CEZAYİR RAPORU

CEZAYİR
İstatistikler:
Nüfus
Yüzölçümü
Kişi Başına GSYİH
Büyüme
İhracat
İthalat
Para Birimi
: 35.406.303
: 2.381.741 km2
: 7 400 ABD $ (2011)
: % 2,5 (2011)
: 78,51 Milyar ABD $ (2011)
: 49,84 Milyar ABD $ (2011)
: 1 ABD $ = 72,51 Cezayir Dinarı DZD (2011)
Genel Bilgiler:
Cezayir, 2010 yılı itibariyle 4,5 trilyon m3 (159 trilyon kübükfeet) doğalgaz rezervi ile dünya rezervinin %
2,4’üne sahip, rezerv bakımından 8’inci, üretim açısından 6’ncı ve ihracatına göre 5’inci konumdadır.
Petrol rezervi 12.3 milyar varil olup, dünya petrol rezervinin % 1’idir. Petrol üreticisi ülkeler sıralamasında
12. ülke konumundadır. Günlük üretilen 2.1 milyon varillik petrolün 1.8 milyon varilden biraz fazla bir
kısmı ihraç edilmektedir.
2002 yılı sonrasında uluslararası piyasalarda hidrokarbon fiyatlarındaki yükselişten kaynaklanan gelir artışı
sayesinde 2000 yılında 23,5 milyar dolar olan dış borç 2011 yılı itibariyle 4,4 milyar dolar düzeyine
gerilemiş, aynı zamanda döviz rezervi 180 milyar dolar seviyesini aşmıştır.
2010- 2014 yıllarını kapsayan 3. beş yıllık kalkınma planında yine ağırlıklı olarak altyapı yatırımları için
286 milyar dolarlık bir kaynak ayrılmıştır. Hükümet, bu miktarın 130 milyar dolarının eskiden başlamış
demiryolu, su kaynakları ve yol projelerinin tamamlanması için kullanılacağını ve geri kalan 156 milyar
dolarının yeni yapılacak projelerde kullanılacağını ilan etmiştir. Bu plan çerçevesinde; 5.000 eğitim
kurumu, 600.000 kişilik üniversite, 400.000 kişilik yurt, 300 eğitim ve meslek edinme kurumu, 1.500
sağlık kurumu, 2 milyon konut, 35 baraj, 25 su nakil hattı, deniz suyu arıtma tesislerinin tamamlanması,
220.000 konuta elektrik, 1 milyon konuta doğalgaz bağlanması, 5.000 gençlik ve spor tesisi, işsizliği
önleme projesi kapsamında 3 milyon kişiye sağlanması amaçlanmıştır. Bu projelerin finansmanın
sağlanmasına yönelik olarak bayındırlık ve ulaştırma sektörleri için 40 milyar dolar, toplu taşıma, tramvaymetro hatları ve otoyol ve havayolu taşımacılığının geliştirilmesi için 35 milyar dolar, kamu binaları için
24 milyar dolar, tarım ve kırsal kalkınmayı desteklemek için 13 milyar dolar, bankacılık ve finans sektörü
için 4 milyar dolar, enerji santralleri ve petrokimya sanayinin geliştirilmesi için 27 milyar dolar, sanayi
bölgelerinin geliştirilmesi için 2 milyar dolar, yüksek teknolojiye dayalı ekonomik kalkınma için 3 milyar
dolar, işsizliği önlemek maksadıyla yeni iş sahaları açmak için 4 milyar dolar önlemek kaynak ayrılmıştır.
Ülkenin zengin doğal kaynaklarına sahip olması, son yıllarda artan enerji fiyatları nedeniyle dış borcunu
azaltması, döviz rezervini önemli ölçüde artırması (2011 yılı itibariyle 180 milyar dolar), gelir artışına
bağlı olarak altyapının iyileştirilmesi, konut vb. geniş yatırım alanları için ciddi kaynak ayırdığı hususları
dikkate alınarak sektörel açıdan önemli bir pazar olduğu görülmektedir.
DEVAMI
Müteahhitlik Sektörü:
Müteahhitlik sektörünün ülke ekonomosinde %10-12’lik bir ağırlığa sahip olduğu tahmin edilmektedir.
İşgücünün % 10’u bu sektörde istihdam edilmektedir. Ülkenin ekonomik göstergelerine bakıldığında,
doğalgaz, petrol rezervi ve geliri, döviz rezervinin yüksekliği, düşük düzeyde dış borcunun oluşu gibi
değerler açısından zengin bir ülke görünümünde olmakla beraber, Cezayir, Dünya Bankası ekonomik
koşullarının iş ve yatırım ortamının elverişliliği kritelerine göre yapılan değerlendirmede, 2012 yılında 183
ülke arasında 148. sırada yer almıştır.
Sektörde özellikle Fransa standartları olmak üzere AB ülkeleri standartları uygulanmaktadır.
Cezayir’de müteahhitlik sektöründe Fransa, İspanya, İtalya, Çin ve Kanada firmalarının üstlendiği projeler
bakımından ağırlığı mevcuttur. Türk firmaları da özellikle konut sektörü olmak üzere baraj, demiryolu ve
diğer altyapı projelerinde yoğun olduğu söylenebilir.
Projelerin finansmanı genel olarak iş veren kuruluş bütçesinden karşılanmaktadır. Proje yönetimi, ihale
süreci, şartnamelerin hazırlanması hep devlet kurumları tarafından yapılmaktadır. Projelerin finansmanında
yerel banka kredisi ve uluslararası kredi kullanımı da yapılabilmektedir. Yatırımlarda kamu- özel işbirliği
projenin türüne ve boyutuna göre olabilmektedir. Ancak, yap- işlet- devret modelinde uygulama mevcut
değildir. Cezayir devleti, ülkede yatırım yapacak yabancı ve yerli şirketler için belirli kolaylıklar ve kredi
imkanları sağlasa da yerli ortağın hakim hisseyi almış olması pek çok yabancı yatırımcı açısından caydırıcı
bir sebep olarak görülmektedir.
2009 yılında yapılan değişiklikle yatırım yapacak firmalara getirilen yerli ortak zorunluluğu ile yabancıların
bilgi birikimi ve tecrübesinden yararlanılması amaçlanmaktadır. Doğru partner seçildiğinde avantajlı da
olabileceği düşünülmektedir.
Türk bankalarının teminat mektuplarının Cezayir bankalarınca kabul görmemesi önemli bir engel teşkil
etmektedir. İşin niteliğine göre bürokrasinin yavaş işlemesi, hakedişlerin belirli süre gecikme ile ödenmesi,
bölgeye özgü istikrarsızlık en önemli riskler olarak göze çarpmaktadır.
Türk Müteahhitlik firmalarınca pazara girişte dikkat edilmesi gereken en önemli husus, Cezayir’in sabır
gösterilmesi gereken bir pazar olduğudur. Bir müteahhitlik projesinin takibi ve realize edilmesi zaman
almaktadır. Bu bölgede iş yapacak firmaların en az 2 yıllık bir süreyi pazar araştırması yapmak amacıyla
ülkede ofis açarak yerinde değerlendirmeleri gerekmektedir.
Pazara girişte firmalarımızın öncelikle kendi aralarında güç birliği yapmaları, koordineli hareket etmeleri
gerekmekte, sonrasında yerel firmalarla ortaklık yapmaları yararlı olabilecektir. Nitekim yerel firmalar için
hükümet tarafından %25 destek sağlanmaktadırr. Bunun dışında Çin, Japonya, Kore ve belirtilen AB
ülkeleri ile işbirliği avantaj sağlayabilir.
Teknik Müşavirlik Sektörü:
Teknik müşavirlik sektöründe Cezayir’de önemli bir pazar ve teknik bilgi boşluğu bulunmasına rağmen,
mevzuattaki kısıtlamalar Türk firmalarının bu sektörde yer almaları yolunda caydırıcı olmaktadır. Söz
konusu pazarın toplam büyüklüğü yıllık 1.5 milyar dolar seviyesindedir. Bu alanda bugüne kadar sadece iki
türk firması faaliyet göstermektedir. Sektörde belirgin bir şekilde Avrupalı firmaların hakimiyeti
bulunmaktadır. Bunlar arasında Fransa başta gelmektedir. Bu ülkeyi Almanya ve İspanya menşeli firmalar
takip etmektedir. Ayrıca, Kanadalı bir kaç şirket de bu alanda ülkede proje üstlenmişlerdir.
DEVAMI
2011 Yılı Cezayir Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Sektörüne ilişkin bilgiler:
Cezayir hükümeti 2010- 2014 yılı 3. kalkınma proğramı için 286 milyar dolar bütçe ayırmıştır. Bu bütçenin
130 milyar doları önceden başlamış projelerin bitirilmesi, 156 milyar doları yeni projeler için ayrılmıştır.
Proje detayı olarak; demiryolu yapımı, yol yapımı, barajlar- su nakil hatları, okullar, ve 2 milyon konuttur.
Cezayir’de ‘’Djamaa el Djazair’’büyük cami projesi’nin ihalesini Chine State Constructıon isimli Çin’li bir
firma üstlenmiştir. Dünya’nın en büyük 3. cami projesi; 20 hektar alan üzerinde yapılacak, 120.000 kişilik
olup, 300 metrelik dünyanın en uzun minaresi olacak ve 4 yılda tamamlanacaktır. Proje bedeli yaklaşık 1
milyar Avro’dur.
Başkent Cezayir’in 9,5 km’lik metro hattı 01.11.2011 tarihinde faaliyete geçmiştir. Son teknoloji kullanılarak
yapılan metro hattı, 10 istasyon ve 21.000 kişi/saat yolcu taşıma kapasitesine sahip, proje bedeli 900 milyon
Avro’dur. 4 km’lik ikinci kısmı 2012 yılında, 5,5 km’lik diğer kısmı 2015 yılında hizmete girecektir. Ayrıca,
40 km’lik metro hattı proje çalışmaları devam etmektedir.
Tizi- ouzou- Bouira arasında 450 milyon Avro maliyetli 64 km’lik demiryolu hattı projesinde 3 tünel ve 9
üst geçit bulunmakta, halen devam eden projenin yapım süresi 30 aydır. Projeyi Texeira Duarte (Portekiz),
Enyse (İspanya) ve Özgün İnşaat (Türk) firmaları yapmakta olup, 2014- 2015 yılında faaliyete geçecektir.
Cezayir Konut Bakanı Noureddine Moussa 2010- 2014 döneminde hedeflenen 2 milyon konutun 1.2
milyonunun teslim edildiğini belirterek yeni hedefin 2,45 milyon olduğunu açıklamıştır. Projelerin
gerçekleştirilmesindeki engellerden birisi kalifiye işçi bulunamamasıdır.
İnşaat sektöründe 1 milyon işçi çalışmakta olup, toplam işgücünün % 10’udur. Bu sektörde 53.000 yabancı
işçi çalışmaktadır. Cezayir’li firmaların kapasitesi 100- 200 konut arasında olup daha büyük projeler için
yabancı firmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Konut satışları banka kredileri ile desteklenmektedir.
Cezayir’de üretilen inşaat malzemeleri ihtiyaca yetmemekte, çoğunluğu ithalatla karşılanmaktadır. İnşaat
sektöründeki projelerin ihtiyacına bağlı olarak 2010 yılında inşaat demiri talebi 4.2 milyon tondan 6 milyon
tona yükselmiştir. Bunun için hükümet ilk etapta 1.4 milyon ton kapasiteli El- Hadjar Arcelor- Mittal demirçelik üretim tesisi yatırımını gerçekleştirmiştir. Tesisin üretim kapasitesinin ilave yatırımla 2.4 milyon tona
yükseltilmesi öngörülmektedir.
Ülkedeki çimento üretimi ihtiyacı % 65’ini karşılamakta, yeni kurulacak çimento fabrikaları ile halen 11,5
milyon ton olan üretimin 20 milyon tona yükseleceği belirtilmektedir.
Ülkede kısa ve orta vadede uluslararası ihalaye çıkacak önemli projeler,
İkinci Doğu- Batı otoyolu, büyük limanlar ve balıkçı limanları, tren, tramvay ve metro yapımı, güneş enerjisi
ve rüzgar gücüne dayalı elektrik üretimi, baraj yapımı su arıtma tesisleri yenilenmesi ve genişletilmesi, konut
yapımı, otel ve turistik kompleksler.
Yabancı Sermaye Mevzuatı:
Dışa açılma ve ekonomide yeniden yapılanma programı çerçevesinde Cezayir, 20 Ağustos 2001 tarihli
Yönerge (ordonnance) ile Yatırım Mevzuatını uygulamaya koymuştur.
Yatırımlardan, yatırımların geliştirilmesi ve arttırılması için stratejik bir organ olan Yatırım Ulusal Konseyi
(CNI) ve Yatırımların Geliştirilmesi Ulusal Ajansı (ANDI ) sorumlu olup, yatırımlarla ilgili dosyalar ANDI
tarafından incelenerek sonuçlandırılmaktadır.Yine ANDI bünyesinde yer alan Yatırımlara Destek Fonu ise,
yatırımların gerçekleştirilmesine ilişkin devlet katkısını finanse etmeye yöneliktir.
DEVAMI
Bu çerçevede yatırımcılara;
Yatırımın gerçekleştirilmesine doğrudan katkı sağlayan ekipmanların ithalatında gümrük vergisi indirimi,
Yatırımın gerçekleştirilmesine doğrudan katkı sağlayan ekipmanların ithalatında KDV muafiyeti, Yatırım
çerçevesinde gerçekleştirilen gayrimenkul alımlarında intikal vergisi muafiyeti, 5 yıl için kurumlar vergisi,
gelir vergisi, götürü vergi, mesleki faaliyetlerden alınan vergi ve arazi vergisi muafiyeti, gibi kolaylıklar
sağlanmaktadır. Ayrıca, bu mevzuat ile, yerli ve yabancı yatırımcı arasında ayırım yapılmayacağı, gelir ve
sermaye transferi ile, uluslararası tahkime başvurma imkanları garanti altına alınmıştır. Cezayir’de şube açmak
veya şirket kurmak amacıyla yerleşmek isteyen yabancı yatırımcılar Cezayir’de kurulacak şirketin % 51’nde
Cezayirli ortak ile çalışmak zorundadırlar.Yabancı statüdeki şirket yurtdışına kar transferi talebinde
bulunabilir ve % 25 kurumlar vergisi ödedikten sonra karını transfer edebilir. Kar trasnferi aşamasında ayrıca
% 20 oranında Merkez Bankası kesintisi de yapılmaktadır. Yabancı şirket, başlangıçta yurt dışına kar transfer
edebileceğine dair izin almalıdır.
Yabancı İşçi Çalıştırılması:
Cezayir Hükümeti ülkede % 10 seviyelerini aşan işsizliğin de etkisiyle, dışarıdan işçi getirilmesine izin
vermemektedir. Ancak, diplomalı kalifiye işçiler ve mühendisler için izin alınabilmesi imkan dahilinde olup,
resmi olmamakla birlikte 1 yabancı işçiye karşılık 3 yerli işçi istihdamı politikası uygulanmakta bazı
projelerde bu oran 1’e yabancıya karşı 7 yerli olabilmektedir. Çalışma izni en az üç ay, en fazla iki yıl için
verilebilmektedir.
Cezayir’de çalışma izni almak isteyen yabancılar İçişleri Bakanlığına Bağlı Güvenlik Dairesine başvuruda
bulunmak zorundadırlar.
Çalışma izni veya geçici çalışma müsaadesi başvurularında;
Yabancı işçiye ilişkin bilgi formu,
Onaylı diploma örneği veya işçinin mesleki niteliklerini belirten doküman,
Pasaport fotokopisi,
Sağlık raporu,
Fotoğraf ( 6 adet),
Pul ( 5000 Cezayir Dinarı),
Oturma belgesi,
Medeni durumunu gösteren belge,
İşveren şirketin ticaret sicil kaydı,
Çalışma mukavelesi, talep edilmektedir.
Sosyal Güvenlik Primler:
Cezayir’de, Caisse Nationale de la Sécurité Sociale des Travailleurs Salariés – CNAS isimli kuruluş, belirli
bir ücret karşılığında çalışanların sosyal güvenliklerini sağlamakla görevli kılınmıştır. Ülkede çalışan yerli ya
da yabancı tüm ücretlilerin sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olmaları mecburiyeti vardır. İşverenler, faaliyette
bulundukları vilayetin sosyal güvenlik birimine müracaat ederek, üye olmak durumundadırlar. Ücretliler ise,
aşağıda belirtilen evrakı havi bir dosya ile çalıştıkları şirketin bulunduğu mahaldeki sosyal güvenlik birimine
işveren tarafından kaydettirilirler.
1-Sosyal sigortalı olmak için başvuru talebi (CNAS tarafından hazırlanmış form doldurulacak) 2- Nüfus
cüzdanı örneği sigortalı evli ise aile bilgilerini içeren belge 3-İşverenlerin, işçileri işe başlattıkları tarihten
itibaren 10 gün içinde sosyal güvenlik kaydı için müracaata bulunmaları gerekmektedir. Belirtilen bu süre
içinde müracaatta bulunulmadığı takdirde, sosyal güvenlik kuruluşunun kendi inisiyatifi ile ya da işçinin,
sendikanın veya üçüncü kişilerin talebi üzerine, resen kayıt işlemi gerçekleştirilir.
DEVAMI
Cezayir’de, mer’i mevzuata göre CNAS’a yatırılan sosyal güvenlik primlerinin toplam oranı, brüt ücretin %
35’ine tekabül etmektedir. İşveren payı % 26, işçi payı ise % 9 oranındadır.
Ayrıca, müteahhitlik sektöründe (konut, bayındırlık ve su işleri) faaliyette bulunan şirketler için CNAS’a
ödenen %35 oranındaki prim dışında CACOBATPH isimli sandığa brut ücret üzerinden işveren tarafından
%12,58 işçi tarafından ise %0,38 oranında prim ödenmektedir.
Bir müteahhitlik firmasında çalışan işçi için brüt ücret üzerinden ödenen sosyal güvenlik primlerinin işveren
payı % 38,71, işçi payı ise % 9,38 oranında olup, toplam olarak brüt ücretin % 48,09’una karşılık
gelmektedir. İşveren tarafından, işçinin maaşından kaynağında kesilen % 9,38 oranındaki katılım payı, işveren
payı ile birlikte sosyal güvenlik kuruluşlarına aktarılmaktadır.
Kurum ve Kuruluşlar
Gümrükler Genel Müdürlüğü-Direction Générale des Douanes
Tel: 021 725959 / 726000
Faks: 021 725975
Web: www.douane.gov.dz
Yatırımları Teşvik Ulusal Ajansı (ANDI) – Agence Nationale du Développement de L’investissements
Tel: 021 773262 – 021 773263 Faks: 021 773257
Ulusal İstatistik Ofisi- Office National des Statistiques (ONS) – genel istatistikler Tel: 021 639974-76
Faks: 021 637955
Web: www.ons.dz
E.mail: [email protected]
Otoyollar Ulusal Ajansı ( A.N.A.)- Agence Nationale des Autoroutes
Tel: 021 536191 /530963
Faks: 021 530962 /530892
Web: www.ana.org.dz
Barajlar Ulusal Ajansı (A.N.B.)- Agence Nationale des Barrages
Tel: 021 583530
Faks: 021 689301 / 299471
Ulusal Sınai Mülkiyet Hakları Enstitüsü (INAPI) - L’ınstitut National Algerien de la Proprıété Industrielle
Tel : 021 732358 - 021 730142 Faks: 021 735581 – 021 739644
Cezayir Standartlar Enstitüsü (IANOR) L’institut Algérien de Normalisation
Tel: 021 642075 – 021 639638 Faks: 021 641761 – 021 642032
Cezayir Dış Ticareti Geliştirme Ofisi (ALGEX) - Offıce Algérien de Promotion du Commerce Extérieur
Tel :021 52 20 82/ 52 12 10 Fax :021 52 11 26
Web :www.promex.dz
Cezayir İhracatçılar Derneği (ANEXAL) – Association Nationale des Exportateurs Algériens
Immeuble ALGEX RN no.5 Cinq maison, El Mohammadia-Alger
Tel: 021 824228
Fax: 021824227
E-mail: [email protected]
Web: www.chambrespeche-dz.com
E-mail: [email protected]
Ulusal Ticaret Sicili Merkezi - Centre National du Registre du Commerce
Tel: 021 201028 – 205538 – 203753 Fax: 021201971 – 203760
Web: www.cnrc.org.dz E-mail: [email protected]
DEVAMI
Cezayir Balıkçılık ve Kültür Balıkçılığı Odası – Chambre Algérienne de la Pêche et de l’Aquaculture
Tel: 021 423309
Fax: 021 423308
Web: www.chambrespeche-dz.com E-mail: [email protected]
Agence Nationale de Développement de l'Investissement, (ANDI)
27, rue Mohamed Merbouche 16008 Hussein Dey
Algérie +213 21 77 32 62 +213 21 773257
Site Web: http://www.andi.dz
Chambre Algérienne de Commerce & d'Industrie, EPIC (CACI)
6, boulevard Amilcar Cabral place des Martyrs, Palais Consulaire 16307 Casbah Algérie
Tel +213 21 96 77 77 +213 21 96 66 66 +213 21 96 50 50 faxs : +213 21 967070
Adresse postale BP 100(16507-Alger Premier Novembre), 16307 Casbah
Site Web: http://www.caci.dz
Club des Entrepreneurs Algériens (CEA)
Localisation : 10 Coopérative des Jasmins les Sources - Bir-Mourad-Raïd
Tél. : 021.56 23 79 - 56 42 70 / Fax : 021.56 42 70
Président : BENDIAD Messaoud
Localisation : Alger
Tél/Fax : 021.94 38 59
Date de création : Novembre 2002
Club des Entrepreneurs et des Industriels (CEIMI)
Localisation : Avenue Kritli Mokhtar (Centre Hippique) Blida
Tél. : 025.40 32 66/67 / Fax : 025.40 32 68 E-mail : [email protected] - Site web : www.ceimi.org
Président : TAYEB EZZRAIMI Abdelkader
Textiles, chaussure - Plastiques - BTP - Mécanique - Agro alimentaire
Forum des Chefs d’Entreprises (FCE)
Localisation : Villa N° 6 lotissement Ben Haddadi - Chéraga - Alger
Tél. : 021.36 34 09 - 36 33 35 / Fax : 021.37 13 14 E-mail : [email protected] Site Web : www.fce-dz.org
Président : HAMIANI Réda
Secrétaire Général : BENABDERAHMANE Radia
Confédération Algérienne du Patronat (CAP) Nationale
Localisation : Hôtel Aurassi Niveau C Bureau N° 7 - Alger
Tél. : 021.42 81 42 - 74 82 52 - 74 49 68
Fax : 021.42 81 48 - 021.64 20 20 - 69 10 89 - 71 72 90 2.
Président : MERAKCHA Boualem