davranışların artmasına da neden olabilmektedir [25].
Okullarda disiplin uygulamasına özen gösterilmesi, öğrenciye sınır koymanın
ona güven duygusunu aşılaması bakımından önemi büyüktür.
Güvenli okul ortamı için okul yönetimi önemli bir yer tutmaktadır. Okulda
çalışmaların yürütülmesi, olumlu okul ikliminin yaratılması açısından okul
yönetimi aşağıdaki konuları yerine getirmelidir [26];
1. Okul davranış kuralları ihtiyaca göre oluşturulmuştur. Bu nedenle
yıllık olarak gözden geçirilmeli ve gerekli durumlarda yenileri eklenmelidir.
3. Kurallar, öğrenciler tarafından görülebilecek şekilde uygun yerlere
asılmalıdır. Dosyaların arasına konulmuş ya da tozlu duvarlara asılmış sararmış sayfalardaki uygulanmayan kuralların öğrencilerde bir
disiplin algısı yaratması beklenmemelidir.
4. Kurallar ailelere gönderilerek bilgi sahibi olmaları sağlanmalıdır,
5. Kuralların uygulanmasına özen gösterilmelidir, Kurallara uyulmaması durumunda yapılacak işlemler ve cezalar önceden belirlenerek,
aile ve öğrenciler bilgilendirilmelidir.
6. Kuralların sadece yazıda kalmaması için aile, okul personeli ve
öğretmenler olumlu rol model olarak kurallara uygun davranmaları
konusunda bilinçlendirilmelidir.
7. Yanlış davranışları görmezden gelmek, mevcut kuralların işe yaramadığı hissini verdiğinden, tüm kural ihlalleri ciddiyetle uygulanmalıdır.
GÜVENLİ OKUL
8. Okulla ilişiğin kesilmesini gerektiren eylemler, açık ve net bir biçimde belirtilmeli ve herkes tarafından öğrenilmesi sağlanmalıdır.
Kuralların dosya içerisinde veya duvarlarda asılı bulunmaları onlara uyulması
için yeterli olmamaktadır. Kuralların işlevsel olmaları ve okul paydaşları tarafından benimsenmeleri için okul yönetimi tarafından farklı çalışmalar yapılmalıdır.
g) Güvenli Okulda Suçlara Karşı Önleme Projeleri
- Güvenli okul, okul paydaşlarının kendini mutlu ve iyi hissettiği bir
okul olmanın yanında, öğrenci, öğretmen, aile ve güvenlik işbirliği ve
iletişiminin en güçlü olduğu bir okul yapısıdır.
- Okulda eğitim yapıldığı saatlerde okulun dış kapısı önemli bir durum yoksa kilitli tutulur.
- Acil bir durumda bütün öğretmenlerden sınıf kapılarını kilitlemeleri istenmesi halinde bir uyarı sistemi kurulmuştur.
- Okul binası ve bahçesi karanlık noktalar kalmayacak şekilde ve yeterli düzeyde aydınlatılır.
- Risk analizleri yapılarak, okul ve çevresinde meydana gelme olasılığı bulunan olaylar ve suçlar konusunda eğitici ve aydınlatıcı çalışmalara ağırlık verilir.
- Okulun bulunduğu bölgenin suç ve suçlu profili incelenerek kolluk
kuvvetleri ile ortaklaşa önleyici ve bilgilendirici çalışmalar planlanır.
h) Okul Araç ve Gereçleri
1. Okulun sınıf, laboratuvar ve salonları projeksiyon, sabit bilgisayar,
akıllı tahtalar, ses sistemleri ve telefon ağları ile donatılmıştır.
2. Kütüphanelerinde güçlü internet erişimleri vardır.
ı) Güvensiz Okul
a. Okul Güvenliğinde Sorun alanları
- Okul ortamını güvensiz kılan etmenler şu şekilde sıralanabilir.
161
162
GÜVENLİ OKUL
- Öğretimin etkisizliği ve buna bağlı olarak ortaya çıkan öğrenci başarısızlığı,
- Tutarsız ve cezalandırıcı yönetimsel bakış ve uygulamalar,
- Cezalandırıcı ve korkutucu yönetici ve öğretmen davranışlar,ı
- İstenen davranışlara ilişkin olarak açık ve seçik olmayan beklentiler
yumağı,
- Kuralların uygulanmasına ve sonuçlandırılmasına gerekli özenin
gösterilmemesi,
- Öğrencilerin bireysel yetenek ve farklılıklarına uygun olarak öğretimin bireyselleştirilememesi,
- Kuralların açık, adil, tutarlı ve dengeli olmaması,
- Yönetici ve öğretmenlerin kuralları bilmemesi ya da önemsememeleri,
- Yanlış tutum ve davranışların görmezlikten gelinmesi,
- Öğrencilerin kuralların doğruluğuna ve meşruluğuna inanmamaları,
- Okulun büyüklüğü kadar öğretim için kaynak ve olanakların yetersizliği,
- Öğretmen, yönetici ve okul çalışanı işbirliğinin zayıflığı,
- Yöneticilerin etkisizliği ve yeteneksizliği,
- Öğrencilere yönelik sosyal etkinliklerin ve kendini kontrol etme
olanaklarının yetersizliği,
Güvensiz okullarda belirginleşen olumsuzluklar şunlardır.
1. Okulda şiddet olayları artar.
2. Okulda gruplaşmalar artar.
3. Disiplin suçlarında artış olur.
4. Eğitim ve öğretim aksar.
5. Güvenliği sağlamanın maliyeti artar.
6. Okulun toplumdaki imajı zedelenir.
7. Okul idaresinin otoritesi zayıflar.
GÜVENLİ OKUL
8. Suça sürüklenmelerde artış olur.
9. Okula dışarıdan müdahaleler ve baskılar artar.
10. Öğrencilerin kişisel gelişimleri olumsuz etkilenir.
11. Okula ve kamu malına verilen zararlar artar.
12. Okul ekonomik olarak zarar ve ziyana uğrar.
13. Okula kayıtlarda azalma olur.
163
17- Okulların Güvenlik Standartlarının
Denetimi
G
ELİŞMİŞ ÜLKELERDE, okulların güvenliğini belirlemeye ve denetlemeye ilişkin
olarak profesyonel kurumlar oluşturulmuştur [169]. ABD’de okullar, güvenli
okul olup olmadıkları ya da okulun güvenlik düzeyi hakkında bilgi edinmek
istediklerinde, bu merkeze başvurarak güvenlik risk ve durumlarının değerlendirildiği çalışmalar yaptırmaktadır. Bu değerlendirme sonucunda, okulun
güvenliği ile ilgili eksiklikleri giderme ya da mevcut güvenliği devam ettirme
konusunda önlem ve politikalar geliştirilebilmektedir. Bu konuda ülkemizde
de kurumsal bir yapı oluşturulmalıdır. Objektif araştırma ve değerlendirmeler yapılarak okul güvenliğinin çağdaş standartlara göre belirlenmesine ve denetimine olanak sağlayan “Okul Güvenliği Değerlendirme ve Koordinasyon
Merkezi” gibi bir merkez veya kurumun faaliyete geçirilmesi yararlı sonuçlar
verecektir.
165
18- Güvenli Okul ve Okul Güvenliğinin
Sağlanması
G
ÜVENLİ OKULUN oluşturulması için güvenlik boyutunda gerekli olan plan ve
programların yapılması, öğrenci ve öğretmenlerin güvenliklerinin etkin olarak sağlandığı bir güvenlik modelinin ortaya konulması gerekmektedir.
Güvenli okul: öğrencilerin sabah evinden bir okul servis sorumlusu tarafından alındığı, trafik kurallarına uygun araç kullanan bir sürücünün yönetiminde güvenli yollardan okula ulaştığı, okul kapısında özel güvenlik görevlisi ile
okul yöneticisi ya da nöbetçi öğretmenin güler yüzle karşıladığı, öğrencilerin
sevinçle girdikleri sınıflarında heyecanla öğretmenlerini bekledikleri, okula
bağlılığı ve arkadaşlarıyla ilişkileri güçlü öğrencilerin oluşturduğu bir okul ortamıdır.
Bu okulun fiziki ve mimari yapısı duvar ve engellerle güvenlik altına alınmış,
duyarlı bölgeleri kameralarla izlenen, güvensiz ve aydınlatılmamış alanların
olmadığı, giriş-çıkışların yeterli sayıda güvenlik personeli gözetiminde rahatsızlık vermeyecek ve öğrencileri endişe veya korkuya sevk etmeyecek, eğitimli
ve bilinçli davranışlarla yapıldığı, güvenlik yönetim odalarından şüpheli hareketlerin izlendiği, kolluk kuvvetleriyle iletişimin en üst düzeyde tutulduğu,
olası olaylara karşı önceden hazırlanmış güvenlik planlarının hazır ve güncel
bulunduğu bir okul algısıdır.
Güvenli okul öyle bir okuldur ki, herşey önceden öngörülmüş, kural ve plan-
167
168
GÜVENLİ OKUL
larla düzenlenmiştir. Öğrenciler okulun her yerinde zamanlarını özgürce ve
güven içinde geçirmekte, arkadaşlarıyla ilişkileri sevgi ve birbirlerine bağlılıkla gelişmektedir. Öğretmen ve öğrenciler arasında karşılıklı güven duyulan,
bilgi ve yeteneklerine inanılan güçlü bir bağ vardır. Ders dışı zamanlar, öğrencilerin de görüş ve düşünceleri alınarak sosyal, sanatsal, sportif ve kültürel
yönden geliştirici aktivitelerle doldurulmuştur. Çocuklarını okuldan almaya
gelen aileler kendilerini evlerinde hissetmekte diğer aileler ile olumlu ilişkiler
kurarak okula bağlılıklarını ifade etmektedirler. Okul ortamı ile mimari tasarımı güven ve mutluluk vermektedir. Okul yöneticileri ailelerle görüşmekte,
öğretmenler çocuklarının durumu hakkında görüş ve düşüncelerini paylaşmakta, başarılı ve ilişkileri güçlü öğrencilerin oluşturduğu, yabancılaşmanın
olmadığı bir okul ikliminde herkes mutlu yaşamaktadır.
Meydana gelen ya da gelme olasılığı bulunan olaylar ve sorunlar küçümsenmeden detaylı bir şekilde incelenmekte ve alınması gereken önlemler zamanında alınarak, sonuçlandırılmaktadır.
Tüm bu bilgi ve düşüncelerin ışığında okul güvenliğinin etkin olarak sağlanması için;
- Okul özel güvenlik birimi ile kolluk kuvvetleri arasında gerekli dayanışma, eşgüdüm ve işbirliği kurulmalıdır.
- Okulun derslik, öğrenci ve personel sayısı dikkate alınarak özel güvenlik personeli sayısı ve özellikleri belirlenerek yeterli sayıda istihdam edilmelidir.
- Okul güvenlik ve sağlık örgütü ile genel kolluk ve sağlık örgütleri
arasında dayanışma ve eşgüdüm bulunmalıdır.
- Öğrenci şüphelenebilir, düşünebilir ve soru sorabilir. Asla bu durum yanlış yorumlanmamalı ve motivasyonu kırılmamalıdır. Bunun
için sınıf kuralları öğrencilerin rahatça ve özgürce konuşmalarına
olanak sağlamalıdır.
- Öğrencilerin, tehlike ve risk kavramları ile ilgili duyarlılık, anlayış
ve bilinç düzeylerinin yükseltilmesi için farkındalık yaratan etkinlikler ve eğitim kampanyaları düzenlenmelidir.
- Önleyici güvenlik bilinci ve kültürü yerleştirilmelidir.
- Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okul güvenliği ile ilgili çalışmalar
yapılarak müfredat programlarına konulmalıdır.
GÜVENLİ OKUL
- Güvenli okul kapsamında ülkemizde ve dünyadaki, iyi uygulama
örnekleri ve deneyimleri paylaşılarak, ülke düzeyinde “Güvenli Okul
Yöntem ve Standartları” oluşturulmalıdır.
- Okulda güvenlik riskleri konusunda farkındalık yaratılmalıdır.
- Okulun, bina ve bahçesi ile tüm bölümleri arasında sürekli ve etkin
bir iç denetim sağlanmalıdır.
- Okul koridorları, tuvaletleri, yemekhaneler ve sosyal aktivitelerin
paylaşıldığı bölümler güvenli, hijyenik kurallara uygun ve sağlıklı bir
- Okul revirinde doktor veya sağlık görevlisi bulundurularak ilk müdahale ve tedavilerin yapılmasına ve bir ambulans sistemi ile ilgili
sağlık kuruluşlarına sevk edilmelerine özen gösterilmelidir.
- Okul saatleri içinde etkin ve yetkin bir nöbetçi öğretmenlik uygulaması yürütülmelidir [170]
169
Kaynakça
[1] Okulun Ögeleri Arasındaki İlişkiler, http://notoku.com/okulun-ogeleri-arasindaki-iliskiler/,
[2] Dünyanın En İyi Okulu - 21. Yüzyıl Finlandiya’sından Yedi Okul, http://www.finland.org.tr/Public/default.aspx?contentid=274620&nodeid=37332&culture=tr-TR
[3], [135] Dilek KARAL, USAK Rapor No: 11-06, Eylül 2011
[4] P.Helen Stanley, William Watson Purkey ve Gerald A. Juhnke, “Using an Invitation
Theory of Practice to Create Safe and Succesful Schools”, Journal of Counseling & Development, Cilt:82, Sayı:3, Summer 2004
[5] William Watson Purkey, An Introduction to Invitational Theory, International Alliance for Invitational Education, (erişim tarihi: 17 Haziran 2010); alıntı; <http://www.
invitationaleducation.net/ie/ie_intro2.htm>.
[6] P.Helen Stanley, William Watson Purkey ve Gerald A. Juhnke,“Using an Invitation
Theory of Practice to Create Safe and Succesful Schools”, Journal of Counseling & Development, Summer 2004
[7]http:\\www.sosyalhizmetuzmani.org/,2005
[8] Yrd.Doç.Dr. Şakir ÇINKIR ve Ersin TAN, Eğitim Ortamlarında Güvenlik Sorunları:
Nedenler ve Sonuçları Çalıştay Sonuç Raporu,
[9] Dilek KARAL, USAK Rapor No: 11-06, Eylül 2011, S.14
171
172
GÜVENLİ OKUL
[10]Güvenli Çevre Güvenli Okul, Safe Environment – Safe School, S.197 - Mayer, 1995;
Walker, Colvin, Ramsey, 1995 akt.Pehlivan,2008;17
[11], [125] Güvenli Çevre Güvenli Okul, Safe Environment – Safe School, S.198,199,200
- Mayer, 1995; Walker, Colvin, Ramsey, 1995 akt.Pehlivan,2008;17, Henaire, 2002
[12] E.YAAMAN ve N.AYAR, Okul Güvenliğine Farklı Bir Yaklaşım: Okul Polisi Uygulaması, SAÜ Fen Edebiyet Dergisi, 2009-II - Schneider, Walker, ve Sprague, 2000
[13] 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, K.T:12/4/1991
[14] Stephens, 1995, North Carolina State Department of Public Instruction, 1998;
Schneider, Walker & Sprague, 2000; Planty & DeVoe, 2005
[15] Doç. Dr. Burhanettin DÖNMEZ, Arş. Gör. Niyazi ÖZER, Okul güvenliği ve Güvenli
Okul, 2009, S.16,Duke, 1998
Okul, 2009, S.63, Center for the Study and Prevention of Violence, 1998
[17] MEB – Eğitim Ortamlarında Şiddetin Önlenmesi ve Azaltılması – Strateji ve Eylem Planı
[18] Pollack & Sunderman, 2001
[19] Fatma ARIMAN – Yüksek Lisans tezi, 2007
[20] Rubel, 1978,Fatma ARIMAN – Yüksek Lisans tezi, 2007
[21] Okulda Güvenlik Sorununa Yol Açan Faktörlerin Belirlenmesi, Ferhat EROL,
2009
[22] Michael R. Gottfredson, ve Travis Hirshi, a General Theory of Crime, 1990
[23] Bahçeşehir Üniversitesi – Okul Sağlık İndeksi – İstanbul, 2013
[24] Güvenli Okul Ortamı Oluşturma, Yrd. Doç. Dr. Metin PİŞKİN, 2011
[25] Mayer, 1995; Walker, Colvin, Ramsey, 1995 akt.Pehlivan,2008;17
[26] Kramen and Massey;2007
Okul, 2009,S.21 ; Kızmaz, 2004;307
[28] Doç. Dr. Burhanettin DÖNMEZ, Arş. Gör. Niyazi ÖZER, Okul güvenliği ve Güvenli Okul, 2009,S.22, Welsh,2003
GÜVENLİ OKUL
[29] Okul Güvenliği Üzerine Teorik Bir Çözümleme, İbrahim Halil ÇANKAYA, 2009 ,
Baginsky (2003)
[30] Hilal ÖZCEBE, Sarp ÜNER,2006, Adolesanlarda Şiddet Davranışları(Ankara
2004)
[31] Yurdal ve Censeven,2006; Uludağlı ve Uçanok,2006
[32] Çoban ve İşcen,2006
[33] Mertoğlu,2004
[34], [35] Öğülmüş,1995
[36], [99], [108] Yavuzer, 2001
[37] Tezcan, 1997:169
[38] National School Safety Center, 1992
[39], [43] Garcia,1994,23
[40] Dwyer ve Osher, 2000:2
[41] Akt.Işık, 2004, Millî Eğitim Dergisi, Sayı:164 , Dwyer ve Osher (2000:2)
[42], [53] Stephens,1995
[44], [45] Dönmez ve Güven, 2001
[46] Loft, 1960
[47] Hill, 1996
[48] Loft, 1960; 172
[49] Buckner ve Flanary, 1996
[50], [68], [154] Dönmez, 2001, 64
[51], [69], [155] Güven, 2002, 68
[52] Wanat, 1996, s.122
[54], [88], [157] Bucher ve Manning, 2005
[55], [156] Işık, 2004; TED, 2006
[56] Işık, 2004, Millî Eğitim Dergisi, Sayı:164
[57] Welsh, Greene ve Jenkins, 1999, 75
173
174
GÜVENLİ OKUL
[58] Welsh, 2001, 917
[59] [64] Verdugo, 1999, 169, 272
[60] Çelik, 2002. Akt. Özer ve Dönmez; Millî Eğitim Dergisi 2007, Sayı: 173, Hoy ve
Miksel
[61] National School Safety Center, 1990
[62] Akt. Özer ve Dönmez; Millî Eğitim Dergisi 2007, Sayı: 173 - Okulda Güvenlik Sorununa Yol Açan Faktörlerin Belirlenmesi, Ferhat EROL, 2009 , Perone (1998)
[63], [66] O’Reilly ve Verdugo, 1999, 339
[65] Florida State Department of Education, 1997
[67] Okul Güvenliği Üzerine Teorik Bir Çözümleme, İbrahim Halil ÇANKAYA, 2009
[70] Dwyer ve Osher, 2000, 2
[71] Pollack & Sunderman, 2001
[72] Kramen and Massey-2007
[73], [74], [75] Henaire,, 2002
[76] Wilson, Lipsey,2006
[77] Skiba ve diğ. 2000 den akt. Pehlivan,2008-15
[78], [145] Pehlivan,2008
[79] Wentzel ve Looney, 2007
[80] Bronfenbrenner,1989
[81] Voelkl,1997
[82] Anderman,2003
[83] Osterman,2000
[84] Dilek Aydemir, Mehmet S. GÜÇER, Okul ve Okul Çevresi Güvenliğinin Sağlanması: İstanbul Örneği, Cemil Doğutaş, Güvenli Çevre Güvenli Okul, 2010
[85] Bronfenbrenner (1974),
[86] Husen (1971)”80’li Yıllarda Okul (Der Schule Der 80er Jahre)”
[87], [170] Okula Yabancılaşma Ve Okul Güvenliği, Dr. İsmail SANBERK, Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik A.D.
GÜVENLİ OKUL
[89] Amerikan Ulusal Okul Güvenliği koordinatörü, Ronald D.Stephan
[90] Kızmaz, 2005
[91] Hirshi ve Gottfredson
[92] Stewart, 2003
[93] Sergiovanni (1991, 221)
[94], [103] Welsh (2000, 171)
[95] Bucher & Manning, 2003
[96] Okul Güvenliği Üzerine Teorik Bir Çözümleme, İbrahim Halil ÇANKAYA, 2009,
Adelman ve Taylor, 2002
[97], [102] Herrenkohl vd., 2000
[98] American Psychological Association, 1993
[100], [101] Warner, Weist & Krulak, 1999
[104], [106] Grene,2005
[105] Baginsky, 2003
[107] Schneider, Walker ve Sprague (2000)
[109] Hirshi, 1969
[110] Dilek KARAL, USAK Rapor No: 11-06, Eylül 2011, S.26, Dünya Sağlık Örgütü
2002 Şiddet ve Sağlık Raporu
[111], [112] Dilek KARAL, USAK Rapor No: 11-06, Eylül 2011, S.28,
[113] Karaman Kepenekçi Y ve Çınkır Ş. (2003), Öğrenciler Arası Zorbalık. Kuram ve
Uygulamada Eğitim bilimleri Dergisi; 34:236-253
[114] Muscari EM (2003). What Can I Do to Help a Child Who is Being Bullied
[115] Arslan S, Savaşer S (2008), İnsan Hakları ve Çocuk Hakları Bağlamında Okulda
Zorbalık. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi; 16(61):65-70
[116] Uzm.Dr. Özden Şükran Üneri ve Yrd.Doç.Dr. Gülsüm Atay, Okul Çağı Çocuklarda
akran Zorbalığı ve Etkileyen Faktörler.
[117] Pişkin,2006
[118] Stephens (2004, 1)
175
176
GÜVENLİ OKUL
[119], [120] Yost, 1960; 176-177-178 , Okulun Ögeleri Arasındaki İlişkiler , http://notoku.com/okulun-ogeleri-arasindaki-iliskiler/,
[121] Hill, 1996 Okulun Ögeleri Arasındaki İlişkiler , http://notoku.com/okulun-ogeleri-arasindaki-iliskiler/,
[122] özer,2006
[123] Öktem, 2007;352
[124] Kramen and Massey;2007
[125] Astor ve Meyer
[126] Dilek KARAL, USAK Rapor No: 11-06, Eylül 2011, Purkey, 1992
[127] Güvenli Çevre Güvenli Okul, Cemil DOĞUTAŞ, Ankara, 2010
[128], [129] Mau (1992)
[130] Oerlemans ve Jenkins (1998)
[131] Seeman,1984
[132], [171] Gateway Technical College sıfır tolerans politikası
[133] National School Safety and Security Services
[134] Furin, 2008; Mertoğlu Sc Cemalcılar, 2005
[136] Brantingham St Faust, 1976; Bright, 1991; Clarke, 2001
[137] Henaire, 2002
[138]
[139] Mertoğlu & Doğutaş, 2007
[140] Güvenli Çevre – Güvenli Okul Sorunların Çözümünde Çok Disiplinli İşbirliği ve
İyi Uygulama Örnekleri \ Safe Environment – Safe School : Multidisciplinary Cooperation in Solving Problems and Best Practices
[141] Müslüm SAYLİ, Dr. Cemil DOĞUTAŞ - Güvenli Çevre – Güvenli Okul Sorunların
Çözümünde Çok Disiplinli İşbirliği ve İyi Uygulama Örnekleri \ Safe Environment –
Safe School : Multidisciplinary Cooperation in Solving Problems and Best Practices
[142], [153] Arslanboğa 2009;7
[143] Wilson, Lipsey, 2006, 38; akt. Pehlivan, 2008
[144] Skiba ve diğ. 2000 den akt. Pehlivan,2008; 15
GÜVENLİ OKUL
[146], [147], [148], [151], [152] MEB-Earged,2008: 1- 2 – 3
[149] Skiba, Rausch et Ritter, 2004 den akt.lorna,2005
[150] Skiba ve diğ. 2000,7 den akt. Pehlivan, 2008/16
[158], [159] Bahçeşehir Üniversitesi – Okul Sağlık İndeksi – İstanbul, 2013
[160] 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı B.K.K. ile yürürlüğe konulan “Binaların
Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”
[161] Özer, 2006
[162] Gifford ve diğerleri, 1994
[163] Dew, 1995
[164] Beger, 2003
[165] Bucher ve Manning, 2005
[166], [167] Center For Judicial and Executive Security School Security-Optimal Program Standarts, www.CJESconsultans.com
[168] Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği (Değişik bend:11.10.2008/27021 RG)
[169] ABD, Ulusal Okul Güvenliği Merkezi, 2004
[172] Dumont Okulları – PassagePoint EDU Ziyaretçi Yönetimi Çözümü
[173] University of the Sciences İmkanlarını Geliştirmeyi ve Sorunlarını WEBS ile Çözmeyi Amaçlıyor
[174] Morse Watchmans’in KeyWatchers Sistemi Dört Kampüs için Kişisel Giriş ve
Merkezi Denetimi Mümkün Kılıyor
[175] Georgia Teknoloji Enstitüsü Polis Departmanı
[176] www.ecm.gov.uk/informationsharing
[178] Pollack, I., & Sundermann, C. (2001). Creating Safe Schoola: a Comprehensive Approach. Journal of the Office of Juvenille Justice and delinquency Prevention,
8(1),13-20
177
GÜVENLİ OKUL
Osman Öztürk Özgeçmiş
Doğum Tarihi : 05.04.1957
Eğitim :
• (1971 – 1974) Polis Koleji/Ankara
• (1974-1977) Polis Akademisi/Ankara
• (2009-) Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü/ Yüksek Lisans
İş Deneyimi :
• (1977) Vezirköprü İlçe Emniyet Amirliği/Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü/Samsun
• (1980-1981) Hilvan İlçe Emniyet Amirliği
• (1981-1983) Şanlıurfa Asayiş Şube Müdürlüğü
• (1983) İstanbul Emniyet Müdürlüğü/Beyoğlu Merkez Başkomiserliği
• (1983-1985) L’OCDE Türkiye Daimi Temsilciliğinde Koruma Amirliği /Fransa-Paris
• (1985-1988) İstanbul Beyoğlu/ İlçe Emniyet Müdürü
• (1988-1991) Elazığ Asayiş ve Trafik Şube Müdürü
• (1991-1994) Çankaya İlçe Emniyet Müdürü / Ankara
• (1994-1996) Polis Koleji Sınıflar Şube Müdürü
• (1996) Kaçakçılık ve Organize Suçlar Daire Başkanlığı Mali Şube Müdürü/Ankara
• (1996-2000) İl Emniyet Müdür Yardımcısı (Asayiş, Çevik kuvvet, Toplumsal Olaylar, PasaportYabancılar ve Esenboğa Havalimanı sorumlu)
• (2000) 1. Sınıf Emniyet Müdürü/APK (Strateji) Daire Başkanlığı/Ankara
• (2001-2003) İl Emniyet Müdürü/ Rize
179
180
GÜVENLİ OKUL
• (2003-2004) Emniyet Genel Müdürlüğü/APK (Strateji) Daire Başkanlığı/Ankara
• (2004) İl Emniyet Müdürü/Rize
• (2004-2008) İl Emniyet Müdürü/ Tunceli
• (2008-2010) İl Emniyet Müdürü/ Kırşehir
• (2010-2013) Emniyet Genel Müdürlüğü / Teftiş Kurulu Başkanlığı 1. Sınıf Emniyet Müdürü
Polis Başmüfettişi
Katıldığı Kurslar :
• (1983) Yurtdışı Temsilicilikleri Misyon/VIP Koruma Kursu
• (1996) “Yasadışı Göç ve İnsan Kaçakçılığı” seminer /Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele
Daire Başkanlığı / Çekoslovakya ve Romanya
• (1996)”Güvenlik” konusunda inceleme /ABD Washington Büyükelçiliği
• (8-12 Temmuz 2002-) “Terör Olaylarında Üst Düzey Kriz Yönetimi” Semineri/ABD Dışişleri
Bakanlığı/Washington DC.
• (2002) “Polis Yasası’ndaki Son Değişiklikler ve Hukuk Reformu” Toplum Destekli Polis Projesi
Konferans/Houston-South Texas Hukuk Fakültesi
• (2002) “Çağdaş Türkiye ve Türk Polisi” konferans /Ohio-Kent State Üniversitesi
• (2002) “Çağdaş Türkiye ve Türk Polisi” konferans /Newyork Princeton Üniversitesi
• (2005) “Kolluk Kuvvetleri Yönetimindeki Temel Felsefe ve İyi YönetimKuralları, Suç Önleme
Politikaları ve Uygulamaları, Suç Soruşturma Faaliyetlerinin İncelenmesi, AB Kolluk Faaliyetleri
Güç Kullanımı, Genel ve Hizmetiçi Eğitim ile Branşlaşma Konularının Ele Alınacağı Çalışma”
programı
Üyelikler :
• (1998-2000) Türkiye Boks Federasyonu Kurulu Üyesi
• Uluslar arası Boks Turnuvası Türk Boks Milli Takımı Kafile Başkanlığı / Sardunya-Cagliari /
Rusya-Moskova
• (2000) Yönetim Kurulu Üyesi / Buz Sporları Federasyonu
• (2002) Rize Spor Yönetim Kurulu Başkan Vekili
• (2006-2008) Buz Hokeyi Federasyonu /Dış İlişkiler Komite Başkanlığı
• Beşiktaş Jimnastik Kulübü Üyesi
• IPA (International Police Association) Uluslararası Polis Birliği Üyesi
Yayınlar :
• (2007) Bakraç/ Şiir Kitabı
• (2010) Taflan Mevsimi /Şiir Kitabı
• (2010) Türkiye’de Trafik Kazaları Gerçeği
• (2011) Eksik Sayfa/Şiir Kitabı

Sayın Osman Öztürk`ün Güvenli Okul isimli kitabını

Transkript

Benzer belgeler

Başlangıç - itslearning

öğrenci - veli - okul sözleşmesi - Albert-Schweitzer

İstanbul, 27 Ekim 2014 “Okul Aile Birliği `Penguins of Madagascar

EBAP İlçe Okul Müdürleri Bilgilendirme/İstişare Toplantıları

Günlük geziler ve turlar Okul ihtiyacı Yol masrafları

i-01r-07_Layout 2