katılım öncesi mali destek programı ipa

TÜRKĠYE’NĠN KATILDIĞI FONLAR
KATILIM ÖNCESĠ MALĠ DESTEK PROGRAMI ĠPA
Avrupa Komisyonu, 2007–2013 yılları arasında aday ülkelere yapacağı mali yardımların çerçevesini
belirlemek üzere yeni bir düzenlemeye gitmiş ve daha önceden farklı programlar altında yürütülen mali
yardımlar tek bir program altına düzenlenmiştir. Katılım Öncesi Mali Araç (IPA) olarak adlandırılan bu
yeni düzenleme ile AB, aday ülkeleri tam üyeliğe hazırlamayı amaçlamaktadır.
2003 yılı içinde Türkiye’ye 300 milyon Avro olan mali yardım, 2005 yılında 500 milyona çıkmış olup,
IPA’dan 2007–2013 yılları arasında tüm aday ülkelere ayrılması beklenen miktar 10 milyar Avro
dolayındadır. 2007 – 2010 dönemi için Türkiye’nin bileşenler itibari ile kullanabileceği kaynak
aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
%
2007
(milyon
Avro)
Bölgesel Kalkınma
100
167,5
Rekabet Edebilirlik OP
25
41,9
25
43,5
30
54,8
Çevre OP
40
67,0
40
69,5
38
Ulaştırma OP
35
58,6
33
56,5
İnsan Kaynakları OP
-
50,2
-
Toplam
-
217,7
-
BileĢen
2008
(milyon
Avro)
%
2010
(milyon
Avro)
Toplam
(milyon
Avro)
238,1
762,1
30
71,4
211,6
68,5
38
89,3
294,3
33
59,4
33
77,4
251,9
52,9
-
55,6
-
63,4
222,1
226,7
-
238,3
-
301,5
984,2
%
173,8
2009
(milyon
Avro)
%
182,7
Bu kaynağın etkin kullanılması amacıyla yeni bir düzenlemeye ihtiyaç duyulmuştur.
Mevcut durum itibariyle, AB’nin Türkiye’ye yaptığı mali yardımlar çerçevesinde yürütülen projelerin
programlanması konusunda ABGS ve DPT; ihale edilmesi, sözleşmeye bağlanması ve yürütülmesi
konusunda ise tek yetkili kurum Hazine’ ye bağlı bir birim olarak faaliyet gösteren Merkezi Finans ve
İhale Birimidir. Yeni dönemde programlamaya ilişkin sorumluluklar program otoritesi olarak atanan
Bakanlıklara devredilmiştir. Bölgesel Rekabet Edebilirlik alanında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Çevre
alanında Çevre ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma alanında Ulaştırma Bakanlığı ve İnsan Kaynaklarının
Geliştirilmesi alanında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumlu bakanlıklar olarak belirlenmiştir.
Uygulamaya ilişkin olarak kurulması gereken birimler içinse bir geçiş dönemi öngörülmektedir. Bu
süreçte MFİB bu görevi yürütmeye devam edecektir, ilgili bakanlıklar da yeterli kapasite
oluşturulduktan sonra kurulacak olan birimlere bir yetki devri söz konusu olacaktır. Hem programlama
hem uygulamaya ilişkin kurulacak olan birimlerin akredite edilmesi gerekmektedir.
IPA’nın toplamda beş bileşeni bulunmaktadır.
1- Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi
2- Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği
3- Bölgesel Kalkınma
4- İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi
5- Kırsal Kalkınma
Kurumsal Kapasitenin GeliĢtirilmesi: AB müktesebatının benimsenmesi, politik ve ekonomik
kriterlerin yerine getirilebilmesi amacıyla kurumların kapasitelerinin artırılması, ilgili birimler arasında
koordinasyon ve işbirliğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

AB Müktesebatına uyum, kurumsal yapılanma, sivil toplumun geliştirilmesi konularıyla ilgili
açılacak olan hibe programları Türkiye genelinde uygulanacaktır;
1. İstanbul Kültür Başkenti Hibe Programı (Sadece Ġstanbul katılıyor.)
2. Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Hibe Programı
3. Sivil Toplum Diyalogu: Kültür Sanat Hibe Programı (Ġstanbul hariç tüm Türkiye’de
uygulanacaktır.)
1
4. Sivil Toplum Diyalogu: Tarım ve Balıkçılık Hibe Programı
5. Meslek Standartlarının Güçlendirilmesi Hibe Programı
6. Kadının Ekonomik ve Sosyal Hayata Kazandırılması Hibe Programı (Doğu Karadeniz, Doğu
Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgelerinde uygulanacaktır.)
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Sivil Toplumun Desteklenmesi Hibe Programı
Türkiye- AB kültürlerarası Diyalogun Geliştirilmesi- Kültür-Sanat Hibe Programı
Türkiye- AB Kültürlerarası Diyalogun Geliştirilmesi- Müzecilik Hibe Programı
Demokrasi insan Hakları ve Vatandaşlık Eğitimi Hibe Programı
Kadına Karşı Şiddetin Engellenmesi Hibe Programı
Engellilerin Topluma Kazandırılması Hibe Programı
Türkiye-AB Odalar Forumu
Bölgesel ve Sınır Ötesi ĠĢbirliği: Bu bileşen altında, Avrupa’nın iç sınırları arasındaki işbirliği
kastedilmekte olup AB ülkelerinin 3. ülkelerle olan sınır ilişkileri kapsam dışındadır. Çeşitli projeler
aracılığı ile AB’nin sınırdaş ülkeleri arasında işbirliğinin geliştirilmesi, sınır bölgelerinde istikrarlı ve
sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınmanın sağlanması, çevre, halk sağlığı ve organize suç
örgütlerine karşı mücadele konusunda işbirliği yapılması, etkin ve güvenli sınırlar oluşturulması
hedeflenmektedir.

Türkiye - Yunanistan ile sınırdaş olan Çanakkale, Balıkesir, İzmir, Aydın, Muğla illerini ve
Türkiye – Bulgaristan ile sınırdaş olan illeri kapsamaktadır. Türkiye –Bulgaristan’la olan işbirliği
aktiftir ancak Yunanistan’la olan işbirliği programı aktif olmadığından dolayı bir çalışma
gerçekleştirilmemektedir.
Bölgesel Kalkınma: Aday ülkelerin, bölgeleri arasındaki gelişmişlik farklılıklarını gidermeleri, özellikle
ulaştırma ve çevre alanında projeler geliştirmeleri amaçlanmaktadır. Hibe Programının Çevre Program
otoritesi Çevre ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma Program otoritesi Ulaştırma Bakanlığı, Bölgesel
Rekabet Edebilirlik Program Otoritesi Sanayi ve Ticaret Bakanlığıdır.
 İzmir ilini kapsamamaktadır.
Ġnsan Kaynaklarının GeliĢtirilmesi: Söz konusu bileşenin amacı, aday ülkeleri Avrupa İstihdam
Stratejisi ve Lizbon Stratejisi çerçevelerinde Avrupa Sosyal Fonuna hazırlamak, bu amaçla uygun
yapıları ve sistemleri kurmaktır. Bunlar yapılırken Topluluğun istihdam, kadın – erkek eşitliği, sosyal
içerme ve eğitim alanındaki ilkelerinin gözetilmesi öngörülmektedir. Hibe Programları Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından duyurulacak ve uygulanacaktır.

Uygulama kapsamında toplam 12 Düzey-II bölgesi, 43 il ve 15 cazibe merkezi bulunmaktadır
ve İzmir ilini kapsamamaktadır.
Kırsal Kalkınma: Bu bileşen altında, tarımsal işletmelere destek verilmesi, tarımsal mamullerin
işlenmesi ve pazarlanması, ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi ve üretici birliklerine teknik destek
verilmesi amaçlanmaktadır. Hibe Programları Tarım Bakanlığı bünyesinde oluşturulan” Tarım ve Kırsal
Kalkınmayı Destekleme Kurumu” tarafından duyurulacak ve uygulanacaktır.

Programın uygulanacağı il sayısı toplamda 42’dir ve İzmir bu illerden birisi değildir.
Hâlihazırda AB’ne aday ülke konumunda olan Türkiye ve Hırvatistan, yukarıda belirtilen bileşenlerin
tamamından yararlanabilecektir. 2007–2013 döneminde AB’ne aday olabilecek ülkeler ise sadece ilk
iki bileşen altında destek alabileceklerdir. İPA’ nın Bölgelere göre dağılımını gösteren haritaları ve
detaylı bilgiyi aşağıdaki tablolarda görebilmekteyiz.
ĠSTATĠSTĠKÎ BÖLGE BĠRĠMLERĠ SINIFLANDIRMASI
Türkiye'nin uyum süreci doğrultusunda, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve Türkiye İstatistik Kurumu
(TUİK) 22 Eylül 2002 günü tarihli Resmi Gazete'de yayınlanmış Bakanlar Kurulu kararnamesiyle üç
ayrı düzeyde istatistiki bölge (NUTS) oluşturulmuştur. AB'nin bölgesel politikalarının uygulanmasında
kullanılan yapısal fonların aktarılacağı bölgelerin seçilmesi açısından İBBS gerekli olan altyapıdır.
2
Türkiye'de üç istatistikî bölge yaratılmıştır.
• Düzey 3 bölgesi: 81 il
• Düzey 2 bölgesi: Bazı iller birleştirilip 26 istatistiki bölge oluşturulmuştur.
• Düzey 1 bölgesi: 12 istatistiki bölge olarak hazırlanmıştır
Kaynak: DPT
ÇERÇEVE PROGRAMI
Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı (2007 - 2013)
Avrupa Birliği bünyesinde 1984 yılından beri devam eden Çerçeve Programına Türkiye, 6. Çerçeve
Programının (2002 - 2006) yarısından sonra dahil olmuştur. Çerçeve Programları özellikle Avrupa
ülkeleri arası araĢtırma ve geliĢtirme faaliyetlerini destekleyerek, ülkeler arası işbirliğini teşvik etmeye
yönelik bir hibe programıdır.
Yedinci Çerçeve programı dört programdan oluşmaktadır;
- İşbirliği
- Kişiyi Destekleme
- Fikirler
- Kapasiteler
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) AB 7. Çerçeve Programı Ulusal
Koordinasyon Ofisi Türkiye'nin programa katılımına dair Avrupa Birliği araştırma ağına katılımı için
gerekli olan altyapısını sunmakta her türlü iletişim ve bilgi destek hizmeti vermekte ve etkinlikler
organize etmektedir.
Bu konuda ayrıntılı bilgiye Ulusal Koordinasyon Ofisi'nin http://www.fp7.org.tr/ adresinden ulaşılabilir.
AB EĞĠTĠM VE GENÇLĠK PROGRAMI
AB Eğitim ve Gençlik Programlarının Türkiye'deki ilgili tüm yararlanıcılara tanıtılması ve bu amaçla
gerekli insan gücü, bilgi, fiziki ve hukuki alt yapının oluşturulması ve geliştirilmesi, programlara dair
bilgi sağlanması, başvuru işlemlerinin desteklenmesi vb gibi konularda her türlü konuda ihtiyaç
3
duyulan destek TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkez
Başkanlığına bağlı olarak çalışan Ulusal Ajans tarafından sağlanmaktadır.
AB tarafından Ulusal Ajans aracılığı ile sağlanan Hayatboyu Öğrenme programlarına dair kısa bir
derleme bulunmaktadır. Bu programlar kapsamında yatırıma dönük hiçbir proje desteklenmemektedir.
Her program başlığının tarif edilmiş bir hedef kitlesi vardır.
TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı
AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı
Türk Ulusal Ajansı
http://www.ua.gov.tr/
Hayat Boyu Öğrenme Programı (Lifelong Learning Programme*)
Üye devletlerin eğitim ve öğretim sistemlerinin Lizbon stratejisi kapsamında uyumlarının sağlanması
için öngörülmüş programlardır. Birey ve kuruluşlara bireysel hareketlilik ve ortaklık faaliyetleriyle
Avrupa boyutu kazandırmayı amaçlar.
Hayat Boyu Öğrenme Programı;
Sektörel Programlar (Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig) ve Ortak Konulu Program ve
Jean Monnet Programı'ndan oluşur.
COMENIUS
COMENIUS, Avrupa Birliği kültür, dil ve değer farklılıkları kapsamında öğrenciler ve eğitim personeli
arasında bilgi ve anlayış gelişimini destekleyen bir programdır. Program ayrıca, gençlerin kişisel
gelişimlerini de desteklemektedir. Comenius Programı'nın başlıca amacı; eğitim alanındaki eylem
programı olan Socrates kapsamında, "Okul Eğitimi" alanında Avrupa ülkeleriyle işbirliği yaparak
eğitimde kaliteyi artırmak ve kültürel diyalogu sağlayarak dil öğrenimini teşvik etmektir. Bu program,
okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim alanlarını kapsamaktadır.
Daha ayrıntılı bilgi için bakınız;
• http://www.ua.gov.tr
• http://ec.europa.eu/education/index_en.html
ERASMUS
Erasmus programı, Avrupa’da bulunan yükseköğretim kurumlarının birbirleri ile işbirliği yapmalarını
sağlamaktadır. Kurumların ortak projeler üretmeleri ile kısa süreli öğrenci ve personel değişimi için
karşılıksız mali destek sağlanır. Bununla birlikte, yükseköğretim kurumlarıyla iş dünyası arasındaki
işbirliğini geliştirmek ve üniversite mezunlarının iş dünyasında istihdam edilebilirliğini arttırmak
amacıyla yükseköğretim kurumları ile çalışma çevreleri arasındaki ilişkilerin ve işbirliğinin arttırılmasını
da teşvik etmektedir. Erasmus, Ulusal Ajans bünyesinde desteklenmektedir. Bu kapsamda;
öğrencilere öğrenim ve staj hareketliliği, yoğun dil kursları, personele ders verme ve personel eğitimi
hareketliliği ile hem öğrenci hem de öğretim elamanlarına çeşitli konularda eğitilmelerini sağlayan
yoğun program destekleri sunmaktadır.
Daha ayrıntılı bilgi için bakınız; http://www.ua.gov.tr//index.cfm?action=detay&bid=9
LEONARDO DA VINCI
Leonardo da Vinci; Avrupa Birliği Mesleki Eğitim programıdır. Tüzel kişilik sahibi tüm resmi ve özel
kurum ve kuruluşlar, eğitim kurumları ile Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler, Sivil Toplum
Kuruluşları ve yerel idareler bu programa başvurabilmektedirler.
Daha ayrıntılı bilgi için bakınız; http://www.ua.gov.tr//index.cfm?action=detay&bid=10
GRUNDTVIG
Grundtvig Programı; Yetişkinlere hayatları boyunca kendilerini geliştirme imkânları sunarak istihdam
olanaklarının artırılmasına ve çağdaş yaşam koşullarına uyum sağlamalarına yardımcı olur.
Daha ayrıntılı bilgi için bakınız;
• http://ec.europa.eu/education/index_en.html
• http://www.ua.gov.tr
4
AB KÜLTÜREL PROGRAMI
Avrupa Komisyonunun Topluluk programlarından biri olan ve 2007-2013 yılları arasını kapsayacak
Kültür Programı, Türkiye'de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu doğrultuda
Bakanlık, bir Kültürel Temas Noktası oluşturmuştur.
Program;
- Kültürlerarası diyalogun artırılmasını, kültür sektöründe çalışanların ve sanatçıların sınır ötesi
dolaşımının geliştirilmesini ve kültür ve sanat ürünlerinin ve sanat çalışmalarının uluslar arası
dolaşımının geliştirilmesini hedeflemektedir.
Kültür Programı iki destek alanında oluşmaktadır;
1. Kültürel Eylemler Desteği
- Çok Seneli İşbirliği Projeleri
- İşbirliği Ölçekleri
- Edebi Çeviri
- Özel Projeler (Kültürel miras alanında yıllık Avrupa Birliği ödül şemasının organizasyonu ve
uygulanması)
2. Kültürel Organizasyonlar Desteği
Detaylı bilgi için Kültürel Temas Noktası iletişim http://ccp.kultur.gov.tr/ sayfasından yararlanılabilir.
* Bu sayfalar ilgili kurumların internet sitelerinden yararlanılarak tamamen bilgilendirme amacıyla
hazırlanmış olup, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin herhangi bir katkısı ya da sorumluluğu
bulunmamaktadır.
5
BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI
KALKINMA AJANSI NEDĠR?
Kalkınma Ajanslarının amacı; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini
geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek
suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel
gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını
azaltmaktır. (DPT, Kalkınma ajansları ile İlgili Kanun, 2006)
Günümüzde Türkiye’de 26 adet Kalkınma Ajansı mevcuttur. İlk olarak 2006’da; Bakanlar Kurulu
2006/10550 kararıyla Adana ili merkez olmak üzere Adana ve Mersin illerini kapsayan düzey 2 Bölgesi
TR 62 olan Çukurova Kalkınma Ajansı ve İzmir ili merkez olmak üzere düzey 2 Bölgesi TR 31 olan
İzmir Kalkınma Ajansı kurulmuştur. Bu iki ajansı 2008 yılında 8, 2009 yılında 16 adet olmak üzere 24
ajans izlemiştir.*
Avrupa Birliği'ne tam üyelik süreci ve küreselleşme ile birlikte bölgelerin sosyo-ekonomik
dönüşümünün başarı ile gerçekleştirilmesi için bölgesel gelişmede Kalkınma Ajanslarının etkin rol
üstlenmesi gerekmektedir.
* 25.01.2006 tarih ve 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri
Hakkındaki Kanun 08.02.2006 tarih ve 26074 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. (Yasa için ltfn
bknz www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/5449SayiliKanun.pdf) Ayrıca ajansların kapsadıkları bölge ve
liste için http://www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/ajans.html
ĠZMĠR KALKINMA AJANSI
İzmir Kalkınma Ajansı'nın, 2009-2013 Bölgesel Gelişme Planı'nda belirtilen vizyonu; "Koruyarak
Gelişen, Üreterek Büyüyen, Yenilikçi İzmir" şeklinde belirlenmiştir. Bu vizyona ulaşırken Eşitlik ve
Sosyal İçerme, Sürdürülebilir Kalkınma ve Katılımcılık ilkelerini temel alacaktır. Ayrıntılı bilgi için
http://www.izka.org.tr/
6
TÜRKĠYE AB ĠLĠġKĠLERĠ KRONOLOJĠSĠ
Hazırlık dönemi 1964 -1970
Türkiye’nin Birlik ile ilişkileri 31 Temmuz 1959 tarihinde Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) yapmış
olduğu ortaklık başvurusu sonucunda imzalanan 12 Eylül 1963 tarihli Ankara Anlaşması ile
başlamıştır. Bu anlaşma ile o dönemde AET olarak teşkilatlanmış olan Avrupa Birliği ile ilişkiler sadece
Türkiye’nin AET ülkeleri ile Ortak Pazar özelliklerinden faydalanarak, herhangi bir kısıtlama olmadan
ticaret yapabilmesine olanak tanımaktaydı.
Anlaşma ile Türkiye AET arasındaki ekonomik farklılıkların giderilmesi ve iyileştirilmesi
hedeflenmekteydi. Türkiye’nin AB Ortak Pazarı’na, kurulacak bir gümrük birliği vasıtasıyla kademeli
olarak katılımı için aşağıda belirtilen iki aşamayı öngörmekteydi.
GeçiĢ dönemi 1973 -1995
1973 sonunda iki taraf arasında gümrük vergilerinin kaldırılmasını amaçlayan bir Ek Protokol
benimsendi. Bu protokole göre AB, Türk kökenli sanayi malları üzerindeki gümrük vergilerini geçiş
döneminin en başından itibaren kaldırırken, Türkiye’nin AB sanayi malları üzerindeki gümrük
vergilerini kaldırması kademeli olarak gerçekleşecekti. Türkiye'nin Gümrük Birliği'nin uygulamaya
konmasını tamamlaması için 22 yıllık bir süre öngörülmüştü.
1986 12 Eylül 1980 sonrası dondurulmuş bulunan Türkiye – AET ilişkilerinin yeniden başlatılması
süreci
1987 Türkiye’nin tam üyelik başvurusu
1993 AB ve Türkiye Gümrük Birliği müzakerelerinin başlangıcı
1995 Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararının Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması
1995 yılında, geçiş döneminin tamamlanmasından sonra, Gümrük Birliği Kararı kabul edilerek Türkiye,
AB sanayi mallarına uygulanan gümrük vergilerini kaldırdı. Karar 1996 itibarı ile yürürlüğe girmiştir.
Son dönem 1996 sonrası
1996 Türkiye ve AB arasındaki Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girmesi
1999 Avrupa Konseyi’nin Helsinki'de yapılan zirve toplantısında: Türkiye'ye AB aday ülke statüsünün
verilmesi
2000 4 Temmuz'da Başbakanlığa bağlı olarak çalışması öngörülen Avrupa Birliği Genel Sekreterliği
kurulmuştur. Genel Sekreterliğin kurulmasının amacı, "Türkiye'nin AB üyeliğine hazırlanmasına yönelik
faaliyetler çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları hazırlık ve çalışmalarda iç
koordinasyon ve uyumun plân ve programlara uygun olarak yönlendirilmesi ve yürütülmesini
sağlamaktır."
2001 Avrupa Birliği Konseyi, 8 Mart tarihinde AB tarafından Türkiye Katılım Ortaklığının kabul
edilmesi. 19 Mart'ta Türk Hükümeti tarafından, Müktesebatın Üstlenilmesi için Ulusal Program (NPAA)
kabul edilmiştir.
2002 AB ile Türkiye arasında Topluluk programlarına katılımın genel ilkelerini belirlemek üzere
imzalanan Çerçeve Anlaşma, 28 Haziran tarihi itibari ile yürürlüğe girmiştir. Aralık'ta Türkiye AB
Komisyonu ile Leonardo, Socrates ve Gençlik programlarının her biri için Hazırlık Tedbirleri
Anlaşmaları ve Socrates Programı Pilot Uygulamaları Anlaşmasını imzalamıştır
2003 24 Temmuz'da Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı
yürürlüğe girmiştir.
2004 Avrupa Birliği Konseyi tarafından 17 Aralık'ta Türkiye ile üyelik görüşmelerinin başlatılmasına
karar verilmiştir.
2005 03 Ekim'de Türkiye’nin AB’ye katılım müzakerelerine başlanılmıştır.
Aynı zamanda "Tarama Süreci" 35 başlık altında başlanılmıştır.
Aralık'ta, Avrupa Birliği Konseyi Türkiye için yeni Katılım Ortaklığı Belgesini kabul edilmiştir.
2006 17 Ocak'ta Türkiye Cumhuriyeti ile Katılım Ortaklığında Yer Alan "İlkeler, Öncelikler ve Koşullara
İlişkin Konsey Kararı" 17 Ocak 2006 tarih ve 15671/05 sayı ile kabul edilmiştir.
2006 31 Temmuz’da Katılım Öncesi Mali Yardım aracı (IPA) tüzüğü Resmi Gazete’de yayımlandı.
200712 Haziran’da IPA uygulama tüzüğü Resmi Gazete’de yayımlandı.
2007 06 Kasım'da Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan son İlerleme Raporu yayımlanmıştır.
2008 31 Aralık’ta Avrupa Birliği Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı ile
bunun uygulanması, koordinasyonu ve izlenmesine dair karar Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
2009 Avrupa Birliği makamları ile yapılacak tüm üyelik müzakerelerini yürütmek üzere yeni “Baş
müzakereci” görevlendirildi.
7
AVRUPA BĠRLĠĞĠ MÜKTESEBATI
Avrupa Birliği Müktesebatı (AB mevzuatı - acquis communautaire), temel Avrupa Birliği
anlaşmalarında ve diğer yardımcı hukuk kaynaklarında yer alan kural ve kurumlar bütününü ifade
etmektedir. Müzakereler müktesebat olarak bilinen AB yasaları bütününün benimsenmesi ve
uygulanmasıyla ilgilidir.
- AB anlaşma içerikleri, ilkeleri ve siyasi amaçları
- AB anlaşmaları ile bağlantılı mevzuat ve kararları
- Birlik içinde kabul edilmiş kurumlar arası anlaşmalar ve kararlar
- Ortak dış ve güvenlik politikası ile ilgili eylem planları, ortak görüş bildiren kararlar vb.
- Ortak Adalet ve İçişleri ile ilgili eylem planları, konvansiyonlar vb.
- Birlik tarafından imzalanan uluslar arası anlaşmalar
Avrupa Birliği müktesebatı beş ana bölümden oluşmaktadır.
Birincil mevzuat
İkincil Mevzuat
Uluslararası antlaşmalar
İdare hukukunun genel ilkeleri
Üye devletler arasındaki sözleşmeler
Avrupa Birliği Müktesebat Başlıkları aşağıdaki gibidir:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
Malların Serbest Dolaşımı
İşçilerin Serbest Dolaşımı
Yerleşme Hakkı ve Hizmet Sunma Serbestisi
Sermayenin Serbest Dolaşımı
Kamu İhaleleri
Şirketler Hukuku
Fikri Mülkiyet Hukuku
Rekabet Politikası
Mali Hizmetler
Bilgi Toplumu ve Medya
Tarım ve Kırsal Kalkınma
Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Politikası
Balıkçılık
Ulaştırma Politikası
Enerji
Vergilendirme
Ekonomik ve Parasal Politika
İstatistik
Sosyal Politika ve İstihdam
İşletme ve Sanayi Politikası
Trans-Avrupa Ağları
Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu
Adli Konular ve Temel Haklar
Adalet, Özgürlük ve Güvenlik
Bilim ve Araştırma
Eğitim ve Kültür
Çevre
Tüketicinin ve Tüketici Sağlığının Korunması
Gümrük Birliği
Dış İlişkiler
Dışişleri, Güvenlik ve Savunma Politikası
Mali Kontrol
Mali ve Bütçesel Hükümler
Kurumlar
8
35. Diğer
Bir aday ülke olarak Türkiye'nin, mevzuatının önemli bir kısmını AB yasalarına uygun hale getirmesi
gerekmektedir. Bu, ülkedeki tüm sektör ve kesimleri yakından ilgilendiren yasal ve temel toplumsal
değişikliklerin yapılması demektir. Her aday ülke 35 başlık altında yer alan kuralların tümünü kabul
etmek durumundadır. Müzakereler sürecinde, aday ülkenin kuralları değiştirme talebi olamaz, sadece
hangi zaman diliminde ve ne şekilde uygulanacaklarına dair koşullar müzakere edilmektedir.
Bu süreç aday ülkenin her anlamda AB standartlarına yükseltmesini beraberinde getirmektedir. Süreç
sonu katılımın gerçekleşmesi halinde müktesebatın uygulanabilirliğini daha etkin kılmaktadır.
Müzakereler başlamadan önce her aday ülke genelde bir yıl kadar süren bir tarama süreci geçirir. Bu
süreç, ileride müzakere edilecek olan 35 alandaki hazırlık seviyesinin tespiti için gereklidir.
Düzenlenen gerekli hükümetler arası toplantıların ardından ortaya çıkan neticeler sonucunda aday
ülkenin uygulaması gereken uyumlaştırma planları belirlenir.
Komisyon her bir fasıl için tarama raporu hazırlar ve taslak bir Ortak Pozisyon Belgesi'ni AB Konseyine
(Bakanlar Konseyi) sunar. Ortak pozisyon belgesi, aday ülkenin belli fasıllarda yapılacak olan
müzakerelerin başlamasından önce yerine getirmesi gereken kıstasları belirler.
Müzakereler esnasında, üzerinde anlaşmaya varılan fasıl geçici olarak kapanır. AB müktesebatı
kendini sürekli yenilediğinden ileride fasılların yeniden açılması da gerekli olabilir.
Müzakereler sürecinde Komisyon aday ülkenin üyelik hazırlıklarını ve gelişimini takip eder. Bu
izlemenin sonunda, yıllık "İlerleme Raporu" yayımlanır.
Fasılların bütünü üzerinde anlaşmaya varıldığında neticeler, "Katılım Antlaşması" başlığı altında
belirlenir. Gereğinde ek süre sağlanarak, Topluluk Müktesebatı'nın iç hukuka aktarılması ile
müzakereler sonuçlandırılır.
Katılım Antlaşması'nın imzalanmasından önceki aşamalar;
- Komisyon aday ülkenin üyelik başvurusu ile ilgili olarak son görüşünü bildirir
- Avrupa Parlamentosu’nun onayı gereklidir
- Avrupa Birliği Konseyi başvuruyu oybirliği ile kabul etmelidir.
Katılım Antlaşması'nın imzalanmasından sonra, yürürlüğe girebilmesi için;
- Anlaşma hem AB üyesi ülkelerin hem de katılan ülkenin parlamentoları tarafından onaylanması
gerekmektedir.
TR – AB Müzakere Yürütücüleri;
Türkiye tarafı toplantılarda Baş Müzakereci, Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış
tarafından temsil edilmektedir. Türkiye’nin AB nezdindeki Daimi Temsilciliği Selim Kuneralp tarafından
yürütülmektedir.
AB tarafında ise çalışmalar Komisyon Üyesi Štefan Füle başkanlığındaki Genişleme Genel Müdürlüğü
tarafından koordine edilmektedir.
TR – AB Müzakere Süreci;
- 03 Ekim 2005’te Türkiye ile üyelik müzakereleri başlamıştır.
- Tarama toplantılarının Ekim 2006’da tamamlanmasıyla Komisyon her bir fasılla ilgili raporu hazırladı.
- İlk fasıl olarak 25. fasıl müzakereye (Bilim ve Araştırma) açıldı ve 12 Haziran 2006 tarihinde geçici
olarak kapandı.
- AB Konseyi 14–15 Aralık 2006 tarihinde Türkiye’nin aşağıda yer alan sekiz başlık altında sürdürdüğü
müzakereleri askıya aldı;
1. Fasıl Malların serbest dolaşımı
3. Fasıl İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi
9. Fasıl Mali hizmetler
11. Fasıl Tarım ve kırsal kalkınma
13. Fasıl Balıkçılık
14. Fasıl Ulaştırma politikası
9
29. Fasıl Gümrük Birliği
30. Fasıl Dış İlişkiler
Ayrıca Konsey tarafından Türkiye’nin AB-Türkiye Ortaklık Anlaşması Ek Protokolü kapsamındaki
yükümlülüklerini yerine getirmediği sürece hiç bir faslın geçici olarak kapatılmayacağı kararı da
alınmıştır.
Ancak 2007 itibarı ile müzakereler, aşağıda belirtilen askıya alınmamış fasıllar ile yeniden ardı ardına
başlamıştır;
20. Fasıl Girişimcilik ve Sanayi Politikası
18. Fasıl İstatistik
32. Fasıl Mali Kontrol
21. Fasıl Trans Avrupa Ağları
28. Fasıl Tüketicinin ve Sağlığının Korunması
Diğer Fasılların mevcut müzakere durumu:
25. Bilim ve Araştırma (açılan ve geçici olarak kapatılan fasıl)
17. Ekonomik ve Parasal Politika (açılış kriteri belirlenmeyen, açılması beklenen fasıl)
26. Eğitim ve Kültür (açılış kriteri belirlenmeyen, açılması beklenen fasıl)
4. Sermayenin Serbest Dolaşımı (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl)
5. Kamu Alımları (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl)
6. Şirketler Hukuku (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl)
7. Fikri Mülkiyet Hukuku (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl)
8. Rekabet Politikası (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl)
16. Vergilendirme (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl)
9. Sosyal Politika ve İstihdam (açılış kriterleri belirlenen, açılması beklenen fasıl)
12. Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı (görüşülmesi süren fasıllar)
15. Enerji (görüşülmesi süren fasıllar)
22. Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu(görüşülmesi süren fasıllar)
24. Adalet, Özgürlük ve Güvenlik (görüşülmesi süren fasıllar)
27. Çevre (görüşülmesi süren fasıllar)
10. Bilgi Toplumu ve Medya (görüşülmesi süren fasıllar)
23. Yargı ve Temel Haklar
33. Mali ve Bütçesel Hükümler
2. İşçilerin Serbest Dolaşımı
31. Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları
10
PROJE VE HĠBE DUYURULARI
AB'nin projelere yönelik hibe duyurularının yanı sıra diğer ülkelerin ve kurumların hibe duyurularına
aşağıda yer alan başlıklardan erişebilirsiniz.
GENEL AB VE DĠĞER KURUMLARIN PROJE HĠBE DUYURULARI
MFİB – Merkezi Finans ve İhale Birimi / T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı
www.mfib.gov.tr)
İzmir Kalkınma Ajansı
http://www.izka.org.tr/
TÜBİTAK – Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı Sekretaryası
www.fp7.org.tr
Avrupa Birliği Kültürel İrtibat Noktası Türkiye / T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
http://ccp.kultur.gov.tr
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı – Türk Ulusal Ajansı / T.C.
Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı
www.ua.gov.tr
Kültürel Miras Hibe Programı
www.euromedheritage.net
EuropeAid
https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index.cfm?do=publi.welcome
EAHC Avrupa Birliği Sağlık ve Tüketici Ajansı (eski adı PHEA)
http://ec.europa.eu/eahc/
Avrupa Birliği Genel Sekreterliği
http://www.abgs.gov.tr/
Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu
www.avrupa.info.tr
Bölgesel Çevre Merkezi
http://www.rec.org.tr/
TÜBİTAK Kamu Destekleri
http://www.tubitak.gov.tr/
Birleşmiş Milletler (kadın)
http://www.bmkadinhaklari.org/unjp/web/gozlem.aspx?sayfaNo=1
Dünya Bankası Küçük Hibeler Programı
www.worldbank.org/smallgrantsprogram
İzmir Kalkınma Ajansı,
www.izka.org.tr
Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM)
www.stgm.org.tr/fon.php
SGP-GEF Küçük Destekleme Programı Türkiye
11
www.gefsgp.net
KAGİDER Türkiye Kadın Girişimciler Derneği
www.kagider.org
Japonya Büyükelçiliği, Ankara
http://www.tr.emb-japan.go.jp
Hollanda Büyükelçiliği, Ankara
http://www.nl.org.tr
Avustralya Büyükelçiliği, Ankara Kalkınma İşbirliği Programı
http://www.turkey.embassy.gov.au/ankaturkish/Development_cooperat.html
İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı
http://www.salaida.se/portal/en
AÇIK OLAN PROJE ÇAĞRILARI
CIP ICT PSP (Avrupa Birliği Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı)
http://www.bilgitoplumu.gov.tr
İPA-AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog - Müzeler Hibe Programı
http://www.mfib.gov.tr/news.php?action=show&id=761&lng=tr
12