yön.rh.04 hemşirelik bölüm uyum rehberi

Transkript

HEMŞİRELİK BÖLÜM UYUM REHBERİ
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU
BURSA İLİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ
ORHANELİ İLÇE DEVLET HASTANESİ
Doküman Kodu
YÖN.RH.04
Yayın Tarihi
12.04.2013
Revizyon Tarihi
24.01.2014
Revizyon No
01
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
TÜRKİYE KAMU HASTANELER KURUMU
BURSA KAMU HASTANELER BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ
ORHANELİ İLÇE DEVLET HASTANESİ
2013
HAZIRLAYAN:SUNAY ATAŞ
SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ MÜDÜRÜ
1
Sayfa Sayısı
1 / 68
ORHANELİ DEVLET HASTANESİ
HEMŞİRELİK BÖLÜM UYUM REHBERİ
Orhaneli Devlet Hastanesi Hemşirelik Hizmetleri; hasta hakları ve etik ilkeler doğrultusunda
hastanın günlük yaşam gereksinimlerinin karşılanması, takip ve tedavisinin yapılması, yaşam
kalitesinin arttırılması, hasta ve yakınlarının memnuniyetinin sağlanması için gerekli hemşirelik
uygulamalarını belirli bir sistem dahilinde kesintisiz, aynı nitelikte yapılmasını çalışmalarında
esas alır.
Orhaneli Devlet Hastanesi genel uyum rehberi hastanemizde yeni göreve başlayan
hemşirelere, hemşirelik hizmetlerinin yönetim yapısı ve işleyişi bilgilendirmek amacıyla
hazırlanmıştır. Hazırlanan hemşire uyum rehberinin kurumumuzuza yeni katılan hemşirelerin
uyum sürecini kolaylaştımasının yanında hastanmizde görev yapan hemşirelerimizede rehberlik
edeceği düşünülmektedir.
ORHANELİ DEVLET HASTANESİ SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ MÜDÜRLÜĞÜ
2
ORGANİZASYON ŞEMASI
BAŞHEKİM
SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ MÜDÜRÜ
İDARİ VE MALİ İŞLER MÜDÜRÜ
İDARİ VE MALİ HİZMETLER MÜDÜR
YARDIMCISI
İÇİNDEKİLER
1-HEMŞİRE GÖREV TANIMI
2-EBE GÖREV TANIMI
3-SAĞLIK MEMURU GÖREV TANIMI
4-ATT GÖREV TANIMI
5-YATAN HASTA PROSEDÜRÜ
6- HEMŞİRELİK BAKIM TALİMATI
7- DÜŞME RİSKLERİ VE ÖNLEMLERİ
8-SÖZEL ORDER
9-ADVERS ETKİ BİLDİRİM TALİMATI
10-ANNE SÜTÜ
11- BESLENME
12-HİZMET İÇİ EĞİTİMLER
13-HASTA EĞİTİMLERİ
14-HASTA TRANSFERİ
15- NUMUNE ALMA, TAŞIMA, SAKLAMA VE RED KRİTERLERİ
16-VİTAL BULGU TAKİBİ
17-İLAÇ UYGULAMALARI
 İLAÇ DOZU HESAPLAMALARI
 ENJEKSİYON BÖLGELERİ
 ENTERAL (ORAL) İLAÇ UYGULAMALARI
 PARENTERAL İLAÇ UYGULAMALARI (IM,IV,SC,ID)
 NEBULİZATÖR İLE İLAÇ UYGULAMA
18-CPR
19-O2 TEDAVİSİ
20-LOMBER PONKSİYON (LP)
21-ASPİRASYON
22-KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU PROSEDÜRÜ
23-KLİNİKLER VE ÇALIŞMA STANDARTLARI
 ACİL POLİKLİNİK
 DAHİLİYE KLİNİĞİ
3







KADIN DOĞUM VE GENEL CERRAHİ KLİNİĞİ
DOĞUMHANE
ÇOCUK HASTALIKLARI KLİNİKLERİ
AMELİYATHANE VE STERİLİZASYON ÜNİTELERİ
POLİKLİNİKLER
EVDE SAĞLIK HİZMETLER
KAN TRANSFÜZYON MERKEZİ
1-HEMŞİRE GÖREV TANIMI

Yataklı Servis ve/veya polikliniklerde hemşirelik hizmetlerini düzenli ve sağlıklı bir şekilde yürütür.

Hastaneye yatırılan hastaların Servis Protokol Defterine kaydını yapar.

Hasta Tabelasında belirtilen tedavileri Vizite Defterine kaydeder. Vizite Defterindeki belirtilen saatlerdeki
oral ve enjektabl ilaç tedavilerini bizzat uygular.

Servisin ve hastaların genel temizliğini yaptırır.

Hastalarla yakından ilgilenir, hastaların moral gücünü olumlu yönde geliştirecek gerekil ortamı ve güveni
sağlar.

Hastaya odasının ve içerisindeki donanımların ne şekilde kullanılacağı hakkında bilgi verir.Hastayla
ilgilenecek tıbbi ekibi tanıtır.

Vizit öncesi vizite hazırlamak amacı ile hastaların ANT-TA ölçümlerini yapar,

Hemşire Gözlem Kâğıdına kaydeder.

Servis Hekiminin vizitene katılır.

Vizit sırasında hekim tarafından verilen talimatlar doğrultusunda not tutulur.

Vizit sonrası yapılan tedavi değişiklikleri Vizite Defterine işlenir.

Taburcu olacak hastaların dosyalarını hazırlanır, ilgili servis hekimine imzalatılarak taburcu işlemi için Kat
bilgi işlem görevlisi veya servis sorumlu hemşiresine iletir.

Servisteki tedavileri sırasında kullanılacak ilaçların temini için Hasta Tabelalarını Servis Eczanesine teslim
edilmesini sağlar. İlaçlar hazır olunca Servis Eczanesin den alır.

Hastanın yanında getirmiş olduğu ilaçları “Hasta İlacı Teslim ve Kayıt Formu (YÖN.FR.27) na kaydeder ve
hekiminin önerisine göre kullanımına devam etmesini sağlar.

Günlük, lekeli yatak takımları ve taburcu olan hastaların yatak takımlarını değiştirilmesini sağlar.

Vizit sonrasında pansumanı gereken hastaların pansumanın yapılmasını sağlar.

İlgili servis hekiminin verdiği diyet, Günlük yemek rasyonunu otamasyon sisteminden ve yazılı olarak
girer.

Yemek dağıtımına refakat ederek Yemek Dağıtım Listesine göre yemek dağılımını takip eder.

Vizit sırasında tespit edilen tahlil ve tetkikler için materyallerin teminini sağlar.

Hastanın tahlil ve tetkik için ilgili üniteye gitmesi için hastaya refakat edilmesini sağlar.

Mesai bitiminde nöbetçi hemşireye; hastalar hakkında önce bankoda sonra hasta başında bilgi verilerek
ilgili servis teslim edilir.

Mesai başlangıcında aynı şekilde teslim alınır.

Bölümlerinde tespit ettiği uygunsuzluklarla ilgili DÖF ( Düzeltici Önleyici Faaliyet) başlatmak.

Kalite Yönetim Sistemi şartlarına uygun çalışır.
2-EBE GÖREV TANIMI



Baştabip tarafından doğum odalarındaki ebelerden bir tanesi doğum bölümünün
sorumlu ebesi olarak görevlendirilir. Servis sorumlu hemşirelerinin görev ve
yetkilerini haizdir.
Kurumlarda doğum işleriyle vazifelendirilmiş ebeler, müracaat eden kadınların
fenni olarak doğuma hazırlanmaları için yetkileri dâhilinde her türlü tedbirleri alır
ve hazırlıkları yaparlar.
Meslek ve sanatlarının gerektirdiği şekilde ana ve çocuğu muayene ederler.
4
















Özellikle çocuk kalp seslerini yakından izler, müşahedelerine yazarlar.
Gerekli gördükleri hallerde her türlü Genital muayeneleri de yaparlar,
müşahedelerini bir not halinde de yazarak tespit ederler ve doğumun seyrini
dikkatle ve sürekli bir şekilde izlerler.
Normal doğumları kendileri yaparlar.
Doğum güçlükleri veya arızaları mevcut olan veya durumunu kesin olarak tespit
edemedikleri vakaları uzman tabibe derhal haber verirler.
Doğan çocukların cinsiyetini, boy ölçüsünü, kafa çaplarını, göğüs çevresini,
beden ağırlığını, yapısında mevcut bütün arızaları ve anormallikleri, kalıtsal
belirtileri, plasenta ve kordonun niteliklerini tespit ve kaydederler.
İkiz veya daha fazla sayıda doğan çocukların doğum sıralarını, ne kadar ara ile
doğduklarını, ölü doğanların; doğumdan sonra bir müddet daha teneffüs edip
etmediklerini dikkat ve titizlikle tetkik ve kaydederler.
Doğan çocukların birbirlerine karıştırılmamasına son derece dikkat ederler ve bu
amaçla her doğan çocuğun bileğine anasının ad ve soyadını, cinsiyetini doğum
tarih ve saatini belirten bir kart / bileklik bağlamak zorundadırlar.
Bu etiket, çocuk hastaneden çıkıncaya kadar bileğinde bırakılır.
Ayrıca bu hususta kurum İdaresince konulmuş usuller varsa onları da uygularlar.
Doğan çocukların göbeğinin fenni usullere uygun olarak kesilip bağlanması ve
sarılması, çocuklar için tedbirlerin alınması ebelerin görevidir.
Doğum odalarının doğum ve müdahaleler için gerekli alet ve malzemenin her
zaman temiz ve kullanmaya elverişli bir şekilde bulundurulmasını sağlarlar.
Ebe ve ebe hemşireler, bu asli görevleri yanında hemşirelerin gördükleri
hizmetleri de görmek ve kurumlarda onların uymak zorunda bulunduğu
hükümlere uymakla yükümlüdürler.
Bu görevleri dışında aile planlaması kursu görmüşlerse ailelere doğum kontrolü
ile ilgili her türlü bilgiyi vermekle yükümlüdürler.
Bölümlerinde tespit ettiği uygunsuzluklarla ilgili DÖF ( Düzeltici Önleyici Faaliyet ) başlatmak.
Kalite Yönetim Sistemi şartlarına uygun çalışır.
Anneye Bebek Dostu Hastane prensipleri çerçevesinde emzirme ve anne sütü
hakkında her türlü eğitimi ve basılı broşür / formları verir.
3-SAĞLIK MEMURU GÖREV TANIMI

Aynı anda acil birimde bulunan olgular arasında öncelikleri belirlemek,

İlk tanılama ve genel tanılama işlevlerini yapmak, acil girişimde bulunmak,

Hekimin olmadığı durumlarda yaşam kurtarıcı girişimlerde bulunmak,

Hasta/yaralıya hemşirelik süreci ve standartlar doğrultusunda acil bakım hizmeti vermek,

Mesleğin getirdiği ahlaki unsurlar çerçevesinde, bireysellik ve bütünlüğün zarar görmemesi ilkesi ile
yaklaşımda bulunmak,

Eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerine önem vermek,

Yaşam bulgularını ölçme ve değerlendirmek,

Hastanın esas şikayeti ve tıbbi öyküsü hakkında ayrıntılı bilgi alma ve kayıt etmek,

Hasta bakım planı hazırlamak,
5

Tüm uygulama ve girişimleri etik kurallara uyarak yapmak,

Aileye hastanın genel durumu, yapılan uygulamalar hakkında bilgi vermek,

Aileden bir kişinin ortama zarar vermeyecek şekilde hastasını görmesini sağlamak,

Yapılan tüm işlemleri kayıt etmek,

Birimin işleyiş koşullarını iyileştirmek amacı ile klinik ve teknik olası sorunlara önlemek,

Bilgi ve uzmanlık sağlayacak deneyimleri edinme amacı ile hizmet içi eğitimlere katılmak

Birimde ekip üyelerinin deneyimlediği stres ve endişe ile sağlıklı baş etmek için olumlu iletişim kurmak,

Kurum yönetimi ve hizmet veren meslek üyeleri arasında geliştirilen ve uygulamaya konulan iş tanımları
doğrultusunda politika ve yöntemleri belirlemek,

Verilen hizmet kalite uygulamalarını yapmak,

Yönetim, kurumun diğer birimleri ve diğer kuruluşlar ile iletişimi sağlamak,

kurumlar arasında nakil işlemlerinde hasta nakil ambulansı ile sevk işlemini gerçekleştirmek
4-ATT GÖREV TANIMI
1. Acil tıp teknisyeni, sağlık kurumlarının acil servislerinde, acil yardım ve hasta
nakil ambulanslarında çalışan sağlık personelidir.
2. Kendisinin, ekibinin, hastanın ve çevredekilerin güvenliğini sağlar.
3. Bilgisayar, telsiz, telefon vb. gibi iletişim araçlarını kullanır.
4. Tüm ambulans ekipmanlarını hizmete hazır bulundurur. Bunların usulüne uygun
kullanılmasını, korunmasını, bakımını takip ve kontrol eder.
5. Travma stabilizasyonu yaparak hastanın nakle hazır hale gelmesini sağlar ve
uygun taşıma tekniklerini kullanır.
6. Ambulans ve acil servislerde kullanılan tüm formları eksiksiz doldurur.
Gerektiğinde rapor hazırlar.
7. Yetkili merkezlerden alınan sertifika ile belgelemesi halinde hekim gözetiminde
ve talimatı ile temel yaşam desteği uygulamalarını yapar, yarı otomatik ve tam
otomatik defibrilatörleri kullanır.
8. Ambulansın ilgili bölümlerinin ve tüm ambulans tıbbi ekipmanlarının
dezenfeksiyonu ve sterilizasyonunu yapar.
9. Kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyonu, kesik, yara, kanamalarda ise
kanama kontrolü yapar.
10. Görev esnasında her türlü tıbbi müdahalede ambulans- acil servis hekimine
yardımcı olur.
11. Hastanelerin ihtiyaç duyulan yerlerinde meslekleri ile ilgili çalışır.
12. Acil serviste sorumlu hekimin ve sorumlu hemşirenin ihtiyaç duyduğu yerde
çalışır.
13. Hekimin verdiği mesleğiyle ilgili diğer görevleri yerine getirir.
14. Bölümlerinde tespit ettiği uygunsuzluklarla ilgili DÖF ( Düzeltici -Önleyici
Faaliyet ) başlatmak.
15.Kalite Yönetim Sistemi şartlarına uygun çalışır.
6
5-YATAN HASTA PROSEDÜRÜ
1.AMAÇ: Hastanemize başvuran ve yatış kararı verilen hastaların kabul işlemleri, tedavi
işlemleri, takip işlemleri ve taburcu işlemleri vb. işlemler için metot belirlemek.
2.KAPSAM: hastanemizdeki yatan hasta işlemlerini ve servisleri kapsar
3.KISALTMALAR:
EKG: Elektrokardiyografi
USG: Ultrasonografi
3.TANIMLAR:
EKG(Elektokardiyografi) :Kalpte oluşan elektrik akımlarını saptayan yöntemdir.
USG(Ultrosonografi):Ses dalgalarından yararlanılarak yapılan bir çeşit görüntüleme yöntemidir.
EPİKRİZ: Hastanın hastalığı, teşhis ve tedavi ile ilgili her türlü bilgiyi içeren rapordur.
MÜŞAHADE: Gözlem
KOSÜLTASYON: görüş alış verişi
PREMEDİKASYON: Ameliyata bir adım kala yapılan son anestezi hazırlığıdır.
4.SORUMLULAR:
 Başhekim
 Müdür
 Müdür yardımcısı
 Doktorlar
 Servis sorumlusu
 Servis hemşiresi
5.FAALİYET AKIŞI:
5.1. Yatan hasta kayıt, muayene, yatış süreci .
 Poliklinik ve acil işleyiş prosedürüne göre işlem yapılır.
 Diğer sağlık kuruluşlarından sevk ile gelenler: Sevkle gelen hastalar acil servisten kabul
edilir ilgili hekim konsulüte edildikten sonra ilgili polikliniğe HBYS üzerinden sisteme giriş
yapılmış olup hasta kabul kaydı yapılarak yatış işlemleri başlatırlır.
HASTA DOSYASINDA BULUNMASI GEREKEN BELGE VE FORMLAR
DÂHİLİ KLİNİKLER DOSYASI GENEL CERRAHİ KLİNİĞİ HASTA DOSYASI
Hasta Dosyası Kontrol ve
Onay Formu
Epikriz Raporu
Doktor Günlük Gözlem
Kağıdı
Hemşire Günlük Gözlem
Kağıdı
Hasta Tabelası
Tıbbi
Muayene
ve
Müşahede
KâğıdıHasta
Dosyası
Hasta Dosyası
Konsültasyon Formu
Hasta Dosyası Kontrol ve Onay Formu
Epikriz Raporu
Doktor Günlük Gözlem Kağıdı
Hemşire Günlük Gözlem Kağıdı
Hasta Tabelası
Tıbbi Muayene ve Müşahede Kâğıdı
Hasta Dosyası
Konsültasyon Formu
7
Hasta ve Yakınlarının Eğitimi
Formu
Hasta Taburcu ve Eğitim
Formu
Tahlil
(Dış
Laboratuar,
Tetkik İstem Formu)
Kan İstem Formu
Röntgen Filmleri
Refakatçi Formu
Hemşirelik Hizmetleri Hasta
Tanılama Formu
Hasta Hakları Bilgilendirme
Formu
Hasta ve Yakınlarının Eğitimi Formu
Hasta Taburcu ve Eğitim Formu Değerlendirme Formu
Tahlil (Dış Laboratuar, Tetkik İstem Formu)
Kan İstem Formu
Röntgen Filmleri
Refakatçi Formu
Hemşirelik Hizmetleri Hasta Tanılama Formu
Hasta Hakları Bilgilendirme Formu
Tıbbi
Müdahalelerde Tıbbi Müdahalelerde Hastanın Bilgilendirilmesi ve Rızasının Alınması Ona
Hastanın Bilgilendirilmesi ve
Rızasının Alınması Onay
Belgesi
Taki Düşme Riski Ölçeği
Taki Düşme Riski Ölçeği
Genel Aydınlatılmış Onam Genel Aydınlatılmış Onam Formu
Formu
Anestezi Güvenlik Kontol Listesi
Hemşirelik Süreci Ameliyat Öncesi Hazırlık ve Ameliyat Sonrası Takip Form
Anestezi Uygulamaları İçin Bilgilendirilmiş Onam Formu
Güvenli Cerrahi Kontrol Listesi
Patoloji İstem Formu
BİLGİSAYARDA OLMASI GEREKEN BELGELER
Laboratuar sonuçları, hasta bakım planları, çalışan raporları, düşme bildirim formu, delici kesici alet
yaralanmaları.
4.2.Servise yatış işlemleri: Hasta servise geldiğinde ilgili servis hemşiresi tarafından hasta
teslim alınır, hastaya kendisinden sorumlu ekip kendini tanıtır. Hasta bilgisayar sisteminden de
servise girişi yapılır ve daha sonra doktor istemine göre gerekli girişimler yapılır.(damar yolu
açılması, tedavi, vb)
Hastaya hastalığı ile ilgili kısa bilgi verilir, kimlik bilgilerini içeren kol
8
bandının takılı olup olmadığı kontrol edilir ve eksikse uygun bileklik takılır. Hasta kimliğinin
doğrulanması prosedürü (YÖN.TL.102) uygulanır. Hastaya yattığı serviste hastalığına göre yatak
ayarlanır, hasta
odaya alındığında oda tanıtılır(yatağın kullanımı, hemşire çağrı sistemi, TV, telefon, banyo ve
dolaplar) gibi ekipmanları nasıl kullanacağı anlatılır, ayrıca hastanenin genel kuralları hakkında
bilgi verir.(ziyaret saatleri ve kuralları, kahvaltı ve yemek saatleri, hekimin vizit saatleri, düşme
riskleri ve önlemleri gibi )
4.2.2.Yatan hastanın takip tedavi işlemleri:
Hastanın tedavisinin düzenlenmesi-uygulaması: Hastanın tedavisi ilgili doktor tarafından
order edilir, yazılan order hemşire tarafından okunur, tedavi defterine yazılır ve hastaya
uygulanır. Tedaviyi yapan kişi yaptığı tedaviyi hasta takip hemşire gözlem formuna(KLN.FR.180)
yazarak paraf eder. Orderların okunur olması ve uygulayacaklarda tereddüt yaratmaması
gerekir, hastaya eğer diyet verilmişse öncelikle hastanın bilgisayar ekranındaki sayfasına daha
sonrada diyet çizelgesine not edilir. Servislerde stajyerlerin ilaç uygulamaları servis sorumlu
hemşiresi ve diğer çalışan hemşirelerin sorumluluğundadır.
4.2.3:Sözlü veya telefonla order: Zorunlu haller dışında telefonla order alınmaz. Acil ve zorunlu
durumlarda ise en geç 24 saat içinde orderı veren hekime imzalattırmak kaydı ile sözel veya
telefonla order alınır ve sözel order formu düzenlenir.(YÖN.TL.61).Sözel order talimatına uygun
olarak alınır.(Talimat no: ).Yüksek riskli ilaçlar sözel order kabul edilmez.
4.2.4:Nöbet devirleri: Yatan hastaların takibinde mesai gün ve saatleri dışında nöbetçi servis
hemşireleri serviste yatan tüm hastaları takip etmektedirler, hastalardan sorumlu hemşire
nöbete gelen hemşirelere yatan tüm hastaların dosya ve orderları ile ilgili tüm bilgileri önce
deskte sonrada hasta başında aktarır. Gündüz ve gece mesai bitiminde nöbet ekipleri nöbet
teslim defterini yazıp imzalar.
4.2.5:Serviste yatan hasta takibi: Hasta takibinde oda ve yatak numarasına göre değil, Adsoyadına göre tedavi hazırlanır, hastaya verilecek ilaçlar kimlik doğrulama bilgilerine göre ve
zamanında eksiksiz yapılır. Hastanın daha önceden kullandığı ilaçlar varsa halen devam etmekte
olduğu ilaçlar la ilgili öncelikle doktorun kontrol ederek order etmesi ve dozunu ayarlaması
gerekir, eğer hasta ilaçlarını evden getirmiş ise teslim alınır ve miad kontrolü yapılarak servis
hemşiresi tarafından teslim tutanağı ile teslim alınır.
4.2.6:İlaç talebi: ilaçlar tüm birimlerden mevcut otomasyon sistemi üzerinden eczaneden hasta
bazında talep edilir. İlaçlar eczanede hasta bazında hazırlanır ve servis hemşiresi tarafından
alınır. Servislerde ilaçlar hasta ismine göre dolaba yerleştirilir. Servise gelen ilaçların dozları, son
kullanma tarihleri, miktarları servis hemşiresi tarafından kontrol edilerek yerleştirilir, ilaçlar
günlük temin edilir. İlaçların kontrolleri öncelikle servis sorumlu hemşiresi ve diğer çalışan
hemşirelerin sorumluluğundadır.
4.2.7:Tetkik talebi ve gerçekleştirilmesi:
Laboratuar istemleri: İlgili hekim istediği tetkiki tabelasına yazar ve servis sorumlu
hemşiresine veya yerine bakan kişiye verir servis hemşiresi otomasyon siteminden giriş yaparak
istenen tetkikin barkodunu alır, hastadan numuneler alınıp barkodu yapıştırılıp uygun
koşullarda laboratuara gönderilir.
Radyolojik istemler: İstenen tetkik ilgili hekim tarafından istem formuna(F:17) yazılır ve
servis hemşiresine iletir, servis hemşiresi otomasyon üzerinden gerekli tetkiki bilgisayara girer
9
ve takibini sağlar.
5.2.8:Konsültasyon talebi: Konsültasyon ilgili hekim tarafından konsültasyon formu doldurulur,
konsültasyon talebi konsültasyonu isteyen hekim tarafından ilgili branş hekimi aranılarak iletilir
ve hasta hakkında bilgi verir. Konsültasyonlar mümkün olan en kısa sürede ve mutlaka aynı gün
içinde
cevaplandırılır. Hangi hekimin ne zaman konsültan olduğu aylık olarak belirlenir ve bu listeler
her servise aylık olarak dağıtılır.
5.2.9Yatan hastanın servisler arası nakili: Yatan hastanın başka bir servise nakledilmesine karar
verildiğinde(ilgili hekim tarafından), servis sorumlu hemşiresi veya yerine bakan görevli
hemşire tarafından, gideceği servis aranarak yatak ayarlanır, hastanın durumuna göre hasta
ilgili servise hemşire tarafından hasta transfer formu (servis fr.no.85-91-Aml.fr no.16)
doldurularak götürülüp teslim edilir.Hasta hakkında bilgi verilir. Teslimde hastanın dosyası ve
diğer evrakları kullandığı ilaçlar ilgili servis hemşiresine teslim edilir.
5.2.10:Yatan hasta sevk işlemleri: Serviste yatan hastaların herhangi bir nedenle (ileri tetkik,
tedavi, yoğun bakım ihtiyacı vb.)başka bir kuruma sevk edilmesine ilgili hekim karar verir,
hastaya ait epikriz eksiksiz doldurulur. Hastanın sevk edileceği hastane ve teslim alacak hekim
ile sevk eden hekim irtibat kurar. Hastanın sevk formu doldurularak ve gönderileceği araç
ayarlanır(Hangi araçla gideceğine-112veya hasta nakil ambulansı- hekim karar verir.)bir sağlık
personeli ile nakledilir.
5.2.11:Yatan Hasta Ex işlemleri: Hastanede ölen hastalar için kendi hekimi veya mesai saatleri
dışında servisçi uzman hekim müdahale ederek ölüm kararı verilir. Hekim hastanın dosyasına
teşhisini, tarihini, saatini yaptığı müdahaleleri de belirterek ex notunu düşer kaşeler ve imzalar.
Ex morga teslim edilmeden önce cenaze kimlik kartı (serv.Fr no.14 )Ex 2 saat boyunca serviste
bekletilir ve son bir kez daha kontrol edilerek morga indirilir. Ex aileye teslim dilmeden önce
TÜİK ’in hazırladığı ölüm kayıt ve defin formu ilgili hekim tarafından doldurulur, ayrıca
hastanenin hazırladığı cenaze teslim tutanağı doldurulup aile bireyinin imzası imza sı alınır.
Ölüm kayıt ve defin formu ex sahibine verilerek defin ruhsatının onayı için mezarlıklar şubesine
yönlendirilir işlemler tamamlanınca ex teslim edilir.
5.3:Yatan Hasta Taburcu işlemleri: Taburculuk kararı hekim tarafından verilir, dosyaya yazılır
imzalanır kaşelenir, hastanın epikriz formu tüm bilgileri doktor tarafından açıkça okunaklı ve
eksiksiz doldurulur. Hastaya veya hasta sahibine aşağıdaki belgeler verilir.
 Bilgisayar çıktılı epikriz formu
 Hasta taburcu eğitim formu
 Varsa okul raporu
 Reçete(varsa)
 Güvenlik taburcu kontrol formu
 Hastalık eğitim formu
 Tetkik sonuçları
Taburcu formları verilen hastaya bilgi verilerek tabucu edilir. Dosya işlemleri tamamlandıktan
sonra eğer hasta ücretli ise bilgisayardan tahakkuk çıktısı alınıp hasta sahibi vezneye
yönlendirilir. Hastanın ödeme durumu yok ise form düzenlenir. (form no. ek 8 hasta
bilgilendirme formu.)
Hasta dosyasının düzenlenmesinden kat sekreteri sorumludur, dosyalar tamamlandıktan
sonra hasta dosyası kontrol ve onay formu(servis form no: 57)doldurulur ve onay ve kontrol için
10
başhekim yardımcılarına onaylatılıp dosya TİG görevlisine teslim edilir TİG de işi biten dosyalar
faturalandırma birimine verilir orada da işlemi tamamlanan dosyalar arşive imza karşılığı teslim
edilir.
6.İlgili dokümanlar:
6.1.Hasta yatış dosyası (Basılı)
6.2.Tedavi defteri (Basılı)
6.3.Hasta tabelası (Basılı)
6.4.Nöbet listeleri (sistemden)
6.5. Radyoloji istem formu
6.6.Konsültasyon istem formu
6.7.Epikriz formu (sistemden)
6.8.Ölüm kayıt ve defin formu (Dış kaynaklı doküman)
6.9. Form no EK-8 (Hasta bilgilendirme formu)
6.10.Acil hasta gözlem kartı
6.11.Hasta düşme formu .
6.12.Hasta dosyası kontrol ve onay formu ( Hasta dosyasında)
6.13.Hasta taburcu sonrası eğitim formu(Hasta dosyasında)
6.14.Hasta taburcu güvenlik kontrol formu.
6- HEMŞİRELİK BAKIM TALİMATI
Ağız ve Diş Bakımı Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı,
 Ağız içi enfeksiyon ve yara oluşumunun önlenmesi
 Diş ve diş etlerinin sağlığının sürdürülmesi
 Ağızdaki rahatsız edici tat ve kokuyu gidererek rahatlık duygusunun sağlanması
 Bireye doğru ağız hijyeni uygulamalarının öğretilmesidir.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli Devlet Hastanesi bünyesinde tedavi gören hastaların ağız ve diş
bakım faaliyetlerini kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli Devlet Hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
uygulamaktan sorumludur.
Uygulama:
15. Ağız bakımını kendisi yapabilecek durumda olan hastalarda hemşirenin hastaya vereceği
yardım eğitim ile sınırlıdır.
16. Malzemeler hazırlanır ve hasta yanına götürülür.
17.
Hasta kimlik doğrulaması yapılır.
18. İşlem hastaya/ailesine açıklanır ve işbirliği yapılır.
11
19. Eller, işlem öncesi ve işlem sonrası El Yıkama Talimatına göre yıkanır.
20. Hastaya semi-fawler pozisyonu verilir.
21. Hastanın çenesinin altına havlu ve böbrek küvet yerleştirilir.
22. Hastanın alt ve üst dişleri gazlı bez ile tutularak açılır.
23. Ağız bakım setinin çubuğu, kendi solüsyonu ile ıslatılır.
24. Ağız içi dikkatle temizlenir.Dişlerin dış, iç , birbirine bakan yüzleri, dil, yanak içi ve diğer
yumuşak dokular sıra ile temizlenir.
25. Hastanın bilinci açık ise, solüsyon ile hastaya gargara yaptırılıp, böbrek küvete tükürmesi
söylenir.
26. Dudaklara yağlı bir pomat sürülür.
27. Hasta eski pozisyonuna getirilir.
28. Malzemeler toplanır, atıklar talimata uygun olarak atılır.
Baş Banyosu Uygulama Talimatı
 Baş derisi ve saçların temiz ve sağlıklı olmasını,
 Hastanın kendine olan güveninin artmasını ve kendi bakımına katılmasını sağlamaktır.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli Devlet Hastanesi bünyesindeki hastaların baş banyosuna ilişkin
faaliyetlerini kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli Devlet Hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
1. Hasta/ailesine işlem hakkında bilgi verilir.
3. Malzemeler uygun yere konur ve eldiven giyilir.
4. Yatak yükseltilir. Hastayı rahatsız etmeyecek derecede başı yatak boşluğuna alınır.
5. Hastanın başının altına su geçirmez ped konur.
6. Tedavi muşambası (kenarlarına rulo yaparak) hastanın başının altına yerleştirilir.
7. Baş havlusu hastanın omuzlarına serilir ve kulaklarına vazelinli tampon konur.
8. Hastanın saçı suyla ıslatılır, şampuan sürülür. Alın ve şakaklardan başlayarak geriye doğru
masaj yaparak saç dipleri yıkanır.
9. İşlem bir elle yapılırken diğer elle hastanın başının arka kısmı desteklenir. Saç su ile
durulanır.
12
10. Şampuanlama işlemi tekrarlanır, köpük kalmayacak şekilde durulanır.
11. Durulama işlemi bittikten sonra baş havluya sarılır.
12. Hastanın saçı kurutulur ve taranır.
13. Hastanın yatağı yapılır, uygun pozisyon verilir ve dinlenmesi sağlanır.
14. Yapılan işlem Hemşire gözlem formuna kaydedilir.
Bitli Hastanın Bakımı Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, bölgedeki bit ve yumurtalarını yok ederek hijyenik bakım vermek ve
yayılmayı önlemektir.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli Devlet Hastanesi bünyesinde bitli hastanın bakımına yönelik
Sorumluluk: Orhaneli Devlet Hastanesihastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu
talimatı uygulamaktan sorumludur.
Uygulama:
2. Tedavi solüsyonu uygulamadan önce prospektüs içindeki açıklamalar okunur.
4. Hemşire, muşamba önlüğünü ve eldivenleri giyer, bonesini takar.
5. Hasta yatağın başucunda fawler pozisyonuna getirilir.
6. Tedavi bezi ve muşambası hastanın boynu ve omuzlarının altına yerleştirilir.
7. Saçları deri bitim çizgisinden, kulak arkasına ve ensede saçsız deri kısmına kadar olan
bölgeye vazelin sürülür, böylece ilacın hastanın gözüne ve kulağına kaçması önlenir.
8. Solüsyon, saçlı derinin tamamına uygulanır.
9. Solüsyonun cinsine göre, belli bir süre hastanın başı temiz bir havlu ile örtülerek
bekletilir.
10.Saçlar sıcak sirkeye batırılmış ince dişli tarakla taranarak temizlenebilir.
11.Talimata uygun baş banyosu yapılır.
12.Hemşire kendi kıyafetlerini çıkartarak üzeri etiketlenen enfekte atık torbasına koyar ve
çamaşırhaneye teslim eder.
13.Baş 4-6 saat sonra kontrol edilir, canlı bitler varsa işlem tekrarlanır ve saçlar sıcak su ile
yıkanarak durulanır.
14.Kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen hastaların bu işlemi banyoda yapmaları sağlanır.
15.Yapılan işlem Hemşire gözlem formuna kaydedilir.
13
Fototerapi Uygulama ve Fototerapi Uygulanan Yenidoğanın Bakımı Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, bilürubin düzeyi yüksek olan yenidoğanların fototerapi almalarını ve
bakımlarını sağlamaktır.
Kapsam: Bu talimat hastanesi bünyesinde tedavi gören yenidoğanların fototerapi almalarına
ve bakımlarına yönelik faaliyetleri kapsar.
SorumlulukOrhaneli devlet hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
2. Hasta kimlik doğrulaması yapılır.
3. Yenidoğan kuvöz içine çıplak olarak yerleştirilir.
4. Fototerapi aleti yenidoğanın vücut yüzeyinden 42-45 cm uzaklıkta olacak şekilde
yerleştirilir.
5. Göz bakımı verilir.
6. Yenidoğanın gözleri ışığı geçirmeyecek şekilde kapatılır.Göz maskesinin burundeliklerine
baskı yapmamasına özen gösterilir.
7. Geniş cilt alanının ışınlanabilmesi için bebeğin yatış pozisyonu 3-4 saatte bir değiştirilir.
8. Uygulama 8-10 saatlik ışınlamadan sonra 4 saat ara verilerek ya da bilirubin kontrolü ile
sürekli yapılır.
9. Işık altındaki bebeğin vücut ısısı sık aralıklarla kontrol edilir. Ateş yükselmesi ve
dehidratasyon açısından bebek değerlendirilir.Deri turgoru ve fontaneller dehidratasyon
yönünden gözlenir.Yenidoğan 8-12 saatte bir tartılır.
10.Deriye yağlı solüsyon sürülmez.
11.Yenidoğana hekim istemine göre intravenöz sıvı verilir.
12.Bilirubinin parçalanması ve aşırı atılımı sonucu dışkı yumuşak, yeşilimtırak veya koyu
kahverengi olabilir.
13.Uygulamanın başlarında ciltte birkaç saat süren kızarıklıklar görülebilir.
14.Ultraviole ışınlarının emilimi ile melanin sentezinin uyarılması sonucu ciltte koyulaşma
görülebilir (bronz bebek sendromu)
15.Fototerapiye bağlı deride döküntüler ve yanıklar oluşmaması için deri temizliğine dikkat
edilmelidir.
16.Fototerapi, hipokalsemiye neden olabilmektedir. Buriski en aza indirgemek için bebeğin
14
kafasına şapka takılması önerilmektedir. Ayrıca laboratuar sonuçları değerlendirilip takip
edilmelidir.
17.Yapılan işlem Hemşire gözlem formuna kaydedilir.
Hasta Mobilizasyonu Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, hareketsizliğe bağlı kas iskelet sisteminde oluşabilecek fonksiyon
kayıpları ve deformiteleri önlemektir.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde mobilize edilecek hastaların
Sorumluluk: Orhaneli devlet hastanesi hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu
Uygulama:
30. Hemşire, vücut mekaniğine dikkat ederek hareket etmelidir.
31. Hastanın düşme riski varsa Düşme riski değerlendirme ve önleme talimatına göre
hareket edilir.
Hastayı Yatağın Başucuna Çekmek
1. Yatağa yakın olan elle hastanın başı ve boynu uzak taraftan desteklenerek yaslanır.
2. Hastanın dizleri büktürülür. Ayak tabanlarını iyice yatağa basması söylenir. Hastaya
boynunu bükerek çenesini göğsüne doğru yaklaştırması söylenir.
3. Yatağın uzak tarafındaki ayak yatağın başucuna doğru bir adım öne alınır, dizler ve
kalçalar bükülerek kollar hastanın omuzlarının ve kalçalarının altından geçirilir.
4. Hastaya komut verildiğinde kendisini yukarıya itmesi söylenir.
5. Yeterince yukarı alınmadıysa işlem tekrarlanır.
6. Yastığı başının altına yerleştirilir.
Hastayı Yatağın Kenarına Çekmek
1. Hemşire hastanın başucuna yakın tarafta, yüzü ve gövdesi hastaya dönük olacak biçimde
yatağın kenarında ayakta durur.Hastanın kolları bilek ve dirseğinden tutulup
desteklenerek göğsünün üzerinde kavuşturulur.
2. Bir kol hastanın boynu altından geçirilerek uzak taraftaki omuz tutulur, bu sırada ön kol
ile hastanın başı ve boynu desteklenmelidir. Diğer kol da hastanın kürek kemiklerinin
altından geçirilir. Bu sırada dirseklerle yatağa dayanarak destek alınır. Aynı zamanda bir
15
ayak önde diğeri arkada olacak şekilde dizler bükülür.
3. Hastanın gövdesinin üst tarafını kendine doğru çekerek, hafifçe doğrulur.
4. Hastanın baş ve omuzlarını yatağın kenarına aldıktan sonra hastanın kalçasının hizasına
geçilir. Bu kolla hastanın belinin altından diğerini kalçalarının altından geçirerek,
yukarıda anlatılan biçimde hastanın kalçası yatağın kenarına çekilir.
5. Son aşamada hastanın bacaklarının hizasına geçilir. Bir kol dizlerinin diğer kol ayak
bileklerinin altından geçirilerek hastanın bacakları yatağın kenarına alınır.
6. Hasta yeterince kenara alınmadıysa işlem tekrarlanır.
Hastayı Yatakta Oturtma
1. Hasta sırtüstü pozisyona getirilir.
2. Yatağa yakın taraftaki kol ile hastanın uzak taraftaki omzu kavranır. Aynı zamanda baş ve
boynu da desteklenir.
3. Hemşire diğer eliyle yatağın üzerine dayanarak destek alır. Vücut ağırlığını önceki
ayaktan arkadaki ayağa kaydırarak hasta oturur pozisyona getirilir.
Hastayı Yatak Kenarına Oturtma
1. Hasta sırtüstü pozisyona getirilir. Dik oturur duruma gelinceye dek yatağın başı
yükseltilir.
2. Hastanın bel kısmına yakın durarak, bir kol hastanın üst sırt bölgesinin altından diğer kol
ise
bacaklarının üstünden geçirilir.
3. Hastanın bacakları bükülerek dizlerden kavranır ve yatak kenarına sarkıtılır. Gövdesi dik
bir şekilde kaldırılır ve pozisyonun stabilizasyonu sağlanır.
Hastayı Sırtüstü Yatış Pozisyonundan Yan Yatış Pozisyonuna Getirmek
1. Yatağın baş kısmı bütünüyle veya hastanın tolere edebileceği düzeyde indirilir.
2. Yatak kenarları kaldırılır.
3. Hastanın dizleri bükülür.
4. Bir el hastanın dizlerinin altına diğer el de ensenin altına konularak, yan tarafa çevrilir.
Pozisyonun stabilizasyonu sağlamak için arkasına yastık yerleştirilir.
Hastayı Sırtüstü Yatış Pozisyonundan Yüzüstü Yatış Pozisyonuna Getirmek
1. Hasta döndürülecek yönün aksi tarafına doğru çekilir. Bu durumda hasta 180 0
döndürüldüğünde yatağın ortasına gelir. Hastanın yüzü hareket yönünün ters tarafına
çevrilmelidir. Hastanın ayakları birleştirilir ve kolları gövdesinin her iki yanında olacak
şekilde yaklaştırılır. Hastanın elleri bacaklarına temas etmelidir.
2. Hasta ikinci bir hareketle yüzüstü pozisyona getirilir.
16
3. Rahat solunum yapabilmesi için hastanın başı yan çevrilir. Gerekirse bir yastıkla
desteklenir.
Hastayı Yataktan Sedyeye Alma
1. Sedyeye alma işlemi en az 3 kişiden oluşan bir ekiple yapılmalıdır.
2. Sedye yatağın ayak ucuna dik açı oluşturacak şekilde yerleştirilir.
3. Yatak ve sedyenin tekerlekleri kilitlenir.
4. Ekipteki en uzun boylu kişi hastanın baş ve omzundan tutar.
5. Ortada ki kişi kollarını hastanın kalçasının altına yerleştirir.
6. Ayak ucundaki kişi ise bir kolunu ortada bulunan kişinin hemen yanına diğer kolunu da
hastanın ayak bileklerinin altına yerleştirir.
7. Hasta yataktan göğüs hizasına kaldırıldıktan sonra, tek komutla, sedyeye alınır.
İntravenöz Sıvı Hazırlama ve İntravenöz Sıvı ile İlaç Uygulama Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, intravenöz sıvı hazırlanmasını ve intravenöz ilaç
uygulanmasını sağlamaktır.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde tedavi gören hastaların
intravenöz sıvılarının hazırlanması ve inravenöz ilaçların uygulanmasına yönelik
faaliyetleri kapsar.
Uygulama:
2. İntravenöz sıvı hazırlamadan önce, kullanılacak serum, berraklığı, rengi, miktarı, tortusu,
son kullanma tarihi, yan etkileri ve ilaç etkileşimleri açısından değerlendirilir.
3. İntravenöz sıvı hekim istemine göre hazırlanır.
4. Serum şişesinin kapağı kaldırılarak açılır. Serum setinin takılacağı yerdeki koruyucu
plastik kapak kontamine edilmeden açılır ve serum seti takılır.
5. Serum sıvısı medifleks torbada ise, kullanılacak medifleksin dış koruyucu ambalajı işaretli
yerden açılır. Serum setinin takılacağı yerdeki koruyucu plastik kapak kontamine
edilmeden açılır ve serum seti takılır.
6. Seruma ilaç konulacak ise serum şişesinin veya medifleksin lastik tıpası % 10 povidon
iyotla silinir.
7. Konulacak ilaç, aseptik koşullarda enjektöre çekilir.
8. Enjektöre hazırlanan ilaç serum sıvısına boşaltılır.
17
9. Infüzyon sıvısının içine ilave edilen ilacın adı, miktarı, saat ve tarih etikete yazılarak
serum şişesinin veya torbasının üzerine yapıştırılır.
10. Setin havası çıkartılır.
11. İşlem sonrası malzemeler toplanır ve uygun torbalara atılır.
12. Verilecek sıvının dakika damla sayısı veya saatlik gidecek miktarı hesaplanır.
13. Hazırlanan serum ilaç tepsisine konur ve hastanın yanına gidilir.
16. İnfüzyon seti 45-60 cm yükseğe asılır.
17. Hastanın damar yolu girişine infüzyon seti girişi takılır.
18. Setin klempi açılır, infüzyon hızı ayarlanır.
19. İnfüzyon bitiminde sıvı alımı devam edecekse, yeni serum takılır.
20. Hastanın sıvı alımı kesilecekse, doku travmasını önlemek için anjioket tutularak,
çıkartılır.İğne giriş yerine kuru tamponla basınç uygulanır.
21. İntravenöz sıvı uygulamasında “5 doğru” ya (Doğru hasta, Doğru zaman, Doğru ilaç,
Doğru doz, Doğru veriliş yolu,) uyulmalıdır.
22. İşlem sonrası atıklar talimatlara uygun şekilde atılır.
Oksijen Uygulama ve Takip Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, hastanın hipoksisini gidermektir.
Kapsam: Bu talimatı Orhaneli devlet hastanesi hastanesi bünyesinde tedavi gören, hipoksi
gelişme riski olan ya da gelişen, hastalara yönelik faaliyetleri kapsar.
Sorumluluk Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
4. Oksijen uygulamasına başlamadan önce solunum yollarının açık olup, olmadığı kontrol
edilir. Sekresyon varsa ilgili talimata uygun olarak temizlenir.
5. Oksijen kurutucu gaz özelliği taşıdığından sudan geçirilerek nemlendirilir.Uygulamaya
başlanmadan önce manometredeki su seviyesi kontrol edilir. Nemlendirilmeden verilen
oksijen solunum yolları mukozasını ve sekresyonları kurutur, irrite eder.
6. Merkezi sistem yerine oksijen tüpü kullanılıyorsa yedek dolu oksijen tüpü hazır
18
bulundurulur. Oksijen tüpü radyatörden uzak bir yerde tutulmalıdır.
7. Oksijen uygulaması sırasında yanıcı maddeler ile hastanın yanına yaklaşılmamalıdır.
8. Oksijen uygulamasında kanül kullanılıyorsa 24 saatte bir, maske kullanılıyorsa 72 saatte
bir değiştirilmelidir. Her hasta için aynı maske kullanılmalıdır.
9. Nazofaringeal kateter ile uygulama yapılacaksa, kateter takılmadan önce oksijen açılır.
Kateterin ucuna yağlı madde sürülmez, aspirasyon pnömonisine neden olabilir.
10. Uygulama sırasında kurallara uygun hareket edilmezse hastada toksik etkiler meydana
gelebilir. Oksijen yoğunluğu çok arttırılırsa solunum yavaşlar, ventilasyon azalır, kandaki
karbondioksit artar, karbondioksit artmasına bağlı olarak hastada fiziksel ve zihinsel
aktiviteler azalır, bilinç kaybı, ölüm meydana gelebilir.
11. İnspirasyon havasındaki yüksek yoğunluktaki oksijen sonucu, alveollerin kollapsı ile
akciğerlerdeki azot kaybolur ve atelektazi gelişir. Ayrıca prematüre bebeklerde kalıcı
körlük, erişkinlerde ise kornea hasarı meydana gelir.
12. Oksijen uygulamasının başlandığı tarih, saat, kullanılan yöntem, verilme hızı ve hastanın
solunum sayısı hemşire gözlem formuna kayıt edilir.
Vücut Isısı Ölçüm Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, hastanın vücut ısısının doğru yöntemle ölçülmesi ve kaydedilmesidir.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastaneşi hastanesi bünyesinde tedavi gören hastaların
vücut ısısını ölçme faaliyetlerini kapsar.
Sorumluluk:Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
4. Derecenin çalışır olduğundan emin olduktan sonra dijital derece alkol ile
5. silindikten sonra alın ve temporal bölgeden ölçüm yapılır.
6. İşlem bittikten sonra dijital derece temizlenir .
7. Normalden sapmalar hekime bildirilmelidir.
Vücut Banyosu Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, hastanın rahatlığını ve kişisel hijyenini sağlamaktır.
19
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi hastanesi bünyesinde tedavi gören hastaların,
vücut hijyenine yönelik faaliyetleri kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli devlet hastanesi
hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu
Uygulama:
2. Malzemeler hasta yanına getirilir.
4. Hasta/ailesine işlem hakkında bilgi verilir, işbirliği sağlanır.
5. Hasta mahremiyetine dikkat edilmelidir.
6. Oda ısısı 25 0C ye ayarlanır.
7. Hemşire, işlem sırasında hem kendi hem de hastanın vücut mekaniğine dikkat ederek
hareket eder.
8. Eldiven giyilir.
9. Hastanın üst yatak takımı gevşetilir ve yalnızca çarşaf kalacak şekilde toplanır.
10. Biri sabunlu su, biri duru su olmak üzere, küvetler 2/3’si 43-46 0C ısıda su ile doldurulur.
11. Ağız ve diş bakımı talimatı uygulanır.Hasta, yatağın kenar tarafına alınır.
12. Göğüs üzerine yüz havlusu serilir.
13. Banyo işlemi baştan ayağa, temiz bölgeden kirli bölgeye olacak şekilde yapılır.Silme
işlemine yüzde gözlerden başlanır. Sonrasında gözler yavaşça yüz havlusu ile kurulanır.
14. Yüzdeki silme işlemine önce alın, sonra burun yanları, yanaklar ve çenenin silinmesi ile
devam edilir. İşlem sonrası yüz kurulanır.
15. Ardından boyun ve kulaklar, önce sabunlu su sonra da duru su ile silinir.
16. Koltuk altına banyo havlusu yerleştirilir. Uzak taraftaki kol bilekten tutularak küçük
dairesel hareketlerle silinir. Tırnaklar kesilir.
17. Aynı işlem yakın kol ve el için de tekrarlanır.
18. Havlu, zayıf hastada uzunlamasına göğüs ve karın bölgesini örtecek şekilde, şişman
hastada ise genişlemesine göğsü örtecek şekilde yerleştirilir.
33. Sabunlama bezi ile havlunun altından uzaktan yakına ve yukarıdan aşağıya doğru hasta
temizlenir. Hastanın sırtı çevrilir, üstüne havlu örtülerek havlu altından silinip kurulanır.
Hasta tekrar sırtüstü çevrilir.
34. Genital bölgenin temizliği, hasta kendisi yapabiliyorsa, sabunlaması ve temizlemesi
sağlanır, hastanın kendisi yapamıyorsa hemşire tarafından yapılır.Küvetteki su dökülür,
temiz su konur ve sabunlama bezi değiştirilir.
20
35. Uzak taraf bacak altına havlu yerleştirilir ve silinip kurulanır. Aynı işlem yakın taraftaki
bacak için de uygulanır. Ayaklar uzak taraftan başlanmak üzere suya sokulur, yıkanır ve
silinir. Parmak aralarının iyi kurulanmasına dikkat edilmelidir.
36. Hastanın vücuduna nemlendirici sürülür.
37. Hastaya temiz iç çamaşırları giydirilir, yatak takımları değiştirilir. Hastanın saçı kurutulur
ve taranır.
Stoma Alanı Bakım Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, stoma ve stoma çevresini olası komplikasyonlardan korumaktır.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi hastanesi bünyesinde tedavi gören stoma olan
hastaların bakımına yönelik faaliyetleri kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli devlet hastanesi
hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu
Uygulama:
4. Hastanın
durumu müsaitse hasta işlemi görebileceği pozisyona getirilir.Hasta
mahremiyetine dikkat edilmelidir.
5. Eldiven giyilir.
6. Öncelikle torba boşaltılır.
7. Torba çıkarılır (Deri travmasını önlemek için torbayı çekmek yerine parmaklarla deriye
bası yaparak torba çıkartılmalıdır).
8. Temiz alandan kirli alana doğru stoma çevresi % 09 NaCI veya ılık su ile temizlenir ve
kurulanır.
9. Adaptör, koruyucu şeritlerden ayrıldıktan sonra cilde yapıştırılır, gerekirse stoma
çevresine pasta uygulanır.
10. Adaptöre torba takılır.
11. Eldivenler çıkarılır.
13. Torbanın en fazla 1/3 ü dolduğunda boşaltılmalıdır.
14. Adaptör stomada problem yoksa üç günde bir, torba her gün değiştirilir.
21
Lavman Uygulama Talimatı
 Konstipasyon ve feçes tıkanıklığının giderilmesi ve gazın çıkarılması
 Cerrahi girişimlerden önce kolonun temizlenmesi
 Röntgen ışınıyla barsakların görünmesinin sağlanmasıdır.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi hastanesi bünyesinde hastalara lavman
uygulanmasına ilişkin faaliyetleri kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli devlet hastanesiı hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu
Uygulama:
1. Hastanın tanısı kontrol edilir.
2. Lavman çeşidi hekim istemiyle belirlenir (boşaltıcı, gaz çıkarıcı, kolon irrigasyonu gibi)
5. Disposabl lavman seti alınır. Uygun ısıda su (yetişkinlerde 40.5 – 43 0C çocuklarda 37.5 C)
poşetine konur, içinden çıkan sıvı sabunun suya karışması sağlanır.(Lavman
solüsyonunun miktarı lavmanın çeşidine, bireyin beden yapısına ve içerde tutulması
istenen sıvı miktarına bağlıdır.)
6. Lavman setinin havası çıkarılır.
7. Hasta mahremiyetine özen gösterilir.
8. Hastanın idrar yapma hissi varsa mesanesini boşaltması sağlanır.
9. Hasta yatağında ise sürgü, banyoda ise klozet hazırlanır.
10. Lavman seti yataktan ya da kalça seviyesinden yetişkinler için yaklaşık 30 cm, bebekler
için yaklaşık 7.5 cm yukarıya asılır.
11. Yatak alt bezi ya da koruyucu örtü yatağa serilir.
12. Hastanın yatakta, özellikle sol lateral (alt bacak düz, üst bacak kıvrık) pozisyonda olması,
banyoda ise öne doğru eğilmesi sağlanır.
13. Tüpün ucuna kayganlaştırıcı jel sıkılır.
14. Hastaya derin nefes alması söylenerek, sol elle anüs bölgesi açılır, sağ elle rektal tüp
yaşına
15. uygun mesafede ilerletilir (yetişkinlerde 7.5-10 cm, çocuklarda 5-7.5 cm, bebeklerde 2.53.5 cm). (Solak olanlar için el kullanımı ters olabilir).
22
16. Tüpü yerleştirdikten sonra lavman setinin içindeki solüsyon hava gitmeyecek şekilde
verilir.
17. Solüsyonun hepsi verildikten sonra klemp kapatılarak rektal tüp anüsten çıkarılır ve
enfekte atık torbasına atılır.
18. Hasta 5-10 dk sırt üstü yatırılır ve altına sürgü verilir. Banyoda ise öne eğik durumdan dik
pozisyona gelmesi söylenir.
19. Hastaya verilen sıvı miktarı kadar sıvının gelip gelmediği kontrol edilir.
20. Dışkılama olmuş ise anal bölge temizliği yapılır.
21. Kirli malzemeler enfekte atık torbasına atılır. Dışkılama olmamış ise hekime bilgi verilir.
Kulak Bakımı ve Kulağa İlaç Uygulama Talimatı
 Kulak kepçesinde toplanan kirlerin orta kulağa ilerleyip enfekte olmasını engellemek,
 Dış kulak yolu salgısını yumuşatmak, mikroorganizmaların ya da kanala kaçmış bir
böceğin öldürülmesi amacıyla kullanılan ilaçların doğru uygulamasını sağlamaktır.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi hastanesi bünyesinde tedavi gören hastaların
kulak bakımı ve kulağa ilaç uygulanmasına ilişkin faaliyetleri kapsar.
Uygulama:
4. Hastaya sağlam kulağının üzerine yatması, eğer oturuyorsa başını sağlam kulağının
olduğu tarafa eğmesi söylenir.
5. Eldiven giyilir.
6. Temizlik işlemi, parmağa dolanan gazlı bez ile sadece dış kulakta yapılmalıdır. Temizlik
amacıyla dış kulak yoluna herhangi bir cisim itilmemelidir.
7. Hastaya uygun pozisyon verilir.
8. Damlalığa yeteri kadar ilaç çekilir. Artan ilaç şişeye geri boşaltılmamalıdır.
9. İlaç doğrudan timpan zarı üzerine değil dış kulak çeperine damlatılmalıdır. Aksi halde
hastaya rahatsızlık verir.
10. İlaç damlatılırken damlalığın ucu kulak kepçesi ya da kulak yoluna değdirilmemeli; doku
zedelenmemelidir.
11. Kulak kepçesi yetişkinlerde kıkırdak kısmı yukarı ve geriye doğru, 3 yaşına kadar olan
çocuk ve bebeklerde ise aşağı ve geriye doğru çekildiğinde dış kulak yolu düzleşir,
böylelikle
23
damlatılan ilaç kolayca kanal içine yayılarak kulak zarına ulaşır.
12. İlaç damlatıldıktan sonra kulak kepçesi bırakılmalı ve ilacın dışarı akmaması için hastaya
bir süre bu pozisyonda kalması söylenmelidir.
13. Diğer kulağa da ilaç damlatmak gerekiyorsa 5 dk beklenmelidir.
14. İlaç uygulamasında “5 doğru” ya (Doğru hasta, Doğru zaman, Doğru ilaç,
Intradermal Yolla İlaç Uygulama Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, uygulanacak ilacın deri içine enjekte edilmesidir.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde intradermal yolla ilaç uygulamaya
yönelik faaliyetleri kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli devlet
hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
1. İntradermal yol parenteral yollar içinde emilimin en geç olduğu yol olduğundan tanı
koyucu işlemlerde kullanılır (alerji testi, tüberkülin testi gibi).
2. İlaç miktarı 0.1 cc’yi geçmemelidir.
6. Hasta mahremiyetine özen gösterilir.
7. Uygun enjeksiyon bölgesi seçilir. Genellikle ön kolun iç yüzüne, göğsün üst kısmına ve
sırtın skapula bölgesine uygulanır.
8. Hastaya uygun pozisyon verilir.
9. Eldiven giyilir.
10. Belirlenen enjeksiyon bölgesi antiseptik solüsyonla 5 cm çapında içten dışa doğru
temizlenir.
11. 15 0C lik açı ile derinin üst tabakasından geçirilir.
12. İğnenin ucundaki eğim deri içine tamamen girene kadar itilir ve ilaç verilir.
13. İlaç verildiğinde küçük bir şişlik meydana gelir, iğne hemen dışarı çekilir.
24
14. Enjeksiyon uygulanan bölgeye masaj yapılmamalıdır.
15. İşlem sonrası enjeksiyon bölgesi kalem ile daire içine alınır. Tarih ve saat yazılır.
16. İntradermal enjeksiyon uygulamasında “5 doğru” ya (Doğru hasta, Doğru zaman, Doğru
ilaç,
Göz Bakımı ve Göze İlaç Uygulama Talimatı
 Gözün iç kontüsünde ve kirpiklerde biriken kuruyan göz salgılarının temizlenmesi ve
enfeksiyonun önlenmesi.
 Göz muayenesi için pupilleri daraltma/genişletme ve enfeksiyon tedavisi gibi nedenlerle
kullanılan ilaçların doğru uygulanmasının sağlanmasıdır.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde tedavi gören hastaların göz bakımı ve
göze ilaç uygulamasına ilişkin faaliyetleri kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
4. Hastanın başı ekstansiyonda olacak şekilde semifowler pozisyonuna getirilir, ya da gözün
olduğu tarafa doğru kısmen yan yatırılır.
5. Eldiven giyilir.
6. Hemşire uygulama yapılacak gözün tarafına geçer.
7. Hastanın gözü rondel ile kapalı ise açılır.
8. Göz kızarıklık, sekresyon miktarı ve püy yönünden tanılanır.
9. Hastanın göz kapağı % 0 9 NaCI ile ıslatılmış steril rondel ile iç kontüsten dış kontüse
doğru silinir.
10. Eldivenler değiştirilir.
25
11. İlaç şişesinden gerektiği kadar damlalığa alınır.
12. Hastanın başı ekstansiyona getirilir yukarı ve geriye doğru bakarak gözlerini tavanda bir
noktaya dikmesi söylenir.
13. Alt göz kapağının altına kirpiklerin hemen dibine baş parmak ya da işaret orta parmak
konulur, parmakla yanağın kemik çıkıntısı üzerine bastırarak göz kapağı aşağıya doğru
çekilir.Dokuyu zedelememek için parmakların altında gazlı bez bulunmalıdır.
14. Damlalık kirpiklere değmemek için 2 cm yukarıda tutulur.
15. Damlalığın göz küresine değdirmeden önerilen miktarda ilaç kese içine damlatılır. Artan
ilaç şişeye geri boşaltılmamalıdır.
16. Alt göz kapağı serbest bırakılır. Hastaya gözlerini kapatması ve gözlerini çeşitli yönlere
çevirmesi söylenir.
17. Steril rondel alt göz kapağın altına yerleştirilerek, fazla damlaların yanaktan süzülmesi
engellenir.
18. Pomad uygulamalarında, alt göz kapağı aşağı doğru çekilir ve iç yüzüne pomad tüpü
göze değmeden boydan boya olacak şekilde sıkılır.
19. Gözün kapalı kalması gerekiyorsa steril rondelle kapatılır.
20. İlaç uygulamasında “5 doğru” ya (Doğru hasta, Doğru zaman, Doğru ilaç, Doğru doz,
Doğru veriliş yolu,) uyulmalıdır.
Subkütan Yolla İlaç Uygulama Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, ilacın dermisin altındaki gevşek bağ dokusu içine verilmesidir.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde tedavi gören hastaların subkutan
enjeksiyonuna yönelik faaliyetleri kapsar.
Sorumluluk: Orhaneli devlethastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
2. Gerekli ilaç ve malzemeler tedavi tepsisine konur.
3. Hasta odasına gidilir.
26
6. Eldiven giyilir.
7. Uygulama için uygun bölge (karın, kalçanın üst kısmı, dışüst kol ve uyluk) seçilir.
8. Enjeksiyon bölgesi merkezden dışa doğru dairesl hareketlerle antiseptik solüsyonla
temizlenir.
9. Enjeksiyon yapılacak bölge çevresinden tutularak kaldırılır.
10. 45-90 0 açıyla iğne batırılır
11. Piston hafifçe geri çekerek kan gelip gelmediği kontrol edilir.
12. Kan gelmez ise ilaç yavaşça verilir ve iğne hızla geri çekilir.
13. Kan gelirse ilaç uygulamadan iğne çekilir, işlem başka bir bölgede tekrarlanır.
14. Subkütan ilaç uygulamasında “5 doğru” ya (Doğru hasta, Doğru zaman, Doğru ilaç,
16. Sürekli enjeksiyon yapılması gereken durumlarda, emilmemiş ilaç depolanmasını
önlemek için, enjeksiyon yerleri değiştirilmelidir.
Anne Sütü İle Beslenme Talimatı
Amaç: Bu talimatın amacı, bebeklerin anne sütü ile beslenmesini sağlamaktır.
Kapsam: Bu talimat Orhaneli devlet hastanesi bünyesinde tedavi gören bebeklerin anne sütü
ile beslenmesine yönelik faaliyetleri kapsar.
SorumlulukOrhaneli devlet hastanesi bünyesinde görev yapan hemşireler bu talimatı
Uygulama:
3. Anne bebeğinin beslenmesi konusunda bilgilendirilir.
4. Anne ve bebeğin mahremiyetine özen gösterilir.
5. Emzirme başlamadan önce meme başlarının etrafı kaynamış ılık suya batırılmış tülbentle
silinir.
6. Bebek, anne ve bebek için, en rahat pozisyonda tutularak emzirilir. Anne için en uygun
pozisyon, annenin sırtını destekleyeceği bir sandalyeye oturarak emzirmektir.
7. Emzirme süresince bebeğin altı temiz olmalı ve giysileri oda ısısına uygun olmalıdır.
27
8. Emzirme sonunda bebek dik olarak yüzü omuza gelecek biçimde tutulur ve sırtına
aşağıdan yukarıya doğru hafif masaj yapılarak gaz çıkartmasına yardımcı olunur.
9. Emzirmeden sonra anne memesi hafifçe sıkılır ve gelen süt meme başına sürülür.
10. Emziren ve sütü bol olan anne sütü steril koşullarda, elle veya pompa ile sağarak
biberonda yada özel saklama kabında, oda ısısında 6 saat, buzdolabında 24 saat
bozulmadan saklanır.
7-DÜŞME RİSKLERİ VE ÖNLEMLERİ
Hastanemizde Harizmi Düşme Ölçeği kullanılmakta olup bu ölçeğe göre hastanın
değerlendirmesi hemşire tarafından yapılarak hasta dosyalarında bulunan formlara kayıt
edilir.Yatan hasta düşme riski talimatına göre yapılır Eğer bir düşme söz konusu olmuşsa
Düşme Olayı Bildirim Formu doldurularak Kalite Yönetim Birimine bildirim yapılır. Kalite
Yönetim Birimi verileri kullanarak indikatör ve yıllık analizleri yapar .
8-SÖZEL ORDER TALİMATI T.61
1. Herhangi bir sözel order olduğunda mutlaka not alınması ve sözel order formuna
yazılması gerekmektedir.
2. Sonra bu yazılan metin doktora geri dönülerek okunmalıdır.
3. İşlemin doğru hastaya yapılması sağlanmalıdır ( hasta kimliklendirme).
4. Sözel orderla ilgili bir kodlama SO, telefonla orderler TO şeklinde kodlanır.
5. Acil durumlarda not alma veya yazma işlemi en fazla 1 saat ertelenebilir.
6. İlgili orderlar ilgili hekime 24 saat içinde imzalatılmalıdır.
7. Mümkünse sözel orderlar ve telefon orderları sürecine iki kişi katılmalıdır.
8. Yüksek riskli ilaçların uygulanmasında sözlü/telefon talimatı kabul edilmemelidir.
9. Anlaşılmayan ifadeler ve özellikle ilaç isimleri için kodlamaya gidilmelidir.
 Kimliğini doğrulat,
 Orderi işit,
 Orderi kayıt altına al,
 Orderi oku doğrulat,
 Düzgün olarak kaydet imzalat.
9-ADVERS ETKİ BİLDİRİM TALİMATI
1. AMAÇ:
Hastalara ilaç uygulama sonrasında beklenen ters, ani ters, tehlikeli ters veya beklenmedik ters
etkilerin TÜFAM’a bildirilmesi.
2. KAPSAM:
Hastalara ilaç uygulama sonrasında beklenen ters, ani ters, tehlikeli ters veya beklenmedik ters
etkilerin Türkiye Farmakovijilans Merkezi’ne bildirilmesi konusunda yapılması gerekenleri
kapsar.
3. İÇERİK:
3.1 Hastaya gerekli tedavisi yapılırken bu tedavinin herhangi bir anında beklenen ters, ani ters,
28
tehlikeli ters veya beklenmedik ters etkiler gelişebilir. Böyle bir durumu tespit eden sağlık
personeli ilk olarak doktoruna ve Hastane Farmakovijilans Sorumlusuna haber verir. Eğer bu
olay mesai saatleri dışında gelişiyorsa önce acil servis nöbetçi doktoruna ve Hastane
Farmakovijilans Sorumlusuna haber verir. Daha sonra bu hastanın doktoru ile iletişime geçerek
gerekli tedavilerinin yapılmasını sağlar.
3.2 Farmakovijilans Sorumlusunun Adı, Soyadı, İletişim Bilgileri ve Mesleki Özgeçmişi Türkiye
Farmakovijilans Merkezi’ne bildirilir.
3.3 Yaşanan olay ile ilgili olarak olayın olduğu birim sorumlusu tarafından Advers Etki Bildirim
Formu doldurulur. Bir kopyası Kalite bölümüne gönderilir. Diğer kopyası ise Hastane
Farmakovijilans Sorumlusuna verilir.
3.4 Farmakovijilans Sorumlusu, bu olayın nedenleri ile ilgili Advers Etki Bildirim Formu’nu
doldurur ve 15 gün içinde Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Türkiye
Farmakovijilans Merkezi’nde olacak biçimde mail veya posta yoluyla gönderir.
3.5 Kalite Yönetim Birimi tarafından 3 aylık periyotlar halinde bu formlar incelenir ve sonuçları
ile ilgili analiz çalışmaları yapılarak yönetime ve Farmakovijilans Sorumlusu’na sunulur.
Yapılabilecek iyileştirmeler ile ilgili kararlar alınır.
3.6 Hastane Farmakovijilans Sorumlusu herhangi bir sebeple görevinden ayrılırsa, en kısa
zamanda yerine bu görevi yapacak kişi seçilir. İlgili kişinin bilgileri Sağlık Bakanlığı İlaç ve
Eczacılık Genel Müdürlüğü Türkiye Farmakovijilans Merkezi’ne gönderilir.
4. SORUMLULAR:
 Hekimler
 Eczacılar
 Hemşireler
 Farmakovijilans Sorumlusu (Kurumun belirlediği hekim)
10- ANNE SÜTÜ
ORHANELİ DEVLET HASTANESİ ANNE SÜTÜ POLİTİKASI
1- Yazılı olan anne sütünü teşvik ilkelerini tüm saglık personelini bilgilendirmek
2- Bu ilkeler dogrultusunda tüm saglık personeli egitmek
3- Hamileler emzirmenin yararları ve yöntemleri konusunda bilgilendirmek
4-Annelerin dogumu izleyenyarım saat içinde emzirmeye başlamaları saglamak
5- Annelere emzirme yöndemleri göstermek
6- Tıbben gerekli olmadıkca yeni doganlara anne sütü dışında gıda verdirmemek
7- Anne ile bebek aynı odada kalmalarını saglamak
8- Bebek her isteyişde günde en az 8-10 kez emzirdirilmesini teşvik etmek
9- Emzirilen bebege emzik ve biberon verdirmemek
10- Taburcu oldukdan sonra anneler ilk 6 ay sadece anne sütü vermeye teşvik etmek ve
emzirmeyle ilgili sorumları için saglık kuruluşlarına anne desdek ve anneden anneye destek
gruplarına yönlendirilmelidir
BAŞARILI EMZİRME İLE İLGİLİ ON ÖNERİ
1-)Anne sütünü teşvik ilkelerinden oluşan emzirme politikasını tüm saglık personeli
bilmelidir
2-) Bu ilkeler dogrultusunda tüm saglık personeli egitilmelidir
3-) Hamileler emzirmenin yararları ve yöndemleri konusunda bilgilendirilmelidir
29
4-) Annelerin; doğumu izleyen yarım saat içinde emzirmeye başlamaları sağlanmalıdır.
5-) Annelere emzirme yöntemleri gösterilmeli ve bebeklerinden ayrı kalsalarda emzirmeyi
nasıl sürdürecekleri ögretilmelidir
6-) Tıbben gerekli olmadıkça yenidoğanlara Anne Sütü dışında su dahil başka hiçbir yiyecek Ya
da gıda verilmemelidir.
7-) Anne ile bebek aynı odada kalmalıdır.
8-) Bebek her isteyişinde anne emzirmelidir.
9-) Emzirilen bebeklere emzik ve biberon verilmemelidir
10-) Anneler taburcu olduktan sonra,emzirmeyi sürdürmeleri konusunda teşvik edilmeli
emzirmeyle ilgili sorunları için saglık kuruluşlarına anne destek ve anneden anneyedestek
gruplarına yönlendirilmelidir
On adım “bu ortak bildirideki başlıca önerilerin bir özetidir.” Bunlar, “Bebek Dostu Hastane”
girişiminin temelini oluşturur. Eğer bir hastane, “Bebek Dostu” olarak kabul edilecekse, “On
adım”ın her maddesine uymak zorundadır.
1. adımdaki politika ve 2. adımdaki eğitim, sonraki 8 adımda da belirtilen uygulamalarla
bağlantılıdır.
11-BESLENME
ÇOCUK BESLENMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
- Anne, baba kardeş en iyi taklit ortamıdır. Yemek yeme alışkanlığının aile sofrasında edinildiği
unutulmamalıdır.
- Ailede kahvaltı alışkanlığı olmalıdır.
- Günlük 5-6 öğün halinde ve düzenli olması önemlidir. Ancak büyüme ve gelişme normal ise,
çocuğun yeme alışkanlıkları bir sorun yaratmıyorsa çocuk gereksindiği kadar yiyorsa öğün atlasa
bile sorun yoktur.
- Besinler taze, mevsimine göre, çeşitlerine özen göstererek hazırlanmalıdır.
- Çocuğa her besinin yararı anlatılarak onunla birlikte tüketim sağlanmalıdır.
- Arkadaşları ile birlikte yemek yeme, piknikler, oyun içinde yemek, çocuğa besini tanıtarak
sevdirme sorunların çözümünde önemlidir.
- Çocuğun başkalarının yediği ile kıyaslanması sorunlara yol açar.
- İştahın zaman içinde değiştiği kabul edilmelidir.
- Zorla bir şey yedirilmeye çalışılmamalıdır.
- Gereğinden fazla süt içimi diğer besinlerin tüketimini engellediğinden dolayı 2,5 su bardağı ile
sınırlandırılmalıdır.
- Sık sık meyve suyu, kola, pasta, çikolata, şekerleme vb. besin değeri olmayan besinlere
alışmamasına özen göstermelidir.
12-HİZMET İÇİ EĞİTİM Eğitimin nitelikli hizmet sunumunda önemli bir kavram olduğuna
inanarak her yıl çalışanların talepleri ve Bakanlığın zorunlu kıldığı eğitimler doğrultusunda
hizmet içi eğitim programı oluşturulmaktadır.
 Herhangi bir konuda görev alan personelin kurum/hastane ihtiyaçları göz önüne alınarak
mümkün olduğunca eğitim gördüğü alanda görevlendirilmesine özen gösterilir.
 Hastane hizmetlerinin kalitesinin arttırılması, personelin mesleki bilgi ve becerilerinin
güncelleştirilmesiyle iş doyumlarının yükseltilmesinin yanında bilimsel gelişmeleri takip
etmelerini sağlamak amacıyla hizmet içi eğitim programları hazırlanmaktadır.
 Planlı Eğitimler : Her yıl personelin eğitim ihtiyaçlarını belirlemek için eğitim anketi
30




yapılmaktadır. Anketler Eğitim Hemşiresi ve Eğitim Komitesi tarafından değerlendirilerek
yıllık eğitim planı oluşturulur. Eğitim faaliyetlerine hastane hizmetlerini aksatmayacak
şekilde tüm personelin katılımı zorunludur.
Plan Dışı Eğitimler : Sağlık Bakanlığının tebliği ile ve epidemi gösteren hastalıklara
yönelik eğitimler yıllık plan haricinde yapılmaktadır. Eğitim faaliyetlerine hastane
hizmetlerini aksatmayacak şekilde tüm personelin katılımı zorunludur.
Hastaneye yeni başlayan tüm personel genel oryantasyon eğitim programına alınır,
eğitime katılım zorunludur. Hizmet içi eğitim hemşiresi gerekli organizasyonları yaptıktan
sonra eğitim tarihi ilgili birimlere duyurunun yapılmasını sağlar.
Ayrıca kurum içi yeni başlayan her personele ve yer değişikliklerinde birim oryantasyon
eğitimi birim sorumlusu /birim eğitim sorumlusu tarafından verilmektedir.
Yatan hastalara yönelik yıllık eğitim planı hazırlanarak bu plan dâhilinde birim eğitim
hemşireleri, servis hemşireleri ve hastanın doktoru tarafından verilerek hasta
dosyasında bulunan Hasta ve Yakınları Eğitim Formuna ( Hasta Dosyası İçinde ) kayıt
edilir. Taburculuk eğitimleri de Hasta Taburcu Eğitim Formuna ( Hasta Dosyası İçinde )
kaydedilerek bir nüshası hastaya verilir. Yatan hasta ve taburcu eğitim formu hasta
dosyasında saklanır. Hekim tarafından verilen eğitimlerde; hekim yatan hastanın
refakatçisiyle ve yaşı uygunsa hastayla klinik görüşme yapar. Klinik gözlem ve görüşme
bulguları doğrultusunda gerek duyulan
zihinsel, nöropsikolojik ve duygu durum değerlendirmelerini yapar. Verilen eğitimlerin
sonucuna göre hastanın ihtiyacı doğrultusunda aile tedavisi ve/veya bireysel psikoterapi
planlar ve gerekli bölümlere yönlendirir.
13-HASTA EĞİTİMLERİ (HASTA EĞİTİM PROSEDÜRÜ )
AMAÇ : Hasta Uyumu Ve Bilgilendirilmesi için Hastalara Tedavi Süreci içinde Eğitim Vermek.
KAPSAM : Tüm hasta ve hasta yakınları
EĞİTİMDEN SORUMLU EKİP: Doktor, Hemşire, Birim Eğitim Hemşireleri, Fizyoterapist,
Diyetisyen, Hasta Hakları Sorumlusu
HASTA EĞİTİMLERİ :
1. Yatan hastalara yönelik yıllık eğitim planı hazırlanarak bu plan dâhilinde birim eğitim
hemşireleri, servis hemşireleri ve hastanın doktoru tarafından verilerek hasta
dosyasında bulunan Hasta ve Yakınları Eğitim Formuna ( Hasta Dosyası İçinde ) kayıt
edilir. Taburculuk eğitimleri de Hasta Taburcu Eğitim Formuna ( Hasta Dosyası İçinde )
kaydedilerek bir nüshası hastaya verilir. Yatan hasta ve taburcu eğitim formu hasta
dosyasında saklanır. Hekim tarafından verilen eğitimlerde; hekim yatan hastanın
refakatçisiyle ve yaşı uygunsa hastayla klinik görüşme yapar. Klinik gözlem ve görüşme
bulguları doğrultusunda gerek duyulan zihinsel, nöropsikolojik ve duygu durum
değerlendirmelerini yapar. Verilen eğitimlerin sonucuna göre hastanın ihtiyacı
doğrultusunda aile tedavisi ve/veya bireysel psikoterapi planlar ve gerekli bölümlere
yönlendirir.
2. Ayaktan tedavi gören tüm hasta ve hasta yakınlarına hasta eğitim planı doğrultusunda
poliklinik hemşiresi ve hastanın doktoru tarafından verilen POLİKLİNİK HASTA EĞİTİM
İMZA ÇİZELGESİ ( KY/EE Form No:47 ) ile kayıt altına alınır.
3. Hastanemize başvuran tüm hastalara hasta eğitim CD ‘ si günde en az 2 ( İki ) defa olmak
üzere kapalı devre televizyon yayını ile gösterilmektedir.
31
HASTA EĞİTİM PLANI
EĞİTİM KONULARI
HASTA
GRUBU
EĞİTİM VERİLME SIKLIĞI
EĞİTİMİ VEREN
KAYIT EDİLDİĞİ YER ve FORMLAR
ANNE SÜTÜ
HASTANEMİZE BAŞVURAN 0-2 YAŞ GRUBU HASTA YAKINLARINA
HASTANEYE İLK BAŞVURUDA ve ÇIKIŞINDA, EKSİKLİĞİN HİSSEDİLDİĞİ DURUMLARDA
POLİKLİNİK HEMŞİRELERİ, SERVİS HEMŞİRELERİ, EĞİTİM HEMŞİRELERİ
HASTA ODASI,
EĞİTİM FORMU,
EMZİRME EĞİTİMİ KAYIT FORMU
SİGARAYI BIRAKMA TAVSİYE EĞİTİMİ
HASTA ve HASTA AİLELERİNE
SERVİS HEMŞİRELERİ
EĞİTİM HEMŞİRELERİ
HASTA DOSYASI EĞİTİM FORMU,
TABURCU FORMU
EL HİJYENİ
SERVİS HEMŞİRELERİ
EĞİTİM HEMŞİRELERİ
TABURCU FORMU
AKILCI İLAÇ KULLANIMI
HASTANIN DOKTORU
ve
HEMŞİRESİ
TABURCU FORMU
KULLANACAĞI İLAÇLAR, BESLENMELERİ, TIBBİ CİHAZLAR, EGZERSİZLERİ, KONTROL ZAMANI
ve BAKIMA İLİŞKİN BİLGİLENDİRME EĞİTİMİ
HASTANIN DOKTORU
32
ve
HEMŞİRESİ
14-HASTA TRANSFERİ (HASTA TRANSFER PROSEDÜRÜ
AMAÇ:
Bu prosedürün amacı Orhaneli Devlet Hastanesihastanesindeki tüm bölümlerde ve
hastane dışı transferlerde hastaların tetkik ve tedavi amacı ile eksiksiz, en kısa sürede ve
güvenli olarak transferini sağlamak için bir yol belirlemektir.
KAPSAM:
Bu prosedür, hastaların hastane içi ve hastane dışı transferinde uygulanacak tüm faaliyetleri
kapsamaktadır.
SORUMLULAR:
Bu prosedürün uygulanmasından tüm hekim, hemşire ve diğer hasta kaynaklı çalışanlar
sorumludur.
İŞLEYİŞ :
Acil servisten katlara
Acil servis işleyiş prosedürüne göre hastanın transferi yapılır
Servisler, ameliyathane arasında hasta transferi;
Hastaneye ameliyat olmak için yatan hastalar hasta yatış prosedürü uygulanarak işlemleri
yapılır. Ameliyat olmak için yatan hasta sahiplerinden hasta bilgilendirme ve onam formu
alınır.
Ameliyat olacak hastanın hazırlığı ameliyat öncesi hazırlık talimatına göre yapılır ve
cerrahi girişim öncesi doğrulama işlemi gerçekleştirilir. Hasta transfer formu doldurularak
ameliyathaneye teslim edilir, teslim formu teslim eden ve alan tarafından imzalanır.
Ameliyatı biten hasta hastanın servise transferi servis hemşiresi ve yardımcı bir sağlık
personeli tarafından sağlanır.
Farklı kuruma hasta transferi;
Tetkik konsültasyon amaçlı hasta transferi; Yatan hasta katlarından veya yoğun bakımdan ya
da acil servisten tetkik amaçlı hasta hekimin isteğine göre transfer edilir ve hasta transfer
formu doldurulur ayrıca bu formla birlikte ambulans formu da doldurularak dosyasına
eklenir.
Hasta yoğun bakımdan gönderilecekse hastanın hekimi gideceği birim veya hastanedeki
hasta ile ilgilenecek hekimi arayarak bilgi verir. İşlem tamamlandığında hasta hemşire ve
yardımcı bir personel tarafından hastanın transferini yapacak sağlık personeline teslim eder.
Transfer edilen hastaya durumuna hasta taşıma kaldırma talimatı uygulanır. Hasta bir başka
kurumda tedavisine devam etmek üzere transfer ediliyorsa bu bilgilere ek olarak hasta
taburcu talimatı uygula
Hasta Transferinde Genel Kurallar :
1. Yatan hastaların birimler arası nakli mutlaka hemşire veya yardımcı personel tarafından
sağlanmalıdır.
33
2. Hastalar hastane içindeki transferinde hasta dosyası ve transfer formu ile birlikte yapılır.
3. Hasta gönderildiği birime giderken hastaya ait eşyalar ve ilaçları, kullandığı diğer
malzemeler hasta ile birlikte gönderilir ve transfer formuna kaydedilir.
4. Hasta bilgisayar sisteminden çıktığı servisin modülünden düşülür ve transfer edildiği
servise servis değişikliği olarak kaydedilir.
5. Transfer sırasında karşılaşılabilecek komplikasyonlarda duruma göre transfer sorumluları
mavi kod ekibinden ya da en yakınında ki hekimden yardım ister.
6. Özellikli birimlere hasta transferi ve kabulü bölümün kabul ve çıkış kriterlerine uygun
olarak yapılır.
7. Hasta transferi esnasında hastaların güvenliği açısından yatak veya sedye kenarlıkları
mutlaka kalkık olmalıdır.
8. Hasta transferi esnasında hasta güvenliği prosedürüne uygun olarak hareket edilir.
15-NUMUNE ALMA,TAŞIMA,SAKLAMA VE RED KRİTERLERİ
LABORATUVARA NUMUNE ALINMASI ve TRANSFERİ TALİMATI (T.233)
1.
Testler otomasyon üzerinden hekim tarafından istenir.
2.
Numuneler hastalardan ilgili personel tarafından kabul kriterlerine uygun alınır ve
etiketlenerek tanımlanır.
3.
Numuneler görevlendirilmiş personel tarafından, numune taşıma kabı ile transfer edilir.
4.
Gelen numuneler Biyokimya ve Mikrobiyoloji laboratuarında çalışılacağı cihaza göre
ayrımı yapılıp, örnekler çalışılmaya alınır.
5.
Test rapor edilinceye kadar numuneler saklanır.
6.
Numuneler örnekleri çalışılana kadar işlem süreci her basamakta teknik personel
tarafından
kontrol edilir.
7.
Çekirge devlet hastanesinde çalışılacak materyaller her gün saat 16.30’da taşıma kabı
içinde buz aküsüyle, kurye ile laboratuara ulaştırılır. Numunelerin laboratuara alındığına dair
kayıt tutulur. Bu kayıt kuryeye geri verilir. Testler çalışılmaya alınır. Aynı gün çalışılacak testler
çalışılır. Sonuçlar bilgisayar otomasyon sistemi üzerinden alınıp sonuc verme bölümünden hasta
kendisi alır
3.UYGULAMA:
3.1. Tetkik kaydı, barkot kontrolü, numune kabul ve red kriterlerine göre örneklerin kontrolü;
 Numunelerin eksik evraklar ve uygun şekilde getirilmemesi durumunda reddedilmesi.
 Materyallerin hastadan alınması (kan, idrar, gaita, steril vücut sıvıları)
3.2.Alınan materyallerin ana laboratuara ulaştır
 KÜLTÜR
 HEPATİT ve HIV
 TORH ve EBV
 ALERJİ
 OTOİMMUN TESTLER (Çölyak grubu)
34
 SEROLOJİ
 PARAZİTOLOJİ
 GELEN TÜM NUMUNELER: BAKIMLARI YAPILMIŞ, KALİBRASYONU VE KONTROLU
YAPILMIŞ CİHAZLARA YÜKLENİLİR.
3.3.Çalışılan testlerin sonuçları teknisyen onayı yapıldıktan sonra uzman hekim tarafından
görülüp, değerlendirilir, onayları verir ve raporlanır. Panik değerde çıkmış testler, istemi
yapan uzman hekime bildirilir, gerekli ise tekrar çalışılır.
3.4.16-08 saatleri arası gelen kültür testleri acil laboratuarda kabul edilir ve çalışılır.
Materyaller alındıktan sonra acil laboratuarda çalışılan testler çalışılır, sonuçlanan testler
nöbetçi teknisyen tarafından onaylanıp hastaya veril
16-PEDİATRİK VİTAL BULGU TAKİBİ
Yaşam Bulguları ;
-Vücut sıcaklığı
-Nabız
-Solunum
-Kan Basıncı (Tansiyon)‘dur.
Hastaya ait yaşam bulguları ve diğer bilgiler hemşire gözlem formuna kaydedilir .
Yaşam Bulgularının Takip Sıklığı ;
 Hasta kabulünde, muayeneye hazırlarken , servis değişikliklerinde,
 Cerrahi işlem öncesi ve sonrası ,
 Tanı işlemlerinden önce ve sonra ,
 Doktor istemine uygun zamanlarda ,
 Kalp ve solunum sistemini etkileyen ilaçların uygulamasından önce ve sonra ,
 Hastanın durumunda ani bozulma olduğunda ,
 Yaşam belirtilerini etkileyebilecek girişimlerden önce ve sonra ,
 Kan ve kan ürünleri transfüzyonundan önce, transfüzyon süresince ve sonrasında ,
 Hasta kendisinde bir farklılık hissettiğinde ölçüm yapılmalıdır.
VÜCUT ISISI
Sıcaklık: Bir cisimde bulunan ısı enerjisi miktarıdır.
Isı: bir maddenin moleküllerinin kinetik ya da potansiyel enerjilerinin toplamıdır. Isı bir
enerji, sıcaklık ısının ölçümünü ifade eder. İnsan organizması 35-43 °C arasında canlılığını
sürdürebilir.
Vücut Isısını Etkileyen Faktörler ;
 Yaş
 Fiziksel aktivite
 Hormonal faktörler
 Günlük ısı döngüsü
 Stres
 Çevre ısısı
 Beslenme
 Uyku hali
 Kanama
 Vazodilatör ve sedatif maddelerin alınması
35
VÜCUT ISISI NORMAL DEĞERLERİ
BÖLGELER
NORMAL DEĞERLER
ÖLÇÜM SÜRESİ
ORAL
36.5-37.5 C
3-5 DK.
REKTAL
37-38 C
2-4 DK.
AKSİLLER
36-37 C
5-10 DK.
TİMPANİK
36.5-37.5 C
1-2 SN.
NABIZ
Nabız: Kalbin sol ventrikülünün sistolü sırasında aortaya attığı kanın damar duvarına yaptığı
basıncın deri yüzeyinden hissedilmesidir.
Nabız ölçümü yapılırken ; Nabzın Hızı (Sayısı) ,Nabzın Ritmi ,Nabzın Hacmi (Volümü)
değerlendirilmelidir.
 Taşikardi: Nabız hızı 100 ün üzerinde
 Bradikardi: Nabız hızı 60 ın altında
 Filiform nabız(ipliksi nabız): Nabzın şiddetinin, dolgunluk hissinin azalmasına veya
kaybolmasına filiform nabız denir.
Apikal Nabız Alma ;
Kalbin apeksinden steteskop ile alınan nabızdır.1 dakika sayılır. ( Apeks: Midklavikular hat ve 5.
interkostal aralık kesişim noktasıdır.)
36
Apikal-Radial Nabız Alma;
Kardiovasküler sisteme ilişkin hastalıklarda, apikal ve radial nabız aynı anda iki kişi tarafından
alınır ve birlikte değerlendirilmelidir.
NABIZ ÖLÇÜMÜ YAPILAN BÖLGELER
37
SOLUNUM
Solunum süreci ;
 Ventilasyon: solunum
 İnspirasyon: soluk alma
 Ekspirasyon: soluk verme
Solunumu etkileyen faktörler;
 Yaş
 Nabız hızı
 Egzersiz
 Vücut ısısı: sıcaklıkta 0,6 °C derecelik artış solunum hızında dakikada 4 artışa neden olur.
 Ağrı
 Anksiyete
 Sigara
 Vücudun pozisyonu
 İlaçlar
 Beyin travması
 Anemi
 Pnömotoraks
Solunumun ölçümü ; Hastanın kolu radial arterinden tutularak göğsüne getirilir. Nabız
sayılıyor hissini uyandırarak solunum sayılır. Böylece hasta solunumu engelleme, tutma gibi
refleks hareketlerde bulunmamış olur.
 Öpne (Eupnea): Normal solunumdur. Gürültüsüz,düzenli ve eforsuzdur. Her bir solunum
arasında dinlenme periyodu vardır.
 Taşipne(takipne): Solunum sayısının normalin üstünde olmasıdır.
 Bradipne: Solunum sayısının dakikada 10'nun altına düşmesidir.
38
 Apne: Solunumun durmasıdır.
 Hipoksi : Hücre ve dokuların yeterli oksijen alamamasıdır.
 Dispne : Güç solunum hızlı ve yüzeyel solunum vardır. Burun kanatları solunuma katılır.
Ortopne pozisyonu vardır.
 Siyanoz: Oksijen yetersizliğinde deri ve müköz membranların kirli mavimsi mor renk
almasıdır.
 Hipoventilasyon: Solunum hız ve derinliğinin birlikte azalmasıdır
 Hiperventilasyon: Solunum hız ve derinliğinin birlikte artmasıdır.
 Kusmaul solunum: Solunum anormal biçimde derinleşmiş ve derinliği artmıştır.
 Cheyne- stokes solunum: Yavaş ve yüzeyel başlar, derece derece derinliği artar, sonra
yavaşlar ve tekrar yüzeyelleşir. 10-20 sn lik bir apne dönemi görülür.
SOLUNUM HIZLARI
YAŞ
HIZ
0-1
26-40 /Dk.
1-6
20-30 /Dk.
6-11
18-24/Dk.
11-16
16-24/Dk.
YETİŞKİN
16-20/Dk.
İLERİ YAŞ
12-24/Dk.
ARTERİYEL KAN BASINCI
Kan Basıncı ; Kalbin ventriküllerinden artere atılan kanın arter duvarına yaptığı basınçtır.
Sistolik kan basıncı (Büyük Tansiyon): Kalbin sol ventrikülü sistolde iken, kan büyük bir basınçla
arteriyel sisteme pompalanmasıdır
Diastolik Basınç (Küçük Tansiyon): Ventrikül diyastolü sırasında arter duvarındaki daimi olan
basınca denir.
Kan basıncını artıran faktörler ;
 Kardiyak autputun artması
 Periferik vasküler direncin artması
 Kan volümünün artması
 Kanın viskositesinin artması
Kan basıncını düşüren faktörler ;
 Kardiyak autputun azalması
 Periferik vasküler direncin azalması
 Kan volümünün azalması
 Kanın viskozitesinin azalması
Kan Basıncı Ölçümünde Dikkat Edilecek Noktalar;
 Ölçüm yapılacak kolda yaralanma, enfeksiyon, kadınlarda mastektomi (memenin
tamamen çıkartılması) geçirmiş taraf, böbrek dializi için fistül ve intranevöz infizyon
olmamalıdır.
 Birey rahat ve dinlenmiş (beş dakika), yarım saat öncesine kadar yiyip içmemiş ve yorucu
39







faaliyet yapmamış olması gerekir.
Manşetin genişliği, kolun çevresinin bir buçuk katından fazla olmamalıdır. Manşetin
içindeki lâstik kesesinin (manşon) boyu fazla olmamalıdır. Manşet küçük olursa,
tansiyon yüksek alınır.
Steteskop, manşetin altına sokulmamalıdır.
Manşetin altında giysi olmamalıdır.
Hastanın kolu, kalp hizasında (düzeyinde) olmalıdır.
Tansiyon değerinden emin olmak için yapılacak tekrar ölçümde, kolun alt tarafındaki
dolaşımın normale dönmesi için 1-2 dakika beklenir.
Kan basıncını ayaktan popliteal arterden alınmasında, hastaya yüz üstü (prone)
pozisyonu verilir.
Kan basıncı ölçümü hastanın durumuna göre kol ve bacaktan yapılabilir.
 Hipertansiyon: Sistolik 140 ve diyastolik 90 mmHg üzerinde olmasıdır.
 Hipotansiyon: Sistolik basıncın 90, diastolik basıncın 50 mmHg' nin altında olduğu
tansiyondur.
17-İLAÇ UYGULAMALARI
Vücudun işleyişini etkileyen ve hastalıkları iyileştirmek için kullanılan kimyasal maddelere ilaç
denir.
Hatalı kullanıldıklarında, hasta üzerinde geri dönüşsüz veya kalıcı olumsuz etki yaratan ilaçlara
yüksek riskli ilaç denir.
İlaç uygulamalarından önce hemşirenin gerekli hazırlığı yapması güvenli ve başarılı bir
uygulamayı beraberinde getirir.
İlaç Uygulamalarında 8 Doğru İlkesi
 Doğru ilaç,
 Doğru doz
 Doğru zaman
40
 Doğru yol
 Doğru etki
 Doğru form
 Doğru kayıt
 Doğru hasta
İlaç uygulamalarında hemşirenin sorumlulukları şunlardır ;
 Hemşire ilacı hazırlarken tüm dikkatini bu işe vermeli
 8 doğru ilkesini bilmeli ve ilacı hazırlarken bu ilkelere uymalı
 İlacı hazırlayan hemşire, mutlaka uygulamayı da kendisi yapmalı
 İlacın etki süresini bilmeli
 Hemşire hastasına ilacı uygulamadan önce alerjisinin olup olmadığını bilmeli
 Tüm ilaç uygulamalarından önce ve sonra ellerini yıkamalı
 İlaç uygulaması hakkında hastayı bilgilendirmeli
 Hastaya uygun pozisyonu vermeli
İlacın Veriliş Dozunu Etkileyen Faktörler
 Yaş ve vücut ağırlığı
 Cinsiyet
 Hastanın eski alışkanlığı ve tolerans
 Duyarlılık
 Hastanın durumu
 İlacın atılım yolu ve birikimi
 İlacın yapısı ve şekli
 İlacın uygulama zamanı ve yolu
 İlaç kombinasyonu (ilaç bileşimi)
 Sinerjistik Etki (ilaç etkileşimi):
 Antagonistik (zıt) Etki
Doz Hesaplama
 cc
=
ml
 1 cc =
1ml
 1 ml =
10 Dizyem
 1 ml =
100 Ünite
 1 ml =
20 damla
 1 gr =
1000 mg.
 0,5 gr =
500 mg
 1mg =
1000 mcgr
 1 MU (Milyonünite)=10 mcgr

Doz hesaplamalarında doğru orantı kullanılması önerilir;
Eldeki Doz
İstenilen Doz
Eldeki Miktar
İstenilen miktar
İstenilen Miktar = İstenilen Doz X Eldeki Miktar
41
Eldeki Doz
ÖRNEK :
Hekim order’ı ;
Ampicina flakon 2x100mg IV
Eczaneden gelen ilaç;
Ampicina flakon 250 mg-2 ml distile su
Öncelikle Ampisina flakon, 2 ml distile su ile sulandırılır.
2 ml de 250 mg Ampisina var ise
x ml de 100 mg
X= 100x 2 ml
= 0,8 ml ampisina uygulanır.
250
Dakikada Gidecek Damla Sayısı = Total Sıvı Miktarı (ml) x Damla Faktörü
Tedavi Süresi (Dk)
Damla Faktörü = 1 ml (cc) 20 damladır.
1 Saatte Gidecek Sıvı Miktarı = Günlük sıvı miktarı (ml)
24
ÖRNEK:
Hastaya günlük 2000 cc % 0.9’luk NaCl ve 1500 cc % 5’lik Dextroz verilmesi order edilmiştir.
Sıvılar dönüşümlü olarak verilecektir. Dakikadaki damla sayısını ve saatlik sıvı miktarını
hesaplayınız?
TOTAL
SIVI
MİKTARI
=
2000
+
1500
DAKİKADAKİ DAMLA SAYISI = 3500x20
= 48 damla
24(saat)x60(dk)
SAATLİK SIVI MİKTARI = 48x60(dk)
20
= 144 cc
İLAÇLARIN EMİLİM HIZLARI
Deriden
Değişir
Ağızdan
30-90 dk.
Rektal
5-30 dk.
Damar yolu
30-60 saniye
Cilt altı
15-30 dk.
Kasiçi
10-20 dk.
Dilaltı-Tablet
3-5 dk.
Endotrekeal
3 dk.
İnhalasyon
3 dk.
İLAÇ UYGULAMA YOLLARI
Lokal
Uygulama Şekli
42
=
3500
cc
Uygulama Yeri
Epidermal (cilt üzeri)
Merhem, pomad, krem, losyon, pudra, solüsyon,
Konjonktiva kesesi
Kolir : Oftalmik damla ve merhem
İntranazal
Nazal (burun) damla ve spreyi,
İntravajinal
Vajinal ovül (süpozituvar, tablet, merhem, jel, köpük
Bukal (ağız içine)
Pastil, solüsyon,
Rektal
Merhem, süpozituvar,
Kolon
Lavman,
Dış kulak yolu
Otik (kulak) damlası (solüsyon, süspansiyon)
Sistemik
Uygulama Şekli
Uygulama Yeri
Oral (ağızdan)
Katı Şekiller : tablet, draje, kapsül, film kaplı tablet, barsakta
açılan (enterik) tablet, çiğneme tb, efervesan tb, kaşe, granül,
pilül (hap), SR(modifiye) tb,
Sıvı Şekiller : Şurup, eliksir, solüsyon, süspansiyon, damla
(konsantre solüsyon), emülsiyon,
Parenteral
(sc, im, iv)
İnjeksiyonluk solüsyon veya süspansiyon, emülsiyon (ampul,
flakon, sulandırılacak toz), implantasyon peleti
İnhalasyon
Gaz, buhar, aerosol, inhalatör, nebülizör, disk,
Transdermal
Flaster (TTS), merhem,
Diğerleri
Nazal sprey, intratekal (injeksiyonla subaraknoid mesafedeki BOS
içine),
43
44
İNTRAMÜSKÜLER ENJEKSİYON (IM)
*İntramüsküler enjeksiyonda ilaç derin kas dokusuna verilir. Kas dokusu subkutan dokuya
oranla bol damarlı olup, sinirleri daha azdır.
*Bu nedenle FAZLA MİKTARDA ve İRRİTAN olan ilaçlar bu yolla verilebilir.
45
*Tüm intramüsküler enjeksiyonlarda iğnenin dokuya giriş açısı 90º dir.
*Dik açı ile dokuya girme doku hasarını ve sinir zedelenmesi riskini azaltır.
IM ENJEKSİYON BÖLGELERİ
DORSO-GLUTEAL BÖLGE :
*Bu bölgedeki Gluteus Maksimus büyük bir kas kütlesi olduğu için fazla miktarlardaki sıvıyı
tolere edebilir.
*Kas içi enjeksiyon için dorso-gluteal bölgenin kullanılması siyatik sinir zedelenme riskini
artırmaktadır. Siyatik sinir gluteus maksimus kasının alt sınırından uyluğa geçer. Gluteus
maksimus kası üç yaşına kadar gelişmediğinden bu yaşa gelmemiş çocuklarda kullanılmamalıdır.
*İnkontinanslı hastalarda ise dışkı ve idrar ile kirlenme riskinden dolayı tercih edilmemelidir.
*Enjeksiyon yüz üstü pozisyonda, ayaklar içe çevrilmiş başparmaklar birbirine bakar durumda
iken yapılır. Böylece kasın gevşemesi sağlanır.
BÖLGENİN SAPTANMASI;
1. Yol: Krista iliaka anterior süperior ile koksiks hayali bir çizgi ile birleştirilir. Bu çizgi üç eşit
parçaya bölünür. Krista iliaka anterior süperiora yakın olan 1/3 lük bölüm enjeksiyon alanıdır.
2.Yol: Krista iliaka posterior superiordan femurun büyük torakanterine bir çizgi çizilir. Bu çizgi
siyatik sinirin lateralinde ve ona paraleldir. Krista iliakadan 5-8 cm aşağıda bulunan alan
enjeksiyon alanıdır.
3. Yol: Gluteal bölge hayali bir hat ile dörde bölündüğünde oluşan ¼ üst ve dışta kalan alan
tekrar dörde bölünür. En üst ve dışta kalan alan enjeksiyon alanıdır.
VENTROGLUTEAL BÖLGE:
*Bu bölgede Gluteus Medius ve Gluteus Minimus kasları vardır. Bölgede subcutan tabaka
incedir. Bu nedenle kas dokusuna ulaşmak daha kolaydır. Bu bölgede önemli kan damarları ve
sinirler azdır.
*Yetişkinlerde, yedi aylıktan büyük bebeklerde, kaşektik bireylerde
kullanılmalıdır.(Komplikasyon oluşma riski en az olan bölge olmasına rağmen uygulamada sık
kullanılan bir bölge değildir.)
*Enjeksiyon yüz üstü, sırt üstü ve yan pozisyonlarda kolaylıkla uygulanır. Hasta yan yatıyor ise
altta kalan bacak düz tutulmalı, üstteki bacak kalçadan ve dizden bükülerek alttaki bacağın
önüne alınmalıdır.
BÖLGENİN SAPTANMASI:
Ventrogluteal bölgeye kas içi enjeksiyon uygulamak için hastanın sağ kalçası kullanılıyorsa, sol
elin işaret parmağı krista iliaka anterior superiora yerleştirilir. EI ayası femur başına getirilir.
Sonra işaret parmağı hareket ettirilmeden orta parmak "V" yapıncaya dek açılır. Bu şekilde orta
ve işaret parmakları arasında bir açı oluşturulur. Gluteal kas içine rastlayan bu "V" içine
enjeksiyon yapılabilir. Sol ventrogluteal bölge kullanılacaksa sağ elin işaret parmağı anterior
superior iliak spinaya yerleştirilir. Orta parmak işaret parmağından uzaklaştırarak "V" içerisine
enjeksiyon yapılabilir
REKTUS FEMORİS:
46
*Bacağın ön yüzü yatay ve dikey üç eşit parçaya bölünür. Ortada ve önde kalan kısım enjeksiyon
alanıdır.
*Bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde kullanılır.
*Kendi kendine enjeksiyon uygulayan bireyler bu bölgeyi tercih ederler. (Bu bölgeye yapılan
enjeksiyonlar rahatsızlık verici olduğundan zorunlu haller dışında kullanılmamalıdır.)
* Hasta sırt üstü yatıyor ya da oturuyor olmalıdır.
LATEROFEMORAL BÖLGE (VASTUS LATERALİS):
*Büyük torakanter ile diz arasında kalan ve bacağın dış yanında bulunan alan üç eşit parçaya
bölünür. Ortadaki bölüm enjeksiyon alanıdır.
*Büyük bir kastır. Kan damarları ve sinirlerden uzaktır. Bu kas yenidoğan bebeklerde,
çocuklarda ve sık enjeksiyon yapılan yetişkinlerde kullanılır.
*Sırt üstü ya da oturur pozisyonda uygulama yapılır.
DELTOİD BÖLGESİ:
*Omuzdaki akromiyon çıkıntı ile koltuk altı hizası arasında yer alan bölgeye tepesi aşağıda olan
hayali bir üçgen çizilir. Çizilen bu üçgenin orta noktası enjeksiyon alanıdır.
*Deltoid kası büyük kemiklere, kan damarlarına ve radiyal sinire yakın olduğundan dolayı az
kullanılmalıdır.
*Emilim gluteal bölgeden daha hızlıdır.
*Bu kas daha çok aşı uygulamalarında ve enjeksiyon için başka kasların kullanılamadığı
durumlarda kullanılabilir.
*6 yaşından küçük çocuklarda kullanılmamalıdır.
*Hasta oturur ya da yatar pozisyonda olmalı, kol gevşek bir şekilde yana bırakılmış ya da
dirsekten bükülerek göğüs üzerinde çaprazlanmalıdır.
 Bebeklerde ,kaşektik bireylerde,Rektus Femoris ve Deltoid bölge uygulamalarında kası
toplayın. (Kemik dokusuna ulaşmayı engeller.)
 Demir gibi renkli ilaçların enjeksiyonunda kanama kontrolü güç olabilir. Bu durumda
aspirasyon sırasında enjektör içindeki sıvı miktarının artması kanamayı gösterir.(Kan
içeren ilacın dokuya verilmesi emilimi etkiler, enfeksiyon riskini artırır. )
 HAVA KİLİDİ TEKNİĞİ: Enjektöre ilaç çekildikten sonra yaklaşık 2 dizyem kadar daha hava
çekilmesi ve ilaç dokuya verildikten sonra bu havanın da enjekte edilmesine hava kilidi
tekniği
denir.
Bu uygulama ile ilacın tamamının dokuya ulaşması sağlanır. Ayrıca verilen bu hava doku
içindeki ilaç üzerinde bir kilit oluşturarak iğne geri çekildikten sonra ilacın geri sızmasını
önler. Böylece daha az irritasyon ve ağrı gerçekleşir.
 Z TEKNİĞİ (ZİKZAK TEKNİK) : Derialtı dokusunu aşırı derecede tahriş eden ve
renklendiren ilaçların (örneğin demir ilaçları) uygulanmasında ilacın deri altına sızmasını
engellemek
için
Z
tekniği
kullanılır.
*Z TEKNİĞİ DORSOGLUTEAL, VENTROGLUTEAL YA DA VASTUS LATERALİS BÖLGE
ENJEKSİYONLARINDA UYGULANIR.
SUBKUTAN (=DERİ ALTI=SC) ENJEKSİYON
Subkutan doku dermis ile kas arasında yer alır. Heparin, insülin ve bazı aşılar bu yolla
47
uygulanırlar.
*Tüm vücutta bulunan subkutan doku kalınlığı bireyin kilosuna ve bulunduğu bölgeye göre
değişiklik gösterir.
*Enjeksiyon kemiklerin ve kan damarlarının olmadığı az duyarlı bölgelere uygulanır.
*İrritan olmayan ve nispeten yavaş emilimi gerektiren az miktarlardaki ilaçlar (0.5-1 ml)
subkutan dokuya verilirler.
*Subkutan dokuda sinir uçları olduğundan işlem ağrı vericidir.
*Fazla miktarda ilaç verilmesi, tekrarlayan enjeksiyonlarda uygulama yerinin değiştirilmemesi,
ilacın hızlı verilmesi ağrı düzeyini ve lokal deri reaksiyonlarının görülme sıklığını artırır.
*İnsülin uygulamalarında enjeksiyon bölgesinin değiştirilmemesi doku harabiyetinin artmasına,
emilimin bozulmasına ve ilacın deri altında birikmesine neden olur. Biriken ilacın daha sonra
aniden
emilmesi ise kan şekerinin istenilenden daha fazla düşmesine yol açar. Bu nedenle kendi
kendine insülin uygulaması yapan bireylere uygulamanın nasıl yapıldığı ve gerekçeleri iyice
öğretilmelidir.
SC ENJEKSİYON BÖLGELERİ
ABDOMİNAL BÖLGE:
Bu bölge, subkutan yağ dokusunun fazlalığı, enjeksiyon yerinin rotasyonuna izin verecek
genişlikte olması ve kas aktivitesinin azlığı nedeni ile heparin uygulamalarında ve tekrarlayan
subkutan enjeksiyonlarında tercih edilen bir bölgedir. Umblikusu yatay olarak bölen eksenin
altında
ve
dikey
bölen
eksenin
yanlarında
kalan
alanlar
seçilir.
Umblikusu dikey bölen eksen üzerinde umblikal venin bulunması nedeni ile dikey eksen üzerine
enjeksiyon uygulanmamalıdır. Enjeksiyonlar umblikustan 2.5 cm uzağa yapılmalıdır.
DIŞ ÜST KOL: Kolun dirsekle omuz başı arasında kalan dış yüzünün 1/3 orta bölümü enjeksiyon
alanıdır.
BU BÖLGEYE İNTRAMÜSKÜLER UYGULAMA YAPILMASI SIK RASTLANAN HATALAR
ARASINDADIR.
SKAPULANIN ALTI:
Kendi kendine enjeksiyon uygulamaları için uygun olmadığından daha seyrek kullanılır.
UYLUĞUN ÖN BÖLÜMÜ:
Femur başı ile diz arasında kalan alanın 1/3 orta bölümüdür.
SUBKUTAN HEPARİN UYGULAMALARINDA enjeksiyon bölgesinde ekimoz, hematom ve ağrı
gelişimini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınmalıdır:
*Uygulama için abdominal bölge tercih edilmelidir.
* İğne girişinden önce antiseptik maddenin kuruması beklenmelidir.
*Hava kilidi uygulanmalıdır. Kullanıma hazır enjektörlerde bulunan hava bu amaçla kullanılmalı,
uygulama öncesi dışarı çıkarılmamalıdır. Enjektör uygulama pozisyonunda iken havanın ilacın
üst bölümünde olmasına dikkat edilmelidir.
*İlaç çekildikten sonra iğne değiştirilmelidir. Kullanıma hazır enjektörlerde iğne kapağı
çıkarılırken iğne ucunda biriken ilaç damlası piston hafifçe geri çekilerek enjektör içine
alınmalıdır yada hafifçe silkelenerek düşürülmelidir.
48
* İlacı vermeden önce kanama kontrolü için aspirasyon yapmamalıdır. Ajutajda kan olmaması
damara rastlamadığını gösterir.
*İğne doku içinde hareket ettirilmemelidir. Bunun için aktif elin baş ve orta parmağı ile tutulan
enjektörün pistonu aynı elin işaret parmağı ile itilmelidir.
*İlaç 10 saniyeden daha hızlı verilmemelidir.
* İlaç verildikten sonra iğneyi geri çekmeden önce 10 saniye beklenmelidir.
* İğne giriş açısı korunarak geri çekilmelidir.
* Enjeksiyon bölgesine masaj uygulanmamalıdır.
*Enjeksiyon bölgesi kuru pamukla hafif bastırarak desteklenmelidir.
İNTRADERMAL (DERİ İÇİ=ID=IC) ENJEKSİYON
İlaç epidermis ile dermis tabakası arasına verilir.
İD YOL, DİĞER PARENTERAL YOLLAR İÇİNDE EMİLİMİN EN YAVAŞ OLDUĞU YOLDUR. Bu nedenle
İD yol, test ve teşhis amacıyla kullanılır. Örneğin; tüberkülin testi, alerji testleri vs.
*İD uygulamalarda verilecek ilaç miktarı en fazla 0.5 ml’dir.*
ID ENJEKSİYON BÖLGELERİ
*Ön kolun iç yüzeyi
*Üst kolun arka yüzü
*Göğsün üst kısmı
*Skapula
TÜM ENJEKSİYON UYGULAMALARINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
*Tüm enjeksiyonlarda ilaç dokuya yavaş verilmeli
*Cerrahi aseptik teknik kullanılmalı
*Cilt antiseptik bir madde ile temizlenmeli
*Enjeksiyon bölgesi doğru saptanmalı ve hastaya doğru pozisyon verilmeli
*Sağlam olmayan dokulara enjeksiyon uygulanmamalı
*İğne keskin, pürüzsüz ve numarası hastaya uygun olmalı
*Bölgeye verilebilecek ilaç miktarının üzerine çıkılmamalı
*İğne giriş açısı bozulmadan geri çekilmeli
PARENTERAL İLAÇ UYGULAMALARI
INTRAVENÖZ (=DAMAR İÇİ=IV) ENJEKSİYON
*İntravenöz tedavi, ilacın ya da sıvının doğrudan ven içine verilmesi işlemidir.
*İlaç direkt kan dolaşımına verildiğinden KOMPLİKASYON RİSKİ YÜKSEKtir.
*Bu nedenle doz hesaplamada, ilaç hazırlamada, uygulamada hata yapmamak için çok dikkat
edilmelidir.
*IV uygulamalar cerrahi asepsi ilkelerine uygun yapılmalıdır.
IV TEDAVİNİN TERCİH EDİLDİĞİ DURUMLAR:
*İlaçların hızlı etki etmesinin sağlamak
* İlaçların tedavi edici kan düzeyini korumak
* Deri ve altındaki dokular için irritan olan ilaçları vermek
*Hastanın sıvı ve elektrolit kaybını yerine koymak
* Kan veya elemanlarını vermek
49
* Asit-baz dengesini düzenlemek
*Koma ve şoktaki hastanın tedavisini sürdürmek
*Ağızdan beslenemeyen hastaları beslemek
* Tanı amacı ile kullanılan bazı yöntemlerde görüntülemeyi sağlayan ilaçları vermek
IV TEDAVİDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER;
IV tedavi için ven seçilirken ;
*Tedavinin Süresi,
* Hastanın venlerinin durumu,
* Seçilen venin hastayı kısıtlama derecesi
* Hastanın tercihi göz önünde bulundurulmalıdır.
*Bacak venleri flebit ve trombüs riskinin yüksek olması ve hastayı fazla kısıtlaması nedeni ile
tercih edilmemelidir.
*Hemşireler IV girişim yaparken girişim yapılan alanın yakınında bulunan sinir ve arterlerin
anatomik yerlerini iyi bilmelidirler. Aksi halde istenmeyen ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
EN SIK KULLANILAN VENLER;
*Kolun iç kısmında Sefalik ve Bazilik Venler,
Kol venleri:
1. Sefalik ven
2. Median kubital ven
3. Aksesuar sefalik ven
4. Bazilik ven
5. Sefalik ven
6. Median antebrakial ven
*Antekübital fossada Median Sefalik ve Bazilik Venler,
*El üzerinde Dorsal Metakarpal Venler,
El üzerinde:
1.Digital Dorsal venler
2. Dorsal Metakarpal venler
3. Dorsal venöz network
4. Sefalik ven
5. Bazilik ven
*Ayak ve bacaklarda Tibial Venler, Dorsalis Pedis Venleri, Popliteal Venler,
*Çocuklarda Kafa Venleri.
İLAÇLARIN IV YOLLA VERİLME ŞEKİLLERİ
*Doğrudan damara,
*Solüsyon içine eklenerek infüzyon şeklinde,
*Sıvı tedavisi sürerken ara ara puşe ya da bolus şeklinde verilebilir.
IV İLAÇ TEDAVİSİNİN YAN ETKİLERİ
1-LOKAL: Ağrı, enfeksiyon, doku hasarı, arter ve sinirlere zarar verme
2-SİSTEMİK: Anaflaksi, emboli, enfeksiyon, dolaşımın yüklenmesi
50
YAN ETKİLERİN ÖNLENMESİNDE ;
*İyi bir anamnez almak,
*İlacı doğru bir yöntemle ve yavaş uygulamak,
*Cerrahi asepsi ilkelerine uymak,
*İstenmeyen durumlara erken müdahale edebilmek için acil malzemeleri hazırda bulundurmak
çok önemlidir.
NEBULİZATÖR İLE İLAÇ UYGULAMA
Sıvı formdaki bronkodilatör ilaç aerosol haline getirilip bir maske düzeneği ile ağza
püskürtülmesine nebulizatör ile ilaç uygulama denir.
2-3 ml’lik ilaç solüsyonu, 5-6lt/dk. hızında hava akımı ile 20-30 dak.’da maske ile verilir.
Endikasyonları;
 Çocuklarda
 Şiddetli astım nöbetlerinde,
 Ventilatördeki hastalarda,
 Bronkoprovokasyon testlerinde,
 Kombine ilaç verileceğinde,
 Yüksek dozlarda bronkodilatör ihtiyacı olduğunda,
 Hastanın başka bir yol ile ilaç kullanmasının mümkün olmadığı durumlarda tercih edilir.
Uygulama Sırasında Dikkat edilecekler;
 Yemekten hemen sonra verilmemelidir.
 Tedavi sırasında ilacın maximum etkisini sağlamak için, çocuğun yavaş ve derin nefes
alması ve nefesini olabildiğince uzun tutması gerekir.
 Bronkodilatörlerin aşırı kullanımı sonucu
 Fizyolojik bağımlılık, bronkospazm ve fatal ritim bozukluklarına ilişkin insidansın giderek
arttığı görülmektedir.
 Yan etkiler mutlaka gözlenmelidir.
18-CPR ( CARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON )
Yaşamı kesintiye uğramış bir kişide, kalbin normal olarak çalışmaya başlamasına kadar vital
organ fonksiyonlarının sürdürülmesini sağlayan semptomatik tedavi yaklaşımlarıdır.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (TYD): Solunum ve kalp durması gelişen hastalarda basit hava yolu
araçları dışında araç gereç kullanmaksızın hava yolu açıklığının devam ettirilmesi, solunum
ve dolaşımın desteklenmesidir.
İLERİ YAŞAM DESTEĞİ (İYD ): Temel yaşam desteğinin sağlanmasından Sonra acil olarak
kardiyovasküler durumun belirlenmesi, endotrakeal entübasyon, aritmilerin tanınması ve
ilaç tedavilerini kapsar.
CPR VE ZAMAN ÖNEMİ: Başlama zamanı kritiktir. İdeal olarak arrestin 4.dakikasında temel
yaşam desteği, 8.dakikasında ileri kardiyak yaşam desteği, başlatılmış olmalıdır. Beyin hasarı 4-6
dk da başlayacaktır .
Kardiyopulmoner arrest olan bir kişiye yapılacak işlemler, arka arkaya düzgün, yeterli ve hızlı bir
şekilde uygulanması ile başarılabilir.
Yaşam Zinciri’nin halkaları şunlardır:
51
1-Halka: Erken Tanı ve Yardım Çağırma. (Mavi Kod:2222)
2-Halka: Erken TYD.
3-Halka: Erken Defibrilasyon.
4-Halka: Erken İYD.
İLK MÜDAHALE
• Çevre Güvenliği
• Bilinç Değerlendirmesi(10 sn)
• 112 Acil Sağlık Sisteminin Aktivasyonu : CİRCULATİON(DOLAŞIM)
AİRWAY(HAVA YOLU)
BREATHİNG(SOLUNUM)
DEFİBRİLATİON
19-O2 TEDAVİSİ
Hücrelerde normal kimyasal reaksiyonların oluşabilmesi için gerekli maddelerin en önemlisi,
şüphesiz dolaşım sistemi tarafından hücrelere ulaştırılan oksijendir. Dokuya yeterli O2 sunumu
ve aerobik metabolizmanın sürdürülmesi ise;
·
ventilasyon,
·
arterial oksijenasyon,
·
oksijen sunumu,
·
dokunun kandan O2 alımı ve aldığı oksijeni kullanma yeteneğini içeren dört işlemin
normal olması halinde mümkündür.
Dokulara yeterli oksijenin taşınmasını gösteren faktörler;
PaO2: Plazmada dağılmış olan O2 miktarıdır. Normal değeri; 80-100 mmHg dır. Vücuttaki
toplam O2 miktarının %2-3’ünü gösterir.
SaO2: O2 satürasyonu, hemoglobinin O2 ile doyma yüzdesini gösterir. Normal değeri; %95%100’dür. Vücuttaki toplam O2’nin %97-%98’ini gösterir
Hb: Oksijenin vücutta taşınmasını sağlar. Normal değeri 12-14 gr dır.
Kardiyak output: Kalpten bir dakikada atılan kan miktarıdır. Normal değeri 4-8 L/dk.
Oksijen tedavisinin temel amacı; solunan havadaki O2 konsantrasyonunu arttırmaktır. Hastanın
solunumunun rahatlatılması ve yeterli doku oksijenasyonunun sağlanmasıdır.
52
OKSİJEN UYGULANMASI GEREKEN DURUMLAR;
Solunum veya kalp durmasında ( kardiyopulmoner arrest ) uygulanacak TYD(Temel Yaşam
Desteği), normal dolaşımın(kardiyak out-put’un) ancak % 25-33 ünü sağlayabilecek kadar etkin
olabilmektedir. Bu nedenle yüksek yoğunlukta verilecek oksijen hastanın yaşama şansını
artıracaktır.
Kalp krizi ve ani bilinç kayıpları; kanın kalbe veya beyne gidişinin herhangi bir nedenle
engellenmesi sonucu ortaya çıkan bu acil durumlarda, oksijen tedavisinin yaşamsal önemi
vardır.
Şok; kalp-damar sistemindeki (kardiyovasküler sistem) dolaşımın, herhangi bir nedenle yetersiz
kalması nedeniyle, yaşamsal dokuların yeterince kanlanamamasıdır. Bütün şok olgularında,
dokulara ulaşan oksijenlenmiş kan miktarı azaldığından, oksijen tedavisi ile dokuların oksijen
gereksinimi en üst düzeyde karşılanabilir.
Kan kaybı; ister iç kanama isterse dış kanama olsun, dolaşan kan ve alyuvar miktarı
azalacağından dolaşımdaki doymuş oksijen miktarı da azalacaktır; oysa kanın oksijene doymuş
olması gerekir. Bunun için, dışarıdan oksijen desteği gereklidir.
Akciğer hastalıkları; akciğerler solunan oksijenin, kana ve dokulara ulaşmasından sorumludur.
Eğer akciğerlerin, herhangi bir nedenle ( pulmoner ödem, amfizem vb.) görevlerini yapmaları
güçleşirse, oksijen desteği ile bu sorun hafifletilerek, dokuların yeterince oksijenlenmesi
sağlanabilir.
Kemik kırılmaları, kafa yaralanması, ve diğer yaralanmalar; birçok acil durumda oksijen
tedavisine gerek olmayabilir. Ancak, vücudun tüm sistemleri işbirliği içinde çalıştıklarından,
herhangi bir yaralanma şoka neden olabilir. Şok durumunda ise tüm vücut etkilenir, dolayısıyla
dışarıdan oksijen desteğine gereksinim vardır.
Anoksi dokuların tamamen oksijensiz kalmasıdır.
Hipoksi; dokuların yeterince oksijenlenememesidir.
Hipoksiye neden olan birçok sebep vardır. Bunlar;
Kişi yangın olan ortamda kalmışsa, duman soluyacak ve oksijensiz kalacaktır. Yetersiz
oksijen nedeniyle de hipoksi gelişecektir.
 Hasta amfizemli ise, bu akciğer hastalığı, oksijenin atmosferden dolaşıma geçişini
zorlaştırır. Dolayısıyla akciğerler görevlerini yeterince yapamadıklarından hipoksi gelişir.
 Aşırı doz uyuşturucu (veya ilaç) alınmışsa, bu durumda hastanın solunum sistemi
baskılanır. Hastanın solunum hızı dakikada 5’ e kadar düşebilir. Hasta yeterince soluyamadığı
için vücudun oksijen desteğine gereksinimi vardır.
Hasta kalp krizi geçiriyorsa; akciğer görevini yerine getirmesine rağmen, kalp hasarı
nedeniyle oksijenlenmiş kan vücuda pompalanamamaktadır. Dolayısıyla da hipoksi
oluşmaktadır.
53
Ayrıca felç, şok ve diğer bazı durumlarda da hipoksi gelişebilir. Hipokside önemli olan,
bulguların hemen tanınması ve anında müdahale edilmesidir. Hipoksi tanısı, derideki siyanoz ile
konabilir. Eğer beyinde hipoksi gelişmişse, hastanın bilinç düzeyi bozulur. Taşikardi, huzursuzluk
veya konfüzyon görülebilir.
OKSİJEN TEDAVİSİNİN KOMPLİKASYONLARI;
Oksijenin zararları nadiren görülmektedir. Çünkü, oksijenin olumsuz etkileri, uzun süre ve
yüksek yoğunlukta oksijen verildiğinde ortaya çıkar. Bunlar;
Oksijen zehirlenmesi yada hava kesesi kollapsı - Bazı hastaların akciğerleri, oksijen verildiğinde
veya yüksek yoğunlukta uzun süre oksijen verildiğinde, istenmeyen tepki gösterirler. Aşırı
miktardaki oksijene tepki olarak akciğer aktivitesi azalır veya hava kesesi kollapsı ( atelektazi )
gelişir.
Yenidoğanda körlük - Şayet yenidoğan bebeğe çok yüksek konsantrasyonda oksijen verilirse,
kandaki yükselen oksijen seviyesi sonucunda bebeğin lens tabakasının arkasındaki dokuda skar
( retrolental fibroplazi) oluşur ve kalıcı körlüğe neden olur.
Solunumun baskılanması ( depresyonu ) veya solunumun durması ( arresti) - Bu durum
özellikle kronik bronşit, amfizem, kronik obstrüktif akciğer hastalığı ( KOAH ) olan hastalara,
uzun süre ve yüksek yoğunlukta oksijen verildiğinde görülebilir.
KOAH olan hastaların özellikleri vardır; Bu hastalar sürekli hipoksiktirler. Dolayısıyla bu
hastalarda karbondioksit seviyesine tolerans gelişmiştir ve hastada solunum gereksinimi,
karbondioksit yerine oksijen seviyesi ile ayarlanmaktadır. Oksijen verildiğinde, kandaki oksijen
seviyesi yükseleceğinden beyne, solunumun azalması veya durması, yönünde sinyaller
gidecektir. O nedenle, KOAH’ lı hastalarda oksijen verirken dikkatli olmak gerekir.
OKSİJEN TEDAVİSİ ALAN HASTANIN HEMŞİRELİK BAKIMI;
Hemşire, oksijen tedavisinin temel prensiplerini, uygulama yöntemlerini, zararlı etkilerini ve
hastanın gerekli bakımlarını nedenlerini bilerek uygularsa hastasına daha güvenle yaklaşır ve
tedaviden daha olumlu sonuç alınır. Hemşirenin yapacağı bakım ve tedavinin basamakları ise
şöyledir:
*Doktor tarafından oksijen tedavisi gerekliliği saptanan hastaya veya hasta yakınına işlem
anlayacağı bir dilde anlatılmalıdır.
*Tedavi sırasında kullanılacak olan malzemeler hazırlanmalı ve kontrol edilmelidir. Tedavi
sırasında kişisel hijyene ve kullanılacak malzemelerin sterilizasyonuna dikkat edilmelidir.
*Olası acil ilaç uygulamaları için damar yolu daima açık bulundurulmalıdır.
*Yoğun Bakım ünitelerinde monitörize olan hastanın vital bulguları, özellikle solunum sayısı ve
şekli saatlik takip edilmeli ve kaydedilmelidir.
*Hastanın oksijenizasyonun takip edilmesi önemlidir. Oksijenizasyon takibi el ve ayak
parmaklarından birine veya kulak memesine takılacak probun monitörizasyonu ile yapılabilir.
Probun yeri sık sık değiştirilmelidir. Sp02 nin takibi hastanın yeterli oksijenizasyonu hakkında
bize fikir verecek değerlerden birisidir ve %90 ının altında olmamasına dikkat edilmelidir.
Herhangi bir hipoksi durumunda hastanın solunumuna dikkat edilmeli, hızla sistem kontrol
edilmeli, sekresyona bağlı ise tekniğe uygun aspire edilmeli ve hemen doktora haber
verilmelidir.
54
*Doktor tarafından alınan arter kan gazı değerleri incelenmeli değişiklikler hemşire gözlemine
kayıt edilmelidir.
*Hasta aralıklı olası siyanoz oluşumu açısından gözlenmelidir. Takip hastanın dudak, burun ucu,
kulak memesi, ayak ve el tırnak dibi ve cilt renginin kontrol edilmesini içerir. Eğer siyanoz söz
konusuysa ve sakıncalı değilse O2 yükseltilip doktora haber verilmelidir
*Tedavi süresince hasta ile iletişim kurulmalı ve psikolojik destek sağlanmalıdır. Bilinç durumu
değerlendirilmeli ve bu da takip formlarında yer almalıdır.
*Hastaya uygulanan oksijenin steril distile su ile nemlendirilmiş olmasına dikkat edilmelidir.
*Özellikle oksijen tedavisi alan hastalarda ağız hijyeni mukoza kuruluğunu ve enfeksiyon riskini
önlemede etkilidir. Sık aralıkla hastaya etkin bir ağız bakımı verilmelidir.
*Etkili oksijen tedavisi, öksürük, solunum egzersizleri, postural drenaj, sık pozisyon değişimi,
buhar uygulaması, nazotrakeal aspirasyon ile sağlanabilir. Bu işlemlerin gerekliliği hastaya
anlatılarak işbirliği sağlanmalıdır.
* Solunum egzersizleri ile inspiryum ve ekspiryumun daha düzenli hale getirilmesi, iyi ventile
olmayan akçiğer alanlarının solunuma katılması ve solunum kaslarının daha etkili bir biçimde
çalıştırılması hedeflenir. Bu da solunum tedavisinin önemli bir bölümüdür.
*Sık pozisyon değişimi; sekresyon hareketini kolaylaştıracaktır. Hastaya tedavi süresince uygun
pozisyon sağlanmalı ve pozisyon hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak iki veya
dört saatlik aralıklar ile değiştirilmelidir. Oksijen tedavisinde tercih edilen pozisyonlar, fawler ve
yarı fawlerdir . Solunum kasları bu pozisyonlarda daha rahat çalışır.
*Buhar uygulaması; nemin sekresyonları yumuşatıcı etkisi ile atılımını kolaylaştıracak bir
girişimdir.
*Öksürme ile atılamayan sekresyonlar solunum yolu obstüriksiyonuna neden olacağı için
sekresyonlar nazotrekeal aspirasyon ile temizlenmelidir. Bu işlemde sterilizasyon çok önemlidir
. İşlem steril bir ortamda mümkün olduğunca az travmatize yapılmalıdır.
*Hasta oksijen tevdisinin kompilikasyonları açısından gözlenmelidir. Uzun süreli O2 tedavisinin
erişkinlerde 12 saat veya daha fazla sürede O2 ugulaması sonucu substernal ağrı, kuru öksürük
ve progresif dispne ile kendini gösteren trekeabronşit ve akciğer parankiması toksisitesi gibi
kompikasyonlar çıkabilir. Bu belirtiler yönünden de hastanın gözlenmesi gerekmektedir.
*Hastaya uygulanan noninvaziv oksıjen tedavisinin olası yetersizliği göz önünde bulundurularak
endotrakeal entübasyon endikasyonuna karşı hazırlık yapılmalıdır.
20-LOMBER PONKSİYON (LP)
Lomber Ponksiyon ilk kez 1891 yılında yapılmış olmasına rağmen günümüzde de tıpta
vazgeçilemez tanı yöntemlerinden biridir. Bu yöntemde, omuriliğin etrafını çevreleyen omurilik
sıvısınının (BOS ) incelenmesi ile ön planda sinir sistemi hastalıklarının tanısı
hedeflenmektedir.
Endikasyonları;
55
Lomber ponksiyon en yaygın olarak şüpheli menenjit vakalarında BOS örneği alarak tanı
koymak için yapılır. Menenjit yaşamı tehdit eden ama yüksek oranda tedavi edilebilir
olduğundan hastalığı dışlamak için en güvenilir yol LP'dir. Küçük bebekler erişkinlerden daha
fazla menenjit olma riskine sahip olduklarından ve meningeal irritasyon bulguları ( meningismus
gibi) görünmemesi nedeniyle kaynağı bulunamayan ateş durumlarında rutin tetkiklerin bir
parçası olarak yapılır. Herhangi bir yaş grubunda, subaraknoid kanama, hidrosefali, benign
intrakraniyal hipertansiyon ve diğer birçok tanı LP ile desteklenir ya da bu test ile dışlanır.
Lomber ponksiyon, beyin omurilik sıvısı içine ("intratekal") ilaç enjekte etmek amacıyla
özellikle spinal anestezi veya kemoterapi'de kullanılabilir. Bununla birlikte, karsinomatoz menenjit
veya medulloblastom varlığında habis hücrelerin BOS içinde varlığını tespit etmek için
kullanılabilir.
Lomber ponksiyon aşağıdaki durumlarda yapılmamalıdır ;

Kafa içi basının artmış olduğu durumlar

Papil ödemi

LP bölgesinde ağır deri yarası “dekübitis”

LP yaygın iltihaplı doku

Omurganın LP ‘ye imkan vermeyecek yapısal bozuklukları (lordoz,skolyoz gibi)

LP bölgesinde osteomiyelit

Uzamış kanama zamanı

Trombosit sayısı düşüklüğü

Pıhtılaşma bozuklukları
Uygulama Sırasında Karşılaşılan Sorunlar;
 Ufak kan damarlarının yaralanması. Bu yaralanmalar genellikle müdaheleyi gerektirmez
ve kanama kendiliğinden durur. Büyük kanamaya neden olabilecek durumlar ise büyük
kanamalara yatkınlığı olan hastalarda görülebilir. Bu kişilerde genellikle LP
yapılamayacak hastalar grubuna girer ve zaten baştan LP yapılmaz.

Lomber ponksiyon sırasında iğne sinir köklerine değebilir ve bunun sonucunda iğneyi
çekince kendiliğinden geçen kısa süreli bacak ağrısı oluşabilir

Başağrısı, bazen mide bulantısı veya sırt ağrısı görülebilir. Bu şikayetler genellikle LP’den
bir iki gün sonra ortaya çıkmakta olup birkaç gün sonra kendiliğinden geçer.

Kulakta çınlama hissi, kulakta dolgunluk hissi olabilir, bunlar gelip geçici bulgulardır.

İğnenin bel bölgesinden sokulduğu deri alanında enfeksiyon. Bu enfeksiyonlar
antibiyotikli
kremler ile kolaylıkla kontrol altına alınabilmektedir.
56

Gelip geçici çift görme gibi bulgular

Omurganın içinide kaplayan beyin zarı altında kan veya sıvı toplanması. Bu toplanan
sıvılarda kendiliğinden vücutça emilip kaybolmaktadır.

BOS alınan omurga bölgesinin iltihabı veya orada kanama. Bu tarz şikayetler günümüzde
sterilizasyona dikkat edilerek önlenebilmektedir.

İstisnai durumlarda solunum ve dolaşım sistemi etkilenebilir. Ancak bu vakalar kafa içi
basıncın artmış olduğu ve lomber ponksiyonun zaten yapılmadığı hasta grubu olup
lomber ponksiyon öncesi her hastada yapılan göz dibi muayenesi veya bazı hastalarda
yapılan tomografi ile kafa içi basınç artışı önceden tesbit edilebilmektedir.
21-ASPİRASYON
ASPİRASYON: Hastaların solunum sistemi sekresyonlarının negatif basınçla çalışan bir vakum
cihazı ile dışarı alınması işlemidir.
Hava yolunun açık ve temiz tutularak hastanın daha etkin ve rahat solunum yapabilmesi için
uygulanan aspirasyon işlemi hemşirenin sorumluğundadır.
Aspirasyon uygun yöntemle yapılmadığında;
Hipoksemi
Bradikardi-Taşikardi
Hipotansiyon-
Hipertansiyon
Kardiak
Aritmi
Kardiak
Arrest
Atelektazi
Bronkospazm
KİBAS
Nazokomiyal
Enfeksiyon
Trakeabronşial Hasar
Aspirasyon Gereksiniminin Saptanması
* AC sesleri dinlenir,
* Nabız sayısı kontrol edilir,
* Huzursuz olup olmadığı gözlenir,
* Endotrakeal tüp içindeki sekresyon gözlenir,
* Ventilatörün yüksek basınç ayarı değerlendirilir,
* Siyanoz bulgusu,
* O2 saturasyonu değerlendirilir.
57
ASPİRASYON ÇEŞİTLERİ
-Açık Sistem Aspirasyon
-Kapalı Sistem Aspirasyon
Açık Sistem Aspirasyon
Geleneksel yöntemdir.
Nazotrakeal-Orafarengial olarak,
Trakeostomi ve Endotrakeal tüp takılı hastalarda kullanılan yöntemdir.
İşlem 5-10 saniye sürmelidir.
İki aspirasyon arasında en az 20-30 saniye beklenmelidir.
İşlem arka arkaya 3 kezden fazla uygulanmaz.
İşlem sonrası hastanın tekrar maximum oksijenizasyonu sağlanır.
Kapalı Sistem Aspirasyon
Sistem yoğun bakım hastalarının ventilatörden ayrılmadan aspire edilmesine olanak tanır.
Dolayısıyla aspirasyona bağlı hipoksemi, hipotansiyon ve kardiak aritmi gibi ciddi
komplikasyonların gelişmesi ve çevresel kontaminasyon önlenir.Kapalı sistem katater ve
aspirasyon hastada 24 saat kullanılır.
Aspirasyonun etkinliği değerlendirilir;
* AC sesleri hırıltılı olmamalıdır,
* O2 saturasyonu 98 ve üzeridir,
* Ventilatörde sekresyon varlığını gösteren alarm olmamalıdır.
22- KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYONU PROSEDÜRÜ
1.AMAÇ
Hastanın ihtiyacı olan kan ve kan ürünün transfüzyonun da uyulması gerekli kurallara uyarak
doğru ve güvenli transfüzyonu sağlamak gelişmesi olası komplikasyonları önlemektir.
2.KAPSAM
Bu talimat kan ve kan ürünü transfüzyonu sırasında uyulması gerekli kuralları belirleyerek olası
komplikasyonların engellenmesi faaliyetini kapsar.
3.KISALTMALAR
4.TANIMLAR:
Tam Kan: Antikoagülanlı koruyucu sıvı içeren onaylanmış bir torbaya toplanmış ayrıştırılmamış
kan.
Trombosit Süspansiyonu: Tam kandan satrifügasyon yolu ile elde edilirler.
Eritrosit Süspansiyonu: Donasyondan sonra alınan tam kanın plazmasının santrifüjle azaltılması
ile elde edilir. Yaklaşık 200-250 ml olup hematokrit düzeyi %70 dolayındadır.
Taze Donmuş Plazma: Bir ünite kandan santrifüj ile ayrılan plazmanın ilk 6 saat içinde , -18 C
derecede veya daha fazla soğukta dondurulması ile elde edilir.
5.SORUMLULAR: Kan merkezi çalışanları, transfüzyon yapmakla yükümlü hemşire ve kan
ürününün istemini yapan hekim.
6.FAALİYET AKIŞI:
6.1. Kan İsteminin Yapılması:
58
6.1.1.Doktor istemine göre kan ve kan ürünü talep formu (YÖN. FR.09) doğru ve tam olarak
doldurulur.
6.1.2.Uygunluk testleri için hastadan kan örneği alınır ve doğru hasta kimlik bilgilerini içerecek
şekilde etiketlenir.
6.1.3.Bilgisayar ağı üzerinde ürün kan merkezinden talep edilir.
6.1.4.Kan örneği ve kan ürünü talep formu (YÖN. FR.09) doktor imza ve kaşesi yapıldıktan sonra
kan merkezine gönderilir.
6.1.5.Kan nakline bağlı graft versus host hastalığını önlemek için tam kan, eritrosit
süspansiyonu, trombosit süspansiyonu ışınlanmalıdır. Işınlama için aşağıdaki işlemler yapılır.
 Bilgisayardan hastaya dışarı sevkli hasta muayenesi girilir.
 Doktor sayfası açılır.
 Hastanın doktoru seçilir.
 Hastaya yapılan işlemlerden kendi işlemleri seçilip daha önce girilen dışarı sevki seçip,
sonra detay tuşu tıklanır ve sevk edilecek hastane seçilir.
 Ekle butonundan kan merkezi seçilir, sonra ışınlanacak kan ürünü seçilir, kaydedilir ve
sayfadan çıkılır.
 Sosyal servis açılır ve hastanın dışarıya sevki tıklanır ve yenile butonuna basılır. Ekrandan
hastanın adı kontrol edilir ve sayfa yazdırılır.
 Yazdırılan sayfa doktara imzalattırılır ve kan merkezine gönderilir.
6.1.6.Kan merkezi çalışanı tarafından istem işleme alınır.
6.1.7.Kan ve kan ürünü hazırlandıktan sonra, kan merkezi sağlık çalışanı tarafından nakli
sağlanır.
6.2.Transfüzyonun Yapılması:
-Kan ve kan ürünü transfüzyona başlanacağı zaman kan merkezinden istenir.
- Transfüzyondan hemen önce iki sağlık çalışanı tarafından hastanın kimlik bilgileri
(protokolü, adı soyadı, doğum tarihi gün, ay, yıl) , yattığı servis, kan ve kan ürününün
türü, miktarı ve ürünün planlanan veriliş süresi doğrulanır.
- Eritrosit süspansiyonu ve tam kan maksimum3-4 saatte lökosit filtresi ile transfüzyon
yapılır.
- Trombosit süspansiyonu 15-30 dakikada (Trombosit için lökosit filtresi yok ise) düz set ile
transfüzyon yapılır.
- TDP (Taze Donmuş Plazma) 30-45 dakikada düz set ile transfüzyon yapılır.
6.2.1.Tam kan ve eritrosit süspansiyonu transfüzyonu yapılacaksa kan merkezi çalışanı
tarafından hasta başı cross-mach yapılır. Kan merkezi çalışanı ve servis hemşiresi tarafından
çapraz karşılaştırma test sonucu doğrulanır ve kan ve kan ürünleri transfüzyon formu (YÖN.
FR.10) imzalanır.
6.2.2.Transfüzyona başlamadan önce hasta /hasta yakını planlanan kan transfüzyonu hakkında
hekim tarafından bilgilendirilir. Onamı alınarak hasta dosyasında saklanır.
6.2.3.Kan torbası daima hasar açısından hastanın yattığı servise getirildiği anda veya
transfüzyondan önce incelenir. Herhangi bir sızma ya da renk değişikliği olup olmadığına bakılır.
6.2.4.Trasfüzyon yapılacak damar yolu önceden açılır.
6.2.5.Hiçbir kan ürününe serum fizyolojik dışında bir infüzyon solüsyonu ya da tıbbi ilaç
eklenmez. Verilecek ilaçlar ayrı bir damar yolundan uygulanır.
6.2.6.Transfüzyonun ilk 5-10 dakikası muhtemel transfüzyon reaksiyonlarını gözleyebilmek için
59
yavaş yapılır. (Dakikada 10- 15 damla gibi) HASTA, TRANSFÜZYONUN İLK 15 DAKİKASI SAĞLIK
ÇALIŞANI TARAFINDAN GÖZLEMLENİR. TRANSFÜZYON BOYUNCA HER 30 DAKİKADA BİR
HASTANIN VİTAL BULGULARI İZLENİR. KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TRANSFÜZYON FORMUNA
KAYIT EDİLİR.
6.2.7.Transfüzyon takip formu doldurulur. Transfüze edilen kan ürününün çeşidi ve hacmi kan
ürününün torbasının donasyon numarası, kan grubu, transfüzton başlama zamanı, tansfüzyon
istemi yapan doktor ve transfüzyonu yapan kişinin imzası forma kaydedilir.
6.2.8.Her türlü gelişen reaksiyonda trasfüzyon durdurulur. Derhal doktora haber verilir.
Reaksiyon sonucu gelişen herhangi bir olayda olay bildirim formu doldurularak kalite birimine
gönderilir.
6.2.9.Olası reaksiyonlar için antihistaminik ampul, hidrokortizon ampul, adrenalin ampul,
atropin ampul, Calcium ampul ve oksijen tüpü hazır bulundurulur.
6.2.10.Transfüzyon tamamlanınca kan torbası atılmaz, transfüzyon takip formu ile birlikte kan
merkezine gönderilir.
23-KLİNİKLER VE ÇALIŞMA STANDARTLARI
23.1-ACİL POLİKLİNİK
Acil İşleyiş Prosedürüne göre çalışılmaktadır.
Acil Poliklinik; Vezne ,Triaj ,Yeşil Alan ,Sarı Alan ,Kırmızı Alan ,Enjeksiyon Odası ,Cerrahi
Müdahale Odası ,Gözlem Odaları ,Acil Labaratuvarı ,Acil Röntgen bölümlerinden oluşmaktadır.
UYGULAMA:
SAĞLIK PERSONELİ:
Acil serviste; Acil Servis Sorumlu HekimHekimler (,Acil Servis Sorumlu Hemşiresi ,Acil
Hemşirelerindenoluşmaktadır.
Acil serviste; kesintisiz 24 saatlik zaman diliminde her gün doktor sağlık personeli, temizlik
görevlisi, hasta kayıt elemanı, ihazır bulunmaktadır. Nöbet listeleri aylık hazırlanmaktadır.
Hekim, hemşire,temizlik personeli birimlerin tümü hastane idaresi tarafından belirlenen
kıyafetleri giymekle ve tüm çalışanlar personel tanıtım kartlarını takmakla sorumludur.
Serviste verilen tüm hizmetlerin takip edilmesi birim sorumlu hemşiresi tarafından
yürütülmekte olup bütün kontroller birim sorumlusu tarafından yapılır.
Nöbetçiler; nöbetlerinde geçen önemli olayları saat belirterek tıbbi, idari ve teknik işlerle ilgili
olay ve önerileri nöbet defterine kaydederler. Nöbet defterleri her gün sorumlu hemşire
tarafından takip edilerek, önemli hususlar başhemşireliğe bildirilir.
Acil servise adli olay ile gaz ve gıda zehirlenmesi, oyuncak kazaları, bildirimi zorunlu hastalıklar
ile gelen vakalara ilgili formlar doldurularak istatistik servisine gönderilir.
Temizlik personeli hastane idaresi tarafından belirlenen çalışma kıyafetleri ve mesai saatlerine
göre çalışırlar, tanıtım kartı takmakla yükümlüdürler. Tüm acil servis alanının temizliğinden
sorumludurlar. Temizliği yapan personel ilgili odanın formunu doldurur.
Hasta yönlendirme hizmetleri; hastane idaresi tarafından belirlenen çalışma kıyafetleri ve
mesai saatlerine göre çalışırlar, tanıtım kartı takmakla yükümlüdürler. Acil servis hastalarını
karşılanması ile ilgili birime yönlendirilmesi, yatışların yattığı servise intikali ile sorumludur.
BİRİMİN KONTROLÜ:
Her gün sabah nöbetten çıkan ve nöbete gelen sağlık personeli muayene odaları, enjeksiyon ve
60
müdahale odaları sarı alan kırmızı alan bölümlerini kontrol ederek, varsa eksikler ve
yapılacakları tespit ederek tamamlar.
Bu kontroller aşağıdaki konuları içerir.
-Tıbbi Cihazların Kontrolü: Tüm cihaz ve malzemeler, tüm tıbbi cihazlar, oksijen tüpleri,
aspiratör cihaz ve sistemleri kontrol edilir. Arızalı olan varsa otomasyondan bakım onarım
istemi girilerek arızanın giderilmesi sağlanır. Kalibrasyonlu cihazlar kontrol edilerek süresi dolan
cihazlar kalibrasyon sorumlusuna bildirilir. Oksijen tüplerinin kontrolü her gün düzenli yapılarak
kayıt altına alınır.
Uygunsuzluk durumlarında DÖF Formu (düzenleyici önleyici faliyet formu doldurularak kaliteye
teslim edilir.
-Malzeme Kontrolü: Servisin ilaç ve sarf malzeme ihtiyaçları haftalık olarak bilgisayar üzerinden
birim sorumlusu tarafından, olmadığı durumlarda ise nöbetçi sağlık personeli tarafından
otomasyon üzerinden talebi yapılır. Minimum stok düzeyinin altına düşen ilaç ve sarf
malzemeler eczaneden temin edilir. Miat takipleri otomasyon ve kayıt formlarından yapılır.
Miadı dolmaya 2-6 ay kalan ilaçlar tespit edilerek eczaneye bildirimi yapılır. Tüm malzemelerde
çift ve daha fazla miadlı malzeme varsa yakın miadlı malzemeye kırmızı etiket yapıştırılarak
rafta ön tarafa yerleştirilir.
Yüksek riskli ilaçların tanımlanması ve korunması, narkotik ilaçların kilit altında olması ve nöbet
değişimlerinde devir teslim kayıtlarının tutulması, ışıktan korunması gereken ilaçların ışık
almayan ortamda muhafazası, acil ilaç arabalarının listelere göre kontrolleri yapılır.
-Acil ve Müşahade Odalarının Kontrolü: Müşahade odalarındaki yataklar sık aralıklarla kontrol
edilir,her gün düzenli değiştirilmesi sağlanır.Hasta bulunan yataklardan kirli olan varsa hemen
değiştirilmesi için temizlik personeli uyarılır.Yatak çarşafları her hasta çıkışından sonra
değiştirilir.Mahremiyet için hazırlanan perde/paravanlar kontrol edilerek hazır bulundurulur.
Hastanemiz acil servisinde Triaj uygulanmaktadır.
TRİAJ UYGULAMASI:
Acil servise başvuran çok sayıdaki hasta içerisinde öncelikle müdahalesi gerekenlerin tespiti
amacıyla yapılan hızlı seçme ve kodlama işlemidir.Triaj görevlisi tarafından ilk degerlendirilmesi
ve kodlaması yapılan hastaya acil servis gözlem kartı doldurularak ilgili bölümlere(yeşil alansarı alan- kırmızı alan)yönlendirilip müdahale ve muayene sürecini başlatır.Kırmızı ve siyah
kodlu hastalar triaj görevlisi tarafından hemen kırmızı alana alınır.Hasta triaj alanında aşagıdaki
tabloya göre degerlendirilir.
KIRMIZI(Çok Acil)
 Kardiyopulmoner arrest,
 Solunum sıkıntısı,
 Anafilâksi,
 Koma,
 Havayolu obstrüksiyonları,
 Kontrol edilemeyen kanama,
 Şok,
 Multipl travma,
 Zehirlenme,
 Ciddi ağrılı durumlar,
61
 Normal olmayan doğum,
 Febril infant,
 Vücut yüzeyinin %40’ından fazlasının etkilendiği yanıklar
SARI(Acil):
Acil bakıma gereksinimi olan ancak hayati tehlikesi bulunmayan hastalar(birinci derecede
öncelikli hastalar nakledilene kadar*2-3 saat]bekleyebilecek hastalar)
 Karın ağrısı,
 Çoklu veya açık kırıklar,
 Kalça veya uzun kemik kırıkları,
 Renal taşlar,
 Orta derece yanıklar(%15-40),
 Kesiler,
 Ciddi baş ağrısı (afebril),
 Yutma zorluğu ile beraber olan boğaz ağrısı
YEŞİL(Acil Olmayan):
Yürüyebilen hastalar, kritik şekilde yaralanmamışlar. Kendi bakımlarını kendileri yapabilecek
durumda olanlar
 Döküntü,
 Kronik baş ağrısı,
 Burkulmalar,
 Soğuk algınlığı belirtileri,
 Vaginal akıntı,
 Yara bakımı,
 Sütür alımı,
 Kronik eklem ağrısı,
 Anaflaksi oluşturmayan böcek ısırıkları,
 Minör kulak ağrısı,
 Minör izole ekstremite yaralanması
 Basit kapalı kırıklar,
 Psikolojik olarak etkilenmiş ama ciddi yaralanması olmayanlar
SİYAH(Ölmüş ya da ölmek üzere):
Ümitsiz olarak bilinen hastalar ex olmuş veya çok ciddi kotostrofik yaralanmalar olup yaşam
beklentisi olmayan hastalar.
Hasta Kabul ve Kayıt İşlemleri:
Acil servise başvuran veya ambulansla ve sevkle getirilen tüm acil hastaları sağlık güvencesi
ve ödeme gücü olup olmadığına bakılmaksızın kabul edilir. Acil servise müracaat eden hastalar
acil servis hasta karşılama ve yönlendirme personeli tarafından karşılanarak acil servise alınarak
tıbbi müdahalesi başlatılır,kayıt işlemleri hasta yakınları yada ilgili personel tarafından vezneden
yaptırılır.Acil müdahale gerektiren hasta kayıtları varsa yakını yoksa acil ilgili personeli
tarafından yaptırılır.
62
Sosyal güvencesi olmayan hastaların kayıtları sosyal güvencesi olmayan hastaların
tedavisine yönelik genelge doğrultusunda yapılır.
Adli olarak gelen kişinin kaydı resmi yazıyla hastaneye gelen adli vakaların kayıt işlemleri
yanındaki polis yada jandarma tarafından yapılır. Ambulans veya kendi imkânlarıyla ulaşan
hastaların adli raporu hekim tarafından geçici hekim raporu olarak doldurulup hastane polisine
teslim edilir.
Hasta yurtdışı yabancı şubede çalışan sigortalı ise SGK il müdürlüğünden verilen sosyal güvenlik
sözleşmesine göre sağlık yardım belgesinin fotokopisi alınır ve günün sonunda faturalama
servisine teslim edilir.
Ücretli muayene talebinde bulunanlardan ücret alınır. Eger tespit edilen uygunsuzluk varsa
hasta sahibine anlaşılabilir bir dille saygı kuralları çerçevesinde eksikleri ve uygunsuzlukları
anlatılarak tamamlanması istenir.
Trafik kazası sonucu başvuran hastaların kurum kayıtları sosyal güvencesi olup olmamasına
bakılmaksızın trafik kazası olarak kaydı yapılır. Polis tarafından tutulan kaza raporları
fotokopileri hasta yakınından istenir. Alınan raporlar gün sonunda raporlandırma servisine
gönderilir.
Enjeksiyon İşlemleri:
Gözlem kartına order edilen tüm enjeksiyonlar, reçete ile başvuran enjeksiyon hastaları ve EKG
işlemleri bu alan da uygulanır.Tüm enjeksiyon hastaları otomasyon üzerinden kayıt edilir.Reçete
ile gelen hastalar vezneye yönlendirilip enjeksiyon kayıtları yapılır.
Hasta Müşahade Süreci :
Acil servis hekimi veya uzman hekim tarafından muayene edilip, tedavisi düzenlenen hasta ilgili
hekim sorumluluğunda hasta yakının rızası ve imzası alınarak sağlık personeli tarafından saat
verilip,ilgili bölüm doldurularak tedavisi uygulanır.Acil serviste yapılan tüm tedavi,müdahaleler
ve bunların sonuçları hakkında hasta ve hasta yakınına ilgili hekim tarafından bilgi verilir.Kısa
süreli (maksimum 6 saat)takip gerektiren hastalar müşahade odasına alınarak gözlem hemşiresi
tarafından tedavisi kontrol ve devam ettirilir.
Hastanın müşahade de kalış süresi oranı hesaplamak ve kontrol etmek için müşahadeye
yatan hastanın yatış ve çıkış saatleri otomasyona kayıt edilir.
Görüntüleme ve Laboratuar Hizmetleri:
Tetkik ve röntgenler hastaya bilgisayar üzerinden İstenir. Hastadan laboratuar tetkiki istenmişse
hastanın kanı sağlık personeli tarafından ilgili tüplere alınara barkodlu şekilde laboratuara
gönderilir.
Konsültasyon Süreci:
Eger hastayı uzman hekimin görmesi gerekiyorsa acil hekimi uzman hekimlerden konsültasyon
isteyebilir.Konsültasyon istemi için otomasyona kayıt yapılır. Hasta uzman hekim tarafından
muayenesi yapıldıktan sonra, uzman hekimin konsültasyona geliş süresinin hesaplanıp kayıt
edilebilmesi için otomasyondan düşüşü yapılır.
5-8:Hasta Yatış İşlemleri:
Hastanın yatışına uzman hekim tarafından karar verildi ise yatış yapılacak olan bölümün boş
yatak durumuna göre yatış işlemi başlatılır. Uzman hekim hasta yakınının onamı alarak yatışı
yapılan bölümün dosyasını hazırlar.Otomasyon üzerinden yatışı onaylanan hasta servise hasta
karşilama personeli tarafından ,servislerinde sağlık personeli tarafından ) nakledilir.
63
Sevk İşlemleri:
Acil serviste muayene edilen hastaların sağlık sorunu hastanemiz bünyesinde
çözümlenemiyorsa ve sevki gerekiyorsa; otomasyon üzerinden ve protokol defterlerine
durumları kayıt edilir. Hasta ayaktan sevk ediliyorsa kendi imkanlarıyla, aksi takdirde
gönderileceği kurumla irtibata geçilerek entegre 112 ambulansı ile gönderilmektedir. Sevkine
karar verilen hastanın epikrizi doktor tarafından hazırlanır 112 komuta merkezine fax çekilir.
Sevk işlemi hastanın sevk edilen hastaneye teslim edilmesi ve nakil evrakının hazırlanması ile
tamamlanmış olur.
Nöbet Süreci:
Hastanemiz acil servise 24 saat kesintisiz hizmet vermek üzere düzenlenmiştir. Acil serviste
hastane idaresi tarafından belirlenen çalışma listelerine göre çalışmaktadır. Hasta ve ex lere ait
eşyalar hasta kabul memuru, acil hekimi ve sağlık personeli tarafından tutanakla nöbetçi
memura teslim edilir. Doktorlar ve hemşireler nöbetleri süresince olan önemli olayları nöbet
defterine yazar ve imzalamakla yükümlüdürler. Nöbet süresince kullanılan, kırılan ilaçlar ve
narkotik ilaçlar tutanakla teslim edilir.
Ex-Duhul İşlemleri:
Hastanemiz acil servisine ex-duhul olarak gelen vakalar acil servis protokol defterine
kaydedilir, gerekli evraklar düzenlenir ve yakınlarına teslim edilir. Adli vakalar ise savcılığa haber
verilerek
morgda bekletilir. Hastanın dosyasına ex notu doktor tarafından yazılır, tutulan ölüm
tutanakları, zimmet defteri kayıtları ile fatura birimine teslim edilir.
Ex yakını ex’ in nüfus cüzdanı ile müracaat eder ve düzenlenen tutanaklarla birlikte nüfus
müdürlüğüne gönderilir. Ex yakını gömme izin belgesi ile gelince deftere ölüm kaydı yapılarak,
ölü yakınının adı soyadı yazılır, imzası alınarak cenaze teslim edilir.
Morg İşlemleri:
Acil serviste ya da yataklı servislerde adli vaka durum tespiti yapılan hastalar ex olursa
yakınlarına teslim edilmeden morga alınıp savcılığa haber verilir. Defin ruhsatı savcılık
tarafından verilir.
Tedavi sırasında ex olan ya da ex duhul olarak gelenler sahipsiz ise bir süre morgda
bekletilir.Hastane müdürlüğü belediye başkanlığı ile temasa geçerek cenazenin hastaneden
alınması ve defnedilmesini sağlar.Kayıt defterine belediye görevlisinin adı soyadı ve imzası
alınır.Tıbbi endikasyon sonu ampüte edilen extremiteler uygun şekilde ambalajlanıp imza
karşılığı hasta sahibine teslim edilir.
Bulaşıcı hastalıklarla ölenlerin cesedi antiseptik bir sıvıya batırılmış çarşafa sarılarak uygun
tedbirler alınır ve teslimi sağlanır.
Morga alınan ve teslim edilecek tüm exler ceset torbasına konularak uygun koşullarda teslim
edilir.
Zehirlenmelerde Yapılacak İşlemler:
Tüm zehirlenmeler ilk gelen hastalar adli vakalardır. Öncelikle hastanın vital fonksiyonları
kontrol altına alınır. Zehirlenme tanısı kesin veya olası her hastadan ve yakınlarından ayrıntılı
olarak ne zaman, nerede ve ne miktarda toksik madde aldığı saptanır. Elde edilen bilgilerle 114
Zehir Danışma Merkezi ne danışılır.
64
Komada olan ve konvülsiyon geçiren hastalar, koroziv madde ve hidrocarbonlarla
zehirlenenler ve pıhtılaşma sorunu olan hastalar kusturulmaz. Zehirlenen hastaya 1gr/kg olacak
şekilde aktif kömür verilir. Lityum zehirlenmesi olanlara kömür verilmez.
Zehirlenme tedavileri Zehirlenmelerde Tedavi Rehberi Talimatına göre işlem yapılır.Yapılan
işlemler doktor tarafından gözlem formuna kaydedilir. Tüm zehirlenmelere zehirlenme formu
(form no:018/C) doldurularak otomasyondan Bursa Sağlık Müdürlüğüne
(bsm.com.
tr)zehirlenme birimine kaydı yapılır.
ACİL SERVİS HEMŞİRESİ
Görev, Yetki ve Sorumluluklarının yanı sıra;
1 Hastanın acil servise kabulünü sağlar.
2 Hastaların monitorizasyonunu (EKG, solunum,SpO2, vücut ısısı, arteryel kan basıncı) sağlar. Bu
parametreleri izler, değerlendirir, sonuçlarını kaydeder ve normalden sapmaları hekime bildirir.
3 Hastaların hızlı fiziksel değerlendirmesini yapar, verileri değerlendirir, sonuçlarını kaydeder,
normalden sapmaları hekime bildirir.
4 Aynı anda acil birimde bulunan olgular arasında öncelikleri belirler.
5 Yatışına karar verilen hastaları ve ameliyata alınacak hastaları kurum içi transfer prosedürüne
göre naklini gerçekleştirir.
6 Periferik IV katater takar ve katater pansumanlarını yapar, oksijen ve buhar tedavisini uygular,
trakeal aspirasyon yapar; gerekirse endotrakeal tüp, trakeostomi, kolostomi,
gastrostomi,bakımı verir, nazogastrik tüp takar, gastrik lavaj uygular; rektal tüp uygular, lavman
yapar; perine bakımı
verir,prezervatif sonda/üriner katater takar ve kateter bakımı verir; sıcak ve soğuk uygulama
yapar; göğüs tüplerini ve diğer drenaj sistemlerini kontrol eder, drenaj torbalarını değiştirir;
yaptığı işlemleri gözlemleri ile birlikte kaydeder.
7 İnfüzyon ve transfüzyon işlemlerini kurum politika ve talimatları doğrultusunda başlatır, izler
ve kaydeder.
8 Hastaların beslenme gereksinimlerini belirler (enteral ve parental beslenme),
gereksinimlerine göre hemşirelik bakımını planlar ve uygular, beslenmede kullanılan cihazların
sterilizasyonunun devamlılığını sağlar.
9 Hastaya uygun pozisyon verir, gereken sıklıkta pozisyonunu değiştirir ve mobilizasyonunu
sağlar.
10 Sıvı-elektrolit dengesine yönelik mevcut ve olası sorunları dikkate alarak uygun hemşirelik
bakımını planlar, uygular, değerlendirir. Aldığı çıkardığı sıvı takibi yapar ve kaydeder.
11 Hastaların solunuma ilişkin sorunlarını çözmeye yönelik girişimleri planlar, uygular,
değerlendirir.
12 Acil servis hastaları ve hasta yakınları ile terapötik iletişim kurar, onların psikososyal
problemlerine uygun hemşirelik bakımı verir.
13 Acil servis infeksiyonlarının gelişmesi ve yayılmasının önlenmesi için gerekli önlemleri alır ve
alınmasını sağlar (el yıkama, eldiven, izolasyon, maske, gömlek vb)
14 Yaşamı sona eren hastayı ilgili talimatlar doğrultusunda hazırlar morga transferini sağlar ve
yakınlarına destek olur.
Tıbbi tanı ve tedavi planının uygulanmasına katılım:
65
1 Hekim tarafından gerçekleştirilen invazif girişimlere katılır; hemşirelik işlevlerini yerine getirir.
2 Acil ilaçları, tıbbi malzeme ve cihazları kullanıma hazır bulundurur.
3 Acil durumlarda hekimle işbirliği sağlar. Arrest durumunda mavi kod çağrısı yapar. Kurumun
benimsemiş olduğu protokoller doğrultusunda temel/ileri yaşam desteği uygulamalarına
katılır.(oksijen verme, solunum desteği, kalp masajı, acil ilaçlar, tıbbi cihazların uygulanması
gibi) . Eğer o an ünitede hekim yok ve (geçerlilik süresi dolmamış) ileri yaşam desteği sertifikası
var ise temel ve ileri yaşam desteği uygulamalarını başlatır, kalp masajı, solunum desteği,
defibrilasyon ve acil senkronize kardiyoversiyon uygular. Vakaları rapor eder.
4 Hastanın laboratuvar tetkikleri için kan ve idrar örneklerini toplar, laboratuvara gönderir,
sonuçlarını takip eder, değerlendirir ve hastanın hekimine bilgi verir.
5 Hastaya uygulanacak radyolojik tetkikler için hastayı hazırlar, ilgili birime transferini organize
ede, gerekli durumlarda transfere eşlik eder.
.9- POLİKLİNİKLER
POLİKLİNİK HİZMETLERİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜNE GÖRE HİZMET VERMEKTEDİR.
Hastanemizde aşağıdaki poliklinikler mevcuttur.
Çocuk Hastalıkları Polikliniği
Dahiliye Poliklinigi
Kadın Dogum Polikliniği
Genel Cerrahi Polikliniği
KBB Polikliniği,
Göz Polikliniği
Diş Poliklinikleri,
Diş Poliklinikleri 2 adet olup hastalara hizmet vermektedir.
Cerrahi Polikliniklerinin yanında bulunan pansuman odasında post-op taburcu olan ve kontrole
gelen hastaların müdahale ve pansumanları yapılmaktadır.
Müdahale Odasında poliklinik hizmeti alan hastalara ; ilaç uygulama,PPD testi,aşı,enjeksiyon
gibi müdahale ve tedaviler uygulanmaktadır.
Bebek Dostu Hastane ve Çocuk Hastanesi olmamız sebebiyle tüm poliklinik katlarında Emzirme
Odaları bulunmaktadır. Bu odalarda annelere emzirme ve çocuğun bakımı için gerekli fiziki
şartlar sağlanmaktadır.
-1 katta bulunan Radyoloji -röntgen), ı, Biyokimya Laboratuarı, Kan Bankası gibi birimlerle
hastalarımızın hastalıklarıyla ilgili tanı koymada gerekli olan tüm tetkikler yapılmaktadır.
Tüm Poliklinik Hizmetleri ekip anlayışı içinde Uzman Doktorlarımız, Hemşirelerimiz,
Sekreterlerimizle birlikte en iyi şekilde verilmektedir.
ÇOCUK HASTALIKLARI KLİNİĞİ
Hastanemizin 3. katında olup B blokta bulunmaktadır.0-18 yaş arası bütün hastalar hekim
isteğine göre acilden ve poliklinikten kliniğe yatış yapabilir. Fizyolojik olarak stabil olan, yoğun
bakım hizmeti gerektirmeyen ancak tanı, tedavi, beslenme ve bakım hizmetleri gereken veya
daha üst düzey yoğun bakımda tedavi sonrası düzelen ancak takip tedavisinin devamı gereken
hastaların yatışı yapılmaktadır.
Kliniğe ;
1- Fototerapi
2- Yeterli enteral beslenmeye ulaşamamış bebeklerin izlemi,
66
3- Farmakolojik müdahale gerektirmeyen apne/bradikardi izlemi,
4- Isı stabilitesinin sağlanması,
5- Sepsis başlangıcının değerlendirilmesi,
6- Oksijen tedavisi veya parenteral beslenme desteği bulunmayan prematüre bebeklerin
büyüme ve gelişimlerinin izlemi,
7- Genel durumu stabil olan bebeklerde tanısal değerlendirme,
8- Düzey II-III'de izlenirken tedavi sonrası düzelen ancak takip, tedavi veya taburculuk öncesi
anne eğitimi açısından izlenmesi gereken hastalar kabul edilir.
Her hasta başında oksijen ve aspiratör sistemi mevcut olup, 2 adet bilibed bulunmaktadır.
Hasta odasında müdahale masası, tedavi arabası, ilaç dolabı, acil ilaç arabası, acil müdahale seti
bulunur.
Kliniğe kabul edilen hastaya ilk değerlendirme yapılarak; genel vücut bakımı, kilo tartımı damar
yolunun açıklaması, ordere göre tedavinin başlanması gibi hastanın stabilizasyonu sağlandıktan
sonra hasta yatış prosedürüne göre servise kabul edilir. Hastanın yatışı bilgisayar ekranından
alındıktan sonra hasta bilekliği kontrol edilir. Ve hasta ön değerlendirme formu doldurularak
hastanın yatış işlemleri başlatılmış olur. Sarılıktan yatan hastalara fototerapi uygulaması
talimata göre yapılır. Zorunlu haller dışında telefonla order alınmaz. Acil ve zorunlu durumlarda
ise en geç 24 saat içinde order veren hekime imzalatmak kaydıyla sözel veya telefonla order
Sözel Order Talimatına uygun olarak alınır ve Sözel Order formu düzenlenir. Hekim orderine
göre tedavi ve takip yapılır. Doktor tarafından hasta dosyalarına yazılan ilaçlar, hastane
eczanesinden hasta adına bilgisayardan istek yapılıp, servis hemşiresi tarafından kontrol edilip
teslim alınır. Laboratuar istemlerinde, ilgili hekim isteği Laboratuar istem formuna yazar ve
servis hemşiresine verir. Hemşire otomasyon sisteminden giriş yaparak istenen tetkikin
barkodunu alır, hastadan numune alınıp barkodu yapıştırılıp uygun koşullarda laboratuara
gönderimini sağlar. Yeni doğan servisinde nöbet teslimleri önce deskte, daha sonra birebir
hasta başında yapılır. Nöbet defteri her nöbet devrinde ayrıntılı olarak yazılır. Servisler arası
hasta nakillerinde hasta transfer formu kullanılır. Hasta nakli yapacak hemşire tarafından
doldurulup teslim ettiği servis hemşiresine imza karşılığı, hastayı anlattıktan sonra teslim edilir.
Klinik ve ameliyathane arasında yapılan transferde hasta teslimleri hemşireden hemşireye tüm
bulguların kaydedilerek ve imzalanarak yapılır. Serviste yatan hastaların
taburcu işlemleri servis hemşiresi tarafından yapılır. Taburcu olan hastaların kalan ve
kullanılmayan ilaçları eczaneye iade edilir. Miad tarihlerine göre mayi Geri İade Formu
doldurularak eczaneye teslim edilir.
Klinikte; Servis sorumlu hemşiresi çalışmaktadır.
Klinikte 13 tek kişilik, 1 suit oda, 1 engelli odası mevcut olup, kliniğin toplam yatak kapasitesi 15
tir. Tüm odalarda hasta refakatçileri için yatak olabilen koltuk, televizyon, buzdolabı, wc, hasta
başı merkezleri 02 ve aspirasyon panelleri bulunmaktadır.
Klinikte 315 nolu oda engelli hastalar için hazırlanmıştır. Ayrıca klinikte çamaşır odası, personel
mutfağı, su ısıtıcısı ve ocağın bulunduğu hasta mutfağı, doktor, hemşire odası, müdahale odası,
personel ve hasta yakınlarının kullanabilecekleri mutfak ve gündüz odası bulunmaktadır.
Kliniğe yatışı yapılan hasta servis hemşiresi tarafından hemşire deskinde karşılanır ve hasta
yatış prosedürüne göre servise kabul edilir. Hastanın yatışı bilgisayar ekranından alındıktan
sonra hasta bilekliği kontrol edilir ve hasta ön değerlendirme formu doldurulur. Hemşirelik
Hizmetleri Ön Değerlendirme Formunda Düşme Riski Yüksek Olarak değerlendirilen hastaların
67
oda kapılarına yeşil yapraklı yonca figürü konularak uyarı sağlanır ayrıca anne bilgilendirilip,
düşmeleri önleme konusunda anneye eğitim verilir. Bakım planında düşme riski değerlendirilir
olası bir düşme yaşanmaması için Hastaların Düşme Riski Standart Bakım Prosedürü
uygulanarak takip edilir.
Yapılan tüm işlemler hasta dosyasına ve hastane otomasyon sistemi üzerinde açılan hasta
dosyasına işlenir. Hekim orderine göre tedavi ve takip yapılır. Doktor tarafından hasta
dosyalarına yazılan ilaçlar, hastane eczanesinden hasta adına bilgisayardan istek yapılıp, servis
hemşiresi tarafından kontrol edilip teslim alınır. Laboratuar istemlerinde, ilgili hekim isteği
Laboratuar İstem Formuna yazar ve servis hemşiresine verir. Hemşire otomasyon sisteminden
giriş yaparak istenen tetkikin barkodunu alır, hastadan numune alınıp barkodu yapıştırılıp
uygun koşullarda laboratuara gönderimini sağlar. Servisler arası hasta nakillerinde hasta
transfer formu kullanılır. Hasta nakli yapacak hemşire tarafından doldurup teslim ettiği servis
hemşiresine imza karşılığı hastayı anlattıktan sonra teslim edilir. Serviste yatan hastaların
taburcu işlemleri servis hemşiresi tarafından yapılır.
Hasta eğitim prosedürüne göre serviste yatan hastalara eğitimler servis hemşiresi, birim eğitim
sorumlusu ve gerektiğinde Eğitim Hemşireleri tarafından verilir. Hemşirelik Bakım Planları her
nöbet değişiminde hastanın hemşiresi tarafından otomasyon üzerinden hasta hasta dosyasına
kayıt edilir. Hekim tarafından klinikten başka bir kliniğe transferi uygun görülen hastalar Hasta
Transfer Prosedürü ve Hasta Transfer Formu kullanılarak transferi gerçekleştirilir.
Acil ve zorunlu durumlarda en geç 24 saat içinde order veren hekime imzalatmak kaydıyla sözel
veya telefonla order alınır ve Sözel Order Formu düzenlenir. Taburcu olan hastaların kalan ve
kullanılmayan ilaçları eczaneye iade edilir. Miad tarihlerine göre İlaç ve Mayi Geri İade Formu
doldurularak eczaneye teslim edilir.
Taburcu olurken hastaya doktor tarafından yazılmış epikriz raporu, yapılan tüm tahlilleri,
reçetesi ve taburcu kağıdı verilir. Hasta dosyaları eksiksiz olarak tamamlandıktan sonra servis
hemşiresi tarafından TİG kayıtları için istatistik birimine teslim edilir. Serviste yatan hastaların
herhangi bir nedenle ileri tetkik tedavi başka bir kuruma sevk edilmesine ilgili hekim karar verir,
hastaya ait epikriz doldurulur. Hastanın sevk edileceği hastane ve teslim alacak hekim ile sevk
eden hekim irtibat kurar. Hastanın sevk formu doldurularak gönderileceği araç ayarlanır.( hangi
araçla gideceğine (112 veya hasta nakil ambulansı) hekim karar verir) hasta bir sağlık personeli
ile nakledilir.
Servis sorumlu hemşiresi ve servis hemşireleri çalışmaktadır. Hizmet içi eğitimlere katılım
zorunludur. Hasta eğitim prosedürüne göre serviste yatan hastalara eğitimler servis hemşiresi,
birim
eğitim sorumlusu ve gerektiğinde Eğitim Hemşiresi tarafından verilir. Hemşirelik Bakım Planları
her nöbet değişiminde hastanın hemşiresi tarafından otomasyon üzerinden hasta dosyasına
kayıt edilir. Hekim tarafından klinikten başka bir kliniğe transferi uygun görülen hastalar Hasta
Transfer Prosedürü ve Hasta Transfer Formu kullanılarak transferi gerçekleştirilir.
Zorunlu haller dışında telefonla order alınmaz. Acil ve zorunlu durumlarda ise en geç 24 saat
içinde order veren hekime imzalatmak kaydıyla sözel veya telefonla order Sözel Order
Talimatına uygun olarak alınır ve Sözel Order Formu düzenlenir.
Taburcu olan hastaların kalan ve kullanılmayan ilaçları eczaneye iade edilir. Miad tarihlerine
göre İlaç ve Mayi Geri İade Formu doldurularak eczaneye teslim edilir.
Taburcu olurken hastaya doktor tarafından yazılmış epikriz raporu, yapılan tüm tahlilleri,
68
reçetesi ve taburcu kağıdı verilir. Hasta dosyaları eksiksiz olarak tamamlandıktan sonra servis
hemşiresi tarafından istatistik birimine teslim edilir.
Her nöbet değişiminde buzdolabı ısısı kontrol edilip normal sınırlarda olup olmadığına
bakılarak, Buzdolabı Isı Takip Çizelgesi Formuna kaydedilir. Ayrıca oksijen tüpününde her şifte
dolu ve çalışıyor olup olmaması yönünden kontrol edilir. Seyyar oksijen tüplerinin kontrol
çizelgesine kayıt edilir. Klinikte bulunan Acil İlaç Arabası kullanma talimatına göre kullanılır. Acil
ilaç arabası forma göre aylık olarak kontrol edilir. Glukometre Cihazı Kullanma Talimatına göre
kullanılır.HİLİYE KLİNİĞİ
Hastanemizin 2. Katında B blokta bulunmaktadır. Klinik 13 tek yataklı, 3 günü birlik ve 1 engelli
odasından oluşup toplam yatak kapasitesi 17 dir. Tüm odalarda hasta refakatçıları için yatak
konumuna geçen koltuk, tv, buzdolabı,hemşire çağrı sistemi,hasta başı merkezi oksijen ve
aspirasyon panelleri bulunmaktadır. Klinikte Engelli hastalar için hazırlanmıştır. Klinikte çamaşır
odası, personel mutfağı , ısıtıcı ve ocağın bulunduğu hasta mutfağı, doktor odası,hemşire odası,
personel ve gelen hasta ziyaretçileri için ayrı bir wc bulunmaktadır. Klinikte ; Servis sorumlu
hemşiresi ve servis hemşireleri görev tanımlarına göre çalışılmaktadır.
Kliniğe yatışı yapılan hasta servis hemşiresi tarafından hemşire deskinde karşılanır ve
hasta yatış prosedürüne (yatan hasta prosedürü) göre servise kabul edilir. Hastanın yatışı
bilgisayar ekranından alındıktan sonra hasta bilekliği kontrol edilir ve hasta ön değerlendirme
formu (“Hemşirelik Hizmetleri Hasta Ön Değerlendirme Formu” ) doldurulur.hemşirelik
Hizmetleri Ön Değerlendirme Formunda Düşme Riski Yüksek Olarak değerlendirilen hastaların
oda kapılarına Yeşil Yapraklı Yonca figürü konularak uyarı sağlanır hasta kapısına asılır. Bakım
planında düşme riski değerlendirilir olası bir düşme yaşanmaması için “ Hastaların Düşme Riski
Standart Bakım Prosedürü uygulanarak takip edilir. Yapılan tüm işlemler hasta dosyasına ve
hastane otomasyon sistemi üzerinde açılan hasta dosyasına işlenir. Hekim orderine göre tedavi
ve takip yapılır. Doktor tarafından hasta dosyalarına yazılan ilaçlar,hastane eczanesinden hasta
adına bilgisayardan istek yapılıp ,servis hemşiresi tarafından kontrol edilip teslim alınır.
Laboratuar istemlerinde, ilgili hekim isteği Laboratuar İstem Formuna yazar ve servis
hemşiresine verir. Hemşire otomasyon sisteminden giriş yaparak istenen tetkikin barkodunu
alır, hastadan numune alınıp barkodu yapıştırılıp uygun koşullarda laboratuara gönderimini
sağlar. Servisler arası hasta nakillerinde hasta transfer formu kullanılır. Hasta nakli yapacak
hemşire tarafından doldurup teslim ettiği servis hemşiresine imza karşılığı, hastayı anlattıktan
sonra teslim edilir. Serviste yatan hastaların taburcu işlemleri tarafından yapılır.
Hasta eğitim prosedürüne göre serviste yatan hastalara eğitimler servis hemşiresi, birim
ve gerektiğinde Eğitim Hemşireleri tarafından verilir. Hekim tarafından klinikten başka bir
kliniğe transferi uygun görülen hastalar Hasta Transfer Formu alınır ve Sözel Order Formu
düzenlenir.
Taburcu olan hastaların kalan ve kullanılmayan ilaçları eczaneye iade edilir. Miad
tarihlerine göre (ilaç ve mayi Geri İade Formu)doldurularak eczaneye teslim edilir. Taburcu
olurken hastaya doktor tarafından yazılmış epikriz raporu, yapılan tüm tahlilleri,reçetesi ve
taburcu kağıdı verilir. Hasta dosyaları eksiksiz olarak tamamlandıktan sonra servis sekreteri
tarafından arşive teslim edilir.
Her nöbet değişiminde buzdolabı ısısı kontrol edilip normal sınırlarda olup olmadığına
bakılarak, Buzdolabı Isı Takip Çizelgesine kaydedilir. Ayrıca oksijen tüpünde her şifte dolu ve
çalışıyor olup olmaması yönünden kontrol edilir. Seyyar Oksijen Tüplerinin Kontrol Çizelgesine
kayıt edilir. Klinikte bulunan Acil İlaç Arabası Acil İlaç Arabası kullanma talimatına göre
69
kullanılır. Acil İlaç Arabası aylık olarak kontrol edilir. Glukometre Cihazı Kullanma Talimatı
kullanılır.
Serviste yatan hastaların herhangi bir nedenle ileri Tetkik tedavi (yoğun bakım ihtiyacı
vb.) başka bir kuruma sevk edilmesine ilgili hekim karar verir, hastaya ait ekipriz eksiksiz
doldurulur. Hastanın sevk edileceği hastane ve teslim alacak hekim ile sevk eden hekim irtibat
kurar. Hastanın Sevk Formu doldurularak gönderileceği araç ayarlanır. (hangi araçla gidileceğine
(112 veya hasta nakil ambulansı ) hekim karar verir ). Hasta bir sağlık personeli ile nakledilir.
GENEL CERRAHİ KLİNİĞİ
Hastanemizin 1. katında B blokta bulunmaktadır. Klinik 13 tek yataklı, 1 engelli odası, 3
günübirlik oda olmak üzere toplam yatak kapasitesi 17 dir. Tüm odalarda hasta refakatçıları için
yatak konumuna geçen koltuk , tv, buzdolabı,hemşire çağrı sistemi, hasta başı merkezi oksijen
ve aspirasyon panelleri bulunmaktadır. Klinikte 114 nolu oda engelli hastalar için hazırlanmıştır.
Klinikte çamaşır odası, personel mutfağı, ısıtıcı ve ocağın bulunduğu hasta mutfağı, doktor
odası, hemşire odası, müdahale odası, personel ve gelen hasta ziyaretçileri için ayrı bir wc ve
günübirlik odası bulunmaktadır.
Klinikte; Servis sorumlu hemşiresi ve kadın doğum cerrahi hemşiresinin görev tanımlarına göre
çalışılmaktadır. Kliniğe yatışı yapılan hasta servis hemşiresi tarafından hemşire deskinde
karşılanır ve hasta yatış prosedürüne (yatan hasta prosedürü) göre servise kabul edilir. Hastanın
yatışı bilgisayar ekranından alındıktan sonra hasta bilekliği kontrol edilir ve hasta ön
değerlendirme formu (Hemşirelik Hizmetleri Hasta Ön Değerlendirme Formu) doldurulur.
Hastaya planlanan ameliyata yönelik aydınlatılmış onam formları, anestezi onamı
bilgilendirilerek imza altına alınır. Hemşirelik Hizmetleri Ön Değerlendirme Formunda Düşme
Riski Yüksek Olarak değerlendirilen hastaların oda kapılarına Yeşil Yapraklı Yonca figürü
konularak uyarı sağlanır. Bakım planında düşme riski değerlendirilir olası bir düşme
yaşanmaması için Hastaların Düşme Riski Standart Bakım Prosedürü uygulanarak takip edilir.
Yapılan tüm işlemler hasta dosyasına ve hastane otomasyon sistemi üzerinde açılan hasta
dosyasına işlenir. Hekim orderine göre tedavi ve takip yapılır. Doktor tarafından hasta
dosyalarına yazılan ilaçlar, hastane eczanesinden hasta adına bilgisayardan istek yapılıp, servis
hemşiresi tarafından kontrol edilip teslim alınır. Laboratuar istemlerinde ilgili hekim isteği
Laboratuar İstem Formuna yazar ve servis hemşiresine verir. Hemşire otomasyon sisteminden
giriş yaparak istenen tetkikin barkodunu alır, hastadan numune alınıp barkodu yapıştırılıp
uygun koşullarda laboratuara gönderimini sağlar. Servisler arası hasta nakillerinde hasta
transfer formu kullanılır. Hasta nakli yapacak hemşire tarafından doldurulup teslim ettiği servis
hemşiresine imza karşılığı, hastayı anlattıktan sonra teslim edilir. Klinik ve ameliyathane
arasında yapılan transferde hasta teslimleri hemşireden hemşireye tüm bulguların kaydedilerek
ve imzalanarak yapılır.
Hasta eğitim prosedürüne göre serviste yatan hastalara eğitimler servis hemşiresi ve
gerektiğinde Eğitim Hemşireleri tarafından verilir.
Serviste 10 adet tek kişilik oda ve 6 adet çift kişilik oda bulunmaktadır. Tüm odalarda hasta
refakatçıları için yatak konumuna geçen koltuk, tv, buzdolabı, hemşire çağrı sistemi, hasta başı
merkezi oksijen ve aspirasyon panelleri bulunmaktadır. Klinikte nolu oda engelli hastalar için
hazırlanmıştır. Klinikte çamaşır odası, personel mutfağı, ısıtıcı ve ocağın bulunduğu hasta
mutfağı, doktor odası, hemşire odası, müşahade odası, personel ve gelen hasta ziyaretçileri için
ayrı bir wc bulunmaktadır.
Kliniğe yatışı yapılan hasta servis hemşiresi tarafından hemşire deskinde karşılanır ve hasta
70
yatış prosedürüne (yatan hasta prosedürü)göre servise kabul edilir. Hastanın yatışı bilgisayar
ekranından alındıktan sonra hasta bilekliği kontrol edilir ve hasta ön değerlendirme formu
(Hemşirelik Hizmetleri Hasta Ön Değerlendirme Formu ) doldurulur. Hemşirelik Hizmetleri Ön
Değerlendirme Formunda Düşme Riski Yüksek Olarak değerlendirilen hastaların oda kapılarına
Yeşil Yapraklı Yonca Figürü konularak uyarı sağlanır ayrıca anne bilgilendirilip, düşmeleri
önleme konusunda (Hasta Eğitim Prosedürüne göre anneye eğitim verilir. Bakım planında
düşme riski değerlendirilir olası bir düşme yaşanmaması için “Hastaların Düşme Riski Standart
Bakım Prosedürü uygulanarak takip edilir. Yapılan tüm işlemler hasta dosyasına ve hastane
otomasyon sistemi üzerinde açılan hasta dosyasına işlenir. Hekim orderine göre tedavi ve takip
yapılır. Doktor tarafından hasta dosyalarına yazılan ilaçlar, hastane eczanesinden hasta adına
bilgisayardan istek yapılıp, servis hemşiresi tarafından kontrol edilip teslim alınır. Laboratuar
istemlerinde ilgili hekim isteği Laboratuar İstem Formuna doldurur ve servis hemşiresine verir.
Hemşire otomasyon sisteminden giriş yaparak istenen tetkikin barkodunu alır, hastadan
numune alınıp barkodu yapıştırılıp uygun koşullarda laboratuara gönderimini sağlar. Hastadan
EEG çekilmesi istenecekse doktor tarafından EEG istem formu doldurulup EEG çekim odasına
teslim edilir. Servisler arası hasta nakillerinde hasta transfer formu kullanılır. Hasta nakli
yapacak hemşire tarafından doldurulup teslim ettiği servis hemşiresine imza karşılığı, hastayı
anlattıktan sonra teslim edilir. Serviste yatan hastaların taburcu işlemleri servis hemşiresi
tarafından yapılır.
Hasta eğitim prosedürüne göre serviste yatan hastalara eğitimler servis hemşiresi, birim eğitim
sorumlusu ve gerektiğinde eğitim hemşireleri tarafından verilir. Hemşirelik bakım planları her
nöbet değişiminde hastane hemşiresi tarafından otomasyon üzerinden hasta dosyasına kayıt
edilir. Hekim tarafından klinikten başka bir kliniğe transfere uygun görülen hastalar hasta
transfer prosedürü ve hasta transfer formu kullanılarak transferi gerçekleştirilir. Zorunlu haller
dışında telefonla order alınmaz. Acil ve zorunlu durumlarda ise en geç 24 saat içinde order
veren hekime imzalatmak kaydı ile sözel ve telefonla order sözle order talimatına uygun olarak
alınır ve sözel order formu düzenlenir.
Taburcu olan hastaların kalan ve kullanılmayan ilaçları eczaneye iade edilir. Miadı tarihlerine
göre ( ilaç ve mayi geri iade formu) doldurularak eczaneye teslim edilir. Taburcu olurken
hastaya doktor tarafından yazılmış epikriz raporu, yapılan tüm tahlilleri, reçetesi ve taburcu
kağıdı verilir. Hasta dosyaları eksiksiz olarak tamamlandıktan sonra servis hemşiresi tarafından
istatistik birimine teslim edilir. Serviste yatan hastaların herhangi bir nedenle ileri tetkik tedavi (
yoğun bakım ihtiyacı vb. ) başka bir kuruma sevk edilmesine ilgili hekim karar verir, hastaya ait
epikriz eksiksiz doldurulur. Hastanın sevk edileceği hastane ve teslim alacak hekim ile sevk eden
hekim irtibat kurar.
Herhangibir enfeksiyon durumunda enfeksiyon kontrol hemşiresi ile görüşülerek izolasyon
prosedürü kapsamında gerekli önlemler alınır. Enfekte olduğu düşünülen hastalar izolasyon
odalarına alınırlar. Hastanın odasına uygun izolasyon kartı takılır ve izolasyon hasta takip
çizelgesi doldurulur. Uzman hekim tarafından kan transfüzyonu uygun görülen hastalara doktor
tarafından aile bilgilendirilerek kan ve kan bileşenleri nakli için bilgilendirilmiş onay formu
doldurularak ailenin onamı alınır. Kan ve kan ürünleri talep formu doldurulur. Kan merkezinden
kan ürünü talebi yapılır. Kan transfüzyonu sırasında kan ve kan ürünü transfüzyon formu
doldurulur. Acil durumlarda mavi kod prosedürüne uygun hareket edilir. Mavi kod formu
doldurulur.
71
18.8-AMELİYATHANE VE STERİLİZASYON ÜNİTESİ
Hastanemizde üc adet genel ameliyat odası mevcuttur ve bir adet premedikasyon ve postop
odası mevcuttur. Ameliyathane işleyiş prosedürü ve anestezi işleyiş prosedürüne göre çalışılır.
Ameliyathane sorumlu hemşiresi görev tanımı Ameliyathane hemşiresi görev tanımı , Steril
(skrap ) hemşiresi görev tanımı , Sterilizasyon sorumlu hemşiresi görev tanımı , Anestezi
sorumlu teknisyeni görev tanımı , Anestezi teknisyeni görev tanımı , ameliyathene personeli
görev tanımı ( ‘ göre çalışılır.
Ameliyathane; Yeşil Alan ( steril olmayan alan ), Sarı alan (yarı steril alan ) ve Kırmızı alandan
( steril alan ) oluşmaktadır.
Ameliyathaneye giriş- çıkış ;
Ameliyathane bölümü serbest dolaşılan (yeşil alan) ve özel kıyafetle girilebilen iki bölümden
oluşur (Sarı ve kırmızı alan). Kat girişinden soyunma odaları girişine ve hasta giriş kapısına kadar
olan bölümler serbest bölge olup bu bölgelerde personel günlük hastane kıyafetleri ile
dolaşabilir.
Ameliyathane girişlerindeki personel soyunma odalarında günlük elbise ve ayakkabılar
çıkarılarak dolaplara yerleştirilir. Özel ameliyathane giysileri ve terlikleri giyilir ve sarı alana
geçilir.
Ameliyathanede maske, bone, ameliyathane terlikleri kullanılır. Hastaları servisten getiren
sedyeler, hasta giriş kapısından kızak değiştirilerek içeri (sarı alana) alınır. Tekerlekli alt bölüm
dışarıda kalır.
Ameliyathanede Çalışma ;
Ameliyathane sorumlu hemşiresi, ameliyathane hemşirelerinin, servislerde çalışma
durumlarına göre düzenleme yapar .
Genel olarak tüm vakalar mesai saatleri içinde, Ameliyathanenin günlük temizliği
ameliyatlar bitiminde ameliyathane temizlik talimatı temizlik personeli tarafından yapılır.
Ameliyat oda ısıları 23-25 0 C arası olmalıdır.
Ameliyathane hemşireleri anestezi uzmanı ,ve cerrahın direktifleri doğrultusunda telofanla
cerrahi servisi arayarak gelmesi gereken hastayı bildirir.
Cerrahi servis hemşiresi ameliyata girecek hastayı hazırlayarak personel yardımıyla hasta
taşıma sedyesine alınarak ameliyathane giriş kapısına getirilir.
Ameliyat hasta giriş kapısına gelen hasta ameliyat öncesi hazırlıkları tamamlanmış olarak
hemşiresi tarafından transfer formu ile teslim alınır ve premedikasyon odasına getirilir.
Premedikasyon odasında gerekli hazırlığı ve premedikasyonu yapılan hasta hazır hale
geldiğinde ameliyat ekibinin talebiyle ameliyathane sorumlu hemşiresi tarafından ameliyat
odasına aldırılır ve anestezi ekibine teslim edilir.
Ameliyat odasına alınan hastanın güvenlik kontrolü ve kimlik kontrolü ameliyat odasında
bulunan sirküle hemşire tarafından sesli bir şekilde yapılır.
Ameliyata girmeden önce eller cerrahi tekniğe uygun olarak)yıkanır. Box gömleği ve eldiven
uygun bir şekilde giyilip ameliyata girmeye hazır olunur.
Sirküle hemşire ameliyat malzemelerini, bohçayı ve konteynırı steriliteye uygun açar ve
scrup hemşireyi ameliyata hazırlar.Hasta sırasını takip edip uygun malzemeyi odada
bulundurur.(
Skrap hemşire açılan malzemeleri uygun bir şekilde mayo masasına dizer cerraha ve asiste
hemşiresine ameliyat esnasında uygun aletleri vererek yardım eder.
72
Cerrahi ekip kullanılacak tüm malzemelerin sterilliğini, aletlerin ,cihazların çalışmalarını,
aspiratör ve koter cihazının kontrollerini yapar.
Çalışan güvenliği açısından tüm ameliyathane çalışanları vakasına göre bariyerli eldiven
gözlük, boks gömleği, maske gibi koruyucu önlemleri almalıdır. Tüm bunlara rağmen kesici ve
delici kazaya maruz kalan çalışanlar kaza bildirim formu ile birlikte enfeksiyon komitesine
başvurmakla yükümlüdür.
Hasta ameliyat masasına alındıktan sonra hastanın doktoru, ameliyat hemşiresi ve anestezi
ekibinin müşterek katılımı ile hastanın kimlik, hastalık tanı, ameliyat çeşidi ve taraf
doğrulanması yapılır.
Anestezi ekibi işlemlerini tamamladıktan sonra hastayı cerrahi ekibe teslim eder.
Ameliyatı biten hasta anestezi uzmanının onayı ile anestezi teknisyeni eşliğinde uyandırma
odasına alınarak uyandırma hemşirelerine teslim edilir.
Uyandırma odasına alınan hasta uyandırma hemşireleri tarafında monitörize edilerek yaşam
bulguları kontrol edilir. Gerekli kayıtlar alındıktan sonra komplikasyonu ve problemi olmayan
hasta uyandırma hemşireleri tarafından cerrahi servisi hemşirelerine hasta transfer formu ile
birlikte teslim edilir.
Ameliyat sırasında alınan tüm numune ve biyopsi örnekleri patoloji plastik kaplarına
konularak hastanın adı-soyadı, tarih, doktorun adı-soyadı ve numunenin adı yazılarak
etiketlenir. Biyopsi örnekleri hasta ile birlikte imza karşılığı deftere kayıt yapılarak cerrahi servis
hemşirelerine teslim edilir.
Ameliyat sonrası hastaya ait bilgiler ameliyat kayıt defterine ve bilgisayar kayıtlarına
ameliyathane hemşiresi tarafından kaydedilir.
Cerrahi işlemlerde kullanılan sarf malzeme, ilaç ve cerrahi ekibin isimleri ameliyathane
hemşireleri tarafından dosyaya kayıt edilir. Ameliyathane hemşiresince bilgisayara kayıt edilir.
Anestezi ilaç ve sarf malzemeler anestezi teknisyenlerince dosyaya kayıt edilir, ameliyathane
sekreterliğince bilgisayara kayıt edilir.
Ameliyata giren doktor her ameliyat sonrası ameliyat raporu düzenler ve ameliyat defterine
kayıt eder.
Ameliyathanedeki bütün kayıtların bir nüshası ameliyathanede ve bilgisayar kayıtlarında
saklanır. Yılsonunda arşive teslim edilir.
Ameliyathanede yalnızca bir haftalık malzeme stoku dolaplar içinde uygun koşullarda (ısınem)muhafaza edilir. Her gün miadı ve miktar kontrolü yapılarak eksiklikler tespit edilir.
Malzeme istemi yapılır. Miadı geçmek üzere olan malzemelerin kullanımı mümkün değilse
başka birime sevki için işlemler başlatılır. Ameliyathane sorumlu hemşiresi ameliyathane
malzemelerinden birinci derecede sorumludur.
Ameliyathane ve anestezinin bir yıllık ihtiyaçları bilgisayar kayıtlarından depolarındaki stok
miktarı ve tahmini sarf durumuna göre tespit edilerek eksik malzemeler ameliyathane sorumlu
hemşiresi tarafından istem formlarına yazılır, birim sorumlu hekimi tarafından imzalanır ve ilgili
başhekim yardımcısı tarafından onaylanarak malzeme deposundan temin edilir. Bu depoda
olmayan malzemeler eczane çalışma prosedürünün ilgili maddesine göre sağlanır. Eksilen veya
yeni ihtiyaç duyulan demirbaş malzeme listesi başhekimlikçe onaylandıktan sonra temin için
şartnamesi ile birlikte satın alma ve malzeme servisine gönderilir.
73
STERİLİZASYON ÜNİTESİ
Ameliyathaneden ve diğer birimlerden gelen steril edilecek malzemelerin; ön temizliğinin
ve dekontaminasyonunun yapılarak steril edildiği birimdir.
Sterilizasyon birim işleyiş prosedürüne göre çalışılır. Sterilizasyon biriminin işleyişinden
ameliyathane sorumlu hekimi, ameliyathane sorumlu hemşiresi , sterilizasyon merkezi
sorumlu hemşiresi Ameliyathane personeli , enfeksiyon kontrol hemşiresi sorumludur.
Sterilizasyon biriminde iş akışı kirliden temiz olana doğrudur.Temizlik temiz alandan kirli
alana doğrudur. Diğer birimlerden gelen malzemeler sterilizasyon ünitesinde malzeme
teslim formu üzerinde imza karşılığı teslim alınır ve yine steril edilen malzemeler imza
karşılığı teslim edilir.
Sterilizasyon birimi üç alandan oluşmaktadır.
- Kirli alan:Ameliyathaneden gelen kirli malzemenin sınıflandırıldığı, yıkanıp temizlendiği ve
dekontamine edildiği alanlardır. Kirli alanda malzemeler paketleme ve bohça öncesi
hazırlanır.
- Temiz alan: Dekontaminasyon sonrası malzemenin kontrol, sayım ve bakımının yapıldığı,
paketlerin ve bohçaların hazırlandığı alandır.
- Steril Alan: Steril malzemenin ameliyathaneye kabul edildiği ( Günlük Depolandığı yer)
alandır. Ayrıca bu alanlar arasında destek alanlar mevcuttur.
Sayımlarda eksik olan malzemeler sterilizasyonda çalışanlar tarafından derhal ameliyat
ekibine bildirilir. Bu alanda hazırlanan malzemeler otoklav yükleme talimatına göre
sterilizasyona verilir. Bu bölümde steril edilmeden önce ameliyathanenin malzemeleri ve
sterilizasyon biriminin sarf malzemeleri bulunur. Pamuklu dokuma örtü, kumaş örtü, kağıt,
plastik rulo/poşet, metal konteyner ve plastik konteyner paketleme malzemelerinde buhar
otoklav ile sterilizasyon kullanılabilir. Tekstil malzemeler ve cerrahi malzemeler ayrı
alanlarda paketlenir. Isı ve neme duyarlı malzemeler, vazelin gibi yağlı maddeler, sıvılar,
elektrikli aletler buhar otoklav ile steril edilmez.
Sterilizasyonun kontrolü işlemin her aşamasında kontrol edilir;
1) Birinci aşama; göstergelerinin program işleyişinin kontrolüdür. Cihaz çıktıları ve sıcaklık, nem
ve basınç göstergeleri sterilizasyon programı süresince takip edilir. Otoklavdaki havanın
tamamen çıktığı ve havanın tekrar girmediği, doymuş buharın içeri düzgün bir şekilde girip
girmediği Bawie-Dick testi ile kontrol edilir. Bunun için Bawie-Dick testi ön ısıtma işleminden
sonra sterilizatör boşken en alt rafa hava tahliyesi veya vakum pompasına en yakın yere konur.
Test için Bawie-Dick programı seçilerek otoklav çalıştırılır. Program bitiminde renk değişimi
kontrol edilir. Bu işlem her gün sabah ilk kullanımdan önce yapılır. Renk değişimi homojen değil
ise vakum pompalama sistemi yetersizdir, otoklavda sızıntı vardır, aşırı ısıtılmış, su damlacıkları
içeren buhar vardır veya yoğunlaşmayan gazlar vardır. Bu durumda biyomedikal birimi ile
görüşülerek cihazın bakımı sağlanır.
2) İkinci aşamada ; sterilizasyona alınmış ve alınmamış malzemeleri bir birinden ayırt etmek
için indikatör kullanılır. Paketlemede kullanılan bantlardaki, medikal ambalajın kağıt kısmının
üzerindeki indikatör bölümündeki, otoklava giren paketlerin üzerine yapıştırılan etiketlerdeki
renk değişikliği kontrol edilir. Bu indikatörler sterilizasyonun uygun olup olmadığını değil,
malzemenin cihaza girip girmediğini kontrol için kullanılırlar.
3) Üçüncü aşamada ; steril edilecek malzemenin içine konan kimyasal indikatörlerdeki renk
değişikliği kontrol edilir. Bunun için her yüklemede 1 adet fazladan indikatör konur. Kimyasal
indikatörler sterilizasyon işleminin tam olarak uygulandığını gösterir, hiçbir zaman
74
mikrobiyolojik kontrolün yerini alamaz.
Eğer kimyasal indikatörde renk değişikliği yok ise paketleme materyali geçirgenlik için uygun
değildir ve bundan dolayı, buhar yetersiz penetre olmuştur, uygulanan ısı veya süresi
yetersizdir, yükleme uygunsuz yapılmıştır. Bu malzeme steril kabul edilmez ve tekrar steril
edilmelidir. Steril malzeme kullanıcısı malzemeyi açtığında önce kimyasal indikatörü kontrol
eder.
4)Dördüncü aşamada biyolojik indikatör yer alır. Biyoloji indikatörler; otoklav cihazın ilk
montajından sonra, tamir gerektiren bir arızadan sonra, normal durumlarda ise haftada bir kez
sterilizasyon sırasında yükle birlikte kullanılır. İşlem sonrası biyolojik indikatörler kendi
inkübatörlerine konarak 3 saat inkübe edilir. Biyolojik kontrol sonucu pozitif çıkarsa
biyomedikale haber verilir, cihazın kontrolü yapılır. Bakım sonrası biyolojik kontrol tekrarlanarak
üreme olmaması durumunda cihaz kullanıma sokulur. Biyolojik kontrolün pozitif çıkması
durumunda tüm malzemeler kirli kabul edilir, paketler açılır, en baştan işleme alınırlar. Biyolojik
kontrol pozitif olan bir malzeme hastalarda kullanılmış ise enfeksiyon kontrol ekibine haber
verilir ve bu hastalar enfeksiyon açısından takibe alınır.
Sterilizasyon başarısız ise o yüklemedeki tüm malzemeler nonsteril kabul edilir.
Tüm yapılan işlemler ve sonuçları sterilizasyon biriminde kayıt altında tutulur.
KADIN DOĞUM SERVİS İŞLEYİŞİ
UYGULAMA: Hastanın muayenesi, tedavinin düzenlenmesi, tedavinin sonuçlandırılması (yatış,
taburcu, sevk) işlemlerini kapsar.
1. Kadın doğum servis çalışmaları 7 gün 24 saat aralıksız devam eder.
2. Hastaya kadın doğum polikliniğinden ve mesai saati dışında Acil servisten yatış kararı verilir.
Kadın doğum polikliniğinden yatış kararı verilen hasta orderı düzenlenir, hasta servisedoğumhaneye gönderilir.
3.Hastanın yatışı kabul edilir ve dosyası çıkartılır.
4. Servis hemşiresi tarafından hasta odasına alınır. Oda ve yatak numarası dosya üzerine yazılır.
Hastanın beyaz kol bandı takılır.
5. Hastanın vital bulguları alınır. Tahlil ve tetkikleri Dr. İstemine göre alınır. Laboratuvara
gönderilir.
6. Hastanın tedavisi ordera göre tedavi defterine yazılır, tedavisi yapılır. Kullanılan ilaçlar ve
yapılan işlemler otomasyon üzerinden girişleri yapılır.
7. Allerjisi olanlara kırmızı kol bandı takılır.
8. Normal doğumu beklenen vakalar travay odasına alınır. Doktor orderına göre
doğum gerçeklesene kadarki takibi (ÇKS, NST, Dilatasyon) ve tedavisi yapılır.
75
9. Travay odasında takibi yapılan gebenin doğum süreci başladığında doğum
salonuna alınır. Doğum için gerekli hazırlık yapılır. Steril doğum seti açılır. Gebenin üzeri
steril örtü ile örtülerek mahremiyetinin korunması sağlanır. Hastaya gerekli açıklamalar
yapılarak psikolojik destek sağlanır. Doğum ekibi, gerekli ekipman steril olarak hazırlanır
10. Doğum eylemi gerçekleştirilir. Yeni doğan bakımı yapılır. Bebek tartılır libavit k 1 dizyem
yapılır. Erkek ise mavi, kız bebek ise pembe kol bandı takılır.
11. Doktor orderına göre loğusanın tedavisi yapılır. Fundus masajı ve kanama takibi
yapılır. Anne sütü ve emzirme konusunda eğitim yapılarak Hasta Eğitim Formu
doldurulur, hasta dosyasına eklenir. Emzirme broşürleri her doğum yapan anneye verilir.
12. Yeni doğan için çocuk doktorundan konsultasyon istenir. Konsültasyon sonrası problem
varsa Hasta Sevk Formu doldurularak başka kuruma sevk edilir. Hasta 112 ile gönderilecekse,
112 ile iletişime geçilir. Transfer Ambulans ile gönderilecekse, ambulans ekibiyle iletişime
geçilir. Hasta Güvenliği Prosedürü’ne uygun olarak hastanın transferi sağlanır. Bebekten
fenilketanüri alındıktan sonra bebek sevk edilir.
13.Doğumhanede 2 saat gözlem altında tutulan anne takip ve tedavilerinin devamı için kadın
doğum servis hemşiresine doğumhane ebesi tarafından teslim edilir.
14.Doğum servisine kabul edilen hastanın takip ve tedavileri başlanır. Anneye emzirme eğitimi
verilir. Bebek anneyi emdikten sonra bebekten fenilketonüri(topuk kanı) alınır.
15.Anne kanama kontrolü yapılarak kanama riski yönünden değerlendirilir.Anne ve bebeğin
sağlık durumları ile ilgili sorun yoksa hasta 24 saat sonra taburcu edilir.
FENİLKETONÜRİ:
Fenilketonüri, aileden katılım yoluyla geçebilen bir hastalıktır. Bu hastalıkla doğan çocuklar
proteinli gıdalarda bulunan fenilalanin isimli bir maddeyi metobolize edemezler. Buna bağlı
olarak kanda ve diğer vücut sıvılarında artmış olan bu madde ve onun atıkları çocuğun
gelişmekte olan beynini harap eder. Dolayısıyla çocuğun ileri derecede zeka özürlü olmasına ve
sinir sistemini ilgilendiren daha bir çok belirtinin ortaya çıkmasına neden olur.
Belirtileri Nelerdir ?
Hayatın ilk birkaç ayı içerisinde fenilketonüri hastalığı olan bebekleri sağlıklı bebeklerden
76
ayıran özellikler farkedilemez. Tedavi edilmeyen çocuklarda 4. ay civarında sinir sistemi
belirtileri oluşmaya başlar. 5. - 6. aylardan sonra çocuklukta belirgin zeka geriliğinin yanında,
akranlarından farklı olarak oturma, yürüme, konuşma gibi beceriler gelişemez. Beyin
gelişmeleri normal olmadığından başları küçük kalır. Ayrıca kusma, aşırı el, kol, baş hareketleri,
sara nöbetleri, ciltte döküntüler, idrar ve terin küf gibi kokması hastalığın önemli
belirtilerindendir. Bu çocukların % 60!ında göz, kaş ve cilt rengi anne-babaya göre daha açıktır.
Nasıl Tedavi Edilir ?
Erken tanı konduğunda fenilketonüri tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tedavide genel ilke, gıda
ile alınan fenilalanin miktarını azaltarak kan fenilalanin düzeyini normal sınırlar içinde
tutmaktır. Diyet tedavisi için fenilalanini çok azaltılmış özel ve ilaç niteliğindeki mamaların
kullanılması gerekmektedir. Beyin dokusunun en hızlı geliştiği ilk 8-10 yıl boyunca tedavi devam
etmelidir.
DOĞUM SONRASI KANAMALAR
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hala anne ölümlerine neden olan sebeplerden en
önemlisi doğum sonrası kanamalardır.
Doğum sonrası kanamalar doğum 3. dönemini (plasenta yani bebeğin eşinin ayrılmasını)
takiben 500 ml den fazla kanama olmasıdır.
Normal vaginal yolla doğumlarda kan kaybı 600-650 ml iken bu miktar sezaryen ile doğumlarda
ortalama 1000ml’dir. Gebelik sırasında meydana gelen değişiklikler sayesinde yaklaşık 1-1.5 lt
kan kaybı bile tolere edilebilmektedir. Ancak ani ve hastanın rezervlerini tüketen kanamalar
doğum sonrası müdahale gerektirebilir. Özellikle gebeliğin takibinde yeterli ve dengeli
beslenmeyen ve demir destek tedavisi almayan hastalarda bu durum daha sık görülür.
Doğum sonrası kanama başlıca nedenlerini sıralarsak;
1) Uterin atoni (rahim kaslarının kasılamaması): Doğum sonrası kanamaların en önemli
nedenidir. Rahmin aşırı gerilmesine neden olan durumlar polihidroamnion (suyun fazla olması),
çoğul gebelikler, iri bebek, hızlı veya uzamış doğumlar, myomlar bu tip bir kanamaya sebep
olabilir.
2) Rahimde kalan ürünler: Bebeğin eşinden parça kalması veya eşinin yapışması ile ilgili
sorunlara bağlı olarak kanama görülebilir.
3) Genital bölgenin alt kısmının travmaları: Epizyotomi, forceps veya vakumla doğum, vaginal
duvar ve rahim ağzında oluşan yırtıklara ikincil kanamalar olabilir.
4) Uterin rüptür: Geçirilmiş rahim ameliyatlarına ( sezaryen, myom ameliyatı, rahim içi
operasyonlar) bağlı olarak özellikle vaginal doğum denenmesi sonucu bu tip kanamaların
olması mümkündür ve sonuçları oldukça travmatik olabilir. Bu sebeple daha önce rahim
ameliyatı geçirmiş gebelerin doğumu vaginal yolla yapmak istemeleri halinde doktoruna
77
muhakkak danışmaları gerekir.
5) Pıhtılaşma bozuklukları: Amnion sıvı embolisi, gebeliğin arttırdığı hipertansiyon, plasenta
dekolmanı (bebeğin eşinin zamanından önce ayrılması), ölü fetusun uzun süre kalması gibi
nedenleri bağlı gelişen kanamalardır.
Doğum sonrası kanama olduğu zaman tedavideki ilk adım hastanın hayati bulgularını (tansiyon,
nabız) düzeltmek ve kanamayı durdurmaktır. Bunun için hastaya öncelikle mayi (serum)verilir,
eğer kan kaybı çok fazla ise kan verilecektir, bu nedenle tüm gebelerin kan grubu bilinmelidir.
Doğum öncesi takipleri sırasında kan grubu öğrenilmesi gerekmektedir. Kanamanın asıl
sebebine yönelik tedavi uygulanır. Buradaki temel amaç öncelikle rahmin korunmasıdır. Ancak
rahimden kaynaklanan kanamalarda bazen en son çare olarak kanamanın durdurulabilmesi için
rahim alınabilmektedir.
18.11- EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ
Evde Sağlık Hizmetleri; hastanemiz C blok Zemin katta bulunmaktadır.
Hastanemiz bünyesinde sunulan evde sağlık hizmetleri, birime müracaat eden yada
hizmete ihtiyaç duyduğu tesbit edilen hastaların kabulü, muayene, konsültasyon, hasta takibi,
ihtiyaç halinde naklinin sağlanması, tetkik numunelerinin alınması, pansuman, enjeksiyon,
sonda takılması-değiştirilmesi, tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının ev ortamında sağlanması,
hasta ve aile bireylerine sosyal, psikolojik ve eğitim destek hizmetlerinin bir bütün olarak
verilmesidir.
Evde Sağlık Hizmetlerinden;
-Yatağa tam bağımlı hastalar
-Terminal dönemde kanser hastaları
-İleri derecede KOAH hastaları
-Yenidoğan sarılığı olan bebekler
-SSPE hastaları yararlanmaktadırlar.
Hareket kabiliyetini kaybetmemiş, sağlık kuruluşuna gelebilen ve sağlık sorunları ağır
tablolar oluşturmayan hastalar, hizmet kapsamında değildir. (10.10.2010 tarihli Sağlık
bakanlığınca sunulan evde sağlık hizmetlerinin uygulama, usul ve esasları hakkında yönerge
‘nin Beşinci Bölüm Madde 14.1 ‘e istinaden )
Hastanemiz Evde Sağlık Hizmetleri ‘nin 0224. 2752045 numaralı telefonundan veya
hastanemizin web sitesinde bulunan evde sağlık hizmetleri başvuru formunu doldurarak birime
başvurabilir. (Hasta Başvuru Formu )
Evde Sağlık Hizmetleri Ekibi
I. Başhekim Yardımcısı
II. Sorumlu Hekim
III. Sorumlu Hemşire
IV. Görevli Sağlık Personeli
V. Görevli Şoför
Hasta Kabulü-Muayene: Telefon veya ilgili form ile yapılan başvuruları birim sorumlusu tabibe
havale edilir. Başvurular kayıt altına alınarak en kısa zamanda duruma göre, tabip ve görevli
sağlık personeli tarafından ikametine gidilerek vaka yerinde değerlendirilir. Evde sağlık hizmeti
78
almak için başvuran kişi veya aile bireylerine değerlendirme sonucu konusunda, menfi veya
müspet olup olmadığına bakılmaksızın, en kısa sürede bilgi verilir. Başvurusu olumsuz
neticelenenler sebepleri konusunda ayrıntılı olarak bilgilendirilir. Evde sağlık hizmeti verilecek
kişi, veli veya vasisine evde sağlık hizmetleri onam formu okutulup imzalattırılır.
Hasta Takibi; Evde sağlık hizmeti verilecek hastaya belirlenen tanı ve tedavi planı
doğrultusunda hastanın takibi yapılır.
Hasta Nakli; Evde sağlık hizmeti alan hastanın ihtiyaç halinde nakli, Evde Sağlık Hizmetleri
Nakil Ambulansı ile Görevli Sağlık Personeli refakatinde sağlanır. Randevulu sistem ile çalışıldığı
için, yatan hastaların taburcu olacağı mümkün olduğunca bir gün önceden birim sorumlusuna
bildirilmelidir. Nakil olan hastalar için (Hasta Nakil Formu ) mutlaka doldurulup Evde Sağlık
Hizmetleri Biriminde arşivlenecektir.
Verilen Hizmetin Sonlandırılması: Evde sağlık hizmeti alan kişinin kendi ya da ailesinin
isteğiyle hizmeti sonlandırılması, vefat, ikamet değişikliği ya da ilgili hekim tarafından evde
sağlık hizmeti ihtiyacının gerek kalmadığı kararı ile ilgili form doldurularak verilen hizmet
sonlandırılır.(Evde Sağlık Hizmeti Hizmet Sonlandırma Formu )
79

yön.rh.04 hemşirelik bölüm uyum rehberi

Transkript

Benzer belgeler

Dahiliye Yoğun Bakım Servisi Çalışma Prosedürü

aile hekimleri için önemli karar

Dr. Mustafa ERMAN - Onkolojide Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı

Perine Bakımı

Aile hekimliğinin temel prensipleri

yüksek voltaj elektrik yanığına bağlı amputasyon sonrası fantom ağrısı

anjıyo hemsıresı görev tanımı - Meram Tıp Fakültesi Hastanesi

Tıbbi terim açık değilse, kısa açıklama içerir

Klinik Etik - Hastane Etik Kurulları

kln.pr.01 klinik işleyiş prosedürü