2-Kemik - WordPress.com

KİNEZYOLOJİ
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
1
KEMİK
Dik postürü oluşturan rijit dokuyu kemikler
oluşturmaktadır.
Kemik, hareket sistemi için esas olan kaldıraç
sistemini ve desteği oluşturmasının yanında iç
organları ve beyni de korumaktadır.
Kemiğin hareket sistemi açısından fonksiyonları;
1)Kaldıraç sistemi
2)Destek fonksiyonu
2
KEMİK
1) Kaldıraç sistemi: Vücuttaki uzun kemikler
kaldıraç kolunu oluştururken eklemler rotasyon
komponentinin açığa çıkartılmasında önemlidir.
Kemikler hareketin açığa çıkartılmasında ve
hareketin kısıtlanmasında rol alırlar.
2) Destek fonksiyonu: Dik postürün sağlanması.
Ayrıca kemiğin koruyucu, depo etme ve kan
hücrelerinin yapımı gibi görevleri de vardır.
3
KEMİK
Kemikler;
1)Beyin ve iç organları korumakta,
1)Yağ ve mineralleri (Ca, P) depo etmekte,
2)Hematopoiesis denilen kan hücrelerinin
yapımında görev almaktadır.
4
KEMİK
Kemik yapıları;
1)Spongioz kemik: Araları kemik iliği ile dolu olan
birbirleri ile birleşip çaprazlaşan trabekülleri içerir.
Porozitesi yüksek olup enerjiyi absorbe eder.
2)Kompakt kemik: Devamlı bir kemik kitlesi olup
birbirleri ile ilişkili vasküler kanalları içerir. İskelete
kuvvet ve sertlik kazandırır.
5
KEMİK
Kemikleri 5 grup altında inceleyebiliriz:
1)Uzun kemikler
2)Kısa kemikler
3)Yassı kemikler
4)İrregüler kemikler
5)Sesamoid kemikler
6
KEMİK
1) Uzun kemikler: Ekstremite kemikleri (humerus,
radius, ulna, femur, tibia, fibula, metatarsaller,
metakarpaller ve falankslar) oluşturur.
Proksimal ve distal uçları arasında şaft (cisimdiafiz) yer alır. Uzun kemiklerin distal ve
proksimalde bir miktar kalınlaşma gösterdiği kısım
metafiz adını alır. Her iki uç kısım epifiz adını alır.
Kemiğin dış yüzünü örten tabakaya periost adı
verilir.
7
KEMİK
2) Kısa kemikler: Karpal ve tarsal kemikler bu
tiptedir. Kompakt kemikle çevrelenmiş spongioz
kemikten oluşur ve şokların absorbsiyonu ile birlikte
kuvvetlerin iletiminde görev alırlar.
3) Yassı kemikler: Kostalar, ilium, sternum ve
scapula yassı kemiklerdir. İç ve dış kompakt kemik
tabakası arasındaki spongioz kemikten oluşur.
Çevrelediği iç organları korurlar ve kasların
yapışma yerleri olurlar.
8
KEMİK
4) İrregüler kemikler: Kafatası, pelvis kemikleri ve
vertebralar irregüler kemiklerdir. Spongioz kemik
dışındaki ince kompakt kemik dokusundan
oluşmuştur. Ağırlık taşıma, yükleri dağıtma, spinal
kordu koruma, harekete katılma ve kaslara
yapışma yerleri oluşturma gibi görevleri vardır.
9
KEMİK
5) Sesamoid kemikler: Tendon veya eklem kapsülü
içerisinde yer alan kemiklerdir. Patella, quadriceps
femoris tendonu içerisinde yer alır. Diğer sesamoid
kemik 1.metatarsalin tabanında fleksör hallucis
brevis kası distal tendonu içindedir. Baş
parmaktaki sesamoid kemik fleksor pollicis brevis
kası tendonu içindedir. Sesamoid kemiklerin
fonksiyonu kasın insersiyo açısını değiştirmektir.
10
KEMİK
Uzun kemiklerin proksimal ve distal uçları vardır ve
kemiğin büyümesini sağlayan epifiz tabakası
(spongioza) yer alır.
Periost kemiğin dış yüzeyini örten zardır ve iki
tabakadan oluşur. Dıştaki tabaka fibröz tabaka
olup fibroblastlardan zengin, düzensiz sıralanmış
bağ dokusundan oluşur. İç tabaka ise yassılaşmış,
iğ şeklinde hücrelerden oluşur ve kambiyum
tabakası adını alır.
11
KEMİK
Uzun kemiklerde kemiğin beslenmesi nutriyen
arterler tarafından sağlanır. Vaskülarizasyonun en
fazla olduğu bölge metafiz bölgesidir. Periost
direkt arterlenir ve periostun lenfatik sistemi de
vardır.
Uzun kemiklerin büyüme plakları bayanlarda 17
yaşta, erkekte ise 18 yaşta kemikle füzyona uğrar.
En geç füzyona uğrayan epifiz plakları kolumna
vertebralistedir (25 yaş).
12
KEMİK
Membranöz kemikleşme: Kıkırdak olmadan
mezenşimal dokudan meydana gelen membranöz
kemik yassı kemiklerin oluşumunu sağlar.
Mezenşimal dokunun primitif mezenşim hücreleri
osteoblastlara dönüşür. Osteoblastlar kemik
matriksi denilen protein yapısındaki kemiğin esas
organik maddesini salgılarlar. Osteoblastların
yüzeyel tabakası periosta dönüşür.
13
KEMİK
Kartilajinöz kemikleşme: Primitif mezenşimal
hücreler hyalin kartilaj hücrelerine dönüşür.
Osteoblastlar kemiğin matriks dokusunu meydana
getirir. Kartilaj dokusu kan damarları ile gelen
kanlar vasıtasıyla tahrip edilir ve kan içinde gelen
Ca-Fosfat tuzları yine bu doku içerisine çöker ve
kemikleşme oluşur. Kemiğin sürekli yapımı ve
yıkımı söz konusudur.
14
KEMİK
Kemik hücreleri 3 türlüdür:
1)Osteoblastlar -> Kemiğin yapımından sorumlu
hücreler
2)Osteoklastlar -> Kemiğin yıkımı ile ilgili hücreler
3)Osteositler -> Her iki ön hücre için temel teşkil
eder. Vücudun hangisine ihtiyacı varsa bu hücreler
o görevi üstlenir.
15
KEMİK
- Kemiğin yapım olayına osteoblastik aktivite,
kemiğin yıkım olayına da osteoklastik aktivite
denir.
- Kemiğin yıkım olayı yapım olayından fazla ise
osteoporoz, kemiğin yapım olayı yıkım olayından
fazla ise osteosklerozis denir.
- Kemiğin boyuna büyümesi enkondral
kemikleşme, kemiğin enine büyümesi
perikondral aktivite olarak adlandırılır.
16
KEMİK
Kemikler kimyasal açıdan iki maddeden oluşur:
1)Organik madde (%33): Protein oluşumlu
maddelerdir. Bu maddelerin içinde fibriller,
glikozaminoglikanlardan zengin asitler vardır.
2)İnorganik madde (%67): En önemlisi Ca, Na, Mg
ve K tuzlarıdır. Mineraller, kalsiyum ve fosfat
kemiğin inorganik elementleridir.
17
KEMİK
Ca++’un görevleri:
1)Osteogenesis,
2)Kasın kasılabilmesi ve gevşemesi,
3)Sinirlerin uyarılabilmesi,
4)Kan damarlarının permeabilitesinin artırılması,
5)Kalp kasının çalışması
18
KEMİK
İskelet sistemine binen yükler:
1) Kompresyon kuvveti: Cismin her iki ucundan
aynı düzlemde ve zıt yönlü kuvvetlerin uygulanması
sonucu oluşmaktadır. Vücut ağırlığı, kas
kontraksiyonu, gravite ve yukarıdan aşağıya etki
eden eksternal kuvvetler kompresyon kuvvetini
açığa çıkarır.
19
KEMİK
2) Gerilim kuvveti: Cisimde uzama ve daralma
meydana getirir. Maksimal gerilim stresi, yüke dik bir
düzlemde meydana gelir. Kaynağı kas gerilimidir.
(Örn. Quadriceps femoris-tuberositas tibia)
3) Parçalama kuvveti: Cismin yüzeyine paralel olarak
uygulanan kuvvet parçalama stresidir ve
deformasyon cismin iç kısmında ve anguler olarak
oluşur.
20
KEMİK
4) Bükme stres kuvveti: Bükme stresi altında
kemiğin bir tarafında konveksite (gerilim) , bir
tarafında konkavite (kompresyon) oluşur.
5) Torsiyonel kuvvet: Cisimde döndürücü bir kuvvet
ortaya çıkarır ve parçalama kuvveti ortaya çıkar.
Spiral kırıklara ve özellikle diz ekleminde kıkırdak
ve bağ yaralanmalarına sebep olur.
21
KEMİK
Kemiğin Kanunları:
1)FICK: Kemiğin gelişimindeki esas görev kaslara
aittir ve kemik gelişimi pasiftir.
2)WIRCHOW: Kemiğin gelişimindeki esas görev
kemiklere aittir ve kemik gelişimi aktiftir.
3)VOLKMAN: Kemik gelişimi kemik üzerine binen
yükler ile ilişkilidir. Yük altında kemik gelişimi
atrofiye uğrar.
22
KEMİK
4) MEYER: Kemiğin şekli ile gördüğü fonksiyon
arasında ilişki vardır.
5) CULMAN: İskelet sistemini ve femuru kaldıraca
benzetmiştir.
6) WOLF: Kemik intermitant basılar altında
hipertrofiye uğrar, statik yüklenme altında ise
atrofiye uğrar.
23
KEMİK
Kemiğin fizyolojik özellikleri:
1)Elastisite: Bir cisme kuvvet uygulandığında
şeklini kaybediyorsa fakat kuvvet ortadan kalkınca
eski şeklini alıyorsa elastik cisim olarak adlandırılır.
2)Ünit rezistans: Kemiğin enine kesit birimine bir
kuvvet uygulanacak olursa kemik bu kuvvet altında
kırılmaksızın deformasyona uğruyor ve kuvvet
kalktıktan sonra eski haline dönüyorsa bu kuvvete
kemiğin ünit rezistansı denir.
24
KEMİK
Hook Kanunu: Bir cisme bir birim kuvvet
uygulandığında cismin boyunda bir birimlik uzama,
iki birim kuvvet uygulandığında iki birimlik uzama
meydana geliyorsa böyle cisimlere tam elastik
cisimler denir.
Young Modülü: Bir cismin enine kesit yüzeyine bir
kuvvet uygulandığında bu kuvvet cismin boyu
kadar bir uzama meydana getiriyorsa bu kuvvete
elastisitenin young modülü denir.
25
KEMİK
- Anisotropik özellikler: Kemik longitudinal olarak
uygulanan yükleri çok iyi karşılayabilirken dik
olarak uygulanan yükleri oldukça az
karşılamaktadır.
- Viskoelastik özellikler: Hızlı bir yüklenmede
kemik daha fazla yük karşılayabilir, yavaş hızda
yüklenildiğinde kemik aynı dayanıklılığı
gösteremez ve daha düşük yük altında kırık
meydana gelir.
26
KEMİK
- Elastik cevap: Yüklenmenin başlangıcında
kemiğin şeklinde deformasyon meydana gelir.
Kemik %3’ten fazla deformasyona uğramaz. Bu
oran yük-deformasyon eğrisinin elastik sınırı
olarak kabul edilir ve bu sınır içerisinde yük
kaldırıldığında kemik orijinal haline ve şekline
geri döner.
27
KEMİK
- Plastik cevap: Elastik cevabın sonlandığı
noktadan sonra kemik dokunun dış lifleri
değişikliğe uğrar ve kemik yıkımı oluşur.
Kemikte kalıcı deformasyon meydana gelir ve
yüklenme devam ederse kemik kırılır. Yük
kaldırılsa bile kemik orijinal haline dönemez.
28
KEMİK
- Kuvvet: Kemiğin ya da herhangi bir cismin
kuvveti kırık meydana gelmeden önce
karşılayabildiği yüktür.
- Sertlik: Dayanıklılık ve elastisite modülü yükdeformasyon eğrisinin eğimi ile belirlenir. Cisim
deforme olurken cismin yüke olan direncidir.
29
TEŞEKKÜRLER
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
30