İlköğretim Ve Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin
Transkript
İlköğretim Ve Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED) İLKÖĞRETİM VE ORTAÖĞRETİM OKULLARINDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN OKUMA KÜLTÜRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ HAZIRLAYAN Mustafa KARAŞAHİN Ankara, 2009 MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI .......................................................................................... 000 KAYNAK KİTAPLAR DİZİSİ . ........................................................................................000 Tüm hakları saklıdır. İçerikle ilgili alıntılar, kaynak gösterilerek kullanılabilir. Kitap, çoğaltma araçları, optik araçlar vb. yöntemlerle çoğaltılamaz. Grafik Kapak Redakte : Hüseyin MUTLUCAN : Hüseyin MUTLUCAN : ISBN: T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı GMK Bulvarı No: 109 (06570) Maltepe-ANKARA Tel: 0 312 230 36 44-230 39 26-231 69 60 Faks: 0 312 231 62 05 e-posta: [email protected] İnternet adresi: www.meb.gov.tr “En mühim ve feyizli vazifelerimiz millî eğitim işleridir. Millî eğitim işlerinde mutlaka muzaffer olmak lazımdır. Bir milletin hakikî kurtuluşu ancak bu suretle olur. Eğitimdir ki bir milleti ya özgür, bağımsız, şanlı ve yüce bir toplum halinde yaşatır ya da onu köleliğe ve yoksulluğa iter.” Mustafa Kemal ATATÜRK ÖN SÖZ Hızlı bir iletişimin yaşandığı günümüzde bilgi hızla gelişip çeşitlenmektedir. Bu nedenle, katlanarak büyüyen bilgi üretiminden yararlanmak, olup biten gelişmeleri yakından takip etmek, bilgiyi güncellemek ve çağın ihtiyaçlarına göre yeniden yapılandırmak zorlaşırken değişim sürecine uyum sağlamak da son derece önem kazanmaktadır. Özellikle geleceğin şekillenmesinde önemli bir payı olan öğretmenlerin bu gelişim sürecine ayak uydurmaları daha da önem arz etmektedir; çünkü bu gelişmelere paralel olarak bilginin edinilmesi ve sunulmasındaki anlayışlar da değişmektedir. Ayrıca böyle bir ortamda bilgiye ulaşmadaki kolaylıklar, bilgi çeşitlenmesi, bilgi kirlenmesi gibi durumlar doğru ve işe yarar bilgiye ulaşmayı zorlaştırdığı için bu tür bilginin edinilmesi ve öğrencilerin hizmetine sunulmasında öğretmenlik mesleğine ayrı sorumluluklar yüklemektedir. Bu sorumlulukların başında bilgi edinmede önemli bir yere sahip olan okuma alışkanlığının öğrencilere kazandırılması gelmektedir. Bu açıdan bakıldığında öğretmenlerin okuma kültürlerinin önemi ortaya çıkmaktadır. Öğrencilerin hedeflenen başarıyı yakalaması, öğretmenlerin yeteri kadar donanımlı olmalarına bağlıdır. Donanımlı olmanın yolu ise doğru bilgiye ulaşmakla mümkündür. Okumak ise bilgiye ulaşmanın en kolay yollarından birisidir; bunun için toplumun bütün kesimlerinde okuma alışkanlığının gelişmesi önemlidir. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de okuma alışkanlığının yaygınlaşması yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar elbette ki önemlidir; çünkü okumak düşünceye, düşünceler söze, sözler eyleme, eylemler alışkanlığa, alışkanlıklar kişiliğe dönüşür. Kişilik ise geleceğimizi biçimlendirir. Dolayısıyla, okuma kültürü doğru bir geleceğin kurgulanmasında başlangıç noktasıdır ve geleceğin şekillenmesinde önemli yeri olan öğretmenler için önemlidir. Bu araştırma; Millî Eğitim Bakanlığına bağlı, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın, Bakanlığımızın ilgili birimlerince en iyi şekilde değerlendirileceğine inanıyor, araştırmanın verilerinin sağlanmasında katkılarından dolayı İl Millî Eğitim Müdürlüklerine, araştırmayı gerçekleştirilen Mustafa KARAŞAHİN’e, araştırmaya görüşleriyle destekte bulunan Dr.Atila DEMİRBAŞ’a, veri girişinde katkı sağlayan Rüştü SEYFE’ye, grafik-tasarım ve kapak çalışmaları için Hüseyin MUTLUCAN’a ve bizimle ortak çalışma isteği gösterip araştırmaya görüş vererek katkı sağlayan ilköğretim okulu ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerimize teşekkür ediyorum. Dr. Halil Rahman AÇAR Daire Başkanı ii ÖZET İLKÖĞRETİM VE ORTAÖĞRETİM OKULLARINDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN OKUMA KÜLTÜRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu araştırma, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi ve okuma, kitap okuma, dergi okuma, gazete okuma konusundaki görüşleri doğrultusunda okuma kültürlerinin geliştirilmesine yönelik öneriler sunmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın problemi; öğretmenlerin okuma tercihlerindeki önceliklerinin, takip ettikleri süreli yayınların, okuma nedenlerindeki önceliklerinin neler olduğunu ve düzenli olarak, belirli aralıklarla, belirli yoğunlukta okuma işlevini sürdürüp sürdürmediklerinin belirlenerek okuma kültürleri açısından durumlarını ortaya koymaktır. Tarama modelindeki bu araştırmanın evrenini Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesindeki 2007–2008 öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemi, farklı sosyal ve ekonomik özelliklere sahip her coğrafi bölgeden iki il olmak üzere toplam 14 ilde, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan 1.348 sınıf öğretmeni, 2.690 branş öğretmeni olmak üzere 4.038 öğretmen oluşturmuştur. Anketi cevaplamıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen anket kullanılmıştır. Geliştirilen taslak anket, uzmanların görüşlerine sunulmuş; ayrıca Ankara’da bir ilköğretim okulunda görev yapan öğretmenlere uygulanarak test edilmiştir. Gelen eleştiriler doğrultusunda yeniden düzenlenen anket örneklemi oluşturan öğretmenlere il millî eğitim müdürlükleri aracılığı ile anket uygulama yönergesi doğrultusunda uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, kodlanarak bilgisayara yüklenmiş ve “SPSS (Statistical package for social sciences) 14,0 for Windows” istatistik programı kullanılarak çözümlenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde yüzde ve frekans, okuma kültürüyle ilgili görüşlerinin belirlenmesi için verdikleri cevapların aritmetik ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin okuma konusundaki önceliklerinin belirlenmesine yönelik olarak “Borda Yöntemi” kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, yorumlanarak raporlaştırılmıştır. Elde edilen bulgulara göre bazı sonuçlar aşağıdaki gibidir. Öğretmenlerin boş zamanlarını değerlendirmede birinci öncelikleri kitap okumaktır. Araştırmaya katılan öğretmenler, kitap, dergi ve gazeteleri kısmen okuduklarını, gazeteyi kitap ve dergiye oranla daha fazla okuduklarını belirmişlerdir. Öğretmenler zaman darlığını ve maddi yetersizleri okumama nedeni olarak göstermektedirler. Öğretmenler sanat metinlerini öğretici metinlere göre daha fazla okumaktadırlar. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kitap ve gazete için gelirlerinden yıllık olarak 1-100TL arası ayırırken dergi için 1-50TL ayırmaktadırlar. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kitaplıklarında 10–100 arası kitap olduğunu belirtmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin okumak için en çok tercih ettikleri en son kitaplar sırasıyla: Şu Çılgın Türkler, Secret, Küçük Şeyler, Efendi, Davinci Şifresi, Latife Hanım, Ferrrarisini Satan Bilge ve Mutluluk adlı kitaplardır. Öğretmenlerin en çok etkilendiklerini iii belirttikleri kitaplar sırasıyla: Şu Çılgın Türkler, Suç ve Ceza, Sefiller, Simyacı, Davinci Şifresi, Çalıkuşu, İnce Memed, Adı Aylin ve Gelibolu adlı kitaplardır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunluğu kitap fiyatlarını pahalı bulurken yarısı hafta içinde ve hafta sonunda okumak için 1 ve 1 saatten az zaman ayırdığını, çoğunluğu bir dergiye abone olmadığını belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin yarıya yakını yeterince gazete okuduğunu, gelirlerinden yıllık olarak ortalama 100TL gazete için pay ayırdığını, çoğunluğu gazeteye abone olmadığını belirtmişlerdir. Öğretmenler gazetelerde en fazla oranda köşe yazılarını okudukları yönünde görüş bildirmişlerdir. Öğretmenler Türkiye’de okuma kültürünün şekillenmesinde öncelikle görsel basının ve toplumun genel kabullerinin, üçüncü öncelikli olarak ise arkadaş yönlendirmesinin etkili olduğunu belirtmişlerdir. iv ABSTRACT v İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ ...............................................................................................................................ii ÖZET ............................................................................................................................... iii ABSTRACT ..................................................................................................................... v İÇİNDEKİLER ................................................................................................................ vi TABLOLAR DİZİNİ...................................................................................................... vii BİRİNCİ BÖLÜM GİRİŞ 1.1.Problem................................................................................................................. 2 1.2.Araştırmanın Amacı.............................................................................................. 4 1.3.Araştırmanın Önemi ............................................................................................. 4 1.4.Tanımlar................................................................................................................ 6 İKİNCİ BÖLÜM ALAN YAZIN TARAMASI 2.1.Okuma Kültürü ve Öğretmenlerin Okuma Kültürlerinin Önemi ......................... 7 2.2.Okuma ve Okumama Nedenleri ........................................................................... 8 2.2.1.Okuma Nedenleri............................................................................................ 8 2.2.2.Okumama Nedenleri ....................................................................................... 9 2.3.İyi Bir Okurda Bulunması Gereken Özellikler ..................................................... 9 2.4.Okuma Tercihleri................................................................................................ 11 2.5.Kitap, Dergi ve Gazete........................................................................................ 12 2.5.1.Kitap ............................................................................................................. 12 2.5.2.Dergi ve Gazete ............................................................................................ 14 2.6.Öğretmenlerin Okuma Eğilimleri ....................................................................... 15 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÖNTEM 3.1. Araştırmanın Modeli.......................................................................................... 21 3.2. Araştırmanın Evren ve Örneklemi..................................................................... 21 3.3. Araştırmanın Veri Toplama Aracı ve Verilerin Toplanması ............................. 23 3.4. Verilerin Çözümlenmesi .................................................................................... 23 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR ve YORUMLAR 4.1. Araştırmaya Katılan Öğretmenlere Ait Kişisel Bulgular................................... 25 4.2.Öğretmenlerin Okuma İle İlgili Genel Görüşleri................................................ 28 4.3.Öğretmenlerin Kitap Okuma İle İlgili Görüşleri ................................................ 36 4.4.Öğretmenlerin Dergi Okumayla İlgili Görüşler.................................................. 50 4.5.Öğretmenlerin Gazete Okuma İle İlgili Görüşleri .............................................. 53 4.6.Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığı ve Okuma Kültürü İle İlgili Görüşleri ........ 59 BEŞİNCİ BÖLÜM SONUÇLAR ve ÖNERİLER 5.1.Sonuçlar .............................................................................................................. 69 5.2.Öneriler ............................................................................................................... 73 KAYNAKÇA........................................................................................................... 76 EKLER .................................................................................................................... 78 vi No Tablo Adı TABLOLAR LİSTESİ Sayfa 3.1. İlköğretim ve Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Sınıf ve Branş Öğretmenlerinin Sayısı .. 3.2. Araştırma Kapsamında Ulaşılan Öğretmenlerinin Bölge ve İllere Göre Dağılımı............... 4.1. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Yerleşim Yerleri ............................. 4.2. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Mesleki Kıdemleri ...................................................... 4.3. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Cinsiyetlerine Göre Dağılımı...................................... 4.4. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Eğitim Durumları........................................................ 4.5. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Mezun Oldukları Okullar............................................ 4.6. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okul Türleri .................................... 4.7. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Branşları...................................................................... 4.8. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Okullardaki Görevleri ................................................. 4.9. Öğretmenlerin Boş Zamanlarını Değerlendirme Öncelikleri ............................................... 4.10. Öğretmenlerin Okuma Durumları ....................................................................................... 4.11. Öğretmenlerin Okuma Nedenleri ........................................................................................ 4.12. Öğretmenlerin Okumama Nedenleri ................................................................................... 4.13. Öğretmenlerin Metin Okuma Tercihleri............................................................................... 4.14. Öğretmenlerin Okuma Materyallerindeki Tercihleri............................................................ 4.15. Öğretmenlerin Okumanın Kendilerine Olabilecek Katkılarıyla İlgili Görüşleri .................. 4.16. Öğretmenlerin Seçkin Okurla İlgili Görüşleri ...................................................................... 4.17. Öğretmenlerin Kitap Okuma Durumları .............................................................................. 4.18. Öğretmenlerin Yıllık Gelirlerinden Kitap İçin Ayırdıkları Miktarlar (TL).......................... 4.19. Öğretmenlerin Ders Kitapları Haricinde Kitaplıklarında Bulunan Kitapların Sayıları ........ 4.20. Öğretmenlerin Kitap Okuma Zamanları............................................................................... 4.21. Öğretmenlerin Hafta İçinde Kitap Okumak İçin Ayırdıkları Süreler................................... 4.22. Öğretmenlerin Hafta Sonlarında Kitap Okumak İçin Ayırdıkları Süreler............................ 4.23. Öğretmenlerin Yıllık Olarak Okudukları Kitap Sayıları ...................................................... 4.24. Öğretmenlerin Kitap Okuma Mekânları............................................................................... 4.25. Öğretmenlerin Kitap Okuma Mevsimleri............................................................................. 4.26. Öğretmenlerin Okumak İçin Tercih Ettikleri İlk Beş Alan .................................................. 4.27. Öğretmenlerin Kitap Seçme Öncelikleri .............................................................................. 4.28. Öğretmenlerin Kitap ve Dergileri Temin Etme Yöntemleri................................................. 4.29. Öğretmenlerin Kitap Fiyatlarıyla İlgili Görüşleri................................................................. 4.30. Öğretmenlerin En Son Okudukları Kitaplar......................................................................... 4.31. Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitaplar ............................................................................. 4.32. Öğretmenlerin Dergi Okuma Durumları .............................................................................. 4.33. Öğretmenlerin Gelirlerinden Dergi İçin Yıllık Olarak Ayırdıkları Miktarlar (TL).............. 4.34. Öğretmenlerin Dergi Edinme Yöntemleri ............................................................................ 4.35. Öğretmenlerin Hafta İçinde Dergi Okumak İçin Ayırdıkları Süreler................................... 4.36. Öğretmenlerin Hafta Sonunda Dergi Okumak İçin Ayırdıkları Süreler............................... 4.37. Öğretmenlerin Dergiye Abonelik Durumları ....................................................................... 4.38. Öğretmenlerin Okumak İçin Tercih Ettikleri Dergi Türleri ................................................. 4.39. Öğretmenlerin Gazete Okuma Durumları ............................................................................ 4.40. Öğretmenlerin Gelirlerinden Gazete İçin Yıllık Olarak Ayırdıkları Miktarlar (TL)............ 4.41. Öğretmenlerin Gazete Edinme Yöntemleri ve Gazete Okuma Mekânları ........................... 4.42. Öğretmenlerin Hafta İçinde Gazete Okumak İçin Ayırdıkları Süreler................................. 4.43. Öğretmenlerin Hafta Sonunda Gazete Okumak İçin Ayırdıkları Süreler............................. 4.44. Öğretmenlerin Gazete Okuma Zamanları ............................................................................ 4.45. Öğretmenlerin Gazete Alma Sıklıkları................................................................................. 4.46. Öğretmenlerin Gazetelere Abonelik Durumları ................................................................... 4.47. Öğretmenlerin Okudukları Gazete Türleri ........................................................................... 4.48. Öğretmenlerin Gazetelerde Okudukları Bölümler ............................................................... 4.49. Öğretmenlerin Türkiye’de Okumanın Şekillenmesindeki Etkenlerle İlgili Görüşleri.......... 4.50. Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığına Sahip Kimselerin Davranışlarıyla İlgili Görüşleri .... 4.51. Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığına Olumsuz Etki Edecek Etkenlerle İlgili Görüşleri...... 4.52. Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığını Artıracak Nedenlerle İlgili Görüşleri......................... 4.53. Öğretmenlerin Kitap Hediye Etme Alışkanlıkları ................................................................ 4.54. Öğretmenlerin Kitap Okuma Alışkanlığının Elde Edileceği Dönemle İlgili Görüşleri........ 4.55. Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığı Elde Etmenlerinde Etkili Olan Kişilerle İlgili Görüşleri 4.56. Öğretmenlerin Okuma Alışkanlıkları İle İlgili Tutumları .................................................... vii 21 22 25 25 26 26 26 27 27 28 29 29 30 31 32 33 34 35 37 38 38 39 40 41 41 42 43 44 46 47 47 48 49 50 50 51 51 52 52 53 54 54 55 55 56 56 57 57 58 58 59 60 61 62 62 63 63 64 BİRİNCİ BÖLÜM GİRİŞ İnsanların, sürekli değişim içinde bulunan hayata uyum sağlamaları için çevrelerinde olup biten bütün gelişmeleri yakından takip etmeleri, sahip oldukları bilgilere yenilerini eklemeleri ve bu bilgileri yeniden yapılandırmaları gerekir. Bilgiye ulaşmanın ve onu sürekli güncelleştirmenin en etkili yollarından biri ise okumaktır. Okumak, doğduğu andan itibaren birçok eğitim süreci geçiren insan için en kolay ve en etkili öğrenme yoludur. Üretken, eleştirel, özgür düşünebilen, problem çözebilen, yaşadığı topluma her yönden katkı sağlayabilen, içinde bulunduğu çağın özelliklerini taşıyan ve çağına ayak uydurabilen insanların yetişmesi ancak onlara okuma alışkanlığı kazandırmakla mümkündür. Okuma alışkanlığını tam olarak gerçekleştiremeyen bir toplum istenilen yönde değişimi sağlayamadığı gibi kendi üretmediği değerin yerine hazır bulduğu değer kalıplarına sarılmak zorunda kalır. Bu nedenle toplum, bünyesinde ihtiyaç duyduğu değişimi meydana getirmek, katılımcı ve üretken birey tipini ortaya koymak için nitelikli okur yetiştirmek zorundadır. Okuma alışkanlığı elde etmiş toplumların bu avantajını kullandığı ise her zaman görülmektedir. Okumak; yazılı olan bir metnin içindeki duygu, düşünce ve iletileri anlamak; ayrıca yazarın bunları nasıl organize ettiğini ve duygularını dilin sunduğu imkânlarla nasıl aktardığını kavramaktır. Okuma alışkanlığı ise “Bireyin bir gereksinim ve zevk kaynağı olarak algılaması sonucu okuma eylemini yaşam boyu, sürekli, düzenli ve eleştirel bir biçimde gerçekleştirmesidir.” (Yılmaz, 1993). "Okuma"nın, okur-yazar olmak ve resmî eğitim düzeyi ile eş tutulduğu ülkemizde, "okuma alışkanlığı" kavramını irdelemek; ilginç olduğu kadar, çarpıcı saptamaları da beraberinde getirmektedir. Sadece, resmî eğitim düzeyini ölçü almış olsak bile (lise, üniversite ve bunlardan birini bitirmiş olanlar); nitelikli bir kitabın en az yüz bin, yüz elli bin satması gerekir. Ancak, medyanın en çarpıcı pazarlama yöntemlerine karşın bir kitabın ülkemizdeki satış rakamı üç bin ila beş bin arasında seyretmektedir (Karataş, 2007). Bireyin, kendisini, çevresini ve dünyayı doğru biçimde algılaması; içinde bulunduğu sosyal çevreye uyum sağlayabilmesi için okuma alışkanlığını kazanması önemlidir. Çünkü metinleri okuma ve yorumlama için gerekli bilgi ve becerileri kazanma, 1 bu metinlere ilişkin değerlendirme ve incelemeler yapmayı içeren okuma alışkanlığı yerel, ulusal ve küresel ekonomi ile kültür ve politikaya katılmak için insanları gerekli becerilerle donatır (Kellner, 2002; Aktaran: Temizkan, Sallabaş, 2008). Özellikle toplum geleceğinin şekillenmesinde önemli yeri olan öğretmenlerin bu alışkanlığı kazanması daha da önemlidir. Öğretmenlerin, MEB’in belirlediği öğretmenlerde bulunması gereken: “A.Kişisel ve Meslekî Değerler - Meslekî Gelişim, B.Öğrenciyi Tanıma, C.Öğrenme ve Öğretme Süreci, D.Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme, E. Okul-Aile ve Toplum İlişkileri, F.Program ve İçerik Bilgisi” (Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, 2006) başlıklarındaki genel yeterlikleri kazanabilmesinde ancak bu alanlarla ilgili yeterince kaynak okumalarıyla mümkündür. Günümüzün koşullarında ise bilgisayarın ve televizyonun yaşamımızda yoğun bir biçimde yer alması kitaplara karşı ilgiyi azalmaktadır. Oysa okumak, mesleğinde başarılı olmak isteyen herkes açısından, zorunlu bir bilgi edinme biçimidir. Eğer bilgi edinemezseniz başkalarına bilgi aktaramazsınız da. Öğrenciyi öğretim programlarında belirlenen kazanımlar doğrultusunda her yönden yetiştirecek olan öğretmenlerin okuma alışkanlığı kazanmaları bu bağlamda önemlidir. Araştırmanın bu bölümünde; problemin durumuna, araştırmanın amacına ve önemine yer verilmiştir. 1.1. Problem İnsanoğlunun gelişmesinde yazının bulunuşunun özel bir yeri vardır. Yazı bulunmadan önce yazının işlevini yüzyıllar boyunca sözlü iletişim üstlenmiştir. İnsanların bilme, öğrenme, yaşanılan ortamdan başka ortama düşler yoluyla geçme gereksinimlerini karşılamayı sözlü anlatım sağlamıştır. (Özdemir, 1980). Yazının bulunuşuyla birlikte iletişimin sınırları genişlemiş; bilgi çeşitlenerek kalıcı hâle gelmiştir. Kalıcı olan bilgiyle insanların iletişime girmesi ise ancak okumakla mümkündür. Bu nedenle insanlık tarihinin her döneminde okuma eylemi önemli bir uğraş ve alışkanlık olarak görülmüştür. Çeşitli tanımları olan okuma eylemi bir iletişim sürecidir. İletişim ve okuma, basılı bir materyalin oluşması ve bu materyali satın ya da ödünç alan kişi ile ortaya çıkan eylemler bütünüdür. Bu eylemler bütünü dört aşamada ele alınabilir: Bir yazarın eseri yaratması, yazılı eserin bir baskı sistemiyle çoğaltılması, çoğaltılan eserin satışa sunularak hedefe ulaştırılması, okurun eseri okuyarak tepki göstermesi eylemi (Gürcan, 1999). 2 Okuma, yaşamın belirli bir kesiminde başlayıp biten bir etkinlik olmayıp bütün yaşam boyunca süren ve insanların düşüncelerini, davranışlarını ve kişiliklerini oluşturmada çok önemli bir yeri ve işlevi olan bir eylem, bir edimdir. Okuma, aynı zamanda kişinin düşüncesini oluşturmada, toplumdaki yerini belirlemede, bireyselliğini ortaya koyma konusunda ve her şeyden önemlisi bireyin var oluş nedenini anlamasında en önemli olgulardan birisidir (İşeri, 1998). Kitap okuyan toplumlar dünyayı daha iyi algıladıkları ve çağdaş yaşam değerlerini daha erken benimsedikleri için kent kültürü ve çağdaş toplum olma yolunda daha rahat ilerlemektedirler. Bu bağlamda eğitim düzeyini artıran ve okuyan toplumların gelişmişlik düzeylerinin bir tesadüf değil bilinçli bir sürecin sonucu olduğu kendiliğinden ortaya çıkmaktadır (Ortaş, 2008). İnsan hayatında önemli bir yere sahip olan okuma eylemi alışkanlık hâline geldiğinde anlam kazanır. Bircan ve Tekin (1989) okuma alışkanlığını: “Okumayı ihtiyaç hâline getirme, yaşamın bir parçası olarak görme” şeklinde tanımlamaktadır. Bu alışkanlık sonucunda birey okumayı bir gereksinim olarak algılar ve hayatı boyunca sürekli ve düzenli biçimde okur. Toplumun gelişmesinde önemli bir payı olan okuma alışkanlığı bilgi edinmenin temel aracıdır. Gelişmiş toplumlarda bilgi kullanımı gelişmişliğin göstergesi olmanın yanında aynı zamanda gelişmenin dinamiği olarak kabul edilmektedir. Öğretmenlerin sahip olacağı okuma alışkanlığı ve okumaya yönelik olumlu tutumlar onların mesleki gelişimlerine de önemli katkılar sağlayacaktır. Öğretmenler yeni eğilimleri, araç ve gereçleri, yöntem ve teknikleri, kısaca eğitim alanındaki yeni gelişmeleri ve hepsinden önemlisi bu konularla ilgili bibliyografik bilgileri düzenli ve sürekli okuyarak öğrenebilirler. (Eicher ve Wood,dan 1977: 385; Aktaran: Özbay, Bağcı, Uyar, 2008). Ancak araştırmalar öğretmenlerin hem mesleki eserleri hem de genel kültür eserlerini okuma oranlarının düşük olduğunu göstermektedir (Hodges ve Nash, 1982; Aktaran: Özbay, Bağcı, Uyar, 2008). Bu çerçevede araştırmanın problemi; öğretmenlerin okuma tercihlerindeki öncelikleri, takip ettikleri süreli yayınlar, okuma nedenlerindeki öncelikleri ile bütün bunlara yönelik tutumlarının neler olduğunu ve düzenli olarak, belirli aralıklarla, belirli 3 yoğunlukta okuma işlevini sürdürüp sürdürmediklerinin belirlenerek okuma kültürleri açısından durumlarını ortaya koymaktır. 1.2. Araştırmanın Amacı Öğretmenlerin okumaya yönelik tutumlarının öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu kabul gören bir gerçektir. Bu nedenle öğretmenlerin okuma tercihlerindeki öncelikleri, takip ettikleri süreli yayınların, okuma nedenlerindeki öncelikleri ile bütün bunlara yönelik tutumlarının neler olduğunun ve düzenli olarak, belirli aralıklarla, belirli yoğunlukta okuma işlevini sürdürüp sürdürmediklerinin belirlenerek okuma kültürleri açısından durumlarının ortaya konulması bir gerekliliktir. Çalışma, bu gereklilikten hareketle yapılmıştır. Araştırmanın genel amacı, öğretmenlerin okuma kültürleri açısından durumlarının ortaya konulmasıdır. Bu genel amaç doğrultusunda aşağıdaki alt sorulara cevap aranmıştır. 1.Öğretmenlerin okuma konusundaki görüşleri nelerdir? 2. Öğretmenlerin kitap okuma konusundaki görüşleri nelerdir? 3. Öğretmenlerin dergi okuma konusundaki görüşleri nelerdir? 4. Öğretmenlerin gazete okuma konusundaki görüşleri nelerdir? 5.Öğretmenler okuma alışkanlığı ve okuma kültürü konusunda neler düşünmektedirler? 1.3. Araştırmanın Önemi Bu araştırma, öğretmenlerin yeterince kitap, dergi ve gazete okuyup okumadıklarını, hangi metin türlerini, hangi yayınları okumayı tercih ettiklerini, okuma amaçlarını, okumanın kendilerine olabilecek katkıları konusundaki görüşlerini, yayınlara yaptıkları harcamaların dağılımını, okumak için ayırdıkları zamanı, okuma kültürüyle ilgili tutumlarını ortaya koyması açısından önemlidir. Çünkü eğitim ve öğretim faaliyetlerinin düzenlenmesinde öğretmenlerin okuma kültürleri doğrultusunda kararlar alınabilir. Öğretmenlerin okuma kültürünü inceleyen örneklemi Türkiye evreninden seçilmiş bir başka araştırmaya rastlanmamıştır. Bu da araştırmanın önemini artıran diğer bir husustur. 4 Bu çalışma sonuçlarının MEB’in ilgili birimleri ve öğretmen yetiştiren yüksek öğretim kurumlarının öğretmenlerle öğretmen adaylarının okuma kültürlerinin geliştirilmesine yönelik geliştirecekleri çeşitli modellere temel oluşturması ve ışık tutması beklenmektedir. Araştırma sonuçlarının Türkiye’nin okuma kültürüyle ilgili politikaların geliştirilmesine ışık tutması beklenmektedir. Araştırma kendi sınırlılıkları için de alanındaki boşluğun doldurulmasında katkıda bulunurken diğer yandan gelecekte yapılacak 5 çalışmalara ışık tutacaktır. 1.4.Tanımlar Okumak: 1. Yazıya geçirilmiş bir metne bakarak bunu sessizce çözümleyip anlamak veya aynı zamanda seslere çevirmek. 2 .(nsz) Yazılmış bir metnin iletmek istediği şeyleri öğrenmek. 3 .(nsz) Bir şeyin anlamını çözmek. 4. mecaz Bazı belirtilerle bir anlamı, gizli bir duyguyu anlamak, kavramak. 5. Basılı sözcükleri, duyu organları yoluyla algılayıp bunları anlamlandırma, kavrama ve yorumlamaya dayanan zihnisel bir etkinlik. 6. Aklın gelişmesine kendi başına büyük katkı yapan çok düzeyli bir zihinsel işlem (Türkçe Sözlük, TDK). Okuma Kültürü: Okurun okuma tercihlerindeki öncelikleri, takip ettiği yazarlar, süreli yayınlar, okuma nedenlerindeki öncelikleri ve bütün bunlara yönelik tutumu ‘okuma kültürü’ olarak adlandırılmaktadır. Okuma Alışkanlığı: Düzenli olarak, belirli aralıklarla, belirli yoğunlukta okuma işlevini sürdürmek. Okur: Metnin anlaşılması için gereken çabayı gösteren, basılı ve yazılı sayfaya bakarak onunla iletişim sürecine giren kişi. Yazarın metnin dokusuna sindirdiği iletiyi ya da bildirimi algılamaya, kavramaya çalışan kişi. Yüzeysel yapı: Derin yapının anlaşılmasını sağlamak amacıyla kelimeler, cümleler, paragraflar aracılığı ile oluşturulan yapıdır. Derin yapı: Bir metnin yazılış amacı olan soyut yapıdır. Metnin yapısı: Anlamlı birimlerin bir mesaj etrafında birleşmesidir. Metnin yapısında metnin yüzey yapısında anlatılanlar ve okuyucunun anlamasına bırakılan anlamlar bir bütündür. Gönderge: Bir göstergenin belirttiği gerçek ya da düşsel nesne ya da varlık; göndermede bulunduğu bağlam ya da durum (Berke Vardar, Dilbilim Terimleri Sözlüğü). Bağlam: Bir dil birimini çevreleyen, ondan önce ya da sonra gelen, birçok durumda söz konusu birimi etkileyen, onun anlamını, değerini belirleyen birim ya da birimler bütünü. (İç bağlam, dil içi bağlam da denir.) (Berke Vardar, Dilbilim Terimleri Sözlüğü). 6 İKİNCİ BÖLÜM ALAN YAZIN TARAMASI 2.1. Okuma Kültürü ve Öğretmenlerin Okuma Kültürlerinin Önemi Okuma kültürüyle okuma alışkanlığı birbiriyle yakından ilişkisi olan kavramlardır. Okuma alışkanlığı olmayan kimselerin bilinçli bir okuma kültüründen söz etmek mümkün değildir. Okuyan her insanın, kendine göre tanımlar yapabileceği "okuma alışkanlığı"; düzenli olarak, belirli aralıklarla, belirli yoğunlukta okuma işlevini sürdürme eylemidir ve genelde bilgilenme ve estetik değerler kazanma süreci olarak görülebilir. Okuma alışkanlığı, uzun süreçte kazanıldığı için etkin ve bilinçli okur kimliğini kazanmak oldukça zordur. Çocukluktan başlayarak getirilen davranış özellikleri, etkin bir okur olma açısından oldukça önemlidir. Okuma alışkanlığı kazanmış birey okuma eylemini yaşam boyu sürekli ve düzenli biçimde gerçekleştirir. Yayınlanan bir yazının amacı okuyucusunu değiştirmeyi hedefler. Okuyan değişmeye, yazan da değiştirmeye taliptir. Bu temelden bakıldığında okuyucunun kendi bilinciyle hangi yönde değişeceğine karar vermesi gerekecektir. Okuma kültürünün bilinçli şekilde oluşmasının temelinde de bu esas vardır. Bireyin kendi tercihi ile sürdürdüğü okuma süreci, okuduğu kitaplar ve metin türleri, okuduğu yazarlar ve bu yazarların edebiyat dünyasındaki kabul edilebilirlikleri gibi unsurlar okuma kültürü hakkında fikir verir. Yaşanan hızlı değişim süreci, taklit edilen kesimlerin normları, görsel basının etkililiği gibi etkenler bireylerin okuma bilincinin ve okuma kültürünün oluşmasında önemli rol oynar. Okur kitlesinin etkin okur kimliğine sahip olması her toplum için beklenen bir durumdur. Nitelikli bir okur kitlesi oluşturamayan toplumların kültür alanında istenilen türde değer üretmesi beklenemez. Dolayısıyla üretilmiş kültür değerlerini tüketmeye hazır hâle gelir ve bu durum üst kültürün temel değerleri olan sanat, düşünce, bilim alanını olumsuz etkileyebilir. Avami kültürün yaygınlaşması bilinçli okuma kültürünün yaygınlaşmasında bir engel olarak görülebilir. Çünkü “halkın büyük bir çoğunluğu kendi fikirlerini ikinci elden edinir; bu fikirler kitap, dergi, gazete, ders kitabı gibi yollarla ve yakın zamanlarda radyo, televizyon, sinema filmi vasıtasıyla süzgeçten geçirilmiş, basitleştirilmiş şekilde halka intikal eder (Güngör, 2000). Yüksek kültür sahibi bir okur kitlesi meydana getirmeden okuma kültürünün oluşması istenmeyen sonuçlar doğurur. Böyle bir tavır bilgi kırıntılarıyla yetinen bir okur kitlesinin meydana gelmesine de neden olabilir. 7 Oysa, “Okumada süreklilik bireysel gelişmenin temelini oluşturduğu gibi, sosyolojik açıdan da kalkınmanın en önemli unsurunu oluşturmaktadır. Okuyan bireyler gördüklerini ve okuduklarını bilgi kaynaklarından değerlendirirler, söz konusu odaklara daha derinlemesine bakarlar. Bu bakış açısı ise daha uygar bir dünyanın kurulmasını, kültürel, ekonomik ve politik faaliyetlere doğrudan iştirak edilmesini de beraberinde getirecektir.” (Odabaş, 2003; 3). Çocuk Edebiyatı Vakfı (2006) raporuna göre yaygın bir görüş olarak; “…okuma alışkanlığının kazanılmasında etkili üç dönemin çocukluk/gençlik/yetişkinlik; okuma alışkanlığının kazanılmasında etkili üç toplumsal kurumun da aile/okul/çevre” olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle bu dönemlerde ve bu kurumlarda bireylere okuma alışkanlığı kazandırmak önemlidir. Dolayısıyla okul yaşantılarında öğrencilere okuma alışkanlığı kazandırmada rolü olan öğretmenlerin okuma kültürleri ile eğitim, öğretim etkinlikleri yakından ilişkilidir. Bu nedenle öğretmenlerin okuma kültürleriyle öğrencilerin okuma alışkanlıkları arasında ilginin olması doğaldır ve öğretmenlerin okuma kültürü geleceğin şekillenmesinde çok önemlidir. 2.2.Okuma ve Okumama Nedenleri 2.2.1.Okuma Nedenleri Okuma konusu ve okuma amacı, kişinin ilgisine, kültür düzeyine, cinsiyetine ve mesleğine göre değişir. Kimileri aydın biri olmak için, kimileri kendi geçimini sağlayacak işi bulmak ve daha rahat bir yaşam sürmek için, kimileri okumanın tadına varmak, kendi sıkıntılarını unutmak, kendi düş dünyasına dalarak başka dünyalara gitmek için okur. Bu nedenler çoğaltılabilir. Maurois’ya (1968) göre genelde üç tip okucu vardır. “Birinci tip okuyucular ne bulursa okuyanlardır: “Bunlar okumakta ne fikir, ne gerçekleri ararlar, ancak dünyayı ve ruhlarını maskeleyen sözcükler dizisinin peşindedirler. Okuduklarının özünden, ana fikrinden pek azını akıllarında tutarlar; bilgi kaynakları arasında hiçbir değerlendirme yapmazlar. Onların yaptığı okuma, tamamen edilgendir; sadece yazılara boyun eğerler; okuduklarını yorumlamazlar; akıllarında bunlara yer açmazlar; bunları sindirmezler." İkinci tip okuyucular, zevk için okuyanlardır. Bu daha aktif bir okumadır. “Bu tür okuma meraklısı romanları, güzel ifadeleri, ya kendi duygularının uyanışını ve heyecana gelmesini, ya da yaşamda bulamadığı serüvenleri aradığı için, yani zevki için okur.” İnsan dertlerinin yüzyıllardır aynı kaldığını görmek onu rahatlatır. Üçüncü tip okuma, iş için okumadır. “Bu bir kitapta belirli bilgileri, anahatlarını tasarladığı hâlde zihinde bir yapıyı tamamlayabilmek için gereken ham maddeleri bulmak için okuyan adamın okumasıdır.” İnsanların okuması için birçok neden bulunmaktadır Çocuk Edebiyatı Vakfı, (2006) bunların bazılarını şu şekilde sıralamıştır: 1) Alışkanlık olduğu için. 2) Zaman geçirmek için. 3) Güncel olayları kavramak için. 8 4) Anlık kişisel doyum için. 5) Günlük hayatın pratik ihtiyaçlarını karşılamak için. 6) Profesyonel ya da mesleki ilgileri sürdürmek ve geliştirmek için. 7) Topluma yönelik ihtiyaçları karşılamak için. 8) Kendini geliştirmek için. 9) Entelektüel ihtiyaçlar için. 10) Dinî ihtiyaçları karşılamak için. 2.2.2.Okumama Nedenleri İnsanlar okumamak için birçok neden bulabilirler. Günümüzde az okuma nedeni olarak en geçerli görüş okuma alışkanlığının edinilmesi gereken yıllarda bu alışkanlığın edinilmemesidir. Okuma alışkanlığını olumsuz yönde etkileyebilecek ve bu konuya doğrudan veya dolaylı olarak etki eden nedenleri Çocuk Edebiyatı Vakfı (2006) şu şekilde sıralamıştır: 1) Sözlü kültür geleneğinden kaynaklanan nedenler 2) Zihniyete yönelik nedenler 3) Topluma yönelik nedenler 4) Kültürel nedenler 5) Eğitimle ilgili nedenler 6) Ekonomik (yoksulluk) nedenler 7) Zamana ve döneme ilişkin nedenler 8) Medya merkezli (özellikle televizyona bağlı) nedenler Ayrıca; Okuma alışkanlığının elde edilememesi, Okumamama nedenini belirlememe, Okuma tavsiyelerinin yetersizliği, Okunacak materyallere ulaşmadaki güçlükler, Popülizm de okumamak için neden olarak görülebilir. Yukarıdaki nedenlerden biri veya birkaçı okumama nedeni olabilir ve bunlar genelde toplumun bütün kesimlerinde görülebildiği gibi öğretmenler için de bu durum geçerlidir. 2.3. İyi Bir Okurda Bulunması Gereken Özellikler Metinlerin uzman okuyucuları ve uzman olmayan okuyucuları vardır. Okumak, okunan metnin anlamının yeniden inşa edilme süreci olduğu için uzman okur bu yeniden inşa edilme sürecinin planlamasını kendisine göre belirler. Eğer okur okuma planlamasını geliştirmezse yaptığı okumadan fazla yararlanamaz. 9 “Etkin bir okurun bir özelliği de ilgilendiği alanlarda en ince ayrıntılarıyla bilgi edinmeyi istemesidir. Çünkü her bilgiyi öğrenmeye kalkmak faydalı olanların etkisiz hâle gelmesine neden olabilir. Fransız yazarlarından Andre Maaurois’in okunacak kitaplar ve okuma şekli konusunda aşağıdaki görüşleri dikkate değerdir. 1.Birçok yazarı sathi olarak tanımaktansa, birkaç yazarı ve birkaç konuyu iyice tanımalıdır. 2. Alanında yetkin kitaplara önem verilmelidir” (Maaurois, 1968, Aktaran:Ünal, 1999). Filizok (2007), okuma alışkanlığı gelişmiş ve gelişmemiş bir okurda bulunması gereken özellikleri aşağıdaki şekilde belirtmiştir. Okuma Alışkanlığını Geliştirmiş Bir Okuyucu Okuma Alışkanlığını Henüz Geliştirememiş Bir Okuyucu OKUMADAN ÖNCEKİ HALİ Art arda gelen kelimelerin ve cümlelerin Okumanın bir anlam araştırması olduğunu bilir. Okumaya öğrenmek yahut eğlenmek için özgürce anlamlarını kavramanın yeterli olduğunu düşünür. yönelir. Farklı metinlerin değişik nitelikleri olduğunu bilir. Sadece mecbur kalırsa okur. Metni hangi amaçla okuyacağını tespit etmez. Metnin anlamını ve yapısını, içerik ve biçimini Okumadan önce, tür ve konu hakkında daha kavramak için daha önce edindiği bilgilerden önceden bildiklerini zihninde derleyip toplamaz yararlanır. ve onlardan yararlanmaz. Metni hangi amaçla okuyacağını bilir. Kendine güveni olmadan okur. Kitabın indeksinden, içindekiler tablosundan, resim ve şemalarından yararlanarak metinde ne anlatılacağını, sezmeye, kavramaya çalışır. OKUMA SIRASINDA Kendisini okuduğu şeye vermekte güçlük çeker, Okurken bütün dikkatini okuduğu şeye verir. ilgisi dağınıktır. Okurken sözlüğe çok seyrek bakacak kadar fazla Mırıldanarak okur. terim ve kelime bilir. Cümle kuruluşlarına hakimdir, fikirleri anlamak ve Okurken bilmediği kelime sayısı fazla birbirine bağlamak için gramer belirtilerinden olduğundan çok sık sözlüğe bakmak zorunda yararlanır. kalır. Fikirlerin zincirleme gelişimini not ederken Metni daha iyi anlamak için dil bilgisi ilişkinin niteliğini belirten işaretlerden yararlanır. bilgilerinden ve metin analizi bilgilerinden Yani fikirleri not etmekle yetinmez, onlar yararlanmaz. arasındaki ilişkinin niteliğini de tespit eder. Okumasının amaçlarına göre okuma tarzını Okuduğu yazıyı daha iyi anlamak için yazının değiştirme alışkanlığı yoktur, her metni aynı türüyle ve tipiyle ilgili eski bilgilerinden şekilde okur. Bir okuma stratejisi yararlanır. geliştirmemiştir. Sadece bir fikir edinmek için yaptığı okumalarda, Genel olarak okuması yavaştır. sadece kendisini ilgilendiren şeyleri dikkatle okur Metni anlayıp anlamadığı konusunda açık bir ve satır yahut sayfa atlamaktan korkmaz. fikri yoktur. Metinden elde ettiği bilgileri, o konuda eskiden Okuduklarını anlayıp anlamadığını kontrol etme bildiği şeylerle devamlı olarak mukayese eder, alışanlığı yoktur. karşılaştırır. Anlamadığı şeyler üzerinde durmaz. Okuduklarını anlayıp anlamadığını devamlı olarak kontrol eder. Sadece anlamadıkları üzerinde durur. OKUDUKTAN SONRA Ne okuduğunu, nelerden bahsedildiğini pek Okumanın amacına ulaşıp ulaşmadığını düşünür. hatırlamaz. Okuduklarından yararlanarak o konuda edindiği Okuduğu şeyin eski bilgilerine neler eklediğini yeni bilgileri tespit eder, eskileriyle birleştirir. düşünmez. Başlıca fikirleri özetler. Kişisel görüşlerini, tenkitlerini Okuduğu yazıyla ilgili kişisel görüşlerini ve belirginleştirmez. tenkitlerini not eder. O konudaki bilgilerini başka kaynaklardan Elde ettiği bilgileri kontrol etmek, tamamlamak yararlanarak tamamlamayı düşünmez. için başka kaynaklardan da yararlanır. 10 2.4.Okuma Tercihleri Yazılı metinler gerçeklikle ilişkileri, işlevleri ve yazılış amaçları bakımından gruplandırılır. Bunlardan birincisi öğretici metinler diğeri ise sanat metinleridir. Sanat metinleri ve öğretici metinler kendi içerisinde gruplandırılabilir (MEB, TTK, 2005). Sanat metinleri kurmaca metin, edebî metin olarak da adlandırılır. Okur geçmek istediği iletişim türüne göre okuma tercihinde bulunur. Çünkü metin okurun tepkisiyle bütünlük kazanır ve okurun onu anlama derecesiyle yaşamaya devam eder. Öğretici metinler, okura bilgi edindirmek amacıyla yazılan metinlerdir. Öğretici bir metinde amaç bilgi sunmak olduğu için kelimeler temel anlamlarıyla kullanılır ve genelde yan anlamlara yer verilmez. Bu metinlerde dil, sanatsız kullanılır, amaç, bilgi akışını sağlamaktır. Bu tür metinler yapısı gereği gerçeklikle birebir ilişkilidir. Gerçeklikle ilgili tasavvuru değiştirmeye yönelmez ve yalnızca gerçeklik hakkında kanaat sahibi yapamaya yönelir. Makale, deneme, eleştiri, sohbet, anı türleri öğretici metin örnekleridir. Sanat metinleri kurmaca metinlerdir. Sanat, yapısındaki kurmaca özellikten dolayı var olan gerçekliği onu meydana getiren tarafından değiştirilir ve dönüştürülür. Sanat eseriyle iletişime geçen ise sanatçının görünür kıldığı gerçekliği kendine göre yorumlar. Bu tavır eserin yeniden ortaya çıkarılması anlamına da gelir. Ayrıca sanat eseri onunla her iletişme giren tarafından yeniden anlamlandırıldığı için değişik tepkilere neden olur. Bu nedenle kurmaca metinlerdeki iletişim özel bir iletişimdir. Bu konuyu Göktürk (1979) şu şekilde özetlemiştir. Her sanat metni toplumun bütün üyelerinin iletişim aracı olan sayısı sınırsız düzenlemelerden yalnızca birisidir. Okur ise bu iletişim araçlarından birisiyle veya birkaçıyla iletişime girer; çünkü o kadar çok üretilen metni okuması düşünülemez. Bu durum da seçiciliği ortaya çıkarır. Kurmaca metinler okuruna insanı, insan yaşamını farklı bir biçimde anlatmayı amaçlar. Yazar kurmaca metinde çeşitlilik ve yaşantı zenginlikleri sunar. Okur bu nedenle metnin iletisinin karşılığını birebir gerçek yaşamında bulamayabilir. Yazarın metinde sunduğu gerçeklik kurmaca bir gerçekliktir. Bu metinlerde mesaj derin yapıda olduğu için metnin iletisini yakalamak için okurun daha fazla çaba göstermesi gerekmektedir. Okurun bu tür metinlerde yazarın bırakmış olduğu anlam boşluklarını doldurması gerekir. Bu açıdan bakıldığında okur metnin bir parçasıdır. Kurmaca metnin temel anlatım örgüsünü o metnin içinde yoğrulduğu ortamın gerçek ya da düşünsel olguları belirlediği için okuyucunun okuduğu metinde anlatılan topluma yabancı veya metinde anlatılan düşünsel ögelere yabancı ise metni anlamlandırması 11 zordur. Okurun kurmaca metni okurken değişik bir iletişim konumuna girmesi gerekir (Göktürk, 1979). Okuyucunun geçmişindeki kültür birikimi onun okuma tercihlerinde etkilidir. Okuma tercihlerinde alışkanlıkların ve geleneğin de rolü vardır. Ancak bir toprak parçasında ortak tavırlar geliştiren insanların ortak bir medeniyetinin oluşmasında herkesçe kabul gören eserlerinin olması doğaldır. Her medeniyetin de böyle eserleri vardır. Bu eserler genelde ilgili medeniyetin klasikleri olarak da adlandırılırlar. Bir toplumda o toplumun aydını olarak nitelenen insanların bu ortak eserleri okuması beklenir. Geleceğimizin şekillenmesinde önemli rol üstlenen öğretmenlerin de kabul görmüş bu ortak eserleri okuması daha da önem kazanmaktadır. Çünkü medeniyetimizin ortak değerleri bu şekilde geleceğe taşınmış olur. Metin okuma konusunda öğretmenlerin bilinçli olması toplumumuzun ortak değerleri sayılan eserlerin gelecek nesiller tarafından daha kolay anlaşılmasını sağlar. Aynı zamanda bilinçli okur kimliği okumak için tercih edilen metin türünün yorumlanmasını ve anlaşılmasını kolaylaştıracaktır. Öğretmenlerin okumak için tercih ettikleri metin türüne göre okuma yöntemlerini öğrencilere öğretmesi öğrencilerin kurmaca ve kurmaca olmayanı doğru olarak ayırt etmelerine yardımcı olur ve okudukları materyali doğru anlamalarını sağlar. Metin türüne göre okuma bilincinin ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki öğrencilerine verilmesi ise öğrencilerin okuma kültürleri açısından önemlidir. Bu bilinci öğrencilere ancak metin türüne göre okuma normları geliştiren öğretmenlerin vermesi mümkündür. Bu açıdan bakıldığında öğretmenlerin metin tercihleri ve metin tercihlerine göre okuma biçimleri önem kazanmaktadır. 2.5.Kitap, Dergi ve Gazete 2.5.1.Kitap Kitap evrensel medeniyetin bir parçasıdır (Ünal, 1999). Mesaj taşımadaki gücü dolayısıyla kitaplar olayların yönünü değiştiren dinamik araçlardır. Hatta çeşitli dönemlerde bu gücün önemini sezmiş yöneticiler çok defa bu gücü kendi lehlerinde kullanmışlardır. Kitap medeniyetin ölçüsüdür. Bir ülkede basılan kitapların muhtevası, türleri, baskı tekniği ve adedi, kitap dağıtım sistemi ve satış miktarı o ülkenin uygarlık düzeyini belirler (Sungur, 1988). 12 Kitap dille oluşturulduğu için iyi bir kültür taşıyıcısıdır. Kültürel değerlerin oluşmasında ve aktarılmasında dilin rolü tartışılmaz. Eserleri meydana getirenler kendi dönemlerindeki olayların, anlayışların, geleneklerin izlerini ister istemez ortaya koydukları eserlerine yansıtırlar. Bu eserleri okuyan yeni nesiller kendi kültürünü, değerlerini öğrenerek kendilerinden sonra gelen nesillere aktarırlar. Bütün bunlar dil sayesinde gerçekleştiği için dil ve kültür birbirini tamamlayan ve birbirinden ayrılamayan ögelerdir. Dille oluşan metinler kitapların varlık nedenidir. Kitaplar uzun süreler boyunca bilgilerin yayılma ve muhafaza aracı olarak kullanılmıştır. Bu nedenle kitapların uygarlık tarihine ve kültür tarihine katkısı büyüktür. Bu açıdan bakıldığında kitap okuma kültürünün yaygınlaşması toplumun geleceğinin kurgulanması açısında büyük önem taşır. Güngör (2000), kitapları, popülist kitaplar, klasikler, büyük eserler olmak üzere üçe ayırarak büyük eserlerin toplum üzerinde etkisinin dilde, edebiyatta, felsefede, düşünce tarzlarında, ahlakta ve hayatın her alanında ölçülemeyecek kadar büyük olduğunu dile getirmiştir. Ayrıca büyük eserlerle ilgili olarak; büyük eserlerin ilk çıktıklarında çok okunduğunu, aradan geçen zamanla bunların okunma oranının azaldığını, üzerinde en çok yorum yapılan kitaplar olduğu için okuyucuların bunlar hakkında kabaca fikirler edindiğini, okuyucunun çoğunun bu eserleri okumadığını ve üzerinde yapılan yorumlardan hareketle bu kitapları değerlendirdiğini, bu yüzden bu kitapların yanlış anlaşıldığının dolayısıyla bunların yarattığı değişimin yanlış mecralara gittiğini belirtmiştir. Kitapların etkisinin belirlenmesinde çeşitli ölçütler konabilir. Bu ölçütlerden bazılarını Güngör (2000) şu şekilde sıralamıştır: • Eğer bir kitap şiddetli bir muhalefete yol açar veya aynı derecede partizan bir taraftarlık havası yaratırsa insanların düşüncesini derin bir şekilde etkileme ihtimali çok kuvvetlidir. • Kitabın etkili olmasının bir göstergesi de belli bir kavramı veya düşünce tarzını ifade etmek üzere yazarından alınan sıfatların ve isimlerin kullanılmasıdır. Mesela Makyevelci, Kopernikçe, Maltusçu…gibi. Bu terimlerin her biri belli bir gurup fikri belirtmekte ve bu fikir bütününün prototipine layık görülen lehte veya aleyhte şöhreti–görüş noktasına bağlı olarak- ifade etmektedir. • Ayrıca kitapta ileri sürülen fikirler, yazıldığı toplumda kabul görmüş ve başka dillere de çevrilmişse bu eser etkilidir denilebilir. Toplumun değişiminde önemli rol oynayan kitapların öğretmenler tarafından okunması değişimin yönünü etkileyeceği için önemlidir. Ayrıca öğretmenler aracılığı ile 13 öğrencilere de bu tür büyük eserlerin tanıtımının yapılması kültürümüzün geleceği açısından önemlidir. 2.5.2. Dergi ve Gazete İnsanların dergilere yönelme sebepleri belirli bir konuda yayınlanmış olmaları nedeniyledir. Bilimsel araştırma dergileri, eğitim dergileri, edebiyat dergileri, magazin dergileri, ekonomi dergileri vb. buna örnektir. Dergiler genelde aylık ve yıllık olarak çıkmaktadır. Alanıyla ilgilenenler için iyi birer kaynak olabilir. Çünkü değişik görüşlerin işlenmesine olanak verirler. İnsanların gazetelere yönelmesinin nedeni ise genelde güncel haberleri içermesidir. İnsanlar günlük haberlere en kısa zamanda günlük olarak gazeteler aracılığı ile ulaşabilirler. Aynı zamanda çeşitli makaleler, sohbetler, röportajlar da ilgi çekici niteliktedir. Gazetelere günlük olarak sahip olunabildiği gibi abone yoluyla da sahip olunabilir. Son dönemlerde gerek gazete gerekse dergi elektronik ortamlarda insanların ulaşabilecekleri kaynaklardır. Hatta ve hatta özellikle güncel haberlere saatlik olarak bile ulaşma olanağı vardır. Bu nedenle gazete ve dergilere ilgi azalmaktadır. İnternet üzerinden erişilen bazı sitelerden ülkemizde gazetelerin günlük tirajları, geçmişle de mukayese yaparak izlenebilmektedir. … www.medyatava.com sitesinden ülkemizde günlük gazete toplam tirajının bu günlerde (2009 nisan ayı) beş milyonun biraz üzerinde seyrettiği görülmektedir. Fransa'nın nüfusu yaklaşık 60 milyon her gün yaklaşık 23 milyon Fransız'ın eline bir günlük gazete geçmektedir. Sekiz milyon ve Fransız ise yine her gün bir ulusal gazete okuyor; Fransa'da bizdeki geleneğin aksine yerel, bölgesel gazeteler çok güçlü ve ulusal basından daha fazla okunmaktadır. Fransızların dergi okuma alışkanlıkları ise gerçekten çok ilgi çekicidir. 15 yaş üstü Fransızların 48 milyonu (bu yaş grubunun yaklaşık yüzde 98'i) ayda mutlaka bir dergi okuma alışkanlığına sahiptir (Karakaş, 2008). Bu karşılaştırma diğer Avrupa ülkeleri için de hemen hemen benzerdir. Ülkemizde gazete okuma oranları kitaba ve dergiye göre fazla olmasına rağmen gelişmiş ülkelere göre azdır. Medyatava (2007) verilerine göre Avrupa Birliği'nde aylık dergi okuma oranı %35'e ulaşmaktadır. Türkiye'de ise bu oran binde ikidir. Türkiye'de haftalık haber dergilerinin satışları on bin dolayındadır. Beş haber dergisinin toplam satışı 50 bine ancak ulaşıyor. Çoğu zaman da bu sayının altında kalıyor. Fransa'da üç büyük haber dergisinin toplam satışı 1 milyon 200 bindir. Almanya'da üç büyük haber dergisinin toplam satışı üç milyon üç yüz bindir. İtalya'da üç büyük haber dergisinin toplam satışı 1 milyondur. ABD'de en büyük yedi haftalık derginin toplam satışı yirmi milyondur. Yine ABD'de en büyük on 14 aylık derginin toplam satışı elli beş milyondur. Bu ülkelerde yüzlerce özel temalı dergi yayınlanmaktadır. Yukarıdaki veriler ülkemizde gazete ve dergi okuma oranının gelişmiş ülkelere göre az olduğunu göstermektedir. Eğitim açısından bakıldığında öğretmenlerin meslekle ilgili bilgileri takip etmekte en etkili aracın dergiler olduğu söylenebilir. Bu açıdan bakıldığında öğretmen kitlesinin dergilere yönelmesi gerekir ve onların okuma kültürlerinin oluşması açısından önemlidir. Özellikle bilgiye ulaşmanın önemli hâle geldiği günümüzde öğrencilere uzmanlaşmada derginin öneminin hissettirilmesi gerekmektedir. Gazeteler güncelin yakalanmasında önemlidir. Güncelin içerisinden işe yarar bilginin seçilmesi ise okuma kültürünün oluşmasında önemlidir. Öğretmenlerin, öğrencilerin okuma kültürlerinin oluşmasında bu konuyu önemsemeleri gerekir. 2.6. Öğretmenlerin Okuma Eğilimleri Toplumun diğer kesimleri gibi öğretmenlerin de okumak için tercih ettikleri okuma materyalleri ve metin okuma tercihleri vardır. Yapılan bazı araştırmalarla öğretmenlerin ve toplumun diğer kesimlerinin okuma, kitap, dergi ve gazete okuma eğilimleri belirlenmeye çalışılmıştır; ancak bu konuda kapsamlı bir çalışmaya rastlanmamıştır. Yapılan araştırmalarda öğretmenlerin, öğretmen adaylarının ve öğrencilerin okuma materyalleri ve okuma eğilimleri ile ilgili sonuçlar incelendiğinde aşağıdaki bulgular dikkat çekici bulunmuştur. Şahiner (2005): Öğretmenlerin okuma materyallerinden en çok gazete ve dergi okuduklarını, gazeteden sonra sırasıyla dergi, roman, hikâyeye yöneldiklerini, çoğunluğunun 2 – 3 ayda bir kitap okuduğunu, %40’ının kendisine ait kitap sayısının 1–50 arasında olduğunu, gün içerisinde en fazla kitabı akşam ve gece vakitlerinde okuduklarını, en çok yaz tatili ve yarıyıl tatilinde kitap okuduklarını, en çok yaptıkları sosyal etkinliklerin sırasıyla televizyon seyretmek, kitap okumak ve arkadaşlarıyla eğlenmek olduğunu, branşlara göre en fazla kitabı sosyal bilimler ve sınıf öğretmenliği bölümü öğretmenlerinin okuduğunu, en az kitap okuyanların ise fen bilimleri ve güzel sanatlar bölümü öğretmenlerinin olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca öğretmenler tarafından şu an ve en son okunan kitap türünün roman ve siyasi – sosyal kitaplar olduğunu, çoğunun gazetesini evde okuduğunu, gazetelerde en çok ilgilerini çeken bölümlerin köşe yazıları, politika ve ekonomi bölümleri olduğunu, kadın öğretmenlerin gazeteyi erkek öğretmenlerden daha fazla okuduklarını tespit etmiştir. Diğer dikkat çekici bulgular ise, öğretmenlerin hizmet süresinin arttıkça okuma alışkanlıklarının azalması ve kitap temin etme yöntemlerinde 15 sırasıyla satın alma, ödünç alma, okul kütüphanesinden alma, halk kütüphanesinden alma ve hediye almasıdır. Bayram (2007); toplumun çeşitli kesimlerine mensup okuyucuların gazetelerde ilk olarak okudukları bölümlerin ilk sayfa olduğunu, üçte birinin gazetelerini evde okumayı tercih ettiklerini, % 41,8’inin gazete okumak için aksam saatlerini seçtiğini, %60,3’ünün gazete okumaya 30 dakika-1 saat arası zaman ayırdıklarını, gazetelerde okudukları bölümlerin sırasıyla, dünya haberleri, eğitim haberleri, sağlık haberleri, köse yazıları olduğunu, gazetelerde en az okudukları bölümlerin ise sırasıyla reklamlar, küçük ilanlar ve moda haberleri olduğunu, en fazla köşe yazıları bölümünü, ikinci sırada ise dünya haberleri izlediklerini tespit etmiştir. Şahiner’in yapmış olduğu araştırmada örneklemdeki öğretmenlerin gazetelerde en çok ilgilerini çeken bölümün köşe yazıları olması bulgusuyla, toplumun diğer kesimlerinin köşe yazılarına yönelmeleri örtüşmektedir. Pınarbaşı (2006), öğrencilerin okuma materyali olarak birinci sırada gazeteyi, ikinci sırada ise sanat kitaplarını, son sırada ise mizah dergilerini okuduklarını, “Kısmen” düzeyinde okuduklarını düşündüklerini belirtmiştir. EARGED’in (2004) yayınladığı PIRLS 2001 Ulusal Raporu Ek Dokümanı’da öğrencilerin ve velilerin verdikleri görüşler doğrultusunda öğrencilerin evlerinde bulunan kitap sayıları uluslararası karşılaştırmayla aşağıda verilmiştir. Velilerin evdeki kitap sayıları ilgili cevapları: Türkiye Yüzdesi Uluslararası Ortalama 200’den fazla Kitap Bulunanlar 101–200 Kitap Bulunanlar 26–100 Kitap Bulunanlar 11–25 Kitap Bulunanlar 0–10 Kitap Bulunanlar %5 %5 %23 %28 %40 %20 %15 %32 %17 %16 Öğrencilerin evlerindeki kitap sayıları ile ilgili cevapları: Türkiye Yüzdesi Uluslararası Ortalama 200’den fazla Kitap Bulunanlar 101–200 Kitap Bulunanlar 26–100 Kitap Bulunanlar 11–25 Kitap Bulunanlar 0–10 Kitap Bulunanlar %5 %5 %20 %30 %40 %20 %15 %30 %21 %19 Ailenin çocuklarının evdeki kitap sayıları ilgili cevapları: Türkiye Yüzdesi Uluslararası Ortalama 200’den fazla Kitap Bulunanlar 101-200 Kitap Bulunanlar 26-100 Kitap Bulunanlar 11-25 Kitap Bulunanlar 0-10 Kitap Bulunanlar %2 %4 %13 %26 %56 %14 %19 %25 %20 %23 (MEB, EARGED, 2004) 16 Yukarıdaki bulgular, öğrencilere ait ve velilerin evde bulunan kitap sayılarının uluslararası ortalamalardan düşük olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlar hem velilerin hem de öğrencilerin okuma kültürleriyle ilgili ipuçları sunmaktadır. Ayrıca öğretmenlerin toplumda okuma kültürünün yaygınlaştırılmasını sağlamadaki görevleriyle ilgili ipuçları sunması bakımından da önemlidir. MEB, EARGED’in (2007) yayınladığı Öğrenci Başarılarını Belirleme Sınavı 2005 Raporu’nda öğrencilerin evlerinde bulunan kitap sayıları ile başarıları arasında ilişki bulunmuştur. Dördüncü sınıf öğrencilerinin Türkçe dersindeki başarılarında en yüksek kolerasyonu annenin eğitim düzeyi gösterirken ikinci sırada evde bulunan ders kitabı dışındaki kitap sayısıdır. Beşinci sınıfta ders kitabı dışındaki kitap sayısı üçüncü sırada, altıncı sınıfta üçüncü sırada, yedinci sınıfta ikinci sırada, sekizinci sınıfta ikinci sırada yer almaktadır. Aynı raporun Matematik başarıları ile ilgili bölümünde de 4-8. sınıflarda evdeki kitap sayısıyla öğrenci başarı ilişkisi üçüncü sırada yer almaktadır. Fen bilgisi dersiyle ilgili öğrencilerin başarılarıyla evde bulunan kitap sayıları arasındaki sonuçlar: 4.sınıfta üçüncü sırada, 5. sınıfta üçüncü sırada, 6.sınıfta ikinci sırada, 7.sınıfta birinci sırada, 8.sınıfta birinci sırada olduğunu göstermektedir. Sosyal Bilgiler Dersinde de durum farklı değildir. 4.sınıfta evdeki kitap sayısıyla öğrenci başarısı ilişkisi üçüncü sırada, 5. sınıfta üçüncü sırada, 6.sınıfta birinci sırada, 7. sınıfta, birinci sırada, 8.sınıfta birinci sıradadır. Bu sonuçlar evde bulunan ders kitabı dışındaki kitap sayılarının başarıya etkisini göstermesi açısından son derece önemlidir ve öğrencilere bu konuda örneklik teşkil eden öğretmenlerin bu konuya önem göstermeleri gerektiğini vurgulaması açısından önemlidir. Yine aynı araştırmanın sonuçlarında Türkçe, matematik, fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal etkinliklerde en çok gazete, dergi ve kitap okudukları belirtilmiştir. Ayyıldız, Bozkurt ve Canlı’nın Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kültürü ile ilgili yapmış oldukları araştırma sonuçlarından bazıları şu şekildedir: Öğrencilerin %70,9’u edebî tür olarak roman veya öyküyü, %25’i şiiri tercih etmektedir. Öğrencilerin %21,6’sı gündelik işler dışında zamanımın çoğunu okumakla geçirmektedirler. Bir şeyler öğrenmek için kitap okuyanların oranı %59,5, edebî/estetik haz almak için okuyanların oranı %46,2, zaman geçirmek için kitap okuyanların oranı ise %26’dır. Gündemde yer alan tarihî, siyasî, sosyal konularla ilgili yeni çıkan kitapları okuyanların oranı %38,7, en az bir tane aylık/haftalık kültür, sanat ve/veya edebiyat dergisi takip edenlerin oranı %25,5, okuduğu kitap üzerine çıkan eleştirileri takip edenlerin oranı %29,5, okuyacağı kitabı genellikle satın alanların oranı %63’tür; okuduğu yazarın dünya görüşünün, kendininkine yakın olmasını isteyenlerin oranı ise %27,8, çok satan kitapları takip edip bunları okuyanların 17 oranı %26, etrafımdaki okurlar tarafından önerilen kitapların dikkate değer bulanların oranı %57,7, kitabı satın almada yazarın dünya görüşüme yakınlığı belirleyici diyenlerin oranı %21,1’dir. Gömleksiz, (2003) kız öğrencilerin kitap okumayı sevmeye ilişkin tutumları erkek öğrencilere göre daha olumlu bulmuştur. Çocuk Edebiyatı Vakfı, (2006 ), Türkiye’nin Okuma Alışkanlığı Karnesi’nde gençlerin yüzde 70’inin hiç okumadığını, öğretmenlerin ise %33.4’ünün düzenli, %63.3’ünün bazen kitap okuduğunu, %3.3’ünün ise hiç kitap okumadığını belirtmiştir. Ayrıca aynı vakıf uluslararası ortalamada, öğrencilerin çoğunun evlerinde 25’ten fazla kitap olduğunu belirtirken Türkiye’de, öğrencilerin yalnızca %19’unun, 25’ten fazla kitaba sahip olduğunu söylemektedir. Bu sonuç EARGED’in raporunda belirtilen sonuçlarla birbirini teyit etmektedir. Özdemir (2004) akademisyenlerin %16'sının akademik kitapların dışında kitap okumadığını, ayda ortalama bir-iki kitap okuyanların oranının %72 olduğunu, okuyanların genellikle roman (%31) ve güncel kitapları(%16) tercih ettiklerini belirtmiştir. Odabaş, (2001) üniversite öğrencilerinin % 42'sinin gazete, dergi, kitap vb. yayınları okumak için günde ortalama 1-2 saat zaman ayırdıklarını, araştırmaya katılanların yarıya yakınının yılda beş kitaptan daha az kitap okuduğunu; öğrencilerin % 34'ünün ekonomik nedenleri, % 31.1'i okuma alışkanlığının ilk, orta ve lise eğitimi yıllarında kazandırılamamış olmasını ve % 22'sinin ise çalışma nedeniyle vakit bulamamayı okumama nedeni olarak gösterdiğini belirtmiştir. Ayrıca öğrencilerin % 80'lik kısmının kendilerine, ilk, orta ve lise eğitimleri süresince okuma alışkanlığı kazandırılmadığını ve ülkemizde kütüphane hizmetlerinin yeterince yerine getirilmediğine inandıklarını belirtmiştir. Korkmaz ve diğerleri (2001) Bursa ilinde araştırmaya katılan beden eğitimi öğretmenlerinin %26,1’inin hiç kitap okumadığını, %64,9’unun ayda 1-2, %6,4’ünün 3-5, %2,7’sinin 6-10 arasında kitap okuduklarını belirtmişlerdir. Aynı araştırmada beden eğitimi öğretmenlerinin %43,9’u Roman, %5,0’ı turizm-gezi, %3,3’ü deneme, %12,2’si tarih, %5,6’sı dinî, %0,6’sı ekonomi, % 3,9’u şiir, %1,7’si hikâye, %7,8’i klasikleri, %7,2’si popüler bilim, %8,9’u ise diğer türde kitaplar okuduklarını belirtmişlerdir. Alan yazın taramasında verilen bilgilerden aşağıdaki sonuçlara ulaşmak mümkündür: Okuma alışkanlığı düzenli olarak, belirli aralıklarla, belirli yoğunlukta okuma işlevini sürdürmeyi gerektiren bir eylemdir. Bu alışkanlık okul, aile ve çevrede kazanılır. Öğretmenlerin okuma kültürü bunun için önemlidir. 18 Okuma alışkanlığı bilgilenme ve estetik değerler kazanma süreci içen önemlidir. Öğrencilerin doğru bilgilenme ve estetik değerler kazanmaları için yaptıkları okumalarda öğretmenlerin rehberlikleri kaçınılmazdır. Bireylerine etkin ve bilinçli okur kimliği kazandırmak her toplum için önemlidir. Eğer bir toplum etkin ve bilinçli okur yetiştiremiyorsa değer üretemez ve başka toplumların değerlerini tüketmek zorunda kalır. Bir diğer yönden bakıldığında etkin ve bilinçli okur yetiştiremeyen toplumda bilgi kırıntılarıyla yetinen bir okur kimliği oluşur. Böyle bir okur kimliğinin oluşmamasında öğretmenin bilinçli okur olarak öğrencisine rol modellik yapması önemlidir. Bireyin okuma kültürü hakkında karar vermek için tercih ettiği okuma sürecine, okuduğu kitaplara, takip ettiği yayınlara ve bu yayınların kabul edilebilirliğine bakmak gerekir. Bu çerçevede öğrencilerin kabul gören eserlere yönelmesinde rehberliğe ihtiyaçları vardır. Öğretmenlere bu konuda sorumluluk düşmektedir. Hızlı değişim, toplumun normları, görsel basın okuma bilincinin ve okuma kültürünün oluşmasında önemli rol oynar. Bireyler mesleklerinde gelişmek, estetik değerler kazanmak, bilgilenmek vb. sebeplerden dolayı okurlar. Öğretmenler için de okuma nedenleri geçerlidir. Ayrıca öğretmenlerin okuma nedenleri öğrenciler için önem kazanmaktadır. Bireyler popülist kültürün etkisi, ekonomik nedenler, alışkanlık edinememe gibi nedenlerden dolayı okumazlar. Öğretmenler de benzer nedenlerden okumadıkları zaman öğrenciler bu durumdan etkilenebilirler. İyi bir okur ilgilendiği alanla ilgili en ince ayrıntılarda bilgi edinmeye yönelik olarak okur, yüzeysel okumaktan kaçınır, okumaya özgürce yönelir, ilgilendiği alanın terimlerini bilerek okur, karşılaştırma yaparak çıkarımlarda bulunur, metindeki anahtar kavramları ve anahtar düşünceleri ayırır, elde ettiği bilgileri başka kaynaklarda verilmiş benzer bilgilerle karşılaştırır. Böyle bir okur kimliğinin geleceğin şekillenmesinde önemli paya sahip öğretmenlerde oluşması beklenen bir durumdur. Okur istediği metin türüne yönelir. Metin tercihi okuma amacıyla ilgilidir. Öğretmenler de alanlarına göre metinlere yönelmektedirler. Bir toplumun şekillenmesinde önemli paya sahip eserler vardır. Bunları öğretmenlerin okuması onların okuma kültürleri için önemlidir. Ülkemizde okuma oranı genel anlamda gelişmiş ülkelere nazaran daha azdır. Bunu gazete, dergi ve kitap satışları da göstermektedir. 19 Öğretmenler okumak için en çok gazeteyi tercih etmektedirler. Öğretmenlerin kitaplığında olan kitap sayısının beklenen düzeyin altında olduğu tahmin edilmektedir. Öğretmenler okumak için en çok roman ve siyasi kitapları tercih etmektedirler. Toplumun diğer kesimleriyle öğretmenlerin gazete okuma kültürleri benzerlik arz etmektedir. Üniversite öğrencileri ve öğretmen adayları da bilinçli okuma alışkanlığına sahip değillerdir. Uluslararası ortalamalarla karşılaştırıldığında ülkemizde evlerde bulunan kitap sayısı ortalamanın altındadır. Bu durum okuma kültürünün yeterince gelişmediğini düşündürmektedir. Öğrencilerin okuma kültürleriyle başarı arasında ilişki gözlemlenmiştir. Bu açıdan bakıldığında öğretmenlerin okuma kültürü önem arz etmektedir. 20 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÖNTEM Bu bölümde araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, veri toplama aracı, verilerin toplanması ve çözümlenmesine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. 3.1. Araştırmanın Modeli İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan sınıf ve branş öğretmenlerinin okuma kültürlerini değerlendirmeyi amaçlayan bu araştırma tarama modelindedir. Tarama modeli, geçmişte ve hâlen var olan durumu var olduğu şekilde betimlemeyi amaçlayan bir araştırma yaklaşımıdır (Karasar, 2003). Araştırmada sınıf ve branş öğretmenlerinin, okuma kültürü ile kitap, gazete ve dergi okuma alışkanlıklarının mevcut durumunun betimlenmesi hedeflenmiştir. 3.2. Araştırmanın Evren ve Örneklemi Araştırmanın evrenini, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinde 2007-2008 öğretim yılında kamu ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapmakta olan sınıf ve branş öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırmanın evren ve örneklemi Tablo 3.1’de verilmiştir. Tablo 3.1.İlköğretim ve Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Sınıf ve Branş Öğretmenlerinin Sayısı İlköğretim Okulu Sınıf Öğretmeni İlköğretim ve Ortaöğretim Okulu Branş Öğretmeni Toplam Kaynak: http://ilsis.meb.gov.tr. İndirme Tarihi: 01.12.2007 Erkek 117.141 200.139 317.280 Evren Kadın 95.806 175.150 270.956 Örneklem Toplam 212.947 375.289 588.236 1.348 2.690 4.038 Tablo 3.1’de görüldüğü gibi bu araştırmanın evreni 2007-2008 öğretim yılı itibariyle Türkiye genelinde ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan toplam 588.236 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örnekleminin seçiminde, okulların bulunduğu coğrafi bölgeler ve iller olmak üzere iki ölçüt esas alınmıştır. Örneklem oluşturulurken “tabakalı örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Bu aşamada evren yedi alt tabakaya (yedi coğrafi bölge) ayrılmış; daha sonra bu bölgelerde bulunan iller, Devlet Planlama Teşkilatının (2004) verilerinden hareketle kalkınma düzeyine göre, “gelişmemiş”, “gelişmekte olan” ve “gelişmiş” iller şeklinde kategorilere ayrılmış ve buna göre iller seçilmiştir. Daha sonra, farklı büyüklükteki evrenler için kuramsal örneklem büyüklükler ve % 95 güvenlik düzeyine göre tolerans gösterilebilir hata için gerekli örneklem tablosundan yararlanılarak (Anderson, 1990 Akt. Balcı, 2004, 95) araştırma için gerekli olan örneklem belirlenmiştir. 21 Buna göre % 95 güvenlik ve tolerans düzeyine göre araştırma için dokuz okul türünde görev yapan 3.800 öğretmene ulaşılması gerektiği belirlenmiştir. Ancak uygulama sırasında yaşanabilecek kayıplar ve branşların çeşitliliği nedeniyle 4.050 öğretmene ulaşılması uygun görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenlerin farklı okullarda görev yapmış olmaları uygun görülmüştür. Sınıf öğretmenleri ve branş öğretmenlerinin görüşleri arasında karşılaştırma yapılabilmesi için uygulama yapılması gereken okul türleri de belirlenmiştir. Buna göre yedi farklı bölgedeki dokuz okul türündeki ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan sınıf ve branş öğretmenlerine uygulanması gerektiği düşünülmüştür. Anketlerin uygulanmasını il milli eğitim müdürlükleri gerçekleştirilmiştir. İl müdürlükleri uygulama yapacakları ilköğretim ve ortaöğretim okullarını seçerken okulların bulunduğu yerlerin sosyo ekonomik düzeylerini göz önünde bulundurmuşlardır. Tablo 3.2’de araştırma kapsamında ulaşılan bölgelere ve seçilen illere göre sınıf ve branş öğretmenlerinin toplam sayıları verilmiştir. Tablo 3.2. Araştırma Kapsamında Ulaşılan Öğretmenlerinin Bölge ve İllere Göre Dağılımı Bölgeler İller Akdeniz Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi Güney Doğu Anadolu Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi Marmara Bölgesi Toplam Görev Yapan Öğretmen Sayısı Anketi Cevaplayan Öğretmen Sayısı 14.572 2.614 6.527 8.317 31.296 6.023 11.916 2.351 38.439 2.300 5.435 1.624 70.563 6.678 208.655 290 232 205 223 318 223 262 230 500 274 357 213 553 158 4.038 Antalya Burdur Van Malatya İzmir Afyon Gaziantep Siirt Ankara Karaman Zonguldak Artvin İstanbul Sakarya 14 Tablo 3.2’de görüldüğü gibi anketi on beş ilden 4.308 öğretmen cevaplandırmıştır. Araştırmaya katılım en çok İstanbul ve Ankara’dan olurken en az katılımcı Sakarya ilinden olmuştur. 22 3.3. Araştırmanın Veri Toplama Aracı ve Verilerin Toplanması Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen anket kullanılmıştır. Geliştirilen anketle ilgili olarak alanla ilgili uzmanların görüşü alınmış; ilgili alan yazın taranmıştır. Ankara’nın Sincan İlçesine Bağlı Gazneliler İlköğretim Okulunda ön uygulama yapılmıştır. Gelen görüşler doğrultusunda ankete son hâli verilmiş; il millî eğitim müdürlüklerine resmî yazı ile gönderilmiştir. Gönderilen resmî yazı ekinde anketle (EK-1) birlikte anket uygulama yönergesi (EK-2) de gönderilmiş anketler bu doğrultuda yönetici ve öğretmenlere uygulanmıştır. Anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde cevaplayıcılara ait kişisel bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise öğretmen ve yöneticilerin okuma, kitap okuma, dergi okuma ve gazete okuma ile ilgili görüşlerini içeren sorular yer almıştır. Anket toplam on beş sorudan oluşmaktadır. Onuncu soruda sekiz alt soru, on birinci soruda on beş alt soru, on ikinci soruda yedi alt soru, on üçüncü soruda on alt soru, on dördüncü soruda ise sekiz alt soru yer almaktadır. On dördüncü sorunun sekizinci alt sorusu beşli likert olarak hazırlanmış olup öğretmenlerin okuma eğilimleri ile ilgilidir. On beşinci soru ise açık uçlu olarak sorulmuştur. 3.4. Verilerin Çözümlenmesi Verilerin analizi için, SPSS 14.0 for Windows programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde yüzde ve frekans kullanılmıştır. İlköğretim okulu sınıf öğretmenleriyle branş öğretmenlerinin okuma kültürleriyle ilgili görüşleri arasında farklılık olup olmadığının belirlenmesinde t-testi kullanılmıştır. Ayrıca okuma, kitap okuma, dergi okuma, gazete okuma görüşlerinde öncelik sıralaması istenen sorularda, önceliklerin belirlenmesinde “Borda Yöntemi” kullanılmıştır. 23 24 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR ve YORUMLAR 4.1. Araştırmaya Katılan Öğretmenlere Ait Kişisel Bulgular Bu başlık altında araştırmaya katılan öğretmenlerin görev yaptıkları yerleşim yerleri, kıdem durumları, cinsiyetleri, eğitim durumları, mezun oldukları okullar, görev yaptıkları okul türleri, branşlarıyla ilgili bulgular yer almaktadır. Tablo 4.1’de araştırmaya katılan öğretmenlerin görev yaptıkları yerleşim yerlerine göre dağılımı verilmiştir. Tablo 4.1. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Yerleşim Yerleri Yerleşim Birimi f 3.124 688 172 54 4038 İl Merkezi İlçe Merkezi Belde Köy Toplam % 77,4 17,0 4,3 1,3 100 Tablo 4.1’deki verilere göre araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunluğu il merkezlerinde görev yapmaktadırlar. Dağlımın dengeli olduğu görülmektedir. Tablo 4.2’de araştırmaya katılan öğretmenlerin mesleki kıdemlerine göre dağılımı verilmiştir. Tablo 4.2. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Mesleki Kıdemleri Mesleki Kıdem f % 0–5 Yıl 749 18,5 6–10 Yıl 1101 27,3 11–15 Yıl 898 22,2 16–20 Yıl 573 14,2 21 Yıl ve Üstü 717 17,8 4038 100 Toplam Tablo 4.2’de görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğretmenlerin yarısı 6-10 (%27,3) yıl ve 11-15 (%22,2) kıdeme sahiptir. Araştırmaya katılanların kıdem yıllarının dağılımının dengeli olduğu görülmektedir. Tablo 4.3’te araştırmaya katılan öğretmenlerin cinsiyetlerine göre dağılımı verilmiştir. 25 Tablo 4.3. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Cinsiyetlerine Göre Dağılımı Cinsiyet f % Kadın 2075 51,4 Erkek 1963 48,6 Toplam 4.038 100 Tablo 4.3’teki verilere göre araştırmaya katılan öğretmenlerin cinsiyete göre dağılımı dengelidir. Tablo 4.4’te araştırmaya katılan öğretmenlerin eğitim durumlarına ilişkin dağılım verilmiştir. Tablo 4.4. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Eğitim Durumları Eğitim Durumu f 285 310 3.121 306 16 4.038 Ön lisans Eğitim Enstitüsü Lisans Yüksek Lisans Doktora Toplam % 7,1 7,7 77,2 7,6 0,4 100 Tablo 4.4’teki verilere göre ankete katılan öğretmenlerin çoğunluğu lisans mezunudur (%77,2). En az katılımcı doktora düzeyindedir (%0,4); ancak bu durum Türkiye genelinde doktoralı öğretmen sayısının azlığı ile ilgilidir. Ön lisans ve eğitim enstitüsü mezunlarının %14,8 düzeyinde olması kıdemdeki 21 yıl üstü öğretmenlerin yüzdesiyle örtüşmektedir. Tablo 4.5’te araştırmaya katılan öğretmenlerin mezun oldukları okullara göre dağılımı verilmiştir. Tablo 4.5. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Mezun Oldukları Okullar Mezun Olduğu Fakülte Eğitim Fakültesi Fen-Edebiyat Fakültesi Eğitim Enstitüsü Yüksek Öğretmen Okulu Mesleki Eğitim Fakültesi İlahiyat Fakültesi Diğer. Belirtiniz Toplam f 2001 872 329 118 241 160 317 4038 % 49,6 21,6 8,1 2,9 6,0 4,0 7,9 100 Tablo 4.5.’te görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğretmenlerin yarısı eğitim fakültesi mezunudur. En alt sırada (%2,9) yüksek öğretmen okulu mezunu öğretmenler bulunmaktadır. Öğretmenlerin mesleki kıdemleri ve branşları göz önüne alındığında bu dağılım dengelidir. 26 Tablo 4.6’da araştırmaya katılan öğretmenlerin görev yaptıkları okul türlerine göre dağılımı verilmiştir. Tablo 4.6. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okul Türleri Görev Yaptığı Okul Türü İlköğretim Okulu Çok Programlı Lise Genel Lise Anadolu Lisesi Fen Lisesi Meslek Lisesi-Anadolu Meslek Lisesi İmam-Hatip Lisesi Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Anadolu Öğretmen Lisesi Toplam f 2.477 490 353 224 168 144 96 43 43 4038 % 61,3 12,1 8,7 5,5 4,2 3,6 2,4 1,1 1,1 100 Tablo 4.6’daki verilere göre araştırmaya katılan öğretmenlerin %61,3’ü ilköğretim okullarında, %39,7’si ise ortaöğretim kurumlarında görev yapmaktadırlar. İlköğretim okullarındaki branş öğretmenleri de göz önüne alındığında dağılım dengelidir. Tablo 4.7’de araştırmaya katılan öğretmenlerin branşlarına göre dağılımı verilmiştir. Tablo 4.7. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Branşları Branşlar f Sınıf Öğretmeni % 1348 33,4 Matematik 312 7,7 İngilizce 306 7,6 Türk Dili 253 6,3 Meslek Lisesi Öğretmenleri 211 5,2 Türkçe 197 4,9 Tarih 156 3,9 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 143 3,5 Sosyal Bilgiler 118 2,9 Fen ve Teknoloji 114 2,8 Rehber Öğretmen 104 2,6 Beden Eğitimi 104 2,6 Biyoloji 96 2,4 Fizik 92 2,3 Coğrafya 85 2,1 Teknoloji ve Tasarım 82 2,0 Kimya 70 1,7 Felsefe 64 1,6 Resim İş 66 1,6 Bilgisayar 61 1,5 Müzik 31 ,8 Ana Sınıfı 25 ,6 4038 100,0 Toplam 27 Tablo 4.7’deki verilere göre araştırmaya katılan öğretmenlerin %33,4’ü sınıf öğretmeni, %66,6’sı ise branş öğretmeni olarak görev yapmaktadırlar. Branş öğretmenlerinin dağılımı gruplandırıldığında ise %52,2’si genel kültür, %14,4’ise meslek dersi öğretmenidir. %52,2’lik grubun içerisinde ilköğretim okulu branş öğretmenleri de yer almaktadır. Genel kültür öğretmenlerinin %14,8’i fen bilimleri, %37,4’ü ise sosyal bilimler öğretmenidir. Genel kültür öğretmenlerinden en fazla katılan grup İngilizce öğretmenleridir (%7,6); en az katılan grup ise müzik ve ana sınıfı öğretmenleridir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin branşlarına göre dağılımının dengeli olduğu görülmektedir. Tablo 4.8’de öğretmenlerin okullardaki görevlerine dağılımı verilmiştir. Tablo 4.8. Araştırmaya Katılan Öğretmenlerin Okullardaki Görevleri Okuldaki Görevi Öğretmen Müdür Yardımcısı Bölüm Şefi Müdür Toplam f % 3.183 139 48 38 4.038 94,4 3,4 1,2 1 100 Tablo 4.8’deki bulgulara göre araştırmaya katılan öğretmenlerin %5,6’sı okullarda yönetici olarak görev yapmaktadır. Katılımcıların %94,4’ünü ise öğretmenler oluşturmaktadır. 4.2.Öğretmenlerin Okuma İle İlgili Genel Görüşlerinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar Araştırmanın bu bölümünde öğretmenlerin boş zamanlarını değerlendirmedeki öncelikleri, okuma durumları, okumama nedenleri, okumak için tercih ettikleri metin türleri, okudukları yayınlardaki öncelikleri, okumanın kendilerine olabilecek katkıları ve seçkin okurla ilgili görüşlerinden elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Öğretmenlerden boş zamanlarını değerlendirme önceliklerinden ilk üçünü belirtmeleri istenmiş; bu amaçla on üç seçenek verilmiştir. Tablo 4.9’da araştırmaya katılan öğretmenlerin boş zamanlarını değerlendirme öncelikleri ile ilgili yapılan sıralamaya yer verilmiştir. 28 Tablo 4.9. Öğretmenlerin Boş Zamanlarını Değerlendirme Öncelikleri Boş zamanı değerlendirme yöntemleri Kitap okuyarak TV izleyerek Dinlenerek Sohbet, gezinti gibi faaliyetlerde bulunarak Hobi alışkanlıklarına zaman ayırarak Spor yaparak Sinemaya giderek Sanat ve kültür faaliyetlerine katılarak Diğer Tiyatroya giderek Çevreyi güzelleştirme etkinliği yaparak Kahvehaneye giderek İnternet kafeye giderek *Ağırlıklı puan Öncelik 1.Öncelik (3 puan) 2. Öncelik (2 puan) 3.Öncelik (1 puan) N 1295 623 643 509 AP* 3885 1869 1929 1018 N 832 661 440 567 AP 1664 1322 880 1134 N 569 563 565 543 AP 569 563 565 543 N 2696 1847 1648 1619 AP 6118 3754 3374 2695 1 2 3 4 477 194 223 145 173 53 96 30 17 1431 582 669 435 519 159 288 90 51 353 217 162 163 62 141 97 39 32 706 434 324 326 124 282 194 78 64 305 310 193 198 88 112 62 68 29 305 310 193 198 88 112 62 68 29 1135 721 578 506 323 306 255 137 78 2442 1326 1186 959 731 553 544 236 144 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Toplam Sıra Tablo 4.9’daki verilere göre öğretmenlerin boş zamanlarını değerlendirmedeki birinci öncelikleri kitap okuma (Toplam AP:6118), ikinci öncelikleri TV izleme (Toplam AP:3754), üçüncü öncelikleri ise dinlenmedir (Toplam AP:3374); ancak “TV izleme” ve “Dinlenme” seçenekleriyle ilgili sonuçlar birbirine yakınıdır. Öğretmenlerin en alt sırada tercih ettikleri boş zamanlarını değerlendirme tercihi, internet kafeye (AP:236) ve kahvehaneye gitmektir (AP:144). Şahiner’in Ankara Elmadağ örneğinde yaptığı “Öğretmenlerin Okuma Alışkanlıkları” adlı araştırmasında: “Okul dışında öğretmenlerin en çok yaptığı etkinlikler sırasıyla televizyon seyretmek, kitap okumak ve arkadaşlarıyla eğlenmek”tir. Bu araştırmanın sonuçlarında birinci sırada kitap okumak yer alırken ikinci sırada TV izlemek yer almaktadır. Bunun nedeni Şahiner’in araştırmasının örnekleminin bir ilçeyle sınırlı olması olabilir. Öğretmenlerin:“Yeterince okuduğunuzu düşünüyor musunuz?”sorusuna verdikleri cevaplardan elde edilen bulgular Tablo 4.10’da verilmiştir. Tablo 4.10. Öğretmenlerin Okuma Durumları f % Kısmen 2.177 53,9 Hayır 1.135 28,1 726 18,0 4.038 100 Evet Toplam 29 Tablo 4.10’daki bulgulara göre öğretmenler kendilerine yöneltilen:”Yeterince okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna %53,9 oranında “Kısmen”, %28,1 oranında “Hayır”, %18,0 oranında ise “Hayır” cevabı vermişlerdir. Bu sonuçlar öğretmenlerin “Kısmen” okuduklarını ortaya koyarken yeterince okumadıklarını göstermektedir. Öğretmenlerden okuma nedenleriyle ilgili ifadeleri cevaplamaları istenmiş; birden fazla seçeneği işaretleyebilecekleri belirtilmiştir. Tablo 4.11’de öğretmenlerin okuma nedenleriyle ilgili ifadelere verdikleri cevapların yüzde ve frekansları verilmiştir. Tablo 4.11. Öğretmenlerin Okuma Nedenleri Okuma nedenleri f Bilgi edinmek için Mesleğimde kendimi geliştirmek için Kendimi yetiştirmek için Dinlenmek için Edebî ve estetik zevk almak için Öğretim materyali geliştirmek için Bilgi belge toplamak için Zihni meşgul ederek sıkıntının yönünü değiştirmek için Eğlenmek için Bir görevi yerine getirmek için Uyku gelmesi için Diğer % 2924 2610 2459 1402 1183 1133 1034 725 680 362 119 68 72,4 64,6 60,9 34,7 29,3 28,1 25,6 18,0 16,8 9,0 2,9 1,7 Tablo 4.11’deki bulgular öğretmenlerin en çok bilgi edinmek için (%72,4), mesleklerinde kendilerini geliştirmek için (%64,6) ve kendilerini yetiştirmek için (%60,9) okuduklarını göstermektedir. Diğer seçeneklere verdikleri cevaplardaki yüzdeliklerin %50’nin altında olduğu görülmektedir. Bu sonuç dikkat çekicidir; çünkü öğretmenlerin okuma nedeni olarak bu seçenekleri tercih etmeleriyle, okuma öncelikleri ve yeterince okuma ile ilgili görüşleri arasında çelişki göze çarpmaktadır. Çünkü Tablo 4.13’teki bulgularda öğretmenlerin metin tercihlerinde birinci öncelik olarak sanat metinlerini (AP:4280), ikinci öncelik olarak öğretici metinleri (AP:3888) tercih ettikleri görülmektedir. Bu bulguyla örtüşen seçenek “Edebî ve estetik zevk almak için” seçeneğidir; oysa bu seçeneğe verilen cevapların yüzdesi %29,3’tür. Öğretmenlerin yeterince kitap (Tablo 4.17) ve dergi okuduğunu düşünenlerin oranı (Tablo 4.32) düşük iken yeterince gazete okuduğunu düşünenlerin oranı (Tablo 4.39) fazladır. Öğretmenlerin okuma nedenlerindeki ilk üç tercihleriyle gazete okuma oranlarındaki yükseklik dikkat çekicidir; çünkü gazetelerin öğretmenlerin mesleklerinde kendilerini geliştirmelerindeki ve meslek bilgilerini elde etmedeki rolü tartışılabilir. Bir diğer dikkat çekici durum öğretmenlerin %25,6’sının “Bilgi belge toplamak için” seçeneğine yönelmeleridir. Bu bulgu öğretmenlerin araştırma yapmak için okumalarındaki oranın düşük olduğunu göstermektedir. 30 Dikkat çekici bir diğer durum da: “Öğretim materyali geliştirmek için” seçeneğine yönelenlerin yüzdelik olarak az olmasıdır (%28,1). Kendini yetiştirmek için ve mesleğinde kendini geliştirmek isteyen bir öğretmenden öğretim materyali geliştirmek için de ilgili kaynakları okuması beklenir. Özellikle yapılandırmacı yaklaşımın benimsendiği öğretim programlarının uygulanmasında bu husus daha da önem kazanmaktadır. Bu bulgu öğretmenlerin öğretim materyali geliştirmek için yeterince okumadıklarını düşündürmektedir. Ayyıldız ve arkadaşlarının (2005) çalışmasında öğretmen adaylarının %59,5’i “Bir şeyler öğrenmek için kitap okurum.” demişlerdir ve oran olarak birinci sıradadır. Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının bu konudaki görüşleri örtüşmektedir. Ayrıca aynı çalışmada “Edebî/estetik haz almak için okurum.” maddesine katılma oranı %46,2’dir. Öğretmen adayları öğretmenlerden daha yüksek oranda bu görüşe katılmaktadırlar. Bu bulgular öğretmenlerin öğrenmek amaçlı okuduklarını göstermektedir; ancak öğretmenlerin bilgilenmek için okudukları eserlerin meslekleriyle ilişkisi ayrı bir çalışma konusudur. Öğretmenlerden okumama nedenlerini belirtmeleri istenmiş, bununla ilgili olarak yedi seçenek sunulmuş; bu seçeneklerden ilk üç önceliklerini sıralamaları istenmiştir. Öğretmenlerin okumama nedenleriyle ilgili önceliklerini belirttikleri seçenekler puanlanarak sıralanmış ve Tablo 4.12’de verilmiştir. Tablo 4.12. Öğretmenlerin Okumama Nedenleri Öncelik Sırası 1.Öncelik 2. Öncelik 3. Öncelik (3 puan) (2 puan) (1 puan) N AP* N AP N AP N AP Zaman darlığı 903 2709 264 528 37 37 1204 3274 1 Maddi yetersizlikler 284 852 161 322 80 80 525 1254 2 Diğer 157 471 93 186 101 101 351 758 3 Okumaktan hoşlanmayışım 119 357 82 164 57 57 258 578 4 47 141 60 120 65 65 72 326 5 18 54 37 74 36 36 91 164 6 15 45 32 64 33 33 80 142 7 Okumama nedenleri Sağlık nedeni Bulunduğum yerde kitap alınacak yerin olmayışı Bulunduğum yerde kütüphane olmayışı *Ağırlıklı puan Toplam Sıra Tablo 4.12’deki bulgulara göre öğretmenler, okumama nedenlerini sırasıyla; “1.Zaman darlığı (Toplam AP:3274), 2.Maddi yetersizlikler (Toplam AP:1254), 3.Diğer (Toplam AP:758)” olarak belirtmişlerdir. Puanlamaya bakıldığında ilk üç seçenekteki 31 puanlamalar arasındaki farkın fazla olduğu göze çarpmaktadır. Öğretmenler okumama nedeni olarak dördüncü sırada okumamaktan hoşlanmamayı, beşinci sırada, sağlık nedenini, altıncı sırada bulunulan yerde kitap alınacak yerin olmayışını, yedinci sırada ise bulunulan yerde kütüphane bulunmayışını belirtmişlerdir. Pınarbaşı’nın (2006) üniversite öğrencileriyle yaptığı çalışmada, öğrencilerin kitap okuyamama nedenlerinde birinci sırada yorgunluk; ikinci sırada ise zaman ayıramama sonucu bulunmuştur. Bu sonuçlardan zaman ayıramama bulgusu, öğretmenlerle üniversite öğrencilerinin okumama nedenlerinde bazı görüşlerinin örtüştüğünü göstermektedir. Ülkemizde kent nüfus oranının (%70,5) köy nüfus oranından fazla olması zaman darlığının okumamada mazeret gösterilmesiyle ilişkilendirilebilir. Odabaş’ın (2001) üniversite öğrencileri üzerinde yapmış olduğu çalışmada; öğrencilerin % 34'ü ekonomik nedenleri, % 31.1'i okuma alışkanlığının ilk, orta ve lise eğitimi yıllarında kazandırılamamış olmasını ve % 22'si ise çalışma nedeniyle vakit bulamamayı okumama nedeni olarak göstermişlerdir. Bu bulgulardan öğrencilerin okumama nedeni olarak gösterdikleri ekonomik nedenler ve zaman darlığı ile ilgili görüşlerle bu konudaki öğretmen görüşlerinin örtüştüğü görülmektedir. Özellikle okumama nedenlerinden olan “Zaman darlığı” ifadesinin birinci sırada yer alması ile öğretmenlerin boş zamanlarını değerlendirme önceliklerinin yer aldığı Tablo 4,9’da verilen bulgularda ikinci sırada yer alan “TV izleyerek” ve üçüncü sırada yer alan “Dinlenerek” arasındaki ilişki düşünüldüğünde öğretmenlerin okuma kültürleri hakkında bazı ipuçları sunmaktadır. Bu bulgular öğretmenlerin bilinçli ve planlayarak okumaya yönelmediklerini; ayrıca öğretmen ve üniversite öğrencilerinin bazı konulardaki fikirlerinin örtüşmesi kent kültürünün okuma kültürünü olumsuz etkilediğini düşündürebilir. Öğretmenlerden okumak için sanat metinleri ve öğretici metinlerden hangisini öncelikli olarak tercih ettiklerini belirtmeleri istenmiştir. Verdikleri cevaplar puanlanarak sonuçlar Tablo 4.13’te verilmiştir. Tablo 4.13. Öğretmenlerin Metin Okuma Tercihleri Öncelik Sırası Okuma Tercihi 1.Öncelik 2. Öncelik (2 puan) (1 puan) Toplam N AP* N AP N AP Sanat metinleri 2140 4280 1898 1898 4038 6178 1 Öğretici metinler 1944 3888 2094 2094 4038 5982 2 *Ağırlıklı puan 32 Sıra Tablo 4.13’teki bulgulara göre öğretmenlerin okudukları metin tercihlerinde birinci öncelikleri sanat metinleridir (Toplam AP:6178); ancak ağırlıklı puanlar birbirine yakındır. Bu bulgu öğretmenlerin her iki metin türünü de okuduğunu düşündürmektedir. Sanat metinlerinin okumak için birinci öncelikli olarak tercih edilmesi bu metinlerin insan hayatını örneklendirmede öğretici metinlerden daha etkili olarak görülmesiyle ilişkilendirilebilir. Ayrıca yaygın bir kanaate göre okuma denilince akla hikâye, roman ve benzeri kitaplar akla gelmektedir. Öğretmenlerden okudukları okuma materyallerinden ilk üç önceliklerini belirtmeleri istenmiştir. Bu amaçla altı seçenek verilmiştir. Bu seçeneklerle ilgili verdikleri cevaplar puanlanarak sıralanmıştır. Bu sıralama ile ilgili bulgular Tablo 4.14’te verilmiştir. Tablo 4.14. Öğretmenlerin Okuma Materyallerindeki Tercihleri Öncelik Sırası Yayınlar 1.Öncelik 2.Öncelik 3.Öncelik (3 puan) (2 puan) (1 puan) N AP* N AP N Gazete 1966 5898 1172 2344 405 Kitap 1311 3933 1381 2762 İnternet Gazete 615 1845 557 Dergi 142 426 İnternet dergi 19 İnternet kitap 23 Toplam AP Sıra N AP 405 3543 8647 1 897 897 3589 7592 2 1114 621 621 1793 3580 3 683 1366 1582 1582 2407 3374 4 57 52 104 111 111 182 272 5 69 56 112 74 74 153 255 6 *Ağırlıklı puan Tablo 4.14’teki bulgulara göre öğretmenlerin okuma materyali olarak birinci tercihleri gazetedir (Toplam AP:8647). Gazetenin birinci öncelikli ağırlıklı puan:5898, iken kitabın birinci ağırlıklı puanı: 3933 Toplam ağırlıklı puanı: 7592, internet gazetenin birinci ağırlıklı puanı ise 1845, toplam ağırlıklı puanı ise 3580’dir. Şahiner’in (2005) yapmış olduğu araştırmada da öğretmenlerin birinci okuma öncelikleri gazetedir. Bu bulgular öğretmenlerin gazete okumaya kitap ve dergiden daha çok yöneldiklerini göstermektedir. Bu bulguyu Tablo 4.39’daki bulgular da desteklemektedir. Öğretmenler: “Yeterince gazete okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna yüzdelik olarak kitap ve dergiden daha fazla yönelmektedirler. Bu sonuç Tablo 4,9’daki sonuçlarlar çelişmektedir; çünkü öğretmenler boş zamanları değerlendirmede birinci önceliklerini kitap okumak olarak belirtmişlerdir. Bu seçeneklerde gazete verilmemesine karşın diğer seçeneği de kitap okuma seçeneğinden sonraki sıralardadır. 33 Öğretmenlere okumanın kendilerine olabilecek katkıları ile ilgili olarak on yedi seçenek sunulmuş; bu seçenekleri ayrı ayrı cevaplamaları istenmiştir. Her bir soruya ayrı verdikleri cevapların yüzde frekansları 4.15’te verilmiştir. Tablo 4.15.Öğretmenlerin Okumanın Kendilerine Olabilecek Katkılarıyla İlgili Görüşleri Okumanın sağlayacağı katkılar 1.Genel kültürümün gelişmesini sağlar. 2..Doğru iletişim kurmamı sağlar. 3.Ufkumun genişlemesini sağlar. 4.Başka dünyaları keşfetmemi ve yeni karakterler tanımamı sağlar. 5.Mesleğimde başarılı olmama katkı sağlar. 6.Doğru bilgilenmemi sağlar. 7.Bilgi disiplini sağlar. 8.Entelektüel düşünceyi geliştirmemi sağlar. 9.Ekonomik ve sosyal alanlarda bilgi edinmemi sağlar. 10.Geçmişimi öğrenerek geleceğe yön vermemi sağlar. 11.Siyasi gelişmeleri izlememi sağlar. 12.Hayata olumlu bakmamı sağlar. 13.Sosyal çevremle uyumlu olmamı sağlar. 14.Beni günlük hayatın sıkıntılarından kurtarır. 15.Üst beğeni elde etmemi sağlar. 16.Saygınlık kazanmamı sağlar. 17.Ailemin günlük ihtiyaçlarını ve sıkıntılarını gidermemde yardımcı olur. f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % f % Evet Kısmen Hayır Toplam 3.518 87,1 3.495 86,6 3.364 83,3 3.115 77,1 3.043 75,4 2.935 72,7 2.648 65,6 2.534 62,8 2.498 61,9 2.419 59,9 2.395 59,3 2.366 58,6 2.137 52,9 1.748 43,3 1.730 42,8 1.578 39,1 750 18,6 376 9,3 402 10,0 468 11,6 679 16,8 811 20,1 826 20,5 1.019 25,2 1.071 26,5 1.199 29,7 1222 30,3 1.222 30,3 1.308 32,4 1.425 35,3 1.655 41,0 1.430 35,4 1.646 40,8 1.557 38,6 144 3,6 141 3,5 206 5,1 244 6,0 184 4,6 277 6,9 371 9,2 433 10,7 341 8,4 397 9,8 421 10,4 364 9,0 476 11,7 635 15,7 878 21,7 814 20,1 1731 42,9 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 4.038 100,0 Tablo 4.15’teki bulgulara göre öğretmenlerin yarıdan fazlasının ve üçte ikisinin okumanın kendilerine olabilecek katkılarıyla ilgili ifadelere (Üç ifade hariç) “Evet” cevabı verdikleri görülmektedir. Öğretmenlerin okumanın kendilerine olabilecek ifadelerden yüzdelik olarak en çok “Evet” cevabı verdikleri seçenekler sırasıyla: “Genel kültürümün gelişmesini sağlar.” (%87,1), “Doğru iletişim kurmamı sağlar.” (%86,6) ve “Ufkumun genişlemesini sağlar.” (%83,3) ifadeleridir. Oran olarak en az “Evet” dedikleri seçenekler “Ailemin günlük 34 ihtiyaçlarını ve sıkıntılarını gidermemde yardımcı olur.” (%18,6), “Saygınlık kazanmamı sağlar.” (%39,1) ve “Üst beğeni elde etmemi sağlar.” (%42,8) ifadeleridir. Bu bulgular öğretmenlerin okuma alışkanlıkları ve okuma kültürleri hakkında ipuçları sunmaktadır. “Genel kültürümün gelişmesini sağlar.” ifadesine verilen cevapların yüzdelik olarak fazla olması gazete okuma kültürü ile ilişkilendirilebilir. Bazı bulgular dikkat çekicidir. Örneğin öğretmenlerin sanat metinlerini birinci öncelikli okuma tercihleriyle okumanın kendilerine olabilecek katkılarından “Üst beğeni elde etme etmemi sağlar.”seçeneğine “Evet” cevabının yüzdelik diliminin yarıdan az olması örtüşmemektedir; çünkü sanat metinlerinin en belirgin özelliklerinden birisi okuyucusuna üst beğeni kazandırmayı amaçlamasıdır. Bulgulara göre öğretmenlerin ilk sırada “Genel kültürümün gelişmesini sağlar.”seçeneğine “Evet” cevabı vermeleriyle gazete okuma oranının yüksek olması ilişkilendirilebilir. Ayrıca bu seçeneğe “Evet” cevabının fazla olması toplumda kabul görmede önemli yere sahip olan genel kültürün önemiyle ilişkisi olabilir. Ayrıca bu seçeneğe yönelmelerinin diğer bir nedeni de çok yönlü düşünme isteği ile de ilgili olabilir. İkinci sıradaki “Ufkumun genişlemesini sağlar.” seçeneğine “Evet” cevabının yüzdelik olarak yüksekliği geniş bir bakış açısı elde etme isteği ile ilişkilendirilebilir. Öğretmenlere seçkin okurun özelliklerinden olabilecek yedi özellik verilmiş bunlardan ilk üç önceliklerini sıralamaları istenmiştir. Verdikleri cevaplardaki öncelikleri puanlanarak Tablo 4.16’da verilmiştir. Tablo 4.16. Öğretmenlerin Seçkin Okurla İlgili Görüşleri Öncelik Sırası Seçkin okurla ilgili ifadeler 1.Öncelik 2. Öncelik 3. Öncelik (3 puan) (2 puan) (1 puan) Toplam N AP N AP* N AP N Dünya ve ülke geleceğiyle ilgili durumları takip etmelidir. 1451 4353 597 1194 593 593 2641 6140 1 Okurken hiçbir zaman ön yargıları olmamalıdır 763 2289 713 1426 730 730 2206 4445 2 Okuduklarını pratiğe yansıtmalıdır. 495 1485 675 1350 633 633 1803 3468 3 Birden fazla alanla ilgili önemli eser ve yazar okumalıdır. 406 1218 641 1282 516 516 1563 3016 4 Nitelikli eser veren yazarların kitaplarını okumalıdır 527 1581 508 1016 354 354 1389 2951 5 Kendi alanının eserlerini okumaya öncelik vermelidir. 327 981 354 708 581 581 1262 2270 6 Belli başlı düşünce akımları hakkında bilgi sahibi olmalıdır. 163 489 326 652 301 301 790 1442 7 *Ağırlıklı puan 35 AP Sıra Tablo 4.16’daki bulgulara göre öğretmenlerin seçkin okurla ilgili ifadelerden ilk üç öncelikleri 1. “Dünya ve ülke geleceğiyle ilgili durumları takip etmelidir.”; 2. “Okurken hiçbir zaman ön yargıları olmamalıdır.”; 3. “Okuduklarını pratiğe yansıtmalıdır.” ifadeleridir. Tablodaki sıralamada en dikkat çeken husus birinci ifadenin puanlarının diğerlerinden yüksek olmasıdır. Bu bulgu öğretmenlerin Dünya’daki gelişmeleri ve ülkenin geleceğini ilgilendiren konulara duyarlı olduklarını göstermektedir. Öğretmenlerin seçkin okurla ilgili ifadelerden ikinci sırada yer alan: “Okurken ön yargılardan uzak durmalı” ifadesini benimsemeleri okuma eylemlerinde önyargılı davranmadıklarını düşündürebilir. Üçüncü önceliklerinde:”Okuduklarını pratiğe yansıtmalıdır.” ifadesini benimsemeleri okuma-uygulama ilişkisi hakkındaki düşüncelerini göstermesi bakımından önemlidir. Öğretmenlerin “Kendi alanının eserlerini okumaya öncelik vermelidir.”ifadesini altıncı öncelikleri olarak görmeleri okudukları eserlerle meslekte kendilerini geliştirme bağlamında bazı ipuçları sunabilir. Yedinci sırada benimsenen: “Belli başlı düşünce akımları hakkında bilgi sahibi olmalıdır.”ifadesi öğretmenlerin sanat metinlerini okuma kültürüyle ilgili ipuçları sunmaktadır. Belli başlı düşünce akımlarının bilinmesi sanat metinlerinin objektif şekilde değerlendirilmesinde yardımcı olabilir. Okunan sanat metninin oluşmasına temel teşkil eden düşünce akımının bilinmemesi derin yapıya inmeyi güçleştirir ve eser yalnızca olay zinciri bağlamında okunmuş olur. Bu durum öğretmenlerin sanat metni okumaya bakışlarını yansıtmada bazı ipuçları sunmaktadır. Üçüncü, dördüncü ve beşinci sırada yer alan seçeneklerin puanları birbirine yakın olması dikkat çekicidir. Öğretmenlerin okumaya yönelmelerindeki bazı kriterler hakkında ipuçları sunmaktadır. 4.3.Öğretmenlerin Kitap Okuma İle İlgili Görüşlerinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar Araştırmanın bu bölümünde öğretmenlerin kitap okuma konusundaki görüşlerinden elde edilen bulgulara ve bu bulgulara yönelik yapılan yorumlara yer verilmiştir. Öğretmenlerin kitap okuma kültürlerinin mevcut durumunun betimlenmesine yönelik olarak: Yeterince kitap okuyup okumadıkları, yıllık olarak kitap için gelirlerinden ayırdıkları miktarlar, kaç kitaplarının olduğu, hangi zamanlarda kitap okudukları, kitap okumak için ayırdıkları süreler, yıllık olarak kaç kitap okudukları, kitabı hangi mekânlarda okudukları, okudukları alanlar, kitap seçerken öncelikleri, kitap temin etme yöntemleri, 36 kitap fiyatlarıyla ilgili düşünceleri, en son okudukları kitaplar ve en çok etkilendikleri kitaplarla ilgili görüşlerine başvurulmuştur. Öğretmenlere yöneltilen: “Yeterince kitap okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna verilen cevapların yüzde frekansları Tablo 4.17’de verilmiştir. Tablo 4.17. Öğretmenlerin Kitap Okuma Durumları f % Kısmen 2.148 53.2 Hayır 1.256 31.1 Evet 634 15.7 Toplam 4038 100.0 Tablo 4.17’deki bulgulara göre öğretmenlerin yarıdan fazlası “Yeterince kitap okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna “Kısmen” cevabı vermişlerdir. Tablo 4.10’daki bulgularla bu bulgular birbirini teyit etmektedir; çünkü öğretmenlerin yarıdan fazlası: “Yeterince okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna da “Kısmen” cevabı vermişlerdir (%53,9). Bu oranlar birbirine çok yakındır. Aynı zamanda Çocuk Vakfı, Çocuk Edebiyatı Okulunun, “Türkiye’nin Okuma Alışkanlığı Karnesi - Eylül 2006” adlı raporunda yer alan: “Öğretmenlerin yüzde %33,4’ü düzenli, yüzde %63,3’ü bazen kitap okuyor, yüzde %3,3’ü hiç kitap okumamaktadırlar.” sonucu, öğretmenlerin kısmen okuduklarını gösterir niteliktedir. Pınarbaşı’nın (2006) yapmış olduğu “Üniversite Öğrencilerinin Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıklarının İncelenmesi” araştırmasında “Yeterince kitap okuyabiliyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların ortalaması “Kısmen” okudukları yönündedir. Bu araştırmanın sonucunda da böyle bir sonuç çıkması öğretmenlerin üniversiteden mezun olduktan sonra da yeterince kitap okumadıklarını akla getirebilir. Öğretmenlerin gelirlerden yıllık olarak kitap için ayırdıkları miktarların yüzde frekansları Tablo 4.18’de verilmiştir. 37 Tablo 4.18.Öğretmenlerin Gelirlerinden Yıllık Olarak Kitap İçin Ayırdıkları Miktarlar (TL) Yıllık gelirden ayrılan pay YTL f % 860 21.3 50–100 1433 35.5 101–300 1039 25.7 301–500 309 7.7 501–700 93 2.3 701–1000 50 1.2 1001ve Üstü 46 1.1 Hiç ayırmam. 208 5.2 4038 100.0 1–50 Toplam Tablo 4.18’deki bulgulara göre öğretmenlerin %56,8’i gelirlerinden yıllık olarak 1– 100 TL arasında kitap için pay ayırmaktadırlar. Bu bulgu Tablo 4.23’teki yıllık okunan kitap sayıları ile örtüşmektedir. Öğretmenlerin yarısı (%51,3) yıllık olarak 4–12 arası kitap okuduklarını belirtmişlerdir. Ortalama olarak bir kitabın 10 TL olduğu düşünülürse yaklaşık olarak alınabilecek kitap sayısı ondur. Bu da yıllık olarak okunan kitap sayıları ile ilgili ipuçları vermektedir. Gelirinden yıllık olarak 301 TL üstünde ayıranların oranı %12,3’tür. “Hiç ayırmam” diyenlerin oranı da %5,2’dir ve bu oran küçümsenecek bir oran değildir. Öğretmenlerin ders kitapları haricinde kitaplıklarında bulunan kitap sayılarıyla ilgili yüzde frekanslar Tablo 4.19’da verilmiştir. Tablo 4.19.Öğretmenlerin Ders Kitapları Haricinde Kitaplıklarında Bulunan Kitap Sayıları Kitap sayısı f % 51–100 1019 25.9 101 -300 961 24.4 21–50 752 19.1 10–20 391 9.9 301–500 371 9.4 501–800 176 4.5 1001ve üzeri 109 2.8 801–1000 94 2.4 Hiç kitabım yok. 66 1.7 3939 100.0 Toplam Tablo 4.19’daki verilere göre öğretmenlerin yarısından fazlasının (%54,9) kitaplığında 10–100 arasında kitap bulunmaktadır. Kitaplığında 101–300 aralığında kitap bulunanların oranı %24,4 iken 301 ve fazlası kitap bulunanların oranı %19,1’dir. 38 Öğretmenlerin yarıdan fazlasının kitaplığında 10–100 aralığında kitap bulunması düşündürücüdür. Tablo 4,2’deki bulgulara göre araştırmaya katılan öğretmenlerin %54,2’si 11 yıl ve üstü kıdeme sahiptir. Öğretmenlerin kıdemi göz önünde bulundurulduğunda Tablo 4.19’daki bulgular öğretmenlerin en fazla yılda 1–10 aralığında kitap okuduklarına işaret etmektedir ve bu beklenen bir durum değildir. Bu bulgu öğretmenlerin yeterince kitap okumadıklarını düşündürmektedir. Şahiner’in 2005 yılında yapmış olduğu araştırmada bulduğu “Öğretmenlerin %40’ı kendisine ait kitap sayısının 1–50 aralığında olduğunu belirtmiştir.” Bu araştırmadaki bulgular 1–50 aralığında kitabı bulunanların oranının biraz daha yüksek olduğunu göstermektedir. “Uluslararası Okuma Becerilerinde Gelişim Projesi” (PIRLS-2001, 2004)), kapsamında Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 34 ülkede, evde yapılan okuma becerileriyle ilgili anket sonuçlarından: “Evlerinde 1–10 aralığında kitap bulunanlar % 40, 11–25 aralığında kitap bulunanlar % 28, 26–100 aralığında kitap bulunanlar % 23, 101– 200 aralığında kitap bulunanlar % 5, 200’den fazla kitap bulunanlar % 5 oranındadır. Bu oranlar Türkiye ortalamalarıdır.” sonucu ankete katılanların büyük çoğunluğunun evinde 1100 aralığında kitap bulunduğunu göstermektedir. Bu sonuç bu araştırmadaki sonuçlara yakındır. Sonuçlar toplumumuzun okuma kültürüyle ilgili ipuçları sunması açısından önemlidir ve öğretmenlerin okuma kültürleriyle toplumun okuma kültürü bu bulgu açısından benzerlik göstermektedir. Tablo 4.20’de araştırmaya katılan öğretmenlerin kitap okuma zamanlarındaki öncelikleri verilmiştir. Tablo 4.20.Öğretmenlerin Kitap Okuma Zamanları Öncelik sırası Kitap okuma zamanı 1.Öncelik 2. Öncelik 3. Öncelik (3 puan) (2 puan) (1 puan) N AP* N AP N Akşamları 1467 4401 332 664 238 Hafta sonu 467 1401 928 2784 Geceleri 1080 3240 523 Yaz tatilinde 708 2124 Yolculuklarda 188 Ara tatilde Öğle aralığı AP Toplam N AP Sıra 238 2037 5303 1 632 632 2027 4817 2 1046 258 258 1861 4724 3 621 1242 955 955 2284 4321 4 564 348 696 369 369 905 1629 5 95 285 327 654 436 436 858 1375 6 69 207 69 138 43 43 181 388 7 Tablo 4.20’deki bulgularda öğretmenlerin kitap okuma zamanlarındaki önceliklerine bakıldığında ilk olarak tercih edilen zamanın “Akşamları” (Toplam AP:5303; birinci 39 öncelikli puan 4401) olduğu görülmektedir. Bu durum öğretmenlerin düzenli olarak kitap okuduklarını düşündürebilir. Geceleri kitap okuyanların sıralaması üçüncü olarak görünmesine karşılık bu seçeneği birinci öncelikli tercih edenler (Birinci öncelikli puan: 3240) ikinci sıradadır. Yaz tatillerini okumak birinci öncelikli tercih edenler (Birinci öncelikli puan: 2124) üçüncü sıradadır. Bu grup genel puanlamada (Toplam AP: 4321) dördüncü sıradadır. Hafta sonu seçeneği toplam ağırlıklı puanlara göre ikinci sırada yer alırken (Toplam AP:4817) birinci öncelikli sıralamada (Birinci öncelikli ağırlıklı puan:1401) dördüncü sıradadır. Öğretmenlerin, yolculuklarda (Toplam AP:1629), ara tatillerde (Toplam AP:1375) ve öğle aralıklarında (Toplam AP:388), kitap okumayı diğer seçeneklere göre daha az tercih etmeleri dikkat çekicidir. Bu bulgular öğretmenlerin taşıma araçlarında kitap okumadıklarını düşündürmektedir. Şahiner’in (2005) yapmış olduğu araştırmadaki: “Öğretmenler gün içerisinde en fazla kitabı akşam ve gece vakitlerinde okumaktadırlar.” sonucu bu araştırmadaki sonuçlarla örtüşmektedir. Öğretmenlerin hafta içinde kitap okumak için ayırdıkları sürelerin yüzde ve frekansları Tablo 4.21’de verilmiştir. Tablo 4.21.Öğretmenlerin Hafta İçinde Kitap Okumak İçin Ayırdıkları Toplam Süreler Kitap okumak için ayrılan süreler f % 1065 27,0 2 saatten fazla 981 24,8 0,5–1 saat 869 22,0 Ara sıra okurum 617 15,6 0–0,5 saat 241 6,1 Okumaya zamanım yok. 177 4,5 3950 100,0 1–2 saat Toplam Tablo 4.21’deki bulgulara göre öğretmenlerin yarısı (%49,0) hafta içinde 0,5 – 2 saat aralığında kitap okumak için zaman ayırmaktadırlar. Bir okuyucunun saatte ortalama otuz sayfa okuduğu ön görülürse öğretmenlerin yarıdan fazlasının hafta içlerinde kitap okumak için ayırdıkları sürelerde ancak altmış sayfalık metin okuduğu düşünülebilir. Bu bulgu öğretmenlerin yıllık olarak okudukları kitap sayıları ile ilgili ipuçları vermektedir. 40 Öğretmenlerin hafta sonlarında kitap okumak için ayırdıkları toplam sürelerle ilgili yüzde frekanslar Tablo 4.22’de verilmiştir. Tablo 4.22.Öğretmenlerin Hafta Sonlarında Kitap Okumak İçin Ayırdıkları Toplam Süreler f % 0–0,5 saat 194 4.9 0,5–1 saat 671 17.0 1–2 saat 1215 30.7 2 saatten fazla 1190 30.1 Ara sıra okurum 577 14.6 Okumaya zamanım yok. 110 2.8 3957 100.0 Toplam Tablo 4.22’deki verilere göre öğretmenlerin yarıya yakını hafta sonlarında kitap okumak için toplam olarak 0,5–2 saat aralığında zaman ayırmaktadır. Öğretmenlerin: “Yıllık kaç kitap okuyorsunuz?”sorusuna verdikleri cevapların dağılımı Tablo 4.23’te verilmiştir. Tablo 4.23. Öğretmenlerin Yıllık Olarak Okudukları Kitap Sayıları Okunan kitap sayısı f % 4–8 1140 28.2 9–12 931 23.1 1–3 515 12.8 13–15 479 11.9 16–20 324 8.0 25’ten fazla 303 7.5 21–25 201 5.0 Hiç okumam. 145 3.6 4038 100.0 Toplam Tablo 4.23’teki bulgulara göre öğretmenler 1–3, 4-8, 9–12, 9–12, 13–15, 16–20, 21– 25 ve 25’ten fazla kitap okunduğu ile ilgili ifadeleri cevaplamışlardır. Öğretmenlerin yıllık olarak en çok kitap okuma sayıları 4-8 aralığı (%28,2), en az okudukları kitap sayısı 21-25 kitap aralığıdır (%5,0). “Hiç okumam” diyenler ise %3,6’dır. Bu bulgular gruplandırıldığında 4–12 aralığında kitap okuyanların oranı %51,3, 1–12 aralığında kitap okuyanların oranı %64, 13–20 aralığında kitap okuyanların oranı %20,9, 21 ve üzeri kitap okuyanların oranı ise %12,5’tir. Bu bulgulardan en fazla orana sahip olan 4–12 aralığı bulgusu, öğretmenlerin yarısının en fazla kitap okuyanlar için ayda en fazla bir 41 kitap en az okuyanlar için ise yılda 4 kitap okuduğunu düşündürmektedir. Ayrıca Şahiner’in (2005) araştırmasındaki “Kitap okuma sıklığına ilişkin soruda öğretmenlerin çoğunluğu 2 – 3 ayda bir kitap okuduğunu belirtmiştir.”sonucu da buradaki bulgulara yakındır. Okuma alışkanlığı düzeyini Amerika Kütüphane Derneği (ALA) kişinin bir yılda okuduğu toplam kitap sayısı nispetince belirlemektedir. Söz konusu standarda göre okuyucular şu şekilde gruplara ayrılmaktadır: · Yılda 1 ile 5 kitap arasında okuyan kişiler az okuyan okur tipi, · Yılda 6 ile 20 kitap arasında okuyan kişiler orta düzeyde okuyan okur tipi ve · Yılda 21 kitaptan fazla okuyan okurlar ise çok okuyan okur tipi şeklinde ifade edilmektedir. Her ne kadar bu oranlar bireysel okuma alışkanlığını ölçmeye yarayan ölçütler olarak kabul edilseler de aynı zamanda bu oranlara göre yapılacak olan survey çalışmaları toplumsal anlamda okuma alışkanlığımızın düzeyini de belirleyecektir (Sağlamtunç, 1990: 13 Aktaran: Odabaş, 2003). Bu bilgiler ışığında araştırmaya katılan öğretmenlerin okuma düzeyleri değerlendirildiğinde öğretmenlerin yarı ve yarıdan fazlası orta düzeyde okur kategorisindedir. Bu oranlar “Yeterince kitap okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna verilen cevaplarla örtüşmektedir (bkz. Tablo 4.17) . Tablo 4.24’te araştırmaya katılan öğretmenlerin kitap okuma mekânlarıyla ilgili öncelikleri sıralanmıştır. Tablo 4.24. Öğretmenlerin Kitap Okuma Mekânları Kitap okuma mekânları Evde Ulaşım araçlarında İş yerinde Kütüphanede *Ağırlıklı puan Öncelik sırası 1.Öncelik (3 Puan) N AP* 3733 11199 134 402 81 243 22 66 2.Öncelik (2 Puan) N AP 123 246 762 1524 789 1578 200 400 3.Öncelik (1 Puan) N AP 22 22 453 453 455 455 216 216 Toplam N 3878 1349 1325 438 Sıra AP 11467 2379 2276 682 1 2 3 4 Tablo 4.24’deki bulgulara göre öğretmenler kitap okumak için birinci öncelikli olarak evlerini tercih etmektedirler (Toplam AP:11467). Öğretmenlerin kitap okuma mekânlarındaki ikinci öncelikleri ulaşım araçları (Toplam AP:2379), üçüncü öncelikleri ise iş yerleridir (Toplam AP:2276). İkinci ve üçüncü sıradakilerin puanları birbirine yakın iken kütüphanelerin son sırada olması ve puanının düşük olması dikkat çekicidir (Toplam AP:682). 42 Öğretmenlerin kitap okumak için kütüphaneleri yeterince kullanmamaları öğrencilerde de bu alışkanlığın gelişmesini olumsuz etkileyeceğini düşündürmektedir. Özellikle, öğrencilerin yapacakları araştırmalarda kütüphanelerin önemi büyüktür. Yeni öğretim programlarının araştırmaya verdiği önem de düşünülürse kütüphane kullanımının önemi artmaktadır. Dikkat çekici bir durum da iş yerlerinin kitap okumada üçüncü öncelikli olarak tercih edilmesidir. Öğretmenlerin ulaşım araçlarını kitap okumada ikinci öncelik olarak tercih etmeleri örneklik teşkil etmesi bakımından önemlidir. Tablo 4.25’te öğretmenlerin kitap okumak için öncelikli olarak tercih ettikleri mevsimlerle ilgili sıralama verilmiştir. Tablo 4.25.Öğretmenlerin Kitap Okuma Mevsimleri Mevsim Kış Yaz Sonbahar İlkbahar Öncelik sırası 1.Öncelik (3 Puan) N AP* 1589 4767 1729 5187 332 996 242 726 2.Öncelik (2 Puan) N AP 955 1910 442 884 847 1694 377 674 3.Öncelik (1 Puan) N AP 365 365 389 389 742 742 774 774 Toplam N 2909 2560 1921 1393 Sıra AP 7042 6460 3432 2174 1 2 3 4 Tablo 4.25’teki bulgulara göre öğretmenlerin kitap okumak için birinci öncelikli tercih ettikleri mevsim kış (Toplam AP:7042) iken ikinci öncelikli tercih ettikleri mevsim yazdır (Toplam AP:6460). Birinci ve kinci öncelikler puan olarak birbirine yakındır. Öğretmenler, üçüncü öncelikli tercih ettikleri mevsim ise sonbaharlardır. Öğretmenler kitap okumak için son sırada ilkbahar mevsimini tercih etmektedirler. Üçüncü ve dördüncü sıradakilerin puanlarına bakıldığında birinci ve ikinci sıradakilerden epeyce düşüktür. Dikkat çekici bir durum birinci öncelikli puanlarda yaz mevsiminin kitap okumak için diğerlerine göre daha fazla tercih edilmesidir. Öğretmenlere okumak için tercih ettikleri metin türleri ve alanlarla ilgili olarak otuz iki alan ve metin türü seçeneği sunulmuş, bunlardan tercin ettikleri ilk beşini sıralamaları istenmiştir. Tercih ettikleri metin türleri ve alanlar puanlanarak Tablo 4.26’da sıralaması verilmiştir. 43 Tablo 4.26. Öğretmenlerin Okumak İçin Tercih Ettikleri İlk Beş Alan Okumak için tercih dilen metin türü ve an Roman-hikâye Alanla ilgili kaynak metinler Eğitimle ilgili metinler Tarihle ilgili metinler Bilim teknikle ilgili metinler Siyasetle ilgili metinler Psikolojiyle ilgili metinler Şiir Dünya klasikleri Kişisel gelişim metinleri Kültürle ilgili metinler Makale Toplum bilimle ilgili metinler Felsefeyle ilgili metinler Sağlıkla ilgili metinler Deneme Anı Biyografi otobiyografi Bilgisayarla ilgili metinler Ekonomiyle ilgili metinler Hukukla ilgili metinler Sporla ilgili metinler Gezi Yabancı dille ilgili metinler Çocuk edebiyatı Coğrafya ile ilgili metinler Yemek kültürü Diğer Gramer kitapları Eleştiri Müzikle ilgili metinler Moda tasarım *Ağırlıklı puan Öncelik sırası 1.Öncelik (5 Puan) N AP* 1306 6530 399 1995 2.Öncelik (4 Puan) N AP 408 1632 351 1404 3.Öncelik (3 Puan) N AP 292 876 328 984 4.Öncelik (2 Puan) N AP 183 366 289 578 5.Öncelik (1 Puan) N AP 166 166 297 297 Toplam Sıra N 2355 1664 AP 9570 5258 1 2 248 1240 264 1056 345 1035 327 654 306 306 1490 4291 3 284 1420 365 1460 265 795 178 356 145 145 1237 4176 4 512 2560 200 800 153 459 130 260 87 87 1082 4166 5 180 900 322 1288 211 633 119 238 136 136 968 3195 6 153 765 213 852 259 777 204 408 115 115 944 2917 7 168 71 87 840 355 435 207 154 119 828 616 476 138 223 169 414 669 507 133 219 185 266 438 370 127 166 196 127 166 196 773 833 756 2475 2244 1984 8 9 10 77 385 123 492 193 579 157 314 148 148 698 1918 11 87 83 435 415 122 131 488 524 139 138 417 414 114 114 228 228 142 122 142 122 604 588 1710 1703 12 13 111 555 144 576 90 270 112 224 66 66 523 1691 14 51 255 95 380 146 438 161 322 155 155 608 1550 15 86 37 23 430 185 115 81 113 63 324 452 252 98 112 78 294 336 234 78 79 75 156 158 150 57 60 55 57 60 55 400 401 294 1261 1191 806 16 17 18 41 205 55 220 75 225 50 100 51 51 272 801 19 17 85 48 192 62 186 86 172 88 88 301 723 20 11 55 17 68 23 69 16 32 12 12 79 236 21 37 185 40 160 63 189 44 88 75 75 259 697 22 15 37 75 185 41 53 164 212 83 44 249 132 76 40 152 80 57 63 57 63 272 237 697 672 23 24 32 45 160 225 35 26 140 104 47 35 141 105 53 56 106 112 51 50 51 50 218 212 598 596 25 26 26 42 6 8 13 130 210 30 40 65 10 10 22 21 20 40 40 88 84 80 38 13 43 31 20 114 39 129 93 60 50 19 26 37 26 100 38 52 74 52 104 28 49 37 15 104 28 49 37 15 228 112 146 134 94 488 355 348 328 272 27 28 29 30 31 5 25 8 32 17 51 25 50 32 32 87 190 32 44 Tablo 4.26’daki bulgulara göre öğretmenlerin okumak için ilk beş tercihlerinde birinci öncelikli olarak roman ve hikâye vardır. Bu seçeneğin puanına bakıldığında diğerlerinden oran olarak fazladır (Toplam AP:9570). Roman ve hikâyenin birinci öncelikli puanı da diğerlerinden oran olarak fazladır (Birinci öncelikli ağırlıklı puan:1306). Bu bulgu öğretmenlerin yarıdan fazlasının okumak için birinci öncelikli olarak roman ve hikâyeyi tercih ettiklerini göstermektedir. Bu bulgu öğretmenlerin sanat metinlerini tercih etmeleriyle ilgili bulguyu da teyit etmektedir (bkz.Tablo 4.13). Ayyıldız ve arkadaşlarının (2005) Bolu İzzet Baysal Üniversitesi Türkçe Bölümü öğrencileri üzerinde yapmış olduğu araştırmada bulunan: “Öğrencilerin %70,9’u “Edebî tür olarak tercihim roman veya öyküdür.” sonucu öğretmen adayları ile öğretmenlerin görüşlerinde paralellik olduğunu göstermektedir. Roman ve hikâyeden sonra öğretmenlerin ikinci öncelikli olarak tercih ettikleri metinler kendi alanlarıyla ilgili metinlerdir (Toplam AP:5258). Ancak bu tür metinler öğretmenler tarafından birinci öncelik puanlamasında üçüncü sırada yer almaktadır (Birinci öncelikli puan: 1995). Öğretmenlerin ikinci tercihlerinde alanla ilgili metinlerin olması mesleklerinde kendilerini yenileme isteklerini düşündürmektedir. Öğretmenler üçüncü öncelikli olarak eğitimle ilgili metinleri okumak için tercih etmektedirler (Toplam AP:4291); ancak bu metin türü birinci öncelikli tercih sıralamasında beşinci sıradadır (Birinci öncelikli ağırlıklı puan:1240) Öğretmenlerin dördüncü öncelikli tercihleri tarihle ilgili metinlerdir (Toplam AP:4176). Bu metin türü birinci öncelikli puan türünde de dördüncü sıradadır (Birinci öncelikli ağırlıklı puan:1420). Öğretmenlerin 4 ve 5.sırada tercih ettikleri metin türlerine ait toplam ağırlıklı puanlar birbirine yakındır. Öğretmenlerin beşinci öncelikli olarak tercih ettikleri metinler bilim teknikle ilgili metinlerdir (Toplam AP: 4166). Bu metin türü birinci öncelikli puanlamada ikinci sırada yer almaktadır (Birinci öncelikli ağırlıklı puan: 2560). Roman ve hikâyenin birinci öncelikli olarak görülmesi öğretmenlerin okuma kültürleri hakkında önemli ipuçları vermektedir. Toplumun genelinde okumak dendiğinde genelde hikâye ve roman okunduğu kanaati yaygındır. Bu bulgu bu kanaati doğrular niteliktedir. Aynı zamanda bu metin türü insan hayatını en somut şekilde yansıtabilen metin türüdür ve her okuyucu bu tür metinlerde kendine ait bir şeyler bulabilir. Öğretmenlerin bu metinlere yönelmesinin bir diğer nedeni bu olabilir. 45 Öğretmenlerin alanlarıyla ilgili metinleri ve eğitimle ilgili metinleri ilk beş tercihlerinde görmeleri önemlidir ve öğretmenlik mesleği açısından olumludur. Öğretmenlere kitap seçme nedenleri ile ilgili on iki seçenek sunulmuş; bu seçeneklerden ilk üç önceliklerini belirtmeleri istenmiştir. Bu seçeneklere verilen cevaplar puanlanarak yapılan sıralama Tablo 4.27’de verilmiştir. Tablo 4.27. Öğretmenlerin Kitap Seçme Öncelikleri Kitap seçme önceliği Bilgi edinmeye yönelik olması Tavsiye edilmesi Gündemde bir kitap olması Mesleğimi yerine getirmede yardımcı olması Fiyatının ucuz olması Klasik bir eser olması Eğlendirici olması Ödül almış olması Yayınevi Diğer Nobel ödüllü yazar olması Sayfa sayısı Öncelik sırası 1.Öncelik (3 Puan) N AP* 1062 3186 937 2811 750 2250 2.Öncelik (2 Puan) N AP 775 1550 636 1272 728 1456 3.Öncelik (1 Puan) N AP 460 460 575 575 567 567 Toplam Sıra N 2297 2148 2045 AP 5196 4658 4273 1 2 3 541 1623 722 1444 573 573 1836 3640 4 156 172 112 113 84 144 34 6 468 516 336 339 252 432 102 18 211 204 160 137 116 30 42 13 422 408 320 274 232 60 84 26 373 313 211 171 128 86 69 42 373 313 211 171 128 86 69 42 740 1263 689 1237 483 867 421 784 328 612 260 578 145 255 61 86 5 6 7 8 9 10 11 12 Tablo 4.27’deki verilere göre öğretmenlerin kitap seçerken birinci öncelikleri kitabın bilgi edinmeye yönelik olması (Toplam ağırlıklı puan:5196), ikinci öncelikleri kitabın birisi tarafından tavsiye edilmesi (Toplam ağırlıklı puan: 4658), üçüncü öncelikleri ise gündemde bir kitap olmasıdır (Toplam ağırlıklı puan:4273). Öğretmenler tarafından kitap seçmede birinci öncelik olarak belirtilen “Bilgi edinmeye yönelik olması” sonucu Tablo 4.26’da öğretmenlerin okumak için seçtikleri alan ve metin türleri sıralamasında belirttikleri “Roman ve hikâye” seçeneği ile çelişkili görünmektedir; çünkü genelde roman ve hikâyelerin bilgi edinmekten öte estetik zevk ve üst beğeni oluşturma işlevleri daha ön plandadır. Öğretmenlerin “Gündemde bir kitap olması” seçeneğini kitap seçmede ilk üç öncelik içinde değerlendirmeleri popülist kültürün yaygınlığı ile ilişkilendirilebilir. Öğretmenlerin tavsiye üzerine kitap okumaları (İkinci sırada) üniversitelerde ve okullarda tavsiye sisteminin geliştirilmesi gereğini düşündürmektedir. Araştırmaya katılan öğretmenlere kitap ve dergileri nasıl temin ettikleri sorulmuş ve ilk üç önceliklerini sıralamaları istenmiştir. Sıralama Tablo 4.28’de verilmiştir. 46 Tablo 4.28. Öğretmenlerin Kitap ve Dergileri Temin Etme Yöntemleri Kitap temin etme yöntemi Satın alırım. Ödünç alırım. Kütüphaneden yararlanırım. Diğer Öncelik sırası 1.Öncelik (3 Puan) N AP* 3114 9342 600 1800 214 642 51 153 2.Öncelik (2 Puan) N AP 413 826 1780 3560 565 1130 63 126 3.Öncelik (1 Puan) N AP 230 230 399 399 1020 1020 209 209 Toplam N 3757 2779 1799 323 Sıra AP 10398 5759 2792 488 1 2 3 4 Tablo 4.28’deki verilere göre öğretmenlerin kitap ve dergi temin etmede birinci öncelikleri “Satın alırım.” seçeneğidir (Toplam AP:10398). Bu seçeneği cevaplayanlar araştırmaya katılanların çoğunluğunu oluşturmaktadır. Öğretmenlerin ikinci öncelikleri, ödünç alma yöntemidir (Toplam AP:5759). Üçüncü öncelikleri ise kütüphanelerden yararlanmaktır (Toplam AP:2792). Birinci, ikinci ve üçüncü seçenekler arasındaki puan farklılığı göze çarpmaktadır. Ödünç almanın öğretmenlerce ikinci öncelik olarak belirtilmesi öğretmenler arasında kitap alışverişinin yaygın olduğunu düşündürmektedir. Kütüphanelerden yaralanma seçeneğinin puanının az olması ve üçüncü öncelikli tercih edilmesi ülkemizde kütüphanelerin işleviyle ilgili ipuçları sunmaktadır. Tablo 4.29’da araştırmaya katılan öğretmenlerin kitap fiyatlarıyla ilgili düşüncelerinin yüzde frekansları verilmiştir. Tablo 4.29. Öğretmenlerin Kitap Fiyatlarıyla İlgili Görüşleri Kitap fiyatı ile ilgili görüş f % Pahalı 2510 62.2 Normal 1360 33.7 124 3.1 43 1.1 4037 100.0 Fikrim yok Ucuz Toplam Tablo 4.29’daki bulgulara göre öğretmenlerin %62,2’si kitap fiyatlarını pahalı bulmaktadırlar. Kitap fiyatlarını ucuz bulanların oranı çok düşüktür. Öğretmenlere açık uçlu olarak sorulan: “En son hangi kitabı okudunuz? (Okuduğunuz kitabın adını ve ne zaman okuduğunuzu yazınız.)” sorusuna verdikleri cevaplarla ilgili sonuçlar Tablo 4.30’da verilmiştir. 2.969 öğretmen “En son okuduğunuz 47 kitap nedir?” sorusunu cevaplandırmıştır. Bu sonuç araştırmaya katılan öğretmenlerin %73,5’idir. Tablo 4.30. Öğretmenlerin En Son Okudukları Kitaplar Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Şu Çılgın Türkler, Turgut Özakman Secret (Sır)Rhonda Byme Küçük Şeyler, Üstün Dökmen Efendi, Soner Yalçın Da Vinci Şifresi, Dan Brown Latife Hanım, İpek Çalışlar Ferrarisini Satan Bilge, Robin S. Sharma Mutluluk, Zülfü Livaneli Metal Fırtına, Orkun Uçar Musa’nın Çocukları Ergün Poyraz Veda, Ayşe Kulin Suç ve Ceza, Dostoyevski Melekler Ve Şeytanlar, Dan Brown Baba ve Pi, Elif Şafak Piraye, Canan Tan Abdulhamid’in Kurtlarla Dansı, M. Armağan Alamut (Fedailerin Kalesi), Vladimir Bartol Yaprak Dökümü, Reşat Nuri Güntekin Bay Pipo, Doğan Yurdakul/Soner Yalçın Gelibolu, Buket Uzuner Kar, Orhan Pamuk Vadideki Zambak, Balzac By By Türkçe, Oktay Sinanoğlu Çanakkale Mahşeri, Mehmed Niyazi Olasılıksız, Adam Fawer Sefiller, Victor Hugo Şu Hortumlu Dünyada Fil Yalnız Bir Hayvandır, Ahmet Şerif İzgören Kovulduk Ey Halkım Emin Çölaşan Köprü Ayşe Kulin Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk Dijital Kale, Dan Brown Ladesçi, Üstün Dökmen Ruhsal Zeka, Muhammed Bozdağ Kişi Sayısı f 227 105 52 40 30 30 29 27 23 22 20 19 18 16 16 15 15 15 14 14 13 13 12 12 12 12 12 11 11 11 10 10 10 Not: Öğretmenlerin en son olarak okuduklarını belirttikleri kitap listesinin tamamı Ek-3’te verilmiştir. Tablo 4.30’daki bulgulara göre araştırmaya katılan öğretmenlerin en son olarak okumak için en çok tercih ettikleri kitaplar: Şu Çılgın Türkler (%9,3), Secret (%3,5), Küçük Şeyler (%1,7), Efendi (%1,3), Davinci Şifresi (%1,0), Latife Hanım (%1,0), Ferrrarisini Satan Bilge (%0,9), Mutluluk (%0,9) adlı kitaplardır. Ek-3’te kitap listesinin tamamı incelendiğinde: Bu kitapların en çok satanlar listesinde yer aldığı, daha çok tarihi konuları işlediği, kişisel gelişimle ilgili olduğu görülecektir. Bu sıralamada mesleki kitapların azlığı göze çarpmaktadır. Kitapların bu özellikleri öğretmenlerin okuma kültürleri hakkında bazı ipuçları sunmaktadır. 48 Bu araştırmada çıkan sonuç Şahiner’in (2005) çalışmasındaki “Şu anda bir kitap okuyor musun?” sorusuna öğretmenlerin %61’i evet cevabını vermiştir.”sonucuyla birbirine yakındır; çünkü en son okunan kitapların tarihleri öğretmenlerin %60’nın çok yakın dönemde kitap okuduklarını göstermektedir. Ayrıca yine Şahiner’in araştırmasındaki “Şu an okunan ve en son okunan kitaplar türlere göre incelendiğinde en çok romanların ve siyasi – sosyal kitapların okunduğu belirlenmiştir.”sonucu bu araştırmada öğretmenlerin en son okudukları kitapların temalarını doğrular niteliktedir. Genel olarak bakıldığında okunan kitaplar Türk Edebiyatı ve yabancı edebiyatlar ayırımı yapılmadan tercih edilmiştir ve bu dağılım dengelidir. Öğretmenlere açık uçlu olarak sorulan: “Sizi en çok etkileyen kitap hangisidir? (Sizi etkileyen kitabın adını ve ne zaman okuduğunuzu yazınız.)” sorusuna verdikleri cevaplarla ilgili sonuçlar Tablo 4.31’de verilmiştir. Öğretmenlerin %64,2’si bu soruyu cevaplandırmıştır. Tablo 4.31. Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitaplar Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Kişi Sayısı f 223 80 65 49 45 42 34 28 27 25 24 24 24 23 22 22 22 21 20 20 Şu Çılgın Türkler Suç ve Ceza, Dostoyevski Sefiller, Victor Hugo Simyacı Da Vinci Şifresi Çalıkuşu İnce Memed Adı Aylin Ayşe Kulin Gelibolu, Buket Uzuner Alamut Fedailerin Kalesi Kuran-Kerim Nietzsche Ağladığında, İrwin D. Yalom Secret Gazap Üzümleri, John Steinbeck Bir Çift Yürek Sofi’nin Dünyası, Joestein Gaarder Şeker Portakalı, Jose Moura De Vasconcelos Mutluluk, Zülfü Livaneli Martı, Richard Back Metal Fırtına Not: Öğretmenlerin en çok etkilendiklerini belirttikleri kitap listesinin tamamı Ek4’te verilmiştir. Tablo 4.31’deki bulgulara göre soruyu cevaplayanların %8,5’i en çok etkilendikleri kitabın Şu Çılgın Türkler olduğunu belirtmişlerdir. Bu kitaptan sonra yüzdelik sırsıyla: %3,0’ü Suç ve Ceza, %2,5’i Sefiller, %1,7’si Simyacı, %1,7’si Davinci Şifresi, %1,6’sı Çalıkuşu, %1,3’ü İnce Memed, %1,07’si Adı Aylin, %1,04’ü Gelibolu adlı kitaptan etkilendiklerini belirtmişlerdir. Öğretmenlerin çoğu yeni çıkan kitaplar haricinde etkilendikleri kitapları ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite yıllarında okuduklarını belirtmişlerdir. Bu dikkat çekidir. 49 Ayrıca bir diğer dikkat çekici durum da öğretmenlerin klasik sayılacak eserleri okul yıllarında okumalarıdır. Ayrıca bir diğer dikkat çekici durum: Öğretmenlerin oran olarak en fazla etkilendikleri sekiz kitabın Türk ve dünya edebiyatına dengeli şekilde dağılımıdır. Ayrıca bu kitapların da en son okunan kitaplar (Tablo 4.30) gibi temalarının tarihi ve kişisel gelişimle ilgili olması da dikkat çekicidir. 4.4.Öğretmenlerin Dergi Okumayla İlgili Görüşlerinden Elde Bulgular ve Yorumlar Araştırmanın bu bölümünde; öğretmenlerin dergi okuma durumları, yıllık gelirlerinden dergi için ayırdıkları miktarlar, dergi edinme yöntemleri, hafta içinde ve hafta sonunda dergi okumaya ayırdıkları süreler, dergilere abonelik durumları ve okudukları dergi türleriyle ilgili bulgulara yer verilmiştir. Öğretmenlere sorulan: “Yeterince dergi okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna verilen cevapların yüzde - frekansları Tablo 4.32’de yer almaktadır. Tablo 4.32.Öğretmenlerin Dergi Okuma Durumları f % Kısmen 2086 51,7 Hayır 1594 39,5 Evet 358 8,9 4038 100,0 Toplam Tablo 4. 32’deki bulgulara göre öğretmenlerin yarısı kısmen dergi okuduklarını belirtmişlerdir (%51,7). Öğretmenlerin %39,5’i yeterince dergi okumadığını belirtirken yeterince dergi okuduğunu düşünenlerin oranı %8,9’dur. Mesleki alandaki gelişmelerin takip edilmesinde derginin önemi kabul edilmektedir; özellikle bazı branşlarda meslekteki güncelin takip edilmesi dergi aboneliği gerektirmektedir; dolayısıyla bu sonuçlar öğretmenlerin dergi okuma durumlarının yeterli olmadığını düşündürmektedir. Tablo 4.33’te öğretmenlerin gelirlerinden dergi için yıllık olarak ayırdıkları miktarlarla (TL) ilgili bulgulara yer verilmiştir. Tablo 4.33. Öğretmenlerin Gelirlerinden Dergi İçin Yıllık Olarak Ayırdıkları Miktarlar (TL) Dergi için ayrılan miktarlar 1–50 f 1923 % 49.1 50–100 936 23.9 101–300 238 6.1 301–500 55 1.4 500 üstü 22 .6 742 3916 18.9 100.0 Hiç ayırmam. Toplam 50 Tablo 4.33’teki verilere göre öğretmenlerin yarıya yakını dergi için yıllık olarak 1–50 TL arasında pay ayırmaktadırlar. Bu sonuç dergi okuma oranının azlığını düşündürmektedir. “Yeterince dergi okuyor musunuz?” sorusuna verilen cevaplarla bu sonuçlar birbirini destekler niteliktedir (Tablo 4.32) . Öğretmenlerin dergi edinme yöntemlerine ait yüzde - frekans dağılımı Tablo 4.34’te verilmiştir. Tablo 4.34. Öğretmenlerin Dergi Edinme Yöntemleri Dergi edinme yöntemi f % 1075 26,6 636 15,8 Ödünç alırım. 1060 26,3 Diğer 1477 36,6 Abone olarak İnternet aracılığıyla * Katılımcılar birden fazla seçeneğe cevap vermişlerdir. Tablodaki verilere göre öğretmenlerin %26,6’sı abone olarak, %15,8’i internet aracılığı ile % 26,3’ü ise ödünç alarak dergiye ulaşmaktadır. Öğretmenlerin çoğunluğunun diğer seçeneğini işaretlemeleri dergiyi istedikleri zaman satın alarak temin ettiklerini düşündürmektedir. Tablo 4.35’te öğretmenlerin hafta içinde dergi okumaya ayırdıkları sürelerle ilgili bulgular verilmiştir. Tablo 4.35. Öğretmenlerin Hafta İçinde Dergi Okumak İçin Ayırdıkları Toplam Süreler f % 0–0,5 saat 920 23,8 0,5–1 saat 1083 28,1 1–2 saat 552 14,3 2 saatten fazla 189 4,9 Ara sıra okurum. 791 20,5 Okumaya zamanım yok. 325 8,4 3860 100,0 Toplam Tablo 4.35’teki verilere göre öğretmenlerin yarısı haftalık olarak dergi okumak için toplam 0–1 saat arasında zaman ayırmaktadır (%51,9). Bu bulgu öğretmenlerin yeterince dergi okumadıklarını düşündürmektedir; Tablo 4.32’deki: “Yeterince dergi okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna verilen cevaplar da bu sonuçları desteklemektedir. Tablo 4.36’da öğretmenlerin hafta sonlarında dergi okumak için ayırdıkları sürelerle ilgili yüzde frekanslara yer verilmiştir. 51 Tablo 4.36. Öğretmenlerin Hafta Sonunda Dergi Okumak İçin Ayırdıkları Toplam Süreler Dergi okumak için ayrılan süreler f % 0–0,5 saat 714 18.6 0,5–1 saat 1088 28.4 1–2 saat 674 17.6 2 saatten fazla 218 5.7 Ara sıra okurum. 874 22.8 Okumaya zamanım yok. 265 6.9 Toplam 3833 100.0 Tablo 4.36’daki verilere göre öğretmenlerin %47’sinin hafta sonlarında dergi okumak için ayırdığı toplam süre 0 -1 saat aralığındadır. Hafta sonlarında dergi okumak için 2 saatten fazla zaman ayıranların oranının da %5,7 kalması öğretmenlerin hafta sonlarında dergi okumak için ayırdıkları sürelerin az olduğunu düşündürmektedir. Tablo 4.37’de öğretmenlerin dergilere abonelik durumlarıyla ilgili yüzde ve frekanslara ait bulgular verilmiştir. Tablo 4.37. Öğretmenlerin Dergiye Abonelik Durumları f % Hayır 2982 76.3 Evet 924 23.7 3906 100.0 Toplam Tablodaki verilere göre öğretmenlerin çoğunluğu dergiye abone değildir (%76,3). Tablo 4.33’teki bulgular ve bu tablodaki bulgular öğretmenlerin yeterince dergi okumadıklarını teyit eder niteliktedir. Öğretmenlerden okumak için tercih ettikleri dergi türlerindeki ilk üç önceliklerini belirtmeleri istenmiş; bu amaca yönelik olarak dokuz seçenek sunulmuştur. Verdikleri cevaplar puanlanarak sıralanmış; sonuçlar Tablo 4.38’de verilmiştir. 52 Tablo 4.38.Öğretmenlerin Okumak İçin Tercih Ettikleri Dergi Türleri Öncelik sırası Dergi türleri 1.Öncelik 2.Öncelik 3.Öncelik (3 Puan) (2 Puan) (1 Puan) Toplam Sıra N AP* N AP N AP N AP Bilim Teknik 1457 4371 716 1432 284 284 2457 6087 1 Edebiyat 983 2949 356 712 234 234 1573 3895 2 Aktüalite-Magazin 429 1287 464 928 436 436 1329 2651 3 Sağlık 246 738 455 910 438 438 1139 2132 4 Çocuk Dergileri 119 357 154 308 184 184 457 2086 5 Diğer 365 1095 164 328 208 208 737 1631 6 Coğrafya 221 663 260 520 240 240 721 1423 7 Ekonomi ve Para 102 306 203 406 194 194 499 906 8 Çocuk Bakım Dergileri 70 210 137 274 126 126 333 610 9 Tablo 4.38’deki verilere göre öğretmenlerin okumak için öncelikli olarak tercih ettikleri üç dergi türü; bilim ve teknik, edebiyat ve aktüalite-magazin dergileridir. Daha sonraki tercihleri ise sağlık, çocuk dergileri, diğer, coğrafya, ekonomi ve para, çocuk bakım dergileri olarak sıralanmaktadır. Bilim teknik dergileri okuyanların toplam ağırlıklı puanıyla ikinci ve üçüncü sırada yer alan seçeneklere ait puan aralığının farkı fazladır (Toplam AP: 6087). İkinci sırada yer alan edebiyat dergilerine ait puan aralığı hem toplamda hem de birinci öncelikli puanlamada (Toplam: AP: 3895) üçüncü ve daha sonra gelen seçeneklere ait puan aralıklarından fark olarak fazladır. 4.5.Öğretmenlerin Gazete Okuma İle İlgili Görüşlerinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar Araştırmanın bu bölümünde: Öğretmenlerin gazete okuma durumları, gelirlerinden gazete için yıllık olarak ayırdıkları miktarlar, gazete edinme yöntemleri ve gazete okuma mekânları, hafta içinde gazete okumak için ayırdıkları süreler, hafta sonunda gazete okumak için ayırdıkları süreler, gazete okudukları zamanlar, gazete alma sıklıkları, gazetelere abonelik durumları, okudukları gazete türleri ve gazetelerde okudukları bölümlerle ilgili bulgulara ve bunlara ait yorumlara yer verilmiştir. Tablo 4. 39’da öğretmenlerin: “Yeterince gazete okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevaplarla ilgili yüzde frekans dağılımı yer almaktadır. 53 Tablo 4.39. Öğretmenlerin Gazete Okuma Durumları f % Kısmen 1773 45.5 Evet 1660 42.6 Hayır 463 11.9 Toplam 3896 100.0 Tablo 4.39’daki bulgulara göre öğretmenlerin yarıya yakını (%45,5) “Kısmen” gazete okuduklarını belirtmişlerdir; ancak öğretmenlerin %42,6’sı yeterince gazete okuduğunu düşünmektedirler; “Kısmen ve “Evet” cevabının oranları birbirine yakındır. Öğretmenlerin: “Yeterince gazete okuduğunuzu düşünüyor musunuz?” sorusuna kitap ve dergi ile ilgili olarak da sorulan aynı sorudan yüksek farkla “Evet” cevabı vermeleri okuma eğilimlerini göstermesi bakımından ilgi çekicidir. Bu bulgu öğretmenlerin okuma tercihlerinin gazete olduğunu düşündürmektedir. Öğretmenlerin gazete okumaya yönelmelerinin birçok sebebi olabilir; güncel olayları takip etme isteği, siyasi görüş, yerel haberleri bilme isteği, dünyayı takip etme bunlardan yalnızca birkaçıdır. Ayrıca bu sonuç öğretmenlerin okuma nedenlerinde birinci öncelikleri olan “Bilgi edinmek için” seçeneğiyle ilişkisi değerlendirildiğinde öğretmenlerin hangi yönde bilgilenmek istedikleriyle ilgili ipuçları sunmaktadır. Bu bulguların eğitimle ilişkisi ayrı bir araştırma konusu olarak değerlendirilmelidir. Tablo 4.40’ta öğretmenlerin gelirlerinden gazete için yıllık olarak ayırdıkları paylarla ilgili bulgulara yer verilmiştir. Tablo 4.40.Öğretmenlerin Gelirlerinden Gazete İçin Yıllık Olarak Ayırdıkları Miktarlar (TL) Yıllık Gelirden Ayrılan Pay f % 0–50 1361 35.1 51–100 1072 27.6 101–300 891 22.9 301–500 170 4.4 500 üstü 64 1.6 325 8.4 3883 100.0 Hiç ayırmam. Toplam Tablodaki bulgulara göre öğretmenler gelirlerinden yıllık olarak ortalama 100.-TL gazete için pay ayırmaktadırlar. Bir gazetenin 50 kuruş olduğu düşünülürse iki güne bir gazete düşmektedir. Gazete okuma oranlarıyla bu sonuçlar örtüşmektedir. 54 Öğretmenlerin gazete edinme yöntemleri ve gazete okuma mekânlarının dağılımı Tablo 4.41’de verilmiştir. Tablo 4.41. Öğretmenlerin Gazete Edinme Yöntemleri ve Gazete Okuma Mekânları Gazete okuma yöntemi ve mekânı f % Internet aracılığıyla 1215 31.1 Diğer 1177 30.1 Abone olarak 1075 27.5 İş yerinde 256 6.5 Ödünç alırım. 117 3.0 Kahvehanede 71 1.8 3911 100.0 Toplam Tablo 4.41’deki verilere göre öğretmenlerin, %31,1’i gazetelere internet aracılığı ile %30,1’i belirtilmeyen diğer yollarla (Açık uçlu olarak belirtmeleri istenmiş çoğunluğu satın aldığını belirtmiştir.) gazeteye ulaşırken %27,5’i gazeteye abone olarak ulaşmaktadır. Tablo 4.42’de öğretmenlerin hafta içinde gazete okumak için ayırdıkları sürelerin dağılımı ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. Tablo 4.42.Öğretmenlerin Hafta İçinde Gazete Okumak İçin Ayırdıkları Süreler Gazete okumak için ayrılan süre f % 0–0,5 saat 707 17.9 0,5–1 saat 1395 35.4 1–2 saat 867 22.0 2 saatten fazla 648 16.4 Ara sıra okurum 254 6.4 74 1.9 3945 100.0 Okumaya zamanım yok. Toplam Tablo 4.42’deki bulgulara göre öğretmenlerin yarıdan fazlası hafta içinde gazete okumaya 0,5–2 saat arasında zaman ayırmaktadır (%75,3). Öğretmenlerin hafta içinde gazete okumak için ayırdıkları süreler günlük olarak düşünüldüğünde düşüktür. Bu durum öğretmenlerin gazetelerin yalnızca manşetlerini ve iç sayfadaki başlıkları okudukları izlenimini vermektedir. Tablo 4.43’te öğretmenlerin hafta sonlarında gazete okumak için ayırdıkları sürelerin dağılımı ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. 55 Tablo 4.43. Öğretmenlerin Hafta Sonunda Gazete Okumak İçin Ayırdıkları Süreler Gazete okumak için ayrılan süre f % 402 10.2 0–1 saat 1183 30.2 1–2 saat 1247 31.8 2 saatten fazla 762 19.4 Ara sıra okurum 265 6.8 63 1.6 3922 100.0 0–0,5 saat Okumaya zamanım yok. Toplam Tablo 4.43’teki bulgulara göre öğretmenlerin çoğunluğu gazete okumak için hafta sonlarında 0,5-2 saat arasında zaman ayırmaktadırlar. Öğretmenlerin hafta içi ve hafta sonlarında gazete okumak için ayırdıkları süre ortalama olarak 2–4 saat arsındadır. Haftada her gün bir gazete okuyan kişinin köşe yazılarını ve gazetenin tamamını okuduğu düşünülürse bu süreler azdır. Bu da öğretmenlerin gazetelerin tamamını okumadıklarını düşündürmektedir. Bayram’ın (2007) yaptığı araştırmada:“Gazete okumaya ayrılan ortalama süre seçeneğinde, okuyucuların %60,3’ü gazete okumaya 30 dakika-1 saat arası zaman ayırdıklarını belirtmiştir.”sonucu bulunmuştur; bu bulgular öğretmenlerin toplumun diğer kesimleriyle gazete okuma alışkanlıklarının benzer olduğu yönünde ipuçları sunmaktadır. Öğretmenlere gazete okuma zamanları ile ilgili olarak altı seçenek sunulmuş; bu seçeneklerden ilk üç önceliklerini belirtmeleri istenmiştir. Öğretmenlerin bu konudaki öncelikleri ile ilgili sıralamalar Tablo 4.44’te verilmiştir. Tablo 4.44. Öğretmenlerin Gazete Okuma Zamanları Öncelik sırası 1.Öncelik (3 Puan) 2.Öncelik (2 Puan) 3.Öncelik (1 Puan) Toplam N AP* N AP N AP N AP Akşamları 1631 4893 616 1232 281 281 2528 6406 1 Hafta sonları 783 2349 807 1614 669 669 2257 4632 2 Sabahları 968 2904 244 488 163 163 1375 3555 3 Geceleri 227 681 339 678 325 325 891 1684 4 Öğle paydosu 255 765 322 644 217 217 794 1626 5 Yolculuklarda 85 255 250 500 510 510 845 1265 6 Gazete okuma zamanı Sıra Tablo 4.44’teki bulgulara göre öğretmenlerin gazete okumak için tercih ettikleri üç öncelikli zaman dilimi “akşam, hafta sonları ve sabah” vakitleridir; ancak “Akşamları” 56 seçeneğinin toplam ağırlıklı puanı ve birinci öncelikli puanı diğerlerine göre oran olarak fazladır (Toplam AP:6406; birinci öncelikli ağırlıklı puan: 1631). Bayram’ın (2007) yaptığı araştırmadaki: “Literatürde okuyucuların gazete okumak için sabah saatlerini seçtiği belirtilse de, bu araştırmada okuyucuların % 41,8’i gazete okumak için aksam saatlerini seçtiğini belirtmiştir.”sonucuyla bu araştırmadaki sonuç birbirine benzerdir. Bu da toplumun diğer kesimleriyle öğretmenlerin gazete okuma zamanlarının örtüştüğünü göstermektedir. Tablo 4.45’te öğretmenlerin gazete alma sıklıkları ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. Tablo 4.45. Öğretmenlerin Gazete Alma Sıklıkları Gazete alma sıklığı f % 1947 49.6 Birkaç günde bir 850 21.6 Arada sırada 624 15.9 Hafta sonları 331 8.4 Hiç almam. 176 4.5 3928 100.0 Her gün Toplam Tablo 4.45’teki bulgulara göre öğretmenlerin yarıya yakına günlük olarak gazete aldığını belirtmiştir (%49,6). Bu sonuçlar öğretmenlerin gazete okuma zamanlarıyla da örtüşmektedir (Tablo 4.44). Tablo 4.46’da öğretmenlerin gazetelere abonelik durumlarının dağılımı verilmiştir. Tablo 4.46. Öğretmenlerin Gazetelere Abonelik Durumları Abonelik durumu f % Abone değilim. 2392 62.8 1 gazeteye aboneyim. 1193 31.3 2 gazeteye aboneyim. 181 4.8 3 gazeteye aboneyim. 17 0.4 4 gazeteye aboneyim. 16 0.4 5 gazeteye aboneyim. 3 0.1 5’ten fazla gazeteye aboneyim. 4 0.1 3806 100.0 Toplam Tablo 46’daki bulgulara göre öğretmenlerin çoğunluğu gazeteye abone olmadığını belirtmiştir (%62,8). Gazeteye abone olduklarını belirtenler üçte bire yakındır. Tablo 4.47’de öğretmenlerin okudukları gazete türleri ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. 57 Tablo 4.47. Öğretmenlerin Okudukları Gazete Türleri Gazete Türü f % Tümünü 2217 57.1 Siyasi gazeteler 1334 34.4 206 5.3 Magazin gazeteleri 54 1.4 Spor gazeteleri 71 1.8 3882 100.0 Diğer Toplam Tablo 47’de verilere göre öğretmenlerin yarıdan fazlası gazete türlerini ayırt etmeden okuduklarını belirtmişlerdir (%57,1). Oran olarak siyasi gazetelerin yüksek olması dikkat çekicidir. Bu bulgu öğretmenlerin siyasi gelişmeleri takip ettiklerini düşündürmektedir. Tablo 4.48’de öğretmenlerin gazetelerde okudukları bölümlerle ilgili bulgulara yer verilmiştir. Tablo 4.48. Öğretmenlerin Gazetelerde Okudukları Bölümler Gazete Bölümleri f % Köşe yazarlarını 1838 46.9 Tümünü 1183 30.2 İlk sayfasını ve haber başlıklarını 586 14.9 Spor sayfalarını 130 3.3 Manşetleri 115 2.9 71 1.8 3923 100.0 Diğer Toplam Tablo 4.48’deki bulgulara göre öğretmenlerin yarıya yakını gazetelerde köşe yazılarını okuduklarını belirtmişlerdir (%46,9). Öğretmenlerin %30,2’si gazetelerin tüm bölümlerini, %14,9’ise yalnızca ilk sayfayı ve haber başlıklarını okuduklarını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin yarıya yakınının köşe yazarlarını okuması olumludur; ancak bu yazıların eğitimle ilişkisi üzerine araştırma yapılmalıdır. Öğretmenlerin %14,9’unun gazetelerin yalnızca ilk sayfalarını ve haber başlıklarını okumaları da dikkat çekicidir. Bayram’ın (2007) araştırmasındaki: “Okuyucuların gazetelerinde sıklıkla okuduklarını belirttikleri bölümler sırasıyla, dünya haberleri, eğitim haberleri, sağlık haberleri, köse yazıları olarak belirlenmiştir.”sonucu öğretmenlerin toplumun diğer kesimlerinden daha fazla oranda köşe yazılarını okuduklarını düşündürmektedir. 58 4.6.Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığı ve Okuma Kültürü İle İlgili Görüşlerinden Elde Edilen Bulgular ve Yorumlar Araştırmanın bu bölümünde: Öğretmenlerin Türkiye’de Okumanın şekillenmesindeki etkenler, okuma alışkanlığına sahip kimselerin davranışları, okuma alışkanlığına olumsuz etki edecek etkenler, okuma alışkanlığını artıracak nedenler, kitap hediye etme alışkanlıkları, kitap okuma alışkanlığının elde edileceği dönemler, okuma alışkanlığı elde etmenlerinde etkili olan kişiler ve okuma alışkanlığı ile ilgili tutumlarıyla ilgili görüşlerinden elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Öğretmenlerden Türkiye’de okumanın şekillenmesinde etkili olan unsurlarla ilgili olarak verilen sekiz seçenekten ilk üçünü tercih etmeleri istenmiştir. Belirttikleri önceliklerine ait sıralama Tablo 4.49’da verilmiştir. Tablo 4.49. Öğretmenlerin Türkiye’de Okumanın Şekillenmesindeki Etkenlerle İlgili Görüşleri Okuma kültürünün Öncelik sırası şekillenmesiyle ilgili ifadeler 1.Öncelik 2.Öncelik 3.Öncelik (3 Puan) (2 Puan) (1 Puan) Sıra Toplam N AP* N AP N AP N AP Görsel basın 1741 5223 506 1012 415 415 2662 6650 1 Toplumun genel kabulleri 587 1761 680 1360 553 553 1820 3674 2 Arkadaş yönlendirmesi 498 1494 711 1422 614 614 1823 3530 3 Siyasi görüş 443 1329 503 1006 580 580 1526 2915 4 Yazılı basın 243 729 599 1198 482 482 1324 2409 5 Gazetelerin kültür ekleri 165 495 344 688 450 450 959 1633 6 Akademisyen yönlendirmesi 218 654 247 494 244 244 709 1392 7 Diğer 138 414 28 56 89 89 255 559 8 Tablo 4.49’da görüldüğü gibi öğretmenler Türkiye’de okumanın şekillenmesinde birinci öncelikli olarak görsel basını görmektedirler (Toplam AP:6650). Bu seçeneğe ait birinci öncelikli puan (1741) ve toplam ağırlık puan aralığı diğerlerinden açık ara öndedir. Bu bulgu öğretmenlerin görsel basına bakış açılarını yansıtması açısından önemlidir. Öğretmenlerin tercih ettikleri ikinci öncelikli seçenek “Toplumun genel kabulleri” seçeneğidir (Toplam AP:3674), üçüncü öncelikli olarak tercih ettikleri seçenek ise “Arkadaş yönlendirmesi” seçeneğidir (Toplam AP:3530). Birinci ve ikinci önceliklerle ilgili puan aralıkları birbirine yakıdır. Her iki konu da ayrı birer araştırma konusu olarak değerlendirilmelidir. 59 “Akademisyen yönlendirmesi” ve “Gazetelerin kültür ekleri”nin öncelik olarak son sıralarda yer alması dikkat çekicidir. Ayrıca siyasi görüşün de okumanın şekillenmesinde dördüncü sırada olması da öğretmenlerin okuma anlayışlarını yansıtması bakımından önemlidir. Öğretmenlere okuma alışkanlığına sahip kişilerin davranışlarıyla ilgili dokuz seçenek verilmiş; bunlardan birden fazla seçeneği işaretleyebilecekleri belirtilmiştir. Çıkan sonuçların yüzde - frekansları alınmış; Tablo 4.50’de sonuçlarla ilgili bulgular verilmiştir. Tablo 4.50.Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığına Sahip Kimselerin Davranışlarıyla İlgili Görüşleri Okuma alışkanlığına sahip kişilerden beklenen davranışlar f % Okuduklarını analiz eder. 2589 64,1 Okumaya günlük olarak düzenli zaman ayırır. 2531 62,7 Düzenli olarak okur. 2508 62,1 Okuduklarından senteze ulaşır. 2098 52,0 Eline aldığı kitabı dergiyi gazeteyi mutlaka bitirir. 1191 29,5 Her bulduğunu okur. 1006 24,9 Çok okur. 784 19,4 Sadece işine yarayanları okur. 343 8,5 59 1,5 Diğer Tablo 4.50’deki bulgulara göre okuma alışkanlığına sahip kimselerin özellikleri ile ilgili olarak öğretmenlere sunulan dokuz seçenekten ilk dördü yüzdelik olarak %50’nin üzerindedir. Öğretmenler okuma alışkanlığına sahip kimselerin, okuduklarını analiz etmesini (%64,1), okumaya günlük olarak düzenli zaman ayırmasını (%62,7), düzenli olarak okumasını (%62,1) ve okuduklarından senteze ulaşmasını (%52,0) beklemektedirler. Yukarıdaki seçeneklerin işlevselliğine yönelik bir araştırma yapılabilir; çünkü okunan kitapların analiz ve sentez edilmesinde kullanılan yöntem, okunan kitapların niteliği ve bunların eğitimle ilişkisi ancak bu şekilde belirlenebilir. Öğretmenlerin okuma alışkanlığına olumsuz etki edebilecek etkenlerle ilgili görüşlerini almak için yedi seçenek sunulmuş bunlardan ilk üçünü sıralamaları istenmiştir. Çıkan sonuçlar puanlanarak öğretmenlerin bu konudaki öncelikleri belirlenmiştir. Belirlenen öncelikler Tablo 4.51’de verilmiştir. 60 Tablo 4.51.Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığına Olumsuz Etki Edecek Etkenlerle İlgili Görüşleri Öncelik sırası Okuma kültürünün şekillenmesiyle ilgili ifadeler 1.Öncelik 2.Öncelik (2 3.Öncelik (1 (3 Puan) Puan) Puan) Toplam Sıra N AP* N AP N AP N AP 1610 4830 1066 2132 601 601 3277 7563 1 Ekonomik nedenler 1453 4359 561 1122 716 716 2730 5197 2 Eğitimsel nedenler 549 1647 929 1858 577 577 2055 4082 3 Vakit bulamama 314 942 560 1120 559 559 1433 2621 4 Kültürel nedenler 145 435 347 694 554 554 1046 1683 5 Gezi eğlence gibi nedenler 67 195 150 300 311 311 528 806 6 Diğer 54 162 47 94 79 79 180 335 7 Küçük yaşlarda okuma alışkanlığı kazanamama Tablo 4.51’deki bulgulara göre öğretmenler okuma alışkanlığına olumsuz etki edecek ilk önceliklerini “Küçük yaşlarda okuma alışkanlığı kazanamama” olarak belirtmişleridir (Toplam AP: 7563). Bu görüşle ilgili puan aralığı diğerlerine göre fazladır. Öğretmenler, okuma alışkanlığına olumsuz etki edecek nedenlerden ikincisini “Ekonomik nedenler” olarak görmektedirler (Toplam AP:5197). Öğretmenler, okuma alışkanlığını olumsuz etkileyecek üçüncü nedenlerini “Eğitimsel nedenler” olarak belirtmişlerdir (Toplam AP:4082). Öğretmenlerin okuma alışkanlığını olumsuz etkileyecek nedenlerden birinci öncelik olarak küçük yaşlarda okuma alışkanlığı kazanmamayı göstermeleri kendilerinin bu konudaki işlevlerini görmeleri bakımından önemlidir. Okuma alışkanlığının küçük yaşlarda kazanılması gerektiği her zaman dile getirilmektedir. Öğretmenlerin okuma alışkanlığını artıracak nedenlerle ilgili görüşlerini almak üzere on bir seçenek sunulmuş; bu seçeneklere verdikleri cevaplar puanlanarak ilk üç öncelikleri belirlenmiştir. Belirlenen öncelikler Tablo 4.52’de verilmiştir. 61 Tablo 4.52.Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığını Artıracak Nedenlerle İlgili Görüşleri Kitap okuma alışkanlığını artırabilecek nedenler Kitabın ucuz olması Aile ortamının teşvik etmesi Arkadaş ve çevrenin çok okuması Çalışma ortamının okumaya teşvik etmesi Fazla zaman olması Okunacaklara daha çabuk ulaşılması Kütüphanelerin yaşadığım yere yakın olması Kütüphane mekânlarının iyi olması Diğer Kitabın basımının İlginç olması Sağlık sorunun olmaması Öncelik sırası 1.Öncelik (3 Puan) N AP* 1224 3672 995 2985 742 2226 2.Öncelik (2 Puan) N AP 533 1066 654 1308 978 1956 3.Öncelik (1 Puan) N AP 596 596 649 649 592 592 N 2353 2298 2312 AP 5334 4942 4774 1 2 3 370 1110 674 1348 656 656 1700 3114 4 474 1422 245 490 233 233 952 2145 5 144 432 282 564 367 367 793 1363 6 69 207 116 232 95 95 280 534 7 49 91 36 25 147 273 108 75 108 16 57 34 216 32 114 68 131 50 91 78 131 50 91 78 288 157 184 137 494 355 313 221 8 9 10 11 Toplam Sıra Tablo 4.52’deki verilere göre öğretmenler okuma alışkanlığını artıracak nedenlerle ilgili olarak ilk önceliklerini “Kitabın ucuz olması” olarak belirtmişlerdir (Toplam AP:5334). Birinci öncelikli belirtilen seçenekle kitapların fiyatları ile ilgili görüşler birbirini teyit etmektedir (bkz. Tablo 4.28); çünkü öğretmenler tablodaki verilere göre kitapları pahalı bulmaktadırlar. Öğretmenlerin okuma alışkanlığını artıracağını düşündükleri ikinci neden “Aile ortamının teşvik etmesi”dir (Toplam AP:4942). Okuma alışkanlığın etkileyecek ikinci nedenin aileye bağlı görülmesi PIRLS 2002 (2004) sonuçlarını doğrular niteliktedir. Öğretmenlerin okuma alışkanlığını artıracağını düşündükleri üçüncü neden ise “Arkadaş ve çevrenin çok okuması” seçeneğidir (Toplam AP: 4774). Bu görüşün üçüncü öncelikli olarak görülmesi akran etkileşiminin önemini vurgulamaktadır. Tablo 4.53’te öğretmenlerin kitap hediye etme alışkanlıklarının dağılımı verilmiştir. Tablo 4.53.Öğretmenlerin Kitap Hediye Etme Alışkanlıkları f % Evet 2878 73,3 Hayır 1046 26,7 Toplam 3924 100,0 Tablo 4.53’teki bulgulara göre araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunluğu kitap hediye etme alışkanlıklarının olduğunu belirtmişlerdir (%73,3). Öğretmenlerin bu alışkanlığının olması öğrenciler açısından önemlidir. 62 Öğretmenlerin kitap okuma alışkanlığının hangi dönemde elde edileceği ile ilgili görüşlerinin dağılımı Tablo 4.54’te verilmiştir. Tablo 4.54.Öğretmenlerin Kitap Okuma Alışkanlığının Elde Edileceği Dönemle İlgili Görüşleri Okuma alışkanlığının elde edileceği dönemler İlköğretim Ortaöğretim Üniversite Meslek Hayatı Diğer Toplam f 1460 1141 920 333 79 3933 % 37,1 29,0 23,4 8,5 2,0 100,0 Tablo 4.54’teki verilere göre öğretmenlerin çoğunluğu okuma alışkanlığının öğrenim sırasında kazanılacağını düşünmektedirler. Özellikle ilköğretim ve ortaöğretimde okuma alışkanlığının kazanılacağını düşünenlerin oranı üçte ikidir (%66,1). Bu bulgu ilköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin öğrencilere okuma alışkanlığı kazandırmada önemini vurgulamaktadır. Tablo 4.55’te öğretmenlerin okuma alışkanlığı elde etmelerinde etkili olan kişilerle ilgili görüşlerinin dağılımı verilmiştir. Tablo 4.55.Öğretmenlerin Okuma Alışkanlığı Elde Etmenlerinde Etkili Olan Kişilerle İlgili Görüşleri Okuma alışkanlığı elde edilmesinde etkili olan kişi f % Arkadaşlarım 907 23,2 İlkokul Öğretmenim 679 17,4 Anne-Baba 653 16,7 Ortaokuldaki Öğretmenlerim 434 11,1 Lise Öğretmenlerim 312 8,0 Üniversite Hocalarım 262 6,7 Abla-Ağabey 244 6,2 Diğer 414 10,6 3905 100,0 Toplam Tablo 4.55’teki verilere göre öğretmenlerin okuma alışkanlığı elde etmelerinde etkili olan kişilerle ilgili görüşlerinin alınmasında sekiz seçenek sunulmuştur. Bu seçeneklerden “Arkadaşlarım” seçeneğini tercih edenlerin oranı %23,2’dir. En fazla oranda tercih edilen ikinci ve üçüncü sıradaki seçenek ise ilkokul öğretmenim (%17,4) ve anne baba (%16,7) seçenekleridir. Bu bulgular öğretmenlerin çoğunluğunun okuma alışkanlığını kazanmada sırasıyla: arkadaşların, sınıf öğretmeninin, anne babanın öğretmenlerinin (%68,9) önemini göstermektedir. 63 ve ilköğretim ikinci kademe Öğretmenlere okuma tutumlarıyla ilgili yirmi dokuz ifade verilmiş; katılma düzeylerini belirtmeleri istenmiştir. Bu ifadelere verdikleri cevaplar doğrultusunda hesaplanan frekans, yüzde ortalama ve standart sapma sonuçları Tablo 4.56’da verilmiştir. Oldukça Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum İFADELER Tamamen Tablo 4.56.Öğretmenlerin Okuma Alışkanlıkları İle İlgili Tutumları 506 12,9 2598 66,4 751 19,2 35 0,9 24 0,6 SS Katılma Düzeyi 3914 4,44 0,87 Tamamen N X 1.İyi bir okuma yöntemi ile insanlar mesleğinde gelişebilir. f % 2.“Boş zamanların kitap okumayla geçirilmesi” ifadesini yanlış buluyorum. f 576 % 14,8 1082 1032 674 27,8 26,6 17,3 522 3886 3,26 13,4 1,38 Orta 3.Kitap okumak beni çok mutlu eder. f % 849 21,7 2010 51,4 896 22,9 103 2,6 50 1,3 3908 4,19 0,96 Oldukça 4.Okuyup beğendiğim kitapları ailemle paylaşırım. f % 868 22,3 1803 46,4 954 24,5 161 4,1 98 2,4 3884 4,06 1,04 Oldukça 1054 1946 27,1 50,0 754 19,4 75 1,9 62 1,6 3891 4,22 0,93 Tamamen 6.Okumak ciddi bir iştir. f 1256 2033 % 31,1 52,2 458 11,8 101 2,6 47 1,2 3895 4,32 0,86 Tamamen 7.Yatmadan önce kitap okumaktan hoşlanırım. f % 715 18,5 1479 1084 38,2 28,0 372 9,6 223 5,8 3873 3,74 1,22 Oldukça 758 19,6 1351 1437 34,9 37,1 257 6,6 71 1,8 3874 3,79 1,05 Oldukça 3879 3,51 1,15 5. Okuyup beğendiğim kitapları arkadaşlarımla paylaşırım. 8.Okumak hayatımın bir parçasıdır. 9.TV izlemekten çok kitap okumaktan hoşlanırım. f 651 1084 1445 548 151 % 16,8 27,9 37,3 14,1 3,9 10.Kitap almaktan ve onları saklamaktan hoşlanırım. f % 956 24,8 1456 37,8 990 25,7 312 8,1 137 3,6 3851 3,85 1,12 Oldukça f 1083 1731 % 27,9 44,6 894 23,0 119 3,1 57 1,5 3884 4,11 0,95 Oldukça f % 1718 680 44,0 17,4 274 7,0 3903 3,21 1,16 Orta 886 22,9 118 3,0 3876 4,01 1,04 Oldukça 11.Kendimi yenilemek adına okuduğum makaleler çok hoşuma gider. 12.Piyasada çok satan kitapları takip ederim. 13.Kütüphanelerde ve kitapçılarda kitaplara bakmaktan hoşlanırım. 402 10,3 829 21,2 f 1105 1603 % 28,5 41,4 64 164 4,2 Oldukça Tablonun devamı X SS 1,79 1,01 Hiç katılmıyorum 3860 3,59 1,16 Oldukça 84 2,2 173 4,5 383 9,9 1363 1884 3887 35,1 8,5 Hiç katılmıyorum Katılmıyorum f % Kısmen 14.Kitap okumayı sıkıcı buluyorum. Oldukça İFADELER Tamamen N Katılma Düzeyi 15. Okumadan önce okuyacaklarım hakkında bilgi edinirim. f 553 1249 1448 455 % 14,3 32,4 37,5 11,8 155 16.Alanımla ilgili kitapları takip ederim. f 828 1554 1285 143 % 21,3 40,0 33,1 3,7 f 291 787 1595 809 % 7,6 20,5 41,6 21,1 f 749 1735 1124 176 % 19,3 44,8 29,0 4,5 71 1,8 3881 3,94 1,0 2 Oldukça 356 9,3 3838 3,09 1,21 Orta 90 2,2 3874 4,00 1,06 Oldukça 17.Yayınevlerinin kitap broşürlerini takip ederim. 18.Etrafımda okurlar tarafından tavsiye edilen kitapları dikkate değer bulurum. f 853 % 22,0 f 794 % 20,5 4,0 1698 1058 43,7 27,2 198 5,1 78 2,0 3885 4,00 1,04 Oldukça 1536 1210 39,7 31,3 240 6,2 85 2,2 3865 3,89 1,07 Oldukça 1826 813 46,9 20,9 153 3,9 65 1,7 3893 4,13 0,98 Oldukça 1125 1400 560 29,0 36,1 14,4 228 5,9 3880 3,46 1,21 Oldukça 23.Yeni çıkan kitapları takip ederim. 505 1103 1668 415 13,1 28,7 43,4 10,8 155 4,0 3846 3,52 1,13 Oldukça 24. Yeni çıkan kitapları kitap tanıtım dergilerinden takip ederim. f 379 707 1572 823 % 10,0 18,7 41,6 21,8 294 7,8 3775 3,10 1,17 Orta 25.Kentleşmenin okumayı bir ihtiyaç haline getirdiğini düşünürüm f 661 1195 1257 524 % 17,1 31,0 32,6 13,6 223 5,8 3860 3,54 1,21 Oldukça 26.Kitap alırken yazara dikkat ederim f % 585 1105 1503 517 15,1 28,4 38,7 13,3 176 4,5 3886 3,50 1,165 Oldukça f % 475 853 1391 780 22,1 22,1 36,0 20,2 368 9,5 3867 3,17 1,24 Orta 28. Roman ve öykülerde geçen olaylar çoğunlukla kurmacıdır Bunlarda “gerçeklik” aramam f 467 1037 1596 599 181 3880 3,41 1,168 Oldukça % 12,0 26,7 15,4 4,7 29.Tiyatro eserlerini okumayı severim. f % 261 6,7 531 1464 1072 558 3886 13,7 37,7 27,6 14,4 3,22 1,18 Orta 19.Klasik romanları/öyküleri dikkate değer bulurum. 20.Gündemde yer alan tarihi, siyasi, sosyal konularla ilgili yeni çıkan yayınları okumayı tercih ederim. 21.Beğendiğim ve tavsiye edeceğim bir kitabın öncelikle konusu ilgi çekici olmalıdır. 22.Okuduğum kitaplar üzerine çıkan eleştirileri takip ederim. 27.Bir kitabı satın almamda yazarın dünya görüşüme yakınlığı belirleyici ögelerdendir f 103 % 6 26,6 f 567 % 14,6 41,1 65 Tablo 4.56’daki bulgulara göre, öğretmenlerin “İyi bir okuma yöntemi ile insanlar mesleğinde gelişebilir.” ifadesine katılımları şu şekilde olmuştur ( X =4,44). Buna göre öğretmenlerin ifadeye katılım düzeyleri “Tamamen ” şeklindedir. Mesleki gelişimde iyi bir okuma yönteminin etkili olabileceği öğretmenler tarafından kabul görmektedir. “Boş zamanların kitap okumayla geçirilmesi’ ifadesini yanlış bulurum.” görüşüne öğretmenlerin katılımlarının ( X =3,26) “orta” düzeyde olduğu görülmektedir. Bu ifadeye katılımın orta düzeyde olması: “Boş zamanlarınızı nasıl değerlendirirsiniz?”sorusuna verilen “Kitap okumakla” klasik cevabının öğretmenler için de geçerli olduğunu gösterir niteliktedir. “Kitap okumak beni çok mutlu eder.” ifadesine öğretmenlerin katılımları ( X =4,19) “Oldukça” düzeyindedir. Bu sonuçla öğretmenlerin kitap okumakla mutlu oldukları ifade edilebilir. Öğretmenlerin okuyup beğendikleri kitapları aileleriyle paylaştıkları, ilgili ifadeye verdikleri cevaplardan anlaşılmaktadır ( X =4,06). Öğretmenler tarafından bu görüş “Oldukça” düzeyinde kabul görmüştür. Öğretmenlerin beğenmiş oldukları kitapları arkadaşlarıyla da paylaşmaktan haz duydukları ilgili ifadeye “Tamamen” düzeyinde katılmış olmalarından dolayı söylenebilir. Okumanın ciddi bir iş olduğu ( X =4,32) öğretmenler tarafından “Tamamen” düzeyinde kabul görmüştür; ancak kitap okumanın boş zaman olarak değerlendirilmesine “Orta” düzeyde katılmalarıyla bu ifadeye katılım dereceleri çelişkili görülmektedir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin yatmadan önce kitap okumaktan hoşlandıkları ilgili ifadeye verdikleri ( X =3,74) “Oldukça” cevabından anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin okumayı hayatlarının bir parçası olarak “Oldukça” düzeyinde gördükleri ( X =3,79) anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin televizyon seyretmektense kitap okumayı tercih ettikleri ( X =3,51) “Oldukça” düzeyinde görüş bildirmelerinden anlaşılmaktadır. Bu bulgu öğretmenlerin Tablo 4.9’daki boş zamanları değerlendirme öncelikleriyle ilgili görüşleriyle örtüşmektedir. Öğretmenlerin kitap almaktan ve onları saklamaktan hoşlandıkları görülmektedir. İfadeye öğretmenlerin katılımı ( X =3,85), “Oldukça” düzeyindedir. Öğretmenlerin kendilerini yenileme anlamında makale okumaktan hoşlandıkları ( X =4,11) “Oldukça” düzeyindeki katılımlarından anlaşılmaktadır. 66 Öğretmenlerin piyasada çok satan kitapları takip ederim ifadesine katılım düzeyleri ( X =3,21), “Orta” düzeydedir. Bu durum öğretmenlerin çok satan kitaplar konusunda tereddütlü olduklarını düşündürmektedir. Bu ifadeye katılım düzeyleri ile öğretmenlerin okudukları en son kitaplar ve en çok etkilendikleri kitaplar konusundaki görüşleri birbiriyle çelişkilidir; çünkü Tablo 4.30 ve Tablo 4.31’deki bulgular öğretmenlerin çok satan kitaplara ilgi gösterdiklerini vurgulamaktadır. Öğretmenlerin kütüphanelerde ve kitapçılarda kitaplara bakmaktan hoşlandıkları ( X =4,01), “Oldukça” düzeyindeki katılımdan anlaşılmaktadır. Bu ifadeye oldukça düzeyindeki katılım düzeyi ile kütüphaneden yararlanma öncelikleri arasında çelişki vardır; çünkü öğretmenlerin kütüphanelerden yeterince yararlanmadıklarını çıkan sonuçlar göstermektedir (bkz. Tablo 4.24). Öğretmenlerin “Kitap okumayı sıkıcı buluyorum.” ifadesine “Hiç” katılmadıkları ( X =1,79) vermiş oldukları cevaptan da anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin okumadan önce okuyacakları hakkında bilgi edindikleri ( X =3,59), “Oldukça” düzeyindeki katılımdan anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin alanlarıyla ilgili kitapları takip ettiklerini ileri sürdükleri görülmektedir ( X =3,51). Bu ifadeye katılım “Oldukça” düzeyindedir; ancak öğretmenlerin en son okudukları kitaplardan mesleki kitapları yeterince takip etmedikleri anlaşılmaktadır (bkz. Tablo 4.30, Tablo 4.31). Öğretmenlerin yayınevlerinin kitap broşürlerini yeterince takip etmedikleri ifade edilebilir. Öğretmenlerin bu ifadeyle katılımları ( X =3,09), “Orta” düzeyde gerçekleşmiştir. Öğretmenlerin okuyacakları eserleri seçmede etraflarındaki okurların tavsiyelerini dikkate değer buldukları anlaşılmaktadır ( X =4,00); çünkü katılım “Oldukça” düzeyindedir. Öğretmenlerin okuma konusunda klasik romanları/öyküleri dikkate değer buldukları, ilgili ifadeye katılımlarının ( X =4,00) “Oldukça” düzeyinde olmasından anlaşılmaktadır. En çok etkilenilen kitaplarla ilgili soruda ise klasik eserlerin azlığı dikkat çekicidir ve bu ifadeye katılım düzeyiyle çelişkilidir (bkz. Tablo 4.31). Öğretmenler gündemde yer alan tarihi, siyasi, sosyal konularla ilgili yeni çıkan yayınları okumayı tercih etmektedirler. Bu ifadeye katılım düzeyi ( X =3,89) olmuştur. Bu sonuç öğretmenlerin gazete okuma konusundaki görüşleri, en son okudukları kitaplar ve en 67 çok etkilendikleri kitaplarla ilgili bulgularla örtüşmektedir (bkz. Tablo 4.48, Tablo 4.30, Tablo 4.31). Öğretmenlerin kitapların konularının ilgi çekici olmasına önem verdikleri bununla ilgili ifadeye katılım düzeylerinde görülmektedir ( X =4,13). İfadeye katılım düzeyi “Oldukça” düzeyindedir. Öğretmenlerin okudukları kitaplar üzerine çıkan eleştirileri takip ettikleri verdikleri cevaplardan anlaşılmaktadır ( X =3,46). “Oldukça” düzeyinde. Öğretmenler yeni çıkan kitapları takip etmektedirler. Bununla ilgili ifadeye katılım düzeyleri ( X =3,52) “Oldukça” katılıyorum şeklindedir. Tablo 4.30 ve Tablo 4.31’deki verilerle bu bulgu örtüşmektedir. Öğretmenlerin yeni çıkan kitapları takip etmede bazı yöntemleri az kullandıkları anlaşılmaktadır. Bunlardan bir tanesi de yeni çıkan kitapları kitap tanıtım dergilerinden takip etmedir. Bununla ilgili ifadeye öğretmenlerin “Orta” düzeyde katıldıkları görülmektedir. Kentleşmenin okumayı bir ihtiyaç hâline getirdiği düşüncesine de öğretmenler “Oldukça” düzeyinde katılmaktadırlar. Araştırmaya katılan öğretmenler kitap alırken yazara dikkat etmektedirler. Öğretmenlerin bu ifadeye katılımları ( X =3,50), “Oldukça” düzeyindedir. Öğretmenlerin kitap satın alırken tutucu olmadıkları görülmektedir; çünkü bir kitabı satın almada yazarın dünya görüşünün belirleyici olması ( X =3,17), “Orta” düzeydedir. Öğretmenlerin roman ve öykülerde gecen olayların çoğunlukla kurmaca olduğunun farkında oldukları bu tür eserlerde gerçeklik aramadıkları ifadeye olan katılımlarının “Oldukça” düzeyinde olmasından anlaşılmaktadır. Öğretmenler tiyatro eserlerini okumayı pek tercih etmemektedirler. Bunla ilgili ifadeye katılım düzeyi “Orta” düzeydedir. 68 BEŞİNCİ BÖLÜM SONUÇLAR ve ÖNERİLER 5.1.Sonuçlar Bu araştırmanın bulgularına dayalı olarak aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır: Araştırmaya katılan öğretmenlerin boş zamanlarını değerlendirmede birinci öncelikleri kitap okumak, ikinci öncelikleri TV izleme, üçüncü öncelikleri ise dinlenmektir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin yarıdan fazlası (%53,9) kısmen okuduğunu düşünürken %28,1’i yeterince okumadığını, %18’i ise yeterince okuduğunu düşünmektedirler. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kısmen kitap okuduğunu (%53,2) düşünürken %31,1’i yeterince kitap okumadığını, %15,7’si ise yeterince kitap okuduğunu düşünmektedirler. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kısmen dergi okuduğunu düşünürken (%51,7) %39,5’i yeterince dergi okumadığını, %8,9’u ise yeterince dergi okuduğunu düşünmektedirler. Öğretmenlerin %45,5’i kısmen gazete okuduğunu, %42,6’sı yeterince gazete okuduğunu, %11,9’u ise yeterince gazete okumadığını düşünmektedirler. Öğretmenlerin yarıdan fazlası bilgi edinmek için, mesleklerinde kendilerini geliştirmek için ve kendilerini yetiştirmek için okumaktadırlar. Araştırmaya katılan öğretmenler, okumama nedeni olarak zaman darlığını ve maddi yetersizlikleri göstermektedirler. Araştırmaya katılan öğretmenlerin metin okuma tercihlerinde birinci öncelikleri sanat metinleridir, ancak öğretici metinleri okuyanların oranı sanat metinlerine yakındır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin okuma önceliklerinde birinci tercihleri gazete, ikinci öncelikleri kitap, üçüncü öncelikleri ise internet gazetedir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin yarıdan fazlası okumanın: Genel kültürlerini artırdığını, doğru iletişim kurmalarını sağladığını, ufuklarının genişlemesini sağladığını, başka dünyaları keşfetmelerini ve yeni karakterler tanımalarını sağladığını, mesleklerinde başarılı olmalarına yardımcı olduğunu, doğru bilgilenmelerini sağladığını, bilgi disiplini sağladığını, entelektüel düşüncelerini geliştirdiğini, ekonomik ve sosyal alanlarda bilgi edinmelerini sağladığını, geçmişlerini öğrenerek geleceğe yön vermelerini sağladığını, siyasi gelişmeleri izlemelerini sağladığını, hayata olumlu bakmalarını sağladığını, sosyal çevreleriyle uyumlu olmalarını sağladığını düşünmektedirler. 69 Öğretmenler sekçin bir okurun, Dünya ve ülke geleceğiyle ilgili durumları takip etmesi gerektiğini, okurken hiçbir zaman ön yargısı olmaması gerektiğini ve okuduklarını pratiğe yansıtması gerektiğini düşünmektedirler. Öğretmenlerin yarıdan fazlası gelirlerinden yıllık olarak kitap için ortalama 1–100 TL arasında pay ayırırken yarıya yakını dergi için yıllık olarak ortalama 1–50 TL arasında, gazete içinse yıllık olarak ortalama 100 TL pay ayırmaktadırlar. Öğretmenlerin yarısından fazlasının kitaplığında 10–100 aralığında kitap bulunmaktadır. Öğretmenler kitap okumak için sırasıyla: Akşamları, hafta sonlarını ve geceleri tercih etmektedirler. Öğretmenlerin yarıdan fazlası hafta içinde ve hafta sonlarında kitap okumak için 0,5– 2 saat aralığında zaman ayırmaktadırlar. Öğretmenlerin yıllık olarak en çok kitap okuma sayıları 4–8 aralığı, en az okudukları kitap sayısı aralığı 21–25 kitaptır. Bu sayılar öğretmenlerin orta düzeyde okuyucu olduklarını göstermektedir. Öğretmenlerin yarısı hafta içinde ve hafta sonlarında dergi okumak için 1 saatten az zaman ayırmaktadırlar. Öğretmenlerin yarıdan fazlası hafta içinde ve hafta sonunda gazete okumaya 2 saatten az zaman ayırmaktadırlar. Öğretmenler kitap okumak için birinci öncelikli olarak evlerini, ikinci öncelikli olarak ulaşım araçlarını, üçüncü öncelik olarak ise iş yerlerini tercih etmektedirler. Öğretmenler kitap okumak için birinci öncelikli olarak kış mevsimini, ikinci öncelikli olarak yaz mevsimini, üçüncü öncelikli olarak ise sonbahar mevsimini tercih etmektedirler. Öğretmenler okumak için birinci öncelikli olarak roman ve hikâyeyi, ikinci öncelikli olarak kendi alanlarıyla ilgili metinleri, üçüncü öncelikli olarak eğitimle ilgili metinleri, dördüncü öncelikli olarak tarihle ilgili metinleri, beşinci öncelikli olarak ise bilim ve teknikle ilgili metinleri tercih etmektedirler. Öğretmenlerin kitap seçmede birinci öncelikleri kitabın bilgi edinmeye yönelik olması, ikinci öncelikleri kitabın birisi tarafından tavsiye edilmesi, üçüncü öncelikleri ise gündemde bir kitap olmasıdır. Öğretmenler kitapları birinci öncelikli olarak satın alarak, ikinci öncelikli olarak ödünç alarak, üçüncü öncelikli olarak ise kütüphanelerden yararlanarak temin etmektedirler. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kitap fiyatlarını pahalı bulmaktadırlar. 70 Araştırmaya katılanların okumak için en son olarak en çok tercih ettikleri kitaplar: Şu Çılgın Türkler, Secret, Küçük Şeyler, Efendi, Davinci Şifresi, Latife Hanım, Ferrrarisini Satan Bilge, Mutluluk adlı kitaplardır. Öğretmenlerin en çok etkilendikleri kitaplar sırasıyla; Şu Çılgın Türkler, Suç ve Ceza, Sefiller, Simyacı, Davinci Şifresi, Çalıkuşu, İnce Memed, Adı Aylin, Gelibolu adlı kitaplardır. Öğretmenlerin yarıdan fazlası dergiye satın alarak ve ödünç alarak ulaşmaktadır. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu herhangi bir dergiye abone değildirler. Öğretmenlerin okumak için tercih ettikleri üç dergi türü bilim - teknik, edebiyat ve aktüalite-magazin dergileridir. Öğretmenlerin yarıdan fazlası gazeteyi satın alarak ve internet aracılığı ile ulaşmaktadırlar. Öğretmenlerin gazete okumak için tercih ettikleri üç öncelikli zaman dilimi akşam, hafta sonları ve sabah vakitleridir. Öğretmenlerin yarıya yakına günlük olarak gazete alırken yarıdan fazlası gazetelere abone olmadığını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin yarıdan fazlası okumak için belirli bir gazeteyi seçmediklerini belirtmişlerdir. Öğretmenler gazetelerde en fazla oranda köşe yazılarını okumaktadırlar. Öğretmenler Türkiye’de okuma kültürünün şekillenmesinde birinci öncelikli olarak görsel basının etkili olduğunu, ikinci öncelikli olarak toplumun genel kabullerinin, üçüncü öncelikli olarak ise arkadaş yönlendirmesinin etkili olduğunu düşünmektedirler. Öğretmenler, okuma alışkanlığına sahip kimselerin okuduklarını analiz etmesini, okumaya günlük olarak düzenli zaman ayırmasını, düzenli olarak okumasını ve okuduklarından senteze ulaşmasını beklemektedirler. Öğretmenler okuma alışkanlığına olumsuz etki edecek ilk üç nedeni “Küçük yaşlarda okuma alışkanlığı kazanamama”, “Ekonomik nedenler” ve “Eğitimsel nedenler” olarak belirtmişlerdir. Öğretmenler okuma alışkanlığını artıracak nedenlerle ilgili olarak ilk üç önceliklerini “Kitabın ucuz olması”, “Aile ortamının teşvik etmesi” ve “Arkadaş ve çevrenin çok okuması” olarak belirtmişlerdir. Öğretmenlerin çoğunluğu kitap hediye belirtmişlerdir. 71 etme alışkanlıklarının olduğunu Öğretmenlerin yarıdan fazlası kitap okuma alışkanlığının ilköğretim ve ortaöğretim yıllarında kazanılacağını belirtmişleridir. Öğretmenler okuma alışkanlığı elde etmelerinde en etkili olan kişileri sırasıyla arkadaşları, ilkokul öğretmenleri ve anne babaları olarak belirtmişlerdir. Öğretmenler: “İyi bir okuma yöntemi ile insanlar mesleğinde gelişebilir.”, “Okuyup beğendiğim kitapları arkadaşlarımla paylaşırım.”, “Okumak ciddi bir iştir.” ifadelerine “Tamamen” düzeyinde katılmaktadırlar. Öğretmenler: “Kitap okumak beni çok mutlu eder.”, “Okuyup beğendiğim kitapları ailemle paylaşırım.”, “Yatmadan önce kitap okumaktan hoşlanırım.”, “Okumak hayatımın bir parçasıdır.”, “TV izlemekten çok kitap okumaktan hoşlanırım.”, “Kitap almaktan ve onları saklamaktan hoşlanırım.”, “Kendimi yenilemek adına okuduğum makaleler çok hoşuma gider.”, “Kütüphanelerde ve kitapçılarda kitaplara bakmaktan hoşlanırım.”, “Okumadan önce okuyacaklarım hakkında bilgi edinirim.” “Alanımla ilgili kitapları takip ederim.”, “Etrafımda okurlar tarafından tavsiye edilen kitapları dikkate değer bulurum.”, “Klasik romanları/öyküleri dikkate değer bulurum.”, “Gündemde yer alan tarihi, siyasi, sosyal konularla ilgili yeni çıkan yayınları okumayı tercih ederim.”, “Beğendiğim ve tavsiye edeceğim bir kitabın öncelikle konusu ilgi çekici olmalıdır.”, “Okuduğum kitaplar üzerine çıkan eleştirileri takip ederim.”, “Yeni çıkan kitapları takip ederim.”, “Kentleşmenin okumayı bir ihtiyaç haline getirdiğini düşünürüm.”, “Kitap alırken yazara dikkat ederim.”, “Roman ve öykülerde geçen olaylar çoğunlukla kurmacıdır. Bunlarda “gerçeklik” aramam.”ifadelerine “Oldukça” düzeyinde katıldıklarını belirtmişleridir. Öğretmenler; “Boş zamanların kitap okumayla geçirilmesi” ifadesini yanlış buluyorum.”, “Piyasada çok satan kitapları takip ederim.”, “Yayınevlerinin kitap broşürlerini takip ederim.”, “Yeni çıkan kitapları kitap tanıtım dergilerinden takip ederim.”, “Bir kitabı satın almamda yazarın dünya görüşüme yakınlığı belirleyici ögelerdendir.”, “Tiyatro eserlerini okumayı severim.” ifadelerine “Orta” düzeyde katılmaktadırlar. Öğretmenler: “Kitap okumayı sıkıcı buluyorum.” ifadesine “Hiç katılmadıklarını ” belirtmişlerdir. 72 5.2.Öneriler Bu araştırmanın bulgularına dayalı olarak aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir: Öğretmenlerin yeterince okuduklarını düşünmelerini sağlamak amacıyla bilinçli okur kimliği kazındırmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Buna amacı gerçekleştirmek için: İlköğretim, ortaöğretim, mesleki eğitim öğretmenlerine hitap edebilecek ayrı ayrı olmak üzere “Okuma Modeli” geliştirilmeli; bu modeller geliştirilirken öğretmen görüşlerine dayalı olarak ihtiyaç analizleri yapılmalıdır. Öğretmenlere okul içinde ve okul dışında boş zamanlarını değerlendirebilecekleri olanaklar sağlanmalıdır. Özellikle boş zamanlarını değerlendirmede birinci öncelikli tercih ettikleri kitap okuma alışkanlığını destekleyici önlemler alınmalıdır. Buna yönelik olarak okul kütüphanelerinin güçlendirilmesiyle ilgili çalışmalar yapılabilir. MEB’in ilgili birimleri bilinçli ve seçkin okurun özelliklerini tanımlayıcı çalışmalar yapmalı; bilinçli okurun ayırıcı özelliklerinin belirlenmesine yönelik olarak araştırmalar yapmalıdır. Bu araştırmaların sonucuna göre seçkin ve bilinçli okurla ilgili kriterler belirlemeli; konunun uzmanları tarafından öğretmenlere bu konuda seminer çalışmaları yapılmalıdır. Eğitim sistemimiz içerisinde, kaç kitap ve hangi nitelikte kitaplar okunduğunda istenen okur tipi oluşacağına ilişkin tanımlamalar geliştirmeli; illere, okul türlerine, cinsiyetlere ve branşlara göre istenen okur tipi tanımlamasına uygun olarak öğretmenlerin kitap okumalarına yönelik standartlar tanımlanmalıdır. Millî Eğitim Müdürlüklerince öğretmenlerin okuma düzeyiyle ilgili araştırma yapılarak okuma kültürünün mevcut durumu belirlemelidir. Kitap okuma saati uygulaması bütün illerde yaygınlaştırılmalı ve bu uygulamada öğretmenlerin öğrencilere örnek olmaları sağlanmalıdır. Öğretmenlerin yeterince dergi okumalarına yönelik önlemler alınmalıdır. Yayınlanan dergilerin işlevsel hâle gelmesi sağlanmalı; branşlara ve okul türlerine göre dergi çıkarılması sağlamalıdır. Özellikle bilinçli ve iyi okur tanımlamaları çerçevesinde eğitimle ilgili dergilerde öğretmenlerin yazmalarına olanak sağlanmalıdır. Gazete okuma oranının yüksek olması nedeniyle eğitimle ilgili bir gazete çıkarılmasına yönelik çalışma yapılmalıdır. Gazete okuma ile eğitim arasındaki ilişki araştırmalı; araştırma sonuçlarına göre gazetenin eğitimde daha verimli kullanılmasına yönelik önlemler alınmalıdır. 73 Hem velilerin hem de öğretmenlerin eğitimle ilgili gelişmeleri takip etmelerinin sağlanması için gazetelerin kültür eklerinde eğitimle ilgili bölümlere yer verilmesiyle ilgili çalışmalar yapılmalıdır. Süreli yayınlardan dergilerin eğitim sisteminde uygulamaya yönelik katkısının sağlanmasıyla ilgili çalışmalar yapılmalıdır. Bakanlığın ilgili birimleri her branş düzeyinde öğretmenlerin okuma ve okumama nedenleri ile ilgili araştırmalar yapmalı; bu araştırmaların sonuçlarına göre okuma referansları geliştirmelidir. Bakanlığın ilgili birimleri, öğretmenlerin tercih ettikleri metin türlerine göre branşlara yönelik olarak 100 temel eser örneğinde olduğu gibi bir alanın vazgeçilmez eserlerini belirleyip bu eserlerin öğretmenler tarafından okunmasını sağlamalıdır. Okuma listelerinin belirlenmesinde öğretmelerin mezun oldukları fakültelerle ve alanın uzmanlarıyla iş birliğine gidilip alanın vazgeçilemeyecek eserleri belirlenmelidir. Ayrıca Bakanlığın ilgili birimleri öğretmen adaylarının mezun olacakları fakültelerle iş birliğine giderek alanların ve öğretmenlik mesleğinin vazgeçilmez eserlerini bildirerek öğretmen adaylarına bunların tavsiye edilmesine yönelik çalışmalar yapmalıdır. Öğretmenlerin internet ortamından daha fazla yararlanmalarını sağlayacak hizmet içi kursların düzenlenip internet dergi, internet kitap ve internet gazeteden daha etkin yararlanmaları sağlanmalıdır. Öğretmenler, okumanın kendilerine olabilecek katkılarıyla ilgili olarak bilinçlendirilmelidir. Öğretmenlerin kitap, dergi ve gazete için ayırdıkları payların az olması nedeniyle öğretmenlerin kitap, dergi, gazete temin etmelerine yönelik önlemler alınmalıdır. Buna yönelik olarak MEB bünyesinde e-kitap uygulaması yapılarak öğretmenlerin bu sistemden yararlanmaları sağlanabilir. Bakanlığın ilgili birimlerince kitapların türlerine göre okuma kriterleri belirlenip bilinçli kitap okuma kültürü öğretmenler arasında yaygınlaştırılmalıdır. Kitap okuma kriterlerinde türe göre okuma tarzı, kaç kitap okunacağı vb. tanımlanmalıdır. Bakanlığın ilgili birimleri tarafından sınıf öğretmenleri ve branş öğretmenlerinin okuduğu eğitimle ilgili kitapları belirlemeye yönelik araştırma yapılmalı ve programların paralelinde eğitimle ilgili kitaplar belirlenip öğretmenlere tavsiye edilmeli ya da yıl sonu, yılbaşı seminerlerinde bu kitaplarla ilgili çalışmalar yapılmalıdır. Öğretmenlerin okumak için en çok tercih ettikleri roman ve hikâye türlerinin eğitime katkı yapmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Bu türlerle ilişkilendirilerek derslerin 74 drama vb. tekniklerle anlatılmasını sağlamak amacıyla hizmet içi eğitimler düzenlenmelidir. Öğretmenlerin tercih ettikleri kitap türleriyle ilgili yapılan araştırmalardan sonra çeşitli modeller geliştirilerek öğretmenlerin kitap okuma konusunda seçkin okur olmaları sağlanmalıdır. Okuma kültürünün nitelikli şekilde yaygınlaşmasını sağlamak amacıyla görsel medyadan destek alınmalıdır. Okuma alışkanlığının hangi yaşta kazanılacağı konusunda araştırma yapılarak öğretmenler bu konuda bilinçlendirilmelidir. Öğretmenlerin kitap okuma kültürleriyle öğretmenlik mesleğindeki başarı ilişkisi araştırılmalıdır. Sonuçlara göre okuma kültürünün eğitime katkısı sağlayacak önlemler alınmalıdır. 75 KAYNAKÇA Ayyıldız, Mustafa Yard. Doç.; BOZKURT, Ümit Dr., Arş. Gör.; CANLI, Suna Arş. Gör., Okuma Kültürü Üzerine Bir Araştırma, yayim.meb.gov.tr/dergiler/169 Adresinden 13.10.2008 tarihinde indirilmiştir. Ayyıldız, Mustafa(1994). “Roman ve Roman Okuruna Roman Sosyolojisi Açısından Bir Yaklaşım”, Yedi İklim, Kasım 1994, s.12-14. Bayram, Fatih, Bireylerin Gazete Okuma Alışkanlıkları: Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımına Göre Okuyucu Davranısları, Tercihleri Ve Nedenleri Üzerine Bir Uygulama, (Doktora Tezi), Eskişehir, 2007 Bircan, İ. & Tekin M. (1989). Türkiye’de Okuma Alışkanlığının Azalması Sorunu ve Çözüm Yolları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 393 Çocuk Vakfı, Çocuk Edebiyatı Okulu, “Türkiye’nin Okuma Alışkanlığı Karnesi, -Eylül 2006. Downs, Robert B. Çeviri, Erol Güngör, Dünyayı Değiştiren Kitaplar, Ötüken Kitapevi, İstanbul, 2000. Eicher ve Wood, 1977: 385, Aktaran: Murat ÖZBAY, Hasan BAĞCI, Yusuf UYAR, Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 9 Sayı: 15 Bahar 2008 s:117–136. Escarpıt, Robert, Edebiyat Sosyolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1993. Filizok, Rıza Prof. Dr., Aktaran: İyi Bir Okur muyuz?, http://www.sasked.gov.sk.ca/docs/francais/fransk/fran/elem/doml/doml6.html egeedebiyat.org, adresinden 24.12.2007 tarihinde indirilmiştir. Göktürk, Akşit, Okuma Uğraşı, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1979. Gömleksiz, Mehmet Nuri, Yrd.Doç.Dr. Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi, 2005, Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı, 1, http//efdergi.yyu.edu.tr. Adresinden 24.11.2007 tarihide indirilmiştir. Gürcan, Halil İbrahim "Okuma Alışkanlığı ile Kitap Yayımcılığının Kültürel İletişim ve Teknolojisine bağlı Sorunları Karşısında Türkiye Koşulları Temelinde Bir Model Önerisi", Anadolu Üniversitesi S.B.E. Yayınları, Eskişehir 1999, s.1. Hodges ve Nash, 1982: Aktaran: Murat ÖZBAY, Hasan BAĞCI, Yusuf UYAR, Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 9 Sayı: 15 Bahar 2008 s:117–136. (http://www.medyatava.com/haber.asp?id=15065, Adresinden 26.11.2007 tarihinde indirilmiştir. .http://www.bilimbilmek.com/sayfa/okuma_aliskanligi_ve_kutuphaneler.html, adresinden 24.12.2007 tarihinde indirilmiştir. İşeri, Kâmil Okuma Ediminin Eğitimsel İşlevi, Dil Dergisi, Ankara: TÖMER Yayınları, 1998, sayı: 70, s.5-18, Karataş, Ahmet, Ekonomik, Kültürel ve Siyasal Tercihler Işığında "Okuma Alışkanlığı" ve Kütüphaneler, 2007, Millî Kütüphane Kellner, 2002, Aktaran: Temizken, Mehmet, Dr., Sallabaş, M.Eyyup, Araştırma Görevlisi, Öğretmen Adaylarının Okuma ve Yazmaya Yönelik, Tutumlarının Karşılaştırılması, Sosyal Bilimler Dergisi, Kış, 2009, C.8, Sayı 27, s.155-176 http://www.e-sosder.com/dergi/27155176.pdf. Adresinden 11.06.2009 tarihinde indirilmiştir. 76 Korkmaz, Faruk, Erden, Salih, Arabacı, Ramiz, Ediz, Bülent, Akça, Aygül, Bursa İli Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Mesleki Ve Sosyal Tercihlerinin Görüntüsü, 2001, home.uludag.edu.tr/users/fkorkmaz/arastirmadosya/bedenegitimi.doc -Adresinden 16.10.2007 tarihinde indirilmiştir. Maurois, André, Yaşama Sanatı, Çeviren: Nihal Önol, Varlık Yayınevi, İstanbul, 1968. MEB, TTK, Ortaöğretim Türk Edebiyatı Dersi 9-12 Sınıflar Öğretim Programı, 2005) MEB, EARGED, “Öğrencilerin Okuma Kültürleri, Ankara, 2007. MEB, EARGED, PIRLS 2001 Ulusal Raporu Ek Doküman, Ankara, 2004, s.45-47. MEB, EARGED, ÖBBS İlköğretim Öğrencilerinin Başarılarının Belirlenmesi, Türkçe, Matematik, Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler Raporu, Ankara, 2007. MEB, Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri, Ankara, 2006. Maurais, Andre, Yaşama Sanatı, Varlık Yayınları, İstanbul, 1968. Odabaş, Hüseyin. (2003). "Üniversite Ögrencilerinin Okuma Aliskanligina Etki Eden Faktörler" Bilgin (2), 3–6. (Bildiri, 13 Nisan 2001 tarihinde Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümünün düzenlemiş olduğu "Kütüphanecilik" temalı panelde sunulmuştur). http://bilgibelge.humanity.ankara.edu.tr/ogrelfiles/ho/hob2.htm , Adresinden 16.10.2007 tarihinde indirilmiştir. Ortaş, İ. Prof. Dr., Kitap Okuru Bir Toplum muyuz ? http://www.sonbaski.com/nisan2007ibrahim.html, Adresinden 25.11.2007 tarihinde indirilmiştir. Ortaş, İbrahim, Prof. Dr. Çağdaşlaşmaya Giden Yolun Öncülerinden Biri Kitaptır, 26 Ocak 2008 http://www.kirsehiryenihaber.com/yazi/cagdaslasmaya-giden-yolunonculerinden-biri-kitaptir. Adresinden 26 Ocak 2008 tarihinde indirilmiştir. Özdemir, Çağatay, Prof. Dr., Öğretim Elemanlarının Sosyal ve Kültürel Durumları,Aktaran: memurlar.net, 2004, (http://www.memurlar.net/haber/12142/, adresinden 26.11.2007 tarihinde indirilmiştir. Özdemir, Emin, Okuma Sanatı, İnkılap Yayınevi, İstanbul, 1980. Pınarbası, Fatih, “Üniversite Öğrencilerinin Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıklarının İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Türkçe Öğretmenliği Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2006 Sungur, Necati, Kitap, Bilim ve Teknik, Mayıs, 1988, s.30-31. Şahiner, Yusuf, İlk ve Orta Öğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Okuma Alışkanlıkları Ve Bu Alışkanlıkları Etkileyen Faktörler (Elmadağ İlçesi Örneği), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Halk Eğitimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ocak, 2005. Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe Öğretiminde Okuma Alışkanlığı ve Çocukların Okuma Eğilimleri, Türk Dili, (609), 547–563. Ünal, İbrahim, Kitap Tiryakiliği, Sim Yayıncılık, Ankara 1999. Yılmaz, B. (1998). Okuma Alışkanlığı Sorunu Bir Enstitü Örneği ve Türkiye İçin Öneriler, Türk Kütüphaneciliği, 12, (3), 244–251. 77 EKLER 78 EK- 1: MEB İLKÖĞRETİM VE ORTAÖĞRETİM OKULLARINDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİ OKUMA KÜLTÜRLERİ ANKETİ Değerli Öğretmenler, Dairemizin, öğretmenlerin okuma kültürleriyle ilgili başlattığı araştırmaya veri toplamak amacıyla öğretmenlerin görüşlerinin alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Oluşturulan anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm kişisel bilgileri içermekte; ikinci bölüm ise okuma kültürüyle ilgili sorulardan oluşmaktadır. Anket sorularını cevaplandırırken her bir ifade için size en uygun seçeneği (x) şeklinde işaretleyiniz; numaralandırılması istenenleri (1,2,3,…) şeklinde önceliğinize göre numaralandırınız; açık uçlu soruları yazarak cevaplandırınız. Ankete vereceğiniz cevapların doğruluk ve içtenliği araştırmanın geçerliliği ve güvenilirliği açısından önemlidir. Ankete verilen cevaplar sadece bilimsel amaçlar için kullanılacaktır. Anketin üzerine adınızı yazmayınız, kimliğinizi belirtecek herhangi bir işaret koymayınız. Lütfen hiçbir soruyu boş bırakmayınız. İlgi ve katkılarınız için teşekkür ederiz. ANKET SORULARI I. BÖLÜM Kişisel Bilgiler 1. Görev yaptığınız il: ……………………………… 2.Görev yaptığınız yerleşim birimi İl merkezi İlçe merkezi ( ) ( ) Belde Köy ( ) ( ) 3. Meslekte kaçıncı yılınız? 0–5 yıl ( ) 6–10 yıl 11-15yıl ( ) ( ) 16-20yıl ( ) 21 yıl ve üstü ( ) 4. Cinsiyetiniz ( ) Kadın ( ) Erkek 5.Eğitim durumunuz Ön lisans ( ) Eğitim Enstitüsü ( ) Lisans Yüksek lisans ( ) ( ) 79 Doktora ( ) 6.Mezun olduğunuz fakülte Eğitim Fakültesi FenEdebiyat Fakültesi ( ) Eğitim Enstitüsü ( ) Yüksek Öğretmen Okulu ( ) Mesleki Eğitim Fakültesi ( ) İlahiyat Fak. ( ) Diğer. Belirtiniz. ( ) ………………. 7.Alanınız ( ) Sınıf öğretmeni ( ) Branş öğretmeni (Lütfen branşınızı belirtiniz):.………………… 8. Görev yaptığınız okul türü İlköğretim Okulu ( ) ( Çok Programlı Lise ( Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Genel Lise ) ( ) Meslek Lisesi-Anadolu Meslek Lisesi ) ( Fen Lisesi ( Anadolu Lisesi ) ( ) İmam-Hatip Lisesi Diğer. Belirtiniz ( ) ……………… ) 9.Okuldaki göreviniz ( ) Müdür ( ) Müdür Yardımcısı ( ) Bölüm Şefi ( ) Öğretmen ANKET SORULARI II. BÖLÜM 10. Okuma ile ilgili verilen aşağıdaki soruları cevaplandırınız. 10.1.Boş zamanlarınızı aşağıdakilerden hangileriyle değerlendiriyorsunuz? (Önceliğinize göre ilk üç tercihinizi numaralandırınız “1,2,3”.) ( ) Sinemaya giderek ( ) Kitap okuyarak ( ) Çevreyi güzelleştirme etkinliği yaparak ( ) Tiyatroya giderek ( ) TV izleyerek ( ) Dinlenerek ( ) Hobi alışkanlıklarına zaman ayırarak ( ) Kahvehaneye giderek ( ) Sohbet, gezinti gibi faaliyetlerde bulunarak ( ) İnternet kafeye giderek ( ) Sanat ve kültür faaliyetlerine katılarak ( ) Spor yaparak ( ) Diğer. Belirtiniz…………………………… 80 10.2. Yeterince okuduğunuzu düşünüyor musunuz? ( )Evet ( )Kısmen ( )Hayır 10.3.Hiç okumuyorsanız okumama nedeninizi aşağıdakilerden hangilerine bağlıyorsunuz? Önceliğinize göre ilk üçünü numaralandırınız (1,2,3). ( ) Maddi yetersizlikler ( ) Zaman darlığı ( ) Bulunduğum yerde kütüphane olmayışı ( ) Bulunduğum yerde kitap alınacak yerin olmayışı ( ) Okumaktan hoşlanmayışım ( ) Sağlık nedeni ( ) Diğer, Belirtiniz……………………………………………….. 10.4.Öncelikle hangi tür metinler okumayı tercih edersiniz? (Önceliğinize göre numaralandırınız “1,2”.) Sanat Metinleri (Kurmaca metinler: Roman, öykü, şiir vb.) ( Öğretici metinler (Makale, deneme vb.) ) ( ) 10.5. Aşağıda verilen yayınları okuma önceliğinize göre ilk üçünü (1,2,3) numaralandırınız. Kitap ( ) Gazete ( Dergi ) ( ) İnternet gazete ( İnternet kitap ) ( ) İnternet dergi ( ) Hiç okumam ( ) 10.6. Aşağıda belirtilen nedenlerin hangilerinden dolayı okursunuz? (Birden fazla işaretleyebilirsiniz.) ( ) Eğlenmek için ( ) Bilgi edinmek için ( ) Bir görevi yerine getirmek için ( ) Edebî/estetik haz almak için ( ) Dinlenmek için ( ) Bilgi, belge toplamak için ( ) Zihni meşgul değiştirmek için ( ) Kendi kendimi yetiştirmek için ( ) Mesleğimde kendimi geliştirmek için ( ) Öğretim materyali geliştirmek için ( ) Uyku gelmesi için ( ) Diğer. Belirtiniz:…………………… ederek sıkıntının yönünü 81 Hayır Evet Kısmen 10.7.Okumanın size olabilecek katkılarıyla ilgili aşağıdaki ifadelere katılıp katılmadığınızı belirtiniz. 1. Doğru iletişim kurmamı sağlar. ( ) ( ) ( ) 2. Üst beğeni elde etmemi sağlar. ( ) ( ) ( ) 3. Başka dünyaları keşfetmemi ve yeni karakterler tanımamı sağlar. ( ) ( ) ( ) 4. Beni günlük hayatın sıkıntılarından kurtarır. ( ) ( ) ( ) 5. Mesleğimde başarılı olmama katkı sağlar. ( ) ( ) ( ) 6. Doğru bilgilenmemi sağlar. ( ) ( ) ( ) 7. Saygınlık kazanmamı sağlar. ( ) ( ) ( ) 8. Genel kültürümün gelişmesini sağlar. ( ) ( ) ( ) 9. Geçmişimi öğrenerek geleceğe yön vermemi sağlar. ( ) ( ) ( ) 10. Sosyal çevremle uyumlu olmamı sağlar. ( ) ( ) ( ) 11. Bilgi disiplini sağlar. ( ) ( ) ( ) 12. Entelektüel düşünceyi geliştirmemi sağlar. ( ) ( ) ( ) 13. Ufkumun genişlemesini sağlar. ( ) ( ) ( ) 14. Hayata olumlu bakmamı sağlar. ( ) ( ) ( ) 15. Ekonomik ve sosyal alanlarda bilgi edinmemi sağlar. ( ) ( ) ( ) 16. Siyası gelişmeleri izlememi sağlar. ( ) ( ) ( ) 17. Ailemin günlük ihtiyaçlarını ve sıkıntılarını gidermemde yardımcı olur. ( ) ( ) ( ) 10.8.Size göre seçkin okur aşağıdakilerden hangilerini yapmalıdır? ( Önceliğinize göre ilk üç tercihinizi numaralandırınız “1,2,3”.) ( ) Dünya ve ülke geleceğiyle ilgili durumları takip etmelidir. ( ) Nitelikli eser veren yazarların kitaplarını okumalıdır. ( ) Belli başlı düşünce akımları hakkında bilgi sahibi olmalıdır. ( ) Birden fazla alanla ilgili önemli eser ve yazar okumalıdır. ( ) Okuduklarını pratiğe yansıtmalıdır. ( ) Okurken hiçbir zaman ön yargıları olmamalıdır. ( ) Kendi alanının eserlerine okumaya öncelik vermelidir. 82 11.Aşağıda, kitaplarla ve kitap okumayla ilgili sorular verilmiştir. İlgili yerleri işaretleyiniz. 11.1. Yeterince kitap okuduğunuzu düşünüyor musunuz? ( ) Evet ( ) Kısmen ( ) Hayır 11.2.Gelirinizden yıllık olarak kitap için ne kadar ayırırsınız? (YTL) Bir tanesini işaretleyiniz. 1-50 51–100 101–300 301–500 501–700 ( ) ( ) ( ) ( ) 701–1000 1001ve üstü Hiç ayırmam. ( ) ( ) ( ) 10.3.Kitaplığınızda ders kitapları hariç yaklaşık kaç kitap var? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 10–20 21–50 ( ( 51– 100 ) ( 101 -300 ) ( 301–500 501–800 ( ( ) ) 801–1000 ) ( 1001ve üzeri ) ( Kitaplığım yok. ) ( ) ) 11.4.En çok hangi zamanlarda kitap okursunuz? (Önceliğinize göre ilk üç tercihinizi numaralandırınız “12,3”.) Akşamları ( Öğle paydosu ) ( Geceleri ) ( Hafta sonu ) ( Yolculuklarda ) ( Yaz tatilinde ) ( Ara tatilde ) ( ) 11.5.Hafta içi kitap okumaya ayırdığınız süre nedir? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 0–0,5 saat ( 0,5–1 saat ) ( 1–2 saat ) ( 2 saatten fazla ) ( Ara sıra okurum ) ( Okumaya zamanım yok. ) ( ) 11.6.Hafta sonu kitap okumaya ayırdığınız süre nedir? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 0–0,5 saat ( 0,5–1 saat ) ( 1–2 saat ) ( 2 saatten fazla ) ( Ara sıra okurum. ) ( Okumaya zamanım yok. ) ( ) 11.7.Yıllık kaç kitap okuyorsunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 1–3 4–8 9–12 ( ( ( ) ) ) 13–15 ( ) 16–20 21–25 ( ( ) 83 ) 25’ten fazla ( ) Hiç okumam. 11.8.Kitabı hangi mekânda numaralandırınız “1,2,3”.) Evde ( okursunuz? Kütüphanede ) ( (Tercihlerinizi İş yerinde ) ( önceliğinize Ulaşım araçlarında ) ( göre Hiç okumam. ) ( ) 11.9.En çok hangi mevsimde kitap okuyorsunuz? (Tercihlerinizi önceliğinize göre numaralandırınız“1,2,3”.) İlkbahar ( Yaz ) ( Sonbahar ) ( Kış ) ( Hiç okumam. ) ( ) 11.10. Aşağıda genel başlıkları verilmiş alanlardan hangilerini okuyorsunuz? (Önceliğinize göre ilk beşini numaralandırınız “1,2,3,4,5”.) (1 ) Bilim teknikle metinler (4) ilgili (2 ) Şiir ( 3 ) Alanımla metinler Roman-hikâye (5 ) Deneme ( 6 ) Makale (7) Hukukla ilgili metinler (8 ) Kültürle ilgili metinler ( 9 ) Ekonomiyle ilgili metinler (10) Felsefeyle ilgili metinler (11) Psikolojiyle metinler ( 12) Sağlıkla ilgili metinler (13 ) Siyasetle ilgili metinler (14) Dünya klasikleri (15 ) Yabancı dille ilgili metinler (16 ) Tarihle ilgili metinler (17) Çocuk edebiyatı (18 ) Kişisel gelişim metinleri (19 ) Anı (20) Müzikle ilgili metinler (21) Moda tasarım (22 ) Biyografi-otobiyografi (23) Eğitimle ilgili metinler (24) Yemek kültürü ( 25 ) Gezi (26) Eleştiri (27) Gramer kitapları ( 28 ) Bilgisayarla metinler ilgili (29 ) Sporla ilgili metinler (32) Diğer. Belirtiniz: ( 30 ) Toplum metinler ilgili (31) Coğrafya metinler bilimle ilgili ile 84 ilgili ilgili kaynak 11.11.Kitap seçerken önceliğiniz nedir? (Önceliğinize göre ilk üç tercihinizi numaralandırınız “1,2,3”.) ( ) Tavsiye edilmesi ( ) Gündemde bir kitap olması ( ) Eğlendirici olması ( ) Bilgi edinmeye yönelik olması ( ) Fiyatının uygun olması ( ) Mesleğimi yerine getirmede yardımcı olması ( ) Ödül almış olması ( ) Sayfa sayısı ( ) Yayınevi ( ) Klasik bir eser olması ( ) Nobel ödüllü yazar olması ( ) Diğer. Belirtiniz…………………….. 11.12.Okuduğunuz dergi ve kitapları genellikle nasıl temin edersiniz? (Tercihlerinizi önceliğinize göre numaralandırınız “1,2,3”.) ( ) Satın alırım. ( ) Kütüphaneden yararlanırım. ( ) Ödünç alırım. ( ……………………………………………. ) Diğer. Belirtiniz: 11.13.Kitap fiyatlarını nasıl buluyorsunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) ( ) Ucuz ( ) Normal ( ) Pahalı ( ) Bilgim yok 11.14.En son hangi kitabı okudunuz? (Okuduğunuz kitabın adını ve ne zaman okuduğunuzu yazınız.) ………………………………………………………. 11.15.Sizi en çok etkileyen kitap hangisidir? (Sizi etkileyen kitabın adını ve ne zaman okuduğunuzu yazınız.) …………………………………………………………. 12.Aşağıda dergi ve dergi okumayla ilgili sorular verilmiştir. İlgili yerleri işaretleyiniz. 12.1.Yeterince dergi okuduğunuzu düşünüyor musunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) ( ) Evet ( ) Kısmen ( ) Hayır 12.2.Gelirinizden yıllık olarak dergi için ne kadar ayırırsınız? (YTL) Bir tanesini işaretleyiniz. 0–50 ( ) 50–100 101–300 ( ( ) ) 301–500 ( 85 ) 500 üstü ( ) Hiç ayırmam. ( ) 12.3.Dergiyi hangi yolla edinirsiniz? Birden fazla işaretleyebilirsiniz. Abone olarak ( İnternet aracılığıyla ) ( Ödünç alırım. ) ( ) Diğer …………………….. 12.4.Hafta içi dergi okumaya ayırdığınız süre nedir? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 0–0,5 saat ( 0,5–1 saat ) ( 1–2 saat ) ( 2 saatten fazla ) ( Ara sıra okurum. ) ( ) Okumaya zamanım yok. ( ) 12.5.Hafta sonu dergi okumaya ayırdığınız süre nedir? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 0–0,5 saat ( 0,5–1 saat ) ( 1–2 saat ) ( 2 saatten fazla ) ( Ara sıra okurum. ) ( ) Okumaya zamanım yok. ( ) 12.6.Herhangi bir dergiye abone misiniz? ( ) Hayır ( ) Evet Abone iseniz yayın süresini yazınız: (Aylık, haftalık, yıllık)……………………………. 12.7.Ne tür dergiler okumayı tercih edersiniz? (İlk üç tercihinizi numaralandırınız “1,2,3”.) ( ) Edebiyat ( ) Bilim teknik ( ( ) Aktüalite-Magazin( ) Çocuk dergileri ( ) Coğrafya ( Belirtiniz…………………….. ) Ekonomi ve para ) Sağlık ( ) Çocuk bakım dergileri ( ) Diğer. 13.Aşağıda gazete ve gazete okumayla ilgili sorular verilmiştir. İlgili yerleri işaretleyiniz. 13.1.Yeterince gazete okuduğunuzu düşünüyor musunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) ( )Evet ( )Kısmen ( )Hayır 86 13.2.Gelirinizden yıllık olarak gazete için ne kadar ayırırsınız? (YTL) Bir tanesini işaretleyiniz. 0–50 ( 50–100 101–300 ( ( ) ) ) 301–500 ( 500 üstü ) ( Hiç ayırmam. ) ( ) 13.3.Gazeteyi nasıl temin edersiniz ve hangi mekânda okursunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) Abone olarak ( İnternet aracılığıyla ) ( Ödünç alırım. ) ( Kahvehanede ) ( İş yerinde ) ( Diğer ) …….. 13.4.Hafta içinde gazete okumaya ayırdığınız süre nedir? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 0–0,5 saat ( 0,5–1 saat ) ( 1–2 saat ) ( 2 saatten fazla ) ( ) Ara sıra okurum ( Okumaya zamanım yok. ) ( ) 13.5.Hafta sonunda gazete okumaya ayırdığınız süre nedir? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 0–0,5 saat ( 0–1 saat ) ( 1–2 saat ) ( 2 saatten fazla ) ( ) Ara sıra okurum ( Okumaya zamanım yok. ) ( ) 13.6.En çok hangi zamanlarda gazete okursunuz? (Önceliğinize göre ilk üçünü numaralandırınız “1,2,3”.) Sabahları ( Akşamları ) ( Öğle paydosu ) ( ) Geceleri ( Yolculuklarda ) ( Hafta sonları ) ( Hiç okumam. ) ( ) 13.7.Ne sıklıkla gazete alırsınız? (Bir tanesini işaretleyiniz.) Her gün ( ) Birkaç günde bir ( ) Arada sırada ( ) 87 Hafta sonları ( ) Hiç almam. ( ) 13.8.Kaç gazeteye abonesiniz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) 1 gazeteye aboneyim. ( ) 5 gazeteye aboneyim. ( 2 gazeteye aboneyim. ( 3 gazeteye aboneyim. ) ( 5’ten fazla gazeteye aboneyim. ) ( 4 gazeteye aboneyim. ) ( ) Abone değilim. ) ( ) 13.9.Hangi tür gazeteleri okursunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) ( ) Siyasi gazeteler ( ) Magazin gazeteleri ( ) Tümünü ) Diğer. Belirtiniz…………………… ( ( ) Spor gazeteleri 13.10.Gazetelerin en çok hangi bölümlerini okursunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) ( ) Köşe yazarlarını ( ( ) İlk sayfasını ve haber başlıklarını ( ) Tümünü ( ) Spor sayfalarını ( ) Manşetleri ) Diğer. Belirtiniz…………………………… 14. Okuma alışkanlığı ve okuma kültürüyle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. 14.1.Türkiye’de okumanın şekillenmesinde hangilerinin en çok etkili olduğunu düşünüyorsunuz? (Önceliğinize göre ilk üç tercihinizi numaralandırınız “1,2,3”.) ( ) Görsel basın ( ) Arkadaş yönlendirmesi ( ) Akademisyen yönlendirmesi ( ) Gazetelerin kültür ekleri ( ) Toplumun genel kabulleri ( ) Yazılı basın ( ( ) Siyasi görüş ) Diğer.Belirtiniz…………………………………. 14.2.Sizce okuma alışkanlığına sahip olan kişi aşağıdaki davranışlardan hangilerini yapar? Birden fazla işaretleyebilirsiniz. ( ) Her bulduğunu okur. ( ) Çok okur. ( ) Sadece işine yarayanları okur. ( ( ) Okuduklarını analiz eder. ( ) Okumaya günlük olarak düzenli zaman ayırır. ( ) Eline aldığı kitabı dergiyi gazeteyi mutlaka bitirir. ( )Diğer.Belirtiniz…………………………………. ) Düzenli olarak okur. ( ) Okuduklarından senteze ulaşır. 88 14.3.Aşağıdakilerden hangileri size göre okuma alışkanlığına olumsuz etki etmektedir? (Önceliğinize göre ilk üç tercihinizi numaralandırınız “1,2,3”.) ( ) Ekonomik nedenler (Kitap fiyatlarının yüksekliği vb.)( )Kültürel nedenler ( ) Eğitimsel nedenler ( ( ) Küçük yaşlarda okuma alışkanlığı kazanamama ( ) Gezi, eğlence gibi nedenler ( ) Diğer.Belirtiniz…………………………………. ) Vakit bulamama 14.4.Aşağıdaki şartlardan hangileri sağlandığında kitap okuma oranının artacağını düşünürsünüz? (Önceliğinize göre ilk üç tercihinizi numaralandırınız “1,2,3” .) ( ) Fazla zaman olması ( ) Kitabın basımının ilginç olması ( ) Kitabın ucuz olması olması ( ) Kütüphane mekânlarının iyi ( ) Kütüphanelerin yaşadığım yere yakın olması ( ulaşılması ) Okunacaklara daha çabuk ( ) Arkadaş ve çevrenin çok okuması etmesi ( ) Aile ortamının teşvik ( ) Çalışma ortamının okumaya teşvik etmesi olmaması ( ) Sağlık sorununun ( ) Diğer.Belirtiniz…………………………………. 14.5.Kitap hediye etme alışkanlığınız var mı? ( ) Evet ( ) Hayır 14.6.Hangi döneminizde okuma alışkanlığı elde ettiğinizi düşünüyorsunuz? (Bir tanesini işaretleyiniz.) ( ) İlköğretim ( ) Ortaöğretim ( ) Üniversite ( ) Meslek hayatı ( ) Diğer. Belirtiniz…………………….. 14.7.Okuma alışkanlığı elde etmenizde en çok kim etkili oldu? (Bir tanesini işaretleyiniz.) ( ) Anne-baba öğretmenlerim ( ) İlkokul öğretmenim ( ( ) Lise öğretmenlerim ( ) Arkadaşlarım ( ( ) Üniversite hocalarım ( ) Diğer belirtiniz:………………… 89 ) ) Abla-ağabey Ortaokuldaki Tamamen katılıyorum Kısmen katılıyorum Katılmıyorum Hiç katılmıyorum İyi bir kitap okuma yöntemi ile insanlar mesleğinde gelişebilir. “Boş zamanların kitap okumayla geçirilmesi” ifadesini yanlış buluyorum. Kitap okumak beni çok mutlu eder. Okuyup beğendiğim kitapları ailemle paylaşırım. Okuyup beğendiğim kitapları arkadaşlarımla paylaşırım. Okumak ciddi bir iştir. Yatmadan önce kitap okumaktan hoşlanırım. Okumak hayatımın önemli bir parçasıdır. TV izlemekten çok kitap okumaktan hoşlanırım. Kitap almaktan ve onları saklamaktan çok hoşlanırım. Kendimi yenilemek adına okuduğum makaleler çok hoşuma gider. Piyasada çok satan kitapları takip ederim. Kütüphanelerde ve kitapçılarda kitaplara bakmaktan hoşlanırım. Kitap okumayı sıkıcı buluyorum. Okumadan önce okuyacaklarım hakkında bilgi edinirim. Alanımla ilgili kitapları takip ederim. Yayınevlerinin kitap broşürlerini takip ederim. Etrafımdaki okurlar tarafından tavsiye edilen kitapları dikkate değer bulurum. Klasik romanları/öyküleri dikkate değer bulurum. Gündemde yer alan tarihî, siyasî, sosyal konularla ilgili yeni çıkan yayınları okumayı tercih ederim. Beğendiğim ve tavsiye edeceğim bir kitabın öncelikle konusu ilgi çekici olmalıdır. Okuduğum kitaplar üzerine çıkan eleştirileri takip ederim. Yeni çıkan kitapları takip ederim. Yeni çıkan kitapları, kitap tanıtım dergilerinden takip ederim. Kentleşmenin, okumayı bir ihtiyaç hâline getirdiğini düşünürüm. Kitap alırken özellikle yazara dikkat ederim. Bir kitabı satın almamda yazarın dünya görüşüme yakınlığı belirleyici ögelerdendir. Roman ve öykülerde geçen olaylar çoğunlukla kurmacadır. Bunlarda “gerçeklik” aramam. Tiyatro eserlerini okumayı severim. Katılıyorum 14.8.Okuma alışkanlığı ile ilgili aşağıdaki ifadelere katılım derecenizi belirtiniz. (Her ifadede bir tane cevap işaretleyiniz.) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 15.Sizce iyi bir okur hangi özelliklere sahip olmalıdır? Düşüncelerinizi yazınız.……… Anket Bitmiştir Katkılarınız İçin Teşekkür Ederiz. 90 EK–2 ANKET UYGULAMA YÖNERGESİ 1. Anketin uygulanacağı ilköğretim ve ortaöğretim okulları seçilirken sosyoekonomik düzeyler göz önüne alınacaktır. 2. Anketler, ilköğretim okullarındaki sınıf öğretmenlerine her okul için 10’arlı gruplar hâlinde değişik okullarda uygulanacaktır. 3. Anketler, ilköğretim ikinci kademe branş öğretmenlerine her okul için 15’erli gruplar hâlinde değişik okullarda uygulanacaktır. 4. Anketler, genel lise öğretmenlerine her okul için 15’erli gruplar hâlinde değişik okullarda uygulanacaktır. 5. Anketler, meslek lisesi öğretmenlerine her okul için 15’erli gruplar hâlinde değişik okullarda uygulanacaktır. 6. Genel lise ve meslek lise türlerinin seçiminde dengeli dağıtım yapılacaktır. Örneğin genel liselerde, düz lise, fen lisesi, Anadolu lisesi dengeli olacaktır. Meslek liselerinde de aynı yöntem izlenecektir. Eğer uygulama ilinde fen lisesi yoksa uygulama Anadolu lisesinde yapılacaktır. 7. Genel liselerde, Anadolu ve fen liselerinde, meslek liselerinde ve ilköğretim ikinci kademe okullarında uygulanacak anketler branş öğretmenlerine dengeli şekilde dağıtılacaktır. 8. Her il, aşağıdaki tabloda gösterilen sayıdaki anketi illerinde bulunan ilgili okullarda uygulanmasını sağlayarak verilen süre içinde doldurulup gönderilmesi için gerekli önlemleri alacaktır. 9. Anketler EARGED tarafından gönderilen mühürlü nüshadan tabloda belirtilen sayıda İl Millî Eğitim Müdürlüğünce çoğaltılıp kendilerince belirlenen uygulama okullarına gönderilecektir. 10. Anket sorularına verilecek cevapların doğruluğu araştırmanın geçerlilik ve güvenirliğini belirleyeceği için anket sorularının okunup cevaplanmasında gerekli titizliğin gösterilerek süresi içerisinde uygulanması ve 18.11.2007 tarihine kadar Bakanlığımıza gönderilmesi gerekmektedir. İlgi ve katkılarınız için teşekkür ederiz. MEB EARGED BAŞKANLIĞI [email protected] İrtibat Tel: (312) 230 36 44 / 230 47 22 / 4155 91 EK–3: Öğretmenlerin en son okuduklarını belirttikleri kitapların listesi Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Şu Çılgın Türkler, Turgut Özakman Secret (Sır)Rhonda Byme Küçük Şeyler, Üstün Dökmen Efendi, Soner Yalçın Da Vinci Şifresi, Dan Brown Latife Hanım, İpek Çalışlar Ferrarisini Satan Bilge, Robin S. Sharma Mutluluk, Zülfü Livaneli Metal Fırtına, Orkun Uçar Musa’nın Çocukları Ergün Poyraz Veda, Ayşe Kulin Suç ve Ceza, Dostoyevski Melekler Ve Şeytanlar, Dan Brown Baba ve Pi, Elif Şafak Piraye, Canan Tan Abdulhamid’in Kurtlarla Dansı, M. Armağan Alamut (Fedailerin Kalesi), Vladimir Bartol Yaprak Dökümü, Reşat Nuri Güntekin Bay Pipo, Doğan Yurdakul/Soner Yalçın Gelibolu, Buket Uzuner Kar, Orhan Pamuk Vadideki Zambak, Balzac By By Türkçe, Oktay Sinanoğlu Çanakkale Mahşeri, Mehmed Niyazi Olasılıksız, Adam Fawer Sefiller, Victor Hugo Şu Hortumlu Dünyada Fil Yalnız Bir Hayvandır, Ahmet Şerif İzgören Kovulduk Ey Halkım Emin Çölaşan Köprü Ayşe Kulin Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk Dijital Kale, Dan Brown Ladesçi, Üstün Dökmen Ruhsal Zeka, Muhammed Bozdağ Gün Olur Asra Bedel, Cengiz Aytmatov Hızlı Okuma Kavgam, Hitler Osmanlıyı Yeniden Keşfetmek 1-2 İ. Ortaylı Öğretmenim Lütfen Bu Kitabı Okur musun Hasan Yılmaz Ana, Gorki Derin Devlet, Cüneyt Arcayürek Her Şey Seninle Başlar, Mümin Sekman İki Şehrin Hikâyesi, Charles Dickens Nefes Nefese, Ayşe Kulin Adı Aylin, Ayşe Kulin Avucumdaki Kelebek, Şerif İzgören Benim Adım Kırmızı, Orhan Pamuk Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin Denemeler, Montaiqne Kurtlar İmparatorluğu, J. C.Grange Leyla’nın Evi, Zülfü Livaneli Safahat, Mehmet Akif Ersoy Savaşçı, Doğan Cüceloğlu f Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar f 227 105 7 7 52 40 30 30 29 27 23 22 20 19 18 16 16 15 Tarihimizle Yüzleşmek, Emre Kongar Türklerin Tarihi (Pasifikten Okyanusa) J.P.Roux Yüzüncü Ad, Amin Maalouf Beyaz Hüzün, İsmail Bilgin Bir Geyşanın Anıları, Arthur Golden Çocuk Psikolojisi Düşün Ve Başar, Muhammet Bozdağ En Uzun Gece, Ahmet Altan Esir Şehrin İnsanları, Kemal Tahir Gazap Üzümleri, John Steinbeck Goriot Baba, Balzac Her Şey Kendinle Başlar, Mümin Sekman İçimizdeki Çocuk Doğan Cüceloğlu İletişim Çatışmaları ve Empatı, Üstün Dökmen İstemenin Esrarı, Muhammed Bozdağ İşgal ve Direniş, Hulki Cevizoğlu 7 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 15 Kan Uykusu, Belgesel 6 15 14 14 13 13 12 12 12 12 12 Karamozov Kardeşler, Dostoyevski Koku, Patrick Süskind Kumral Ada Mavi Tuna İnci Aral Kur’an-ı Kerim Mesnevi, Mevlana Nereye, Can Dündar Safiye Sultan 1-2-3 Ann Chambelin Safran Sarı, İnci Aral Sarıkamış (Beyaz Hüzün), İsmail Bilgin Sen Ölünce Kim Ağlar, Robin Sharma 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 11 11 11 10 10 10 9 9 9 9 Sınıf Yönetimi ve Disiplini, Cevat Celep Tarihimizle Yüzleşmek, Emre Kongar Babil’de Ölüm İstanbul’da Aşk, İskender Pala Beyaz Müslümanlar Efendi 2, Soner Yalçın Budala, Dostoyevski Efendi-2, Soner Yalçın Eğitimde Paradigma Değişimi, Fatih Töremen, İnce Memed, Yaşar Kemal Komplo Teorileri, Erol Mütercemler Martı, Richard Bach 6 6 5 5 5 5 5 5 5 5 9 Mesneviden Seçmeler, Recep Erdoğan 5 8 8 8 8 8 7 7 7 7 7 7 7 7 7 Miş Gibi Yaşamlar,Doğan Cüceloğlu Öğretmenin Not Defteri, Vehbi Vakkasoğlu Puslu Kıtalar Atlası, İhsan Oktay Anar Savaş ve Barış, Tolstoy Semerkant Amin Maoluf Sevdalım Hayat, Zülfü Livaneli Siyah Kan, Jean Christophe Grange Ufak Şeyleri Dert Edinmeyin, Üstün Dökmen Yaban, Yakup Kadri Akıl Oyunları, Erol Mütercimler Anna Karenina, Tolstoy Araba Sevdası, Recaizade Mahmut Ekrem Atatürk Babalar ve Oğullar, Ivan Turgenyev Beyaz Diş, Jak London 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 92 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Beyaz Gemi, Cengiz Aytmatov Beyoğlu Rapsodi, Ahmet Ümit Binbir Gece Masalları, Anonim Bir Çift Yürek, Morla Morgan Bir Gün, Ayşe Kulin Biz Kimden Kaçıyorduk Anne, P. Mağden Bu Vatan Böle Kurtuldu, Erol Mütercimler Çanlar Kimin İçin Çalıyor, Ernest Hemingway Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Peyami Safa Eylül, Mehmet Rauf Füreya, Ayşe Kulin Gece Sesleri, Ayşe Kulin Hani Her Şey Oyundu, Proje Başkanı A.Akal Hekim, Noah Gordan İhanet Noktası, Don Brown İhaneti Gördüm, Em. Albay E.Sarızeybek İlerisi İçin, Oktay Sinanoğlu İnsanlığın Son Adası, Mustafa Armağan İtiraflarım, Tolstoy Kadın Psikolojisi Kavim, Ahmet Ümit Madam Bovariy, Flaubert Musa’nın Gülü, Ergün Poyraz Nietce Ağladığında, Irvin D. Yalom Ölü Canlar, Gogol Sivil Örümceğin Ağında, Mustafa Yıldırım Sofinin Dünyası, Jostein Gaarder, Taş Meclisi, Grance Yüreğim Seni Çok Sevdi, Canan Tan Yüzyılın Aşkları, Can Dündar, Ah Yemen Vah Yemen, Mehmed Niyazi Aldatmak, Ahmet Altan Angela’nın Külleri Frank McCourt, Armagedon, Aydoğan Vatandaş Aşk Gbi Aydınlık, Ölüm Gibi Karanlık, Mehmed Uzun Başın Öne Eğilmesin, Sabahattin Ali Bir Dinozorun Anıları, Mina Urgan Biz Osmanlıyız, Yavuz Bahardıoğlu Brooklyn Çılgınlıkları, Paul Auster Cevdet Bey ve Oğulları Orhan Pamuk Çekim Yasası, D. D. Watkins, Jack Canfield Çocuk Ruh Sağlığı, Atalay Yörükoğlu Demokrasimizle Yüzleşmek, Emre Kongar Devlet Ana, Kemal Tahir Diriliş Tolstoy Dişi Kurdun Rüyaları, Cengiz Aytmatov Ey Halkım Kovulduk Unutma Bizi, Emin Çölaşan Fareler ve İnsanlar John Steinbeck Gazi ve Fikriye, Hıfzı Topuz Gülünün Solduğu Akşam, Erdal Öz Harriy Potter, J. K. Rowling Her Şey Seninle Başlar, Mümin Sekman Hürrem Sultan, Adem N. Çağıl İçimizdeki Biz, Doğan Cüceloğlu İki Dirhem Bir Çekirdek, İskender Pala İslam Tarihi, M.Asım Köksal f 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Kara Kitap, Orhan Pamuk, Kırmızı ve Siyah, Stendal Kızıl Nehirler, Grange Kiraze , Solmaz Kamuran Kitab-ı Aşk, İskender Pala Kumarbaz, Dostoyevski Küçük Ağaçın Eğitimi, Forrest Carter Leyleklerin Uçuşu, Grance Mai Ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil Mor, İnci Aral Negatif Limanlardan Pozitif Sulara, O. Saygın Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek, llber Ortaylı Ömrümden Uzun İdeallerim Var, Suna Kıraç f 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 Pardayanlar, Michel Zevaco, Patasana, Ahmet Ümit Peygamber Efendimizin Hayatı Selma ve Gölgesi, Peyami Safa Sevdalinka, Ayşe Kulin Sevgi Mönüsü, Belma Tuğrul Sınırsız Güç, Anthony Robbins, Simyacı, Paulo Coelho, Sineklerin Tanrısı, William Golding, Sinekli Bakkal, Halide Edip Adıvar Son İmparatorluk Osmanlı, İlber Ortaylı Suskunlar, İhsan Oktay Anar Şahbaba, Murat Bardakçı Tarihin Sınırlarına Yolculuk, İlber Ortaylı Tavuk Suyuna Çorba, Jack Canfield, Tibet’in Gençlik Pınarı, Peter Kelder, Tutunamayanlar, Oğuz Atay Unutulanlar Dışında Bir Şey Yok, O. Pamukoğlu Üç Kıtada Osmanlılar, İlber Ortaylı Yaşam Enerjim, Ahmet Marankı Acımak, R.Nuri Güntekin Açlık, Knut Hamsun 3 3 2 2 3 3 3 3 3 3 Aklındakini Okuyabilirim, David J. Lieberman Alamuta Dönüş Anne Babacığım Lütfen Bu Kitabı Okur Musun? Araf, Elif Şafak Ay Aslında Camdandır, Hamdi Özyurt Başarıya Götüren Yol, A.Erkan Kavaklı 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 Başucumda Müzik, Kürşat Başar Bereketli Topraklar Üzerinde, Orhan Kemal Beş Şehir, A.Hamdi Tanpınar Beşinci Dağ, Paulo Coelho Beyaz Türkler 1-11, Soner Yalçın Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Grigoriy Petrov 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 Binboğalar Efsanesi, Yaşar Kemal Bir Ada Hikâyesi, Yaşar Kemal Bir İngiliz Casusunun İtirafları Bir Küçük Osmancık Vardı, Hasan Nail Canat Bir Psikologun İtirafları, Nur Yaycıoğlu Bize Göre, Ahmet Haşim Bu Topraklarda Güller Kırmızı Açar Paşam, 2 2 2 2 2 2 2 93 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Bu Ülke, Cemil Meriç Büyük İskender, Valerio Massimo Manfredi; Büyük Umutlar Charles Dickens Cemo Kemal Bilbaşar Cengiz Han’a Rüsen Bulut Cezmi Namık Kemal Çamlıcanın Üç Gülü Hıfzı Topuz Çanakkale Geçilmez/Bir Destanın Öyküsü, Recep Şükrü Apuhan Çankaya, Falih Rıfkı Atay Çığlık; S. Halit Hakınç Çocuk Bakımı ve Eğitimi, Jean Illsey Clarke Çocuk Edebiyatı, Ferhan Oğuzkan Çocuk Gelişimi, Atalay Yörükoğlu Çocuklar Neden Başarısız Olurlar Çocukluğum, Gorki Çoklu Zekâ Kavramları Değişim, Kafka Delikanlı, Dostoyevski Devlet, Eflatun Diriliş Tolstoy, Doğruyu Söylemek, Michel Foucault Doğunun Limanları Amin Maalof Dorian Gray’ın Portresi, Oscar Wilde Dost Kazanma İnsanları Etkileme Sanatı Dale Cornege Duygusal Zeka, Muhammed Bozdağ Düşünce Gücüyle Tedavi, Loise Hay Efendimiz Galileo Ve Newton’un Evreni, William Bixby Gazi Paşa, Attila İlhan Gelecek 50 Yıl, John Brockman; Gençlerle Baş Başa Ali Fuat Başgil Gençliğim Eyvah, Tarık Buğra Germinal, Emile Zola Gülün Adı, Umberto Eco Hayata Yön Veren Öyküler, Akın Alıcı Huzur Sokağı, Ş.Yüksel Şenler Huzur, Ahmet Hamdi Tanpınar İçindeki Devi Uyandır Anthony Robbins İki Yeşil Su Samuru, Buket Uzuner f 2 2 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Keşanlı Ali Destanı Sebahattin Ali Kırık Testi, Kate Ross f 2 2 2 2 2 2 2 2 Kırmızı Bisiklet, Can Dündar Kızıla Boyalı Saçlar, Kostas Mourselas Kolera Günlerinde Aşk, Gabriel Garcia Marquez Kürk Mantolu Madonna, Sabahattin Ali Meşhurların Son Anları Burhan Bozgeyik Meyhane, Emile Zola 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Mukaddime, İbn Haldun Mülksüzler, Ursula Le Gven Nana, Emile Zola Nitelikli İnsan, Münir Arıkan Nlp Aslında Beyin Sizsiniz Nun Masalları, Nazan Bekiroğlu Orhan Veli Bütün Şiirler Osmanlı Tarihi II. Cilt Öğretmen El Kitabı Ölmez Otu Yaşar Kemal Ölüm ve Sonrası, Mehmed Paksu Ömer’in Çocukluğu, Muallim Naci Önden Giden Atlılar, Osman Sarı Bay Pipo, Doğan Yurdakul, Soner Yalçın Ramses, Christian Jacq Rüzgâr Gibi Geçti, Margaret Mitchell 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Sadist, Stephen King; Sevgi Zekâsı, Muhammed Bozdağ Siyaset Sayımının Peşrevcileri Sol Ayağım, Canan Tan 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Son Yeniçeri, Reha Çamuroğlu Stratejik Derinlik Ahmet Davutoğlu Şehrin Aynaları Elif Şafak Şeytan Yemini, Jean-Christophe Grange Binbaşı Erseven’in İtirafları, Soner Yalçın Talanya, Burak Yıldız Tanrılar Okulu, Stefano E. D'Anna Tiryaki Sözleri, Cenap Şahabettin Toprak Ana, Cengiz Aytmatov Türkiye’nin Etnik Yapısı, Ali Tayyar Önder Ufukların Sultanı Fatih Sultan Mehmet, Mustafa Armağan Ümit Burcu, M. Fethullah Gülen Ya Sev Ya Sevr, M. Hulki Cevizoğlu Yabancı Albert Camus Yaşamın Kalitelendirilmesi, Ramazan Abacı Yavuz Sultan Selim Yılmaz Öztuna Yemen Ah Yemen, Mehmet Niyazi Yorgun Mayıs Kısrakları, Yılmaz Karakoyunlu Yusuf İle Züleyha (Nazan Bekiroğlu)2007 Ekim Yüzyıllık Yalnızlık, Gabriel Garcia Marquez 2 2 2 4 2 2 2 2 2 2 2 İlham Veren Başarı Öyküleri, Ziya Baran İlluminati, Texe Marrs İnsan Ne İle Yaşar, Tolstoy İnsancıklar, Dostoyevski İstanbul’da Aşk Babilde Ölüm, İ.Pala İstanbullu Olmak, Buket Uzuner İstanbullular, Buket Uzuner 2 2 2 2 2 2 2 İtalyanca Aşk Başkadır, Maeve Binchy İyi Düşün Doğru Karar Ver, Doğan Cüceloğlu Kafesin İçindeki Hayat Karartma Geceleri, Rıfat Ilgaz Karıncalar Su İçerdi 2 2 2 2 Zahir, Paulo Coelho Kelile İle Dinme, Beydaba Kendini Arayan Adam, H. Ertuğurul 94 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar %100 Düşünce Gücü 100 Temel Eser Özetleri, Zambak Yayınları 100 Temel Eserden Birkaçını 100 Yazar Kitap 11 Yazıt 16.50 Treni 19 Asır Türk Edebiyatı 1984 2.Dünya Savaşı 2.Meşrutiyet Dönemi Tarih Öğretimi 20. Yüzyıl Siyasal Tarihi 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Fahir Armaoğlu 21 Yüzyılda Türkiye, Emre Kongar 27 Mayıs İhtilali, 3.Dünya Savaşı 36 Baharı 38 Kuşağı 4x4’lük İletişim 940 Vadis? Henryk Sıenkıe, Wicz Hatıralarım A.Melik Fırat A’dan Z’ye Okul Yönetimi Acaristan ve Acarlar, Yunus Zeyrek Acı Çeken Bilim Adamları Ada Adayış Risalesi Adnan Menderes Afrikalı Leo Ağ Sistemleri Ağaç Yaşken Doğrulur, Salim Koçak Ağrı Dağı Efsanesi Ah Mine’l Aşk, Prof. Dr. İskender Pala Kar Kokusu, Ahmet Ümit Patasana, Ahmet Ümit Aile Bilgeliği Aile Birliği, Robin Sharma Aile İçi İletişim Akıllı Bebekler Akademisi, Semih Sunmak Akıntısı Olmayan Sular, İnci Aral Aktif Öğrenme Al Dallar Yaprağa Durunca Aldatmanın Dayanılmaz Hafifliği Alev Alatlı, Viva La Murte Alıklar Birliği Aliye İzzet Begoviç Aliye Mektuplar Mehmet Kaplan Allah Allah’a İman Allah’ı Sevmek Alparslan Ve Malazgirt Destanı Altın Defter Amak-I Hayal American Language Amerikan Rüyası, Gökhan Barlas f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 95 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Anadolu Notları Angels And Demons Anı Animal Farm Ankara Ve Lozan Arasında, Max Sehweizer Ankara’da Gölge Oyunları Anne Baba Olmak, Haluk Yavuzer Anne ve Çocuk Bakımı Anne ve Çocuk Anne-Baba Okulu Araba Sevdası Araştırma Tekniklerine Giriş Araya Parça Giren Yıllar Armut Dibine Düşer, Şeker Cinsine Çeker Asılacak Adam Asılacak Kadın Asi, Orkun Uçar Asker İle Cemre ASP Net-2 Assament İn The Mathematics Clasroom Aşk Düşünce Yollara Aşk Köpektir Aşk Özür İstemez Aşk-ı Memnu Ata’nın Hüzünlü Aşığı Atalay Yörükoğlunun Kitapları Atatürk Lord Kinros, Atatürk Nasıl Öldürüldü? Atatürk ve Atatürkçülük Atatürk ve Fikriye Atatürk ve Kıyafet Atatürk ve Laiklik Atatürk ve Uşağı Atatürk’ten Anılar Atatürk’ün Kehanetleri Atatürk’ün Liderlik Sırları Atatürk’ün Manevi Dünyası Atatürkçüler Neleri Bilmeliler? Atatürkün’ün İzinde Bir Arpa Boyu Ateşli Çakmak Ateşten Gömlek Atlas Dergisi Atlas Vaz Geçti, Ayn Rad Atlı Karıncada Bir Tur Daha Attila İlhan Böyle Bir Sevmek Aura’nın İncileri Avrasyalı Olmak, Banu Açar Avrrupa ve Biz Avrupa Sendikacılığı Emperyalizm mi? Aykırı Serüven Aynadaki Görüntü Aynadaki Yalan Necip Fazıl Kısakürek Aynalar Koridorunda Aşk, Mustafa Ulusoy Aysel Ayurveda, M. Ender Saraç f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Az Seçilen Yol Azeri Edebiyatından Seçme Öyküler Aziz Nesin Bütün Şiirler Baba Ve Piç Elif Şafak Babam Öldüğünde Hiç Ağlamadım Babamın Bavulu Babasız Evler Babil Kulesi Babilin Üstüne Gece Çöküyor Badminton Sporunun Tarihi Baharlar Açarken f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Balayı Kızı Barbarları Beklerken Başarı Öyküleri Başarı Rehberi Başarı Üniversitesi Başarının Sırrı Kasım Başarıya Götüren Aile Başarıyı Keşfedin Başın Öne Eğilmez Sabahattin Ali Başucu Nasihatları, Mehmet Çelikel Bataklıkta Geceyarısı Batıda İlmi Skandallar Batılılaşma Yolunda, İlber Ortaylı Batılılaşma Yolunda Çileli Bir Yol Birol Emir Baykuşlar Vadisi Bayrak Törenleri Beden Dili Behçit Cantürk’ün Anıları Belgelerle Ve Resimlerle Atatürk Ben İhtilalciyim Kasım Ben Mustafa Kemal, Bencil Beni Duyuyor Musun? Beni Sevmen İçin Kendimden Vaz Mı Geçeyim? Benim Gazetecilğim, Emin Çöl Aşan, Benim Güzel Bonsam, Kasım Benim Hüzünlü Orospularım, Beslenme Beş Sevgi Dili Beyaz Bulut Gelibolu Beyaz Enerji Operasyonu Beyaz Zakkum, Beyin Gücünü Kullanma Sanatı Erkan Kavaklı, 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Beyin Siz Siniz Beynimizi Kimler, Nasıl Yönetiyor, Tamer Kumkale, Beynine Birkez Hava Dağleye Görsün Bıçak Sırtındaki Cumhuriyet Bidat Hastalıkları Bilginin Aklileştirilmesi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 96 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Bilgisayar Haberleşmesi ve Ağ Teknolojisi Bilgisayar Teknolojileri Bilim Ve Din Bernat Russel Bilişim Teknolojisinde Donanım Bin Küçük Osmanlı Bir Ahlak Kuramı Agnes Heller Bir Aile Olmak, Necla Tuzcuoğlu Bir Deliyle Evlendim Bir Dirhem Çekirdek İskender Pala Bir Düğün Gecesi Bir Ekonomik Tetikçi’nin İtirafları, John Perkins Bir Genç Kızın Gizli Defteri Bir Gün Beni Anlarsın, Ümit Yaşar Oğuzcan Bir Hayal Uğruna Çanakkali, Bir Hilal Uğruna Çanakkale Bir Hürrem Masalı Bir İdam Mahkûmunun Son Günü Bir İnsan Olarak Hz. Muhammed Bir İnsan Olarak Okul Müdürü Bir Katedralin Anıları Bir Maniniz Yoksa Annemler Size Gelecek Bir Matematikçinin Savunması Bir Ses Böler Gerçeği Bir Şafak Yürüyüşü Bir Tereddütün Romanı Peyami Safa Bir Türk Ailesinin Öyküsü Bir Varmış Bir Yokmuş Bireysel Psikoloji Bit Palas Biyografi (Halide Edip Adıvar) Biz Burda Devrim Yaptık Sinyorita Bizim Atatürk Boğaziçi Şıngır Mıngır Boyalı Kuş Boylam, Tübitak f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Bozkurt Böyle Buyurdu Zedüşt Bu Çocuk Beni Anlamıyor, Hakan Metan Bu İşte Bir Yanlışlık Var Bu Ülke Cemil Meriç, Bülbülü Öldürmek Bütün Dünya Dergisi Büyük Bilimsel Deneyler Tubitak Yayınları Büyük Dünyada Küçük Adımlar, Prof. Dr. Orhan Kural Büyük Düşünmenin Büyüsü Büyük İnsanların Hayatı 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Büyük Ortadoğu Projesi Büyükelçi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Bzans Altınları Bzans Yıkılıyor Camus/Veba Can Dündar Kırmızı Bisiklet Cemile Cennet Cehennem Cennet Mekan Sultan II.Abdülhamit Han Necip Fazıl Cennetin Doğuşu Cep Stephan King Cerrah Cevdet Ey Ve Oğulları Orhan Pamuk Cezmi Ersöz Ben Savaşta Ne Yaptım Christine Cinayet Fakültesi Pınar Kür Cinler Tolstoy Cleopatra Corel Drow Eylül Ruhsal Gelişim Cuma Mektupları İsmet Özel Cüneyd Suvaiden Seçme Öyküler Çağdaş Arap Hikâyelerinden Seçmeler Çağdaş Küresel Medeniyet S. Teoman Duralı Çanakkale Cephesinden Mektuplar Çanakkale Destanı Çanakkale Gezi Rehberi Çanakkale Savaşları Çanakkale Şehitleri Çanakkale’de Şahlananlar Çankaya’nın Duvaksız Gelini H.İbrahim Özcan Çarklar Arasında Çatı Necati Sepetçioğlu Çay Saati Çenebazlık f 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Çocuklarda Davranış Bozuklukları Çocuklarda Oyunla Tedavi Çocuklarda Zihinsel Gelişim Çocukları Anlamak Çocukta Zihinsel Gelişim Çok Güldük Ağlamak Lazım Çöküş Hitler f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Çöl Kaplanı Çöle İnen Nur Çukurova Ağıtları Çuval Dağ Çiçekleri Dağınık Satırlar Metin Demirtaş Daha İyi Bir Dünya Arayışı Dandini Vatandaş Dar Ağacında Üç Fidan Dar Kapıdan Geçmek Dar Üçgende Üç İsyan Faik Bulut Darwin Ve Beagle Serüveni Davinciyi Bırakın Kendi Şifrenize Bakın Z.Baran Ded Korkut 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Defterimde Kuş Sesleri Değirmenimden Mektuplar Alfonse Daudet Değişim Stratejileri Değişim Yılları Demirciler Çarşısı Cinayeti Derin İmparatorluk Detoksu Keşfetmek 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Çıktığınız Hevesle İniniz Çılgın Babam Çınaraltı Kitap Sohbetleri Çile Çocuğum Ve Ben Çocuğumu Nasıl Anlarım? Çocuğun Başarısı Nasıl Sağlanır? Tuncer Altınköprü Çocuğun Sorunları Var Çocuğunuzla İşbirliği Yapabilme Çocuğunuzla Tartışmadan İletişim Kurun Çocuk Bakımı Ve Beslenmesi Çocuk Eğitimi Çocuk Eğitiminde Babanın Rolü Çocuk Eğitiminin Anahtarı:Özgüven Çocuk Gelişiminde Anne Babaların Yaptığı On Hata Çocuk Kalbi Çocuk Ve Okul Dudaktan Kalbe 1 1 1 1 1 1 1 Devlet-Ocak-Dergah Kemal Can Tanıl Bora Dış Politika Diclenin Yakarışı Dil ve Anlatım Türk Edebiyatı Birey Yayınları Konu Anlatımlı Dil Ve Zihin Dinle Küçük Adam Direnen Türkler Direniş Ve İşgal Diriliş Çağrısı Disiplin Divan 1 1 1 1 1 1 1 1 Doğal Seleksiyon Bill Dare Doktor Çehovdan Öyküler Çehov Don Brown İhanet Noktası Yaz Tatili Don Kişot Donanım Mimarisi Donkişot İstanbul’da Rıfat Ilgaz Dön Gel Ey Osmanlı Mustafa Armağan Dört Yapraklı Yonca Bircan Usallı Silan 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Dua Bilinci Dualar Kalıcıdır Tuna Kiremitçi Dublörün Dilemması 1 1 1 97 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Duygusal Şantaj Dünya Düzdür Dünya Tarihi Dünyanın Çocukları İsyanda f 1 1 1 1 f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Ermiş Halil Cibran Eroinle Dans Erzurum Kongresi Eski Dünya Limanlarında Yolculuk İlber Ortaylı Eski Dünya Seyehatnamesi Eski Hastalık Reşat Nuri Eski Şiirin Rüzgarıyla Yahya Kemal Beyatlı Eski Yunan Mitolojisinin En Güzel Efsaneleri Eski Zamanlardan Eskici Dükkânı Eskici Ve Oğulları Estetiğin İdeolojisi Terryy Eagleton Eşik Altı Büyücüleri Etkici Yönetici Etkili Öğrenme Yöntem Ve Teknikleri Ovak Dünyanın Sibernetik Oluşumu Dünyayı Değiştiren 5 Denklem Dünyayı Değiştiren Kitaplar Düşünce Çatışmalar Ve Empati Düşünceler Düzceli Mehmet Halit Ertuğrul Edebiyat Dersleri Nihat Genç Edebiyat Kuramları Edebiyat Nedir Edep Ya Hu Edward De Bono Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Edward Said Oryantalizm Efsane Soluklar Efsane Ve Gerçekler Eğil Dağlar Yahya Kemal Beyatlı Eğitim Materyalleri Hazırlama Eğitim Sosyolojisi Eğitim Şart Eğitim Üzerine Bernard Russel Eğitim Üzerine Görüşler Eğitim Yönetimi A.Topçu Eğitim Yöntemleri Eğitimde Ölçme Ve Değerlendirme Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Ekmeğimi Kazanırken Ekonomi Politikası El Grecoya Mektuplar Kazançakis El-Büklü Vel-Mercan Elde Var İnsan Eldest El-İhtiyar Elmas Tarlaları Elveda Emek Emile Zola En Uzun Şubat English Gramer İn Use English Language Curriculum For Primary Education Erdemliler Sam Bourene Ergen Gençler Pozitif Dsiplin Erkekler Neden Çileli Kadınlardan Hoşlanır? Ermeni Belgeleri Ermeni Meselesi Ermeni Olayları Ermeni Tehciri Ermeni Tehciri Ve Tarihi Gerçekler Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu Ermeni Zulmüyle İlgili 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Etkili Öğretim Eğitim Evlerden Biri Orhan Kemal Evlilik Psikolojisi Evliya Çelebinin Seyahatnamesi Evrim Teorisi Ey Vatan Ey Vatan Ezilenlerin Pedagojisi Fahrenheit 451 Fare Kapanı Farkındalık Dengeli Yaşamın Anahtarı Fatih Harbiye Mayıs Fatma Torun Reid Hadiyelen Erkekler Faucolt Sarkacı Faul UEFA’nın İç Yüzü Faust Felsefe Manzaraları Ömer Naci Soykan Felsefe Sözlüğü Denemeler Felsefe Taşı Felsefe Terapisi Felsefenin Gelişimi Felsefenin Öyküsü Felsefenin Tesellisi Felsefi Takdimimdir Fen Bilimleri Tarih Lütfi Göker Filler Zamanı 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Forsa Futbolun Anotomisi Garibin Horozu 1 1 1 1 1 1 1 1 Garip Gazap Üzümleri Gazi Ve Latife Gazoz Ağacı Gecenin Sonuna Yolculuk Dr. Louis-Ferdinal Destouches 1 1 1 1 1 1 98 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Geçen Zamanlar Mayıs Gelibolu’dan Kafkaslara Gelibolulu Esat Mütercimler Gelişim Öğrenme Kitabı Genç Matematikçiye Mektuplar Genç Werter’in Izdırapları Gençler İçin Dünya Tarihi Gençlere Öğütler Rauf Denktaş Gençlik Genel Kimya I Üniversite Kitabı Geniş Zamanlar Gerçeğe Doğru Gerçek Hayaller Dükkanı Geri Gel Ey Osmanlı Gezi Rehberi Gılgamış Gidenlerin Ardından Git Kendini Çok Sevdirmeden Gökçe Fiden A Kadir Konuk Gölge Avcıları Kulubü Gölgedekiler Can Dündar Gönül Çelen Salinger Gördüğüme Sevindim Görevde Yükselme Kitabı Gösteri Peygamberi Great Expectations Charles Dickens Gurur Gül Yetiştiremem Gülistan Güller Ve Dikenler Mesneviden Hikayeler Güllerin Savaşı Gülü Koklayamadım Gülümün Solduğu Akşam Gün Doğmadan Günahların Dünyadaki Karşılığı Günaydın Gece İkbal Gürpınar Günbatımı Güncel Sorunlara Çözümler Güneşe Dön Yüzünü Güneşi Tutabiliriz Güneşin Zaferi Güneşler Güneşi Güneydoğuda Unutulanların Dışında Bir Şey Kalmadı Güvercin Gerdanlığı İbn Tufeyl Haccı Anlamak Hacı Kemal Ata Hadis Okumaları Hadislerin Işığında Günlük Hayatımız Hakkari’de Dört Mevsim Ferit Edgü Han Duvarları Yakın Geçmişte f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Hangi Batı Atilla İlhan Hanriy Harabelerin Çiçeği Harp Ve Sulh Harzemşahlar Devleti Tarihi Hatıra Defteri Anna Frank Hatıralar Ahmet Er Hatırat Hatırla Alev Alatlı Hay Bin Yeksan Hayal Ederek Dondu Hayallerini Yak/Evi Isıt Cezmi Ersöz Hayat Bir Emrin Var Mı? Cezmi Ersöz Hayat Güzeldir Her Şey Seninle Başlar Hayat Sizi Üzmesin Hayatın Anlamı Hayatın İçinde Kişisel Gelişim Hayatın İçinden Nisan Hayatır Manası Yunus Sezen Hayır Diyebilmeli İnsan Alev Alatlı Hazar Denizinde Kurtlarla Dans Hedef Türkiye Her Aşk Bitmek İçin Başlar Her Zaman Ve Daima Hiçbir Şey Senden Eski Değil Hiçbir Yer Hiristiyanlaştırılan Türkler Hititler Devrinde Anadolu Hoca Hocalık Sanatı. Hutbeyi Şamiye Hz Muhammed Tolstoy Hz. Hatice Hz. Muhammed Tolstoy Hz. Muhammed’in Hayatı Hz. Peygamberin Hayatı Hz.Muhammed’in Hayatı Irak’ı Anlamak Istılahı Fıkhıye Kamusu İbni Sinanın Talebesi H İbrahim Efendi Konağı İçeriden Kıyıdan Konuşmalar Ece Temel Kıran İçimdeki Çocuk f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 İçimin Sesi Mermi Uygur Felsefeci İçimizi Isıtanlar Eylül İdeal Bir Öğretmen İslamda Vakit Dsiplini İhanet Noktası İhanet Noktası Don Brown İhanete Uğradım 1 1 1 1 2 1 99 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar İhtilalin Mantığı 27 Mayıs İki Aşk Arasında Atatürk f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar İzmler John Locke’nin Tanrı Anlayışı İsmail Çetin Sonu Judasofya Jules Verne2006 Kabalanın İntikamı Kader Kuyusu Kadınlar Koğuşu Kemal Tahir Kadınlar Venüsten Erkekler Marstan Kadınların 21 Hikâyesi Kahkaha Benden Yana Kiergaradin Kalbimi Vatanıma Gömün Dee Brown Kaliteli Eğitim Kaliteli Eğitimde Öğretmen Kalp Sevmekten Yorulmaz Vehbi Vakkasoğlu Kamelyalı Kadın Kamikaze Operasyonu Kanlı Gömlek Kanuni Sultan Süleyman Yılmaz Öztuna Kanunların Ruhu Üzerine Kapıyı Anahtarla Açmak Kaplumbağa Güncesi Russel Hoban Kaplumbağalar Fakir Bakurt Kapodakyanın Sırları Karabibik Karakter Aşınması Karaman İli Karanlık İlişkiler Karınca Menzile Varınca Karşı Devrim Kasaba Richard Kavak Yelleri Kaybettikleri İle Kazandılar Kazaklar Tolstoy İki Genç Kız İki Kişilik Aşk Olmaz Tuna Serim İki Kişilik Yalnızlık İki Kişlik Yalnızlık Sinan Akyüz İki Şehrin Hikâyesi İki Yalnızlık Arasında İkindi Yağmurları Mart İktidar Bernart Russel İlahi Armağan Abdülkadir Geylanı İleri Seviye C* İletişimsizlik Becerisi İlk Üç Dakika Steven Weinberg İmam Hatiplerin Tarihi İmamın Manken Kızı İman Ve Küfür Müvazeneleri İnce Bir Adam İnci Küpeli Kız İngiliz Edebiyatı Tarihi İngilizce Dil Öğretimi İngilizce Kitabı İnsan Çatlatan Hayvan Öyküleri İnsan Çevre Toplum Ruşen Keleş İnsan İlişkileri Ve İletişimdeki Ögeler İnsan İlişkileri İnsan Kaynakları İnsan Ruhunun Haritası İnsan Ve İnsanlar İnsancıklar İnsanlar Ve Fareler İnsanlığın Yedi Alışkanlığı Ocak İrfanı Arayan Sözler Tekerlemeler Prof Ali Duymaz İsimle Ateş Arasında İskelet Sahili Clive Cussler İslam’da Sosyal Adalet Kavramı İslam-Bilim Ali Şeriati İslamda Kadın Hakları İsrail Ve Kürtler İstanbul Bir Masaldı Temmuz İstanbul Ve Hatıralar İstanbul’da Bir Yahudi Ailesi İstanbul’un Doğusunda Bitmeyen Kavga Peter Hopkırk İstanbul’un Esrarı İstanbulda Eski Bir Konak İstiklal Ve İşgal İsyan Günlerinde Aşk İş Yerindeki Şiddetle Mobbing Nasıl Baş Edilmeli? Serap Yılmaz İttihat Ve Terakki Kazım Karabekir İyilik Yap İyilik Bul 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Keçiler Dönemi Lua Starava Kelebek Eylül Kendi Hafızanızı Keşfedin Kendi İklimimiz Kendine Yeni Bir Hayat Ismarla Kendinizle Barışık Olmalı Kerem İle Aslı Keskinliklerin Sonu Keşkesiz Yaşam Kılıç Yarası Gibi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Kır Zincirlerini Osmanlı Mustafa Armağan Kırdığımız Oyuncaklar Kırık Kırık Küp Kırk Yıl Halit Ziya Kırmızı Pazartesi 1 1 1 1 1 1 1 Kırmızı Ahmet Altan 1 100 f 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Kırmızı Orhan Pamuk Kısa Öyküler Gülten Dayıoğlu Kıskaç Kızımı Yetiştiriyorum Kim Korkar Bilgisayardan Kimlik İnşası N. Bilgin Kirpi Kişilik Kişisel Değişim Stratejileri Kişisel Gelişim Kişisel Gelişim Ve Kader Kişisel Gelişim Ve Pozitif Enerji Kişisel Kurtuluş Savaşı Kitle Ve İktidar Kod Adı Kılıç Balığı Konfiçyus’un Sözleri Kontrol Sizde Mi? Wendy Grant Kovuldum Ey Halkım Kovuldum Ey Halkım Neden Emin Çölaşan Kozmik Haydutlar Köklerden İlklere Köleleşmeyeceğiz Aliya İzzetbegoviç Körlük Jose Saramago Köşe Bucak İstanbul f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Kötü Bebek Köy Enstitüleri Can Dündar Köygöçüren Kral Ve Ben Kralın Yeni Usu Bilim Ve Teknik Kroçyer Sonat Tolstoy Kuantum Düşünce Tekniği Kuantum Sıçraması Kubilay Han’ın Gelini Kudüsün Gönüllü Sürgünleri Ayşe Kabarat Kumcul İbrahim Yıldırım Kumsal Kuran Sünnet Bütünlüğü Kurban Kesiminin Psiko-Sosyal Temelleri Kurtlar İmparatorluğu Kurtlarla Dans Kuşku Çağı Kuşlarda Gitti Kutadgu Bilig Kutsal Anadolu Toprakları Kutsal Fahişeler Kutsal Kitaplar İhanet Noktası Küçük Ağa Küçük Anılarda Büyük Sırlar Külliyat Kürk Mantolu Madonna Kürt Meselesi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Kürt Sorunu Yeniden Keşfetmek Labirent Kate Mosse Labirentteki Genaral Laiklik İçin Yekta Güngör Lale Çılgınlığı Lemalar Aralık Leoparın İzleri Leyla İle Mecnun Leyleklerin Uçuşu Grance Liderlik Bilgeliği Lipitler Liselerde Ezbersiz Tarip Sınavı Sonuları Lozandan Sevre Türkiye Turgut Özbay Lütfen Bu Kitabı Okur Musun? M.S. 2150 Maça Kızı Magellan Mağaradakiler Cemil Meriç Mahrem Mahşer Makbet Şekspir Makyaj Yapan Ölüler Mani Kalbimde Yaradır Mankurtlaştırma Süreci İkram Çınar Kuzey Irak Hasan Celal Güzel Manşetlerin Öyküsü Mantık Doğan Özlem Mantıkul Tayr Marie Antonette Martin Eden Jack London Maskeli Balo Ve Abd Matamatiğin Tarihsel Gelişimi Matematik Dünyası Matematik Sanatı Materyal Geliştirme f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Mavi Karanlık Vedat Türkali Mavi Kuş Mavi Mavi Sevdim Seni Mavi Saçlı Kız Med Cezir Medeniyetler Çatışıyor Medine Müdafası Meğer Annem Haklıymış Mehmet Toprak “Satre2 Felsefe Mendel’in Yaşam Öyküsü Tubitak Yay. Menderes’in Dramı Mermi Uygur Yaşama Felsefesi Mesleki Kitaplar Meta Modern Çağ Metal Yığını Mevlana 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 101 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Mevlana Rubailer Mevlana 100 Öykü Mevlelik Adabı Ve Usulü H.Hüseyin Top Mezopotamya Mıknatıs İnsanlar Migren Eylül Mill On The Floss Milletleşme Sürecinde Azerbaycan Türkleri Minathanın İncileri Nermin Bezmen Mixed Blessing Temmuz Modern Bilimin Arka Planı İlhan Kutluer Modernite Versus Posmodernite Mehmet Küçük Mor Mürekkep Mrs. Dalloway Muhalefetin İflası Ahmet Hilmi Mum Işığında Son Mahnı Mustafa Mutlu Olmanın Yolları Dil Ve Kültür Mutluluğu Seçiyorum Mutluluk Öyküleri Murat Çiftkaya Senai Demirci Müdür Yrd. Hazırlık Kitabı Mülkün Sultanları Münire Müspet Hareket Müzik Tarihi Müzik Terapi Adnan Caba My Beautifil Laundrete Nasıl Bir Eğitim İstiyoruz Nasıl Öldüler Nasrettin Hocadan Seçmeler Naya Haha Emile Zola Ne Zaman Gitti Tren Necip Fazılın Gözüyle Adnan Menderes Nefes Nefese Ayşe Kulin Neva Niehtsche Ağladığında f 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Oks Kitabı Oktay Sinanoğlu Oku Ama Neyi? Okul Çağı Çocuk Psikolojisi Okul Çağı Çocukları Okul Evde Başlar Okulda Okuma Teknikleri f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Okumayı Sevdirme Yolları Ahmet Maraşlı Olasılık Hikayeleri Olumlu Düşünmenin Gücü Olumlu Sözcükler-Etkili Konuşma Mayıs 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 On Binler On Bir Dakika Onlar Da Çocuktular Onu Böyle Sevdiler M.Yusuf Kandehlevi Orta Asya Türk İmparatorluğu Ortaçağ Uygarlığı Muazzez İlmiye Çığ Osmancık Osmanlı Anaları 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Nikitin Emek Değer Nit 12 Eylülde Geldiler Eylül Niteliksiz Adam Ksım NLP Nlp Beyin Gücünü Geliştirme NLP İle Güçlenmek 1 1 1 1 1 1 Nlp Teknikleri Noon Gorddion “H” Noterdamın Kamburu Nüveyre O Hakkaride Bir Mevsim O Sarışın Kurt Attila İlhan Odaklanma Gücü Odessa 1 1 1 1 1 1 1 1 Osmanlı Devleti Tarihi Hayrullah Efendi Osmanlı Devletinde Bürokratik Reform Osmanlı Devletinde Sosyal Ve Ekonomik Yaşam Osmanlı İnsanlığın Son Adası Osmanlı Zırhı Osmanlıda Ermenilere Ne Oldu Osmanlıda Harem Osmanlıda Son Paşalar Cemil Koçoğlu Osmanlıda Şer Hareketleri Ve Abdühamit Han Osmanlıdan Cumhuriyete Doğru Osmanlının En Uzun Yılı İlber Ortaylı Osmanlıyı Tanımak Otuzunda Kadın Oyunla Tedavi Ağustos Oyunlarla Dil Öğretimi Öğrenci Merkezli Eğitim Çoklu Zeka Birol Vural Öğrenme Sanatı Öğrenmeyi Öğrenmek Öğretim Yetersizliği Öğretmen Öğretmence Sevebilmek İnsanı Öğretmeni Başarıya Götüren Yol A.E.Kavaklı/ Haziran Öğretmenimi Niçin Vurdular? Öğretmenimin Taosu Öğretmenlere Öneriler Öğretmenlik Öğretmenlikte Yeni Teknikler Öküz Arabasını Satan Derviş Cemi Paşazade Ölü Evinden Anılar Dostoyevski 102 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Ölü Ozanlar Derneği Ölüm Kadar Basit Ölümcül Kimlikler Ölüme Koşanlar Ölümü Özlemeyen Sevgiyi Anlayamaz İskender Pala Ölürsen Arkandan Kim Ağlar Ömer Hayyam f 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Ruhsal Gelişim Ve Kader Dr. Ender Saraç Ruhumu Öpmeyi Unuttun Ruhun Yeni Hastalıkları Justie Kristava Rüstem Paşa Rüyadan İmparatorluğa f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Önce Can Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya Özgürlüğe Kurşun Padişah Anaları 1 1 1 1 Pal Sokağı Çocukları Parfüm Pariste Son Osmanlı Hıfzı Topuz Parma Manastırı Patenli Kız PC Bilgisayar Dergisi Haftalık Sürekli Pearl Harbordan Hiroşimaya Levon Panos Dabağyan Petrol Fırtınası Peygamberimizin Sevdiği Müslüman Peygamberin Beden Dili Ve Davranış Modelleri Eylül Peygamberler Pi Coşkusu Pic Basic Pro Mesleki Piri Reis Pişman Değilim Polyanna Portre/Gogol Post Modernleşme Şerif Mardin Potasma Pozitf Yaşama Dair Öyküler Pozitif Düşünce Rehberi Pride Ve Predizma Psikanaliz Ve Sonrası Psikoloji Tarihi F. Bronu Rabia Eylül Ramses Işığın Oğlu Rasputin Ağustos Reis Soner Yalçın Resimleriyle Çocuk Resmi Tarih Tartışmaları Editör Fikret Başkaya Resul Ve Ahlak Risale-İ Nurda Esma-İ Hüsna Riyazus Salihin Robinson Crouse Roma’nın Yükselişi Roma-I Romeo Ve Jliet Rubai Hayyam Ruh Gerçeği Mi 1 1 1 1 1 1 1 Rüyaların Dili Rüzgar Gibi Geçti Gone With The Wind Margaret Mitchell Rüzgârlı Ev Rüzgarlı Pazar Mustafa Kutlu Saatler Saatleri Ayarlama Enstitüsü Ahmet Hamdi Tanpınar Safahat Safiç Sahebenin Hayatınadn Öyküler Sahih-i Buhari Sahipsiz Saltanat Sahnenin Dışındakiler Ahmet Hamdi Tanpınar Sakarya Hikayeleri Sait Faik 1 1 1 Salkım Hanımın Taneleri Sana Yemek Kitabı Sanatın Öyküsü 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Sanayi Devrimi Sarı Siyah Sarı Yazma Sarı Zeybek Sarıkamış’tan Esarete Temmuz Sayılı Fırtınalar Schröndınger’in Kedisi Alev Alatlı Second Language Acquisition Seçilmiş Terör Gültekin Avcı Semerkant Amon MawlofSenatör Senden Başka Yok Mayıs Mariah Seni Anlasaydık Bu Hale Gelmezdik Sergüzeşt Sami Paşazade Sessiz Gemi Sevda Linka Ayşe Kulin Sevda Sözleri C.Süreyya Sevdalinka Ayşe Kulin Sevgi Neredeyse Tanrı Oradadır. Sevginin 5 Dili 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Sevme Sanatı Seyahatname İlber Ortaylı Sınav Kaygısı Sınıftan Sahneye Sınırlarımız Silahlara Veda Silas Marner Sinemaya Dair 1 1 1 1 1 1 1 1 103 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Single Ve Dağlı Sis Ve Gece Eylül Siyah İnci Siz Kullanım Kılavuzunuz Siz Mehmet Öz Sizin Memlekette Eşek Yok Mu Sohbet-İ Canan Sefiller Sokratesin Savunması Solid Works Son İmparatora Öğütler Son İmparatorluk Osmanlı İlber Ortaylı Son Kuşlar Son Osmanlı İlber Ortalı Son Tzu Son Veda Sonsuz Nur Sonsuzluk Yolculuğu Sonuncu Bahar – Pınar Kür Sorularla Cevaplarla Kültür-Edebiyat-Dil SOS Sosyometri Ve Psikometri Üstün Dökmen Sovyet Büyükelçisinin Türkiye Ve Atatürk Anıları Söz Uçar Yazı Kalır Leyla Umar Sözün Doğrusu Spor Felsefesi Su Çürüdü Suçlu Çocuklar Mahkemesi Sultan Abdulhamit Devri Eğitim Eğitim Sistemi Suna Kıraç’ın Biyografisi Sunday Times Two World Clarkson f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Şiir Antolojisi Şiir Seti Şiir Tahlilleri Mehmet Kaplan Şilas Marner Şizofren Bir Aşka Mektup Şubumi Trevanlan Tang-Fu Tanious Kayası Tanrı İle Sohbet Tanrı Seni Seviyor Tanrıların Arabaları Tanrının Kırbacı Atilla Tanyeri Horozları Tapınak Şövalyeleri Tarih Boyunca İslami Metodoloji Sorunu Tarih Ve Felsefe Tarihçe-İ Hayat Tarihçi Tarihi Aşklar Ve Aşk Mektupları Tarihi Yargılıyorum Gündüz Vassaf Tarihimizdeki Gariplikler Tarihin Cinsiyeti Fatmagül Berktoy f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Tarihin Sarıkamış Duruşması Tarihin Sonu Mu? Tarihte Gerçekler Tas Ve Ten Tatarcık Halide Edip Adıvar Tavan Eylül 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Suni Ve Şii Kaynaklara Göre Gadiri Hun Olayı Ve İmamet Meselesi Hilafet Susuz Yaz- Yılanların Öcü Suyu Arayan Adam Süleyman Fakı Sokağı Sürgün R.A. Salvotere Temmuz Sybil Flora Rheta Schreiber Şafi İlmihali Şahika A.Y. Cronin Şatıbî İslam Hukuk Metodolojisi Muvafakat Şehadetname Şeker Kutusu Rıfat Ilgaz Şeker Portakalı 1 Tavandaki Kukla T.Hawkins Techniques And Principles İn Language Teaching Tek Kişilik Ölüm Vedat Türkali 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Şemdinlide Sınırı Aşmak Şermin Şeytan Çıkmazı Şeytanın Müridi Şeytanın Oropsusu Şhakespare 1 1 1 1 1 1 Şibumi 1 1 Teneke Yaşar Kemal Tennure Ve Ateş Terkedilmiş Sünnetler Tesbihin Taneleri Koptu Tonuos Kayası Ağustos Topal Osman Olayı Toria Transandantal Meditasyon Tufandan Önce Tutanlcamon Olayı Türk Aynştaynı Oktay Sinanoğlu Emine Çaykara Türk Devlet Geleneği Türk Devrimi Türk Dünyası Türk Felsefe Tarihi Türk Kültürünün Gelişme Çağları Türk Milliyetçi Hareketinin Lideri Başbuğ Atatürk Türk Mizah Hikayeleri Antolojisi Türk Müziğinde Makamlar 104 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Türk Yunan Sorunları Türkçe Off Feyza Hepçilingirler Türkçenin Çağdaş Sorunları Türkçülüğün Esasları Ziya Gökalp Türkiye Amfibi Ve Sürüngenleri Türkiye Cumhuriyeti Ulus Devleti Türkiye Manzaraları N.F.Kısakürek Türkiye’nin Etnik Yapısı Türkiyenin Etnik Yapısı Türkiyenin Geri Kalmışlığının Tarih Türkler Kabalcı Yay. Türklerin Etnik Kökenleri Türklerin Siyasî İntiharı Uçak Notları Uçurtmayı Uçurmasınlar Unutulmayanlar Ustaca Sevmek Uzak Hep Uzak Üç Anadolu Efsanesi Üç Aynalı Kırk Oda Üçüncü Dünya Savaşı Üçüncü Kız Agata Cristie Ülkelere Değil Savaşa Düşmanım Ümrandan Uygarlığa Cemil Meriç Üzgün Kediler Gazeli Haydar Ergülen Üzüntüyü Bırak Yaşamaya Vadideki Yaz Tatili Vanilyalı İdeoloji Yusuf Erdoğan Vanya Dayı Çehow Var Olmanın Dayanılmaz Hafifliği Vatandaş Abuzer Veda Ayşe Kulin Vidalar Sulhi Dölek Villa Wilhem Rıchert Kişilik Çözümlemesi X İlişkiler Yağmurdan Sonra Can Dündar Yağmurun Yedi Yüzü Yahudi Henry Ford Yahudileşme Temayülü Mustafa İslamoğlu Yakılan İlk Kitap Yalan Söyleyen Tarih Utansın. Yalan, Tahsin Yücel Yalnız Efe Yalnız Kadınlar Yalnız Kadınlar Sokağı Maeve Binchy Yalnız Sen Varsın Yalnızız Yalnızlar Erhan Bener Yalnızlık Sözleri Zaza Zeytindağı Zübük Aziz Nesin f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin okudukları en son kitaplar Yalnızlıktan Devren Kiralık Necati Tosuner 10. Yanan Gün Jack London Yanık Buğdaylar Yanık Yürekler Yansımalar Yapıda Doğalgaz Yaratıcı Drama Öğretmenin Günlüğü Yaratıcı Düşünce Yaratıcı İmgeleme Psikoestetik Yaşama Çevrilen Pedal Haziran Yaşama Zenginliği Yaşamak İçin Bir Neden Söyle Yaşanmış Öyküyer Ziya Baran Yaşarken Ve Ölürken Selim İleri Yaşlan Ama Genç Yaşa Yatak Odası Diyalogları Yaz Dediler Yazdım Yaz Geçer Yazarlık Ağacı Yedinci Papirüs Yeni Atlantis Francis Bacon Yeni Öğretim Sistemi Yeni Öğretim Sisteminde Yapılandırıcı Yaklaşım Yerelleşme-Kent Sorunları Yeşil Kiraz-2 Gülden Dayıoğlu Yetişkin Büyükler Doğan Cüceloğlu Yıldızların Efendisi Ömer Hayam Yıldızlı Ve Yağmurlu Geceler Yitik Cennet Sezai Karakoç Yitik Şifanın İzinde Yol Mülahazaları Yolcu Yolda Üç Kişi Yöneticilere Altın Öğütler Yönetimde Davranış Biçimleri Yönetme Sanatı Yunan Mitoloji Yüksek Bilinç Kılavuzu Yüreğinin Götürdüğü Yere Git Yaz Tatili Yüreğinin Sesini Dinle Yürek Bilekten Güçlüdür Yürek Dede Le Padişah Yüz Yılın Aşkları Yüzbaşının Kızı Puşkin Yüzyıllık Yalnızlık Zaduci Zamanın Kısa Tarihi Zan Yolu/Tasavvuf Yolu Zavallı Cezmi Bey Zavallı Nejdet Zehra Ağustos Zor Kişiliklerle Yaşamak Not: Bazı kitapların yazarları belirtilmemiştir. 105 f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenlerin en çok etkilendiklerini belirttikleri kitapların listesi Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Şu Çılgın Türkler Suç ve Ceza, Dostoyevski Sefiller, Victor Hugo Simyacı Da Vinci Şifresi Çalıkuşu İnce Memed Adı Aylin Ayşe Kulin Gelibolu, Buket Uzuner Alamut Fedailerin Kalesi f 223 80 65 49 45 42 34 28 27 25 Kuran-Kerim Nietzsche Ağladığında, İrwin D. Yalom Secret Gazap Üzümleri, John Steinbeck Bir Çift Yürek Sofi’nin Dünyası, Joestein Gaarder Şeker Portakalı, Jose Moura De Vasconcelos Mutluluk, Zülfü Livaneli Martı, Richard Back Metal Fırtına Savaşçı, Doğan Cüceloğlu Semerkant, Amin Maalof Nutuk Yaprak Dökümü, Reşat Nuri Efendi Huzur Sokağı Şule Yüksel Şenler Çanakkale Mahşeri Köprü, Ayşe Kulin Ana, Gorki Kelebek, Henri Charriere Yaban, Yakup Kadri 24 24 24 23 22 22 22 21 20 20 19 19 18 18 17 17 16 16 15 15 15 Melekler ve Şeytanlar, Don Brown Kar, Orhan Pamuk Latife Hanım İpek Çalışlar Vadideki Zambak, Balzac Gün Olur Asra Bedel Cengiz Aytmatov Denemeler Montaigne Tutunamayanlar, Oğuz Atay Başucumdaki Müzik, Kürşat Başar Füreyya, Ayşe Kulin İki Şehrin Hikâyesi, Charles Dickens İnsan Ne İle Yaşar, Tolstoy İsyan Günlerinde Aşk Ahmet Altan Kavgam 14 13 13 13 12 11 11 5 5 5 5 5 5 Kendini Arayan İnsan Halit Ertuğurul Mavi ve Siyah, Stendal Nefes Nefese, Ayşe Külin Osmancık, Tarık Buğra Ramses Risale-i Nur Külliyatı Sarıkamış Savaş ve Barış, Tolstoy Unutulanların Dışında Yeni Bir Şey Yok Yanık Buğdaylar 5 Sevgi Dili Avucumdaki Kelebek Baba ve Piç 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 EK–4: Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Yüreğinin Götürdüğü Yere, Git S. Tomorro Koku, Patrik Suskin Sevdelinka, Ayşe Kulin Küçük Şeyler–2 Öğretmenim Lütfen Bu Kitabı Okur Musunuz? Bay Pipo Bozkurtlar Nihal Atsız Lise Yıllarım Fareler Ve İnsanlar, John Steinbeck Sınırsız Güç Antony Robins Şu Hortumlu Dünyada Fil Yalnız Bir Hayvanıdır Acımak Reşat Nuri Güntekin Bir Dinazorun Anıları Mina Urgan Ferrarisini Satan Bilge Kızım Olmadan Asla Betiy Mahmudi Kumral Ada Mavi Tuna, Buket Uzuner Sana Gül Bahçesi Vaad Etmedim Yalnızız, Piyami Safa Angelanın Külleri Jane Eyre Çanlar Kimin İçin Çalıyor E. Hemingway Çile, Necip Fazıl Kısakürek Çocuk Kalbi Martin Eden, Yüksek Topuklar Mavi Saçlı Kız Mesnevi, Mevlana Robinson Koruso Rüzgar Gibi Geçti, Margaret Mitchell % 100 Düşüncenin Gücü Anna Karanina Bu Ülke Cemil Meriç Doğunun Limanları Amin Maalof Dost Kazanma ve İnsanları Etkileme Sanatı, Dale Carnegie Gülünün Solduğu Akşam Erdal Öz İçimizdeki Çocuk, Doğan Cüceloğlu Minyeli Abdullah, Hekimoğlu İsmail Ruhsal Zeka, Muhammed Bozdağ Sonsuz Nur, F.Gülen Tanrıların Arabaları Babil’de Ölüm İstanbul’da Aşk Safiye Sultan Sol Ayağım Sözler Temellerin Duruşması, Ahmet Kabaklı Toprak Ana, Cengiz Aymatov Yaşamak Sevmek Ve Öğrenmek, L.Buscalica Yüzüklerin Efendisi Yüzyıllık Yalnızlık Benim Adım Kırmızı Beyaz Gemi, Cengiz Aytmatov Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Petrow Bilinmeyen Osmanlı Bir Ada Hikâyesi Bir Gün Tek Başına Büyük Ortadoğu Projesi By By Türkçe Çanakkale Destanı, Yavuz Bahadıroğlu Çekim Yasası Derin Devlet 106 f 11 10 11 11 10 9 9 9 9 9 8 8 8 8 8 8 8 7 7 7 7 7 7 7 7 7 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Devlet, Eflatun/Platon Diriliş, Tolstoy Doğmamış Çocuğa Mektup Eylül, Mehmet Rauf Hedef Türkiye, Oktay Sinanoğlu Hekim Kaplumbağalar, Fakir Baykurt Kaşağı, Ömer Seyfettin Kızıl Nehirler, Grance Kiraze Madam Bowariy Musanın Çocukları Peygamberimzin Hayatı Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Peyami Safa Duygusal Zekâ Düşün Ve Başar Efendi 2 Ekmekçi Kadın Elveda Gülsarı, Cengiz Aytmatov Germinal Goriot Baba Gülün Adı, Umberto Eco Güven Her Şey Seninle Başlar, Mümin Sekman Huzur, A.Hamdi Tanpınar O ve Ben Patasana, Ahmet Ümit Piraye Rüzgarlı Bayır Safahat, Mehmet Akif Ersoy Secret Sineklerin Tanrısı, William Golding Sivil Örümceğin Ağında Sözde Kızlar, Peyami Safa. Tek Adam, İkinci Adam, Şevket Süreyya Yeni Hayat, Orhan Pamuk Yeşil Yol, Stehhen King Yılanların Öcü, Fakir Baykurt 11 Eylül Olayı 1986, Orwel Abdülhamit Han Açlık, Knut Hamsun Afrikalı Leo Ana, Pearl Buck Aşk Ve Gurur Ateşten Gömlek Azap Ortakları Baba Babalar ve Oğulları, Ivan Turgenyev Batı Dünyasındaki Büyük Değişme Benden Selam Söyle Anadolu’ya Bereketli Topraklar Üzerinde Bir Deliyle Evlendim, Hekimoğlu İsmail Bir gün Tek Başına, Vedat Türkali Böyle Buyurdu Zerdüşt, Nietzsche Budala Büyük Umutlar Cevdet Bey ve Oğulları Çanakkale Geçilemez Çanakkale Savaşları Demir Ökçe Dijital Kale Dinle Küçük Adam, Willim Rich f 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların A f Abdülhamit’in Kurtlarla Dansı 3 Armageddon 3 Beyaz Diş 3 Beyaz Kale 3 Beyoğlu Rapsodi 3 Bir Geyşanın Anıları 3 Bitmeyen Kavga, Jean Jach Rousse 3 Biz Osmanlıyız, Yavuz Bahadıroğlu 3 Bülbülü Öldürmek 3 Çatı 3 Çöle İnen Nur 3 İki Küçük Su Samuru, Buket Uzuner 3 İnsan İnsana, Doğan Cüceloğlu 3 Kan Kokusu 3 Kara Kitap, Orhan Pamuk 3 Kırmızı Bisiklet 3 Kızlarıma Mektuplar, Emre Kongar 3 Kurt Seyit ve Shura 3 Kurtlar İmparatorluğu, Grance 3 Küçük Ağa, Tarık Buğra 3 Küçük Kadınlar 3 Küçük Prens 3 Kürk Mantolu Madonna, Sabahattin Ali 3 Memleketimden İnsan Manzaraları 3 Monte Kristo Kontu, Aleksandır Dumas 3 Ekinler Yeşerdikçe 2 En Uzun Gece, Ahmet Altan 2 Esir Şehrin İnsanları Kemal Tahir 2 Etkili Öğretmenlik Eğitimi, Thomas Jordan 2 Fatih-Harbiye 2 Fırat Suyun Kan Akıyor 2 Fikriye 2 Gariplerin Kitabı, Ian Dallas 2 Gazi ve Fikriye, Hıfzı Topuz 2 Gece Sesleri 2 Genç Weber’in Acıları, Goethe 2 Gençlerle Baş Başa, Ali Fuat Başgil 2 Geniş Zamanlar 2 Gerçek, Emile Zola 2 Günaha Son Çağrı 2 Hamlet, William Shakespeare 2 Hürrem Sultan 2 Hz. Muhammed’in Hayatı 2 İçindeki Devi Uyandır, Antony Robins 2 İmamlar ve Sultanlar, Mustafa İslamoğlu 2 İyi Düşün Doğru Karar Ver 2 Aşk ve Gurur, Jane Eyre 2 Karamazov Kardeşler 2 Kazım Karabekir’in Hatıratları 2 Kırmızı 2 Kırmızı ve Siyah 2 Kişilik, Özcan Köknel 2 Kişisel Gelişim El Kitabı, Nejat Sezik 2 Kitle ve İktidar 2 Köle 2 Marifetname, İsmail Hakkı 2 Martı, Jonathan Livingston 2 Merhaba Söğüt 2 Mor Mürekkep 2 Orhan Veli Kanık’ın Bütün Şiirleri 2 Öç Öyküleri Antolojisi 2 Ölü Ozanlar Derneği 2 Ölüm Ve Ötesi 2 107 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Dişi Kirdin Rüyaları Donkişot, Cervantes Dönüşüm Drina Köprüsü Dünya Nereye Gidiyor, Rene Dumont Efsane Soluklar Sergüzeşt, Üniversite Yılları Sevgili Anne ve Babacığım Lütfen Bu Kitabı Okur Musun? Sevginin Sekiz Dili Silahlara Veda Son Gece Son Osmanlılar Su Üstüne Yazı Yazmak, Muhittin Şekur Sunguroğlu Suyu Arayan Adam Şahika A.Y. Cronin Şibuni-Trevanian Tapınak Şövalyeleri Tasavvuf Teneke Trompet Tırpan, Fakir Baykurt Türk Anştaynı Uğultulu Tepeler, Emile Bronty Uzun Beyaz Bulut Üç Kıtada Osmanlılar Üzüntüyü Bırak Yaşamaya Bak, Dale Carnagie Veda Ayşe Kulin Ya Bir Yol Bul Ya Bir Yol Aç Ya Da Yoldan Çekil Yalan Söyleyen Tarih Utansın Yaşama Çevrilen Pedal Yeraltından Notlar, Dostoyevski Yitik Bir Aşkın Gölgesinde Yüreğim Seni Çok Sevdi Yüz Yılın Aşkları Yüzyılların Gerçeği Ve Mirası Server Taili 1,2,3 Sonsuz George Gamow 10.Köy 12 Eylül 2. Adam İsmet İnönü 2012 Marduk 21. yy İfade Özgürlüğü 3. Göz 400 Darbe A Night To Remember Ab-ı Hayat Bana Düşlerini Anlat Bana Kuşları Anlat, Antonio Lobo Antunes Başarının Sırrı Başarıyı Keşfet Bataklık Ve Çamur Batı, Mario Puro Bekçi Mürteza Ben Mutlu Bir Down Annesiyim Benden Selam Söyle Anadolu’ya Benim Adım Mustafa Kemal Benim Küçük Dostlarım Benim Üniversitelerim Bergama Dosyası Beş Sevgi Dili f 2 2 2 2 2 2 2 2 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Ömrümden Uzun İdeallerim Var, Suna Kıraç Parfümün Dansı Puslu Kıtalar Atlası, İhsan Oktay Anar Ruh Adam Sancı Sarı Zeybek Serçe Ada Üçlüsü Yaşar Kemal f 2 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 Adayış Risalesi Adsız Çocuk Yitik Çocuk Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu Ak Zambaklar Ülkesinde Aklını En İşi Şekilde Kullan Yabancı, Albert Kamus Gökler Hakimi, Albotros Aldatma Hissi Aldatmak Aliye Allah’ın Ahlakiliği, İlhami Güler Altakras Kuşçusu Amak-ı Hayal, Filibeli Ahmet Hilmi Işık Bahçeleri, Amin Malaof Ana Baba Eğitimi Ana Tanrıça’dan Hz. Mevlana’ya A.Canip Olgunlu Animal Farm, George Orwell Anka’nın Yükselişi ve Düşüşü Prof Dr. O. Sander Ankara, Yakup Kadri Savaşçı 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Anne ve Babalara Öneriler Annem Olmadan Asla Annenizin Söylediğini Boş Verin Antikacı Dükkân, Jules Verne Araba Sevdası Recaizade Mahmut Ekrem Arştan Arza Asker Çocuğu Asrı Saadet Dönemi Aşıklar Korosu Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık Aşk ve Öbür Cinler Aşk Tek Başlılık OSHO Atilla’nın Liderlik Sırları Aylık Aynadaki Yalan Aynası İştir Kişinin Ayrılık Don Frank Az Seçilen Yol Brandenburg Brave New World Bu Hayat Sizin, İpek Ongun Bu Mağrur Kalp Bu Milletin Sultanları Bu Topraklarda Güller Kırmızı Açar Paşam Bu Vatana İhanet Edenler Bugünü Yaşama Arzusu, İrwin Yalom Buhara Bulantı, Jean Paul Satre Büyücü, J.Fowles Büyük Düşünmenin Büyümesi, Dr.D.Schwardz Büyük Satranç Tahtası 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 108 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Beş Şehir Beşir Fuat, Orhan Okay Beyaz Hüzün Beyaz Lale, Reşat Nuri Güntekin Beyaz Zenciler Beyne Bir Kez Hava Deymeye Dursun Beyne Bir Kez Hava Gitmeye Görsün Beyrut’ta Deniz Yok Bilgi Kaynakları Bilim Toplumu, Bernat Russell Bir Dalda İki Fidan f 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 Bir Darbenin Anatomisi Bir Devin Düşüşü Bir Dünya Yıkıldı, Ahmet Günbay Yıldız Bir Genç Kız Yetişiyor Bir Hürrem Masalı Bir Kadın Düşmanı, Reşat Nuri Güntekin Bir Nesli Nasıl Mahvettiler Bir Selin Vardı Bir Şizofrenin Güncesi Bir Türk Ailesinin Hikâyesi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Bir Yaz Gecesi Rüyası Bir Çift Yürek Birden Fazla Nitelik Orsan Bitmeyen Oyun Bize Nasıl Kıydınız Borçlu Olduklarımız, Aziz Nesin Bostan- Gülistan Boşluk, Ahmet Günbay Yıldız Boyalı Kuş, Üniversite Yılları Bozkır Kurdu Çocukluğum, Gorki Çocukluk, Gençlik, Delikanlılık,Tolstoy Çok Var Çöl Çiçeği Çöl Kaplanı Çöplük Üniversite Dağ Damga Dar Ağacında Üç Fidan Dar Zamanlar, Adalet Ağaoğlu Das Capital Davinciyi Bırakın Kendi Şifrenize Bakın Dede Korkut Değişim Deki İşte, Oruç Arıoba Delikanlı Demiryolu Çocukları Demokrasiyle Yüzleşmek Eylül Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek, C. Aytmatov Denizden Gelen Mektup Denizler Altında Fersah Devletler Oyunu Diclenin Yakarışı Dine Karşı Din Dinler Tarihi Dir Medeniyet Laiklik, A.Selim Direnme Savaşı Üniversite Yıllarında Divan, İrwin Yalom Diz Boyu Papatyalar Doktor Jivago Domino Teorisi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Büyük Uyanış Büyükbaba Efsanesi Can Dağında Pişen Aş Canan Tan Piraye Canan, Peyami Safa Cem Sultan Cemile, Cengiz Aytmatov Cennet Yolu Cennetin Doğuşu Cep, Stephan King Cezayir Kurtuluş Savaşındaki Kadınların Ağzından Anlatıyorum, Asiye Cabar Checuevra Coğrafi Keşiflerin İç Yüzü Cry The Belored Country, Alan Paton Cumhuriyet Çocuğu Çağdaş Düşüncenin Işığında Atatürk Çakırcalı Mehmet Efe Çanakkale Menkıbeleri Çankaya, Falih Rıfkı Çatıdaki Nefes Çavdar Tarlasındaki Çocuklar, J.D.Savnger Çıktığınız Hevesle İniniz Çılgın Kalabalıktan Uzakta Çınaraltı Sohbetleri Çiçekler Büyür Çiçekler Susayınca Çin İşkencesi Çit Mart Çocuk Pisikolojisi, Atalay Yörükoğlu Diyet, Ömer Seyfettin Çocuklar ve Adresler Çocukluğum Efendimiz Eğitim Psikolojisi Einstein’dan Mektuplar Ekmeğimi Kazanırken Ekmek Kavgası El Kızı, Orhan Kemal El Sürmesi, Tatrica Higghsmiths En Ölü Erkek Kuşlar, İnci Aral Ergenekon Ermeni Mezalimi Ermiş Sörfçü Eroin Esaretin Bedeli Eşimin Eşi Yok Etkili İnsanın 7 Alışkanlığı Etkili Öğrenme Yöntemleri Etkin Aile İletişimi Evlada Gülsarı Eylül Ezilenler Facoult Sarkacı Falaka Fatih Feneri Faust, Goethe Felsefe Öyküleri Felsefenin Başlangıç İlkeleri Felsefeye Giriş Fethur Rabbani, Abdulkadir Geylani Fırtınalar, Halil Cibran Fih-İ Ma’fih 109 f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Dönemeç Dördüncü Murat, Piyes Dört Aynalı Kırık Oda Dr Jeykill ve Mr Hyde Drakula Dublörün Dilemması Dublörün Muamması Durgun Don Dünya Nöbeti Dünyaya Açılan Barış Köprüsü Düşler Sokağı Düşünce Gücü Düşünce Tarihi Gerçeğe Doğru Serisi Gerçek Emile Zola Gılgamış Git Kendini Çok Sevdirmeden Gladyonun Türk Tetikçisi Çatlı Godot’u Beklerken Göç, Godfrey Lias Göçebe, Knut Hamsun Gödel Escher Bach Gölgedekiler Gulliver’s Travels Gulua Takım Adaları, Soljenistin Gurbeti Ben Yaşadım İnsanın Sekiz Rengi, Gurmuck Gül Hüznü Gülü Koklayamadım Gülün Adı –ı, Umberto Eco Gün Görmeyen Sokak Gün Ortasında Karanlık Günaydın Gece, İkbal Gürpınar Güneşin Doğuşu Güneşler Güneşi Hababam Sınıfı Hacı Ata Hadiselerin İbret Dili Hadislerle Müslümanlık Hallacı Mansur Harry Potter Hassas Dokunuşlar Hayat Gülümsersen Gülümser Sana Hayal Kadınlar, Pieere Loti Hayalleri Olanlar Asla Uyumaz Hayata Yön Veren Sözler Hayatın İçinden Hayatın Ta Kendisi Lokantası Heriy Potter Hiç Kızmayan Öğretmen Hiroşimalar Olmasın Hükmedenler Hülya I.Yalom-Divna Aşkın Cellâdı II. Abdülhamit’te ve Abdülhamit Handa Yanılanlar İhtilalin Süvarisi İhtiyar Balıkçı, Hemingwey İki Dirhem Bir Çekirdek Karanlıkta Sabah Kuşları f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Fil Yalnız Bir Hayvan Değildir, A.Şerif Özgören Hayata Merhaba, Filiz Akın Filler Sultanı, Yaşar Kemal Firavun Mısır Uygarlıkları Flora Of Turkey Focult Sarkacı Froin Füsusul Hikem Gandhi Geceye Uyananlar Gelibolu’dan Kafkaslara Geminel Genç Osman’ın Hayatı Gençliğim Eyvah Gençlik Rehberi İktisadi Doktirinler Tarihi İlahi Aşk, İbn-İ Arabî İlâhî Nizam İletişim Çatışmaları ve Empati İlişkilerde Bağımlılığa Son İlk Öğretmen İlk Sosyalist İlk Sosyolog Cemil Meriç İlk Üç Dakika, Tubitak Yayınları İmamın Manken Kızı İngiliz Casusun İtirafları İnsan Nasıl İnsan Oldu İnsan Niçin Ölümlü, Tolstoy İnsan Postu İnsan Ve Davranışı İnsanı Anlamak, Muhammet Bozdağ İnsanları Seveceksin İnsanlığın Dirilişi, Sezai Karakoç İntibah İntibah Lise Yılları İntikam Meleği İskambil Kâğıtlarının Esrarı İslam Tarihi İslamda Akıl, Prof B.Bayraklı İstanbul, Orhan Pamuk İstanbul’da Aşk Babil’de Ölüm İstemenin Esrarı İşaratül-İ’caz İşgal ve Direniş İtirafçı İtiraflarım, Tolstoy K. Kerim Kader Kapımı Çaldı Kader Kuyusu Kadının Evrimi Kafesin İçerisindeki Hayat Kafkas Kartalı Şeyh Şamil Kalbimi Vatanıma Gömün Kalp Hayatı Kan Çiçekleri Kanatsız Kuşlar, Luis De Bernies 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Kanlı Gömlek Kaptan Atilla İlhan’ı Dinledim, Selim İleri Karadeniz’in Kıyıcığında Karanlığın Soluğu 1 1 1 1 1 110 f 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı f Kardelen Karılar Koğuşu Karlı Dağdaki Ateş Kavim Kayıp Olan Çocuklar Kayıp Romanlar Kendine Yeni Bir Hayat Ismarla Kelile İle Dimme 1 1 1 1 1 1 1 1 Kendileri İle Savaşanlar Kesibe Hayyran 1 1 Kılıç Yarası Gibi Kır Uykusu Kırık Testi Kırmızı Pazartesi Kızı Olmadan Asla Kızıl Boyalı Saçlar Kızıl Ve Kara 1 1 1 1 1 1 1 Kızıl Zindanlar Kızıla Boyalı Saçlar Kiralık Konak Ocak Klasik Mekanik Kolera Günlerinde Aşk, Gabriel Garcia Marguez Konuk Konuşma ve İnsanları Etkileme Sanatı Kopar Zincirlerini Köle Köprüde Kadınlar Var Kördüğüm Körleşme Körlük Köroğlu Kösem Sultan Köstebek Köylüler, Balzac Kral Ve Ben Kralın Yeni Usu Kuantum Elektrodinamiği, Richard P. Feynman Kulleteyn, Turan Dursun Kumral Ada – Mavi Tuna Kur’ân’a Göre Dört Terim Kur’an’a Göre Muhammed Kuranda Müminin Özellikleri Kurtuluş Savaşı Kurtuluş Mazi Kalbimde Bir Yaradır, Nehir Yeğinobalı Nisan Cadısı Noturdamus Nüveyre Oblomow Odaklanmanın Gücü Oğlum Osman Oku Ama Neyi Okul Evde Başlar Okyanus Gezileri Olasılıksız Olumlu Düşünmenin Yararlı Olduğunu Anladım Olumsuz Dünyada Olumlu Çocuklar Yetiştirmek Onlar Da İnsandı 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Kutsal Fahişeler Kutsal İsyan H.İzzettin Dinamo Kuvayı Milliye Destanı, Nazım Hikmet Küçük Ağanın Eğitimi Küçük Anılarda Büyük Sırlar, Nurten Aslan Küçük Dünya Küller Altında Yakın Tarih Şubat Kültür Ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar Ladesçi, Üstün Dökmen Leo Bualiga Yapmak Sevmek Ve Öğrenmek Leyla İle Mecnun İskender Pala Leyla’nın Evi Leyleklerin Uçuşu Lord Of The Rings Lütfen Beni Okur Musun Öğretmenim M Kemal İle 1000 Gün, Nezihe Araz Makale Thomas Carrlleyn, Kahramanlar Edward Hollat Com. Tarih Nedir Malcolm X Matmazel Noraliyanın Koltuğu Matruşka Mavi Karalık Mavi Tuna 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Medeniyetler Çatışması Mega Trewos Meğer Annem Haklıymış Mekkeye Giden Yol Melekler Ve Şeytanlar, Don Brown Meyyale Milena’ya Mektuplar Minta Solmaz Kamura Mobby Dick Modern Türkiye’nin Doğuşu Moğol Kurdu, Homeric Mustafa Kemal İle 1000 Gün, Nezihe Araz Mustafa Kemal’in Liderlik Sırları Mutluluğun Kitabı, Nil Gün Mübarek Topraklar Mücevherler Müdafaalarım, Necip Fazıl Müstesna Güzeller, İskender Pala Nana Ayı Ne Yapmalı, Oktay Sinanoğlu Necip Fazılın Bütün Kitapları Neden Laiklik, Tümg. Hüseyin Cevizoğlu Neva Pinhan, Elif Şafak Pişman Değilim Pol Ve Virjini Pollyanna Portakal Çiçeği Posta Kutusundaki Mızıka Prizma Rabbini Arayan Thomas Rabıta Reyhan Saatleri Ayarlama Enstitüsü 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Sabahattin Ali, Can Dündar Sahibini Arayan Mektuplar, Ümit Yaşar Oğuzcan Sahnenin Dışındakiler 1 1 Onlar Sonra İnsandır Onuncu Köy 1 1 111 f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı f 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Salkım Hanım’ın Taneleri Sana Yemek Kitabı Sanatta Yaratma, Hamdi Akverdi Saraydan Sürgüne Sarı Kamış Destanı Savaşçının Dönüşü Savaşın Getirdikleri Selma ve Gölgesi Seni Duyuyorum Anne Seni Halk Adına Ölüme Mahkûm Ediyorum, Mitka Grıbçeva Sevdalım Hayat Sevgi Leo Busgilya Sevgi Üstüne, Joe Ortega Gaset Sevme Sanatı Shrodingerin Kedisi Sıcak Külleri Kaldı Sis Siyah Kan Operasyon, Turgay Özkan Orman Çocuğu Orta Direk Osmanlı Köylüsü Sosyal Yaşamı Osmanlı Sultanları Osmanlı Tarihi Osmanlının Strateji Sorunları, Tanju Akad Otuz Beş Yaş, Cahit Sıtkı Öç Öğrenci Davranış Bozuklukları 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğrenci Merkezli Eğitim Çoklu Zekâ Öğretmenim Mor İle Sarı Öğretmenlikte Yeni Teknikler, Halit Ertuğrul Ölçü ve Yoldaki Işıklar Ölmeye Yatmak, Adalet Ağaoğlu Ölü Canlar Ölümcül Kimlikler Ölümden Sonraki Hayat Kabir Hayatı Ş.Gölcük Ölümsüz Atatürk Atatürk’ün Anıları Ömer’in Çocukluğu Önde Giden Atlılar, Harun Tokak Özel Dokunuşlar Padişah Anaları Padişahlar Da Ağlar, Kanuni Pardayanlar Pargalı İbrahim Paşa Paris Düşerken Petrol Fırtınası, Raif Karadağ Sait Faik Tüm Öyküleri Sakıp Sabancının Hayatı Sosyal Sistemlerin Temelleri Soykırım Sömürge Ve Eğitim Stratejik Derinlik, Ahmet Davurdoğlu Sular Durulunca Suların Gölgesinde Suskunlar, İhsan Oktay Anar Süpermen Ve Uğur Böceği, Ahmet Şerif İzgören Sürgün Öğretmen Sybyl (Sibıl) Şeytan Yemini Şiirler Aramızda Şiirler Şairler Ve Meclisler, İskender Pala Şok Taifte Ölüm Tanrı İle Sohbet Tanrılar Bilginler Mezarlar Tanrının Doğum Günü Tarihçi Tarihimizle Yüzleşmek, Emre Kongar Tarihte Türkler Tarihte Yaprak Taşkın Tuna- Oku Ama Neyi Tavsiyeler Tavuk Suyuna Çorba TBMM Tutanakları 1 1 Tehafüt El-Felasife Tehlikeli Oyunlar, Oğuz Atay Tekelistan Therese Raquin, Emile Zola 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Siyah Kuş Siyah Lale Siyah Ve Mavi Siyasetname Siyer Socrates’in Savunması Sofia’nın Seçimi Son Ermeni Son Kahramanlar Son Padişah Vahdettin Son Yeniçeri Sonsuzluğun Mesajı Türkçe’nin Sırları Türkçenin Gücü Türkiye Üzerine Oyunlar Türkiye’nin Toplumsal Yapısı Türkleri Parçalamak İçin 100 Plan Türklerin Tarihi, Doğan Avcıoğlu Tütün Ufak Şeyleri Dert Etmeyin 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Ulu Hakan Ulusdağına Düşen Ateş Ulysess Umuda Yolculuk Umudun Bittiği Yerde Uygarlık Tarihi Uzak Uzman Öğretmenlik Hazırlık Kitabı Üç Mesele Üç Muhammed Mustafa İslamoğlu Üçler Yediler Kırklar Üsküp’ten Kosova’ya Üsve-İ Hasene Van’da Akort Var Olmanın Dayanılmaz Hafifliği Varolmak Gelişmek Uzlaşmak, Üstün Dökmen Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği Vatikan Ve Tapınak Şovalyeleri, Aytunç Altındal Vatikanın Türkiye Senaryasu Ve Aşk Evliliğin Ellerinden Tuttu Ve Çeliğe En Verildi, N. Ohtrongi Veba, Albert Camus 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 112 f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı f Tıbbi Nebevi Tohum Yeşerince Tolstoyun Çocukluğu Tom Sawyer Toprak Uyanırsa Mart Toprak, Emile Zola Toung Fu Travenian Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Türk Edebiyatının Klasik Nın Sözler Türk Halk Hareketleri Ve Devrimleri, Çetin Yetmin Türk Mitolojisi Türk Tarihinden Yapraklar Türk’e Vuranlar Yaz Dediler Yazdım Yazı Yazmaktan Karnı Nasırlaşan Adam Yazmak İstemem Bende Saklı Yemen Ah Yemen Yeni Milenyum Eski Kehanetleri Doğruluyor Yeniçeri, Necip Fazıl Yıldızın Parladığı Anlar Yıldızlı Geceler, Kadir Pirim Yokuş Yunus Divanı Lise Yılları Yusuf İle Züleyha, İsmet Özel Yusuf İle Züleyha, Nazan Bekiroğlu Yüksek Topuklar Yürek Devleti, Mustafa İslamoğlu Yüzbaşı Carelle’nin Mandolini Yüzüncü Ad Yüzyılımızda Yalnız Yolculuğum 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Öğretmenleri En Çok Etkileyen Kitapların Adı Viran Bağ Viva La Muerte, Alev Alatlı Vurun Kahpeye Yabancı, Albert Camus Yahudilik Ve Masonluk, Harun Yahya Yarının Tarihine Bakış, Ali Şeriati Yarısı Roman, İsmet Kür Yasemen Yaşam Kıyısında Yaşam Yolu Yaşamak Kavgası 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz Yaşatma Cesareti, Rolla Mary Yatağımdaki Düşman Yavuz Sultan Selim Ağlıyor Yavuz Sultan Selim’in Hayatı Ye O Kurbağayı Yeniden Doğuş Yeniden İnsen İnsan İnsana Yer Demir Gök Bakır Yorgun Mayıs Kısrakları Yorgun Savaşçı Yunan Ve Zalim Zamanda Yolculuk Zana Mahsen, Annemi Bir Daha Görebilsem Zavallı Cezmi Bey Zehirli Oklar Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı Zifir, Orkun Uçar Zorba, Kazançakis 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Not: Öğretmenler bazı kitapların yazarlarını belirtmemişlerdir. 113 f