Sosyal Girişimcilik - Kırklareli Üniversitesi

Transkript

Editör
Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL
Arş. Gör. Hüseyin BURGAZOĞLU
Uluslararası II. Trakya Bölgesi
Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu
Bildiri Kitabı I
Kırklareli Üniversitesi Yayınları:
2
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları:
1
Yayın Koordinatörü
Yrd. Doç. Dr. Baki Çakır
Editör
Yrd. Doç. Dr. Muharrem Öztel
Arş. Gör. Hüseyin Burgazoğlu
Kapak Tasarımı
Yrd. Doç . Dr. Mehmet Han Ergüven
Abdurrahim Yüce
İç Düzen
Abdurrahim Yüce
Baskı Sayısı
1. Basım
Baskı Adedi
2000
ISBN
---------------------Baskı Tarihi
Nisan 2011
Baskı Yeri
Erkam Matbaası
Organize Sanayi Bölgesi
Turgut Özal Cad.No: 117/2 A-D
İkitelli / İstanbul
Yayıncı adresi:
Kırklareli Üniversitesi Rektörlüğü
Kültür Merkezi A Blok / KIRKLARELİ
Tel: 0 288 212 96 70 (10 Hat)
Fax: 0 288 212 96 79
Web: www.kirklareli.edu.tr
© KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ
Bu kitabın bütün yayın hakları Kırklareli
Üniversitesi´ne aittir.
İÇİNDEKİLER
Takdim ............................................................................................................................. VII
Önsöz ................................................................................................................................
IX
Açılış Programı / Openning Program .................................................................
1
GİRİŞİMCİLİK ÖRNEKLERİ
EXAMPLES OF ENTREPRENEURSHIP
The Relationship between Government Investments and Firm
Agglomerations at TR21 Sub-Region: Panel Causality Analysis
Research Assistant Ibrahim AL, Associate Professor Mustafa Kemal DEGER,
Research Assistant Murat Can GENC ...............................................................................
Role of Entrepreneurship of Private Sector: An Overview to Sugar
Industry
Samet KAVOĞLU ...............................................................................................................
Geleneksel Gıdalarda Pazarlama ve Girişimcilik: “Tekirdağ Peynir
Helvası Örneği”
Marketing and Entrepreneurship in Traditional Foods: ‘‘Tekirdag
Cheese Halva as an Example’’
Öğr. Gör. Tuna ŞENER , Öğr. Gör. Cem KOLUKIRIK, H. Selçuk ETİ ................................
29
39
47
GİRİŞİMCİLİK - KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ
ENTREPRENEURSHIP - WOMEN ENTREPRENEURSHIP
Sosyal Girişimcilik
Social Entrepreneurship
Yrd. Doç. Dr. Tülay GÜZEL ................................................................................................
Kadın Girişimciliği ve Kooperatifler
Women Entrepreneurship and Cooperatives
Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Arş. Gör. Dr. Emine YILMAZ .........................................
59
71
XI
Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu
Kadın Girişimcilerin Ekonomik Sürece Katılımları ve Örgütlenme
Yaklaşımları
Women Enterprises’ Participation to Economic Process and Organization
Approaches
Dr. Emine YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Yrd. Doç. Dr. Yasemin ORAMAN,
Dr. Sema KONYALI ............................................................................................................
81
ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI
ALTERNATIVE ENERGY SOURCES
Enerji Verimliliği Kapsamında Yapılarda Doğal Aydınlatma
Yöntemleri: Kırklareli Örneği
Natural Illumination Methods as Part of Efficient Use of Energy:
Kirklareli as an Example
Öğr. Gör. Sertaç GÖRGÜLÜ, Yrd. Doç. Dr. Süreyya KOCABEY,
Yrd. Doç. Dr. İzzet YÜKSEK, Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN ........................................
97
Trakya Bölgesinin Biyogaz Potansiyeli ve Mevcut Potansiyelin Bölge
Ekonomisine Katkısı Üzerine Bir İnceleme
A Review for the Biogas and Contribution of Present Potential to the
Economy of the Region
Arş. Gör. Cem DOĞRU ....................................................................................................... 113
Organik Atıklardan Biyogaz Üretimi
Production of Biogas from Organic Waste
Prof. Dr. Aydın GÜREL, Arş. Gör. Zeynep ŞENEL ............................................................. 123
GİRİŞİMCİLİK - EĞİTİM İLİŞKİSİ
ENTREPRENEURSHIP - EDUCATION
Innovative Entrepreneurship in Selected Countries: The Case of
Turkey, Bulgaria and Romania
Öğr. Gör. Dr. A.Orçun SAKARYA ...................................................................................... 137
Farklı Eğitim Düzeyindeki Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik
Konusunda Görüş Farklılığının Araştırılması
Research on Diversity of Views of University Students in Different
Levels of Education about Entrepreneurship
Prof. Dr. Cengiz YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Tuncer ÖZDİL, Arş. Gör. Didem TEZSÜRÜCÜ,
Öğr. Gör. Yasin KARADENİZ ................................................................................................. 157
Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri: Yalova Ve
Kadir Has Üniversitelerinde Yapılan Karşılaştırmalı Bir Araştırma
Inclination to Entrepreneurship of Vocational High School Students:
A Comparative Research by Yalova and Kadir Has Universities
Yrd. Doç. Dr. Orhan KOÇAK, Yrd. Doç. Dr. Ersin KAVİ ................................................... 175
KIRSAL KALKINMA
RURAL DEVELOPMENT
KÖYDES Project as a Instrument of Rural Development and Its Effect
on the Infrastructure of Villages of Kırklareli
Dr. Gökhan ZENGİN .......................................................................................................... 193
XII
İçindekiler
Şikago Kenti Örneğinde Ekonomik Coğrafyanın Yeniden Keşfi ve
Trakya Bölgesi İçin Çıkartılabilecek Dersler
Reassessment of Chicago Economic Geography and Lessons for Thrace
Mehmet Lütfi ARSLAN ...................................................................................................... 211
Trakya Bölgesindeki Tarımsal Üreticilerin Ek Gelir Olanakları: Tarım Turizmi
Additional Income Opportunities for the Agricultural Producers in
Thrace: Agricultural Tourism
Dr. Harun HURMA, Doç. Dr. Ahmet KUBAŞ, Öğr. Gör. Çağdaş İNAN............................ 219
TURİZM - MARKALAŞMA
TOURISM - BRANDING
Destinasyon Markalaşması: Vize’nin Turizm Destinasyonu Olarak
Pazarlanması ve Markalaşması
Destination Branding: Marketing and Branding of Vize as a Touristic
Destination
Yrd. Doç. Dr. Kamil MALKOÇLU, Yrd. Doç. Dr. Nihat Kamil ANIL, Öğr. Gör. Ebru BİLGEN 231
City-Branding and It’s Effect on the Local Development: Can Kırklareli
Become A City Brand?
Arş. Gör. İskender GÜMÜŞ, Arş. Gör. Gökhan ÖVENÇ .................................................. 247
Şehir Markası Yaratma Süreci ve Marka Şehir Çerçevesinde Kırklareli
İlinin Değerlendirilmesi
Contributions of City-branding to Socio-economic Development
Yrd. Doç. Dr. Gülnur ETİ İÇLİ, Arş. Gör. Beste Burcu VURAL ................................................... 259
TURİZM VE BÖLGESEL KALKINMA
TOURISM AND REGIONAL DEVELOPMENT
Bölgesel Kalkınmada Turizmin Etkisi: Bozcaada-Gökçeada Arz Kesimi
Üzerine Araştırma
The Role of Tourism in Regional Development: A Research on Tourism
Supply of Bozcaada and Gökçeada
Öğr. Gör. Murat AKSU, Öğr. Gör. Bahadır SEZER, Öğr. Gör. Ali ÇAKIR .......................... 281
Çiftlik Turizminin Sosyoekonomik Kalkınmaya Etkileri: Trakya
Bölgesi İçin Oluşturulabilecek Stratejiler
Effects of Farm-based Tourism on Socio-Economic Development:
Possible Strategies for Thrace Region
Yrd. Doç. Dr. Kaplan UĞURLU .......................................................................................... 295
Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Turizm Sektörünün
Rolü ve Önemi
The Role and Importance of Tourism Industry about Removing
Regional Development Differences
Yrd. Doç. Dr. Nur ERSUN, Yrd. Doç. Dr. Kahraman ARSLAN .......................................... 317
XIII
YENİLENEBİLİR ENERJİ VE KALKINMA
RENEWABLE ENERGY AND DEVELOPMENT
Kırklareli İlinde Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kullanımının Bölgesel
Kalkınmaya Olan Etkilerinin İncelenmesi
A Research on Effects of Using Renewable Energy Resources on Regional
Development in Kirklareli
Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN, Öğr. Gör. Tarkan PERAN ............................................. 335
Kırsal Turizmde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanılması:
Poyralı Köyü’nde Uygulanabilirliği
Use of Renewable Energy Sources in Rural Tourism: Practicability in
Village of Poyrali
Öğr. Gör. Ali ÇAKIR, Öğr. Gör. Gülay ÇAKIR, Sibel DURSUN,
Yrd. Doç. Dr. Bahtiyar DURSUN ........................................................................................ 347
1990-2010 Dönemi Organik Tarım Uygulamaları, Trakya Bölgesi’nin
Görünümü ve Gelecek Perspektifi
Organic Agricultural Applications Between 1990-2010, The Current
Outlook of Thrace and its Future Perspective
Yrd. Doç. Dr. Mustafa CANBAZ, Arş. Gör. Can Ahmet GENERAL, Arş. Gör. Ülfet İŞÇİ .. 357
Tarımsal Atıkların Değerlendirilmesinin, Yenilenebilir Enerji
Kaynakları Ve Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi,
Tekirdağ İli Uygulaması
Evaluation of Using Agricultural Waste as Renewable Energy Resources
and Sustainable Development: An Application in Tekirdag
Prof. Dr. Necdet ÖZÇAKAR, Hasan BAKIN ...................................................................... 375
BÖLGESEL VERİMLİLİK
REGIONAL PRODUCTIVENESS
Kriz Ortamında Kırklareli İlinde Bulunan Firmaların Verimlilik Analizi
Efficiency Analysis of Firms in Kirklareli in Economic Crisis
Öğr. Gör. Fatma BUTUŞ, Öğr. Gör. Ayşe ANIL, Öğr. Gör. Tülay TOP ............................... 405
ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin KOBİ’lerin Performanslarına
Etkisi: Kırklareli İlinde Bir Uygulama
Effects of ISO9001 Quality Management Systems on SMEs: An
Application in Thrace
Arş. Gör. Öznur AYDINER, Öğr. Gör. Yasin ÇAKIREL, Öğr. Gör. Ali GÖRENER ............. 413
Otel İşletmelerindeki İşgörenlerin İş Tatmini: Kocaeli ve Yalova Örneği
Work Satisfaction of Employees in Hotels: Kocaeli and Yalova as examples
Prof. Dr. Derman KÜÇÜKALTAN, Arş. Gör. Duygu TALİH, Öğr. Gör. Şeniz ÖZHAN ........ 433
EMEK - İSTİHDAM İLİŞKİSİ
LABOR - EMPLOYMENT RELATIONSHIP
Sosyal İçerme Açısından Eski Hükümlülerin Girişimciliğe Yönlendirilmesi
ve Denetimli Serbestlik Faaliyetleri
Orientation of Old Prisoners to Entrepreneurship in the Perspective
of Social Inclusion and Applications of Supervised Liberty
Yrd. Doç. Dr. Ersin KAVİ, Öğr. Serdar Altun ........................................................................... 449
XIV
İçindekiler
Labor Market in Health Sector in Republic of Bulgaria,
Ass. Prof. N. Atanasov, PhD, Ass. R. Stoianova ................................................................. 463
Edirne Sanayi Sitesinde Çalışan İş Görenlerin Mobbinge Uğrama
Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Yapılan Bir Araştırma
A Research Conducted to Determine Level of Mobbing on Employees in
Edirne Industrial Estate
Doç. Dr. Agah Sinan ÜNSAR .............................................................................................. 473
FİNANSAL GELİŞMELER VE TİCARET
FINANCIAL DEVELOPMENT AND TRADING
Trakya Bölgesinin Kalkınmasında Bölgesel Planlama Yaklaşımı İhtiyacı ve
Planlama Modeli Önerisi
The Need for a Regional Planning Perspective on Development of Thrace
and Planning Model Suggestion
Yrd. Doç. Dr. Nur ERSUN, Yrd. Doç. Dr. Kahraman ARSLAN ............................................... 487
Türkiye’de Kalkınma Ajansları: Trakya Kalkınma Ajansı Örneği
Turkish Development Agencies: Thracian Development Agency as an
Example; Thracian Development Agency
Yrd. Doç. Dr. Nihat Kamil ANIL, Yrd. Doç. Dr. Kamil MALKOÇLU,
Öğr. Gör. Ömer Sinan PEHLİVAN ....................................................................................... 507
BÖLGESEL KALKINMANIN TARİHSEL BOYUTU
HISTORICAL PERSPECTIVE OF REGIONAL DEVELOPMENT
Osmanlı Döneminde Balkan Kökenli İşgücünün ve İşletmecilerin
Ereğli Madenlerinin Gelişmesine Katkıları
The Contributions of Balkan Labor Force and Businessmen to the
Development of Eregli Mineral Resources in Ottoman Empire
Yrd. Doç. Dr. Hamdi GENÇ ............................................................................................... 525
Customs Registers In The Second Half Of The Nineteenth Century On
Ottoman Danubian Ports: Rules Of The Game In Ottoman Trade
Arş. Gör. Gökçen COŞKUN ALBAYRAK .......................................................................... 535
TARIMSAL VERİMLİLİK
AGRICULTURAL EFFICIENCY
Effects of Dietary VITASIL® on the Growth Performance of Carp
(Cyprinus caprio) Cultivated in a Recirculation System
Assist. Prof. Alexander ATANASOV, Assist. Prof. Zhivko ZHELEV,
Assoc. Prof. Veselin IVANOV, Galin NIKOLOV ................................................................ 551
Protein Levels in the Feed of Carp (Cyprinus caprio) on Cultivated in
Recirculation System
Prof. Yordan STAYKOV, Assist. Prof. Zhivko ZHELEV, Assoc. Prof. Veselin VIDEV,
Assist. Prof. Alexander ATANASOV ............................................................................... 555
Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modelinin Bölgesel Kalkınma
Açısından Değerlendirilmesi
Regional Development-based Evaluation of Production and Support
Model for Agricultural Production Areas
Yrd. Doç. Dr. Gökhan UNAKITAN, Dr. Harun HURMA, Dr. Celal DEMİRKOL .............. 559
XV
KIRSAL KALKINMA VE REKABET
RURAL DEVELOPMENT AND COMPETITION
Contribution of Thrace Region to Competitive Sectors of Turkey
Assist. Prof. Adem BALTACI, Res. Assist. Huseyin BURGAZOGLU,
Res. Assist. Selver KILIC ................................................................................................... 573
Kendi İşini Kurma ve Girişimcilik Ruhu Ticaret Meslek Liselerinde
Girişimcilik Ruhu Üzerine Bir Alan Araştırması
Setting One’s Own Business and Spirit of Entrepreneurship
Yrd. Doç. Dr. Selami ÖZCAN, Yrd. Doç. Dr. H. Yunus TAŞ ............................................. 585
Kırsal Kalkınma Açısından İletişim ve Girişimcilik İlişkisi
Communication-Entrepreneurship Relationship in terms of Rural
Development
Arş. Gör. Zeynep ŞENEL, Prof. Dr. Aydın GÜREL ............................................................. 599
BÖLGESEL KALKINMA VE FİNANS
REGIONAL DEVELOPMENT AND FINANCE
Türkiye’de Finans Piyasasının Gelişim Seyrinde Katılım Bankacılığının Yeri
The Role of Participation Banking in the Development of Turkish
Financial Market
Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM, Arş. Gör. Özlem ÖZMEN ..................................................... 611
2008 Küresel Finansal Krizinin Türkiye ve Trakya Bölgesi Üzerine
Etkileri: Mukayeseli Bir Analiz
The Impacts Of Global Financial Crisis On Turkey and Thrace: A
Comparative Analysis
Yrd. Doç. Dr. Ayfer GEDİKLİ .............................................................................................. 635
Trakya Bölgesi’nde Tarım Sektörünün Finansmanında Kullanılan Banka
Kredilerinin Gelişimi: 2000–2010 Dönemi Karşılaştırmalı Bir Analiz
Development Process of the Bank Loans for the Agricultural Sector in
Thrace: A Comparative Analysis Covering 2000-2010
Yrd. Doç. Dr. Mustafa CANBAZ, Arş. Gör. Mevlüt CAMGÖZ ......................................... 665
BİLGİ - İLETİŞİM VE DIŞ TİCARETİN GELİŞİMİ
INFORMATION - COMMUNICATION AND
DEVELOPMENT OF FOREIGN TRADE
Şehirlerin Markalaşması ve Şehir Markası Oluşturmada Sembol
Yapılar: Çanakkale Örneği
City-branding and The Role of Symbolic Structures in City-branding
Process: Canakkale as an Example; (The Dardanelles)
Doç. Dr. Mehmet MARANGOZ, Prof. Dr. Günal ÖNCE, Arş. Gör. Hale ÇELİKKAN ....... 681
In the Thrace Region Use of Information and Communications Equation,
in the “Integrated Management Information Systems” for the
Information Production Process Development and Entrepreneurship
Dr. Filiz GÜLTEKİN KÖSE ................................................................................................. 701
XVI
İçindekiler
EĞİTİM, BÜTÇE VE PLANLAMA
EDUCATION, BUDGET AND PLANNING
E-commerce Security
Instructor Serdar CANBAZ ............................................................................................... 715
Implementation of ICT in education – case study in Trakia University
Associate Prof. Lina YORDANOVA, Chief Assist. Prof. Gabriela KIRYAKOVA,
Senior Assist. Prof. Nadezhda ANGELOVA ...................................................................... 735
Merkezi Yönetim Bütçesi İle İlişkileri Açısından Trakya Bölgesinin
İncelenmesi
An Analysis On Thrace Based On Its Relations With Central
Administration Budget
Prof. Dr. Naci B. MUTER, Yrd. Doç. Dr. Selçuk İPEK ................................................................ 757
Bölgesel Kalkınma ve Girişimci Üniversite İlişkisi: Anadolu
Üniversitesi Örneği
Relationship between Regional Development and Entrepreneur
University: Anatolia University as an Example
Öğr. Gör. Sevgi SEZER ......................................................................................................... 771
KIRSAL KALKINMA VE TARIM
RURAL DEVELOPMENT AND AGRICULTURE
Cumhuriyetin İlk Yıllarında (1923–1930) Kırklareli’nde TarımHayvancılık, Ticaret ve Sanayinin Gelişimi
Development of Agriculture, Stockbreeding, Trade and Industry in
Kirklareli in the first years of Republic (1923-1930)
Yrd. Doç. Dr. V. Türkan DOĞRUÖZ ............................................................................................. 795
Üretici Örgütlerinin Kırsal Kalkınma Yönünden Değerlendirilmesi:
Kayalıköy ve Kırklareli Barajları Sulama Kooperatifleri Örneği
Development-based Evaluation of Agricultural Production Organizations:
Example; Irrigation Associations for Kayalıköy and Kirklareli Dams
Dr. Erol ÖZKAN, Dr. Harun HURMA, Uzm. Başak AYDIN, Yrd. Doç. Dr. Erkan AKTAŞ,
Yrd. Doç. Dr. Gülen ÖZDEMİR, Doç. Dr. Ömer AZABAĞAOĞLU .................................... 811
Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasının Önemi ve Hayvancılık Sektöründe
Sunduğu Ekonomik Fırsatlar
Importance of Protecting Biological Diversity and Its Economic
Opportunities for the Stockbreeding Sector
Hasan BAKIN, Yrd. Doç. Dr. Eser Kemal GÜRCAN ........................................................... 825
DOĞA VE SOSYOEKONOMİK DEĞERLER
NATURE AND SOCIOECONOMIC VALUES
Korunan Alanların Sosyo-Ekonomik Değeri Ve Yöre Halkının Yararlanma
Olanakları: İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı Örneği
Socio-economic Value of Protected Areas and Opportunities for Local
Population to Benefit From These Areas: Example; Longoz Forest in
Igneada
Dr. Harun HURMA, Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZYAVUZ, Dr. Murat CANKURT ................... 847
XVII
Sürdürülebilir Kalkınmada Biyosfer Rezervlerinin Önemi: İğneada
Longoz Ormanları Örneği
Importance of Biosphere Reservoirs on Sustainable Development:
Example of Igneada Longoz Forest
Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZYAVUZ .............................................................................................. 859
Yıldız Dağları Kırsal Mimari Mirasının Turizm Amaçlı Kullanımı
Use of Yıldız Mountain Rural Architecture as a Touristic Area
Yrd. Doç. Dr. İzzet YÜKSEK ............................................................................................... 875
TARİHSEL SÜREÇTE SOSYOEKONOMİK YAPI
HISTORICAL PROCESS OF SOCIOECONOMIC STRUCTURE
20.yy Başlarında Rumeli Vilayetleri’nin Mali Gücü (1325–1329/1909–1912)
Financial Capabilities of Rumelian Provinces in Early 20th century
(1325 - 1329 / 1909 – 1912)
Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL ........................................................................................ 885
Kapanış Oturumu / Closing Session ............................................................. 901
İndeks ................................................................................................................... 927
Sempozyumdan Görüntüler ............................................................................. 931
XVIII
GİRİŞİMCİLİK - KADIN
GİRİŞİMCİLİĞİ
ENTREPRENEURSHIP - WOMEN
ENTREPRENEURSHIP
Sosyal Girişimcilik
Yrd. Doç. Dr. Tülay GÜZEL1
Özet
Toplumsal sorunların çözümünde önemli bir rol oynayan sosyal girişimcilik;
çalışanlarla ilişkiler, insan hakları, şirket etiği, toplumla ilişkiler ve çevre gibi
oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Günümüzde ticari hedeflerle hareket eden
kar odaklı girişimler, yavaş yavaş toplumsal odaklı olmanın önemini anlamış
bulunmaktadırlar. Çünkü toplumsal dönüşüme yapılan her katkı potansiyel müşteri
tarafından algılanıp, toplum tarafından benimsenip ticari karlılığı sağlayacak bir etki
yaratmaktadır. Bu çalışmada çevre yönetimi, toplumsal gelişim, hakları koruma gibi
faaliyetlerle fayda yaratan işletmelerin gerçekleştirdiği “sosyal girişimcilik” konusu
açıklanmaktadır. Buna bağlı olarak örgütleri aynı amaçla harekete geçiren sosyal
ve çevreci girişimciler hakkında bilgi verilmektedir. Gelecekte birçok işletmenin,
toplumsal sorunlara yenilikçi çözümlerle yaklaşma çabası ile sosyal girişimcilik
rolünü üstlenerek gelişmeye çalışacağı gerçeği vurgulanarak, bu çalışmalara destek
veren kuruluşlar hakkında bilgi verilmektedir.
Anahtar Kelimeler:Toplumsal ve çevreci girişimci, sosyal girişimci, sosyal
girişimcilik, kurumsal sosyal sorumluluk
Giriş
Günümüzde işletmeler sadece ekonomik kar amaçlı değil, sosyal kar amaçlı
çalışmak zorundadırlar. Kendi geleceklerini sürdürebilmek için toplumdan
aldıklarını topluma bir şekilde iletmek durumundadırlar. Sosyal Girişimciliğin
temelini oluşturan bu anlayış, işletmelerin sorumluluğunun ticari kazançlarından
başka, toplumun daha kaliteli bir yaşam sürdürebilmesi için katkı sağlama
1. ÇOMÜ Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu
59
çalışmalarını oluşturmaktadır. Ekonomik girişimcilikte yeni sanayilerin kurulması
gibi, sosyal girişimcilikte toplumsal sorunlara yenilikçi çözümler üretme ve bu
çözümleri geniş ölçekte uygulamak en önemli amaçlar arasında yer almaktadır.
“Kurumsal sosyal sorumluluk” olarak tanımlanan sosyal girişimcilik uygulamaları;
işletmelerin itibarlarını geliştirme, bağlılık arttırma ve markalaşma konularında
işletmelerin sosyal kimlik oluşturma ve saygın bir işletme görüntüsünü yaratmada
oldukça etkin uygulamaktadır.
Bir değer yaratmak adına ortaya çıkan sosyal sorumluluk faaliyetleri, işletme
amaçları doğrultusunda müşterileri, çalışanları kapsayan en genel anlamda en çok
ses getiren ve toplumun genelinde bir değerlendirmeye tabii tutulan toplumsal ve
çevresel faaliyetlerdir. Çoğu zaman sosyal girişimciler kar amacı gütmeyen kuruluşlar
olarak algılanmaktadır. Ancak toplumsal fayda yaratmak kar edilmeyecek anlamına
gelmemektedir. Önemli olan, sosyal karın uzun vadede işletme yararına ekonomik
kar olarak geri döneceği bilinciyle, toplumsal faaliyetler açısından katkı sağlamak
ve bunu gerçekleştirirken dolaylı olarak işletme karlılığını da arttırmaktadır.
1.Sosyal Girişimcilik
‘Şirket sosyal yatırımı’, ‘şirket sorumluluğu’, şirket sosyal performansı’ olarak
da adlandırılan sosyal girişimcilik; çevre yönetimi, toplumsal gelişim, hayırseverlik,
kanunlara saygı, kişisel hakları koruma gibi uygulamalarla topluma fayda yaratma
faaliyetidir.2 Sosyal Girişimci ise; örgütü bu anlamda geliştirmek adına gönüllülük
temelli örgütü harekete geçirendir. Örgütsel sosyal sorumluluk, örgütlerin kendi
ilgi alanları çerçevesinde sosyal refahın korunması ve geliştirilmesi için zorunlu
olduğu faaliyetlerin araştırılmasına işaret eder. Örgütsel sosyal sorumluluk
genellikle şirket sosyal sorumluluğu olarak ifade edilmektedir. Bunun nedeni, sosyal
sorumluluk kavramının genellikle işletmelere atfedilmesindendir.3 Günümüzde
bu kavram, şirket sosyal ve çevresel sorumluluğu ile ilişkili olarak “toplumun sesi”
olma şeklinde literatürde yer almaktadır.4
Sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeye sağlayacağı faydalar şöyle
sıralanabilir:5
-İşletme kendisine sosyal bir çevre oluşturularak, kamuoyunca benimsenmesi
sağlar.
-Maliyet gibi görünen baz düzenlemeler kar olarak geri dönebilir.
-Toplumsal sorunların tartışılıp çözümlenmesinde görev alarak toplumun
önemli bir parçası haline gelinebilir.
-Ekolojik yapıya duyarlı, çevre dostu işletmelere ulaşılır.
-Yeni pazarlara girmede ve müşteri sadakati sağlamada önemli avantajlar elde
edilir.
2. Matthew J.Hirschland, Corporate Social Responsibility of Global Public, Publisher: Palgrave Macmillan
U.S.A., 2006, s.6
3. K.M.Bartol ve .Martin D.C., Management, Mc Graw Hill, New York, 2nd. Edition 1994,s.103
4. A.Warhurst, ve P. Mitchell, “Corporate Social Responsibility and The Caseof Summitville Mine”,
Resources Policy,2000. 26(2), s.91
5. Z.E. Nalbant Z.E., “İşletmelerde Sosyal sorumluluk ve İş Ahlakı”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.
Dergisi, Vol:12, No:1, 2000, s. 197
60
Girişimcilik - Kadın Girişimciliği / Entrepreneurship - Women Entrepreneurship
-Çok yönlü nitelikli çalışanların kuruma olan bağlılığın artmasına neden olur.
-Daha geniş finansman kaynaklarına ulaşılmasını sağlar.
-Çalışanlar ve müşteriler, organizasyona daha fazla güven duymaya ve değer
vermeye başlarlar. Çalışanların ve müşterilerin ait olma ve bağlılık duyguları
gelişir. Bunun sonucunda çalışanların devir hızı düşer. Müşterilerin satın alma
sıklığı artar. Satışların karlılığı yükselir.
-Çalışanlar arasındaki iletişim, güven, dayanışma ve takım ruhu güçlenir. Takım
çalışmasının etkinliği, organizasyonel performansın ve genel motivasyonunun
yükselmesini sağlar.
-Organizasyonun toplumla, yerel ve merkezi devlet organlarıyla olan ilişkileri
gelişir ve güçlenir.
-Toplumsal sorumluluk projelerinde görev alan kurum çalışanları bilgi beceri
ve deneyimlerini geliştirirken kendilerine olan güvenleri daha yüksek, yaratıcı
düşünebilen ve sorun çözme yetenekleri gelişmiş kişiler haline gelirler.
Toplum sayesinde elde ettiği gelirlerin bir kısmını topluma fayda yaratmak adına
kullanma anlamına gelen sosyal girişimcilik ve sorumluluk uygulamaları, şirketlerin
toplum tarafından benimsenmesi açısından oldukça önemlidir. Faydaları açısından
baktığımızda çalışanlarla ilişkiler, insan hakları, şirket etiği, toplumla ilişkiler ve
çevre gibi oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır.6
İşletmelerin daha iyi bir toplum, daha iyi bir çevre için gönüllü olarak
katkıda bulunması anlamına gelen sosyal sorumluluk ile ilgili iki bakış açısı
vardır. Biri etiksel ve kurallara uygun şirket davranışını ortaya koyma, diğeri ise
şirketle ilgili başarılı bir risk yönetimi gerçekleştirip, şirket ününü (markasını)
korumaktır.7 Çünkü belli kurallar çerçevesinde toplumun beklentilerine belli
kurallar çerçevesinde uyumlu olan işletmeler, toplumsal ödüllendirme ile talep
edilme oranlarını, ünlerini geliştirme imkanına sahiptirler. Cadbury Schweppes plc
Yönetim Kurulu Başkanı Sir Dominic Caddbury’nin 1996 yılında, Business İn The
Community tarafından gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Liderlik Kampanyası’nın
başkanlığını yürütürken söylediği gibi “Sosyal sorumluluk kampanyası kurum
imajını geliştirmede, ürün farklılaştırmasında ve hem satışları hem de bağlılığı
arttırmada etkin bir yoldur.8
Woods’a göre, şirket sosyal sorumluluk programında uyulması gereken 10
tavsiye bulunmaktadır.9
1-Gereksinim ortaya çıkmadan önlemler almak.
2-Etkili paydaşlarla ortak sorunları çözmek için çalışmak,
3-Sektörde geniş çaplı düzenlemeler ortaya koymak için çaba sarfetmek,
6. Lance Moir , “What Do We Mean By Corparate Social Responsibility?”, Corporate Governance, Vol:1,
No:2. 2001, s.17
7. Melsa Ararat, “A Development Perspective for “Corporate Social Responsibility” Case of Turkey”
Corporate Governance, Vol.8, No:3., 2008. s.272
8. Hamish Pringle, Marjorie Thompson, Marka Ruhu; Sosyal Sorumluluk Kampanyaları ile Marka
Yaratmak, Çev;Yelçe Zeynep, Feyyat Canan, Scala Yayıncılık, 2000, s.3
9. Robert H Woods., Human Resource Management, Educational Institue American Hotel&Motel
Association, 1997, s.399
61
4-Hatalarını net bir şekilde ortaya koymaktan çekinmemek,
5-Sosyal programlara dahil olmak,
6-Çevresel problemlerin çözümüne yardımcı olmak,
7-Sosyal-çevresel değişimleri takip etmek.
8-Bir şirket davranış kuralları oluştur ve uygulamak,
9-Sosyal konulara duyarlı olmak,
10-Gelişmekte olan konularla ilgili fayda yaratmaya çalışmak.
Görüldüğü gibi sosyal girişimcilik; proaktif, paylaşımcı, yaratıcı, yenilikçi,
çözümcül, ve objektif bir yaklaşımdır. Toplumsal fayda yaratmak öncelikli
amaçlar arasında yer almaktadır. Günümüzde sosyal girişimcilik uygulamalarının,
işletmelere sağladığı faydalar incelendiğinde; sosyal kimlik oluşturma, rekabet
üstünlüğü elde etme, şirket bağlılığı yaratma, itibar sağlama ve markalaşma
konularının başta geldiği görülmektedir
Özetle sosyal girişimcilik;10
• İşletmelerin gücünü sorumlulukla dengeler
• Satışlarda, pazar payında ve karlılıkta sürekli artış sağlar
• İşletmenin toplumsal imajını yükseltir
• Nitelikli çalışanları çekme ve elde tutma olanağı sağlar
• İşletmeye yatırımcılar ve mali analiz uzmanlarının sempatisini ve ilgisini artırır.
Bu anlamda 2006 Nobel Barış Ödülü sahibi Prof. Dr. Muhammet Yunus’un
kurduğu ve verdiği mikro kredilerle yoksul milyonlarca insanın kaderini değiştiren
Grameen Bank (Yoksullar Bankası) örnek olarak gösterilebilir. Yine modern
hemşireliğin ve ilk hemşire okulunun kurucusu Florence Nightingale, Toprak
Bağış Hareketi’ni kurarak Hindistan’da fakir köylülere 3 milyon dönüm toprağın
bağışlanmasını sağlayan Vinoba Bhave, Dünyada Ulusal Doğa Parkları sistemini
kuran bir doğasever olan John Muir ya da geliştirdiği Alternatif Balıkçılık Yönetim
Modeli ile Türkiye’de ilk Yılın Sosyal Girişimcisi seçilen Prof. Dr. Mustafa Sarı örnek
olarak gösterilebilir.
Sosyal girişimcilik kar amacı gütmeyen faaliyetlerde köklü değişiklikler
getirmiştir. Sosyal girişimcilik, kar amacı gütmeyen örgütlenmeler olan kamu
yardımları ve diğer iyilikseverlik faaliyetlerinin stratejilerinde, yapılarında,
normlarında ve değerlerinde rasyonel ve fonksiyonel değişiklikler yaratmıştır.11
Sosyal girişimcilik iki kategoriye göre değerlendirilir:12
1. Mevcut sosyal hizmetlerin güvencesi altında halka verilen hizmetlerin yeni
ve yaratıcı bir şekilde sağlanması,
10. Haluk Gürgen, “Kurumsal İtibar Yönetimi ve Sosyal Sorumluluk”, 7.Sanayi Kongresi’nde Sunulan
Bildiri, http://www.iso.org.tr/kongre/Kongre_2008/Sunumlar/2A-3-Haluk-Gurgen.ppt
11. Mukesh Sud, Craig VanSandt and Amanda Baugous, “Social Entrepreneurship: The Role of
Institutions”, Journal of Business Ethics, Mar 2009 Supplement 1, Vol. 85.
12. Edwin D. Davison., “Social Entrepreneurship”, Research Starters Business, 2008.
62
2. Spesifik sosyal problemlere yeni ve yaratıcı yaklaşımları sağlayacak
organizasyonların başlatılması.
Her iki şekilde gerçekleşen sosyal sorumluluk uygulamaları temelinde
vizyonel bakış açısı ile ortaya çıkmaktadır.Ve hedeflenen sonuç toplum taraından
benimsenerek ödüllendirilmektir.
2.Sosyal Girişimci Toplumsal kalkınma açısından önemli olan sosyal girişimcilik; girişimciliğin
sadece ticari anlamla sınırlandırıldığı günümüzde hayalcilik olarak görülmektedir.
Ancak ticari girişimciler gibi, sosyal girişimcilerde toplumsal dönüşümün önemli
araçlarıdır. Başkalarının göremediğini görerek yeni fırsatlar yaratırlar, sistemleri
değiştirirler ve yeni yaklaşımlar bularak toplumun önemli sorunlarına çözüm
getirirler.(www.turkey.ashoka.org). Oysa dolaylı olarak ticari karlılığı da sağlayacak
olan sosyal girişimciler; toplumda yaşanan sorunlar olduğunda bunu fark ederek
gerekli çözümleri üretirler. Sosyal Girişimcilik; sosyal etki, girişimcilik, yenilik,
sürdürülebilirlik ve büyümeyi temel alarak yoksulluktan sağlığa çevreden insan
haklarına, birçok konuda bir problemden yola çıkarak uzun dönemli ve somut
çözümcül projeler geliştirme işlevi olarak tanımlanabilir.13 McClleand, girişimciliğe
destek veren kültürlerin üç temel davranışı öne çıkarttıkları ve bunların l. yüksek
sorumluluk üstlenme 2. hesaplı risk alma ve 3. performansa dönük geribildirim
talep etme olduğu üzerinde durmaktadır. Bu temel davranış ölçüleri, kuşkusuz,
toplumsal yapının yanı sıra, bu yapıyı çevreleyen politik, iktisadi ve teknolojik
sistemle de ilişkilidir. Toplumsal amaçlar, değerler ve kalıplaşmış davranış
biçimlerinin oluşmasında bu farklı yapısal ögeler hayati rol oynar.14
Kavram olarak sosyal girişimcilik ilk kez 1953’te yayımlanan H.Bowen’in
“İşadamlarının Sosyal Sorumlulukları” (Social Responsibilities of the Businessman)
adlı kitabında yer almıştır. Bowen işadamlarının, toplumun değer ve amaçlarıyla
örtüşen sosyal sorumluluk faaliyetlerle ilgilenmelerini savunmuştur.15 Sosyal
girişimciler liderlik özelliğine sahip, kişisel inandırıcılığını ve yeteneklerini kullanan
ve projenin takipçisi taahhüdü ile ekonomik değerler yerine, sosyal değerleri koyan
kişilerdir. Sosyal girişimciler fırsatları sosyal misyon açısından algılar ve detaylı
olarak değerlendirir.16
Sosyal girişimciler, ticari girişimcilerin de sahip olduğu vizyon, yaratıcılık ve
olağanüstü kararlılık gibi özellikleriyle, yaşamlarını toplumsal sorunlara yeni
çözümler üretmeye adamış olan kişilerdir. Her kültürde bulunan bu özgün bireyler
kendi alanlarında (çevre, eğitim, sağlık, insan hakları, toplumsal gelişme), bir
sonraki adımı öngörebilirler ve bu öngörü toplumun benimsediği bir oluşum hâline
gelinceye kadar da yılmadan projeyi takip ederler.17
13. Sara Olsen, Brett Galamidi, ’Managing Social and Enviromental Impact:A New Discipline For a New
Economy’’, Journal of World Affairs 2009, V:15, I:2
14. Sarah H.Alvord , David Bloom, , Christina,Lets “Social Entrepreneurship and Societal Transformation”
The Journal of Applied Behavioral Science, Vol. 40, No. 3, 2004, SS. 260-282
15. Coşkun Can Aktan, ve Deniz Börü, “Kurumsal Sosyal Sorumluluk”, İktisadi Girişim ve İşAhlakı
Derneği (İGİAD) Yayını. 2007.
16. Jay Weerawardena, Gillian Mort Sullivan “Investigating Social Entrepreneurship: A Multidimensional Model”
Journal of World Business Journal of World Business Volume 41, Issue 1, February 2006, Pages 21-35
17. N.Paul Bloom, “Journal of Public Policy&Marketing’’, V:28, No: 1, 2009, s.128
63
Bir sosyal girişimci, aşağıdaki özelliklere sahiptir.18
•Sosyal değerleri ayakta tutmak için, sosyal değişim ajanı rolünü üstlenmek,
•Yeni fırsatlar sunma özelliği
•Sürekli yenilik, uyum ve öğrenme becerilerine sahip olmak,
•Sınırlı olmaksızın kaynakları kullanmak
Bir “değişim yaratıcısı” olma rolünü üstlenen sosyal girişimciler, bunu
yaparken toplumdaki sorun ve ihtiyaçları belirleyip, kaynakları biraraya getirir.
Riskleri üstlenerek, tüm kaynakları yönetme çabası içine girer. Ve bu faaliyetlerde
bir süreklilik olması için, gönüllülük temelinde çalışır.
2.1.Sosyal Girişimcilikte Çevreci Anlayış
Sosyal girişimcilikte en önemli girişimcilik türlerinden biri çevreci girişimciliktir.
Çevreci girişimcilik; çevre kalitesini geliştirme, tehlikede olan türleri geliştirme,
geniş alanlar yaratmak için iş etmenlerini kullanan girişimcilik olarak tanımlanır.19
İş ve doğal çevre arasındaki ilişki son zamanlarda ortaya çıkmış önemli
konulardan biridir. İşletmelerin çevreye verdikleri önem, çevre ile iç içe yaptıkları
aktivitelerle ilgili stratejiler için destek ve işbirliği kazanmada oldukça ön plandadır.
Bu dinamikle beraber yönetimin en önemli rolü, çevresel sorumluluklara yönelik
ortak organizasyonel bir vizyon yaratmaktadır. Diğer taraftan çalışanların
bu vizyon çerçevesinde kendilerini adamaları en önemli unsurlardan biridir.
İşletmelerin sahip oldukları değerler ve vizyon, organizasyonun stratejik gücünün
büyüklüğünü ortaya koymaktadır. Çevresel girişimcilik, çevresel sorumluluklar
ve organizasyon ile özdeşleşerek bir mekanizma haline gelebilir. Bunun sonucu is
işletmenin çevresel bir lider olması ve diğer işletmelere göre bir rekabet avantajı
elde etmesidir.20 Doğal çevre kaygılarına sahip olan bir işletme için gördükleri
fırsatlardan güç alan çevreci girişimciler tam bir değişim ajanı olabilirler. Çünkü
girişimcilik ruhu hızlı bir şekilde bilgi edinme ve araştırma ihtiyacını ortaya çıkarır.
Buna göre çevreci girişimciler;21
1-Kamuoyu baskısı ya da yasal zorunluluklar olmadan teknolojik çözümlere ve
yenilikçi bir bakışaçısına sahip olurlar.
2-Filozof bakışaçısı ile hareket eder.
3-Ekonomik amaçların, çevre ve sosyal performansın etkisini temsil ettiğinin
farkındadır.
Çevresel girişimcilik tipolojisi aşağıdaki gibi açıklanabilir.22
Küçük Kar Oranları Hedefleyen: Çevreci girişimciler açısından kendi işvereni
olmak önemli olan bir faktördür. Bir çok şirket normal iş yatırımları ile büyümeyi
hayal eder. Bu çeşit eko-girişimciler küçük kar oranları ile tatmin olurlar.
18. Gregory J. Dees , The Meaning of “Social Entrepreneurship”, Entrepreneur in Residence Kauffman
Center for Entrepreneurial Leadership Ewing Marion Kauffman Foundation and Miriam and Peter
Haas Centennial Professor in Public Service Graduate School of Business Stanford University ,
October 31, 1998
19. Lassi Linannen “An İnsider’s Experiences with Enviromental Entreprenuership” Making Ecopreneurs:
Developing Sustainable Entrepreneurship, by M. Schaper. Aldershot, Ashgate ,2005
20. Paul Douglas Keogh, Michael Joy Polonsky “Environmental Commitment A Basis for enviromental
Entrepreneurship” Journal of Organizational Change Management, Volume 11,, 1998, s.39
21. Keogh, Polonsky,, s.40.
22. Linannen,a.g.e.
64
Karsız İşler: Sosyal girişimcilerde anlayış, toplumsal faydayı en yüksek
derecede ortaya koyabilmektir. Bu anlayışla kar oranın düşük olduğu işler de
sözkonusu olabilir.
Fırsatçı: Fırsatçılar çevreci girişimciler arasında en aktif olanlarıdır. Genelde
profesyonel bir geçmişleri vardır. Çevresel gelişim ve korumayı gerçekleştirirken
karlılığı arttırıcı çevresel teknolojilere eğilim gösterirler.
Başarılı İdealist: Başarılı çevresel girişimciler iki unsuru önemserler. Bu
unsurlar, para kazanmak ve dünyayı daha iyi hale getirmektir. Bu tür çevreci
girişimciler başarılı idealist olarak isimlendirilebilirler.
Çevresel girişimcilerin varlığı ile ortaya çıkan çevresel endüstri ise, geri
dönüşüm yapmak ve deterjan kutularına ayrışabilen etiketlerini eklemekten daha
fazlasını yapan bir ticari sektördür. Örneğin, Cleveland’da Atık Azaltma’yı kuran iki
kriyojenik mühendis olan James Becker ve Jay Armstrong gibi girişimciler,
birçok uzmanlaşmış endüstriyel probleme teknik çözümler üretmektedir. Bir
çok kurumun çevre dostu ürünler satması dışında, bilim adamları ve mühendisler
tarafından işletilen küçük acemi şirketler, Becker ve Armstrong gibi, gerçekte
artıkları azaltan ve kirliliği temizleyen bir çok yöntem geliştirip pazarlamaktadırlar.23
Faaliyet gösterdikleri iş kolunda çevresel etkiler yaratan çevresel girişimciler olduğu
gibi, sadece çevreyi korumak, kirliliği azaltmak için çevresel endüstri alanında
faaliyet gösteren girişimciler de bulunmaktadır.
3.Sosyal Girişimciliğe Destek Veren Kuruluşlar
Küresel boyutta toplumsal gelişimi sağlamak ve sosyal ve çevreci girişimcilere
destek vermek amacıyla çalışan bazı organizasyonlar bulunmaktadır. Günümüzde
bu oluşumlardan en etkili olan ve bilinen Ashoka ve Schwap Vakfıdır.
3.1.Ashoka
Bill Drayton tarafından 1980’de Washington DC’de kurulan Ashoka, Küresel
olarak Sosyal Girişimcilik alanında çalışan ilk ve en önemli kuruluştur. Ashoka
Uluslararası Sosyal Girişimciler Ağı, dünya çapında sosyal girişimciliği destekleyen
ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Bu ağ, 60’tan fazla ülkede 1800’den fazla
Ashoka üyesine destek vermektedir. Ashoka; sağlık, eğitim, çevre, insan hakları,
kalkınma ve sivil inisiyatifin geliştirilmesi alanlarında çalışan sosyal girişimcileri
kendilerini, dolayısıyla işlerini geliştirebilmeleri için uluslararası düzeyde maddi
ve manevi olarak desteklemektedir.24İlk üyesini 1981’de Hindistan’dan seçen, ilk
olarak $50,000’lık bir yıllık bütçeyle çalışmaya başlayan Ashoka’nın yılık bütçesi
2006’da $30 milyon civarındadır. Sosyal girişimcilik alanında 60 ülkede 2000 üyeyi
desteklemekte olan bu kuruluşta, Afrika, Amerika, Asya ve Avrupa kıtalarında
yer alan 25 kadar bölge ofislerinde 160 kişi çalışmaktadır. Ashoka, Sanskritçe’de
‘Kederin Yokluğu’ anlamına gelmektedir. Ashoka, adını MÖ 3. yüzyılda yaşayan ve
Hint Yarımadası’nda birliği sağlayan bir liderden almaktadır.. Ashoka, ekonomik
gelişme için olduğu kadar sosyal refah için de çalışan dünyanın ilk toplum
öncülerinden biri olarak tanınmakta ve vizyonlarını; herhangi bir sosyal soruna
23. M.Fischetti ,R. Jareaux, “Green Entrepreneur” Technology Review, Apr92, Volume 95, Issue 3
24. www.ashoka.org
65
cevap veren küresel bir toplum yaratmak olarak ortaya koymaktadır. Ashoka’ya
gore bu topluluğun üyeleri, özgür, sosyal girişime inanan ve herhangi bir sosyal
ihtiyaç karşısında toplumsal destek veren bireylerdir ve geleceğin küresel toplumu,
yenilikçiliği besleyip büyütecek ve pozitif bir değişim için istekli olacaktır.
Ashoka’nın sosyal girişimcilere yatırım yapmasının nedeni, sosyal girişimcilerin
bireysel ve kolektif anlamda sosyal değişimi sağlayabilecek güce sahip olduklarına
inanmalarıdır. Sosyal girişimciler toplumun diğer bireylerini de etkiler ve yenilikçi
projeleri toplumun her yerine yayılır. Böylelikle, sosyal girişimciler, toplumdaki
diğer bireylerin de, sosyal değişimde kendi yeni fikirlerini tasarlamalarını ve
deneyimlerini hayata geçirebilmelerini kolaylaştırırlar.
Ashoka üç düzeyde faaliyet göstermektedir. İlk önce, bireysel girişimcilere onların
yaşam döngüsü boyunca sosyal-finansal ve profesyonel destek sağlamaktadır.
İkincisi, birlikte kaldıraç etkisini ortaya koymak için, sosyal girişimcilerin grup
faaliyetlerini yaymaya ve desteklemeye çalışmaktadır. citizen sector Son olarak,
sosyal girişimcilik felsefesi ve halka yardım sisteminin büyümesini sağlamak için
alt yapı ve finansal sistemlerin gelişimini sağlayarak ve küresel sosyal yenilik
yayılmasını kolaylaştırmaya çalışmaktadır.25
Şekil 1. Ashoka’nın Faaliyet Düzeyi
Kaynak:(www.ashoka.com)
25 yıl boyunca, Ashoka verdiği destekler sayesinde milyonlarca insanın hayatını
değiştirmiştir. Ashoka aracılığı ile son yıllarda katkı sağlayan bir kaç sosyal girişimci
ve katkıları:
Fabio Rosa: Brezilya’da kırsal alanlarda elektrik maliyetlerini % 70-8o oranında
azaltılmasına katkıda bulunmuş 1 milyon kişinin evlerine elektrik getirmiş bir
girişimcidir.. Fabio’un yenilikleri dünya çapında yayıldı ve 23 ülkede etki yaptı.
Jeroo Billimoria, Childline vakfı aracılığıyla, Mumbai’de 26000 den fazla
sokak çocukları için doğrudan yardım sağlayan bir sosyal girişimcidir. Polis,
yardım ve sağlık hizmetleri sokak çocukların hızlı erişim, gibi destekler için Çağrı
merkezleri kurulmuş ve 2 milyondan fazla çağrıya cevap verilmiş ve bu yardımlar
38 şehre yayılmıştır.
25. www.Ashoka.org
66
JB Schramm, düşük gelirli 10.000 lise öğrencisine üniversite eğitimi için
destek veren eğitim gönüllüsü bir sosyal girişimcidir.
Türkiye’de ise 2004’ten bu yana faaliyette olan Ashoka’nın 19 üyesi
bulunmaktadır. Üyelerin arasında; Toplum Gönüllüleri Vakfı’ndan İbrahim Betil,
Ka-MER’i kuran Nebahat Akkoç, AKUT’tan Nasuh Mahruki, Umut Çocukları
Derneği’nden Yusuf Kulca, bedensel engellilerin katıldığı Alternatif Kamp’ı kuran
Ercan Tutal gibi isimler yer almaktadır. Bu üyeler uzun araştırmalarla seçilen ve
kapsamlı mülakatlar sonrasında üye yapılan sosyal girişimcilerdir.26
3.2.The Schwap Vakfı
The Schwab
Vakfı 1998’de kurulan merkezi Cenevre’de bulunan sosyal
girişimcileri teşvik etmek için kurulan bir vakıftır. Toplumsal yenilik ve gelişme
için katalizör görevi üstlenen sosyal girişimcileri İsviçre Federal hükmetinin yasal
denetimi altında araya getirmeye çalışan bir kuruluştur.27 Sosyal girişimcilik sorunun
kaynağını oluşturan sistemi değiştirmekle uğraşır. Maddi destek sağlamayan ancak
sosyal girişimcileri bir araya getirmeyi amaçlayan önemli bir kuruluş olan Schwab
Vakfı sosyal girişimcilik anlayışını; “Yoksulluğun kökenine yönelmeyen kurumsal
sosyal sorumluluk ve hayırsever girişimlerin aksine, insanları kenarda bırakan ve
yoksulluğa iten koşulları değiştirmeye yönelik pratik, yenilikçi ve piyasa odaklı
yaklaşımlar” olarak ifade etmektedir. Bu anlamda Schwab Vakfı Genel Müdürü
Pamela Hartigan verdiği bir röportajda sosyal girişimcilikle ilgili olarak: “Tüm sosyal
girişimciler, sosyal sorunlar, konular üzerinde çalışır. Çalışmaları, insanları fakir
ve baskılanmış kılan sistem ya da pratikler üzerine odaklanır. Basitçe söylersek,
hastane ya da okul kurmak, sağlık veya eğitim sistemini değiştirmekten farklı
şeyler. Sosyal girişimciler sistemi değiştirir. Yardımlar, var olan sistem içinde destek
sağlar” diyor. Şirketlerin kurdukları vakıflarla sosyal girişimi desteklemesine olumlu
yaklaşan Hartigan, yine de hızlı büyüyen sosyal girişimlerin daha büyük finansal
kaynağa ihtiyaç duyduğuna dikkat çekiyor. Hartigan’a göre sosyal girişimciler,
kalkınma fonları ya da iş dünyasıyla işbirliği arayan sosyal organizasyonlar ya da
şirketin imajı için ufak paralar ayıran sosyal sorumluluk çalışmalarından daha
fazlasını yapmaktadır.28
2009 yılında The Schwab Vakfı tarafından verilen Sosyal Girişimci ödülünü
kazananlardan olan Beser ve Falk, HIV virus olan hamile kadınlara eğitim ve
danışmanlık hizmeti verilerek HIV in iletiminin önlenmesi üzerinde durmaktadırlar.
Hamile kadınlara kendi sağlığı, bebek sağlığı ile ilgili eğitimler verilmektedir.
Çokuluslu bu operasyonda 500’ün üzerinde ülkede, 150.000’den fazla kadına
hizmet vermişlerdir.
Ödül alan diğer kişi ise Ecotact’ın (Kenya) Genel Müdürü David Kuria’dır. Bir
şehir planlamacısı olan Kuria, insanlara temel hizmetleri kurmak için sosyal bir
kuruluş olarak Ecotact’ı yaratmıştır. Bir işletme bakışaçısı ile toplumsal hizmeti
26. http://www.ulusalgencgirisimcilikkongresi.org
27. www.schwabfound.org.
28. www.kigem.com.
67
ön planda tutan bu kuruluş çevreci müdahalelerde öncülük yapan bir kuruluştur.
Kentleşme hızı, hijyen ve su tasarrufu konusunda bilinçlendirme çalışmaları
yapmaktadırlar.
Bir çok ülkede yılın sosyal girişimcisini seçen The Schwab Vakfı Türkiye’de
2009 yılının Sosyal Girişimcisi olarak Nihat Gökyiğit’i seçmiştir. Türkiye Erozyonla
Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) Onursal
Başkanı ve ANG Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Ali Nihat Gökyiğit başarılı bir sosyal
girirşimci olarak değerlendirilmiştir. TEMA Vakfı’nda 100’den fazla projede çevre,
eğitim, erozyon, toprak müdahale gibi bir çok konuda eğitimler verilmektedir. Ang
Vakfı ise ülkenin en önemli botanik bahçelerinden biridir. En iyi ekim, en iyi türler,
gıda güvenliği ve verimlilik anlayışını geliştirmek için çalışmalar yapmaktadır.
4.Sonuç
Bir değer yaratmak adına ortaya çıkan sosyal sorumluluk faaliyetleri, işletme
amaçları doğrultusunda sosyal girişimcilik ile hayata geçirilmektedir. Sosyal
girişimcilik ise en basit tanımlama en genel anlamda en çok ses getiren ve
toplumun genelinde bir değerlendirmeye tabii tutulan, toplumsal ve çevresel
faaliyetlerdir. Sosyal girişimciliğe inanan ve herhangi bir sosyal ihtiyaç karşısında
toplumsal destek veren, örgütü toplumsal amaçlar doğrultusunda harekete geçiren
bireyler ise sosyal girişimcilerdir. Sosyal girişimciler sorunun kaynağını oluşturan
sistemi değiştirmekle uğraşır.Ve geleceğin küresel toplumunu oluşturmaya çalışan,
yenilikçiliği besleyip büyütecek ve pozitif bir değişim için istekli olan kişidir.
Sosyal girişimciler arasındaki en önemli tür ise çevreci girişimcidir. İşletmelerin
çevreye verdikleri önem, çevre ile iç içe yaptıkları aktivitelerle ilgili stratejiler için
destek ve işbirliği kazanmada ön planda olduğu için çevreci girişimcilerin önemi
gittikçe artmaktadır.
Sonuç olarak toplumsal ve çevresel çalışmalar yapan sosyal girişimcilerin,
bu sorumluluklarını organizasyon ile özdeşleştirerek işletmeleri işlevsel bir
mekanizma haline getirmeleri mümkündür. Bu durum işletmelerin çevresel
ve toplumsal bir lider olmasını ve diğer işletmelere göre bir rekabet avantajı
elde etmesini sağlayacaktır. Toplumsal odaklı çalışan işletmeler bu doğrultuda
stratejiler benimseyip sosyal sorumluluk çalışmalarını gerçekleştirdiklerinde
toplum tarafından benimsenip dolaylı olarak ticari karlılıklarınıda gerçekleştirmiş
olacaklardır.
Kaynakça
Alvord H.Sarah,Bloom, David, Lets Christina, “Social Entrepreneurship and
Societal Transformation” The Journal of Applied Behavioral Science, Vol. 40, No.
3, 260-282 (2004)
Ararat Melsa, “A Development Perspective for “Corporate Social Responsibility”
Case of Turkey” Corporate Governance, Vol.8, No:3. pp.271-284, 2008
Aktan, Coşkun Can ve Deniz Börü, “Kurumsal Sosyal Sorumluluk”, İktisadi
Girişim ve İş
Ahlakı Derneği (İGİAD) Yayını. 2007.
68
Bartol K.M. ve D.C.Martin, Management, Mc Graw Hill, New York, 2nd. Edition 1994
Bloom N.Paul,’’Journal of Public Policy&Marketing’’(2009),V:28, No: 1,pp 128-134
Davison, Edwin D., “Social Entrepreneurship”, Research Starters Business, 2008.
Dees J. Gregory, The Meaning of “Social Entrepreneurship”, Entrepreneur
in Residence Kauffman Center for Entrepreneurial Leadership Ewing Marion
Kauffman Foundation and Miriam and Peter Haas Centennial Professor in Public
Service Graduate School of Business
Stanford University , October 31, 1998
Fischetti M., Jareaux R., “Green Entrepreneur” Technology Review, Apr92,
Volume 95, Issue 3
Gürgen, Haluk, “Kurumsal İtibar Yönetimi ve Sosyal Sorumluluk”, 7.Sanayi
Kongresi’nde Sunulan Bildiri, http://www.iso.org.tr/kongre/Kongre_2008/
Sunumlar/2A-3-Haluk-Gurgen.ppt
Hirschland J. Matthew, Corporate Social Responsibility of Global Public,
Publisher: Palgrave Macmillan U.S.A., 2006
Keogh Paul Douglas, Polonsky Michael Joy, “Environmental Commitment
A Basis for enviromental Entrepreneurship” Journal of Organizational Change
Management, Volume 11, pp.38-49, 1998
Linannen Lassi, “An İnsider’s Experiences with Enviromental Entreprenuership”
Making Ecopreneurs: Developing Sustainable Entrepreneurship, by M.
Schaper. Aldershot, Ashgate ,2005
Moir Lance., “What Do We Mean By Corparate Social Responsibility?, Corporate
Governance, Vol:1, No:2., pp.16-22, 2001
Nalbant Z.E., “İşletmelerde Sosyal sorumluluk ve İş Ahlakı”, Celal Bayar
Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Vol:12, No:1, s.193-201, 2000
Olsen Sara ,Galamidi Brett, Journal of World Affairs ‘’Managing Social and
Enviromental Impact:A New Discipline For a New Economy’’, 2009, V:15, I:2
Weerawardena Jay, Sullivan Gillian Mort “Investigating Social Entrepreneurship:
A Multidimensional Model” Journal of World Business Journal of World Business
Volume 41, Issue 1, February 2006, Pages 21-35
Pringle Hamish, Thompson Marjorie, Marka Ruhu; Sosyal Sorumluluk
Kampanyaları ile Marka Yaratmak, Çev;Yelçe Zeynep, Feyyat Canan, Scala
Yayıncılık, 2000
Sud, Mukesh, Craig VanSandt and Amanda Baugous, “Social Entrepreneurship:
The Role of
Institutions”, Journal of Business Ethics, Mar2009 Supplement 1, Vol. 85.
Warhurst, A. ve P. Mitchell, “Corporate Social Responsibility and The Case
of Summitville Mine”, Resources Policy,2000. 26(2), 91–102.
Woods Robert H., Human Resource Management, Educational Institue
American Hotel&Motel Association, 1997
www.ashoka.org (08.02.2010)
http://www.ulusalgencgirisimcilikkongresi.org/haber.aspx)
www.kigem.com/content.asp
www.schwabfound.org
www.turkey.ashoka.org
69

Sosyal Girişimcilik - Kırklareli Üniversitesi

Transkript

Benzer belgeler

SANAYİ VE TEKNOLOJİ TEZLERİ YARIŞMASI

Sosyal Girişimcilik Dünyası

Gelecek burada şekillenir. - BEÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi