AKSU RES - ÇED 07.04.2011 - PDF Creator - Trail 01

Transkript

AKSU T EMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş.
AKSU RES ÇED RAPORU
AKSU TEMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM
SAN. VE TİC. A.Ş.
AKSU RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ
ÇED RAPORU
KAYSERİ İLİ, YAHYALI İLÇESİ, DİKME MEVKİİ
NİSAN - 2011
1
TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD ŞTİ.
Proje Sahibinin Adı
AKSU TEMİZ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM VE
TİC. A.Ş.
Adresi
MEBUSEVLERİ İLLER SK. NO:5 TANDOĞAN
ÇANKAYA/ ANKARA
Telefon Numaraları
(0 312) 215 90 00
Faks Numaraları
(0 312) 212 19 99
Projenin Adı
Aksu Rüzgar Enerji Santrali
Proje Bedeli
Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli,
İlçesi, Beldesi, Mevkii)
100,417,337 €
Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkii
Aksu RES Türbünleri Koordinatları
Proje için seçilen yerin koordinatları,
zone;
Projenin ÇED Yönetmeliği
kapsamındaki yeri (sektörü, alt sektörü)
Raporu Hazırlayan Kuruluşun/Çalışma
Grubunun Adı
Adresi
Koor. Sırası :Sağa- Yukarı
Datum
: ED-50
Türü
: UTM
D.O.M.
: 33
Zon
: 36
Ölçek Faktörü: 6 derecelik
722337 4210193
722599 4210229
722836 4210247
723044 4210264
723281 4210276
723512 4210253
723737 4210241
723963 4210229
724168 4210210
720562 4208930
720833 4208974
721085 4209069
721318 4209195
721545 4209270
721771 4209220
721992 4209188
722194 4209233
722414 4209239
722628 4209201
722841 4209142
723065 4209142
723283 4209173
723553 4209154
723757 4209223
723957 4209242
724162 4209230
724380 4209174
724597 4209201
724800 4209258
725031 4209355
725253 4209383
725496 4209412
725746 4209449
725968 4209540
726186 4209543
726408 4209598
ÇED Yönetmeliği EK-II Madde 29- 10 MW ve
üzeri Rüzgâr enerji santralleri.
TOPÇUOĞLU MAD. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
Bişkek Cad. (8.Cad.) No:123/5-6 Emek/ANKARA
2
Koor. Sırası:EnlemBoylam
Datum
: WGS-84
Türü
: Coğrafik
D.O.M.
:Zon
:Ölçek Faktörü : 38.01053450 35.53221090
38.01079436 35.53520370
38.01089822 35.53790642
38.01100014 35.54027880
38.01104986 35.54297966
38.01078585 35.54560133
38.01062232 35.54815813
38.01045847 35.55072629
38.01023674 35.55305327
37.99959577 35.51162247
37.99992602 35.51471965
38.00072002 35.51761637
38.00179771 35.52030650
38.00241760 35.52291269
38.00191217 35.52546891
38.00156997 35.52797377
38.00192569 35.53028624
38.00192579 35.53279147
38.00153114 35.53521478
38.00094760 35.53762015
38.00089254 35.54016899
38.00111802 35.54265919
38.00088044 35.54572553
38.00145141 35.54806828
38.00157312 35.55034996
38.00141443 35.55267885
38.00085631 35.55514189
38.00104571 35.55761949
38.00150864 35.55994719
38.00232472 35.56260607
38.00252172 35.56514093
38.00272245 35.56791508
38.00299340 35.57077140
38.00375745 35.57332614
38.00373012 35.57580767
38.00416993 35.57835112
Telefon Numaraları
0 312 213 31 38 - 0 312 213 31 44
Faks Numaraları
0 312 213 31 48
PTD Raporu Sunum Tarihi
NİSAN - 2011
3
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI .............................................................................. 12
(Proje Konusu Faaliyetin Tanım ı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu
Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve
Gereklilikleri)............................................................................................................................. 12
BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU............................................................. 20
II.1. Faaliyet Ünitelerinin Arazi Kullanım Haritas ı Üzerinde Gösterimi Yerleşim Alanlarına
Mesafesi, .................................................................................................................................. 20
II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin,
Teknik Alt Yapı Ünitelerinin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde
Gösterimi, ................................................................................................................................. 20
BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI............................................ 22
III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Finans Kaynakları, ....................................................... 22
III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu................. 22
III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi,..................................................................................... 22
III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı
Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal
ve Altyapı Faaliyetleri, .............................................................................................................. 23
III.5. Kamulaştırma, .................................................................................................................. 24
III.6. Diğer Hususlar ................................................................................................................. 24
BÖLÜM IV: RÜZGAR ENERJİSİ SANRALİNDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ
VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİNİN AÇIKLANMASI.............. 25
IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (Etki alanının Nas ıl ve Neye göre Belirlendiği
Açıklanacak ve Etki Alanı Haritası üzerinde Gösterilecek) ..................................................... 25
IV.1.1. Proje Alanı Yakınlarında Bulunan Maden Ocaklarının Projeye Etkileri, Alınacak
Önlemler,.................................................................................................................................. 26
IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı, .................... 26
IV.2.1. Rüzgar Enerjisi Santrali Yerlerinin Jeolojik Özellikleri (Tektonik Hareketler, Topografik
özellikler, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Benzersiz Oluşlumlar, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi vb.
1/25.000’lik Jeoloji Haritas ı) ..................................................................................................... 26
IV.2.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik, Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme,
Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri İstihsali, Su Yolu
Ulaşım ı Tesisleri, Turizm, Spor ve Benzeri Amaçlı Su ve/veya Kıyı Kullanımları, Diğer
Kullanımlar), ............................................................................................................................. 31
IV.2.3.Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması,
Erozyon, Mera, Çayır, Toprağın Mevcut Kullanım Durumları vb.), ......................................... 34
4
IV.2.4. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon Alanları,
Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim
Miktarları).................................................................................................................................. 39
IV.2.5. Orman Alanları (Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve Kapalılığı
Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, Orman Yangınlarına
Karşı Alınacak Önlemler), ........................................................................................................ 41
IV.2.6. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı
Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer
Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma
Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki
Alanlar), .................................................................................................................................... 42
IV.2.7. Flora ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Doğal Olarak
Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler;
Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Av Hayvanlarının
Adları, Popülasyonları ve Bu Türler İçin Alınan Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanı
Üzerindeki Vejetasyon Tiplerinin ve Örnekleme Alanlarının Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi,
Projede Faaliyetten Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Tedbirleri (İnşaat ve
İşletme Aşamalarında) ............................................................................................................. 42
IV.2.8. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri
Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar,
25.09.1978 Tarih ve 16415 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan 7/16349 Sayılı bakanlar
Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar vb.) .......................................................................... 50
IV.2.9. Bölgenin Genel İklim Koşulları, Sayılı Günler, Sıcaklık, Yağış ve Rüzgar Dağılımları,
.................................................................................................................................................. 50
IV.2.10. Diğer Özellikler ........................................................................................................... 56
IV.3. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri .......................................................................... 56
IV.3.1. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri ve Bu
Hizmetlerden Yararlanılma Durumu) ....................................................................................... 56
IV.3.2. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları (Yerleşme
Alanlarının Dağılım ı, Mevcut ve Planlanan Kullanım Alanları, Bu Kapsamda Sanayi Bölgeleri,
Limanlar, Konutlar, Turizm Alanları vb.) .................................................................................. 60
IV:3.3. Diğer Özellikler ............................................................................................................. 63
BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’TE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE
ALINACAK ÖNLEMLER........................................................................................................... 64
(Bu Bölümde Projenin Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Tanımlanır, Bu Etkileri
Önlemek En Aza İndirmek ve İyileştirmek İçin Alınacak Yasal, İdari ve Teknik Önlemler V.1
ve V.2 Başlıkları İçin Ayrı Ayrı ve Ayrıntılı Şekilde Açıklanır.)................................................. 64
5
V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik
Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler........................................................................... 64
V.1.1. Arazinin Haz ırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda
Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemelerden Parlayıcı, Patlayıc ı,
Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları, Depolanmaları ve Kullanımları ............................. 64
V.1.2. Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacakları veya Hangi
Amaçlar İçin Kullanılacakları, ................................................................................................... 66
V.1.3. Faaliyet Ünitelerinin İnşası İle İlgili İşlemler .................................................................. 66
V.1.4. İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıc ı İşlemler .... 66
V.1.5. Proje Kapsamında Oluşacak Katı Atık Miktarı ve Özellikleri, Nas ıl Bertaraf Edileceği,
.................................................................................................................................................. 68
V.1.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Su Miktarları, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Bu
Suların Kullanım ı Sonucu Oluşacak Atık Suların Hangi İşlemlerden Sonra Hangi Alıcı Ortama
Nasıl Verileceği, Bu Konuda Yapılacak Çalışmalar ve Bu Suların Özellikleri......................... 69
V.1.7. Rüzgar Enerji Santralinde ve EİH’nda Yapılacak Topraklama ve Paratoner Kurulması
İle İlgili İşlemler......................................................................................................................... 70
V.1.8. Arazinin Haz ırlanması ve Tesislerin İnşası Sırasında Yapılacak İşler Nedeni İle
Meydana Gelecek Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi ........................................................... 71
V.1.9. Arazinin Haz ırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Ortadan
Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı.............................. 78
V.1.10. Arazinin Haz ırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden
Çıkarılacak Tarım alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün
Türleri ....................................................................................................................................... 78
V.1.11. Arazinin Haz ırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek Yerine
Getirilecek İşlerde Çalışacak Personel İçin Kurulacak Şantiye Alanı ve Diğer Teknik/Sosyal
Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği ...................................................... 78
V.1.12. Arazinin Haz ırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek
Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar ...................... 78
V.1.13. Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat
Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal
Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım Etkisinin Belirlenmesi ............ 78
V.1.14. Diğer Faaliyetler........................................................................................................... 79
V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve
Alınacak Önlemler .................................................................................................................... 79
V.2.1. Faaliyet Ünitelerinin Özellikleri, Boyutları, Kapasiteleri vb. Diğer Bilgiler..................... 79
6
V.2.2. Rüzgar Enerjisi Santralinin ve EİH’nın Bakım ı İçin Ne Gibi İşlemler Yapılacağı,
Kullanılacak Malzemeler, Çıkacak Atıkların Tür ve Miktarları, Özellikleri, Boyutları, Özellikleri
ve Nas ıl Bertaraf Edileceği....................................................................................................... 79
V.2.3. Meydana Gelen Elektrik ve Manyetik Alanlar ve Şiddetleri, Etkileri, Alınacak Önlemler,
.................................................................................................................................................. 80
V.2.4. Iş ık Yans ımasına Karşı Alınacak Tedbirler ................................................................... 82
V.2.5. Güvenliği Tehlikeye Atabilecek Riskler Olup Olmadığı (Kuş Göç Yolları vs.).............. 82
V.2.6. Hattın ve Trafonun Haberleşme İle İlgili Tesislere (PTT Hatları, Radyo, TV Vericileri
vs.) Etkileri ................................................................................................................................ 82
V.2.7. Orman Alanlarına Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin
Tanımlanması........................................................................................................................... 83
V.2.8. Proje Ünitelerinin İşletilmesi Sırasında Oluşacak Gürültü Kaynakları ve Alınacak
Önlemler................................................................................................................................... 84
V.2.9. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemeleri .......................................................................................................................... 88
V.2.10. Diğer Faaliyetler........................................................................................................... 89
V.3. Çevresel Fayda – Maliyet Analizi ..................................................................................... 89
BÖLÜM VI: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN
ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER ............................................... 91
VI.1. Arazi Islahı ....................................................................................................................... 91
VI.2. Diğer Çalışmalar .............................................................................................................. 91
BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ ........................................................................... 92
(Bu Bölümde Yer Seçimi, Teknoloji ve Alınacak Önlemlerin Alternatiflerin Karş ılaştırılması
Yapılacak ve Tercih Sıralaması Yapılacaktır.) ........................................................................ 92
BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI .......................................................................................... 95
VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme
Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı ............................................. 95
VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik Belgesi
Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının İkinci Paragrafında Yer Alan Hususların
Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program........................................................................................ 101
BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI............................................................................................... 102
(Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Nasıl ve Hangi Yöntemlerle Bilgilendirildiği,
Proje İle İlgili Halkın Görüşlerinin ve Konu İle İlgili Açıklamaların ÇEd Raporuna Yans ıtılması)
................................................................................................................................................ 102
BÖLÜM X: SONUÇLAR ......................................................................................................... 103
(Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve
Projenin Gerçekleşmesi Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde
7
Başarı Sağlayabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme, Proje Kapsamında
Alternatifler Aras ı Seçimler ve Bu seçimlerin Nedenleri)....................................................... 103
8
TABLOLAR
Tablo 1: Türkiye Brüt Elektrik Enerjisi Üretim- İthalat- İhracat Ve Talebinin Yıllar İtibariyle
Gelişimi (1975-2006) (GWh)................................................................................................13
Tablo 2: Yıllara Göre Türkiye’deki Elektrik Tüketimi............................................................14
Tablo 3: Türkiye’deki Rüzgar Enerji Santralleri ..................................................................15
Tablo 4: Teknik Bilgiler.........................................................................................................16
Tablo 5: Türbün Koordinatları ..............................................................................................21
Tablo 6: Kayseri İli, Yahyalı İlçesi Arazi Dağılım ı...............................................................39
Tablo 7: Kooperatif ve Üye Sayıları.....................................................................................40
Tablo 8: Kayseri’de Tarım Alanlarının Kullanım Amaçlarına Göre Dağılımı......................40
Tablo 9: Kayseri’de Bitki Türlerinin Ekim Alanlarına Dağılımı Ve Üretim Miktarı ..............41
Tablo 10: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora Türleri.........................................44
Tablo 11: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia Türleri ..................................46
Tablo 12: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia Türleri .....................................46
Tablo 13: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri .........................................47
Tablo 14: Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia Türleri ................................48
Tablo 15: Kayseri İli Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri ........................................................50
Tablo 16: Kayseri İli Yağış Durumu .....................................................................................51
Tablo 17: Kayseri İli Ortalama Aç ık, Bulutlu, Kapalı Günler Sayıs ı ...................................51
Tablo 18: Kayseri İli Nem Durum.........................................................................................52
Tablo 19: Kayseri İline Ait Rüzgar Durumu .........................................................................53
Tablo 20: Kayseri İli Toprak Sıcaklığı Tablosu ..................................................................53
Tablo 21: Kayseri İli Basınç Durumu Tablosu ...................................................................54
Tablo 22: Kayseri İli Aylık Ortalama Rüzgar Hızları (m/s).................................................54
Tablo 23: Kayseri İli Aylık Esme Sayıları Toplamı Tablosu ................................................55
Tablo 24: 2008-2009 Öğretim Yılı Yurt Sayıları ..................................................................56
Tablo 25: Yeşil kart verilenlerin ilçelere göre dağılımı.........................................................58
Tablo 26: Kayseri İli Arazi Dağılımı......................................................................................60
Tablo 27: Kayseri İli ve İlçelerinin Arazi Varlığı ...................................................................60
9
Tablo 28: Kayseri İli Arazi Kullanım Şekli ve Alanı..............................................................61
Tablo 29: Kayseri Sanayi Tesislerinin Üretim Konularına Göre Dağılımı ...........................62
Tablo 30: Kayseri İli’ndeki Sanayi Tesislerinin İlçelere Göre Dağılımı...............................62
Tablo 31: Toz Emisyon Faktörleri ve Emisyon Debileri.......................................................67
Tablo 32: Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri .........................................................71
Tablo 33: Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılım ı .............................................72
Tablo 34: Ses Basıç Düzeyleri............................................................................................72
Tablo 35: Atmosferik Yutuş ..................................................................................................73
Tablo 36: Nihai Ses Basınç Düzeyleri .................................................................................74
Tablo 37: Düzeltme Faktörleri.............................................................................................75
Tablo 38: Ses Düzeyleri .......................................................................................................75
Tablo 39: Lgündüz Değerleri................................................................................................76
Tablo 40: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ............................................77
Tablo 41: Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılım ı (Türbünler İçin) ...................85
Tablo 42: Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin)................................................................85
Tablo 43: Atmosferik Yutuş (Türbünler İçin) ........................................................................85
Tablo 44: Nihai Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin) .......................................................86
Tablo 45: Düzeltme Faktörleri (Türbünler İçin) ....................................................................86
Tablo 46: Ses Düzeyleri (Türbünler İçin) .............................................................................87
Tablo 47: Lg Değerleri (Türbünler İçin)................................................................................87
Tablo 48: Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri ..........................................88
Tablo 49: Karbon Dioksit(CO2) Emisyonu (Küresel ıs ınmada, sera etkisi yaratan başlıca
unsur) ...................................................................................................................................93
Tablo 50: Sülfür Dioksit (SO2) Emisyonu ( Asit yağmurlarını doğuran başlıca unsur).......93
Tablo 51: Nitrojen Oksit (NOX) Emisyonu (Asit yağmurlarını doğuran diğer bir unsur ve
dumanlı sisin temel maddesi) ..............................................................................................93
Tablo 52: İzleme Raporları Formu .....................................................................................101
10
ŞEKİLLER
Şekil 1: Rüzgâr Türbünü İç Yapısı .......................................................................................17
Şekil 2: Örnek Vestas Tipi Türbün .......................................................................................17
Şekil 3. Proses İş Akım Şeması...........................................................................................22
Şekil 4: Kayseri İli Deprem Haritas ı .....................................................................................30
Şekil 5: Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri ...............................................................................43
Şekil 6: Doğal Vejetasyon Haritas ı ......................................................................................44
Şekil 7: Kayseri İli Rüzgarın Ortalama Hızına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü.........................55
Şekil 8: Kayseri İli Esme Sayılarına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü.........................................55
Şekil 9: Gürültü Yayılım Grafiği............................................................................................77
Şekil 10: Gürültü yayılım grafiği (işletme aşamasında) (Türbünler İçin) .............................88
Şekil 11: İş Kazası İçin Acil Müdahale Planı........................................................................98
Şekil 12: Yangın İçin Acil Müdahale Planı ...........................................................................99
Şekil 13: Deprem İçin Acil Müdahale Planı........................................................................100
EKLER
Ek 1. Üretim Lisansı
EK 2. 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik harita
EK 3. 1/25000 Ölçekli Jeoloji Haritası
EK 4. Yer Bulduru Haritas ı
EK 5. Fosseptik Planı
EK 6. Türkiye Rüzgar Atlası
EK 7. Kuş Göç Yollarını Gösterir Harita
EK 8. 1/25.000 Ölçekli Etki Alanını Gösterir Harita
EK 9. Faaliyet Alanını Gösterir Fotoğraflar
EK 10. 1/100.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası
EK 11. Ornitolog Raporu
EK 12. Meşçere Haritas ı
EK 13. Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün 09.07.2009 tarih ve 2149 sayılı Tutanağı
EK 14. Topçuoğlu Madencilik San. Ve Tic. Ltd. Şti. Adına Büro Tescil Belgesi Ve Yeterlilik
Belgesi
11
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AM ACI
(Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları
ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde
Önem ve Gereklilikleri)
Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Mevkiinde Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve
Tic. A.Ş. tarafından Aksu Rüzgar Enerji Santrali kurulması planlanmaktadır. Santralin toplam
kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet rüzgar
türbününden sağlanacaktır.
Projede temel olarak, rüzgar etkisi ile rüzgar türbünü kanatlarının dönmesi, kanatlara
bağlı olan alternatör enerji elde edilmesi sağlanacaktır. Alternatörde oluşan elektrik enerjisi,
proje alanındaki şalt merkezine gönderilecek ve buradan da bölgede bulunan iletim hattı ile
Çamlıca 1 HES Trafo Merkezine verilerek dağıtımı sağlanacaktır.
4628 sayılı yasa uyarınca ilk başvuru 29.11.2007 tarihinde yapılm ış olup, lisans onayı
alınmıştır. İnşaat öncesi dönem 16 ay, inşaat süresi de 32 ay olarak planlanmıştır. Projenin
toplam tamamlanma süresi 48 aydır. Bu lisans, yürürlük tarihinden itibaren 49 yıl süreyle
geçerlidir.
Dünyanın yıllık enerji ihtiyacı nüfus artış ına paralel olarak hızla artmaktadır. Gelişen
teknoloji ile birlikte ham petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki artışlar, kömür kullanan tesislerin ve
nükleer enerjinin çevre üzerindeki olumsuz etkileri yenilenebilir enerji kaynaklarının daha
etkin kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Aş ırı fosil yakıt kullanım ının getirdiği ve bugün
için dünyanın en önemli çevre sorunu sera etkisinden kaynaklanan küresel ısınmadır. Bunun
kökeninde yanma sonucu ortaya çıkan CO2 emisyonu yatmaktadır. CO2 emisyonunun
küresel ısınmadan başka olumsuz etkileri olduğu gibi, yanma reaksiyonunda ortaya çıkan
emisyon yalnızca CO2 de değildir. SOx ve NOx gibi diğer zararlı emisyonlar vardır. Temiz
yakıt denilen doğal gaz kullanımında, yüksek alev sıcaklığından ortaya çıkan NOx ozon
tabakasını tahrip edici özelliğe sahiptir. Ayrıca ısıl değerleri düşük, kül ve kükürt içerikleri
yüksek olan kalitesiz yerli linyitlerin kullanılması, hava kirliliğini artırmaktadır. Fosil yakıt
üretim ve tüketiminin doğal bitki örtüsünün yanı s ıra, hayvan ve insan sağlığı üzerinde çeşitli
olumsuz etkileri bulunmaktadır. Başlangıçta kömür, daha sonra petrol ve doğal gaza dayalı
fosil kökenli enerji kullanım ı atmosferdeki CO2 konsantrasyonunu son 150 yıl içinde % 116
artırarak, dünyayı küresel ısınma süreci ile karş ı karşıya bırakmıştır.
Yeni ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanım ının geliştirilmek istenmesinin bir başka
nedeni de, dünyada sınırlı olan fosil yakıt rezervlerini tükenmekten olabildiğince korumaktır.
Kanıtlanmış üretilebilir petrol ve doğal gaz rezervlerine insan ömrüne s ığacak kadar ömür
biçilmesi, insanlığın geleceği aç ısından düşündürücüdür. Kısacası alış ılagelen enerjide bir
sınıra yaklaşılmıştır. Bu nedenle enerji üretiminde 21. yüzyılın başlarında fosil yakıtların
kullanılması gerek çevre, gerekse artan fiyatlar nedeniyle ekonomik olmaktan ç ıkacaktır.
Bugün gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler kendi olanakları içinde değişik enerji
kaynaklarının kullanılmasına öncelik vermektedirler.
İlk etapta göz önünde bulundurulması gereken yenilenebilir enerji kaynaklarından biri
Rüzgar Enerjisidir. Herhangi bir emisyonu olmayan, doğal kaynakları tüketmeyen, küresel
ısınmaya katkısı olmayan, asit yağmurlarına neden olmayan, yerel (dışa bağımlı olmayan) ve
çevreye duyarlı bir enerji kaynağı olan Rüzgar Enerjisinin günümüzde kullanım alanı hızla
genişlemektedir.
Türkiye hızla artan enerji talebinin 2030 yılı itibari ile %50 oranında artacağı
öngörülmektedir. Bu büyümeye paralel olarak enerji üretiminin ülke öz kaynakları ile
12
sağlanması gerekmektedir. Ülke öz kaynakları ile sağlanacak enerji üretimindeki artış
Türkiye'nin dışa bağımlılığının azalmasını da sağlayacaktır.
Tablo 1 : Türkiye Brüt Elektrik Enerjis i Üretim- İthalat- İhracat Ve Talebinin Yıllar İtibariyle Gelişimi (19752006) (GWh)
(Kaynak: http://www.enerji.gov.tr/EKLENTI_VIEW/index.php/raporlar/raporVeriGir/21492/2)
Enerjinin yeterli, zamanında, kaliteli, ekonomik, güvenilir ve temiz olarak sunumu
günümüzde ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belirleyen en önemli göstergelerden biridir.
Sanayinin olduğu kadar halkın günlük yaşantısının da en önemli girdilerinden olan enerjiye
talep sürekli olarak artarken enerji kaynakları da hızlı bir şekilde tükenmektedir. Sürdürülebilir
bir dengenin sağlanabilmesi için enerji kaynak çeşitliliğinin sağlanması ve konvansiyonel
enerji kaynaklarının yanında, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanıma sunulması büyük
önem kazanmıştır.
Ülke bazında inceleme yapıldığında, Uluslararası Enerji Ajansının verilerine göre
Türkiye’nin Haziran 2007 elektrik üretimi 15 172 GWh olarak, bir sene önceki aynı döneme
göre 1 267 GWh ile %9,1 artış göstermiştir. Jeotermal, rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir
enerji kaynaklarından elektrik elde edilmesi Haziran 2006 rakamlarına oranla Haziran
2007’de %47,1 oranında, Ocak’tan Haziran’a 6 aylık karşılaştırma da ise 2007’nin ilk
yarıs ında %106,8 artış göstermiştir.
13
Tablo 2 : Yıllara Göre Türkiye’deki Elektrik Tüketimi
Düşük Olasılık
Yıl
Yüksek Olasılık
GWh
% Artış
GWh
% Artış
2007
185 032
6,2
188 343
8,1
2008
196 689
6,3
203 787
8,2
2009
209 081
6,3
220 701
8,3
2010
222 253
6,3
239 019
8,3
2011
236 255
6,3
258 858
8,3
2012
251 139
6,3
280 084
8,2
2013
266 961
6,3
302 491
8,0
2014
283 779
6,3
326 388
7,9
2015
301 941
6,4
351 846
7,8
2016
321 567
6,5
378 234
7,5
Jeotermal, rüzgar ve güneş enerjisindeki %106,8’lik artışa rağmen toplam enerjideki
yeri malesef çok küçüktür. Türkiye’nin brüt elektrik enerjisi tüketimi (brüt üretim + dış alım –
dış satım) 2005 yılında %7,2 artış ile 160,8 Milyar kWh, 2006 yılında ise %8,3 artış ile 174,2
Milyar kWh olmuştur. 2007 yılında fosil yakıtlardan elde edilen elektrik 2006’ya göre %20
civarında artarken, hidroelektrik kullanımı 2007’de gene %20 civarında azalmıştır. 2006 yılı
için tüketim miktarı olan 174 230 GWh, 27 417,1 MW termik, 59,0 MW rüzgar ve 13 062,7
MW hidrolik olarak toplam 40 538,8 MW kurulu güç ile üretilmiştir.
DPT Müsteşarlığı tarafından 2004 yılında belirlenen kalkınma hızı ve nüfus artışı
değerlendirmelerine göre, 2020’de ülkenin nüfusunun 87,8 Milyon olması beklenmektedir.
Kalkınma hızı kriz yılları dış ında +%10 ile -%5 aras ında sapmalar ile yakalanabilmektedir. Bu
sapma oranları göz önüne alındığında 2016 yılında ihtiyaç duyulacak elektrik enerjisi 321
567 GWh veya 378 234 GWh civarında olacaktır. 2006 yılında toplam üretim 167 347 GWh
olduğu göz önüne alınırsa, düşük olasılık ta bile 154 220 GWh’lik (%92,1’lik artış) ihtiyacı
üretecek olan teknolojinin mümkün olduğunca yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak
yapılması bir zorunluluk olmalıdır.
Rüzgar potansiyeli oldukça yüksek olan ülkemizde özellikle son yıllarda rüzgar
santrallerinin kurulması ve işletmeye alınması önemli bir artış söz konusudur. İşletmedeki
rüzgar santrallerinin toplam kurulu gücü 112,9 MW iken, inşası devam eden rüzgar
santrallerinin kurulu gücü ise 677,4 MW’dır. Ancak zaman içerisinde bitirilen ve işletmeye
alınan santrallerle birlikte Eylül 2007 itibariyle bu rakam 146,25 MW’a yükselmiştir.
Türkiye'nin de içinde bulunduğu Avrupa kıtas ını ele aldığım ızda Almanya, 2002
yılında tesis ettiği 3247 MW yeni kapasite ile toplamda 12 001 MW kurulu güce ulaşarak, tüm
dünyadaki kurulu rüzgar gücünün % 38' ine ulaşmış durumdadır. Ülkemizde uygulamaları
1998 yılında başlayan rüzgar santralleri küçük ölçeklidirler. Şu anda, toplam kurulu gücü
17,4 MW olan iki santral "Yap-İşlet-Devret" modeliyle üretim yaparken, toplam kurulu gücü
1,7 MW olan bir diğer santral "Otoprodüktör" statüde üretim kWh’dır ve toplam üretim
içerisinde çok küçük bir orana karşı gelmektedir. Ancak, şu anda ülkemizde yaklaş ık 300
noktada rüzgar elektriği üretmeye yönelik ölçümler yapılmaktadır.
14
Tablo 3 : Türkiye’deki Rüzgar Enerji Santralleri
Mevkii
İzmir-Çeşme
İzmir-Çeşme
Çanakkale-Bozcaada
İstanbul-Hadımköy
Balıkesir-Bandırma
İstanbul-Silivri
İzmir-Çeşme
Manisa-Akhisar
Çanakkale-İntepe
Çanakkale-Gelibolu
Hatay-Samandağ
Manisa-Sayalar
İzmir-Aliağa
Muğla-Datça
Hatay-Samandağ
Hatay-Samandağ
Aydın-Didim
İzmir-Çeşme
Üretime Geçiş Tarihi
1998
1998
2000
2003
I/2006
II/2006
I/2007
I/2007
I/2007
II/2007
I/2008
I/2008
I/2008
Total (MW)
II/2008
II/2008
II/2008
II/2008
II/2008
Balıkesir-Susurluk
Osmaniye-Bahçe
İzmir - Çeşme
Balıkesir-Bandırma
II/2008
I/2009
I/2009
I/2009
Tekirdağ-Şarköy
Balıkesir-Havran
I/2009
I/2009
Çanakkale-Ezine
I/2009
Manisa-Kırkağaç
II/2009
Manisa-Soma
II/2009
Edirne-Enez
II/2009
İzmir-Aliağa
II/2009
İzmir-Aliağa
II/2009
İzmir-Aliağa
I/2010
İzmir-Foça
I/2010
Balıkesir-Kepsut
I/2010
Manisa-Soma-Kırkağaç
I/2010
Balıkesir-Kepsut
I/2010
TÜRBİN TEDARİK SÖZLEŞMESİ İMZALI PROJ E
TOPLAMI
Türbün adet ve kapasitesi
Kurulu Güç (MW)
3 adet 500 kW
1,50
12 adet 600 kW
7,20
17 adet 600 kW
10,20
2 adet 600 kW
1,20
20 adet 1.500 kW
30,00
1 adet 850 kW
0,85
49 adet 800 kW
39,20
6 adet 1.800 kW
10,80
38 adet 800 kW
30,40
13 adet 800 kW + 5 adet 900 kW
14,90
15 adet 2.000 kW
30,00
38 adet 800 kW
30,40
17 adet 2.500 kW
42,50
249,15
36 adet 800 kW
28,80
900 kW
35,10
2.500 kW
22,50
2.100 kW
31,50
2.500 kW
15,00
17 adet 800 kW ve 6 adet 900
19,00
kW
54 adet 2.500 kW
135,00
9 adet 2500 kW
22,50
15 adet 3000 kW
45,00
28,80
kW
8 adet 2000 kW
16,00
kW
20,80
32 adet 800 kW
25,60
176 adet 800 kW
140,80
15,00
15 adet 2.000 kW
30,00
36 adet 2500 kW
90,00
15 adet 2000 kW
30,00
15 adet 2000 kW
30,00
61 adet 900 kW
54,90
36 adet 2500 kW
90,00
57 adet 2500 kW
142,50
1.068,80
1.068,80
Mevkii
Üretime Geçiş Tarihi
Türbün adet ve kapasitesi
Kurulu Güç (MW)
İstanbul-Gaziosmanpaşa
II/2008
12 adet 2.000 kW
24,00
İstanbul-Çatalca
II/2008
20 adet 3.000 kW
60,00
Balıkesir-Şamlı
II/2008
30 adet 3.000 kW
114,00
İNŞA HALİNDEKİ KAPASİTE TOPLAMI
198,00
Rüzgâr türbünleri, rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye daha sonra da
elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir. Bir rüzgâr türbünü genel olarak kule, jeneratör, hız
dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik elemanlar ve pervaneden oluşur. Rüzgârın
kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilir. Rotor milinin devir hareketi hızlandırılarak
gövdedeki jeneratöre aktarılır. Jeneratörden elde edilen elektrik enerjisi enterkonnekte
şebekeye verilmektedir.
15
Enerji hatlarının ulaşmadığı uzak noktalarda kurularak bu tip yerlerin enerji ihtiyacı
karşılanabilir. Rüzgar enerjisinde ham madde ulaştırma masrafı yoktur. Doğadaki rüzgar
direkt olarak kullanılabilir. Rüzgar türbünleri karmaşık makineler değildir. Gayet basit bir
şekilde operatöre ihtiyaç duyulmadan çalıştırılabilmektedirler. Tamamen otomatik olarak
çalışabilecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Ayrıca bu şekilde sadece periyodik bakımlarının
yapılması ile 20-30 yıla yakın çalışabilirler.
Rüzgar türbünleri, patlama yapmazlar, radyasyon yaymazlar. Ayrıca her hangi bir
radyoaktif ışınım tahribatı yapmazlar. Dolayıs ıyla tehlikeli değildirler. Montaj aşaması hariç
bugüne kadar hiçbir rüzgar santralinde ölümlü kaza olmamıştır. Bakım sürelerinde
alınabilecek tedbirler ile herhangi bir ufak kaza oluşması da engellenebilir. Yinede rüzgar
türbünü kazası sonucu ölüm riski %0,0006 gibi bir rakamdır (www.bwea.com).
Artan petrol fiyatları veya aniden ortaya çıkan başka maliyetleri olmadığından vergi
artırımı olarak vatandaşa yük olmazlar. Atmosfere veya yakındaki nehir ve denizlere ıs ıl
emisyonları yoktur. Buna ilaveten başka bir atık üretimi de söz konusu değildir. Rüzgar yerli
bir enerji kaynağıdır. Yerel kaynaklar kullanılarak üretilebilen türbün grupları ile dünya
genelinde onbinlerce insana iş olanakları sunmuştur. Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre,
rüzgar enerjisinden üretilen 10 milyon kWh elektrik enerjisinin, yine aynı elektrik miktarını
üreten kömür santraline göre %27, doğalgaz santraline göre %66 daha fazla iş imkanı
sağlamaktadır (www.awea.org). Aşağıdaki tabloda teknik bilgiler verilmiştir.
Tablo 4 : Teknik Bilgiler
Kurulu Güç
72 MW
Yıllık Enerji Üretimi (Brüt)
255.234.700 kWh
Yıllık Enerji Üretimi (Park)
245.185.400 kWh
Türbün Tipi
VESTAS V100 2.0MW
Türbün Gücü
2000kW
Generator Gerilimi
690 V AC
Türbün Adedi
36
Öngörülen ortalama yıllık üretim miktarı
245.185.400 kWh/yıl
Öngörülen sisteme bağlantı noktası ve gerilim seviyesi (tek hat
şemasına uygun)
Çamlıca 1 HES TM, 154 kV bara
Öngörülen tesis tamamlanma süresi
İnşaat öncesi
dönem:16 ay
Güç Faktörü
0,9
Öngörülen proje kapasite faktörü
% 38,8
Talep edilen lisans süresi
49 yıl
İnşaat dönemi: 32
ay
dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik elemanlar ve pervaneden oluşmaktadır.
Rüzgârın kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilmektedir. Rotor milinin devir hareketi
hızlandırılarak gövdedeki jeneratöre aktarılmakta ve Jeneratörden elde edilen elektrik enerjisi
enterkonnekte şebekeye verilmektedir.
16
Şekil 1: Rüzgâr Türbünü İç Yapısı
Şekil 2: Örnek Vestas Tipi Türbün
1. Makina Yeri
17
Makina yeri, rüzgâr türbününün dişli kutusu ve elektrik generatörü dahil kilit
parçalarını içerir. Servis personeli, makina yerine türbün kulesinden girebilir. Makina yeri
solunda, rüzgâr türbünü pervanesi yani pervane kanatları ve göbek bulunur.
2. Pervane Kanatları
Pervane kanatları, rüzgârı yakalar ve rüzgârın gücünü pervane göbeğine aktarır.
Pervaneler fiberglas ve epoksi ile güçlendirilmiş karbon fiberinden yapılmıştır. Her kanat ana
desteğe bağlanmış iki adet kanat kabuğundan oluşur. Kanatlar optimum enerji üretimini
minimum gürültüde yapacak en hafif malzemeden tasarlanarak yapılmıştır. Her kanatta,
kanat üzerinde bulunan yıldırım alıcıları ve kanat içerisinde bulunan bakır iletken
kablolarından oluşan yıldırımdan korunma sistemi vardır.
3. Göbek
Pervane göbeği, rüzgâr türbününün düşük hız miline bağlıdır.
4. Düşük Hız Mili
Rüzgâr türbününün düşük hız mili, pervane göbeğini dişli kutusuna bağlar. Bu mil
aerodinamik frenlerin çalışması için hidrolik sisteme ait borular içerir.
5. Dişli Kutusu
Dişli kutusunda, solda düşük hız mili bulunur. Sağdaki yüksek hız milinin, düşük hız
milinden 100 kat hızlı dönmesini sağlar.
6. Mekanik Frenli Yüksek Hız Mili
Mekanik frenli yüksek hız mili, dakikada yaklaşık 1500 devir hız ile döner ve elektrik
generatörünü çalıştırır. Bir acil durum mekanik freni vardır. Mekanik fren, aerodinamik
frenlerin çalışmaması durumunda veya türbün bakımdayken kullanılır.
7. Elektronik Kontrol Ünitesi
Elektronik kontrol ünitesi, rüzgâr türbününün durumunu sürekli izleyen ve eğim
mekanizmasını kontrol eden bir bilgisayar içerir. Bir arıza halinde (örneğin, dişli kutusu veya
generatörün fazla ısınması) rüzgâr türbününü otomatik olarak durdurur ve telefon modem
hattı vas ıtasıyla türbün operatörünün bilgisayarına uyarı verir.
8. Hidrolik Sistem
Hidrolik sistem, rüzgâr türbününün aerodinamik frenlerini içerir.
9. Soğutma Ünitesi
Soğutma ünitesi, elektrik generatörünü soğutmak için kullanılan bir soğutma ünitesi
içerir. Ayrıca dişli kutusundaki yağı soğutmak için kullanılan bir soğutma ünitesi içerir.
18
10. Kule
Rüzgâr türbününün kulesi, makine yerini ve pervaneyi taş ır. Genelde kulenin yüksek
olması bir avantajdır, zira zeminden uzaklaştıkça rüzgâr hızları artar.
Kuleler, dairesel veya kafes biçiminde olabilir. Dairesel kuleler türbünün tepesine
ulaşmak için bir iç merdiven olabildiğinden personelin türbünlere bakması için daha
güvenlidir. Kafes kulelerin avantajı başlıca daha ucuz olmasıdır. Dairesel kuleler içerisinde
servis asansörü kullanılmaktadır.
11. Eğim Mekanizması
Eğim mekanizması, pervane ile birlikte makine yerini rüzgâra karşı döndürmek üzere
elektrik motorlarından yararlanılır.
Eğim mekanizması, yelkovanı kullanarak rüzgâr yönünü algılayan elektronik kontrol
ünitesi tarafından çalıştırılır. Rüzgâr, yön değiştirdiğinde normalde türbün bir defada sadece
birkaç derece eğilir.
12. Anemometre ve Yelkovan
Anemometre (Rüzgâr ölçer) ve yelkovan, rüzgâr hızı ve yönünü ölçmek için kullanılır.
Anemometreden gelen elektronik sinyaller, rüzgâr türbününün elektronik kontrol ünitesi
tarafından rüzgâr hızı yaklaşık 4 m/s'ye yaklaştığında rüzgâr türbününü çalıştırmak için
kullanılır. Bilgisayar, türbünü ve çevresini korumak için rüzgâr hızı 25 m/s'yi aştığında
türbünü otomatik olarak durdurur.
Yelkovan, sinyalleri rüzgâr türbününün elektronik kontrol ünitesi tarafından rüzgâr
türbününü rüzgâra karş ı döndürmek üzere kullanılır.
19
BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
II.1. Faaliyet Ünitelerinin Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi Yerleşim
Alanlarına Mesafesi,
Aksu Rüzgar Enerji Santrali’ne en yakın yerleşim yerleri 300 m mesafede K.K.K.
Dikme Karakolu, 550 m mesafede Dikme Köyü ve 1225 m mesafede Avluğa Mahallesi
bulunmaktadır.
Kayseri İli batıs ında Nevşehir, doğusunda Kahramanmaraş, kuzeydoğusunda Sivas,
kuzeyde Yozgat, güneyde Adana ve Niğde ile komşudur. Kayseri, 35º-30’ Doğu Boylamları
ile 38º-23’ kuzey enlemleri aras ında olup yüzölçümü 17.109 km² ‘dir.
Proje sahasının yer bulduru haritası Ek-4 ‘te, 1/25000 ölçekli topoğrafik harita ise Ek2’de verilmiştir.
Sahaya ulaşım için Yahyalı İlçesi ile Dikme Köyü arasında yer alan asfalt yoldan
faydalanılmaktadır. Rüzgar türbünlerine ulaşım amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve
ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır. Yol çalışması yapılacak alanlar Ek'te sunulan
1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Haritada verilmiştir.
Rüzgar çiftliğinin kurulacağı arazinin %77’si tarım arazisi olup bu arazinin %85’i
şahıs, %15’i hazine arazisidir. Tarım arazisi dış ında %11 orman arazisi, %12’si mera vas ıflı
arazidir.
II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal
Ünitelerin, Teknik Alt Yapı Ünitelerinin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı
Üzerinde Gösterimi,
Santralin kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite, kurulu gücü 2 MW olan 36 adet
rüzgar türbününden sağlanacaktır. Aksu RES, Çamlıca 1 HES TM, 154 kV hatta
bağlanacaktır.
Her bir rüzgar türbün temeli için 3 m derinliğinde 16 m x 16 m boyutlarında çukurlar
açılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup beton ile kapatılacaktır. Saha
içerisinde kullanılacak olan yolların genişletilmesi amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve
ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır. Ayrıca 70 m genişliğinde ve 120 m uzunluğundaki
alan içerisine şalt merkezi yapılacaktır. Şalt merkezinin kurulacağı alan otopark, idari bina
gibi kıs ımları da içerecektir.
Proje kapsamında 36 adet rüzgar türbünü bulunacaktır. Türbün koordinatları
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
20
Tablo 5 : Türbün Koordinatları
Türbün No
T1
Sağa(Y)
Yukarı(X)
722337
4210193
T2
722599
722836
4210229
4210247
T5
723044
723281
4210264
4210276
T6
T7
723512
723737
4210253
4210241
T8
T9
723963
4210229
724168
4210210
T10
T11
720562
720833
4208930
4208974
T12
721085
4209069
T13
721318
4209195
T14
721545
4209270
T15
721771
4209220
T16
721992
4209188
T17
722194
4209233
T18
722414
4209239
T19
722628
4209201
T20
T21
722841
723065
4209142
4209142
T22
723283
4209173
T23
723553
4209154
T24
723757
4209223
T25
T26
723957
724162
4209242
4209230
T27
724380
4209174
T28
724597
4209201
T29
724800
4209258
T30
T31
725031
725253
4209355
4209383
T32
725496
4209412
T33
725746
4209449
T34
725968
4209540
T35
T36
726186
726408
4209543
4209598
T3
T4
21
BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Finans Kaynakları,
Projenin gerçekleşmesi ile ilgili gerekli olan finans kaynakları %25 oranında faaliyet
sahibinin öz kaynakları ile %75 oranında yurt içi ve yurt dış ından kredi sağlanmak koşulu ile
karşılanacaktır
III.2. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu
geçerlidir.
Şekil 3. Proses İş Akım Şeması
Tesisin inşaat aşamasında 50 kişi, işletme aşamasında 25 kişi çalışacaktır. Çalışacak
personelin her türlü ihtiyaçlarını karş ılamak için prefabrik şantiye kurulacaktır.
III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi,
Yatırım Bedeli Ve Yıllık Giderler
Aksu RES Projenin yatırım tutarı aşağıda verilmiştir. Keşif bedeline bilinmeyen giderler
eklenerek projenin tesis bedeli bulunmuş; tesis bedeline mühendislik hizmetleri gideri ve
kamulaştırma eklenerek proje bedeli bulunmuştur. Proje bedeline 1 yıl olan inşaat süresi için
faiz eklenerek yatırım bedeli bulunmuştur.
TOPLAM YATIRIM TUTARI
1
İNŞAAT İŞLERİ
9,472,558 €
2
ELEKTRİK İŞLERİ
8,543,311 €
3
RÜZGAR TÜRBİNLERİ TEMİN VE MONTAJI
76,191,118 €
22
4
KEŞİF BEDELİ (1+2)
94,206,987 €
5
BEKLENMEYEN GİDERLER
4,710,349 €
6
ENTERKONNEKTE SİSTEME KAD AR HAT
VE KARŞI MERKEZ FİDER DONANIM BEDELİ
1,500,000 €
7
TESİS BEDELİ (4+5+6)
100,417,337 €
8
ETÜT PROJE BEDELİ
250,000 €
9
SİGORTA
761,911 €
10
KAMULAŞTIR MA(OR MAN)
471,035 €
11
KDV
4,490,506 €
12
PROJE BEDELİ (7+8+9+10+11)
106,390,788 €
13
YATIRIM DÖNEMİ FAİZLERİ
2,514,310 €
14
KREDİ MASR AFL ARI
395,242 €
15
TOPLAM YATIRIM TUTARI (12+13+14)
109,300,340 €
Yıllık giderler, işletme ve bakım gideri, yenileme gideri, genel giderler, sigorta ve
amortisman giderinden oluşmaktadır.
YILLIK İŞLETME GİDERLERİ
İşçilik Personel
200,000.00 €
Bakım, Onarım Malzeme Ve Yedek Parça
1,800,000.00 €
Genel Giderler
2000,000.00 €
Sigorta
150,626.00 €
Toplam
2,350,626.00 €
Yıllık Amortisman
10,357,314.82 €
Yıllık Gelirler
Aksu RES projesinin geliri enerji gelirinden ve 21 boyunda alınacak olan karbon
kredisinden oluşmaktadır. enerji birim fiyatı, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik
Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda geçen 5,5 €¢/kWh alınm ıştır. Karbon
Emisyon Değeri 600 ton/GWh ve satış fiyatı 7€/ton alınm ıştır.
Projenin Rantabilitesi, İç Karlılık Oranı ve Birim Enerji Maliyeti
Aksu RES projesinin iç karlılık oranı 13.47 olarak hesaplanmıştır..
III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak,
Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer
Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri,
Bu bölüm başlığı altında; proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine
bağlı olarak yatırımcı firma ve diğer firmalar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan faaliyet
enerji iletim hattının yapılmasıdır.
23
III.5. Kamulaştırma,
arazidir. Şahıs arazileri için kamulaştırılan bu arazilerin sahiplerine arazilerinin bedelleri
ödenecektir. Söz konusu kamulaştırma işlemleri 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu ile bu
Kanunda çeşitli değişiklikler yapan ve 5 Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren 4650 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre gerçekleştirilecektir. Şahıs arazisi
dış ında kalan alanlar için gerekli izinler alınacaktır.
III.6. Diğer Hususlar
Bu başlık altında değerlendirilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır.
24
BÖLÜM
IV: RÜZGAR
ENERJİSİ
SANRALİNDEN
ETKİLENECEK
ALANIN
BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİNİN
AÇIKLANM ASI
IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (Etki alanının Nasıl ve Neye göre
Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Haritası üzerinde Gösterilecek)
Yenilenebilir enerji kaynakları olarak bilinen hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal,
biyokütle, dalga, gel-git enerjileri içerisinde en yaygın olan ve teknolojisi en hızlı gelişeni
rüzgar enerjisidir. Rüzgar enerjisinin bu kadar hızlı gelişmesinin nedeni, doğada serbest bir
halde ve bol olarak bulunması ile enerji kaynağı çeşitliliği yaratması yanında dışa bağımlı
olmayan temiz bir enerji kaynağı olmasıdır.
Bu bağlamda pek çok ülke ileriki yıllarda elektrik enerjisi gereksinimlerinin %10'unu
rüzgar enerjisinden karşılamayı planlamaktadır. Çünkü rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle ve
dalga gibi yenilenebilir enerji kaynakları arasında elektrik üretimi konusunda en fazla ümit
veren yenilenebilir enerji kaynağı, rüzgar enerjisidir. Bu nedenle, pek çok ülke ulusal
programlar ve teşvikler uygulayarak rüzgar enerjisi teknolojisini geliştirmeye çalışmaktadırlar.
Fosil, nükleer ve diğer yöntemlerde atmosfere zararlı gazlar salınmakta, bu gazlar
havayı ve suyu kirletmektedir. Rüzgârdan enerji elde edilmesi sırasında ise bu zararlı
gazların hiçbiri atmosfere salınmaz, dolayıs ıyla rüzgâr enerjisi temiz bir enerjidir, yarattığı tek
kirlilik gürültüdür. Pervanelerin dönerken çıkardığı sesler günümüzde büyük ölçüde
azaltılm ıştır.
Rüzgar enerjisi temiz bir enerji kaynağıdır. Çevre dostu olan rüzgar enerjisi; asit
yağmurlarına, atmosferik ısınmaya yol açmayan, CO2 emisyonunu azaltan, fosil yakıt
tasarrufu sağlayan, radyoaktif etkisi olmayan bir yöntemdir.
Ülkemizde elektrik enerjisi ağırlıklı olarak fosil yakıtlardan ve hidroelektrik
santrallerinden sağlanmaktadır. Açıktır ki, bunlara ilave enerji kaynaklarına yönelinmez ise
ülke topraklarında kıs ıtlı olan bu kaynakların hızlı kullanılması ile tükenmesi ve dışa bağımlı
enerji tüketimi ortaya çıkacaktır. Özellikle su miktarının yeterli olmadığı dönemlerde elektrik
üretimi su varlığına dayanan hidroelektrik santrallerini tamamlayacak alternatif enerji
kaynakları önem kazanmaktadır.
Bu anlamda günümüzde rüzgar enerjisi hem fosil enerji kaynaklarını hem de
hidroelektrik enerji üretimini tamamlayıc ı bir öğe olduğundan, kullanıldığı oranda enerji
kaynakları itibariyle dışa bağımlılığı azalttığından ve yeni endüstri kollarının yaratılarak
istihdam Rüzgar enerjisinden elde edilen her kilowatt saat elektrik enerjisi ile insanlar ve
çevre aşağıdaki zararlı yüklerden korunmaktadır.
Projeden etkilenecek alan belirlenirken, çevresel, ekonomik ve sosyal faktörlerin bir
arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Proje etki alanı, gürültü ve parazit etkisi düşünülerek
belirlenmiştir. Rüzgar türbünü elektromanyetik etki alanı çok zayıftır ve türbünün dış
cephesinde hemen hemen sonlanır, bu da yer seviyesinden 40-50 m. yukarıda kalır. Bu
nedenle türbünlerin elektromanyetik etkisi değerlendirmeye alınmamıştır.
Söz konusu faaliyetten kaynaklı toz oluşumunun sadece inşaat aşamasında ve kısa
süreli gerçekleşecek olması ve bu tozun da yönetmelik sınır değerlerini aşmaması nedeni toz
modellemesi yapılmamıştır.
bulunmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda oluşacak gürültü düzeyi 200 m’den itibaren
25
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerin altında
kalmaktadır.
Yapılan araştırmalarda; türbünlerin haberleşmede parazit oluşturması 2-3 km’lik
alanla sınırlı kaldığı görülmüştür. Ancak, rüzgar türbünü teknolojisinde gelinden bugünkü
nokta tüm bu olumsuzlukları minimuma indirmektedir.
IV.1.1. Proje Alanı Yakınlarında Bulunan Maden Ocaklarının Projeye Etkileri, Alınacak
Önlemler,
Proje alanı ile çakışan İR:3594, İR:2450 ve İR:7055 sayılı sahalar bulunmakta olup,
bu ruhsatların sahibi olan Özkoyuncu Demir Mad. Ltd. Şti. yetkilileri RES projesinde
belirlenmiş koordinatlar dahilinde rüzgar türbünü dikilmesinin kendileri açıs ından, kendi
faaliyetlerini engelleyecek bir husus bulunmadığını beyan etmiştir, ilgili tutanak Ek-12’de
verilmiştir.
Rüzgârdan enerji elde edilmesi sırasında zararlı gazların hiçbiri atmosfere salınmaz,
dolayıs ıyla rüzgâr enerjisi temiz bir enerjidir, yarattığı tek kirlilik gürültüdür. Pervanelerin
dönerken ç ıkardığı sesler günümüzde büyük ölçüde azaltılmıştır. Rüzgar santrali işletmeye
geçtikten sonra çevreye ve civarında açılabilecek ocaklara herhangi bir olumsuz etkisi
bulunmamaktadır.
İleriki yıllarda yapılacak patlatmalı ocak işletmeciliğinden rüzgar santraline olabilecek
en önemli çevresel etki vibrasyondur.
IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı,
IV.2.1. Rüzgar Enerjisi Santrali Yerlerinin Jeolojik Özellikleri (Tektonik Hareketler,
Topografik özellikler, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Benzersiz Oluşlumlar, Çığ, Sel, Kaya
Düşmesi vb. 1/25.000’lik Jeoloji Haritası)
STARATİGRAFİK JEOLOJİ
İnceleme alanında değişik yaş ve fasiyesteki kaya birimlerinden oluşan paraotokton
ve allokton konumlu tektonostratigrafik ünitelerle, bunları çökel ilişki ile üzerleyen Tersiyer ve
Kuvaterner yaşlı volkanik ve çökel kayaçları bulunur. Bunlar alttan üste doğru Silifke –
Tufanbeyli Paraotoktonuna ait; Korakat Birimi, Mansurlu Birimi, Feke Birimi, Yahyalı –Munzur
Aladağ Naplarına ait, Aladağ Napı, Beyşehir-Hoyran Naplarına ilişkin, Gülbahar Napı, Huğlu
ve Turunç birimleri, Domuzdağ ve Ofiyolit Napı ve bunları üzerleyen Tersiyer ve Kuvaterner
yaşlı çökel ve volkanit kayaçlar olup tektonostratigrafik ve çökel ilişkilere göre en alttan en
üste doğru anlatılacaktır.
PALEZOYİK
Çamlık Formasyonu( JKç)
Kireçtaşlarından oluşan birim, Monod (1977) tarafından adlandırılmıştır. İstif altta
koyu gri, siyahımsı gri, siyah renkli, masif ya da orta kalın tabakalı, yer yer breşoid yapıda
kireçtaşı, dolomit ardalanmasından, orta seviyelerde gri renkli, orta kalın tabakalı, seyrek çört
sıvamalı dolomit ve kireçtaşlarından, üst seviyelerde rudistli kireçtaşlarından oluşmuştur.
Formasyon altta Katarası formasyonu ile uyumsuz, üstte Karaböğürtlen formasyonu ile
geçişli ve uyumlu ilişkilidir. Birim 500-750 m arasında kalınlık değişimi gösterir. Formasyonun
yaşı Liyas-Geç Kretasedir.
26
Çamlık Formasyonu; Çakozdağı formasyonu, Topmeşe formasyonu, Karaçat dree
formasyonu, Ayvan Formasyonu, Divrikdağı formasyonu, Çobankaya formasyonu, Çambaşı
formasyonu ile deneştirilebilir. İstif karbonat platformunda çökelmiştir.
Karaböğürtlen Formasyonu( Kka)
Fliş fasiyesindeki birim, Phillipson tarafından adlandırılm ıştır. İstif alt seviyelerinde
siyahımsı gri, kirli sarı, yeşil bej, krem, pembe, kırmız ı renklerde kristalize kireçtaşı, kalkşist,
metakumtaşı, metasilttaşı, üst seviyelerde kristalize kireçtaşı, metaofiyolit blokları içeren gri
sarımsı gri, yeşilimsi gri, pembe, mor, yeşil renklerde, ince-orta, yer yer kalın tabakalı
metakumtaşı, metasilttaşı,metakiltaş ı ve metaçakıltaşlarından oluşur.
Formasyon altta Çamlık formasyonu ile geçişli, üstte tektonik ilişkili ya da Tersiyet
çökelleri ile uyumsuz ilişkilidir.100-150m arasında kalınlık değişimi gösterir. Fosil
saptanamayan birimin, stratigrafik konumu, bölgesel deneştirme ve metamorfik olmayan eş
değerlerinden elde edilen (Tuzla formasyonu; Türkcan ve diğerleri, 1988 )fosillere göre
Maastrihtiyen yaşlı kabul edilmiştir.
Karaböğürtlen formasyonu; kireçlik yayla karış ığı, yağlıpınar karış ığı, yeşiltaş yayla
karış ığı, Zekeriya formasyonu, Tuzla formasyonu, Yavca formasyonu ile deneştirilebilir. Birim
muhtemelen kıta yokuşunda çökelmiştir.
Orhaniye Formasyonu (TRKo)
Çört arakatkılı kireçtaşlarından oluşan birim, Meşhur ve diğerleri tarafından
adlandırılm ıştır. İstif, altta beyaz, kirli beyaz, acık gri, krem, bej renkli, orta-kalın tabakalı, yer
yer masif, bol kırıklı ve eklemli rekristalize, yer yer megaladontlu ve algli kireçtaşlarından,
orta seviyelerde gri, bej yer yer beyazımsı, kirli sarı renklerde, siyah renkli çört sıvama ve
yumrulu, ince tabakalı çört ara seviyeli, kalın tabakalı oolitik ve türbiditik fasiyeste
kireçtaşlarından, üst seviyelerde yeşil, kırm ızı, pembe, bej, kirli sarı renkte ince-orta tabakalı,
Globotruncanalı kireçtaşlarından oluşur. Formasyon, altta Huğlu birimi ve Karaböğürtlen
formasyonu ile tektonik, üstte Domuzdağı napı ile tektonik ilişkilidir. Genç Tersiyer çökelleri
tarafından da uyumsuz olarak örtülür. Protopenoroplis striata Meyncshenk, P.cf.
trochoangulata Septfontaine,Trocholina elongata Leupold,Trocholinasp., Valvulina sp. Gibi
formlara göre formasyon Aaleniyen-Berriaziyen,Ophtalmidium martana Faranacci
,Haruniasp., Protopeneroplis striata Weyncshenk,Pseudocyclammina sp.,Tintinopsella
sp.,Valvulina sp., Calpionella elliptica Cadish, C. Alpina Lorenz ,Tintinopsella sp., vb.
formlara göre Jura –Kretase taşlıdır.
Orhaniye Formasyonu; Belören grubunun Akdağ kireçtaşı Kuztepe-Asar Tepe
kireçtaşı, Boyalıtepe birimi ile deneştirilebilir. Formasyon, şelf ve kıta yokuşunda çökelmiştir.
OFİYOLİT NAPI
Bazik ve ultrabazik kayaçları kapsayan birim, platform ve platform önü kayaç grupları
üzerinde tektonik dokanakla yer alır. İnceleme alanında Pınarbaş ı ofiyolitleri adı altında
incelenmiştir. Geç Kretase sonunda yerleşmiştir.
27
Pınarbaşı Ofiyolitleri(Kpo)
Bazik ve ultrabazik kayaçlardan oluşan birim, Aziz ve diğerleri tarafından
adlandırılm ıştır. Ofiyolitlerişn alt seviyelerinde yoğun bir şekilde makaslanmış aksidasyon
yüzeyi sarı, kahverengimsi kız ıl, taze yüzeyleri yeşil, koyu yeşil renkli harzbujitler ve dunit
cepleri ile bu ceplere bağlı olarak gelişen kromit damarları içerir. Ayrıca bu kesimlerde
bunları kesen mikrogabro ve diyabaz daykları gözlenir. Ultrabazik kesimler içinde bant veya
som olarak gözlenen ayrışma yüzeyi yeşil, siyahrenkli piroksenitlerde bazen rastlanır. Daha
üst seviyelerde 6-7 metrelik peridotit, gabro geçişini takiben tabakasız gabrolar ve bunları
kesen birkaç cm kalınlığında pegmatit damarları tespit edilmiştir. Birimin ilişkileri net olarak
gözlenemesede Domuzdağ ve Gülbahar napları üzerinde tektonik ilişkili ile yer aldıkları
düşünülmektedir.Tersiyer kayaçları tarafından da uyumsuz olarak örtülür.
Pınarbaş ı ofiyolitleri inceleme alanı dışında Kampaniyen-Maestrihtiyen yaşlı fliş ve
melanjları üzerlediğindne yeşlerim yaşı Kampaniyen-Maastrihtiyen olmalıdır. Toroslar
boyunca ofiyolit üstü çökel kayaçlardan alınan yaşlar Geç-Jura-Erken –Kretase olduğundan
Geç-Jura –Erken Kretase oluşum yaşı kabul görmektedir.
Ofiyolitler ;Madentepe formasyonu ile deneştirilebilir.
Ürgüp Formasyonu (Tmü)
Çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı, kiltaşı, marn, kireçtaşı ve volkanik ara
katkılarından oluşan birim Pasguare tarafından adlandırılmıştır. Tabanda kırmız ı, kahve, sarı
renkli, orta kalın katmanlı, paralel ve çapraz tabakalanmalı, kötü boylanmalı poşijenik çakıl
taşları ile başlayan istif üste doğru kanal dolguları olarak bulunan kötü boylanmalı, köşeli
veya yarı yuvarlak magmatit, metamorfit,çört, kireçtaşı vb. çakılları içeren çapraz
tabakalanmalı çakıltaşı, kırmız ı-kahverengi renkli ,ince orta katmanlı ,laminalı, derecelenmeli,
bazen çapraz tabakalanmalı kumtaşı,kırmızı renkli ,gevşek tutturulmuş silttaşı, çamurtaşı,
kırm ızı ,yeşil ,gri ve Beyaz renklerde ,bazen som , yer yer laminalı ,jips ara seviyeli veya
kristalli ,karbonat yumru ve ince kireçtaşı ara seviyeli marn ,kiltaşı;birbirleriyle yanal ve düşey
geçişli ,beyaz krem ,bej renkli ,yer yer ince, orta-kalın tabakalı killi kireçtaşı,erime boşluklu
tüfümsü ,nadiren kalın tabakalı ,pembe sarı renkli kumlu kireçtaşı; bej, beyaz , sarı renkli,
orta –kalın tabakalı ,sert, sağlam bitki fosilli gölsel kireçtaşları ile daha üstte kırmızı sarı, gri,
yeşil renklerde kiltaş ı, silttaşı, marn ve çakıltaşlarının ardalanımından oluşmuştur.İstif içinde
ince kömür damarları ve bitki kırıntıları ile tüf,tüfit vb. volkanik ara katkıları olağandır.İstifin
yaşı Geç Miyosendir.
Ürgüp Formasyonu, Miyosen öncesi tüm kayaçlar üzerine uyumsuz olarak gelir, daha
genç birimler tarafından da uyumsuzlukla örtülür.
Ürgüp Formasyonu; Eğerci ve Sızır formasyonları, Kızılırmak formasyonu, Kemerkeş
formasyonu, Tuzköy formasyonu, Karakaya formasyonu, Çökek üyesi, Çeksorut grubu,
Karacaören formasyonu ile deneştirilebilir. Birim, karasal akarsu ve göl ortamlarında
çökelmiştir.
Armutdere Formasyonu(Oa)
Demirtaşlı tarafından isimlendirilen ve Demirtaş fıormasyonu üzerinde tedrici geçişle
yer alan bu formasyon, altta yumrulu kireçtaşı, ortada yumrulu kireçtaşı –şeyl, üstte ise şeylsilttaşı ardalanmasından oluşur.
Formasyon ince-orta tabakalı, laminalı, gri,mor, yeşil renkli olup ,solucan izleri ve iç
içe koni yapıları bulundurmasıyla karakteristiktir.İnce bir arkoz seviyesiyle Halityayla
formasyonuna geçiş gösterir.Formasyonun yaşı Üst Kambriyen –Üst Ordovisiyendir.
Köroğlu Formasyonu(JKkö)
28
Demirtaşlı tarafından isimlendirilen formasyon, kalın bir karbonat istifi ile temsil edilir.
Altta dolomit, ortada dolomit-kireçtaşı ardalanması, üstte kireçtaşından oluşan bu istif, genel
olarak orta-kalın tabakalı, eklemli, gri, siyah, bordo renklidir. Kireçtaşı yer yer ofiyolitik
karakterde olup, formasyonun üst kesiminde bazı seviyeleri masif görünümdedir. Formasyon
Jura-Kretase yaşındadır.
TERSİYER
Sümbüldağı Formasyonu (Mis)
Metin ve diğ. Tarafından isimlendirilmiştir. Alttaki birimler ile diskordanslıdır. Kalın bir
kumtaşı, marn, çamurtaşı ardalanması ile konglomera ve kireçtaşı üyelerinden meydana
gelmiştir. Formasyonu oluşturan kaya türleri birbirleriyle yanal ve düşey geçişlidir.
Konglomera üyesini oluşturan çakıl ve taneler, altta değişik boyutlarda, köşeli, yarı köşeli
olup, üste doğru kum boyutuna kadar küçülür ve üye, üst seviyelerinde ince-orta tabakalı
kumtaşına dönüşür. Kireçtaşı üyesi, kalın tabakalı, eklemli, bol erime boşluklu ve karenli
kireçtaşı ile temsil edilmiştir. İçerisinde ince kumtaşı tabakalarıda bulunan kireçtaşı yer yer
oolitiktir. Kumtaşı, marn, çamurtaşının değişik oranlardaki devamlı ardalanması ile kalın bir
istif oluşturur ve bölgede oldukça geniş alanlar kaplar. Genelde ince, orta tabakalı, eklemli,
kirli sarıi yeşil, gri, kahverenklidir. Formasyon sığ ve enerjili bir ortamda çökelmiştir.
DEPREMSELLİK
T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma
Dairesi Başkanlığı tarafından haz ırlanan ve Bakanlar Kurulu’nun 18.04.1996 tarih ve 96/8109
sayılı kararıyla yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritas ı’na göre; proje alanının
içinde bulunduğu bölge, 4. derece deprem bölgesindedir.
Proje ile ilgili olarak 17.08.1987 tarih ve 1634 sayılı ve 31.08.1989 tarih ve 4343 sayılı
Genelgelerine ve ayrıca Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik ilgili
hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca, proje alanında yapılacak tüm proje ve hesaplamalarda,
temel yapı ile ilgili kıs ımların inşaatında yürürlükte olan tüm yapı ve deprem yönetmeliklerine,
genel ve fenni şartnamelere ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Yönetmeliklerine
uyulacaktır.
29
FAALİYET
ALANI
Şekil 4: Kayseri İli Deprem Haritası
Heyelan ve Çığlar
Kayseri İli sınırları içerisinde çığ tehlikesine maruz yerleşim yeri yoktur. MerkezHöbek ve Hasanhac ı köyleri, Bünyan-Karakaya Köyu, Develi-Yeniköy, Ayvazhacı ve
Sarıkaya Köyleri ve Yahyalı- Çamlıca Köyleri heyelana maruz yerleşim yerleridir.
Kayseri İli ve ilçeleri dahilinde sürekli çığ tehdidi altında bulunan bir yerleşim yeri
mevcut değildir. Ancak, Erciyes Dağı ve çevresinde çığ kopan bölgeler mevcut olup, bu
yerlerde yapılan kontrolsüz dağ sporları ve dağc ılık yürüyüşleri ç ığ afetiyle karsı karsıya
gelinmesine sebep olabilecektir. Ayrıca Aladağlar bölgesiyle, Bakırdağı kasabası dağlık
bölgelerinde bulunan bazı küçük yerleşim yerlerinin anormal yoğunlukta kar yağıs ı
sonrasında lokal çığ afetine maruz kalabileceği muhtemeldir.
Kayseri İli çığ afeti yönünden değerlendirildiğinde; Lokal çığ afetleri yaşanabileceği,
herhangi bir yerleşim birimini etkileyen çığ düşmesi olayı şimdiye değin kayıtlara girmemiştir.
30
IV.2.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik, Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme,
Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri İstihsali, Su
Yolu Ulaşımı Tesisleri, Turizm, Spor ve Benzeri Amaçlı Su ve/veya Kıyı Kullanımları,
Diğer Kullanımlar),
İşletmedeki barajlar ve hidroelektrik santraller
Sıra No
Baraj ve Hes Adı
1
Ağcaşar Barajı
2
Akkö y Barajı
3
Kovalı Barajı
4
Sarımsaklı Barajı
5
Bahçelik Barajı
6
Sarıoğlan Barajı
Kaynak: www.dsi.gov.tr
Ağcaşar Barajı
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
İnşaatın (başlama-bitiş) yılı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Yükseklik (talvegden)
Normal su kotunda göl hacmi
Normal su kotunda göl alanı
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
Akköy Barajı
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
31
Kayseri-Yahyalı
Yah yalı Deresi
Sulama
1979 - 1987
Zonlu Toprak Dolgu
1,7 hm 3
24 m
61,7 hm 3
4,118 km 2
15035 ha
- MW
- GWh
Kayseri-Yeşilhisar
Asarcık Deresi
Sulama + Taşkın
1964 - 1967
Toprak + Kaya Dolgu
0,430 hm 3
41.5 m
7,543 hm 3
0,783 km 2
946 ha
- MW
- GWh
Kovalı Barajı
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
Sarımsaklı Barajı
Bahçelik Barajı
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Sulama alanı
Güç
- GWh
Kayseri
Sarımsaklı Çayı
Sulama + Taşkın
1962-1968
Zonlu Toprak Dolgu
1,5 hm 3
38 m
38,834 hm 3
2,8 km 2
6501 ha
- MW
- GWh
Barajın Yeri
Akarsuyu
Kayseri - Pınarbaşı
Zamantı Nehri
Sulama + Enerji + İçme Suyu +
Taş.K.
1996 - 2005
Kaya Dolgu
1,634 hm 3
53 m
216,140 hm 3
12,13 km 2
49033 ha
4,71 MW
27,84 GWh
Kayseri - Sarıoğlan
Kestuvan ve Düzencik Çayları
Sulama
1990 - Devam Ediyor
Toprak Dolgu
3,225 hm 3
31,2 m
25,508 hm 3
2,77 km 2
6123 ha
MW
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
Barajın Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Sulama alanı
Güç
Yıllık Üretim
32
Kayseri-Yeşilhisar
Dündarlı Çayı
Sulama
1983 - 1987
Zonlu Toprak Dolgu
3
2,994 hm
42 m
25,1 hm 3
1,67 km 2
3380 ha
- MW
Yıllık Üretim
Amacı
Sarıoğlan Barajı
GWh
İşletmedeki Göletler
Sıra No
Göletin Adı
1
Efkere Göleti
2
İncesu Göleti
3
Karakuyu Göleti
4
Şeyhli Göleti
5
Tekir Göleti
6
Zincidere Göleti
Efkere Göleti
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Yükseklik (temelden)
Sulama Alanı
Proje rantabilitesi
İncesu Göleti
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Sulama Alanı
Proje rantabilitesi
Karakuyu Göleti
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Sulama Alanı
Proje rantabilitesi
33
Kayseri - Melikgazi
Kayabağ Deresi
Sulama
1986
1989
Kargir
0,0350 hm 3
0,0317 hm 3
0,0033 hm 3
11 m
13 m
8 ha
Kayseri - İncesu
Kışla Deresi
Taşkın Koruma + Sulama
1975
Kaya Dolgu
2,808 hm 3
1,808 hm 3
0,280 hm 3
18 m
20,3 m
104 ha
Kayseri - Pınarbaşı
Kurudere
Sulama
1965
Toprak Dolgu
0,128 hm 3
0,100 hm 3
0,028 hm 3
8 m
9,5 m
8 ha
-
Şeyhli Göleti
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Sulama Alanı
Proje rantabilitesi
Tekir Göleti
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Sulama Alanı
Proje rantabilitesi
Zincidere Göleti
Göletin Yeri
Akarsuyu
Amacı
Gövde dolgu tipi
Depolama hacmi
Aktif Hacim
Ölü Hacim
Sulama Alanı
Kayseri - Develi
Bülbülcük Boğazı Deresi
Sulama
1990
1992
Homojen Toprak Dolgu
3
1,467 hm
3
1,292 hm
0,175 hm 3
19 m
21,3 m
220 ha
2,20
Kayseri
Deliçay Deresi
Sulama
1988
1990
Zonlu Toprak Dolgu
2,750 hm 3
2,405 hm 3
0,345 hm 3
16 m
18 m
372 ha
1,45
Kayseri - Talas
Gümüşlüce Dere
Sulama
1991
Kil Çekirdekli Kaya D.
0,175 hm 3
0,087 hm 3
0,088 hm 3
14,6 m
14,9 ha
Proje rantabilitesi
Kayseri’de avlanmanın kısmen yasaklandığı Kızılırmak Su Ürünleri Üretim Sahası
bulunmaktadır
IV.2.3.Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın Arazi Kullanım Kabiliyeti
Sınıflaması, Erozyon, Mera, Çayır, Toprağın Mevcut Kullanım Durumları vb.),
Arazi Varlığı
Arazi Sınıfları
Arazi kullanma kabiliyet sınıflanmasında toprak gruplandırılması (1) kabiliyet birimi,
(2) kabiliyet alt sınırı ve (3) kabiliyet sınıfı olmak üzere 3 kategoride yapılmaktadır. Kabiliyet
birimi kültür bitkileri için uygulanan toprak idare sistemlerine hemen hemen aynı derecede
karşılık veren toprakların bir arada gruplanmasıdır. Kabiliyet alt s ınıfı aynı tur ve aynı şiddet
derecesindeki sınırlandırma ve zararları ihtiva eden kabiliyet birimlerinin gruplandırılmasıdır.
Yorum için yapılan değerlendirmelerde etkin olan sınıflandırma ve zararlar (1) erozyon
zararı- e, (2) yaslık -w, (3) bitki kok bölgesindeki toprak s ınıflandırmaları - s (4) iklim - c dir.
34
Kullanma kabiliyet sınıfları 8 adet olup, toprak zarar ve s ınıflandırmaları birinci sınıftan
sekizinci sınıfa doğru giderek artmaktadır.
Sınıf I. Kayseri ilinde I. Sınıf arazilerin toplam ı 40.115 hektar olup, il yüzölçümünün %2,4’unu
oluşturmaktadır. Bu sınıf arazilerin 25.568 hektarını Aluvyal, 5804 hektarını Koluvyal, 5957
hektarını Kahverengi, 2254 hektarını Kireçsiz Kahverengi, 532 hektarını Kırmızı Kahverengi
Büyük Toprak grubu oluşturmaktadır. Bu sınıf arazilerin tamamı düz-düze yakın eğimlidir. (%
0.2) 1. Sınıf arazilerin %76’nde derin toprak %22 sinde ise orta derinlikte toprak varlığı söz
konusudur. 17.192 hektarda kuru tarım, 19.779 hektarda sulu tarım, 1034 ha ise bağ-bahçe
arazisidir. 1540 ha. arazi ise diğer kullanım arazisidir.
Sınıf II. Kayseri ilinde II. Sınıf arazilerin toplamı 112.475 hektardır. İl yüzölçümünün % 6,6
sını oluşturmaktadır. Bu arazilerin %20’sini Aluvyal %43.4 Koluvyal, %0.03 Kahverengi
orman, %0.3 Kestane rengi %20’sini Kahverengi i, %9 unu Kireçsiz kahverengi %7’sini
Kırmızı kahverengi Büyük Toprak grupları oluşturur. 24.325 ha arazide eğim %0-2, 87.069
hektarda eğim %2-6,1081 ha arazide eğim %6 dan fazladır.Bu sınıf toprakların %52’sinde
derin toprak, %47 sinde orta derin toprak, %1’inde ise sığ ve çok sığ toprak derinliği söz
konusudur. II. Sınıf arazilerin % 6.4 ünde drenaj yetersizliği vardır.
Bu sınıfların alt sınıflarının dağılım ı aşağıdaki gibidir.
II e 87.680 ha %77.9
II es 125 ha %0,1
II s 5.622 ha %5
II se 393 ha %0.3
II w 18.655ha %16.7
II. s ınıf arazilerin 67.554 ha’ında kuru tarım, 29.667 ha’ında sulu tarım, 62.00 ha’ında bağ
bahçe- 4561 ha’ında cayır-mera, 3027 ha ise diğer kullanımlar olarak değerlendirilmektedir.
Sınıf III. Kayseri ilinde III. Sınıf arazi miktarı 200.305 ha’dır. İl yüzölçümünün %11.87’sini
meydana getirmektedir. %13,5’i Aluvyal %16.6 sı Koluvyal, %0.7’si Kahverengi Orman,
%2,1’i Kestane rengi, %49.4’u Kahverengi, %14,5’i Kireçsiz Kahverengi, %3,2’si Kırm ızı
Kahverengi Büyük Toprak grubundan oluşmuştur. Bu arazinin %19.5’inde düz-düze yakın
eğim (%0-2), 67.5’inde hafif eğim (%2-6) % 12.9’unda orta eğim (%6-12) %0.1’inde ise
%12’den fazla dik eğimli arazilerdir. III.sınıf arazilerin 39.106 ha’ında (%19.6) derin, 41.768
ha’ında (%20.8) orta derin, 119.431 ha’ında (%59,6) sığ toprak varlığı söz konusudur. 5014
ha arazide drenaj yetersizliği, 21.532 ha arazide ise çoraklık görülmektedir.
III. Sınıfa ait alt sınıfın dağılımı şöyledir:
III e 24.060 ha %12.01
III es 7.697 ha %3.84
III s 6.232 ha %3.11
III se 135.098 ha % 67.45
III sw 22.797 ha %11.38
III w 4.421 ha %2.21
III. Sınıf arazinin ilimizdeki kullanım durumları şöyledir:
Kuru Tarım 156.801 ha %78.28
Sulu Tarım 20.390 %10.18
Bağ-Bahçe 6.900 ha %3.43
Cayır-Mera 9.808 ha % 4.89
Orman funda 461 ha % 0.22
Diğer Kullanım 5.945 ha % 3
Sınıf IV: Kayseri İlinde IV. Sınıf arazi miktarı 193.326 hektar olup; İl yüzölçümünün % 11,46
sını oluşturmaktadır. 26.685 ha (% 13.80) Aluvyal, 13,426 ha (%6,94) Koluvyal, 4983 ha
35
(%2,57) Organik 2964 ha (%1.53) Kahverengi orman, 179 ha (%0.1) Kireçsiz Kahverengi
orman, 7228 ha (%3.74) Kestane rengi, 86.686 ha (%44,81) Kahverengi 28.998 ha (%14.99)
Kireçsiz Kahverengi, 20505 ha (10.60) Kırm ızı- Kahverengi 1772 ha (%0,92) Regosol Büyük
toprak grubundan meydana gelmiştir. IV.s ınıf arazilerin %16.80 düz, %20’i hafif, % 62.38 orta
% 0.34’u dik eğime sahiptir. Toprakların %18.20’si derin, %6.28’i ortaderin, %74.86 sı s ığ,
%0.66 çok sığdır.
IV Sınıf arazilerin alt s ınırları su seklindedir:
IV e 603 Ha %0.31
IV es 115.586 Ha %59.79
IV s 705 Ha %0.36
IV se 51.117 Ha %26.44
IV sw 13.576 Ha %7.11
IV ws 11.579 Ha %5.99
Bu arazilerin 143.279 ha. Kuru tarım, 2074 ha sulu tarım, 6105 ha. Bağ-Bahçe tarım
yapılmaktadır. 37,710 ha Cayır-mera 2426 ha Orman arazisi, 1732 ha arazi ise diğer
kullanımlıdır. 25.301 ha arazi ise coraktır.
Sınıf V: Kayseri ilinde V. Sınıf arazi toplamı 3309 hektardır. 472 ha Hidromorfik Aluvyal
toprak, 2837 ha ise Organik topraktır. Bu arazilerin tamamı derin profile sahip ve düz-düze
yakın eğimlidir. Aynı zamanda bu sınıf arazilerin tamamında yaslık ve çoraklık problemi
vardır.
V. Sınıf arazilerin alt s ınıfları şöyledir :
Vw 38 ha %1.08
Vws 3273 ha %98.92
V. Sınıf arazilerin tamamı üzerinde cayır bitkisi yer almaktadır.
Sınıf VI: Kayseri İlinde 210.641 ha VI. Sınıf arazi yer almaktadır. Buda Kayseri’nin %12.49’un
teşkil etmektedir. 16.478 ha arazi (%7.82) Aluvyal, 8902 ha arazi Koluvyal (%4.22) 4776 ha
arazi (%2.27) Kahverengi orman, 1802 ha arazi (%0.86) Kireçsiz-Kahverengi orman, 14.144
ha arazi (%6.71) Kestane rengi 105.782 ha arazi (%50.22) Kahverengi, 35.392 ha arazi
(%16.80) Kireçsiz-Kahverengi, 12.177 ha arazi (%5.78) Kırmızı-Kahverengi, 11.188 ha arazi
(%5.32) Regosol Büyük Toprak grubundan olmamaktadır. Bu toprakların %9.3’u derin, %1.5’i
orta derin, %50.3’u s ığ, %38.9’u çok sığdır. %9.85’i düz, %24.65’i hafif, %50.88’i orta ,
%14.62’si dik meyillidir.
VI. sınıf arazilerin alt sınıflara dağılımı şöyledir :
VI e 2 ha %0.01
VI es 41.956 ha %19.92
VI se 152.207 ha %72.25
VI ws 16.476 ha %7.82
VI. s ınıf arazilerin %56.6’sı kuru tarım, %0.5’i sulu tarım, %3.8’i bağ-bahçe, %37,1’i cayırmera %1.2’si orman-funda %0.8’i diğer kullanımladır.
Sınıf VII- Kayseri ilinde 757.382 ha VII sınıf arazi vardır. İl yüzölçümünün %45’ini
oluşturmaktadır. Bunun %0.005’i Aluvyon, %1.78’i Hidromorfik Aluvyon %0.001’i Aluvyol
sahil bataklık %0.005’i Koluvyol, %9.52’si Kahverengi orman %7.48’i Kireçsiz kahverengi
orman, %9’u Kestane rengi, % 39.2’si Kahverengi %24.6’sı Kireçsiz- Kahverengi %7.2’si
Kırmızı-Kahverengi, %1.2’si Regosol Büyük Toprak grubundan meydana gelmiştir.Bu
sınıftaki arazilerin %2’si düz %4.6’sı hafif, %15.8’i orta, %77.6’sı dik eğilimlidir. %2’si derin,
%0.6’sı s ığ %97.4’u çok sığ toprak varlığına sahiptir.
VII. Sınıf araziler su alt sınıflara ayrılmaktadır:
VII es 469.060 ha %61.9
36
VII se 273.521 ha %36.1
VII ws 14.801 ha % 2
VII.sınıf arazilerin 60.555 ha’nda kuru tarım 16 ha’nda sulu tarım 2697 ha’da bağ bahce
tarım ı yapılmaktadır. 560.466 ha cayır mer’a 130.219 ha orman-funda arazisidir 3429 ha
arazi ise diğer kullanılmış sahadır.
Sınıf VIII: VIII sınıf araziler Kayseri ilinde %9.8’ini düşmektedir. Bunun 710 ha ırmak yatağı,
164.059 ha ise çıplak kayalık olarak haritalanm ıştır. Kayseri ilinde sınıflandırılması yapılan
tüm bu arazi tipleri dış ında 4251 ha su yüzeyi bulunmaktadır.
Proje sahasının arazi varlığı durumu;
M16r-3 F VI es
M16
r
3
F
VI
es
:Kahverengi orman toprağı, çok sığ (20-0) ve eğim %12-20
:Kayalık
:Şiddetli su erozyonu
:Fundalık
:VI. Sınıf toprak özelliği
:Eğim ve erozyon zararı, toprak yetersizliği
VI. Sınıf Toprak Özellikleri:
Bu sınıftaki toprakların,
• Dik eğim,
• Ciddi erozyon zararı,
• Geçmişteki erozyonun olumsuz etkileri,
• Taşlılık,
• Sığ kök bölgesi,
• Aşırı yaşlık veya taşkın,
• Düşük rutubet kapasitesi,
• Tuzluluk veya sodiklik gibi düzeltilemeyecek sürekli s ınırlandırmaları vardır. Bu
sınırlandırmalardan bir veya birden fazlasının bulunduğu topraklarda kültür bitkilerinin
yetiştirilmesi uygun değildir. Ancak çayır, mera ve orman için kullanılabilirler.
M7-2 K II es
M7
2
K
II
es
:Kahverengi orman toprağı, sığ (50-20) ve eğim % 2-6
:Orta su erozyonu
:Kuru tarım (nadaslı)
:II. Sınıf toprak özelliği
II. Sınıf Toprak Özellikleri:
Bu sınıftaki toprakların,
• Hafif eğim,
• Orta derecede su ve rüzgar erozyonuna maruzluk veya geçmişteki erozyonun
orta derecede olumsuz etkileri,
• İdealden daha az toprak derinliği,
• Biraz elverişsiz toprak yapısı ve işlenebilirliği,
• Hafiften ortaya kadar değişen, kolayca düzeltilebilen fakat yinede görülebilir
tuzluluk veya sodiklik,
37
• Arasıra görülen taşkın zararı,
• Drenajla düzeltilebilir fakat sürekli olarak orta derecede bir sınırlandırma şeklinde
var olan yaşlık
• Toprak kullanma ve idaresi üzerindeki hafif iklimsel sınırlandırmaların tek tek veya
kombinasyon halindeki etkilerini içerir.
M11-3 K IV es
M11
3
K
IV
es
:Kahverengi orman toprağı, sığ (50-20) ve eğim % 6-12
:Şiddetli su erozyonu
:Kuru tarım (nadaslı)
:IV. Sınıf toprak özelliği
IV. Sınıf Toprak Özellikleri;
Bu sınıf topraklarda;
• Dik eğim,
• Şiddetli su veya rüzgar erozyonuna maruzluk,
• Geçmişteki erozyonun şiddetki olumsuz etkileri,
• Sığ toprak,
• Düşük rutubet tutma kapasitesi,
• Ürüne zarar veren s ık taşkınlar,
• Uzun süren göllenme veya yaşlık
• Şiddetli tuzluluk ve sodiklik gibi özelliklerden bir veya birkaçının sürekli etkilemesi
sonucu, kültür bitkileri için kullanımı sınırlıdır.
M16t-3 M VII es
M16
t
3
M
VII
es
: Kahverengi orman toprağı, çok sığ (20-0) ve eğim %12-20
: Taşlı
: Şiddetli su erozyonu
: Mer’a
:VII. Sınıf toprak özelliği
: Eğim ve erozyon zararı, toprak yetersizliği
VII. Sınıf Toprak Özellikleri;
Bu sınıfa giren toprak;
• Çok dik eğim,
• Erozyon,
• Toprak sığlığı,
• Taşlılık,
• Yaşlık,
• Tuzluluk veya sodiklik gibi kültür bitkilerinin yetiştirilmesini engelleyen çok şiddetli
sınırlandırmalara sahiptir. Fiziksel özellikleri tohumlama ve kireçleme yapmak, kontur
yarıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları tesis etmek gibi iyileştirme,
koruma ve kontrol uygulamalarına elverişli olmadığından, çayır ve mer’a ıslahı için kullanılma
olanakları da oldukça sınırlıdır.
Proje alanına ait arazi varlığı haritası Ek- 9’da verilmiştir.
38
Yahyalı İlçesi’nin genel olarak arazi kullanma durumu aşağıdaki gibidir:
Tablo 6 : Ka yseri İli, Yahyalı İlçesi Arazi Dağılımı
Kullanma şekli
Alanı
Kuru tarım (nadaslı)
9932 ha
Kuru tarım (nadassız)
878 ha
Sulu tarım
4370 ha
Yetersiz sulu tarım
Bağ kuru
237 ha
695 ha
Bağ sulu
Bahçe kuru
Bahçe sulu
112 ha
2727 ha
Çayır
Mera
9324 ha
40179 ha
Orman
50817 ha
Fundalık
11064 ha
Yerleşim
Yerleşim az
344 ha
Turistik alan
Sanayi alanı
Askeri alan
Havaalanı
Diğer alanlar
Su yü zeyi
28472 ha
233 ha
Toplam
159384 ha
IV.2.4. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon
Alanları, Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık
Üretim Miktarları)
Kayseri İli’nin yüzölçümünün yarısına yakını tarım alanı olarak kullanılmakta olup, bu
alanında %26’s ını 1. s ınıf, %26’sını 2. sınıf ve %48’ine de 3. sınıf tarımsal alan olarak
nitelendirebiliriz. Tarım alanlarının sulama bakımından yeterli düzeyde olmaması verimi
azaltmaktadır. Toplam tarım arazisinin sadece %14’ü sulanmaktadır. Büyük sulama
projelerinin (Develi II. Merhale, Bahçelik Sarıoğlan, Yamula) tamamlanması ile birlikte bu
oran %28’e yükselecektir. Bu projelerle birlikte ayrıca ürün çeşitlendirme ve özellikle
hayvanc ılığı da canlandıracak yem bitkisi üretimine ve verimliliği artırmaya yönelik projeler
hayata geçirilmeye çalış ılmaktadır.
İlde toplam 168 tarımsal kooperatif faaliyette olup toplam üye sayıs ı 100.241’dir.
Ayrıntılı bilgi aşağıdaki tabloda verilmektedir. İldeki tarımsal birlik sayısı 16, üye sayısı da
1.361’dür.
39
Tablo 7 : Kooperatif ve Üye Sayıları
KOOPERATİFİN TÜRÜ
KOOPERATİF
Tarımsal Kalkınma Kooperatifi
ÜYE SAYISI
106
8.448
59
9.325
Pancar Ekicileri Kooperatifi
1
82.377
Su Ürünleri Kooperatifi
2
91
Sulama Kooperatifi
Bitkisel Üretim
İlin tarıma elverişli arazi miktarı 6.779.702 dekardır. Bu arazinin bitki türüne ve ekim
alanlarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 8 : Ka yseri’de Tarım Alanlarının Kullanım Amaçlarına Göre Dağılımı
Tarla Alanı
İLÇELER
Sebzelikler
Meyvelikler
Bağlar
(Da)
(Da)
(Da)
Toplam
Ekilen
Nadas
(Da)
(Da)
Tarım
Alanı
AKKIŞL A
72
636
14
59.150
110.270
( Da)
170.142
BÜNYAN
520
3.325
0
379.660
293.230
676.735
DEVELİ
17.945
433
2.000
513.803
95.757
629.938
FELAHİYE
72
483
500
116.350
133.460
250.865
HACILAR
315
110
610
73.842
101.008
175.885
İNCESU
2.500
92
3.548
147.650
181.010
334.800
KOCASİN AN
6.540
1.210
5.430
526.036
470.854
1.010.070
MELİKGAZİ
580
1.760
2.530
75.706
81.054
161.630
ÖZVATAN
14
24
741
27.240
26.320
54.339
PINARBAŞI
20
27
0
566.100
516.540
1.082.687
SARIOĞLAN
362
120
275
253.325
155.395
409.477
SARIZ
500
511
0
176.804
9.796
187.611
TAL AS
15.500
23
70
112.330
28.560
156.483
TOMARZA
22.100
40
0
347.790
234.470
604.400
YAH YALI
1.040
28.090
9.600
232.275
126.335
397.340
YEŞİLHİSAR
33.980
22.710
3.500
205.125
211.985
477.300
TOPLAM
102.060
59.594
28.818
3.813.186
2.776.044
6.779.702
İl tarım arazisinin %96,5’inden fazlası tarla alanı olarak kullanılmakta geriye kalan
%3,5’lik alan meyve ve sebzelik ile bağlardan oluşmaktadır.
İldeki tarla ürünlerinin ekim alanında (da) buğday, üretim bazında (ton) şeker pancarı
ilk sıradadır.
İlde meyvecilik sektöründe en fazla yetiştirilen meyve elmadır. Elma hem ağaç
sayısı hem de üretim bazıyla (ton) ilk s ıradadır.
İl sebzecilik durumuna bakıldığında en çok ekim alanının (da) kabak (çerezlik)
olduğu görülmektedir. Üretim bazında (ton) ise domates ilk s ıradadır.
40
Tablo 9 : Ka yseri’de Bitki Türlerinin Ekim Alanlarına Dağılımı Ve Üretim Miktarı
ÜRÜN ADI
EKİM ALANI ( Da.)
ÜRETİM ( ton)
Buğday
2.127.008
499.536
Arpa
1.156.647
284.102
Şeker pancarı
114.013
523.174
Çavdar
104.678
20.130
Yonca ( kuru ot )
59.583
67.929
Patates
50.080
171.497
Nohut
42.496
4.059
Ayçiçeği (çerezlik)
34.750
7.632
Mısır (silaj,hasıl)
31.262
135.632
Korunga ( kuru ot )
31.167
16.910
Fiğ ( kuru ot )
27.943
13.356
K.fasülye
13.619
2.236
Yulaf
8.450
1.695
Fiğ ( dane )
5.780
1.021
Mısır ( dane )
3.200
3.034
Triticale
1.500
359
Y.mercimek
1.440
100
Soğan (kuru)
1.022
1.789
Sarımsak (kuru)
162
137
Kanola
150
30
Ayçiçeği (yağlık)
50
7
Sorgum
36
36
TOPLAM
3.815.036
Yahyalı İlçesi’nde eski faaliyet olarak tabii ağaç kökünden boyanarak yapılan
Yahyalı’ya has el dokuması “Yahyalı Halıs ı” ile meyvecilik (elmacılık), madencilik (demir ve
krom) sektörü faaliyet göstermektedir. İlçede yaklaş ık olarak 6000 çiftçi ailesi mevcut olup,
ortalama 1 ailenin 5 kişi olduğu kabul edilirse, 30.000 kişinin geçimini tarım sektöründen
sağladığı anlaşılmaktadır. Tarla ziraatında hububat, pancar, ayçiçeği ziraatı yapılmaktadır.
Dağlık köylerde hayvancılık öne ç ıkmaktadır. İlçede 11.000 büyükbaş ve 65.000 küçükbaş
hayvan mevcuttur. İlçenin bir kısmı orman köylüsü olup, bir kısmı da tarımla uğraşmaktadır.
Ekili tarım arazisi 470.800 dekardır.
Özel Mahsul Plantasyon Alanları
Kayseri İlinde özel mahsul plantasyon alanları bulunmamaktadır.
IV.2.5. Orman Alanları (Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve
Kapalılığı Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, Orman
Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler),
Proje alanındaki meşçere tipleri;
BMBt, OT-1, Z-2, OT-2, Z-1, Z
BMBt (Bozuk meşe baltalığı),
OT-1 (Ağaçsız orman toprağı, 1 kapalı),
41
Z-2 (Tarım arazisi (tarla, meyvelik, sebzelik, bağlık vs.) 2 kapalı),
OT-2 ((Ağaçsız orman toprağı, 2 kapalı),
Z-1 (Tarım arazisi (tarla, meyvelik, sebzelik, bağlık vs.) 1 kapalı),
Z (Tarım arazisi (tarla, meyvelik, sebzelik, bağlık vs.))
Proje kapsamında orman yangınları ile ilgili her türlü tedbir firma yetkililerince
alınacaktır. Orman yangınları ve alınacak tedbirler ile ilgili bilgiler Bölüm V.2.7.’de
belirtilmiştir.
IV.2.6. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları,
Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları,
Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre
Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu
Kapsamındaki Alanlar),
Faaliyet alanı, milli park, av yaban hayatı, av üretme sahası, turizm alanı, özel çevre
koruma bölgesi, sit alanını içerisinde kalmamaktadır. Ancak türbinlerden baz ıları mera
sayılan alanlar içerisinde kalmakta olup, inşaat aşaması başlamadan önce mera vasfının
kaldırılması ile ilgili gerekli müracaatlar yapılacak ve gerekli izinler alınacaktır.
IV.2.7. Flora ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Doğal
Olarak Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan
Türler; Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Av
Hayvanlarının Adları, Popülasyonları ve Bu Türler İçin Alınan Merkez Av Komisyonu
Kararları) Proje Alanı Üzerindeki Vejetasyon Tiplerinin ve Örnekleme Alanlarının Bir
Harita Üzerinde Gösterilmesi, Projede Faaliyetten Etkilenecek Canlılar İçin Alınması
Gereken Koruma Tedbirleri (İnşaat ve İşletme Aşamalarında)
FLORA VE FAUNA
Kayseri ili, Yahyalı ilçesi, Dikme köyünde yer alan faaliyet sahası ve yakın çevresinde
flora-fauna envanteri mevcut literatür taramaları yapılarak belirlenmiştir.
FLORA
Türkiye 3 floristik bölgenin kesiştiği bir coğrafyada yer almaktadır. Bunlar AvrupaSibirya, İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik bölgeleridir. Bu bölgeler kendilerine has iklim ve
farklı toprak tipleri içermektedir.
Ayrıca bu bölgelerin birbirlerine geçiş teşkil eden alanlarında ve hatta içlerinde diğer
bölge özelliğine sahip alanlar bulunması ülkemiz florasının zenginleşmesinde önemli rol
oynamaktadır.
42
Şekil 5: Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri
P.H. Davis’in hazırladığı harita (http://www.dkm.org.tr/anadolu-caprazi/anadolu-caprazi-nedir.php)
EUR.-SİB.(EUX): Avrupa-Sibirya Bölgesi (Öksin alt bölgesi)
Col.: Öksin alt bölgesinin Kolşik sektörü
MED.: Akdeniz Bölgesi (Doğu Akdeniz alt bölgesi)
W.A: Batı Anadolu bölgesi
T.: Toros Bölgesi
A.: Amanos Bölgesi
IR.-TUR.: Irano-Turanien Bölgesi
C.A.: İç Anodolu Bölgesi
E.A.: Doğu Anadolu Bölgesi
Mes: Mezopotamya
X: Muhtemelen Avrupa-Sibirya bölgesinin Orta Avrupa/Balkan alt bölgesi
Kayseri ili, Yahyalı ilçesinde yer alan proje alanı İran-Turan bölgesine aittir. Bu bölge
ülkemizin orta ve doğu kesimlerini kapsar.
Proje alanı Adana Orman Bölge Müdürlüğü yetki sahası içerisinde yer almaktadır.
Adana Orman Bölge Müdürlüğünden alınan “Doğal Vejetasyon Haritas ı” aşağıda yer
almaktadır. Faaliyetin yapıldığı sahada step vejetasyon tipi görülmektedir.
43
Şekil 6: Doğal Vejetasyon Haritası
http://www.ogm.gov.tr/maps/adana3.jpg
Faaliyet alanındaki bitki türlerinin familya bilgileri, Latince isimleri, varsa Türkçe
isimleri, ait oldukları fitocoğrafik bölgeler, endemizm durumları, IUCN’e göre risk sınıfları,
nisbi bolluk dereceleri ve habitat bilgileri tabloda belirtilmiştir.
Familya, cins ve tür isimleri alfabetik olarak verilmiştir. Proje alanında 1 endemik tür
bulunmaktadır.
Tablo 10 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Flora Türleri
Familya ve Tür Adı
Asteraceae
Centaurea pulchella
Centaurea solstitialis
alttür solstitialis
Tripleurospermum
callosum
Boraginaceae
Heterocaryum
szovitsianum
Brassicaceae
Alyssum stylare
Dipsacaceae
Scab iosa rotata
Fabaceae
Türkçe
Adı
Fitocoğrafik
IUCN/ Nisbi
Endemizm
Habitat
Bölge
RDB Bolluk
İran-Turan
-
-
4
-
-
2
+
LR(lc)
1
step, ekili tarla, boş tarla
İran-Turan
-
-
3
nadas tarlalarındaki
arsız bitkilerle
İran-Turan
-
-
3
boş tarla, step, çalılık
İran-Turan
-
-
3
step, açık koruluk, nadas tarlalar
İran-Turan
-
-
4
bozkır, tepe kenarları,
nadas ve ekilmiş tarlalar
Zerdali
Dikeni
Uyuz otu
Lotus aegaeus
44
step, nadas tarla
Pinus ormanı, kurak yamaç,
nadas tarla, boş alan
Medicago rigidula
varyete rigidula
Geraniaceae
Geranium tuberosum
alttür tuberosum
Lamiaceae
Ajuga chamaepitys
alttür chia
varyete chia
-
-
3
nadas tarlaları, yolkenarları,
bozkır, meşe ve çam korulukları
Devetabanı
-
-
4
taşlı yamaçlar, bozulmuş
habitatlar, nadas tarlalar
Acı
ya vşan
-
-
4
taşlı yamaçlar bozkır bağlar,
nadas tarlaları çorak
ve çakıllı yerler
Teucrium multicaule
İran-Turan
-
-
4
bozkır, çalılık yerler,
nadas tarlaları
Ziziphora capitata
İran-Turan
-
-
4
kuru açık yerler, taşlı
yamaçlar, kayalık, bozkır
İran-Turan
-
-
4
dağlık stepler, kuru taşlı
yamaçlar, ekili alanlar,
yolkenarları, kalkerli alanlar
-
-
3
tahrip edilmiş step, nadas
tarlalar, yol kenarları
-
-
3
yol kenarları, tarla kenarları,
taşlı tepeler, kayalık yerler,
maki, çayırlar, kuru otlak
-
-
4
-
-
3
ekilen araziler, nadas arazileri,
çayırlı step, kuru yamaçlar
step, taşlık yamaçlar
-
-
3
step, boş yer, tarla
-
-
4
yamaç, nadas tarla
-
-
3
kuru çakıllı veya taşlı yerler, step
Liliaceae
Allium pseudoflavum
Linaceae
Linum austriacum
alttür austriacum
Plantaginaceae
Zeyrek
Plantago lagopus
Akdeniz
Poaceae
Bromus japonicus
alttür anatolicus
Stipa lessingiana
Ranunculaceae
Nigella arvensis
varyete glauca
Ranunculus illyricus
alttür illyricus
Rubiaceae
Callipeltis cucullaria
Crucianella exasperata
İran-Turan
İran-Turan
-
-
4
taşlı dağ stepleri, orman
açıklığı, nadas tarlalar
-
-
3
seyrek ormanlar, çağıllıklar,
bozkırlar, otlaklar, nadas tarlalar
Scrophulariaceae
Veronica multifida
Kaynak:
Türkiye Bitkileri Veri Servisi(TÜBİVES)
Baytop T., 2007: Türkçe Bitki Adları Sö zlüğü TDK, ANKAR A
2000: Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, ANKARA
IUCN RED DATA BOOK Kategorileri
EX: Tükenmiş
EW: Doğada tükenmiş
CR: Çok tehlikede
EN: Tehlikede
VU: Zarar görebilir
LR: Az tehdit altında
LR(cd): Koruma önlemi gerektiren
LR(nt): Tehdit altına girebilir
LR(lc): En a z endişe verici
DD: Veri yetersiz
NE: Değerlendirilemeyen
45
Nisbi Bolluk Dereceleri
1. Çok Nadir
2. Nadir
3. Orta Derecede Bol
4. Bol
5. Çok Bol veya Saf Populasyon Oluşturmakta
FAUNA
Faaliyet alanı için yapılan geniş kapsamlı literatür taraması sonucunda, bulunması
muhtemel yaban yaşamı envanteri oluşturulmuştur.
Yapılan fauna çalışması sonucunda, faaliyet alanında bulunan Amphibia, Reptilia,
Aves ve Mammalia türleri tablolarda belirtilmektedir.
Tablo 11 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Amphibia Türleri
Familya Adı
Tür Adı
Türkçe Adı
Habitat
IUCN
RDB
BERN
BUFONİDAE
Bufo viridis
Gece kurbağası
Taş altı, toprak içi
LR(lc)
nt
II
Kaynak :
Demirsoy A., 1996: Türkiye Omurgalıları ‘Amfibiler’ Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No:
90-K-1000-90, ANKARA
http://www.iucnredlist.org/
IUCN Risk Sınıfları
EW: Vahşi hayatta nesli tükenmiş
CR: Ciddi tehlike altında
EN: Tehlike altında
VU: Hassas
LR: Düşük risk
LR(cd): Korumaya bağımlı
LR(nt): Yakın tehdit altında
Bern Listeleri
EK-II: Kesin koruma altındaki fauna türleri
EK-III: Koruma altındaki fauna türleri
Prof. Dr. Ali Demirsoy’a göre Red Data Book Kategorileri
Ex : Tükenmiş türler
E: Tehlikede olan türler
V: Zarar görebilir türler
R: Nadir türler
I: Meçhul türler
K: Yetersizce bilinen türler
O: Tehlike dışı türler
nt: Nadir veya tehdit altında olmayan türler
Tablo 12 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Reptilia Türleri
Familya Adı
Bozkır keleri
COLUBRİDAE
Tür Adı
Trapelus ruderata
ruderata
Coluber caspius
COLUBRİDAE
Eirenis modestus
Uysal yılan
LACERTİDAE
Lacerta saxicola
Kaya
kertenkelesi
SCİNCİDAE
Eumeces schneideri
Sarı kertenkele
AGAMİDAE
TESTUDİNİDAE Testudo graeca
Kaynak :
Türkçe Adı
Hazer yılanı
Adi Tosbağa
46
Habitat
Step, toprak
ve taş üzeri
Taşlık dere kenarları
Bitki örtüsü seyrek,
taşlık yerler
Çıplak ve açık
araziler
Taşların altı, çalılık,
dağ etekleri
Taşlı araziler, bahçe
IUCN RDB BERN MAK(*)
-
nt
III
EK-1
LR(lc)
nt
III
EK-1
LR(lc)
nt
III
EK-1
LR(lc)
nt
III
-
-
nt
III
EK-1
VU
nt
II
EK-1
Demirsoy A., 2006: Türkiye Omurgalıları ‘Sürüngenler’ Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar
Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90, ANKAR A
(*) T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2010-2011 Av Dönemi
Merkez Av Komisyonu Kararları”
EX: Tükenmiş
CR: Çok tehlikede
EN: Tehlikede
DD: Veri yetersiz
Bern Listeleri
R: Nadir türler
I: Meçhul türler
Tablo 13 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Aves Türleri
Familya Adı
ACCİPİTRİDAE
ALAUDİDAE
ALAUDİDAE
CORVİDAE
CORVİDAE
EMBERİZİDAE
FALCONİDAE
FRİNGİGİLLİDAE
HİRUNDİNİDAE
LANİİDAE
Tür Adı
Buteo b uteo
Alauda arvensis
Lullula arborea
Corvus corone
Pica pica
Emberiza cia
Falco tinnunculus
Carduelis carduelis
Hirundo rustica
Türkçe Adı
Şahin
Tarla kuşu
Orman toygarı
Gri leş kargası
Saksağan
Kaya kirazkuşu
Kerkenez
Saka
Kır kırlangıcı
Kızıl sırtlı
Lanius collurio
örümcekkuşu
Muscicapa striata
Benekli sinekkapan
Oenanthe isab ellina
Boz ku yrukkakan
Phoenicurus ochruros Kara kızılku yruk
Passer domesticus
Serçe
Sitta neumayer
Kaya sıvacısı
Sturnus vulgaris
Sığırcık
Ak gerdanlı ötleğen
Sylvia communis
Sylvia curruca
Küçük akgerdan
Turdus merula
Karatavuk
Habitat
St, DK
St,ÇB
St, ÇB
St,ÇB
ÇB, St
DK,ÇB
ÇB, St
ÇB, Or
ÇB
St, Or
IUCN
LR(lc)
LR(lc)
LR(lc)
LR(lc)
LR(lc)
LR(lc)
LR(lc)
LR(lc)
LR(lc)
ERL BERN STATÜ MAK
III
Y,KZ,T EK-1
L-3
III
Y
EK-2
L-3
III
Y
EK-2
III
Y
EK-3
Y
EK-3
L-3
II
Y, G EK-1
L-3
II
Y
EK-1
II
Y
EK-1
L-3
II
Y
EK-1
LR(lc) L-3
III
G
EK-1
MUSCİCAPİDAE
ÇB,Or LR(lc) L-3
II
G
EK-1
MUSCİCAPİDAE
St
LR(lc)
II
Y
EK-1
MUSCİCAPİDAE
ÇB,Or LR(lc)
II
G
EK-1
PASSERİDAE
ÇB
LR(lc)
III
Y
EK-3
SİTTİDAE
Or,St LR(lc)
II
Y
EK-1
STURNİDAE
ÇB, St LR(lc)
Y
EK-2
SYLVİİDAE
ÇB, Or LR(lc)
II
G
EK-1
SYLVİİDAE
ÇB, Or LR(lc)
II
G
EK-1
TURDİDAE
ÇB, Or LR(lc)
III
Y, KZ EK-3
Kaynak :
Demirsoy A., 2008: Genel Zoocoğrafya ve Türkiye Zoocoğrafyası ‘Hayvan Coğrafyası’ Meteksan A.Ş.,ANKAR A
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2010-2011 Av Dönemi Merkez
Av Komisyonu Kararları”
Habitat
47
St: Step
Or: Orman
SA: Sulak alan
Dn: Deniz
DK: Dağlık ve ka yalık
ÇB: Çalı ve bahçelik
Yurt Statüsü
Y: Yerli
G: Göçmen
T: Transit
KZ: Kış zi yaretçisi
BG: Bölgeler arası göç
YG: Yükselti göçmeni
R: Rastlantısal
Ya : Ya z konukçusu
YZ: Yaz ziyaretçisi
European Red List Kategorileri
L-1, LİSTE 1 : Nesli Tehlike Altında Olan Avrupa'da da Bulunan Türler
L-2, LİSTE 2 : Nesli Tehlike Altında Olan Avrupa Dışında da Bulunan Türler
L-3, LİSTE 3 : Nesli Tehlike Altında Olmayan Ama Avrupa'da Korunması Önerilen Türler
L-4, LİSTE 4 : Nesli Tehlike Altında Olan Alttürler
EX: Tükenmiş
CR: Çok tehlikede
EN: Tehlikede
DD: Veri yetersiz
Bern Listeleri
R: Nadir türler
I: Meçhul türler
Tablo 14 : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Belirlenen Mammalia Türleri
Familya Adı
CANİDAE
Tür Adı
Vulpes vulpes
MUSTELİDAE Meles meles
SCİURİDAE
Citellus xanthophrymnus
SORİCİDAE
Crocidura leucodon
Türkçe Adı
Tilki
Habitat
Orman, step, çakıllı arazi
Tarla, çayırlık, step, ağaçlık,
Porsuk
kayalık, su kenarları
Step, çayırlı yerler,
Tarla sincabı
düzlükler
Tarla sivrifaresi Çalılık ve açık araziler
IUCN RDB BERN MAK
LR(lc) nt
EK-3
LR(lc)
R
III
EK-2
-
nt
-
EK-1
LR(lc)
nt
III
-
Kaynak :
Demirsoy A., 1996: Türkiye Omurgalıları ‘Memeliler’ Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No:
90-K-1000-90, ANKARA
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2010-2011 Av Dönemi Merkez
Av Komisyonu Kararları”
48
EX: Tükenmiş
CR: Çok tehlikede
EN: Tehlikede
DD: Veri yetersiz
Bern Listeleri
R: Nadir türler
I: Meçhul türler
Bern Sözleşmesi’nin Ek-2 ve Ek-3 listesinde yer alan fauna türleri için, sözleşmenin 6.
ve 7. maddeleri uygulanacaktır. Bu maddeler:
Madde 6
Her Âkit Taraf, II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak
korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu
türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır:
a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri;
b)Üreme veya dinlenme yerlerine kas ıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip
etmek;
c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme,
geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kas ıtlı olarak rahatsız etmek;
d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa
bu yumurtaları alıkoymak;
e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş
hayvanlar ve hayvandan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun
kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç
ticareti.
Madde 7
1-Her Akit Taraf, III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence
altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır.
2-III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü işletme şekli, 2. maddenin
şartları gözönünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düşürmeyecek şekilde
düzenlenmiş olacaktır.
3-Alınacak önlemler;
a)Kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları,
b)Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun
durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını,
49
c)Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde
bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa ç ıkarılmasının uygun şekilde
düzenlenmesi hususlarını kapsamaktadır.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün
"2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları "
Ek-1 (Çevre ve Orman Bakanlığı’nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları),
Ek-2 (Merkez Av Komisyonu’nca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları),
Ek-3 (Merkez Av Komisyonu’nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av
Hayvanları) listeleri ilgili tablolarda gösterilmiştir.
Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan yaban hayvanlarının avlanması, ölü yada canlı
bulundurulması ve nakledilmesi yasaktır.
Ek-3 listesinde yer alan yaban hayvanları Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen
2010-2011 av döneminde belirtilen sürelerde avlanmasına Merkez Av Komisyonunca izin
verilen av hayvanlarıdır.
IV.2.8. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler
(Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş
Alanlar, 25.09.1978 Tarih ve 16415 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan 7/16349 Sayılı
bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar vb.)
Rüzgar santralinin kurulacağı arazinin %11’lik kısmı orman arazisi içerisinde
kalmaktadır. Kullanılacak orman arazisi ve buradaki tesisler için 03.07.2004 tarihinde 25511
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanununda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun'da "Savunma, ulaşım, enerji, haberleşme, su, atık su, petrol,
doğalgaz, altyapı ve katı atık bertaraf tesislerinin; sanatoryum, baraj, gölet ve mezarlıkların;
Devlete ait sağlık, eğitim ve spor tesislerinin ve bunlarla ilgili her türlü yer ve binanın Devlet
Ormanları üzerinde bulunması veya yapılmasında kamu yararı ve zaruret olması halinde,
gerçek tüzel kişilere bedeli mukabilinde Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilebilir" ifadesi
bulunmaktadır. Bu kapsamda faaliyet gerçekleştirilirken Çevre ve Orman Bakanlığı’nın ilgili
Orman Bölge Müdürlüğünden orman alanları ile ilgili gerekli izinler alınacaktır. Proje alanı,
kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 25.09.1978 tarih ve
16415 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
sınırlandırılmış alanlar, askeri yasak ve askeri güvenlik bölgeleri vb. içerisinde
kalmamaktadır.
IV.2.9. Bölgenin Genel İklim Koşulları, Sayılı Günler, Sıcaklık, Yağış ve Rüzgar
Dağılımları,
Kayseri’de step iklimi görülür, yazlar sıcak ve kurak, kıslar soğuk ve kar yağışlıdır.
Ancak il iklimi yükseltiye göre farklılık gösterir. Buna bağlı olarak ilde iklim, çukurda kalan
bölgelerde daha yumuşakken yaylalardan dağlık kesimlere doğru gidildikçe sertleşir.
Kayseri İli, İç Anadolu Bölgesinde, 35º-30’ Doğu Boylamları ile 38º-23’ kuzey
enlemleri arasında yer alır.
Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğünden alınmış olan 1975-2007 yılları aras ına ait
Kayseri ili Meteorolojik verilerinden yararlanılm ıştır.
SICAKLIK
Tablo 15 : Kayseri İli Aylara Göre Sıcaklık Değişimleri
Aylar
Ortalama Sıcaklık
Ortalama Yüksek
50
Ortalama Düşük Sıcaklık(o C
o
o
( C)
Sıcaklık ( C )
)
Ocak
-1.0
3.5
-4.7
Şubat
0.0
4.8
-3.9
Mart
4.7
10.2
0.1
Nisan
10.5
16.4
4.9
Ma yıs
15.0
21.1
8.5
Haziran
19.3
25.9
11.6
Temmuz
22.9
30.0
14.3
Ağustos
22.7
30.1
14.2
Eylül
18.3
26.2
10.8
Ekim
12.5
19.6
6.9
Kasım
5.9
11.8
1.6
Aralık
0.9
5.5
-2.7
YILLIK
11.0
17.1
5.1
o
0
İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38 23’, Boylam:35 30 '
Kayseri İlinin ortalama en düşük sıcaklığı (-4.7oC) Ocak ayı, Ortalama en yüksek
sıcaklığı ise (30.1oC) Ağustos ayıdır.
YAĞIŞ
Tablo 16 : Kayseri İli Yağış Durumu
Ortalama Toplam Yağış
Günlük En Çok Yağış
Ortalama Kar Yağışlı
Aylar
Miktarı(mm)
Miktarı(mm)
Günler Sayısı
Ocak
39.5
40.7
8.2
Şubat
38.4
29.0
7.5
Mart
44.8
37.5
5.5
Nisan
55.3
56.0
1.3
Ma yıs
48.5
40.6
0.1
Haziran
20.7
21.0
-
Temmuz
4.7
29.5
-
Ağustos
3.7
12.1
-
Eylül
7.5
16.3
-
Ekim
29.4
32.1
0.2
Kasım
35.1
45.0
2.4
Aralık
42.7
57.0
5.7
YILLIK
370.3
57.0
30.9
İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38o23’, Boylam:350 30 '
Kayseri İlinde ortalama yıllık toplam yağış miktarı 370.3 mm’dir. İlde en fazla yağış
Nisan (56.0mm)ayında ve en az yağış ise Ağustos (12.1mm) ayında meydana gelmektedir.
BULUTLULUK
Tablo 17 : Kayseri İli Ortalama Açık, Bulutlu, Kapalı Günler Sayısı
Ortalama Açık Günler
Aylar
Ortalama Bulutlu Günler
Ortalama Kapalı Günler
Sayısı
Sayısı
Sayısı
(0.0 - 1.9)
(2.0-8.0)
(8.1-10.0)
51
Ocak
5.7
17.5
7.8
Şubat
5.9
15.6
6.7
Mart
7.1
18.7
5.2
Nisan
5.7
19.9
4.4
Ma yıs
8.2
20.2
2.6
14.5
14.9
0.6
Haziran
Temmuz
23.0
7.9
0.1
Ağustos
24.9
6.1
0.0
Eylül
20.6
9.2
0.2
Ekim
14.1
14.1
2.8
Kasım
9.9
15.2
4.9
Aralık
6.0
17.4
7.6
YILLIK
145.6
176.7
42.9
Kayseri İlinde yıllık, ortalama aç ık günler sayısı 145.6 , ortalama bulutlu günler sayıs ı
176.6, ortalama kapalı günler sayısı 42.9 olarak kaydedilmiştir.
NEM
Tablo 18 : Kayseri İli Nem Durum
En Düşük Bağıl Nem
Ortalama Bağıl Nem
Aylar
( %)
( %)
Ocak
9
70
Şubat
8
68
Mart
6
63
Nisan
5
59
Ma yıs
8
57
Haziran
5
51
Temmuz
3
47
Ağustos
3
47
Eylül
4
50
Ekim
4
58
Kasım
5
65
Aralık
11
71
YILLIK
3
58
Kayseri İlinde yıllık ortalama bağıl nem oranı %58, en düşük bağıl nem oranı %3’tür.
52
RÜZGAR
Tablo 19 : Kayseri İline Ait Rüzgar Durumu
Ortalama
Aylar
En Hızlı Rüzgar
Rüzgar Hızı
Ortalama
Ortalama Kuvvetli
Yönü
Hızı
(m/s)
Fırtınalı Gün Sayısı
Rüzgarlı Gün Sayısı
(rüz.hız>=17.2 m/s)
(rüz.hız 10.8-17.1 m/s)
Ocak
(m/s)
2.1
SSW
35.1
0.7
4.8
Şubat
2.3
SSE
40.2
1.4
4.9
Mart
2.5
SSE
29.9
2.2
6.6
Nisan
2.5
S
32.0
2.4
8.5
Ma yıs
2.2
ENE
33.0
1.1
8.8
Haziran
2.2
NNW
23.8
1.0
10.5
Temmuz
2.1
WNW
24.2
0.7
9.7
Ağustos
2.1
NNE
21.8
0.6
9.0
Eylül
2.0
SW
20.5
0.5
5.2
Ekim
2.1
E
20.9
0.4
4.8
Kasım
2.1
E
26.6
1.1
5.0
Aralık
2.0
S
28.9
1.3
4.5
YILLIK
2.2
SSE
40.2
13.4
82.3
Kayseri İlinde yıllık ortalama rüzgar hız ı 2.2m/s’ dir. Kayseri İlinde yıllık ortalama en
hızlı rüzgar 40.2m/s ile SSE (güney-güneydoğu) yönünde esmektedir.
TOPRAK SICAKLIĞI
Tablo 20: Kayseri İli Toprak Sıcaklığı Tablosu
Or ta lama Toprak
En Düş ük Topra k Üs tü
Ayla r
Üs tü Minim um
Sıca k lık ( 0 C)
Ocak
-6.2
-22.8
Şubat
-5.4
-29.4
Mart
-1.7
-21.4
Nisan
3.1
-11.0
Minim um Sıc ak lık ( 0 C)
Ma yıs
6.3
-3.7
Haziran
9.3
0.2
Temmuz
11.8
0.0
Ağustos
11.8
3.0
Eylül
8.4
-2.7
Ekim
4.7
-9.0
Kasım
-0.2
-16.5
Aralık
-4.2
-24.8
YILLIK
3.1
-29.4
53
Kayseri İlinde Toprak üstü en düşük -29.4ºC toprak sıcaklığı Şubat ayında, ortalama
yıllık minimum toprak üstü sıcaklık 3,1ºC olarak ölçülmüştür.
BASINÇ
Tablo 21: Kayseri İli Basınç Durumu Tablosu
Or ta la m a Ye r e l
En Yük s e k Ye r e l
En Düş ük Ye r e l Ba s ınç
Ayla r
Ba s ınç (hPa )
Ba s ınç (hPa )
(hPa )
Ocak
881.6
896.8
859.4
Şubat
879.8
894.7
860.5
Mart
878.2
893.8
855.2
Nisan
877.5
889.8
861.7
Ma yıs
878.3
888.4
860.4
Haziran
877.0
888.6
860.7
Temmuz
875.2
884.2
861.7
Ağustos
876.0
883.5
860.7
Eylül
879.0
889.3
865.2
Ekim
881.8
891.2
864.3
Kasım
882.4
894.4
854.8
Aralık
881.9
895.2
858.1
YILLIK
879.1
896.0
854.8
Kayseri İlinde yıllık ortalama yerel bas ınç 879.1 hPa’dır. En yüksek yerel basınç 896,8
hPa ile Ocak ayında, en düşük yerel bas ınç ise 854.8 hPa ile Kasım ayında ölçülmüştür.
Tablo 22: Kayseri İli Aylık Ortalama Rüzgar Hızları (m/s)
Aylar /Yönler
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
YILLIK
N
2.0
1.9
2.0
2.0
1.8
1.6
1.9
1.6
1.6
1.7
1.5
1.7
1.8
NNE
2.9
2.9
2.9
2.8
2.5
2.2
2.2
2.1
2.2
2.6
2.6
2.8
2.6
NE
2.1
2.0
2.4
2.1
2.2
2.1
2.2
2.2
1.9
2.0
2.0
2.1
2.1
ENE
2.7
2.9
3.2
3.4
2.8
3.1
3.2
3.3
2.4
2.9
2.6
2.6
2.9
E
1.4
1.8
1.6
2.4
1.7
1.7
2.1
1.6
1.4
1.2
1.8
1.1
1.6
ESE
2.7
3.2
2.8
3.7
2.8
2.6
2.9
2.7
2.5
3.1
2.8
3.2
3.0
SE
2.2
1.8
2.2
2.6
2.1
1.8
1.9
2.2
2.3
2.0
2.3
2.0
2.1
SSE
3.1
4.4
4.5
4.9
3.5
3.5
2.9
3.0
3.0
3.4
3.9
3.6
3.8
S
2.3
2.5
3.1
2.9
2.7
2.2
2.2
2.4
2.6
2.8
3.0
2.4
2.6
SSW
2.8
2.9
3.1
3.1
2.9
2.9
3.0
3.0
2.8
2.7
2.6
2.5
2.9
SW
2.0
2.3
2.0
2.5
2.3
2.0
2.1
2.1
2.0
2.1
1.8
1.8
2.1
WSW
2.3
2.4
3.8
3.6
3.4
3.6
3.8
3.5
3.6
3.0
2.7
2.4
3.3
W
1.7
2.1
2.2
2.1
2.1
2.3
2.2
2.0
2.1
1.7
1.5
1.4
2.0
WNW
2.3
2.0
3.4
3.1
3.2
3.4
2.5
3.0
2.7
2.3
1.9
2.5
2.8
NW
1.9
2.2
2.2
2.0
2.0
2.2
1.9
1.9
2.2
2.2
2.0
1.9
2.1
NNW
2.4
2.7
2.9
2.4
2.3
2.6
2.6
2.1
2.1
2.1
2.3
2.6
2.5
54
N
4
3
2
1
0
NNW
NW
WNW
W
NNE
NE
ENE
E
WS W
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
Şekil 7: Kayseri İli Rüzgarın Ortalama Hızına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü
Tablo 23 : Kayseri İli Aylık Esme Sayıları Toplamı Tablosu
Aylar
Yönler
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
YILLIK
N
184
164
161
118
132
119
110
129
143
166
135
163
1724
NNE
533
434
438
385
318
295
305
396
466
550
568
571
5259
NE
332
309
272
234
284
248
238
283
279
313
352
314
3456
ENE
211
172
167
130
150
143
193
169
90
135
104
167
1831
E
135
140
126
105
86
107
151
110
119
102
97
100
1378
ESE
54
53
70
79
64
62
52
71
38
38
40
60
681
SE
83
69
98
76
106
66
78
70
45
49
58
63
861
SSE
101
121
179
213
174
112
91
104
98
110
128
123
1554
S
138
138
185
206
211
177
156
113
128
153
140
116
1861
SSW
198
167
191
242
274
254
239
208
195
192
214
212
2586
SW
183
170
179
195
228
274
264
196
186
215
204
225
2519
WSW
125
146
159
172
218
294
280
269
264
211
188
141
2467
W
68
70
89
91
123
160
164
131
125
97
64
65
1247
WNW
51
40
69
74
84
82
94
77
66
60
35
36
768
NW
88
84
93
87
99
76
101
90
105
74
88
66
1051
NNW
98
127
135
89
73
90
87
87
102
94
109
135
1226
o
0
İstasyon Adı: Kayseri (Develi), Denizden Yüksekliği: 1350m, Enlem:38 23’, Boylam:35 30 '
N
NNW6000
NW
4000
WNW
NNE
NE
ENE
2000
W
0
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
Şekil 8: Kayseri İli Esme Sayılarına Göre Çizilmiş Rüzgar Gülü
55
IV.2.10. Diğer Özellikler
IV.3. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri
IV.3.1. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri ve Bu
Hizmetlerden Yararlanılma Durumu)
Eğitim
Kayseri İlinde, 782 öğretmenin görev yaptığı 18 anaokulu ve 387 okuldaki toplam 596
derslikte 12855 öğrenci öğrenim görmektedir. 7883 öğretmenin görev yaptığı 553 ilköğretim
okulunda toplam 181872 öğrenci öğrenim görmektedir.
İlde toplam 167 ortaöğretim okulu bulunmaktadır. Bu okullarda 68013 öğrenci öğrenim
görmekte ve 3782 öğretmen görev yapmaktadır.
Ortaöğretim düzeyinde vakıf, dernek, özel şahıslar ve şirketler tarafından işletilen 52
öğrenci yurdu bulunmaktadır. Toplam 3150 öğrenci bu yurtlarda kalmaktadır. Yurt sayıs ı,
kapasitesi ve barınan öğrenci sayıları aşağıdaki tabloda görülmektedir.
Tablo 24 : 2008-2009 Öğretim Yılı Yurt Sayıları
AİT OLDUĞU YER
YURT SAYISI
KAPASİTESİ
ÖĞRENCİ SAYISI
Vakıf
4
660
380
Şahı
2
204
115
Dernek
24
2200
1300
Şirket
22
2380
1355
Toplam
52
5444
3150
İlde bulunan 16 Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğünde, Okuma-Yazma, Üniversiteye
Hazırlık, Bilgisayar, Kalorifer Ateşçiliği, Yabanc ı Dil, Arıc ılık, Daktilografi, El Sanatları, Makine
Nakış ı, Giyim-Hazır Giyim, Yağlı Boya Teknik Resim, AÇEP Eğitimi Anne, Bağlama,
Uygulamalı Tiyatro, Kuaförlük, Ayakkabı İmalat, Trikotaj, Satranç, Türk Halk Müziği, AşçılıkSıcak Mutfak, Bayan Terziliği, vb. branşta olmak üzere 02.01.2008- 31.12.2008 tarihleri
arasında toplam 1.709 kurs aç ılmış, bu kurslara 31.390 kursiyer katılm ıştır.
İlde okul öncesi okullaşma oranı %30,63, İlköğretim okullaşma oranı %98,44,
Ortaöğretim okullaşma oranı %66,52, okur-yazar oranı %94,57’dür.
M.E.B. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü’nün “M.E.B.Çıraklık ve Yaygın
Eğitim Genel Müdürlüğü’nün Kamu Kurum ve Kuruluşları, Belediyeler, Vakıflar, Dernekler
ve Meslek Odaları Tarafından Milli Eğitim Bakanlığının Denetim ve Gözetiminde Ücretsiz
Olarak Aç ılacak Yaygın Eğitim Amaçlı Kurslar Yönergesi gereğince; İl Tarım Müdürlüğü ve
Belediyelerde açılan İngilizce, Okuma-Yazma, El Nakışları, Ev Mefruşatı, Arıc ılık, Hazır
Giyim, Tiyatro, Bağlama, Gitar, Ney vb. branşta olmak üzere 02.01.2009-30.06.2009 tarihleri
arasında toplam 119 kurs açılm ış, bu kurslara 2.797 kursiyer katılmıştır.
İldeki Meslek Liselerinde; Bilgisayar Kullanım, Sıvacılık, Duvarcılık, Haz ır Beton Mobil
Pompa, Seramik Yer ve Duvar Karosu, Polietilen (PE) Kaynakçılığı, Mermer
56
Kaplama/Döşeme, İnşaat Boyac ılığı, Kalıpçılık, Doğalgaz Teknik Emniyet vb. branşta olmak
üzere 02.01.2009-30.06.2009 tarihleri aras ında toplam 15 meslek kursu açılarak, 316
kursiyerin meslek sahibi olmaları sağlanm ıştır.
02/01/2009-30/06/2009 tarihleri arasında il genelinde, 167 I. ve II. Kademe OkumaYazma kursu açılmış olup, bu kurslara 2008 kursiyer katılmıştır.İlimizde 7, ilçelerde 8 Mesleki
Eğitim Merkezi bulunmaktadır.
İle bağlı 16 ilçeninden 10’unda (Akkışla, Bünyan, Develi, Felahiye, İncesu, Özvatan,
Pınarbaş ı, Sarıoğlan, Talas ve Yeşilhisar) taşımalı ilköğretim yapılmakta olup, 169 köy ve
köyaltı yerleşim biriminden 36 taşıma merkezine 2.557 ilköğretim okulu öğrencisi taşınarak
kaliteli bir eğitim-öğretim görmeleri sağlanmıştır.
Kayseri İlinde ilk kurulan yüksek öğrenim kuruluşu ise Erciyes Üniversitesi’dir. Erciyes
Üniversitesi’nin temelini 1969 yılında Hacettepe Üniversitesi’ne bağlı olarak kurulan Kayseri
Gevher Nesibe Tıp Fakültesi oluşturmaktadır. Daha sonra yine aynı üniversiteye bağlı olarak
İşletme Fakültesi kurulmuş ve 1978 yılında da bu fakülteler 2175 sayılı kanunla kurulan
Kayseri Üniversitesini oluşturmuştur. Kayseri Üniversitesi 1982 yılında Erciyes Üniversitesi
adını almıştır ve Erciyes Üniversitesine bağlı 14 fakülte bulunmaktadır. Erciyes Üniversitesi
dış ında ilde Melikşah Üniversitesi kurulmuştur. Ayrıca Nuh Naci Yazgan Üniversitesi
kuruluş çalışmaları devam etmektedir.(Kaynak: http://www.kayseri.gov.tr/)
Sağlık
Kayseri ilinde sağlık hizmetleri Sağlık Bakanlığı'na bağlı kurumlarda, SSK Genel
Müdürlüğü’ne bağlı kurumlarda, Erciyes Üniversitesi'nde, özel sağlık kuruluşlarında ve Askeri
Hastanede yürütülmektedir. İl genelinde toplam 958 uzman doktor, 554 pratisyen doktor, 482
asistan doktor, 325 diş hekimi görev yapmaktadır. 2049 hemşire, 870 ebe, 1481 sağlık
teknisyeni, 29 eczacı ve 543 sağlık memuru bulunmaktadır. Bu durumda; bir uzman hekime
düşen nüfus 1.476, bir pratisyen hekime düşen nüfus 2.217 ve bir hemşireye düşen nüfus
717 kişidir.
Sağlık Bakanlığına bağlı 13 hastane, 103 sağlık ocağı, 151 köy sağlık evi, 259 mahalle
sağlık evi, 2 verem sava dispanseri ile 1 ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi
bulunmaktadır. Erciyes Üniversitesine bağlı Gevher Nesibe Hastanesi 866, Mehmet Kemal
Dedeman Onkoloji Hastanesi 80, Mehmet ve Yılmaz Öztaşkın Kalp ve Damar Hastalıkları
Hastanesi 122, Semiha Kibar Organ Nakli ve Diyaliz Hastanesi 56 yatak olmak üzere toplam
1.124 yatak kapasitesi bulunmaktadır. Kayseri'de 7 özel hastane vardır. Ahmet Çeşmebaşı
Melikgazi Belediye, Ömür, Kalp, Güneş, Sevgi, Erciyes ve Hüma Hastanesi adıyla bilinen bu
hastanelerde toplam 202 yatak bulunmaktadır.
İlde ayrıca 9 adet özel tıp merkezi, 13 adet poliklinik, 24 tıbbi tahlil laboratuar, 1 adet
böbrek taşı kırma merkezi, 37 röntgen teşhis laboratuar, 97 özel muayenehane, 145 özel diş
hekimliği (muayenehane), 345 özel eczane, 3 adet özel dal merkezi 3 adet özel diş polikliniği
ve 12 ecza deposu, ilde bulunan diğer sağlık kuruluşlarıdır. (Kaynak: http://www.kayseri.gov.tr/)
İlde 124.684 yeşil kart sahibi vatandaş vardır. Yeşil kart verilenlerin ilçelere göre
dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
57
Tablo 25 : Yeşil kart verilenlerin ilçelere göre dağılımı
ilçeler
İlçe nüfusu
Toplam Yeşil kartlı sayısı
Yeşil kartlıların nüfusa oranı(%)
Kocasinan
365.153
16.162
4,4
Melikgazi
432.896
35.539
8,2
Akkışla
9.128
2.394
26,2
Bünyan
34.819
4.450
12,7
Develi
65.674
10.737
16,3
Felahiye
6.983
1.905
27,2
Hacılar
12.723
1.059
8,3
İncesu
21.433
4.881
22,7
Özvatan
6.367
1.153
21,4
Pınarbaşı
30.898
6.740
21,8
Sarıoğlan
18.844
3.489
18,5
Sarız
12.705
7.902
62,1
Talası
81.399
10.420
12,8
Tomarza
28.697
5.363
18,7
Kültür
Kayseri İli, toprak, su kaynaklan ve ulaş ım bakımından çevresine göre elverişli doğal
koşullara sahip olması nedeniyle, binlerce yıldan beri yoğun bir yerleşmeye sahne olmuştur.
İlk yerleşmeler Kayseri Ovası'nda olmuştur. Ova topraklarının verimli oluşu, su kaynaklarının
bolluğu, bu düz alanda yaşamın sürdürülmesine olumlu katkıları olan yüksek bir dağın
ovanın hemen yanı başında bulunması, yörenin yerleşme için seçilmesinde etkili olmuştur.
Bunun yanı sıra, ovanın her çağda ticari ve askeri yolların kavşak noktas ında olması,
buradaki yerleşmelerin önemini hep artırmıştır.
Kayseri’de toplam çeşitli kademelerde 717 adet okul bulunmaktadır. Bunların 16 adeti
anaokulu ve anasınıfı, 551 adeti özel ve kamu olmak üzere ilköğretim okulu, 150 adet yine
özel ve kamu olmak üzere orta öğretim okuludur. Bunların dış ında Emniyet Müdürlüğü’ne
bağlı 1 adet Polis Meslek Yüksek Okulu ve Erciyes Üniversitesine bağlı 12 fakülte 13 yüksek
okul bulunmaktadır. Diğer taraftan; kültürel faaliyetler, turizm faaliyetleri, kültür ve sanat
evleri, yaylac ılık ve yöresel kadın, erkek kıyafetleri mevcuttur.
Kayseri’de ileri gelmiş el sanatlarından en önemlisi halıcılıktır. Bünyan adıyla anılan
Kayseri halıları saf ipek, sentetik ipek (floş) ve yünden yapılır.
Kayseri 'de termalizm ve klimatizm bakımından önemli baz ı yerler bulunmaktadır. Halk
özellikle yaz aylarında çeşitli hastalıklar için buralardan faydalanır. Bunlarda s ırasıyla
şunlardır;
Yeşilhisar İçmecesi
Kayseri'nin 70 kilometre güneydoğusunda bulunan bu içmece, Yeşilhisar ilçesi
yakınındadır. Tabi s ıcak suyu yanında, mide, safra kesesi, böbrek taşlarının düşürülmesi gibi
hastalıklara oldukça faydalı olan içme suyu vardır. Buradaki suyun bağırsaklardaki iç yaraları
tedavi ettiği bilinmektedir.
58
Bayramhacı Kaplıcası
Kaplıcanın uzaklığı Kayseri'ye 60 km, Yuvalı üzeri 55 km dir. Şehrin batı kesiminde
Bayramhacı köyündedir. 42 derecelik tabi sıcak suyu ile özellikle romatizmal hastalıklar için
oldukça faydalıdır. Yeterli konaklama tesisleri vardır. Buralarda çadır termalciliği de önem
taşır.
Tekgöz Kaplıcası
Kayseri'ye yaklaşık 40 kilometre mesafede ve şehrin batısındadır. Romatizmal
hastalıklara, mafsal ağrılarına ve kadın hastalıklarına iyi gelen kaplıcada kabin şeklinde otel
odaları vardır. Sosyal tesisleri yeniden düzenlenmiştir.
Zile İçmesi
Develi'nin Zile Bucağı'ndadır. Mide ve barsak hastalıkları için faydalı suyu vardır.
Özellikle burasının yüksek ve açık havalı oluşu, suyun etkisini daha da arttırmaktadır. Çadırla
konaklama imkanı vardır.
Hacı Veli Kaplıcası
Kayseri'ye 16 km de Adana yolu üzerindeki bu kaplıca 1994 yılında hizmete girdi.
İçerisinde zengin mineralleri bulunan 36,5 Cº’deki suyuyla özellikle romatizmal hastalıklara iyi
geldiği söylenmektedir. Kaplıca Erciyes'in yeraltı sularının bu bölgede ortaya çıkmasından
oluşmaktadır.
Erciyes Dağı
Orta Anadolu’nun en yüksek doruğu olan Erciyes Dağı (3916 m.) Kayseri ilinin hemen
güneyinde yükselmeye baslar.
Yahyalı Kapuzbaşı Şelalesi
Yahyalı ilçesinde 85. Km mesafededir.
Sultansazlığı
Kayseri’nin güneyinde Develi ovas ı ortasında mevsimlere Gore değişerek 8.000-13.000
Km² alanı kaplayan sulak bir alandır. Develi-Yeşilhisar-Yahyalı üçgeni içindedir.
Tekir Yaylas ı
Şehir Merkezine 25 km uzaklıkta ve denizden 2150 yükseklikte bulunan Tekir
Yaylası’na Hisarcık Kasabasında ulaşmak mümkündür.
Derebağ Şelalesi
Yahyalı İlcesine 10 km uzaklıktaki yayvan kaynak çağlayan dar bir vadinin içinde 15 m
yükseklikten akar.
Yeşilköy Şelalesi
Yahyalı ilcesine bağlı Yeşilköy’e 3 Km uzaklıktadır.
Hacer Ormanı ve Yedigöller
Yahyalı İlcesine 80 km. uzaklıkta, Aladağlar Milli Parkı içerisinde 7 adet gol ve 18
hektar karaçam ormanından oluşur.
59
Gesi
Şehir merkezine 20 km. uzaklıkta bulunan bağları ve güzelliği ile Türk Folkloruna
girmiştir.
Hisarcık
Kayseri’ye 25 km mesafede mesire alanı olan Hisarcık güzel bir beldedir.
Talas
Kayseri şehir merkezine 6 km mesafede, doğal güzelliği ve mesire yerleriyle ayrıca
arkeolojik kentsel sit alanı bir ilcedir.
Erkilet
Dinlenme parklarıyla ünlü bir beldedir.
IV.3.2. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları
(Yerleşme Alanlarının Dağılımı, Mevcut ve Planlanan Kullanım Alanları, Bu Kapsamda
Sanayi Bölgeleri, Limanlar, Konutlar, Turizm Alanları vb.)
Kayseri İli’nin yüzölçümü 16917 km² dir. İl yüzölçümünün arazi türlerine göre dağılımı
aşağıdaki gibidir.
Tablo 26 : Kayseri İli Arazi Dağılımı
AR AZİ DAĞILIMI
MİKTAR (ha)
ORAN (%)
Tarım Arazisi
Çayır Mera
Orman ve Fundalık
677.970
691.028
135.827
40
41
8
Tarım Dışı Arazi
Toplam
186.924
1.691.749
11
100,00
Kaynak:http://www.kayseri.gov.tr/
Kayseri İli topraklarının %40’ı tarım alanı %41’u çayır ve mera %8’i orman ve fundalık
alan %11’i ise tarım dış ı (meskun saha) araziden oluşmaktadır.
İl arazisinin 670.584 hektarı tarımsal üretim de kullanılmaktadır. Yılda yaklaşık 272.258
hektar arazi nadasa bırakılmaktadır.
Tablo 27 : Kayseri İli ve İlçelerinin Arazi Varlığı
Yü zölçümü
(ha)
Tarım Alanı
(ha)
Orman ve
Fundalık (ha)
Çayır ve Mera
(ha)
Tarım Dışı Arazi
(ha)
KOCASİN AN
MELİKGAZİ
187.541
49.115
132.739
32.386
-
38.800
11.239
16.002
5.490
AKKISL A
BUNYAN
33.437
178.429
15.220
107.449
2044
10.109
45.933
8.108
23.007
DEVELİ
202.931
113.083
12.010
48.798
29.040
FELAHİYE
HACILAR
29.837
13.395
15.926
9.528
1.707
-
10.099
2.367
2105
1.500
İNCESU
73.505
31.184
1.400
29.349
11.572
OZVATAN
PINARBASI
14.915
283.326
6.843
116.768
850
17.850
6.192
121.463
1.030
27.245
SARIOĞLAN
69.901
50.677
-
18.217
1.007
İlçe Adı
60
SARKIZ
TAL AS
107.166
36.215
47.628
19.997
TOMARZA
147.103
YAH YALI
156.716
YESİLHİSAR
TOPLAM
6.560
1.000
40.138
4.073
12.840
11.145
86.598
2.636
43.089
14.780
51.964
21.870
45.182
37.700
108.217
56.510
100
37.031
14.576
1.691.749
894.500
68.023
512.079
217.147
(Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu,2008)
İl toprakları bünye olarak %72 ince %28 kaba malzemeden oluşmaktadır. Toprak
reaksiyonu olarak %37 kalevi, %62 nötr ve %1 ise asit özelliklidir. Kireç yönünden %63
oranında orta ve yüksek durumdadır. Yine ilin toprakları organik maddece %44 orta, %56 ise
fakir durumdadır. Yaklaşık 80.932 hektarlık alan ise çorak toprak olup, ilin arazi varlığı
toplamının %5,33 dür. (Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu,2008)
Tablo 28 : Kayseri İli Arazi Kullanım Şekli ve Alanı
Kullanma şekli
Alanı
Kuru tarım (nadaslı)
9932 ha
Kuru tarım (nadassız)
878 ha
Sulu tarım
4370 ha
Yetersiz sulu tarım
Bağ kuru
237 ha
695 ha
Bağ sulu
Bahçe kuru
112 ha
Bahçe sulu
Çayır
2727 ha
9324 ha
Mera
Orman
40179 ha
50817 ha
Fundalık
11064 ha
Yerleşim
Yerleşim az
Turistik alan
344 ha
Sanayi alanı
Askeri alan
Havaalanı
Diğer alanlar
28472 ha
Su yü zeyi
Toplam
233 ha
159384 ha
Sanayi
Kayseri, ülkemiz karayolu, demiryolu ve havayolu ulaş ım ağının önemli bir kavsak
noktasıdır. Ulaşım sektörü ise ticaret ve sanayi faaliyetlerini geliştiren ve sürekliliğini
sağlayan faktörlerin baş ında gelir. Tarihi boyunca büyük bir kültür ve sanat ve ticaret merkezi
olan Kayseri, bugün güçlü bir sanayi merkezidir. İldeki imalat sanayinin gelişmesindeki en
önemli etken, Cumhuriyetin ilk yıllarından başlayarak yapılan kamu yatırımlarıdır. İlimizde
özellikle 1985 yılından sonra kurulan tekstil, halı çimento, gıda ve mobilya sanayi tesisleri,
modern teknolojiye uygun olarak kurulmuşlardır.
İlde yaklaşık 785 sanayi tesisi değişik üretim konularında faaliyet göstermektedir. Bu
tesislerin çoğunluğunu tekstil sektöründe üretim yapanlar teşkil etmektedir.
61
Tekstil sektörünü dayanıklı tüketim malı üreten tesisler takip etmektedir. Üretim
konularına göre ildeki sanayi tesisleri aşağıda tabloda belirtilmektedir.
Tablo 29 : Kayseri Sanayi Tesislerinin Üretim Konularına Göre Dağılımı
Üretim Konusu
Mobilya Ve Ev Tekstili
Tesis Sayısı
228
Metal Eşya
143
Tekstil
79
İnşaat Ve Yapı Malzemeleri
82
Ambalaj
32
Gıda
39
Plastik
29
Maden
24
Makine Tarım
26
Kimya Sanayi
26
Diğer
77
Toplam
785
Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu
Tablo 30 : Kayseri İli’ndeki Sana yi Tesislerinin İlçelere Göre Dağılımı
Sanayinin Adı
Merkez
Bünyan
Pınarbaşı
Develi
İncesu
Tomarza
Yahyalı
Sarıoğlan
Talas
Hacılar
Maden.,Tasocağı
20
5
7
5
8
10
15
7
7
3
Gıda-İçki - Tütün
36
-
1
1
-
1
-
-
-
-
Orman Ürünleri
5
1
-
3
-
-
-
-
-
-
Kağıt ve Kağıt
5
-
-
-
-
-
-
-
-
Kimya Sanayi
2
-
-
-
-
-
-
-
-
Tas-Toprağa
2
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
-
-
-
-
-
-
-
73
-
-
1
2
-
-
-
-
Ürünleri
Dayalı Sanayi
Metal Ana
Sanayi
Metal Esya Mak.
ve Tec.İm.
1
1
-
Sanayi
Diğer İmalat
Sanayi
173
-
1
-
1
-
-
-
-
Kaynak: Kayseri İl Çevre ve Durum Raporu
Proje alanında herhangi bir sanayi tesisi bulunmamaktadır. Halıc ılık bölgede eski bir
faaliyet olarak devam etmektedir. Yakın çevre köylerde el halısı dokunmaktadır.
Proje alanında herhangi bir ticari faaliyet yoktur. Ancak elmacılık, hayvancılık ve
madenciliğe bağlı olarak nakliyecilik başlıca ekonomik faaliyeti oluşturur. Maden nakliyesi
lokomotif sektör olarak gelişmiştir. Kayseri ve yakın çevresinde yapılan çalışmalar
sonucunda çok sayıda endüstriyel hammadde ve metalik maden yatağı ve zuhuru ortaya
çıkmıştır. Bunların en önemlileri pomza, demir ve kurşun-çinko yataklarıdır.
62
2
Turizm
Kayseri turizm potansiyeli yüksek bir ildir. Develi-Yahyalı-Yeşilhisar ilçelerinin
oluşturduğu bir üçgen içinde on bin hektarlık bir alanda bulunan Sultan Sazlığı, 295 kuş
türünün yaşamasına imkan veren A kategorisinde bir doğal yaşam alanı olup, Sultan Sazlığı
barındırdığı kuş türleri nedeni ile foto safari denilen turizm türü açıs ından önemlidir.
Yeşilhisar Ovaçiftlik köyünde Sultan Sazlığı Kuş Müzesi bulunmaktadır.
Şehir merkezinde bulunan Erciyes Dağı, dağ sporları ve kış turizmi açısından önemli
bir potansiyele sahip bir doğal zenginliktir. Ayrıca Erciyes Dağı yayla turizmi içinde uygun bir
yerdir.
Yahyalı ilçesinin güneyinde yer alan ve yükseklikleri 30-70 m. arasında değişen
Kapuzbaşı Şelaleleri, Uganda’da bulunan Vittoria şelalelerinden sonra akış yüksekliği
bakımından ikinci sıradadır. Orman arazisinden dar bir vadiye akan şelaleler, milli parkçılık,
dağcılık, avc ılık, akarsu balıkç ılığı vb. açılardan sahip olduğu potansiyel nedeni ile ulusal
park ilan edilmiştir. Bunların haricinde Kültepe Höyüğü (Kaniş-Karum), Kayseri Kalesi, çok
sayıda tümülüsler-harabeler, medreseler, türbeler, kümbetler, köşkler, hanlar, hamamlar,
kervansaraylar, yer altı şehirleri ve kaya yerleşim alanı, müzeler ve kaplıcalar mevcuttur.
Kayseri, insanlığın var oluşundan itibaren çeşitli uygarlıkların yasadığı yer olması,
olağanüstü doğal güzellikleri ve coğrafi konumu itibariyle, ülkemiz turizmi acısından
ayrıcalıklı bir konumda bulunmaktadır. Bu özelliği nedeniyle de turizm alanında ortaya çıkan
tüm yeni beklentilere cevap verebilecek bir potansiyele sahiptir.
Proje sahasında herhangi bir turistik merkez veya tesis bulunmamaktadır.
IV:3.3. Diğer Özellikler
63
BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’TE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE
ALINACAK ÖNLEMLER
(Bu Bölümde Projenin Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Tanımlanır, Bu
Etkileri Önlemek En Aza İndirmek ve İyileştirmek İçin Alınacak Yasal, İdari ve Teknik
Önlemler V.1 ve V.2 Başlıkları İçin Ayrı Ayrı ve Ayrıntılı Şekilde Açıklanır.)
V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve
Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler
V.1.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar
Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemelerden Parlayıcı,
Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları, Depolanmaları ve Kullanımları
İnşa işlemleri sırasında alanda rüzgar türbünleri ve şalt sahası inşası sırasında
hafriyat oluşacaktır.
Proje alanındaki tüm işlemler 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı resmi gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği” ne göre değerlendirilecektir.
Proje kapsamında hafriyat işlemlerinin gerçekleşeceği üniteler ve hafriyat miktarları
aşağıda ayrı ayrı hesaplanmıştır.
Rüzgar türbünleri için oluşacak bitkisel örtü tabakası ve hafriyat miktarı;
Proje alanında inşaat faaliyetleri s ırasında çalışma yapılacak alanlar üzerinde
bulunan bitkisel örtü tabakası alınacaktır. Daha sonra ise şantiyenin ve rüzgâr türbünlerinin
bulunacağı alanlarda temel kazıs ı çalışması yapılacaktır.
Her bir rüzgar türbün temeli için 3 m derinliğinde 16 m x 16 m boyutlarında çukurlar
açılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup beton ile kapatılacaktır. Saha
içerisinde kullanılacak olan yolların genişletilmesi amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve
ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır. Ayrıca 70 m genişliğinde ve 120 m uzunluğundaki
alan içerisine şalt merkezi yapılacaktır. Şalt merkezinin kurulacağı alan otopark, idari bina
gibi kıs ımları da içerecektir.
Bitkisel örtü tabakası miktarı:
Ortalama bitkisel örtü tabakası kalınlığı
Her bir türbün için kaz ı alanı
Türbün sayıs ı
Toplam oluşacak bitkisel toprak miktarı
:20 cm (0,2m)
:16 m x 16 m m 2
:36 adet
:36 x 256 m 2 x 0,2 m =1.843,2 m 3
Hafriyat Miktarı:
Her bir türbün için kaz ı alanı
Ortalama kazı kalınlığı
Türbün sayıs ı
Toplam oluşacak hafriyat miktarı
:256 m 2
:4 m
:36 adet
:36 x 256 m 2 x 4 m =36.864 m 3
64
Yol Yapım Çalışmalarında Oluşacak Bitkisel Toprak ve Hafriyat Miktarı
Proje alanında inşaat faaliyetleri s ırasında mevcut yollar dışındaki yollar yapılacaktır.
Bu amaçla yol güzergahı üzerinde bulunan ortalama 10cm kalınlığındaki tabaka bitkisel örtü
tabakası olarak alınacaktır. Bitkisel örtü tabakasının alınması işlemi tamamlanan alanlardan
ise ortalama 15cm kalınlığında toprak tabakas ı (hafriyat) alınacaktır. Buna göre yol yapım
çalışmalarından oluşacak bitkisel örtü tabakası ve hafriyat miktarı;
Bitkisel Örtü Tabakas ı ve Hafriyat Miktarı:
Açılacak Yol Uzunluğu
Ortalama Yol Genişliği
: 3480m
: 5m
Proje kapsamında yol yapım çalışmaları amacı ile toplam 3840m x 5m = 17.400 m 2
alanda yol çalışması yapılacaktır.
Bitkisel Örtü Tabakas ı Miktarı
Hafriyat Miktarı
: 17.400 m 2 x 0,1m =1.740 m 3
: 17.400 m 2 x 0,15m =2.610 m 3
Proje kapsamında yapılması planlanan şalt sahası için toplam;70mx120m=8.400m 2
alanda bitkisel örtü tabakasının sıyrılması ve temel kazıs ı işlemi yapılacaktır. Buna göre
oluşacak bitkisel örtü tabakas ı ve hafriyat miktarı:
Bitkisel Örtü Tabakas ı Miktarı:
Ortalama Bitkisel Örtü Tabakası Kalınlığı
Toplam sıyırma yapılacak alan
Toplam bitkisel örtü tabakas ı miktarı
:0,2 m
:8.400 m 2
:1.680 m 3
Hafriyat Miktarı:
Şalt Sahası İçin Kazı Alanı
Ortalama kazı derinliği
Toplam oluşacak hafriyat miktarı
:8.400 m 2
:0,5 m
:4.200 m 3
Projenin inşaatı aşamasında oluşacak olan toplam bitkisel örtü tabakası miktarı
Rüzgar Türbünleri
inşaatı sırasında
oluşan bitkisel örtü
tabakası miktarı
+
Şalt sahasının
tabakası miktarı
+
Yol yapım
çalışmaları sırasına
tabakası miktarı
=
Toplam
oluşacak bitkisel
örtü tabakası
miktarı
1.843,2 m 3 + 1.680 m 3 + 1.740 m 3 = 5.263,2 m 3 bitkisel örtü tabakası s ıyrılacaktır.
Projenin inşaatı aşamasında oluşacak olan toplam hafriyat miktarı
Rüzgar Türbünleri
oluşan hafriyat
miktarı
+
Şalt sahasının
oluşan hafriyat
miktarı
+
Yol yapım
çalışmaları sırasına
oluşan hafriyat
miktarı
=
Toplam
oluşacak hafriyat
miktarı
36.864 m 3 + 4.200 m 3 + 2.610 m 3 = 43.674 m 3
Arazi üzerindeki örtü tabakası yükleyici yardım ı ile kaz ıma sureti ile alınacaktır.
65
Arazinin hazırlanması ve işletme aşamasında 18 Mart 2004 tarih ve 25406 sayılı
"Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uyulacaktır.
"Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği"nde verilen
standartlara göre çalışma içerisinde eğimi % 5'ten fazla olmayan bir yerde geçici olarak
depolanacak ve inşaat çalışmaları sonrasında yeşillendirme çalışmaları amacı ile
kullanılacaktır.
İnşaat aşamasında yol yapım çalışmaları s ırasında oluşacak olan hafriyat ve bitkisel
örtü tabakas ı, yol çalışması yapılan alanların kenarlarına dökülüp yükleyici vas ıtası ile
sıkılanacak ve bölge florasına uygun olarak belirlenecek olan çalı ve ya ağaç türleri ile
yeşillendirilecektir. Böylece yol yapım çalışmaları amacı ile alınan bitkisel toprak ve hafriyat
alan içinde tekrar değerlendirilmiş olacaktır. Ayrıca yapılacak olan bitkilendirme ile alan
görsel açıdan daha iyi duruma getirilmiş olacaktır.
Hafriyat çalışmaları sırasında kullanılacak malzemelerden parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli
ve toksik olanların taşınımları, depolanmaları ve kullanımları söz konusu değildir.
V.1.2. Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacakları veya
Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları,
Faaliyet kapsamında alanda rüzgar türbünleri ve enerji nakil hattı ve şalt sahasının
inşa işlemleri sırasında toplam 43.674 m 3 hafriyat oluşacaktır.
Oluşacak bu hafriyatlar;
•
•
Çevre/peyzaj düzenlemesinde,
Bölgedeki bozuk alanların düzeltilmesinde (eğime bağlı olarak),kullanılacaktır.
V.1.3. Faaliyet Ünitelerinin İnşası İle İlgili İşlemler
Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Köyü Mevkiinde kurulması planlanan rüzgar enerji
santrali inşa işlemleri sıras ında rüzgar türbünleri ve şalt sahas ı yapımları sırasında arazi
kullanım ı söz konusu olacaktır. Rüzgar santralinde her bir türbün temeli için 3 m derinliğinde
16 m x 16 m boyutlarında çukurlar aç ılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup
beton ile kapatılacaktır. Şalt sahası için boyutları 70 m x 120 m ve derinliği 0,5 m olan
çukurlar açılarak inşa işlemleri gerçekleştirilecektir.
İnşaat öncesi dönem 16 ay, inşaat süresi de 32 ay olarak planlanmıştır. Projenin
toplam tamamlanma süresi 48 ay olarak planlanmıştır.
Santralin kurulu gücü 72 MW olacaktır. Bu kapasite kurulu gücü 2 MW olan 36 adet
rüzgar türbününden sağlanacaktır.
V.1.4. İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıcı İşlemler
Proje kapsamınsa; rüzgar türbünlerinin ve şalt sahasının kurulması sıras ında hafriyat
meydana gelecektir. Hafriyat işlemlerinden kaynaklanan toz oluşumu söz konusu olacaktır.
66
İnşaat işlemleri sırasında toplamda yaklaş ık 43.674 m 3 hafriyat malzemesi
oluşacaktır. Hafriyat işlemleri sırasında sahada 32 ay, ayda 26 gün ve günde 8 saat tek
vardiya halinde çalışılacaktır.
Hafriyat işlemleri inşaat aşaması boyunca peyderpey devam edecektir. Buna göre;
Toplam hafriyat miktarı
Hafriyat malzemesinin yoğunluğu
Toplam hafriyat miktarı
Toplam inşaat süresi
Bir saatte yapılacak hafriyat miktarı
= 43.674 m 3
= 1,6 ton/m 3
= 43.674 m 3 x 1,6 ton/m 3 =69.878,4 ton
= (8 saat/gün x 26gün/ay x 32 ay/yıl) = 6656 saat
= 69.878,4 ton /6656saat = 10,5 ton/saat olacaktır.
Hafriyat malzemesi proje kapsamında yer alacak şantiye alanlarında depolanacak ve
gerekli olduğu zamanlarda buradan alınarak kullanılacaktır. Hafriyat malzemesinin taşınması
sırasında nakliye kamyonlarına 20 tondan fazla malzeme yüklenmemesine dikkat edilecektir.
Buna göre bir günde yapılacak sefer sayısı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır;
Bir günde yapılacak hafriyat miktarı = 69.878,4 ton/ (32ay x 26gün/ay) = 83,98 ton/gün
Bir saat yapılacak sefer sayısı = 10,5 ton/saat / 20 ton/sefer= 0,525 sefer/saat = 1 sefer/saat
olacaktır.
İnşaat aşamasındaki toz emisyon faktörleri, emisyon değerleri ve bunlara göre
hesaplanmış emisyon debileri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 31 : Toz Emisyon Faktörleri ve Emis yon Debileri
Toz Faktörleri
Emisyon Değerleri
Emisyon Debileri
Sökme
0,025 kg/ton
10,5 ton/saat x 0,025 kg/ton =0,263kg/saat
Yükleme
0,01 kg/ton
10,5 ton/saat x 0,01 kg/ton =0,105kg/saat
Nakliye
0,7 kg/km-araç
(1 araç/saat x 0,7kg/km.araç x 0,1km) = 0,07 kg/saat
Boşaltma
0,01 kg/ton
10,5 ton/saat x 0,01kg/ton = 0,105 kg/saat
Toplam emisyon miktarı
0,543 kg/saat
Tesisin inşası sırasında yapılacak işlemler nedeniyle oluşacak toplam emisyon
debisinin 0,543 kg/saat olup; 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak
yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Yönetmeliği ”ndeki 1 kg/saat sınırının altında
kalmaktadır. Bu nedenle toz modellemesi çalışması yapılmasına gerek kalmamıştır.
İnşaat aşamasında savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılacak, malzeme
üstü naylon branda ile kapatılacaktır. Hafriyat malzemesi sahada yeşil alanların
düzenlenmesinde kullanılacaktır. Bu aşamada hafriyatın bitkisel toprak üst tarafa gelecek
şekilde biriktirilerek üzerinin çimlenmesi sağlanacaktır.
67
V.1.5. Proje Kapsamında Oluşacak Katı Atık Miktarı ve Özellikleri, Nasıl Bertaraf
Edileceği,
İnşaat aşamasında;
Proje kapsamında arazinin haz ırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak olan personel
sayısı yaklaşık 50 kişi olacaktır. Personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı,
günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1.34kg değeri kullanılarak
(www.cevreorman.gov.tr) şu şekilde hesaplanmakta
Evsel nitelikli katı atık miktarı; 50 kişi x1,34kg/kişi-gün= 67 kg/gün
Proje kapsamında; inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı toplam 67
kg/gün olarak hesaplanmış olup, bu atıklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne
uyulacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 8.Maddesine uygun olarak bu atıklar,
çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak, çevre kirliliğini
önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek ve gerekli
tedbirler alınacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin katı atıkların toplanması ve
taşınması ile ilgili dördüncü bölümü 18. Maddesi’nde belirtilen esaslara uyularak katı atıklar
çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı kapalı
standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
nin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden
çevreyi kirletmeyecek şekilde gerekli ekipmana sahip en yakın belediye veya belediyeler
tarafından ücreti mukabil olarak bertaraf edilecektir.
Arazinin haz ırlanması s ırasında çıkacak bitkisel toprak ve hafriyat malzemesi; arazi
tesviyesi ve peyzaj düzenleme çalışmalarında kullanılacağından hafriyat artığı malzeme
oluşmayacaktır. Proje kapsamında 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı “Hafriyat Toprağı, İnşaat
ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıkların (cam kağıt plastik vb.), Bu
personelin yemek servisinden kaynaklanacak organik kökenli evsel nitelikli katı atıkların ve
Çimento torbaları, sac ve metal parçaları, ambalaj ve kutular, kereste vb. inşaat kaynaklı
atıkların yönetimi 14 Mart 1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe giren "Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı de yayımlanarak
yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve
27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik), 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı
R.G.'de yayımlanarak yürürlüğe "Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve
27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Hafriyat Toprağı, inşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü" Yönetmeliği’ne ve 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) göre yapılacaktır.
İnşaat aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme döneminde de
tesislerde bulunacak makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb. işlemleri sırasında
68
yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların açığa çıkması
muhtemeldir. Bakım-onarım esnasında hangi işlemlerin yapılacağı ve ne miktarda malzeme
kullanılacağı daha önceden belirlenemeyeceğinden, kullanılamaz duruma gelecek bu tür
atıkların kesin miktarı da belirlenememiştir.
İşletme aşamasında;
Rüzgar enerji santrali projesinin işletilmesi sırasında personelden kaynaklı oluşacak
evsel nitelikli katı atıkların dış ında herhangi bir atık oluşumu söz konusu olmayacaktır.
Faaliyetin işletme aşamasında 25 kişinin çalışması planlanmaktadır. Bir kişinin günde ürettiği
katı atık miktarı 1,34 kg/gün alındığında; oluşacak toplam evsel katı atık miktarı,
1,34 kg/gün-kişi x 25 kişi =33,5 kg/gün olacaktır.
Personelin çeşitli kullanımları neticesinde oluşacak evsel nitelikli katı atıklar,
14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik) taşıma, depolama ve nihai bertarafı konularında ilgili maddelere uyularak
toplanacaktır. Toplanacak bu evsel nitelikli katı atıklar, en yakın belediye tarafından ücreti
karşılığında düzenli olarak alınacaktır. Ayrıca değerlendirilebilir nitelikte oluşabilecek evsel
nitelikli katı atıklar(plastik, metal, cam vb.), 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”nin (30.03.2010 tarih
ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) ilgili hükümlerine uygun olarak ayrı
biriktirme kaplarında biriktirilerek değerlendirilecektir.
V.1.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Su Miktarları, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği,
Bu Suların Kullanımı Sonucu Oluşacak Atık Suların Hangi İşlemlerden Sonra Hangi
Alıcı Ortama Nasıl Verileceği, Bu Konuda Yapılacak Çalışmalar ve Bu Suların
Özellikleri
Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme ve kullanma suyu ihtiyacı Aksu Temiz
Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş. ve yüklenicileri tarafından Dikme Köyü’nden
tankerlerle getirilecektir. Gerek duyulması halinde personelin içme suyu damacanalarla
piyasadan temin edilecektir.
Evsel Nitelikli Atıksular
Aksu RES’de inşaat aşamasında 50 kişi, işletme aşamasında ise 25 kişi çalışacaktır.
Personelin içme ve kullanma suyu kullanımı sonucu oluşacak atıksu üretimine ilişkin
hesaplamalar aşağıda verilmektedir.
Bir kişinin günde ortalama kullanacağı içme ve kullanma suyu miktarı 200 lt/gün kabul
edilmiştir.
İnşaat aşamasında:
Projenin inşaat aşamasında, personelden kaynaklı su kullanımı ve inşaat işleri
sırasında direk temellerine harç betonu yapmak için su kullanımı olacaktır. Kişi başına
gerekli su miktarı 200 lt/gün alınırsa:
İnşaat aşamasından çalışacak 25 işçinin oluşturacağı atık su miktarı;
50 N x 200 lt/gün = 10000 lt/gün N = 10 m 3/gün olacaktır.
69
Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme ve kullanma suyu Dikme Köyü’nden
Ayrıca enerji iletim hattının inşaat çalışmalarında yapılacak beton imalatları için;
arazide ulaşım ın mümkün olduğu direklerde haz ır beton (beton santralinde hazırlanarak
mikser araçları ile direk yerine getirilen beton) kullanılacaktır. Ulaşım imkanlarının mümkün
olmadığı direkler için ise yerinde döküm beton imalatı yapılacaktır.
Hazır beton için gerekli su, beton tedarikçi firma tarafından betonun hazırlandığı
yerde temin edilmektedir. Gerek hazır beton ve gerekse yerinde dökme beton imalatlarında
kullanılacak sular, malzeme bünyesinde kalacağından herhangi bir atıksu oluşturmayacaktır.
İşletme aşamasında;
Aksu RES projesinin işletme aşamasında 25 kişinin çalışması planlanmaktadır.
İşletme aşamasından çalışacak 25 işçinin oluşturacağı atık su miktarı;
25 N x 200 lt/gün = 5.000lt/gün N = 5 m 3/gün olacaktır.
Oluşacak evsel nitelikli atıksular; Sağlık Bakanlığının 19.03.1971 Tarih ve 13783
Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün
Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak
yapılacak olan s ızdırmasız fosseptik çukuruna yapılacak olup, fosseptik dolduğunda düzenli
aralıklarla en yakın belediye tarafından ücreti karşılığı vidanjör ile çekilecek ve belediye izni
ile uygun kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir.
V.1.7. Rüzgar Enerji Santralinde ve EİH’nda Yapılacak Topraklama ve Paratoner
Kurulması İle İlgili İşlemler
Topraklama sistemi:
Rüzgar santrali içerisindeki tüm elektrik aksamı ilgili standartlara göre
topraklanacaktır. Ayrıca çelik aksamdan yapılm ış olan kuleler yıldırım ve diğer elektriksel
boşalmalara karşı paratoner tesisatı ile donatılacaktır. Kuleler sadece bir noktadan değil
birkaç noktadan ayrı ayrı topraklanacaktır.
İşletme topraklaması yani trafoların nötr noktaları ise tamamen ayrı olarak
topraklanacaktır. Topraklama detayları, ilgili standart ve yönetmenliklere uygun olarak ve
sahanın toprak direncine göre yapılacaktır. Bu detay projeleri ilgili kuruma onaylattırılarak
imalata geçilecektir.
Izgara temelli direklerdeki topraklama direnci, herhangi bir topraklama elemanının
konulmasından önce ölçülmektedir. Topraklama direncinin 20Ω’un altında olması durumunda
herhangi bir ilave topraklama işlemine gerek duyulmamaktadır. Topraklama direncinin 20
Ω’dan büyük olduğu durumlarda pilon ayaklarının merkez noktasına bir topraklama kazıgı
veya plâkas ı yerleştirilecek, bu kazık veya plâka da köşegen üzerindeki iki ayak bir iletken ile
bu kazığa veya plâkaya bağlanacaktır. Bu işlem sonucunda toprak direncinin 20Ω’un altına
düşmesi hâlinde başka bir topraklama uygulanmayacaktır. Direncin hala 20Ω’dan yüksek
olması durumunda kontropualar ilâve edilecektir. Bu işlem, 20Ω’luk bir toprak direnci elde
edilene veya bütün ayaklara kontrpua konulana kadar tekrarlanacaktır.
Direnç ölçümü sırasında da çevre konusunda hassasiyet gösterilecek, ölçüm için
kloritler veya iletkenlik tuzları kullanılmayacaktır. Ölçüm işlemleri, kazık veya dirençten
irtibatla ayrılmış topraklama teli vasıtas ıyla gerçekleştirilecektir.
70
21.08.2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş
olan Elektrik Tesislerinde Topraklama Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
V.1.8. Arazinin Hazırlanması ve Tesislerin İnşası Sırasında Yapılacak İşler Nedeni İle
Meydana Gelecek Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi
Arazinin haz ırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete aç ılmasına dek oluşacak
gürültü; tesislerin inşası aşamasında kullanılacak iş makineleri ve ekipmanlardan
kaynaklanacaktır.
Proje alanında meydana gelecek gürültü konusunda; inşaat aşamasında kullanılacak
alet, ekipman ve makinelerde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca Haz ırlanan ve 5/6/2002 tarihli
ve 24776 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Makine Emniyeti
Yönetmeliği’nde (98/37/AT) verilen esaslar sağlanacaktır. İnşaat işlemleri sırasında gürültü
oluşturacak ekipmanlar ve gürültü seviyeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 32 : Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düze yleri
Gürültü kaynağı
Adet
Ses Gücü Düzeyi (dB)
Yükle yici
2
101
Hidrolik Kırıcı
1
105
Kamyon
3
101
Kompresör
1
97
Vinç
1
101
Mikser
2
97
Tesis alanında 2 adet yükleyici kullanılacağından, yükleyicilerden kaynaklanacak
toplam ses gücü düzeyi (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır;
n
LwT = 10 log ( ∑ 10lwi/10) = 10 log (2x(10101/10)) ≅ 104 dB
i =1
Tesis alanında 3 adet kamyon kullanılacağından, kamyonlardan kaynaklanacak
n
i =1
Tesis alanında 2 adet mikser kullanılacağından, mikserlerden kaynaklanacak toplam
ses gücü düzeyi (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır;
n
i =1
Yukarıdaki tabloda yer alan gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin 5004000 Hz arasındaki 4 oktav bandına dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Bu amaçla desibellerle toplama işlemi tersine gerçekleştirilerek her bir oktav
bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir.
71
n
L w = 10 x log( ∑ 1 0
L w ( i)
10
)
i =1
Lw
L w (i) = 10 log (
1 0 10
)
4
Tablo 33 : Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı
Gürültü Ka ynakları
Toplam
500
Hz
1000
Hz
2000
Hz
4000
Hz
Yükleyici
104
98
98
98
98
Hidrolik Kırıcı
105
99
99
99
99
Kamyon
106
100
100
100
100
Kompresör
97
91
91
91
91
101
95
95
95
95
Vinç
98
98
98
98
Mikser
104
Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4 oktav b andına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir.
Her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle
göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir.
L p = Lw + 10log(
Lp
Q
r
Q
)
2
4πr
: x Mesafedeki Gürültü Seviyesi
: Ses Düzeyi Sabiti (2 alınmıştır.)
: x Mesafedeki Yarıçap
Tablo 34 : Ses Basıç Düze yleri
Ses Basınç Düze yi (dB)
Yükleyici
Hidrolik Kırıcı
Kamyon
Mesafe
50
100
250
500
1000
2000
3000
50
100
250
500
1000
2000
3000
50
100
250
500
1000
500
Hz
56,04
50,02
42,06
36,04
30,02
24,00
20,48
57,04
51,02
43,06
37,04
31,02
25,00
21,48
58,04
52,02
44,06
38,04
32,02
1000
Hz
56,04
50,02
42,06
36,04
30,02
24,00
20,48
57,04
51,02
43,06
37,04
31,02
25,00
21,48
58,04
52,02
44,06
38,04
2000
Hz
56,04
50,02
42,06
36,04
30,02
24,00
20,48
57,04
51,02
43,06
37,04
31,02
25,00
21,48
58,04
52,02
44,06
38,04
4000
Hz
56,04
50,02
42,06
36,04
30,02
24,00
20,48
57,04
51,02
43,06
37,04
31,02
25,00
21,48
58,04
52,02
44,06
38,04
32,02
32,02
32,02
72
Kompresör
Vinç
Mikser
2000
3000
50
26,00
22,48
49,04
26,00
22,48
49,04
26,00
22,48
49,04
26,00
22,48
49,04
100
250
500
43,02
35,06
29,04
43,02
35,06
29,04
43,02
35,06
29,04
43,02
35,06
29,04
1000
2000
3000
23,02
17,00
13,48
23,02
17,00
13,48
23,02
17,00
13,48
23,02
17,00
13,48
50
53,04
53,04
53,04
53,04
100
250
47,02
39,06
47,02
39,06
47,02
39,06
47,02
39,06
500
33,04
33,04
33,04
33,04
1000
2000
27,02
21,00
27,02
21,00
27,02
21,00
27,02
21,00
3000
17,48
17,48
17,48
17,48
50
100
250
56,04
50,02
42,06
56,04
50,02
42,06
56,04
50,02
42,06
56,04
50,02
42,06
500
1000
2000
3000
36,04
30,02
24,00
20,48
36,04
30,02
24,00
20,48
36,04
30,02
24,00
20,48
36,04
30,02
24,00
20,48
Atmosferik Yutuş
Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri aşağıdaki formüle göre hesaplanm ış
olup bağıl nem (Q) % 58 alınmıştır.
 f 2x r 
A atm = 7.4 x10-8 

 Q 
Tablo 35 : Atmosferik Yutuş
Frekans
500
500
500
500
500
500
500
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
2000
2000
2000
2000
Mesafe Atmosferik Yutuş
50
0,02
100
0,03
250
0,08
500
0,16
1000
0,32
2000
0,64
3000
0,96
50
0,06
100
0,13
250
0,32
500
0,64
1000
1,28
2000
2,55
3000
3,83
50
0,26
100
0,51
250
1,28
500
2,55
73
2000
2000
2000
1000
2000
3000
5,10
10,21
15,31
4000
4000
4000
50
100
250
1,02
2,04
5,10
4000
4000
4000
500
1000
2000
10,21
20,41
40,83
4000
3000
61,24
Nihai Ses Basınç Düzeyleri
Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav
bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine
Lp = Lp - Aatm
Tablo 36 : Nihai Ses Basınç Düzeyleri
Nihai Ses Basınç Düzeyi (dB)
Yükleyici
Hidrolik Kırıcı
Kamyon
Kompresör
Vinç
Mesafe
500
Hz
1000
Hz
2000
Hz
4000
Hz
50
100
56,02
49,99
55,98
49,89
55,78
49,51
55,02
47,98
250
500
1000
2000
3000
50
100
250
500
1000
41,98
35,88
29,70
23,36
19,52
57,02
50,99
42,98
36,88
30,70
41,74
35,40
28,74
21,45
16,65
56,98
50,89
42,74
36,40
29,74
40,78
33,49
24,91
13,79
5,17
56,78
50,51
41,78
34,49
25,91
36,96
25,83
9,60
-16,83
-40,77
56,02
48,98
37,96
26,83
10,60
2000
3000
50
24,36
20,52
58,02
22,45
17,65
57,98
14,79
6,17
57,78
-15,83
-39,77
57,02
100
250
500
1000
2000
3000
50
100
250
500
1000
2000
3000
50
51,99
43,98
37,88
31,70
25,36
21,52
49,02
42,99
34,98
28,88
22,70
16,36
12,52
53,02
51,89
43,74
37,40
30,74
23,45
18,65
48,98
42,89
34,74
28,40
21,74
14,45
9,65
52,98
51,51
42,78
35,49
26,91
15,79
7,17
48,78
42,51
33,78
26,49
17,91
6,79
-1,83
52,78
49,98
38,96
27,83
11,60
-14,83
-38,77
48,02
40,98
29,96
18,83
2,60
-23,83
-47,77
52,02
74
100
250
500
46,99
38,98
32,88
46,89
38,74
32,40
46,51
37,78
30,49
44,98
33,96
22,83
1000
2000
3000
26,70
20,36
16,52
25,74
18,45
13,65
21,91
10,79
2,17
6,60
-19,83
-43,77
50
100
250
56,02
49,99
41,98
55,98
49,89
41,74
55,78
49,51
40,78
55,02
47,98
36,96
Mikser
500
35,88
35,40
33,49
25,83
1000
2000
29,70
23,36
28,74
21,45
24,91
13,79
9,60
-16,83
3000
19,52
16,65
5,17
-40,77
Ses Düzeyleri
A ağırlık ses düzeylerinin hesaplanması için aşağıdaki tabloda yer alan düzeltme
faktörleri kullanılmıştır.
Tablo 37: Düzeltme Faktörleri
Merkez Frekansı (Hz)
Düzeltme Faktörü
500
-3,2
1000
0,0
2000
+1,2
4000
+1,0
Yukarıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri ile yapılan hesap sonucunda her bir
gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeyleri ise aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 38 : Ses Düzeyleri
Yükleyici
Hidrolik Kırıcı
Kamyon
Mesafe
50
100
250
500
1000
2000
3000
50
100
250
500
1000
2000
3000
50
100
250
500
500
Hz
52,82
46,79
38,78
32,68
26,50
20,16
16,32
53,82
47,79
39,78
33,68
27,50
21,16
17,32
54,82
48,79
40,78
34,68
Ses Düzeyi (dBA)
1000
2000
Hz
Hz
55,98
56,98
49,89
50,71
41,74
41,98
35,40
34,69
28,74
26,11
21,45
14,99
16,65
6,37
56,98
57,98
50,89
51,71
42,74
42,98
36,40
35,69
29,74
27,11
22,45
15,99
17,65
7,37
57,98
58,98
51,89
52,71
43,74
43,98
37,40
36,69
75
4000
Hz
56,02
48,98
37,96
26,83
10,60
-15,83
-39,77
57,02
49,98
38,96
27,83
11,60
-14,83
-38,77
58,02
50,98
39,96
28,83
Toplam Ses Düzeyi
(dBA)
61,72
55,34
46,49
39,42
32,08
24,39
19,70
62,72
56,34
47,49
40,42
33,08
25,39
20,70
63,72
57,34
48,49
41,42
Kompresör
Vinç
Mikser
1000
2000
3000
28,50
22,16
18,32
30,74
23,45
18,65
28,11
16,99
8,37
12,60
-13,83
-37,77
34,08
26,39
21,70
50
100
250
45,82
39,79
31,78
48,98
42,89
34,74
49,98
43,71
34,98
49,02
41,98
30,96
54,72
48,34
39,49
500
1000
2000
25,68
19,50
13,16
28,40
21,74
14,45
27,69
19,11
7,99
19,83
3,60
-22,83
32,42
25,08
17,39
3000
9,32
9,65
-0,63
-46,77
12,70
50
100
49,82
43,79
52,98
46,89
53,98
47,71
53,02
45,98
58,72
52,34
250
35,78
38,74
38,98
34,96
43,49
500
1000
29,68
23,50
32,40
25,74
31,69
23,11
23,83
7,60
36,42
29,08
2000
17,16
18,45
11,99
-18,83
21,39
3000
50
100
13,32
52,82
46,79
13,65
55,98
49,89
3,37
56,98
50,71
-42,77
56,02
48,98
16,70
61,72
55,34
250
500
1000
2000
3000
38,78
32,68
26,50
20,16
16,32
41,74
35,40
28,74
21,45
16,65
41,98
34,69
26,11
14,99
6,37
37,96
26,83
10,60
-15,83
-39,77
46,49
39,42
32,08
24,39
19,70
Lgündüz Değerleri
En kötü senaryo kabulü ile her bir gürültü kaynağının aynı anda çalışması durumunda
oluşacak eşdeğer gürültü düzeyleri ise hesaplanm ış olup aşağıdaki tabloda verilmiştir.
n
L eq = 10 x log( ∑10
L w (i)
10
)
i =1
L gündüz = Leq
Tablo 39 : Lgündüz Değerleri
Mesafe
Eşdeğer Gürültü Düze yi
(dBA)
50
100
250
500
1000
2000
3000
74,72
68,34
59,49
52,42
45,08
37,39
32,70
76
80
70
Gürültü Seviyesi ( dBA)
60
50
40
30
20
10
0
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
M esafe (m )
Şekil 9: Gürültü Yayılım Grafiği
İnşaat süresince makinelerin çalışması esnasında gürültü oluşacaktır. Sanayi
tesislerinde kullanılan alet, ekipman ve makinelerin ses gücü düzeyleri ile ilgili düzenlemeler
3143 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri
uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığının yetkisindedir. Sanayi tesislerinde çalışanların kulak
sağlık ve konforu aç ısından maruz kaldıkları gürültü ve titreşim düzeyleri için; Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığınca haz ırlanan ve 23.12.2003 tarihli ve 25325 sayılı resmi
Gazetede yayımlanan “ Gürültü Yönetmeliği ile Titreşim Yönetmeliği’nde getirilen esaslar
sağlanacaktır.
Yukarıda bulunan değerler; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından
hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gürültü
Yönetmeliği ile ve Tablo-12’de verilen 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği”nin 23. maddesinde belirlenen ve çevresel gürültü s ınır değerlerini gösteren
Tablo-5 ile karşılaştırılmıştır.
Tablo 40 : Şantiye Alanı İçin Çe vresel Gürültü Sınır Değerleri
Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım)
Lgündüz (dBA)
Bina
70
Yol
75
Diğer kaynaklar
70
bulunmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda oluşacak gürültü düzeyi 100 m’den itibaren
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerin
altında kalmaktadır. Söz konusu proje kapsamında kullanılacak iş makineleri aynı anda
çalıştırılmayacağından ve gürültü kaynaklarının yerlerinin sabit değil değişken olması
77
nedeniyle gürültü seviyesi hesaplanan değerin altında olacaktır. Dolayıs ıyla faaliyet sırasında
oluşacak gürültünün yerleşim birimleri üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacaktır.
Gürültü konusunda 09.12.2003 Tarih ve 25311 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliği”nin ilgili maddeleri uyarınca önlem alınacak, yine aynı yönetmeliğin ilgili
maddeleri’nde belirtildiği gibi faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için
kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kullanmaları sağlanacak ve belirtilen hükümlere uyulacaktır.
V.1.9. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla
Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı
Proje kapsamında türbünlerin yerleştirileceği alanda bitki örtüsü temizlenecektir. Her
bir türbün için 16mx16m=256 m 2’lik alan; 36 adet türbün için toplamda 9.216 m 2’lik alan
kullanılacaktır. Faaliyetin arazi hazırlanması ve inşası aşamasında bitki türleri için tek
olumsuzluk direk ayaklarının ağaçlara isabet eden kısımlarında ağaç kesiminin yapılacak
olmasıdır. Ancak Arazi çalışmaları sıras ında endemik türe rastlanmamış olup, proje
kapsamında ortadan kaldırılacak türler geniş yayılım gösteren türlerdir. Bu türlerin ortadan
kalkması ile tür neslinin tehlikeye düşmesi söz konusu olmayacaktır.
V.1.10. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla
Elden Çıkarılacak Tarım alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve
Tarım Ürün Türleri
arazidir. Tarım ürün türleri ile ilgili bilgiler Bölüm IV.2.4’de verilmiştir.
V.1.11. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek
Yerine Getirilecek İşlerde Çalışacak Personel İçin Kurulacak Şantiye Alanı ve Diğer
Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği
Projenin inşaat aşamasında 50 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Çalışanların
kalacağı yapılar kolay sökülüp takılabilen canlı ve çevreye zararsız malzemelerden üretilmiş
prefabrik yapılardan teşkil edilecektir. Alanda kalmayacak personel için servis araçları tahsis
edilecektir. Bunun yanında personelin sosyal ihtiyaçlarını (duş, wc, soyunma odaları vb.)
karşılamaya yönelik prefabrikten sosyal ünitelerde kurulacaktır. Alanda temin edilemeyen
ihtiyaçlar, civarda bulunan yerleşim birimlerinden sağlanacaktır.
V.1.12. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin faaliyete Açılmasına Dek
Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar
Tesisin inşaatı sırasında iş makinelerinin kullanım ından, direk dikim ve tel çekimi
sırasında düşmeden kaynaklı yaralanma olayları söz konusu olabilecektir. Tesisin inşaatı
sırasında ;”İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” ve Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Tüzüğü” hükümlerine uyulacak ve olası tüm kaza ve risklerin en aza indirilmesi için gerekli
önlemler alınacaktır. Çalışanlar yapılacak işin gerektirdiği işi güvenliği işi güvenliği
malzemeleri ile donatılacak ve bunların sağlık ve iş güvenliği kurallarına uygun şartlar altında
çalışmaları sağlanacaktır.
V.1.13. Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve
Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması
Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım Etkisinin
Belirlenmesi
78
Rüzgar santrali içerisinde 2872 sayılı çevre kanunu, 2873 sayılı Milli parklar kanununa
giren “milli parklar, tabiatı koruma alanları, tabiat anıtları, tabiat parkları başlığı altında yer
alan herhangi bir alan bulunmamaktadır.
Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında herhangi bir kültür ve tabiat varlığına
rastlanıldığında en yakın müze müdürlüğüne veya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge
Kurulu Müdürlüğü’ne haber verilecektir.
V.1.14. Diğer Faaliyetler
Bu bölümde incelenecek başka bir husus bulunmamaktadır.
V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine
Etkileri ve Alınacak Önlemler
V.2.1. Faaliyet Ünitelerinin Özellikleri, Boyutları, Kapasiteleri vb. Diğer Bilgiler
Kurulu Güç
72 MW
255.234.700 kWh
245.185.400 kWh
Türbün Tipi
VESTAS V100 2.0MW
Türbün Gücü
2000kW
Generator Gerilimi
690 V AC
Türbün Adedi
36
245.185.400 kWh/yıl
şemasına uygun)
İnşaat öncesi
Güç Faktörü
dönem:16 ay
0,9
ay
% 38,8
49 yıl
V.2.2. Rüzgar Enerjisi Santralinin ve EİH’nın Bakımı İçin Ne Gibi İşlemler Yapılacağı,
Kullanılacak Malzemeler, Çıkacak Atıkların Tür ve Miktarları, Özellikleri, Boyutları,
Özellikleri ve Nasıl Bertaraf Edileceği
Temiz enerji sistemlerinde rüzgar türbünü dışında hareketli parçası olan ekipman
bulunmadığından teferruatlı ve masraflı bakımlar gerekmez. Belirli aralıklarla akü kutup
79
başlarında oksitlenme olup olmadığı kontrol edilecek, akülerin voltajı basit bir voltmetre ile
ölçülecektir.
Rüzgar türbünü senede bir kez yağlama ihtiyac ı olup olmadığının kontrolü için
açılacak, aksamı kontrol edilecektir. Türbün bakımından ç ıkacak atık; 300 litre civarındaki tek
dişli kutusu yağıdır. Dişli kutusu yılda bir kez değiştirilecektir.
Tesisin inşaat ve işletme aşamasında araçlardan ve makinelerden kaynaklanacak
atık yağlar dolayısıyla oluşacak kirlenmenin önlenebilmesi amacıyla yağ değişimleri
esnasında 12.08.1996 tarih ve 5249 sayılı Petrol Atıkları ve Atık Yağlar Genelgesi
hükümlerine uygun şekilde tedbirler alınacak ve 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi
Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih
ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü
Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
(30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) ve 17.02.2005
tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Zararlı Kimyasal Madde
ve Ürünlerin Kontrolü Yönetmeliği’ ne göre bertaraf edilecektir. Ayrıca makinelerin günlük,
haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak ve yağ sızmaları önlenecektir.
V.2.3. Meydana Gelen Elektrik ve Manyetik Alanlar ve Şiddetleri, Etkileri, Alınacak
Önlemler,
Elektromanyetik radyasyonlar dalga boylarına, frekanslarına ve enerjilerine bağlı
olarak; radyo dalgaları, mikrodalgalar, infrared ışınları, görünür ışık, ultraviyole ışınları, xışınları, gama-ış ınları ve kozmik ışınlar gibi türleri bulunmaktadır. Başlıca radyasyon türleri;
iyonlaştırıcı radyasyon ve iyonlaştırıc ı olmayan radyasyon olmak üzere iki grupta toplanabilir.
İyonlaştırıcı radyasyon; madde içerisinden geçerken enerjisini ortama aktarmak
suretiyle, ortamdaki atomları doğrudan veya dolaylı yollarla iyonlaştıran radyasyon türüdür.
Örneğin; x ve gama-ışınları ile α, β ve nötron parçacıklarının yayılması gibi.
Yeteri kadar enerjiye sahip olamadıkları için radyo dalgaları, mikrodalgalar, kız ıl ötesi
ışık, mor ötesi ışık (ultraviyole) ve görünür ışık iyonlaştırıcı olmayan radyasyon olarak
isimlendirilirler. İyonlaştırıcı olmayan radyasyon nükleer radyasyon değildir.
İyonlaştırıcı özelliğe sahip olmayan; sabit telekomünikasyon cihazları olan baz
istasyonları, radyo ve televizyon vericileri ile elektrik iletim hatları, trafo merkezleri ve elektrikli
ev aletlerinden (mikrodalga fırınlar, traş makinesi, saç kurutma makinesi v.b.) kaynaklanan
radyasyon ise, iyonlaştırıc ı olmayan radyasyon olarak ifade edilen elektromanyetik
radyasyon grubunda yer almaktadır.
Bilim ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak, bireysel, endüstriyel ve ticari amaçlı,
yaşamın her alanında yaygın biçimde kullanılmaya başlanan, televizyon, radyo vericileri,
bilgisayar, cep telefonu ve baz istasyonu vb. gibi yukarıda sıralanm ış olan iyonlaştırıcı
olmayan radyasyon yaydığı bilinen sistemlerin çevre ve insan sağlığı aç ısından bir takım
risklere yol açtığı, bilim arasında tartışmalara ve sonucunda bir çok araştırmalar yapılmasına
neden olmuştur. Yapılan araştırmalardan iyonlaştırıcı olmayan radyasyon kaynaklarının
yarattığı manyetik alandan, çevre ve insan sağlığı etkilenmelerinin kaynakların yoğunluğuna
ve frekanslarına bağlı olarak değişiklik gösterdiği anlaş ılmıştır. Elektromanyetik alanlar (EMF,
Elektromagnetik Field) terimi; mikrodalgalar dahil olmak üzere 0 Hz ile 300 GHz arasında
frekansa sahip statik alanları, dalga boyu çok uzun (ELF, Extremely Low Frequency-Aşırı
Derecede Düşük Frekans)) alanlar ve Radyo Frekansı (RF, Radiofrequency) alanlarını
kapsamaktadır.
80
A. Düşük frekanslı (0 Hz- 10 kHz) elektromanyetik ışınımların insan sağlığına
etkileri: Düşük Frekans alanları insan bedeni üzerinde saç telinin havalanması gibi yüzeysel
etkilere neden olmaktadır. Elektromanyetik ışınım ın zararlı etkisinden korunmak için daha az
maruz kalmaya yönelik kıs ıtlamalar verilmektedir. Bu kıs ıtlamalar vücutta ış ınım sonucu
oluşan akım yoğunluğu ve özgül soğurulma oranı gibi biyolojik aç ıdan anlamı olan büyüklük
cinsinden verilmektedir. Bu büyüklükler doğrudan ölçülmediklerinden bunlar yerine dış
elektrik ve manyetik alan güç yoğunluğu ölçülür. Bu konudaki standartlar mesleki ve genel
halk sağlığı olmak üzere iki grupta verilmişlerdir.
B. Yüksek frekanslı (10 kHz-300 GHz) elektromanyetik ışınımların insan
sağlığına etkileri: İnsan vücudu yüksek frekans alanlarına duyarlıdır. Vücut tarafından
yutulan enerji ısıya dönüşür. Yüksek frekans alan tüm vücut veya belli bir bölgede ısı oluşur.
Isı içerde oluştuğu için, ıs ı algılayıc ı olan derimiz tarafından algılanmaz. Bu yüzden vücut
sıcaklığı kontrol sistemi etkilenir. Bu etki frekansa bağımlıdır. Bu zararlı etkileri azaltmak için
elektromanyetik ışımasının belirli bir değerde olmasını öngören standartlar geliştirilmiştir.
Elektromanyetik ış ıma canlıya ulaştığında, bu canlı tarafından soğurulmaktadır.
Özgül Soğurulma Hızı SAR ( Specific Absorption Rate): Özgül Soğurma Hızı
SAR, elektromanyetik enerjinin vücut dokuları tarafından soğurulma hız ıdır. Birimi W/kg’ dır.
Bugüne dek yapılan araştırmalar, insan vücudunun bir derecelik s ıcaklık artış ını
düzenleyemediğini ve sorunlar yarattığını göstermektedir. İnsan vücudunda bir derecelik
sıcaklık artışı için bir kilogram doku başına 4 W güç soğurulması gerekmektedir. İnsanların
genel yaşam alanlarında bu değerin 50’de biri olan 0.08 W/kg SAR s ınırı olarak kabul
edilmiştir. Özgül Soğurma hızının doğrudan ölçülmesi hemen hemen olanaksızdır. Bundan
dolayı sınır değerlerin belirlenmesinde kolay ölçülebilen ve/veya gözlemlenebilen
parametreler kullanılmaktadır. Bu parametreler elektrik alan şiddeti, manyetik alan şiddeti ve
güç yoğunluğudur (Kaynak: www.cevreorman.gov.tr/belgeler/e-radrasyon.pdf) .
radyoaktif ış ınım tahribatı yapmazlar. Söz konusu proje kapsamında 15 adet türbün
bulunmaktadır. Türbünlerin haberleşmede parazit oluşturması 2-3 km’lik alanla s ınırlı
kalmaktadır. ancak rüzgar türbün teknolojisinde gelinen bugünkü noktayla bu olumsuzluklar
minimuma indirilmiştir.
Rüzgar türbünlerinin elektromanyetik etki alanı ise çok zayıftır ve hemen hemen
türbünün dış cephesinde sonlanır, bu da yer seviyesinden 40-50 m yukarıda kalır. Bu
nedenle rüzgar santrallerinin elektromanyetik etkisi önemli düzeyde değildir.
Yapılan araştırmalarda, elektromanyetik girişim ile TV ve radyo yayınlarının, havacılık
ve denizcilik haberleşmelerinin olumsuz etkilendiği ortaya konmaktadır. Ancak radyo ve
televizyon antenlerinin türbün yakınında olmadığı sürece bir çok frekansın etkilenmediği
gözlenmiştir. Türbünlerin elektromanyetik girişim etkisi kanat büyüklüğü ve malzemesi ile
ilişkili olarak değişmektedir. Metal malzemelerin kullanıldığı türbünlerde gürültü ve
elektromanyetik girişim oranı yüksektir. Bu sorun polyester esaslı malzeme kullanılarak en
aza indirilebilir. (Kaynak : http://www.ruzgarenerjisibirligi.org.tr/bilimsel/tez/CaginSen.pdf )
Ülkemizde elektrik, genel olarak iki çeşit hatla taşınmaktadır. Yüksek gerilim hattı
(Türkiye’de 380kV ve 154kV); üretim merkezlerindeki elektrik enerjisini tüketim
merkezlerindeki ana trafo merkezlerine taşırlar. Dağıtım hatları ise; trafo merkezlerindeki
elektrik enerjisini daha düşük gerilimli trafolara ve/veya evlerimize ve iş yerlerimize
ulaştırırlar. Ülkemiz enterkonnekte sistemi 50 Hz frekansında alternatif akımla işletilmektedir.
İletim ve dağıtım hatları ve bu hatlar üzerindeki trafo merkezleri de çevrelerinde
elektromanyetik alanlar oluştururlar. Ülkemizde enerji iletim hatlarından kaynaklı elektrik ve
81
manyetik alanlara ilişkin özel bir standart bulunmamaktadır. Diğer taraftan yüksek gerilim
hatlarına güvenli yaklaş ımın sağlanabilmesi için, 22 Kasım 1978 tarih ve 16466 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği”nde
emniyetli yaklaş ım mesafe değerleri tanımlanmıştır. Bu yönetmeliğin 46. maddesinde yer
alan yatay ve düşey mesafeler baz alınmak kaydı ile hattın tesisine izin verilmektedir. Anılan
Yönetmelikteki iletim hatlarına güvenli yaklaş ım mesafeleri, sadece can ve mal güvenliği
açısından tanımlanmış düşey ve yatay mesafelerdir. Son yıllarda elektriğin iletimi ve
dağıtımına bağlı elektrik ve manyetik alanlara maruz kalmanın biyolojik etkileri hakkında
kaygılar ortaya ç ıkmaya başlamıştır. 1989 yılında ABD, Elektrik ve Elektronik Mühendisleri
Enstitüsü tarafından yayınlanan bir durum raporunda; “güç frekansında oluşan alanlara
maruz kalmanın sağlığa zarar verici olarak nitelendirilmesi için yeterli bilimsel kanıt olmadığı”
ve “bu alanlara maruz kalmayla ilgili güvenilir limitler oluşturmak için daha fazla araştırmaya
gerek olduğu yönünde bir fikir birliği olduğu” belirtilmektedir.
Proje kapsamında insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olabilecek her türlü
yaklaş ımlara karş ı 30.11.2006 tarih ve 24246 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren “Elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliği” 7. bölümde yer alan, “İşletme Güvenliğine
ilişkin hükümler”’de belirtilen madde 59; “Kuvvetli Akım Tesislerine Girmek”, madde 60;
“kuvvetli Akım Tesislerinde Çalışmak” ve madde 61; “Çalışanların Güvenliğini Sağlamak” için
gerekli tüm önlemler ve tedbirler alınacaktır. Topraklama işlemi yapılacaktır. Kurulacak olan
tesisin enerji iletim hattı için “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” nin öngördüğü
gerekli her türlü emniyet tedbirleri ve mesafeleri dikkate alınarak planlanacaktır. Bu
yönetmeliğin 44. maddesinde yer alan yatay ve düşey mesafeler sınır değerler aşağıdaki
tablolarda verilmiştir.
V.2.4. Işık Yansımasına Karşı Alınacak Tedbirler
Işık yans ımasını önlemek için türbünler uluslararası standartlarda, açık mat-gri renge
boyanmıştır. Bu renk; yans ımaları minimum düzeye indirgemektedir.
V.2.5. Güvenliği Tehlikeye Atabilecek Riskler Olup Olmadığı (Kuş Göç Yolları vs.)
Söz konusu projenin en önemli etkisi kuşlar üzerinde olacaktır. Kuş ölümleri daha çok
toplu göçler s ırasında karşılaş ılan bir sorundur. Fakat bu sorun yüksek gerilim hatlarının
yarattığı tehlikelerden büyük değildir. Danimarka’da Ornis Consult tarafından yapılan bir
araştırma ile yerleşik kuşların türbünlere kolayca alışarak yuva yaptığı görülmüştür. Birçok
göçmen kuş sürüsü de 150 metreden yukarıda uçtuğundan, türbün kanatları bunlar için bir
tehlike teşkil etmemektedir. Kuşlarla ilgili hazırlanan ornitalog raporu Ek- 10’da, kuş göç
yollarını gösterir harita ise Ek- 7’de verilmiştir.
V.2.6. Hattın ve Trafonun Haberleşme İle İlgili Tesislere (PTT Hatları, Radyo, TV
Vericileri vs.) Etkileri
Rüzgar türbünlerinin haberleşmede parazit oluşturması 2-3 km’lik alanla sınırlı
kalmaktadır. Yapılan araştırmalarda, elektromanyetik girişim ile TV ve radyo yayınlarının,
havacılık ve denizcilik haberleşmelerinin olumsuz etkilendiği ortaya konmaktadır. Ancak
radyo ve televizyon antenlerinin türbün yakınında olmadığı sürece birçok frekansın
etkilenmediği gözlenmiştir.
Enerji İletim Hattı bu proje kapsamında değerlendirilmemektedir.
82
V.2.7. Orman Alanlarına Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin
Tanımlanması
Projenin orman alanlarına muhtemel olumsuz bir etkisi olmayacağı düşünülmektedir.
Proje kapsamında yer alan ormanlık alanlar için 6831 sayılı Orman Kanununun 5192 sayılı
Kanun ile değişik 17/3. maddesi gereğince gerekli izinler alınacaktır.
Proje kapsamında mevcut orman alanlarına olumsuz bir etkisi olmaması için aşağıda
belirtilen önlemler alınacaktır.
- Faaliyet alanına giriş ve ç ıkışlar kontrol altında tutulacak,
- Civar ormanlarda çıkabilecek orman yangınlarına karşı işletme müdürlüğünün
öngöreceği yangınla mücadele tedbirleri alınacaktır.
- İşletme müdürlüğünün talebi halinde işçi ve iş makinesi imkanları orman
yangınlarına sevk edilecektir.
Ayrıca olası bir orman yangınına karşı gerekli ekipmanlar hazır bulundurulacak ve
olası bir yangında yetkili birimlere yardım edilecektir.
Orman yangınları için çalışan personele gerekli hizmet içi eğitimler verilecektir.
Olabilecek herhangi bir orman yangınında çalışanlar tarafından müdahale edilerek, itfaiye ve
ilgili orman işletmesine haber verilecektir.
Yangın Söndürme:
• Faaliyet alanında veya görülebilen bir çevrede çıkacak yangınlar en yakın Orman
İdaresine bildirebilmek için bu idare ile irtibat halinde olunacak, çıkması olas ı yangınlar ivedi
olarak idareye bildirilecektir.
• Orman yangınlarının söndürülmesinde kullanılmak üzere, orman idaresinin
talimatları doğrultusunda yeteri kadar araç-gereç bulundurulacaktır. Bu araç gereçler başka
amaçlar için kullanılmayacak ve devamlı bakımları yapılacaktır.
• Yakın çevrede çıkacak yangınlara Orman İdaresinin talimat beklenmeden eldeki
araç-gereçlerle müdahale edilecek ve yangının söndürülmesine çalışılacaktır.
• İşçiler orman yangınları söndürme konusunda eğitilecek, bu konuda Orman
idaresiyle iletişim sağlanacaktır.
Yangın Söndürme Sistemleri:
Tesiste olası bir yangın durumuna müdahale etmek amacıyla koşullandırılmış
yangınla mücadele ekipmanları bulunacaktır.
83
Yangın Kontrolü
- Proje alanında yangın çıkmasına karş ı gerekli bütün önlemler alınacak ve yangın
söndürme araçlarını kullanma eğitimi olan kişilerin, isin her bölümünde, her vardiyada
bulunmasını sağlanacaktır.
- Yangın söndürme araçlarının yangına mümkün olan en kısa zamanda müdahale
edebilmesini sağlamak için uygun haberleşmeyi kuracak ve idame ettirecektir.
- Yangın söndürme hizmetleri, bilgili bir kişi tarafından yürütülecektir.
- Yangın söndürme teşkilatının kullanım ı ve çağrılması için kural ve talimatlar
yayınlayacak ve göze çarpacak şekilde, yangın söndürme hizmetlerinin nasıl çağırtılacağıyla
ilgili talimatlar veren uyarılar as ılacaktır.
- Bütün ekipman, aletler ve personel, ayda asgari iki kere kontrol edilecek olan yangın
söndürme teşkilatı için küçük bir uyarı verilmesi halinde haz ır ve uygun durumda olacaktır.
- Çalışma sahalarında veya başka bir yerde ateş yakılmasına izin verilmeyecektir.
- Yangın fark edildiğinde öncelikle çevredekilere, binada çalışan personele ve daha
sonra ilgililere haber verilecektir.
- En yakın güvenlik ve itfaiye birimlerine haber verilecektir.
- Acil müdahale ekibi ve ilgililer tarafından çevre güvenliği sağlanacaktır.
- Dumanın yakıc ı ve boğucu etkisine karşı ağız ve burun ıslak bez ile kapatılacaktır.
- Yanıc ı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler yangın yerinden uzaklaştırılacaktır.
- Her yangın yerine ambulans gidecektir.
- Proje sahasında olası bir yangın tehlikesine karşın yangınla mücadele ekipmanları
hazır bulundurulacak olup, başlıcaları; yangın su hattı, gaz tüpleri, duman dedektörü, alev
dedektörü
V.2.8. Proje Ünitelerinin İşletilmesi Sırasında Oluşacak Gürültü Kaynakları ve Alınacak
Önlemler
Tesisin işletme aşamasında türbünlerin çalışmasına bağlı olarak gürültü oluşacaktır.
Yeni türbün teknolojileri işletme esnasında meydana çıkan ses seviyesini en aza
indirmektedir. Rüzgar türbünlerinden çıkan gürültüler mekanik ve aerodinamik olarak
değerlendirilebilir. Gürültü düzeyi 106 dBA olarak alınmıştır.
Tesis alanında 36 adet rüzgar türbünü bulunacağından, türbünlerden kaynaklanacak
n
i =1
Gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin 500-4000 Hz aras ındaki 4 oktav
bandına dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Bu amaçla desibellerle toplama işlemi tersine gerçekleştirilerek her bir oktav
bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir.
84
n
L w = 10 x log( ∑ 1 0
L w ( i)
10
)
i =1
Lw
L w (i) = 10 log (
1 0 10
)
4
Tablo 41 : Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı (Türbünler İçin)
Toplam
500
Hz
1000
Hz
2000
Hz
4000
Hz
116
116
116
116
Türbün
122
Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4 oktav bandına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir.
Her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle
göre hesaplanmış olup sonuçlar yine aşağıdaki tabloda verilmiştir.
L p = Lw + 10log(
Q
)
2
4πr
Lp
: x Mesafedeki Gürültü Seviyesi
Q
: Ses Düzeyi Sabiti (2 alınmıştır.)
r
: x Mesafedeki Yarıçap
Tablo 42 : Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin)
Ses Basınç Düze yi (dB)
Türbün
Mesafe
50
500
Hz
74,04
1000
Hz
74,04
2000
Hz
74,04
4000
Hz
74,04
100
250
68,02
60,06
68,02
60,06
68,02
60,06
68,02
60,06
500
1000
2000
3000
54,04
48,02
42,00
38,48
54,04
48,02
42,00
38,48
54,04
48,02
42,00
38,48
54,04
48,02
42,00
38,48
Atmosferik Yutuş
Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri aşağıdaki formüle göre hesaplanmış
olup bağıl nem (Q) % 58 alınmıştır.
A atm
 f 2x r 
= 7.4 x10 

 Q 
-8
Tablo 43 : Atmosferik Yutuş (Türbünler İçin)
500
500
500
500
500
500
50
100
250
500
1000
2000
0,02
0,03
0,08
0,15
0,31
0,62
85
500
1000
3000
50
0,93
0,06
1000
1000
1000
100
250
500
0,12
0,31
0,62
1000
1000
1000
2000
1,23
2,47
1000
2000
2000
3000
50
100
3,70
0,25
0,49
2000
2000
2000
250
500
1000
1,23
2,47
4,93
2000
2000
4000
2000
3000
50
9,87
14,80
0,99
4000
100
1,97
4000
4000
250
500
4,93
9,87
4000
1000
19,73
4000
4000
2000
3000
39,47
59,20
1. Nihai Ses Basınç Düzeyleri
Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav
bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar yine
Lp = Lp - Aatm
Tablo 44 : Nihai Ses Basınç Düzeyleri (Türbünler İçin)
Nihai Ses Basınç Düzeyi (dB)
Mesafe
Türbün
50
100
250
500
1000
2000
3000
500
Hz
74,02
67,99
59,98
53,88
47,71
41,38
37,55
1000
Hz
73,98
67,89
59,75
53,42
46,78
39,53
34,78
2000
Hz
73,79
67,52
58,83
51,57
43,08
32,13
23,68
4000
Hz
73,05
66,04
55,13
44,17
28,28
2,53
-20,72
2. Ses Düzeyleri
A ağırlık ses düzeylerinin hesaplanması için aşağıdaki tabloda yer alan düzeltme
faktörleri kullanılmıştır.
Tablo 45 : Düzeltme Faktörleri (Türbünler İçin)
Merkez Frekansı (Hz)
500
1000
Düzeltme Faktörü
-3,2
0,0
86
2000
4000
+1,2
+1,0
Yukarıdaki tabloda yer alan düzeltme faktörleri ile yapılan hesap sonucunda her bir
gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeyleri ise aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 46 : Ses Düzeyleri (Türbünler İçin)
Ses Düzeyi (dBA)
Türbün
Toplam Ses Düzeyi
(dBA)
Mesafe
500
Hz
1000
Hz
2000
Hz
4000
Hz
50
100
250
70,82
64,79
56,78
73,98
67,89
59,75
74,99
68,72
60,03
74,05
67,04
56,13
79,73
73,36
64,53
500
1000
50,68
44,51
53,42
46,78
52,77
44,28
45,17
29,28
57,48
50,15
2000
3000
38,18
34,35
39,53
34,78
33,33
24,88
3,53
-19,72
42,48
37,81
Lgündüz Değerleri:
Çalışma esnasında oluşacak eşdeğer gürültü düzeyleri hesaplanmış olup aşağıdaki
tabloda verilmiştir.
Tablo 47 : Lg Değerleri (Türbünler İçin)
Mesafe
Eşdeğer Gürültü Düze yi
(dBA)
50
100
250
500
1000
82,74
76,37
67,54
60,49
53,16
2000
3000
45,49
40,82
87
90
80
Gürültü Seviyesi (dBA )
70
60
50
40
30
20
10
0
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
M esafe (m )
Şekil 10: Gürültü ya yılım grafiği (işletme aşamasında) (Türbünler İçin)
Tablo 48 : Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri
Alanlar
Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim,
kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp
yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas
kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan
konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas
kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan
işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar
Endüstriyel alanlar
Lgündüz
(dBA)
Lakşam
(dBA)
Lgece
(dBA)
60
55
50
65
60
55
68
63
58
70
65
60
bulunmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda oluşacak gürültü düzeyi 220m’den itibaren
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerin
altında kalmaktadır. Dolayısıyla faaliyet sıras ında oluşacak gürültünün yerleşim birimleri
üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje kapsamında işletme aşamasında 04.06.2010
tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”
hükümlerine riayet edilecektir.
V.2.9. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemeleri
Proje alanında sadece türbün yerleri için arazi düzenlenmesi yapılacak olup, peyzaj
çalışmaları yapılmayacaktır.
88
V.2.10. Diğer Faaliyetler
Bu başlık altında belirtilecek husus bulunmamaktadır.
V.3. Çevresel Fayda – Maliyet Analizi
Rüzgar enerjisinin en önemli çevresel yararı konvansiyonel elektrik üretim yöntemleri
ile karşılaştırıldığında hava kirleticileri ve sera gazları emisyonları olmamasıdır. Enerji
hatlarının ulaşmadığı uzak noktalarda kurularak bu tip yerlerin enerji ihtiyacı karşılanabilir.
Rüzgar enerjisinde ham madde ulaştırma masrafı yoktur.
Doğadaki rüzgar direkt olarak kullanılabilir. Rüzgar türbünleri karmaşık makineler
değildir. Gayet basit bir şekilde operatöre ihtiyaç duyulmadan çalıştırılabilmektedirler.
Tamamen otomatik olarak çalışabilecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Ayrıca bu şekilde
sadece periyodik bakımlarının yapılması ile 20-30 yıla yakın çalışabilirler. Örnek olarak,
Westas firmasının ilk ürettiği türbün, 2000 yılının Mart ayında 20. işletim yılını doldurmasına
rağmen hiçbir parçasını kaybetmemişti.
radyoaktif ışınım tahribatı yapmazlar. Dolayıs ıyla tehlikeli değildirler. Montaj aşaması hariç
bugüne kadar hiçbir rüzgar santralinde ölümlü kaza olmamıştır. Bakım sürelerinde
alınabilecek tedbirler ile herhangi bir ufak kaza oluşması da engellenebilir. Yinede rüzgar
türbünü kazası sonucu ölüm riski %0,0006 gibi bir rakamdır (www.awea.com).
Artan petrol fiyatları veya aniden ortaya çıkan başka maliyetleri olmadığından vergi
artırımı olarak vatandaşa yük olmazlar.
Atmosfere veya yakındaki nehir ve denizlere ıs ıl emisyonları yoktur. Buna ilaveten
başka bir atık üretimi de söz konusu değildir. Rüzgar yerli bir enerji kaynağıdır. Yerel
kaynaklar kullanılarak üretilebilen türbün grupları ile dünya genelinde on binlerce insana iş
olanakları sunmuştur. Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre, rüzgar enerjisinden üretilen 10
milyon kWh elektrik enerjisinin, yine aynı elektrik miktarını üreten kömür santraline göre %27,
doğalgaz santraline göre %66 daha fazla iş imkanı sağlamaktadır (www.awea.org).
Rüzgar türbünleri modüler olup her hangi bir büyüklükte imal edilebilmektedir.
İstenildiğinde kısa bir süre içinde sökülüp başka bir yere sorunsuz olarak parçalar halinde
taşınabilir. Ayrıca tek olarak ya da gruplar halinde kullanılabilirler. Ömrünü tamamlamış
rüzgar türbünlerinin söküm maliyetleri yoktur. Çünkü sökülen türbünlerin hurda değeri söküm
maliyetlerini kolayca karşılamaktadır. Bu santrallerin ömürlerini tamamlamasından sonra
türbünlerin kullanıldığı alan eski haline kolayca getirilebilmektedir. Genelde kırsal alanlara
kurulan bu santraller, arazi için ödenen satın alma veya kira bedelleri ile yöredeki insanlara
ciddi bir ekonomik girdi sağlamaktadır. Ayrıca yapım aşamasında da, inşaat faaliyetleri
yöredeki insanlara iş olanakları yaratır.
Genellikle Rüzgar Enerjisi santralleri, rüzgarın çokluğu sebebiyle çıplak ve yüksek
tepe ve tepeciklere kurulmaktadır. Bu tepeler ancak küçük ekonomik faaliyetler, hayvancılık,
veya tarımsal faaliyetler için kullanılabilen yerlerdir. Her bir türbünün birbirlerinden uzaklıkları
kanat çapına ve rüzgar rejimine bağlı olarak 50 ila 200 metre aras ında değişmektedir.
Rüzgar türbünleri aras ında kalan arazinin ise başka faaliyetler için kullanılmasında hiçbir
sakınca yoktur. Nitekim yurt dışında bu alanların tarımsal ve hayvanc ılık faaliyetleri için sıkça
kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca dünya genelinde rüzgar santrallerinin offshore tabir edilen
deniz üstünde kurulan tipleri oldukça yaygınlaşmaktadır.
89
Bu durumda santral inşaatı için alan kaybı söz konusu bile olmamaktadır. Rüzgar
santralleri, termik, hidrolik vb. santrallerle, ekonomik açıdan rekabet edebilecek düzeye
gelmiştir.
90
BÖLÜM VI: İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN
ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER
VI.1. Arazi Islahı
Söz konusu projenin ömrü 25 yıl olarak belirlenmiştir. Proje kapsamında ömrü
tamamlanan ekipmanlar yenilenerek yeniden işletmeye alınacaktır. İşletme faaliyete
kapandıktan sonra direkler sökülecek ve direklerin kapladığı alanlar doğal hanine
getirilecektir.
VI.2. Diğer Çalışmalar
Bu başlık altında belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır.
91
BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ
(Bu Bölümde Yer Seçimi, Teknoloji ve Alınacak Önlemlerin
Karşılaştırılması Yapılacak ve Tercih Sıralaması Yapılacaktır.)
Alternatiflerin
Bir ülkenin enerji üretim ve tüketim miktarı o ülkenin zenginliğini, kişi başına düşen
üretim ve tüketim miktarı ise o ülkenin kalkınmışlık seviyesini gösteren önemli kriterler olarak
kabul edilmektedir.
Ülkemizde son birkaç yıldaki ekonomik kriz dönemi hariç tutulursa ülke genelinde
yıllık elektrik enerjisi tüketimi %8 ile%10 aras ında artış göstermiştir. Bu artışın aynı ölçüde
önümüzdeki yıllarda da gerçekleşeceği beklenilmelidir.
Ülkemiz petrol, gaz, kömür gibi enerji kaynakları bakım ından şanssız bir ülkedir.
Ülkemizde 2000 yılında tüketilen enerjinin %68’i ithal edilmiştir. Enerji tüketimi arttıkça bu
oranın daha da artması beklenmelidir. Bu dışa bağımlılığın düşürülmesi için alternatif
kaynakların en yüksek derecede değerlendirilmesi ve kısa zamanda devreye sokulması gibi
gözükmektedir.
Bugün elektrik üretiminde ağırlıklı olarak kullanılan fosil yakıtların kıs ıtlı özellikte
olması ve kullanılmaları durumunda meydana gelen çevre kirliliğinin olumsuz etkileri, örneğin
iklimin değişmesi, alternatif enerji kaynaklarına yönelinmesine neden olmuştur.
Ülkemizde elektrik enerjisi ağırlıklı olarak fosil yakıtlardan ve hidroelektrik
santrallerinden sağlanmaktadır. Açıktır ki, bunlara ilave enerji kaynaklarına yönelinmez ise
ülke topraklarında kıs ıtlı olan bu kaynakların hızlı kullanılması ile tükenmesi ve dışa bağımlı
enerji tüketimi ortaya çıkacaktır. Özellikle su miktarının yeterli olmadığı dönemlerde elektrik
üretimi su varlığına dayanan hidroelektrik santrallerini tamamlayacak alternatif enerji
kaynakları önem kazanmaktadır. Bu anlamda günümüzde rüzgar enerjisi hem fosil enerji
kaynaklarını hem de hidroelektrik enerji üretimini tamamlayıc ı bir öğe olduğundan,
kullanıldığı oranda enerji kaynakları itibariyle dışa bağımlılığı azalttığından ve yeni endüstri
kollarının yaratılarak istihdam Rüzgar enerjisinden elde edilen her kilowatt saat elektrik
enerjisi ile insanlar ve çevre aşağıdaki zararlı yüklerden korunmaktadır.
- Rüzgar karakteristikleri
- Türbün karakteristiği ve performansı
- Türbünlerin ekonomik ömürleri ve garantileri
- Denenmiş ve çalışır durumda olan türbünler ve performansları
- Enterkonnekte sisteme bağlantı özellikleri
- Fiyat ve finansman
geçerlidir. Enerji Üretim Lisansı Ek-1’de verilmiştir.
Aksu RES için seçilen türbünler günümüz üretilen en modern türbünler olup, gerekse
çevreye verilen ses düzeyi, gerekse estetik görünümleri bakım ından mükemmel özelliktedir.
Bu türbünlerden dünya çapında çok sayıda kurulmuş olup, çalışma güvenirliği ve
performansı kanıtlanmıştır.
92
Söz konusu Projenin alternatifi yoktur. Çünkü proje ile yenilenebilir enerji
kaynaklarından olan rüzgar enerjisinden elektrik enerjisi üretilecek olup, projenin kendisi
alternatif enerji üretimi projesi niteliğindedir. Proje yeri tanıtılan özellik ve kriterlere göre
seçilmiş olup, Türkiye 'deki rüzgar enerjisi potansiyelinin kullanılması amacına uygun
düşmektedir. Ayrıca Proje, 10.5.2005 tarihinde kabul edilen 5346 sayılı “Yenilenebilir Enerji
Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun” (29.12.2010
tarihinde kabul edilen 6094 sayılı “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi
Amaçlı Kullanım ına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”) amaçlarına
mükemmel derecede hizmet edecek bir projedir ve yatırımın bölge ekonomisine bir hareket
getireceği düşünülmektedir.
Rüzgar Enerji Santrallerinin Üstünlükleri ve Sakıncaları
Rüzgar türbünlerinin çevreye olan olumlu etkilerinin baş ında fosil yakıtlarının
kullanım ını azaltması ve yanma sonucu oluşan kirletici maddelerin (zararlı gazlar, havada
uçan küller)emisyonunu meydana getirmez. Rüzgar türbünleri karbon oksitler, sülfür ve
nitrojen gibi zararlı gazları yaymamaktadır. Dolayısıyla sera etkisine neden olmamaktadır.
Amerikan Rüzgar Enerjisi Birliği (AWEA) verilerine göre hazırlanan var olan enerji kaynakları
için hazırlanan ABD’deki emisyon miktarları aşağıda sunulmuştur.
Tablo 65, 66 ve 67 de görüleceği gibi rüzgar türbünlerinin bu tür gaz emisyonları
bulunmamaktadır.
Tablo 49 : Karbon Dioksit(CO2) Emis yonu (Küresel ısınmada, sera etkisi yaratan başlıca unsur)
Yakıt
Salınan C O2 / kWh
(paund)
1997 Üretimi kWh
(milyon)
ToplamCO2
Emisyonu
(milyon paund)
Kömür
Doğal Ga z
Petrol
ABD Ort.
Rü zgar
2.13
1.03
1.56
1.52
0
1,804
283.6
77.8
3,494
3.5
3,842
292
121
5,312
0
Tablo 50 : Sülfür Dioksit (SO2) Emisyonu ( Asit yağmurlarını doğuran başlıca unsur)
Yakıt
Salınan SO 2/ kWh
( Paund )
1997 Üretim kWh
(Mil yon)
ToplamSO2 Emisyonu
(Mil yon paund)
Kömür
0 .0 134
1 ,8 04
24 ,173
Doğal Ga z
0 .0 00007
28 3 .6
2
Petrol
0 .0 112
77 .8
87 1
ABD Ort.
0 .0 080
3 .4 94
27 ,952
Rü zgar
0
3 .5
0
Tablo 51 : Nitrojen Oksit (NOX) Emis yonu (Asit yağmurlarını doğuran diğer bir unsur ve dumanlı sisin
temel maddesi)
Ya kıt
Kömür
Salına n N O X /kWh
0.0076
1997Üre timi kWh
1,804
Toplam
NO XEmisyonu
13,710
Doğal Ga z
Petrol
0.0018
0.0021
283.6
77.8
510
163
ABD Ort.
Rü zgar
0.0049
0
3.494
3.5
17,120
0
93
Üstünlükleri
• Atmosferi kirletici etkiye sahip gazların salınmaması
• Temiz bir enerji kaynağı olması
• Kaynağının tükenmemesi (güneş, dünya ve atmosfer olduğu sürece )
• Rüzgar tesislerinin kurulumu ve işletilmesinin diğer tesislere göre daha kolay olması
• Enerji üretim maliyetlerinin düşük olması
• Güvenirliğinin artması
• Bölgesel olması ve dolayıs ıyla kişilerin kendi elektriğini üretebilmesi
• Sonlu fosil kaynakların kullanım ını azalması ve mevcut enerji üretim kaynaklarına
destek olunması
• Türbünlerin oturduğu alanın küçük olması ve türbünler aras ı alanların kullanımına
imkan vermesi
• Rüzgar gücünün elektriğe verimli dönüşümünü sağlanması
• Ömrü dolan türbünlerin sökülüp kaldırılmasının kolay olması ve arazi yönünden tekrar
kullanılabilmesi
• Rüzgar türbünlerin bakım ının kolay olması
• Türbünlerin 200 m ötesinde motor kanatlarının hış ırtısı tamamen ağaç ve çalı
yapraklarının yaptığı gürültü tarafından maskelenir
• Bir yerde 1000 KW ‘lık modern bir rüzgar türbünü, diğer elektrik üreten kaynaklardan,
ekseriya kömür yakan güç santrallerinden atmosfere verilen karbondioksit miktarının yılda
2.000ton kadarını azaltm ış olur
• Rüzgar Enerjisi en ucuz yenilenebilir enerji kaynağıdır
• Rüzgar türbünleri sadece rüzgar estiği zaman enerji üretir ve enerji üretimi rüzgarın
her hamlesi ile değişir
• Modern rüzgar türbünleri sadece her 6ayda bir bakım ve kontrol ister
• Aerodinamik, yapısal dinamik ve mikro-meteorolojideki teknolojik gelişmeler rüzgar
türbün motoru alanında her m kare için yıllık enerji üretiminde % 5’lik bir artış sağlamıştır.
Yeni teknoloji yeni rüzgar türbünlerinde sürekli olarak uygulanmaktadır
• Rüzgar enerjisi çevreye zararlı emisyonlar veye herhangi bir atık bırakmaz.
Sakıncaları
• Rüzgarın sürekliliğinin olmadığı yerlerde enerji üretim değerinin sabit olmaması.
• Gürültü kirliliği oluşturması
• Fosil ve nükleer yakıtlardan elde edilen enerjiye oranla enerji üretiminin düşük olması
şeklinde sıralanabilir.
94
BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI
VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme
Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı
Aksu RES projesi İzleme Programı kapsamında çevresel kaynaklar değerlendirilecek
olup, projenin çevresel kaynaklara olabilecek etkileri izlenecektir.
Projeden kaynaklanacak çevresel etkilerin asgari seviyede tutulması amacı ile
projenin inşaat aşamasından işletme sonrasına kadar çevre mevzuatının ilgili kanun,
yönetmelik ve tüzüklerine uygun hareket edilecektir.
ÇED yönetmeliği Madde 18’de; Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, "Çevresel Etki
Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararını
aldıktan sonra ilgili mevzuat uyarınca aldığı diğer izin ve ruhsatlar ile yatırımın başlangıç,
inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerinde çevresel izleme ve denetleme işleri
konusunda uzman mühendisler tarafından yürütülecektir.
Aksu RES Projesi için hazırlanan ÇED Raporu’nda projenin tesis edilmesi ve
isletilmesi aşamalarında karşılaşılabilecek olumlu ve olumsuz etkiler incelenmiştir. Faaliyetin
inşaatı için önerilen izleme programı ve projenin inşaat, isletme süreleri boyunca önerilen
izleme programının amacı konusunda uzman kişiler tarafından ÇED Raporu’ndaki
taahhütlere uygunluğun denetlenmesidir.
Proje kapsamında yer alan inşaatın ilk aşamasında, yapılacak kaz ı çalışmaları,
kazılar sonucu oluşacak toprağın taşınması işleri sıras ında oluşacak gürültü, toz,
vibrasyonlar veya trafiğin yoğunlaşması gibi durumlar yakın çevreyi rahatsız edebilir. Fakat
inşaat döneminin sona ermesiyle bu etkiler de sonlanacaktır.
Saha içerisinde çalışacak isçilerin güvenliğini sağlamak için inşaat aşamasında
gerekli teknik ve yönetmeliklere uygun her türlü güvenlik tedbiri alınacak, isçilere kişisel
korunma araçları verilecek ve kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca gerekli ikaz levhaları uygun
yerlere as ılacaktır.
İnşaat alanında çalışmayan kişilerin, sahaya girmesini engellemek amacı ile tehlike,
ihbar ve ikaz panoları ile engeller konulacak ve güvenlik görevlisi bulundurulacaktır.
Projenin işletme aşamasında olabilecek muhtemel kazaları önlemek için çalışan
isçilere, isçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimi verilecek, gerekli tedbirler İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliği’ne uygun şekilde alınacaktır.
Projenin inşaat aşamasında; kazı, dolgu, yükleme, boşaltma ve malzeme nakli
dolayıs ıyla toz kaynaklı emisyonları azaltmak üzere tasıma üzeri branda kaplı kamyonlarla
ve döküm esnasında ıslatma uygulanacaktır. Sahanın giriş çıkışlar güvenlik tarafından
kontrol edilecektir.
Projenin “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” hükümlerinin öngördüğü
kapsam dahilinde yapılması sağlanacaktır. Projenin inşaat ve isletme aşamalarında oluşması
muhtemel ambalaj ve ambalaj atıkları, 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği“ (30.03.2010 tarih ve
27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine uygun olarak bertaraf
edilecektir. İnşaat aşamasında direklerin temelleri için kazı işlemi yapılacaktır, bu işlemler
sadece is makineleri arac ıyla yapılacak ve patlatma işlemi yapılmayacaktır.
95
Proje isletme aşamasına geçmeden önce gerekli izinler ve ruhsatlar alınarak T.C.
Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulacaktır.
Söz konusu projenin inşaat, isletme ve isletmeye kapanması sıras ında her ne kadar
çevresel açıdan kirlilik yaratacak bir unsur bulunmasa da uyulacak kanun ve yönetmelikler
aşağıda verilmiştir.
Gürültü
Proje kapsamında oluşacak gürültü çalışacak araçlardan ve türbünlerden
kaynaklanacaktır. Oluşacak gürültü seviyesi 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği’nde belirtilen hususlara uyulacaktır.
Katı Atıklar
Söz konusu proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık
oluşumu söz konusudur. Bu atıklar yürürlükte bulunan 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
(05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre
biriktirilerek mevcut katı atık depolama sahasına (katı atık bertaraf sahasına) götürülerek
bertaraf edilecektir. Konuya ilişkin olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı alınacak ve atıkların
bertarafına ilişkin olarak sürekli görsel denetimler yapılacaktır.
Arazi hazırlığı ve inşaat aşamalarında oluşacak hafriyat atıkları, 18.03.2004 tarih ve
25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, inşaat ve
Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hususlarına uyularak arazide geçici olarak
depolanacak ve proje sahasının düzenlenmesinde kullanılacak olup hafriyat atığı oluşması
beklenmemektedir.
Su Kirliliği
Proje kapsamında oluşacak atıksular, çalışacak personelin içme ve kullanma amaçlı
ihtiyaç duyacağı suyun kullanımdan sonra oluşacak evsel nitelikli atık sulardan ibarettir.
İnşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli atıksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası inşası Mümkün Olmayan
Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri doğrultusunda aç ılacak olan
sızdırmasız fosseptiğe aktarılacak ve belirli aralıklarla vidanjörle çekilerek ilgili Belediyenin
kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. Konuya ilişkin olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı
alınacak, atık suların deşarjına iliksin olarak denetimler yapılacak ve ilgili raporlar yetkililerin
görüşlerine açık tutulacaktır. İşletme aşamasında herhangi bir atık su oluşumu söz konusu
değildir. Ayrıca 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik) hükümlerine uyulacaktır.
96
Hava Kirliliği
Projenin inşaat aşamasında toz oluşumu gözlenecek olup 03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine uyulacak olup söz konusu Aksu RES projesinin
isletme aşamasında hava kirliliği yaratmak gibi bir etkisi söz konusu değildir.
Projenin inşaat aşamasında olabilecek muhtemel kazalara karsı öncelikle isçilerin
eğitilmesi ve bilgilendirilmesi sağlanacaktır. İşçilerin olas ı kazalardan etkilenmesi durumuna
karşı saha içerisinde personel için yapılacak geçici binada gerekli tüm ilk yardım malzemeleri
bulundurulacaktır. Kaza anında kazazedenin proje sahasına en yakın sağlık gruplarına
ulaştırılması sağlanacaktır. Ayrıca saha içerisinde 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Yönetmeliği esaslarına göre gerekli tüm tedbirler alınacaktır. Olası deprem
durumlarında isçilerin can güvenliğini korumaları hususunda Gerekli eğitimler verilecektir.
Proje alanında inşaat ve isletme dönemlerinde herhangi bir nedenle oluşacak olan
alevlenmelerin önüne geçilmesi için ilk olarak sahada çalışacak olan personele gerekli
eğitimler verilecektir.
97
Acil Müdahale Planları
Şekil 11: İş Kazası İçin Acil Müdahale Planı
98
Şekil 12: Yangın İçin Acil Müdahale Planı
99
Şekil 13: Deprem İçin Acil Müdahale Planı
100
VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik
Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının İkinci Paragrafında Yer
Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program
Projenin inşaatı için önerilen izleme programı, faaliyetin isletmesi ve isletme sonrası
için önerilen izleme programı Bölüm VIII.1’de verilmiştir.
Yeterlik belgesi Tebliği’nin Ek-4’ünde yer alan hususların bulunduğu, projenin inşaat
ve işletme dönemine ait İzleme Raporları formu Tablo 68’de verilmiştir. Yatırımın başlangıç
ve inşaat dönemlerinde Çevre ve Orman Bakanlığı’na verilmesi gereken İzleme raporlarının
süresi 6 ay olarak düşünülmüştür.
Tablo 52 : İzleme Raporları Formu
Nihai ÇED Raporu İzleme raporu Formu
Raporu hazırlayan Kurum veya Kuruluşun Adı:Topçuoğlu Madencilik San. Tic. Ltd. Şti.
Yeterlilik Belge No
: 87
Projenin Adı
: AKSU RES ÇED RAPORU
Projenin Adresi
: Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Dikme Köyü Mevkii
Projenin Sahibi
: Aksu Temiz Enerji Elektrik Üretim San. Ve Tic. A.Ş.
ÇED Olumlu Karar Tarihi :
Yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde Bakanlığa verilmesi gereken İzleme raporlarının
süreleri (Faaliyetin yeri, türü ve özelliğine göre Nihai ÇED Raporunda taahhüt edilen süreler)
( ) 3 ayda bir
( ) 6 Ayda bir
( ) 1 yılda bir
Programın kapsamı; projeye bağlı yapılacak olan tüm çalışmalarda çevre ve sağlığa
zararlı sonuçlar doğurabilecek faaliyetlerin, ÇED Raporunda taahhüt edilen hususların ve bu
konuda uyulması gereken yasal yükümlülüklerin izlenmesi, denetlenmesi ve denetlemelerin
raporlanmasıdır. İnşaat sürecinin izlenmesi; inşaat sürecindeki olumsuz etkilerin raporda
belirtilen önlemlerle ilgili yönetmelik sınır değerlerini aşıp aşmadığı ve/veya berteraf edilip
edilmediğinin kontrolü şeklinde gerçekleşecektir.
Yukarıda belirtilen amaç ve kapsam dahilinde inşaat süresince, periyotlar halinde
Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulacaktır.
101
BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI
(Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Nasıl ve Hangi Yöntemlerle
Bilgilendirildiği, Proje İle İlgili Halkın Görüşlerinin ve Konu İle İlgili Açıklamaların ÇEd
Raporuna Yansıtılması)
Proje ile ilgili olarak halkı bilgilendirmek amacı ile ÇED yönetmeliğinin 9. maddesi
gereği proje hakkında yöre halkını bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak amacı ile “Halkın
Katılım ı Toplantısı” yapılm ıştır.
Halkın Katılımı Toplantısında planlanan faaliyet ile ilgili olarak; proje kapsamında
yapılacak çalışmalar, projeden kaynaklanacak çevresel etkiler ve bu etkilere karşı alınacak
önlemler hakkında vatandaşlara bilgi verilmiştir.
Proje ile ilgili halkta olumsuz bir tepki gözlenmemiştir.
102
BÖLÜM X: SONUÇLAR
(Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve
Projenin Gerçekleşmesi Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde
Başarı Sağlayabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme, Proje Kapsamında
Alternatifler Arası Seçimler ve Bu seçimlerin Nedenleri)
Sahaya ulaşım için Yahyalı İlçesi ile Dikme Köyü arasında yer alan asfalt yoldan
faydalanılmaktadır. Rüzgar türbünlerine ulaşım amacı ile toplam 3480m uzunluğunda ve
ortalama 5m genişliğinde yol yapılacaktır.
geçerlidir. Enerji Üretim Lisansı EK-1’de verilmiştir.
Teknik Bilgiler:
Kurulu Güç
72 MW
255.234.700 kWh
245.185.400 kWh
Türbün Tipi
VESTAS V100 2.0MW
Türbün Gücü
2000kW
Generator Gerilimi
690 V AC
Türbün Adedi
36
245.185.400 kWh/yıl
şemasına uygun)
İnşaat öncesi
dönem:16 ay
ay
Güç Faktörü
0,9
% 38,8
49 yıl
103
Rüzgar santralinde her bir türbün temeli için 3 m derinliğinde 16 mx16 m boyutlarında
çukurlar açılacaktır. Daha sonra türbün gömülü elemanları konulup beton ile kapatılacaktır.
Şalt sahası için boyutları 70 m x 120 m ve derinliği 0,5 m olan çukur inşa işlemleri
gerçekleştirilecektir.
dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik elemanlar ve pervaneden oluşur. Rüzgârın
kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilir. Rotor milinin devir hareketi hızlandırılarak
gövdedeki jeneratöre aktarılır. Jeneratörden elde edilen elektrik enerjisi enterkonnekte
şebekeye verilmektedir.
Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu enerji, gelişmiş bir ülke olma çabalarına koşut olarak
günden güne artmaktadır. Sürdürülebilir kalkınmanın itici gücü olan enerji kaynaklarının
çeşitlilik bakım ından neredeyse tamamına sahip ülkemizde, yerli kaynaklarım ız miktar
bakımından yeterli değildir. Bu nedenle Türkiye enerji ithalatçıs ı bir ülke konumunda
bulunmaktadır. Ülkemizin elektrik enerjisi talebi yılda ortalama % 8 artış göstermektedir. Bu
tahminlere göre Türkiye'nin enerji ihtiyac ının güvenli olarak karşılanması için, birçok ülkede
olduğu gibi ülkemizde de sonsuz, tükenmeyen, temiz ve dışa bağımlı olmayan yenilenebilir
enerji kaynaklarına yönelinmesi önem kazanmıştır.
Yenilenebilir enerji kaynakları olarak bilinen hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal,
biyokütle, dalga, gel-git enerjileri içerisinde en yaygın olan ve teknolojisi en hızlı gelişeni ise
rüzgar enerjisidir. Rüzgar enerjisinin bu kadar hızlı gelişmesinin nedeni, doğada serbest bir
halde ve bol olarak bulunması ile enerji kaynağı çeşitliliği yaratması yanında dışa bağımlı
olmayan temiz bir enerji kaynağı olmasıdır.
Rüzgar enerjisi sistemlerinin tasarımı, planlaması ve çalıştırılması için rüzgarın
karakteristiklerinin tüm detaylarıyla bilinmesi gerekmektedir. Türbün yerleşimi ve rüzgar
enerji potansiyelinin belirlenebilmesi için uzun süreli güvenilir verilere ihtiyaç duyulmaktadır.
Bunun en iyi örneklerinden biri, Avrupa Birliği ülkelerindeki rüzgar enerjisi potansiyelini
belirlemek için 200 den fazla yerde kurulan uygun meteoroloji istasyonlarının 10 yılı aşan
verileri sonucu oluşturulan "Avrupa Rüzgar Atlas"ıdır. Bu Atlas, Ege Denizi ve buna komşu
Yunanistan kıyılarının yüksek rüzgar enerjisi kapasitelerine sahip olduğunu göstermektedir.
Ülkemizin özellikle Ege Denizi'ne kıyıs ı olan batı bölgelerinde yapılan rüzgar ölçümleri de bu
potansiyeli doğrulamaktadır.
arazidir. Mera vas ıflı araziler için, inşaat aşaması başlamadan önce mera vasfının
kaldırılması ile ilgili gerekli tüm müracaatlar yapılacak ve gerekli izinler alınacaktır. Şahıs
arazileri için kamulaştırılan bu arazilerin sahiplerine arazilerinin bedelleri ödenecektir. Söz
konusu kamulaştırma işlemleri 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu ile bu Kanunda çeşitli
değişiklikler yapan ve 5 Mayıs 2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
4650 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre gerçekleştirilecektir. Orman arazileri için Orman
Genel Müdürlüğü’ne müracaat edilip gerekli işlemler yapılacaktır.
Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak içme ve kullanma suyu ihtiyacı Aksu Temiz
Enerji Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş. ve yüklenicileri tarafından Dikme Köyü’nden
104
Faaliyetin gerek inşaat gerekse işletme aşamasında 2872 sayılı çevre kanunu ve bu
kanuna istinaden çıkarılan yönetmeliklerle ilgili meri mevzuat hükümlerine riayet edilecektir.
Sıvı atık oluşumu ve etkileri:
İnşaat ve işletme aşamasında RES bünyesinde proses kaynaklı atıksu oluşumu söz
konusu değildir.
Proje kapsamında oluşacak atıksular, çalışacak personelin içme ve kullanma amaçlı
ihtiyaç duyacağı suyun kullanımdan sonra oluşacak evsel nitelikli atık sulardan ibarettir.
Oluşacak evsel nitelikli atıksular; Sağlık Bakanlığının 19.03.1971 Tarih ve 13783
Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası İnşası Mümkün
Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” hükümleri gereğine uyularak
yapılacak olan s ızdırmasız fosseptik çukuruna yapılacak olup, fosseptik dolduğunda düzenli
aralıklarla en yakın belediye tarafından ücreti karşılığı vidanjör ile çekilecek ve belediye izni
ile uygun kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir.
Katı atık oluşumu ve etkileri:
Söz konusu proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık
oluşumu söz konusudur. Bu atıklar yürürlükte bulunan 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
(05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) hükümlerine göre
biriktirilerek mevcut katı atık depolama sahasına (katı atık bertaraf sahasına) götürülerek
bertaraf edilecektir. Konuya ilişkin olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı alınacak ve atıkların
bertarafına ilişkin olarak sürekli görsel denetimler yapılacaktır.
Arazi hazırlığı ve inşaat aşamalarında oluşacak hafriyat atıkları, 18.03.2004 tarih ve
25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, inşaat ve
Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hususlarına uyularak arazide geçici olarak
depolanacak ve düzenli depolama sahasına verilerek bertaraf edilecektir. Konuya ilişkin
olarak, ilgili yerel yönetimlerin onayı alınacak, atıkların bertarafına ilişkin olarak sürekli görsel
denetimler yapılacak ve ilgili raporlar yetkililerin görüşlerine açık tutulacaktır.
Hava ortamına etkiler:
Proje kapsamınsa; rüzgar türbünlerinin döşenmesi ve şalt sahasının, kontrol
binasının ve trafo merkezinin kurulması sırasında hafriyat meydana gelecektir. Hafriyat
işlemlerinden kaynaklanan toz oluşumu söz konusu olacaktır.
Proje kapsamında ünitelerin faaliyete geçmesiyle birlikte santralden kaynaklı toz
emisyonu oluşumu söz konusu değildir.
Projenin inşaat aşamasında toz oluşumu gözlenecek olup 03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik) hükümlerine uyulacaktır.
İnşaat aşamasında kırma, öğütme ve depolama gibi toz
bulunmamaktadır.
105
yayıcı işlemler
Gürültü oluşumu ve etkileri:
Projenin inşaat aşamasında oluşacak gürültü, çalışacak makine ve ekipmanlardan,
işletme aşamasında ise türbünlerin çalışmasına bağlı olarak gürültü oluşacaktır. Aksu
Rüzgar Enerji Santrali’ne en yakın yerleşim yerleri 300 m mesafede K.K.K. Dikme Karakolu,
550 m mesafede Dikme Köyü ve 1225 m mesafede Avluğa Mahallesi bulunmaktadır.
Faaliyet alanına en yakın yerleşim yerinde oluşacak gürültü düzeyi 04.06.2010 tarih ve
27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen
sınır değerin altında kalmaktadır. Dolayısıyla projenin inşaat ve işletme aşamalarında
oluşacak gürültünün yerleşim birimleri üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje
kapsamında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir.
Makinelerden zamanla çıkacak atık yağların bertarafı konusunda, 30.07.2008 tarih ve
26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği”ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik)
hükümlerine uyulacak ve bu konuda ç ıkartılacak mevzuat hükümlerine uyulacaktır.
Tozdan korunma, konforu sağlama ve çabuk ulaşım gibi amaçlarla yapılan ve yük
taşımadaki yollarının deforme olmaması, köprü ve sanat yapılarında çökme ve tahribat
olmaması için kamyonların taş ıma kapasitelerinin üzerinde yüklenmeyecek, buna rağmen
köprü ve sanat yapılarında meydana gelecek çökme ve tahribatlar firma tarafından
onarılacak ve kullanılır hale getirilecektir. Deformasyonun önlenmesi amacıyla uzun süreli
yağış esnası sırasında ve sonrasında nakliyeye ara verilecektir. Nakliye esnasında
malzemenin üzerinin örtülecek ve gerekli trafik işaretlemeleri yapılacaktır. Her türlü malzeme
naklinde, Trafik Yasası ile belirlenmiş istiap hadlerine uyulacaktır.
Proje kapsamında;
• 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”,
“Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”,(30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
• 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan
ve 05.05.2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi Gazete’de yapılan değişikliklerle ilave edilen
“Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği”
• 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”, (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik”)
• 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan
ve 05.04.2005 tarih, 25777 sayılı Resmi Gazete değişikliği ile yayımlanan “Katı Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği’
• 22.07.2005 tarih ve 25883 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik”)
106
• 14.03.2005 tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, (30.10.2010 tarih ve 27744 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
• 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan
ve 19.12.2009 tarih ve 27437 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Çevresel
Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği”
• 4857 sayılı İş Kanunu ve bu kanun uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge,
tamim vb. hükümlerine uyulacaktır.
• 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”,
• 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik”
• 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ambalaj Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği’ (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”)
ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Ömrünü
tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği”
ve 31.07.2009 tarih ve 27305 sayılı Resmi Gazete ile 30.03.2010 tarih 27535 sayılı Resmi
Gazete’de değişikliği ile yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”
“Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik”
• 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş
olan, 30.05.2009 tarih 27243 sayılı Resmi Gazete’de düzeltmeye gidilmiş olan ve 24.12.2009
tarih ve 27442 sayılı resmi Gazete ile 24.02.2010 tarih ve 27503 Sayılı Resmi Gazete’de
değişikliği ile yayımlanan “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmelik”
“Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği”
“Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”
•
1380 sayılı “Su Ürünleri Yönetmeliği”
• 19.07.2005 tarih ve 25880 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren
5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu”
• 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren is
Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği
• 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Açık Alanda
Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik
107
ile 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden ç ıkarılan yönetmeliklerle ilgili meri
mevzuat hükümlerine riayet edilecektir. Ayrıca tesis için gerekli; izin, lisans, ruhsat vb.
hususlarla ilgili yasal düzenlemelerin gerektirdiği kriterlere riayet edilecektir.
108
Notlar ve Kaynaklar
•
MTA Genel Müdürlüğü - Ankara
•
Hava Kirliliği, Kontrol ve Denetim, Kimya Müh. Odas ı yayını, 1991
•
Çevre Kirlenmesi ve Kontrolü, Prof. Dr. Mehmet KARPUZCU
•
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
•
Türk Çevre Mevzuatı Cilt I-II
•
Müezzinoğlu, A. Hava Kirliği ve Kontrolünün Esasları Dokuz Eylül Yayınları, 2000
•
Meteoroloji Genel Müdürlüğü- Ankara
•
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
•
Çalışma ve SOSYAL Güvenlik Bakanlığı Gürültü Yönetmeliği
•
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
•
Akman , Y., 1998; Türkiye Orman Vejetasyonu
•
Atalay, İ., 1994; Türkiye Vejetasyon Coğrafyas ı, Ege Ün. Basımevi, İZMİR.
•
Bern Sözleşmesi İ I-II-III
•
Davıs,P.H., 1985-1988 Flora of Turkey and Eeasth Aegean Island. Vol.1-10,
Unıv.Press, EDINBURGH
•
H.,1993; Türkiye Flora ve Vejetasyonu Bibliyografyası; Türkiye Bilimsel ve Teknik
Araştırma Kurumu
•
A., 1996; Türkiye Omurgalıları, METEKSAN
•
A.,1982; Yaşamın Temel Kuralları
•
A.,1996;Genel ve Türkiye Zoocoğrafyas ı “Hayvan Coğrafyası”, METEKSAN
•
Davis (1965-1988) “Flora of Turkey and East Aegean Islands”
•
Kayseri İl Çevre Durum Raporu - 2008
•
www.kayseri.gov.tr
•
www.awea.com
109
EKLER
Ek 1. Üretim Lisansı
EK 2. 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik harita
EK 3. 1/25000 Ölçekli Jeoloji Haritası
EK 4. Yer Bulduru Haritas ı
EK 5. Fosseptik Planı
EK 6. Türkiye Rüzgar Atlası
EK 7. Kuş Göç Yollarını Gösterir Harita
EK 8. 1/25.000 Ölçekli Etki Alanını Gösterir Harita
EK 9. Faaliyet Alanını Gösterir Fotoğraflar
EK 10. 1/100.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası
EK 11. Ornitolog Raporu
EK 12. Meşçere Haritas ı
EK 13. Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün 09.07.2009 tarih ve 2149 sayılı Tutanağı
EK 14. Topçuoğlu Madencilik San. Ve Tic. Ltd. Şti. Adına Büro Tescil Belgesi Ve Yeterlilik
Belgesi
110
EKLER
111
EK 1.
ÜRETİM LİSANSI
112
113
EK 2.
1/25.000 ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK
HARİTA
114
111
EK 3.
1/25000 ÖLÇEKLİ JEOLOJİ
HARİTASI
112
113
EK 4.
YER BULDURU HARİTASI
114
PROJENİN TÜRKİYE’DEKİ YERİ VE ULAŞIM YOLLARI
FAALİYET
ALANI
115
EK 5.
FOSSEPTİK PLANI
116
117
EK 6.
TÜRKİYE RÜZGAR ATLASI
118
TÜRKİYE RÜZGAR ATLASI
119
EK 7.
KUŞ GÖÇ YOLLARINI GÖSTERİR
HARİTA
120
121
EK 8.
1/25.000 ÖLÇEKLİ ETKİ ALANINI
GÖSTERİR HARİTA
122
123
EK 9.
FAALİYET ALANINI GÖSTERİR
FOTOĞRAFLAR
124
125
126
EK 10.
1/100.000 ÖLÇEKLİ ARAZİ VARLIĞI
HARİTASI
127
128
EK 11.
ORNİTOLOG RAPORU
129
130
131
132
133
134
135
136
137
EK 12.
MEŞÇERE HARİTASI
138
139
EK 13.
MADEN İŞLERİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN 09.07.2009
TARİH VE 2149 SAYILI TUTANAĞI
140
141
142
EK 14.
TOPÇUOĞLU MADENCİLİK SAN. VE
TİC. LTD. ŞTİ. ADINA BÜRO TESCİL
BELGESİ VE YETERLİLİK BELGESİ
143
144
145
ÇED RAPORUNU
HAZIRLAYAN ÇALIŞMA
GRUBUNUN TANITIMI
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163

AKSU RES - ÇED 07.04.2011 - PDF Creator - Trail 01

Transkript

Benzer belgeler

kjzi

İçindekiler 34 68 88 112 38 82

İçindekiler 48 56 88 96 102 116

Bireysel Başlık Talep Formu

İçindekiler 46 54 90 100 114 124 128

İçindekiler 58 94 102 110 122 62

İçindekiler 54 86 94 102 58 106 116

İçindekiler 50 60 86 102 92 110 142

İçindekiler 46 52 80 88 98 106 120