fıdeltus`tan fıdeltus`tan

‹ J‹
R
E O
‹ L NOL
K
TE
TEKNOLOJ‹
DERG‹
TEMMUZ - A⁄USTOS - EYLÜL 2009
SAYI: 04
>S A V U N M A >B ‹ L ‹ fi ‹ M >T E L E K O M Ü N ‹ K A S Y O N >M E D ‹ K A L
F I D E L T U S fi ‹ R K E T L E R G R U B U ü y e s i d i r
>UKRAYNA
>3G ‹LE YEN‹ B‹R HAYAT TARZI
DR.TAYFUN ACARER
VE BELARUS’TA
life:) FARKI
ÖZCAN ERM‹fi
>B‹LG‹Y‹ ARAMAK TEfiV‹K ED‹LMEL‹
OSMAN COfiKUNO⁄LU
>TURKCELL’DEN HER C‹HAZA
B‹R SIM KART
EKREM YENER
>DEFNE’N‹N HEDEF‹ DÜNYA
O⁄UZ HAL‹LO⁄LU
>TT’N‹N V‹ZYONU YAKINSAMA
AYDIN ÇAMLIBEL
FIDELTUS’TAN
KÖRFEZ’DE GÜÇLÜ BAfiLANGIÇ
>Z‹HN‹ S‹N‹R, TEKNOLOJ‹Y‹
‘‘PROCE’’ ‹LE SINIYOR
>HER PARMA⁄INDA ON
>B‹R PAZARLAMA
MAR‹FET: Z KUfiA⁄I
ÜRÜNÜ: DUBA‹
E d I T o
Hakan Ayd›n
Merhaba,
Fideltus Teknoloji dergimizin dördüncü say›s›yla sizi selamlarken öncelikle firmam›zla ilgili bir geliflmeyi
paylaflmak istiyorum. Fideltus ‹leri Teknoloji olarak, Türkiye’de sürdürdü¤ümüz projeleri uluslararas› pazara
sunmak için Ürdün merkezli yaz›l›m firmas› eSense ile iflbirli¤ine girdik ve Fideltus Technology isminde yeni
bir flirket kurduk. Körfez ülkelerine yönelik projeler gelifltirecek olan Fideltus Technology, özellikle iletiflim,
güvenlik ve içerik alanlar›nda öncü flirketlerden biri olmay› hedefliyor. Yeni flirketimizle ilgili ayr›nt›lar›,
dergimizin ilerleyen sayfalar›nda okuyabilirsiniz.
Özellikle araç filosuna sahip flirketleri ilgilendirebilecek bir baflka geliflme ise flu: Fideltus ‹leri Teknoloji
taraf›ndan gelifltirilen ve bir araç takip, navigasyon ve güvenlik sistemi olan Pergo ürünümüzü kullanan
müflterilerimizden ald›¤›m›z sonuçlara göre Pergo; yüz adet ve üzeri arac› olan firmalar›n bir y›ll›k yak›t
tüketiminde %40 tasarruf sa¤l›yor. Yan› s›ra Pergo ile birlikte trafik kazalar›nda %20 azalma oluyor.
Araçlar›n çal›nd›ktan sonra hemen bulunma oran› da %100’e yükseliyor.
Bu say›m›za da yine sektörümüz içinden pek çok de¤erli isim konuk oldu ve çeflitli bilgileri bizimle
paylaflt›lar. Bunlardan biri de Bilgi Teknolojileri ve ‹letiflim Kurumu Baflkan› Dr. Tayfun Acarer. Uzun süredir
beklenen ve Temmuz ay› sonunda hayat›m›za kat›lacak olan 3. Nesil Mobil ‹letiflim Sistemleri (3G)’nin
hayat›m›zda neleri de¤ifltirece¤ini Say›n Acarer’in verdi¤i röportajda görebilirsiniz.
Fideltus Teknoloji’yi keyifle okuman›z› diliyorum.
Bir sonraki say›da görüflmek üzere.
Sayg›lar›mla,
Hakan Ayd›n
Yönetim Kurulu Üyesi, Fideltus ‹leri Teknoloji
3
I N D E x
21
12
8
6 HABERLER
2
8 FIDELTUS’TAN KÖRFEZ’DE GÜÇLÜ BAfiLANGIÇ
2
Ak›ll› ev konsepti, Misia 15300 ile Bursa’da. ATS Pergo, bir y›lda %40 yak›t tasarrufu sa¤l›yor.
Fideltus ‹leri Teknoloji, Türkiye'de baflar›yla sürdürdü¤ü projelerini uluslararas› pazara
sunmak için yaz›l›m firmas› eSense ile Fideltus Technology isminde yeni bir flirket
kurdu.
12 3G ‹LE YEN‹ B‹R HAYAT TARZI
Bilgi Teknolojileri ve ‹letiflim Kurumu Baflkan› Dr. Tayfun Acarer, Temmuz sonunda ifllerlik
kazanacak olan 3G ile birlikte sektörde yaflanacak geliflmelerle ilgili bilgi verdi.
2
2
14 TT’N‹N STRATEJ‹S‹ YAKINSAMA
Türk Telekom Sat›fl Baflkan› Ayd›n Çaml›bel, teknolojiyi sat›n alan de¤il, üreten ve ayn›
zamanda ihraç eden bir konumda olmak istediklerini söylüyor.
16 ALO DEY‹P
GEÇME!
1876’da Alexander Graham Bell
telefonu icat etti¤inde, iletiflimde
yeni bir ça¤ aç›ld›. Telefon önce
sesleri tafl›d›, sonra yaz›y›, sonra da
görüntüyü. ‹nsanl›¤› flafl›rtan
bulufllarla dolu olan bu 133 y›ll›k
tarih, ilginç notlarla bezeli.
18 ‘’HER C‹HAZDA
B‹R SIM KART’’
38
4
Turkcell, kurumsal alanda yeni bir
vizyon sunuyor ve her cihaza bir SIM
kart tak›labilece¤ini öngörüyor.
Turkcell Kurumsal Müflteriler
Yönetiminden Sorumlu Genel Müdür
Yard›mc›s› Ekrem Yener anlat›yor.
3
3
3
3
4
4
4
5
de
e
ra da
›k
A
bir
r SIM
Müdür
yor.
34
28
21 Z KUfiA⁄I
‹nternetsiz dünyay› bilmeyen, cep telefonsuz hayat› hayal dahi edemeyen,
tüm trendleri avucunun içi gibi bilen bir nesil, Z Kufla¤›.
24 AVEA BÜYÜMES‹N‹ SÜRDÜRECEK
Avea Kurumsal ‹letiflim Direktörü Selda Usta Ünlü, en çok tercih edilen
mobil iletiflim flirketi olma vizyonuyla hareket ettiklerini söylüyor.
26 DEFNE’N‹N HEDEF‹ DÜNYA
Defne’nin Genel Müdürü O¤uz Halilo¤lu, tercih edilme nedenlerini yarat›c›,
yenilikçi ve esnek olmalar›na, yan› s›ra da operatörlere uygun finansman
modelleri sa¤lamalar›na ba¤l›yor.
28 GELECEK MOB‹L PAZARLAMADA
Pharos’un Genel Müdürü Emrah Fakir, mobil pazarlamadan baflka bir
gelece¤in olmad›¤›n› söylüyor.
30 UKRAYNA VE BELARUS’TA life:) FARKI
life:) Genel Müdürü Özcan Ermifl,“Tüketicilerin katma de¤erli servislere ilgisi
Türkiye’ye göre oransal olarak daha fazla” bilgisini veriyor.
32 Z‹HN‹ S‹N‹R, TEKNOLOJ‹Y‹
‘’PROCE’’ ‹LE SINIYOR
‹rfan Sayar, Porof. Zihni Sinir karakteriyle teknoloji ve mizah› harmanlayan
"proce"leri istikrarl› bir flekilde sürdürüyor.
36 B‹LG‹Y‹ ARAMAK TEfiV‹K ED‹LMEL‹
Uflak Milletvekili, AB Uyum Komisyonu ve AB Karma Parlamento Üyesi
Prof. Osman Coflkuno¤lu,“bilgi toplumu” kavram›n› de¤erlendirdi.
38
40
42
43
51
B‹R PAZARLAMA ÜRÜNÜ: DUBA‹
YILDIZI PARLIYOR: K.MARAfi
FIDELTUS UZMANINDAN
IN ENGLISH
IN RUSSIAN
‹mtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yaz›
‹flleri Müdürü:
Fideltus ‹leri Teknoloji A.fi. ad›na
Hakan Ayd›n
Akmerkez Ticaret Merkezi
Nispetiye Cad. E3 Blok Kat: 16
Etiler-‹stanbul
Tel: 0212 317 60 00
Fax: 0212 317 60 49
www.fideltusteknoloji.com
Yap›m:
Lea Yay›nc›l›k
Yay›n Yönetmeni
Dilek Girgin
Art Direktör
‹lker Ayd›n
Eski Büyükdere Cad. Dilaver Sok.
Orkun ‹fl Merkezi No:4 Kat:5
4.Levent / ‹stanbul
Tel: 0212 270 01 51
www.leayayincilik.com
Bask›:
Evrensel Matbaac›l›k ve Reklam
Hizmetleri
www.evrenselreklam.com
Bask› yeri ve tarihi:
‹stanbul, Temmuz 2009.
Yerel süreli yay›nd›r.
5
I N T R o
AKILLI EV KONSEPT‹,
MISIA 15300 ‹LE
BURSA’DA
‹stanbul ve Çeflme’deki büyük çapl› konsept
konut projeleriyle tan›nan Fideltus – Kalyoncu Gayrimenkul ve Çarm›kl› Yap›, Bursa –
Nilüfer’de “Misia 15300” adl› projeyi sürdürüyor. Mimari tasar›m› Emre Arolat taraf›ndan gerçeklefltirilen projenin Bursa’daki yat›-
r›m orta¤› ise Göler ‹nflaat. Panoramik manzaraya sahip bloklar, ayn› zamanda katlardaki yüksek tavan uygulamas›yla kentin en
yüksek binalar› olacak. Projede, yerleflim birimlerinin yan› s›ra ticari alanlar da bulunacak.
Toplam arazi alan› 56,415 metrekare ve
toplam sat›labilir konut alan› 30,200 metre-
6
kare olan Misia 15300; 146 adet konuttan
(1+1, 2+1, 3+1, 4+1 yan›nda dublex ve
bahçe dublex ünitelerinden) olufluyor. Ünite
büyüklükleri 90 ila 307 metrekare aras›nda
de¤ifliyor. Proje, A¤ustos 2010’da tamamlanacak.
Binalar merkezi ›s›tma ve so¤utma sistemine
sahip olacak. Is›tma sistemi otomatik olarak
aç›l›p kapanabilecek, eve dönüflte telefon
komutuyla çal›fl›r hale getirilebilecek. Otomatik perde sistemiyle perdeler sabah, akflam, film izleme veya evden ç›k›fl modlar›na
göre otomatik olarak aç›l›p kapanabilecek.
Ifl›klar da dairelerin kendi içinde belirlenen
senaryoya göre ayarlanabilecek. Müzik sistemine, ev içinden uzaktan kumandayla müdahale edilebilecek. Binalarda ayr›ca otomatik görüfl sistemi, kesintisiz güç kayna¤›,
alüminyum günefl k›r›c›, su deposu, jakuzi
ve Amerikan elektrik sistemi özellikleri olacak. Projenin sosyal özellikleri aras›nda ise
iki adet squash kortu ve fitness merkezi, kapal› ve aç›k çocuk oyun yeri, iki adet aç›k ve
kapal› yüzme havuzu, spa merkezi, e¤lence
kompleksi, kapal› basketbol sahas›, barbekü
platformu ve otopark bulunuyor.
P
T
Fid
c›n
m
dü
fir
ru
Pe
Ku
uy
zin
ru
ne
m
Bu
ve
m
gö
de
Afl
%
he
ar
iyi
en
öz
Ya
PERGO, B‹R YILDA %40 YAKIT
TASARRUFU SA⁄LIYOR Araç takip navigasyon ve
Fideltus ‹leri Teknoloji’nin araç takip navigasyon ve güvenlik sistemi Pergo, arac›n dünya üzerinde nerede oldu¤unu belirliyor ve izleme merkeziyle haberleflmeyi gerçeklefltirerek araç güvenli¤ini sa¤l›yor. Türk mühendislerince gelifltirilen
dünyan›n en küçük araç takip sistemi Pergo, yüz adet ve üzerinde arac› olan
firmalarda gereksiz araç kullan›m›n› önleyerek bir y›l sonunda %40 yak›t tasarrufu sa¤l›yor.
Pergo hakk›nda bilgi veren Fideltus ‹leri Teknoloji Kurucu Orta¤› ve Yönetim
Kurulu Üyesi Hakan Ayd›n, “Pergo ad›n› verdi¤imiz araç takip sistemimiz, GPS
uydular›ndan ald›¤› konum bilgisini GPRS altyap›s›n› kullan›larak sistem merkezine gönderiyor. Sistem, gelen bilgiyi veri taban›na iflliyor ve an›nda çal›fl›r durumda olan izleme yaz›l›mlar›na ulaflt›r›yor. Bu sayede arac›n dünya üzerinde
nerede oldu¤unu anl›k ö¤renerek arac›n›z› kontrol alt›nda tutabiliyorsunuz. Hizmet verdi¤imiz müflterilerimizden araç takip sisteminin geri dönüfllerini al›yoruz.
Bu çal›flmaya çok önem veriyoruz. Bize gelen sonuçlara göre Pergo, yüz adet
ve üzerinde arac› olan firmalar›n bir y›ll›k yak›t tüketiminde %40 tasarruf yap›lmas›n› sa¤l›yor. Yak›t giderlerinin firmalar›n bütçelerine büyük bir yük getirdi¤i
göz önüne al›nd›¤›nda araç takip sistemiyle çok önemli bir tasarruf yap›l›yor”
dedi.
Afl›r› h›zlanma ve yavafllama bilgilerinin ulaflt›r›lmas›yla birlikte trafik kazalar›nda
%20 azalma oldu¤unu da belirten Hakan Ayd›n, “Araçlar›n çal›nd›ktan sonra
hemen bulunma oran› da %100’e yükseldi. Bizim cihaz›m›z dünyan›n en küçük
araç takip cihaz›, ayr›ca anteni de yok. Ürünümüz bu özellikleri nedeniyle çok
iyi gizlendi¤i için araçtan bulunup ç›kar›lmas› çok zor. E¤er akü bafl› sökülürse
enerji kesildi¤i için sistem alarm veriyor. Ayr›ca yine bizim ürünümüze ait bir
özellik olan pil (yedekleme) nedeniyle pil süresi boyunca araçtan bilgi al›yoruz.
Yani son derece güvenli bir sisteme sahibiz” fleklinde konufltu.
güvenlik Sistemi Pergo’nun en
önemli faydalar›:
nAraçlar›n nerede oldu¤unun anl›k ö¤renilmesi
ve raporlanmas›
nÜretti¤i raporlar ve anl›k bilgilendirmelerle ifl
performans›n›n yükseltilmesi
nMasraflar›n azalt›lmas›
nAraç kullan›m suiistimallerinin önlenmesi
nAraç ve kifli güvenli¤inin sa¤lanmas›
nGereksiz ve yetkisiz seyahatlerin önlenerek
akaryak›t maliyetlerinin kontrol alt›na al›nmas›
n‹fl gelifltirmede etkin bir organizasyon
sisteminin oluflturulmas›
nServis sürelerinin do¤rulanmas›
7
F I R M A
FIDELTUS’TAN KÖRFEZ’DE
GÜÇLÜ BAfiLANGIÇ
Halil ‹brahim ‹zgi - Foto¤raf: Vedat Öztürk
Fideltus ‹leri Teknoloji, Türkiye'de baflar›yla sürdürdü¤ü projelerini uluslararas›
pazara sunmak için Ürdün merkezli yaz›l›m firmas› eSense ile Fideltus
Technology isminde yeni bir flirket kurdu.
Fideltus Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Ayd›n, Fideltus Technology Genel Müdürü Mohanned
Itayem, Fideltus Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Susuz, Fideltus Genel Müdür Yard›mc›s› Kemal
Hakan Hasflerbetçi. (Soldan sa¤a)
8
Fid
ol
de
e¤
bü
So
m
he
m
t›.
Ku
no
ay
ye
de
Fid
ka
nin
yü
M
f›r
m
gi
E
Ç
k
›
Fideltus Technology özellikle iletiflim, güvenlik ve içerik alanlar›nda
olmak üzere farkl› özelliklerle ileri nifl teknolojilerinde öncü flirketlerden biri olacak. Temel teknolojiler, özellikle askeri ve savunma,
e¤itim, telekomünikasyon ve sa¤l›k sektörleri baflta olmak üzere
bütün sektörleri kapsayacak flekilde gerçeklefltirilecek.
Son birkaç y›l boyunca eSense ve Fideltus, baflar›l› bir sat›fl büyümesi yaflad› ve global mevcudiyetlerini güçlendirdiler. Bu ortakl›k,
hedeflenen pazarlarda iki flirketin daha yüksek öz kaynak elde etmesini sa¤layacak olan görüflmelerin bir sonucu olarak ortaya ç›kt›. Yeni ortakl›k sözleflmesiyle, Fideltus Technology, Orta Do¤u ve
Kuzey Afrika bölgesinde özel imtiyazlarla birlikte Fideltus ‹leri Teknoloji’nin resmi temsilcisi ve sat›c›s› olacak. Fideltus Technology
ayr›ca mevcut ürünlerini ve bölge için ortaklafla gelifltirilmifl olan
yenilikleri tan›tmak üzere eSense’nin MENA pazar›ndaki kapsaml›
deneyimini de kullanacak.
Fideltus ‹leri Teknoloji’nin Genel Müdür Yard›mc›s› olan Kemal Hakan Hasflerbetçi, yeni giriflimin kuruluflu hakk›nda, “Körfez ülkelerinin Fideltus ‹leri Teknoloji taraf›ndan gelifltirilen, uygulanabilir ve
yüksek kalitede teknoloji çözümlerine olan ihtiyac›n›n fark›ndayd›k.
Markam›z› bölgeye ve daha da ötesine tafl›yabilmek için önemli bir
f›rsat› de¤erlendirerek eSense flirketi ile bir ortakl›¤a girdik. Fideltus
markas›n›n bu flekilde momentum kazanmas›n› ve yeni pazarlara
girmesini görmekten mutluluk ve keyif duymaktay›z” dedi.
eSense’nin KSA flubesi olan eSense Arabistan’›n baflkanl›k görevini yürüten ve Fideltus Technology’nin faaliyetlerini de yönetecek
olan Mohannad Itayem ise yeni giriflimin kuruluflu hakk›nda flunlar› söyledi: “eSense’in ad›n› dünya haritas›nda daha da ileriye tafl›yan bu yeni giriflim bizi oldukça heyecanland›r›yor. Fideltus
Technology’nin bölgede ve dünyan›n geri kalan›nda ileri nifl teknolojilerinin gelifltiricisi olarak k›sa bir sürede yol alaca¤›na inan›yoruz.”
Fideltus Technology yönetimi, Körfez pazar›na sa¤l›kl› bir girifl yapabilmek ve ürünlerini kültürel ba¤lamda sa¤layabilmek için 5 y›ll›k bir stratejik plan oluflturdu.
Fideltus ‹leri Teknoloji, kolay ve verimli bir flekilde normal görevleri
ve sorumluluklar›n› gerçeklefltirebilmeleri için çeflitli endüstrilerden
Fideltus Technology’nin Genel
Müdürü ve eSense Arabistan’›n
Baflkan› Mohanned Itayem, ‘‘Fideltus
Technology’nin bölgede ve dünyan›n
geri kalan›nda k›sa sürede yol
alaca¤›na inan›yoruz’’ diyor.
9
F I R M A
Fideltus ‹leri Teknoloji’nin Genel
Müdür Yard›mc›s› Kemal Hakan
Hasflerbetçi, markalar›n› Körfez
bölgesine ve daha ileriye tafl›yabilmek
için eSense ile ortakl›¤a girdiklerini
söylüyor.
organizasyonlara yard›mc› olan geliflmifl araçlar ve çözümler sunuyor. fiirketin, s›n›rl› kalmamak kayd›yla araç takip ve güvenlik sistemleri, mobil hastaneler, benzin istasyonu otomasyonu, 3G mobil
uygulamalar, flehir güvenli¤i yönetimi, ak›ll› okullar ve al›flverifl merkezleri ve di¤erleri baflta olmak üzere kapsaml› bir ürün yelpazesi
bulunuyor.
FIDELTUS TECHNOLOGY, BAE MERKEZL‹ OLACAK
Birleflik Arap Emirlikleri merkezli Fideltus Technology, Körfez bölgesindeki ülkelere uçsuz bucaks›z arazilerin izlenmesinden petrol
hatlar›n›n güvenli¤ine var›ncaya de¤in anahtar teslimi teknolojik çözümler sunacak. Fideltus ‹leri Teknoloji'nin bu yeni at›l›m›n› Fideltus
‹leri Teknoloji Genel Müdür Yard›mc›s› Kemal Hakan Hasflerbetçi
ve yeni kurulan Fideltus Technology'nin Genel Müdürü Mohanned
Itayem ile konufltuk.
Fideltus ‹leri Teknoloji’nin Körfez bölgesindeki partneri
eSense hakk›nda bilgi alabilir miyiz?
Mohanned Itayem: 2001 y›l›nda kurulmufl olan eSense, global bir
IT tabanl› ifl ve teknoloji çözümleri sa¤lay›c›s›. Microsoft RSA, Appian, Verisign, BIO-key, Fujitsu, Huron, Alliance ve daha birço¤u
baflta olmak üzere güçlü birinci seviye ortaklar› ile flirket, kaliteli
özellefltirilebilir çözümler sa¤lamak üzere yaz›l›m gelifltirme, tasarlama, pazarlama ve donan›m entegrasyonu alanlar›nda en yeni
ürünleri sa¤layan yüksek kaliteli çözümlerde bir öncü konumunda.
fiirket, devlet daireleri, sivil toplum örgütleri, çok uluslu flirketler ve
seçkin KOB‹’ler baflta olmak üzere her sektörden müflteriye hizmet sa¤l›yor. Merkezi Amman’da bulunan flirketin Suudi Arabistan
ve Kuveyt’te operasyonel flubeleri, Katar ve Kuzey Afrika’da da faaliyetlerde bulunuyor.
Yeni yap›lanman›n hedefi nedir?
Mohanned Itayem: Fideltus Technology olarak önemli projelere
imza ataca¤›m›za inan›yoruz. Körfez bölgesindeki ülkeler, kamu ve
özel sektörde anahtar teslimi teknolojik çözümler konusunda ciddi
potansiyele sahip. Fideltus'un sahip oldu¤u güçlü küresel ba¤lant›lar ve proje tecrübeleri bize bu potansiyeli hayata geçirme f›rsat›n›
veriyor. Körfez ülkeleri küresel ekonomik krizden az etkilenen ülkeler aras›nda yer ald›¤›ndan büyük ölçekli yeni projelerin sürmesi
avantaj›n› sa¤l›yor.
Hakan Hasflerbetçi: Fideltus’un hem kendi gelifltirdi¤i hem de ifl
1
0
G
H
ortaklar› kanal›n›n gelifltirdi¤i baflar›l› ürünleri bölgeye sunmak gibi
bir hedefi var. Bu sebeple iki flirket güçlerini birlefltirme karar› alm›flt›r. Bu oluflumun sadece iki firma için de¤il ayn› zamanda Türkiye’deki di¤er firmalar için de önemli bir iflbirli¤i oldu¤una inan›yoruz.
Türkiye’de ciddi Arap yat›r›mlar› var. Sizin de Körfez bölgesine yat›r›m yapman›zda geliflen bu ticari ortam etkili oldu
mu?
Hakan Hasflerbetçi: Körfez bölgesindeki ülkelerin gelifltirdi¤imiz
teknolojilere ihtiyaçlar› oldu¤unu biliyoruz. Türkiye'nin teknoloji ihraç eden bir ülke olmas› önemli bir ad›m.
GEL‹fiM‹fi TEKNOLOJ‹LERE DUYULAN ‹HT‹YAÇ
Bölgede baflka ne gibi f›rsatlar var?
Hakan Hasflerbetçi: IT alan›nda ciddi ve agresif büyümeyi öngören projelere talibiz. Ürünlerimize ve onlar›n sa¤layaca¤› de¤ere
inan›yoruz. Kamu kurulufllar›na, özel flirketlere ve sivil toplum kurulufllar›na katma de¤erli çözümler sunabilece¤imizi biliyoruz. Bölgenin kendine has bir kültürü var. ‹fl yap›fl biçimleri de bu kültüre göre flekilleniyor.
Fideltus Technology Körfez ülkelerine hangi ürünleri
sunacak?
Hakan Hasflerbetçi: K›saca Körfez ülkelerinde konumland›rmay›
düflündü¤ümüz çözümler; araç takip ve güvenlik sistemleri, mobil
hastane, benzin istasyonu otomasyonu, 3G uygulamalar, güvenli
flehir yönetimi, ak›ll› okullar ve al›flverifl merkezleri vb olacak.
Mohanned Itayem: Art›k birçok ülke anayurt güvenli¤i konusunda yat›r›mlar yap›yor. Sistemlerini modernize edip olas› tehlike dönemlerinde bu sistemleri devreye almay› amaçl›yor. ‹nsanlar›n güvenli¤i, yaflam alanlar›n›n güvenli¤i de önemli.
Go
y›l›
ma
tiri
ço
nin
Go
mu
ols
rus
Go
ola
ma
do
H
e
Ku
el›m
ge
Ka
d›
ar
çiz
Ya
gibi
alTür›yo-
gedu
miz
ih-
göe
urulgegö-
ay›
obil
enli
undögü-
T E
K N O
GOOGLE’‹N YEN‹
H‹ZMET‹ WAVE
Google’›n yeni hizmeti Wave’›n 2009
y›l› sonlar›na do¤ru kullan›ma sunulmas› bekleniyor. 2007’den beri gelifltirilmekte olan Google Wave, pek
çok özelli¤i bir araya getiriyor. Projenin fikir babalar›ndan olan ve halen
Google’da çal›flan Lars ve Jens Rasmussen, e-postay› bugün icat etmifl
olsalard›, nas›l olmas›n› isterlerdi, sorusundan yola ç›km›fllar.
Google Wave, çevrimiçi iletiflim arac›
olarak tan›mlan›yor. Anl›k mesajlaflma, foto¤raf paylafl›m›, efl zamanl›
dosya düzenleme ve e-posta gibi
servisleri bir arada sunuyor. Aç›k
kaynakl› olan ve farkl› bilgisayar ya
da cep telefonu gibi cihazlardan da
eriflim yap›labilen Wave, sosyal a¤lar
ile mikro bloglar› da bünyesinde toplayabiliyor.
Özetle Google Wave, Facebook ve
FriendFeed’in bir karmas› gibi olacak. Kullan›c›lar›n birbirleriyle iletiflim
kurmalar›n› pek çok yolla pekifltirecek. Karfl›l›kl› oyunlar oynanacak, videolara, foto¤raflara yorum yap›labilecek, ortak bir çal›flma alan› oluflturulabilecek.
HAVAYA YAZILAN
e-MA‹LLER
Kuzey Carolina Duke Üniversitesi’nden bir grup mühendislik ö¤rencisi, havaya yaz›lanlar›
e-posta olarak gönderen bir uygulama gelifltirdi. “The PhonePoint Pen” ad› verilen yaz›l›m, iPhone gibi pek çok telefonun içinde bulunan ivme ölçerleri kullanarak bu ifllemi
gerçeklefltiriyor.
Kalem gibi tutulan telefonla havaya k›sa notlar yaz›labiliyor, diyagramlar çizilebiliyor, ard›ndan da e-posta adreslerine yollanabiliyor. Harflerin oldukça büyük yaz›lmas› ve harfler
aras›nda beklenmesi gerekiyor. fiimdilik sadece k›sa mesajlar yazabilen ve basit flekiller
çizebilen yaz›l›m›n ileride daha zor ifllemleri de yapabilmesi bekleniyor.
Yaz›l›m, önümüzdeki aylarda deneme amaçl› olarak kullan›ma sunulacak.
1
1
R Ö P O R T A J
3G ‹LE YEN‹ B‹R
HAYAT TARZI
3G (3.Nesil Mobil ‹letiflim Sistemleri) niçin önemli? 3G
ile birlikte sektörde ne gibi geliflmeler bekliyorsunuz?
3. Nesil yaln›zca yeni bir teknoloji ile tan›flmam›z› de¤il, tamam›yla yeni bir hayat tarz› ile tan›flmam›z› sa¤layacak. Çünkü
bir yandan mobil olarak çok yüksek h›zda ses, veri ve görüntü haberleflmesi ve interaktivite sa¤lan›rken di¤er yandan
yak›nsaman›n etkisiyle elimizdeki cihazlarla haberleflme, yay›nc›l›k, internet gibi alanlarda çeflitli içerikleri alabilece¤iz.
3G tam olarak ne zaman ifllerlik kazanacak?
30 Nisan 2009’da 3.Nesil iflletmecileri ile imtiyaz sözleflmelerini imzalad›k. Bu tarihten 90 gün sonra hizmetin bafllamas›
gerekiyor. Üç iflletmeci de 30 Temmuz 2009 itibariyle hizmete bafllayacak. Genç ve teknolojiye aç›k bir nüfus potansiyelimiz var. K›sa sürede bu hizmetin benimsenece¤ini ve hizmet bafllar bafllamaz ifllerlik kazanaca¤›n› düflünüyorum.
Baz› internet sitelerinin kapat›lmas› tepki al›yor. 3G de
internetin kullan›m›yla ilgili baz› düzenlemeler
gerektirecek. ‹nternet sitelerinin denetlenmesiyle ilgili
5651 say›l› yasa geniflleyecek bildi¤imiz kadar›yla. Bu
genifllemenin çerçevesiyle ilgili bilgi verebilir misiniz?
3. Nesil ile birlikte mobil internet, gündemimize daha yo¤un
bir flekilde girecek. Teknolojinin, içeri¤in ve kullan›lan cihazlar›n art›k telekomünikasyon, biliflim ve yay›nc›l›k gibi sektörleri
yak›nsad›¤›n› hep anlat›yoruz. Yak›nsaman›n etkisiyle baz›
alanlar›n yeniden düzenlenmesi gerekebilir. Say›n Ulaflt›rma
Bakan›m›z da bunu çeflitli vesilelerle dile getirdi. 5651 say›l›
yasa asl›na bakarsan›z, internete özgürlük getiren bir yasa.
Dünyada geliflmifl her ülke, internet yoluyla ifllenen suçlarla
mücadele için kurumsal önlemler al›yor, yani yasal düzenlemeler yap›yor. Bizim 5651 say›l› yasam›z, bu aç›dan örnek
Bilgi Teknolojileri ve ‹letiflim Kurumu Baflkan› Dr. Tayfun Acarer, Fideltus
Teknoloji’ye, Temmuz sonunda ifllerlik kazanacak olan 3G ile birlikte sektörde
yaflanacak geliflmeler ve de¤iflikliklerle ilgili bilgi verdi; 3.G’ye, 3.75 hatta 3.9’dan
bafllayacaklar›n› söyledi.
1
2
3G
z?
makü
an
a-
eleas›
meyez-
de
gili
Bu
z?
un
zlaleri
ma
y›l›
a.
a
ek
n
teflkil eden bir düzenlemedir. ‹nternet ortam›nda yer alan olumsuz içerikle ucu aç›k
biçimde mücadeleyi de¤il, katalog halinde
say›lan suçlar ifllendi¤inde mahkeme karar›
ile ya da re’sen eriflimi engellemeyi düzenliyor. Bu katalog suçlarla ilgili olarak eriflimi
engellenen sitelere iliflkin bir elefltiri yok kamuoyunda esas›nda. Çünkü 5651 kapsam›nda say›lan baflta çocuk pornosu olmak
üzere, kumar, uyuflturucu temini, fuhufl gibi suçlar ile Atatürk aleyhine ifllenen suçlarla mücadele zaten hukuk sistemimiz
içinde suç teflkil eden hususlard›r ve bizim
hassasiyetlerimizdir. Biz yürütme organ› oldu¤umuz için, yasan›n uygulanmas›ndan
yükümlüyüz, çerçevesi ile ilgili yorum yapmay› do¤ru bulmuyorum.
3G ‹LE %30 ARTIfi BEKLEN‹YOR
Türkiye’nin, dünya mobil sistemleri
aras›ndaki yeri nedir?
ICT (Biliflim Teknolojileri) sektörü aç›s›ndan
bakt›¤›m›zda, Türkiye’nin dünyadaki yeri
13., Avrupa’daki yeri 7. s›radad›r. 2008 y›l›
sonu itibariyle, 31 milyar dolar büyüklü¤e
sahip bir ICT sektörümüz var. Sabit ve
mobil pazar geliri toplam 19.3 milyar TL,
sabit sat›fl geliri 5.830 milyar TL, mobil sat›fl geliri 13.458 milyar TL’dir. Sektörde
2008 y›l›nda toplam yat›r›m 4.175 milyon
TL, sabit yat›r›m 1.571 milyon TL, mobilde
ise 2,604 milyon TL’dir. Mobil abone say›s›
67 milyon, internet abone say›s› ise 7 milyona yak›nd›r. 31 Temmuz 2009 tarihi itibariyle de 3. Nesil’in hizmete bafllamas›yla,
geniflbant abone say›s›nda %30 civar›nda
art›fl olaca¤› öngörülmektedir.
Cep telefonlar› aras›ndaki mobil
numara tafl›nabilirli¤inde dünya rekoru
k›r›ld›¤›n› aç›klam›flt›n›z. Kaç kifli
numaras›n› tafl›d›?
Bu güne kadar 4.5 milyon abone numaras›n› tafl›may› talep etmifl, 3.8 milyonunun
numaras› tafl›nm›flt›r. Numara tafl›nabilirli¤i,
bizim kurum olarak çok daha önce düzenleme yapt›¤›m›z ancak yarg› süreci nedeniyle öngörülen tarihten daha geç bafllayan
bir uygulama. Tabii bu gecikmeyi, ‘‘Numara Tafl›ma Sisteminin’’ çok k›sa sürede baflar›yla kurulmas› ve yönetilmesiyle bertaraf
etmifl olduk. Bu arada iflletmecilerimiz de
tarifeleri ve yeni kampanyalar› ile aboneleri
kendilerine çekmeye ya da abonelerini ellerinde tutmaya çal›fl›yorlar. Ayn› zamanda hizmet kalitelerini art›r›yorlar. Dolay›s›yla sonuçta tüketiciler karl› ç›k›yor. Dünyada geliflmifl ülkelerde %8
civar›nda numara tafl›ma oran› var.
Biz, di¤er ülkelerden farkl› olarak daha k›sa sürede bu oranlara yaklaflt›k.
Yerli yaz›l›mla kurdu¤umuz ‘‘Numara
Tafl›ma Sistemimiz’’ çok verimli bir
flekilde çal›fl›yor, çok k›sa süre içinde
ve aksamaya meydan vermeden numaralar tafl›n›yor. Abone ma¤duriyetleri söz konusu de¤il. ‹flletmeciler,
kötüye kullan›m konusunda bilinçli
bir flekilde davran›yorlar.
Türk halk›n›n telekomünikasyona
ilgisini ve adaptasyon yetene¤ini
de¤erlendirebilir misiniz?
Bizim insan›m›z, gerçekten teknoloji kullanma konusunda hevesli ve yeni teknolojiye
çabuk adapte oluyor. Bunu asl›nda daha
fazla avantaja dönüfltürmek laz›m. fiöyle
ki, yaln›zca üretilmifl olan teknoloji ve içeriklerin kullan›c›s› olarak kalmay›p, daha
fazla katma de¤er üreten insanlar olmal›y›z. Bunun için hem yeterli insan kayna¤›na
sahibiz hem de önümüzde iyi bir hedefimiz
var: Bilgi Toplumu olma hedefi. Bu do¤rultuda, bilgi üreten, bilgisinin güvenli¤ini ve
güvenilirli¤ini sa¤layan, etkin ve sürdürülebilir rekabet ortam› içinde geliflmeye aç›k
bir ICT sektörüne sahip olmam›z gerekiyor
diye düflünüyorum.
Türkiye’yi önümüzdeki dönemlerde
telekomünikasyon alan›nda ne gibi
yenilikler bekliyor?
Önümüzdeki dönemde, yeni nesil flebekelerden en yayg›n olan geniflbant telsiz eriflim sistemlerine yönelik yetkilendirme yapaca¤›z. En bilinen geniflbant telsiz eriflim
uygulamas› olan WIMAX yetkilendirmesini
gerçeklefltirece¤iz. Geniflbant, ICT ve yay›nc›l›k sektörlerinin yak›nsayaca¤› en
önemli buluflma noktas› olarak h›zla gelifliyor. Türkiye de, bu geliflmeye paralel olarak gerekli planlamalar›n›, düzenlemelerini,
yetkilendirmelerini yapmaktad›r. Baflka bir
geliflme de Sanal Mobil ‹flletmecilerin yetkilendirilmesi ile gerçekleflecek. Halen, çifte
vergilendirme sorununun çözülmeye çal›fl›ld›¤› bir husus olan MVNO ile piyasa canlanacak, tüketici lehine geliflmeler gerçekleflecektir.
Türkiye 3.75 veya 4G’ye ne zaman
geçecektir?
fiu anda dünyada 4G söz konusu de¤il biliyorsunuz. 4. Nesil henüz deneme safhas›nda olan bir teknoloji. Biz zaten, 3. Nesil’e, 3.75 hatta 3.9’dan bafllayaca¤›z. Çok
iyi bir zamanlamayla, kaynak kayb›na mahal vermeden, dünyan›n yaflad›¤› olumsuz
deneyimleri yaflamadan 3. Nesil hizmetlerle tan›flaca¤›z.
1
3
R Ö P O R T A J
‘’UZUN VADEL‹
STRATEJ‹M‹Z
YAKINSAMA
Yak›nsama vizyonu do¤rultusunda mobil,
sabit ve geniflbant dahil olmak üzere tüm ifl
kollar›nda ilerleyen Türk Telekom’un
Sat›fl Baflkan› Ayd›n Çaml›bel, hedeflerini
flöyle aç›kl›yor: “Teknolojiyi sat›n alan de¤il,
üreten ve ayn› zamanda ihraç eden bir
konumda olmak; Türk teknolojisine yat›r›m
yapmak ve yurtd›fl›na teknoloji ihraç
etmek.”
Türk Telekom dünyada en genifl tarife
paketi sunan operatörlerden biri haline
geldi. Sadece flebeke a¤› de¤il,
operatörlerle de yar›fl›yor. Türk
Telekom’un bu duruma gelmesinde
etken olan faktörler nedir?
Türk Telekom olarak öncelikli hedefimiz müflterilerimize yak›n olmak ve hizmet kalitesini
sürekli art›rmak. Bu hedef do¤rultusunda,
ürün ve hizmetlerimizi sunarken daima müflteri odakl› bir yaklafl›m› benimsiyoruz. Bu
yaklafl›m›m›zla, müflterilerimizin ev veya ifl telefonlar›n› daha verimli bir flekilde ve kendi ihtiyaçlar› do¤rultusunda kullanabilmelerini sa¤lamak amac›yla birbirinden farkl› tarifelerimizi
sunuyoruz.
Bu tarifeler hakk›nda bilgi verebilir
misiniz? Yan› s›ra Jettvell ve Jettfon gibi
çok konuflulan tarifelerin geri dönüflleri
nas›l oldu?
1
4
M
¤e
Do
Ak
yo
Bu
m
ka
Je
ke
gü
luk
ge
ha
ve
ed
su
fo
l›r
gö
m
ku
Su
hiz
ler
lar
ka
Ka
SM
al›
24
im
ilk
fo
ko
zin
ha
Ra
m
Müflterilerimizin kullan›m al›flkanl›klar›n› de¤erlendirerek pazara sundu¤umuz Kullan›c›
Dostu Tarifelerimiz, Uzun Konuflturan ve
Akflam Konuflturan tarifeler, telekomünikasyon sektörü ad›na önemli bir yenilik oldu.
Bu tarifelerimizi takiben 2009 y›l› bafl›nda
müflterilerimize, ödedikleri sabit bir ücret
karfl›l›¤›nda artan bir de¤er sa¤lamak için
JeTTvel markas› alt›nda yeni konuflma paketleri sunmaya bafllad›k. Müflterilerimizin
günün de¤iflik saatlerinde, de¤iflik yo¤unlukta görüflme ihtiyaçlar›n› göz önüne alarak
gelifltirdi¤imiz ve ayn› ücret karfl›l›¤›nda daha çok konuflulmas›n› amaçlayan JeTTvel’de ayl›k ücret de paket fiyat›na dahil
edildi. 2009 y›l› Mart ay› sonunda piyasaya
sundu¤umuz s›n›r tan›mayan tarifemiz Jettfon ile müflteri odakl›, esnek ve kolay anlafl›l›r tarifeler sunmaya devam ettik. Yo¤un ilgi
gören bu tarifelerimiz bugün itibariyle 1.6
milyonun üzerinde müflterimiz taraf›ndan
kullan›l›yor.
Sundu¤umuz yenilikçi, katma de¤erli ürün,
hizmet ve kampanyalarla kullan›c›lar›n taleplerini de flekillendirmekteyiz. Bu kampanyalar aras›nda uygun ödeme seçenekleriyle
kablosuz ev telefonu sundu¤umuz RaHATT
Kampanyas›, E-fatura Kampanyas›, Ücretsiz
SMS Kampanyas› gibi kampanyalar›m›z yer
al›yor.
24 ay taksitle kablosuz telefon sahibi olma
imkan› sa¤layan RaHATT Kampanyas›’n›n
ilk 3 ay›nda 400 binden fazla kablosuz telefon sat›ld›. NeTTbook Kampanyam›z ise bu
konudaki en s›cak örne¤imiz. Müflterilerimizin yo¤un ilgisiyle 20 bin adet netbook iki
hafta gibi k›sa bir sürede tükendi. Gerek
RahaTT gerekse NeTTbook kampanyalar›m›zda kullan›c›lar›m›za taksit ödemelerini te-
lefon faturalar› arac›l›¤›yla yapma imkan›
sunmufl olmam›z›n da kampanyalara olan ilgiyi artt›rd›¤›n› düflünüyoruz.
NeTTbook Kampanyas›’n›n gördü¤ü yo¤un
ilgiden hareketle, müflterilerimize son teknolojiyi yine esnek ödeme seçenekleriyle sunan yeni bir kampanya daha bafllatt›k. 31
Temmuz’a kadar devam edecek olan Çok
Kazand›ran Kampanya ile dileyen müflterilerimiz; Axess kredi kartlar› ile 12 veya 24 ay
taksit seçene¤iyle, ayda sadece 27.99
TL’den bafllayan taksitlerle son teknolojiyi
sunan Intel ifllemcili Casper, Exper, LG ve
Toshiba markal› netbook ve dizüstü bilgisayarlar›n sahibi olabilecekler. Bu son kampanyam›z›n da ayn› yo¤un ilgiyi görmesini
bekliyoruz.
YATIRIMLAR SÜRÜYOR
2009 hedeflerinizden ve yeni projelerinizden söz eder misiniz?
Türk Telekom olarak, uzun vadeli stratejimizi yak›nsama olarak belirledik ve bu vizyon
do¤rultusunda, Türk Telekom Grubu olarak
katma de¤erli ürün ve hizmet sunmada yak›nsama teknolojilerinin deste¤iyle mobil,
sabit ve geniflbant dahil olmak üzere tüm ifl
kollar›nda ilerliyoruz. Yakalad›¤›m›z grup sinerjisi ile grup flirketlerimiz TTNET ve Avea
arac›l›¤›yla yak›nsama çözümleri sunmaya
ve di¤er grup flirketlerimiz Argela, Innova,
Sebit ve Sobee taraf›ndan gelifltirilen teknolojileri bu hizmetlere entegre etmeye bafllad›k. Yak›nsama alan›ndaki Ar-Ge çal›flmalar›m›z›n ilk ürünleri VDSL2, Videofon ve WiRO oldu.
Di¤er yandan yak›nsama ürünlerimizin devam niteli¤indeki Wifon’u da bu y›l içinde
pazara sunmay› planl›yoruz. Wifon servisi
sayesinde ev telefonlar› aile bireylerine hizmet eden bir santral ifllevine kavufluyor. Art›k aile içinde herkesin ayr› bir dahili numaras› olacak, evlerde de telefona flirketlerde
oldu¤u gibi sesli yan›t sistemi yan›t verecek
ve sesli yan›t sistemi arayan kifliyi görüflmek
istedi¤i kifliye yönlendirecek.
Önümüzdeki dönemlerde de, Wifon gibi yak›nsama ürünlerimizle müflterilerimizin hayatlar›na de¤er katmay› sürdürece¤iz.
Türk Telekom olarak, altyap›dan da¤›t›m
a¤›na, insan kaynaklar›ndan yeni ürün ve
hizmetlerin gelifltirilmesine kadar birçok
alanda yat›r›m yapmaktay›z. Bir yandan
operasyonel süreçlerimizi iyilefltirme ve verimlili¤i art›rma yönünde projelerimizi hayata
geçirirken, di¤er yandan Ar-Ge ve inovasyona yönelmifl bulunuyoruz. Hedefimiz, teknolojiyi sat›n alan de¤il, üreten ve ayn› zamanda ihraç eden bir konumda olmak,
Türk teknolojisine yat›r›m yapmak ve yurtd›fl›na teknoloji ihraç etmek. Teknoloji gelifltirme ve Türk teknolojisini Türkiye d›fl›na da
ihraç etme vizyonumuz do¤rultusunda ArGe çal›flmalar›m›z h›zla devam ediyor. Türk
Telekom, Argela, Innova, Sebit ve Sobee
arac›l›¤›yla sadece Türkiye pazar›na de¤il
bölgedeki di¤er pazarlara da teknoloji gelifltiriyor ve ihraç ediyor.
Türk halk›n›n teknoloji ile aras› nas›l
sizce?
Türkiye genç ve dinamik bir nüfusa sahip
oldu¤undan, teknolojiye çok fazla ilgi duyuyor, çok h›zl› adapte oluyor ve k›sa sürede
teknolojiyi hayat›nda ifllevsel hale getiriyor.
fiehir içi konuflmalarda pazara yeni firmalar girecek. Bunun pazara yans›mas›
nas›l olacak?
Türkiye’de flehirleraras› ve uluslararas› telefon iflletmecili¤i lisanslar›n›n verilmesinin ard›ndan, flehir içi telefon iflletmecili¤i konusunda yetkilendirme yap›lmas› ve bu alanda
di¤er iflletmeciler taraf›ndan da yat›r›m yap›lmas› hizmet çeflitlili¤inin artmas›n› sa¤layacakt›r. Bu alana girecek flirketlerin yat›r›mlar›
ile Türkiye’de telekomünikasyon sektörünün
daha da büyümesi beklentisi içindeyiz.
1
5
T e K N O L I F E
ALO DEY‹P
GEÇME!
‹k
Be
he
Bo
ol
An
m
da
ta
‹lk
Ö
de
ya
du
de
Alexander Graham Bell 1876’da,
telefonu icat etti¤inde, iletiflimde yeni
bir ça¤ aç›ld›. Bu buluflun s›n›rlar›n› kimse
bilmiyordu. Hatta telefonu, telgraf›n
geliflmifl hali olarak gördükleri için,
orijinal ad› harmonik telgraft›. Telefon önce sesleri
tafl›d›, sonra yaz›y›, sonra da görüntüyü. ‹nsanl›¤›
flafl›rtan bulufllarla dolu olan bu 133 y›ll›k tarih, ilginç
notlarla da bezeli. ‹flte bunlardan baz›lar›...
1
6
ka
m
Al
19
Ka
de
ru
‹lk
Er
gö
yo
m
fo
cu
ha
‹ki saatlik talihsizlik
Bell'in buluflu Amerika'da görülmemifl bir
heyecan yaratt›. New York'taki bir kiflinin
Boston'daki di¤er bir kifliyle konufluyor
olabilmesi birçok kifliyi hayrete düflürdü.
Ancak bu ayn› zamanda para ve itibar
maksatl› davalar›n da bafllamas›na neden
oldu. Amerikal›
teknisyen Elisha
Gray, telefonu
Graham Bell'le
ayn› zamanda
bulmufl, ama
ne yaz›k ki patenti ondan iki
saat sonra istemiflti. Bu 120
dakikal›k gecikme, Gray isminin telekom
tarihinde gölgede kalmas›na neden oldu.
‹lk telefon rehberi
Önceleri s›n›rl› say›da kullan›c›n›n hizmetindeki telefon bugün, dünya üzerinde milyarlarca insan›n birbirleriyle iletiflim kurduklar› geliflmifl ve geliflmeye devam eden
devasa bir ekosistemin bafl aktörü haline
geldi. Telefon dünyas›n›n bafllang›ç
y›llar›nda, 1878'de,
Connecticut New
Haven'de yay›nlanan ilk telefon rehberinde sadece 50
numara yer al›yordu.
Bir dakikal›k sayg› kesintisi
1880 y›l›nda Amerika'n›n 35 eyaleti telefon santral›na kavuflmufl ve abone say›s› 70 bine ulaflm›flt›.
Alexander Graham Bell, 4 A¤ustos
1922'de Halifax'da öldü¤ünde Amerika ve
Kanada'daki 17 milyon abonelik flebekede ulafl›m, onun an›s›na bir dakika durduruldu.
‹lk s›n›rs›z tarifeler
Erken dönem telefon kullan›c›lar› telefon
görüflmeleri için ayl›k sabit bir ücret ödüyorlard›. Bugünün s›n›rs›z tarifelerinin geçmifli telefonun ilk dönemine rastl›yor. Telefon görüflmelerinin faturaland›r›lmas› sonucunda ise konufltu¤un kadar öde sistemi
hayata geçmifl oldu.
‹lk telefon kulübeleri
1900 y›l›nda bozuk parayla çal›flan ilk telefon kulübesi kuruldu. Y›llar boyu hareket
halindeki kiflilerin sabit telefonlarla iletiflim
kurmas›n› sa¤layan bu sistem, cep telefonlar›n›n yayg›nlaflmas›yla birlikte giderek
önemini yitirdi ve nostaljik bir hal almaya
bafllad›.
Santral aradan ç›kabilirsin
1951 y›l›nda uzun mesafe telefon görüflmeleri ilk defa operatör yard›m› olmadan
yap›lmaya bafllad›.
811'i hat›rlayan yok
1968 y›l›nda ABD'de 911 telefon servisi
kullan›lmaya bafllad›. 911 sisteminin kodlanmas›nda ikiden dokuza kadar olan numaralar›n farkl› servislere tahsis edilmesi
düflüncesi yat›yordu. Örne¤in 311 belediyeye iliflkin bilgi servislerini, 511 trafik bilgilerini almak için tahsis edilmiflti. Ancak
servisin di¤er yedi rakam› bugün yayg›n
olarak kullan›lm›yor.
Telesekreter hayat›m›zda
1971'de telesekreter cihazlar›n›n ticari sat›fllar› bafllad›. Popüler kültür içinde de
kendine yer bulan telesekreterler kasetli
günlerini geride b›rakarak dijital sesli posta
kutular› halini ald›.
Telefon ve kad›nlar
Telefon operatörleri ilk olarak erkeklerden
olufluyordu. Ancak bu operatörlerin müflterilerle konuflmalar›n›n kaba olmas›, bu
alanda kad›nlar›n görev almas›na yol açt›.
Bayan operatörler kibar ve so¤ukkanl› olarak tan›mlan›yordu. Bu ayn› zamanda ka-
d›nlar›n ofislerde çal›flmaya bafllamas›n›n
önünü açan ve ifl dünyas›nda kad›nlara
iliflkin ön yarg›lar› k›ran bir deneyim olmufltu.
Uzaklaflarak konuflur
Telefon sözcü¤ü Eski Yunanca telos (uzak) ve
phone (ses) sözcüklerinin
birleflmesinden oluflmufltur. Dilimize Frans›zca telephone’den geçmifltir.
Nurullah Ataç telefon
sözcü¤üne Türkçe karfl›l›k olarak ”uzaklaflarak konuflur” sözcü¤ünü türetmifltir. Ancak bu sözcük yayg›nlaflmad›¤› için telefon sözcü¤ü kullan›lm›flt›r.
Yüzy›l önce ‹stanbul'da
Türkiye'de ilk telefon
1908 y›l›nda kullan›lmaya baflland›. Kad›köy ve Beyo¤lu santrallar› 1911 y›l›nda
hizmete aç›ld›. ‹lk otomatik telefon santral›
1926 y›l›nda Ankara'da kuruldu. Ard›ndan di¤er il merkezlerinde de telefon santrallar› kurulmaya baflland›.
New York ile ‹stanbul'un telefon kodu
neden ayn›?
Türkiye'deki telefon flehir kodlar› listesine
göz att›¤›m›zda birbirine yak›n flehirlerin
telefon kodlar›n›n birbirinden bir hayli farkl›
olabildi¤ini görüyoruz. Bu, tamamen kullan›m› pratiklefltirmeyi amaçlayan bir önlemdi. Kod sistemi bugün kulland›¤›m›z tufllu
telefonlar yayg›nlaflmadan önce kadranl›
telefonlara göre kurulmufltu. Çevirmeli telefonlarda 9'u çevirmek için, hizas›ndaki
deli¤e parma¤› sokup, sonuna kadar kadran› çevirmek ve b›rakmak gerekiyordu.
Kadran da otomatik olarak geri dönerek
eski konumuna geliyor ve bir tek numara
çevirme ifllemi tamamlan›yordu.
Bu ifllemde l'i çevirmek 9'u çevirmekten,
212'yi çevirmek 989'u çevirmekten çok
daha k›sa bir sürede gerçeklefliyor ve
santraller daha az meflgul oluyorlard›. Bu
nedenle, 212 gibi k›sa süre tutan kod numaralar› ülkenin en büyük, en çok telefon
kullan›lan flehirlerine verilmifltir. Örne¤in, New York ve ‹stanbul'un kod numaralar›
ayn›, yani 212 iken, Chicago ve Ankara'n›n da
312'dir.
1
7
R Ö P O R T A J
‘’HER C‹HAZDA B‹R
SIM KART‘’
Türkiye’nin en büyük GSM operatörü Turkcell, kurumsal alanda yeni bir
vizyon sunuyor ve her cihaza bir SIM kart tak›labilece¤ini öngörüyor. SIM
kart›n farkl› kullan›m alanlar›n› Turkcell Kurumsal Müflteriler Yönetiminden
Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s› Ekrem Yener anlat›yor.
Dilek Girgin
Foto¤raf: Vedat Öztürk
1
8
Kurumsal müflterilerinize, özellikle bu
kriz ortam›nda ne tür hizmetler sunuyorsunuz?
Çok genifl bir kurumsal portföyümüz var
ve kurumsal müflterilerimizin asl›nda neden cep telefonu kullan›m› ihtiyac› içinde
olduklar› üzerine odaklan›yoruz. Ve cevab›m›z da flu; biz mobilite sunuyoruz, hareketlilik sunuyoruz. 7 gün, 24 saat, 365
gün bulunduklar› her noktadan hem internete hem de flirketlerinin data center’›na
eriflim sa¤l›yoruz. Dolay›s›yla müflterimiz
olan flirketlere, verimlilik imkan› ve mobilitenin getirdi¤i faydalar› sa¤l›yoruz.
Ka
su
sö
20
ala
cih
37
ka
ca
te
70
dü
ki
Tu
no
no
ya
y›s
65
ka
de
n›n
¤u
ha
pa
niz
pa
m
ta
ka
le
za
ge
alt
lül
TE
Bu
ifl
si
Ce
di
ko
bi
ko
ça
cih
ca
ba
te
Kamuyla çok fazla çal›flma yap›yorsunuz. Bu alandaki vizyonunuzdan
söz eder misiniz?
2008 ile beraber Turkcell’in kurumsal
alanda yeni bir vizyonu var; biz buna “Her
cihazda bir SIM kart” diyoruz. Toplamda
37 milyon SIM kart›m›z var. Bu y›l sonuna
kadar 17-18 bin baz istasyonumuz olacak. 400 bine yak›n flirket de bizim müflterimiz. Türkiye’nin tamam›n›, dünyada
700 operatörle yapt›¤›m›z anlaflmayla da
dünyan›n tamam›n› internet bulutu içindeki alan olarak sunuyoruz. Dolay›s›yla
Turkcell, kullan›c›lar›na bulunduklar› her
noktadan internete eriflim sunuyor. Her
nokta derken, içinden sinyal geçen – sinyal alan her cihaz söz konusu olan; dolay›s›yla da SIM kart. fiu anda Türkiye’de
65 milyon civar›nda SIM kart var. SIM
kart asl›nda mobil imzan›z› gömdü¤ünüzde sizin evrensel kimli¤iniz oluyor. Dünyan›n herhangi bir noktas›nda sizin siz oldu¤unuzu resmi olarak kan›tlayan bir kimlik
haline dönüflüyor. Art›k nüfus ka¤›d› ve
pasaport de¤il, SIM kart›n›z sizin kimli¤iniz. SIM kart›n›z ayn› zamanda evrensel
para biriminiz de. SIM kart›n›n içine gömülü kontörleri ya da dakikalar› paraya
tahvil edebilirsiniz, SIM kart içine kredi
kart› bilgilerinizi de ekleyebilirsiniz. Özellikle küçük ödemelerde, para ç›kartaca¤›n›za telefonunuzu okuyucuya yak›nlaflt›r›p
geçebilirsiniz. Bu durum, ekonomiyi kay›t
alt›na alma aç›s›ndan da ciddi bir yükümlülük getirebilir.
TELEMETR‹K C‹HAZLAR
Bu noktada Fideltus ‹leri Teknoloji ile
iflbirli¤iniz hakk›nda bilgi verebilir misiniz?
Cep telefonunuz ya da SIM kart›n›z, istedi¤iniz GPS cihaz›yla beraber evrensel
konum bilginizi herhangi bir noktaya iletebilece¤iniz cihaza dönüflüyor. Özellikle bu
konuda Fideltus ‹leri Teknoloji ile ciddi bir
çal›flma yap›yoruz. SIM kart›n›z bir ölçüm
cihaz› haline geliyor. Örne¤in odan›n s›cakl›¤›n› ölçüp, SIM kart›n arac›l›¤›yla bir
baflka noktaya iletebiliyorsunuz. Bunlara
telemetrik cihazlar diyoruz. Yine Fideltus
‘‘‹çinden sinyal geçen,
elektrik de alabilen
her cihaza SIM kart
takabilmek; bunu
uzaktan kumanda
edebilmek ve
ölçülebilecek
telemetrik de¤ere
dünyan›n herhangi bir
yerinden eriflebilmek
mümkün.’’
‹leri Teknoloji ile yapt›¤›m›z bir çal›flmada,
taksilerin içindeki cihazda bir SIM kart yer
al›yor. SIM kart›n oldu¤u board’un içinde
bir GPS board’u da var. Evrensel konum
bilgisini, bir baflka noktaya Turkcell alt
yap›s›n› kullanarak ileten cihazlar bunlar.
Bu yolla da taksinin tüm bilgilerini anl›k
olarak alabilirsiniz.
SIM kartlar bu haliyle baflka nerelerde kullan›l›yor?
Baz› çal›flmalardan bahsedeyim.
Afyon’da jandarma komutanl›¤›, su ihtiyac›n› bir kuyudan
karfl›l›yormufl. Kuyuya ba¤l› bir
pompa var ve birli¤e su pompal›yor. Ama su seviyesi pompan›n alt›na indi¤inde pompa
yan›yor. Bunu önlemek için de
saat bafl› bir asker garnizondan ç›k›yor,
kuyuya kadar saatlerce yürüyor, kontrol
edip dönüyor. Bunlara kuyu nöbetçileri
deniyor. Çok ciddi bir insan eme¤i. Biz
kuyuya telemetrik bir cihaz, onun içine de
sim kart koyduk. Su seviyesi belli bir noktan›n alt›na indi¤inde merkeze bir SMS
gönderiyor. Ancak o zaman kuyuya birini
gönderip jeneratörü kapat›yorlar. Yine ayn› flekilde seralara telemetrik cihaz koyduk; seradaki s›cakl›¤›, nemi ölçüyor. Is›
indi¤i an, serac›n›n cep telefonuna SMS
geliyor. Ayn› fley orman yang›nlar›n› önleme, nemi-s›cakl›¤› ölçme aç›s›ndan da
kullan›l›yor, çok ciddi bir yang›n önleme
tasarrufu haline geliyor.
Yani art›k SIM kart, sadece telefonlar›m›zda de¤il yeni yaklafl›m›m›z, yeni vizyonumuzla beraber hayat›n her alan›nda kullan›l›yor. ‹çinden sinyal geçen, elektrik de
alabilen her cihaza SIM kart takabilmek;
bunu uzaktan kumanda edebilmek ve ölçülebilecek telemetrik de¤ere dünyan›n
herhangi bir yerinden eriflebilmek mümkün.
Bir de TÜB‹TAK ile çal›flman›z var…
Deprem ile ilgili bir çal›flma bu. Depremin
habercilerinden biri magmadan ç›kan
gazlar. TÜB‹TAK ile birlikte Türkiye’nin
her noktas›nda, yerin alt›na bir radon gaz›
ölçüm cihaz› yerlefltirildi. Asl›nda küçük
1
9
R Ö P O R T A J
bir çubuk. Birkaç metre afla¤›ya sapl›yorsunuz çubu¤u ve en uç noktas›na bir
SIM kart tak›yorsunuz. Çubuk, orada radon gaz› ölçümü yap›yor. Merkeze de radon gaz› de¤erlerini anl›k olarak yolluyor.
Siz Türkiye’nin tüm radon gaz› sal›n›mlar›n› SIM kartlar› arac›l›¤›yla ölçebilir hale geliyorsunuz, modelleyebiliyorsunuz, hangi
fayda hareket oldu¤unu tespit edebiliyorsunuz. Eski yöntemlerde oldu¤u gibi
Richter ölçe¤i koyup sadece sars›nt›y›
de¤il, daha de¤iflik noktalar› ö¤renebiliyorsunuz.
Günün birinde gaz çok yükseldi¤i zaman abonelere de bununla ilgili SMS
gidebilir mi?
Neden olmas›n? fiimdi sadece TÜB‹TAK’a gidiyor. Bu SIM kart›n nelere muktedir olaca¤›n›n bir örne¤i.
Bu h›zl› geliflimin bir sonraki aflamas›nda nelerle karfl›laflabilece¤iz?
Asl›nda GSM operatörlerin en büyük yetene¤i, içinde bulundu¤umuz yerkürenin
tamam›n› bir internet bulutu içinde sunabilme yetkisi. Siz nerede hareket ederse-
2 0
‘‘70 milyon nüfusumuz
var ama milyonlarca
da cihaz var... Her
cihaz asl›nda birer
GSM abonesi. fiu
anda abone say›m›z
37 milyon ama
potansiyelimiz
milyarlar.’’
niz edin, asl›nda eriflebilir ve eriflilebilir
haldesiniz. Bu sadece kiflilerle s›n›rl› de¤il,
cihazlar› da kaps›yor. Bugün 70 milyon
nüfusumuz var ama milyonlarca da cihaz
var; otomobil, kamyon, buzdolab›, televizyon, video… Her bir cihaz da asl›nda
birer GSM abonesi. Örne¤in bir ›fl›k dire¤ini, bir sinyal cihaz› olarak düflünebilirsiniz. ‹çine koydu¤unuz bir SIM kart ile o
›fl›¤› kesebilir, bilgi alabilirsiniz. Bu durum
nereye do¤ru gider? fiu anda abone say›m›z 37 milyon, ama potansiyelimiz milyarlar. ‹nsanlar›n SIM kartlar›n› vücutlar›n›n alt›na dahi gömüp bilgi almak, komut
vermek mümkün.
3G hayat›m›za giriyor ama geliflim
bitmiyor tabii; s›rada 4G var
herhalde.
‹lk GSM teknolojileri, 1985’lerde hayat›m›za girdi. Önce alo dedik, ondan sonra
GSM dünyas›n›n sadece sesi de¤il veriyi
de iletebilece¤ini gördük; bununla birlikte
de veriyi iletim h›zlar›yla ilgili yeni teknolojiler geliflti. 2.Nesil 80 KB, 2.Neslin devam›
(2.5G) 240 KB’l›k h›zlara muktedirdi.
3.Nesil, 7 MB’l›k h›zlar› iletiyor, bu da yine
yeni teknolojik geliflimle beraber 14
MB’l›k h›zlara ulaflabildi; 3.5G diyoruz buna da. 80 KB’tan 14 MB’a yaklafl›k 72
kat h›z fark› var. Orada da kalm›yor teknoloji, 2011-2012’ye do¤ru mobil h›zlar
200 MB’a ç›kacak; biz buna 4.Nesil diyoruz.
Bugün örne¤in Türk Telekom’dan bir
ADSL aboneli¤i ald›¤›n›zda genellikle 1
MB’l›k h›z verilir size, bu ise 200 MB. Bu
h›zla neler yapabilece¤inizi düflünün; kabloya gereksinim duymadan dünyan›n herhangi bir noktas›ndan film yükleyebilir, video izleyebilir, h›zl› data eriflimiyle beraber çekti¤iniz resmi an›nda gönderip alabilirsiniz. 5 MB’l›k bir görüntüyü göndermek için 240 KB’l›k bir h›z kullan›yorsan›z, gönderiminiz 20 sn. sürer. Ama 14
MB’l›k bir h›z kullan›yorsan›z, 5 MB’› göndermek yar›m saniye sürer. Bu size yepyeni ifl modelleri aç›yor.
H
O
Z
T E K N O L I F E
HER PARMA⁄INDA
ON MAR‹FET:
Z KUfiA⁄I
‹nternetsiz dünyay› bilmeyen,
cep telefonsuz hayat› hayal dahi
edemeyen, tüm trendleri
avucunun içi gibi bilen bir nesil,
Z Kufla¤›. Kabaca 2000’den
sonra do¤an çocuklar için
kullan›lan bir tan›m olsa da,
Z Kufla¤›’n›n bafllang›ç tarihi net’in
popülerleflmeye bafllad›¤›
1994 y›l›na kadar uzan›yor.
Çünkü Z Kufla¤›’n›n belirleyici
niteli¤i, internet tarz› yaflam.
Halil ‹brahim ‹zgi
2
1
T E K N o L I F E
Di¤er kuflaklar› tan›yal›m
Boomers (1945-1964): ‹kinci Dünya Savafl› ertesinde daha çok ABD’deki yeni nesli tan›mlamak için kullan›l›yor. ‹flkolik, çal›flmak için yaflam›n› adayan bir kuflak. Bu kufla¤›n hayat›ndaki
en önemli unsur, bir fleyler katmak ve yeni nesillere b›rakmak.
X Kufla¤› (1965-1976): Marka sadakati yüksek,
görece daha çabuk tatmin olan ve teknoloji ile
ileri yafllarda tan›flm›fl olan X Kufla¤› önemli bir
ara kuflak. Radikal de¤erlerin savunucusu bir
kuflak ayn› zamanda. ‹fl yaflam› ile sosyal hayatlar›n› dengelemeyi tercih ediyorlar. Türkiye’deki
izdüflümünde dünya ile kitlesel olarak tan›fl›kl›¤›
olan bir nesli ifade ediyor.
Y Kufla¤› (1977-1994): Z'lerin anne ve babalar›.
Teknoloji ile dost bir kuflak. X'lere göre Y'ler, daha bireysel ve sonuç odakl›.
2 2
On parma¤›nda on marifet deyimi çokça
yetene¤i olan kiflileri tan›mlamak için söylenir. Çok uzun say›lmayacak zaman önce kiflilerin uzmanl›klar›n›n d›fl›nda yetenekleri
hobi kategorisine girerdi. ‹nternetin ortaya
ç›kmas›yla birlikte art›k bildi¤imiz dünyan›n
sonu geldi. Bilgi h›zla ve neredeyse s›n›rs›zca dolaflmaya bafllad›. Küreselleflme ça¤›nda mallar›n dünyan›n dört bir yan›na kocaman gemilerle nakledilmesinin ard›ndan, s›ra bilginin dolaflmas›na geldi. Kültür ve teknolojinin benzersiz kar›fl›m› sonucunda ortaya yeni bir yaflam formu ç›kt›. Dijital yaflam
biçimi ofis çal›flanlar›n›, ö¤rencileri ve ifl
dünyas› d›fl›nda kalan yetiflkin nüfusu farkl›
düzeylerde etkiledi. Herkes ihtiyaç ve beklentilerine göre dijital ça¤a ayak uydurdu.
Ancak yeni yetiflen nesil için ayak uydurma
tabiri yetersiz kal›yor, çünkü onlar için baflka bir yaflam biçimi yoktu.
‹nternetsiz dünyay› bilmeyen, cep telefonsuz hayat› hayal dahi edemeyen, tüm
trendleri avucunun içi gibi bilen bir nesilden
söz ediyoruz: Z Kufla¤›.
Z Kufla¤›, kabaca 2000 y›l›ndan sonra do¤an çocuklar için kullan›lan bir tan›m olsa
da belirleyici niteli¤i internet tarz› yaflam oldu¤u için bafllang›ç tarihi net’in popülerleflmeye bafllad›¤› 1994 y›l›na kadar dayan›yor.
Yeni bir yaflam tarz›n›n kurulmas›n› iflaret
eden S›f›r Kufla¤› veya Net Kufla¤› tan›mlar›
da kullan›l›yor.
Co¤rafi s›n›rlamalar› olmayan bu nesil için
dünyan›n birçok yerinden ortak ilgi alanlar›na sahip arkadafllar bulunabiliyor. Sözgelimi
karikatür çizmeyi seven kifliler Türkiye,
Fransa, Kenya ve ABD gibi farkl› ülkelerde
yaflamalar›na ra¤men ortak projelere imza
atabiliyorlar.
JETG‹LLER’‹N FÜTÜR‹ST‹K DÜNYASI
Z Kufla¤› hakk›nda tahminde bulunmak isteyenler, Jetgiller’in fütüristik dünyas›n›n onlarla gerçekleflece¤ini düflünüyor. Uçuflan
yollar gerçekleflmese de görüntülü telefon
konuflmalar› ve bilgisayar›n hayat›n her alan›na girmesi bunun ispat›.
Pazarlama uzmanlar›n›n Z Kufla¤› hakk›nda
kafa yormalar›n›n en önemli nedenlerinden
biri de yar›n›n tüketicileri olmalar›. Hatta
yafllar› küçük olsa da bugün bile kendi al›flverifl tercihlerini yapacak durumdalar. Eskiye oranla çok daha fazla mesaja maruz kalan bu yeni nesil kendine televizyon, internet
ve arkadafl çevresi baflta olmak üzere iletilen mesajlar› ustal›kla ay›kl›yor ve h›zla kendi
tarz›n› oluflturuyor. Kimsenin kendisine tüketim al›flkanl›klar›n› dayatmas›na tahammülü de yok. Çünkü pek çok farkl› kaynaktan
besleniyor ve trendlerden etkilenmenin yan›nda onlar› etkileyebiliyor da. Örne¤in iPhone’u çok be¤enseler de, yar›n benzer baflka bir ürün ç›kt›¤›nda ona flans verecek kadar aç›k görüfllüler.
Dünyan›n büsbütün de¤iflimine iflaret eden
bu yeni neslin sessiz sedas›z yapt›¤› bir
devrim de kad›n ve erke¤in toplumdaki statüsüne iliflkin. Sanal dünyada cinsiyet ayr›mc›l›¤› konvansiyonel iliflkilere göre çok
daha düflük. Bu da belirleyici de¤erin bilgi
ve tecrübe oldu¤u bir dünyaya do¤ru at›lan
dev bir ad›m› temsil ediyor. Yine sanal dünyan›n getirdi¤i di¤er bir yenilik kad›n ve erkek çal›flanlar aras›nda sözü edilen ücret
eflitsizli¤ine çözüm getirmifl olmas›. Bu yönüyle erkek egemen iletiflim mesajlar›n›n
taht› da sallanmakta.
Z Kufla¤›’n› daha önceki kuflaklara göre
atomize olmufl, kendi bafl›na yaflayan bir
kuflak olarak de¤erlendirmek mümkün. Bugünün çocuklar›n›n büyüdü¤ünde çok fazla
bireysel ve ba¤›ms›z olacaklar› öngörülüyor.
Böylelikle de yaln›z yaflam artacak. Sonuç
olarak konut, beyaz eflya, otomotiv gibi pek
çok pazar da büyüyecek. Sosyal ortamlar
kendilerini internet üzerinde flimdiden gösterdi. Ancak yaflananlar aras›ndaki minik
farklar yar›n›n dünyas› için büyük de¤iflimleri
iflaret ediyor: 20’li veya 30’lu yafllar›n› süren
genç kuflak için Facebook, arkadafll›klar›
net düzlemine tafl›ma anlam›na gelirken; Z
Kufla¤› için arkadafll›klar›n kendisi zaten Facebook veya benzer bir platform üzerinden
yefl
yar›
l›kla
alan
feno
YO
‹nte
zev
l›kla
You
c›l›¤
çün
ra d
dak
n› a
MTV
flim
h›zl›
ölçü
rak
bug
klip
bilir
cak
saa
mev
ZK
ann
difle
ber
fizik
inte
mal
aram
ilgili
ç›k›y
sals
k›nda
nden
a
al›flEskiz katernet
iletikendi
tümmüktan
n yaiPhobaflk ka-
eden
ir
ki staayok
bilgi
at›lan
düne erret
u yö›n
re
bir
n. Bufazla
lüyor.
nuç
bi pek
mlar
gösnik
flimleri
süren
ar›
n; Z
n Fanden
yefleriyor. Sosyologlar›n tahminleri bilgisayar›n kapat tuflu ile sonland›r›lacak arkadafll›klar› anlat›rken, gittikçe komplike bir hal
alan online tan›fl›kl›klar yeni bir sosyalleflme
fenomenini bafllat›yor.
YOUTUBE ‹LE ÇAY SAAT‹
‹nternet üzerindeki bant geniflli¤inin kiflisel
zevkleri ve sonras›nda tüm tüketim al›flkanl›klar›n› etkileyece¤ini bir yere not edelim.
YouTube’u ortaya ç›karan sebepler, yay›nc›l›¤›n yar›n›na da imza at›yor. Bu bir çeliflki,
çünkü HD televizyonlar için avuç dolusu para dökmeye haz›r bir neslin online kanallardaki çamur gibi görüntülerden keyif almas›n› aç›klamak kolay de¤il. Bir önceki kuflak
MTV’yi bir devrim olarak görüyordu. Ancak
flimdi YouTube var ve her fley çok daha
h›zl›. ‹letiflim sürecinin gerçek ve en genifl
ölçüde interaktif olmas›n› “über-devrim” olarak tan›mlamak gerekebilir. YouTube belki
bugün geleneksel medyan›n parçalanm›fl
kliplerinin yer ald›¤› bir ortam anlam›na gelebilir ancak esas kimli¤ini Z Kufla¤› ile bulacak. Zira onlar için YouTube’suz bir çay
saati düflünülemez. Çünkü bir görüntü e¤er
mevcutsa, YouTube’da da mevcuttur.
Z Kufla¤›’n›n internetle olan s›k› irtibat› baflta
anne babalar olmak üzere birçok kifliyi endiflelendiren bir güvenlik sorununu da beraberinde getiriyor. Evin kap›s›n› kapatmakla
fiziksel tehditlerin önüne geçebiliyoruz. Peki,
internetten gelen tehditlere karfl› neler yapmal›y›z? Pek çok kurum bu soruya cevap
aramaya devam ediyor. Medyada internetle
ilgili çok say›da korkutucu haber ve yorum
ç›k›yor. “Alarm” haberleri yüreklere korku
salsa da Z Kufla¤› sorunu kendi içinde çöz-
Liderli¤in Z’si: Jonathan Krohn
Z Kufla¤› sadece be¤eni veya tercihleriyle de¤il ortaya koydu¤u fikirlerle de beklemeye tahammülü olmad›¤›n› gösteriyor. ABD’de muhafazakarl›¤›n temellerini tekrar yorumlayan ve bu konuda kitap yazan 14 yafl›ndaki genç siyasetçi Jonathan Krohn, kendi kufla¤›n›n dünyadaki en
ilginç temsilcilerinden biri. “Geçmiflteki, fiimdiki ve Gelecekteki Nesiller ‹çin Muhafazakarl›¤›
Tan›mlay›n” adl› bir kitap yazan 14 yafl›ndaki Jonathan Krohn; kitab› kadar, kitab›n› ve düflüncelerini aktard›¤› iki dakikal›k videosu ile de gündemde.
Video paylafl›m sitelerine düflen görüntülerle dünya çap›nda üne kavuflan Krohn, büyümüfl de
küçülmüfl diye tabir edilebilecek bir olgunlukta ve oldukça da ciddi. 11 yafl›ndayken, do¤du¤u
flehir olan Atlanta’da “en yetenekli çocuk” seçilen Krohn, muhafazakar bir orta s›n›f ailede büyüyor. Dört yafl›ndan beri çello çal›yor, tiyatro oyunlar›nda rol al›yor ve birkaç y›ld›r da radyo
programlar› yap›yor. Amerikan Muhafazakarlar Birli¤i Direktörü Lisa De Pasquale, Krohn’un
genç yafl›na ra¤men çok bilgili oldu¤unu ve sa¤lam bir bak›fl aç›s› oldu¤unu vurguluyor.
Ünü gittikçe artan Krohn, kendi kufla¤›n›n karakteristi¤ini yans›t›yor. Birçok ifli ayn› anda yap›yor, beklemeye tahammülü yok ve güveni tam. Kendine tüm dünyan›n kulak kabartmas› içinse iki dakikal›k bir süre ona yeterli oldu. Z Kufla¤›’n›n internet bafl›nda oldu¤unu hat›rlayacak
olursak takipçilerinin say›lar›n›n ve etkilerinin hiç de hafife al›nacak gibi olmad›¤›n› anlamak güç
de¤il.
meyi becerdi: Durum o kadar vahim de¤il,
çocuklar online tehlikeyle bafl etmeyi biliyor.
ABD'deki Kay›p ve ‹stismar Edilen Çocuklar
Merkezi'nin yapt›rd›¤› araflt›rma, gençlerin
MySpace.com gibi arkadafll›k sitelerinde art›k çok daha dikkatli davrand›klar›n› ve kendilerini tehlikeden uzak tuttuklar›n› ortaya ç›kard›. New Hampshire Üniversitesi Çocuklara Karfl› ‹fllenen Suçlar Araflt›rma Merkezi'nden Prof. Janis Wolak, "Bu, insanlar›n
online tehlikeler hakk›ndaki uyar›lar› dikkate
almaya bafllad›¤›n›n bir ifadesi olabilir. Art›k
gençler internette kiminle iletiflim kurdu¤una
daha çok dikkat ediyor" diyor.
“Tarihin Sonu” teziyle ünlenen Francis Fukuyama’n›n gelecek öngörüsünde de Z Ku-
fla¤›’n›n izlerini görmek mümkün. Ona göre
Z’den sonra her kuflak birbirine benzeyecekti. Bu sayede kuflak çat›flmas› olarak ortaya ç›kan durum da kendili¤inden ortadan
kalkacakt›. Gerçekten de internet üzerinden
gerçekleflen kültür oluflumunda Z Kufla¤›
gençleri belirli konularda bir yetiflkin gibi
davranabiliyorlar. Buna karfl›l›k ö¤renme süreçlerini tamamlad›¤›n› düflünen yetiflkinler
de yeni bilgilerle bu süreci devam ettiriyorlar.
Yaz›n›n bafl›nda on parma¤›nda on marifet
deyiminden bahsetmifltik. Oysa flimdi Z Kufla¤›’yla birlikte on parma¤›nda on de¤il her
parma¤›nda on marifet dönemi bafllam›fl
oluyor. ‹flin enteresan yan› gördü¤ümüz bu
çok marifetli yeni nesil bize çok da flafl›rt›c›
gelmeyecek. Zira onlar› art›k her köfle bafl›nda, hayat›m›z›n her alan›nda görebiliyoruz. Daha flimdiden.
2
3
R Ö P O R T A J
‘’BÜYÜMEM‹Z‹ DEVAM
ETT‹RECE⁄‹Z‘’
Türkiye’nin en be¤enilen ve en çok tercih edilen mobil iletiflim flirketi olma
amac›yla hareket eden Avea’n›n Kurumsal ‹letiflim Direktörü Selda Ünlü Usta,
“Numara tafl›mada en çok kazanan operatör olmam›z ve pazara sundu¤umuz
yenilikçi tarifelerimizle ciddi abone kazan›mlar›m›z oldu. fiimdi önümüzde 3G
lansman› var. Avea olarak hem bireysel hem de kurumsal segmentte
müflterilerimizi 3G h›z›yla yeni servislerle tan›flt›r›yor olaca¤›z,” diyor.
Avea’n›n kurumsal alandaki
vizyonundan söz eder misiniz?
Avea olarak genel vizyonumuz Türkiye’nin
en be¤enilen ve en çok tercih edilen mobil
iletiflim flirketi olmakt›r. Kurumsal müflteriler
nezdinde bu vizyonun gerçekleflmesi için
özellikle son bir senedir ciddi bir yap›lanma
sürecinden geçiyoruz. Tüm müflteri süreçlerimizi, müflteri yaklafl›mlar›m›z› ve hizmetlerimizi müflterilerimizin isteklerine göre tekrar
flekillendirdik ve flekillendirmeye devam ediyoruz. Biz kurumsal müflterilerimizle uzun
soluklu, güvene ve karfl›l›kl› kazanma ilkesine dayal› bir iliflki kurmaya özen gösteriyoruz.
‹çinde bulundu¤unuz kurumsal
pazar› nas›l de¤erlendiriyorsunuz? Bu
pazarda daha etkin olabilmek
ad›na ne gibi hizmetlerde
bulunuyorsunuz?
Kurumsal pazar›n ihtiyaçlar› ve beklentileri
her zaman daha fazla olmufltur. GSM sektöründe faaliyet gösteren operatörlerin yan›
s›ra hizmet alan kurumsal müflteriler de neredeyse bizler kadar teknolojiyi yak›ndan takip edip kendi sektörlerinde fark yaratacak/verimlilik sa¤layacak servislerle yeni aç›l›mlar getirebiliyorlar. 3G en güncel örnek-
2 4
lerden biridir. fiu anda operatörler ticari
lansman için haz›rl›klar›n› son sürat sürdürürken bankac›l›k gibi öncü sektörlerde 3G
üzerinden kurumsal hizmetlerde efl zamanl›
olarak ürün haz›rl›¤› içindeler. Burada kritik
faktör müflterilerinizin bu hizmetlerle/yeni
teknolojilerle ilgili ne kadar önünü açt›¤›n›z,
verimliliklerine ne kadar katk› sa¤lad›¤›n›zd›r.
Klasik al›c›-sat›c› mant›¤›yla de¤il; teknolojiyi, ifli beraber gelifltiren ifl modelleriyle pazarda etkin olmay› hedefliyoruz. Önümüzdeki dönemde de kurumsal pazardaki etkinli¤imizi art›rmam›za çok büyük katk› sa¤laya-
ca¤›n› düflündü¤ümüz kurumsal çözüm ortakl›¤› modelini oturtarak kazan›ml› bir ifl
modeliyle hem müflterilerimizle hem de bu
ekosistem içinde çal›flan çözüm sa¤lay›c›larla büyümeyi amaçl›yoruz.
Aveaifl platformunda amac›n›z ve
hedefleriniz nelerdi?
Aveaifl; tüm kurumsal tarifeler, servisler ve
GSM d›fl› ek faydalar›m›z› toplad›¤›m›z platformumuz. Aveaifl platformunu yaratmam›z›n amac› içeri¤i ile kurumsal müflterilerimize maliyet avantaj›, verimlilik, h›z katarak
fayda sa¤lamakt›r.
“K
BÜ
Av
ab
fli
ç›
sa
Ku
bu
sa
yo
m
cid
ya
m
¤›
m
be
m
m
he
Bu
da
tü
va
ta
m
di
re
Ku
f›r
m
Tü
M
m orfl
bu
›c›-
r ve
platam›rimik
“KURUMSAL PAZARDA EN HIZLI
BÜYÜYEN OPERATÖR”
Avea olarak son üç y›lda kurumsal
abone say›s›n› dört kat›na, Aveal›
flirket say›s›n› befl buçuk kat›na
ç›kard›n›z. Bu geliflimi nas›l
sa¤lad›n›z?
Kurumsal pazarda elde etti¤imiz baflar› tüm
bu yap›lanlar›n bir sonucudur. Hem kurumsal bayi kanal›m›zda yap›lan baflar›l› aksiyonlar hem de direkt sat›fl ekiplerimizin
müflterinin faydas›na olacak yaklafl›mlar› ile
ciddi bir yol ald›¤›m›z› düflünüyoruz. Bunun
yan›nda Kas›m 2008’de devreye al›nan numara tafl›nabilirli¤i ile kurumlar›n numara ba¤›ml›l›¤›n›n ortadan kalkmas› ve kriz ortam›nda pazara sundu¤umuz yenilikçi/rekabetçi tarifeler ve servisler sayesinde ciddi bir
maliyet avantaj› sa¤layarak hem mevcut
müflterilerimizin memnuniyetini sa¤lad›k
hem de yeni önemli müflteriler kazand›k.
Bundan sonras›nda da büyümemizi pazardaki rekabetçi durumumuzu sürdürerek her
türlü teknoloji ve hizmeti öncü sunarak devam ettiriyor olaca¤›z. Kurumsal segmente
tarifelerimizle, katma de¤erli servislerimiz ve
müflteri destek hizmetlerimizle farkl›l›k getirdik; tercih edilmemizin nedeni bu olsa gerek.
Kurumsal pazardaki konumunuz ve
f›rsatlar hakk›nda bilgi verebilir
misiniz?
Türkiye’de yaklafl›k 2.4 milyon iflletmeden
bahsediliyor. Henüz penetrasyonunun bireysel pazara göre düflük oldu¤u kurumsal
pazarda en h›zl› büyüyen olarak ikinci operatör durumunday›z. Pazar›n yar›s›ndan fazlas› iletiflim ihtiyaçlar› için kurumsal hat sahibi olarak ürün ve hizmetlerden henüz faydalanm›yor. Burada hem penetrasyon anlam›nda hem de yeni servislerin kullan›m› anlam›nda ciddi potansiyel oldu¤unu görüyoruz.
2009 projelerinizden söz eder
misiniz?
2009 senesi flirketimiz aç›s›ndan önemli bir
sene. Numara tafl›mada en çok kazanan
operatör olmam›z ve pazara sundu¤umuz
yenilikçi tarifelerimizle ciddi abone kazan›mlar›m›z oldu. fiimdi önümüzde 3G lansman›
var. Avea olarak hem bireysel hem de kurumsal segmentte müflterilerimizi 3G h›z›yla
yeni servislerle tan›flt›r›yor olaca¤›z.
2
5
r ö p o R T A J
DEFNE’N‹N HEDEF‹
DÜNYA
Pek çok yurtd›fl› fuar›na kat›l›yorsunuz. Barselona’da
gerçeklefltirilen GSMA Mobile World Congress’a da
bu y›l üçüncü kez kat›ld›n›z. Bu tür fuarlar›n Defne
aç›s›ndan önemi nedir?
Dünyayla temasa geçiyorsunuz. Yeni teknolojileri, dünyada
trendin ne yöne do¤ru gitti¤ini, nereye yat›r›m yapman›z gerekti¤ini görüyorsunuz. Yüzlerce insanla konufluyorsunuz.
Buna göre hareket plan›n›z› belirliyorsunuz. Yan› s›ra kontaklar›n›zla iliflkileri tazelemifl oluyor, ifl yapt›¤›n›z insanlarla bulufluyor, onlar›n ihtiyaçlar›n› belirliyorsunuz. Bir buluflma noktas› oluyor. Bu arada dünyan›n her yan›ndan gelen insanlara
ürünlerinizi sergiliyorsunuz. Barselona, bu sektörün en büyük fuar›, o yüzden bizim aç›m›zdan önemi yads›namaz.
Ama Barselona d›fl›nda son bir y›l içinde Dubai’de ve yine
Birleflik Arap Emirlikleri’nde de fuarlara kat›ld›k.
Bu fuarlar yoluyla ürünlerinizi sat›yorsunuz. Peki niye
Defne’yi tercih ediyorlar?
Asl›nda fuarlarda sergilenen ürünlerin hepsi birbirine az çok
benzer, bizde de hiç kimsede olmayan bir fley yok. Ama bu
noktada ürünlerdeki baz› farklar önem tafl›yor. Tercih nedenlerimiz olarak ürünlerimizin yarat›c› ve yenilikçi olmas›n›, es-
2 6
Mobil operatörlere çözümler üreten
Defne Bilgi ‹fllem’in ürünleri dünyan›n pek
çok ülkesi taraf›ndan tercih ediliyor.
Defne’nin Genel Müdürü O¤uz
Halilo¤lu, tercih edilme nedenlerini yarat›c›,
yenilikçi ve esnek olmalar›na, yan› s›ra da
operatörlere uygun finansman modelleri
sa¤lamalar›na ba¤l›yor.
Dilek Girgin
Foto¤raf: Vedat Öztürk
ne
na
Bi
M
za
ya
bü
no
sa
sa
te
ve
si,
ür
da
H›
ri
çö
do
na
D
Ya
ön
Ku
ya
pr
lik
k›n
ol
ar
lec
vis
ne
ce
ce
3G
ka
Vi
ge
l›k
yo
di
Vi
se
IV
D
n›
De
flir
De
ten
pek
yor.
¤uz
t›c›,
da
leri
yor.
irgin
ztürk
neklik katsay›m›z›n çok yüksek olmas›n›, operatörlere uygun finansman modellerini de sa¤l›yor olmam›z› sayabilirim.
Biraz daha açarsak öncelikle pazar›n yap›s›ndan söz etmek laz›m.
Mobil operatör pazar›, dünyan›n teknoloji alan›ndaki en büyük pazar›. Örne¤in Türkiye’deki mobil operatörlerin 2009 IT ve biliflim
yat›r›m bütçeleri, Türkiye’deki bütün bankalar›n toplam IT yat›r›m
bütçelerinden yüksek bir rakam. Mobil operatörler, biliflim ve teknoloji alan›ndaki en büyük al›c› konumundad›rlar. Bunlara çözüm
sa¤layan flirketler de, teknolojinin en büyük üreticisi ve çözüm
sa¤lay›c›s›d›rlar. Pazar çok büyük oldu¤u için, insanlar her fleyi bir
tek üreticiden alm›yor. Katma de¤erli servisler alan›nda, yarat›c›l›k
ve ufak farklar önem tafl›r. Tasar›m, sizin amac›n›za hizmet etmesi, bulundu¤unuz mekana yak›n olmas›, fiyat› gibi fleyler. Bizim
ürünlerimizde böyle ufak ya da büyük farkl›l›klar var. Bunun yan›nda biz mümkün oldu¤unca yarat›c› çözümler sunmaya çal›fl›yoruz.
H›zl› hareket ederek pazar›n talep etti¤i veya talep edece¤i ürünleri önceden öngörüp onlar› fuarlarda gösteriyoruz. Ayr›ca biz bir
çözümü anahtar teslim olarak sunuyoruz. ‹çine girecek olan tüm
donan›mlar, yaz›l›mlar, entegrasyon hizmetleri yan›nda bunun finansman modelini de haz›rlay›p o flekilde götürüyoruz operatöre.
DATA HIZLARI VE MOB‹L‹TE ARTACAK
Yak›n gelecekte mobil dünya ile ilgili neler
öngörüyorsunuz?
Kullan›c› aç›s›ndan bakacak olursan›z, çok büyük de¤ifliklikler yok
yak›n gelecekte. Asl›nda farkl› ve dikkat çekici gözüken bir çok
proje de iletiflim ve reklam ile farkl› gösteriliyor. En büyük de¤ifliklik data h›zlar›n›n artmas› ve mobilite olacak. 3G, 3.5G, 3.75G, yak›nda da 4G ç›kacak. Bunun kullan›c› aç›s›ndan birkaç tane etkisi
olacak. fiu anda siz internete evinizden ADSL ile ba¤lan›yorsunuz,
art›k bak›r kabloya mahkum olmayacaks›n›z, havadan bunu alabileceksiniz. Size alternatif birtak›m servisler gelecek. En önemli servis, mobilite üzerinden TV izlemek olacak. ‹stedi¤iniz anda internet televizyonlar›n› izleyebileceksiniz veya an›nda film izleyebileceksiniz. Ayr›ca 3G ile birlikte görüntülü konuflma devreye girecek.
3G ile ilgili üç y›ld›r süren çal›flmalar›n›z var. Nedir bunlar›n
kapsam›?
Video IVR çal›flmam›z var. Klasik anlamda IVR’da bilgi sesli olarak
gelir, bunda ses ve görüntü fleklinde geliyor. Örne¤in bir bankac›l›k ifllemi yap›yorsunuz, bu arada verileri hem dinliyor hem görüyorsunuz. Daha enteresan servisler de var. Sinemaya gitmek istediniz, hangi filmler oldu¤unu görüp seçim yapmak istiyorsunuz.
Video IVR üzerinden bir servise ba¤lan›p film fragmanlar›n› izleyip
seçiminizi yapabileceksiniz. 3G devreye al›nd›¤› zaman video
IVR’lar›n›z çal›fl›yor olacak.
Defne h›zl› bir büyüme gerçeklefltirdi. Bunu nas›l baflard›n›z?
Deloitte Türkiye’nin yapt›¤› araflt›rmalarda iki kez en h›zl› büyüyen
flirketler aras›nda yer ald›k; önce 10’uncu, ard›ndan 3’ncü olduk.
Defne, 1996’da kuruldu. Biz 4-5 y›l boyunca sürekli olarak kendi
ürünlerimize yat›r›m yapt›k. 2001’de kriz oldu, ard›ndan h›zl› bir
toparlanma süreci yafland›. Biz de bu süreçte elimizdeki haz›r
ürünlerle yer ald›k ve çözümlerimizi sunmaya bafllad›k. 2001 bizim
h›zl› büyümeye bafllad›¤›m›z y›l oldu.
KATMA DE⁄ERL‹ SERV‹SLER‹N ÖNEM‹ HER GEÇEN GÜN
ARTACAK
Pazar olarak dünya sizin için önemli. Ama Türkiye içindeki
hedefleriniz neler?
Türkiye’de bizim hedefimiz olan üç operatör ve bir sabit operatör
var. Hepsiyle zaten ifl yap›yoruz. 3. Nesil flebekelerde biraz daha
etkin olmay› hedefliyoruz. Operatörler taraf›ndan yüzlerce seçenek
sunulan tüketiciler, bu seçenekler içinden seçim yapmakta zorlanmaktalar. Ancak bir süre sonra pazar doyuma ulaflaca¤› için
operatörler duraklama dönemine girecek ve bugünkü karl›l›k dü-
zeylerini yakalayamaz duruma gelecekler. Bizim sundu¤umuz katma de¤erli ürünler, mobil operatörlerin karl›l›¤›n› art›rmada ve maliyetlerini düflürmede rol ald›¤› için daha etkili ve dikkat çekici bir
hal alacak. Biz de bu ürünlerimizi geliflirmeye, yeni çözümler sunmaya devam edece¤iz. Bu bahsetti¤imiz katma de¤erli servis çözümlerimiz yurtd›fl›nda çok fazla ilgi görüyor. Yak›n dönemde, belirtti¤im nedenlerden ötürü Türkiye’de de bu alanda yeni uygulamar› hayata geçirece¤imizi düflünüyoruz. Bu servisler operatörler
için ciddi ve rekabet avantaj› olacak. Türkiye aç›s›ndan hedeflerimizi zaten yakal›yoruz. As›l hedefimiz yurtd›fl›. Yurtd›fl›nda 18’den
fazla ülkede çözümlerimiz var. Bu ülkelere de sürekli yenileri ekleniyor.
En çok hangi çözümleriniz ilgi görüyor?
fiu anda en çok “Background Music” projemizin ilgi gördü¤ünü
söyleyebilirim. En son Azerbaycan’da kuruldu bu sistem.
Peki sizin gözbebe¤iniz ürün hangisi?
Bütün ürünler benim gözbebe¤im. Ama tabii bir süre sonra baz›
ürünler eski önemini ve önceli¤ini yitiriyor. Piyasa flartlar› art›k ona
olan talebi azalt›yor. Mühendislik aç›s›ndan daha zor olan ak›ll› flebekelerde yapt›¤›m›z çözümlerimiz var; teknik aç›dan onlar›n gözbebe¤imiz oldu¤unu söyleyebilirim.
2
7
R Ö P O R
T A J
Ad›n› ‹skenderiye
Deniz Feneri’nden alan ve
pazarlama dünyas›na ›fl›k
tutmak için yenilikler peflinde
koflan Pharos; mobil
pazarlama, loyalty marketing
ve mobil mecra alanlar›nda
çal›fl›yor. Pharos’un
Genel Müdürü
Emrah Fakir, mobil
pazarlamadan baflka bir
gelece¤in olmad›¤›n› söylüyor.
GELECEK
MOB‹L
PAZARLAMADA
Dilek Girgin
Foto¤raf: Vedat Öztürk
2 8
Ph
Ph
m
ta
ya
lam
lam
na
ka
r›l›
pr
m
lan
ze
gi
m
ço
lar
n›n
lafl
ta
lar
bi
lar
ön
yü
“B
ka
he
bo
ka
ba
N
Ço
de
de
m
tu
ge
dü
da
Pharos, hangi amaçla kuruldu?
Pharos’u 2002’de Yalç›n Onur ile birlikte;
markalar›n kampanya ve proje stratejilerini
tasarlamak, anahtar teslim kampanyalar
yapmak, bunlar› yönetip sonuçlar›n› raporlamak için kurduk. Büyük flirketler, pazarlama operasyonlar›n› yaparken kendi kaynaklar›n› kulland›klar›nda ya projeyi hiç ç›kartam›yorlar ya da istedikleri kadar baflar›l› yönetemiyorlar. Akaryak›ttaki hediye
promosyonlar›ndan gazetelerin kupon promosyonlar›na ya da son müflteriye ulaflt›r›lan promosyonlara kadar her fleyin organize edilmesi gerekiyor. Bu durum da bizim
gibi flirketlere ihtiyac› oluflturuyor. fiirketimizin kurulufl dönemindeki kampanyalar
çok konvansiyonel kampanyalard›; insanlara bir fleyler da¤›tmak ya da ürünün yan›nda bir fley vermek gibi. Pazarda farkl›laflmak ve müflteriyle temas noktas›n› dijital kay›tlarla oluflturmak ad›na kampanyalar yapmaya bafllad›k. O dönemde BP’ye
bir projesinde dan›flmanl›k veriyorduk. Onlara mobil bir pazarlama kampanyas›
önerdik. BP’nin müflteri kitlesi, Turkcell ile
yüzde 80 örtüflüyordu. Bu nedenle
“BP’den akaryak›t al, Turkcell’den kontör
kazan” kampanyas› yapal›m dedik. Ama
hem Turkcell’i hem de BP’yi tam bir y›l
boyunca buna ikna etmeye çal›flt›k. Bu
kampanya dünyada bir ilktir. Üç ay diye
bafllan›lan proje, tam iki y›l devam etti.
Niye Pharos ismini seçtiniz?
Çok güçlü bir ifl yap›yoruz, flirketin isminin
de güçlü olmas›n› istedik. Pharos, ‹skenderiye Deniz Feneri’nin tarihi ad›. Pazarlama dünyas›nda bir deniz feneri olup, ›fl›k
tutup, bu f›rsatlar okyanusunda seyreden
gemilere yol gösterebilir miyiz diye düflündük. fiirketimizi belli bir amaç do¤rultusunda kurmufltuk ama büyürken yeni aç›l›mla-
r›m›z oldu; Ukrayna aç›l›m›, Türkiye’de
mecra aç›l›m› gibi. Baz› farkl› noktalara da
yat›r›mlar›m›z söz konusu. Bu nedenle Yalç›n Onur ve bana, Kurt Onur ile Ahmet
Bayatl› da kat›ld›. fiu anda dört ortak olarak ilerliyoruz.
MOB‹L MECRA C‹DD‹ B‹R PAZAR
Kaç tür hizmet sunuyorsunuz?
Mobil pazarlama, loyalty marketing ve mobil mecra olmak üzere üç alanda hizmet
sunuyoruz. Mobil pazarlamada SMS’li
kampanyalar yap›yoruz. Zaten mobil pazarlama ile loyalty marketing birbirine çok
yaklaflmaya bafllad›. Loyalty marketing’in
yan›nda database marketing de var. Mobil
pazarlama ve loyalty marketing’te yapt›¤›m›z ifl neticesinde, ciddi data olufluyor. Bu
datan›n analizlerini yap›yoruz. Bu sayede
gerçeklefltirece¤imiz kampanyalara kaç
müflterinin tepki verece¤ini, nas›l bir sat›n
alma e¤ilimi gösterece¤ini görüyoruz. Gelece¤in medyas› olan mobil mecra taraf›nda da çok ciddi yat›r›mlar›m›z var. Bu konuda o kadar iyiyiz ki, Türkiye’de mobil
mecran›n yüzde 50’sinden fazlas›n› biz sat›yoruz. Bu bize uzmanl›k getirdi. Mobil
mecra, ciddi bir pazar. Büyüme trendine
bakarsan›z, bir iki y›l içinde y›ll›k 10-15 milyon dolarl›k bir pazara denk gelecek.
Turkcell bu konuyla ilgili bir konkur açt›,
yapt›¤›m›z konsorsiyum üzerinden bu ihaleyi biz ald›k. fiimdi Pharos olarak yeni bir
mobil flirketinin kuruluflunu yap›yoruz.
Pharos yine mecra satmaya devam edecek ama asl›nda mecras›n› bu yeni flirketten alacak. Sadece Pharos de¤il bütün
medya flirketleri ve reklam ajanslar› da
mobil mecralar›n› buradan sa¤layacak.
Birçok gazetenin, televizyonun, internet sitesinin de mobil platformlar› gelifltirilmeye
baflland›. Wap portallar› var, hatta iPhone
aplikasyonlar› var; onlar›n mecras› da bu
havuza giriyor.
iPhone’a özel servisleriniz neler?
iPhone, kendi bafl›na bir mobil dünya haline geldi. iPhone’u sahiplenmek istedik ve
ürünler gelifltirmeye bafllad›k. ‹lk ürünümüz
Sinema Kurdu oldu. Sinema Kurdu; filmlerin vizyon tarihlerini, gösterildi¤i sinemalar›,
seanslar›n›, konular›n› ve fragmanlar›n› izleyebilece¤iniz bir platform. Bunun için özel
tan›t›m yapmad›k ama download’da üç
hafta boyunca birinci s›radayd›k. 30 bin kifli iPhone aplikasyonumuzu indirdi. fiimdi
de ‹stanbul ile ilgili bir ürünün haz›rl›¤› içindeyiz. Yan› s›ra bankac›l›k ifllemlerini ve
kredi kart› operasyonlar›n› da iPhone’lar›n
içine yükleyece¤iz. Hayalimiz kredi kartlar›n› da cep telefonlar›na yükleyip, kredi karts›z bir dünya yaratabilmek.
Mobil pazarlamaya Türk halk›n›n ve
firmalar›n yaklafl›m› nedir?
Türk halk› mobil pazarlama konusunda
dünyay› flafl›rtacak kadar ilgili. Firmalarsa
mobil pazarlamaya girmek zorunda zaten.
Çünkü mobil pazarlama hem çok daha
verimli kampanya yapman›z›, hem de kimin sizin kampanyan›zla ilgilendi¤ini görmenizi sa¤l›yor. Yani mobil pazarlamadan
baflka gelecek yok. Mobil pazarlama, ürün
üzerine bir kod yaz›p o kodu SMS ile göndermek demek de¤il; bu posta kutusunun
mobilize edilmifl hali. Mobil pazarlama; birtak›m kurgular yaratarak markan›n yapmak istedi¤i kampanyan›n mobil olarak
yorumlanmas›d›r.
Pharos olarak Ukrayna’da da hizmet
veriyorsunuz. Ukrayna’y› tercih etmenizin nedeni nedir?
Mobil dünyan›n say›l› oyuncular›ndan biri
olmak istiyoruz. Bunun için New York’a,
Londra’ya ofis açmak gerekiyor. Ama oralara gitmeden önce bölgemizde bir ofis
açmak istedik. O yüzden de Ukrayna gibi
Turkcell’in oldu¤u, dolay›s›yla bildi¤imiz bir
dünyay› devam ettirebilece¤imiz bir ülkede
ilk denememizi yapt›k; dört y›ld›r orday›z.
‹kinci aç›l›m›z Arap Yar›madas›’nda, Dubai’yi merkez ald›¤›m›z çevrede olacak. Bununla ilgili görüflmeler sürüyor.
2
9
R Ö P O R T A J
UKRAYNA VE
BELARUS’TA
FARKI
Ukrayna’daki Astelit ve Belarus’taki BeST GSM flirketlerinin markas›
olan life:), bu ülkelerdeki abone say›s›n› her geçen gün art›r›yor.
Ukrayna ve Belarus life:) Genel Müdürü Özcan Ermifl, “Tüketicilerin
katma de¤erli servislere ve özellikle içerik servislerine ilgisi Türkiye’ye
göre oransal olarak daha fazla,” bilgisini veriyor.
Astelit, Ukraynal› medya ve sanayi devi
SCM Capital ile Turkcell ortakl›¤›nda 2005
y›l›nda kuruldu. Astelit’in GSM markas›
olan life:)’›n abone say›s› 2009’un birinci
çeyre¤i itibariyle 11.5 milyona ulaflm›fl durumda. 2008 y›l› içinde hisselerinin büyük
bölümü Turkcell taraf›ndan al›nan Belarus
Telecommunications Network BeST’in
abone say›s› ise 0.4 milyon seviyesinde. life:) markas›n›n Ukrayna ve Belarus’ta yaratt›¤› baflar›y›, Genel Müdür Özcan Ermifl’ten dinliyoruz.
life:) olarak Ukrayna ve Belarus
pazarlar›nda hangi hizmetleri
veriyorsunuz?
Ukrayna’da challenger operatör olarak
GSM pazar›nda, di¤er iki ana operatöre
karfl› bizlere rekabet avantaj› yaratacak
birçok servis sa¤l›yoruz. Çok cazip on-net
ve uluslararas› tarifelerden yüksek volümlü
data ve mesaj bundle’lar›na ve içerik servislerine kadar flu anda Türkiye’de de verilmekte olan birçok GSM servisi sunuyoruz. Ayr›ca Belarus`ta da, 6 ayl›k k›sa geç-
3 0
miflimize ra¤men, bu servislerin önemli
bölümünü sa¤lamaya bafllad›k. Özellikle
data servisleriyle ilgili olarak yüz binlerce
internet paketi satt›k. Böylece hem gelirlerimizi art›r›yor hem de yak›n zamanda lisanslar›n›n verilmesini bekledi¤imiz mobil
broadband devri için abone baz›m›z› haz›rlam›fl oluyoruz. Mobil data servislerinde
gösterilen baflar›n›n bir sebebi de, bu ülkelerdeki nüfusun çok büyük k›sm›n›n üniversite mezunu, dolay›s›yla data iletiflimine
haz›r olmas›.
Bir Türk flirketi sorumlusu olarak
Türk pazar› ile Ukrayna ve Belarus
pazarlar›n› karfl›laflt›rabilir misiniz?
Gerek Ukrayna, gerekse Belarus’da gördü¤ümüz en büyük fark GSM pazar›nda
%99.9 nispetinde a¤›r bir prepaid hat yo¤unlu¤unun olmas› ve özellikle Ukrayna’da abonelik için kay›t iflleminin gerekmemesi. Her iki ülkede tüketicilerin nerdeyse dörtte biri, operatörlerin flebeke içi
avantajl› tarifelerinden yararlanmak için,
birden fazla operatör S‹M kart›n› kullan›-
yor. Bu nedenlerle S‹M kart penetrasyonu
Ukrayna da %120’leri, Belarus da ise
%100’ü aflm›fl bulunuyor. Tüketicilerin
katma de¤erli servislere ve özellikle içerik
servislerine ilgisi Türkiye’ye göre oransal
olarak daha fazla. Bir baflka fark ise flu:
Bu ülkelerdeki tüketiciler GSM tarifelerini
ve ürünlerini, operatörlerin web sitelerinden, broflürlerinden ve baflkaca tan›t›m
enstrümanlar›ndan çok detayl› bir flekilde
inceliyor ve sat›n alma karar›n› kendi bilinçleriyle veriyorlar.
TÜRK TEKNOLOJ‹ fi‹RKETLER‹N‹N
ÇÖZÜMLER‹
Türk teknoloji flirketlerinin Ukrayna ve
Belarus için gelifltirebilecekleri
çözümler nelerdir?
Mevcut partnerlerimizin içinde a¤›rl›kl› olarak Ukraynal› ve Beleruslu çözüm partnerlerimiz mevcut. Bu partnerlerimiz, pazara
özel çal›flmalar›n› lokal avantajlar›n› kullanarak yetkin bir flekilde yerine getiriyorlar.
Öte yandan, mevcut Türk teknoloji partnerlerimiz de, Türkiye’de denenmifl ve pa-
zar b
Belar
tip uy
güve
paza
Ukra
sund
Özell
paza
ilk Ri
jisi, d
t›fllar›
pake
mess
kurum
soft ç
yeni
leri k
dan y
m›z e
visi p
Ukra
kültü
‹fl kü
mem
l›flma
ifllerin
n› gö
lerin
prose
sa de
¤›n› g
rumla
ama
mem
Fide
r›nda
züm
Fidel
gene
genifl
Bu k
miz g
mifl o
ve Be
önem
makt
u
k
e
ve
ara
.
a-
zar baflar›s› olan uygulamalar› Ukrayna ve
Belarus pazarlar›nda tatbik ediyorlar. Bu
tip uygulamalar içinde m2m, araç takip,
güvenlik, e-devlet, mobil ödeme ve mobil
pazarlamadan bahsedebiliriz.
Ukrayna ve Belarus pazar›na
sundu¤unuz yenilikler nelerdir?
Özellikle dört y›l önce girdi¤imiz Ukrayna
pazar›na sundu¤umuz yenilikler aras›nda,
ilk Ring Back Tone servisi, EDGE teknolojisi, data bundle servisleri, kart modem sat›fllar›, mobil data ve mesajlaflma abonelik
paketleri, abonelikli içerik servisleri, instant
messaging, bireysel push e-mail servisleri,
kurumsal mobile office ve mobile microsoft çözümleri say›labilir. Belarus pazar›na
yeni girdi¤imiz için, ilklerimiz az ama rakipleri k›sa zamanda servis çeflitlili¤i aç›s›ndan yakalad›k. Hatta yeni devreye ald›¤›m›z entegre SMS, MMS ve web chat servisi pazar›n ilklerinden oldu.
Ukrayna’da ve Belarus’da ifl yapma
kültürü nas›l?
‹fl kültürlerimizin farkl› oldu¤unu söyleyemem. Türkiye’deki gibi, Ukrayna’daki çal›flma arkadafllar›m›z ve partnerlerimizin de
ifllerine çok ba¤l› ve h›rsl› olarak çal›flt›klar›n› görmekteyim. Ukrayna ve Belarus’da ifllerin daha çok prosedürlerle gitti¤ini ve
proseslerin atlanmadan ve en küçük bir k›sa devre çözüme baflvurulmadan yap›ld›¤›n› gözlemledim. Bu nedenle, baz› durumlarda ifller daha yavafl sonuçlanabiliyor
ama iflin kalitesine güvence her zaman
memnun edici seviyede tutuluyor.
Fideltus ile Ukrayna ve Belarus pazar›nda gelifltirmeyi planlad›¤›n›z çözümler hakk›nda bilgi alabilir miyiz?
Fideltus, Ukrayna ve Belarus pazar› için
genel olarak araç takibi ve takip üzerine
geniflletilebilecek çözümlerde rol al›yor.
Bu konuda çal›flan di¤er lokal partnerlerimiz gibi Fideltus’un da, Türkiye’de kat etmifl oldu¤u deneyim ve baflar›y›, Ukrayna
ve Belarus pazar›na iyi aktararak bize
önemli katk›lar sa¤layaca¤› inanc›n› tafl›maktay›z.
3
1
T E K N O K O L I K
Z‹HN‹ S‹N‹R, TEKNOLOJ‹Y‹
‘‘proce’’ ‹LE SINIYOR
‹rfan Sayar 30 y›l› aflk›n süredir karikatür çiziyor.
Onu karikatüristler aras›nda farkl›laflt›ran ise bir proje ya da
"proce" insan› olmas›. Sayar, Porof. Zihni Sinir
karakteriyle teknoloji ve mizah› harmanlayan "proce"leri
istikrarl› bir flekilde sürdürüyor.
Halil ‹brahim ‹zgi
Foto¤raf: Vedat Öztürk
Tü
ke
Zi
"ic
ler
ür
sa
ra
3
gi
ler
Sa
w
bi
‹rf
çi
tu
Ö
ka
an
G
tif
3 2
‹
R
ürk
Türk insan›n›n teknolojiyle karfl›laflmas›n›
kendine özgü biçimde yorumlayan Porof.
Zihni Sinir, inovasyonun, farkl› düflünmenin
"icat ç›karmak" say›ld›¤› günlerden bugünlere istikrarl› bir flekilde özgün projelerini
üretmeye devam ediyor. ‹rfan Sayar, dergi
sayfalar›nda do¤an Porof. Zihni Sinir karakterini bugün Beyo¤lu'ndaki atölyesinde
3 boyuta tafl›yor; “proce”ler bir ad›m ileri
giderek modelleniyor. Atölyede farkl› objeler sergileniyor ve sat›fla sunuluyor. ‹rfan
Sayar'›n çal›flmalar›na internet üzerinde
www.zihnisinir.com adresinden de ulafl›labiliyor.
‹rfan Sayar ile Zihni Sinir ekseninde yenilikçi düflünmeyi ve "proce" kavram›n› konufltuk.
Öncelikle Porof. Zihni Sinir
karakterinin nas›l ortaya ç›kt›¤›n›
anlat›r m›s›n›z?
Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Dekoratif Sanatlar Bölümü'nde e¤itim ald›m. Do-
lay›s›yla tasar›mla da, karikatürle de ilgiliyim. Karikatür çizdi¤imi bilen bir arkadafl›m
O¤uz Aral'a benden bahsetmifl. O da çizmem için beni G›rg›r dergisine ça¤›rd›. G›rg›r dergisiyle bafllayan karikatür maceras›
farkl› dergilerde sürdü. Zihni Sinir karakteri
de G›rg›r dergisinde ortaya ç›kt›. Ç›kt›¤› zamandan itibaren de okuyucunun ilgisiyle
karfl›laflt› ve bugünlere geldi.
Zihni Sinir flimdi kaç yafl›nda?
Zihni Sinir karakterini olufltural› 31 y›l olmufl.
Zihni Sinir biraz ilginç bir karakter.
Kamuoyu nas›l karfl›l›yor bu karakteri?
Farkl› her düflünce alay konusu olabiliyor.
Mesela bir milletvekilinin, Bo¤az Köprüsü'nün hemen yan› bafl›na bir ikinci köprü
yap›larak trafi¤in rahatlat›lmas›na yönelik
bir önerisi olmufltu. Kendisine karfl› ç›kan
kifliler bunun bir Zihni Sinir “proce”si oldu¤unu söylüyorlard›. Bir anlamda Zihni Sinir
deyimleflti. Öte yanda okullarda proje
3
3
T E K N O K O L I K
m
ce
ge
nil
ye
ce
bu
Zi
ne
‹n
ya
“p
ay
ne
du
ka
ay
Bu
ür
pa
ödevlerinde Zihni Sinir'den ilham alan birçok projeler gelifltiriliyor. Bunun yan› s›ra
okullarda bugüne dek birçok söylefliye kat›ld›m. Proje gelifltirebilmenin gereklerinden
biri hayal kurabilmektir. Örne¤in Kaliforniya'da çok büyük bir köprü var. Bu köprü
daha önce benzeri olmayan bir köprü. Onu
yapan mühendisler bir benzerine bakarak
hayata geçirmediler. Hayal gücü, tasar›m
ve mühendisli¤i bir araya getirerek böyle
bir eser ortaya koydular.
“PROCE”LER B‹ZZAT SORUN
KAYNA⁄I OLAB‹L‹YOR
"Proce" ile iflin fark› nedir? Zihni Sinir
kendini nerede konumluyor?
Proje bir ihtiyaca cevap veren estetik ve ifllevsel bir çözümdür. Ortada bir sorun olmas› gerekir ve projeyle bu soruna çözüm
aran›r. Üretilen çözümün seri üretime geç-
3 4
‹rfan Sayar, dergi
sayfalar›nda do¤an
Porof. Zihni Sinir
karakterini
Beyo¤lu’ndaki
atölyesinde
3 boyuta tafl›yor.
mesi, sat›fla sunulmas› ise ifltir. Zihni Sinir
karakterinin getirdi¤i kimi çözümler asl›nda
bizzat sorun kayna¤› olabiliyor. Bu da asl›nda fonksiyon karmaflas› nedeniyle günlük
hayat›m›zda karfl›laflabildi¤imiz bir durum.
Türk insan› yenilikçi düflünceye
aç›k m›?
Bugün kimi yazarlar›n bilgisayar yerine daktiloda ›srar ettiklerini biliyoruz. Bilgisayar›
teknolojik ve so¤uk bir cihaz olarak görüyorlar. Hakl›l›k paylar› olabilir. Ancak daktilonun yayg›nlaflma evresinde de kimi kiflilerin yaz›lar›n› kalemle yazmak istediklerinde
yine ayn› tepkiyi ortaya koyduklar›n› biliyoruz. ‹nsan›n eflya ile olan iliflkisi zaman içinde biçim de¤ifltirebiliyor.
Sözel kültüre daha çok önem veren bir
toplumuz. Her konuflmada birçok proje dile getirilir. Bunlar kay›t alt›na al›n›p gelifltiril-
medi¤i için de uçar gider. Zihni Sinir, “proce”lerini kay›t alt›na alarak yaz›l› gelene¤in
geliflmesine katk› sa¤l›yor. ‹nsan›m›z›n yenilikçi düflünceyle iliflkisinde ise, sözel olan
yenilikleri kabul etme e¤ilimi var. Örne¤in
cep telefonu kullan›m›n›n h›zla geliflmesi
buna iyi bir örnek.
Zihni Sinir “proce”lerinin ç›k›fl noktas›
nedir?
‹nsan›m›z›n yeniliklerle karfl›laflt›¤›nda ortaya koydu¤u farkl› yaklafl›m, Zihni Sinir'in
“proce”lerini harekete geçiriyor. Evlere
ayakkab›lar› ç›kararak girmek gibi bir gelene¤e sahibiz. Arabalara binerken de ayn›
durum olsa nas›l olur diye düflündü¤ümde
karfl›m›za, arac›n d›fl›nda yer alan paspasa
ayak silinmesini içeren "proce" ç›k›yor.
Bugün Zihni Sinir'e ait “proce”lerin
üretildi¤i bir atölyeniz var. Bunlar›n
patentini almak gibi bir girifliminiz
oldu mu?
Do¤rusu Zihni Sinir, isminin önündeki profesörlük unvan›na uygun flekilde kendi
üretti¤i “proce”leri ticari öncelikli görmüyor. Bu nedenle patent alma gibi bir giriflimimiz olmad›.
Kendisinin asistan› olmak isteyen, bu
gelene¤i sürdürmek isteyen istekliler
var m›?
Zihni Sinir karakteri bafllangݍtan bu yana
okuyucularla etkileflim içindeydi. Bu nedenle asistan› olmasa da çal›flmalar›n›
paylaflan genifl bir izleyici kitlesi bulunuyor.
Teknoloji sürekli yenilikler getiriyor.
Teknolojiyle aran›z nas›l?
‹nterneti ilk dönemlerinden itibaren aktif
olarak kullan›yorum. “Proce”lerin internet
üzerinde yer almas› sayesinde Zihni Sinir'in yurtd›fl›ndan Türk olmayan takipçileri
de olmaya bafllad›.
nir
da
snlük
m.
dak-
üktiflilede
oçin-
diril-
3
5
R Ö P O R T A J
re
ön
sa
lem
ru
TB
Uflak Milletvekili, Avrupa Birli¤i Uyum
Komisyonu ve AB Karma Parlamento
Üyesi Prof. Osman Coflkuno¤lu,
Fideltus Teknoloji’nin konu¤u oldu ve
“bilgi toplumu” kavram›n› de¤erlendirdi;
Türkiye’nin bilgi toplumu olma
yolunda yapmas› gerekenlerle ilgili
görüfllerini paylaflt›.
B‹LG‹Y‹
ARAMAK
TEfiV‹K
ED‹LMEL‹
Mehmet Zeki Özelgen
Bilgi toplumu kavram›n› aç›klar m›s›n›z?
Bu kavram› tan›mlarken düflülen bir hata var. Bilgi toplumu sadece bilgi teknolojileriyle s›n›rl› bir dünya gibi anlafl›l›yor. Bu yanl›fl.
Bilgi toplumu tar›mdan sa¤l›¤a, imalat sektöründen hizmet sektörüne kadar her sektörün kald›rac› olan bilgi teknolojilerinin kullan›ld›¤›, bilginin en önemli girdi oldu¤u bir toplumsal düzendir.
Türkiye’nin bilgi toplumu olmas› konusunda neler yap›ld›
bugüne kadar?
“Bilgi Toplumu Stratejisi”, 28 Temmuz 2006’da Resmi Gazete’de
yay›mland›. Ama çok ilerlenemedi. Bunun d›fl›nda özellikle büyük
flirketlerimizin, pahal› bilgi ve iflgücüyle daha yüksek de¤erler üretmesi konusunda çok eksik var. Bu biraz da hükümetin sadece
parasal veya mali teflvikler yap›yor olmas›yla ilgili. Oysa flirketlerimizi Ar-Ge’ye, bilgi aramaya ve üretmeye yönelik teflvik etmek gerekir. Ar-Ge’yi destekleyecek bir yasa ç›kt›. Fakat o yasa da yeterli
3 6
de¤il, çünkü bir hedefleme yap›lmam›fl, bir strateji çizilmemifltir.
Türkiye’yi bilgi toplumuna tafl›mak için, somut hedefleri olan bir
Ar-Ge destekleme stratejisine ihtiyac›m›z var.
Bilgi toplumu olman›n neresindeyiz?
Avrupa Birli¤i’nin, Uluslararas› Telekomünikasyon Birli¤i gibi birçok
kurum ve kuruluflun yapt›¤› s›ralamalarda Türkiye bilgi toplumu olma yolunda maalesef çok gerilerde yer al›yor.
B‹LG‹ ER‹fiEB‹LD‹⁄‹N ‹LE SINIRLIDIR
Bilgi, toplumsal yaflam› nas›l etkiliyor sizce?
Kaliteli, uygar ve güzel bir yaflam için de gereklidir bilgi. Toplumlar›
bu estetik boyutuyla etkiliyor. ‹kincisi, bilgiye eriflebilme konusudur. Bilgi ça¤›n› karakterize eden tan›mlardan bir tanesi, iki Nobel
ödüllü Profesör Herbert Simon’a aittir: “Bilgi toplumunda bir insan›n bilgisi eriflebildi¤i ile s›n›rl›d›r, bildi¤i ile de¤il.” Eskiden bilgiyi
alabilmek için, bir kitab› veya o konunun uzman›n› bulabilmek ge-
n›
bi
m
içi
du
“B
ce
¤i
Bi
Ü
Tü
m
Am
so
ülk
sa
im
de
kit
m
tü
ve
da
m
rik
di
ye
yü
pa
siz
EL
El
G
ok
l-
ar›
l
-
-
rekliydi. Oysa flimdi internet sayesinde inan›lmaz bir dünya aç›l›yor
önünüze. Üçüncü olarak, bilginin mahremiyeti göz önüne al›nmazsa, yaratabilece¤i sorunlar vard›r. Bir kimlik numaras›yla veya dinleme teknolojisiyle özel yaflama gereksiz müdahalelerin olma durumu ortaya ç›k›yor. Tabii bunlar› da denetlememiz gerekir.
TBMM Bilgi Teknolojileri Komisyonu’nun çal›flmalar›na
göreviniz olmad›¤› halde kat›l›yorsunuz. Neler
gözlemliyorsunuz?
Bu konulara daha donan›ml› yaklafl›lmas› gerekiyor. Do¤al
olarak milletvekili arkadafllar›m›n, bu konularda çok donan›ml› olmas› beklenemez. Buras› bir üniversite de¤il. Amerika’da komisyonlara uzmanlar gelir. Türkiye’de bu eksik.
Ço¤u yasa veya tart›flma, o tart›flman›n konusu üzerine
ihtisas sahibi olmayan kiflilerin oldu¤u bir ortamda oluyor.
Bunu hükümetin sa¤lamas› gerekti¤ini düflünüyorum.
Konuyla ilgili Türkiye’nin geliflim çizgisi hakk›nda bilgi
verir misiniz?
Milletvekili olmadan önce Amerika’da, Avrupa’da, Türkiye’de dan›flmanl›k yap›yordum. Gerek dan›flman, gerekse siyasete merakl›
bir teknokrat olarak, genellikle KOB‹’lere (Küçük ve Orta Boy ‹flletmeler) “Sizin daha güçlü olabilmeniz ve daha iyi rekabet etmeniz
için neye ihtiyac›n›z var?” diye soruyordum. Para cevab›n› al›yordum. “Trilyonlar versem, ne yapacaks›n›z” dedi¤im zaman da
“Buluruz yapacak bir fley” diye karfl›l›k veriyorlard›. Bir gün “bilgi”
cevab›n› ald›¤›mda k›r›lma noktas›n›n geçildi¤ini ve bir zihniyet de¤iflikli¤inin oldu¤unu düflünece¤im.
Birleflik Amerika ‹llionis Üniversitesi ve ‹talya Milano
Üniversitesi’nde ö¤retim üyeli¤i yapt›n›z. Bu ülkelerle
Türkiye’nin bilgi teknolojisine yaklafl›m›n› karfl›laflt›rabilir
misiniz?
Amerika, “kurucu babalar›” Benjamin Franklin ve Thomas Jefferson’dan beri bilgi üretme, tasar›m gibi konulara önem vermifl bir
ülkedir. Sanayi ve teknoloji lideri olmufltur dünyada. ‹ngiltere de
sanayi devrimini gerçeklefltirirken bilgiyi çok iyi yönetmifltir. Japon
imalat teknolojisi ve yöntemi Amerika’n›n bile önüne geçti. Neden? 80’li y›llarda bu konu üzerine yaz›lm›fl kitaplar en çok satan
kitaplar oluyordu. Halk kütüphanelerinin çok zengin ve yayg›n olmas› bilgiye eriflimi kolaylaflt›r›yor. Ne kadar internet olsa da, kütüphanenin önemi yads›namaz. Avrupa daha farkl›. ‹talya’da, bilgi
ve bilgi teknolojileri, önemi anlafl›lan bir fley. Yine toplum taraf›ndan hazmedilmifl bir olay. Türkiye’de topluma bu ihtiyac›n yay›lmad›¤›n› görüyorum ben. Somut bir örnek verecek olursak; Amerika’da benim bulundu¤um üniversitede her sene yap›lan “mühendislik günleri”ne halk ak›n ak›n gelirdi, mühendisler ne üretiyor diye. Halk merakl›yd›. Talep vard›, arz da bunu karfl›lard›. Bu flekilde
yürüyen bilgi paylafl›m› aktivitesi Amerika’da çok yayg›n. Avrupa’da bu kadar yayg›n de¤il. Türkiye’de ise maalesef büyük yetersizlik var.
ELEKTRON‹K ÇÖPLER FAK‹R ÜLKELERE!
Elektronik çöpler konusundaki fikirleriniz nelerdir?
Geçen dönemin son iki senesinde Avrupa Konseyi Parlamenterler
‘‘Avrupa Birli¤i’nin, Uluslararas›
Telekomünikasyon Birli¤i gibi birçok
kurum ve kuruluflun yapt›¤›
s›ralamalarda Türkiye, bilgi toplumu
olma yolunda maalesef çok gerilerde
yer al›yor.’’
Meclisi’ndeydim. Çevre komisyonunda, Avrupa Konseyi ülkelerinde elektronik at›k konusunda ne yap›lmas› gerekti¤ini belirleyen bir
rapora ihtiyaç olmufltu. Bir rapor haz›rlad›m. fiunu gördüm; Birleflmifl Milletler’in anlaflmalar› olmas›na ra¤men, geliflmifl ülkeler elektronik çöplerini fakir ülkelere gönderiyor. Çöplerin içinde çok az da
olsa de¤erli maddeler var. Bunlar› da çocuklar içlerinden ç›karmaya çal›fl›yor. Fakat bu arada zehirleniyorlar. Bunun önlenmesi,
elektronik çöplerin toplanmas› için bir sistem oluflturulmas›, bu cihazlar›n üreticilerine yönelik ve daha “yeflil teknolojiler” kullan›lmas›n› sa¤layacak teflviklerin olmas› gerekir. Burada hükümete, belediyelere, firmalara ve sivil toplum örgütlerine düflen görevler var.
Bu görevlerin bir paket halinde uygulanmas› yönünde bir rapor
haz›rlad›m o dönemde. Somut öneriler içeriyordu. Türkiye’de de
Çevre Bakanl›¤›’nda bu yönde birtak›m çal›flmalar oluyor. Biraz
yavafl gidiyor. Türkiye için bir kayg›m› daha belirtmek istiyorum.
Kaçak ürünler çok giriyor Türkiye’ye. Bunlar› da izlemeye çal›fl›yorum.
Elektronik geri dönüflüm, bir ifl alan› yaratabilir mi?
Yeflil teknolojiyi nas›l üretiriz diye bakmak, bu yönde bir araflt›rma
yapmak laz›m. Dünyada muazzam talep yaratacak bir teknoloji
olur bu. ‹kincisi, geri dönüflümü do¤ru ve yayg›n bir iflletmecilik
anlay›fl›yla yönetmek gerekir. Ama bunu özel firmalar tek bafllar›na
yapamaz, devlet veya belediye katk›s› olmal›. Birinin at›¤›, öbürünün de¤eri olabilir. Somut bir örnek vereyim: Bir banka bilgisayarlar›n› de¤ifltiriyordu. Gerekli giriflimleri yapt›ktan sonra bunlar›n köy
okullar›na verilmesini sa¤lad›m. Oralarda da bilgi teknolojisi s›n›flar›
oluflturulmufl oldu böylelikle.
3
7
I S G E Z I S I
B‹R PAZARLAMA
ÜRÜNÜ: DUBA‹
Dubai, teknolojiyle çölün ortas›nda nas›l vaha yarat›labilece¤inin
bir göstergesi. Yan› s›ra flehrin, Beyrut’un boflaltt›¤› finans
merkezi koltu¤una oturmas› düfllenmifl ve çok k›sa bir sürede
bu baflar›lm›fl. Vergilerde sa¤lanan kolayl›klar,
ifl dünyas›n›n koflturarak buraya gelmesini sa¤l›yor.
Yat›r›mc›lar›n gözünde de vazgeçilmez bir yer buras›.
Ufuk Aykut
Basra Körfezi’nin güneydo¤u k›y›s›ndaki Birleflik Arap Emirlikleri’ni (BAE) oluflturan 7
emirlikten biri olan Dubai, dünyan›n önemli
ticaret ve turizm kentlerinden biri, ayr›ca BAE’nin en lüks ve ça¤dafl olan›. Oysa
1960’larda yaln›zca bir bal›kç› kentiydi.
1966’da bölgede petrolün bulunmas› Dubai
için bir milat; bir baflka önemli tarih ise ‹ngiliz
sömürgesi olmaktan kurtulup özgürlü¤ünü
kazand›¤› y›l olan 1971. Dubai, 1990’lar sonras› uygulanan politikalar sonucunda ise bugünkü konumuna ulaflt›. Çölün gizemli çekicili¤i ve sükuneti, öte yandan çok y›ld›zl› otelleri, al›flverifl merkezleri, e¤lence hayat› ve
21. yüzy›l›n sundu¤u tüm imkanlarla Dubai;
bir anlamda Arap kültürüne yap›lan Avrupa
makyaj›.
Dubai, kararl› bir yönetimin neler yapabilece¤inin de göstergesi. fiehrin, Beyrut’un boflaltt›¤› finans merkezi koltu¤una oturmas›
düfllenmifl ve çok k›sa bir sürede de bu baflar›lm›fl. Vergilerde sa¤lanan kolayl›klar herkesin koflturarak buraya gelmesini sa¤l›yor.
Yat›r›mc›lar›n gözünde de vazgeçilmez bir
yer tabii ki buras›.
Dubai’nin 1,4 milyon nüfusunun çok büyük
bölümünü yabanc›lar, özellikle de Hintliler
3 8
oluflturuyor. Bat›l›lar›n oran› ise yüzde 3 civar›nda. Zaten Dubai’nin son dönemdeki yükseliflinde yabanc› iflçi ve yat›r›mc›lar›n büyük
pay› var. Ancak son günlerde Dubai de global ekonomik krizin etkisini hissetmeye bafllad›. Dünyan›n en ünlü mimarl›k firmalar›n›n
ve inflaat flirketlerinin kat›l›m›yla dev bir flantiyeye dönmüfl olan flehirde baz› yat›r›mlar ve
projeler durduruldu veya ask›ya al›nd›. Ancak
krizin yeni bafllang›çlar için f›rsat oluflturabilece¤i de bir gerçek. Uzmanlar, düflen fiyatlar›n yeni yat›r›mc›lar›n Dubai’ye gelifline ivme
kazand›rabilece¤ini düflünüyor.
YATIRIMCILARIN AVANTAJLARI
Stratejik konumu son derece önemli olan ve
dünyan›n en zengin bölgelerinden birinde yer
alan Dubai, deniz afl›r› ülke flirketleri için birçok sektörde potansiyel bir pazara girifl sa¤l›yor ve geliflmifl bir ekonominin avantajlar›n›
sunuyor. Serbest giriflim sistemi; geliflmifl
altyap›, ulafl›m ve telekomünikasyon sistemi; geliflmifl finanssal
ve hizmet sektörü; uluslararas› fuar ve konferans
noktas›; yüksek kalitede ofis ve konaklama; birinci s›n›f otel-
ler, okullar ve hastaneler; kozmopolit hayat flekli
Dubai’nin avantajlar› olarak say›l›yor. Bu flehirde ifl
yapanlar uluslararas› alanda mevcut olmayan pek
çok avantaja da sahip oluyorlar, çünkü Dubai’de
flirket vergileri, gelir vergileri, takas kontrolü yok.
Dubai’nin Jebel Ali Free Zone ve yeni Airport Free
Zone bölgeleri ayr›ca yüzde yüz yabanc› mülkiyeti
ve kontrolü, yenilenebilir 15 y›ll›k vergi muafiyeti,
gümrük vergisi muafiyeti, esnek yat›r›m seçenekleri,
ulafl›m ve da¤›t›m olanaklar› ile tam idari ve takviye
deste¤i sunuyor.
Dubai’nin ifl merkezi iki bölgeye ayr›l›yor. Kuzey taraf›ndaki Deira, güney bölgesindeki Bur Dubai’ye bir
tünel ve iki köprü ile ba¤lan›yor. Resmi dili Arapça
olsa da ‹ngilizce çok yayg›n
olarak konufluluyor. Dubai’nin
resmi para birimi olan dirhem,
bankalar›n yan› s›ra büyük
otellerde de de¤ifltirilebiliyor. 1
dolar yaklafl›k 3.6 dirheme
denk geliyor.
fiehirde resmi kurumlar cumartesi-çarflamba günleri saat
07.30-14.30 aras› aç›k. Özel
sektöre ait iflyerleri ise 08.0013.00 aras› çal›fl›yor, 15.0016.00 saatlerinde tekrar aç›l›p
18.00-19.00 saatlerinde kapan›yor. Bir çok yer cuma günleri
kapal›. Al›flverifl ma¤azalar›n›n
birço¤u da 10.00-22.00 aras›
aç›k.
Dubai çevresinde ulafl›m için
kullan›lan en yayg›n araç, taksi. Taksimetreli olan araçlar›n
floförleri iyi e¤itimli. Ziyaretçiler, gece veya gündüz,
taksiyle veya yaya hiç endifle etmeden gezebiliyorlar.
Dubai’de dünyan›n dört bir yan›ndan gelen insanlar
yaflad›¤› için, hemen her ülkenin mutfa¤› yer al›yor.
Özellikle Hint, Çin, Japon, ‹ran yemeklerinin a¤›rl›¤›
söz konusu. fiehirde çok say›da restoran, snack
bar, fast food imkan› var, ayr›ca bunlarda bal›k ve
di¤er deniz ürünlerini bulmak mümkün. Bu yerler
hijyen aç›s›ndan sürekli denetime tabi tutuluyorlar.
fiehirde içki servisi ise yaln›zca yabanc›lara ve belli
otellerde yap›l›yor.
Dubai’de hayat yaz aylar›nda, özellikle temmuz ve
a¤ustosta neredeyse tamamen kapal› mekanlarda
geçiyor. Çünkü s›cakl›k 50 derece, nem oran› ise
yüzde 90-95 civar›nda oluyor. Ya¤mur daha çok k›fl
mevsiminde görülüyor. K›fl›n ›s› 10 ila 30 derece
aras›nda de¤ifliyor. Keten giysiler y›l›n tüm zaman›nda tavsiye ediliyor. fiapka ve günefl gözlü¤ünü hep
tafl›mak gerekiyor.
HEM T‹CARET HEM TUR‹ZM
Zengin turisti hedefleyen Dubai’de para, ticaretin
yan› s›ra turizm sayesinde dönüyor. Eldeki az say›daki tarihi eser, modern ticaret ve al›flverifl merkezleri, muhteflem sahiller ve uçsuz bucaks›z çöller
dünyaya baflar›yla tan›t›l›yor.
Bir turizm cenneti olarak son derece düzenli bir
kentleflme örne¤i gösteren Dubai, flehrin ortas›ndan
geçen akarsuyun iki yan›na
do¤ru genifllemifl. ‹ki tarafta da
camiler, al›flverifl merkezleri,
oteller, ifl merkezleri vs var.
Modern mimari harikas› Deira’da New York’u aratmayacak
binalar epeyce fazla. Gün içinde zorlu da¤lardan kum tepelerine, çölde uçma hissi veren çöl
safarilerinden yeflil parklara, arkeolojik kal›nt›lardan y›l›n on iki
ay› günefllenme imkan› sunan
enfes sahillere, geleneksel Arap
pazarlar›ndan ultra lüks yerleflim alanlar›na, eski evlerden
modern al›flverifl merkezlerine
ve tabii yelken görünümündeki
yedi y›ld›zl›, dünyan›n en lüks
oteli Burj El Arab’a, dünyan›n
en yüksek gökdeleni olan Burj
Dubai’ye (818 m), denizin üzerinde ayr› bir flehir gibi tasarlanan Palmiye Adas›’na
kadar pek çok fley bir arada görülebiliyor.
Bütün bunlar›n yan› s›ra son dönemde eklenen bir
baflka özellik de kruvaziyer turizmdeki baflar›s›. Dubai’nin yak›n bir gelecekte kruvaziyer turizminde Ortado¤u’nun parlayan y›ld›z› olmas› hedefleniyor. Goldener Globus taraf›ndan dünyan›n en iyi al›flverifl ve
tatil yöresi olarak ödüllendirilen Dubai’nin hava yolu
flirketi Emirates de, Alman Seyahat Acenteleri Birli¤i
DRV taraf›ndan Asya’n›n en iyi havayolu seçilmiflti.
Dubai’nin ticaretteki ve turizmdeki baflar›s› kesinlikle
tesadüf de¤il. Hepsi bir pazarlama ve markalaflma
stratejisinin sonucu. Dubai ne yapt›¤›n› iyi biliyor;
kendinden emin yürümeye devam ediyor.
3
9
I S G E Z I S I
YILDIZI PARLIYOR:
KAHRAMANMARAfi
Türkiye’nin yat›r›m aç›s›ndan en uygun illerinden biri olan Kahramanmarafl,
hem sanayide hem de turizmde söz sahibi olmak için aray›fllar›n›
sürdürüyor. Kültür ve do¤a turizmi aç›s›ndan çok elveriflli olan yedi bin y›ll›k
kent; ünlü Marafl dondurmas› için festival düzenlemeyi amaçl›yor.
Ufuk Aykut
Kahramanmarafl, kendini aflmaya çal›fl›yor. Pek çok de¤erli ö¤eyle bezeli
kent, gerek turizmde gerek sanayide kendini daha net ifade edebilmek
için aray›fllar›n› sürdürüyor.
Turizm konusu Kahramanmarafl için en önemli stratejik bafll›k haline gelmifl bulunuyor. Bunun için zemin son derece müsait zaten. Bir Akdeniz
kenti olan, ‹ç Anadolu, Akdeniz ve Do¤u Anadolu aras›nda bir koridor
mevkiini iflgal eden kent, eski ‹pek ve Baharat Yolu üzerinde ve tam yedi
bir y›ll›k bir geçmifle sahip. Hitit, Asur, Roma, Bizans, Arap, Selçuklu ve
Osmanl› yönetiminde kalm›fl olan Marafl, ad›n› Hitit Kral› Maraj’dan al›yor.
Frans›z iflgaline karfl› verdi¤i mücadele nedeniyle “kahraman” unvan›yla
taçland›r›lan flehir; endemik bitkilerle kapl› da¤lar›, bol oksijenli yaylalar›,
baraj ve göletlerdeki koylar›, flifal› termal sular›, ma¤aralar›, el sanatlar›,
zengin mutfa¤›yla kültür ve do¤a turizminde çok daha dikkat çekici bir
yer almay› hak ediyor.
Kahramanmarafl, turizmde söz sahibi olabilmek için TÜRSAB’dan istedi¤i destekle bir yol haritas› da oluflturmufl durumda. Bu kapsamda Nam›k
Kemal Mahallesi’nin S‹T alan› ilan edilmesi ve tarihi kal›nt›lar›n korunmas›,
Döngel Ma¤aras› civar›nda çevre düzenlemesi yap›lmas›, Yedi Uyuyanlar›n mekan› olan Eshab-› Kehf’in tarihi dokusunun bozulmamas›, u¤ur böceklerinin ön plana ç›kar›lmas› gibi rotalar belirlendi. Dondurmas›yla dünyada önemli bir yere sahip olan Kahramanmarafl’ta uluslararas› dondurma festivali düzenlenmesi de bu planlara dahil edildi. Bu festivale dünyan›n en önemli dondurma üreticilerinin kat›lmas› hedefleniyor.
4 0
Kahramanmarafl’›n
güvenli¤i art›k Fideltus
‹leri Teknoloji’ye emanet.
Fideltus, flehrin
Kent Güvenlik Yönetim
Sistemi projesini
üstlendi.
Kahramanmarafl’›n
de¤erlerinden baz›lar›:
MARAfi YATIRIMCILARA NELER SUNUYOR?
Kahramanmarafl, ayn› zamanda, Türkiye’nin yat›r›m aç›s›ndan cazip flehirlerinden biri. Teflvik Yasas› kapsam›nda sunulan ucuz enerji ve iflçilik
maliyetleri, bedelsiz yat›r›m yeri tahsisi ve "Yat›r›mlarda Devlet Yard›mlar›
Karar›" kapsam›ndaki di¤er teflvik unsurlar› dikkat çekiyor.
Tekstilde Türkiye’nin kalbi durumundaki Kahramanmarafl’taki tekstil fabrikalar› dünya çap›nda tan›nm›fl markalar için üretim yap›yor. Türkiye pamuk ipli¤i üretiminin yaklafl›k yüzde 30’unu gerçeklefltiren flehir, bir tekstil ve moda merkezi olmaya haz›rlan›yor.
Kahramanmarafl, ayr›ca Türkiye çelik mutfak eflyas› üretiminin yüzde
70’e yak›n›n› sa¤l›yor. K›rm›z›biber tüketiminin yüzde 45’i de yine Kahramanmarafl taraf›ndan karfl›lan›yor. fiehirde, bir baflka önemli ifl kolu da
kuyumculuk. Alt›n merkezi olarak ‹stanbul’dan sonra ikinci s›rada. Türkiye’de ziynet eflyas› olarak kullan›lan alt›n›n yaklafl›k yüzde 25’i burada iflleniyor.
Ve elbette dondurma. Kahramanmarafl’ta dondurmac›l›k yak›n bir zamana kadar küçük üretim birimleri halindeydi. Ancak kalitesinin art›r›lmas›
ve iç-d›fl piyasalarda tan›t›m›n›n yap›lmas› sonucu Marafl dondurmas›na
olan talep artt›. Art›k Marafl dondurmas› fabrikasyon olarak el de¤meden, hijyenik flartlara uygun olarak üretiliyor. Y›ll›k üretim kapasitesi
5.000 ton civar›nda.
Eshab-› Kehf (Yedi Uyurlar) Ma¤aras› ve Külliyesi: Romal› yedi gencin 200 y›l uykudan sonra uyand›klar›na inan›lan ma¤ara, Afflin ilçesi s›n›rlar› içinde bulunuyor. Külliye ve
camiden oluflan yap›lar toplulu¤u 12. yüzy›ldan kalma.
Menzelet Baraj Gölü: Gölde yap›lacak tekne yolculu¤u,
maviyle yeflile doyuruyor. Menzelet; kano, sörf, su kaya¤›
gibi su sporlar›, hatta yamaç paraflütü için uygun.
Gavur Gölü: Türko¤lu ilçesindeki Gavur Gölü kufl gözlemcili¤i için önemli bir alan. Türkiye’deki 450 tür kuflun 239’u
devaml› burada yafl›yor.
Döngel Ma¤aras›: Kahramanmarafl-Kayseri yolu üzerindeki ma¤aran›n çevresi prehistorik devirde iskan edilmifl. Ma¤aran›n içendeki Döngel Çay› büyük bir ça¤layan yaparak
ak›yor.
Dondurma: Marafl’a özgü en önemli
tat, dövme dondurma. Yabani orkidelerden elde edilen salep bu dondurmalar›n en önemli figürü, bir di¤eri ise keçi
sütü.
El sanatlar›: Marafl’ta ayakkab›c›l›k, semercilik, bak›rc›l›k,
çar›kç›l›k hala yafl›yor. “Troya”, “Büyük ‹skender”, “Yüzüklerin Efendisi” ve “Harry Potter” filmlerinde kullan›lan sandaletler burada yap›ld›. Tak›lar ise iflçilikleriyle dikkat çekiyor. 24
ayar d›fl›nda alt›n kullan›lm›yor.
Orkide cenneti: Marafl yaylalar›nda 2500 çeflit çiçek yetifliyor, bunlar›n 500’ü de Türkiye’ye özgü endemik bitkilerden.
Marafl dondurmas›nda kullan›lan salebin elde edildi¤i orkidelerin de ayr› bir önemi var. Bir ton salep elde etmek için
iki milyon orkide yumrusu kullan›l›yor.
U¤urböcekleri: Yedi noktal› u¤ur böcekleri
adeta bir bulut gibi Uludaz Da¤›’n› kapl›yor.
Yaz geldi¤inde sürüler halinde uçuflmaya
bafll›yorlar.
Sütçü ‹mam Üniversitesi: Türkiye’nin en modern üniversiteleri aras›nda gösteriliyor. Özellikle ziraat alan›nda uluslar
aras› birçok projeye imza atan üniversite, t›p alan›ndaki geliflimiyle de dikkat çekiyor. Gelecekte ad› s›k duyulacak üniversitelerden biri olarak gösteriliyor
4
1
m A k A l e
Fideltus Uzman›ndan
Bahar P›narl›
Fideltus ‹leri Teknoloji-Kurumsal Sat›fl Müdürü
HAYATIMIZDA ARTIK PERGO VAR!
fiirketler, ekonomik kriz dönemlerinde maliyetlerini kontrol alt›na
almak için farkl› aray›fllara gitmektedir. Yak›t giderlerinin de firmalar›n bütçelerine büyük bir yük getirdi¤i ortadad›r. Böyle bir ortamda yak›t giderlerinde bir y›lda %40 oran›nda tasarruf sa¤layan Fideltus ‹leri Teknoloji’nin Araç Takip ve Güvenlik Sistemi Pergo,
dikkat çekici bir ürün olarak kendini göstermektedir. Pergo, ayr›ca, hatal› araç kullan›m›n› ve suistimalleri önleyerek trafik kazalar›n›n da yüzde 20 oran›nda azalmas›n› sa¤lamaktad›r.
‹fiB‹RL‹KLER‹YLE GÜÇLENMEKTEY‹Z
De¤iflen pazarlama stratejilerinde birçok ürün birlikteli¤i görmekteyiz. Banka, akaryak›t ve sigorta sektörleri en çok ürün birlikteli¤i
yapan sektörlerin bafl›nda gelmektedir. Kimi zaman hiç akla gelmeyen farkl› bir sektörde gerçeklefltirdi¤iniz bir iflbirli¤i, büyük bir
sinerji yaratman›z› sa¤layabilmektedir. Bu iflbirlikleri en çok da
müflteri yarar›na gerçekleflmektedir.
Pergo ürünümüzde bizler de akaryak›t, filo kiralama, GSM ve sigorta flirketleriyle yapm›fl oldu¤umuz iflbirlikleriyle, bu firmalar›n
sat›fl kanallar›n› kullanmaktay›z. Devaml› olarak farkl› alanlarda yeni
ifl f›rsatlar› yakalamak için yo¤un mesai harcamaktay›z. Kurumsal
müflterilerimizin yan› s›ra bireysel müflterilerde de yay›lmay› planlamaktay›z. Bu konudaki çal›flmalar›m›z devam etmekte olup çok k›sa bir sürede çok farkl› mecrada karfl›n›za ç›kabiliriz.
A‹LEM‹Z GEN‹fiLEMEKTED‹R
Pergo markas›n›n sektörde yayg›nlaflmas› sa¤layan ve bizi temsil
eden bayi a¤›n› kurduk ve bu aile her geçen gün genifllemektedir.
Sadece yurtiçinde de¤il yurtd›fl›nda da Fideltus ailesine kat›lan bayilerimiz var. Kazakistan, Ukrayna, Belarus yeni pazarlar›n bafl›nda
gelmektedir. Yurtd›fl›nda ve yurtiçinde ailemize kat›lmak isteyen
bayilerimiz için halen görüflmelerimiz devam etmektedir.
Son dönemde kamu taraf›nda ise Tapu ve Kadastro Genel Müdürlü¤ü, Sivas ve Gemlik MOBESE projelerinde Pergo ürünümüz
kullan›lmaktad›r.
4 2
Str
Gu
Fidel
trend
Jorda
new
Fideltu
logies
rity an
dustry
cation
Over t
growt
a culm
achiev
reeme
ler for
on, wi
rely on
existin
Comm
the ap
said: “
quality
Techn
se a s
are qu
and e
Comm
curren
the ac
ventur
map.
the de
yond.”
The m
to sec
!
I N
E N G L I S H
within its cultural context.
It is worth noting that Fideltus Advanced Technology provides advanced tools
and solutions that help organizations from various industries to handle their
regular tasks and responsibilities with ease and efficiency. The company has
an extensive lineup of products and solutions, including but not limited to vehicle tracking and security systems, mobile hospitals, gasoline station automation, 3G mobile applications, urban safety management, intelligent schools
and shopping malls, and others.
The United Arab Emirates based company will offer turnkey technologic solutions to the countries in the Gulf Region from tracking the vast lands to the
security of the oil pipelines. We have discussed this new leap of Fideltus Advanced Technology with Kemal Hakan Hasflerbetçi, Assistant General Manager of Fideltus Advanced Technology, and Mohanned Itayem, the General
Manager of the recently founded Fideltus Technology.
Can you provide us some information about eSense, the partner of Fideltus
Advanced Technology in Gulf region?
Strong kick-off at the
Gulf by Fideltus
Fideltus Advanced Technology, the renowned Turkish technology
trendsetter, recently teamed up with eSense, the leading
Jordanian provider of IT-based business solutions, to create a
new joint venture under the name Fideltus Technology.
Fideltus Technology will be a pioneering proprietor of advanced niche technologies with distinctive features, primarily in the fields of communication, security and content. Core technologies will be geared toward virtually any industry, with a prime focus on military and defense, education, telecommunication and health sectors.
Over the past few years, eSense and Fideltus have enjoyed a prosperous
growth in sales and fortified their global presence. This partnership comes as
a culmination of previous dealings in hopes of allowing the two companies to
achieve greater equities in targeted markets. With the new partnership agreement, Fideltus Technology will become an official representative and reseller for Fideltus Advanced Technologies in Middle East and North Africa region, with exclusivity privileges over this market. Fideltus Technology will also
rely on eSense’s extensive experience in the MENA market to promote their
existing products and newly co-developed offerings for the region.
Commenting on the founding of the new venture, Kemal Hakan Hasflerbetçi,
the appointed Assistant General Manager of Fideltus Advanced Technology,
said: “As we are aware that countries in the Gulf are in need of viable, high
quality technology solutions like the ones developed by Fideltus Advanced
Technology, we found a partnership with a company as established as eSense a substantial opportunity to carry our brand to the region and beyond. We
are quite happy and exhilarated to see our brand gaining such momentum
and entering new markets.”
Commenting on the founding of the new venture, Mohannad Itayem, who
currently heads eSense Arabia, eSense’s KSA branch, and will also manage
the activities of Fideltus Technology, said: “We are quite thrilled with this new
venture, which has taken eSense’s fingerprint even further across the world
map. We are more than certain that Fideltus Technology will quickly become
the definitive developer of advanced niche technologies in the region and beyond.”
The management of Fideltus Technology has laid out a 5-year strategic plan
to secure a healthy entrance into the Gulf market and to place their products
Mohanned Itayem: It is founded in 2001, eSense is a global provider of ITbased business and technology solutions. With a strong artillery of first-grade
partners, including Microsoft, RSA, Appian, VeriSign, BIO-key, Fujitsu, Huron,
Alliance and others, the company has established itself as pioneer of high
quality solutions that utilize the latest in software development, design, marketing and hardware integration to deliver quality customizable solutions. The
company caters to clients of all industries, including government agencies,
NGOs, multinational corporations and select SMEs.
Headquartered in Amman, the company has fully operational branches in
Saudi Arabia and Kuwait, with further expansion activities in Qatar and North
Africa.
What is the target of the new structuring?
Mohanned Itayem: We believe we will implement important projects as Fideltus Technology. The countries in the Gulf region have a serious potential in
terms of turnkey technologic solutions in public and private sector. The
strong global connections and project experiences of Fideltus allow us to
implement this potential. As the Gulf countries are among the less-affected
countries from the global economic crisis, they provide the advantage to continue new large-scale projects.
Hakan Hasflerbetçi: Fideltus aims to offer the successful products both
produced by Fideltus and its business partner channel to the region. Two
companies have decided to join their forces for this reason. Therefore, we believe this partnership will be an important cooperation for both companies, as
well as the other companies in Turkey.
There are many Arabian investments in Turkey. Has this
developing business environment be influential in making
investment to the Gulf region?
Hakan Hasflerbetçi: We know the countries in the Gulf region need the
technologies we develop. It is an important step that Turkey has become a
country exporting technology.
What are the other opportunities available in the region?
Hakan Hasflerbetçi: We seek projects foreseeing serious and aggressive
growth in IT field. We believe in our products and the value they will provide.
We know we can offer value added solutions to public organizations, private
companies and non-governmental organizations. The region has a specific
culture. And the business methods are shaped according to this culture.
Which Gulf countries will Fideltus Technology offer the products?
Hakan Hasflerbetçi:The solutions we are considering to position in the Gulf
countries in short are vehicle tracking and security systems, mobile hospital,
filling (gasoline) station automation, 3G applications, safe city management,
intelligent schools and shopping malls etc.
Mohanned Itayem: Now, many countries invest in motherland security. They
aim to modernize their systems and enable these systems in possible danger
times. Both the safety of people and the safety of living spaces are important.
4
3
I N
E N G L I S H
“Our long-term strategy is
convergence”
A new life style with 3G
Dr. Tayfun Acarer, the Chairman of Information and Communication
Technologies Authority, has provided information about the developments and changes to be experienced in the industry with 3G, which
will become operative on July 31, 2009. He has explained that they will
start 3.G with 3.75, furthermore with 3.9 and that we will meet 3rd generation services without experiencing any negative experiences as in
the world by not causing any resource loss with a well timing.
Stating that the 3rd generation will not allow us to meet a new technology, but also a brand new life style, Acarer said, “While providing a voice, data and video communication and interactivity with extremely high
speed, with the effect of the convergence, we will also be able to receive various contents in areas such as communication, broadcast and internet with the devices we have.”
Acarer has provided the following information about the place of Turkey
among the world’s mobile systems: “When we consider this in terms of
ICT industry, Turkey ranks 13th in the world and 7th in Europe. As of
the end of the year 2008, we have an ICT industry with a magnitude of
31 billion dollars. The fixed and mobile market revenue is TL 19.3 billion, the fixed sales revenue is TL 5.830 billion and the mobile sales revenue is TL 13.458 billion. In 2008, the total investment in the industry
is TL 4.175 million, which TL 1.571 million in the fixed investment and
TL 2.604 million TL in mobile investment. The number of mobile subscribers is 67 million, while the number of internet subscribers is around
7 million. It is foreseen to have an increase of 30% in the number of
broadband subscriber with the starting of the service for 3rd generation
as of July 31, 2009.”
4 4
Determined its long-term strategy as convergence and progressing in
all business fields including mobile, fixed and broadband according to
its convergence vision, Turk Telekom’s Sales President Ayd›n Çaml›bel
explains their targets as following: “Being in a position producing and
as well as exporting technology, not buying it; to invest in Turkish technology and export technology to abroad.”
Ayd›n Çaml›bel says, “With the group synergy we gained, we started to
present convergence solutions via our group companies TTNET and
Avea and to integrate the technologies developed by our other group
companies Argela, Innova, Sebit and Sobee. The first products of our
R&D studies in convergence field are VDSL2, Videophone and WiRO”,
and gives the following information regarding to their new projects in
2009:
“We are planning to launch Wifon, the continuance of our convergence
products, to the market within this year. With Wifon service, the phone
lines in the houses will reach a central plant function providing service
to the family members. From now on, everyone in the house will have
an external number, voice answering system will reply to the telephones at home as in the companies and the voice answering system will
direct the calling person to the person being called… As Turk Telekom,
we are making investments in many fields from substructure to distribution network, from human resources to the development of new products and services. While we implement our projects for increasing the
efficiency and improving our operational processes, we have also directed ourselves to R&D and innovation.”
D
Wh
era
inve
ver
pho
The
rate
The
Ne
The
ges
Elim
cal
Ans
en
Pho
con
wo
fine
Ac
190
in 1
in 1
“One SIM card for
each device”
g in
g to
l›bel
nd
ech-
ed to
nd
up
our
RO”,
in
ence
hone
ice
ave
howill
kom,
tribuog the
direc-
Don’t just say Hello!
Turkcell, the biggest GSM operator of Turkey, offers a new vision in corporate area and foresees that only one SIM card can be inserted to each
device. Ekrem Yener, Assistant General Manager Responsible from Corporate Customers Management of Turkcell, says, “With the beginning of
2008, Turkcell has a brand new vision in corporate area; we call this
“One SIM card for each device”. We have a total SIM card number of 37
million. We are offering the entire Turkey and the entire world, with the
agreements we have concluded with 700 operators throughout the
world, as the area within the cloud of the internet. Therefore, Turkcell offers internet access from any location to its users. While saying any location, we mean any device, consequently the SIM card, receiving and
sending signals. Actually, when you embed your mobile signature, the
SIM card becomes your universal identity… Wherever you roam, you
can actually access and be accessed. This is not limited with the people,
it also covers the devices. Today, we have a population of 70 million, but
there are also millions of devices; cars, trucks, refrigerators, televisions,
videos etc… Actually, each device is a GSM subscriber. Where would
this lead to? Today, the number of our subscribers is 37 million, but our
potential is billions of subscribers.”
Yener gives information about the 3G technology which is entering our lives: “… Third generation can transmit speeds up to 7 MB, and this has
reached 14 MB speed with the recent technologic development; we call
this 3,5G. But the technology does not stop, the mobile speeds will be
increased to 200 MB towards 2011-2012; we call this the fourth generation… Think about what you can do with this speed; from anywhere on
the world, you can download movies, watch videos and receive and
send the pictures you have taken without any need for cable with the
fast data access … This brings you the brand new business models.”
When Alexander Graham Bell had invented the phone in 1876, a new
era has started in communication. Nobody knew about the limits of this
invention. Moreover, as they had considered the phone as a developed
version of telegraph, its original name was harmonic telegraph. The
phone first transmitted the voices, then writings and then the image.
The history of 133 years full of inventions surprising the people is decorated with some interesting notes. Here are a few of them …
The first phonebook: In the first phonebook published in Connecticut
New Haven in 1878, there were only 50 numbers.
The first phone booth: The first phone booth working with small changes had been established in 1900.
Eliminating the operator: For the first time in 1951, long distance phone
calls had been carried out without the assistance of an operator.
Answering machines are in our lives: The answering machines had been started to be sold in 1971.
Phone and women: The phone operators were all first men. But as the
conversations of these operators with the customers were rude, the
women had started to work in this area. The female operators were defined as kind and calm.
A century ago in Istanbul: The first phone in Turkey had been used in
1908. Kad›köy and Beyo¤lu switchboards had been opened for service
in 1911. The first automatic phone switchboard had been established
in 1926 at Ankara.
4
5
I N
E N G L I S H
“We will continue our
growth”
Versatile: Zero Generation
The Zero Generation, who does not know the world without internet,
cannot imagine the life without a mobile phone and knowing well about
all trends to all pieces. Although it is a term for the children born after
the year 2000, the starting date of the Zero Generation goes back to
the year 1994, when the net started to become popular. The distinctive
mark of the Zero Generation is the life with internet style.
The ones who want to make estimation about the Zero Generation
consider that the futuristic world of the Jetsons will realize with them.
Although the flying roads are not available yet, the video phone calls
and computer to take place in every part of the life are a proof for this.
One of the most important reasons why the marketing experts think
hard about the Zero Generation is that they are the consumers of tomorrow. Although they are still too young, they can make their own
shopping preferences today. This new generation picks the messages
masterfully and creates their own style quickly. Besides getting influenced by the trends, they can also influence the trends.
Another revolution performed silently by this new generation indicating
the whole change of the world is related to the status of the man and
woman in the society. The gender discrimination in the virtual world is
significantly lesser than the conventional relations. And this represents
a giant step taken towards a world where the distinctive value is information and experience.
4 6
Acting with the aim of being the most liked and preferred mobile communication company of Turkey, Avea’s Corporate Communication Director Selda Ünlü Usta says, “As being the company with the highest
revenue in number portability and with our innovative tariffs offered to
the market, we had a serious subscriber gaining. Next, we have 3G launch. As Avea, we will introduce our customers in both individual and
corporate segment with new services via 3G speed”.
Explaining that they pay due diligence to establish a long term relation
based on reliability and mutual earning with the corporate customers as
Avea, Usta continues: “We are targeting to be effective in the market
with business models simultaneously developing the work, not with a
classical buyer-seller logic.”
During the last three years, Avea has increased its corporate subscriber
number by four times and the number of companies with Avea by five
and half times. Regarding this success obtained in the corporate market, Selda Ünlü Usta states, “Both through our corporate vendor channel and also our direct sales teams’ approaches oriented to the benefit
of the customer, we think we had a serious distance on this way. In
addition to this, following the number portability implemented in November 2008, we both provided the satisfaction of our customers and
gained new important customers through maintaining a serious cost
advantage with the innovative / competitive tariffs and services that we
offer to the market in a crisis environment and with the removal of the
number dependency of the entities. From now on, we will be continuing to grow by maintaining our competitive status in the market and by
offering any kind of technology and service as a leader”.
D
P
‹
G
a
c
“
c
s
o
v
s
e
t
a
b
o
o
t
S
c
s
o
c
The future is in the mobile
marketing
omDiest
to
G laand
tion
ers as
ket
ha
criber
five
marhannefit
n
oand
st
t we
the
nud by
Defne’s target is the world
Receiving its name from the Lighthouse of Alexandria and running after
innovations to bring a light to the marketing world, Pharos operates in
loyalty marketing and mobile channels fields. Emrah Fakir, the General
Manager of Pharos, says that there is no future other than the mobile
marketing.
Stating that they have founded Pharos in 2002 together with Yalç›n
Onur to design the campaign and project strategies of the brands, to
carry out turn-key campaigns and to manage them and report their results, Emrah Fakir explains that more than 50% of the mobile channels
in Turkey is sold by them and says, “Mobile channel is a serious market. If you consider its growth trend, within two years, it will become a
market of 10-15 million dollars per year.”
Also stating that they offer services specific to iPhone, which has become a mobile world alone, Fakir says, “We wanted to get our hands on
iPhone and started to develop products. Our first product was Sinema
Kurdu (Movie Worm). Now, we are preparing a product related to Istanbul.”
Fakir emphasizes that they want to be a topnotch players of the mobile
world: “In order to achieve this, it is required to establish offices in New
York and London. Therefore, we have performed our first trial in Ukraine; we are there for four years. The second expansion will be in at a location which we take Dubai as the headquarters in the Arabian Peninsula.”
Producing solutions for mobile operators, the products of Defne Bilgi
‹fllem are preferred by many countries in the world. O¤uz Halilo¤lu, the
General Manager of Defne, states that they are preferred for their creativity, innovation and flexibility and as well as providing suitable financing models for the operators and explains:
“Mobile operators are the biggest buyers in IT and technology. The
companies providing solutions to them are the biggest producer and
solution providers of the technology. As the market is too big, the people do not buy everything from a single producer. In added value services field, creativity and small differences matter. Things such as design, serving for your purpose, being close to your location and price
etc. Our products also have such small or big differences. In addition to
this, we are trying to offer creative solutions as much as possible. By
acting quickly, we envision the products requested or will be requested
by the market and exhibit them in the fairs. Also, we offer the solution
on a turn-key basis. In addition to all hardware, software and integration services included, we also prepare the financing model for this and
then bring it to the operator.”
Stating that they were 10th and then 3rd among the fastest growing
companies in researches performed by Deloitte Turkey, O¤uz Halilo¤lu
said, “We already achieve our targets for Turkey. The main target is
overseas. We have solutions in more than 18 countries. Everyday new
countries are added to this list.”
4
7
I N
E N G L I S H
Zihni Sinir tests the
technology with “proce”
‹rfan Sayar draws caricatures for more than 30 years. The thing differentiating him from the other caricaturists is that he is the project or
“proce” man. Sayar steadily continues the “proce”s gathering the technology and humor together with his character Porof. Zihni Sinir. Today,
‹rfan Sayar carries his Porof. Zihni Sinir character, born in the pages of
the magazines, to 3D in his atelier at Beyo¤lu; the “proce”s are developed and getting modeled. Different objects are exhibited and sold in
the atelier. You can see the works of ‹rfan Sayar on HYPERLINK
"http://www.zihnisinir.com" www.zihnisinir.com website.
Stating that now Zihni Sinir has become an idiom and there are projects developed in the schools inspired from Zihni Sinir for the project
assignments, Sayar says, “The different approach displayed by our people when facing innovations puts the “proce”s of Zihni Sinir into action. We have a tradition where you enter the house by taking off your
shoes. When I thought what would happen if it is the same for the
cars, a “proce” containing the cleaning of the shoes on a doormat at
the outside of the car comes into mind.”
life:) difference in Ukraine
and Belarus
life:), the brand of Astelit in Ukraine and BeST GSM in Belarus, increase
its number of subscribers continuously. Özcan Ermifl, life:) General Manager for Ukraine and Belarus, says, “The interest of the consumers to
value added services and particularly to content services is much higher compared to Turkey.”
Ermifl provides the following information about the services they offer to
Ukraine and Belarus markets as life:), “In the GSM market of Ukraine,
we are offering many services to our subscribers by creating a competitive advantage against two other main operators. We are offering
many GSM services, which are also offered in Turkey, from very attractive on-net and international tariffs to high volume data and message
bundles and content services. Furthermore, despite our short background of 6 months in Belarus, we have started to offer a significant part
of these services. We have sold hundred thousands of internet packages particularly related with the data services. In this way, we both increase our revenue and prepare our subscribers base for the mobile
broadband age which we expect the licenses will be provided soon.”
For the solutions they plan with Fideltus to develop in the abovementioned markets, Ermifl said, “Fideltus generally takes role in solutions
which may be expanded in vehicle tracking and tracking. We believe
Fideltus will have important contributions for us by transferring their experience and success in Turkey to Ukraine and Belarus markets.”
4 8
I
s
P
C
F
a
a
O
a
a
m
f
g
H
m
j
d
g
t
W
r
t
l
t
i
s
Another marketing
product: Dubai
ffeor
techoday,
es of
veloin
oect
r peactiour
at
It must be encouraged to
search for information
One of 7 emirates constituting the United Arab Emirates (UAE) located
at the southeast shore of Gulf of Basra, Dubai is one of the important
trade and tourism cities of the world. Yet, it was just a fishermen village
in 1960s… Dubai is the indicator of what a determinant administration
can achieve. It has been dreamed that the city will take the finance
center seat vacated by Beirut and this has been achieved in a short
period of time. Everyone goes to there, as the rate of the taxes is zero.
Of course it is an indispensable location for the investors. Dubai provides an entrance to a potential market in various sectors for the overseas companies and offers the advantages of a developed economy.
The majority of Dubai’s population is constituted by the foreigners. The
foreign workers and investors have a great role in the rise of Dubai during the last period. However, Dubai has also started to feel the effect
of the global economic crisis recently. But it is a fact that the crisis may
create an opportunity for new starts. The experts believe that the decreasing prices will accelerate the arrival of the new investors to Dubai.
Dubai targets the rich tourists and the money in Dubai is circulated with
tourism, besides trading. The limited number of historical artifacts in
hand, the modern trade and shopping centers, magnificent shores and
endless deserts are successfully introduced to the world.
Prof. Osman Coflkuno¤lu, Uflak Deputy, European Union Compliance
Commission and EU Joint Parliamentary Member, has been a guest of
Fideltus Technology and evaluated the “information society” concept;
and shared his opinions about what Turkey is required to do for being
an information society.
Osman Coflkuno¤lu said, “Turkey is, unfortunately, way behind in being
an information society in the listings prepared by many organizations
and institutions of the European Union such as International Telecommunication Union,” and explains that in order to carry Turkey to an information society, we need R&D supporting strategy with concrete targets and it must be encouraged to search for information.
He summarizes the approach of leading countries of the world to the
matter as: “America is a country giving a significant importance in subjects such as generating information and design etc. They are the industry and technology leader in the world. England has also well managed the information while realizing the industrial revolution. The production technology and management of Japan has left America behind.
Why? In 80s, the books on this topic have been the bestsellers. The
richness and prevalence of the public libraries facilitates the access to
the information. Although the internet is available, the importance of the
libraries cannot be denied. Europe is much different. In Italy, the importance of information and information technologies is well understood. It
is assimilated by the people. In Turkey, I don’t see this necessity has
spread out to the society.”
4
9
I N
E N G L I S H
TEKNOLOJ‹
F I D E L T U S fi ‹ R K E T L E R G R U B U ü y e s i d i r
Shining star: Kahramanmarafl
Kahramanmarafl tries to go beyond itself. The city covered with many
valuable elements continues to search for clearly expressing itself both
in tourism and in industry.
Tourism issue became the most important strategic topic for Kahramanmarafl. Marafl, having been under the governance of Hittite, Assyria, Roma, Byzantium, Arab, Seljuk and Ottomans; deserves a more attractive place in culture and nature tourism with its mountains covered
with endemic plants, plateaus with plenty of oxygen, barrage and gulfs
in lagoons, curative thermal waters, caves, hand arts and rich kitchen.
Kahramanmarafl has formed a road map with the support requested
from TURSAB in order to have the word in tourism.
In the meantime, Kahramanmarafl is one of the most attractive cities in
terms of investment in Turkey. The low energy and labor costs presented under the content of the Incentive Law, free of charge investment
site assignment and the other incentive terms under the content of the
“Decree on State Aids for Investments” take the attention.
It is a city realizing almost 30 percent of the cotton thread production
of Turkey and getting prepared for to be textile and fashion center.
Furthermore Kahramanmarafl provides almost 70 percent of the production of steel kitchen holds of Turkey. 45 percent of red pepper consumption is also covered by Kahramanmarafl. Another important business field in the city is jewelry. And also there is famous Marafl ice-cream. As a result of the increase in the quality and the performance of
the promotion in internal-external markets, the demand to Marafl icecream has increased.
5 0