Fen ve Teknoloji 7 - talim terbiye dairesi müdürlüğü

Transkript

Fen ve Teknoloji 7 - talim terbiye dairesi müdürlüğü
Fen ve
Teknoloji
SosyalBilgiler
7
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI
TALİM VE TERBİYE DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ
“ORTAOKUL (TEMEL EĞİTİM ıI. KADEME)
FEN VE TEKNOLOJİ
ÖĞRETİM PROGRAMI TASLAĞI
(7. SINIFLAR)”
Danışmanlar:
Prof.Dr. Ali YILDIRIM
Doç.Dr. Ercan KİRAZ
Yrd. Doç.Dr. Kemal Akkan BATMAN
Komisyon Üyeleri:
Uzm. Salih SARPTEN
Hülya ŞENOL
2008
2
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
1. Model üzerinde, bir elementin bütün
atomlarının aynı olduğunu fark eder.
Sembol Kullanmak Ne Rahat
Öğretmen, kitapta tanıtımı yapılan 30 elementin
sembol ve isimlerini içeren çizelgenin
öğrencilerce gözden geçirilmesini ister. Bu
çizelgeyi kullanarak, “oksijen atomu 2 hidrojen
atomuna bağlanarak su molekülü oluşturur”
cümlesini kısa yoldan göstermeyi teklif eder.
Gösterim sırasında, “oluşturur” ifadesi yerine “”
işareti kullanılacağını belirtir. Su molekülünde
hidrojen atomlarının sayısını belirtmek için “2”
sayısını nereye yazmanın uygun olacağı
öğrencilerce irdelenir; öğretmen irdelemeyi
yönlendirip geleneksel yazım tarzını gösterir.
“O + 2 H H2O” gösteriminin, ilk cümleye göre daha
k ı s a o l d u ğ u v u r g u l a n ı r. E l e m e n t l e r i n
sembollerinin dünyanın her tarafında aynı
olmasının faydası ve farklı olmasının sakıncaları
öğrencilerce tartışılır .
2. Model ve şekilleri kullanarak farklı
elementlerin atomlarının farklı olduğunu
sezer .
3.
Periyodik sistemdeki ilk 20 elementi ve
günlük hayatta karşılaştığı yaygın element
isimlerini listeler .
4. Elementleri sembollerle göstermenin
bilimsel iletişimi kolaylaştırdığını fark eder.
5.
İlk 20 elementin ve yaygın elementlerin
sembolleri verildiğinde isimlerini, isimleri
verildiğinde sembollerini belirtir.
Sembolü söyle
Öğrenciler, bir yüzüne elementin ismini, diğer
yüzüne ise sembolünü yazarak küçük kartlar
hazırlarlar. Takım-oyun-turnuva yöntemiyle isim
ve sembol pekiştirmesi yaparlar.
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme,
Girişimcilik, Bilgi Teknolojilerini Kullanma,
Gözlem Yapma, Eleştirel Düşünme,
Değişim ve Sürekliliği Algılama, Sosyal
Katılım, Türkçeyi Doğru, Güzel ve Etkili
Kullanma
AÇIKLAMLAR
Demir, bakır, altın, gümüş, çinko, kalay,
kurşun, civa ve iyot yaygın elementlerin
başlıcalarıdır.
[Elementlerin numaralandırılması, atom
numarası kavramına bir hazırlıktır.
Yaygın kullanılan elementlerin isimlerinden
sembollerinin türetilmesine örnekler verilir.
Proton, elektron ve nötronun kütlesi
verilmeyecektir. Sadece, “proton ve
nötronun kütleleri birbirine çok yakındır”;
“proton ve nötron tartılamayacak kadar
küçük taneciklerdir”; “elektron kütlesi,
proton kütlesinin yaklaşık 1/2000' i kadardır”
ifadeleri yeterlidir.
Hadi bulmaca hazırlayalım
Öğrenciler, element isimlerini ve sembollerini
içeren bulmaca hazırlarlar. Bu bulmacaları
arkadaşlarına sunarak, element isimleri ile
sembolleri pekiştirirler .
Elektronlar Nasıl Ayrı Durur?
Öğrenciler, küçük bir silgiyi veya düğmeyi iple
bağlayarak bunu hızlı bir şekilde çevirirler.
Öğrencinin ipi tutan elinin çekirdeği, silginin veya
düğmenin elektronu simgelediği, ipin de “+” ile “”
arasındaki çekim kuvvetine karşı geldiği
vurgulanarak elektronların neden çekirdekten
uzaklaşmadığı tartışılır. Öğrenciler, elektronların
çekirdekten belli uzaklıkta hızlı ve dairesel hareket
ettiğini, hareketleri nedeniyle çekirdeğe
düşmediklerini, elektronların çekirdek tarafından
çekildiğini çıkarım yoluyla kavrarlar. Öğrenciler,
zihinlerinde oluşan atom modelini resmeder ve bu
modeli arkadaşlarına açıklayarak sunar
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Açık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,
Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-Keşfet
3
MADDE VE DEĞİŞİM
SÜRE/AY
Eylül - Ekim
ÜN TE 1
MADDENİN YAPISI
VE ÖZELİKLERİ
KONULAR
ELEMENTLER
ATOMUN YAPISI
ELEKTRON DİZİLİMİ VE
KİMYASAL ÖZELİKLER
KİMYASAL BAĞ
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
6-KARIŞIMLAR
KAVRAMLAR
Atom
Proton
Nötron
Elektron
Element
Molekül
Bileşik
Çekirdek
Periyodik Tablo
ÖĞRENME ALANI
SÜRE/AY
Eylül - Ekim
ÜN TE 1
MADDENİN YAPISI
VE ÖZELİKLERİ
KONULAR
ELEMENTLER
ATOMUN YAPISI
ELEKTRON DİZİLİMİ VE
KİMYASAL ÖZELİKLER
KİMYASAL BAĞ
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
6-KARIŞIMLAR
KAVRAMLAR
Atom
Proton
Nötron
Elektron
Element
Molekül
Bileşik
Çekirdek
Periyodik Tablo
:
MADDE VE DEĞİŞİM
KAZANIMLAR
6.
ETK NL KLER
Maddeyi oluşturan atomları, bağlı atomları
ve molekülleri model ve temsili resim
üzerinde gösterir.
7. Bağ ile atomların veya moleküllerin uzaklığıyakınlığı arasında ilişki kurar.
8. Atomun çekirdeğini, çekirdeğin temel
parçacıklarını ve elektronları temsili
resimler üzerinde gösterir.
9. Elektronu, protonu ve nötronu kütle ve yük
açısından karşılaştırır; atomun kütlesinin
esasta proton ve nötronlardan geldiği
sonucuna ulaşır.
10. Nötr atomlarda proton ve elektron sayıları
arasında ilişki kurar .
11.Aynı elementin atomlarında proton
sayılarının (atom numarası) hep sabit
olduğunu, nötron sayısının az da olsa
değişebileceğini belirtir.
Elektronlar Nasıl Ayrı Durur?
Öğrenciler, küçük bir silgiyi veya düğmeyi iple
bağlayarak bunu hızlı bir şekilde çevirirler.
Öğrencinin ipi tutan elinin çekirdeği, silginin veya
düğmenin elektronu simgelediği, ipin de “+” ile “”
arasındaki çekim kuvvetine karşı geldiği
vurgulanarak elektronların neden çekirdekten
uzaklaşmadığı tartışılır. Öğrenciler, elektronların
çekirdekten belli uzaklıkta hızlı ve dairesel hareket
ettiğini, hareketleri nedeniyle çekirdeğe
düşmediklerini, elektronların çekirdek tarafından
çekildiğini çıkarım yoluyla kavrarlar. Öğrenciler,
zihinlerinde oluşan atom modelini resmeder ve bu
modeli arkadaşlarına açıklayarak sunar
Atom Modelleri
Aşağıdaki gibi atom modelleri ilk 20 element için
küçük kartlara hazırlanır ve öğrencilere verilir.
Öğrenciler, her bir atomda, çekirdeğin,
elektronların, protonların ve nötronların yerini,
sayısını ve yükünü inceler ve bir çizelgeye
kaydeder.
12. Aynı atomda elektronların çekirdekten
farklı uzaklıklarda olabileceğini belirtir.
13. Çizilmiş atom modelleri üzerinde elektron
katmanlarını gösterir; katmanlardaki
elektron sayılarını içten dışa doğru sayar.
14. Proton sayısı bilinen hafif atomların (Z≤20)
elektron dizilim modelini çizer .
15. Atom modellerinin tarihsel gelişimini
kavrar; elektron bulutu modelinin en
gerçekçi algılama olacağını fark eder.
16. Bilimsel modellerin, gözlenen olguları
açıkladığı sürece ve o ölçekte geçerli
olacağını, modellerin gerçeğe tıpatıp
uyma iddiası ve gereği olmadığını fark
eder .
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,
Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma,
Eleştirel Düşünme, Değişim ve Sürekliliği
Algılama, Sosyal Katılım, Türkçeyi Doğru,
Güzel ve Etkili Kullanma
AÇIKLAMLAR
Katman” kavramı, “yörünge” kavramına
tercih edilmelidir.
Her atomun dış katmanını neden 8'e
tamamlamak istediği sorusunu burada ele
almak gerekmez; zaten kolay ifade edilir bir
cevabı da yoktur. Ancak atomların elektron
dizilimlerini soygazlarınkine benzetme
eğiliminden bahsedilebilir. Oktet kuralı,
aslında bir kural değil, istisnası var olan bir
düzenliliktir. Bu seviyede istisnalarına
girmek de gereksizdir.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Açık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,
Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-Keşfet
4
Öğretmen, elektron, proton ve nötronun genel
olarak “atom altı tanecikler” olduğunu vurgular.
Öğrenciler, bu tanecikleri görmenin atomdan da
zor olacağını tartışarak çıkarır. Protonun ve
nötronun kütlelerinin birbirine yakın, elektron
kütlesinin proton kütlesinden çok daha küçük
(yaklaşık 1/2000'i) olduğu öğretmence verilir.
Öğrenciler, atom modellerli üzerinde proton ve
elektronları sayarak sayılarının hep eşit olduğunu
görür. Nötrallik kavramı ile “+ ve yük sayılarının
eşitliği” arasında ilişki kurulur. Öğrenciler, atomlar
birbirine sürtünürken, önce elektronların temasa
geleceğini tahmin ederler. Sürtünme ile
elektriklenmede alınıp-verilen yüklü taneciğin ne
olması gerektiği irdelenir. Elektron kaybeden
atomun “+”, elektron kazananın “-” yükleneceği,
öğretmence öncülük edilen bir tartışma sonucu
vurgulanır. Sürtünme ile elektriklenme konusu, bu
şekilde atomun yapısı ile ilişkilendirilir .
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
17. Dış katmanında 8 elektron bulunduran . Aynı / Farklı Atomlar
atomların elektron alıp-vermeye yatkın
olmadığını (kararlı olduğunu) belirtir.
18. Elektron almaya veya vermeye yatkın
atomları belirler.
Eylül - Ekim
MADDENİN YAPISI
VE ÖZELİKLERİ
20. Atomların elektron verdiğinde pozitif (+),
elektron aldığında ise negatif (-) yük ile
yüklendiği çıkarımını yapar.
KONULAR
ELEMENTLER
ATOMUN YAPISI
ELEKTRON DİZİLİMİ VE
KİMYASAL ÖZELİKLER
KİMYASAL BAĞ
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
21.Yüklü atomları “iyon” olarak adlandırır.
22. Pozitif yüklü iyonları “katyon”, negatif yüklü
iyonları ise “anyon” olarak adlandırır.
23.Çok atomlu yaygın iyonların ad ve
formüllerini bilir(karbonat, nitrat, sülfat,
fosfat, hidroksit ve amonyum).
6-KARIŞIMLAR
KAVRAMLAR
24.Atomlar arası yakınlık ile “kimyasal bağ”
kavramını ilişkilendirir.
Atom
Proton
Nötron
Elektron
Element
Molekül
Bileşik
Çekirdek
Periyodik Tablo
25.İyonlar arası çekme/itme kuvvetlerini
tahmin eder; çekim kuvvetlerini “iyonik bağ”
olarak adlandırır.
26. Bazı element atomlarının, bağ yaparken,
elektron alış-verişi yerine elektron
ortaklaşma yolunu seçtiğini; bu da mümkün
değilse bağ oluşmayacağını tahmin eder.
27.Elektron ortaklaşma yoluyla oluşan H2, O2,
N2 moleküllerinin modelini çizer.
28. Molekül yapılı katı element kristal modeli
veya resmi üzerinde molekülü ve atomu
gösterir .
29.Kovalent bağlar ile moleküller arasında
ilişki kurar .
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme,
Girişimcilik, Bilgi Teknolojilerini Kullanma,
Gözlem Yapma, Eleştirel Düşünme,
Değişim ve Sürekliliği Algılama, Sosyal
Katılım, Türkçeyi Doğru, Güzel ve Etkili
Kullanma
SÜRE/AY
ÜN TE 1
19. Bir atomun, yörünge-elektron diziliminden
çıkarak kaç elektron vereceğini veya
alacağını tahmin eder .
TEMEL BECER LER
MADDE VE DEĞİŞİM
Öğrenciler, ilk 20 element için yukarıdaki gibi
hazırlanmış iki modeli inceleyip, element adları ile
onlara ait atom(lar)daki proton, nötron ve elektron
s a y ı l a r ı n ı b i r ç i z e l g e y e k a y d e d e r l e r.
Çizelgelerindeki proton, elektron ve nötron
sayılarını karşılaştırarak, aynı elementin
atomlarında nötron sayısının değişebileceğini,
proton sayısının hep sabit kaldığını;
farklı atomlarda ise proton sayılarının hep farklı
olduğunu kavrarlar. Öğretmen, proton sayısını
“atom numarası” olarak adlandırır; atom
numarasının atomun kimliğini belirlediğini
vurgular .
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Açık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,
Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-Keşfet
5
ÖĞRENME ALANI :
SÜRE/AY
Eylül - Ekim
MADDE VE DEĞİŞİM
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
30. Farklı atomların bir araya gelerek yeni
maddeler oluşturabileceğini fark eder .
31. Farklı atomların bir araya gelmesiyle
oluşan maddeleri bileşik olarak adlandırır.
ÜN TE 1
MADDENİN YAPISI
VE ÖZELİKLERİ
KONULAR
ELEMENTLER
ATOMUN YAPISI
ELEKTRON DİZİLİMİ VE
KİMYASAL ÖZELİKLER
KİMYASAL BAĞ
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
32. Her bileşikte en az iki element
bulunduğunu fark eder.
33. Molekül yapılı maddelerin model veya
resmi üzerinde atomları ve molekülleri
gösterir .
34. Günlük hayatta sıkça karşılaştığı NaCl,
CaO gibi basit iyonik ve H2O, CO2, SO2,
NH3, C6H12O6 gibi kovalent bileşiklerin
formüllerini yazar .
35.Element ve bileşiklerin hangilerinin
moleküllerden oluştuğuna örnekler verir.
6-KARIŞIMLAR
KAVRAMLAR
Atom
Proton
Nötron
Elektron
Element
Molekül
Bileşik
Çekirdek
Periyodik Tablo
Son üç asırda Atoma bakış
Öğrenciler, Dalton, Thomson, Rutherford, Bohr ve
Modern atom modelleri ile ilgili bir araştırma
yaparak öğrendiklerini bir poster halinde sunar. Bu
sunumdan, Dalton atom modelinin berk bir küre,
Thomson modelinin içi üzümlü pastaya benzeyen
berk küre, Rutherford modelinin merkezinde
çekirdek bulunan, elektronların gezegenler gibi
dolandığı bir daire, Bohr modelinin, aynı
yörüngede birden çok gezegen bulunabilen
Güneş sistemine benzer bir küre gibi düşünüldüğü
bilgileri türetilir.
Tek tek elektronlardan “bulut” oluşumu, asılı
lambanın çevresinde dönen sinekler, yılkı halinde
uçan kuş sürüleri, döner pervane gibi farklı
benzetimlerle sezdirilir. Elektron bulutunun bir
küre oluşturacağı fikri vurgulanır. Öğrenciler,
hacimli atom gerçeğine en uygun atom modelinin
hangi model olduğunu irdeler.
Eski model otomobillerin işimizi gördüğü sürece
kullanılması gerçeğinden hareketle, eski atom
modellerinin de bir çok olguyu açıklayabildikleri
için halen kullanıldığı vurgulanır. Bohr modeliyle
iyon oluşumunun açıklanması buna örnek verilir .
Benim Atom Modelim Daha Güzel
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,
Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma,
Eleştirel Düşünme, Değişim ve Sürekliliği
Algılama, Sosyal Katılım, Türkçeyi Doğru,
Güzel ve Etkili Kullanma
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Açık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,
Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-Keşfet
6
Öğrenciler, boş bir atom modelini büyük bir
kartona, proton, nötron ve elektron taneciklerini
küçük kartonlara hazırlayarak, He, Ne ve Ar
atomlarının modellerini yaparlar. Modeller
hazırlanırken, her atom için kaç elektron
kullanacaklarını ve her katmana kaç elektron
gireceğini tartışırlar.
Atomlarda elektron alış-verişinin hangi katmana
veya hangi katmandan olacağını öğrenciler
tartışarak keşfeder. Öğretmen, “He, Ne ve Ar”
atomlarının, elektron almaya ve vermeye hiç
yatkın olmadığını vurgular. Bu üç atomun ortak
yönlerini tartışırlar. Helyumdaki dolu katman ve
diğer iki atomdaki “8'li elektron takımı = oktet”
öğretmen tarafından vurgulanır. Atomların
elektron alıp-verirken ya 8'e tamamlamayı ya da
elektron verip 8'li bir katmanla kalmayı tercih
ettikleri belirtilir. Lityum ve berilyum için oktet
yerine “dublet” tercih edileceği, yönlendirilmiş bir
tartışma ile öğrenciler tarafından keşfedilir.
Elektron almaya yatkın O, F, S, Cl gibi atom
modelleri üzerinde, her atomun kaç elektron
alacağı; Li, Na, Mg, K, Ca gibi atomlarında kaç
elektron vereceği öğrencilerce tartışılır.
Öğretmen, elektron alanları O2-, F-, elektron
verenleri, Na+, Ca2+, şeklinde gösterip “iyon”
kavramını sunar. Katyon ve anyon kavramları
verildikten sonra öğrenciler, Na sembolünü,
“nötral sodyum atomu”, Na+ sembolünü de
“sodyum katyonu” şeklinde okuyup, diğer
elementler için benzer alıştırmalar yaparlar. F, O
gibi elementler için de, benzer alıştırma yapılır.
Her iyonun yükü oktet kuralı ile ilişkilendirilir.
Karbonat, sülfat, nitrat, fosfat, hidroksit
anyonlarının ve amonyum katyonunun çok atomlu
fakat hep bir bütün olarak düşünülmesi gereken
iyonlar olduğu, bu iyonların formülleri ve yükleri ile
birlikte verilir .
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
36. Bir cisme hareket doğrultusuna dik olarak
etki eden kuvvetin, fiziksel anlamda iş
yapmadığını ifade eder.
Basit Bir Dinamometre Yapalım
Öğrenciler, bir yaya farklı büyüklükte ağırlıklar
asarak yayda meydana gelen uzamaları dikkatlice
ölçer ve ölçüm sonuçlarını tablo halinde kaydeder.
Tablodaki verileri çizgi grafik halinde göstererek
grafiği yorumlarlar. Herhangi bir ağırlık için
yayadaki uzama miktarını ve herhangi bir uzama
miktarı için yaya asılan ağırlığı grafiği kullanarak
tespit ederler. Bir yayın uzama miktarının yaya
uygulanan kuvvete bağlı olduğu sonucunu çıkarır.
Öğrenciler, yayların bu özelliklerini kullanarak bir
dinamometre tasarlar ve yapar .
37. Enerjiyi iş yapabilme yeteneği olarak
tanımlar.
38. Hareketli cisimlerin kinetik enerjiye sahip
olduğunu fark eder .
39. Kinetik enerjinin sürat ve kütle ile olan
ilişkisini keşfeder .
40. Cisimlerin konumları nedeniyle çekim
potansiyel enerjisine sahip olduğunu
belirtir.
41.Çekim potansiyel enerjisinin cismin
ağırlığına ve yüksekliğine bağlı olduğunu
keşfeder .
42.
Bir kuvvetin yönünün nasıl
değiştirilebileceği hakkında tahminlerde
bulunur ve tahminlerini test eder.
43. Bir kuvvetin yönünü ve/veya büyüklüğünü
değiştirmek için kullanılan araçları basit
makineler olarak isimlendirir ve basit
makine çeşitlerini eğik düzlem, kaldıraç,
makara ve dişliler olarak listeler.
44 .Basit makine kullanarak uygulanan “giriş”
kuvvetinden daha büyük bir “çıkış” kuvveti
elde edilebileceğini fark eder.
Basit Makineler İşlerimizi Kolaylaştırır
Öğrenciler ağır bir cismin nasıl hareket
ettirebilecekleri veya bu cismi daha yüksek bir
yere çıkarabilecekleri vb. konular hakkında
tartışarak tahminlerde bulunur. Tahminlerini basit
deneylerle test ederler. Cisimlere etki eden
kuvvetlerin yönlerini, uyguladıkları kuvvetlerin
yönleri ile karşılaştırırlar. Kullandıkları basit
makinelerin uygulanan kuvvetlerin yönlerini
değiştirebileceğini fark ederler. Daha sonra
öğrenciler bir basit makine ile yapılan bir işi, basit
makine kullanmadan yapmaya çalışırlar. Basit
makine kullandıkları ve kullanmadıkları durumları
karşılaştırarak ve sonuçları tartışırlar. Basit
makinelerin uygulanan kuvvetin yönünü
değiştirerek ve genellikle daha küçük bir kuvvetle
aynı işi yapmaya yardım edebilecekleri sonucuna
ulaşırlar. Basit makinelere örnekler vererek
günlük hayattaki uygulamalarını belirtirler .
45. Bir işi yaparken basit makine kullanmanın
enerji tasarrufu sağlamayacağını sadece
iş yapma kolaylığı sağlayacağını belirtir.
46. Belirli bir giriş kuvvetini, en az üç basit
makineden oluşan bir bileşik makineye
uygulayarak çıkış kuvvetinin büyüklüğünü
arttıracak bir tasarım yapar .
47. Farklı basit makine çeşitlerini araştırarak
basit makinelerin geçmişte ve günümüzde
insanlığa sunduğu yararları değerlendir
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,
Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma,
Değişim ve Sürekliliği Algılama,Türkçeyi
Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma,
AÇIKLAMALAR
Öğrenciler kütle (m) ve yerçekimi ivmesinin
(g) çekim potansiyel enejisine etkisini ayrı
ayrı değil onlara tanıdık gelen ve kütle ile
yerçekimi ivmesinin çarpımlarının yerine
geçen ağırlık olarak incelemelidir.vb.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Öğrenci Gözlem Formu,Proje Çalışmalarını
Değerlendirme Formu,
Ne biliyorum? Ne öğrenmek istiyorum? Ne
öğrendim?
7
FİZİKSEL OLAYLAR
SÜRE/AY
Ekim - Kasım
ÜN TE 2
KUVVET HAREKET
KONULAR
KUVVET,İŞ VE ENERJİ
BASİT MAKİNELER
SÜRTÜNME KUVVETİ
HAREKET
Hız ve Sürat
KAVRAMLAR
KUVVET
Kaldırma Kuvveti
Elektriksel Kuvvet
Manyetik Kuvvet
Yerçekimi - Ağırlık -Dinamometre
HAREKET
Hız - Sürat
ÖĞRENME ALANI :
SÜRE/AY
Ekim - Kasım
ÜN TE 2
KUVVET HAREKET
FİZİKSEL OLAYLAR
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
48. Sürtünen yüzeylerin ısındığını deneyerek
gösterir .
Kinetik Enerjide Neden Azalma Oldu?
Öğrenciler bir eğik düzlemi öncelikle beton
zemin üzerine koyarak, eğik düzlemin en üst
noktasından bir oyuncak arabayı serbest olarak
bırakırlar. Sonra oyuncak arabanın eğik düzlemi
terk ettikten sonra ne kadar yol aldığını ölçerler.
Öğrenciler daha sonra bu işlemi aynı oyuncak
araba ve eğik düzlemi kullanarak farklı
zeminlerde (toprak, halı vb.) tekrar ederek
sonuçları karşılaştırır. Eğik düzlemi aynı süratle
terk eden oyuncak arabanın farklı zeminlerde
neden farklı yollar aldığını tartışırlar .
49. Sürtünme kuvvetinin, kinetik enerjide bir
azalmaya sebep olacağını fark eder .
50. Kinetik enerjideki azalmayı enerji
dönüşümüyle açıklar. Sürtünmenin
etkisiyle kinetic enerjinin ısı, ses ve ışık
enerjilerine dönüşümünden bahseder.
51.Hava ve su direncinin de kinetik enerjide bir
azalmaya neden olacağı genellemesini
yapar.
KONULAR
KUVVET,İŞ VE ENERJİ
BASİT MAKİNELER
SÜRTÜNME KUVVETİ
HAREKET
Hız ve Sürat
52. Sürtünme kuvvetinin az veya çok
olmasının gerekli olduğu yerleri araştırır ve
sunar .
53.Tasarladığı bileşik makinenin uzun süre
kullanımı sonucu en çok hangi kısımlarının
ne şekilde aşınacağını tahmin eder .
KAVRAMLAR
KUVVET
Kaldırma Kuvveti
Elektriksel Kuvvet
Manyetik Kuvvet
Yerçekimi - Ağırlık -Dinamometre
HAREKET
Hız - Sürat
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,
Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma,
Değişim ve Sürekliliği Algılama,Türkçeyi
Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma,
AÇIKLAMALAR
Basit makinelerin bize enerji ekstra bir
sağlamadığı yani enerji üretmedikleri
vurgulanmalıdır. Aksine basit makineler
sürtünmeden dolayı enerjide bir kayba yol
açar.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Öğrenci Gözlem Formu,Proje Çalışmalarını
Değerlendirme Formu,
Ne biliyorum? Ne öğrenmek istiyorum? Ne
öğrendim?
8
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
FİZİKSEL OLAYLAR
ETK NL KLER
54. Bir cisme birden fazla kuvvetin etki
edebileceğini gözlemler .
Sürati Hesaplayalım
Öğrencilerden biri sınıf içerisinde bir doğru
boyunca aynı tempo ile yürür ve diğer öğrenciler
bu öğrencinin çeşitli zaman aralıklarında aldığı
yolları bir tablo halinde kaydeder. Öğrenciler
tablodaki verileri kullanarak, alınan yol ile geçen
zaman arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafik çizer.
Daha sonra, tablodaki verileri kullanarak, çeşitli
zaman aralıklarında öğrencinin süratini hesaplar
ve aynı tabloya kaydederler. Bu defa sürat ile
geçen zaman arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafik
çizerler. Her iki grafiği yorumlayarak alınan yol,
geçen zaman ve sürat arasındaki ilişkiyi fark
ederler
55. Bir cisme etki eden kuvvetlerin yönlerini
gösteren çizimler yapar .
56. İki veya daha fazla kuvvetin bir cisme
yaptığı etkiyi tek başına yapan kuvveti net
kuvvet (bileşke kuvvet) olarak tanımlar.
57. Bir cisme etki eden net kuvvetin sıfır olması
durumunda cismin dengelenmiş kuvvetler
etkisinde olduğunu belirtir.
58. Bir cisme etki eden net kuvvetin sıfırdan
farklı olması durumunda cismin
dengelenmemiş kuvvetler etkisinde
olduğunu belirtir.
SÜRE/AY
Ekim - Kasım
ÜN TE 2
KUVVET HAREKET
KONULAR
KUVVET,İŞ VE ENERJİ
BASİT MAKİNELER
SÜRTÜNME KUVVETİ
HAREKET
Hız ve Sürat
59. Bir cisme etki eden dengelenmemiş
kuvvetlerin, cismin süratinde ve/veya
hareket yönünde değişiklik meydana
getirebileceğini deneyle gösterir.
70. Bir veya daha fazla kuvvet etkisindeki bir
cismin durgun kalabilm.
KAVRAMLAR
71. Durgun bir cismin dengelenmiş kuvvetler
etkisinde olduğu sonucuna varır
72. Bir cismin seçilen bir noktaya gore zamanla
yer değiştirmesini; bir cismin son konum
ile ilk konumu arasındaki uzaklığı yer
değiştirme olarak tanımlar.
KUVVET
Kaldırma Kuvveti
Elektriksel Kuvvet
Manyetik Kuvvet
Yerçekimi - Ağırlık -Dinamometre
HAREKET
Hız - Sürat
73. Cismin aldığı yolu ve bu yolu ne kadar
zamanda aldığını ölçer hareket olarak
tanımlar.
74. Sürati birim zamandaki yer değiştirme
olarak tanımlar ve alınan yolu ve geçen
zamanı kullanarak cismin süratini
hesaplar.
75. Sürat birimlerini km/s , m/s olarak ifade
eder ,kullanır.
76. Alınan yol, geçen zaman ve sürat
arasındaki ilişkiyi açıklar ve farklı durumlar
için uygular .
77. Bir cismin aldığı yol ile geçen zaman
arasındaki ilişkiyi grafikle gösterir ve
grafiği yorumlar.
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,
Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma,
Değişim ve Sürekliliği Algılama,Türkçeyi
Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma,
AÇIKLAMALAR
Öğrenciler hareket etmeyen cisimlerin hiçbir
enerjiye sahip olamayacağı yanılgısına
düşünebilir.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Konu sonunda ağırlık ve kütle ile ilgili açık uçlu
değerlendirme yapılır.
Etkinlikte hazırlanan sürat tabloları sınıfta
sergilenir.
Sadece hareketli cisimlerin hareket enerjisine
sahip olacağından bahsedilmeli fakat bununla
ilgili matematiksel bağıntılara girilmemelidir.
9
ÖĞRENME ALANI :
FİZİKSEL OLAYLAR
KAZANIMLAR
SÜRE/AY
Kasım - Aralık
ETK NL KLER
78. Maddelerin ışığı geçirebileceğini, soğurabileceğini ve/veya yansıtabileceğini ifade
eder.
79. Işığın madde ile karşılaştığında
yansıyabileceğini keşfeder .
ÜN TE 3
IŞIK ve SES
80. Düz yüzeylerden yansıyan ışığın
izleyeceği yolu tahmin eder .
81. Işık kaynağı olmayan cisimleri
görebilmemizi, ışığın yansımasıyla
açıklar.
KONULAR
IŞIK KAYNAKLARI
RENKLER
IŞIĞIN İZLEDİĞİ YOL
SES
82. Düzlem ayna kullanarak, yansıma
olayında; gelen ışın, yansıyan ışın ve
yüzeyin normalinin aynı düzlemde
olduklarını keşfeder .
83. Düzlem ayna kullanarak, yansıma
olayında; gelme ve yansıma açılarının
birbirine eşit olduğunu keşfeder .
84. Düzgün ve dağınık yansımayı keşfeder.
85. Düzgün ve dağınık yansımayı ışınlar
çizerek gösterir .
KAVRAMLAR
86. Renklerin; yansıyan ışığın özeliğine gore
belirlendiğini keşfeder.
IŞIK
SES
87. Işığın düz, çukur ve tümsek aynalarda nasıl
yansıdığını keşfeder.
88.Bir yüzeyden yansıyan ışınları
gözlemleyerek, ışığı yansıtan yüzey
hakkında tahminlerde bulunur .
89. Çevresinde kullanılan ayna çeşitlerini
gözlemleyerek aynaların kullanım
alanlarına örnekler verir .
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,
Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma,
Değişim ve Sürekliliği Algılama,Türkçeyi
Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma,
AÇIKLAMALAR
Bazı öğrenciler, ışığın gözden çıkıp cisimlere
çarptığını ve böylece görme olayının
gerçekleştiğini düşünebilir.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Konu sonunda ağırlık ve kütle ile ilgili açık uçlu
değerlendirme yapılır.
Etkinlikte hazırlanan sürat tabloları sınıfta
sergilenir.
10
Işığı Yönlendirelim
Öğrenciler, bir düz ayna kullanarak güneş (veya
sınıftaki herhangi bir ışık kaynağının) ışığını
istenen hedefe doğru yönlendirir. Örneğin bir
hedef tahtası hazırlayarak, hedefi yansıtılan ışık
demetiyle aydınlatmaya çalışır. Hedefi
aydınlattıktan sonra gelen ve yansıyan ışınların
izlediği yolu tahmin ederler. Işığın gelme ve
yansıma doğrultularını ip kullanarak gösterirler.
Gelme ve yansıma doğrultuları ile ilgili tahminlerini
gözlem yaparak test ederler .
Işık Kaynağı Değil Ama Görebiliyoruz
Ö ğ r e n c i l e r, “ N e d e n k a r a n l ı k o r t a m d a
göremediğimiz bir cismi aydınlık ortamda
görebiliyoruz?” sorusuna cevap arar. Bir
gözlemci, ışık kaynağı ve cismin (ışık kaynağı
olmayan) bulunduğu bir ortamın resmini
inceleyerek, ışık ışınlarının gözlemcinin gözüne
gelmeden önce izlediği yolları tahmin ederler.
Tahminlerini yansıyan ışık ışınlarını çizerek
g ö s t e r i r l e r. Ta h m i n l e r i n i g ö z l e m l e r i y l e
ilişkilendirerek ışık kaynağı olmayan cisimleri
görebilmemizi ışığın yansımasıyla açıklar .
Pürüzlü ve Pürüzsüz Yüzeylerde Yansıma
Öğrenciler, bir el fenerinin (veya bir ışık
kaynağının) önüne üzerine paralel yarıklar açılmış
bir karton (veya saydam olmayan bir tarak)
yerleştirilerek birbirine paralel ışık demetleri elde
eder. Paralel ışık demetlerini düz, eğri, pürüzlü ve
pürüzsüz yüzeyli çeşitli cisimlerin (örneğin
alüminyum folyo, metal kaşık, düzlem ayna,
saman kağıt, kuşe kağıt, tahta, durgun su yüzeyi
vb.) yüzeylerine tutarak yansıyan ışık demetlerini
inceler. Öğrenciler bu cisimlerin ışığı yansıtma
durumlarını öğretmen rehberliğinde tartışırlar.
Öğretmen düzgün ve dağınık yansıma olarak
adlandırılan durumlar hakkında bilgi verir.
Öğrenciler hangi yüzeylerin düzgün, hangi
yüzeylerin dağınık yansımaya neden olduğunu
tartışır. Cisimlerin daha parlak veya daha mat
görünme sebepleri örnekler verilerek (örneğin
yeni bir otomobilin neden daha parlak göründüğü
sorusuna cevap aranabilir) ve ışığı yansıtma
biçimleriyle ilişkilendirilerek tartışılır.
Daha sonra öğrenciler, yansıma yasalarının
sadece düz yüzeyler için değil tüm yüzeyler için
geçerli olduğundan yola çıkarak, pürüzlü ve
pürüzsüz yüzeylerde yansıyan ışık ışınlarını
gösteren basit çizimler yapar .
Aynalar Her Yerde
Ö ğ r e n c i l e r, h a n g i t ü r a y n a n ı n n e r e d e
kullanılmasının daha uygun olacağına ilişkin
görüşlerini öne sürer. Alışveriş merkezlerinde,
lunaparklarda, aydınlatma araçlarında, trafikte,
berberlerde vb. alanlarda, günlük hayatlarında
aynaların kullanım alanlarına örnekler verirler
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
90. Sesin her yönde dalgalar halinde
yayıldığını fark eder.
91. Sesin bir engel ile karşılaştığında
yansıdığını deney ile keşfeder.
92. Yankı olayının sesin yansıması sonucu
oluştuğunu ifade eder.
93. Bilim ve teknolojide sesin yansıması
olayından nasıl yararlanıldığına örnekler
verir.
94. Farklı maddelerin sesi farklı soğurduğunu
fark eder.
95. Ses yalıtımında ve yankı oluşumunu
önlemede kullanılan malzemelerin sesi iyi
soğurduklarını fark eder.
96. Sesin yayılabilmesi için neden maddesel
bir ortama gerek olduğunu, ortamın
tanecikli yapısıyla açıklar.
97. Sesin, madde ile karşılaştığında geçme,
soğurulma ve yansıma olaylarının
maddelerin özelliklerine bağlı olarak, farklı
oranlarda birlikte gerçekleşebileceğini
geneller.
98. Tiyatro, konser salonu gibi mekanlarda ve
tarihi yapılardaki akustik uygulamalara
örnekler verir.
99. Kapalı mekanlarda yankı oluşumunu
engelleyebilecek projeler geliştirir ve
sunar.
TEMEL BECER LER
İletişim ve Empati, Yaratıcı Düşünme,
Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,
Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Gözlem Yapma,
Değişim ve Sürekliliği Algılama,Türkçeyi
Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma,
AÇIKLAMALAR
FİZİKSEL OLAYLAR
ETK NL KLER
SÜRE/AY
Ses de Yansıyor
Öğrenciler, sınıfa getirdikleri ağzı açık derince bir
cam kavanoz içerisine tıkırtıları işitilebilen bir saat
koyar. Bir gözlemci kavanozdan belirli bir
uzaklıkta saatin sesini dinler. İkinci aşamada
kavanozun ağzına bir cam levha eğik olarak
tutulur, gözlemci cam levhanın karşısında aynı
uzaklıkta durarak sesi duymaya çalışır. Birinci ve
ikinci durumlardaki işitilen sesler karşılaştırılarak
ne gibi farklılıkların olduğu tartışılır. Öğrenciler
sesin levhadan yansıyarak doğrultu değiştirdiğini
keşfederler. Sınıfın kapısı açılır. Bir öğrenci
koridora çıkarılır ve koridordan sınıfa seslenmesi
istenir. Öğrenciler seslenen arkadaşlarını
göremedikleri halde sesini nasıl duyabildiklerini
tartışırlar ve bu olayı sesin duvarlardan yansıması
ile açıklarlar.
Sesimizi Tekrar Duyabilir miyiz ?
Öğrenciler koridor, eşyasız bir oda, spor salonu,
vadi gibi uygun bir yerde bağırarak seslerinin nasıl
duyduklarını gözlemler. Öğretmen, sesin bir
engelden yansıyıp belirli bir süre sonra tekrar
duyulması olayına yankı adı verildiğini belirtir.
Öğrenciler gözlemlerini yankı olayı ile ilişkilendirir.
Kasım - Aralık
ÜN TE 3
IŞIK ve SES
KONULAR
IŞIK KAYNAKLARI
RENKLER
IŞIĞIN İZLEDİĞİ YOL
SES
KAVRAMLAR
Ses Dalgasının Yayılabilmesi İçin Maddesel
Ortam Gereklidir
Öğrenciler ilkokulda “Işık ve Ses” ünitesinde,
sesin çeşitli ortamlarda yayılması ile ilgili olarak
yapılan; su içerisinde taşları birbirine vurarak ses
çıkarma, masa üzerine kulağı dayayıp masaya
elle yavaşça vurup çıkan sesleri dinleme, havası
boşaltılmış bir fanustaki kaynağın seslerini
dinleme etkinliklerini tekrar ederler. Daha sonra
öğrenciler, beş adet metal parayı aralarında biraz
mesafe bırakarak yatay olarak yan yana dizer. En
baştaki metal paraya yavaşça vurarak diğer
paraların hareketini gözlemler. Birbirini iten
paralar titreşen madde taneciklerine benzetilerek,
titreşen taneciklerin sesi nasıl ilettiği model
üzerinde tartışır. Maddelerin tanecikli bir yapıda
oldukları bilgisinden hareketle sesin; katı, sıvı, gaz
ve boşluktaki yayılma durumları karşılaştırmalı
olarak incelerler. Sesin yayılabilmesi için neden
bir maddesel ortama ihtiyaç olduğunu tartışırlar.
Bazı öğrenciler sesin boşlukta da
yayılabileceğini düşünebilir.
Akustiğin; sesin meydana gelişi, yayılması,
duyulması ve özellikleriyle ilgilenen bilim dalı
olduğu belirtilmelidir
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Konu sonunda ağırlık ve kütle ile ilgili açık uçlu
değerlendirme yapılır.
Etkinlikte hazırlanan sürat tabloları sınıfta
sergilenir.
11
IŞIK
SES
ÖĞRENME ALANI :
SÜRE/AY
Aralık - Ocak
ÜN TE 4
VÜCUDUMUZDAKİ
SİSTEMLER
KONULAR
Sindirim Sistemi
Solunum Sistemi
Dolaşım Sistemi
Boşaltım Sistemi
İskelet Sistemi
Sinir Sistemi ve
İç Salgı Bezleri
KAVRAMLAR
CANLILAR VE HAYAT
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
100. Vücudumuzdaki tüm sistemlerin birlikte
ve eşgüdümlü olarak çalıştığına
örnekler verir.
Midedeki Asitlerin Besinlere Etkisi
Öğrenciler midedeki asitlerin besinleri nasıl
etkileyeceğini tahmin eder. Öğretmen gösteri
etkinliği olarak yarım bardak sütün içine iki kaşık
hidroklorik asit (HCl) dökerek sütü 10 dakika
sıcak bir yerde bekletir. Deney sonunda
tahminlerin doğruluğu tartışılır. Öğrenciler yapılan
deney ile bağlantı kurarak midedeki asitlerin
etkisini açıklar .
101.Besinleri organik ve inorganik olarak
sınıflandırır ve bu besinlerin görevlerini
ifade eder.
102. Sindirim sistemini oluşturan yapı ve
organları model, levha ve/ veya şema
üzerinde gösterir.
103. Besinlerin kana geçip vücuda yararlı
hale gelmesi için nasıl değişime
uğraması gerektiğini tahmin eder.
104 Besinlerin kana geçebilmesi için
mekanik ve kimyasal sindirime
uğraması gerektiğini belirtir.
105. Enzimin
açıklar.
kimyasal sindirimdeki işlevini
106. Sindirim sistemi sağlığını olumluolumsuz etkileyecek etkenleri özetler ve
tartışır .
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
AÇIKLAMALAR
“Midedeki Asitlerin Besinlere Etkisi”
etkinliği öğretmen tarafından yapılır. Kimyasal
madde muhafazası ve kullanımına dikkat
edilmelidir.
Kimyasal ve mekanik sindirim tanımları
verilerek, kimyasal sindirim basit düzeyde
( protein aminoasit) verilir.
Öğrenciler sindirimin sadece midede
gerçekleştiğini düşünebilirler.
Sindirimde görevli sindirim enzimlerinin
isimleri verilmez.
Sindirim sistemi sağlığını olumlu
etkileyen etkenlerden lifli besinler, dengeli
beslenme vb.; olumsuz olarak etkileyen
etkenlerden stres, dengesiz ve yetersiz
beslenme vb. vurgulanmalıdır.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
12
Yediğim Besinlere Neler Oluyor?
Sindirim sistemi ile ilgili video kaset izlenir.
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
107. Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve
organları model, levha ve/veya şema
üzerinde gösterir .
Kalbin İçine Bakalım
Öğrenciler, memeli hayvan kalbinin yapısını
incelemek amacıyla getirdikleri memeli hayvan
kalbini diseksiyon küvetine koyarak önce dış
yapısını, damarlarla bağlantısını inceler. Daha
sonra makas yardımı ile en büyük damardan
başlayıp sol kısmından başlayarak keser. Kalbin
iç yapısını inceler ve gözlemlerini çizerek insan
kalbinin yapısı ile ilişkilendirirler .
108. Kalbin yapısı ve görevini açıklar.
109. Kan damarlarının çeşitlerini (atardamar,
toplardamar ve kılcal damar) ve
görevlerini belirtir.
110. Kanın yapısı (plazma ve kan hücreleri)
ve görevlerini açıklar.
Kanımda Neler Var?
Öğrenciler daimi kan prepatını mikroskopta
inceleyerek gözlemlerini defterlerine çizer .
CANLILAR VE HAYAT
SÜRE/AY
Aralık - Ocak
ÜN TE 4
VÜCUDUMUZDAKİ
SİSTEMLER
111. Büyük ve küçük kan dolaşımını şema
üzerinde göstererek açıklar.
112. Kan grupları arasındaki kan alışveriş
şemasını çizer.
113. Kan bağışının insan vücudu ve toplum
açısından önemini fark eder
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
Kime Kan Verebilirim, Kimden Kan Alabilirim?
Öğretmen öğrencilere kan gruplarını sorar. Kan
gruplarını bilen öğrencilerin isimlerini ve kan
gruplarını tahtaya yazar. Öğrencilere 'Kan alışverişi hakkında ne biliyorsunuz?' sorusunu
yöneltir. Sınıftaki öğrenciler bu öğrencilerden
hangilerinin birbirine kan verebileceğini tartışır ve
doğru cevaplar tahtaya yazılır. Aynı işlem kimlerin
birbirinden kan alabileceği içinde tekrarlanır.
Öğrenciler elde edilen bu verileri kullanarak kan
grupları arasındaki kan alış-veriş şemasını
oluştururlar .
Kan Bağışı Yapmalıyız
Öğretmen öğrencilere kan bağışı ile ilgili olarak
kan bağışının hastalara faydası, kan veren kişilere
faydası gibi konularını araştırma ödevi olarak verir
ve öğrenciler topladıkları bilgileri sınıfta sunar ve
kan bağışı ile ilgili sloganlar hazırlar.
AÇIKLAMALAR
Kalp kaslarının ve kapakçıklarının isimleri
verilmez.
Kan damarlarının yapısı verilmez.
Kan hücrelerinin isimleri alyuvar, akyuvar
ve kan pulcukları olarak verilir.
Alyuvarlarda hemoglobinle gaz taşıma
mekanizması verilmez.
Büyük ve küçük kan dolaşımı, damarların
özel isimleri verilmeden basit olarak şema
üzerinde açıklanır.
Kan gruplarında moleküler temellere
girilmez.
Kan alış-verişinde Rh faktörünün de önemi
kısaca belirtilir.
Kan grubunu bilmenin önemi vurgulanır.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
13
KONULAR
Sindirim Sistemi
Solunum Sistemi
Dolaşım Sistemi
Boşaltım Sistemi
İskelet Sistemi
Sinir Sistemi ve
İç Salgı Bezleri
KAVRAMLAR
ÖĞRENME ALANI :
SÜRE/AY
Aralık - Ocak
ÜN TE 4
VÜCUDUMUZDAKİ
SİSTEMLER
KONULAR
Sindirim Sistemi
Solunum Sistemi
Dolaşım Sistemi
Boşaltım Sistemi
İskelet Sistemi
Sinir Sistemi ve
İç Salgı Bezleri
KAVRAMLAR
CANLILAR VE HAYAT
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
114. Lenfin dolaşım sisteminin öğesi
olduğunu belirtir, lenf sisteminin
elemanlarını ve görevlerini açıklar.
Poster Hazırlama
Öğretmen öğrencilere sınıfta biri grip olduktan
sonra bu gribin kişiden kişiye nasıl bulaştığını
sorar ve verilen cevaplar kullanılarak “bulaşıcı”
kelimesinin anlamı açıklanır. Öğrenciler kendi
seçecekleri virütik ve bakteriyel hastalıklardan bir
tanesi hakkında
(hastalık etkeni, bulaşma, korunma yolları) bilgi
toplar. Çeşitli kurum ve kuruluşlardan temin
ettikleri poster, broşür vb. yayınları da kullanarak
resim ve yazılardan oluşan bir poster hazırlar ve
sınıfa sunar.
115. Kalp ve damar sağlığını korumak
amacıyla öneriler sunarak, bu konuda
dikkatli davranır .
116. Teknolojik gelişmelerin dolaşım sistemi
ile ilgili hastalıkların tedavisinde
kullanımına örnekler verir .
117. Virüs ve bakteriler hakkında bilgi toplar
ve sunar .
118. Vücudun zararlı mikroorganizmalara
k a r ş ı d o ğ a l e n g e l l e r i
(deri,gözyaşı,tükrük, mukus) olduğunu
fark eder.
11 9 . B a ğ ı ş ı k l ı ğ ı n v ü c u d u z a r a r l ı
mikroorganizmalara (mikrop) karşı
koruduğunu belirtir.
120. Bağışıklığın doğal ve sonradan
kazınılan bağışıklık olarak sınıflandırır.
Aşı ve serum arasındaki farkları
yorumlar. Aşı, serum ve ilaçların
önemini belirterek bunları teknolojik
gelişmelerle ilişkilendirir .Bilinçsiz ilaç
kullanımının etkilerinin farkına vararak
doğru ilaç kullanımı konusunda olumlu
tutum sergiler .
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
Benimde Aşı Takvimim Var
Öğretmen öğrencilere aşı, serum, ilaçlar hakkında
ne bildiklerini sorar. Aşı ve serumun bağışıklık için
önemi tartışıldıktan sonra öğrenciler bebeklikten
itibaren rutin olarak yapılan aşılarla ilgili araştırma
yapar. Araştırma sonuçlarını broşür haline getirip
okul veya sınıf panosunda sergilerler. Her öğrenci
ailelerinden bu yaşına kadar olduğu aşıları ve
yaşlarını öğrenerek kaydeder ve kendine ait bir
aşı takvimi oluşturur. Bu aşı takvimi ile araştırma
sonuçlarını karşılaştırarak varsa eksik olduğu
aşıları tespit eder. Ayrıca aşı takviminde olması
gereken aşıları ve yaşını da ekleyerek aşı
takvimini tamamlar. Aşı takviminin önemi tartışılır .
Aşı Olmasaydı Ne olurdu?
Öğretmen öğrencilerden aşıların hem bireylerin
hem de başkalarının sağlığını nasıl koruduğuna
ilişkin araştırma yapmalarını ister ve bir hafta süre
verir. Bu araştırmada yazılı ve görsel kaynakları
kullanması, uzmanlarla röportaj yapılması vb.
öneriler verilir. Öğretmen yazı tahtasını ikiye
bölerek bir tarafa “aşı ve birey sağlığı”, diğer
tarafa da “aşı ve toplum sağlığı” temalarını yazar.
Öğrenciler, bu temalardan yola çıkarak okların
üzerine yaptıkları araştırma sonuçlarından uygun
gördükleri cümleleri, duygularını yazarak yada
resimlerini çizerek hep birlikte bir zihin haritası
oluştururlar .
AÇIKLAMALAR
Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde anne
sütünün önemini vurgular.
Virüs ve bakterilerin yapısı basit düzeyde
işlenir ve sık rastlanan ( grip, AIDS, uçuk,
suçiçeği, kolera, hepatit B vb.) virütik ve
bakteriyel hastalıklara örnekler verilir.
Antibiyotiklerin
her hastalığı tedavi
etmeyeceği, zamanında alınması ve
başlandığında bitirilmesi gerektiği vurgulanır.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
14
Ecza Dolabımız
Öğrenciler bir ecza dolabında bulunması gereken
malzemeleri araştırır ve sınıfta bir liste oluşturulur.
Bu listedeki malzemelerin hangi amaçlarla
kullanılacağı sınıfta tartışılır. Öğretmenin
desteğiyle bu malzemeler temin edilerek sınıf için
bir ecza dolabı hazırlanır .
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
121. Solunum sistemini oluşturan yapı ve
organları model, levha ve/veya şema
üzerinde göstererek görevlerini açıklar.
Öğretmen ön bilgileri belirlemek ve hatırlatmak
amacıyla soluk alıp- verirken havanın izlediği yolu
sorar ve doğru cevap tahtaya yazılır. Öğrenciler
burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, bronş, akciğer,
soluk-alıp verme kavramlarını cümle içinde
kullanırlar.
122. Akciğerlerin yapısını açıklayarak,
alveol- kılcal damar arasındaki gaz
alışverişini şema ile gösterir.
123. Soluk alıp verme mekanizmasını
gösteren bir model tasarlar.
124. Teknolojik gelişmelerin solunum sistemi
sağlığına olumlu- olumsuz etkilerini
tartışır.
Soluğumda Ne Var?
Öğrenciler bir deney tüpüne veya bir bardağın
içine metilen mavisi veya kireç suyu koyar. Bir
pipeti bu sıvının içine batırır ve soluk alıp pipetten
üfler. Sıvıda meydana gelen değişim ve sebebi
tartışılır (Karbondioksit etkisiyle kireç suyu
bulanır, metilen mavisi sarıya dönüşür).
CANLILAR VE HAYAT
SÜRE/AY
Aralık - Ocak
ÜN TE 4
VÜCUDUMUZDAKİ
SİSTEMLER
KONULAR
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
AÇIKLAMALAR
Solunum sistemini olumsuz
etkileyen etmenler için; sigara, havayı kirleten
maddeler, asbest vb. örnek olarak verilebilir.
Akciğer Kapasitem
Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup büyük bir kap,
cam kavanoz, plastik boru getirir. Kap su ile
doldurulur. Kavanoz tamamen su ile dolacak
şekilde kabın içine ters olarak konur. Plastik
borunun bir ucu kavanozun içine diğer ucu dışarı
gelecek şekilde yerleştirilir. Gruptan bir öğrenci
derin soluk alır ve plastik borunun açıkta olan
ucundan soluğunu verir. Hava kavanozun içindeki
borunun diğer ucundan çıkar. Kavanozdaki
suyun yerini hava alacağından su seviyesi
düşecektir. Su seviyesindeki değişim ölçülür. Aynı
öğrenci bu işlemi 3 kez tekrarlayıp ortalamasını
alır. Gruptaki diğer öğrencilerde bu etkinliği yapar
ve grup elemanlarının akciğer kapasiteleri bir
tablo üzerinde gösterilir. Grupların sonuçları
tahtaya yazılır. Akciğer kapasitelerinin farklılık
sebepleri sınıfta tartışılır.
Akciğer Modeli
Öğrenciler derin derin soluk alıp verir. Soluk alıp
verirken hangi yapı ve organların görev yaptığını
tahmin ederler. Bu yapı ve organlar tahtada
listelenir. Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup 2,5
lt. boş pet şişe, 3 balon, delikli mantar tıpa, Y
borusu, iplik, makas getirir. Pet şişenin dip kısmı
makasla kesilir.Y borusunun alt ucu delikli mantar
tıpaya geçirilir. Y borusunun diğer iki ucundan her
birine şişirilmemiş birer balon bağlanır. Bu
düzenek pet şişenin kesilen alt ucundan tıpa kısmı
şişenin ağzına gelecek şekilde şişenin içine
yerleştirilir. 3. balonun alt kısmı açılarak pet
şişenin açık olan alt tabanına yerleştirilerek pet
şişeye iplikle bağlanır. Şişenin hiçbir yerinden
hava almamasına dikkat edilmelidir. Pet şişenin
altındaki balon aşağı doğru çekilir ve gözlemler
kayıt edilir. Balon bırakılır ve yine gözlemler kayıt
edilir. Balon çekilip bırakıldığında meydana gelen
bu değişimlerin sebepleri tartışılır. Bu modelin
kısımları ile solunum sisteminin
yapı ve
organlarını ilişkilendirilir.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
15
Sindirim Sistemi
Solunum Sistemi
Dolaşım Sistemi
Boşaltım Sistemi
İskelet Sistemi
Sinir Sistemi ve
İç Salgı Bezleri
KAVRAMLAR
ÖĞRENME ALANI :
SÜRE/AY
Aralık - Ocak
CANLILAR VE HAYAT
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
125.İskelet sisteminin görevlerini açıklar
Kavram Haritası Yapalım
Öğretmen ön bilgileri belirlemek ve hatırlatmak
amacıyla kemik, kas, eklem, hareket, iskelet
kavramlarının öğrencilere neler çağrıştırdığını
sorar. Bu kavramlar ve çağrıştırdığı kelimeler
tahtada listelenir. Öğrenciler bu kavramları
kullanarak bir kavram haritası hazırlar. Öğretmen
bu aşamada kavram yanılgılarına ve eksikliklerine
müdahale etmez, fakat ders işlenişinde dikkate
alır. Bu haritalar ürün seçki dosyalarında saklanır.
Ünite
bitiminde öğrenciler yeni öğrendiği
kavramları da kullanarak yeni bir kavram haritası
hazırlar ve iki kavram haritasını karşılaştırırlar. İki
kavram haritası arasındaki farklılıklar tartışmaya
açılır
.
126. İnsan iskeletini oluşturan uzun,kısa ve
yassı kemikleri sınıflandırır.
ÜN TE 4
VÜCUDUMUZDAKİ
SİSTEMLER
127. Uzun bir kemik üzerinde kemiğin yapı
ve görevlerini belirtir.
128. İskelette kıkırdağın önemini açıklar.
129. Eklemin yapısını oynar eklem şekli
üzerinde açıklar.
KONULAR
Sindirim Sistemi
Solunum Sistemi
Dolaşım Sistemi
Boşaltım Sistemi
İskelet Sistemi
Sinir Sistemi ve
İç Salgı Bezleri
KAVRAMLAR
130. Eklemleri oynar, oynamaz, yarı oynar
olarak sınıflandırarak örnekler verir.
131. Kas sisteminin görevlerini açıklar.
132. Kasları çizgili, düz ve kalp kası olarak
sınıflandırarak örnekler verir.
133 Zıt çalışan kasların hareketteki önemini
belirtir.
134 Destek ve hareket sistemi sağlığını
etkileyecek olumlu-olumsuz
davranışları sorgular.
135. Destek ve hareket sistemine teknolojik
gelişmelerin katkısına örnekler verir.
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
AÇIKLAMALAR
Bir oynar eklem üzerinde
basit olarak verilir.
eklemin
yapısı
“Kemiğe Ne Olacak?'' etkinliği bekleme
süresi sebebiyle konu işlenişinden 3 gün önce
hazırlatılır.
Etkinlikten sonra temizliğe dikkat edilmelidir.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
16
Kemiğe Ne Olacak?
Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup etlerinden
iyice temizlenmiş pişmemiş iki tavuk kemiği
(bacak kemiği), kapaklı iki cam kavanoz, bir
bardak sirke, bir bardak su getirir. Öğrenciler
kemikleri elleri ile bükmeye çalışır, büyüteçle
inceler ve gözlemlerini kayıt ederler. Sonra cam
kavanozlardan birinin içine sirke ve kemik, diğer
kavanoza ise su ve kemik konularak kavanozlar
kapatılır, 2-3 gün beklemeye bırakılır. Öğrenciler
iki kavanozdaki kemiklerde neler olabileceğine
ilişkin tahminlerini kayıt ederler. Bu süre sonunda
kemikler sirke ve sudan çıkarılır, yıkanır.
Öğrenciler her iki kemiği tekrar elleri ile bükmeye
çalışırlar. Tahminler ve gözlem sonuçları sınıfta
tartışılır. Öğrenciler bu etkinlikten sonra halk
arasında bilinen 'Büyümek için süt içmelisin.'
sözünü tartışırlar .
Elimde Kaç Kemik Var?
Öğrenciler gruplara ayrılır. Gruplardaki öğrenciler
ellerine bakarak eklemleri, kemikleri inceleyerek
ellerinde bilekten itibaren kaç kemik olduğunu
sayar ve tahminlerini kayıt ederler. Sonra
öğretmen her gruba birer el röntgeni verir.
Öğrenciler bu röntgendeki kemikler ve eklemleri
inceleyerek elimizde kaç tane kemik olduğunu
sayar. Tahminler ve sayım sonuçları karşılaştırılır
.
Öğrenciler destek ve hareket sistemi sağlığını
olumlu veya olumsuz etkileyebilecek davranışları
ayrı ayrı listeler. Olumsuz davranışların sebep
olabileceği sorunları araştırarak sınıfta tartışırlar .
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
136. Boşaltım sistemini oluşturan yapı ve
organları model, levha ve/veya şema
üzerinde gösterir.
Öğrenciler ön bilgilerin yoklanması ve
hatırlanması amacıyla boşaltımda görevli yapı ve
organları uygun malzemeleri kullanarak kartona
çizilmiş boş insan modeli üzerine yerleştirerek
boşaltım sistemi şeması/ levhası oluşturur.
137. Boşaltım sisteminde böbreklerin
görevini ve önemini açıklar.
138. Boşaltımda deri, akciğer ve karaciğerin
görevlerini açıklar
Bir koyun böbreği diseksiyonu yapılarak böbreğin
iç yapısı incelenir.
CANLILAR VE HAYAT
SÜRE/AY
Aralık - Ocak
ÜN TE 4
VÜCUDUMUZDAKİ
SİSTEMLER
KONULAR
Sindirim Sistemi
Solunum Sistemi
Dolaşım Sistemi
Boşaltım Sistemi
İskelet Sistemi
Sinir Sistemi ve
İç Salgı Bezleri
KAVRAMLAR
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
AÇIKLAMALAR
Böbreğin temel birimi nefron vurgulanır,
yapısına girilmez.
Böbrek yetmezliği, böbrek taşı, böbrek nakli,
diyaliz, yüksek frekanslı ses dalgaları ve lazer
gibi teşhis/tedavi yöntemleri vurgulanır.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
17
ÖĞRENME ALANI :
CANLILAR VE HAYAT
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
Aralık - Ocak
139.Denetleyici ve düzenleyici sistemin
vücudumuzdaki sistemlerin düzenli ve
birbiriyle eşgüdümlü olarak çalışmasını
sağladığını belirtir.
Öğrenciler sinir sisteminde görevli yapı ve
organları bir kartona çizilmiş boş insan şemasına
yerleştirir ve sinir sisteminin görevlerini tartışır.
ÜN TE 4
140.Sinir sisteminin bölümlerini model, levha
ve/veya şema üzerinde gösterir .
SÜRE/AY
VÜCUDUMUZDAKİ
SİSTEMLER
KONULAR
Sindirim Sistemi
Solunum Sistemi
Dolaşım Sistemi
Boşaltım Sistemi
İskelet Sistemi
Sinir Sistemi ve
İç Salgı Bezleri
KAVRAMLAR
141.Sinir sisteminin bölümlerini merkezi
(beyin, omurilik, beyincik omurilik
soğanı) ve çevresel (sinirler) sinir sistemi
olarak sınıflandırır ve görevlerini açıklar.
142.Refleksi tanımlar ve refleksi
gözlemleyecek bir deney tasarlar.
143.İç salgı bezlerini (hipofiz, pancreas, tiroit,
böbreküstü bezleri ve eşeysel bezler)
model, levha ve/veya şema üzerinde
göstererek görevlerini açıklar .
144. Hormonu tanımlar ve günlük hayatta
bilinen tiroksin, büyüme hormonu,
insulin, glukagon, ve adrenalini
salgılayan iç salgı bezinin adını ve bu
hormonların görevlerini tanımlar.
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
AÇIKLAMALAR
Sinir sisteminin bölümlerinin isimleri verilir
fakat yapılarına girilmez.
İç salgı bezleri olarak hipofiz, pankreas, tiroit,
böbrek üstü bezleri ve eşeysel bezler verilir,
yapılarına girilmez..
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
18
Refleks
Öğretmen öğrencilere günlük hayatlarında hangi
olaylara düşünmeden hızla tepki verdiklerini
sorar. Öğrencilerin verdiği cevaplardan refleks
örneklerine ilgiyi çekerek bunlarla ilgili sorular
sorar ve öğrencilerin 'refleks' kavramına
ulaşmasını sağlar (3.4).
Hormonlar
Öğretmen öğrencilere “Herhangi bir sebeple
korktunuz veya heyecanlandınız. Vücudunuzda
ne gibi değişimler olur?” sorusunu sorar.
Öğrencilerin cevaplarından çoğu kişide benzer
olan değişimler tahtaya yazılır. Öğrencilerin
heyecan veya korku anındaki bu değişimlerin
sebebinin bu sırada vücutta üretilen bazı
maddeler olduğu sonucuna ulaşmaları sağlanır.
Sonra “Bu maddeler vücudumuzda nerelerde
üretilir?” sorusundan yola çıkarak iç salgı
bezleri, bunların ürettiği hormonlar, bu
hormonların işlevleri listelenir. Öğrenciler uygun
malzemeleri kullanarak kartona çizdikleri boş
insan modeli üzerinde iç salgı bezleri
şema/levhası oluşturur .
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
145. Çevremizdeki uyartıları algılamamızda
duyu organlarının rolünü fark eder ve
duyu organlarını listeler.
Dokunma
Öğrenciler iki kişilik gruplara ayrılır. Öğrencilerden
biri arkadaşının gözlerini kapatır. Diğer öğrenci iki
kalemi bir araya getirerek arkadaşının dudak, kol,
parmak, bacak ve ayaklarına hafifçe bastırır.
Arkadaşının ne zaman iki kalem, ne zaman tek
kalem hissettiğini tahtaya çizilen bir tabloya
işaretler ve en duyarlı bölgelerini belirlemeye
çalışır .
146.Duyu organlarının yapılarını şekil
ve/veya model üzerinde açıklar. Duyu
organlarında bulunan özel almaçların
(duyu reseptörleri)
deride sıcaklık,
dokunma, acı, basınç; gözde ışık;
burunda koku; dilde tat; kulakta ses
uyarılarını aldığı vurgular. Duyu
almaçlarının uyarıları, duyu-sinir yolu ile
beyindeki özel merkezlere ilettiğini
belirtir.
147.Duyu organlarının hangi tür uyarıları
aldığını ve bu uyarıların beyindeki duyu
merkezlerine nasıl iletilip bunlara nasıl
cevap verildiğini açıklar.
148.Kulağın vücudumuzun dengesinin
sağlanmasına yardımcı olduğunu belirtir
149. Koku alma ve tat alma arasındaki ilişkiyi
deneyle gösterir .
150. Duyu organlarındaki aksaklıklara ve
teknolojinin bu aksaklıkların
giderilmesinde kullanımına örnekler
verir.
151. Duyu organlarının sağlığını korumak
amacı ile alınabilecek önlemlere günlük
hayatından örnekler verir.
Tek Göz Yanılır
Öğrenciler bir gözlerini kapatır. Bir eli ile bir
tükenmez kalemi diğeriyle de kalemin kapağını
tutarak göz hizasına getirir, kapağı kapatmayı
dener. Öğretmen 'Kapağın kalemin önünde mi
yoksa arkasında mı olduğunu anlayabiliyor
musunuz?' sorusunu sorar. Öğrenciler kapalı olan
gözlerini açarak tekrar kapağı kapatmayı dener.
Farkın nedeni tartışılır
Nasıl Tat Alırız?
Öğrenciler temiz bir kağıt mendil ile dilinin üstünü
kurutur ve kesme şekeri koyar. Öğretmen
öğrencilere 'Tat alabildiniz mi?' sorusunu yöneltir.
Öğrenciler dillerini ağızlarının içine alır, dillerini
kurutmadan şekeri tekrar dillerinin üzerine
koyarlar. Öğretmen 'Tat alabildiniz mi?' sorusunu
tekrar yöneltir. Sonuçlar sınıfta tartışılır
Poster Hazırlama
Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup organ nakline
yönlendirici birer slogan, poster veya drama
etkinliği hazırlar ve sınıfa sunar. En ilgi çekici olan
slogan ve poster sınıfta seçilerek okul panosunda
sergilenir .
152. Kendini görme, işitme engelli kişilerin
yerine koyarak onları anlamaya çalışır .
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
AÇIKLAMALAR
Aksaklıklar tanım düzeyinde verilir. Teknolojik
örneklere lens, gözlük, işitme cihazı, kornea
nakli vb. örnek verilir.
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Etkinlikte seyredilen video kaset hakkında
öğrencilerin fikir ve ne hissettiklerini içeren
kısa bir kompozisyon istenir. Kompozisyon
sınıfta diğer öğrencilerle paylaşılır.
Konus sonunda açık uçlu değrlendirme
19
CANLILAR VE HAYAT
SÜRE/AY
Şubat - Mart
ÜN TE 5
DUYU ORGANLARIMIZ
VE DUYULARIMIZ
KONULAR
Göz
Kulak
Deri
Dil
Burun
KAVRAMLAR
ÖĞRENME ALANI :
FİZİKSEL OLAYLAR
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
Nisan
153. Katılarda ısı iletimini deney ile
gösterir .
ÜN TE 6
154.Isıyı iyi ileten katıları ısı iletkeni
şeklinde adlandırır ve bakır,
alüminyum gibi örnekler verir.
Isı Telde Yayılır
Öğrenciler, metal bir telin bir ucundan
tutarken diğer ucunu küçük bir aleve tutarak
yavaş yavaş ısıtırlar. Telin bir ucu ısındıkça
diğer ucunun da ısınıp ısınmadığını
gözlemleyip sonucu not ederler. Isının telde
iletim yolu ile yayıldığı vurgulanır.
Ayrıca öğrenciler, bir beher içerisinde
bulunan kaynar su içine biri ahşap diğeri
metal iki kaşık koyarlar. Bir süre sonra her iki
kaşığın sapından tutarak, ısınma farkını
hissederler. Gözlemlerini sınıfta sunarlar.
Buradan hangi maddenin ısıyı daha kolay
ilettiği çıkarımını yaparlar. Aynı deney cam,
plastik, vb. malzemeden yapılmış çubuklarla
tekrarlanır. Isıyı iyi ileten maddelerin ısı
iletkeni, çok zor ileten maddelerin ise ısı
yalıtkanı olduğu vurgulanır .
SÜRE/AY
MADDE VE ISI
KONULAR
MADDE
CİSİM
Isı Enerjisinin Yayılması
Genleşme
155. Isıyı iyi iletmeyen katıları ısı
yalıtkanı şeklinde adlandırır ve
cam yünü, plastik köpük, asbest,
çift camlı pencerelerde hava
boşluğu, termoslardaki iç dış çeper
arası vakumu örnek olarak verir.
156. Gündelik gözlemlerinden doğrudan
temas olmadan ısı aktarımı
olabileceği çıkarımını yapar.
157. Isının ışıma yoluyla (görünmez
ışınlarla) yayılabileceğini belirtir.
KAVRAMLAR
158.Yeryüzünün geceleri neden
soğuduğunu sorgulayıp açıklar .
159. Yüzeyi koyu renkli cisimlerin, açık
renklilerden daha hızlı ısınmasının
sebebini açıklar .
160. Isı yalıtım kaplarının yüzeylerinin
neden parlak kaplandığını izah
eder.
161. Sıvılarda konveksiyon ile ısı
yayılmasını deneyle gösterir ve su
ısındıkça mürekkebin hızlı
yayılmasını, radyatör üzerindeki
havanın yükselmesini örnek olara
verir.
162. Isının, iletim, konveksiyon ve ışıma
yolu ile yayıldığı durumları ayırt
eder.
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Konu sonunad öğretmen yalıtkanlarla
ilgili öğrencilere akran
değerlendirmesi yaptırır.yapılır.
20
Dünyamız Nasıl Isınır, Neden Soğur?
Öğrenciler, “Dünyayı ısıtan enerji nereden
geliyor?” sorusunu tartışırlar. Farklı
mevsimlerde ve dünyanın farklı enlemlerinde
ısınmanın farklı olması ile gelen güneş
ışınlarının bolluğu ilişkilendirilir.Geceleri
gözlenen soğumanın, dünyamızdan uzaya
görünmez ışınların yayılması sonucu olduğu
vurgulanır. “Dünyanın soğuması” konusuna,
atmosferin sera etkisi, sera gazları, bu
gazların miktarca çoğalmasının dünya iklimi
üzerindeki muhtemel uzun vadeli etkileri,
buna bağlı deniz seviyesi yükselmesi
tehlikesi gibi konuları içine alan bir proje
çalışması verilebilir .
AÇIKLAMALAR
Isı-hareket ilişkisi sıvılarda ve gazlarda
kolayca görünürleştirilebilir. Görünür
hareketin moleküllerin hareketi olduğu,
fakat görünen şeyin molekül değil
“molekül yığınları” olduğu fikrinin
yerleşmesi kolay değildir. Öğretmen bu
gözlem sırasında, moleküllerin çok küçük
tanecikler olduğu fikrini hatırlatmalı;
görünür hareketin dev kümelere ait
olduğunu, tek tek moleküllerin
görülemeyeceğini vurgulamalıdır.
Çarpışan bilyaların kiminin yavaşlayıp
kiminin hızlanması, atomlar-moleküller
arası ısı alış-verişi ile doğrudan ilintili önemli
bir gözlemdir. Bu gözlemle, hızlı=sıcak ve
yavaş=soğuk anlayışının yerleşmesi
beklenmektedir.
Özellikle bakır tellerde ısı iletiminin çok
hızlı olabileceği ve aleve uzak ucun çok
erken el yakar düzeyde ısınabileceği
dikkate alınmalıdır.
ÖĞRENME ALANI :
KAZANIMLAR
ETK NL KLER
163. Hidrojenin bir yakıt olarak
kullanılabileceğini fark eder.
Poster
Öğrenciler, öğretmenleriyle beraber; PH
ölçeğinden yararlanarak, sirke, kan, saf su,
çamaşır tozu, kola, süt, sabun, diş macunu ve
limonun pH değerlerini belirleyerek , asitlik-bazlık
kuvvetlerini gösteren bir poster oluştururlar.
164. Hidrojeni yakıt olarak kullan araç ve
aletleri belirtir.
165.Hidrojeni yakıt olarak kullanmanın
önemi ortaya çıkartır.
MADDE VE DEĞİŞİM
SÜRE/AY
Mayıs
ÜN TE 7
166. Metallerin kimyasal reaksiyona
girebileceğini fark eder.
HİDROJEN, METALLER,
ASİTLER VE ALKALİLER
167. Paslanmanın hangi koşullarda
gerçekleştiğini söyler ve bunu
engellemek için nelerin yapılabileceğini
vurgular.
KONULAR
Hidrojeni Tanıma
Metallerin Aktifliği
Paslanma
Alaşımlar
Asitler, Bazlar ve Alkaliler
Tuzlar
168. Alaşımın önemini belirtir.
169. Günlük yaşamdan asit, baz ve alkalilere
örnekler verir.
170. Asit, baz ve alkalilerin önemini vurgular.
171. pH değerinin belirtir.
KAVRAMLAR
172. Tuzlara örnekler verir.
TEMEL BECER LER
Elestirel dusunme becerisi
Yaratici dusunme becerisi
Iletisim becerisi
Arastirma sorgulama becerisi
Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi
Girisimcilik becerisi
ÖLÇME VE DE ERLEND RME
Ucu açık sorular,
Projeler
Eşleştirmeli ve ilişkilendirmeli etkinlikler.
21
NOTLARIM
22

Benzer belgeler