Erzincan Havaalanı Örneği

EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
Pist Aydınlatma ve Işıklandırma Kontrol Sistemleri: Erzincan Havaalanı
Örneği
Mustafa ŞAHİN 1 Tarık TAŞCI 2 Yüksel OĞUZ 3
1
Erzincan Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü
2
3
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Erzincan Havaalanı
Afyon Kocatepe Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü
1
[email protected] [email protected] [email protected]
görüş şartları için ışık özellikleri ve kullanılacak taksi yolları,
ışık yoğunluğu ayarları, pist içine yönlendirme ışıklandırma
sistemi, turlama kılavuz ışıkları, görerek yaklaşma eğimi
gösterge sistemleri, pist ve taksi yolu ışıklandırması, yüzey
hareket kılavuzu ve kontrol sistemleri, levhalar, görerek park
etme ve park alanı görsel yönlendirme sistemleri, apronun
projektörlerle aydınlatılması, maniaların işaretlenmesi ve
ışıklandırılması, görsel yardımcıların kırılabilme özelliği,
yaklaşma ve pist ışıklandırma sistemlerinin uygulanması,
ışıklandırma performansının bakımı ile sabit yanan ve yanıp
sönen ışıkların ışık yoğunluğunun ölçülmesi gibi bir çok
konu açıklayıcı şekiller ve resimlerle desteklenmiş şekilde
yer almaktadır. Yönetmelikler görsel yardımcıların doğru
tasarlanması ve kurulması, sivil havacılığın emniyeti ve
düzenliliği için önkoşullardır. Bu yönetmeliklere göre
düzenlenen ışıklar sayesinde pilotlar piste yaklaştıklarında
pistin yerleşim planı gibi bir takım bilgileri pist ışıklarının
renginden ve yanıp sönme sıklığından anlamaktadır.
Özet
Bu çalışmanın amacı; uçakların emniyetli olarak iniş ve
kalkışlarını gerçekleştirebilmesi için kullandıkları pist
aydınlatma sistemlerini, ışıklı yönlendirme elemanlarını ve
bu ekipmanların kontrol ünitelerini incelemektir. Bu bilgiler
doğrultusunda çalışmada, Erzincan Havaalanına ait pist
ışıklandırma sistemi incelenmiştir. Pist ışıklandırma
sistemine ait eşik ışıkları, pist eşiği tanıtma ışıkları, pist sonu
ışıkları, pist merkez hattı ışıkları, pist kenar ışıkları, tekerlek
temas bölgesi ışıkları, taksi yolu kenar ışıkları, taksi yolu
merkez hattı ışıkları incelenmiş. Ayrıca, durma barları,
yaklaşma armatürleri, pist armatürleri, pist kenar
armatürleri, beacon ışık sistemi, PAPI vb. aydınlatma
elamanları ve bunlara ait control sistemleri hakkında geniş
bilgilere yer verilmiştir.
1. Giriş
Teknolojinin gelişimine paralel olarak her alanda olduğu gibi
havacılık sektörü de büyük bir hızla gelişmektedir. Bu
gelişmeyle birlikte mevcut havaalanlarına her geçen gün bir
yenisi eklenmekte ve inşa edilen her yeni havaalanı ise
mevcut havaalanlarından teknolojik olarak daha ileri bir
hizmet sunmaktadır. İniş ve kalkış güvenliğinin sağlanması
ise bu hizmetlerin başında gelmektedir. Uçakların iniş ve
kalkışları esnasında emniyetli bir şekilde yönlendirilmeleri
gerekmektedir. Bu amaçla pist boyunca kılavuz ışıkları
kullanılmaktadır.
Uluslararası
Sivil
Havacılık
Organizasyonu (ICAO) (International
Civil
Aviation
Organisation) pist ışıklarının boyutlandırılması, rengi, yanma
ve sönme aralığı gibi bir takım standartlar belirleyerek bu
standartlara ait yönetmelikler hazırlamıştır. Yönetmelikte,
görsel yer yardımcılarının fonksiyonel gereklilikleri,
işaretlemeler ve işaretleyiciler, sinyal alanı ve panoları, düşük
2. Havacılık Kullanılan Başlıca Aydınlatma
Elemanları
2.1 Aldis (Sinyal Lambası)
Kule operatörü ile uçak pilotu arasındaki iletişimi sağlayan
sistemlerin devre dışı kalması durumunda haberleşmeyi
sağlamak üzere kontrol kulesinde bir tür sinyal lambası
bulundurulur. Şekil 1’de farklı açılardan görünen ve mors
kodları ile haberleşmeyi sağlayan bu sinyal lambasına Aldis
adı verilir. Aldis yeşil, kırmızı ve beyaz renklerde sinyal
verebilmektedir [1].
229
EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
alçak bir biçimde piste yaklaşmasını ve piste elektronik
cihazlarla emniyetli iniş yapmasını sağlar. Pilota istikamet ve
süzülüş hattı bilgisi verir [5].
Şekil 3. Aletli İniş Sistemi (ILS) (Instrument Landing
System) [6]
Aletli İniş Sistemi olmayan bir pistte Şekil 4’de görülen PAPI
sistemi doğru bir yaklaşma koridoru sağlayarak pilota
kılavuzluk eder. Bu sistemde ışıklar farklı yükseklikte farklı
renklerde görünür.
Şekil 1. Aldis’in (sinyal lambası) faklı açılardan görünümü
2.2 Meydan Beacon (Aerodrome Beacon)
Bir havalimanını veya havaalanının yerinin havadan
tanınması için kullanılan havacılık işaretidir (Şekil 2). Gece
trafiğine açık tüm hava meydanlarında bulunur. Kara
meydanlarında yeşil-beyaz ışık veren ve dakikada 12-30 defa
çakan döner ışık sistemidir. Bikinin ışıkları her istikametten
görülebilecek şekilde meydanın en yüksek noktası olan
genellikle kule üzerine tesis edilirler [2].
Şekil 4. PAPI (Hassas yaklaşma yol göstergesi) [7]
2.4 Pist Eşik Işıkları (Runway threshold lights)
Şekil 2. Meydan Beacon (Aerodrome Beacon) [3-4]
2.3 PAPI (Hassas Yaklaşma Yol Göstergesi)
Pist eşiğini belirlemek üzere, iniş istikametine yönlendirilmiş,
en az 6 ışıktan oluşan yeşil renkli ışıklardır [1].
Aletli İniş Sistemi (ILS) (Instrument Landing System), pist
başına yerleştirilmiş vericiler vasıtasıyla uçakların inişine
yardımcı olan bir hassas yaklaşma sistemidir (Şekil 3). ILS,
uçağın pist başına kadar hassas yaklaşmasını sağlayan
bir seyrüsefer yardımcı sistemidir. Bulut tavanının alçak,
görüş faktörlerinin kötü olduğu hava koşullarında, uçağın
2.5 Pist Eşik Belirleme Işıkları (Runway threshold
identification lights) (RTIL)
Düşük görüş şartlarında, pist eşiğini belirlemek üzere, eşik
ışıklarının her iki başında yer alan, dakikada 60-120 defa
yanıp sönen çok yüksek yoğunluklu beyaz renkli ışık
230
EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
sistemidir [1].
2.11 Durma Barları (Stop bar Lights)
Taksi yollarının piste giriş kısımlarında taksirut
kavşaklarında ve bekleme yerlerinde, uçağı bekletmek
maksadıyla tesis edilen 3 metreyi geçmeyen aralıklarla, taksi
yolu merkez hattına dik olarak yerleştirilmiş tek yönlü
kırmızı renkli ışık sistemidir (Şekil 6). Gömülü tip olarak
imal edilirler. Bu ışıklar sürekli yanık vaziyettedir. Trafiğin
müsait olması durumunda, kule operatörü tarafından
söndürülen, uçağın geçmesini müteakip otomatik olarak
tekrar yanan ışık sistemidir [2].
2.6 Eşik Işıkları (Threshold Lights)
Pist eşiğinin yerini belirlemek maksadıyla kullanılan yeşil
renkli ışık dizisidir (Şekil 5). Eşik ışıkları, pistin başlangıcına
ya da pist başlangıcından 3 metreden fazla dışarıda
olmayacak şekilde monte edilirler. Gömülü tipte veya yerüstü
tipte imal edilirler. Aletsiz ve hassas yaklaşmasız pistlerde en
az 6 adet eşik ışığı bulunur [8].
Şekil 6. Durma Barları [11]
3. Özel Aydınlatma Armatürleri ve Özellikleri
Ampul, ışığın renkli görünmesini sağlayan filtre, ışığın belirli
noktada toplanmasını sağlayan mercek ve bunlarla ilgili diğer
teçhizatı içeren, kullanıma hazır hale getirilmiş aydınlatma
cihazlarına armatür adını verilir. Armatürler, fonksiyonları
itibarıyla, ya boyutları belirlenmiş bir sahayı aydınlatırlar.
Örneğin apron aydınlatması futbol sahalarının aydınlatması,
arabaların farları gibi. Ya da kendisinin bulunduğu yeri
işaretler örneğin araçlardaki stop lambaları, mânia ışıkları
gibi. Pist aydınlatma armatürleri, belirli bir sahayı aydınlatma
maksadıyla değil de bulundukları yeri belirlemek için
kullanılırlar.
Şekil 5. Pist eşik ışıkları [9]
2.7 Pist Sonu Belirleme
identification lights)(REIL)
Işıkları
(Runway
end
Düşük görüş şartlarında, pist sonunu belirlemek üzere, pist
sonu ışıklarının her iki başında yer alan, dakikada 60-120
defa yanıp sönen çok yüksek yoğunluklu beyaz renkli ışık
sistemidir [1].
2.8 Pist tekerlek temas
touchdown zone lights)
bölgesi
ışıkları
Pist aydınlatma sistemleri içersinde yer alan armatürler fiziki
özellikleri açısından gömülü tip armatürler, yarı gömülü tip
armatürler ve yer üstü armatürler olmak üzere üçe ayrılırlar
[2].
(runway
Düşük görüş şartlarında, tekerlek temas bölgesini belirlemek
üzere, 30/60 metre aralıklarla pist merkez hattının her iki
tarafına yerleştirilmiş, 3/ 4,5 metre uzunluğunda baret
şeklinde beyaz renkli ışık sistemidir [1].
3.1 Pist Kenar Işıkları (Runway Edge Lights)
2.9 Taksiyolu kenar ışıkları (taxiway edge lights)
Pist kenarı ışıkları pistin tam uzunluğu boyunca
yerleştirilecek ve merkez hattından eşit mesafede iki paralel
sıra halinde olacaktır. Pist kenar ışıkları pist olarak
kullanılacağı beyan edilen alanın kenarları boyunca veya
alanın kenarları dışında en fazla 3 m bir mesafeye
yerleştirilebilen ışıklardır (Şekil 7) [8].
Taksi yolu kenarını belirlemek üzere, en fazla 60 metre
aralıklarla yerleştirilmiş mavi renkli ışıklar [1].
2.10 Taksiyolu merkez hattı ışıkları (taxiway center line
lights)
Düşük görüş şartlarında, taksi yolu merkez hattını belirlemek
üzere, en fazla 30 metre aralıklarla yerleştirilmiş, pisti terk
edişlerde pist eksen ışıkları ile durma barları arasında yer
alanlar; sarı yeşil renkli, diğerleri yeşil renkli ışıklardır [10].
231
EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
bilgisayardaki SCADA programından, söz konusu olan uçak
inişlerine yardımcı olacak görsel pist ışıklarının daha kısa
süre içinde ve otomatik olarak kumanda edilmesi
hedeflenmiştir. Konunun daha anlaşılabilir bir hale
getirilmesi amacıyla Pist aydınlatma sistemleri içerisinde
Hassas Yaklaşma Yol Göstergesi (PAPI) ve pist kenar ışıkları
örnek olarak ele alınmıştır.
4.1 Papi (Hassas Yaklaşma Yol Göstergesi)
PAPI’ler, yaklaşma ışık sistemleri arasında en güçlü görsel
yardımcıdır. Papi ışık huzmesi, gündüz açık havada 6-15 km
mesafeden, gece açık hava da ise 15-30 km mesafeden pilot
tarafından karşılanan ilk görsel işarettir. ILS sistemine sahip
olmayan bir piste doğrudan yaklaşma yapılması halinde, papi
sistemi, doğru bir yaklaşma koridoru sağlamak ve pist eşiği
üzerinde pilota kılavuzluk etmek amaçlı kullanılır. Işıklar
Şekil 9’da görüldüğü gibi farklı yükseklikte ve farklı
renklerde görünür.
Şekil 7. Pist Kenar Işıkları [12-13]
3.2 Pist Merkez Hattı Işıkları (Runway Centre-Line
Lights)
Pist merkez hattı ışıkları (Şekil 8), özellikle pistin yüksek iniş
hızlarına sahip uçaklar tarafından kullanılması veya pist
kenar ışıklarının arasındaki genişlik 50 m’den büyük olması
halinde bir hassas yaklaşma pisti kategori I üzerinde
sağlanmalıdır. Pist merkez hattı ışıkları bir hassas yaklaşma
pisti kategori II ve III de sağlanacaktır.
Şekil 8. Pist Merkez Hattı Işıkları [14]
Şekil 9. Papi sistemine ait farklı yükseklikte ışıkların
farklı renklerde görünümü
Pist eksenini işaretlemek maksadıyla, pist eşiğinden itibaren
pist sonuna kadar 15 metreyi geçmeyen aralıklarla
yerleştirilmiş, kırmızı ve beyaz renkli ışık sistemidir [8].
Aşağıdaki Şekil 10’da ise pilotun bakış açısından PAPI
sistemine ait görüntü verilmiştir.
3.3 Kule Kumanda Masası
Kule operatörü Kulede bulunan kumanda masası sayesinde,
aydınlatma elemanlarının kumanda buton ve anahtarlarına
kumanda ederek her bir sistemi ayrı ayrı çalıştırabilir.
4. Erzincan
Işıklandırma
İncelenmesi
Havaalanı Pist Aydınlatma,
ve
kontrol
Sistemlerinin
Pist özel aydınlatma sistemlerinin standardı Uluslar arası
Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından belirlenmektedir.
Türkiye’deki denetim ve uygulamaları, Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi tarafından
yürütülmektedir. Yapılan bu çalışma ile tüm bu standartlar da
göz önünde bulundurularak hem PLC’den, hem de bir
Şekil 10. Pilotun bakış açısından PAPI sistemi
232
EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
Bu nedenle papi, aletli iniş sistemi (ILS) ile teçhiz edilmemiş
hava alanlarında bir uzun mesafe G/P ve localizer görevi
görür. Papi sistemi, seyrüsefer emniyeti ile yakından ilgidir.
Talimatlara uygun olarak kullanıldığında sistemin aşağıdaki
hususları temin etmesi beklenir:



Pist eşiği üzerinde emniyetli bir minimum tekerlek
açıklığı,
Nihai yaklaşmada tüm engellerin açığında bir
emniyet payı,
Pistin fiziksel karakteristiği ne olursa olsun, uçağı
uygun değer tekerlek temas noktasına götüren bir
yaklaşma hattı temin eder [2].
(b)
Şekil 11. Pist başı (a) ve pist ortasından (b), pist kenar
ışıklarının görünümü
PAPI sistemi, eşit aralıklarla yerleştirilmiş 4 keskin geçişli
çok lambalı (veya çiftli tek lambalı) bir kanat barından
oluşmaktadır. Sistem, fiziken gerçekleştirilmesi imkânsız
olmadıkça, pistin sol tarafına yerleştirilmektedir [15].
Pist kenar ışıkları aşağıdaki maddelerde belirtilen haller
dışında değişken beyaz renkte sabit ışıklardır:
4.2 Pist Kenar Işıkları (Runway Edge Lights)

Pist kenarı ışıkları pist boyunca yerleştirilir ve merkez
hattından eşit mesafede iki paralel sıra halindedir. Pist kenar
ışıkları pistin kenarları boyunca veya alanın kenarları dışında
en fazla 3 m lik bir mesafeye yerleştirilir. Işıklar bir aletli pist
için en fazla 60 m aralıklarla ve bir aletsiz pist için en fazla
100 m aralıklarla sıralar halinde düzgün şekilde yerleştirilir.
Pist ekseninin karşılıklı kenarlarındaki ışıklar o eksenle dik
açılardaki çizgiler üzerinde sıralı haldedir. Pistlerin kesişme
noktalarında ışıklar pilota uygun rehberliğin mevcut kalması
şartıyla düzensiz aralıklarla yerleştirilebilirler [8]. Şekil 11’de
Erzincan Havaalanına ait pist kenar ışıklarının pist başı (a) ve
pist ortasından (b), görünümü verilmiştir.



Kaydırılmış bir eşik durumunda pistin başlangıcı
ile kaydırılmış eşik arasındaki ışıklar yaklaşma
yönünde ve kırmızı olacaktır.
Pist kalkış koşusunun başladığı uçtan pistin uzak
ucunda ışıkları 600 m veya pist uzunluğunun üçte
biri kadar ki bir bölümü hangisi daha az ise sarı
renk olabilir.
Pist kenarı ışıkları herhangi bir yönde iniş veya
kalkış yapan bir pilota rehberlik sağlamak üzere
erekli her açıda görülecektir.
Pist kenar ışıkları ön görülen tüm açılarında pistin
kalkış veya iniş için kullanımı öngörüldüğü görüş
mesafesi ve çevre ışığı koşulları için elverişli bir
yoğunlukla yatayın 15 dereceye kadar üzerinde
açılarda görülecektir. Yoğunluk her halükarda en az
50 cd olacak, ancak ilgisiz ışıklandırması olmayan
bir havaalanında ışıkların yoğunluğu, pilotun
gözlerinin kamaşmasını önlemek için en az 25 cd
düşürülebilir [8-10]
4.3 Pist armatürlerinin elektriksel bağlantısı
Pist üzerinde bulunan armatürler güvenlik amacıyla birer
atlamalı olarak farklı iki regülâtörden beslenmektedir.
Böylece devrenin birinde problem olduğunda diğer sistem
faal olmaktadır. Şekil 12’de pist kenar devresinin regülatör
ile besleme devresi ve
Şekil 13’de papi devresinin
regülatör ile besleme devresi gösterilmektedir.
(a)
233
EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
Şekil 12. Pist kenar devresinin regülatör ile beslenmesi [16]
Şekil 15. Sabit akım regülatörlerinin pist devre bağlantısı[16]
Kumanda Monitörü Şekil 16’da görüldüğü gibi pist
aydınlatma, döner Beacon, mânia ışıkları, apron aydınlatma,
rüzgâr konisi ve rüzgâr yön göstergesi “rüzgâr T” gibi görsel
aydınlatma sistemlerine kumanda etmek üzere tesis edilen
kule teçhizatlarındandır.
Şekil 13. Papi devresinin regülatör ile beslemesi [16]
4.4 Pist Aydınlatma Kumandası
4.4.1 Kule Kumanda Masası
Pist aydınlatmasının kontrolünü kulede bilgisayarından
yapılmaktadır. Kuleden, trafo binalarındaki sabit akım
regülâtörleri (Şekil 14) kumanda edilmektedir.
Şekil 16. Erzincan Havaalanına ait kumanda monitörü pist
harici aydınlatma ekipmanları kontrol ekranı
Kumanda masası, monitör kısmı ve kumanda butonları ile
anahtarların yer aldığı iki bölümden oluşmaktadır. Monitör
kısmında; pist, taksi yolları (Şekil 17), apron ile yaklaşma
hatların bulunduğu yerler, pist sonu, eşik, pist kenar (Şekil
18), papi (Şekil 19), hızlı çıkış eksen ışıkları, Beacon, mânia,
apron ışıkları, rüzgâr konisi ve rüzgâr yön göstergesi
simgesel olarak yer almaktadır.
Şekil 14. Trafo binalarındaki sabit akım regülâtörleri
Sabit akım regülatörleri de Şekil 15 de görüldüğü gibi pist
devresini beslemektedir. Adnan Menderes ile Atatürk Hava
Limanları ve bazı yeni yapılan meydanlardaki kumandalar ise
I/OBox denilen akıllı rölelerle yapılmaktadır.
234
EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
Kule operatörü, kumanda buton ve anahtarlarına kumanda
ederek her bir sistemi ayrı ayrı çalıştırabilir. Operatör,
monitör üzerinde yer alan mimik diyagramdaki simgesel
görünümlerin aydınlatılması ile cihaz ve sistemlerden
hangilerinin devrede olduğunu kolaylıkla görebilmektedir.
Bazı büyük havalimanlarında olduğu gibi Erzincan
Havalimanında da kule kumanda masası yerine kumanda
kontrolü dokunmatik ekranlı monitörlerle birlikte scada
sistemi üzerinden yapılmaktadır.
4.4.2 PLC Kullanarak Scada Vasıtasıyla Pist Aydınlatma
Kontrolünü Yapan Regülatörlerin Kontrolü
Şekil 17. Kontrol ekranı kullanılarak Taxi way ışıklandırma
sisteminin devreye alınması
Şekil 20’de soldaki ara yüz ana pist olarak kullanılan ve
pistin kontrollerini içermektedir, sağdaki ara yüz ise acil
durumlarda
pist
olarak
kullanılacak
taksiyolunun
kontrollerini içermektedir. Kullanıcı öncelikli olarak pistin
yönünü seçmelidir (29 veya 11). Pist yönü seçildikten sonra
kullanıcı ara yüzden gündüz (DAY) seçerse gündüz faal
olması gereken ışıkları yakar. Gece (NIGHT) modunu
seçerse gece faal olması gereken ışıklar aktif olur. Kullanıcı
ihtiyaç olması halinde gece gündüz modları dışında ışıkların
kontrolünü de yapabilmektedir.
Şekil 18. Kontrol ekranı kullanılarak pist kenar ışıklandırma
sisteminin devreye alınması (sarı renkli kısımlar)
Şekil 20. Erzincan Havaalanına ait PLC Kullanarak Scada
vasıtasıyla pist aydınlatma kontrolünü ekranı
5. Tartışma ve Sonuç
Çalışmada, Erzincan Havaalanına ait pist ışıklandırma ve
aydınlatma sistemleri incelenmiştir. Bu aydınlatma
elamanları ve bunlara ait kontrol sistemleri hakkında geniş
bilgilere yer verilmiştir. PLC ve SCADA sistemine
Şekil 19. Kontrol ekranı kullanılarak papi sisteminin devreye
alınması.
235
EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2016, Tokat TÜRKİYE
bakıldığında Erzincan hava alanında pist aydınlatma
sistemine ait ışıkları teker teker açmak yerine sistemden
bütün ışıkların aynı anda tek hareketle açılması sağlanmıştır.
Benzer şekilde sisteme ait bir gündüz modu oluşturulmuş ve
bu yolla pist ışıklarının sadece gündüz ihtiyaç duyulan
kısımlarının devreye alınması sağlanmıştır. Bu sayede
aydınlatma ve ışıklandırma sistemlerinde PLC ve SCADA
kullanımı ile ışık yoğunluğu ve kontrolü kararlı bir şekilde
sağlanmıştır. Pist aydınlatma ve ışıklandırma sistemini
manuel olarak devreye alırken ya da devreden çıkartırken
hızlı açma kapama olaylarından ötürü sistemde ani ve aşırı
yüklemeler meydana gelebilmektedir. Bu gibi olumsuz
durumlarda kesici ve sigortalar açmadan dolayı bir harmonik
meydana getirebilmektedirler. Aynı şekilde PLC ve SCADA
kullanımı ile olası sorunların önüne geçilmiştir.
[4]
Airport
Beacon,
Erişim
http://www.americanflyers.net/
25.01.2016,
[5] Uluslararası Sivil Havacılıkta Kullanılan Uluslararası
Standartlar ve Tavsiye Edilen Uygulamalar. Seyrüsefer
Sistemleri: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
yayıları Annex-10 1. cilt.
[6] Aletli İniş Sistemi,
https://tr.wikipedia.org/wiki/Aletli_ini%C5%9F_sistemi,
Erişim tarihi: 25.01.2016,
[7] ABD Airfel Solition, User Manual, ‘L-880 & L-881
PAPI, Style A Precision Approach Path Indicator (Voltage
Powered)’, 2014.
[8] DHMİ Genel Müdürlüğü İşletme Dairesi Başkanlığı
Elektrik Müdürlüğü Özel Aydınlatma Sistemleri Ders
Notları, 2015.
Aydınlatma sisteminde yanlış açma kapama gibi insan
faktörü temelli hatalar devreye girdiğinde ise uçakların iniş
ve kalkışları için tehlikeli durumlar meydana gelebilir.
İnceleme yapılan sistemde PLC ile kontrol yapılmak suretiyle
bu gibi olumsuzlukların önüne geçilmiştir. Özellikle kış
aylarında gündüz görüş mesafesinin düşük olduğu anlarda
ışıklandırma sisteminin kullanımı işaretleme sisteminin
kullanımından daha etkili olabilir. Işıklandırma sistemine ait
elemanların bu gibi şartlarda daha etkili olmaları şarttır. Bu
sorunu ortadan kaldırmak için sisteme ait ışıklar far haline
getirilmiş ve ışık dim edilmek suretiyle bu sorun aşılmıştır.
[9] Instrument Procedures, Approach Lighting System,
http://code7700.com/approach_lighting_system.html, Erişim
tarihi: 25.01.2016.
[10] Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Havaalanı Emniyet
Standartları Talimatı (SHT-HES) (Rev 01)
[11] Doug Nancarrow, Aviation Business Asia Pacific, ‘New
runway safety lights installed at Sydney Airport’, 2012.
[12] Incandescent Elevated Runway Edge Light, ADB Airfi
eld Solutions, Data sheet, LLC 977 Gahanna Parkway
Columbus, OH 43230 USA
Görüldüğü gibi aydınlatma ve ışıklandırma sistemlerinde
PLC ve SCADA kullanımı sayesinde; aydınlık düzeyinin
kontrolü sağlanmış, güç sistemindeki harmoniklerin önüne
geçilmiş, zaman tasarruf sağlanmış ve insan faktörüne bağlı
hatalar mümkün olduğunca ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır.
[13]
IREL
Inset
Runway
Edge
Light,
http://www.cooperindustries.com/content/public/en.html,
Erişim tarihi: 25.01.2016,
[14] William Charles Electric, Aviation, Erişim tarihi:
25.01.2016,
http://www.williamcharlesconstruction.com/Electric/Capabili
ties-Aviation.aspx
6. Kaynaklar
[15]
International Civil Aviation Organization (ICAO)
Annex 14 Part 1
[1] T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Yayınları – 16, ‘Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme
Terimleri Sözlüğü’, ISBN:
tarihi:
978-975-493-031-3, 2012
[16] Ardıç U. ‘Uçak İniş Kalkış Pisti Özel Aydınlatma
Sistemlerinin Programlanabilir Mantık Denetleyicisi ve
SCADA Programı ile Kontrolü’ Yüksek Lisans Tezi, Muğla,
2012.
[2] DHMİ Genel Müdürlüğü Görevde Yükselme ve Unvan
Değişikliği Yönetmeliği Çerçevesinde Gerçekleştirilen
Elektrik Teknikerliği Ders Notları, 2015.
[3] Airport Rotating Beacon, Flight Light Inc.
http://www.flightlight.com/index.html,
Erişim
tarihi:
25.01.2016
236