sınıflandırma

5.
SINIFLANDIRMA
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
MADDELER LİSTESİ VERİ SINIFLANDIRMASI
(1)
(2)
1203 BENZİN
(3a) (3b) (4) (5)
3
F1
II
3
(6)
534
(7a) (8)
3L
P001
IBC02
R001
(9a)
(9b)
(10)
-
MP19
T4
SOL SAYFA
(1) – UN tanımlama numarası
(2) – Maddenin doğru ismi
(3a) - sınıf
(3b) – sınıflandırma kodu
(4) – ambalaj grubu
(5) – etiket numarası
(6) – özel hükümler
(7) – Sınırlı miktarlar
(8) – ambalajlama talimatları
(9a) – özel ambalajlama hükümleri
(9b) – karışık ambalajlama
(10) – taşınabilir tanklar/dökme
konteynerler/BK1 veya BK2 kodları
(11) – özel hükümler
(12) – tank kodları
(13) – özel hükümler
(14) – araç türü
(15) – taşıma kategorisi
(16) – ambalajlar/s. p./
(17) – dökme olarak taşıma
(18) – yükleme/boşaltma hükümleri
(19) - operasyon
(20) – tehlike tanımlama numarası
/TTN/
SAĞ SAYFA
(11)
(12)
(13) (14)
(15) (16) (17) (18)
TP1
LGBF
TU9
2
FL
-
-
-
(19) (20) (1)
(2)
S2
S20
BENZİN
33
1203
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
Maddelerin tanımlanması
tanımlama= sınıflandırmadan önce ürünün tehlike özelliklerinin belirlenmesi
?
Yeni ürün
TANIMLAMA
- özellikler
- içindekiler
- Kimyasal adı
- Teknik adı
- Ticaret adı
- uygun sevkiyat adı
(ADR’ye göre)
- UN numarası
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF İÇİNDEKİ FARKLI TEHLİKE ÖZELLİKLERİ
En belirgin tehlike özellği
İlave tehlike özellikleri
Madde
Tehlikenin yoğunluğu
SINIF
Sınıflandırma
kodu
Ambalajlama
grubu
Sınıflandırma kodu ne tür tehlike olduğunu ifade eder
temel tehlike işaretleri: F- alevlenebilir,
T – zehirli, C - aşındırıcı
Ambalajlama grubu tehlikenin yoğunluğunu ifade eder:
I – yüksek II – orta III - düşük
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
TEHLİKE ÖNCELİĞİ
(birden fazla sınıfta tehlike özelliği barındıran maddeler için – ADR 2.1.3.5.3)
(a) Sınıf 7’deki malzemeler (diğer tehlike özelliklerinin öncelik aldığı
durumlarda, Bölüm 3.3'teki 290 özel hükmün geçerli olduğu istisnai
ambalajlardaki radyoaktif malzemeler dışında);
(b) Sınıf 1’deki maddeler;
(c) Sınıf 2’deki maddeler;
(d) Sınıf 3’teki sıvı duyarlılığı azaltılmış patlayıcılar;
(e) Sınıf 4.1’deki kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve duyarlılığı
azaltılmış katı patlayıcılar;
(f) Sınıf 4.2’deki piroforik (kendiliğinden ateş alan) maddeler;
(g) Sınıf 5.2’deki maddeler;
(h) Ambalajlama grubu I’in soluma ile zehirlilik kriterlerini karşılayan
Sınıf 6.1 maddeleri (Sınıf 8'in sınıflandırma kriterine uygun ve tozların
ve dumanların solunması yoluyla zehirlilik derecesi (LC50)
Ambalajlama grubu I aralığında olan ve ağızdan alma yoluyla veya deri
teması yoluyla zehirlilik derecesi sadece ambalajlama grubu III ya da
daha az olan maddeler, Sınıf 8'e göre sınıflandırılır);
(i) Sınıf 6.2’deki bulaşıcı maddeler.
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF İÇİNDEKİ FARKLI TEHLİKE ÖZELLİKLERİ
En belirgin tehlike özellği
İlave tehlike özellikleri
Madde
Tehlikenin yoğunluğu
SINIF
Sınıflandırma
kodu
Ambalajlama
grubu
Sınıflandırma kodu ne tür tehlike olduğunu ifade eder
temel tehlike işaretleri: F- alevlenebilir,
T – zehirli, C - aşındırıcı
Ambalajlama grubu tehlikenin yoğunluğunu ifade eder:
I – yüksek II – orta III - düşük
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
KARIŞIM VE ÇÖZELTİLERİN SINIFLANDIRILMASI
Klasa i
grupa
pakowania
4.3, I
4.3, II
4.3, III
5.1, I
5.1, II
5.1, III
6.1, I
DERM
6.1, I
ORAL
6.1, II
6.1, III
8, I
8, II
8, III
9
SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ
4.1 3, I
4.1 3, I
4.2 3, I
4.2 3, I
4.3, I
4.3, I
4.3, I
SOL LIQ
5.1, I 3, I
SOL LIQ
5.1, I 3, I
SOL LIQ
5.1, I 3, I
3, I
3, I
3, I
3, I
3, I
3, I
3, I
3, I
3, II
SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ
4.1 3, II
4.1 3, II
4.2 3, II
4.2 3, II
4.3, I
4.3, II
4.3, II
SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ
5.1, I 3, I 5.1, II 3, II 5.1, II 3, II
3, I
3, I
3, II
3, II
8, I
3, II
3, II
3, II
3, III
SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ
4.1 3, II
4.1 3, III
4.2 3, II
4.2 3, III
4.3, I
4.3, II
6.1, I
6.1, I
6.1, II
3, III */
8, I
8, II
3, III
3, III
6.1, I
6.1, I
4.1, III
6.1, I
6.1, I
6.1, II
3, I
4.1, II
4.1, III
4.2, II
4.2, III
4.1, II
4.2, II
4.2, II
4.3, I
4.3, II
4.3, III SOL LIQ SOL LIQ SOL LIQ
5.1, I 3, I 5.1, II 3, II 5.1, III 3,
III
4.3, II
5.1, I
4.1, II
4.1, II
4.1, III
4.2, II
4.2, III
4.3, I
4.3, II
4.3, III
5.1, I
4.1, II
4.2, II
4.3, I
4.3, II
4.3, II
5.1, I
4.2, II
4.2, II
6.1, I
6.1, I
4.2, III
4.3, I
4.3, II
4.3, III
5.1, I
5.1, II
4.2, III
6.1, I
6.1, I
SOL LIQ
SOL LIQ
4.1, II 6.1, II 4.1, II 6.1, II
8, I
SOL LIQ SOL LIQ
4.1, II 8, II 4.1, II 8, II
8, I
8, II
4.2, II
SOL LIQ
4.1, III 6.1,
III
4.2, II
8, I
6.1, II
4.2, III
8, I
4.1, II
4.1, III
4.2, II
SOL LIQ
4.1, III 8,
III
4.2, II
8, II
4.2, III
4.2, III
4.2, II
4.3, I
5.1, I
4.3, I
4.3, I
6.1, I
4.3, I
4.3, I
4.3, I
4.3, I
4.3, I
4.3, I
4.3, I
4.3, II
5.1, I
4.3, II
4.3, II
6.1, I
4.3, I
4.3, II
4.3, II
8, I
4.3, II
4.3, II
4.3, II
4.3, III
5.1, I
5.1, II
4.3, III
6.1, I
6.1, I
6.1, II
4.3, III
8, I
8, II
4.3, III
4.3, III
5.1, I
5.1, I
5.1, I
5.1, I
5.1, I
5.1, I
5.1, I
5.1, I
5.1, I
5.1, II
6.1, I
5.1, I
5.1, II
5.1, II
8, I
5.1, II
5.1, II
5.1, II
5.1, III
6.1, I
6.1, I
6.1, II
5.1, III
8, I
8, II
5.1, III
5.1, III
6.1, I
DERM
SOL LIQ
6.1, I 8, I
6.1, I
6.1, I
6.1, I
6.1, I
ORAL
SOL LIQ
6.1, I 8, I
6.1, I
6.1, I
6.1, I
6.1, II
INHAL
SOL LIQ
6.1, I 8, I
6.1, II
6.1, II
6.1, II
6.1, II
DERM
SOL LIQ SOL LIQ
6.1, I 8, I 6.1, II 8, II
6.1, II
6.1, II
6.1, II
ORAL
6.1, III
8, I
8, II
8, III
SOL
=
materiały stałe i mieszaniny
LIQ
=
materiały ciekłe, mieszaniny i roztwory
DERM
=
toksyczność dermalna
ORAL
=
toksyczność doustna
INHAL
=
toksyczność inhalacyjna
*/
klasa 6.1 dla pestycydów
8.1
SOL LIQ
6.1, II 8, II
6.1, II
6.1, II
8, I
8, II
8, III
6.1, III
8, I
8, II
8, III
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIFLANDIRMA ŞEMASI– sınıflandırma ağacı
Sınıflandırma kodu
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
TEMEL KAVRAMLAR
Sınıflandırma kodu- yarattığı tehlikenin türüne bağlı
olarak bir madde veya nesne grubuna atanan
alfanumerik kod
I
II
III
Ambalajlama grubu (I, II, III) -belli maddelerin
ambalajlama amacıyla tehlike derecelerine göre
atandıkları bir grup anlamına gelir.
(I –yüksek, II - orta, III - düşük)
Uygun sevkiyat adı (pnp) – Tehlikeli malın ADR
hükümlerinde kullanılan adı (Bölüm 3.2’deki maddeler
listesinde BÜYÜK HARF kullanılarak yazılmıştır)
SINIFLANDIRMA PROSEDÜRÜ
Sınıflandırma sırası
SEMBOL
Mallar
Listesinde
KAYIT TÜRÜ
TANIM
ÖRNEK
A
tekli
Tekli, iyi tanımlanmış
mallar
B
genel
Iyi tanımlanmış mallar
grubu, b.b.b. olmayan
UN 1133 yapışkan
C
genel
UN 1987 alkol,
b.b.b.
D
genel
Benzer özelliklere sahip,
aynı kimyasal işlev
grubuna dahil ürünler
grubu
UN 1090 aseton
UN 1325 alevlenir,
katı maddeler
b.b.b.
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIFLANDIRMA HATALARININ SONUÇLARI
13 Mayıs 2000, Enschede (Hollanda)
- havai fişek deposunda patlama
22 ölü
300 ev enkazı
Havai fişekler –
1.4G ve 1.4S gibi taşınmış
ve depolanmış
Doğru
sınıflandırma
1.3G, 1.2G
veya 1.1G
Fot. www.rnw.nl
Tehlike riski düşük ve
tehlike ambalajla
sınırlı
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
TEHLİKE UYARILARI – bilgi kaynakları
Taşıma
evrakı
UN numarası
uygun sevkiyat adı
sınıf
ambalajlama grubu
madde miktarı
Ambalaj
UN numarası
etiketler
uygun sevkiyat adı (Sınıf 1, 2 ve 7)
Boş turuncu plaka
İkaz etiketleri
araç
(sınıf 1 ve 7, konteyner, tankla ve dökme
taşımacılık)
Yazılı turuncu plaka, UN ve tehlike
tanımlama numarası
(tankla ve dökme olarak taşımacılık)
Sınıflandırma
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sınıf 1 Patlayıcı maddeler ve nesneler
Sınıf 2 Gazlar
Sınıf 3 Yanıcı sıvılar
Sınıf 4.1 Alevlenir katılar, kendiliğinden reaktif
maddeler ve nesneler ve hassasiyeti giderilmiş katı
patlayıcılar
Sınıf 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
Sınıf 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar
açığa çıkaran maddeler
Sınıf 5.1 Yükseltgen maddeler
Sınıf 5.2 Organik peroksitler
Sınıf 6.1 Zehirli maddeler
Sınıf 6.2 Bulaşıcı maddeler
Sınıf 7 Radyoaktif malzeme
Sınıf 8 Aşındırıcı maddeler
Sınıf 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
Tanımlar
• „BM Numarası" (UN Numarası)
madde veya nesnelerin BM Model
Yönetmeliklerinden alınmış dört
basamaklı tanımlama numarası
anlamına gelir:
– Madde veya nesne kendine özel
BM numarası ile belirtiliyorsa
tehlikeli madde veya nesne veya
– Kısım 2’nin kriterlerine («karar
ağaçların») uyarınca ismen
belirtilmeyen tehlikeli
maddelerin veya nesnelerin
genel veya b.b.b. kaydı.
Tanımlar
«Sınıflandırma Kodu»
• Sınıflandırma kodu, tehlikeli maddenin veya nesnenin sınıflandırma
kodunu içerir:
• - Sınıf 1’deki tehlikeli maddeler ve nesneler için, kod 2.2.1.1.4 kriterlerine
ve prosedürlerine göre atanan bölüm numarası ve uyumluluk grubu harfi
içerir;
• - Sınıf 2’deki tehlikeli maddeler veya nesneler için, kod 2.2.2.1.2’de ve
2.2.2.1.3’te açıklanmış bir numara ve zararlı madde grubu içerir.
• - Sınıf 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1, 5.2 , 6.1, 6.2, 8 ve 9’daki tehlikeli maddeler ve
nesneler için, kodlar 2.2.x.1.2’de açıklanır.
• - Sınıf 7’deki tehlikeli maddelerin ve nesnelerin sınıflandırma kodu yoktur.
Tanımlar
„Ambalajlama grubu” oluşturdukları tehlikenin derecesine bağlı
olarak tehlikeli madde içeren ambalajlamaların oluşturduğu grup
anlamına gelir. Daha detaylı olarak Kısım 2’de tanımlanmış olan
ambalajlama gruplarının önemi aşağıdaki gibidir:
• Ambalajlama grubu I: yüksek derecede tehlikeli mallar;
• Ambalajlama grubu II: orta derecede tehlikeli mallar;
• Ambalajlama grubu III: düşük derecede tehlikeli mallar;
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
SINIF 1 TEHLİKESİ
Patlayıcı maddeler ve nesneler
SINIF 2 TEHLİKESİ
Gazlar
Alevlenir gazlar
Yanıcı olmayan, zehirli olmayan gazlar
Zehirli gazlar
SINIF 3 TEHLİKESİ
Yanıcı sıvılar
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
(No 1)
Tehlike bölümleri 1.1, 1.2 ve 1.3
(No 1.4)
(No 1.5)
(No 1.6)
tehlike bölümü
Tehlike bölümü
Tehlike bölümü
1.4
1.5
1.6
** Tehlike bölümü yeri; patlayıcılık, ikincil risk ise boş
bırakılacak
* Uyumluluk grubu yeri; patlayıcılık, ikincil risk ise
boş bırakılacak.
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
Gazlar
(No 2.1)
Alevlenir gazlar
(No 2.2)
Yanıcı olmayan, zehirli
olmayan gazlar
Yanıcı sıvılar
(No 2.3)
Zehirli gazlar
(No 3)
Yanıcı sıvılar
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
SINIF 4.1 TEHLİKESİ
Alevlenir katılar, kendiliğinden reaktif maddeler ve hassasiyeti
giderilmiş katı patlayıcılar
SINIF 4.2 TEHLİKESİ
Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
SINIF 4.3 TEHLİKESİ
Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa
çıkaran maddeler
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
(No 4.1)
(No 4.2)
(No 4.3)
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
SINIF 5.1 TEHLİKESİ
Yükseltgen maddeler
SINIF 5.2 TEHLİKESİ
Organik peroksitler
SINIF 6.1 TEHLİKESİ
Zehirli maddeler
SINIF 6.2 TEHLİKESİ
Bulaşıcı maddeler
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
(No 5.1)
(No 5.2)
(No 6.1)
(No 6.2)
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
SINIF 7 TEHLİKESİ
Radyoaktif malzeme
SINIF 8 TEHLİKESİ
Aşındırıcı maddeler
SINIF 9 TEHLİKESİ
Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
(No 7A)
Kategori I-Beyaz
(No 7B)
(No 7C)
Kategori II- Sarı
Kategori III-Sarı
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
Sınıf 7 bölünebilen madde
(No 7D)
Tehlikeli maddelerin oluşturduğu riskler
(No 8)
(No 9)
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 1
Tehlike bölümü: 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 1.6
Kütle olarak patlama, fırlama, yangın
1.1
1.5
1.2
1.3
1.6
Uyumluluk harfleri :A, B, C, D, E, F, G, H, J, K, L, N, S
Birincil patlayıcı, itici, patlayıcı
1.4
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 1 – Patlayıcı maddeler ve nesneler
Çevreye hasar verebilecek bir hızda, sıcaklıkta ve
basınçta, kimyasal tepkimeler sonucu gazlar
oluşturabilen, katı veya sıvı maddeler (veya madde
karışımları).
Bir veya daha fazla patlayıcı veya piroteknik madde içeren nesneler; patlama yoluyla pratik bir etki veya bir piroteknik etki
oluşturmak üzere imal edilmiş ve yukarıda söz edilmeyen maddeler ve nesneler Sınıf 1 dahilindedir.
Temel madde ve nesne grupları
(BÖLÜMLER):
1.1
1.5
1.2
1.3
1.6
1.4
Uyumluluk grubu - sınıflandırmada
karışık yükleme için farklı patlayıcıların
tehlike özellikleri
1.1 - Kütle olarak patlama tehlikesi olan maddeler ve nesneler
1.2 - Fırlama tehlikesi olan ancak kütle olarak patlama tehlikesi olmayan maddeler ve nesneler.
1.3 - Yangın tehlikesi veya hafif bir patlama ya da hafif bir fırlama tehlikesi olan madde ve nesneler.
1.4 - Tutuşma veya tepkimenin başlaması durumunda düşük bir patlama riski taşıyan maddeler
1.5 - Patlama haline geçme olasılığı çok az olacak kadar düşük düzeyde hassaslığı olan maddeler
1.6 – Aşırı derecede düşük hassaslık düzeyindeki nesneler
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 1 – uyumluluk grubu (sınıflandırma kodu)
13 uyumluluk grubu bulunmaktadır.
Her ürünün bölüm ve uyumluluk grubunu bildiren
sınıflandırma kodu vardır.
Bölüm numarası + uyumlululuk grubu harfi
SINIFLANDIRMA KODU (ÖRN: 1.4S)
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 2
Taşıma için
basınç altında
ambalajlama
Buhar basıncı >
300kPa
(t=50°C) veya
Tamamen gaz
halinde
(t=20°C ve
101,3kPa
basıncında)
1. Sıkıştırılmış gaz: tk ≤ -50ºC;
2. Sıvılaştırılmış gaz:
Yüksek basınçlı: -50ºC > tk ≤+65ºC
Alçak basınçlı :
tk >+65ºC;
3. Soğutulmuş sıvılaştırılmış gaz: düşük sıcaklığından ötürü kısmen sıvı;
4. Çözülmüş gaz: sıvı fazlı çözücüde çözündürülen gaz;
5. Küçük, gaz içeren aerosol püskürtücüler ve hazneler
6. Basınç altında gaz içeren diğer nesneler;
7. Özel zorunluluklara tabi basınçsız gazlar (gaz numuneleri)
8. Basınç altındaki kimyasallar
A, O, F, T, TF, TC, TO, TAC, TOC
A, O, F, T, C, CO, FC,TF,TC,TO,TAC,TOC
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 2 - gazlar
saf gazlar veya gaz karışımları ile bir veya birden fazla madde ve
nesne içeren gaz ve gaz karışımları
İlave tehlike özellikleri:
alevlenebilir
zehirli aşındırıcı yükseltgen
Sınıftaki temel gruplar:
Przykłady:
1. Sıkıştırılmış gaz
UN 1066 AZOT SPRĘŻONY
2. Sıvılaştırılmış gaz
UN 1011 BUTAN
3. soğutulmuş, sıvılaştırılmış gaz
4. Çözülmüş gaz
5. Aerosol püskürtücüler ve hazneler
6. Basınç altında gaz içeren diğer nesneler
7. Gaz numuneleri
8. Basınç altındaki kimyasallar
UN 1963 HEL SKROPLONY,
SCHŁODZONY
UN 1001 ACETYLEN
UN 1950 POJEMNIKI
AEROZOLOWE
UN 1057 ZAPALNICZKI
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 2 – tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
A – asfiksant
O - yükseltgen
TF - zehirli,alevlenir
F -alevlenir
TC - zehirli,aşındırıcı
T - zehirli
TO - zehirli, yükseltgen
TFC – zehirli, alevlenir,aşındırıcı
TOC - zehirli,yükseltgen,aşındırıcı
Grup numarası + tehlike özelliği kodu
SINIFLANDIRMA KODU (örn. „2F”)
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 3
Buhar basıncı ≤ 300kPa (t=50°C) ve t=20°C ve 101,3kPa tamamen gaz değildir.
 tparlama noktası ≤ 60°C
 Taşıma için aktarılan veya taşınan erimiş sıvılar ve katılar ttaşıma > tparlama
 Duyarlılığı azaltılmış sıvı patlayıcılar
Itilk kaynama noktası ≤ 35°C
II -tparlama noktası < 23°C
III 23°C ≤ tparlama noktası ≤ 60°C
Sıvı ve akmaz karışım ve müstahzarlar (nitroselüloz)
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 3 – alevlenir sıvılar
3
3
Parlama noktaları 60 °C’den daha düşük olan sıvıları kapsar ve
noktası 60 °C'nin üstünde olan sıvı maddeleri ve erimiş katı
maddeleri de kapsar ve bunlar taşıma sırasında veya aktarma
sırasında parlama noktasına eş veya daha yüksek bir sıcaklıkta
ısıtılır.
Sınıftaki temel gruplar:
Przykłady:
- parlama noktası 23°C altında olan sıvılar
UN 1170 etanol
(zehirli ve aşındırıcı değil)
- parlama noktası 23°C altında olan sıvılar, zehirli
UN 1230 metanol
- parlama noktası 23°C altında olan sıvılar, aşındırıcı
UN 1277 propilamin
- parlama noktası 23°C altında olan sıvılar,
zehirli ve aşındırıcı
- parlama noktası 23 ila 60°C olan sıvılar
- parlama noktası 23°C altında olan pestisitler
- parlama noktasına kadar veya üzerinde ısıtılan
sıvılar
UN 2359 dialilamin
UN 1299 terebentin
UN 2760 arsenikal pestisit,
sıvı, alevlenir, zehirli
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 3 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma
kodu)
F
- ikincil riski olmayan alevlenir sıvılar,
F1 - Alevlenir sıvılar, parlama noktası 60 °C ve altında olan
F2
- Alevlenir sıvılar, parlama noktası 60 °C'den fazla olan, parlama
noktasında veya üstündeki bir sıcaklıkta (yükseltilmiş sıcaklıktaki
maddeler) taşınan veya taşıma için aktarılan;
FT
- alevlenir sıvılar, zehirli
FT1
- alevlenir sıvılar, zehirli (pestisitler hariç)
FT2
- pestisitler
FC
- alevlenir sıvılar, aşındırıcı
D
- duyarlılığı azaltılmış sıvı patlayıcılar
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 4.1
• Alevlenir katılar,
• Duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar,
• Kendiliğinden tepkimeye giren maddeler
100 mm’lik ölçülü mesafede yanma süresi 45 saniyeden daha az veya yanma oranı
2,2 mm/sn’den daha büyükse
II Alev ıslatılmış bölgeyi geçiyorsa;
III Islatılmış bölge alevi en azından 4 dakika için durdurabiliyorsa
Metal tozları veya metal alaşımların tozları
II tepkime tüm numune boyunca 5 dakikada veya daha az sürede yayılıyorsa
III tepkime tüm numune boyunca 5 dakikadan daha fazla bir sürede yayılıyorsa
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 4.1 – alevlenir katı maddeler
alevlenir maddeleri ve nesneleri duyarlılığı azaltılmış katı
patlayıcıları ve kendiliğinden tepkimeye giren sıvıları veya katıları
kapsar.
Sınıftaki temel gruplar:
Örnekler:
- alevlenir organik nesneler
UN 1334 naftalin
- alevlenir inorganik nesneler
UN 1871 titanyum hidrit
- duyarlılığı azaltılmış patlayıcılar
UN 1356 TNT
(örn. Su veya alkolle ıslatılmış)
- kendiliğinden tepkimeye giren maddeler
sıcaklık kontrolü gerektirmeyenler
UN 3224 azodikarbonamid
formülasyonu, tip C
- kendiliğinden tepkimeye giren maddeler
sıcaklık kontrolü gerekenler
UN 3234 azodi izobütironitril
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 4.1 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma
kodu)
F – alevlenir katılar, ikincil riski olmayan
FO – yükseltgen, katı, alevlenir maddeler
FT – alevlenir, zehirli, katı maddeler
F1 - organik
F2 - organik
erimiş
F3 - inorganik
Taşınması için yetki yoktur
FT1 - organik
FT2 - inorganik
FC – alevlenir, aşındırıcı, katı maddeler
FC1 - organik
FC2 - inorganik
D – duyarlılığı azaltılmış, patlayıcı katılar, ikincil riski olmayan
DT – patlayıcı katı maddeler, zehirli
SR – kendiliğinden tepkimeye
giren maddeler
SR1 – sıcaklık kontrolü gerekmeyenler
SR2 – sıcaklık kontrolü gerekenler
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 4.2
Piroforik ve kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
I 1 m yükseklikten düştüklerinde veya 5 dakika içerisinde tutuşuyorlarsa
II 2,5 cm’lik numune küpünde 140°C test sıcaklığında 24 saat içerisinde
kendiliğinden yanma veya sıcaklıkta 200°C’nin üstüne yükselme
görülenler,
III 10 cm’lik bir numune küpünde 140ºC test sıcaklığında 24 saat içinde
kendiliğinden yanma veya sıcaklıkta 200°C üstünde yükselme görülenler
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 4.2 – kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
Bu sınıf, Piroforik maddeler, karışımlar ve çözeltiler (sıvı
veya katı) ile
Kendiliğinden ısınan maddeler ve nesneler, karışımlar ve
çözeltiler dahil olmak üzere, hava ile temas ettiğinde hiçbir
enerji kaynağı olmadan ısınmaya yatkın maddeleri kapsaar
Sınıftaki temel gruplar:
Örnekler:
- kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
UN 2002 selüloid, hurda
- İnorganik kendiliğinden yanmaya yatkın
maddeler
UN 1381 fosfor beyaz, kuru
- Organometalik maddeler
UN 1366 dwuetylocynk
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 4.2 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
S–
ikincil riski olmayan, kendiliğinden yanmaya yatkın
samozapalne bez zagrożeń dodatkowych
S1 - organik, sıvı
S2 - organik, katı
S3 - inorganik, sıvı
S4 – inorganik, katı
SW - Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler, su ile temas ettiğinde
alevlenir gazlar açığa çıkartan;
SO – kendiliğinden yanmaya yatkın
maddeler, yükseltgen
ST – Kendiliğinden yanmaya yatkın
maddeler, zehirli
SC – kendiliğinden yanmaya yatkın
maddeler, aşındırıcı
Taşınmasına izin yoktur
ST1 - organik, sıvı
ST2 – organik, katı
ST3 – inorganik, sıvı
ST4 – inorganik, katı
SC1 - organik, sıvı
SC2 - organik, katı
SC3 - inorganik, sıvı
SC4 – inorganik, katı
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 4.3
Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkaran maddeler
I ortam sıcaklığında su ile şiddetli tepkime vererek, kendiliğinden tutuşan
gaz oluşturma yatkınlığındaki herhangi bir madde veya ortam sıcaklığında su
ile kolayca tepkime vererek alevlenir gaz açığa çıkarma hızı maddenin bir
kilogramı için dakikada 10 litre veya daha fazla olan madde
II ortam sıcaklığında su ile kolayca tepkime vererek, alevlenir gaz açığa
çıkarma hızı maddenin bir kilogramı için saatte 20 litre veya daha fazla
olan madde
III ortam sıcaklığında su ile yavaş tepkime vererek, alevlenir gaz açığa
çıkarma hızı maddenin bir kilogramı için saatte 1 litre olan
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 4.3 – su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar
açığa çıkartan maddeler
su ile reaksiyona girerek, hava ile patlayıcı karışımlar
oluşturmaya yatkın alevlenir gazlar açığa çıkartan maddeleri
ve benzer maddeleri içeren nesneleri kapsar.
Sınıftaki temel gruplar:
- su ile reaksiyona girerek gaz açığa
çıkartan organik maddeler
Örnekler:
UN 1295 Triklorosilan
-su ile reaksiyona girerek gaz açığa
çıkartan inorganik maddeler
UN 1402 kalsiyum karbür
- yukarıdaki maddeleri içeren nesneler
UN 3292 sodyum içeren
aküler
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 4.3 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
W – su ile temas ettiğinde alevler gazlar açığa
çıkaran ikincil riski olmayan maddeler
WF - Su ile temas ettiğinde alevlenir
gazlar açığa çıkartan maddeler, alevlenir;
W1 - sıvı
W2 – katı
W3 - nesneler
WF1 - sıvı
WF2 - katı
WS - Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan maddeler, katı, kendiliğinden ısınan
Taşınmasına izin verilmez
WO - Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan maddeler, yükseltgen, katı;
WT - Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan maddeler, zehirli
WT1 - sıvı
WT2 - katı
WC - Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan, aşındırıcı:
WC1 - sıvı
WC2 - katı
WFC - Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar
açığa çıkartan maddeler, alevlenir, aşındırıcı.
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 5.1
Yükseltgen katılar
I test edilen 4:1 veya 1:1 numune ve selüloz oranında, ortalama yanma
süresi, 3:2 potasyum bromat ve selüloz karışımın ortalama yanma
süresinden daha az olan maddeler
II test edilen 4:1 veya 1:1 numune ve selüloz oranında, ortalama yanma
süresi, 2:3 potasyum bromat ve selüloz karışımının ortalama yanma süresine
eşit veya bundan daha az olan maddeler
III test edilen 4:1 veya 1:1 numune ve selüloz ortamında, ortalama yanma
süresi, 3:7 potasyum bromat ve selüloz karışımının ortalama yanma süresine
eşit veya bundan az olan maddeler.
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 5.1
Yükseltgen sıvılar
I test edilen 1:1 selüloz ve madde karışımında, kendiliğinden
tutuşan veya ortalama basınç yükselme süresinden daha az
olan maddeler (perklorik asit)
II test edilen 1:1 selüloz maddede ortalama basınç yükselme
süresi karşılaştırılan karışımın ortalama basınç yükselme
süresinden az veya buna eşit olan maddeler (sulu sodyum
klorat)
III test edilen 1:1 madde ve selüloz karışımında ortalama
basınç yükselme süresi karşılaştırılan karışımın ortalama
basınç yükselme süresinden az veya buna eşit olan maddeler
(nitrik asit)
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 5.1 – yükseltgen maddeler
kendilerinin alevlenir olmaları gerekmediği halde, genellikle
oksijen vererek başka malzemelerin yanmasına neden olan
veya buna katkıda bulunan maddeleri kapsar.
Sınıftaki temel gruplar:
- yükseltgen, sıvı maddeler ve çözeltileri
- yükseltgen, katı maddeler ve su çözeltileri
Örnekler:
UN 2015 hidrojen peroksit,
sulu çözelti, kararlılaştırılmış
UN 1748 kalsiyum hipoklorit,
kuru
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 5.1 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
O – ikincil riski olmayan yükseltgen maddeler
OF – yükseltgen maddeler, katı, alevlenir
O1 - sıvı
O2 - katı
O3 - nesneler
Taşınmasına izin verilmez
OS – yükseltgen maddeler, katı kendiliğinden ısınan
OW – yükseltgen maddeler su işle temas ettiğinde alevlenir
gazlar çıkartan katı
OT – yükseltgen maddeler, zehirli
OT1 - sıvı
OT2 - katı
OC – Yükseltgen maddeler, aşındırıcı
OC1 - sıvı
OC2 - katı
OTC – Yükseltgen maddeler, zehirli, aşındırıcı
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 5.2 – Organik peroksitler
Sınıf 5.2 başlığı organik peroksitler ve organik peroksit formülasyonlarını
kapsar. İki değerlikli -O-O- yapısını içeren organik maddelerdir ve tek
veya her iki hidrojen atomunun organik radikallerle yer değiştirmiş olduğu
hidrojen peroksit türevleri olarak düşünülebilir.
Sınıftaki temel gruplar:
Örnekler:
- Organik peroksitler, sıcaklık kontrolü
UN 3102
gerekmeyen;
- Organik peroksitler, sıcaklık kontrolü gereken.
UN 3111
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 5.2 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
P1 - Organik peroksitler, sıcaklık kontrolü
gerekmeyen
P2 - Organik peroksitler, sıcaklık kontrolü
gereken.
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 6.1
AG
Ağız yoluyla
LD50 mg/kg
Deri yoluyla
LD50 mg/kg
Tozların ve dumanların
solunumu yoluyla LC50
mg/l
Yüksek derecede
zehirli
I
≤5
≤ 50
≤ 0,2
Zehirli
II
> 5 ve ≤ 50
> 50 ve
≤ 200
> 0,2 ve ≤ 2
Daha az zehirli
III
> 50 ve
≤ 300
> 200 ve
≤ 1000
> 2 ve ≤ 4
TOZLAR ve
DUMANLAR
BUHAR
Ambalajlama
grubu
Yüksek derecede
zehirli
I
V ≥ 10 LC50, LC50 ≤ 1000 ml/m3
Zehirli
II
V ≥ LC50, LC50 ≤ 3000 ml/m3
Daha az zehirli
III
V ≥ 1/5 LC50, LC50 ≤ 5000 ml/m3
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 6.1 – zehirli maddeler
deneyimlerle veya hayvanlar üzerindeki deneylerle bilinen, oldukça
küçük miktarları tek bir etki ile veya kısa süreli etki ile insan sağlığına
zararlı olan veya öldüren, solunum yolu ile veya deriden emilim ile veya
sindirim yoluyla etkili olan maddeleri kapsar.
Sınıftaki temel gruplar:
Przykłady:
- zehirli maddeler, solunum yoluyla alınan,
alevlenir
UN 1613
- organik zehirli maddeler
UN 1547
(parlama noktası 23°C üzerinde)
- organometalik bileşikler ve karbonil
UN 2473
- su veya asit ile reaksiyona girip, zehirli
gaz açığa çıkartan veya su ile reaksiyona
giren maddeler
UN 1680
-pestisit
- araştırma için kullanılan maddeler
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 6.1 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
T – zehirli maddeler, ikincil riski olmayan
TF – zehirli maddeler, alevlenir
T1 organik, sıvı
T2 organik, katı
T3 organometalik
T4 inorganik, sıvı
T5 inorganik, katı
T6 pestisit, sıvıciekłe
T7 pestisit, katı
T8 numuneler
T9 diğer
FT1 - sıvı
FT2 - pestisit (sıvı)
TF3 - katı
TS – zehirli maddeler,kendiliğinden ısınan,katı
TW1 - sıvı
TW2 - katı
TW – zehirli maddeler, su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan
TO – zehirli maddeler, yükseltgen
TC – zehirli maddeler, aşındırıcı
TO1 - sıvı
TO2 - katı
TC1 - organik, sıvı
TC2 – organik, katı
TFC – zehirli maddeler, alevlenir, aşındırıcı
TC3 – inorganik, sıvı
TC4 – inorganik, katı
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 6.2
I1 İnsanları etkileyen bulaşıcı maddeler 2814
I2 Yalnızca hayvanları etkileyen bulaşıcı maddeler 2900
I3 Klinik atık 3291
I4 Biyolojik maddeler 3373
Kategori A: Maruz kalma durumunda, sağlıklı insanlarda
veya hayvanlarda kalıcı sakatlığa, hayati tehlikeye sahip veya
ölümcül bir hastalığa neden olabileceği bilinerek taşınan
maddeler (2.2.62.1.4.1)
– LİSTE UN 2814 veya UN 2900
Kategori B: Kategori A kriterlerine uymayan bulaşıcı bir
madde - UN 3373, veya UN 3291
Kategori B atık maddeler içerenler.
Ölü hayvanlar- Kategori B patojenler bulaşmış–UN 3373
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 6.2 – bulaşıcı maddeler
bulaşıcı maddeleri kapsar. ADR amaçları uyarınca, bulaşıcı maddeler,
patojen içerdiği bilinen ve içermesi beklenen maddelerdir. Patojenler,
insanlarda ve hayvanlarda hastalığa neden olabilecek mikroorganizmalar
(bakteriler, virüsler, riketsiya, parazitler, mantar dahil) ve prionlar gibi diğer
ajanlar olarak tanımlanır.
Sınıftaki temel gruplar:
Örnekler:
- bulaşıcı maddeler, yüksek riskli
UN 2814
- diğer bulaşıcı maddeler
UN 3291
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 6.2 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
I1 – insanları etkileyen bulaşıcı maddeler
I2 – yalnızca hayvanları etkileyen bulaşıcı
maddeler
I3 – klinik atık
I4 – biyolojik maddeler
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 7 – radyoaktif malzemeler
Radyoaktif malzemeler, 2.2.7.2.2.1 ila 2.2.7.2.2.6.'da belirtilen
değerleri sevkiyatta hem etkinlik konsantrasyonu hem de toplam
etkinlik olarak aşan radyonüklidleri içeren herhangi bir malzeme
anlamına gelir.
Bu sınıf (maddenin yapısı değişen) iyonlaştırıcı radyasyon yayan (sıvı,
katı ve gaz) malzemeleri içerir
bu malzemeler ile temas (yüksek doz durumunda) bir canlının vücudunda
hasara (kanseri, genetik mutasyonlar) veya ölümüne yol açabilir
Radyoaktif maddeler aynı zamanda diğer sınıflarında
tehlikeler (yanıcı, zehirli, aşındırıcı, vs.) tehlikelerini de
taşıyabilir
• A1  Özel biçimde ambalajlanmış radyoaktif
maddenin etkinlik değeri
• A2  Özel biçimde ambalajlanmamış
radyoaktif maddenin etkinlik değeri
• DÖE 
• Bölünebilen nüklidler, uranyum-233, uranyum-235,
plütonyum-239 and plütonyum-241 anlamına gelir.
Bölünebilen malzeme, bu bölünebilen nüklidlerden
herhangi birini içeren malzeme anlamına gelir.
Bölünebilen malzeme tanımı haricindekiler şunlardır:
• (a) Işın saçmayan doğal uranyum veya tükenmiş
uranyum ve
• (b) Yalnızca termal reaktörlerde ışınıma uğramış
doğal uranyum veya tükenmiş uranyum.
• Düşük yayılımlı radyoaktif malzeme, katı radyoaktif
malzeme veya mühürlenmiş kapsül içindeki katı
radyoaktif malzeme anlamına gelir. Bu malzeme
sınırlı bir radyoaktif yayılıma sahip olup, toz halinde
değildir.
• Düşük özel etkinlik (DÖE) malzeme, doğası gereği
sınırlı özgül etkinliği olan radyoaktif malzeme veya
tahmini ortalama özgül etkinlik sınırlarının
uygulandığı radyoaktif malzeme anlamına gelir. DÖE
malzemesini çevreleyen koruyucu dış malzemeler,
tahmini ortalama özgül etkinliğin saptanmasında göz
önüne alınmaz.
• Düşük zehirlilikteki alfa yayıcıları şunlardır:
Cevherlerde veya fiziksel ve kimyasal
konsantrelerde bulunan doğal uranyum,
tükenmiş uranyum, doğal toryum, uranyum235 veya uranyum-238, toryum-232, toryum228 ve toryum-230 veya yarı ömrü 10 günden
az olan alfa fırlatıcılar.
• Özel biçimde ambalajlanmış radyoaktif
malzeme aşağıdaki anlamlara gelir:
• (a) Dağılmayan katı bir radyoaktif malzeme
veya
• (b) Radyoaktif malzeme içeren mühürlenmiş
kapsül.
• Bir radyonüklidin özgül etkinliği, o nüklidin
birim kütlesi başına radyoaktif etkinlik
anlamına gelir. Bir malzemenin özgül etkinliği,
radyonüklidleri özellikle eşit olarak dağılmış o
malzemenin birim kütlesi başına belirli
etkinliği anlamına gelir.
• Yüzeyi kirlenmiş cisim (YKC), kendisi radyoaktif
olmayan ancak yüzeylerine radyoaktif
malzeme dağılmış olan katı bir cisim anlamına
gelir.
• 2.2.7.2.1.1 Radyoaktif malzemeler,
ambalajdaki radyonüklidlerin etkinlik
seviyesine, bu radyonüklidlerin bölünebilen
veya bölünebilen olmayan özellikte olmasına,
taşıma için kullanılan ambalajın tipine,
ambalajdaki içeriğin yapısına veya biçimine
veya 2.2.7.2.2 ila 2.2.7.2.5’te belirtilen
hükümler uyarınca taşıma işlemi ile ilgili özel
düzenlemelere göre Tablo 2.2.7.2.1.1’de
belirtilen BM numarasına atanır.
BM Numaraları
• İstisnai Ambalajlar (1.7.1.5)
• Düşük Özel Etkinlikte Radyoaktif Madde
(2.2.7.2.3.1)
• Yüzeyi Kirlenmiş Cisim (2.1.7.2.3.2)
• A Tipi Ambalajlar (2.2.7.2.4.4)
• B Tipi (U) Ambalajlar (2.2.7.2.4.6)
• B Tipi (M) Ambalajlar (2.2.7.2.4.6)
• C Tipi Ambalajlar (2.2.7.2.4.6)
• Özel Düzenleme (2.2.7.2.5)
• Uranyum Hekzaflorür (2.2.7.2.4.5)
2.2.7.2.2
• Etkinlik Seviyesinin Saptanması
– Tablo 2.2.7.2.2.1
•
•
•
•
•
Radyonüklid Atom Numarası
A1 (TBq)
A2 (TBq)
Muaf Malzeme için Etkinlik Konsantrasyonu (Bq/g)
Muaf Sevkiyat için Etkinlik Limitleri (Bq)
– Tabloda olmayanlar:
• Çok taraflı onay
• Alternatif olarak Tablo 2.2.7.2.2.2
• Düşük Özel Etkinlikte Malzeme (DÖE)
2.2.7.2.3.1
– DÖE-I
– DÖE-II
– DÖE-III (Katılar)
• Yüzeyi Kirlenmiş Cisim - 2.2.7.2.3.2 – katı
• Özel Biçimde Ambalajlanmış Radyoaktif
Madde – 2.2.7.3.3
• 2.2.7.2.3.3.1 Özel biçimde ambalajlanmış
radyoaktif malzemenin 5 mm'den kısa
olmayan en az bir boyutu olmalıdır.
Mühürlenmiş kapsül, özel biçimde
ambalajlanmış radyoaktif malzemenin bir
parçası olduğunda, kapsül imha edilecek
açılabilecek şekilde üretilmiş olmalıdır. Özel
biçimde ambalajlanmış radyoaktif malzeme
için bu tasarım, tek taraflı onay gerektirir.
• Düşük Yayılımlı Radyoaktif Madde (2.2.7.2.3.4)
– Düşük yayılımlı radyoaktif malzeme için tasarım,
çok taraflı onay gerektirir
– bir ambalajdaki bu düşük yayılımlı radyoaktif
malzemenin toplam miktarı üzerinde sınırlama
6.4.8.14
• Bölünebilen Malzeme (2.2.7.2.3.5)
• (a) veya (d) den birini karşılıyorsa BölünebilenHariç Ambalajlar 6.4.11.3-6.4.11.12’den
muaf (6.4.11.2)
• (a), (b), (c), (d)’den birini karşılıyorsa
Bölünebilen
• Ambalajların veya Ambalajlanmamış
Malzemelerin Sınıflandırılması (2.2.7.2.4)
– İstisnai Ambalaj (2.2.7.2.4.1)
– Düşük Özel Etkinlikte (DÖE) Malzeme (2.2.7.2.4.2)
– Yüzeyi Kirlenmiş Cisim (YKC) - (2.2.7.2.4.3)
– A Tipi Ambalaj (2.2.7.2.4.4)
– Uranyum Hekzaflorür (2.2.7.2.4.5)
– B Tipi (U), B Tipi (M), C Tipi Ambalaj (2.2.7.2.4.6)
İstisnai Ambalaj (2.2.7.2.4.1)
• 2.2.7.2.4.1.1
– (a) Önceden radyoaktif malzeme içeren boş ambalajlar;
– (b) Tablo 2.2.7.2.4.1.2’de belirtilen sınırlı miktarlarda alet veya nesne
içeren ambalajlar;
– (c) Doğal uranyumdan, tükenmiş uranyumdan veya doğal toryumdan
üretilmiş nesneler içeren ambalajlar;
– (b) Tablo 2.2.7.2.4.1.2’de belirtilen sınırlı miktarlarda radyoaktif
malzeme içeren ambalajlar.
• 2.2.7.2.4.1.2 Dış yüzeyinin herhangi bir yerinde radyasyon seviyesi 5
μSv/sa’yı geçmiyorsa, radyoaktif malzeme içeren bir ambalaj, istisnai
ambalaj olarak sınıflandırılabilir.
• 2.2.7.2.4.1.3 Bir cihazın veya imal edilmiş başka bir nesnenin bir
bileşenini veya ekini oluşturan radyoaktif malzeme, BM No. 2911
RADYOAKTİF MALZEME, İSTİSNAİ AMBALAJ -ALETLER veya NESNELER kaydı
altında sınıflandırılabilir
• 2.2.7.2.4.1.4
• 2.2.7.2.4.1.3’te belirtilenlerden farklı şekildeki ve Tablo
2.2.7.2.4.1.2 sütun 4’te belirtilen limitleri aşmayan etkinlikte
radyoaktif malzeme, BM No. 2910 RADYOAKTİF MALZEME,
İSTİSNAİ AMBALAJ-MALZEME MİKTARI SINIRLANDIRILMIŞ
kaydı altında sınıflandırılabilir:
– (a) Ambalaj, rutin taşıma koşullarında radyoaktif içeriğini dışarıya
salmamalıdır ve
– (b) Ambalajda, ambalaj açıldığında radyoaktif malzeme bulunduğuna
dair uyarının görüleceği şekilde bir iç yüzeye yazılmış halde
"RADYOAKTİF" ibaresi bulunmalıdır.
• 2.2.7.2.4.1.5
• Aşağıdakileri yerine getirmesi kaydıyla, önceden radyoaktif
malzeme içeren boş bir ambalaj, BM No. 2908 RADYOAKTİF
MALZEME, İSTİSNAİ AMBALAJ-BOŞ AMBALAJ kaydı altında
sınıflandırılabilir:
– (a) Bakımı iyi yapılmış ve emniyetli bir şekilde kapanmış olmalıdır;
– (b) Yapısında herhangi bir uranyum veya toryum bulunan dış yüzey,
metal veya başka bir dayanıklı malzemeden yapılmış etkin olmayan bir
kılıfla çevrelenmiş olmalıdır;
– (c) Ortalaması 300 cm2 üzerinde olduğunda, sabit olmayan iç
kontaminasyon seviyesi aşağıdakileri geçmemelidir:
• (i) Beta ve gama yayıcıları ve düşük zehirleyicilikteki alfa yayıcıları için 400 Bq/cm2;
• (ii) Diğer tüm alfa yayıcıları için 40 Bq/cm2;
– (d) 5.2.2.1.11.1'e uygun olarak üzerinde gösterilmiş olan etiketlerin
hiçbiri artık görünür durumda olmamalıdır.
• 2.2.7.2.4.1.6 Doğal uranyumdan, tükenmiş
uranyumdan veya doğal toryumdan üretilmiş
nesneler ve tek radyoaktif malzemesi ışın saçmayan
doğal uranyum, ışın saçmayan tükenmiş uranyum
veya ışın saçmayan doğal toryum olan nesneler BM
No. 2909 RADYOAKTİF MALZEME, İSTİSNAİ AMBALAJ
- DOĞAL URANYUM veya TÜKENMİŞ URANYUM veya
DOĞAL TORYUM’DAN YAPILMIŞ NESNELER kaydı
altında sınıflandırılabilir.
• Uranyum veya toryumun dış yüzeyinin metal veya
başka bir dayanıklı malzemeden yapılmış etkin
olmayan bir kılıf içinde kapatılmış olması gerekir.
• Düşük Özel Etkinlikte (DÖE) Malzeme
(2.2.7.2.4.2)
– Radyoaktif malzeme, 2.2.7.1.3’daki DÖE tanımına
ve 2.2.7.2.3.1, 4.1.9.2 ve 7.5.11 CV33 (2)
koşullarına uyuyorsa, yalnızca DÖE olarak da
sınıflandırılabilir.
• Yüzeyi Kirlenmiş Cisim (YKC) - (2.2.7.2.4.3)
• Radyoaktif malzeme, 2.2.7.1.3’teki YKC tanımına ve
2.2.7.2.3.2, 4.1.9.2 ve 7.5.11 CV33 (2) koşullarına uyuyorsa,
yalnızca YKC olarak da sınıflandırılabilir.
• A Tipi Ambalaj (2.2.7.2.4.4)
– Aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi kaydıyla,
radyoaktif malzeme içeren ambalajlar A tipi
ambalajları olarak sınıflandırılabilir:
– A tipi ambalajlar aşağıdakilerden yüksek etkinlik
içermez:
• (a) Özel biçimde ambalajlanmış radyoaktif malzeme
için - A1 veya
• (b) Diğer tüm radyoaktif malzemeler için - A2.
– Tanımlamaları ve kendi etkinlikleri bilinen
radyonüklid karışımları için A tipi ambalajının
radyoaktif içeriklerine aşağıdaki koşul uygulanır:
(2.2.7.2.4.4) formül
• Uranyum Hekzaflorür (2.2.7.2.4.5)
– Uranyum hekzaflorür yalnızca BM No. 2977
MALZEME, URANYUM HEKZAFLORÜR,
BÖLÜNEBİLEN veya 2978 MALZEME, URANYUM
HEKZAFLORÜR, bölünebilen olmayan veya
bölünebilen hariç kaydı altında sınıflandırılabilir.
– 2.2.7.2.4.5.1 Uranyum hekzaflorür içeren
ambalajlar şunları içermez:
• (a) Ambalaj tasarımı için izin verilenden daha farklı
kütlede uranyum hekzaflorür;
• (b) Ambalajın kullanıldığı fabrika sistemleri için
belirlenen azami ambalaj sıcaklığında, %5’ten küçük
fireye oluşturabilecek değerden büyük uranyum
hekzaflorür kültesi;
• (c) Katı halde olmayan veya taşıma için hazır olduğunda
iç basıncı atmosfer basıncının üzerinde olan uranyum
hekzaflorür.
• B Tipi (U), B Tipi (M), C Tipi Ambalaj (2.2.7.2.4.6)
– 2.2.7.2.4.6.1 2.2.7.2.4’te (2.2.7.2.4.1 ila
2.2.7.2.4.5) başka şekilde sınıflandırılmamış
ambalajlar, tasarımın yapıldığı ülke tarafından
düzenlenmiş olan ambalaja yönelik yetkili kurum
onay sertifikasına uygun şekilde sınıflandırılacaktır.
• Bir ambalaj şunları içermediği takdirde
yalnızca B tipi(U)/B Tipi (M)/C Tipi olarak
sınıflandırılabilir:
– (a) Ambalaj tasarımı için izin verilenden büyük
olan etkinlikler;
– (b) Ambalaj tasarımı için izin verilenden farklı
radyonüklidler veya (c) Biçimi veya fiziksel veya
kimyasal hali, ambalaj tasarımı için izin verilenden
farklı olan içerikler.
• Bunlar, onay sertifikalarında belirtilmiştir.
Özel Düzenlemeler (2.2.7.2.5)
• 1.7.4.2 Sınıf 7 için geçerli olan bir hükümle herhangi bir
uygunluğun mümkün olmadığı sevkiyatlar, özel düzenleme
olmaksızın taşınamaz.
• Yetkili kuruma, ADR Sınıf 7 hükümleriyle uygunluğun
uygulanamaz olduğunun kanıtlanması ve ADR’nin belirlediği
güvenlik standartlarının alternatif yöntemlerle karşılandığının
gösterilmesi koşuluyla, yetkili kurum tek veya bir dizi planlı
taşıma işlemlerine yönelik özel bir düzenlemeyi onaylayabilir.
• Taşıma işlemindeki genel güvenlik seviyesi, geçerli bütün
zorunluluklar karşılandığında elde edilen seviyeye en azından
eşit olmalıdır.
• Bu tür maddelerin uluslararası taşıması için çok taraflı onay
gereklidir.
Sınıfta Temel gruplar
•
1. radyoaktif kaynaklar
•
2. bölünebilir malzemeler
•
3. ürün kontamine yüzey
•
4. Boş ambalajlar
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 8
Aşındırıcı maddeler
I sağlam deri dokusunun tüm kalınlığının, 3 dakikalık veya
daha az temas süresinin ardından 60 dakikaya kadar olan
gözlem süresi içinde yok olmasına neden olan maddeler
II sağlam deri dokusunun tüm kalınlığının, 3 dakikadan fazla
ama 60 dakikadan daha fazla olmayan temas süresinin
ardından 14 günlük bir gözlem süresi içinde yok olmasına
neden olan maddeler.
III sağlam deri dokusunun tüm kalınlığının 60 dakikadan fazla
fakat 4 saatten fazla olmayan bir temas süresinin ardından 14
günlük bir gözlem süresi içinde yok olmasına neden olan
maddeler
Sağlam deri dokusunun tüm kalınlığının yok olmasına neden
olmadığına karar verilen ancak çelik veya alüminyum
yüzeylerde, her iki malzemede yapılan testler sonucunda
55°C'lik test sıcaklığında yılda 6,25 mm'yi geçen bir aşınma
hızı gösteren maddeler.
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 8 – Aşındırıcı maddeler
temas halinde cildin veya mukoza zarlarının epitel dokularına kimyasal etki ile zarar
veren veya sızıntı olması halinde diğer maddelere veya taşıma araçlarına hasar veren
veya yok eden maddeler içeren maddeleri ve nesneleri kapsar. Ayrıcı bu sınıf yalnızca
suyun varlığında aşındırıcı sıvı oluşturan veya havanın doğal neminin varlığında
aşındırıcı buhar veya duman üreten diğer maddeleri de kapsar.
Sınıftaki temel gruplar:
Örnekler:
- asitli maddeler
UN 1830
- bazik maddeler
UN 2401
- diğer aşındırıcı maddeler
UN 1908
- aşındırıcı maddeler içeren nesneler
UN 2794
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 8 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
C - Aşındırıcı maddeler, ikincil riski olmayan
CF – aşındırıcı maddeler, alevlenir
Asitli maddeler:
Bazik maddeler:
C1 inorganik, sıvı
C2 inorganik, katı
C3 organik, sıvı
C4 organik, katı
C5 inorganik, sıvı
C6 inorganik, katı
C7 organik, sıvı
C8 organik, katı
Diğer:
CF1 - sıvı
CF2 - katı
CS – aşındırıcı maddeler, kendiliğinden ısınan
CS1 - ciekłe
CS2 - stałe
C9 sıvı
C10 katı
C11 nesneler
CW1 - ciekłe CW2 - stałe
CW – aşındırıcı maddeler, su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan
CO – aşındırıcı maddeler, yükseltgen
CT – aşındırıcı maddeler, zehirli
CO1 - ciekłe
CO2 - stałe
CT1 - ciekłe
CT2 - stałe
CFT – aşındırıcı maddeler, alevlenir, sıvı, zehirli
COT – aşındırıcı maddeler, yükseltgen, zehirli
ADR sınıflandırma kriteri – sınıf 9
M1 – ince toz şeklinde solunduğunda sağlığı tehlikeye sokabilen
M2 – yangın durumunda dioksinleri oluşturabilen maddeler
M3 – alevlenir buhar yayan maddeler tparlama noktası ≤ 55 0C
M4 – lityum piller
M5 – cankurtaran araç gereçleri
M6 - 8 – çevresel açıdan tehlikeli maddeler
M6 – sıvı;
M7 – katı;
M8 – genetik yapısı değişmiş organizmalar;
M9 - 10 – yükseltilmiş sıcaklık maddeleri
M9 – sıvı; M10 - katı
M11 – diğer maddeler
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 9 – muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
taşıma sırasında diğer sınıfların
başlıklarınca kapsanmayan, bir tehlike arz
eden maddeleri ve nesneleri kapsar.
Sınıftaki temel gruplar:
- İnce toz şeklinde solunduğunda sağlığı
tehlikeye sokan maddeler
- yangın durumunda dioksinleri oluşturabilen
maddeler ve aparatlar
- alevlenir buhar yayan maddeler
- lityum piller
- cankurtaran araç gereçleri
- çevresel açıdan tehlikeli mallar
- yükseltilmiş sıcaklık maddeleri
- diğer maddeler
UN 2590
UN 2315
UN 2211
UN 3268
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 9 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
M1 - İnce toz şeklinde solunduğunda sağlığı tehlikeye sokabilen maddeler
M2 - Yangın durumunda dioksinleri oluşturabilen maddeler
M3 – alevlenir buhar yayan maddeler
M4 – lityum piller
M6-8 – çevresel açıdan tehlikeli mallar
M9-10 – yükseltilmiş sıcaklık maddeleri
M4 – diğer maddeler
M5 – cankurtaran araç gereçleri
M6 - sıvı
M7 - katı
M8 – genetiği değiştirilmiş
organizmalar
M9 - sıvı
M10 - katı
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 9 – muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler
taşıma sırasında diğer sınıfların
başlıklarınca kapsanmayan, bir tehlike arz
eden maddeleri ve nesneleri kapsar.
Sınıftaki temel gruplar:
- İnce toz şeklinde solunduğunda sağlığı
tehlikeye sokan maddeler
- yangın durumunda dioksinleri oluşturabilen
maddeler ve aparatlar
- alevlenir buhar yayan maddeler
- lityum piller
- cankurtaran araç gereçleri
- çevresel açıdan tehlikeli mallar
- yükseltilmiş sıcaklık maddeleri
- diğer maddeler
UN 2590
UN 2315
UN 2211
UN 3268
Tehlikeli Malların Tanımlanması ve Sınıflandırılması
SINIF 9 - tehlike özelliklerine göre ayrılma (sınıflandırma kodu)
M1 - İnce toz şeklinde solunduğunda sağlığı tehlikeye sokabilen maddeler
M2 - Yangın durumunda dioksinleri oluşturabilen maddeler
M3 – alevlenir buhar yayan maddeler
M4 – lityum piller
M6-8 – çevresel açıdan tehlikeli mallar
M9-10 – yükseltilmiş sıcaklık maddeleri
M4 – diğer maddeler
M5 – cankurtaran araç gereçleri
M6 - sıvı
M7 - katı
M8 – genetiği değiştirilmiş
organizmalar
M9 - sıvı
M10 - katı
ADR Sınıflandırma kuralları
• 2.2.x.1–kriterler;
• 2.2.x.2-taşınmak için uygun;
• 2.2.x.3 – karar ağaçları;
Sınıflandırma aşağıdakilere tabi olmalıdır:
• Tablo A’da tekil kayıt olarak ismiyle anılmamış mallar
•
2.2.x.2’de listelenmeyen mallar
ADR Sınıflandırma kuralları
SEMBOL
KAYIT TİPİ
TANIM
A
tekil
Tekil, iyi tanımlanmış
maddeler
B
genel
İyi tanımlanmış mallar,
b.b.b. kaydı olmayan*
C
genel
D
genel
Benzer kimyasal
özellikleri taşıyan
maddeler grubu
b.b.b. kaydı *
ÖRNEK
UN 1090 aseton
UN 1133
yapıştırıcı
UN 1987 alkol,
b.b.b.
UN 1325
alevlenir katılar
b.b.b.
ADR Sınıflandırma kuralları
Tanımlanmış ürün
sınıf
ADR’de uygun
sevkiyat ismiyle
belirtilmiş
Tab.
A
UN tanımlama
numarası
ADR sınıflandırma
grubu tanımlaması
ile ilgili
Sınıflandırma kriteri ve
test yöntemleri
sınıflandırma kodu
sevkiyat adı
Hiyerarşi (2.1.3.5.3) veya
tehlike önceliği (2.1.3.10)
tablosuna göre
sınıflandırma
Ambalajlama
grubu
ADR Sınıflandırma kuralları
• Çevre için tehlikeli maddelerin sınıflandırmasına ilişkin 2.2.9.1.10.3 ve
2.2.9.1.10.4 hükümleri 31 Aralık 2010 tarihine kadar yürürlükte kalmıştır.
31 Aralık 2013 tarihine kadar kullanılabilir.
67/548/AET
R50
R50/53
R51/53
TEHLİKE
Suda yaşayan organizmalar için çok zehirli
1272/2008/AB
H400
Suda yaşayan organizmalar için çok zehirli; suda
ve çevrede uzun süreli olumsuz etkilere sebep
olabilir
H400
H410
Suda yaşayan organizmalar için zehirli; su
çevresinde uzun süreli olumsuz etkilere sebep
olabilir.
H411
ADR Sınıflandırma kuralları
En büyük tehlike özelliğin belirlenmesine ilişkin kurallar
adım 1 – tehlike hiyerarşisi adım II - tablo 2.1.3.10
Sınıf 7 (istisnai ambalajlar hariç)
Sınıf 1,
Sınıf 2,
Sınıf 3 (patlayıcı, sıvı, hassaslığı giderilmiş)
Sınıf 4.1 (kendiliğinden tepkimeye giren ve patlayıcılar, katı,
hassaslığı giderilmiş)
Sınıf 4.2
(piroforik)
Sınıf 5.2,
Sınıf 6.1 veya sınıf 3 (AG I, solunum yoluyla)
Sınıf 6.2
(bulaşıcı)
ADR Sınıflandırma kuralları
Az tanımlanmış atıkların bileşimi – gönderenin
verdiği bilgiye göre sınıflandırma.
Şüphe olması durumunda – AG I
Atığın bilinen maddelerinin fiziksel ve kimyasal
özelliklerinin AG I’de sınıflandırılmaması halinde, AG
II altında b.b.b. olarak sınıflandırılabilir.
Yukarıda belirtilen kural, 2.1.3.5.3, sınıf 4.3 ve
taşınmasına izin verilmeyen maddeleri içeren atıklar
için uygulanamaz..