WORLD PRESS PHOTO 10

WORLD PRESS PHOTO 10
Öğretmenler İçin Rehber
Bak & Çek
Liseler İçin Öğretim Paketi
Pietro Masturzo, İtalya
Hollanda Başkonsolosluğu’nun katkılarıyla
İçerik
BAK & ÇEK: FOTOMUHABİRLİĞİNİN
3. BÖLÜM: BİÇİM
SİZİNLE NE İLGİSİ OLABİLİR Kİ?
> FOTOĞRAFIN BİÇİMİNİ ANALİZ ETMEK
> ÖĞRETMENLER İÇİN ÖNSÖZ
> İFADENİN GÜCÜ: BİR FOTOĞRAF SİZE NE
> WORLD PRESS PHOTO HAKKINDA
ANLATIR?
> DÜNYA BASIN FOTOĞRAFLARI
YARIŞMASI
2. DERS: SERGİYE ZİYARET
> NEDEN ÖĞRETİM PAKETİ?
> BAS & ÇEK’İN ÜÇ BÖLÜMÜ
3. DERS: TARTIŞMA
> ZAMAN
> ÖĞRENME HEDEFLERİ
SINIFTA TARTIŞMA
> SİZİN FİKRİNİZ
> GÖREVLERİN TARTIŞILMASI
> MÜNAZARA!
1. DERS: FOTOĞRAFLARDAKİ
HABERLER
EK
> ÖĞRETMENLER İÇİN FOTOĞRAF BÖLÜMÜ
1. BÖLÜM FOTOMUHABİRLİĞİ
> FOTOMUHABİRLİĞİ TAM OLARAK NEDİR?
> FOTOMUHABİRİ
> SİMGELER
> ELEŞTİREL GÖZLE BAKMAK
> FOTOĞRAF MANİPÜLASYONU
2. BÖLÜM HİKÂYE
> 5N1K
> FOTOĞRAF ALTI
> HABER NEDİR?
> HABERİ YAPAN İNSANLAR
© World Press Photo, Nisan 2010
Metin ve düzenleme: Saskia du Bois
Çeviri: Geniş Açı Proje Ofisi
Tasarım: Karen Drost
Uygulama: DDB&Co.
Danışmanlar: Jurre Janssen ve Kari Lundelin
İletişim:
World Press Photo
Jacob Obrechtstraat 26
1071 KM Amsterdam
Hollanda
Tel. +31 20 676 6096
Faks +31 20 676 4471
E-posta: [email protected]
www.worldpressphoto.org
Aşağıdaki kurumların işbirliğiyle hazırlanmıştır:
Hollanda Başkonsolosluğu’nun katkılarıyla
dallarında olmak üzere birincilik, ikincilik
ve üçüncülük ödülleri verildi. Yılın Basın
Fotoğrafı Ödülü ise tüm bu kategorilerde
ödüllendirilen fotoğraflar arasından ayrıca
seçildi.
GİRİŞ
Öğretmenler İçin
Rehber
Basın Fotoğrafları Sergisi’ni düzenleyerek
haberler ve haberlerin hazırlanış biçimi
hakkındaki tartışmaların canlı tutulmasını
sağlıyor. Ayrıca serginin fotomuhabirlerinin
işlerinin daha geniş kitlelere ulaşması için
bir aracı olmasını arzuluyor.
Aynı zamanda World Press Photo,
fotomuhabirlerinin haberleri ortaya
çıkarmak ve belgelemekteki
işlevlerine de kamuoyunun dikkatini çekmeyi
amaçlıyor. Dünya Basın Fotoğrafları Sergisi,
ziyaretçilerine bir önceki yılın önemli
olaylarının bir dökümünü görme olanağı
sağlıyor.
NEDEN ÖĞRETİM PAKETİ?
Bu öğretim paketi, öğretmenlerin Dünya
Basın Fotoğrafları Yarışması ve ilgili
Bak & Çek, bu yılki World Press Photo
sergisini öğrencileri ile tanıştırmasına,
(Dünya Basın Fotoğrafları) sergisine
ayrıca basın fotoğrafçılığı ve fotomuhabirliği
sınıflarıyla gezi yapmayı planlayan
uygulamalarının temel anlayışını
öğretmenler için hazırlanmış bir öğretim
öğrencilerine aktarmalarına yardımcı
paketidir. Öğretim paketi, elinizdeki
olacaktır.
Öğretmenler İçin Rehber ve öğrenciler için
Bas & Çek fotomuhabirliğine giriş
hazırlanmış ayrı bir egzersiz kitabından
WORLD PRESS PHOTO HAKKINDA
niteliğindedir. Öğrenciler fotoğrafların
oluşmaktadır (Benim Albümüm). Bu eğitim
World Press Photo Vakfı, 55 senelik
bir görsel iletişim biçimi olduğunu
ve öğretim araçları, World Press Photo’nun
bir kurum. Dünya Basın Fotoğrafları
öğrenecektir. Basın fotoğrafını gazeteciliğe
internet sitesinden indirilebilir:
Yarışması girişimi, 1955 yılında Hollanda
dair bir ürün olarak görmeye ve basın
www.worldpressphoto.org/schoolvisits
Basın Fotoğrafçıları Derneği tarafından
fotoğrafının biçimsel niteliklerini
Amsterdam’da başlatıldı. Dernek
göz önünde bulundurmaya teşvik
ÖĞRETMENLER İÇİN ÖNSÖZ
kuruluşunun 25. yılını vurgulamak için,
edileceklerdir. Öğrenciler, bu iki unsurun,
Hepimiz, her gün karşımıza çıkan imajların
her yıl verdiği Gümüş Kamera Ödülü’ne ek
fotoğrafın ilettiği mesajı ve izleyicinin
bolluğu karşısında şaşkına dönmüş
olarak, o yılın basın fotoğrafını seçmek üzere fotoğrafı nasıl yorumladığını belirlediğini
durumdayız. Görsel iletişim, bugün bilgi
uluslararası bir yarışma düzenlemeye karar
öğreneceklerdir.
dağılımının temel araçlarından biri ve
verdi. Yarışma yıllık bir olaya dönüştü ve
Bas & Çek üç derslik bir malzeme
basın fotoğrafları görsel iletişimin önemli
alanında fotomuhabirliği mesleğine dünyanın içermektedir: Dünya Basın Fotoğrafları
bir bölümünü oluşturuyor. Etrafımız basın
dikkatini çeken ilk etkinlik oldu. Daha da
Sergisi gezisine hazırlık, sergi gezisi ve
fotoğraflarıyla çevrili. Gençler de bu imajlarla
fazlası, kazanan fotoğraflar en başından
bu geziyi takiben gezinin tartışılması.
sık sık karşı karşıya kalıyor; sadece gazeteler
beri bir sergi olarak da sunuldu.
Öğretmenler İçin Rehber, bu üç ders için bir
ve dergilerde değil, ayrıca televizyonda
Bugün World Press Photo, Seul’den
kılavuz niteliğindedir. İlk ders World Press
ve internette de. Basın fotoğrafları insan
New York’a, São Paolo’dan Zagreb’e
Photo Vakfı ve genel olarak fotomuhabirliği
varlığının her yönüne dokunuyor, güncel
dünyanın farklı noktalarında, yüz yakın
ile ilgilidir. İkinci ders -ki serginin ziyaret
meseleleri vurguluyor ve inanılmaz bir ifade
kentte sergiler düzenliyor. Bu sergiler,
edildiği derstir- boyunca öğrenciler kendilerini
gücüne sahipler. Bazı basın fotoğrafları bize
her yıl 2 milyondan fazla ziyaretçinin
çalışmak için ayarlayacaklardır. Öğrenciler
“sert” haberleri; diğerleriyse doğada, sanat
ilgisini çekiyor.
bunu, kendilerini jüri üyesi gibi davranmaya
ve kültür dünyasında, sporda ve eğlence
davet eden Benim Albümüm egzersiz kitabı
dünyasında neler olup bittiğini gösteriyor.
DÜNYA BASIN FOTOĞRAFLARI YARIŞMASI
yardımıyla yapacaktır. Öğrenciler sergideki
World Press Photo uluslararası ölçekte,
2010 yılında Dünya Basın Fotoğrafları
fotoğraflara bakacak ve içlerinden ilgilerini
profesyonel fotomuhabirlerinin işlerini
Yarışması’na 128 ülkeden 5.847 fotoğrafçı en çok çekenleri seçeceklerdir. Üçüncü derste
desteklemeyi, bu işlere dikkat çekmeyi,
başvurdu. Toplamda gönderilen fotoğraf
ise öğrenciler Dünya Basın Fotoğrafları
özgür ve sınırlanmayan bir bilgi
sayısı 101.960 oldu. Daha önceki yıllarda
Sergisi’ne yaptıkları ziyareti tartışacak
değiş tokuşunu sağlamayı amaçlıyor.
olduğu gibi, fotoğraflar uluslararası bir jüri
ve Benim Albümüm egzersiz kitabındaki
Her sene düzenlenen Dünya Basın
tarafından değerlendirildi ve aralarında
görevleri değerlendireceklerdir.
Fotoğrafları Sergisi uluslararası gelişmeleri,
Spor Aksiyon, Doğa, Genel Haberler ve
fotomuhabirliğindeki yeni trendleri yansıtıyor
Haberlerdeki İnsanlar’ın da olduğu
ve bunları kamuya sergiliyor. Haberler akıp
10 farklı kategoride seçimler yapıldı. Her
gidiyor, aynı şekilde basın
kategoride, tek fotoğraflar ve hikâyeler
fotoğrafları da. World Press Photo, Dünya
BAK & ÇEK: FOTOMUHABİRLİĞİNİN
SİZİNLE NE İLGİSİ OLABİLİR Kİ?
3
BAS & ÇEK’İN ÜÇ BÖLÜMÜ
1. DERS: FOTOĞRAFLARDAKİ
HABERLER
Birinci ders süresince öğrencilere
fotomuhabirliğinin prensipleri ve yöntemleri
tanıtılacaktır. Öğrenciler World Press
Photo Vakfı ve fotomuhabirliğini hakkında
bilgilendirilecek, ayrıca basın fotoğraflarında
geçerli olan gazeteciliğe dair faktörleri
ve estetik faktörleri öğreneceklerdir.
Günümüzde ve geçmişteki Dünya Basın
Fotoğrafları sergilerinde yer alan basın
fotoğrafları, bu konuda temel bir rol
üstlenecektir. Öğrencilerden aşağıdaki
sorulara yanıt vermeleri istenecektir:
> Basın fotoğrafları reklam, sanat
fotoğraflarından veya tatilde çekilen
fotoğraflardan nasıl farklılıklar gösterir?
> Haber nedir ve biz onu niçin haber olarak
görürüz?
> Bazı olayları nasıl diğerlerine göre daha az
duyarız?
> Basın fotoğraflarındaki ilgililik nasıldır?
> Basın fotoğrafları nasıl yaratılır?
> Bir basın fotoğrafını iyi yapan nedir?
> Eleştirel bakış nedir ve niçin önemlidir?
DİKKAT! İlk dersin hazırlığı esnasında
öğrencilerin derse gelirken üç adet fotoğraf
ve bunlara eşlik eden birer fotoğraf altı veya
bir haber bülteni getirmeleri beklenmektedir.
Öğrenciler bu fotoğrafları gazeteden
kesebilir, internetten indirebilir veya
kendileri çekebilir. Tartışılabilmesi amacıyla
öğrencilerin bu fotoğrafları derse getirmeleri
gereklidir.
Gerekli Malzeme:
> Öğretmenler İçin Rehber
> Benim Albümüm
> Öğrenciler tarafından seçilen üç fotoğraf
4
2. DERS: DÜNYA BASIN
FOTOĞRAFLARI SERGİSİ’Nİ ZİYARET
Öğrenciler yıllık Dünya Basın Fotoğrafları
sergisini ziyaretleri esnasında bir dizi
görevi yerine getirecektir. Kendilerini
etkileyen fotoğrafları seçecek ve bu
fotoğraflar hakkında sorulacak sorulara
cevap vereceklerdir. Bunu Benim Albümüm
egzersiz kitabının yardımıyla yapacaklardır.
Egzersiz kitabında iki farklı türde soru vardır.
İlk tip sorular, öğrencilerin belirli bir fotoğrafı
neden seçtiklerini açıklamalarını isteyen
sorulardır. Diğer sorular basın fotoğrafının
özelliklerini, içeriğini ve biçimini daha
derinden sorgulatmayı amaçlayan sorulardır.
Bu sorular önlerinde bir ünlem işareti ile
işaretlenmiştir:
Gerekli Malzeme:
> Benim Albümüm
Yıldız (*) ile işaretlenmiş sözcükler egzersiz
kitabının arkasında yer alan sözlükte
açıklanmaktadır.
3. DERS: SINIFTA TARTIŞMA
Öğrenciler üçüncü derste egzersiz kitabında
verdikleri cevaplardan yola çıkarak Dünya
Basın Fotoğrafları Sergisi’ni tartışacakır.
Üçüncü ders, öğrencilerin sergiyi gezerken
edindikleri deneyimlere odaklanacaktır.
Müteakip tartışmada yer alan görevler
kılavuz niteliğindedir. Müteakip
tartışmanın temel amacı, öğrencilerin
kendilerinin ve World Press Photo’nun
seçmiş olduğu fotoğraflar hakkında
birbirleriyle tartışmalarını sağlayacak ortamı
hazırlamaktır.
Siz bir öğretmen olarak öğrencilerinizin
soruların hepsine mi yoksa genel
Gerekli Malzeme:
sorulara mı yanıt vereceklerine karar
> Benim Albümüm
verebilirsiniz.
Benim Albümün egzersiz kitabının arkasında,
öğrencilerin fotoğrafları incelerken nelere
dikkat etmeleri gerektiğini açıklayan bir
görsel rehber vardır. Egzersiz kitabını ilk
ders içinde öğrencilerinize dağıtabilirsiniz.
Öğrencilerden istenen görevlerden biri tek bir
fotoğrafı veya bir fotohikâyeyi seçmeleridir.
Bunu egzersiz kitabındaki Fotoğraf
Bölümü yardımıyla yapabilirler. Fotoğraf
Bölümü’ndeki bütün fotoğraflar Dünya Basın
Fotoğrafları 2010 Sergisi’nden gelmektedir,
ancak öğrenciler Fotoğraf Bölümü’nde
bulunan fotohikâyelerdeki fotoğrafların
hepsini sergide bulamayabilir (Serginin
panellerle mi yoksa çerçeveli olarak mı
sergilendiğine bağlı olarak, düzenlenen
sergilerdeki fotoğraflar arasında küçük
farklar olabilir). Eğer öğrenciler belirli bir
fotoğrafı bulamayacak olursa, hikâyede yer
alan başka bir fotoğrafı seçmelerini isteyin.
ZAMAN
Bu öğretim paketi birer saatlik üç ders
için gerekli malzemeyi sağlar. Sınıflarda
dersler için kullanılacak öğretim malzemesi,
Öğretmenler İçin Rehber’de bulunabilir.
Öğretim paketi, kolaylıkla 1. Ders’le
çalışabileceğiniz şekilde tasarlanmıştır.
Dersleri sergi gezisine müteakip yapacağınız
sınıf içi tartışma (3. Ders) ile de
sınırlandırabilirsiniz.
TAVSİYELER: World Press Photo hakkında
daha geniş bilgiyi web sitesinde
(www.worldpressphoto.org) bulabilirsiniz
(site İngilizcedir). Sitede bu senenin
kazanan fotoğraflarının yanı sıra 2010
sergisinin açılacağı yerlerle ilgili bilgi de
yer alıyor.
ÖĞRENME HEDEFLERİ
Üç dersin tamamlanmasının ardından
> Öğrenciler belirli bir olayın “haber”
olarak nitelendirilmesi için gerekli faktörler
hakkında genel açıklamalar verebilecek ve
bunun nedenlerini söyleyebilecektir.
> Öğrenciler gazeteciliğin temel sorularının
(kim, ne, ne zaman, nerede, niçin ve nasıl)
farkına varacak, fotoğraflardan ve fotoğraf
altlarından bu soruları temel alarak bilgi
çıkarabileceklerdir.
> Öğrenciler bir fotoğrafı analiz edebilecek,
onu tarif edebilecek, içerik ve biçimsel
yönleri arasında ayrım yapabilecektir.
> Öğrenciler “foto manipülasyon” teriminin
anlamını anlayacaktır.
> Öğrenciler fotoğrafın görsel yönlerinin
genel tarifini yapabilecek ve belirli bir
biçimsel tercihin etkilerini açıklayabilecektir.
> Öğrenciler bir fotoğrafın iletişimsel
gücünün içeriğinden, biçiminden ve
mesajından kaynaklandığının farkına
varacaktır.
> Öğrenciler kendi zevklerini geliştirebilecek
ve bunu açıkça ifade etmeye başlayacaktır.
Basın fotoğraflarına eleştirel gözle
bakabilecek, bir basın fotoğrafı hakkında
gazetecilik, estetik prensipler ve içeriğe bağlı
olarak bir fikir geliştirmeyi öğrenecektir.
> Öğrenciler World Press Photo Vakfı’nın ne
yaptığını anlayacak ve fotomuhabirlerinin
mesleği hakkında temel bir anlayışa
sahip olacaktır. Bazı fotomuhabirlerinin
karşılaşabilecekleri koşulların farkına
varabilecek ve bir basın fotoğrafı çekilirken
karşılaşılabilecek muhtemel ikilemler üzerine
fikir sahibi olacaktır.
SİZİN FİKRİNİZ
World Press Photo, lise öğrencilerine
yönelik bu Öğretim Paketi’ni her
yıl Dünya Basın Fotoğrafları Sergisi
kapsamında geliştirmektedir. Öğretim
Paketi öğretmenlere ve öğrencilerine
fotomuhabirliği hakkında bir dizi ders
ile ilham verici bir kaynak sunmaya
çalışmaktadır. Bu öğretim paketini,
öğretmenler için olabilecek en kullanışlı
şekilde hazırlamaya özen gösteriyoruz.
Ancak her zaman geliştirilebilmeye açık
olduğunun da farkındayız! Bu nedenle
Bas & Çek öğretim paketi hakkındaki
tecrübelerinizi öğrenmek isteriz.
Eğer geliştirilmesi için herhangi bir
yorumunuz veya öneriniz varsa, lütfen
World Press Photo’nun Sergiler Bölümü’yle
iletişime geçiniz
([email protected]).
5
1. DERS FOTOĞRAFLARDAKİ
HABERLER
1. BÖLÜM FOTOMUHABİRLİĞİ
Sorular:
> Fotoğrafları nerede buldunuz?
> Niye bu fotoğrafları getirdiniz?
> Bu fotoğrafların haber içerdiğine
inanıyor musunuz? Neden böyle
düşündüğünüzü açıklayın.
> Bazı fotoğraflar gazete, internet
haber portalı veya dergi gibi haber
kaynaklarından mı geliyor?
> Televizyonda haberleri seyreder misiniz,
veya internet ya da gazetedeki haberleri
okur musunuz? Neden okursunuz veya
neden okumazsınız?
> Neden olduğunu açıklayın.
> Haberlere eşlik eden fotoğraflara sıklıkla
bakar mısınız?
> Fotoğrafların haberlere bir şeyler katttığını
düşünüyor musunuz?
> World Press Photo’yu daha önce
duydunuz mu? Eğer duyduysanız
World Press Photo’nun ne yaptığını
biliyor musunuz?
Eğer 2. ve 3. Dersi bu eğitime dahil etmeyi
düşünüyorsanız, öğrencilerinize bundan
sonraki iki derste neler yapacağınızı da
anlatın. World Press Photo’dan daha geniş
bir şekilde bahsedin. Vakfın neler yaptığını
ve bunları neden yaptığını açıklayın.
Fotomuhabirliğinin önemini açıklayın.
Öğretmenler İçin Rehber’in girişindeki bilgiyi
kullanabilirsiniz. Daha fazla bilgiye de
internet sitesinden ulaşabilirsiniz.
6
geçen zaman, saniyenin kesirleri kadardır.
FOTOMUHABİRİ
Fotomuhabirleri kendilerini toplumun bir
parçası saydıkları ve kamuya dünyada
neler olup bittiğini göstermek istedikleri
Bugün birçok kişinin dijital fotoğraf
için fotoğraf çeker. Bu yüzden onları
makinesi olduğunu ve hatta hemen her cep
fotomuhabiri olarak nitelendiririz.
telefonunda fotoğraf makinesi olduğunu
Gazetecinin kalemi veya klavyesi ile
düşünürsek, herhangi biri haber değeri
yaptığını fotomuhabiri de fotoğraf
taşıyan bir olayın fotoğrafını her an çekebilir. makinesi ile yapar: İkisi de gerçekleri
Bazen halktan bir kişi, bunu oraya varması
kaydeder.
zaman alacak bir fotomuhabirinden çok daha
hızlı bir şekilde yapabilir. Bu durum vatandaş SİMGELER
gazeteciliği olarak da bilinir.*
Pek çok farklı haber şekli vardır. Bunu,
sergide yer alan fotoğrafların çeşitliliğinden
Sorular:
de görebilirsiniz. Sergide Afganistan’daki
> Bunun iyi bir gelişme olduğunu
savaşın fotoğrafları olduğu gibi Amerika’daki
düşünüyor musunuz?
Rose Bowl kolej futbolu şampiyonasının veya
(Olay anında orada olma, hız, nitelik ve
Buenos Aires’deki bir kadın tango
güvenirlik gibi unsurları düşünün.)
dansçısının da fotoğrafları bulunmakta.
> Gelecekte fotomuhabirlerine hiç ihtiyaç
Bir olayı haber olarak nitelendirmek için
olmayacağını düşünür müsünüz?
izleyenin onunla kişisel bir ilişkisi olması
gerekir. Olimpiyad Oyunları sporlar
FOTOMUHABİRLİĞİ TAM OLARAK NEDİR?
ilgilenen biri için çok önemli bir haberken,
Fotomuhabirleri olayları olduğu gibi
bir hayvansever bir erkek deniz filinin
belgeler. Bir fotomuhabiri müdahalede
fotoğraflarını görmek isteyebilir. Basın
bulunmaz. Bir durumu yakalayacak şekilde
fotoğraflarının ortak yönü güncel bir durumu
fotoğrafını çeker. Bu bağlamda bir basın
göstermeleridir ve fotomuhabiri, bu olayı
fotoğrafı müzedeki sanat fotoğrafından
kaydetmenin ve dünyayla paylaşmanın
veya reklam fotoğrafından ayrılır. Bir sanat
önemli olduğunu hissetmiştir. Bir fotoğraf,
fotoğrafında veya reklam fotoğrafında
ona bakan kişiye daha önceden çok az
gördüğümüz, aslında dikkatlice düzenlenmiş ilgi duyduğu bir durumla ilişkili olduğunu
bir görüntüdür. Fotoğrafçı ışıklandırma*,
hissettirebilir. Bazen de izleyicinin belirli
renkler* ve fotoğrafın içindeki insanlar veya bir durumu başka bir açıdan görmesine
cisimler hakkında önceden düşünmüştür.
neden olabilir. Geçtiğimiz yıllarda ödül
Bir diğer deyişle fotoğrafçı, fotoğrafın
kazanan fotoğraflardan çoğu, sonradan
kompozisyonu* üzerinde düşünmüştür. Bir
simgesel görüntüler haline gelmiştir. Bunlar
basın fotoğrafı çekerken çoğunlukla bunlar
gösterdikleri olaydan daha büyük bir şeyi
üzerine önceden düşünecek vaktiniz olmaz. temsil eder ama yine de birçok insan
Haberler sıklıkla beklenmedik şekilde oluşur. tarafından hâlâ tanınırlar.
Elbette bu bütün basın fotoğrafları için
geçerli değildir. Portreler veya doğa
fotoğrafları açık istisnalardır. Doğa
fotoğrafçıları, bazen doğa hakkında
bir fotohikâye oluştururken haftalarını
geçirir. Ancak bu durumda bile deklanşöre
basacakları mükemmel anı yakalamaları için
1. DERS
Öğrenciler bu derse seçtikleri üç fotoğrafla
geleceklerdir. Bunlar kendi çektikleri
fotoğraflar, yakın zamanda gazete veya
dergilerde yayımlanmış fotoğraflar veya
internetten bulup çıktısını getirdikleri
fotoğraflar olabilir. Öğrenciler ayrıca fotoğraf
altları veya fotoğrafa eşlik eden basın
bültenlerini de getireceklerdir.
Sorular:
Haber fotoğrafları sanat değildir, ancak bir
sergi halinde sunulmaktadır.
> Öğrencilerin bu konu hakkındaki
düşünceleri nelerdir?
Bazen fotoğrafı hatırlayan insanlar onun tam
olarak ne ile ilgili olduğunu hatırlayamaz!
Şimdi aşağıdaki fotoğrafa bakın:
Fotoğrafçı Douglas Martin’in aşağıdaki
fotoğrafına bakın. Fotoğraf ve hakkındaki
açıklama Öğretmenler İçin Rehber’in
sonunda bulunabilir. Fotoğrafın ne hakkında
olduğunu öğrencilerinize anlatmayın.
Eddie Adams, USA, The Associated Press,
Saigon, Vietnam, 1 Şubat 1968.
Douglas Martin, USA, The Associated Press.
Charlotte, Kuzey Karolina, 4 Eylül 1957.
Soru:
> Bu fotoğrafı daha önce
görmüş müydünüz?
> Ne hakkında olduğunu biliyor musunuz?
Öğrencilere fotoğrafın ne hakkında olduğunu
açıklayın.
Belki fotoğraftaki olay yaklaşık elli yıl önce
gerçekleştiği için fotoğrafı hatırlamıyor
olabilirsiniz. Ancak fotoğrafın size bir şeyi
veya bir yeri hatırlatması olasılığı büyük.
Belki de farkında bile olmadan bu fotoğrafla
daha önce karşılaşmıştınız. Bu fotoğraf
bir nevi simgeye dönüşmüş durumda.
Bu görüntü önemli bir tarihi olayı temsil
etmektedir ve hâlâ sıkça gösterilmektedir,
hatta bazen hiç beklenmedik şekillerde.
Örneğin bu fotoğraf, Forrest Gump
filminde Forrest’ın okula ilk gittiği sahnede
canlandırılmış, ardından Forrest okulun
girişinde Dorothy’le çarpışmıştı.
Bu fotoğraf, Güney Vietnamlı polis komiseri
Nguyen Ngoc Loan’un Kuzey Vietnamlı
bir Vietkong olduğundan şüphelenilen bir
şahsı sokak ortasında nasıl infaz ettiğini
göstermektedir. Vietnam Savaşı sırasında
çekilen bu fotoğraf çok bilinir ve sıklıkla “en
çarpıcı fotoğraflar” veya “tüm zamanların en
iyi fotoğrafları” listelerinde yer almaktadır.
Soru:
> Bu fotoğraf 20 yıldan daha eskidir. Siyah
beyaz ve pek az detayı barındırmaktadır.
Belki ilk bakışta, bu olayın siz doğmadan
çok önce gerçekleşmiş olması
nedeniyle de, fotoğrafın tam olarak ne
anlattığını bilmiyordunuz. Fotoğraf sizde
herhangi bir etki yarattı mı?
> Niçin yarattığını veya yaratmadığını
açıklayın.
ELEŞTİREL GÖZLE BAKMAK
Medya, haberleri aydınlatmak ve bir
şeyin gerçekten olduğunu kanıtlamak için
fotoğraflar yayımlar. Ayrıca dikkat çekmek
veya duyguları uyarmak için de fotoğraf
kullanır. Basın fotoğrafları bize (bir açıdan)
gerçek durumları göstermekle yükümlüdür.
Bu, gazete ve dergi editörlerinin,
yayımladıkları fotoğrafın olayla ilgili doğru
fotoğraf olduğundan emin olmaları gerektiği
anlamına geliyor. Bir gazetecilik medyumu,
yayınladığı haberlerin güvenirliğiyle ayakta
kalma şansı bulabilir.
Haber yayın organları, haberleri izleyicilerine
aktarmak için giderek daha fazla amatör
fotoğraf kullanmakta. Gittikçe artan bir
şekilde insanlar -cep telefonları
sayesinde de- fotoğraf makinesi taşır oldular,
bu durum oradan geçmekte olanların
gerçekleşen bir olayı anında -çoğu durumda
fotomuhabirlerinin oraya varmasından da
önce- kaydetmelerini sağlamaktadır. Bunun
sonucunda Associated Press ve Reuters gibi
haber ajansları Istock ve Flickr gibi amatör
fotoğraf siteleriyle anlaşmalar yaptılar.
Yine de amatör fotoğrafların kullanılmasında
bazı riskler ortaya çıkmaktadır. Bir gazete
veya internetteki bir haber portalı, bu
fotoğrafların güvenilirliğinden nasıl emin
olacak? Bunun için fotoğrafların kaynağının
özenli bir şekilde kontrol edilmesi gerekiyor.
Bu yılki Dünya Basın Fotoğrafları seçkisinde
amatör bir fotoğrafa verilmiş bir “Özel
Mansiyon” vardı. Bu da fotoğrafın herhangi
bir kategoride ödül kazanamamış olsa da,
sergide gösterildiği anlamına geliyor.
Şimdi aşağıdaki fotoğrafa bakın.
YouTube/Reuters, Tahran, İran,
Haziran 2009.
Bu fotoğraf, olay yerinden geçen birinin cep
telefonuyla kaydedip YouTube’a yüklediği
bir videodan alınmış bir görüntü (film
karesi). Bu video, İranlı Nida Ağa-Sultan’ı
göstermekte. 27 yaşındaki bu öğrenci,
geçen yılın haziranında İran’da seçimler
sonrasında yapılan gösterilerde, ölmesine
sebep olacak bir şekilde vurulmuştu.
Bu video YouTube’a yüklendikten sonra
milyonlarca kez izlenmişti. Nida ülkedeki
rejime karşı yapılan direnişin “yüzü” haline
gelmişti.
7
Soru:
> Bu görüntü bir fotomuhabiri tarafından
çekilmemiş ve kalitesi de pek iyi değil.
Jürinin buna rağmen bu fotoğrafa niçin
“Özel Mansiyon” verdiğini düşünüyorsunuz?
Resmi olarak Dünya Basın Fotoğrafları
yarışması sadece profesyonel fotoğrafçılara
açıktır, ancak buna rağmen jüri, eğer o yılın
dünya çapında haber bildiriminde önemli bir
yeri varsa ve profesyonel bir fotomuhabiri
tarafından çekilmesi mümkün olmadıysa, bir
fotoğrafa “Özel Mansiyon” verebilir.
Nida’nın fotoğrafına “Özel Mansiyon”
verilmesinin nedeni, fotoğrafın arkasındaki
hikâyeye odaklanmasıdır. Jüri bunu, bazı
olaylar ile ilgili amatör fotoğrafların ve video
kliplerin internet üzerinden dünya çapında
çok hızlı yayılmasının çarpıcı bir örneği
olarak saymıştır.
FOTO MANİPÜLASYONU
Profesyonel fotomuhabirleri, gazeteciliğin
kurallarına vakıftır. Daha da ötesi
fotomuhabirlerinden, fotoğraflayacakları
konuyla ilgili fikirlerini daha fotoğraf
çekmeden derinleştirmeleri beklenmektedir.
Bu onlara, fotoğraflarına daha fazla anlam
katma imkânı vermektedir. Fotomuhabirleri
ayrıca beraber çalıştıkları editoryal ekiplerin
sorularını yanıtlayabilmeli ve ekibin çalışma
şekline titizlik göstermelidir. Çektikleri
fotoğraflara, onları daha dramatik hale
getirmek için bilgisayarda üzerinde
oynayarak müdahale eden fotomuhabirleri
kariyerlerini tehlikeye sokar.
Photoshop gibi görüntü işleme
programları, fotoğraflara müdahale etmeyi
kolaylaştırmıştır. Dergilerin (parlak)
sayfalarında yayımlanan fotoğraflar
sıklıkla daha cazip hale getirilmektedir.
Renkler canlandırılmış, çeşitli iz ve
lekeler temizlenmiştir. Ancak konu basın
fotoğrafçılığına geldiği zaman, dijital görüntü
işleme daha sorunlu hale gelir, çünkü basın
fotoğraflarının gerçek bir durumun doğru
resmini göstermesi gereklidir. Bu fotoğrafları
8
değiştirmek, durumla oynamak anlamına
gelir.
Fotomuhabirleri için gerçekçi bir fotoğraf
çekmek her zaman kolay bir şey değildir.
Aynı şekilde bir fotoğraf editörü için de
üzerinde oynanmış bir fotoğrafın farkına
varmak kolay değildir. İnternetin de
katkısıyla haber üretiminin hızı geçtiğimiz
yıllarda ziyadesiyle arttı. Bu aynı zamanda
medya kuruluşları arasında eskiye göre daha
büyük bir yarışın yaşanmasına neden oluyor.
Fotomuhabirleri giderek artan bir zaman
baskısının altında, editoryal ekipler de uygun
fotoğrafları giderek daha fazla fotoğraf
arasından seçmek zorunda. Bu nedenle,
fotomuhabirlerinin değişik konulardaki
fikirlerini derinleştirmek için harcadıkları
zaman, gittikçe azalmaktadır.
Bunun yanı sıra fotoğraflara dijital
müdahaleler yapmaya yarayan programlar
gözle görülür bir şekilde artmıştır. Tüm bu
faktörlerin bir araya gelmesiyle fotoğraflara
müdahale etmek daha kolay ve çekici hale
gelmiştir. Fotoğraflara müdahale gerekli
olabilir ve bazen izin verilen bir şeydir,
ancak neye izin verilip neye verilmediği
arasında ince bir çizgi vardır.
Sadece fotoğraflar müdahaleye maruz
kalmıyor. Bazı hallerde, bir olay için sahne
kasten kurgulanıyor. Bu, bazı insanları ve
olayları olumlu bir şekilde sunmak
ya da kamuoyunun görüşünü etkilemek için
yapılabiliyor. Yerleştirme, ışıklandırma*,
makyaj, renkler, fotoğraf makinesinin
konumu ve hareketler (yani gerçekte ne
olduğu) gibi bileşenlerin hepsi kişisel zevke
göre ayarlanabilir. Ancak bu durumda
fotoğraf hâlâ “gerçek” midir? Fotoğrafçı ve
izleyici olarak olayları ve basın fotoğraflarını
eleştirel bir gözle izlemek ve sürekli onlar
hakkında sorular sormak bu nedenle çok
önemlidir.
GÖRÜNTÜ İŞLEME Mİ, GÖRÜNTÜ
MANİPÜLASYONU MU?
İki türlü fotoğraf seçimi vardır: görüntü
manipülasyonu* ve görüntü işleme*.
Görüntü manipülasyonu* görüntünün
içindeki bazı unsurların çıkarılması veya
başkalarının eklenmesi anlamına gelir. Bu
fotoğrafın içeriğini değiştirir ve kesinlikle
yasaklanmıştır. Bunun tek bir istisnası vardır:
Fotoğrafçı fotoğrafın üzerinde görünen
tozları temizleyebilir, çünkü bunlar sensörün
üzerinde bulunmaktadır.
Görüntü işleme* fotoğrafçının görüntüdeki
kaliteyi artırmak için kullandığı her türlü
teknik eylemi içerir, bu çoğu zaman
görüntünün içeriğinin de geliştirilmiş olması
demektir. Bu müdahaleler bazen gereklidir;
birçok basın fotoğrafı kötü ışık koşullarında
çekildiği için bu tür düzeltmeler zorunlu hale
gelmektedir.
DİSKALİFİYE
Bu yıl World Press Photo jürisi, kazanan
fotoğraflar arasından birinin üzerinde
oynandığının farkına vardı. Fotoğraf, Spor
Hikâyeleri bölümünde yer alıyordu ve
Ukrayna’nın Kyiv şehrindeki sokak kavgaları
hakkındaydı. Fotoğrafçı fotoğrafın içinden bir
bölümü (bir ayak parçası) çıkarmıştı.
Orjinal fotoğraf (birinci) ve başvurudaki hali
(ikinci) arasındaki farka bakın.
bilgiye yönelik beklentilerimize
dayanarak da düzeltiliyor. Pek az insan
parlak dergilerde yayımlanan bir fotoğraftaki
bir noktaya ya da kırışıklığa yapılan
müdahaleye itiraz etmez, ama pekâla bir
ayağın yok edilmesine itiraz edilebilir.
> Sizin bu konudaki düşünceleriniz nedir?
> Örneğin basın fotoğrafları için ayrı
moda fotoğrafları için ayrı kurallar olması
gerektiğini mi düşünüyorsunuz?
> Sizce bu fotoğrafa ne şekilde müdahale
edilmiş olabilir?
Eğer renkli olan fotoğrafa dikkatle
bakarsanız, kırmızı montlu adamın
başparmağıyla işaret parmağı arasından,
arkadaki adamın ayağının bir bölümünün
gözüktüğünü göreceksiniz. Detay alınıp
siyah beyaza çevrilmiş halindeyse, bir önceki
fotoğraftaki bu ayak detayı gözükmüyor.
Bu manipülasyon, jüri orijinal fotoğraflara
baktığında anlaşıldı. Jüri, ayağın silinmiş
olmasının basit bir müdahaleyi aştığına karar
verdi ve bu fotoğraf serisini diskalifiye etti.
Sorular:
Bir basın fotoğrafçısı bazı durumları
dramatize etmek için aşağıdaki yöntemleri
kullanabilir mi?
> Fotoğraftaki bazı unsurları Photoshop
kullanarak çoğaltmak, eklemek veya
çıkarmak?
> Kontrastı artırmak?
> Fotoğrafın belli bölümlerini çıkarıp detay
almak?
> Renklerle oynamak?
> Size göre sınır nerede çizilebilir?
Biz izleyiciler kabul etsek de etmesek de
fotoğraflar, fotoğrafın iletmesi beklenen
2. BÖLÜM HİKÂYE
Bir fotoğraf her zaman bir hikâye anlatır.
Fotomuhabirlerinin işi hikâyeyi mümkün
olduğu kadar açıklıkla göstermektir.
Hepsinden öte, bir fotoğraf izleyicisine bilgi
sunmakla yükümlüdür.
5N1K
Bir fotoğraftan mümkün olduğunca fazla
bilgiyi çıkarmanın en iyi yollarından biri de
5 N ve 1 K sorularını yanıtlamaktan geçer.
Her haberin 5N1K sorusunu yanıtlaması
gazetecelikteki genel bir kuraldır. Fotoğraf
altları da bu kurala uymalıdır!
5N1K
1. Ne oldu?
2. Nerede oldu?
3. Ne zaman oldu?
4. Kim oradaydı?
5. Niçin oldu?
(6. Nasıl oldu?)
FOTOĞRAF ALTI
Bir fotoğraf belirli bir andaki bir durumu
gösterir. Yine de fotoğrafta gösterilmeyen
bir hayli şey vardır. Fotoğraf altları,
olay hakkındaki ek bilgileri sunmakla
yükümlüdür. Bu bilgi fotoğraftan
anlaşılamayabilir, ancak fotoğrafın ne
hakkında olduğunun anlaşılması için de
gereklidir. Örnek olarak, fotoğraf altı olayın
nerede vuku bulduğu, fotoğrafta görülen
insanlar ve muhtemelen bu insanların ne
yaptıkları hakkında bilgi verebilir. Fotoğraf
ve fotoğraf altı birlikte yukarıdaki altı soruya
cevap vermelidir.
Soru:
> Sınıf arkadaşlarınızdan biri tarafından
seçilmiş bir fotoğraf için bir fotoğraf altı
metni düşünün. Fotoğraf altınızı fotoğrafa
eşlik eden bir haber bülteni varsa ona
dayandırabilirsiniz. Bu aşamada lütfen
mevcut fotoğraf altına bakmayın!
Fotoğraf ve fotoğraf altı birlikte 6 soruya
cevap vermelidir (Egzersiz kitabının
arkasındaki görsel rehbere bakınız).
Dikkat: Fotoğraf altı, fotoğrafta görülen her
şeyi özetlemek zorunda değildir. Fotoğraf
altını sınıf arkadaşlarınıza okuyup deneyin.
Her şeyi kapsıyor mu?
HABER NEDİR?
Fotomuhabirleri her zaman haber peşindedir.
Ancak haber tam olarak ne anlama
gelir? Haberin güçlü ve hızlı bir tanımını
yapmak zordur, çünkü bir kişinin haber
olarak nitelendirdiği bir olay bir diğerine
tamamen alâkasız gelebilir. Buenos
Aires’teki bir son dakika haberi, Beijing’de
haber olarak değerlendirilmeyebilir. Bunun
nedeni dünyada çok fazla olay meydana
gelmesindendir, medyanın her olayı
bildirmesi imkânsızdır. Bunun sonucu olarak
editoryal ekipler ve haber ajansları, haberi
hızlı bir şekilde saptamak ve seçmek için
birtakım rehberler kullanırlar. Örneğin, eğer
bir basın bülteni heyecan verici veya tümüyle
yeni bir olay hakkında bilgi veriyorsa ya da
önemli insanlar ve şöhretler hakkındaysa
haber olarak ele alınması beklenir.
9
Bazen haber kriterleri çok belirgindir.
Örnek olarak, bazı yayın organları sadece
milyonlarca dolarlık zarar veren büyük
yangınlarla veya çok büyük can kaybına
ya da çok sayıda yaralanmaya neden olan
trafik kazalarıyla ilgilenir. Haber değeri
bir insana, gruba, ülkeye veya kıtaya göre
büyük ölçüde farklılık gösterebilir. Bütün
bu farklara rağmen, haber olarak görülen
olaylardaki bazı unsurlar ortaktır. Bizi bir
olayı (dolayısıyla bir olayın
fotoğrafını da) haber olarak görmemiz
konusunda yönlendiren bazı faktörler vardır.
Haber faktörleri:
> Olay normal durumdan farklı olmalı
> Olay okuyucu için belli bir öneme sahip
olmalı
> Olay (mesafe olarak) yakın bir yerde
gerçekleşmeli
> Olay (zaman açısından) güncel olmalı
> Olayın dikkate değer neticeleri olmalı
> Olay duygu uyandırmalı ve gerilim
içermeli
Çok bilinen -ürkütücü olsa da- gazetecilik
kurallarından birine göre, bir başka kıtadaki
on bin kişinin ölümü, komşu ülkedeki bin
kişinin ölümü veya kendi ülkenizdeki yüz
kişinin ölümü veya başkentteki on kişinin
ölümü veya bir şöhretin ölümü aynı haber
değerine sahiptir.
Şimdi 2005’te Yılın Basın Fotoğrafı
Ödülü’nü kazanan, Finbarr O’Reilly imzalı
fotoğrafa bakın. Fotoğraf ve fotoğrafla ilgili
daha geniş bir arkaplan bilgisi egzersiz
kitabındaki Fotoğraf Bölümü’nde bulunabilir.
10
Şimdi aşağıdaki fotoğrafa bakın:
Charlie Cole, ABD, Newsweek, Tiananmen
Meydanı (Cennetsel Barış Meydanı), Beijing, Çin,
4 Haziran 1989.
Bu fotoğraf 1989 yılında demokratik
reformlar için yapılan öğrenci eylemleri
sırasında Cennetsel Barış (Tiananmen)
Meydanı’nda çekildi. Eylemler ordu
kuvvetlerince güç kullanarak bastırıldı.
Fotoğraf, üzerine gelen Halkın Özgürlük
Ordusu tanklarının önünde dikilen bir
eylemciyi göstermektedir.
Charlie Cole tarafından çekilen bu fotoğraf,
o yılki Dünya Basın Fotoğrafı olmuştu. O
zamanlar Çin tamamen kapalı bir ülkeydi.
Haberler dünyaya -büyük çoğunluklaiktidardaki Komünist Parti üzerinden
veriliyordu. Bu fotoğraf bunu değiştirdi ve
Çin’de yaşayan insanların kendi ülkelerinde
yaşananlara karşı duydukları hoşnutsuzluğu
dünyaya gösterdi. Cole bu fotoğrafı,
meydana bakan bir otel odasından çekti.
Hemen ardından Çin Gizli Servisi’ne bağlı
ajanlar odasını basarak Cole’un filmlerine ve
pasaportuna el koydu. Ancak Cole bu genç
eylemciyi gösteren filmini plastik bir kutu
içinde tuvalet rezervuarına saklamıştı. Cole
bu fotoğrafı daha sonra AP haber ajansına ve
Amerikan dergisi Newsweek’e yolladı.
Sorular:
> Bu bilgiyi kullanarak bu fotoğrafta
gerçekleşen haberi açıklayın.
5N1K’yı yanıtlamaya çalışın.
> Biraz önce adı geçen haber özelliklerinden
hangilerini fark ettiniz?
> Fotoğraf sizde ne etki bıraktı? Neden?
HABERİ YAPAN İNSANLAR
Artık haberin ne demek olduğunu
biliyorsunuz. Ayrıca bir olayın haber olarak
nitelendirilebilmesi için gereken
faktörleri de biliyorsunuz. Ancak haber
olarak nitelendirilebilen her şey gazetede,
haber portalında veya dergilerde
yayımlanmaz. Haber ajansları, gazeteler ve
dergilerde çalışan editoryal ekipler her gün
başa çıkamayacakları kadar çok (binlerce)
fotoğrafa maruz kalmaktadır, sayfalardaysa
belli sayıda fotoğrafa yetecek kadar yer
vardır. Fotoğraf ve internet editörleri hangi
fotoğrafların yayımlanacağına ve bizim
ne görüp, ne okuyacağımıza karar verir.
Bu çok dikkatli bir değerlendirmeyi getirir:
O günkü en önemli haber nedir? Hangi
fotoğraf haberi iletmek için daha etkilidir?
Hangi fotoğraf günün en önemli haberini
yansıttığı için baş sayfada gösterilecek,
hangi fotoğraflar gazete veya dergilerde iç
sayfalarda yayımlanacak?
Soru:
> Kendinizi bir fotoğraf editörünün yerine
koyun. Yarınki gazete için fotoğraf seçmek
durumundasınız. Neye odaklanırsınız?
Fotoğrafın kalitesini ve fotoğrafın habere
nasıl bir değer kattığını gözetin.
> Hangi üç fotoğrafı en yüksek haber
değerine sahip olduğu için öne çıkarırsınız?
Neden böyle olduğunu açıklayın.
> Hangi üç fotoğrafı bir gazetenin
veya internet sitesinin baş sayfasına
yerleştirirsiniz?
> Daha önce tartıştığımız haber
faktörlerinden hangileri fotoğrafta gösterilen
olayda mevcuttur? (Farklılık, mesafe,
zaman, netice ve duygu)
3. BÖLÜM BİÇİM
Fotoğraflar gerçekleri gösterir. Gerçekler
bize bilgiyi sunar. İnsanların ne giydiklerini,
etraflarında neler olduğunu, hava durumunu
ve ne yaptıklarını görebiliriz. Yüzlerindeki
ifadelerden ve vücut dillerinden duygularının
ne olduğunu anlatabiliriz. Gerçekler hikâyeyi
anlatır. Ancak bir fotoğrafla iletilen mesaj
sadece gerçeklere dayanmaz. Gerçeklerin
nasıl bir şekilde gösterildiği de en az o kadar
önemlidir. Bu yüzden bir fotoğrafın biçimine
eleştirel bir gözle bakmamız gerekir.
FOTOĞRAFIN BİÇİMİNİ İNCELEMEK
Basın fotoğrafları sıklıkla aniden çekilmek
zorunda olsa bile, fotomuhabirleri bir
fotoğrafın biçimini, fotoğraf makinelerinin*
konumunu seçerek veya renkli* (veya
siyah beyaz) çekim yaparak etkileyebilir.
Aydınlık* veya karanlık bölgeler arasındaki
kontrast farkları bir fotoğrafı çarpıcı
yapabilir. Fotomuhabirlerinin fotoğrafın
atmosferini ve içeriğini dolayısıyla
manasını da değiştirebilecekleri yollardan
biri budur. Bir fotoğrafın anlattığı hikâye
ve bu hikâyenin anlatılış biçimi, beraberce
görüntünün anlatım gücüne şekil verir.
Bu her zaman ilk bakışta açık bir şekilde
görülmez. Bazen ancak bir fotoğrafı ciddi bir
şekilde incelediğinizde açıkça görebileceğiniz
bir şeydir. Bir fotoğrafın incelenmesi, onun
hakkında sorular sormakla başlar.
TAVSİYE: Benim Albümüm’ün arkasında yer
alan Görsel Rehber başlamanıza yardımcı
olacaktır. Görsel Rehber bir fotoğrafı
incelerken göz önünde bulunduracağınız
görüntü özelliklerini içermektedir.
İFADENİN GÜCÜ:
BİR FOTOĞRAF SİZE NE ANLATIR?
Finbarr O’Reilly, Kanada, Reuters, Tahoua, Nijer,
1 Ağustos 2005.
Soru:
> Bu fotoğrafı gördüğünüzde aklınızdan ilk
olarak ne geçti?
> Görsel Rehber’de tarif edilen görsel
özelliklerden hangileri bu fotoğrafta ağır
basmaktadır?
> Neden böyle düşündüğünüzü açıklayın.
> Nasıl bir etkiye sahipler?
> Fotoğrafın kadrajı* ne göreceğimizi
belirler. O’Reilly’nin seçmiş olduğu kadrajın
nasıl bir etkisi vardır? (Eğer daha geniş
bir kadraj yapsaydınız ne olabileceğini
düşünün.)
> Fotoğrafçının niçin bu anı yakalamayı
seçtiğini düşünüyorsunuz?
> Bu fotoğraf sizin üzerinizde nasıl bir etki
yarattı?
SONUÇ
Bu bölüm World Press Photo Vakfı ve
fotomuhabirliği uygulamaları hakkındaki
(ilk) girişi sonlandırmaktadır. Bundan
sonraki derste öğrencileriniz yıllık Dünya
Basın Fotoğrafları Sergisi’ni ziyaret
edeceklerdir. Öğrencilerinize sergiyi ziyaret
ederken bazı görevler gerçekleştireceklerini
anlatın. Her birine bu görevleri yerine
getirmekte kendilerine yardımcı olacak
bir egzersiz kitabı verilmiş olacaktır.
Öğrencilerinizin sergiyi ziyaret ederken
yanlarında bu egzersiz kitaplarını
getirdiklerinden emin olun!
TAVSİYE: Sergi takvimini
www.worldpressphoto.org/exhibitions
adresinde bulabilirsiniz. Burada ayrıca
Dünya Basın Fotoğrafları Sergisi’ni misafir
edecek en yakın merkezin iletişim
bilgilerini de bulacaksınız. Sınıf ziyaretiniz
için önceden araştırma yapın!
11
3. DERS TARTIŞMA
SINIFTA TARTIŞMA
GÖREVLERİN TARTIŞILMASI
1. GÖREV
Öğrencilerinizden belirli bir fotoğrafı veya
fotohikâyeyi neden seçtiklerini açıklamalarını
isteyin. Neye odaklandılar? Konuya mı?
Hikâyenin nasıl anlatıldığına mı? Biçime mi?
Veya aynı anda birçok şeye mi?
Öğrencilerinizden fotoğraf(lar)ın biçiminin
hangi yönlerinin ilgilerini çektiğini
açıklamalarını isteyin. Görsel Rehber’de
bulunan kavramları kullanın.
> Eğer sadece içeriğe odaklansaydınız aynı
seçimleri mi yapardınız?
> Açıklayın.
> Bir basın fotoğrafının biçiminin ne kadar
önemli olduğunu düşünüyorsunuz? (Basın
fotoğrafının amacını düşünün.)
12
Pietro Masturzo tarafından çekilen 2009
Yılının Dünya Basın Fotoğrafı, fotoğrafçının
üzerinde çalıştığı hikâyeyi oluştururken
meydana getirdiği seriden bir fotoğraftı. Bu
hikâye seri olarak da ayrıca bir ödül kazandı.
> Pietro Masturzo’nun kazanan fotoğrafıyla
ilgili olarak sınıfta kaç kişinin jüri ile aynı
fikirde olduğunu bulun.
> Sizce serinin içinden başka bir fotoğraf bu
hikâyeyi daha iyi anlatabilir miydi? Neden
böyle düşündüğünüzü açıklayın.
> Şimdi sergideki bütün fotoğrafları görmüş
durumdasınız. Jüri tarafından seçilen fotoğraf
hakkında jüriyle hemfikir misiniz?
> Eğer değilseniz, sizce hangi fotoğraf
birinciliği kazanmalıydı?
> Kazanmasını gerektiğini düşündüğünüz
fotoğrafın neden daha iyi olduğunu
düşünüyorsunuz?
3. GÖREV
Bu görev için Ou Zhihang’ın fotoğrafına
bakmanız istendi. Bu seri bir bakıma
daha az biliniyor. Buradaki fotoğraflar
sahnelenmiş fotoğraflar ve herhangi bir
sıcak haber niteliği de taşımıyor. Yine de jüri
bu serideki fotoğraflara “Mansiyon” ödülü
verdi.
> Fotoğraflar, ardındaki hikâyeyi bilmeden
öğrenciler üzerinde bir etki yarattı mı?
> Peki fotoğraf altını okuduktan sonra ne
oldu?
> Öğrenciler bu fotoğrafın Dünya Basın
Fotoğrafları Yarışması’na uygun olduğunu
düşündüler mi?
> Ou Zhihang’ın bu davranışı hakkında ne
düşündüler?
4. GÖREV
Öğrencilerinizden belli bir fotoğrafı veya
fotohikâyeyi neden seçtiklerini anlatmalarını
isteyiniz.
> Seçimleri içerikle mi yoksa biçimle mi
ilgiliydi?
> Fotoğrafta haber olarak ne görüyorlar ve
olayın fotoğrafta iyi bir şekilde işlendiğini
düşünüyorlar mı?
> Bu haberin niçin önemli olduğunu
düşünüyorlar ve bu fotoğrafın onlara kişisel
etkisi ne yönde oluyor?
EK GÖREVLER
1. EK GÖREV
> Bu görevde öğrenciler kendilerini
fotomuhabirlerinin yerine koyacaklar.
Bu görev derste ve sergiyi ziyaretleri
sırasında öğrendikleri ışığında kendi basın
fotoğraflarını çekmelerini kapsıyor.
Sergi onlara ne tür fotoğraflar çekmeleri
konusunda ilham verdi?
Bir seçenek de sınıfta öğrencilerin çektikleri
fotoğraflardan oluşan bir mini sergi
düzenlemek. Bunun nasıl gerçekleştirileceği
hakkındaki tavsiyeler Benim Albümüm
içindeki görevde bulunabilir.
2. EK GÖREV
> Öğrencilerden kendi çalışmalarını (oyun,
rap, şiir veya makale vb.) yaratmaya ilham
vermesi için sergiden bir fotoğrafı veya
fotoğraf serisini kullanmaları isteyin. Bu
çalışmalarını Benim Albümüm’de yer alan
görevle ilişkili olarak tartışın.
> Öğrenciler 2. ek görev için hangi fotoğrafı
veya fotoğraf serisini seçtiler ve işlerini
üretmeleri için ne ilham verici oldu?
3. DERS
Siz ve sınıfınız, kısa bir süre önce Dünya
Basın Fotoğrafları 2010 Sergisi’ni ziyaret
ettiniz. Sergiye yapılan bu ziyarette
öğrencilerinizin bazı fotoğraflar seçmesi
ve birtakım görevleri tamamlamaları
istendi. Bugünkü derste öğrencileriniz
kendi albümlerini sınıf arkadaşlarınınkilerle
karşılaştıracak. Kendilerinden, seçtikleri
fotoğrafların niye ilgi çekici geldiğini açık bir
şekilde anlatmalarını isteyin. Biçim mi,
içerik mi yoksa içerdiği mesaj mı bu
seçime neden olmuştur? Veya bu üçünün
bir bileşimi mi? Öğrencilerinize Görsel
Rehber’de yer alan kavramları göz önünde
bulundurmalarını söyleyin.
3. Ders için hazırlanmış malzemenin
sonunda basın fotoğrafçılığı ve
fotomuhabirliği hakkında üç tane ifade
bulacaksınız. Bu ifadeleri dersin bitimine
doğru daha kapsamlı bir tartışma yapmak
için kullanabilirsiniz.
2. GÖREV
YILIN DÜNYA BASIN FOTOĞRAFI
Benim Albümüm egzersiz kitabındaki
görevleri tamamlarken belki de sizin ve
sınıf arkadaşlarınızın çok değişik fotoğraflar
seçtiğinizi fark etmişsinizdir. Aslında jürinin
seçtiği fotoğraf konusunda da hemfikir
olmayabilirsiniz.
SONUÇ
Öğrencilere Dünya Basın Fotoğrafları Sergisi
ile ilgili beklentilerini sorun ve aralarında
tartışmalarını isteyin.
> Ne hoşlarına gitti? Beklentilerini
karşılamakta neler yetersiz kaldı?
> Öğretim Seti ve sergi, basın fotoğraflarına
farklı bir gözle bakmalarına yardımcı oldu
mu?
MÜNAZARA!
3. dersi, Dünya Basın Fotoğrafları Sergisi’nden
aldıkları derslere dayanan aşağıdaki ifadelerin
tartışması ile bitirin. Öğrencilerin getireceği herhangi
bir iş de tartışmaya dahil edilebilir.
> FOTOMUHABİRLERİNİN, eğer haber
fotoğraflıyorlarsa, herhangi birini, herhangi bir
yerde ve herhangi bir zaman fotoğraflamalarına izin
verilmelidir.
> GAZETELER aşırı düzeyde şok edici fotoğraflar
yayımlarken daha ölçülü davranmalıdır.
> BASIN FOTOĞRAFI söz konusu olduğunda esas
önemli olan hikâyedir. Fotoğrafın nasıl göründüğü
daha az önemlidir.
> Birkaç yıl içinde DİJİTAL FOTOĞRAF MAKİNELERİ,
fotoğraf çekebilen cep telefonları ve YouTube,
fotomuhabirlerini gereksiz hale getirecektir.
13
Öğretmenler için
Fotoğraf Bölümü
BAK & ÇEK
Douglas Martin, ABD,
The Associated Press.
Charlotte, Kuzey Karolina, ABD,
4 Eylül 1957.
14
Eddie Adams, ABD, The Associated Press,
Saygon, Vietnam, 1 Şubat 1968.
Bu fotoğraf Güney Vietnamlı polis komiseri Nguyen Ngoc Loan’un
Kuzey Vietnamlı bir Vietkong olduğundan şüphelenilen bir şahsı sokak
ortasında nasıl infaz ettiğini göstermektedir.
FOTOĞRAF BÖLÜMÜ
Beyaz öğrenciler, ırk ayrımına son
verilen Harry Harding Lisesi’nin ilk siyahi
öğrencilerinden Dorothy Counts’la okulun
ilk günlerinde alay ediyorlar. Kendisine
taşlar atılıyor ve beyaz öğrenciler ona
nereden geldiyse oraya dönmesi
gerektiğini söylüyorlar. Yanında bir aile
dostu olan ve siyahların devam ettiği
Johnson C. Smith Üniversitesi’nde profesör
olan Dr. Edwin Tompkins yer alıyor.
Buna benzer olayların ardından,
Dorothy’nin ailesi okula başlamasının
dördüncü gününde onu okuldan alıyor.
Öğrenciler için bütün ülkede o gün
okulun ilk günüydü ve özellikle ABD’nin
güneyindeki bazı bölgeler, Yüksek
Mahkeme’nin eyaletlerde yer alan okullarda
entegrasyonun en kısa zamanda sağlanması
yönündeki kararına uymaları konusunda
büyük bir baskı altındaydı.
Özel Mansiyon
YouTube, Reuters, Tahran, İran, Haziran 2009.
Haziran 2009’daki İran cumhurbaşkanlığı
seçimlerinden sonraki protestolar sırasında çekilip
YouTube’a yüklenen bir videodan alınmış bir
kare. Bu kare, göğsünden vurulduktan sonra
yerde yatmakta olan ve Nida Ağa-Sultan olarak
teşhis edilen bir kadını gösteriyor. Cep telefonu
kamerasıyla çekilen bu görüntü, internet üzerinden
milyonlarca kez izlendi, sosyal medya ağları ve
dünyanın belli başlı haber kanallarında tartışıldı.
Ölümünü takip eden günlerde, İran ve dünyanın
dört bir yanında Nida’nın anısına törenler
düzenlendi. Bu görüntü ve Nida’nın adı, İran
rejimine karşı giderek büyüyen direnişin sembolü
haline geldi.
Charlie Cole, ABD, Newsweek,
Tiananmen Meydanı (Cennetsel Barış Meydanı),
Beijing, Çin, 4 Haziran 1989.
Demokratik reformlar için yapılan eylemler
sırasında, üzerine gelen Halkın Özgürlük Ordusu
tanklarının önünde dikilen bir eylemci. Bu
fotoğrafın çekilmesinin hemen ardından genç adam
Çin Gizli Servisi tarafından tutuklandı. Kendisine ne
olduğu bilinmiyor. Kimliği hiçbir zaman tam olarak
saptanamadı.
Finbarr O’Reilly, Kanada, Reuters, Tahoua,
Nijer, 1 Agustos 2005.
Beslenme eksikliği çeken Alassa Galisou, acil
gıda yardımı merkezinde bulunan annesi Fatou
Ousseini’nin dudaklarına ellerini bastırıyor. Son
yıllarda yaşanan en şiddetli kuraklığın çekirge
salgını ile birleşmesi, önceki yıllardaki hasadın
gerçekleşmemesine ve milyonlarca insan için büyük
besin azlığına neden olmuştu. O yıl çok fazla yağan
yağmur, 2005 hasadı için umut verdiyse de acil
yardım getirmekte olan acil durum görevlilerinin
çabasını engellemişti. Bunun sonucu olarak
yardımın ulaşması yavaşlamıştı. Parmaklar suçlu
olarak eli kulağındaki krize zamanında müdahale
etmekte başarısız olan Birleşmiş Milletler’i, batılı
hükümetleri, uluslararası yardım programlarını ve
Nijer’deki yönetimi işaret ediyordu.
Charles Ommanney, Birleşik Krallık / United Kingdom
DÜNYA BASIN FOTOĞRAFLARI SERGİSİ 10
17 Aralık 2010 - 9 Ocak 2011
Forum İstanbul Alışveriş ve Yaşam Merkezi
Paneller / 16 Aralık 2010
Dünyada ve Türkiye’de Fotojurnalizm
Haberde Magazin, Magazinde Fotoğraf
Atölye Çalışması / 16, 17, 18 Aralık 2010 Pieter ten Hoopen ile Fotojurnalizm Üzerine
Dijital Fotoğrafçılık Kursları / Ocak, Şubat, Mart 2011
Canon Görsel Akademi
Ödüllü Yarışma / 8, 9 Ocak 2011
Foto-Maraton (Herkese açık fotoğraf yarışması)
Look and Click Programı / 17 Aralık 2010 - 9 Ocak 2011
Randevulu Lise Fotoğraf Kulübü gezileri
Ayrıntılı bilgi: www.forumistanbul.com.tr/WPP
Hollanda Başkonsolosluğu’nun katkılarıyla