3/b sınıfı medenî usul hukuku dersi öğrencilerinin dikkatine

3/BSINIFIMEDENÎUSULHUKUKUDERSİ
ÖĞRENCİLERİNİNDİKKATİNE
KONU: -Derseilişkinbaşarıdeğerlendirmeölçüleri
- Bütünlemesınavıbilgisi
- Finalsınavıcevapanahtarı
2015-2016 eğitim öğretim dönemi, 3-B sınıfı, medeni usul
hukukudersifinalsınavınotlarıdeğerlendirilirken:
- Geçmenotu50’yeçekilmiş;
- Final sınavından en az 45 puan almış olması kaydıyla,
dersten başarılı olabilmek için en fazla 5 puana ihtiyacı
olanöğrenciyepuaneklemesiyapılmışve
- Harf notu belirleme işleminde mümkün olan en alt sınır
uygulanmıştır.
Bir öğretim üyesinin vermiş bulunduğu notu hukuka uygun
bir şekilde değiştirebilmesinin tek yolu, cevap kağıdında “maddi
hata”yapılmışolmasıdır.“Maddihata”ise,cevapkağıdındasehven
notlanması atlanmış cevap bulunması, toplama hatası yapılmış
olması ve yukarıda açıklanan ölçülere uyuyor olmakla birlikte
gerekli not eklemesinin gerçekleştirilmemiş olmasıdır. Bu
çerçevede,herhangibirbaşkanedenleyapılacaknotdeğişikliği
talepleri yanıtlanmayacak; bu tür istekleri içeren maillere
cevap verilmeyecek ve öğrenci görüşme talepleri de kabul
edilmeyecektir.
Dersin bütünleme sınavı ise, çoktan seçmeli test sınavı
şeklinde gerçekleştirilecek ve mevzuat kullanımı yasak
olacaktır. Sınav test sınavı olması nedeniyle, öğrenciye
geçmesiiçinherhangibirnoteklemesideyapılmayacaktır.
Bilgilerinizesunulur....
EmelHANAĞASI
1
ANKARAÜNİVERSİTESİHUKUKFAKÜLTESİ
3/BSINIFIMEDENÎUSULHUKUKUSINAVI(13.6.2016)
Öğrencinin
Adıvesoyadı :
Finalnotu:
Numarası
:
Sınav Talimatı: 1) Sınav süresi 120 dakikadır. 2) Sınavda, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) ve ilgili
mevzuat metni kullanılabilir. 3) Sorular, soru kâğıdında bırakılan boşluklara cevaplanacak; başka kâğıt
verilmeyecektir. 4) “SORU I” aşağıda verilmiş bulunan dava dilekçesindeki bilgiler çerçevesinde
cevaplanacaktır.
Başarılardilerim.
EmelHANAĞASI
SORULAR
SORUI)DavaDilekçesi:
ESKİŞEHİRNÖBETÇİTİCARETMAHKEMESİNE
DAVACI
:İhsanÖz,(T.C.kimlikno.123456789101)
SamsunYoluSitelerGirişiNo.133,Altındağ/Ankara
VEKİLİ
:Av.OsmanKar,(Barosicilno.13245)
KaranfilSok.No.42/11,Bakanlıklar/Ankara
DAVALI
:PınarIşık
GüzaltanSok.No.21/3,Maltepe/İstanbul
OLAYLAR
:
1) MüvekkilimİhsanÖzileİstanbul’damemurolanvetayiniAnkara’yaçıkandavalıPınarIşık,davalının
Ankara’nın Çayyolu mahallesinde satın almış bulunduğu evdeki (Alacaatlı Cad. 21/H3, ÇayyoluYenimahalle/Ankara) ahşap doğrama olan pencere ve kapı çerçevelerinin tümünün değiştirilerek
yerine alüminyum doğrama çerçeve yapılması ve tüm balkonların cam ile kapatılması konusunda
anlaşmışvetaraflarbukonuda20.01.2016tarihindebirsözleşme(Ek1)imzalamışlardır.
2) Taraflar arasında Ankara’da akdedilen bu sözleşmeye göre, davalının yukarıda adresi verilen evde
bulunantümdışpencerevekapılarınahşapdoğramalarıeniyikalitebeyazalüminyumdoğramaolarak
değiştirilecek ve ayrıca balkonlar cam ile kapatılacaktır. Sözleşme konusu iş, Sözleşme tarihinden
itibarenengeç1ayiçindetamamlanacakveiyiişçilikkullanılacaktır.10.000TLmalzemeve8.000TL
işçilikolmaküzeretoplam18.000TLolanişbedelinin8.000TL’siişebaşlandığıtarihte,gerikalankısım
ise işin tamamlandığı gün ödenecek, zamanında ödeme yapılmaması halinde aylık % 10 faiz
yürütülecektir. Ayrıca anılan Sözleşme’de, işbu Sözleşme’den kaynaklanacak her türlü uyuşmazlık
bakımındanEskişehirmahkemelerininyetkiliolduğukararlaştırılmıştır.
3) Müvekkilim İhsan Öz, 23.01.2016’da işe başlamış ve işi 7 gün içinde, 30.01.2016 tarihinde, yukarıda
belirtilen Sözleşme hükümlerine uygun bir şekilde tamamlamıştır. Davalı Pınar Işık, işe başlandığı
tarihte 8.000 TL ödemede bulunmuştur. Ancak ödemesi gereken bakiye 10.000 TL’yi, Sözleşme’de
kararlaştırılankalitedemalzemekullanılmadığıveişçiliğindeiyiolmadığıgerekçesiyleödememiştir.
4) DavalıPınarIşık’a,Ankara21.Noterliği’nden10.3.2016tarihve10920yevmiyenumaralıihtar(Ek 2)
çekilerek ödemesi gereken bakiye alacak için ayrıca 7 günlük bir süre verilmiş, ancak bugüne kadar
herhangibirödemedebulunulmamıştır.
5) Yukarıdaaçıklanangerekçelerleişbudavayıaçmazorunluluğuortayaçıkmıştır.
DELİLLER
: 20.01.2016 tarihli Sözleşme, Ankara 21. Noterliği’nden çekilen 10.03.2016 tarih ve 10920
yevmiyenumaralıihtarname,ticaridefterler,tanık,bilirkişi,keşif,yemin
İSTEM : Yukarıda açıklanan sebeplerle, davalıdan olan 10.000 TL alacağın, 30.01.2016’dan itibaren
aylık%10faiziilebirliktetahsiline,karşıtarafınyargılamagiderleriilevekâletücretinemahkumedilmesine
kararverilmesinivekâletenarzvetalepederiz.Saygılarımızla.01.04.2016
DavacıVekili
Av.OsmanKAR
OsmanKar
Ekler:
1- 20.01.2016tarihliSözleşme,
2- Ankara21.Noterliği’ndençekilen10.03.2016tarihve10920yevmiyenumaralıihtarname
2
1) Yukarıda verilmiş olan dava dilekçesini sadece medenî usul hukuku kuralları bakımından inceleyerek, hâkim
tarafındankendiliğindendikkatealınabilecekyadadavalıtarafındanilerisürülebilecekusulî nitelikli 4 eksikliği ya da
hatayıbelirtip,bunlarınnasılilerisürülmesigerektiğinededeğinereksonuçlarınıaçıklayınız.(32puan)
GÖREV: Somut olayda Pınar, ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek kişi; yani
tüketicidir.Esersözleşmesininişlerlikkazandığısomutolaydaolduğugibi,tüketiciişlemleriiletüketiciye
yönelikuygulamalardandoğanveyasalparasalsınırıaşantüketiciuyuşmazlıklarındagörevlimahkeme
tüketici mahkemesidir. Görev dava şartı olduğundan, taraflar yargılamanın her aşamasında ileri
sürebileceği gibi mahkemece de resen gözetilir. Olayımızda mahkemenin görevsizlik kararı vermesi
gerekir.
YETKİ(YETKİSÖZLEŞMESİNİNGEÇERSİZLİĞİ):Tüketicidavaları,tüketicininyerleşimyerininbulunduğu
yerdekitüketicimahkemesindedeaçılabilir(TKHKm.73/5).Buradakesinyetkihalisözkonusudeğildir,
dolayısıyla yetki sözleşmesi yapılabilir. Bununla birlikte, somut olayda, “ancak tacirler veya kamu tüzel
kişilerinin yetki sözleşmesi yapabileceği”ne ilişkin şart (m. 17) sağlanmamaktadır. Bu nedenle, yapılan
yetki sözleşmesi geçerli olmadığından dava yetkisiz mahkemede açılmış olur. Ancak mahkeme
yetkisizliğini resen gözetemeyeceğinden, davalının süresi içinde yetki ilk itirazında bulunması gerekir;
aksihaldedavanınaçıldığımahkeme,yetkilimahkemehalinegelir.
DAVA DİLEKÇESİNDE “DAVA KONUSU”NUN BULUNMAMASI: Dava dilekçesinde bulunması gereken
hususlardanbiride,davanınkonusuvemalvarlığıhaklarınailişkindavalarda,davakonusunundeğeridir
(HMK m. 119/d). Dava konusunun değeri belirtilmemişse, bu konu Harçlar Kanunu çerçevesinde
çözümlenir. Dava dilekçesinde davanın değerinin belirtilmediği somut olayda, mahkeme, davacıya
eksikliği tamamlaması, eksik kalan harcı yatırması için kesin bir süre verir; eksiklik tamamlanmazsa
dosya işlemden kaldırılır; üç ay içinde davacı, harcı yatırarak eksikliği tamamlamazsa, dava açılmamış
sayılır.
DİLEKÇEYE VEKÂLETNAMENİN EKLENMEMİŞ OLMASI (VEKÂLETNAMESİZ DAVA AÇILMASI): Avukat,
açtığıveyatakipettiğidavaveişlerde,notertarafındanonaylananyadadüzenlenenvekâletnameaslını
veya avukat tarafından onaylanmış aslına uygun örneğini, dava yahut takip dosyasına konulmak üzere
ibraz etmek zorundadır (m. 77). Vekâletnamesinin aslını veya onaylı örneğini vermeyen avukat, dava
açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem yapamaz. Şu kadar ki, gecikmesinde zarar doğabilecek
hâllerde mahkeme, vereceği kesin süre içinde vekâletnamesini getirmek koşuluyla avukatın dava
açmasına veya usul işlemlerini yapmasına izin verebilir. Bu süre içinde vekâletname verilmez veya asıl
taraf yapılan işlemleri kabul ettiğini dilekçeyle mahkemeye bildirmez ise dava açılmamış veya
gerçekleştirilenişlemleryapılmamışsayılır.
NOT: BELLİ HUSUSLARIN TARTIŞILMIŞ OLMASI KOŞULU İLE, İMZA YOKLUĞU YA DA DELİLLERİN
SOMUTLAŞTIRILMAMIŞOLMASIGİBİAÇIKLAMALARADAPUANVERİLMİŞTİR!
2)Somutolayda,İhsanÖz’ün,PınarIşık’ınkendisine10.000TLborçluolduğununtespitinekararverilmesiistemiiledava
açmasımümkünmüdür?Gerekçeliolarakaçıklayınız.(5puan)
Somuttespitdavasıaçılabilmesiiçindavaşartıniteliğindeolantespitdavasıaçmakta“hukukîyararının
bulunması” gerekir (m. 106, 2). Olay bakımından ise tespit davası açmakta hukukî yarar yoktur. Çünkü
davacı eda davası açabilecek durumda ise, tespit davası açmakta hukukî yararı olmaz. Öte yandan
olayda, belirsiz alacak davası açılması da mümkün olmadığından HMK m. 107, II hükmünün de
uygulanması söz konusu değildir. Bu durumda, tespit davası açılacak olursa, bu dava, dava şartı
yokluğundanusuldenreddedilir.
3)Biraniçin,davadilekçesini11.04.2016, Pazartesi günü tebellüğedendavalıPınar’ın,cevapdilekçesini04.05.2016,
Çarşamba günü verdiğini ve bu dilekçede aşağıdaki iddia ve savunmalarda bulunduğunu varsayalım. Davayı görecek
hâkiminbusavunmalarıdikkatealmasımümkünmüdür?Değilse,davalıPınar’ınbuiddialarıilerisürebilmesininbaşkabir
yoluvarmıdır?Herbirşıkkıayrıayrıdeğerlendirerek,gerekçeliolarakaçıklayınız.
a)“Mahkemebudavabakımındanyetkisizolup,işbudavanınAnkara’daaçılmasıgerekir.”(5puan)
Bu iddia bir ilk itiraz niteliğinde olup, cevap dilekçesinde ve esasa cevap süresi içinde ileri sürülmesi
gerekir(m.19,2;m.126;m.117).Sorudaverilenbilgileregöre,davalıesasacevapsüresiolanikihafta
içinde cevap vermemiş ya da aynı süre içinde cevap süresinin uzatılması için başvurmamıştır. Bu
çerçevede,hâkimsözkonusuilkitirazıdikkatealmayacaktır.İlkitirazniteliğindeolanbuiddianınkarşı
tarafınmuvafakatiileyadaıslahyoluylailerisürülmesidemümkündeğildir
3
b)“Sözkonusualacağıvadesindeödedim.”(8puan)
Cevap süresi içinde cevap dilekçesi vermemiş̧ olan davalı, davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü
vakıalarıntamamını(davayı)inkâretmiş̧sayılır(m.128).Buhalde,davalıancakinkârçerçevesindeolan
savunmalarını ileri sürebilir. Bu çerçevede, ödeme vakıası, kural olarak inkâr kapsamında
değerlendirilemeyeceğindensavunmanıngenişletilmesiyasağınagirerveancakkarşıtarafınmuvafakati
ya da ıslah yolu ile ileri sürülebilir. Ancak ödeme vakıası bir itiraz olduğundan hâkim dosyaya usulüne
uygun olarak girmiş belgelerden borcun ödenmiş olduğunu görürse ödeme vakıasını resen dikkate
alabilir.
4)Biraniçintaraflarınyazılıbirsözleşmeyapmadığınıvarsayalım.Budurumda,Av.OsmanKar,davalıPınar’ın,müvekkili
İhsan’ayazdığıbire-mailde10.000TLborcunuenyakınzamandaödeyeceğindensözettiğinibelirterekbumailinçıktısını
mahkemeyeverse,buçıktı,davakonusualacağınvarlığınıispatıbakımındanyeterliolurmu?Çeşitliolasılıklarıdikkate
alarakcevaplayınız.(10puan)
Sözkonusumailingüvenlielektronikimzaileimzalanmışolupolmadığınagörecevapdeğişecektir:
Güvenlielektronikimzaileimzalanmamışise:Bumailsözkonusuiddianınispatıiçintekbaşınayeterliolmaz. Bu çıktı, 202. maddede tanımlanan delil başlangıcı olarak kabul edilebilir. Çünkü bu yazılı belge,
varlığı iddia edilen hukukî işlemi tam olarak ispata yeterli değildir; fakat o işlemin yapıldığına ilişkin
belirtiler taşımaktadır. Bu durumda Kanun (m.202, 1), delil başlangıcına dayanan Davacı tarafa dava
konusuhukukîişlemhakkındatanıkdinletme(takdiridelillerebaşvurma)hakkıvermektedir.Bunagöre,
delil başlangıcı senetle ispat zorunluluğuna ilişkin m. 200’deki 2.500 TL’lik ana kuralın istisnalarından
birinioluşturur.
Güvenlielektronikimzaileimzalanmışise:HMKm.205gereğince,usulünegöregüvenlielektronikimza
ile oluşturulan elektronik veriler, adi senet hükmündedir. Dolayısıyla güvenli elektronik imza ile
imzalanmışmailçıktısısenethükmündeolacakvedavakonusualacağınvarlığınınispatıbakımındantek
başınayeterliolacaktır.
5)Biraniçin,davalıPınar’ınusulüneuygunbirbiçimdemahkemeyeverdiğicevapdilekçesindeşöyledediğinivarsayalım:
“10.000TL’likişbedeliniödemediğimdoğrudur;fakatsözkonusuişSözleşmeyeuygunbirbiçimdegerçekleştirilmediğinden
aramızdakiSözleşmeyifeshettim.Bunedenledavacıyaherhangibirborcumyoktur.” Bu durumu usul hukuku bakımından
değerlendiriniz.(7puan)
Bağlantılı bileşik ikrarda, ikrar edenin ikrarına eklediği vakıa ile ikrar edilen vakıa arasında doğal bir
bağlantı(irtibat)vardır;ikraraeklenenvakıa,ikrarolunanvakıanındoğalbirsonucudur.Doktrindeve
uygulamada bağlantılı bileşik ikrarın bölünmesi gerektiği görüşünün ağırlıklı olduğu söylenebilir. Bu
halde,m.190veTMKm.6uyarıncadavalınınişinSözleşme’yeuygunbirbiçimdegerçekleştirilmediğini
ispatetmesigerekir.
6)DavalıPınar,“Sözleşme’dekararlaştırılankalitedemalzemekullanılmadığıveişçiliğindeiyiolmadığı”yönündeki
iddiasınıispatıiçinbilirkişiincelemesitalebindebulunmuştur.
a)Buiddianınispatıiçinbilirkişiyebaşvurulabilirmi?(3puan)
Öncelikle, söz konusu iddia çerçevesinde hukukî fiil ispatı söz konusu olacağından bu iddianın takdiri
delillerle ispatı mümkündür. Hâkim tarafından bilinemeyen, hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi
gerektirenhallerdebilirkişiyebaşvurulabilir(m.266).Somutolaybağlamındada,hâkimdensözkonusu
değerlendirmeyikendisininyapmasıbeklenemeyeceğiiçindavalıPınarcevapyada2.cevapdilekçesinde
bilirkişi deliline başvuracağını belirtmiş olması halinde bir takdiri delil olan bilirkişinin görüşüne
başvurulmasınımahkemedenisteyebilecektir.
b)Biraniçin,sözkonusuiddianınispatıiçinbilirkişiyebaşvurulmasınınmümkünolduğunuvehâkiminbilirkişiolarakbir
inşaat mühendisini görevlendirdiğini varsayalım. Hâkim bilirkişinin dava konusu hakkındaki görüşleriyle bağlı mıdır?
Gerekçeliolarakaçıklayınız.(5puan)
Bilirkişinin oy ya da görüşü takdiri delildir.Hâkim, bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte
serbestçedeğerlendirir(m.282).Yanihâkimbilirkişiraporuilebağlıdeğildir.Buradabağlıolmamasıile
kastedilen, hâkimin bilirkişi raporunda yer alan özel veya teknik bilgi ile varılmış olan sonucun yanlış
olduğukanısınavarmasıhalindegerekçeleriniaçıkvekesinbirbiçimdegöstermeksuretiylegerekiyorsa
raporun aksine de karar verebilmesidir. Sonuç olarak somut olayda hâkim bir takdiri delil olan
bilirkişiningörüşüilebağlıdeğildir.
4
7) Bu dava görülürken, aşağıdaki olasılıkların ortaya çıkması halinde, mahkemece ne gibi işlemler yapılması gerekir?
Gerekçeliolarakaçıklayınız.(Herbirşıkkıdiğerindenbağımsızolarakdüşünüpcevaplandırınız.)
a. Davacıİhsanda,vekiliAv.OsmanKardaönincelemeduruşmasınagelmemiştir.(5puan)
Usulüneuygunşekildedavetedilmişolantaraflardanbiriduruşmayagelir,diğerigelmezse,hâkimgelen
tarafa yargılamaya devam etmek isteyip istemediğini sorup ondan alacağı cevaba göre işlem yapmak
zorundadır. Buna göre gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam
edilirveyadosyaişlemdenkaldırılır.Herhangibirmazeretilerisürülmeksizingelmeyendavacıvevekili
yokluklarında yapılan işlemlere itiraz edemezler. Ön inceleme duruşmasına taraflardan biri mazeretsiz
olarakgelmezse,gelentarafonunmuvafakatiaranmaksızıniddiaveyasavunmasınıgenişletebiliryahut
değiştirebilir. Somut olay bakımından davalı Pınar, yargılamaya devam edilmesini isterse karşı tarafın
muvafakati aranmaksızın ön inceleme aşamasında iddia veya savunmasını genişletebilir yahut
değiştirebilir.
b. DavalıPınarIşıkölmüştür.(5puan)
DavalıPınardavadevamederkenölürsetarafehliyetisonbulur(m.55).Bunedenle,davayaölentarafa
karşı devam edilmesi söz konusu olmaz. Ölen kişinin mirasçılarının davaya devam edip etmeyeceğinin
tayiniiçindavakonusununöleninmirasçılarınıilgilendirenbirdavaolupolmadığınagöreikilibirayrım
yapılır. Somut olay bağlamında açılan dava yalnız öleni ilgilendiren bir dava olmadığından, mirasçıları
da ilgilendirdiğinden, yani, onların malvarlığı haklarını etkilediğinden, dava konusuz kalmaz; davaya
ölenPınar’ınmirasçılarınakarşıdevam edilir.Budurumda,kuralolarakdavamecburî(zorunlu)dava
arkadaşı olarak mirasçıların hepsine karşı devam ettirilebilir (m. 59). Ancak bu dava, para alacağına
ilişkinolduğuvemirasçılarmurisinparaborçlarındanmüteselsilensorumluolduklarıiçin(TMKm.641,
TBK m. 163) davacı, mirasçıların tümüne karşı davaya devam edebileceği gibi içlerinden bir veya
birkaçına karşı da davayı devam ettirebilir. Bu durumda davalılar arasında ihtiyarî dava
arkadaşlığındansözedilir(m.57).Davanındevamıiçinönceliklemirasçılarınmirasıkabulveyareddinin
ortayaçıkmasıgerekir.Eğermirasıaçıkbirretveyakabulyoksabuhusustakanunlabelirlenensüreler
(üç ay) geçinceye kadar (TMK m. 605) dava ertelenir. Bununla beraber hâkim, gecikmesinde sakınca
bulunanhâllerde,talepüzerinedavayıtakipiçinkayyımatanmasınakararverebilir(m.55).
SORUII)AşağıdakiYargıtaykararınıdeğerlendiriniz.(15puan)
“Mahkemece,16.07.2014günüönincelemeduruşmasıyapılmış,davacıönincelemeduruşmasındanönce11.04.2014tarihinde
verdiği dilekçe ile maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuştur. Talep iddia ve savunmanın diğer tarafın muvafakati
aranmaksızın serbestçe değiştirilip genişletilebileceği yargılama kesitinde ileri sürülmüştür (HMK. md 141/1). İddia ve
savunmanıngenişletilmesiyahutdeğiştirilmesinincevabacevapveikincicevapdilekçeleriileyapılmasızorunluluğuyoktur.
Ön inceleme aşamasının tamamlanmasından önce olması koşuluyla, bu dilekçeler dışında verilen diğer bir dilekçe ile
yapılması usulen mümkündür. Yasa ön inceleme duruşmasında bir tarafın mazeretsiz olarak gelmemesi durumunda dahi
genişletme veya değiştirmeye diğer tarafın muvafakati aranmaksızın imkân verdiğine göre, bu duruşmadan önce bunun
mutlakacevabacevapveikincicevapdilekçesiileyapılabileceğini,bunitelikteolmayanbirdilekçeileyapılamayacağınıkabul
etmekyasaldüzenlemeilebağdaşmaz.Bubakımdandavacınınusuleuygunveönincelemeaşamasınıntamamlanmasından
önceilerisürülmüşusulengeçerlibirmaddivemanevitazminattalebimevcuttur.Bubakımdanmahkemecedavacıkadının
maddi ve manevi tazminat talepleri yönünden olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemesi doğru olmayıp bozmayı
gerektirmiştir.”(2.HD,15.12.2015,9889/24000)
ÖĞRENCİNİNGERÇEKLEŞTİRDİĞİTARTIŞMAYAGÖRETAKDİREDİLMİŞTİR!
5