Elektron xidmətlərlə

HƏR
BİR
VƏTƏNDAŞ
VERGİ
öDƏMƏKDƏN
ŞƏRƏF
DUYMALIDIR
Biz bazar iqtisadiyyatını vergi
yolu ilə tənzimləməliyik.
Heydər ƏLİYEV
№23 (613)
www.vergiler.az
20 iyun 2012
Qiyməti: 40 qəp.
SOSİAL-İQTİSADİ İNKİŞAFIN
UĞURLU DAVAMI
Áàçàð ìöíàñèáÿòëÿðèíÿ ñþéêÿíÿí ëèáåðàë èãòèñàäè ñèñòåìèí ãóðóëìàñûíûí, âÿòÿíäàøëàðûí èãòèñàäè àçàäëûüûíà, òÿøÿááöñêàðëûüûíà ýåíèø ìåéäàí âåðèëìÿñèíèí, Àçÿðáàéúàíûí çÿíýèí òÿáèè
ñÿðâÿòëÿðèíäÿí ñÿìÿðÿëè èñòèôàäÿ
åäèëìÿñèíèí, ðåñïóáëèêàíûí èíâåñòèñèéà úÿëáåäèúèëèéèíèí éöêñÿëäèëìÿñèíèí âÿ äèýÿð êîíñåïòóàë
ÿùÿìèééÿòëè òÿäáèðëÿðèí íÿòèúÿñè
îëàðàã, 2011-úè èëäÿ âÿ úàðè èëèí
èëê àéëàðûíäà Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòû òÿêúÿ ñöðÿòëè èíêèøàôëà
äåéèë, åéíè çàìàíäà éåíè êåéôèééÿò ïàðàìåòðëÿðè èëÿ äÿ þçöíö
òÿñäèãëÿìèøäèð.
Òÿñàäöôè äåéèë êè, èãòèñàäè ñàùÿäÿ êå÷èä äþâðöíö ýåðèäÿ ãîéàí Àçÿðáàéúàíûí áàçàð èãòèñàäèééàòû ñèñòåìèíÿ ñöðÿòëè òðàíñôîðìàñèéàñûíûí ñïåñèôèê úÿùÿòëÿðè, äàùà äÿãèãè, ðåñïóáëèêàíûí ìèëëè èíêèøàô ìîäåëè èëÿ áàüëû
ôèêèðëÿðÿ äöíéà àðòûã äàùà ùÿññàñëûãëà éàíàøûð. Àïàðûëàí òÿùëèëëÿð íÿòèúÿñèíäÿ áó äà áèðìÿíàëû åòèðàô åäèëèð êè, ÕÕÛ ÿñðèí áàøëàíüûúûíäà Àçÿðáàéúàíûí ìöñòÿãèë äþâëÿò êèìè áþëýÿäÿ âÿ äöíéàäà ëàéèãëè éåðèíè òàïìàñû, ðåýèîíàë ëèäåðëèéèíè òÿìèí åòìÿñè, èãòèñàäè ñàùÿäÿ êå÷èä äþâðöíö óüóðëà áàøà âóðìàñû àïàðûëàí äöçýöí èãòèñàäè ñèéàñÿòèí íÿòèúÿñèäèð.
Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè þòÿí ìöääÿòäÿ öìóììèëëè ëèäåðèí ÿñàñûíû ãîéäóüó ñèéàñÿòè óüóðëà äàâàì åòäèðÿðÿê éåíè äþâðöí òÿëÿáëÿðèíÿ óéüóí
çÿíýèíëÿøäèðìèø, èãòèñàäèééàòûí ÷îõøàõÿëèëèéèíèí òÿìèí îëóíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ÿìÿëè àääûìëàð àòûëìûø, ðåñïóáëèêàìûç öìóìè äàõèëè ìÿùñóëóí
éöêñÿê àðòûì òåìïè èëÿ äöíéàäà þíúöë ìþâãåëÿðÿ ÷ûõìûøäûð. Àçÿðáàéúàíûí èíêèøàôûíûí ïðèîðèòåò èñòèãàìÿòëÿðèíè äÿãèãëèêëÿ ìöÿééÿíëÿøäèðÿí
Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí 24 íîéàáð
2003-úö èë òàðèõëè «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñè òÿäáèðëÿðè ùàããûíäà» èëê èãòèñàäè ôÿðìàíûíûí ÿùÿìèééÿòè áó áàõûìäàí õöñóñè âóðüóëàíìàëûäûð. Èãòèñàäèééàòäà ìöòÿðÿããè èíêèøàô ìåéèëëÿðèíèí äàùà äà ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñè, áó ïðîñåñäÿ éöêñÿê äèíàìèçìèí òÿìèí îëóíìàñû éîëëàðûíû þçöíäÿ ÿêñ åòäèðÿí ùÿìèí ôÿðìàí ãàðøûéà ãîéóëìóø ìÿãñÿäëÿðèí ðåàëëàøäûðûëìàñûíäàí þòðö ÷îõñàéëû äþâëÿò ïðîãðàìëàðûíûí ùàçûðëàíìàñûíäà áèð íþâ áàçà ðîëóíó îéíàìûøäûð. Ôÿðìàí àèäèééÿòè äþâëÿò
ñòðóêòóðëàðû ãàðøûñûíäà ïðèîðèòåò èñòèãàìÿòëÿðè ìöÿééÿíëÿøäèðÿðÿê þëêÿìèçäÿ èøñèçëèê ïðîáëåìèíèí àðàäàí
ãàëäûðûëìàñû, ðåýèîíëàðûí òàðàçëû èíêèøàôû, ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíà äèããÿòèí àðòûðûëìàñû, éåíè èø éåðëÿðèíèí à÷ûëìàñû, ìöàñèð òåõíîëîýèéàëàð ÿñàñûíäà éåíèäÿí ãóðóëìàëû îëàí éåðëè ìöÿññèñÿëÿðäÿ áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà
úàâàá âåðÿí ìÿùñóëëàðûí èñòåùñàëû
âÿ äöíéà áàçàðûíà ÷ûõàðûëìàñû, ùàáåëÿ àãðàð èñëàùàòëàðûí áàøà ÷àòäûðûëìàñûíà äàèð áèð ñûðà äþâëÿò ïðîãðàìëàðûíûí ùàçûðëàíìàñûíà ðÿâàú âåðìèøäèð.
ÕÕ éöçèëëèéèí èëê èëëÿðèíäÿ ðåñïóáëèêàäà ìöøàùèäÿ îëóíàí äèíàìèê èãòèñàäè èíêèøàô Áàêûäà âÿ áèð
ñûðà èðè øÿùÿðëÿðäÿ ãàáàðûã ýþðöíñÿ
äÿ, áþëýÿëÿðäÿ áó ïðîñåñèí íèñáÿòÿí ëÿíý ýåòìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ ðåýèîíàë òàðàçëûüûí ïîçóëìàñû þëêÿ áàø-
2
÷ûñûíû ãàéüûëàíäûðàí áàøëûúà ìÿñÿëÿëÿðäÿí îëìóøäóð. 2004-úö èë ôåâðàëûí 11-äÿ «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ðåýèîíëàðûíûí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû (2004-2008-úè èëëÿð) Äþâëÿò
Ïðîãðàìû»íûí òÿñäèã åäèëìÿñè áàðÿäÿ» ôÿðìàíûí èìçàëàíìàñû äà, èëê
íþâáÿäÿ, ðåýèîíëàðûí ãåéðè-ïðîïîðñèîíàë èíêèøàôûíûí ãàðøûñûíû àëìàüà
õèäìÿò åòìèøäèð.
Ðåýèîíëàðûí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû Äþâëÿò Ïðîãðàìû 2003-2008-úè
èëëÿðäÿ ùÿì äÿ èíêèøàô åòìÿêäÿ îëàí
áöòöí þëêÿëÿð, î úöìëÿäÿí Àçÿðáàéúàí ö÷öí õàðàêòåðèê äàùà áèð âàúèá ïðîáëåìèí ùÿëëèíè - óðáàíèçàñèéà
ïðîñåñèíèí éöêñÿê ñÿâèééÿñèíèí, øÿùÿðëÿðÿ éöêñÿê àõûíûí ãàðøûñûíûí
àëûíìàñû íèééÿòèíè ýöäìöøäöð. Ðåýèîíëàðûí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû Äþâëÿò Ïðîãðàìû ÿñàñûíäà äà ìÿùç ùÿð
áèð áþëýÿíèí ìàëèê îëäóüó òàðèõè
ìÿøüóëëóã ÿíÿíÿëÿðèíèí áÿðïàñû òÿìèí åäèëìèø, ìÿãñÿä éåíè èø éåðëÿðèíèí éàðàäûëìàñû éîëó èëÿ ïàéòàõòà
êöòëÿâè àõûíûí ãàðøûñûíû àëìàã îëìóøäóð.
Äþâëÿò áàø÷ûñû Èëùàì ßëèéåâèí
14 àïðåë 2009-úó èë òàðèõëè ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø «Àçÿðáàéúàí
Ðåñïóáëèêàñû ðåýèîíëàðûíûí 20092013-úö èëëÿðäÿ ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû Äþâëÿò Ïðîãðàìû»íûí áàøëûúà
ìÿãñÿäè áó ñàùÿäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñèéàñÿòèí äàâàìû îëàðàã þëêÿäÿ
ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí èíêèøàôûíûí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñèíÿ, èãòèñàäèééàòûí äèâåðñèôèêàñèéàñûíà, òàðàçëû ðåýèîíàë âÿ
äàâàìëû ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôà, ÿùàëèíèí ùÿéàò ñÿâèééÿñèíèí äàùà äà
éàõøûëàøäûðûëìàñûíà íàèë îëìàãäûð.
Öìóìèééÿòëÿ, Ïðåçèäåíòèí ñîí 8
èëäÿ èìçàëàäûüû 40-à éàõûí Äþâëÿò
Ïðîãðàìû þëêÿ ùÿéàòûíûí ÿí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðèíäÿ êîìïëåêñ èñëàùàòëàðûí ÿñàñûíû ãîéìóø, èíêèøàô ïðîñåñèíäÿ àùÿíýäàðëûüû, éöêñÿê äèíàìèçìè òÿìèí åòìèø, þëêÿíèí ìþâúóä ðåñóðñëàðû êå÷èä äþâðö ö÷öí ñÿúèééÿâè
ïðîáëåìëÿðèí òåç áèð çàìàíäà àðàäàí ãàëäûðûëìàñûíà éþíÿëìèøäèð. Èíêèøàô, ñîñèàë òÿìèíàò âÿ ñòðóêòóðéþíöìëö áó ëàéèùÿëÿð, èëê íþâáÿäÿ,
ùÿð áèð âÿòÿíäàøûí ëàéèãëè ùÿéàò òÿðçèíèí òÿìèí îëóíìàñûíà, èíñàí ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí òÿìèíàòûíà,
äþâëÿò èäàðÿ÷èëèéèíèí ÷åâèê âÿ èøëÿê
ìåõàíèçìëÿð ÿñàñûíäà ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíÿ, áèð ñþçëÿ, äàâàìëû âÿ ñàáèò èíêèøàôà õèäìÿò åòìèøäèð.
«Ùÿð áèð ìÿìóð õàëãûíûí õèäìÿò÷èñè îëìàëûäûð», - äåéÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ýþðöëÿí èøëÿð áà-
Elektron xidmətlərlə
bağlı daha bir
yenilik
3
ðÿäÿ èúòèìàèééÿòèí ùÿðòÿðÿôëè ìÿëóìàòëàíäûðûëìàñûíû äåìîêðàòèê èäàðÿåòìÿíèí çÿðóðè òÿëÿáè êèìè þíÿ
÷ÿêìèøäèð. Áó äà ùþêóìÿòèí äàùà
÷åâèê âÿ ìÿñóëèééÿòëè ôÿàëèééÿòèíè
øÿðòëÿíäèðìÿêëÿ éàíàøû, ùÿéàòà êå÷èðèëÿí èñëàùàòëàðûí ñÿìÿðÿëè íÿòèúÿëÿð âåðìÿñèíè òÿìèí åòìèøäèð.
Ðåñïóáëèêàäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí
èãòèñàäè ñèéàñÿòèí ÿñàñÿí ñîñèàëéþíöìëö ìàùèééÿò äàøûìàñû äà îáéåêòèâ ðåàëëûãëàðëà øÿðòëÿíìèø, úÿìèééÿòèí ñîñèàë ñèôàðèøèíè ÿêñ åòäèðìèøäèð.
2009-úó èë ìàðòûí 18-äÿ êå÷èðèëìèø öìóìõàëã ðåôåðåíäóìó èëÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Êîíñòèòóñèéàñûíà åäèëìèø ìöòÿðÿããè ÿëàâÿëÿð âÿ
äÿéèøèêëèêëÿð äÿ Àçÿðáàéúàíäà ùÿð
áèð âÿòÿíäàøûí íîðìàë éàøàéûø ñÿâèééÿñèíèí, ñîñèàë ðèôàù ùàëûíûí éöêñÿëäèëìÿñè, ôèðàâàí éàøàéûøûíûí òÿìèíè éþíöìöíäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí
òÿäáèðëÿðèí ìàùèééÿòèíäÿí èðÿëè ýÿëìèøäèð. Êîíñòèòóñèéàíûí 12-úè ìàääÿñèíÿ åäèëìèø äÿéèøèêëèéÿ ýþðÿ, èíñàí âÿ âÿòÿíäàø ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðû èëÿ éàíàøû, «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí âÿòÿíäàøëàðûíûí ëàéèãëè
ùÿéàò ñÿâèééÿñèíèí òÿìèí îëóíìàñû»
äþâëÿòèí àëè ìÿãñÿäëÿðè ñûðàñûíà äàõèë åäèëìèøäèð.
2003-úö èëäÿí þëêÿäÿ ìÿãñÿäéþíëö ñóðÿòäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñîñèàë èíôðàñòðóêòóð ëàéèùÿëÿðèíèí ÿñàñûíäà äà ìÿùç èíñàí àìèëè, âÿòÿíäàøà ëàéèãëè õèäìÿò ìÿðàìû äàéàíìûøäûð. Äÿíèç ñÿâèééÿñèíäÿí 3000
ìåòð ùöíäöðëöêäÿ éåðëÿøÿí Õûíàëûã
êÿíäèíÿ éîëóí, ñîâåò äþâðöíäÿí ìàâè éàíàúàã öçö ýþðìÿéÿí Ëåðèê âÿ
Éàðäûìëûéà ãàç êÿìÿðèíèí ÷ÿêèëìÿñè, åëÿúÿ äÿ Íàõ÷ûâàíûí ôàñèëÿñèç
åëåêòðèê åíåðæèñè âÿ ãàçëà òÿìèí îëóíìàñû, Îüóç-Ãÿáÿëÿ-Áàêû ñó êÿìÿðèíèí ÷ÿêèëìÿñè, ïàéòàõòäà éåíè êþðïöëÿðèí, éîë þòöðöúöëÿðèíèí, ïèéàäà
êå÷èäëÿðèíèí èñòèôàäÿéÿ âåðèëìÿñè,
ðåñïóáëèêà ÿùÿìèééÿòëè éîëëàðäà ÿñàñëû éåíèäÿíãóðìà èøëÿðèíèí àïàðûëìàñû, ðàéîíëàðäà éåíè òÿùñèë, ñÿùèééÿ,
ìÿäÿíèé éÿò, îëèì ïè éà èä ìàí
êîìïëåêñëÿðèíèí òèêèíòèñè, ÷àäûð äöøÿðýÿëÿðèíèí òàìàìèëÿ ëÿüâ åäèëìÿñè âÿ äèýÿð òÿäáèðëÿð äþâëÿò áàø÷ûñû
Èëùàì ßëèéåâèí èãòèñàäè ñèéàñÿòèíèí
äèíàìèçìèíè, ñÿìÿðÿëèëèéèíè áèð äàùà ñöáóòà éåòèðèð.
Ñîí èëëÿðäÿ þëêÿäÿ óüóðëà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñèéàñÿò Àçÿðáàéúàí
ö÷öí áèð ñûðà òàëåéöêëö ëàéèùÿëÿðèí
ýåð÷ÿêëÿøìÿñèíè, ðåñïóáëèêàìûçûí
áöòþâëöêäÿ Úÿíóáè Ãàôãàç ðåýè-
Əməkdaşlığımızın
davamlı olacağına
ümidvaram
îíóíäà ëîêîìîòèâ äþâëÿòÿ ÷åâðèëìÿñèíè äÿ òÿìèí åòìèøäèð. Äþâëÿò
áàø÷ûñû Èëùàì ßëèéåâ ðåàëëûüû äöçýöí äÿéÿðëÿíäèðÿðÿê þëêÿ èãòèñàäèééàòûíûí ùÿðòÿðÿôëè èíêèøàôûíûí ñòèìóëëàøäûðûëìàñû ö÷öí íåôò ñòðàòåýèéàñûíûí äàâàì åòäèðèëìÿñèíè, «ãàðà
ãûçûë»äàí ÿëäÿ îëóíàí âÿñàèòëÿðèí
äèýÿð ñàùÿëÿðÿ éþíÿëäèëìÿñèíè âàúèá ñàéìûøäûð.
Àçÿðáàéúàíûí ìöùöì óüóðëàðûíäàí áèðè äÿ îíóí ãûñà ìöääÿòäÿ
Àâðîïà ö÷öí àëòåðíàòèâ åíåðæè ìÿíáÿëÿðè ôîðìàëàøäûðìàã, íåôò êÿìÿðëÿðèíè øàõÿëÿíäèðìÿê òÿøÿááöñëÿðèíè ïðàêòèê ôÿàëèééÿò ìöñòÿâèñèíÿ
êå÷èðìÿéÿ íàèë îëìàñûäûð. Ðåñïóáëèêàìûç þíúÿ ÝÓÀÌ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ, ñîíðà èñÿ äàùà áþéöê ýåîñèéàñè
àðåàëäà ôÿàë ÿìÿêäàøëûã ÷åâðÿñè éàðàòìàãëà Àâðîïàíûí áèð ñûðà àïàðûúû äþâëÿòëÿðèíè éåíè åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéè ñèñòåìè ÿòðàôûíäà ìöçàêèðÿëÿðÿ úÿëá åäÿ áèëìèøäèð. 2010-úó
èëèí ñåíòéàáðûíäà Àçÿðáàéúàí, Ýöðúöñòàí, Ðóìûíèéà ïðåçèäåíòëÿðèíèí,
ùàáåëÿ Ìàúàðûñòàí Áàø íàçèðèíèí èøòèðàêû èëÿ ÀÝÐÛ («Àçåðáàèæàí-Ýåîðýèà-Ðîìàíèà Ûíòåðúîííåúòîð») ëàéèùÿñè èëÿ áàüëû àíëàøìà ìåìîðàíäóìóíóí èìçàëàíìàñû äà ðåñïóáëèêàìûçûí íåôò âÿ ãàç êÿìÿðëÿðèíèí
øàõÿëÿíäèðèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ àðäûúûë
âÿ ìÿãñÿäéþíëö ñèéàñÿò éåðèòäèéèíè ýþñòÿðèð.
Öìóìèëèêäÿ, ÿëäÿ îëóíàí óüóðëàð ýþñòÿðèð êè, ðåñïóáëèêàìûç ñîí èëëÿð äöíéà èãòèñàäèééàòûíà ñàðñûäûúû
çÿðáÿ âóðàí ãëîáàë ìàëèééÿ áþùðàíûíäàí ìàêñèìóì ñûüîðòàëàíìûø,
÷ÿòèí øÿðàèòäÿí àç èòêè èëÿ ÷ûõìûøäûð.
Áþùðàíà ãàðøû åòèáàðëû ñèïÿðÿ ÷åâðèëÿí áó ìöòÿðÿããè èíêèøàô ñòðàòåýèéàñû ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí èíêèøàôû
éîëó èëÿ ðåýèîíëàðûí òàðàçëû âÿ äàâàìëû èíêèøàôûíûí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñè,
ÿùàëèíèí ñîñèàë ðèôàù ùàëûíûí äàùà äà
éàõøûëàøäûðûëìàñû, ôàéäàëû ìÿøüóëëóüóíóí òÿìèí åäèëìÿñè, éåíè èø éåðëÿðèíèí à÷ûëìàñû ö÷öí ìèëëè ñàùèáêàðëûüûí ùÿðòÿðÿôëè äÿñòÿêëÿíìÿñè êèìè âàúèá ìÿãàìëàðû þçöíäÿ åùòèâà
åòìèøäèð. ßìèíëèêëÿ äåìÿê îëàð êè,
Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìèëëè ìÿíàôåéèíÿ úàâàá âåðÿí áó ñèéàñÿò ãàðøûäàêû èëëÿðäÿ äÿ èíàìëà äàâàì åòäèðèëÿúÿê, ðåñïóáëèêàìûç þëêÿ Ïðåçèäåíòè úÿíàá Èëùàì ßëèéåâèí ðÿùáÿðëèéè àëòûíäà èíêèøàô òåìïèíè ñöðÿòëÿíäèðÿúÿê âÿ ãàáàãúûë äþâëÿòëÿð
àðàñûíäà ëàéèãëè éåðèíè òóòàúàãäûð.
рясми хроника
Dünya Bankı Azərbaycanla
əməkdaşlıqda maraqlıdır
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ
èéóíóí 18-äÿ Äöíéà Áàíêûíûí Úÿíóáè Ãàôãàç öçðÿ êå÷ìèø ðåýèîíàë äèðåêòîðó ßñÿä Àëàìû âÿ áó âÿçèôÿéÿ éåíè
òÿéèí îëóíìóø Ùåíðè Êåðàëèíè ãÿáóë åòìèøäèð.
Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Àçÿðáàéúàí èëÿ Äöíéà Áàíêû àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàôûíà âåðäèéè òþùôÿéÿ ýþðÿ Äöíéà
Áàíêûíûí Úÿíóáè Ãàôãàç öçðÿ êå÷ìèø ðåýèîíàë äèðåêòîðó
ßñÿä Àëàìà òÿøÿêêöðöíö áèëäèðäè. Ìöñòÿãèëëèéèìèçèí èëê
èëëÿðèíäÿ Äöíéà Áàíêûíûí äÿñòÿéè èëÿ ìöùöì èøëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëäèéèíè âóðüóëàéàí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ þëêÿìèçèí ýÿëÿúÿê èíêèøàôû èëÿ áàüëû éàõøû ïåðñïåêòèâëÿðèí âÿ
÷îõëó ïëàíëàðûí îëäóüóíó äåäè. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Àçÿðáàéúàí èëÿ Äöíéà Áàíêû àðàñûíäà ìöõòÿëèô èñòèãàìÿòëÿðäÿ,
î úöìëÿäÿí êÿíä òÿñÿððöôàòû, ñÿùèééÿ, áÿðïà îëóíàí åíåðæè
ñàùÿëÿðèíäÿ âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ ÿìÿêäàøëûüûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè ö÷öí éàõøû èìêàíëàðûí ìþâúóäëóüóíó áèëäèðäè.
ßñÿä Àëàì Àçÿðáàéúàíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿñèíäÿí
ãöðóð ùèññè êå÷èðäèéèíè âóðüóëàäû. Î, Äöíéà Áàíêû èëÿ
Àçÿðáàéúàí àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñè
èëÿ áàüëû Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí âåðäèéè òþâñèéÿëÿðèí
þíÿìèíè ãåéä åòäè.
Äöíéà Áàíêûíûí Úÿíóáè Ãàôãàç öçðÿ éåíè äèðåêòîðó
Ùåíðè Êåðàëè òÿìñèë åòäèéè ãóðóìóí Àçÿðáàéúàí èëÿ ÿìÿêäàøëûüûí áóíäàí ñîíðà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èøèíäÿ ñÿéëÿðèíè ÿñèðýÿìÿéÿúÿéèíè äåäè.
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
müzakirə edilmişdir
«Áþéöê èéèðìèëèé»èí (Ý-20) Ìåêñèêàíûí Ëîñ-Êàáîñ
øÿùÿðèíäÿ êå÷èðèëÿí çèðâÿ òîïëàíòûñûíäà ÀÁØ Ïðåçèäåíòè
Áàðàê Îáàìà, Ðóñèéà Ïðåçèäåíòè Âëàäèìèð Ïóòèí âÿ Ôðàíñà Ïðåçèäåíòè Ôðàíñóà Îëëàíä Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí,
Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñè èëÿ áàüëû áèðýÿ áÿéàíàòëà ÷ûõûø
åòìèøëÿð. Áó áàðÿäÿ õÿáÿðè Àü Åâèí ìÿòáóàò õèäìÿòè éàéìûøäûð.
Èéóíóí 18-äÿ ãÿáóë åòäèêëÿðè áÿéàíàòäà ÀÒßÒ-èí Ìèíñê
ãðóïóíóí ùÿìñÿäð þëêÿëÿðèíèí áàø÷ûëàðû áèëäèðìèøëÿð êè,
Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí ñöëù éîëó èëÿ ùÿëë åäèëìÿñèíÿ ñàäèã ãàëûðëàð. Îíëàð ìöíàãèøÿ òÿðÿôëÿðèíÿ ìöðàúèÿò
åäÿðÿê óçóíìöääÿòëè âÿ äèíú íèçàìëàìà éîëóíóí ÿëäÿ
åäèëìÿñè ö÷öí âàúèá ãÿðàðëàðûí ãÿáóë åäèëìÿñèíè ýåúèêäèðìÿìÿéÿ ÷àüûðìûøëàð.
Áàðàê Îáàìà, Âëàäèìèð Ïóòèí âÿ Ôðàíñóà Îëëàíä òÿÿññöôëÿ ãåéä åòìèøëÿð êè, «Áþéöê ñÿêêèçëèé»èí þòÿí èëèí ìàéûíäà Ôðàíñàäàêû çèðâÿ òîïëàíòûñûíäà ïðåçèäåíòëÿðèí áèðýÿ
áÿéàíàòûíäà ñÿñëÿíäèðèëÿí òÿêëèôëÿðëÿ áàüëû ìöíàãèøÿ òÿðÿôëÿðè ãÿòè àääûìëàð àòìàìûøëàð. Áóíà áàõìàéàðàã, ùÿðòÿðÿôëè ñöëù öçðÿ èøè áàøà ÷àòäûðìàã ö÷öí èíäèéÿäÿê ÿëäÿ
åäèëÿí èðÿëèëÿéèø ìöíàñèá ìÿãàì éàðàäà áèëÿð.
Áÿéàíàòûí ìöÿëëèôëÿðè Åðìÿíèñòàí âÿ Àçÿðáàéúàí ëèäåðëÿðèíè 2012-úè èëèí éàíâàðûíäà Ñî÷èäÿ Äàüëûã Ãàðàáàü
ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëëè èëÿ áàüëû ßñàñ Ïðèíñèïëÿð öçðÿ ðàçûëûüà
ýÿëìÿéè ñöðÿòëÿíäèðìÿê ùàãäà öçÿðëÿðèíÿ ýþòöðäöêëÿðè
þùäÿëèéè éåðèíÿ éåòèðìÿéÿ ÷àüûðìûøëàð.
Ìèíñê ãðóïóíóí ùÿìñÿäð þëêÿëÿðèíèí ïðåçèäåíòëÿðèíèí
áèðýÿ áÿéàíàòûíäà âóðüóëàíìûøäûð êè, ñèéàñè èðàäÿíèí íöìàéèøè êèìè, òÿðÿôëÿð äàíûøûãëàðäàêû ìàêñèìàëèñò ìþâãåëÿðèíäÿí ýåðè ÷ÿêèëìÿëè, 1994-úö èëäÿ ÿëäÿ åäèëìèø àòÿøêÿñ
ðàçûëàøìàñûíà ùþðìÿòëÿ éàíàøìàëû, ýÿðýèíëèéè àðòûðàí ðèòîðèêàäàí èñòèôàäÿ åòìÿìÿëèäèðëÿð. Ïðåçèäåíòëÿð ìöíàãèøÿíèí
ùÿëëèíäÿ òÿðÿôëÿðè Ùåëñèíêè Éåêóí Àêòûíûí ïðèíñèïëÿðè, õöñóñèëÿ äÿ ýöú òÿòáèãèíäÿí ÷ÿêèíìÿ, ÿðàçè áöòþâëöéö, áÿðàáÿð ùöãóãëàð âÿ þç ìöãÿääÿðàòûíû òÿéèíåòìÿ ùöãóãëàðûíà,
åëÿúÿ äÿ Ìèíñê ãðóïóíóí ùÿìñÿäð þëêÿëÿðèíèí ðÿùáÿðëÿðèíèí 2009-úó èë Ë’Àêóèëà âÿ 2012-úè èë Ìóñêîêà áÿéàíàòëàðûíäà ÿêñ åòäèðèëÿí íèçàìàñàëìà åëåìåíòëÿðèíÿ ÿñàñëàíìàüû ìÿñëÿùÿò ýþðìöøëÿð. «Ùÿðáè ãöââÿíèí ìöíàãèøÿíè ùÿëë
åòìÿéÿúÿéèíè âÿ áþëýÿäÿ èíñàíëàðûí ÿçàáëàðûíû âÿ ÷ÿòèíëèêëÿðèíè äàùà äà àðòûðàúàü»ûíû ùåñàá åäÿí ÀÁØ, Ðóñèéà âÿ
Ôðàíñà ïðåçèäåíòëÿðèíèí ôèêðèíúÿ, áþëýÿíè ñòàòóñ-êâîäàí ÷ûõàðàðàã òÿùëöêÿñèç âÿ ðèôàùëû ýÿëÿúÿéÿ éàëíûç äàíûøûãëàð
éîëó èëÿ ÿëäÿ åäèëÿí ñöëù àïàðà áèëÿð.
Áèðýÿ áÿéàíàòûí ñîíóíäà áèëäèðèëìèøäèð êè, ÀÁØ, Ðóñèéà âÿ Ôðàíñà ìöíàãèøÿ òÿðÿôëÿðè èëÿ áèðýÿ èøè äàâàì åòäèðìÿêëÿ îíëàðû Ìèíñê ãðóïóíóí ùÿìñÿäðëÿðèíèí âàñèòÿ÷èëèéèíäÿí òàì éàðàðëàíìàüà ÷àüûðûðëàð. Áóíóíëà éàíàøû, íÿòèúÿ åòèáàðû èëÿ, ñöëù ìöíàãèøÿ òÿðÿôëÿðèíèí íöìàéèø åòäèðÿúÿéè ãàðøûëûãëû àíëàøìàäàí âÿ ñöëùöí áöòöí èíñàíëàðà âÿ
ýÿëÿúÿê íÿñèëëÿðÿ ýÿòèðÿúÿéè ôàéäàíû àíëàìàëàðûíäàí àñûëû
îëàúàãäûð.
Àíàð ßËÈÉÅÂ
4
POS-terminalların
onlayn
qeydiyyatı
5
İqtisadiyyata əsaslı
kapital qoyuluşlarının
həcmi artır
2
№23 (613) | 20 iyun 2012 | www.vergiler.az
Elektron xidmətlərlə bağlı
daha bir yenilik
Dövlət büdcəsinin icrasına dair hesabatlar
elektron qaydada təqdim olunacaq
Åëåêòðîí õèäìÿòëÿðèí òÿòáèãè
ùÿð áèð þëêÿíèí èíôîðìàñèéà úÿìèééÿòèíèí ìöùöì êîìïîíåíòè
êèìè ÷ûõûø åòìÿêëÿ éàíàøû, èíòåëëåêòóàë âÿ åëìè ïîòåíñèàëûí, äþâëÿò èäàðÿ÷èëèéèíäÿ øÿôôàôëûüûí âÿ
äåìîêðàòèéàíûí èíêèøàôûíûí ÿñàñ
ýþñòÿðèúèëÿðèíäÿí áèðè ùåñàá îëóíóð. Õöñóñèëÿ äÿ å-õèäìÿòëÿðèí
ýþñòÿðèëìÿñè äþâëÿò-áèçíåñ ñòðóêòóðëàðû àðàñûíäà òÿìàñëàðûí àðàäàí
ãàëäûðûëìàñûíäà âÿ øÿôôàôëûüûí òÿìèí åäèëìÿñèíäÿ ìöùöì ðîë îéíàéûð.
Þëêÿìèçäÿ ìÿðêÿçè èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí
êîíêðåò ñàùÿëÿð öçðÿ åëåêòðîí õèäìÿòëÿðèí ýþñòÿðèëìÿñè èëÿ áàüëû
òÿäáèðëÿðèí ìèãéàñûíûí ýåíèøëÿíìÿñè òÿãäèðÿëàéèã ùàäèñÿ êèìè ãèéìÿòëÿíäèðèëìÿëèäèð. Ùàçûðäà äþâëÿò ñòðóêòóðëàðûíäà åëåêòðîí õèäìÿòëÿðèí éåíè, ãàáàãúûë òåõíîëîýèéàëàðà ÿñàñëàíàí íþâëÿðè òÿòáèã
îëóíìàãäàäûð.
Äþâëÿò áöäúÿñèíèí èúðàñûíà íÿçàðÿò ùþêóìÿòèí øÿôôàôëûüûí òÿìèí îëóíìàñû èëÿ ÿëàãÿäÿð ùÿéàòà êå÷èðäèéè èãòèñàäè ñèéàñÿòèí ÿñàñ
ñòðàòåæè èñòèãàìÿòëÿðèíäÿí áèðèíè
òÿøêèë åäèð. Áöäúÿ âÿñàèòëÿðèíÿ
íÿçàðÿòèí ìöàñèð Àâðîïà ñòàíäàðòëàðûíà óéüóíëàøäûðûëìàñû ñàùÿñèíäÿ ñèñòåìëè âÿ êîìïëåêñ òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè, áó ñàùÿäÿ åëåêòðîí õèäìÿòëÿðèí òÿòáèãè áàøëûúà âÿçèôÿëÿðäÿí ñàéûëûð.
Ìàëèééÿ Íàçèðëèéè áöäúÿ âÿñàèòëÿðèíèí èúðàñûíà äàèð ùåñàáàòëàðûí
åëåêòðîí ãàéäàäà àïàðûëìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðäèéè èøëÿðè
éåêóíëàøäûðûá âÿ íàçèðëèê òÿðÿôèíäÿí å-õèäìÿòëÿðèí ýþñòÿðèëìÿñè
ö÷öí ìöâàôèã èíôðàñòðóêòóð òÿìèí
îëóíóá.
Ìàëèééÿ Íàçèðëèéèíäÿí âåðèëÿí õÿáÿðÿ ýþðÿ, Äþâëÿò Õÿçèíÿ-
äàðëûüû Àýåíòëèéè òÿðÿôèíäÿí äþâëÿò áöäúÿñèíèí èúðàñûíà äàèð ùåñàáàòëàðûí òÿãäèì îëóíìàñû âÿ áàõûëìàñû áóíäàí ñîíðà åëåêòðîí
ãàéäàäà àïàðûëàúàã. Ùåñàáàòëàðûí
Ìàëèééÿ Íàçèðëèéèíèí ðÿñìè èíòåðíåò ñàéòû âàñèòÿñèëÿ ãÿáóë îëóíìàñû ìÿãñÿäèëÿ òÿòáèã åäèëÿí ïðîãðàì òÿìè íà òûí äà òÿø êè ëàò ëà ðà
åëåêòðîí ñÿíÿä ìöáàäèëÿñè ö÷öí
èñòèôàäÿ÷è êîäóíóí, áèðäÿôÿëèê ýèðèø ö÷öí øèôðÿíèí âåðèëìÿñè, ùåñàáàò ôîðìàëàðûíûí éöêëÿíìÿñè, äîëäóðóëìàñû âÿ ýþíäÿðèëìÿñè, ýþíäÿðèëìèø ùåñàáàòëàðûí áàõûëìàñû
âÿ ãÿáóëó ìÿðùÿëÿëÿðèíèí èçëÿíèëìÿñè, ùåñàáàòëàðûí ãÿáóëó èëÿ
áàüëû éàðàíàí ñóàëëàð öçðÿ éàçûøìàëàðûí àïàðûëìàñû, åëåêòðîí ñÿíÿäëÿðèí áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà
óéüóí òÿùëöêÿñèçëèê ñåðòèôèêàòû èëÿ
øèôðÿëÿíìÿñè íÿçÿðäÿ òóòóëóá. Äþâëÿò òÿøêèëàòëàðû ùåñàáàò ýþñòÿðèúèëÿðèíè Ìàëèééÿ Íàçèðëèéèíèí Äþâëÿò Õÿçèíÿäàðëûüû Àýåíòëèéèíÿ ýþíäÿðÿúÿêëÿð.
Ìàëèééÿ Íàçèðëèéè äþâëÿò áöäúÿ÷èíèí èúðàñû èëÿ áàüëû ùåñàáàòëàðûí åëåêòðîí ãàéäàäà àïàðûëìàñûíû
øÿôôàôëûüûí âÿ ýöúëö ìàëèééÿ òÿíçèìëÿìÿñèíèí íÿòèúÿñè êèìè ãèéìÿòëÿíäèðèð. Íàçèðëèêäÿí âåðèëÿí
ìÿëóìàòà ýþðÿ, ñîí èëëÿð ìàëèééÿ
íÿçàðÿòè ñèñòåìèíäÿ ÿùÿìèééÿòëè
äÿðÿúÿäÿ èñëàùàòëàð àïàðûëûá âÿ áó
àääûìëàð íÿçàðÿò ñèñòåìèíèí äàùà
äà òÿêìèëëÿøìÿñèíÿ âÿ ýöúëÿíìÿñèíÿ ñÿáÿá îëóá. Ìàëèééÿ ñåêòîðóíäà èäàðÿåòìÿíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíèí àðòûðûëìàñû âÿ ìàëèééÿ âÿñàèòëÿðèíÿ íÿçàðÿò ñèñòåìèíèí áåéíÿëõàëã òÿëÿáëÿðÿ ÷àòäûðûëìàñû, ÿí
ýöúëö ìàëèééÿ íÿçàðÿòè èíñòèòóòëàðûíûí ôîðìàëàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿðèí ÿùÿìèééÿòè îëäóãúà áþéöêäöð. Àçÿðáàéúàíûí õÿçèíÿäàðëûã ñåêòîðó òàì
Cari ildə fərdi elektron qutulara göndərilən
sənədlərin 75,9%-i oxunmuşdur
ìàòëàøäûðûëìûø Âåðýè Èíôîðìàñèéà Ñèñòåìèíèí (ÀÂÈÑ) äàõèëè êàðýöçàðëûã ñèñòåìèíÿ èíòåãðàñèéà
îëóíìóøäóð. Áó èñÿ èñòèôàäÿ÷èíèí
ýþíäÿðäèéè ñÿíÿäëÿðèí âåðýè
îðãàíû äàõèëèíäÿ ùÿðÿêÿòèíè îíëàéí ðåæèìäÿ èçëÿìÿéÿ âÿ èúðà÷ûíûí òåëåôîíóíó þéðÿíÿðÿê îíóíëà áèðáàøà òåëåôîí ÿëàãÿñè éàðàòìàüà èìêàí âåðèð.
«Îíëàéí êàðýöçàðëûã» ñèñòåìè èëê äÿôÿ âÿòÿíäàøëàðà äþâëÿò
ãóðóìó èëÿ åëåêòðîí ôîðìàäà ìÿêòóáëàøìàüà èìêàí éàðàòìûøäûð.
Áó ñèñòåì öçÿðèíäÿí ýþíäÿðèëÿí
ùÿð áèð ñÿíÿä ðÿñìè ñòàòóñà ìàëèêäèð. Èñòèôàäÿ÷èëÿð îíëàéí êàðýöçàðëûã âàñèòÿñèëÿ åòäèêëÿðè ìöðàúèÿòëÿðèíèí âåðýè îðãàíëàðûíäà
ùÿðÿêÿòèíè «ßìÿëèééàò òàðèõ÷ÿñè» âàñèòÿñèëÿ èçëÿéÿ âÿ áó ìöðàúèÿòëÿðèí úàâàáëàðû èëÿ åëåêòðîí
ãóòóëàðû âàñèòÿñèëÿ òàíûø îëà áèëèð-
òÿêìèëëÿøèá âÿ ìöàñèð òÿëÿáëÿðÿ
úàâàá âåðÿí ýöúëö ôÿàëèééÿò ìåõàíèçìè ìþâúóääóð. Ñîí èëëÿð þëêÿìèçäÿ õÿçèíÿäàðëûã ñèñòåìè ñàùÿñèíäÿ äÿ éåíèëèêëÿðèí íÿçÿðÿ
÷àðïìàñû âÿ ãàáàãúûë äöíéà òÿúðöáÿñèíèí òÿòáèãè áó ñàùÿäÿ éåíè
êåéôèééÿò ýþñòÿðèúèëÿðèíèí éàðàíìàñûíà èìêàí âåðèá. Áöäúÿ âÿñàèòëÿðèíèí àðòûì òåìïè ìàëèééÿíèí
õÿðúëÿð èñòèãàìÿòëÿðèíèí ýåíèøëÿíäèéè áèð øÿðàèòäÿ áó âÿñàèòëÿðÿ íÿçàðÿòèí äÿ ñÿìÿðÿëè òÿøêèë îëóíìàñûíû âàúèá øÿðò êèìè ãàðøûéà ãîéóð. Áó ìÿãñÿäëÿ áöäúÿíèí èúðàñûíà íÿçàðÿò âÿ ùåñàáàòëàðûí îíëàéí ãàéäàäà òÿãäèì îëóíìàñû
ìàëèééÿ ñèñòåìèíèí ìþùêÿìëÿíìÿñèíÿ ìöùöì òÿñèð ýþñòÿðÿí
àìèëëÿðäÿí áèðè ñàéûëûð.
Å.ÚßÔßÐËÈ
Lisenziya üçün rüsumlar
elektron qaydada ödəniləcək
Ñîí èëëÿð ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè íþâëÿðèíèí ëèñåíçèéàëàøäûðûëìàñû ñàùÿñèíäÿ áèð ñûðà èøëÿð ýþðöëöá, ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíà ìàíå îëàí ùàëëàðûí
àðàäàí ãàëäûðûëìàñû ö÷öí àääûìëàð àòûëûá: ëèñåíçèéà
âåðÿí äþâëÿò îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè èëÿ ìÿøüóë îëàíëàðà ãàðøû íåãàòèâ ùàëëàð
àðàäàí ãàëäûðûëûá, áöðîêðàòèê ÿíýÿëÿðÿ ñîí ãîéóëóá. Ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíà äþâëÿò ãàéüûñûíûí àðòûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ õöñóñè èúàçÿ òÿëÿá åäÿí ôÿàëèééÿò íþâëÿðèíèí ñàéû êÿñêèí ñóðÿòäÿ àçàëäûëûá, ëèñåíçèéà ìöääÿòè óçàäûëûá, ëèñåíçèéà âåðèëìÿñè ïðîñåñèíäÿ äþâëÿò îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí ñóè-èñòèôàäÿ ùàëëàðûíà éîë âåðìÿéÿí âÿ áó ñàùÿäÿ øÿôôàôëûüû òÿìèí
åäÿí ãàéäàëàð òÿòáèã åäèëèá.
«åëåêòðîí èìçà» êàðòûíûí ãèéìÿòè ôÿðäè øÿõñëÿð ö÷öí
20-30 ìàíàò, äþâëÿò ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðû ö÷öí
135 ìàíàò, ùöãóãè øÿõñëÿð ö÷öí èñÿ 168 ìàíàò ìöÿééÿíëÿøäèðèëèá.
Áåëÿëèêëÿ, õöñóñè ðàçûëûã òÿëÿá åäÿí èúàçÿëÿðèí
àëûíìàñû ñèñòåìè òàìàìèëÿ åëåêòðîíëàøàúàã âÿ
áóíóíëà äà äþâëÿò-áèçíåñ ìöíàñèáÿòëÿðè ìèíèìóìà åíÿúÿê. Å-õèäìÿòëÿðèí òÿòáèãè þëêÿäÿ íàüäñûç
ùåñàáëàøìàëàðûí áèð èñòèãàìÿòè îëìàãëà, áó ñàùÿíèí
äàùà ýåíèø èíêèøàôûíà øÿðàèò éàðàäàúàã. Ìÿëóì îëäóüó êèìè, âåðýè, ðöñóì, èúàðÿ ùàããû, äèýÿð þäÿíèøëÿðèí äþâëÿò ãóðóìëàðûíà áèðáàøà þäÿíèëìÿñè éîëó
èëÿ áàíêäàíêÿíàð íàüä ãàéäàäà àïàðûëìàñûíûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû, òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíäÿ íàüä
Xüsusi razılıq tələb edən icazələrin alınması sistemi tamamilə
elektronlaşacaq və bununla da dövlət-biznes münasibətləri
minimuma enəcək. E-xidmətlərin tətbiqi ölkədə nağdsız
hesablaşmaların bir istiqaməti olmaqla,
bu sahənin daha geniş inkişafına şərait yaradacaq
Èúàçÿëÿð ñèñòåìèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ éåíè úèääè àääûì àòûëûá. Ñàùèáêàðëûã ñóáéåêòëÿðèíÿ âåðèëÿí áöòöí èúàçÿëÿð áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðû ÿêñ åòäèðÿí âàùèä ðåéåñòð èíòåðíåò ïîðòàëûíûí
éàðàäûëìàñûíà áàøëàíûëûá.
Ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû ñàùÿñèíäÿ äþâëÿò ñèéàñÿòèíè ùÿéàòà êå÷èðÿí âÿ ëèñåíçèéàëàøäûðûëìà ñàùÿñèíäÿ õöñóñè ñÿëàùèééÿòëè îðãàí îëàí Èãòèñàäè Èíêèøàô
Íàçèðëèéè (ÈÈÍ) ëèñåíçèéàëàðûí âåðèëìÿñè ãàéäàëàðûíû
äàùà äà òÿêìèëëÿøäèðèá. Ôèçèêè âÿ ùöãóãè øÿõñëÿð
ö÷öí ëèñåíçèéàëàðûí âåðèëìÿñè, ãðàíò ìöãàâèëÿëÿðèíèí àëûíìàñûíûí åëåêòðîí ãàéäàäà àïàðûëìàñû ö÷öí
èøëÿðè éåêóíëàøäûðàí íàçèðëèê áó ñàùÿäÿ ìöâàôèã
ðöñóì âÿ þäÿíèøëÿðèí Ùþêóìÿò Þäÿíèøëÿðè Ïîðòàëû
÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíè òÿìèí åòìÿê
íèééÿòèíäÿèð. Àðòûã ÈÈÍ äàõèëè èíôîðìàñèéà ñèñòåìèíè Ìÿðêÿçè Áàíê òÿðÿôèíäÿí éàðàäûëìûø Êöòëÿâè
Þäÿíèøëÿð öçðÿ Ìÿðêÿçëÿøäèðèëìèø Èíôîðìàñèéà Ñèñòåìèíÿ (ÊÞÌÈÑ) èíòåãðàñèéà åäèá.
Éàõûí ýöíëÿðäÿ èñòèôàäÿéÿ âåðèëÿúÿê ñèñòåìÿ
óéüóí îëàðàã ñàùèáêàðëàð ëèñåíçèéàëàðûí àëûíìàñûíà
ýþðÿ ðöñóìëàðû Êöòëÿâè Þäÿíèøëÿð öçðÿ Ìÿðêÿçëÿøäèðèëìèø Èíôîðìàñèéà Ñèñòåìèíèí ïëàòôîðìàñûíäà Ùþêóìÿò Þäÿíèøëÿðè Ïîðòàëû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ þäÿéÿúÿêëÿð. Ñàùèáêàðëàð Ùþêóìÿò Þäÿíèøëÿðè Ïîðòàëûíäàí
èñòèôàäÿ åòìÿê ö÷öí «åëåêòðîí èìçà» êàðòû ÿëäÿ
åäÿúÿêëÿð. Ãåéä åäÿê êè, 3 èë ìöääÿòèíÿ âåðèëÿí
Elektron qutular ödəyicilər
tərəfindən diqqətlə izlənilir
ùåñàáëàøìàëàðûí ìèíèìóìà åíäèðèëìÿñè, èíçèáàòè
õÿòàëàðà ýþðÿ úÿðèìÿëÿðèí, ýþìðöê þäÿíèøëÿðèíèí,
õöñóñè ðàçûëûã òÿëÿá îëóíàí ñàùÿëÿð öçðÿ ðöñóìëàðûí
áàíê âàñèòÿñèëÿ þäÿíèëìÿñèíèí òÿìèí åäèëìÿñè áöòþâëöêäÿ íàüäñûç þäÿíèøëÿðèí ñòèìóëëàøäûðûëìàñûíà
õèäìÿò åäèð.
Ùàçûðäà ëèñåíçèéàëàøäûðìà ñàùèáêàðëûã ñåêòîðóíäà ÿí ìöùöì ìÿñÿëÿëÿðäÿí áèðèäèð âÿ áó ñàùÿäÿ
ìîäåðí âÿ ÷åâèê èäàðÿåòìÿíèí éàðàäûëìàñû, øÿôôàôëûüûí òÿìèí åäèëìÿñè, êîððóïñèéàéà øÿðàèò éàðàäàí
ùàëëàðûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû äþâëÿòèí ñòðàòåæè ìÿãñÿäëÿðèíäÿíäèð. Ìÿùç áó áàõûìäàí, õöñóñè ðàçûëûã
òÿëÿá åäÿí ôÿàëèééÿò ñàùÿëÿðè èëÿ áàüëû ðöñóìëàðûí
âÿ äèýÿð þäÿíèøëÿðèí ðåàë âàõò ðåæèìèíäÿ åëåêòðîí
ôîðìàäà þäÿíèëìÿñèíèí òÿìèí åäèëìÿñè ÷îõ ìöùöì ÿùÿìèééÿò äàøûéûð. Áóíóíëà ñàùèáêàðëûã ñåêòîðóíäà ëèñåíçèéàëàøìà ñàùÿñèíäÿ øÿôôàôëûã òàì òÿìèí îëóíàúàã, ñàùèáêàðëàðûí ôÿàëèééÿòè ö÷öí äàùà
ýåíèø èìêàíëàð éàðàíàúàã.
Ëèñåíçèéàëàðûí àëûíìàñû ö÷öí èìêàíëàðû ýåíèøëÿíäèðìÿê ìÿãñÿäèëÿ Ìèëëè Þäÿíèø Ñèñòåìèíèí áöòöí þëêÿíè ÿùàòÿ åäÿí ýåíèø èíôðàñòðóêòóðóíäàí èñòèôàäÿ îëóíàúàã. Áó èñÿ ðåýèîíëàðäà ôÿàëèééÿòÿ áàøëàéàí ñàùèáêàðëàðûí âàõò âÿ ðàùàòëûã áàõûìûíäàí
èøèíè õåéëè éöíýöëëÿøäèðÿúÿê.
Åëáðóñ ÚßÔßÐËÈ
ñÿíÿäëÿðèí ÿíÿíÿâè öñóëëëà êàüûç äàøûéûúûëàðûíäà ýþíäÿðèëìÿñè
èëÿ ìöãàéèñÿäÿ âàõò âÿ ðåñóðñ èòêèëÿðèíèí ãàðøûñûíû àëûð. «Îíëàéí
êàðýöçàðëûã» ñèñòåìèíäÿ åëåêòðîí
ãóòóíóí òÿòáèãè íÿòèúÿäÿ ñÿíÿä
äþâðèééÿñè, ñÿíÿäëÿðèí âàùèä ãåéäèééàòû âÿ þäÿéèúèëÿðèí ìöðàúèÿòëÿðèíèí îïåðàòèâ åìàëû ïðîñåñèíè ñöðÿòëÿíäèðìèøäèð.
«Îíëàéí êàðýöçàðëûã» ñèñòåìèíäÿ áèð ñûðà ÿðèçÿëÿðèí åëåêòðîí
ôîðìàäà òÿãäèì åäèëìÿñè èìêàíû
äà éàðàäûëìûøäûð: íÿçàðÿò-êàññà
àïàðàòëàðûíûí ãåéäèééàòà àëûíìàñû, ãåéäèééàòäàí ÷ûõàðûëìàñû, ôèçèêè âÿ ùöãóãè øÿõñëÿðèí å-ãåéäèééàòû, ãåéäèééàòûíûí äàéàíäûðûëìàñû âÿ ñàèð ÿðèçÿ íþâëÿðè áó
ñèñòåì âàñèòÿñèëÿ ýþíäÿðèëèð.
Áóíëàðäàí ÿëàâÿ, Èíòåðíåò Âåðýè Èäàðÿñè âàñèòÿñèëÿ «Ñàùèáêàðëèã ñàùÿñèíäÿ àïàðûëàí éîõëàìàëàðûí âàùèä ìÿëóìàò ðåéåñòðèíèí
ôîðìàñû âÿ àïàðûëìàñû ãàéäàñû
ùàããûíäà» ßñàñíàìÿíèí òÿëÿáëÿðèíÿ óéüóí îëàðàã, ñàùèáêàðëûã
İndiyədək ümumilikdə vergi ödəyicilərinin 80%-nə, 2012-ci ilin ötən ayları ərzində isə
bütün vergi ödəyiciləri üçün fərdi elektron qutu yaradılmışdır. 2012-ci ilin 5 ayı ərzində
ödəyicilərə elektron qutu vasitəsilə 1 milyon 34 min 736 məktub göndərilmişdir ki,
onlardan 75,9%-i vergi ödəyiciləri tərəfindən oxunmuşdur
2010-úó èëäÿí Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí «Èíòåðíåò Âåðýè Èäàðÿñè»íäÿ èííîâàòèâ òåõíîëîýèéàëàðäàí áèðè «Îíëàéí êàðýöçàðëûã»
àëòñèñòåìè ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Áó
ñèñòåì âÿòÿíäàøëàð âÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðè èëÿ âåðýè îðãàíëàðû àðàñûíäà åëåêòðîí ñÿíÿä ìöáàäèëÿñèíèí àïàðûëìàñûíû òÿìèí åäèð.
Åëåêòðîí ùþêóìÿò ãóðóúóëóüóíóí ÿñàñ òÿðêèá ùèññÿëÿðè ñàéûëàí
«âÿòÿíäàø-äþâëÿò», «áèçíåñ-äþâëÿò» âÿ «áèçíåñ-áèçíåñ» ìöíàñèáÿòëÿðè ìÿùç áó ñèñòåìèí âàñèòÿñèëÿ ìöàñèð áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàð
ñÿâèééÿñèíäÿ òÿøêèë åäèëìèøäèð.
«Îíëàéí êàðýöçàðëûã» àëòñèñòåìè Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Àâòî-
ëÿð. Ãåéäèééàòà àëûíàí ùÿð áèð
âåðýè þäÿéèúèñè ö÷öí Âåðýèëÿð
Íàçèðëèéèíèí www.òàõåñ.ýîâ.àç
ðÿñìè èíòåðíåò ñÿùèôÿñèíäÿ ôÿðäè
åëåêòðîí ãóòó (å-ãóòó) éàðàäûëûð.
Âåðýè îðãàíûíäàí èñòèôàäÿ÷èëÿðÿ
öíâàíëàíàí ìÿêòóáëàð, úàâàáëàð,
óéüóíñóçëóã ìÿêòóáëàðû, áèëäèðèøëÿð, õÿáÿðäàðëûãëàð âÿ ñàèð ñÿíÿäëÿð èìçàëàíàí êèìè þäÿéèúèíèí åëåêòðîí ãóòóñóíà ýþíäÿðèëèð. Ùÿìèí ñÿíÿäëÿð ãóòóéà òîïëàíûð âÿ èíòåðíåò âàñèòÿñèëÿ ùÿð
éåðäÿí îíëàðëà òàíûø îëìàã ìöìêöíäöð. Ôÿðäè åëåêòðîí ãóòó âåðýè þäÿéèúèëÿðè èëÿ âåðýè îðãàíëàðû
àðàñûíäà åëåêòðîí ñÿíÿä ìöáàäèëÿñèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíè àðòûðûð âÿ
ñóáéåêòëÿðèíäÿ êå÷èðèëÿí éîõëàìàëàð áàðÿäÿ äþâëÿò ðåéåñòðèíÿ
äàõèë åäèëìÿëè ìÿëóìàòëàðûí Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ßäëèééÿ
Íàçèðëèéèíÿ þòöðöëìÿñè âÿ ãåéäèééàòà àëûíìûø éîõëàìàëàð áàðÿäÿ ðåéåñòðäÿí ÷ûõàðûøëàðûí ßäëèééÿ Íàçèðëèéèíäÿí àëûíìàñû, ùàáåëÿ éîõëàìàëàðûí íÿòèúÿñè áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðûí ßäëèééÿ Íàçèðëèéèíÿ þòöðöëìÿñè åëåêòðîí ãàéäàäà ùÿéàòà êå÷èðèëèð. ÏÎÑ-òåðìèíàëëàðûí åëåêòðîí ãåéäèééàòû äà
«Îíëàéí êàðýöçàðëûã» âàñèòÿñèëÿ
ùÿéàòà êå÷èðèëèð.
Àðçó ÈÁÐÀÙÈÌÎÂÀ
Əmanətlərin qaytarılması
davam edir
28.760 əmanətçiyə ümumilikdə
17 milyon 365 min 589 manat məbləğində
fərdi birdəfəlik ödəmə verilib
«Êå÷ìèø ÑÑÐÈ ßìàíÿò Áàíêûíûí Àçÿðáàéúàí
Ðåñïóáëèêàñû Áàíêûíûí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí âÿòÿíäàøëàðû îëàí ÿìàíÿò÷èëÿðèíÿ ôÿðäè áèðäÿôÿëèê þäÿìÿëÿðèí âåðèëìÿñè ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí
Ïðåçèäåíòèíèí 14 ìàðò 2012-úè èë òàðèõëè Ôÿðìàíûíà
óéüóí îëàðàã èéóíóí 1-äÿí åòèáàðÿí Êàïèòàë Áàíêûí
õèäìÿò ìÿíòÿãÿëÿðèíäÿ ÿìàíÿò÷èëÿðäÿí ìöðàúèÿòëÿðèí ãÿáóëóíà áàøëàíûëûá. Ìöðàúèÿòëÿð 31 äåêàáð
2012-úè èë òàðèõèíÿäÿê äàâàì åäÿúÿê. Êàïèòàë Áàíêäàí
âåðèëÿí ìÿëóìàòà ýþðÿ, 13 èéóí 2012-úè èë òàðèõèíÿ
ãÿäÿð ôÿðäè áèðäÿôÿëèê þäÿìÿëÿðëÿ áàüëû áàíêà öìóìèëèêäÿ 123.322 ìöðàúèÿò äàõèë îëóá. Áó ìöðàúèÿòëÿðäÿí 61148-è ìÿíòÿãÿëÿðäÿí áàíêûí ßìàíÿò÷èëÿðÿ áèðäÿôÿëèê þäÿìÿëÿðèí âåðèëìÿñè ìÿðêÿçèíÿ òÿãäèì åäèëèá. Ýþñòÿðèëÿí ìöääÿò ÿðçèíäÿ 28.760 ÿìàíÿò÷èéÿ öìóìèëèêäÿ 17 ìèëéîí 365
ìèí 589 ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ ôÿðäè áèðäÿôÿëèê þäÿìÿ âåðèëèá. Èòìèø, éàõóä
òÿãäèì åäèëìÿê ö÷öí éàðàðñûç âÿçèééÿòÿ äöøìöø ÿìàíÿò êèòàá÷àëàðû öçðÿ
áó ìöääÿòäÿ áàíêà äàõèë îëàí ìöðàúèÿòëÿðèí ñàéû èñÿ 2.216 îëóá.
Êàïèòàë Áàíêäàí ãÿçåòèìèçÿ âåðèëÿí ìÿëóìàòäà ãåéä îëóíóð êè, ìöðàúèÿòëÿðèí ÷îõëóüó íÿçÿðÿ àëûíàðàã, øÿíáÿ ýöíëÿðèíäÿ äÿ áàíêûí õèäìÿò ìÿíòÿãÿëÿðè ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Ùÿìèí ýöí
ìöðàúèÿòëÿðèí ãÿáóëó äåéèë, éàëíûç
þäÿìÿëÿðèí âåðèëìÿñè ùÿéàòà êå÷èðèëèð âÿ èíäèéÿ ãÿäÿð ñÿíÿäëÿðèíè áàíêà
òÿãäèì åòìèø, ãÿáç öçðÿ ìöðàúèÿòèíèí èúðà ìöääÿòè áàøà ÷àòìûø ÿìàíÿò÷èëÿð øÿíáÿ ýöíö, ýöíöí áèðèíúè éàðûñûíäà õèäìÿò ìÿíòÿãÿëÿðèíÿ ôÿðäè áèðäÿôÿëèê þäÿìÿíè àëìàã ö÷öí ìöðàúèÿò åäÿ áèëÿðëÿð.
Ãåéä åäÿê êè, ìöðàúèÿòëÿðèí ãÿáóëó âÿ ôÿðäè
áèðäÿôÿëèê þäÿìÿëÿðèí âåðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ Êàïèòàë Áàíê òÿðÿôèíäÿí öìóìèëèêäÿ 143 ìÿíòÿãÿ éàðàäûëìûøäûð êè, áó ìÿíòÿãÿëÿðäÿí 65-è Áàêû øÿùÿðèíäÿ, 78-è ðåñïóáëèêàìûçûí äèýÿð ðåýèîíëàðûíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Èòìèø, éàõóä éàðàðñûç âÿçèééÿòÿ
äöøìöø ÿìàíÿò êèòàá÷àëàðû öçðÿ ìöðàúèÿòëÿðèí ãÿáóëó ìÿãñÿäèëÿ èñÿ Áàêûäà 3, Íàõ÷ûâàí, Ýÿíúÿ âÿ
Ñóìãàéûò øÿùÿðëÿðèíèí ùÿð áèðèíäÿ 1 ÿëàâÿ ìÿíòÿ-
ãÿ òÿøêèë åäèëèá. Äèýÿð ðàéîí âÿ øÿùÿðëÿðäÿ áó ãÿáèëäÿí îëàí ìöðàúèÿòëÿð Êàïèòàë Áàíêûí éåðëè ôèëèàëëàðûíäà ãÿáóë îëóíóð.
Åéíè çàìàíäà, âÿòÿíäàøëàð îíëàðû ìàðàãëàíäûðàí ñóàëëàðëà (012) 498-84-52 íþìðÿëè «Ãàéíàð
õÿòò»ÿ çÿíý åäÿðÿê âÿ éà åìàíåòëåð@êàïèòàëáàíê.àç
öíâàíûíà äàõèë îëàðàã úàâàá òàïà áèëÿðëÿð. Áàíêûí
ñàéòûíäà ñûðô ôÿðäè áèðäÿôÿëèê þäÿìÿëÿðëÿ áàüëû õöñóñè áþëìÿ éàðàäûëûá êè, áóðàäà âÿòÿíäàøëàð ôÿðäè
áèðäÿôÿëèê þäÿìÿëÿðÿ äàèð ãàíóíâåðèúèëèê ñÿíÿäëÿðè
èëÿ òàíûø îëà âÿ áèð ÷îõ ñóàëëàðà úàâàá òàïà áèëÿðëÿð.
Áþëìÿäÿ «áèðäÿôÿëèê þäÿìÿ êàëêóëéàòîðó», «þç
ìÿíòÿãÿíè òàï», «ÿðèçÿ ôîðìàëàðû» âÿ ñ. ëèíêëÿð
éåðëÿøäèðèëèá. Áóðàäà éåðëÿøäèðèëìèø êàëêóëéàòîð âàñèòÿñèëÿ 1 éàíâàð 1992-úè èë òàðèõèíÿ êå÷ìèø ßìàíÿò
Áàíêûíäà îëàí ÿìàíÿò ãàëûüûíà ÿñàñÿí, ôÿðäè áèðäÿôÿëèê þäÿìÿ ìÿáëÿüèíè ùåñàáëàìàã îëàð. Éåðëÿøäèðèëÿí ÿðèçÿ ôîðìàñûíû èñÿ ÷àï åäèá ÿââÿëúÿäÿí äîëäóðàðàã, äèýÿð ñÿíÿäëÿðëÿ áèðýÿ ìÿíòÿãÿéÿ ùàçûð
øÿêèëäÿ ýÿòèðìÿê ìöìêöíäöð.
Áþëìÿäÿ, ùÿì÷èíèí, ìÿíòÿãÿëÿðèí äèñëîêàñèéà
úÿäâÿëè äÿ âåðèëèá. Áó úÿäâÿëäÿí èñòèôàäÿ åòìÿêëÿ
ÿìàíÿò÷èëÿð ÿìàíÿò êèòàá÷àñûíäàêû êàññà íþìðÿñèíÿ ÿñàñÿí ôÿðäè áèðäÿôÿëèê þäÿìÿíè àëìàãäàí þòðö
Êàïèòàë Áàíêûí ùàíñû ìÿíòÿãÿñèíÿ ìöðàúèÿò åòìÿëè
îëäóãëàðûíû àñàíëûãëà ìöÿééÿíëÿøäèðÿ áèëÿðëÿð. Åéíè çàìàíäà, êàññà íþìðÿñèíè Êàïèòàë Áàíêûí ñàéòûíäà éàðàäûëìûø «Þç ìÿíòÿãÿíè òàï» áþëìÿñèíÿ
äàõèë åòìÿêëÿ ìÿíòÿãÿíèí äÿãèã öíâàíûíû èíòåðàêòèâ õÿðèòÿ öçÿðèíäÿ äÿ òàïìàã ìöìêöíäöð.
ÀÉÒßÍ
№23 (613) | 20 iyun 2012 | www.vergiler.az
3
Əməkdaşlığımızın davamlı olacağına ümidvaram
Elmira Süleymanova: «İnsan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin səmərəliliyini artırmaq
sahəsində Milli Fəaliyyət Proqramının həyata keçirilməsində
Vergilər Nazirliyinin müstəsna rolu var»
Þëêÿ áàø÷ûñûíûí ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà èíñàí
ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí ìöäàôèÿñèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíè àðòûðìàã ñàùÿñèíäÿ Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìû»íûí èúðàñû èëÿ áàüëû ìÿñÿëÿëÿðè øÿðù åòìÿê ö÷öí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Èíñàí Ùöãóãëàðû öçðÿ Ìöâÿêêèëè (Îìáóäñìàí) Åëìèðà Ñöëåéìàíîâàéà ìöðàúèÿò åòäèê.
- Åëìèðà õàíûì, èíñàí ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí ìöäàôèÿñè èëÿ áàüëû Ìèëëè Ôÿàëèééÿò
Ïðîãðàìûíäà ìöÿééÿí åäèëìèø éåíè èñòèãàìÿòëÿð áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðìÿéèíèçè õàùèø
åäèðèê...
- Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâèí
ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø 27 äåêàáð 2011úè èë òàðèõëè Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìû èíñàí
ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí ìöäàôèÿñèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíèí àðòûðûëìàñû, ùöãóã ìÿäÿíèééÿòèíèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè, íîðìàòèâ-ùöãóãè áàçàíûí âÿ ùöãóã-ìöäàôèÿ ñèñòåìèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ òÿäáèðëÿðèí äàâàìëûëûüûíûí òÿìèí åäèëìÿñè ìÿãñÿäèíè äàøûéûð. Ùÿð ùàíñû áåéíÿëõàëã þùäÿëèêëÿ äåéèë,
Àçÿðáàéúàíûí þç òÿøÿááöñö èëÿ ãÿáóë åòäèéè
èíñàí ùöãóãëàðû öçðÿ Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìû þëêÿäÿ èíñàí ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí òÿìèí îëóíìàñûíû, ñþçöí ÿñë ìÿíàñûíäà, êåéôèééÿòúÿ éåíè ìÿðùÿëÿéÿ ÷ûõàðìûøäûð. Ïðîãðàìûí èúðàñûíûí ÷åâèê âÿ èøëÿê îëìàñû ö÷öí
òÿðÿôèìèçäÿí áèð ñûðà òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëÿðÿê, óüóðëà éåðèíÿ éåòèðèëèð.
Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìûíäà íÿçÿðäÿ
òóòóëìóø ìöõòÿëèô èñòèãàìÿòëÿð öçðÿ âÿçèôÿëÿðèí èúðàñû ïåðñïåêòèâëÿðèíèí ìöçàêèðÿñè ìÿãñÿäèëÿ ìèëëÿò âÿêèëëÿðèíèí, ìöâàôèã äþâëÿò
îðãàíëàðûíûí, âÿòÿíäàø úÿìèééÿòèíèí âÿ ÊÈÂ
íöìàéÿíäÿëÿðèíèí èøòèðàêû èëÿ ñèëñèëÿ òÿäáèðëÿð òÿøêèë åäèëìèøäèð. Êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿðèí
èúòèìàèééÿòÿ ÿòðàôëû ÷àòäûðûëìàñû, èíñàíëàðûí
áó ñàùÿäÿ ìÿëóìàòëàíäûðûëìàñû âÿ ìààðèôëÿíäèðèëìÿñè ö÷öí ùÿì òåëåâèçèéà êàíàëëàðûíäà, ùÿì äÿ ìÿòáóàò ñÿùèôÿëÿðèíäÿ ýåíèø
ìàòåðèàëëàð âåðèëìèøäèð.
Áóíäàí áàøãà, ãåéä îëóíàí ñÿíÿäëÿ áàýëû
õöñóñè ìþâçóëàðûí àëè ìÿêòÿáëÿðèí òÿäðèñ
ïðîãðàìëàðûíà ñàëûíìàñû Òÿùñèë Íàçèðëèéè èëÿ
ðàçûëàøäûðûëìûøäûð. Íÿòèúÿäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Äþâëÿò Èäàðÿ÷èëèê Àêàäåìèéàñûíäà, ßäëèééÿ âÿ Ïîëèñ
àêàäåìèéàëàðûíäà òÿùñèë àëàí òÿëÿáÿëÿð, ìöäàâèìëÿð âÿ êóðñ êå÷ÿí äþâëÿò ãóëëóã÷óëàðû
ö÷öí Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìû èëÿ áàýëû ÿòðàôëû ìÿëóìàòëàð âåðèëìèø âÿ ìöùàçèðÿëÿð
îõóíìóøäóð.
- Ïðîãðàìûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíèí ÿëàãÿëÿíäèðèëìÿñè, ìîíèòîðèíãè âÿ ãèéìÿòëÿíäèðèëìÿñè èøè íåúÿ òÿíçèìëÿíèð?
- Þëêÿ áàø÷ûñûíûí ñÿðÿíúàìûíà ÿñàñÿí,
ïðîãðàìûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíèí ÿëàãÿëÿíäèðèëìÿñè öçðÿ èø÷è ãðóïóí ôÿàëèééÿòèíÿ ðÿùáÿðëèê åòìÿê Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí
Èíñàí Ùöãóãëàðû öçðÿ Ìöâÿêêèëèíÿ òþâñèéÿ
îëóíìóøäóð. Ãàðøûéà ãîéóëìóø âÿçèôÿëÿðè
ðÿùáÿð òóòàðàã, ïðîãðàìûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíèí ÿëàãÿëÿíäèðèëìÿñè öçðÿ èø÷è ãðóï âÿ
îíóí íÿçäèíäÿ áèð íå÷ÿ àëò ãðóïëàð éàðàäûëìàãäàäûð. Ùÿì÷èíèí, ïðîãðàìûí èúðàñû âÿçèééÿòèíèí ìîíèòîðèíãè ìÿãñÿäèëÿ Ýÿíúÿ,
Øÿêè, Áÿðäÿ, Úÿëèëàáàä, Ãóáà âÿ Áàêûäà þëêÿìèçèí áöòöí ðàéîí âÿ øÿùÿðëÿðèíè ÿùàòÿ
åäÿí ðåýèîíàë èúòèìàè äèíëÿìÿëÿð êå÷èðèëìèøäèð. Ïðîãðàìûí òÿáëèüè âÿ ñÿìÿðÿëè èúðàñû
ö÷öí èúòèìàè äèíëÿìÿëÿðÿ éåðëè èúðà ùàêèìèééÿòè, áÿëÿäèééÿëÿð, ìÿùêÿìÿ, äàõèëè èøëÿð âÿ
ïðîêóðîðëóã îðãàíëàðûíûí, éåðëè ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòëàðûíûí, êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíèí, èúìàëàðûí âÿ äèýÿð ìöâàôèã ãóðóìëàðûí íöìàéÿíäÿëÿðè äÿ úÿëá îëóíìóøäóð. Þëêÿìèç ö÷öí éåíèëèê îëàí èúòèìàè äèíëÿìÿëÿð èøòèðàê÷ûëàðûí ôÿàëëûüû øÿðàèòèíäÿ êå÷ìèø âÿ áþéöê ìàðàüà ñÿáÿá îëìóøäóð.
Éåðè ýÿëìèøêÿí, Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìûíûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíèí ÿëàãÿëÿíäèðèë-
ìÿñè öçðÿ èø÷è ãðóï þç ôÿàëèééÿòè áàðÿäÿ
ìöíòÿçÿì îëàðàã Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòèíÿ ìÿëóìàò âåðèð âÿ àøêàðëûüûí òÿìèí åäèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ ïðîãðàìûí èúðà ñû öç ðÿ ìÿëó ìàò ëàð ìöí òÿçÿì îëà ðàã
www.îìáóäñìàí.ýîâ.àç èíòåðíåò ñÿùèôÿñèíäÿ éåðëÿøäèðèëèð.
- Èíñàí ùöãóãëàðû èëÿ áàüëû áåéíÿëõàëã òÿñèñàòëàðëà ùàíñû ÿëàãÿëÿð ãóðóëìóøäóð?
- Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìûíäà èíñàí ùöãóãëàðû ñàùÿñèíäÿ áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðëà
ÿìÿêäàøëûãëà áàüëû ìöùöì âÿçèôÿëÿð ìöÿééÿíëÿøäèðèëìèøäèð. Áó ïðîñåñäÿ áåéíÿëõàëã
òÿøêèëàòëàðûí äàùà éàõûíäàí èøòèðàêûíûí òÿìèí
åäèëìÿñè, áèðýÿ ìöçàêèðÿëÿðèí êå÷èðèëìÿñè
íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäóð.
Áó éàõûíëàðäà Àçÿðáàéúàíûí òÿøÿááöñö
èëÿ ÀÒßÒ-èí Èíñàí þë÷öñö êîìèòÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà Èíñàí ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí ìöäàôèÿñèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíè àðòûðìàã ñàùÿñèíäÿ Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìûíûí
òÿãäèìàòûíà ùÿñð îëóíìóø òÿäáèð êå÷èðèëìèøäèð. Àçÿðáàéúàí Îìáóäñìàíûíûí òÿãäèìàòûíäà èøòèðàê÷ûëàðûí äèããÿòèíÿ 20 èëëèê ìöñòÿãèëëèê äþâðöíäÿ þëêÿìèçäÿ èíñàí ùöãóã âÿ
àçàäëûãëàðûíûí äàùà ñÿìÿðÿëè òÿìèíè ñàùÿñèíäÿ ãÿáóë îëóíìóø ñòðàòåæè ÿùÿìèééÿòëè ö÷
ñÿíÿä - Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí 1998-úè èë 18 èéóí òàðèõëè ñÿðÿíúàìû èëÿ
òÿñäèã åäèëìèø «Èíñàí ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñèíÿ äàèð Äþâëÿò Ïðîãðàìû», 28 äåêàáð 2006úû èë òàðèõëè ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø
«Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà Èíñàí Ùöãóãëàðûíûí Ìöäàôèÿñè öçðÿ Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïëàíû» âÿ 27 äåêàáð 2011-úè èë òàðèõëè ñÿðÿíúàìû
èëÿ òÿñäèã åäèëìèø «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà èíñàí ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí ìöäàôèÿñèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíè àðòûðìàã ñàùÿñèíäÿ Ìèëëè
Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìû» ùàããûíäà ÿòðàôëû ìÿëóìàò ÷àòäûðûëìûøäûð.
16 ôåâðàë 2012-úè èë òàðèõäÿ Ìàúàðûñòàíäà
êå÷èðèëìèø áåéíÿëõàëã êîíôðàíñäà, 19-22
ìàðò 2012-úè èë òàðèõëÿðèíäÿ Úåíåâðÿäÿ òÿøêèë îëóíìóø ÁÌÒ-íèí Ìèëëè Èíñàí Ùöãóãëàðû
Òÿñèñàòëàðû Áåéíÿëõàëã ßëàãÿëÿíäèðìÿ Êîìèòÿñèíèí 25-úè ñåññèéàñûíäà Ìèëëè Ôÿàëèééÿò
Ïðîãðàìû ýåíèø øÿðù åäèëìèøäèð.
äÿ åäèëìèø óüóðëàð, ìþâúóä ÷ÿòèíëèêëÿð áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàð Îìáóäñìàíà òÿãäèì îëóíóð
âÿ áóíëàðûí ÿñàñûíäà ñÿëàùèééÿòëè îðãàíëàðà
ìöâàôèã òþâñèéÿëÿð âåðèëèð.
Úàðè èëäÿ äÿ áó òÿúðöáÿ äàâàì åòäèðèëìèøäèð. «Èíñàí ùöãóãëàðû àéëûüû» ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ éåðëè âÿ ìÿðêÿçè èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðû, âÿòÿíäàø úÿìèééÿòè ãóðóìëàðû èëÿ áèðýÿ
Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìûíûí òÿáëèüè èñòèãàìÿòèíäÿ áèð ñûðà ñÿìÿðÿëè òÿäáèðëÿð ùÿéàòà
êå÷èðèëìèøäèð. Àðòûã ùÿìèí òÿäáèðëÿðëÿ áàüëû
ìöâàôèã ãóðóìëàðäàí ìÿëóìàòëàð àëûðûã.
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè äÿ Îìáóäñìàíûí èðÿëè
ñöðäöéö òÿøÿááöñö äÿñòÿêëÿéÿðÿê þëêÿìèçèí áöòöí ðåýèîíëàðûíäà «Èíñàí ùöãóãëàðû àéëûüû» ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðè ö÷öí ñèëñèëÿ òÿäáèðëÿð òÿøêèë åòìèøäèð. Áó ýþðöøëÿðäÿ
âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ îíëàðûí ùöãóã âÿ âÿçèôÿëÿðè èçàù åäèëèð, øèêàéÿò âÿ ìöðàúèÿòëÿðè
àðàøäûðûëàðàã, êîíêðåò òÿäáèðëÿð ýþðöëöð. Ùÿòòà þòÿí èë Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Àïàðàòûíäà
ÊÈÂ íöìàéÿíäÿëÿðè âÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðè
ö÷öí «À÷ûã ãàïû» ýöíö êå÷èðèëèá. Ìÿðàñèìäÿ Îìáóäñìàí Àïàðàòûíûí ðÿùáÿð âÿçèôÿëè
øÿõñëÿðè äÿ èøòèðàê åòìèøëÿð.
Òÿäáèðäÿ «195» Òåëåôîí-ìÿëóìàò õèäìÿòèíèí ôÿàëèééÿòè âÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ýþñòÿðèëÿí äèýÿð õèäìÿòëÿðëÿ áàüëû ýåíèø ìÿëóìàòëàð âåðèëìèø, ÊÈÂ íöìàéÿíäÿëÿðèíèí âÿ
òÿäáèðÿ ãàòûëàíëàðûí ñóàëëàðû úàâàáëàíäûðûëìûøäûð. Áó èë äÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè àéëûã ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ìöùöì òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðìèø, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñè ö÷öí
ëàçûì îëàí áöòöí àääûìëàðû àòìûøäûð.
- Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí
ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñè èëÿ áàüëû ùÿéàòà êå÷èðäèéè òÿäáèðëÿðè íåúÿ ãèéìÿòëÿíäèðèðñèíèç?
- Ùàçûðäà Àçÿðáàéúàíûí âåðýè ñèñòåìè
äþâëÿò áöäúÿñèíèí ôîðìàëàøìàñûíäà ìöñòÿñíà ðîë îéíàéûð. Áóýöíêö âåðýè ñèéàñÿòè þëêÿìèçèí èãòèñàäè èíêèøàôûíà ÷îõ áþéöê òÿñèð ýþñòÿðèð. Äàéàíûãëû âÿ ñÿìÿðÿëè âåðýè ñèñòåìèíèí ôîðìàëàøìàñû ðåñïóáëèêàìûçûí áöäúÿ òÿøêèëàòëàðûíûí - òÿùñèë âÿ ñÿùèééÿ ñèñòåìèíèí, î
úöìëÿäÿí þëêÿìèçèí ìöäàôèÿ ãàáèëèééÿòèíèí
éöêñÿëäèëìÿñèíäÿ ìöùöì ÿùÿìèééÿò êÿñá
åäÿí îðäóìóçóí ñàõëàíûëìàñû âÿ èíêèøàô åòìÿñè äåìÿêäèð.
Áèç èëäÿí-èëÿ þç èøèíè äàùà äà ñÿìÿðÿëè
òÿøêèë åäÿí âåðýè îðãàíëàðûíûí ôÿàëèééÿòèíè
éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðèðèê. Âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, âåðýè ñèñòåìèíèí Àâðîïà ñòàíäàðòëàðûíà óéüóíëàøäûðûëìàñû, òåõíèêè ïîòåíñèàëûíûí ýöúëÿíäèðèëìÿñè, âåðýè àóäèòèíèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè, ìöàñèð èíôîðìàñèéà-êîììóíèêàñèéà òåõíîëîýèéàëàðûíûí äàâàìëû òÿòáèãè, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ñàùÿëÿðèíèí, î úöìëÿäÿí åëåêòðîí õèäìÿòëÿðèí ÿùàòÿ äàèðÿñèíèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè
âåðýè þäÿéèúèëÿðè òÿðÿôèíäÿí ðàçûëûãëà ãàðøûëàíûð. Ñîí âàõòëàð âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí äþâëÿò
áöäúÿñèíÿ åëåêòðîí ôîðìàäà êþ÷öðöëìÿñè
ìåòîäëàðû òÿêìèëëÿøäèðèëìèø, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðèíèí éàðàäûëìàñû ïðîñåñè ýåíèøëÿíìèøäèð êè, áöòöí áó àääûìëàð
òÿãäèðÿëàéèãäèð.
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè
- Àðòûã áèð íå÷ÿ èëäèð êè, Ñèçèí òÿøÿááöñö- úÿíàá Èëùàì ßëèéåâèí ðÿùáÿðëèéè àëòûíäà ùÿíöçëÿ Àçÿðáàéúàíäà «Èíñàí ùöãóãëàðû àé- éàòà êå÷èðèëÿí áöòöí áó èøëÿð âåðýè äàõèëîëëûüû» êå÷èðèëèð. Àéëûã ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ùàíñû òÿä- ìàëàðûíûí ùÿúìèíèí àðòìàñû, þëêÿìèçèí äàùà
áèðëÿð ðåàëëàøäûðûëìûøäûð?
äà ãöäðÿòëÿíìÿñè, ìàëèééÿ äàéàãëàðûíûí ìþù- Áó àéëûüûí êå÷èðèëìÿñèíäÿ ìÿãñÿä èë ÿð- êÿìëÿíìÿñè èëÿ íÿòèúÿëÿíèð.
çèíäÿ èíñàí ùöãóãëàðû ñàùÿñèíäÿ ÿëäÿ åäèëÎìáóäñìàíûí èíñàí ùöãóãëàðû ñàùÿñèíìèø íàèëèééÿòëÿðè, ïðîáëåìëÿðè âÿ îíëàðûí ùÿëëè äÿ òÿøêèë åòäèéè òÿäáèðëÿðäÿ, î úöìëÿäÿí þëéîëëàðûíû ìöÿééÿíëÿøäèðìÿêäèð. Àéëûã ÷ÿð÷è- êÿìèçäÿ Èíñàí ùöãóã âÿ àçàäëûãëàðûíûí ìöâÿñèíäÿ ùÿì äþâëÿò ãóðóìëàðû, ùÿì äÿ âÿ- äàôèÿñèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíè àðòûðìàã ñàùÿñèíòÿíäàø úÿìèééÿòè èíñòèòóòëàðû òÿðÿôèíäÿí ñèëñè- äÿ Ìèëëè Ôÿàëèééÿò Ïðîãðàìûíûí ùÿéàòà êå÷èëÿ òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëèð âÿ áó ïðîñåñÿ ðèëìÿñèíäÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí ìöñòÿñíà
úÿìèééÿòèí áöòöí òÿáÿãÿëÿðè úÿëá îëóíóð. Èí- ðîëó âàð. Èíñàí ùöãóãëàðûíûí, î úöìëÿäÿí
ñàí ùöãóãëàðû èëÿ áàüëû ãóðóìëàð, ùàáåëÿ äþâ- âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñè
ëÿò îðãàíëàðû, ÃÙÒ-ëÿð âÿ äèýÿð òÿøêèëàòëàð ñàùÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûüûìûçûí äàâàìëû îëàúàòÿðÿôèíäÿí êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿð þëêÿìèçäÿ èí- üûíà öìèäâàðàì.
ñàí ùöãóãëàðûíûí òÿáëèüèíÿ, ÿùàëèíèí ìöõòÿëèô ãðóïëàðûíûí ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñèíÿ âÿ
Ìöñàùèáÿíè ùàçûðëàäû:
îíëàðûí ïðîáëåìëÿðèíèí ùÿëëèíÿ éþíÿëäèëèð. ßëÐÿøàä ÑÀÄÛÃÎÂ
Akif Musayev
Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin
Vergi siyasəti və strateji araşdırmalar Baş İdarəsinin rəisi
Rakurs
İnnovasiya yönümlü vergi
mexanizmləri
Ìöàñèð äþâðäÿ Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòû ãàðøûñûíäà äóðàí
ÿí ìöùöì ïðîáëåìëÿðäÿí áèðè ðåàë ñåêòîðóí èííîâàñèéà éþíöìëö èíêèøàôûíû ñòèìóëëàøäûðìàãäûð. Áó ñèéàñÿòèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíäÿ äþâëÿòèí ðîëó áèçíåñèí ìàðàãëàðû èëÿ úÿìèééÿòèí èúòèìàè
ìàðàãëàðûíûí áàëàíñëàøäûðûëìàñûíäàí èáàðÿòäèð. Èãòèñàäèééàòûí
äàâàìëû èíêèøàôûíûí òÿìèí åäèëìÿñèíäÿ ÿíÿíÿâè ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí èíêèøàôû èëÿ éàíàøû, èííîâàñèéà õàðàêòåðëè, åëìòóòóìëó
ñàùÿëÿðèí èíêèøàôû õöñóñè ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Äöíéàíûí èíêèøàô åòìèø þëêÿëÿðèíèí òÿúðöáÿñè ñöáóò åäèð êè, ìÿùç ñÿìÿðÿëè
âåðýè ìåõàíèçìëÿðèíèí òÿòáèãè íÿòèúÿñèíäÿ èííîâàñèéà éþíöìëö
ìöàñèð èãòèñàäèééàò éàðàòìàã ìöìêöí îëìóøäóð. Ìÿùç åëìè
úÿùÿòäÿí ÿñàñëàíäûðûëìûø âÿ ïðàêòèêè òÿúðöáÿäÿí êå÷ìèø âåðýè
ìåõàíèçìëÿðèíèí òÿòáèãè íÿòèúÿñèíäÿ äåìÿê îëàð êè, ìèíåðàë òÿáèè åùòèéàòëàðû îëìàéàí Éàïîíèéà èãòèñàäè úÿùÿòäÿí ýöúëö, èííîâàñèéà áàõûìûíäàí èñÿ äöíéàíûí ëèäåð þëêÿëÿðèíäÿí áèðèíÿ
÷åâðèëìèøäèð. Éàïîíèéàäà èííîâàñèéà éþíöìëö âåðýè ñèéàñÿòè
àøàüûäàêû èñòèãàìÿòëÿðè ÿùàòÿ åäèð:
• èííîâàñèéà ñàùÿñèíäÿ ÷ÿêèëÿí õÿðúëÿðÿ
âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí òÿòáèãè;
• õàðèúäÿí ÿëäÿ îëóíàí òåõíîëîýèéàëàðûí àëûíìàñûíûí
èãòèñàäè úÿùÿòäÿí ñòèìóëëàøäûðûëìàñû;
• åëìè òÿäãèãàò ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí àëûíàí àâàäàíëûãëàðà
ñöðÿòëÿíäèðèëìèø àìîðòèçàñèéà àéûðìàëàðûíûí òÿòáèãè:
• åëìè-òåõíèêè òÿäãèãàòëàð ö÷öí âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí òÿòáèãè.
Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafının müasir mərhələsində
innovasiya yönümlü klasterlərin yaradılması zəruri xarakter
daşıyır. Bu, bir tərəfdən iqtisadiyyatın neft sektorundan
asılılığını zəiflədir, digər tərəfdənsə davamlı iqtisadi inkişafın
təmin edilməsinə zəmin yaradır
Áèð ÷îõ þëêÿëÿðäÿ âåðýè ýöçÿøòëÿðè èëÿ éàíàøû, âåðýè òÿòèëëÿðèíèí åëàí åäèëìÿñè äÿ òÿòáèã åäèëèð. Èõòèéàðè, î úöìëÿäÿí èííîâàñèéà õàðàêòåðëè ñàùÿëÿðèí èíêèøàôûíäà âåðýè ýöçÿøòëÿðèíèí òÿòáèãèíèí
ñòèìóëëàøäûðûúû ôóíêñèéàëàðû èëÿ éàíàøû, âåðýè èíçèáàò÷ûëûüû áàõûìûíäàí ÷àòûøìàéàí úÿùÿòëÿðè äÿ ìþâúóääóð. Èãòèñàäèééàòûí ãëîáàëëàøìàñû, áåéíÿëõàëã øèðêÿòëÿðèí ìöõòÿëèô âåðýè äÿðÿúÿëÿðèíÿ
ìàëèê þëêÿëÿðäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿñè âåðýè ýöçÿøòëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ åòìÿêëÿ ìàíèïóëéàñèéà èìêàíëàðû éàðàäûð âÿ âåðýèäÿí éàéûíìà ùàëëàðû áàø âåðèð. Äèýÿð òÿðÿôäÿí, òåõíîëîýèéàëàðûí ñöðÿòëè
èíêèøàôû ùàíñû õÿðúëÿðèí èííîâàñèéà, ùàíñûíûí ãåéðè-èííîâàñèéà
éþíöìëö îëìàñûíûí ìöÿééÿí åäèëìÿñèíäÿ ÷ÿòèíëèêëÿð éàðàäûð.
Áó èñÿ âåðýè îðãàíëàðû ö÷öí ÿëàâÿ èíçèáàòè õÿðúëÿð ÿìÿëÿ ýÿòèðèð.
Èííîâàñèéà ñàùÿëÿðèíèí èíêèøàôûíûí ÿí ñÿìÿðÿëè éîëó åëìè âÿ
èííîâàñèéà òóòóìëó ìÿùñóëëàðûí ãèéìÿòèíäÿêè âåðýè ïàéûíà òÿñèð
åäÿí ÷åâèê ìåõàíèçìëÿðèí éàðàäûëìàñûíäàí èáàðÿòäèð. Èííîâàñèéà âÿ åëìòóòóìëó ñàùÿëÿðè èãòèñàäèééàòûí äèýÿð ñàùÿëÿðèíäÿí
ôÿðãëÿíäèðÿí ÿí ÿñàñ õöñóñèééÿò îíóí èõòèñàñëû åëìè êàäðëàðà âÿ
ìöòÿõÿññèñëÿðÿ îëàí òÿëÿáèíèí éöêñÿê îëìàñûäûð. Îíà ýþðÿ äÿ áó
ìöÿññèñÿëÿðäÿ ÿìÿêùàããû ôîíäó êèôàéÿò ãÿäÿð éöêñÿê îëìàëûäûð. ßìÿêùàããû ôîíäóíóí éöêñÿê îëìàñû èñÿ èííîâàñèéà õàðàêòåðëè ìöÿññèñÿëÿðäÿ ôÿðãëè ñòèìóëëàøäûðìà ñèéàñÿòèíèí àïàðûëìàñû
çÿðóðÿòèíè ìåéäàíà ÷ûõàðûð. Áó ùàëäà àøàüûäàêû ñòèìóëëàøäûðûúû
òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ñÿìÿðÿëè ùåñàá åäèëÿ áèëÿð:
• èííîâàñèéà õàðàêòåðëè ñàùÿëÿðäÿ ÿìÿêùàããû ôîíäóíóí
éöêñÿê îëìàñû íÿçÿðÿ àëûíàðàã, ñîñèàë âåðýèëÿðÿ
ôÿðäè éàíàøìà;
• þëêÿéÿ èäõàë îëóíàí éöêñÿê òåõíîëîæè ïàðàìåòðëÿðÿ ìàëèê
èííîâàñèéà õàðàêòåðëè àâàäàíëûãëàðûí ÿëàâÿ äÿéÿð
âåðýèñèíäÿí àçàä åäèëìÿñè;
• âåðýèëÿðèí ñòèìóëëàøäûðûúû ðîëóíó ýöúëÿíäèðìÿê
ìÿãñÿäèëÿ åëìè âÿ èííîâàñèéà õàðàêòåðëè òÿøêèëàòëàðà
õöñóñè âåðýè ðåæèìëÿðèíèí òÿòáèã åäèëìÿñè.
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 164.2 ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí, ìöàñèð òåõíîëîýèéàíû òÿìèí åäÿí àâàäàíëûãëàðûí
èäõàëû ÿëàâÿ äÿéÿð âåðýèñèíäÿí àçàä åäèëÿ áèëÿð. Áèð ÷îõ þëêÿëÿðäÿ èííîâàñèéà ìÿùñóëëàðûíûí ìàéà äÿéÿðèíèí àøàüû ñàëûíìàñû
ö÷öí áó ìÿùñóëëàðû èñòåùñàë åäÿí øèðêÿòëÿðèí ÿìëàê âåðýèñèíäÿí
àçàä åäèëìÿñè äÿ òÿòáèã åäèëèð.
Èííîâàñèéà âÿ åëì éþíöìëö ñàùÿëÿðäÿ õöñóñè âåðýè ðåæèìèíèí òÿòáèãè, áó ñàùÿëÿðèí ïðîáëåìëÿðè íÿçÿðÿ àëûíìàãëà, èíêèøàôà
ñòèìóëëàøäûðûúû òÿñèð ýþñòÿðÿ áèëÿð. Áó òÿäáèðëÿð èííîâàñèéà éþíöìëö ñàùÿëÿðèí âåðýèéÿ úÿëá åäèëìÿñè ìÿñÿëÿëÿðèíÿ êîìïëåêñ
øÿêèëäÿ éàíàøìàãëà âåðýè èíçèáàò÷ûëûüû ïðîáëåìëÿðèíèí àðàäàí
ýþòöðöëìÿñèíÿ øÿðàèò éàðàòìûø îëàð. Ëàêèí îíó äà ãåéä åòìÿê
ëàçûìäûð êè, èííîâàñèéà ñàùÿëÿðèíèí èíêèøàôûíûí òÿìèí åäèëìÿñèíäÿ âåðýè, ýþìðöê ñèéàñÿòè ñàùÿñèíäÿ àïàðûëàí ñòèìóëëàøäûðûúû
òÿäáèðëÿðëÿ éàíàøû, ðÿãàáÿòãàáèëèééÿòëè ìöùèòèí ãîðóíìàñû èëÿ
äÿ áàüëû òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëìÿëèäèð.
Məlumatların əldə edilməsi xidməti avtomatlaşdırılıb
Àðòûã ïåíñèéà÷ûëàð âÿ ñûüîðòàîëóíàíëàð
ìÿëóìàòëàðû àñàí øÿêèëäÿ ÿëäÿ åäÿ
áèëÿúÿêëÿð. Áåëÿ êè, Äþâëÿò Ñîñèàë Ìöäàôèÿ
Ôîíäó òÿðÿôèíäÿí ùÿéàòà êå÷èðèëÿí áó
õèäìÿòëÿð «Åëåêòðîí ùþêóìÿò» ïîðòàëûíà
èíòåãðàñèéà îëóíóá. Ïîðòàëà èëê äàõèë îëàí
õèäìÿò ïåíñèéà÷ûëàðûí ìÿëóìàò ÿëäÿ åäÿ
áèëìÿñè õèäìÿòèäèð. Áó õèäìÿòèí ýþñòÿðèëìÿñè «Äþâëÿò îðãàíëàðûíûí åëåêòðîí
õèäìÿòëÿð ýþñòÿðìÿñèíèí òÿøêèëè ñàùÿñèíäÿ
áÿçè òÿäáèðëÿð ùàããûíäà» ôÿðìàíà, Íàçèðëÿð
Êàáèíåòèíèí «Ìÿðêÿçè èúðà ùàêèìèééÿòè
îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí êîíêðåò ñàùÿëÿð öçðÿ
åëåêòðîí õèäìÿòëÿð ýþñòÿðèëìÿñè Ãàéäàëàðû»íà âÿ «Èíôîðìàñèéà ÿëäÿ åòìÿê
ùàããûíäà» Ãàíóíà óéüóí îëàðàã àïàðûëûð.
Õèäìÿò òàì àâòîìàòëàøäûðûëûá âÿ ñîðüóëàð
äÿðùàë úàâàáëàíäûðûëûð. Þäÿíèøñèç ùÿéàòà
êå÷èðèëÿúÿê áó õèäìÿò ïåíñèéà÷ûëàðûí þç
ïåíñèéàëàðû áàðÿäÿ ôÿðäè ìÿëóìàòëàðû
Äþâëÿò Ñîñèàë Ìöäàôèÿ Ôîíäóíóí éåðëè
îðãàíëàðûíà ýåòìÿäÿí ÿëäÿ åäÿ áèëìÿñèíÿ
èìêàí âåðèð.
Õèäìÿòäÿí èñòèôàäÿ åòìÿê ö÷öí
ïåíñèéà÷û ïåíñèéàñûíûí òÿéèí îëóíìà òàðèõè,
ìÿáëÿüè âÿ íþâö áàðÿäÿ ôÿðäè ìÿëóìàòûí
ÿëäÿ åäèëìÿñè ö÷öí «Åëåêòðîí ùþêóìÿò»
Äþâëÿò Èíôîðìàñèéà Ñèñòåìèíÿ ñîðüó äàõèë
åäèð. Ñèñòåì öçðÿ ìöÿééÿíëÿøäèðèëìèø
øÿðòëÿð ÿñàñûíäà ñîðüó äÿðùàë èúðàéà ãÿáóë
îëóíóð. Õèäìÿòèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñèíÿ
íÿçàðÿò ôóíêñèéàñûíû Äþâëÿò Ñîñèàë Ìöäàôèÿ
Ôîíäó ùÿéàòà êå÷èðèð.
Ïîðòàëà äàõèë îëàí ñûüîðòàîëóíàíëàð
òÿðÿ ôèíäÿí ìÿëóìàòûí ÿëäÿ åäèëìÿñè
õèäìÿòè ÄÑÌÔ òÿðÿôèíäÿí à÷ûëìûø ôÿðäè
øÿõñè ùåñàáëàðäà ÿêñ îëóíàí ïåíñèéà
êàïèòàëû áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðûí ÿëäÿ
åäèëìÿñèíè ÿùàòÿ åäèð. Õèäìÿòäÿí èñòèôàäÿ
åäÿí ñûüîðòàîëóíàíëàð äà ôÿðäè øÿõñè
ùåñàáûíäàêû ìÿëóìàòëàðû ÄÑÌÔ-íèí éåðëè
îðãàíëàðûíà ýåòìÿäÿí ÿëäÿ åäÿ áèëÿúÿêëÿð.
Þäÿíèøñèç îëàí áó õèäìÿòäÿí ôèçèêè øÿõñëÿð
èñòèôàäÿ åäÿ áèëÿðëÿð. Åëåêòðîí èìçàñû âÿ
ÄÑÌÔ-íèí ôÿðäè ó÷îò ñèñòåìèíäÿ ñûüîðòà
îëóíàí êèìè ó÷îòäà îëìàéàí øÿõñÿ
õèäìÿòèí ýþñòÿðèëìÿñè ñèñòåì òÿðÿôèíäÿí
èìòèíà åäèëèð.
«Åëåêòðîí ùþêóìÿò» ïîðòàëûíà èíòåãðàñèéà îëóíàí áó õèäìÿòëÿðÿ âÿòÿíäàøëàðûí,
êîíêðåò îëàðàã ïåíñèéà÷ûëàðûí âÿ ñûüîðòàîëóíàíëàðûí ìþâãåéèíè þéðÿíìÿê ö÷öí
Áàêû êö÷ÿëÿðèíäÿ êè÷èê áèð ñîðüó êå÷èðäèê.
Áàíêîìàò âàñèòÿñèëÿ úàðè ùåñàáûíäà
áàëàíñûíû þéðÿíìÿê èñòÿéÿí ïåíñèéà÷û
ßëè Ðöñòÿìîâ áåëÿ áèð õèäìÿò ùàãäà
ìÿëóìàòñûç îëäóüóíó áèëäèðäè. Áó áàðÿäÿ
îíà ìÿëóìàò âåðèëäèêäÿí ñîíðà ßëè äàéû
áóíó ÷îõ ìöñáÿò ãàðøûëàäûüûíû âÿ éàøëû
èíñàíëàðûí àðòûã ÿçèééÿò ÷ÿêìÿäÿí, Äþâëÿò
Ñîñèàë Ìöäàôèÿ Ôîíäóíóí éåðëè îðãàíëàðûíà ýåòìÿäÿí çÿðóðè ìÿëóìàò ÿëäÿ
åòìÿëÿðèíÿ èìêàí éàðàòäûüûíû ÿëàâÿ åòäè.
Áóíäàí ñîíðà áó õèäìÿòèí èñòèôàäÿ÷èñè
îëàúàüûíû ãåéä åäÿí ß.Ðöñòÿìîâ ýþðöëÿí
èøäÿ ÿìÿéè îëàí ùÿð áèð øÿõñÿ ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðäè.
Áàêû øÿùÿðèíäÿ êèúèê òèúàðÿò îáéåêòèíèí ñàùèáè îëàí Àèäÿ õàíûì èñÿ áèçèìëÿ
ñþùáÿòäÿ òÿòáèã îëóíàí éåíèëèêäÿí õÿáÿðäàð
îëäóüóíó âÿ áó õèäìÿòäÿí éàðàðëàíäûüûíû,
åéíè çàìàíäà èø÷èëÿðèíè äÿ áó áàðÿäÿ
ìÿëóìàòëàíäûðäûüûíû ãåéä åòäè.
Àéòÿí ÍßÁÈÉÅÂÀ
4
№23 (613) | 20 iyun 2012 | www.vergiler.az
Hüquq məsləhətxanamız
Samirə Musayeva
Azərbaycan Respublikası
Vergilər Nazirliyinin Hüquq idarəsinin rəisi
vergi ödəyicilərinin suallarına cavab verir.
Qrantlar və vergi
Qeyri-hökumət təşkilatının aldığı qrant
vergiyə hansı qayda üzrə cəlb edilir?
«Ãåé ðè-ùþ êó ìÿò òÿø êè ëàò ëà ðû
(èúòèìàè áèðëèêëÿð âÿ ôîíäëàð) ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû
Ãàíóíóíóí 24-úö ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí, ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòûíûí
ÿìëàêûíûí ïóë âÿ äèýÿð øÿêèëäÿ
ôîðìàëàøäûðûëìà ìÿíáÿëÿðèíäÿí
áèðè ãðàíòëàðäûð.
«Ãðàíò ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíóí 1úè ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí ãðàíò - ùóìàíèòàð, ñîñèàë âÿ åêîëîæè ëàéèùÿëÿðè, ìöùàðèáÿ âÿ òÿáèè ôÿëàêÿò
íÿòèúÿñèíäÿ çèéàí ÷ÿêìèø ÿðàçèëÿðäÿ äàüûëìûø èñòåùñàë, ñîñèàë òÿéèíàòëû îáéåêòëÿðèí âÿ èíôðàñòðóêòóðóí áÿðïàñû öçðÿ èøëÿðè, òÿùñèë,
ñÿùèééÿ, ìÿäÿíèééÿò, ùöãóãè ìÿñëÿùÿò, èíôîðìàñèéà, íÿøðèééàò âÿ
èäìàí ñàùÿëÿðèíäÿ ïðîãðàìëàðû,
åëì, òÿäãèãàò âÿ ëàéèùÿëÿøäèðìÿ
ïðîãðàìëàðûíû, äþâëÿò âÿ úÿìèééÿò ö÷öí ÿùÿìèééÿò êÿñá åäÿí
äèýÿð ïðîãðàìëàðû ùàçûðëàìàã âÿ
ùÿéàòà êå÷èðìÿê ö÷öí Ãàíóíëà
íÿçÿðäÿ òóòóëìóø ãàéäàäà ýþñòÿðè ëÿí éàð äûì äûð. Ãðàíò éàë íûç
êîíêðåò ìÿãñÿä (ìÿãñÿäëÿð) ö÷öí
âÿ òÿìÿííàñûç âåðèëèð, îíóí ÿâÿçè ùÿð ùàíñû áèð øÿêèëäÿ ýåðè èñòÿíèëÿ áèëìÿç.
Ãàíóíóí 5-úè ìàääÿñèíÿ ýþðÿ, ãðàíò êèìè àëûíàí ïóë âÿ (âÿ
éà) ùÿð ùàíñû äèýÿð ìàääè éàðäûìëà áàüëû âåðýèòóòìà ìÿñÿëÿëÿðè Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñè èëÿ òÿíçèìëÿíèð.
Ùÿì÷èíèí ãàíóíà ìöâàôèã îëàðàã
ãðàíò êèìè àëûíàí ïóë âÿ (âÿ éà)
ùÿð ùàíñû äèýÿð éàðäûìäàí ðöñóìëàð âÿ äþâëÿò áöäúÿñèíÿ ìöâàôèã
èúáàðè þäÿíèøëÿð òóòóëìóð.
Áóíäàí áàøãà, ÂÌ-èí 106.1.2-
úè ìàääÿñèíäÿ ìöÿééÿí åäèëìèøäèð êè, ãåéðè-êîììåðñèéà òÿøêèëàòëàðûíûí àëäûãëàðû ÿâÿçñèç êþ÷öðìÿëÿð, öçâëöê ùàãëàðû âÿ èàíÿëÿð ìÿíôÿÿò âåðýèñèíäÿí àçàääûð.
ÂÌ-èí 165.1.2-úè ìàääÿñèíÿ
ÿñàñÿí, õàðèúäÿí àëûíàí ÿâÿçñèç
ìàëèééÿ éàðäûìëàðû (ãðàíòëàð) ùåñàáûíà ìàëëàðûí èäõàëû, ãðàíò öçðÿ
ðå ñè ïè éåíòëÿðÿ ìàë ëà ðûí òÿã äèì
åäèëìÿñè, èøëÿðèí ýþðöëìÿñè âÿ õèäìÿòëÿðèí ýþñòÿðèëìÿñèíÿ ýþðÿ ßÄÂ
ñûôûð (0) äÿðÿúÿ èëÿ òóòóëóð.
«Ãåé ðè-ùþ êó ìÿò òÿø êè ëàò ëà ðû
(èúòèìàè áèðëèêëÿð âÿ ôîíäëàð) ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû
Ãà íó íó íóí 22.2-úè ìàä äÿñè íÿ
ÿñàñÿí, ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòû
ÿë äÿ åäèë ìèø ýÿëè ðè òÿñèñ ÷è ëÿðè
(öçâëÿðè) àðàñûíäà áþëöøäöðìÿéÿðÿê, éàëíûç òÿøêèëàòûí éàðàäûëìàñû
ìÿãñÿäëÿðèíÿ íàèë îëìàñûíà éþíÿëäèëìèø ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòèíè ùÿéàòà êå÷èðÿ áèëÿð. Áåëÿ ôÿàëèééÿò êèìè ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòûíûí éàðàíìà ìÿãñÿäëÿðèíÿ
úàâàá âåðÿí, ìÿíôÿÿò ýÿòèðÿí ìàë
âÿ õèäìÿò èñòåùñàëû âÿ ñàòûøû, ùàáåëÿ ãèéìÿòëè êàüûçëàðûí, ÿìëàê
âÿ ãåéðè-ÿìëàê ùöãóãëàðûíûí ÿëäÿ åäèëìÿñè, ÿìàíÿò÷è êèìè òÿñÿððöôàò úÿìèééÿòëÿðèíäÿ, îðòàãëûãëàðäà èøòèðàêû ãÿáóë åäèëèð.
Áåëÿëèêëÿ, ãåéä åäèëÿíëÿðÿ ÿñàñÿí, ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòûíûí
àëäûüû ãðàíò ìÿíôÿÿò âåðýèñèíäÿí
àçàääûð âÿ õàðèúäÿí àëûíàí ÿâÿçñèç ìàëèééÿ éàðäûìëàðû (ãðàíòëàð)
ùåñàáûíà ìàëëàðûí èäõàëû, ãðàíò öçðÿ ðåñèïèéåíòëÿðÿ ìàëëàðûí òÿãäèì
åäèëìÿñè, èøëÿðèí ýþðöëìÿñè âÿ õèäìÿòëÿðèí ýþñòÿðèëìÿñèíÿ ýþðÿ èñÿ
ßÄ ñûôûð (0) äÿðÿúÿ èëÿ òóòóëóð.
Ñóàëëàðûíûçû ðåäàêñèéàìûçûí öíâàíûíà: ÀÇ 1073, Áàêû ø., Ëàíäàó êö÷., 16 âÿ éà áó åëåêòðîí
ïî÷ò öíâàíëàðûíà ýþíäÿðÿ áèëÿðñèíèç: s.ìósàéåâà@òàõås.ýîâ.àç, àíàð.åëèéåâ@òàõås.ýîâ.àç
IOTA İcraiyyə Şurasının
82-ci iclası
Áó ýöíëÿðäÿ Ëèòâàíûí ïàéòàõòû
Âèëíös øÿùÿðèíäÿ Àâðîïàäàõèëè
Âåðýè Àäìèísòðàsèéàëàðû Òÿøêèëàòûíûí (IÎÒÀ) Èúðàèééÿ Øóðàñûíûí 82úè èúëàñû êå÷èðèëìèøäèð. Èúëàñäà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí âåðýèëÿð íàçèðèíèí áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿð âÿ
âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ñàùÿëÿðè öçðÿ ìöøàâèðè ßëÿêáÿð Ìÿììÿäîâ èøòèðàê åòìèøäèð. Òÿäáèðäÿ IÎÒÀíûí 2012-2017-úè èëëÿðè ÿùàòÿ åäÿí
éåíè sòðàòåýèéàñû, 2013-úö èë ö÷öí
íÿçÿðäÿ òóòóëàí áöäúÿ, úàðè èëèí èéóë
àéûíäà Íîðâå÷ Êðàëëûüûíûí ïàéòàõòû
Îñëî øÿùÿðèíäÿ êå÷èðèëÿúÿê Áàø Àññàìáëåéàéà ùàçûðëûã èøëÿðè âÿ äèýÿð
àèäèééÿòè ìÿñÿëÿëÿð ìöçàêèðÿ îëóíìóøäóð.
Òÿäáèð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ßëÿêáÿð
Ìÿììÿäîâ IÎÒÀ èëÿ ÿìÿêäàøëûüûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí éåíè òÿêëèôëÿð ïàêåòèíè òÿãäèì åòìèø, íàçèðëèéèí Òÿäðèñ Ìÿðêÿçè ùàããûíäà ùàçûðëàíìûø ãûñàìåòðàæëû ôèëì íöìàéèø îëóíìóøäóð.
IÎÒÀ òÿðÿôèíäÿí Ëóêsåìáóðã
øÿùÿðèíäÿ Àâðîïà Èòòèôàãûíà äàõèë îëìàéàí þëêÿëÿð ö÷öí «ßÄÂ
öçðÿ ôûðûëäàã÷û ñõåìëÿðè» ìþâçóñóíäà ñåìèíàð êå÷èðèëìèøäèð. Ñåìèíàðûí ÿñàñ ìÿãñÿäè èøòèðàê÷ûëàðà òÿãäèì åäèëÿí ìàòåðèàëëàð ÿñàñûíäà
òðàíñìèëëè ßÄ öçðÿ ôûðûëäàã÷ûëûã
ñõåìëÿðèíèí àøêàðëàíìàñû âÿ ãàðøûñûíûí àëûíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ úàðè
áèëèê âÿ ìöÿééÿí øàáëîíëàðäàí èñòèôàäÿ åäÿðÿê òÿìñèë åòäèéè þëêÿ
ö÷öí ôàéäàëû âÿ ìöñáÿò íÿòèúÿëè
ßÄ öçðÿ àíòè-ôèðèëäàã÷ûëûã ñòðàòåýèéàëàðûíûí âÿ ïðîãðàìëàðûí ùàçûðëàíìàñû, áó ñàùÿäÿ éåðëè ãàíóíâåðèúèëèê àêòëàðûíà ÿëàâÿëÿð âÿ äÿéèøèêëèêëÿð åäèëìÿñè áàúàðûüûíûí àøûëàíìàñû âÿ ìöÿééÿí òÿøÿááöñëÿðèí
ôîðìàëàøäûðûëìàñû îëìóøäóð.
Òÿäáèðäÿ Àçÿðáàéúàíû Âåðýèëÿð
Íàçèðëèéè éàíûíäà Âåðýè Úèíàéÿòëÿðèíèí Èáòèäàè Àðàøäûðûëìàñû Äåïàðòàìåíòèíèí Òÿøêèëàò-àíàëèòèê øþáÿñèíèí ðÿèñè Åìèí Áÿéëÿðîâ òÿìñèë
åòìèøäèð.
ÐßÃßÌËßÐÈÍ ÄÈËÈ ÈËß
2012-úè èëèí áåø àéû ÿðçèíäÿ 20.9 ìèëéàðä ìàíàòëûã âÿ éà êå÷ÿí èëèí
ìöâàôèã äþâðö èëÿ ìöãàéèñÿäÿ 0,7% ÷îõ öìóìè äàõèëè ìÿùñóë èñòåùñàë åäèëìèøäèð.
Èéóíóí 1-íÿ îëàí ìÿëóìàòà ýþðÿ, 2011-úè èëèí ìöâàôèã äþâðö èëÿ
ìöãàéèñÿäÿ êÿíä òÿñÿððöôàòûíûí öìóìè ìÿùñóëó 7,1% àðòìûøäûð.
Úàðè èëèí áåø àéû ÿðçèíäÿ ÿùàëèíèí ùÿð íÿôÿðèíÿ äöøÿí ýÿëèðëÿðè 13,1%
àðòàðàã 1352.2 ìàíàòà ÷àòìûø âÿ îíóí 64,6%-è ñîí èñòåùëàêà,
9,1%-è âåðýèëÿð, ñîñèàë ñûüîðòà âÿ êþíöëëö öçâëöê ùàãëàðûíûí þäÿíèëìÿñèíÿ, 24,2%-è èñÿ ÿìàíÿòëÿðèí âÿ êàïèòàëûí àðòûðûëìàñûíà ñÿðô åäèëìèøäèð.
ßùàëèíèí áàíêëàðäàêû ÿìàíÿòëÿðèíèí ìÿáëÿüè êå÷ÿí èëèí ìöâàôèã
äþâðöíÿ íèñáÿòÿí 29,2% àðòàðàã ìàé àéûíûí 1-íÿ 4.3 ìèëéàðä
ìàíàòà ÷àòìûøäûð.
Həmkarlar hesabat verir
Èéóí àéûíûí 14-äÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíäÿ Áèðëÿøìèø Ùÿìêàðëàð Èòòèôàãû Êîìèòÿñèíèí (ÁÙÈÊ)  ùåñàáàò-ñå÷êè êîíôðàíñû êå÷èðèëìèøäèð. Òÿäáèðäÿ ÷ûõûø åäÿí ÁÙÈÊ-èí
ñÿäðè Ìÿììÿä Ìÿììÿäîâ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí éàðàäûëäûüû äþâðäÿí êå÷ÿí ìöääÿò ÿðçèíäÿ íàçèðëèéèí ðÿùáÿðëèéèíèí ýÿðýèí
ÿìÿéè âÿ ÿìÿëè ôÿàëèééÿòè ñàéÿñèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí àðäûúûë âÿ ìÿãñÿäéþíëö òÿáèðëÿð íÿòèúÿñèíäÿ ðåñïóáëèêàíûí âåðýè ñèñòåìèíäÿ áþéöê íàèëèééÿòëÿð âÿ éöêñÿê ýþñòÿðèúèëÿð ÿëäÿ åäèëäèéèíè áèëäèðìèøäèð. Î
úöìëÿäÿí âåðýè îðãàíëàðûíäà ÿìÿê èíòèçàìûíûí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñè, êàäð ñèéàñÿòèíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè, êàäðëàðûí ùàçûðëàíìàñû, ñå÷èëìÿñè, éåðëÿøäèðèëìÿñè, ÿìÿéèí ìöùàôèçÿñè, éöêñÿê ÿìÿê øÿðàèòèëÿ òÿìèí åäèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ ôàéäàëû èøëÿðèí ýþðöëäöéö
âÿ áþéöê óüóðëàðà èìçà àòûëäûüû äèããÿòÿ
÷àòäûðûëìûøäûð.
Âÿòÿíäàøëàðûí ùöãóãëàðûíûí ãîðóíìàñû
âÿ ÿìÿê ìöãàâèëÿëÿðèíÿ õèòàì âåðèëìÿñè
ñàùÿñèíäÿ íàçèðëèê òÿðÿôèíäÿí ßìÿê Ìÿúÿëëÿñèíäÿ íÿçÿðäÿ òóòóëìóø ÿñàñëàðà äöçýöí èñòèíàä åäèëäèéè, èø÷èíèí òÿãñèðè âÿ ìÿñóëèééÿòè ùàëëàðûíûí îáéåêòèâ âÿ ãÿðÿçñèç
àðàøäûðûëäûüû áèëäèðèëìèøäèð. Êàäð ìÿñÿëÿëÿðèíÿ òîõóíàí Ìÿììÿä Ìÿììÿäîâ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíäÿ àïàðûëàí èñëàùàòëàðëà ÿëàãÿäàð, íàçèðëèêäÿ èø÷èëÿðèí áèëèê ñÿâèééÿëÿðèíèí âÿ ïåøÿêàðëûã ãàáèëèééÿòëÿðèíèí éîõëàíûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ êå÷èðèëÿí àòòåñòàñèéà êîìèññèéàñûíäà ÁÙÈÊ-èí èøòèðàêûíûí òÿìèí åäèëäèéèíè êîíôðàíñ èøòèðàê÷ûëàðûíûí íÿçÿðèíÿ ÷àòäûðìûøäûð. Èøÿ ãÿáóëóí òåñò èìòàùàíû ôîðìàñûíäà êå÷èðèëìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ íàçèðëèéèí êàäð
ñèéàñÿòèíäÿ ÷îõ úèääè âÿ êþêëö äÿéèøèêëèêëÿð áàø âåðäèéèíè, òåñò èìòàùàíëàðû çàìàíû
ùå÷ áèð ùàãñûçëûüà éîë âåðèëìÿäèéè, èìòàùàíäàí êå÷ÿíëÿðèí âåðýè îðãàíëàðûíäà èøëÿ
òÿìèí îëóíäóüó ùàããûíäà òÿäáèð èøòèðàê÷ûëàðûíà ìÿëóìàò âåðèëìèøäèð.
Õÿñòÿëèê âÿðÿãÿëÿðè èëÿ áàüëû ìöàâèíÿòëÿðèí þäÿíèëìÿñèíÿ òîõóíàí Ì.Ìÿììÿäîâ
áóíóíëà ÿëàãÿäàð ùåñàáàò äþâðö ÿðçèíäÿ
êîìèòÿ òÿðÿôèíäÿí áèð íå÷ÿ äÿôÿ éåðëÿðäÿ
áàõûø êå÷èðèëäèéèíè âÿ áó ñàùÿäÿ ÷àòûøìàçëûãëàðûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû ö÷öí ìöâàôèã
òÿäáèðëÿðèí ýþðöëäöéöíö áèëäèðìèøäèð. Õÿñòÿëèê âÿðÿãÿëÿðèíèí òÿðòèáè çàìàíû èòèðèëÿí
ÿìÿê ãàáèëèééÿòè ýöíëÿðèíèí äöçýöí ñàéû,
èø ñòàæûíûí äöçýöí ùåñàáëàíìàñû âÿ ñòàæà
ýþðÿ ôàèç äÿðÿúÿëÿðèíèí äöçýöí ìöÿééÿí
åäèëìÿñèíèí âàúèáëèéè âóðüóëàíìûøäûð.
Ñàíàòîðèéà âÿ èñòèðàùÿò åâëÿðèíÿ éîëëàéûøëàðûí òÿøêèëè ñàùÿñèíäÿ èø÷èëÿðèí àðçó, òÿêëèô âÿ èñòÿêëÿðè íÿçÿðÿ àëûíàðàã, ùåñàáàò äþâðö ÿðçèíäÿ öìóìèëèêäÿ ìöõòÿëèô ñàíàòîðèéà
âÿ èñòèðàùÿò çîíàëàðûíà 244 ÿäÿä éîëëàéûø
àëûíäûüû áèëäèðèëìèøäèð. Áó äþâðäÿ 315 íÿôÿð
àçòÿìèíàòëû èø÷èéÿ éàðäûì åäèëìèø, 244 íÿôÿð èø÷è èñòèðàùÿò åâëÿðèíÿ âÿ ìöàëèúÿâè ñàíàòîðèéàëàðà éîëëàéûøëà òÿìèí îëóíìóøäóð.
ÁÙÈÊ òÿðÿôèíäÿí ùåñàáàò äþâðö ÿðçèíäÿ
áàéðàìëàð ìöíàñèáÿòèëÿ âåðýè èø÷èëÿðè ö÷öí
ìÿäÿíè-êöòëÿâè òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëìèø,
âåðýè ÿìÿêäàøëàðûíûí àðçó âÿ èñòÿéè èëÿ îíëàðûí àñóäÿ âàõòëàðûíûí ñÿìÿðÿëè êå÷èðèëìÿñè
ìÿãñÿäèëÿ ìöõòÿëèô èñòèðàùÿò çîíàëàðûíà 150
íÿôÿðÿ éàõûí âåðýè ÿìÿêäàøûíûí 3 ýöíëöê
åêñêóðñèéàëàðû òÿøêèë åäèëìèøäèð.
Ìÿììÿä Ìÿììÿäîâ íàçèðëèêäÿ âÿ
îíóí ñòðóêòóð áþëìÿëÿðèíäÿ èø÷èëÿðèí ìÿçóíèééÿò âÿ èñòèðàùÿò ùöãóãëàðûíûí éöêñÿê ñÿ-
âèééÿäÿ òÿìèí åäèëäèéèíè, ìÿçóíèééÿò ãðàôèêëÿðèíèí òÿëÿá îëóíàí ñÿâèééÿäÿ ßìÿê
Ìÿúÿëëÿñèíÿ ìöâàôèã ãàéäàäà òÿøêèë åäèëäèéèíè ñþéëÿìèøäèð.
Êîìèòÿ ñÿäðè ãà÷ãûí âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿð ìÿñÿëÿñèíèí Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí
ðÿùáÿðáÿðëèéè òÿðÿôèíäÿí äàèì äèããÿò ìÿðêÿçèíäÿ ñàõëàíäûüûíû âÿ 1995-úè èëäÿí áàøëàéàðàã ùÿð èë áàéðàìëàð ÿðÿôÿñèíäÿ íàçèðëèê òÿðÿôèíäÿí Àüúàáÿäè ðàéîíóíäà ìÿñêóíëàøìûø 1400 íÿôÿðÿ éàõûí ãà÷ãûí âÿ
êþ÷êöí àèëÿëÿðèíÿ ùóìàíèòàð éàðäûìëàð åäèëäèéèíè áèëäèðìèøäèð.
Òÿäáèðäÿ âÿòÿíäàø ìöðàúèÿòëÿðè ìÿñÿëÿñèíÿ äÿ òîõóíóëìóø, äþâëÿò áàø÷ûñû úÿíàá
Èëùàì ßëèéåâèí äÿ äÿôÿëÿðëÿ ãåéä åòäèéè êèìè, ùÿð áèð ÿðèçÿ âÿ øèêàéÿòèí àðõàñûíäà
ßùìÿäîâà, Òÿäðèñ Ìÿðêÿçèíèí ìàëèééÿ-òÿñÿððöôàò èøëÿðè öçðÿ ðÿèñ ìöàâèíè Òîôèã Òàðâåðäèéåâ, Èãòèñàäè òÿùëèë âÿ ñàùèáêàðëûã ñóáéåêòëÿðèíèí äþâëÿò ãåéäèééàòû Áàø Èäàðÿñèíèí ÿìÿêäàøû Íàçèì ßùìÿäîâ, «Âåðýèëÿð»
ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Àíàð ßëèéåâ, Àçÿðáàéúàíûí Äþâëÿò Èäàðÿëÿðè âÿ Èúòèìàè Õèäìÿò Èø÷èëÿðè Ùÿìêàðëàð Èòòèôàãû Ðåñïóáëèêà
Êîìèòÿñè ñÿäðèíèí Û ìöàâèíè Àèäÿ ßëèéåâà
÷ûõûø åäÿðÿê, Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Áèðëÿøìèø
Ùÿìêàðëàð Èòòèôàãû Êîìèòÿñèíèí éåääè èëëèê
ôÿàëèééÿòèíè âÿ êîìèòÿíèí ñÿäðè Ìÿììÿä
Ìÿììÿäîâóí ùåñàáàò ÷ûõûøûíû éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðìèøëÿð. Þòÿí ìöääÿò ÿðçèíäÿ Ùÿìêàðëàð Êîìèòÿñèíèí ôÿàëèééÿòèíäÿ áþéöê íàëèééÿòëÿðèí ÿëäÿ åäèëäèéè áèëäèðìèø âÿ áó
óüóðëàðûí äàâàìëû îëìàñûíû àðçóëàìûøëàð.
úàíëû èíñàí äàéàíäûüû íÿçÿðÿ àëûíàðàã, âÿòÿíäàøëàðûí ÿðèçÿ âÿ øèêàéÿòëÿðèíÿ âàõòûíäà
áàõûëìàñû èøèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, áó ñàùÿäÿ ñöðöíäöðìÿ÷èëèê ìåéèëëÿðèíÿ ñîí ãîéóëìàñûíûí ýöíöìöçöí ÿí âàúèá âÿ òÿõèðÿñàëûíìàç âÿçèôÿëÿðèíäÿí îëäóüó âóðüóëàíìûøäûð. Ì.Ìÿììÿäîâ ñîí èëëÿð íàçèðëèêäÿ
âÿòÿíäàø ìöðàúèÿòëÿðèíèí àðàøäûðûëìàñûíà
äèããÿòèí àðòûðûëäûüûíû, âÿòÿíäàøëàðûí âåðýè
îðãàíëàðûíäà ãÿáóëó ö÷öí õöñóñè øþáÿíèí
âÿ ãÿáóë îòàãëàðûíûí éàðàäûëäûüûíû, ðÿùáÿð
âàçèôÿëè øÿõñëÿðëÿ âèäåî ãÿáóëëàðûí êå÷èðèëäèéèíè òÿäáèð èøòèðàê÷ûëàðûíûí íÿçÿðèíÿ ÷àòäûðìûøäûð. Ùåñàáàò äþâðö ÿðçèíäÿ áó ñàùÿäÿ ÁÙÈÊ òÿðÿôèíäÿí ìöÿééÿí èøëÿðèí ýþðöëäöéö ãåéä îëóíìóøäóð. Âÿòÿíäàøëàðäàí,
éåðëè âåðýè îðãàíëàðûíäàí ìöõòÿëèô ìÿñÿëÿëÿðëÿ áàüëû äàõèë îëàí 670 ÿðèçÿ âÿ ìÿêòóáà
äèããÿòëÿ éàíàøûëìûø âÿ ëàçûìè òÿäáèðëÿð ýþðöëìöøäöð. Áó ÿðèçÿ âÿ ìÿêòóáëàðûí 90%-è
ìöñáÿò úàâàáëàíäûðûëìûøäûð.
Ñàùÿ Êîëëåêòèâ Ñàçèøèí ÿìÿê ìöíàñèáÿòëÿðèíèí òÿíçèìëÿíìÿñèíäÿ òÿðÿôëÿðèí ãàðøûëûãëû þùäÿëèêëÿðèíè ÿêñ åòäèðÿí ùöãóãè ñÿíÿä îëäóüóíó âóðüóëàéàí Ì.Ìÿììÿäîâ
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè èëÿ Äþâëÿò ÈÈÕÈ ÙÈ ÐÊ-ñè
àðàñûíäà íþâáÿòè - 2010-2013-úö èëëÿð öçðÿ
Ñàùÿ Êîëëåêòèâ Ñàçèøè èìçàëàíäûüûíû áèëäèðìèøäèð.
...Ñîíðà Òÿôòèø Êîìèññèéàñûíûí ñÿäðè Åëéàð Ñöëåéìàíîâ ùåñàáàòëà ÷ûõûø åòìèøäèð.
Òÿôòèø Êîìèññèéàñûíûí ùåñàáàòûíäà êîìèòÿíèí 7 èëëèê ôÿàëèééÿòè ãÿíàÿòáÿõø ùåñàá åäèëìèø, ìàëèééÿ âÿñàèòëÿðèíèí òÿéèíàòû öçðÿ
õÿðúëÿíäèéè áèëäèðèëìèøäèð. Äàùà ñîíðà òÿäáèðäÿ Âåðýè ñèéàñÿòè âÿ ñòðàòåæè àðàøäûðìàëàð
Áàø Èäàðÿñèíèí ðÿèñè Àêèô Ìóñàéåâ, Çÿíýèëàí Ðàéîí Âåðýèëÿð Øþáÿñèíèí ðÿèñè Âÿçèôÿ
Ñîíðà à÷ûã ñÿñâåðìÿ éîëó èëÿ ÁÙÈÊ-èí
ðÿùáÿð èø÷è îðãàíëàðûíà ñå÷êèëÿð êå÷èðèëìèø,
Ìÿììÿä Ìÿììÿäîâ éåíèäÿí Êîìèòÿíèí
ñÿäðè ñå÷èëìèøäèð.
Ñîíäà Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Àïàðàòûíûí
ðÿùáÿðè Àñèô Úàùàíýèðîâ ÷ûõûø åäÿðÿê íàçèðëèéèí ðÿùáÿðëèéè àäûíäàí Ìÿììÿä Ìÿììÿäîâó éåíèäÿí Ùÿìêàðëàð Êîìèòÿñèíèí
ñÿäðè ñå÷èëìÿñè ìöíàñèáÿòèëÿ òÿáðèê åòìèø,
êîìèòÿéÿ èøëÿðèíäÿ óüóðëàð àðçóëàìûøäûð.
Ãåéä: Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Áèðëÿøìèø
Ùÿìêàðëàð Èòòèôàãû Êîìèòÿñè 1993-úö èë
èéóë àéûíûí 15-äÿ êå÷èðèëìèø 1-úè òÿñèñ
êîíôðàíñûíûí ãÿðàðû èëÿ éàðàäûëìûøäûð.
ÁÙÈÊ ñîíóíúó âÿ ñàéúà ÛÂ êîíôðàíñûíû
2005-úè èëäÿ êå÷èðìèøäèð. Þòÿí éåääè èë
ÿðçèíäÿ èëê ùÿìêàðëàð òÿøêèëàòëàðûíûí èøèíèí êåéôèééÿòúÿ éàõøûëàøäûðûëìàñû âÿ îíëàðûí ôÿàëèééÿòèíèí äöçýöí èñòèãàìÿòëÿíäèðèëìÿñè èëÿ ÿëàãÿäàð áèð ñûðà òÿøêèëàòè
òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð. Ùåñàáàò
äþâðö ÿðçèíäÿ èëê ùÿìêàðëàð òÿøêèëàòëàðûíäà èêè äÿôÿ ùåñàáàò-ñå÷êè éûüûíúàãëàðû êå÷èðèëìèø, ÁÙÈÊ-èí äàèìè êîìèññèéàëàðû éàðàäûëìûø, 2005-2012-úè èëëÿð ö÷öí
Êîìèòÿíèí ôÿàëèééÿò ïðîãðàìû, éàðûìèëëèê âÿ èëëèê èø ïëàíëàðû ìöÿééÿí åäèëìèøäèð. Ùåñàáàò äþâðöíäÿ Ùÿìêàðëàð Êîìèòÿñèíèí 30 èúëàñû êå÷èðèëìèø âÿ áó èúëàñëàðäà èø÷èëÿðèí ñîñèàë, ÿìÿê âÿ èø øÿðàèòèíèí éàõøûëàøäûðûëìàñû âÿ ñ. áó êèìè
130-à éàõûí ìÿñÿëÿ ìöçàêèðÿ åäèëÿðÿê
ãÿðàðëàð ãÿáóë îëóíìóø âÿ îíëàðûí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ö÷öí ëàçûìè òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð.
Àðçó ÈÁÐÀÙÈÌÎÂÀ
POS-terminalların onlayn qeydiyyatı
Ùÿì þëêÿìèçèí èøýöçàð ìöùèòèíäÿ,
ùÿì äÿ ãÿçåòèìèçèí sÿùèôÿëÿðèíäÿ ÏÎSòåðìèíàëëàðûí ãóðàøäûðûëìàsû èëÿ áàüëû
ìÿsÿëÿëÿð õåéëè àêòóàëëàøìûøäûð.
ÏÎS-òåðìèíàëëàðûí îíëàéí
ãåéäèééàòûíûí òåõíîëîæè ïðîsås
îëäóüóíó íÿçÿðÿ àëàðàã, áÿçè
ìÿsÿëÿëÿðÿ àéäûíëûã ýÿòèðìÿéè çÿðóðè
ùåsàá åäèðèê.
Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíèí ìöâàôèã ãÿðàðû èëÿ
òÿñäèã åäèëìèø «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ÿðàçèñèíäÿ ÏÎÑ-òåðìèíàëëàðûí èñòèñìàð
âÿ èñòèôàäÿ åäèëìÿñè ãàéäàëàðû»íà ÿñàñÿí,
ãåéäèééàò íþìðÿñèíèí àëûíìàñû ö÷öí ÏÎÑòåðìèíàëëàð áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàð Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíÿ ïðîñåññèíã ìÿðêÿçëÿðè òÿðÿôèíäÿí
ýþíäÿðèëìÿëèäèð. Ùàçûðäà þëêÿìèçäÿ àëòû áåëÿ ïðîñåññèíã ìÿðêÿçè âàð: ÀçÿðèÚàðä, Ìèëëèêàðò, Òåõêàðò, ÐîéàëÚàðä, Áàíê îô Áàêó
âÿ Êàïèòàëáàíê. ÏÎÑ-òåðìèíàëëàðûí èíòåðíåò
öçÿðèíäÿí ãåéäèééàòà àëûíìàñû ö÷öí Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí õöñóñè ïðîãðàì òÿìèíàòû ùàçûðëàíìûø âÿ ïðîñåññèíã ìÿðêÿçëÿðèíÿ ùÿìèí ïðîãðàìëàðäàí èñòèôàäÿ ö÷öí
èñòèôàäÿ÷è àäëàðû, øèôðÿ âÿ ïàðîëëàð âåðèëìèøäèð. Èñòèôàäÿ÷èëÿð (ïðîñåññèíã ìÿðêÿçëÿðèíèí
ÿìÿêäàøëàðû) ùÿìèí øèôðÿ âÿ ïàðîëóí êþìÿéè èëÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Èíòåðíåò Âåðýè
Èäàðÿñè ïîðòàëûíà äàõèë îëóð âÿ ïîðòàëûí «Îíëàéí êàðýöçàðëûã» áþëöìöíäÿí ìöâàôèã ÿðèçÿ íþâöíö ñå÷ÿðÿê ÏÎÑ-òåðìèíàëûí ãåéäèééàò ìÿëóìàòëàðûíû ñèñòåìÿ äàõèë åäèðëÿð. Ìÿ-
Èéóí àéûíûí 1-íÿ 22 ìèí 93 ÏÎS-òåðìèíàë
åëåêòðîí ãàéäàäà ãåéäèééàòà àëûíìûøäûð
ëóìàòëàð ñèñòåìÿ äàõèë åäèëÿí çàìàí îáéåêòèí êîäóíóí äöçýöíëöéö, ÏÎÑ-òåðìèíàëûí
äèýÿð îáéåêòäÿ ãåéäèééàòäà îëóá-îëìàìàñû
éîõëàíûëûð âÿ ùÿð áèð ùàëäà èñòèôàäÿ÷èíèí åêðàíûíà ìöâàôèã ìåñàæ âåðèëèð.
Áöòöí ìÿëóìàòëàð ñèñòåìÿ äàõèë åäèëäèêäÿí ñîíðà èñòèôàäÿ÷èíèí åêðàíûíà ãåéäèééàò
ÿðèçÿñèíèí èúðàéà ãÿáóë åäèëäèéè âÿ ÏÎÑ-òåðìèíàëûí 1 èø ýöíö ÿðçèíäÿ ãåéäèééàòà àëûíàúàüû áàðÿäÿ ìåñàæ ýþíäÿðèëèð.
ÏÎÑ-òåðìèíàëûí ãåéäèééàòà àëûíìàñû áàðÿäÿ åëåêòðîí ãàéäàäà äàõèë îëìóø ÿðèçÿ
âåðýè ÿìÿêäàøû âèçóàë áàõûø êå÷èðäèêäÿí
ñîíðà òÿñäèã åäèëèð âÿ ñèñòåì òÿðÿôèíäÿí ÏÎÑòåðìèíàëà ãåéäèééàò íþìðÿñè âåðèëÿðÿê ïðîñåññèíã ìÿðêÿçèíÿ áèëäèðèø þòöðöëöð. ßëàâÿ
îëàðàã ùÿð èø ýöíöíöí ñîíóíäà ãåéäèééàòà
àëûíìûø ÏÎÑ-òåðìèíàëëàðûí ñèéàùûëàðû ùàçûðëàíàðàã ìöâàôèã ïðîñåññèíã ìÿðêÿçëÿðèíÿ
ýþíäÿðèëèð.
ÏÎÑ-òåðìèíàëëàðûí îíëàéí ãåéäèééàòûíà
ãÿäÿð ïðîñåññèíã ìÿðêÿçëÿðè òÿðÿôèíäÿí Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíÿ ýþíäÿðèëìèø ìÿëóìàòëàðûí
äöçýöíëöéö âåðýè ÿìÿêäàøëàðû òÿðÿôèíäÿí
éîõëàíûëûðäû âÿ áó çàìàí ãåéäèééàò ìÿëóìàòëàðûíäà ùÿð ùàíñû êÿíàðëàøìà îëäóãäà
ÏÎÑ-òåðìèíàë ãåéäèééàòà àëûíìûðäû. Äàùà
ñîíðà èñÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí ãåéäèééàòà àëûíìûø âÿ ãåéäèééàòà àëûíìàñû ìöì-
êöí îëìàéàí ÏÎÑ-òåðìèíàëëàð áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàð ùàçûðëàíûð âÿ ìÿêòóá âàñèòÿñèëÿ ìöâàôèã ïðîñåññèíã ìÿðêÿçëÿðèíÿ ýþíäÿðèëèðäè.
Îíëàéí ãåéäèééàò çàìàíû èñÿ ÏÎÑ-òåðìèíàëëàðûí ãåéäèééàò ìÿëóìàòëàðûíûí äöçýöíëöéö ñèñòåì òÿðÿôèíäÿí éîõëàíûëûð âÿ áöòöí êÿíàðëàøìàëàð áàðÿäÿ èñòèôàäÿ÷èíèí åêðàíûíà àâòîìàòèê ìåñàæëàð âåðèëèð. Áó èñÿ âàõò
èòêèñèíèí ãàðøûñûíû àëûð. Îíó äà ãåéä åäÿê êè,
ãåéäèééàòà àëûíìàñû ö÷öí ÏÎÑ-òåðìèíàëûí
áèð ñûðà òåõíèêè òÿëÿáëÿðÿ úàâàá âåðìÿñè âàúèá øÿðòëÿðäÿíäèð. Èëê íþâáÿäÿ, òåðìèíàëûí
áåéíÿëõàëã þäÿíèø êàðòëàðûíûí ãÿáóëó ö÷öí
ñåðòèôèêàòà ìàëèê îëìàñû òÿëÿá åäèëèð. Áóíóíëà éàíàøû, òåðìèíàëäà ùÿì ìàãíèò ëåíò, ùÿì
äÿ ìèêðîñõåì (÷èï) ÿñàñûíäà þäÿíèø êàðòëàðû
âàñèòÿñèëÿ ÿìÿëèééàòëàðûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè
ö÷öí ìöâàôèã ãóðüóëàð, þäÿíèø êàðòëàðû âàñèòÿñèëÿ ÏÈÍ-êîäóí äàõèë åäèëäèéè òÿëÿá îëóíäóüó ÿìÿëèééàòëàðûí àïàðûëìàñû ö÷öí íÿçÿðäÿ òóòóëìóø ÏÈÍ-êëàâèàòóðà îëìàëûäûð.
Áèëäèðÿê êè, ÏÎÑ-òåðìèíàëëàðûí ãóðàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäÿìöâàôèã ùåñàá åäèëÿí ïÿðàêÿíäÿ òèúàðÿò, èàøÿ âÿ äèýÿð õèäìÿò ìöÿññèñÿëÿðèíäÿ ÏÎÑ-òåðìèíàë òÿòáèã åäèëìÿäÿí
ãóðàøäûðûëàí íÿçàðÿò-êàññà àïàðàòëàðû Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí ãåéäèééàòà àëûíìûð.
À.ÈÁÐÀÙÈÌÎÂÀ
№23 (613) | 20 iyun 2012 | www.vergiler.az
İqtisadiyyata əsaslı kapital
qoyuluşlarının həcmi artır
Ìöõòÿëèô ìàëèééÿ ìÿíáÿëÿðè ùåñàáûíà èãòèñàäèééàòà ÿñàñëû êàïèòàë ãîéóëóøëàðûíûí ùÿúìèíèí àðòìàñû ñîí èëëÿðäÿ Àçÿðáàéúàíûí èíâåñòèñèéà ðåéòèíãèíèí éöêñÿëìÿñèíÿ òÿêàí âåðìÿêëÿ éàíàøû, ñàùèáêàðëûã ñóáéåêòëÿðèíèí ôÿàëèééÿòè
ö÷öí çÿðóðè ñîñèàë-èíôðàñòðóêòóðóí ôîðìàëàøìàñûíû äà òÿìèí åäèá.
Äþâëÿò áöäúÿñèíäÿ ÿñàñëû êàïèòàë
ãîéóëóøëàðû ö÷öí íÿçÿðäÿ òóòóëàí
âÿñàèòëÿðèí èëáÿèë àðòûìû äà ìÿùç
úÿìèééÿòèí àðòìàãäà îëàí ñîñèàë-èãòèñàäè òÿëÿáàòûíûí þäÿíèëìÿñèíÿ, þëêÿíèí ìþâúóä èñòåùñàë ïîòåíñèàëûíäàí ñÿìÿðÿëè èñòèôàäÿéÿ,
åëìè-òåõíèêè òÿðÿããèíèí íàèëèééÿòëÿðèíèí èñòåùñàëàòà òÿòáèãèíÿ ýåíèø èìêàíëàð à÷ûá.
úè ðöáöíöí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûíûí éåêóíëàðûíà ùÿñð îëóíìóø èúëàñûíäà áÿéàí åòäèéè êèìè, ãàðøûäàêû 2
èë ÿðçèíäÿ ìöùöì èíôðàñòðóêòóð ëàéèùÿëÿðèíèí èúðàñû áàøà ÷àòäûðûëàúàã:
ëÁèð ìöääÿò ÿââÿë ãàðøûéà âÿçèôÿ
ãîéóëìóøäóð êè, ÿñàñ èíôðàñòðóêòóð
ëàéèùÿëÿðè íþâáÿòè èêè èë ÿðçèíäÿ Àçÿðáàéúàíäà áàøà ÷àòñûí âÿ îíäàí ñîíðà áèç Äþâëÿò Èíâåñòèñèéà Ïðîãðàìûíà éåíè ïðèçìàäàí éàíàøàúàüûã. Ùàçûðäà þëêÿ öçðÿ áöòöí áþëýÿëÿðäÿ
áþéöê èíôðàñòðóêòóð ëàéèùÿëÿðè èúðà
åäèëèð. Îíëàðûí òàì ÿêñÿðèééÿòè äþâëÿò òÿðÿôèíäÿí ìàëèééÿëÿøäèðèëèð».
2012-úè èëèí èëê ðöáöíäÿ ÿñàñ êàïèòàëà éþíÿëäèëìèø öìóìè èíâåñòèñèéàíûí 1 ìèëéàðä 339,8 ìèëéîí ìàíàòûíûí (63,8%) ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí èíêèøàôûíäà èñòèôàäÿ åäèëìÿñè äÿ
Þëêÿäÿêè ìþâúóä ñèéàñè, èãòèñà- äèããÿò÷ÿêèúè ôàêòäûð. Áó ôàêò äåìÿäè âÿ ùöãóãè àòìîñôåð èãòèñàäèééàòûí éÿ ÿñàñ âåðèð êè, ùþêóìÿò Àçÿðáàéñàüëàìëàøäûðûëìàñûíûí ìöùöì ýþñ- úàíûí ïåðñïåêòèâ èíêèøàôûíû íÿçÿðÿ
òÿðèúèñè ñàéûëàí èíâåñòèñèéà ãîéóëóø- àëàðàã ìÿùç ãåéðè-íåôò-ãàç ñàùÿëÿëàðûíûí ùÿúìèíèí àðòûì äèíàìèêàñû- ðèíäÿ èñòåùñàë ïðîñåñèíè ñòèìóëëàøäûðíà äà ìöñáÿò òÿñèð ýþñòÿðèá. Ùþêó- ìàüà ÷àëûøûð. Íåôò âÿ ãàç ýÿëèðëÿðèíìÿòèí àðäûúûë øÿêèëäÿ ùÿéàòà êå÷èð- äÿí àñûëûëûüûí àçàëäûëìàñûíà õèäìÿò
äèéè òÿäáèðëÿð ðåñïóáëèêàäà èíâåñòè- åäÿí êàïèòàë ãîéóëóøëàðû ùÿì äÿ ðåñèéà ãîéóëóøëàðûíäàí âÿ ÿñàñ ôîíäëàð- ýèîíëàðäà ñîñèàë-ìÿíÿâè, èíòåëëåêòóäàí èñòèôàäÿíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíè éöê- àë ìöùèòèí ÿùÿìèééÿòëè äÿðÿúÿäÿ
ñÿëäèá. Èãòèñàäè Èíêèøàô Íàçèðëèéèíèí éàõøûëàøìàñûíà, öìóìèëèêäÿ, èíñàí
ìÿëóìàòûíà ÿñàñÿí, 2012-úè èëèí éàí- àìèëèíèí èíêèøàôûíà õèäìÿò åäèð.
âàð-ìàðò àéëàðû öçðÿ þëêÿíèí èãòèñàäè
Ùþêóìÿò èãòèñàäèééàòà ÿñàñëû êàâÿ ñîñèàë ñàùÿëÿðèíèí èíêèøàôû ö÷öí ïèòàë ãîéóëóøó ïðîñåñèíäÿ ÿúíÿáè ñàáöòöí ìàëèééÿ ìÿíáÿëÿðèíäÿí ÿñàñ ùèáêàðëûã ñóáéåêòëÿðèíèí äÿ ôÿàë èøòèêàïèòàëà 2 ìèëéàðä 99,4 ìèëéîí ìà- ðàêûíû òÿìèí åòìÿéÿ ÷àëûøûð, áó ìÿãíàò âÿñàèò éþíÿëäèëèá. Þòÿí èëèí åéíè ñÿäëÿ ëà÷ûã ãàïû» ñèéàñÿòè ùÿéàòà êåäþâðö èëÿ ìöãàéèñÿäÿ ÿñàñ êàïèòàëà ÷èðèëèð. Þëêÿäÿ ÿúíÿáè èíâåñòîðëàðûí
éþíÿëäèëìèø âÿñàèòëÿðèí ùÿúìè 16,5% ùöãóã âÿ ìÿíàôåëÿðèíèí ãîðóíìàñûàðòûá. Ùÿìèí âÿñàèòèí 72,8%-íè âÿ íà, ìöëêèééÿòèíèí òîõóíóëìàçëûüûíà,
éà 1 ìèëéàðä 529,2 ìèëéîí ìàíàòûíû éåðëè ñàùèáêàðëàðà áÿðàáÿð èø øÿðàèòèäàõèëè èíâåñòèñèéàëàð, 27,2%-íè âÿ éà íèí éàðàäûëìàñûíà, ÿëäÿ åäèëìèø ìÿí570,2 ìèëéîí ìàíàòûíû èñÿ õàðèúè èí- ôÿÿòäÿí ìàíåÿñèç èñòèôàäÿñèíÿ èìâåñòèñèéàëàð òÿøêèë åäèá.
êàí âåðÿí ìöêÿììÿë ãàíóíâåðèúèÈãòèñàä÷û åêñïåðòëÿðèí ôèêðèíúÿ, ëèê ñèñòåìè ìþâúóääóð. ëÈíâåñòèñèéà
ÿñàñëû êàïèòàë ãîéóëóøëàðûíûí, ÿñà- ôÿàëèééÿòè ùàããûíäà», ëÕàðèúè èíâåññÿí, äàõèëè èìêàíëàð ùåñàáûíà ùÿéà- òèñèéàëàðûí ãîðóíìàñû ùàããûíäà» ãàòà êå÷èðèëìÿñè Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè íóíëàð áåéíÿëõàëã ìàëèééÿ ãóðóìñÿðìàéÿëÿðäÿí àñûëû îëìàéàí þëêÿ ëàðû òÿðÿôèíäÿí äÿ éöêñÿê ãèéìÿòèìèúèíè ôîðìàëàøäûðûá. Ðåñïóáëèêà- ëÿíäèðèëèð. Åéíè çàìàíäà, ùþêóìÿò
ìûç äàõèëäÿ êöëëè ìèãäàðäà âÿñàèò þòÿí èëëÿðäÿ áèð ñûðà þëêÿëÿðëÿ èêèãàò
òÿëÿá åäÿí èðè èíôðàñòðóêòóð ëàéèùÿëÿ- âåðýèòóòìàíûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû,
ðèíè ðåàëëàøäûðìàãëà éàíàøû, ðåýèîí èíâåñòèñèéàëàðûí òÿøâèãè âÿ ãàðøûëûãëû
ÿùÿìèééÿòëè ëàéèùÿëÿðÿ äÿ äÿñòÿê ãîðóíìàñû ùàããûíäà ñàçèøëÿð èìçàâåðèð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí Íà- ëàéûá. Þëêÿäÿ ëèñåíçèéàëàøäûðìà ñèñçèðëÿð Êàáèíåòèíèí 2012-úè èëèí áèðèí- òåìèíèí ñàäÿëÿøäèðèëìÿñè èñòèãàìÿ-
òèíäÿ áèð ñûðà òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëèá, ìþâúóä ëèñåíçèéàëàøäûðìà ñèñòåìè êþêëö ñóðÿòäÿ äÿéèøèá. Ëèñåíçèéàëàøäûðûëàí ôÿàëèééÿò íþâëÿðèíèí ñàéû 240-äàí 30-à åíäèðèëèá, ëèñåíçèéàíûí ìöääÿòè 2 èëäÿí 5 èëÿ ãÿäÿð óçàäûëûá.
Ùÿéàòà êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿðèí íÿòèúÿñèäèð êè, 2012-úè èëèí éàíâàð-ìàðò
àéëàðû öçðÿ õàðèúè ìÿíáÿëÿðäÿí ÿñàñ
êàïèòàëà éþíÿëäèëìèø âÿñàèòèí ùÿúìè
570,2 ìèëéîí ìàíàò òÿøêèë åäÿðÿê
ÿââÿëêè èëèí åéíè äþâðöíÿ íèñáÿòÿí
18,7% àðòûá. Ãåéä îëóíàí ìöääÿòäÿ õàðèúè þëêÿëÿð âÿ áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð òÿðÿôèíäÿí ÿñàñ êàïèòàëà éþíÿëäèëìèø õàðèúè èíâåñòèñèéàíûí 525,5
ìèëéîí ìàíàòû (92,2%) Áþéöê Áðèòàíèéà, ÀÁØ, Éàïîíèéà, Íîðâå÷, ×åõèéà âÿ Òöðêèéÿ èíâåñòîðëàðûíûí ïàéûíà äöøöá.
Èãòèñàäè Èíêèøàô Íàçèðëèéèíäÿí áèëäèðèðëÿð êè, 2012-2015-úö èëëÿðäÿ äþâëÿòèí èíâåñòèñèéà ñèéàñÿòèíèí àíà õÿòòèíè èíâåñòèñèéà àõûíûíûí ãåéðè-íåôò
ñåêòîðóíóí âÿ ðåýèîíëàðûí èíêèøàôûíà éþíÿëäèëìÿñèíèí ñòèìóëëàøäûðûëìàñû; ðåýèîíëàð àðàñûíäà èíâåñòèñèéàëàðûí áþëöøäöðöëìÿñèíèí îïòèìàëëàøäûðûëìàñû; èíâåñòèñèéà ôÿàëèééÿòèíèí
ñîñèàë èñòèãàìÿòèíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè; èíñàí êàïèòàëûíà, èíôðàñòðóêòóðà
ãîéóëàí èíâåñòèñèéàëàðûí ïðèîðèòåòëèéè; ìöÿññèñÿëÿðèíèí èíâåñòèñèéà úÿëáåäèúèëèéèíèí äàùà äà àðòûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ òÿäáèðëÿðèí äàâàì åòäèðèëìÿñè; äàõèëè èíâåñòèñèéàëàðëà éàíàøû, áèðáàøà õàðèúè èíâåñòèñèéàëàðûí èõðàúéþíöìëö ñàùÿëÿðÿ éþíÿëäèëìÿñè; áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà óéüóí ìöùàñèáàò ó÷îòóíóí âÿ àóäèòîð ôÿàëèééÿòèíèí éàðàäûëìàñû ïðîñåñèíèí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñè òÿäáèðëÿðè òÿøêèë åäÿúÿê.
ßëâåðèøëè èíâåñòèñèéà ìöùèòèíèí
ôîðìàëàøäûðûëìàñû Àçÿðáàéúàíûí áöòöí äöíéàäà åòèáàðëû èãòèñàäè òÿðÿôäàø êèìè òàíûíìàñûíû, ãëîáàë ìàëèééÿ áþùðàíû øÿðàèòèíäÿ ðåñïóáëèêàéà
õàðèúè ñÿðìàéÿ ãîéóëóøëàðûíûí àðòìûíû òÿìèí åäèð. Ðåñïóáëèêàíûí àäàìáàøûíà äöøÿí áèðáàøà õàðèúè èíâåñòèñèéàëàðûí ùÿúìèíÿ ýþðÿ äöíéàíûí ãàáàãúûë äþâëÿòëÿðè ñûðàñûíäà îëìàñû äà
áóíóí ÿéàíè òÿñäèãèäèð.
Ñàìèð ÌÓÑÒÀÔÀÉÅÂ
5
Vergi və rüsumların
elektron ödənişi...
Þëêÿäÿ íàüäñûç þäÿíèøëÿðèí ÿùàòÿ äàèðÿñè
ýöíö-ýöíäÿí ýåíèøëÿíèð. Áó ñàùÿíèí èíêèøàôûíà
õèäìÿò åäÿí èøëÿðèí íÿòèúÿñè àðòûã ùàìûìûçûí
ýöíäÿëèê ùÿéàòûíäà ùèññ îëóíìàãäàäûð. Þòÿí
èëëÿðëÿ ìöãàéèñÿäÿ èíäè íÿèíêè ïàéòàõòäà, äåìÿê îëàð, ðåñïóáëèêàíûí áöòöí ÿðàçèëÿðèíäÿ
íàüäñûç þäÿíèøëÿðäÿí èñòèôàäÿ åòìÿê ìöìêöíäöð. Èíòåðíåò öçÿðèíäÿí êîììóíàë âÿ äèýÿð
õèäìÿò ùàãëàðûíûí þäÿíèëìÿñè èñÿ íàüäñûç þäÿíèøëÿðèí ÿùàòÿ äàèðÿñèíèí ýåíèøëÿíìÿñèíäÿí õÿáÿð âåðèð. Áèð àé þíúÿ âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí èíòåðíåò âàñèòÿñèëÿ þäÿíèëìÿñèíÿ áàøëàíûëìàñû,
íàüäñûç þäÿíèøëÿðèí ÿùàòÿ äàèðÿñèíèí ýåíèøëÿíìÿñè âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí âåðýè îðãàíëàðû èëÿ
òÿìàñûíûí àçàëìàñû áàõûìûíäàí ìöñáÿò àääûì
êèìè ãèéìÿòëÿíäèðèëèð.
Éàçûìûçäà Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíèí «Åëåêòðîí
õèäìÿò íþâëÿðèíèí Ñèéàùûñû»íûí òÿñäèã åäèëìÿñè
ùàããûíäà ãÿðàðûíäà äà éåð àëàí âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí åëåêòðîí ôîðìàäà þäÿíèëìÿñè õèäìÿòèíÿ
òîõóíàúàüûã. Áåëÿ êè, áó
õèäìÿò âåðýè þäÿéèúèëÿðè òÿðÿôèíäÿí âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí ìöàñèð þäÿíèø ìåõàíèçìëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ åòìÿêëÿ åëåêòðîí ôîðìàäà ùÿéàòà êå÷èðèëèð.
Õèäìÿòèí òÿòáèã åäèëìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ áèð òÿäèééÿ
öçðÿ åëåêòðîí þäÿíèøèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ïðîñåñè ðåàë âàõò ðåæèìèíäÿ úÿìè 1-2
äÿãèãÿ ÿðçèíäÿ áàøà ÷àòûð.
Õèäìÿò þäÿíèøëèäèð âÿ îíóí
ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ âÿñàèò êàðò ñàùèáèíèí
áàíê ùåñàáûíäàí ñèëèíÿðÿê
ìöâàôèã õÿçèíÿäàðëûã îðãàíûíäà îëàí áöäúÿ ùåñàáûíà êþ÷öðöëöð. Àïàðûëìûø ùÿð áèð ÿìÿëèééàò
öçðÿ 30-60 ñàíèéÿ ÿðçèíäÿ ðåàë âàõò ðåæèìèíäÿ
âÿ åëåêòðîí ôîðìàäà Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíÿ ìÿëóìàò þòöðöëöð. Êàðò ñàùèáèíäÿí àïàðûëìûø ùÿð
áèð ÿìÿëèééàòà ýþðÿ Ìÿðêÿçè Áàíêûí Êöòëÿâè
Þäÿíèøëÿð öçðÿ Ìÿðêÿçëÿøäèðèëìèø Èíôîðìàñèéà
Ñèñòåìè (ÊÞÌÈÑ) èëÿ ÿìÿëèééàòëàðûí àïàðûëìàñûíà äàèð Êîëëåêòèâ Ñàçèøëÿ òÿíçèìëÿíÿí òàðèô
ÿñàñûíäà àâòîìàòèê ðåæèìäÿ ìöâàôèã áàíê èäàðÿñèíèí õåéðèíÿ õèäìÿò ùàããû òóòóëóð.
ßëàâÿ åäÿê êè, âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí åëåêòðîí
øÿêèëäÿ þäÿíèëìÿñè ö÷öí ñÿíÿä òÿëÿá îëóíìóð.
Áó õèäìÿòäÿí èñòèôàäÿ åòìÿê ö÷öí èñòèôàäÿ÷è,
ñàäÿúÿ îëàðàã, þäÿíèø êàðòûíà ìàëèê îëìàëûäûð.
Ñèñòåìäÿ ýþñòÿðèëÿí èíòåðàêòèâ õèäìÿòëÿð èñòèôàäÿ÷èëÿð ö÷öí äàèì à÷ûãäûð âÿ ñèñòåìÿ ìöðàúèÿò
åäèëìÿñè ùÿð ùàíñû ãàéäàäà ìÿùäóäëàøäûðûëà
áèëìÿç.
Âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí åëåêòðîí þäÿíèøè öçðÿ
ñîðüó åëåêòðîí èìçàäàí âÿ éà âåðýè þäÿéèúèñèíÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí ìöãàâèëÿ ÿñàñûíäà âåðèëìèø øèôðÿ âÿ ïàðîëäàí èñòèôàäÿ åäèëìÿêëÿ íàçèðëèéèí Èíòåðíåò Âåðýè Èäàðÿñè ïîðòàëû
öçÿðèíäÿí âåðèëèð. Âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí åëåêòðîí
þäÿíèøè «åëåêòðîí þäÿìÿ» áþëìÿñèíäÿ àïàðûëûð.
Èñòèôàäÿ÷è «åëåêòðîí þäÿìÿ» äöéìÿñèíè ñûõäûãäà ñèñòåì òÿðÿôèíäÿí åêðàíà ùÿìèí òàðèõÿ îíóí
áöäúÿéÿ îëàí áîðúó áàðÿäÿ ìÿëóìàò äàõèë îëóð.
Èñòèôàäÿ÷è òÿñíèôàò êîäóíó ñå÷ÿðÿê þäÿéÿúÿéè
ìÿáëÿüè äàõèë åäèð âÿ «þäÿ» äöéìÿñèíè ñûõûð.
Áó ùàëäà ÊÞÌÈÑ-èí ìöùèòèíÿ êå÷èä àëûíûð âÿ
éåíè åêðàí à÷ûëûð. Þäÿéèúè þäÿíèø êàðòûíûí íþìðÿñèíèí èëê 6 ðÿãÿìèíè éûüàðàã «þäÿìÿê» äöéìÿñèíè ñûõûð. Íþâáÿòè åêðàí ôîðìàñûíäà þäÿéèúè þäÿíèø êàðòûíûí íþìðÿñèíèí ãàëàí ùèññÿñèíè,
êàðòûí èñòèôàäÿ ìöääÿòèíèí áèòìÿ òàðèõèíè, êàðòûí íþâöíö äàõèë åäÿðÿê «òÿñäèã» äöéìÿñèíè
ñûõûð. Åêðàíà «þäÿíèø ìöâÿôôÿãèééÿòëÿ áàøà
÷àòäû» õÿáÿðäàðëûã ìÿëóìàòû âåðèëèð. Ñîí ìÿðùÿëÿäÿ åêðàíà àïàðûëìûø þäÿíèø öçðÿ ìÿäàõèë
ãÿáçè ÷ûõàðûëûð. Èñòèôàäÿ÷è ãÿáçè ÷àï åäÿ âÿ éàõóä åëåêòðîí ïî÷ò öíâàíûíà èñòèãàìÿòëÿíäèðÿ
áèëÿð. Âåðýè âÿ ðöñóìëàðûí åëåêòðîí ôîðìàäà
þäÿíèëìÿñèíäÿí þäÿíèø êàðòûíûí ìÿëóìàòëàðû
éàíëûø îëäóãäà, ùåñàáäà âÿñàèò îëìàäûãäà èìòèíà åäèëèð âÿ ñèñòåì òÿðÿôèíäÿí áó áàðÿäÿ èñòèôàäÿ÷è èíòåðôåéñè âàñèòÿñèëÿ þäÿéèúèéÿ ìöâàôèã
õÿáÿðäàðëûã îëóíóð.
Õèäìÿòèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñèíÿ íÿçàðÿòè Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí âÿ Ìÿðêÿçè Áàíêûí àèäèééÿòè ãóðóìëàðû ùÿéàòà êå÷èðèð âÿ áó ïðîñåñäÿ
éàðàíàí ùÿð ùàíñû àíëàøûëìàçëûüûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû âÿ éà ìåòîäèêè äÿñòÿéèí ýþñòÿðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ «195» Òåëåôîí-ìÿëóìàò õèäìÿòè
âÿ ÀÂÈÑ -èí éàðäûì ìàñàñû ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð.
Àéòÿí ÍßÁÈÉÅÂÀ
Dünya ölkələrinin böhran xəritəsi
Àâðîïà Áèðëèéè (ÀÁ) äþâëÿòëÿðèíèí âàùèä âàëéóòàñû îëàí àâðîíóí ñîí áèð àéäà
êÿñêèí øÿêèëäÿ óúóçëàøìàñû àâðî çîíàñûíûí áàíê âÿ ãèéìÿòëè êàüûçëàð áàçàðûíà
äà ìÿíôè òÿñèðëÿðèíè ýþñòÿðèá. Ãåéä åäÿê
êè, áåéíÿëõàëã âàëéóòà áèðæàëàðûíäà àâðîíóí äÿéÿðè ñîí 5 àéäà 12%-äÿí ÷îõ óúóçëàøûá. ÀÁ äþâëÿòëÿðèíèí ÿêñÿðèééÿòèíäÿ
ìöøàùèäÿ îëóíàí áþùðàí ìåéèëëÿðè àâðîíóí êóðñóíóí àøàüû äöøìÿñèíè ñöðÿòëÿí-
äèðèá âÿ áó âàëéóòàéà åòèáàð çÿèôëÿìÿêäÿ
äàâàì åäèð. Íÿòèúÿäÿ Éóíàíûñòàíäàí áàøëàéàðàã Àëìàíèéà êèìè Àâðîïà èãòèñàäèéééàòûíûí íÿùÿíýèíè áöðöéÿí áîðú áþùðàíû àðçóîëóíìàç ùàäèñÿëÿðÿ ýÿòèðèá ÷û-
õàðûá, öìóìèëèêäÿ Àâðîïà ãèòÿñèíèí ìàëèééÿ-èíâåñòèñèéà âÿ âàëéóòà-áàíê áàçàðûíäà úèääè ïðîáëåìëÿðèí éàðàíìàñûíà ñÿáÿá îëóá. Ñîí áèð èëäÿ Àâðîïà èãòèñàäèééàòûíäà èãòèñàäè ôÿàëëûã 6% àøàüû äöøöá.
Áþùðàí àâðî çîíàñûíûí ìàëèééÿ-áàíê ñåêòîðó èëÿ éàíàøû, ãèéìÿòëè êàüûçëàð, ñûüîðòà
áàçàðëàðûíà äà òÿñèð ýþñòÿðèá, èðè øèðêÿòëÿðèí áóðàõäûüû ñÿùìëÿðèí âÿ èñòèãðàçëàðûí
ãèéìÿòè õåéëè óúóçëàøûá. Ñîí áèð àéäà Àâðîïàíûí àïàðûúû ôîíä áèðæàëàðûíäà êå÷èðèëÿí ùÿððàúëàðäà ÿêñÿð þëêÿëÿðèí èíäåêñëÿðè 5%-äÿí ÷îõ óúóçëàøûá, ñÿùìëÿðèí ãèéìÿòè èñÿ êÿñêèí øÿêèëäÿ àøàüû äöøöá. Äöíéàíûí íöôóçëó áèðæà àýåíòëèêëÿðèíèí ùåñàáëàìëàðûíà ýþðÿ, ãèéìÿòëè êàüûçëàðûí èíäåêñëÿðèíèí ãèéìÿòèíèí àøàüû äöøìÿñè áèð
ýöíäÿ Àâðîïà èãòèñàäèééàòûíà 10 ìèëéàðä
äîëëàðäàí àðòûã çèéàí âóðóð. Ãèéìÿòëÿíäèðìÿëÿðÿ ýþðÿ, àâðî çîíàñûíûí òÿêúÿ áàíê
ñèñòåìèíèí áÿðïàñû ö÷öí ÿí àçû 259 ìèëéàðä àâðî ëàçûìäûð. Àâðîïàíûí íöôóçëó
áàíê ãóðóìëàðûíäàí îëàí «Ñîúèåòå Ýåíåðàëå»íèí ìöòÿõÿññèñëÿðèíèí ãèéìÿòëÿíäèðìÿëÿðèíÿ ÿñàñÿí, áàíê âÿ ãèéìÿòëè êàüûçëàð áàçàðû ñîí àéëàðäà äàùà ÷îõ èòêèëÿðëÿ öçëÿøèá âÿ ùàçûðäà áó ñàùÿëÿðèí áÿðïàñû ö÷öí 360 ìèëéàðä àâðî òÿëÿá îëóíóð.
Éóíàíûñòàí âÿ Èñïàíèéàíûí Àâðîïà
Áèðëèéè ö÷öí ïðîáëåì ìÿíáÿéè îëàðàã ãàëìàñû âÿ ùÿð èêè þëêÿíèí áîðú áþùðàíûíûí
àüûð ôÿñàäëàðûíû äÿô åòìÿê ö÷öí âàõòàøûðû
ìàëèééÿ éàðäûìëàðû èñòÿìÿñè ðåýèîíäà ÿëàâÿ ïðîáëåìëÿðÿ ñÿáÿá îëóá. Ïðîãíîçëàðà
ýþðÿ, Èñïàíèéà èãòèñàäèééàòûíûí áÿðïàñû
ö÷öí 150-160 ìèëéàðä àâðî ìàëèééÿ éàðäûìû ëàçûìäûð. Áàø íàçèð Ìàðèàíî Ðàõîé
áàíêëàðà ñÿðìàéÿëÿðèí ìÿðêÿçëÿøäèðèëìèø
ñèñòåì öçðÿ ýþñòÿðèëìÿñè èäåéàñûíû äÿñòÿêëÿäèéèíè áèëäèðèá. Éóíàíëàðà èñÿ èñïàíëàðäàí òÿõìèíÿí 2 äÿôÿ ÷îõ ìàëèééÿ éàðäûìû òÿëÿá îëóíóð. Àâðîïà Áèðëèéè àðòûã
Éóíàíûñòàíà ìàëèééÿ àéûðìàëàðûíäàí òÿíýÿ ýÿëäèéèíè ýèçëÿòìèð, ãóðóì áó þëêÿíèí
àâðî çîíàñûíäàí óçàãëàøäûðûëìàñû èëÿ áàüëû
ùÿëÿ äÿ òÿðÿääöä êå÷èðèð.
Áèð ìöääÿò ÿââÿë Àâðîïà Ñòàáèëëÿø-
ìÿ Ôîíäóíóí äÿñòÿéè èëÿ Éóíàíûñòàíà
êðåäèò òðàíøû àéûðìàüà ðàçûëûã âåðÿí Áåéíÿëõàëã Âàëéóòà Ôîíäó èñÿ þëêÿäÿêè ñèéàñè ãåéðè-ìöÿééÿíëèêäÿí íàðàçû îëäóüóíó áÿéàí åäèá. Ãåéä åäÿê êè, Éóíàíûñòàíäà êå÷èðèëÿí ïàðëàìåíò ñå÷êèëÿðèíäÿí ñîíðà èêè ùÿôòÿ ÿðçèíäÿ éåíè ùþêóìÿòèí ãóðóëà áèëìÿìÿñè ÀÁ-íèí äÿ íàðàùàòëûüûíà ñÿáÿá îëóá. ÀÁ âÿ Âàëéóòà Ôîíäó ñîñèàëèñòëÿðè âÿ éåíè äåìîêðàòëàðû êîàëèñéîí ùþêóìÿòèí éàðàäûëìàñûíà äÿâÿò
åäèá, ÿêñ ùàëäà êðåäèòëÿðèí äàâàìûíûí ýÿëìÿéÿúÿéè áÿéàí åäèëèá.
Àâðîïàäàêû áîðú áþùðàíû, öìóìèëèêäÿ, äöíéà èãòèñàäèééàòûíäà ìÿíôè òåíäåíñèéàëàðûí àðòìàñûíà ñÿáÿá îëóá. Ñîí 3 àéäà Àâðîïà Áèðëèéè þëêÿëÿðè èëÿ éàíàøû, äöíéàíûí áèð ÷îõ äþâëÿòëÿðèíäÿ ùÿì èøñèçëèéèí âÿ èíôëéàñèéàíûí ñÿâèééÿñè éöêñÿëèá,
ùÿì äÿ êðåäèò ðåéòèíãëÿðè àøàüû ñàëûíûá.
Àëìàíèéà, Áþéöê Áðèòàíèéà, Êàíàäà âÿ
Áðàçèëèéàäà èøñèçëèéèí ñÿâèééÿñè èëèí ÿââÿëëÿðè èëÿ ìöãàéèñÿäÿ ñàáèò ãàëñà äà äèýÿð þëêÿëÿðäÿ, õöñóñèëÿ äÿ Èñïàíèéà, Éóíàíûñòàí, Ôðàíñà, Ïîðòóãàëèéà, Èòàëèéàäà
áó ýþñòÿðèúè õåéëè éöêñÿëèá. Öìóìèééÿòëÿ, ñîí àéëàðäà àâðîçîíà äà äàõèë îëìàãëà, äöíéàíûí èíêèøàô åòìèø þëêÿëÿðèíèí ÿêñÿðèééÿòèíèí êðåäèò ðåéòèíãëÿðè àøàüû äöøöá. «Ìîîäé’ñ», «Ñòàíäàðd & Ïoor’s»
âÿ «Ôèòch Ðaéòèíg» àýåíòëèêëÿðèíèí ùÿð
áèðèíèí àéðû-àéðûëûãäà ùàçûðëàäûüû ðåéòèíã
øêàëàñûíäà ãåéä îëóíàí äþâëÿòëÿðèí èíâåñòèñèéà âÿ ìàëèééÿ-êðåäèò èíäèêàòîðëàðû
öçðÿ ðåéòèíãëÿðè àøàüû ñàëûíûá.
Àâðîïà þëêÿëÿðèíèí ëèäåðëÿðè àâðî çîíàñûíäà áîðú áþùðàíûíû àðàäàí ãàëäûðìàã
ö÷öí íþâáÿòè äÿôÿ áèð àðàéà ýÿëÿðÿê, éåíè ñòðàòåæè ïëàí ùàçûðëàìàüà ãÿðàð âåðèáëÿð. «Áþéöê Èéèðìèëèéèí» (Ý-20) èéóíóí
18-19-äà Ìåêñèêàäà êå÷èðèëÿí ñàììèòèíèí ýöíäÿëèéèíäÿ äóðàí ÿñàñ ìöçàêèðÿ
ìþâçóëàðû Àâðîïà ìàëèéÿ-áàíê ñèñòåìèíèí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñè, ãëîáàë áàçàð øÿðàèòèíäÿ ãàðøûëûãëû ÿëàãÿëÿðèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè èëÿ áàüëûäûð.
Åëáðóñ ÚßÔßÐËÈ
6
№23 (613) | 20 iyun 2012 | www.vergiler.az
Kiçik və orta sahibkarlıq
iqtisadiyyatın aparıcı qüvvəsidir
Mehdi Babayev
Êè÷èê áèçíåñèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè èãòèñàäèééàò ö÷öí ÿñàñ øÿðòäèð.
Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè êèúèê âÿ
îðòà ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû ö÷öí
ùþêóìÿò òÿðÿôèíäÿí ìöòÿìàäè
îëàðàã òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êåúèðèëäèéèíè âóðüóëàìûøäûð: «Áèç ÷àëûøìàëûéûã êè, Àçÿðáàéúàíäà êè÷èê âÿ îðòà ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû
äàùà ñöðÿòëÿ ýåòñèí. Äþâëÿò ãóðóìëàðû - ùÿì ìÿðêÿçè ãóðóìëàð, ùÿì äÿ áþëýÿëÿðäÿ éåðëÿøÿí
ãóðóìëàð ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíà êþìÿê ýþñòÿðìÿëèäèðëÿð».
«Professional MÜHASİB» jurnalının baş redaktoru, sərbəst auditor
Baxış bucağı
Məcburi auditin obyekti olmayan
təsərrüfat subyektləri barədə
Ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðûíûí ãàíóíëà ìÿúáóðè àóäèòäÿí êå÷ìÿñè òÿëÿá îëóíìàéàí
òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè áàðÿäÿ ùÿð ùàíñû
òÿñäèãëÿíìèø ñèéàùû âÿ éà êîíêðåò ìöääÿàëàð ìþâ÷óä îëìàñà äà, àéðû-àéðû ãàíóíâåðèúèëèê àêòëàðûíûí ìöääÿàëàðûíûí ìÿçìóíëàðûíäàí ãÿíàÿòÿ ýÿëìÿê îëàð êè, àøàüûäà ýþñòÿðèëÿí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè ìÿúáóðè àóäèòÿ úÿëá îëóíìóð:
Ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòëàðû. «Ìÿúáóðè àóäèòèí îáéåêòè îëàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè öçðÿ «Äàõèëè àóäèò ùàããûíäà»
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíóí
ìÿðùÿëÿëÿðëÿ òÿòáèãè ìöääÿòëÿðè»íèí òÿñäèã åäèëìÿñè áàðÿäÿ» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíèí 5 îêòéàáð
2007-úè èë òàðèõëè 155 ¹-ëè ãÿðàðû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø «Ìÿúáóðè àóäèòèí îáéåêòè îëàí
òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè öçðÿ «Äàõèëè àóäèò
ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíóí ìÿðùÿëÿëÿðëÿ òÿòáèãè ìöääÿòëÿðè» áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðäà äîëàéûñû èëÿ ìÿúáóðè àóäèòèí îáéåêòè îëàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíèí àäëàðû à÷ûãëàíìûøäûð. Àäëàðû
à÷ûãëàíàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè è÷ÿðèñèíäÿí 14 èéóí 2011-úè èë òàðèõëè 95 íþìðÿëè
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíèí Ãÿðàðûíà ÿñàñÿí åäèëìèø äÿéèøèêëèêëÿðÿ ýþðÿ ÃÙÒ-ëÿð ÷ûõàðûëìûøäûð.
«Ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòëàðû (èúòèìàè
áèðëèêëÿð âÿ ôîíäëàð) ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ãàíóíóíà ýþðÿ ÃÙÒ
àíëàéûøûíà èúòèìàè áèðëèêëÿð âÿ ôîíäëàð äàõèëäèð. Ãàíóíà ýþðÿ ñèéàñè ïàðòèéàëàð,
ùÿìêàðëàð èòòèôàãëàðû, äèíè áèðëèêëÿð, éåðëè
þçöíöèäàðÿ îðãàíëàðû ÃÙÒ àíëàìûíà ýÿëìèð. Ëàêèí ôîíäëàð àäëàðû à÷ûãëàíàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè è÷ÿðèñèíäÿ àéðûúà ýþñòÿðèëäèéèíÿ ýþðÿ áåëÿ àéäûí îëóð êè, éàëíûç
èúòèìàè áèðëèêëÿð ìÿúáóðè àóäèòäÿí àçàääûðëàð.
ÃÙÒ-ëÿð äåìÿê îëàð êè, äîíîðëàðëà
áàüëàíûëàí ãðàíò ìöãàâèëÿñè þùäÿëèêëÿðèíèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ àóäèòäÿí êå÷ìÿêäÿ ìàðàãëû îëóðëàð. ×öíêè
ÃÙÒ-ëÿðÿ ÿâÿçñèç ìàëèééÿ âÿñàèòè âåðÿí
õàðèúè âÿ éåðëè äîíîð òÿøêèëàòëàð ùÿìèí
ïóëëàðûí òÿñäèãëÿíìèø ãðàíò áöäúÿñèíäÿ
íÿçÿðäÿ òóòóëàí èñòèãàìÿòäÿ äöçýöí, ñÿìÿðÿëè âÿ øÿôôàô èñòèôàäÿñè áàðÿäÿ ìÿëóìàòëû îëìàëàðû ö÷öí ìöñòÿãèë àóäèòîð ùåñàáàòûíà öñòöíëöê âåðèðëÿð. Ãðàíò áöäúÿñèíäÿ âÿñàèò àéûðàí äîíîð òÿøêèëàò ðåñèïèéåíòèí (ÃÙÒ-íèí) ìÿúáóðè àóäèòäÿí êå÷ìÿñèíè òÿëÿá åäÿ áèëÿð. Àììà áó, ãàíóíóí òÿëÿáè äåéèëäèð.
Ìöÿééÿí ìöääÿòÿ ôÿàëèééÿòèíè ìöâÿããÿòè äàéàíäûðàí ùöãóãè øÿõsëÿð.
Êè÷èê ñàùèáêàðëûã ñóáéåêòëÿðè êèìè ÷ûõûø
åäÿí, ëàêèí ìöÿééÿí ñÿáÿáëÿðÿ ýþðÿ ôÿàëèééÿòèíè ìöÿééÿí (1 èë, 3 èë, 5 èë âÿ éà
÷îõ) ìöääÿòÿ äàéàíäûðìàã ìÿãñÿäèëÿ
âåðýè îðãàíûíà ôÿàëèééÿòèíèí äàéàíäûðûëìàñû èëÿ ÿëàãÿäàð ìöâàôèã àðàéûøëàð òÿãäèì åäÿí ùöãóãè øÿõñëÿð ìÿúáóðè àóäèòèí îáéåêòè îëìàìàëûäûð. ×öíêè îíëàð ôÿàëèééÿòèíè äàéàíäûðäûüû ìöääÿò ÿðçèíäÿ
òÿñÿððöôàò ÿìÿëèééàòëàðû äà áàø âåðìÿäèéèíÿ ýþðÿ, ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðûíäà ùÿð
ùàíñû äÿéèøèêëèêëÿð îëìàéàúàãäûð. Ôÿàëèééÿòèíè äàéàíäûðäûüû ìàëèééÿ èëèíèí ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðû ìÿúáóðè àóäèòäÿí êå÷äèêäÿí ñîíðà íþâáÿòè èëëÿðäÿ àóäèòäÿí êå÷ìÿñèíÿ çÿðóðÿò éàðàíìûð. ×öíêè ñîíóí-
úó ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðûíûí ýþñòÿðèúèëÿðè
ôÿàëèééÿòèí áÿðïà îëóíäóüó ìàëèééÿ èëèíèí
ÿââÿëèíÿ ãÿäÿð äÿéèøìÿç ãàëûð.
Ôÿðäè sàùèáêàðëàð. «Àóäèòîð õèäìÿòè
ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñèíèí
Ãàíóíóíà ýþðÿ àóäèò - ÿìòÿÿ èñòåùñàëû
âÿ ñàòûøû, õèäìÿò ýþñòÿðèëìÿñè âÿ èø ýþðöëìÿñè èëÿ ìÿøüóë îëàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíäÿ ìöùàñèáàò ó÷îòóíóí äÿãèã
âÿ äöðöñò àïàðûëìàñûíûí, ìöùàñèáàò âÿ
ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðûíûí ìöñòÿãèë éîõëàíûëìàñûäûð. Ùÿìèí ãàíóíà ýþðÿ, òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíäÿ ãàíóíëà ìöÿééÿíëÿøäèðèëÿí õèäìÿòëÿðè ýþñòÿðìÿê àóäèòîð õèäìÿòè ùåñàá åäèëèð. Ýþðöíäöéö êèìè, ãàíóíóí ùÿð èêè ìöääÿàñûíäà «òÿñÿððöôàò
ñóáéåêòëÿðè» èôàäÿñè ýþñòÿðèëìèøäèð. Òÿñÿð ðö ôàò ñóá éåêòëÿðè äå äèê äÿ, ùö ãó ãè
øÿõñëÿð âÿ ùöãóãè øÿõñ éàðàòìàäàí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè ýþñòÿðÿí ôèçèêè øÿõñëÿð
áàøà äöøöëöð. Äåìÿëè, ôÿðäè ñàùèáêàðëàð
äà þç ôÿàëèééÿòëÿðèíèí éîõëàíûëìàñû ö÷öí
ìöñòÿãèë àóäèòîð úÿëá åäÿ áèëÿðëÿð. Ëàêèí
ôÿðäè ñàùèáêàðëàðûí ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðûíûí ìÿúáóðè ãàéäàäà ìöñòÿãèë àóäèòîð
òÿðÿôèíäÿí éîõëàíûëìàñûíà úÿëá îëóíìàñû
áàðÿäÿ ãàíóíâåðèúèëèêäÿ ùÿð ùàíñû òÿëÿá
ìþâúóä äåéèëäèð.
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíèí 5 îêòéàáð 2007-úè èë òàðèõëè 155
¹-ëè ãÿðàðû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø «Ìÿúáóðè
àóäèòèí îáéåêòè îëàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðè öçðÿ «Äàõèëè àóäèò ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíóí ìÿðùÿëÿëÿðëÿ òÿòáèãè ìöääÿòëÿðè» áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðäà äîëàéûñû èëÿ àäëàðû à÷ûãëàíàí
ìÿúáóðè àóäèòèí îáéåêòè îëàí òÿñÿððöôàò
ñóáéåêòëÿðèíèí è÷ÿðèñèíäÿ ùöãóãè øÿõñ éàðàòìàäàí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè ýþñòÿðÿí
ôèçèêè øÿõñëÿð ýþñòÿðèëìÿìèøäèð.
Öìóìèééÿòëÿ, ìÿúáóðè àóäèòÿ úÿëá
îëóíìà êðèòåðèéàëàðû ÿñàñÿí òÿøêèëàòè-ùöãóãè ôîðìàéà (ÌÌÚ, ÀÑÚ), ôÿàëèééÿò íþâöíÿ (áàíê, ñûüîðòà âÿ ñàèð ôÿàëèééÿò) âÿ
ìöëêèééÿò ôîðìàñûíà (õàðèúè èíâåñòèñèéàëû)
ýþðÿ ìöÿééÿíëÿøäèðèëèá. Ôÿðäè ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè ñàäàëàíàí êðèòåðèéàëàðûí ùå÷
áèðèíÿ óéüóí ýÿëìèð.
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Èíçèáàòè
Õÿòàëàð Ìÿúÿëëÿñèíäÿ ìÿúáóðè àóäèòäÿí
éàéûíìàéà ýþðÿ íÿçÿðäÿ òóòóëàí úÿðèìÿëÿð âÿçèôÿëè øÿõñëÿð âÿ ùöãóãè øÿõñëÿð
ö÷öí íÿçÿðäÿ òóòóëóá. Ùÿìèí ìÿúÿëëÿíèí
16-úû ìàääÿñèíäÿ ýþñòÿðèëèð êè, òÿøêèëàòèñÿðÿíúàìâåðèúè âÿ éà èíçèáàòè-òÿñÿððöôàò
âÿçèôÿëÿðè äàøûéàí ùöãóãè øÿõñ éàðàòìàäàí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè èëÿ ìÿøüóë îëàðàã ôèçèêè øÿõñëÿð äÿ âÿçèôÿëè øÿõñ ùåñàá
åäèëèðëÿð. Íÿçÿð àëñàã êè, ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí ôÿðäè ñàùèáêàðëàðûí ÿêñÿðèééÿòè èø÷èëÿð
úÿëá åòìÿäÿí òÿêáàøûíà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð, äåìÿëè, íÿçÿðäÿ òóòóëàí úÿðèìÿëÿð îíëàðà àèä äåéèëäèð. ×îõñàéëû èø÷èëÿð úÿëá
åäÿðÿê ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí ôÿðäè ñàùèáêàðëàð âÿ îíëàðûí èø÷èëÿðè èñÿ âÿçèôÿëè øÿõñëÿð
ùåñàá åäèëÿ áèëÿð, áóíà áàõìàéàðàã, ãàíóíâåðèúèëèêäÿ êîíêðåò îëàðàã ôÿðäè ñàùèáêàðëàðûí ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðûíûí öìóìè ãàéäàäà ìÿúáóðè àóäèòäÿí êå÷ìÿñè
íÿçÿðäÿ òóòóëìàìûøäûð. Ëàêèí ìÿùêÿìÿ
âÿ äèýÿð äþâëÿò îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí þç
ñÿëàùèééÿòëÿðè äàõèëèíäÿ ôÿðäè ñàùèáêàðëàðûí ìàëèééÿ-òÿñÿððöôàò ôÿàëèééÿòèíèí éîõëàíûëìàñû ìöìêöíäöð.
Êè÷èê ñàùèáêàðëûüûí
ñòèìóëëàøäûðûëìàñû èãòèñàäè èíêèøàôà
çÿìèí éàðàäûð
Ïðåçèäåíòèí áó ñàùÿéÿ äèããÿò âÿ
ãàéüûñû íÿòèúÿñèíäÿ þëêÿäÿ ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíà äþâëÿò äÿñòÿéè òÿäáèðëÿðè èëáÿèë ýåíèøëÿíäèðèëèð. Òÿñàäöôè äåéèëäèð êè, Ñàùèáêàðëûüà Êþìÿê Ìèëëè
Ôîíäó 2011-úè èëäÿ ðåýèîíëàðäà âÿ Áàêû ãÿñÿáÿëÿðèíäÿ 1643 ñàùèáêàðûí ìöõòÿëèô ùÿúìëè ëàéèùÿëÿðèíèí ìàëèééÿëÿøäèðèëìÿñèíÿ 138 ìèëéîí ìàíàò ýöçÿøòëè
êðåäèò àéûðìûøäûð. Áó êðåäèòëÿð ùåñàáûíà 6500-äÿê éåíè èø éåðè éàðàäûëìûøäûð. Âåðèëÿí êðåäèòëÿðèí 75%-è ðåýèîíëàðà, 25%-è èñÿ Áàêû ãÿñÿáÿëÿðèíèí ïàéûíà äöøöð. Þòÿí èë Ñàùèáêàðëûüà Êþìÿê Ìèëëè Ôîíäó òÿðÿôèíäÿí àéðûëàí
ìàëèééÿ âÿñàèòëÿðè ùåñàáûíà 33 èñòåùñàë, åìàë âÿ èíôðàñòðóêòóð ìöÿññèñÿñè
èñòèôàäÿéÿ âåðèëìèø, áó èë èñÿ 96 èñòåùñàë, åìàë âÿ èíôðàñòðóêòóð ìöÿññèñÿñèíèí èñòèôàäÿéÿ âåðèëìÿñè íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäóð.
Úàðè èëèí þòÿí äþâðö ÿðçèíäÿ ôîíäóí
âÿñàèòëÿðè ùåñàáûíà ñàùèáêàðëûã ñóáéåêòëÿðèíÿ 1154 èíâåñòèñèéà ëàéèùÿñèíèí
ìàëèééÿëÿøäèðèëìÿñè ìÿãñÿäè èëÿ 102,9
ìèëéîí ìàíàò ýöçÿøòëè êðåäèò âåðèëìèø-
Sadələşdirilmiş vergi üzrə dövlət
büdcəsinə daxilolmaların həcmi artır
äèð. Áó ëàéèùÿëÿðèí ðåàëëàøäûðûëìàñû íÿòèúÿñèíäÿ 4200-äÿí ÷îõ éåíè èø éåðèíèí
éàðàäûëàúàýû ýþçëÿíèëèð. 2012-úè èëäÿ âåðèëìèø ýöçÿøòëè êðåäèòëÿðèí 9,6 ìèëéîí
ìàíàòû ñàùèáêàðëûãëà ìÿøüóë îëàí ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿðèí ïàéûíà äöøöð.
Òÿêúÿ ñîí 3 èëäÿ 5200-äÿê ñàùèáêàðà 383 ìèëéîí ìàíàò êðåäèò âåðèëìèøäèð êè, áóíóí äà 152 ìèëéîíó äþâëÿò
áöäúÿñè, 231 ìèëéîí ìàíàòû èñÿ ýåðè
ãàéûäàí âÿñàèòëÿð ùåñàáûíà âåðèëìèøäèð.
Þëêÿìèçäÿ êè÷èê âÿ îðòà
ñàùèáêàðëûãëà ìÿøüóë îëàíëàðûí
áþéöê ÿêñÿðèééÿòè ñàäÿëÿøäèðèëìèø
âåðýè þäÿéèúèëÿðèäèð
Ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû ö÷öí êðåäèòëÿðèí àéðûëìàñû, îíëàðûí ôÿàëèééÿòèíèí
éàõøûëàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ èãòèñàäè
øÿðàèòèí äàùà äà ëèáåðàëëàøäûðûëìàñû íÿòèúÿñèíäÿ áó ñàùÿ öçðÿ âåðýè äàõèëîëìàëàðû ÿùÿìèééÿòëè äÿðÿúÿäÿ àðòìûøäûð. Îíó äà ãåéä åäÿê êè, þëêÿìèçäÿ
êè÷èê âÿ îðòà ñàùèáêàðëûãëà ìÿøüóë îëàíëàðûí áþéöê ÿêñÿðèééÿòè ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè þäÿéèúèëÿðèäèð âÿ îíëàðûí áþéöê ÿêñÿðèééÿòè ãåéðè-íåôò-ãàç ñåêòîðóíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Þòÿí èë ÿðçèíäÿ ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè þäÿéèúèëÿðè òÿðÿôèíäÿí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ 100
ìèëéîí 394 ìèí ìàíàò âåðýè þäÿíèëìèøäèð êè, áó äà 2010-úó èëëÿ ìöãàéèñÿäÿ 34 ìèëéîí 893,5 ìèí ìàíàò âÿ
éà 53,3% ÷îõäóð. Úàðè èëèí þòÿí áåø
àéû ÿðçèíäÿ èñÿ ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè
þäÿéèúèëÿðè òÿðÿôèíäÿí äþâëÿò áöäúÿñèíÿ 41 ìèëéîí 119 ìèí ìàíàò âÿñàèò
þäÿíèëìèøäèð.
ÈÉÓÍ
I
II
III IV
Ðÿøàä ÑÀÄÛÃÎÂ
vergi təqvimi
V
VI VII
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20 21 22 23 24
25
26
27
28
Êè÷èê ñàùèáêàðëûãëà ìÿøüóë îëàí
âåðýè þäÿéèúèëÿðè âåðýè þùäÿëûêëÿðèíè
ãàíóíè ãàéäàäà éåðèíÿ éåòèðèðëÿðìè?
Ìöøàùèäÿëÿð ýþñòÿðèð êè, áèð ÷îõ
ùàëëàðäà êè÷èê ñàùèáêàðëûãëà ìÿøüóë îëàí
øÿõñëÿð þç äþâðèééÿëÿðèíè ñöíè øÿêèëäÿ
àçàëòìàãëà ßÄ þùäÿëèéèíèí éàðàíìàñû ö÷öí âàúèá îëàí äþâðèééÿíè êå÷ìÿìÿéÿ öñòöíëöê âåðèðëÿð. Áó äà íÿòèúÿäÿ êöëëè ìèãäàðäà äþâðèééÿíèí ýèçëÿäèëìÿñè âÿ âåðýèäÿí éàéûíìà ôàêòûíûí
éàðàíìàñûíû îðòàéà ÷ûõàðûð. Ñîí èëëÿðäÿ
áåëÿ ùàëëàðëà ìöáàðèçÿ òÿäáèðëÿðè ÿùÿìèééÿòëè äÿðÿúÿäÿ ýöúëÿíäèðèëìèøäèð.
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí ùÿéàòà
êå÷èðèëÿí îïåðàòèâ âÿ äèýÿð íÿçàðÿò òÿäáèðëÿðè çàìàíû áó ìÿñÿëÿëÿðÿ õöñóñè
äèããÿò éåòèðèëèð. Áóíóíëà éàíàøû, êè÷èê
ñàùèáêàðëàðûí ôÿàëèééÿòèíäÿ øÿôôàôëûüûí
òÿìèí îëóíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ äÿ úèääè
èøëÿð ýþðöëöð. Áåëÿ òÿäáèðëÿðäÿí áèðè äÿ
íÿçàðÿò-êàññà àïàðàòëàðûíäà åëåêòðîí
ìÿñàôÿäÿíþòöðìÿ ãóðýóëàðûíûí ãóðàøäûðûëìàñûäûð. Áó ãóðüóëàð âàñèòÿñèëÿ òèúàðÿò îáéåêòëÿðèíäÿ äþâðèééÿíèí ùàíñû
ñÿâèééÿäÿ îëäóüóíà, ãàíóíà íåúÿ ðèàéÿò åäèëäèéèíÿ, ñàòûëàí ìàëà ýþðÿ ÷åê
âóðóëóá-âóðóëìàäûüûíà êÿíàðäàí íÿçàðÿò åòìÿê ìöìêöí îëóð. Áåëÿëèêëÿ,
ñàòûø ìÿðêÿçëÿðèíäÿ êå÷èðèëÿí áöòöí
ÿìÿëèééàòëàð îíëàéí ðåæèìèíäÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíäÿ íÿçàðÿòÿ ýþòöðöëöð âÿ
áöòöí áó òÿäáèðëÿð âåðýèäÿí éàéûíìàíûí ãàðøûñûíû àëìàãëà éàíàøû, äþâëÿò
áöäúÿñèíÿ âåðýèëÿðè òàì âÿ âàõòûíäà
þäÿíèëìÿñèíè òÿìèí åäèð.
29
Ãåéä: Âåðýèíèí þäÿíèëìÿ âÿ áÿéàííàìÿíèí âåðèëìÿ ìöääÿòèíèí ñîíóíúó ýöíö
òÿãâèìäÿ ýþé ðÿíýëÿ ñå÷èëìèøäèð. Ùÿìèí ýöí èñòèðàùÿò âÿ éà
áàéðàì ýöíöíÿ äöøäöéö ùàëäà, íþâáÿòè èø ýöíöíÿ êå÷èðèëìèøäèð.
Ödənilən vergi:
30
20 iyun
«3» - ßëàâÿ äÿéÿð âåðýèñè: ßÄ öçðÿ ùåñàáàò äþâðö òÿãâèì
àéû ñàéûëûð. ßÄ þäÿéÿí âåðýè þäÿéèúèñè ßÄÂ-íèí áÿéàííàìÿñèíè ùÿð ùåñàáàò äþâðö ö÷öí ùåñàáàò äþâðöíäÿí ñîíðàêû
àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã ãåéäèééàòäà îëäóüó âåðýè îðãàíûíà âåðèð âÿ âåðýèíè äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿéèð.
«4» - Àêñèç âåðýèñè: Àêñèçëÿð öçðÿ ùåñàáàò äþâðö òÿãâèì àéûäûð. Àêñèçëè ìàëëàð èñòåùñàë åäèëäèêäÿ ùÿð ùåñàáàò äþâðö ö÷öí
âåðýè òóòóëàí ÿìÿëèééàòëàð öçðÿ àêñèçëÿð ùåñàáàò äþâðöíäÿí
ñîíðàêû àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿëè âÿ âåðýè îðãàíûíà áÿéàííàìÿ âåðèëìÿëèäèð.
«8» - Ìÿäÿí âåðýèñè: Ìÿäÿí âåðýèñè öçðÿ ùåñàáàò äþâðö
òÿãâèì àéû ñàéûëûð. Ìÿäÿí âåðýèñèíèí þäÿéèúèñè ùåñàáàò àéû
ö÷öí ôàéäàëû ãàçûíòûëàðûí ÷ûõàðûëäûüû àéäàí ñîíðàêû àéûí 20äÿí ýåú îëìàéàðàã âåðýèíè þäÿéèð âÿ áÿéàííàìÿ âåðèðëÿð.
Éåðëè ÿùÿìèééÿòëè òèêèíòè ìàòåðèàëëàðû öçðÿ ìÿäÿí âåðýèñè
éåðëè (áÿëÿäèééÿ) áöäúÿéÿ þäÿíèëèð âÿ áÿëÿäèééÿëÿðÿ ìÿäÿí
âåðýèñèíèí áÿéàííàìÿñè âåðèëèð. Éåðëè ÿùÿìèééÿòëè òèêèíòè ìàòåðèàëëàðûíà êÿðïèú-êèðÿìèò ýèëëÿðè, òèêèíòè ãóìëàðû, ÷ûíãûë õàììàëû àèä åäèëèð.
- «3», «4», «8»,
«10.1», «10.2» və «10.3»
«10.1» - Ìóçäëó èøëÿ ÿëàãÿäàð þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí
âåðýè: Ìóçäëà èøëÿéÿí ôèçèêè øÿõñëÿðÿ þäÿìÿëÿð âåðÿí ùöãóãè
øÿõñëÿð âÿ ôÿðäè ñàùèáêàðëàð ìóçäëà èøëÿéÿí ôèçèêè øÿõñëÿðèí
ùåñàáëàíìûø àéëûã ýÿëèðèíÿ ýÿëèð âåðýèñèíè ùåñàáëàìàëû âÿ ùåñàáëàíìûø ìÿáëÿüè íþâáÿòè àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò
áöäúÿñèíÿ þäÿìÿëèäèðëÿð.
«10.2» - Ñûüîðòà ìöãàâèëÿñèíÿ âàõòûíäàí ÿââÿë õèòàì âåðèëäèêäÿ þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí âåðýè: Ùÿéàòûí éûüûì ñûüîðòàñû âÿ ïåíñèéà ñûüîðòàñû öçðÿ áàüëàíûëìûø ñûüîðòà ìöãàâèëÿñèíÿ âàõòûíäàí ÿââÿë õèòàì âåðèëäèêäÿ, ñûüîðòà ùàãëàðû þäÿéÿí ñûüîðòà÷ûëàð ôèçèêè øÿõñëÿðèí ùåñàáëàíìûø àéëûã ýÿëèðèíÿ
ýÿëèð âåðýèñè ùåñàáëàìàëû âÿ ùåñàáëàíìûø âåðýèíè íþâáÿòè àéûí
20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿìÿëèäèðëÿð.
«10.3» - Þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí äèýÿð âåðýèëÿð: Ùöãóãè øÿõñëÿð âÿ ôÿðäè ñàùèáêàðëàð ãåéðè-äþâëÿò ïåíñèéàëàðû âÿ
þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ âåðýèéÿ úÿëá îëóíìàëû äèýÿð þäÿìÿëÿðè
âåðÿðêÿí áó ýÿëèðëÿðäÿí âåðýèíè òóòìàëû, òóòóëìóø ìÿáëÿüè ýÿëèðèí þäÿíèëäèéè ðöáäÿí ñîíðàêû àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéàðàã
äþâëÿò áöäúÿñèíÿ êþ÷öðìÿëèäèðëÿð.
мцщасибат
Amortizasiya metodunun təyin olunması
Qulu Soltanov,
sərbəst auditor
7¹-ëè ÌÌÓÑ-óí 44-úö
ìàääÿñèíäÿ ýþñòÿðèëèð êè, àêòèâèí àìîðòèçàñèéà îëóíàí äÿéÿðè îíóí ôàé äà ëû èñ òèñ ìàð
ìöääÿòè öçðÿ ñèñòåìàòèê îëàðàã áþëöøäöðöëìÿëèäèð. Ñòàíäàðòûí 52-úè ìàääÿñèíäÿ ýþñòÿðèëèð êè, àêòèâèí àìîðòèçàñèéà îëóíàí äÿéÿðèíèí îíóí ôàéäàëû èñòèñìàð ìöääÿòè öçðÿ àðäûúûë îëàðàã áþëöøäöðöëìÿñè
ö÷öí ìöõòÿëèô àìîðòèçàñèéà
ìåòîäëàðûíäàí èñòèôàäÿ åäèëÿ
áèëÿð.
Áó ìåòîäëàðà àøàüûäàêûëàð àèääèð:
• äöç õÿòò ìåòîäó;
• àçàëàí ãàëûã ìåòîäó;
• èñòåùñàë âàùèäè ìåòîäó.
Ìèñàë. Ìöÿññèñÿ 2007-úè
èëèí ìàé àéûíäà 5000 ìàíàò
äÿéÿðèíäÿ ýåíåðàòîð àâàäàí-
ëûüû àëìûøäûð âÿ àâàäàíëûã ùÿìèí àéäà äà èñòèñìàðà ãÿáóë
åäèëìèøäèð. Àêòèâèí ìöÿééÿí
åäèëìèø ôàéäàëû èñòèñìàð ìöääÿòè 6 èë (72 àé), ñîí ãàëûã
(ëèêâèäàñèéà) äÿéÿðè èñÿ 0 (ñûôûð) ìàíàò ìöÿééÿíëÿøäèðèëèá.
Äöç õÿòò ìåòîäó àêòèâèí
ñîí ãàëûã äÿéÿðèíèí äÿéèøìÿäèéè òÿãäèðäÿ, îíóí ôàéäàëû èñòèñìàð äþâðö ÿðçèíäÿ äàèìè
àéûðìàëàðûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè èëÿ íÿòèúÿëÿíèð.
Ùÿð èë ö÷öí õÿðúëÿðÿ ñèëèíìÿëè îëàí àìîðòèçàñèéà ìÿáëÿüèíè ùåñàáëàìàã ö÷öí àêòèâèí èëêèí äÿéÿðèíäÿí ñîí ãàëûã äÿéÿðè ÷ûõûëûð âÿ àëûíàí ÿäÿä
ôàéäàëû èñòèñìàð ìöääÿòèíÿ áþëöíöð. Éÿíè: (5000 ìàíàò - 0
ìàíàò) / 6 èë = 833,33 ìàíàò
(èëëèê). Áó ìåòîäà ÿñàñÿí èëëèê
(12 àéëûã) àìîðòèçàñèéà àéûðìàëàðûíûí ìÿáëÿüè åéíèäèð, éÿíè àêòèâèí èëêèí äÿéÿðè ùÿð èë
(âÿ éà ùÿð àé) åéíè ìÿáëÿüäÿ
àçàëàúàãäûð (áàõ: Úÿäâÿë 1).
Úÿäâÿëäÿí ýþðöíäöéö êèìè, àêòèâèí ñîí ãàëûã äÿéÿðè-
íèí äÿéèøìÿäèéèíè, éÿíè ñîíà
ãÿäÿð 0 (ñûôûð) ìàíàò íÿçÿðÿ
àëäûüûìûç ùàëäà, 2008 - 2012úè èëëÿðäÿ àêòèâèí èëêèí äÿéÿðè
ùÿð èë åéíè ìÿáëÿüäÿ (833 ìàíàò) àçàëìûøäûð. 2007-úè èëäÿ
àêòèâ ìàé àéûíäàí áàøëàéàðàã èñòèñìàðà ãÿáóë îëóíäóüóíà ýþðÿ, ùÿìèí èëèí 7 àéû
(èéóí - äåêàáð) öçðÿ ùåñàáëàíàí àìîðòèçàñèéà ìÿáëÿüè 487
(833,33 ìàíàò / 12àé õ 7 àé)
ìàíàò, 2013-úö èëäÿ àêòèâ ìàé
àéûíäàí èñòèñìàðû äàéàíäûðûëàúàüûíà ýþðÿ ùÿìèí èëèí 5 àéû
(éàíâàð - ìàé) öçðÿ ùåñàáëàíàí àìîðòèçàñèéà ìÿáëÿüè 348
(833,33 ìàíàò / 12àé õ 5 àé)
ìàíàò ìöÿééÿí îëóíóð. Áåëÿëèêëÿ äÿ ëÿüâ çàìàíû ÿñàñ
âÿñàèòèí ãàëûã äÿéÿðè 0 (ñûôûð)
ìàíàò ýþñòÿðèëèð.
ßí ìàðàãëû ìÿãàì àìîðòèçàñèéàíûí òÿòáèãèíäÿ ìöùàñèáàò ó÷îòó èëÿ âåðýè ó÷îòó
àðàñûíäàêû ôÿðãè ìöÿééÿí åòìÿêäèð. Éóõàðûäà âåðèëÿí úÿäâÿë öçðÿ àìîðòèçàñèéà àéûðìàëàðû ÌÌÓÑ-à óéüóí òÿëÿáëÿð-
äèð âÿ äöç õÿòò ìåòîäóíó òÿòáèã åäÿí ìöùàñèáëÿð ìöùàñèáàò ó÷îòóíäà àìîðòèçàñèéà
èëÿ áàüëû àøàüûäàêû èêèëè éàçûëûøëàðû âåðìÿëèäèðëÿð (áàõ: Úÿäâÿë 2).
Âåðýè ó÷îòó ìÿãñÿäëÿðè
ö÷öí àìîðòèçàñèéà ìöùàñèáàò
ó÷îòóíäàí ôÿðãëè îëàðàã Âåðýè
Ìÿúÿëëÿñèíèí 114.3-úö ìàääÿñèíÿ óéüóí îëàðàã ìÿùäóäëàøäûðûëìûø àìîðòèçàñèéà íîðìàñûíûí ÿñàñ âÿñàèòëÿðèí âåðýè èëèíèí ñîíóíà ãàëûã äÿéÿðèíÿ òÿòáèã åòìÿêëÿ ùåñàáëàíûð.
Áèçèì ìèñàë öçðÿ ÿñàñ âÿñàèò «ìàøûíëàð, àâàäàíëûã âÿ
ùåñàáëàìà òåõíèêàñû» êàòåãîðèéàñûíà àèääèð âÿ ôÿðç åäÿê
êè, àìîðòèçàñèéà äÿðÿúÿñè ìàêñèìóì, éÿíè 25% òÿòáèã îëóíìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëóá âÿ ùÿð
ùàíñû òÿìèð õÿðúëÿðè ÿëàâÿ îëóíìàìûøäûð. Âåðýèòóòìà ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí àìîðòèçàñèéà ìÿáëÿüëÿðè èëëÿð öçðÿ àøàüûäàêû êèìè îëàúàãäûð (áàõ: Úÿäâÿë 3).
Äàâàìû íþâáÿòè ñàéûìûçäà
7
№23 (613) | 20 iyun 2012 | www.vergiler.az
хариъи юлкялярдян верэи хябярляри
футбол
Rusiyada vergi yığımı 5 ay ərzində 20% artıb
Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí Ôåäåðàë Âåðýè Õèäìÿòè 2012-úè
èëèí éàíâàð-ìàé àéëàðû öçðÿ ôåäåðàë áöäúÿéÿ 2 òðèëéîí 120,1
ìèëéàðä ðóáë âÿñàèò êþ÷öðìöøäöð êè, áó äà êå÷ÿí èëèí åéíè
äþâðö èëÿ ìöãàéèñÿäÿ 20,4%
÷îõäóð.
Ýÿëèð âåðýèñèíèí àðòûìû êå÷ÿí èëèí àíàëîæè äþâðö èëÿ ìöãàéèñÿäÿ áó èëèí èëê áåø àéû ÿðçèíäÿ 12,2% îëìóøäóð. Ðóñèéà ÿðàçèñèíäÿ ñàòûëìûø ìàëëàð
(èøëÿð, õèäìÿòëÿð) ö÷öí ÿëàâÿ
äÿéÿð âåðýèñèíäÿ äÿ êå÷ÿí èëëÿ
ìöãàéèñÿäÿ 7,7% àðòûì ãåéäÿ àëûíìûøäûð. Áó èëèí éàíâàðìàé àéëàðû ÿðçèíäÿ àêñèçëÿð öçðÿ äàõèëîëìàëàð êå÷ÿí èëèí ìöâàôèã äþâðöíÿ íèñáÿòÿí 1,4 äÿôÿ, ôàéäàëû ãàçûíòûëàðûí ÷ûõàðûëìàñû ö÷öí âåðýè öçðÿ äàõèëîëìà èñÿ 32,7% àðòìûøäûð.
Belarusda spirtli içkilər və
tütün bahalaşacaq
Áåëàðóñ Ðåñïóáëèêàñûíûí èãòèñàäèééàò íàçèðèíèí ãÿðàðû èëÿ èéóë àéûíûí 1-äÿí áó þëêÿäÿ
àëêîãîëëó è÷êèëÿð ö÷öí àêñèç ìàðêàñûíûí
ãèéìÿòè 47%, òöòöí ìÿùñóëëàðû ö÷öí àêñèç
ìàðêàñûíûí ãèéìÿòè èñÿ 43% àðòàúàã.
Áóíóíëà áåëÿ, ñèãàðåòèí âÿ àëêîãîëëó è÷êèëÿðèí ñàòûø ãèéìÿòëÿðèíèí ùàíñû íèñáÿòäÿ àðòàúàüû
ùÿëÿ òàì àéäûí äåéèë. Ãåéä åäÿê êè, àõûðûíúû
äÿôÿ þëêÿäÿ àëêîãîëëó è÷êèëÿð ìàéûí ÿââÿëèíäÿ,
òöòöí ìÿùñóëëàðû èñÿ ìàéûí àõûðûíäà áàùàëàøìûøäû. «Òöòöí ìÿùñóëëàðû âÿ àëêîãîëëó è÷êèëÿð
èëÿ áàüëû ñèéàñÿò ýåòäèêúÿ ñÿðòëÿøäèðèëÿúÿê. Áóíëàð äþâëÿòèí ùèìàéÿñè àëòûíà àëûíìàëû îëàí áèðèíúè äÿðÿúÿëè çÿðóðè éåéèíòè ìÿùñóëëàðû äåéèë. Áèç
àêñèç äÿðÿúÿëÿðèíè Ðóñèéà ñÿâèééÿñèíÿ ìàêñèìóì øÿêèëäÿ éàõûíëàøäûðàúàüûã», - þëêÿíèí ìàëèééÿ íàçèðè Àíäðåé Õàðêîâåòñ áèëäèðìèøäèð.
äàí ñîíðà âåðýè ÿôâè åëàí åòìÿìÿéè äÿ òþâñèéÿ åòìèøëÿð.
Áóíëàðäàí ÿëàâÿ, ÁÂÔ íöìàéÿíäÿëÿðè Èñïàíèéà ùþêóìÿòèíÿ ìÿñëÿùÿò ýþðìöøëÿð êè, þëêÿíèí ìàëèééÿ ñèñòåìèíèí õèëàñ
åäèëìÿñè ö÷öí çÿðóðè îëàí äÿãèã ìÿáëÿüè à÷ûãëàñûí. ÁÂÔíèí ìþâãåéèíÿ ýþðÿ, Àâðîïà
Áèðëèéèíèí Èñïàíèéà ö÷öí 100
ìèëéàðä àâðî ìÿáëÿüèíäÿ êðåäèò õÿòòè à÷ìàüà ùàçûð îëìàñû
Ən böyük sensasiya isə
rusların adına yazıldı
Ïîëøà âÿ Óêðàéíàäà êå÷èðèëÿí ôóòáîë öçðÿ Àâðîïà ÷åìïèîíàòûíûí ãðóï îéóíëàðûíà äöíÿí ýåúÿ Èíýèëòÿðÿ-Óêðàéíà âÿ Ôðàíñà-Èñâå÷ ãàðøûëàøìàëàðû èëÿ éåêóí âóðóëóá. Ä ãðóïóíäà ÷ûõûø åäÿí áó êîìàíäàëàðûí ýþðöøëÿðè åéíè ñààòäà - Áàêû âàõòû èëÿ 23:45-äÿ áàøëàäûüûíäàí, éàçûìûçû äèýÿð ãðóïëàðäà
ãåéäÿ àëûíàí íÿòèúÿëÿð ÿñàñûíäà ãóðìóøóã.
À ãðóïóíäà ôàâîðèò ùåñàá åäèëÿí Ðóñèéà éûüìàñû ýþçëÿíèëìÿäÿí Éóíàíûñòàíà ìÿüëóá îëàðàã,
÷åìïèîíàòëà âèäàëàøäû. «Þëöì ãðóïó» àäëàíäûðûëàí Á ãðóïóíäà Ùîëëàíäèéàíûí êÿíàðäà ãàëìàñû äà
ìöÿééÿí ìÿíàäà ñåíñàñèéà ñàéûëà áèëÿð. Ú ãðóïóíäà èñÿ íÿòèúÿëÿð, ÿñàñÿí, ýþçëÿíèëÿí èäè. Èòàëèéà
ùÿìèøÿêè êèìè, áó äÿôÿ äÿ ãðóïäàí ÷ÿòèíëèêëÿ ÷ûõà áèëäè.
Ä ãðóïóíóí ñîí ýþðöøëÿðèíäÿ Èíýèëòÿðÿ Óêðàéíà, Ôðàíñà èñÿ Èñâå÷ éûüìàñû èëÿ ãàðøûëàøàúàã. Óêðàéíà ìèëëèñè 1/4 ôèíàëà éöêñÿëìÿê ö÷öí áó ýþðöøäÿ ìöòëÿã ãÿëÿáÿ ãàçàíìàëûäûð. ßêñ òÿãäèðäÿ,
îíëàð äà äèýÿð òÿøêèëàò÷û þëêÿ Ïîëøàíûí àãèáÿòèíè éàøàéàðàã ìöáàðèçÿíè åðêÿí äàéàíäûðàúàã. Èíýèëèñëÿðè áó îéóíäà 1 õàë äà ãàíå åäèð. Ôðàíñà-Èñâå÷ îéóíóíäà èñÿ ôðàíñûçëàðûí ãÿëÿáÿñèíÿ àç àäàìëàð
øöáùÿ èëÿ éàíàøûð. ×öíêè ùÿòòà ãÿëÿáÿ ÷àëàúàãëàðû ùàëäà áåëÿ, èñâå÷ëèëÿð ÷åìïèîíàòëà âèäàëàøàúàã.
Áåëÿëèêëÿ, sîí èêè îéóíà ãÿäÿð òóðíèð úÿäâÿëèíäÿ âÿçèééÿò:
À ãðóïó - 16 èéóí
Éóíàíûsòàí - Ðósèéà - 1:0
Ãîë: Êàðàýóíèñ, 45+1 (1:0)
Ìåéðåëåø (Êóñòîäèî, 72), Ìîóòèíéî, Íàíè (Ðîëàíäî,
87), Âàðåëà, Ïîøòèãà (Îëèâåéðà, 64), Ðîíàëäî
Ùîëëàíäèéà: Ñòåêåëåíáóðã, Âàí äåð Âèåë, Âëààð, Ìàòèéñåí, Âèëëåìñ (Àôôåëàé, 67), Äå Éîíã, Âàí äåð Âààðò,
Éóíàíûñòàí: Ñèôàêèñ, Ìàíèàòèñ, Òçàâåëëàñ, Ïàïàäîïî- Ðîááåí, Âàí Ïåðñè, Ñíåéäåð, Ùóíòåëàð
óëîñ, Òîðîññèäèñ, Ïàïàñòàòùîïîóëîñ, Êàðàýóíèñ (Ìàêîñ,
Êîìàíäà Î
Ã
Ù
Ì Ãîëëàð Õàëëàð
67), Êàòñóðàíèñ, Ýåêàñ (Ùîëåáàñ, 64), Ñàëïèíãèäèñ (Íèíèñ, 82), Ñàìàðàñ
3
3
0
0
5-2
9
1 Àëìàíèéà
Ðóñèéà: Ìàëàôåéåâ, Àíéóêîâ (Èçìàéëîâ, 89), Èãíàøå2
0
1
5-4
6
âè÷, Æèðêîâ, Áåðåçóòñêè, Øèðîêîâ, Äåíèñîâ, Çàãîéåâ, 2 Ïîðòóãàëèéà 3
Ãëóøàêîâ (Ïîãðåáíéàê, 72), Êåðæàêîâ (Ïàâëéó÷åíêî, 3 Äàíèìàðêà 3
1
0
2
4-5
3
46), Àðøàâèí
4 Ùîëëàíäèéà
İspaniyaya vergiləri artırmaq
məsləhət görülür
Áåéíÿëõàëã Âàëéóòà Ôîíäóíóí (ÁÂÔ) òþâñèéÿñèíÿ ÿñàñÿí,
Èñïàíèéà äþâëÿò ãóëëóã÷óëàðûíûí
ìÿâàúèáëÿðèíè àçàëòìàëû, âåðýèëÿðè èñÿ àð òûð ìà ëû äûð. Áöä úÿ
õÿðúëÿðèíèí àçàëäûëìàñû èëÿ áàüëû
ãåéðè-ìöÿééÿíëèéèí ùþêì ñöðäöéö øÿðàèòäÿ áó àääûìëàðûí
àòûëìàñû çÿðóðè ùåñàá åäèëèð.
ÁÂÔ-íèí àíàëèòèêëÿðè Èñïàíèéà èãòèñàäèééàòûíûí âÿçèééÿòèíÿ ùÿñð îëóíìóø ìÿðóçÿäÿ
ãåéä åäèðëÿð êè, õÿðúëÿðèí àçàëäûëìàñûíû «çÿðóðè ñàùÿëÿðäÿ»
òÿòáèã åòìÿê ëàçûìäûð, ëàêèí îíëàðûí õÿáÿðäàðëûüûíà ýþðÿ, áóíó ùÿéàòà êå÷èðìÿê ùå÷ äÿ àñàí
äåéèëäèð âÿ íÿòèúÿëÿð ýþçëÿíèëìÿç îëà áèëÿð. Åêñïåðòëÿðèí ðÿéèíÿ ýþðÿ, áöäúÿéÿ ãÿíàÿò îëóíìàñûíà òÿìèíàò éàðàòìàã ö÷öí
ùàçûðäà «äþâëÿò ãóëëóã÷óëàðûíûí ìÿâàúèáëÿðèíèí àçàëäûëìàñûíà, åëÿúÿ äÿ ßÄ âÿ àêñèçëÿðèí àðòûðûëìàñûíà åùòèéàú âàð».
Ìÿðóçÿäÿ ãåéä îëóíóð êè, «ãàðøûéà ãîéóëìóø ìÿãñÿäëÿðÿ íàèë
îëàíäàí ñîíðà» áó òÿäáèðëÿðè
ëÿüâ åòìÿê ìöìêöí îëàúàã.
ÁÂÔ åêñïåðòëÿðè, ùÿì÷èíèí, Èñïàíèéà ùþêóìÿòèíÿ âåðýè ýöçÿøòëÿðèíè ëÿüâ åòìÿéè âÿ áóí-
Qrup mərhələsi oyunları
sürprizsiz ötüşmədi
3
0
0
3
2-5
0
×åõèéà - Ïîëøà - 1:0
Ãîë: Æèðà÷åê, 72 (1:0)
«áàíê ñåêòîðóíóí ñàüëàìëàøäûðûëìàñûíû áàøà ÷àòäûðìàã ö÷öí
ÿëâåðèøëè ôöðñÿòäèð»...
ÁÂÔ åêñïåðòëÿðè Èñïàíèéàéà
«ãàïàëû äþâðÿäÿí ÷ûõìàã» ìÿãñÿäèëÿ áöäúÿ êÿñèðèíèí àçàëäûëìàñû ö÷öí ùÿääÿí àðòûã ñÿðò
ìÿãñÿäëÿð ãîéìàìàüû òþâñèéÿ
åòìèøäèð, ÷öíêè 2012-úè èëäÿ
áöäúÿ êÿñèðèíèí 5,3%-ÿ ãÿäÿð
àçàëäûëìàñû ùàëûíäà, ÖÄÌ éåðèíÿ éåòèðèëìÿéÿúÿê.
Ú ãðóïó - 18 èéóí
×åõèéà: Ñåëàññèå, Êàäëå÷, Ñèâîê, Ëèìáåðñêè, Ïëàñèë, ÏèÕîðâàòèéà - Èsïàíèéà - 0:1
ëàð (Ðåçåê, 87), Ùöáøìàí, Êîëàð, Æèðà÷åê (Ðàéòîðàë,
Ãîë: Íàâàñ, 88 (0:1)
84), Áàðîø (Ïåêùàðò, 90+2)
Ïîëøà: Òèòîí, Áîíèø, Âàñèëåâñêè, Ïåðêóèñ, Ïèøçåê, Äóä- Õîðâàòèéà: Ïëåòèêîñà, Ñòðèíè÷, Úîðëóêà, Øèëäåíôåëä, Âèêà, Ïîëàíñêè (Ãðîñè÷êè, 56), Îáðàíèàê (Ìèåðçåéåâñêè, äà (Éåëàâè÷, 66), Ïðàíæè÷ (Ïåðèñè÷, 66), Ðàêèòè÷, Âóêîæå73), Ìóðàâñêè (Áðîçåê, 73), Áëàçèêîâñêè, Ëåâàíäîâñêè âè÷ (Åäóàðäî, 81), Ìîäðè÷, Ñðíà, Ìàíäçóêè÷
Èñïàíèéà: Êàñèëéàñ, Ïèêå, Ðàìîñ, Àðáåëîà, Æîðäè Àëáà,
Êîìàíäà Î
Ã
Ù
Ì Ãîëëàð Õàëëàð
Õàáè Àëîíñî, Áóñêåòñ, Òîððåñ (Íàâàñ, 61), Ä.Ñèëâà
(Ôàáðåãàñ, 73), Õàâè (Íåãðåäî, 89), Èíèéåñòà
1 ×åõèéà
3
2
0
1
4-5
6
2 Éóíàíûsòàí
3
1
1
1
3-3
4
3 Ðóñèéà
3
1
1
1
5-3
4
4 Ïîëøà
3
0
2
1
2-3
2
Á ãðóïó - 17 èéóí
Äàíèìàðêà - Àëìàíèéà - 1:2
Ãîëëàð: Ïîäîëñêè, 19 (0:1),
Êðîùí-Äåùëè, 24 (1:1),
Áåíäåð, 80 (1:2)
Èòàëèéà - Èðëàíäèéà - 2:0
Ãîëëàð: Êàññàíî, 35 (1:0),
Áàëîòåëëè, 90 (2:0)
Èòàëèéà: Áóôôîí, Àáàòå, Áàðçàãëè, ×åëëèíè (Áîíóúúè, 57),
Áàëçàðåòòè, Ìîòòà, Ìàðêèçñèî, Êàññàíî (Äèàìàíòè, 62),
Äè Íàòàëå (Áàëîòåëëè, 74), Äå Ðîññè, Ïèðëî
Èðëàíäèéà: Ýèâåí, Ëåäýåð, Âàðä, Î’Øè, Äàíí, Âåëàí,
Ìàêêèäè (Ëîíã, 65), Àíäðåâñ, Äàôô, Äîéë (Âàëòåðñ,
76), Ð.Êèí
Êîìàíäà
Äàíèìàðêà: Àíäåðñåí, Êéàåð, Àýýåð, Ñ.Ïîóëñåí (Ìèêêåëñåí, 82), Éàêîáñåí, Êâèñò, Åðèêñåí, Æ.Ïîóëñåí, Çèìëèíã (Ê.Ïîóëñåí, 78), Êðîùí-Äåùëè, Áåíäòíåð
Àëìàíèéà: Íîéåð, Ùóììåëñ, Áàäøòóáåð, Ëàì, Õåäèðà,
Øâàéíøòàéýåð, Þçèë, Ïîäîëñêè (Øöðëëå, 64), Ãîìåç (Êëîçå, 74), Ìöëëåð (Êðîîñ, 84), Áåíäåð
Î
Ã
Ù
Ì
Ãîëëàð
Õàëëàð
1 Èsïàíèéà
3
2
1
0
6-1
7
2 Èòàëèéà
3
1
2
0
4-2
5
3 Õîðâàòèéà
3
1
1
1
4-3
4
4 Èðëàíäèéà
3
0
0
3
1-9
0
Ïîðòóãàëèéà - Ùîëëàíäèéà - 2:1
Ä ãðóïó - 19 èéóí
Ãîëëàð: Âàí äåð Âàðò, 11 (0:1),
23:45. Èñâå÷ - Ôðàíñà
Ðîíàëäî, 28 (1:1), 74 (2:1)
Ïîðòóãàëèéà: Ïàòðèñèî, Ïåðåéðà, Àëâåø, Ïåïå, Êîåíòðàî,
23:45. Èíýèëòÿðÿ - Óêðàéíà
кроссворд
Sîëäàí sàüà: 1.Áèðëÿøìèø Ìèëëÿòëÿð
Òÿøêèëàòûíûí 7-úè Áàø êàòèáèíèí ñîéàäû;
4.Äöçáóúàãëû ö÷áóúàüûí äöç áóúàüû
ÿìÿëÿ ýÿòèðÿí òÿðÿôëÿðè; 6.Òÿøêèëàòà,
ìöÿññèñÿéÿ áîðúó îëàí ùöãóãè âÿ éà
ôèçèêè øÿõñ; 8.ßìòÿÿ èñòåùñàëû âÿ ñàòûøû, õèäìÿò ýþñòÿðèëìÿñè âÿ èø ýþðöëìÿñè èëÿ ìÿøüóë îëàí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíäÿ ìöùàñèáàò ó÷îòóíóí äÿãèã âÿ
äöðöñò àïàðûëìàñûíûí, ìöùàñèáàò âÿ
ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðûíûí ìöñòÿãèë éîõëàíûëìàñû; 10.Ðóùëàðà, ìàýèéàéà èíàíàí õàëãëàðäà (ÿñàñÿí øèìàë õàëãëàðûíäà) ñåùðáàç, îâ ñóí ÷ó, úà äó ýÿð;
12.Àçÿðáàéúàíäà ÷àé; 13.×èí äþéöø
ñÿíÿòè íþâö; 14.Àçÿðáàéúàíûí õàëã éà-
çû÷ûñû; 15.Êàðèá äÿíèçè ùþâçÿñèíäÿ þëêÿ; 17.Àâðîäàí ÿââÿë Ôðàíñà, Áåë÷èêà,
Ëöêñåìáóðã, Èñâÿ÷ðÿ êèìè þëêÿëÿðäÿ
ïóë âàùèäè; 20.Ëàòâèéà áÿñòÿêàðû, äèðèæîð ïèàíî÷ó âÿ ñèéàñè õàäèìèí àäû;
21.À÷ûëàúàã ñþç, ðÿñìëÿðëÿ áèðýÿ ùÿðôëÿð
âÿ äèýÿð èøàðÿëÿðëÿ âåðèëÿí áèëìÿúÿ;
22.Ýöë÷è÷ÿéèêèìèëÿð ôÿñèëÿñèíÿ àèä äàäëû
ìåéâÿñè îëàí áèòêè úèíñè.
Éóõàðûäàí àøàüû: 1.Áþéöê ãàí äþâðàíûíûí ãîøà îëìàéàí ÿí áþéöê àðòåðèàë
äàìàðëàðû; 2.Ìÿøùóð Àçÿðáàéúàí ãàäûí õåéðèééÿ÷èñèíèí àäû - Òÿçÿïèð ìÿñúèäèíè òèêäèðèá; 3.Øîòëàíäèéàëû ìöùÿíäèñ, èõòèðà÷û-ìåõàíèê. ßí áþéöê íàèëèééÿòè áóõàð ìàøûíûíû òÿêìèëëÿøäèðìÿê îë-
ìóøäóð. 4.Òöðêèéÿíèí ïóë âàùèäè (ãÿïèê);
5.2006-úû èë Ãûø Îëèìïèéà Îéóíëàðûíûí
êå÷èðèëäèéè þëêÿíèí ïàéòàõòû; 7.Ñèìëè ìóñèãè àëÿòè; 9.Ìîíîèçìèí ÿêñèíÿ ìàääè
âÿ ðóùè ñóáñòàíñèéàëàðû áÿðàáÿðùöãóãëó áàøëàíüûúëàð ùåñàá åäÿí ôÿëñÿôè òÿëèì; 11.Ðóñèéàíûí Îìñê âèëàéÿòèíäÿ
÷àé; 15.Ãÿäèì éóíàí øàèðè (å.ÿ. ÂÛÛÛ
ÿñð); 16.Ìÿëÿê, ïåéüÿìáÿð; 17.Ìöüÿííè, Àçÿðáàéúàíûí õàëã àðòèñòèíèí (1992)
àäû; 18.Úÿðÿéàíûí ìÿíôè ãöòáöíÿ ãîøóëìóø ùÿð ùàíñû áèð ãóðüóíóí åëåêòðîäó; 19.Èúòèìàè-ñèéàñè õàäèì, Àçÿðáàéúàí ÑÑÐ-íèí ìààðèô öçðÿ õàëã êîìèññàðû, «Øÿðã ãàäûíû» æóðíàëûíûí ðåäàêòîðó (1923-1938).
Tÿrtib etdi: Rafael
Qəzetimizin ötən nömrəsində getmiş krossvordun cavabları:
Ñîëäàí ñàüà: 1.Ãðåììè; 7.Ìèîêàðä; 8.Èíãóðè; 9.Äàëèäà; 10.Äåéë (Ùåíðè); 12.Êèëèì; 17.Îäðè (Ùåïáåðí); 18.Êàíêàí; 20.Åôåäðà;
21.Äèàìåòð; 22. Ìàíàíà. Éóõàðûäàí àøàüû: 2.Ðàíäåâó; 3.Ìàóãëè; 4.Òîéà; 5.Ðàñèçì; 6.Åäóàðä; 11.Èáëèñ; 13.Ôîðòðàí; 14.Àðêàäà;
15.Õàíëàð; 16.Êîôåèí; 19.Àðåñ.
Təsisçi:
SOSİAL-İQTİSADİ HƏFTƏLİK
12 fevral 2000-ci ildən çıxır
Azərbaycan Respublikası
Vergilər Nazirliyi
Baş redaktor:
Anar Əliyev
[email protected]
Baş redaktor müavini:
Məti Osmanoğlu
Qeydiyyat şəhadətnaməsi №R148.
VÖEN: 1300327481.
H/h 12-12258-1
Atabank ASC. Kod: 507581.
VÖEN: 9900006651.
M/h: 0137010032944
SWIFT BIK ATAZAZ-22.
Ünvan:
AZ 1073, Bakı ş.,
Landau küç.16
Telefon:
012 403 87 89
012 403 87 95
(faks / abunə ilə bağlı)
«Vergilər» qəzetinin kompüter
mərkəzində yığılıb səhifələnir və «CBS
Polygraphic Production» mətbəəsində
çap olunur.
Tiraj: 16000
8
№23 (613) | 20 iyun 2012 | www.vergiler.az
Kubizm
şedevrlər
Jorj Brak. «Meyvə qabı» (1909).
Òÿñâèðè ñÿíÿòäÿ ìîäåðíèñò úÿðÿéàí îëàí êóáèçì ÕÕ ÿñðèí ÿââÿëëÿðèíäÿ òÿøÿêêöë òàïìûøäûð. Êóáèçìèí òàðèõèíè, àäÿòÿí, Ïàáëî Ïèêàññîíóí âÿ Æîðæ Áðàêûí éàðàäûúûëûüû èëÿ ÿëàãÿëÿíäèðèðëÿð. Áó òåðìèí
1908-úè èëäÿ Òíãèä÷è Ëóè Âîñåë òÿðÿôèíäÿí èøëÿäèëìèøäèð: î, Æîðæ Áðàêûí ÿñÿðëÿðèíè «êóáèê ìþúöçÿëÿð»
àäëàíäûðìûøäû. Êóáèçìèí áèð ðÿíýêàðëûã êîíñåïñèéàñû êèìè òÿøÿêêöëö,
ôàêòûêè îëàðàã, ÕÕ ÿñðèí ÿââÿëëÿðèí äÿ áþù ðàí äþâ ðö íö êå ÷è ðÿí
èìïðåññèîíèçìèí äàõèëèíäÿ âÿ îíóí
åñòåòèê ïðèíñèïëÿðèíè èíêàð åòìÿê çÿìèíèíäÿ áàø âåðìèøäèð.
Ýåú èìïðåññèîíèçìèí ÿí ýþðêÿìëè íöìàéÿíäÿëÿðèíäÿí áèðè îëàí
Ïîë Ñåçàíí þìðöíöí ñîí ÷àüëàðûíäà ìÿíñóá îëäóüó úÿðÿéàíûí àïà-
ðûúû ïðèíñèïè îëàí àíè òÿÿññöðàò ÿñàñûíäà ýåð÷ÿêëèéè òÿúÿññöì åòìÿêäÿí èìòèíà åòìèø, ÿñëèíäÿ êóáèçìèí íÿçÿðè ïðèíñèïëÿðèíè èøëÿéèá ùàçûðëàìûø âÿ îíëàðû þç éàðàäûúûëûüûíäà ýåð÷ÿêëÿøäèûðíÿéÿ úÿùä ýþñòÿðìèøäèð. Ñåçàíí ýåú èìïðåññèîíèçìèí äèýÿð íöìàéÿíäÿëÿðèíäÿí ôÿðãëè
îëàðàã, ÿøéà âÿ ùàäèñÿëÿðèí ìàùèééÿòèíè öçÿ ÷ûõàðìàüû ñÿíÿòèí ÿñàñ
ïðîáëåìè ùåñàá åäûðäè: áó ìÿãñÿäëÿ èíúÿñÿíÿò, î úöìëÿäÿí ðÿíýêàðëûã
òÿáèÿòè òÿãëèä åòìÿêäÿí èìòèíà åòìÿëè, îíà ïàðàëåë, îíà áÿðàáÿð ýåð÷ÿêëèê éàðàòìàëû èäè.
Êóáèçì ÕÛÕ ÿñðèí ñîíóíäà ôîðìàëàøàí âÿ áöòöí ÕÕ ÿñð áîéó ìàðàãëû òÿêàìöë éîëó êå÷ìèø èíòèáàù
èíñàí êîíñåïñèéàñûíà åñòåòûê ïðèíñèïëÿðèíÿ ãàðøû éþíÿëìèø ìöÿé-
Gülüş
Ìÿøùóð áèð ìàùíûäà:
Éàçûã î øÿõñÿ êè, ãàðàãàáàãäûð,
Íÿ ãÿäÿð éàðàøûð èíñàíà ýöëìÿê...
- äåéèëèð. Ýöëöø ýþçÿëëèê âÿ õîøáÿõòëèê íèøàíÿñè îëìàãëà áÿðàáÿð, ùÿì äÿ åòèáàðëû ñàüëàìëûã ìÿíáÿéèäèð. Òöðêèéÿíèí «Ìèëëèééÿò» ãÿçåòèíäÿ èíñàíà éàðàøûã âåðÿí ýöëöøëÿ áàüëû ìàðàãëû ôàêòëàð à÷ûãëàíûá.
• Öìóìèëèêäÿ ãàäûíëàð êèøèëÿðÿ íèñáÿòÿí äàùà
÷îõ ýöëñÿëÿð äÿ, ìÿëóì îëìóøäóð êè, åéíè èø éåðèíäÿ ÷àëûøàí êèøèëÿð äÿ ãàäûíëàð ãÿäÿð ýöëöðëÿð.
Áóíóí áàøëûúà ñÿáÿáè åéíè ñîñèàë øÿðàèòäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí êèøèëÿðèí ãàäûíëàðûí òÿñèðèíÿ äöøìÿñè
èëÿ èçàù îëóíóð.
• Äöíéàéà éåíè ýþç à÷ìûø ùÿð áèð êþðïÿ áèð ÷îõ
äàâðàíûø âÿ ñÿñè ÿòðàôëàðûíà áàõàðàã þéðÿíèðëÿð.
Àíúàã àëèìëÿðèí òÿñáèòèíÿ ýþðÿ, éåíè äîüóëìóø
êþðïÿ äöíéàéà ýÿëäèéè àíäàí ýöëìÿê ãàáèëèééÿòè-
170 kiloluq ev pişiyi
Enzo adlı Benqal qaplanının bir şox cəhətdən ev
pişiyindən fərqi yoxdur: tumarlanmaqdan və
diqqət göstərilməsindən xoşlanır, mürgüləmək
üçün əldən gedir, tez-tez pəncələrini mebellərə
keçirir. Ancaq onun ev pişiklərindən bir ciddi
fərqi var: çəkisi 170 kiloqramdır.
éÿí ðÿíýêàðëûã ìåéèëëÿðèíèí íÿòèúÿñè âÿ éåêóíó êèìè ìåéäàíà ÷ûõìûøäûð.
Êóáèçìèí áàøëûúà ìÿãñÿä âÿ
åñòåòèê ïðèíñèïëÿðèíèí ñàäÿ òÿðèôèíè
âåðìÿê îëäóãúà ÷ÿòèíäèð. Ðÿññàìëûãäà áó úÿðÿéàíûí ö÷ ìÿðùÿëÿñèíè
ôÿðãëÿíäèðèðëÿð: Ñåçàíí êóáèçìè
(1907-1909), àíàëèòèê êóáèçì (19091912) âÿ ñèíòåòèê êóáèçì (19131914). Áóíëàðäàí ùÿð áèðè ôÿðãëè åñòåòèê êîíñåïñèéàëàðû ÿêñ åòäèðèð.
Êóáèçìèí íöìàéÿíäÿëÿðè ìöñòÿâèíèí ùÿúìëè ôîðìàëàðûíûí éàðàäûëìàñûíà, ðåàë ùÿúìèí áèð-áèðè èëÿ
êÿñèøÿí âÿ ìöõòÿëèô áàõûø íþãòÿëÿðèíäÿí ãàâðàíûëàí ùÿíäÿñè ôèãóðëàðà áþëöíìÿñèíÿ öñòöíëöê âåðèðäèëÿð. Êóáèçìèí Ñåçàíí ìÿðùÿëÿñèíäÿ ôîðìàëàðûí ùÿíäÿñèëÿøäèðèëìÿñè
ìàääè äöíéàíûí äàéàíûãëûüûíû âóðüóëàéûð; ýöúëö éîíìà ôîðìàëàð êÿòàí öçÿðèíäÿ, ñàíêè, ðåëéåô éàðàäûð;
ÿøéàíûí ìöõòÿëèô òÿðÿôëÿðèíè ÿêñ åòäèðÿí ðÿíýëÿð ùÿì ùÿúìè ýöúëÿíäèðèð, ùÿì äÿ ïàð÷àëàéûð. Êóáèçìèí
àíàëèòèê äþâðöíäÿ ÿøéà áèð-áèðèíäÿí
àéðûëàí êè÷èê ùèññÿúèêëÿðÿ áþëöíöð,
ÿøéàíûí ôîðìàñû, ñàíêè, êÿòàí öçÿðèíäÿ ìöõòÿëèô ãàòëàðà àéðûëûð. Ñîíóíúó, ñèíòåòèê ìÿðùÿëÿäÿ äåêîðàòèâ áàøëàíüûú ÿñàñ éåð òóòóð, ôàêòóðà
åôôåêòèíÿ ìàðàã ýöúëÿíèð.
1914-úö èëäÿ êóáèçì þç éåðèíè
éåíè úÿðÿéàíëàðà âåðìÿéÿ áàøëàéûð,
áóíóíëà áåëÿ, ôðàíñûç âÿ àëìàí ðÿññàìëàðûíà, èòàëéàí ôóðóèñòëÿðèíÿ, ðóñ
êóáîôóòóðèñòëÿðèíÿ, ðÿññàìëàðûíà òÿñèðèíè äàâàì åòäèðèð. Ýåú êóáèçì
ìöúÿððÿä èíúÿñÿíÿòÿ éàõûíëàøûð.
саьлам щяйат тярзи
íÿ ìàëèê îëóð. Î äà ìàðàãëûäûð êè, êþðïÿ îüëàí
óøàãëàðû ãûçëàðà íèñáÿòÿí äàùà àç ýöëöð, ëàêèí äàùà
÷îõ ýþç ãûðïûðëàð...
• Ýþçÿëëèê ìöòÿõÿññèñëÿðèíèí àðàøäûðìàëàðûíà ýþðÿ, êèøèëÿðèí 69%-è ãàäûíûí ýöëöìñÿìÿñèíÿ ìàêèéàæûíäàí äàùà àðòûã ÿùÿìèééÿò âåðèð.
• Èíñàíûí þçöíö ýöëìÿéÿ ìÿúáóð åòìÿñè ðóù äöøêöíëöéöíöí àðàäàí ãàëõìàñûíà êþìÿê åäèð.
• Èñâå÷ ìöòÿõÿññèñëÿðèíèí àðàøäûðìàëàðûíà ýþðÿ,
ýöëìÿê «éîëóõóúóäóð»: áèð àäàì ýöëöðñÿ, áàøãàëàðû äà èñòÿð-èñòÿìÿç îíà ãîøóëóð. Ýöëöìñÿéÿí
àäàìëàðûí ÷åâðÿñèíäÿ ñèôÿò òóðøóòìàã äàùà ÷ÿòèí
îëóð.
• Ýöëìÿê ñòðåññè àçàëäûð. Èíñàí ýöëÿðêÿí îíóí îðãàíèçìè åíäîðôèí, éÿíè õîøáÿõòëèê ùîðìîíó éàðàäûð. Þçöíöçö ýöëìÿéÿ ìÿúáóð åòñÿíèç áåëÿ, áó
ùîðìîí ÿìÿëÿ ýÿëèð âÿ îðãàíèçìäÿêè àíè äÿéèøèêëèê èíñàíûí þçöíö äàùà éàõøû ùèññ åòìÿñèíÿ âÿ
ñòðåññèí àçàëìàñûíà êþìÿê åäèð.
• Ýöëöìñÿìÿê þçöíö àúûãëû ýþñòÿðìÿêäÿí äàùà
àñàíäûð, ÷öíêè èíñàí àúûãëû îëàðêÿí öçöíäÿ äàùà
÷îõ ÿçÿëÿ ýÿðýèíëÿøèð. Éÿíè ýöëìÿê ö÷öí ôèçèêè
îëàðàã äàùà àç ñÿé ýþñòÿðìÿê ëàçûì ýÿëèð.
• Ýöëÿðêÿí èíñàíûí öçöíäÿ 53 ÿçÿëÿ ôÿàëèééÿòÿ
êå÷èð. Àíúàã èíñàí þçöíö ýöëìÿéÿ ìÿúáóð åäÿíäÿ èøëÿê ÿçÿëÿëÿðèí ñàéû 5-ÿ åíèð.
• Ôÿðãëè ìÿäÿíèééÿòëÿðÿ ìàëèê èíñàíëàðûí ôÿðãëè
áÿäÿí äèëè âÿ ÿë ùÿðÿêÿòëÿðè îëóð. Àììà äöíéàíûí ùàðàñûíäà îëóð-îëñóí, ýöëìÿê ùÿéàòäàí ùÿçç
àëìàüûí ÿëàìÿòè ñàéûëûð.
• Ýöëìÿê èíñàíëàðûí ìÿíÿâè ñàüëàìëûüûíà éàðäûì åòäèéè êèìè, ôèçèêè ñàüëàìëûüûíà äà ìöñáÿò òÿñèð ýþñòÿðèð. Ýöëÿðêÿí èíñàí îðãàíèçìè ðàùàòëàøûð
âÿ áåëÿëèêëÿ, ùÿçì âÿ ìàääÿëÿð ìöáàäèëÿñè ñèñòåìè íîðìàë ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿ áèëèð.
Ümumdünya Qaçqınlar Günü
2001-úè èëäÿ ÁÌÒ-íèí Áàø Àññàìáëåéàñûíûí
éåêäèëëèêëÿ ãÿáóë åòäèéè õöñóñè ãÿòíàìÿäÿ áþéöê ñàéäà ãà÷ãûíëàðûí ìþâúóä îëäóüó Àôðèêà þëêÿëÿðè èëÿ ùÿìðÿéëèê èôàäÿ åäèëèðäè. Ùÿìèí ãÿòíàìÿéÿ ÿñàñÿí, Áàø Àññàìáëåéà ãà÷ãûíëàðûí ñòàòóñó èëÿ áàüëû 1951-úè èëäÿ ãÿáóë åäèëìèø Êîíâåíñèéàíûí 50 èëëèéèíè ãåéä åòäè. Åëÿ î âàõò Àôðèêàíûí Áèðëèéè Òÿøêèëàòû Öìóìäöíéà Ãà÷ãûíëàð
Ýöíöíöí (Wîðëä Ðåôóýåå Äàé) èéóíóí 20-äÿ Àôðèêà ãà÷ãûíëàðû èëÿ åéíè ýöíäÿ ãåéä åäèëìÿñèíÿ
ðàçûëûã âåðäè.
Ùàçûðäà äöíéàäà 20 ìèëéîí ãà÷ãûí âÿ 25 ìèëéîí ìÿúáóðè êþ÷êöí ãåéäÿ àëûíìûøäûð. Äöíéàäà
îëàí ãà÷ãûí âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿðèí 1 ìèëéîíó
Åðìÿíèñòàíûí èøüàë÷ûëûã ñèéàñÿòè íÿòèúÿñèíäÿ þç
òîðïàãëàðûíäàí êþ÷êöí äöøìöø Àçÿðáàéúàíûí ïàéûíà äöøöð. Åðìÿíèñòàíûí Àçÿðáàéúàíà òÿúàâöçö
íÿòèúÿñèíäÿ ñîéäàøëàðûìûç óçóí èëëÿð ÿðçèíäÿ ãóðäóãëàðû åâ-åøèêëÿðèíäÿí, òîïëàäûãëàðû ñÿðâÿòëÿðèíäÿí ìÿùðóì îëäóëàð, äÿäÿ-áàáà éóðäëàðûíäàí äèäÿðýèí äöøäöëÿð, ÷àäûð øÿùÿðúèêëÿðèíèí öìèäèíÿ
ãàëäûëàð.
Ðÿñìè ãàéíàãëàðûí âåðäèéè ìÿëóìàòà ýþðÿ,
ùàçûðäà Àçÿðáàéúàíäà Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñè çÿìèíèíäÿ þç éóðä-éóâàñûíäàí äèäÿðýèí äöøìöø 300 ìèí ãà÷ãûí, 700 ìèí ìÿúáóðè êþ÷êöí,
åëÿúÿ äÿ ìöõòÿëèô ñÿáÿáëÿðÿ ýþðÿ ôÿðãëè þëêÿëÿðäÿí îëàí 11 ìèí íÿôÿðäÿí ÷îõ ãà÷ãûí âàð.
Ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿð þëêÿíèí 62 øÿùÿð âÿ ðàéîíóíäà, 1600-äÿí ÷îõ ñûõ éàøàéûø ìÿíòÿãÿñèíäÿ
ìöâÿããÿòè ìÿñêóíëàøìûøëàð. Õàòûðëàäàã êè, ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿðèí óçóí ìöääÿò éàøàäûüû ÷àäûð äöøÿðýÿëÿðèíèí ùàìûñû Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí ùÿéàòà êå÷èðäèéè òÿäáèðëÿð íÿòèúÿñèíäÿ ëÿüâ åäèëìèø,
éåíè ãÿñÿáÿëÿð ñàëûíìûøäûð. Áóíóíëà éàíàøû, ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿðèí ìèíèìóì ñîñèàë òÿëÿáàòëàðû äþâëÿò áöäúÿñè ùåñàáûíà þäÿíèëèð.
Ãåéä: Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí
Ãàíóíóíà ýþðÿ:
• ãà÷ãûí - Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí âÿòÿíäàøû îëìàéûá, èðãè ÿëàìÿòèíÿ, ìèëëèééÿòèíÿ, äèíè åòèãàäûíà, ìöÿééÿí ñîñèàë ãðóïà
ìÿíñóáëóüóíà âÿ éà ñèéàñè ÿãèäÿñèíÿ ýþðÿ
òÿãèáëÿðèí ãóðáàíû îëìàã áàðÿñèíäÿ òàì ÿñàñëû
åùòèéàò öçöíäÿí âÿòÿíäàøû îëäóüó þëêÿäÿí
êÿíàðäà ãàëàí âÿ åéíè åùòèéàò öçöíäÿí ùÿìèí þëêÿíèí ùèìàéÿñèíäÿí èñòèôàäÿ åäÿ áèëìÿéÿí âÿ éà èñòèôàäÿ åòìÿê èñòÿìÿéÿí, éàõóä ìöÿééÿí âÿòÿíäàøëûüû îëìàéûá îõøàð
ùàëëàð íÿòèúÿñèíäÿ ÿââÿë, àäÿòÿí, éàøàäûüû
þëêÿäÿí êÿíàðäà ãàëàí, åùòèéàò öçöíäÿí îðàéà ãàéûäà áèëìÿéÿí âÿ éà ãàéûòìàã èñòÿìÿéÿí øÿõñäèð.
• ìÿúáóðè êþ÷êöí (þëêÿ äàõèëèíäÿ êþ÷öðöëìöø øÿõñ) - Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ÿðàçèñèíäÿ ùÿðáè òÿúàâöç, òÿáèè âÿ òåõíîýåí ôÿëàêÿò íÿòèúÿñèíäÿ äàèìè éàøàéûø éåðèíè òÿðê
åòìÿéÿ ìÿúáóð îëóá áàøãà éåðÿ êþ÷ìöø
øÿõñäèð.
Plastik əməliyyatlar üçün
dəbdəbə vergisi
Ôðàíñàäà éàõûí âàõòëàðäà ïëàñòèê úÿððàùèééÿ
ÿìÿëèééàòëàðû ö÷öí ÿëàâÿ äÿéÿð âåðýèñèíèí ãîéóëìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Þëêÿíèí ñîñèàëèñò ùþêóìÿòè
ùàêèìèééÿòÿ ýÿëÿðêÿí äÿáäÿáÿ ö÷öí âåðýè ãîéìàüû âÿä åòìèøäè, âåðýè îðãàíëàðû èñÿ áó âåðýèíèí
ìöõòÿëèô íþâ êîñìåòèê ÿìÿëèééàòëàðà äà òÿòáèã
îëóíìàñûíû òÿêëèô åäèðëÿð. Ãåéä åäÿê êè, Ôðàíñàäà ÿëàâÿ äÿéÿð âåðýèñèíèí äÿðÿúÿñè 19,6%-äèð.
Þëêÿíèí âåðýè îðãàíëàðû áåëÿ ùåñàá åäèðëÿð êè,
сюз вахтына чякяр
там ъидди
åñòåòèê ìÿãñÿäëÿ àïàðûëàí úÿððàùèééÿ ÿìÿëèééàòëàðûíûí èíñàí ñàüëàìëûüûíà äÿõëè îëìàäûüûíà ýþðÿ,
áó ÿìÿëèééàòëàð ö÷öí âåðýè ãîéóëìàñû òàì ìÿãñÿäÿóéüóíäóð. Ìàëèééÿ Íàçèðëèéè èñÿ ùàçûðäà ïëàñòèê ÿìÿëèééàòëàðûí âåðýèéÿ úÿëá îëóíìàñûíûí ïðîñåäóðëàðû öçÿðèíäÿ èø àïàðûð.
Ôðàíñàíûí ìàëèééÿ äàèðÿëÿðè 2017-úè èëÿ ãÿäÿð
þëêÿäÿ èãòèñàäè òàðàçëûã éàðàòìàã ö÷öí ùþêóìÿòèí ùÿð èë ÿëàâÿ 3,9 ìèëéàðä àâðî (4,9 ìèëéàðä äîëëàð) âÿñàèò ÿëäÿ åòìÿñèíè çÿðóðè ñàéûðëàð.
Fotomüsabiqə
там ъидди
Òöðêèéÿíèí «Ùöððèéÿò» ãÿçåòèíäÿ Úÿíóáè Àôðèêàíûí Áðàêïàí øÿùÿðèíäÿ Ìàéêë Úåéìèñîí âÿ
îíóí ðÿôèãÿñè Úàêè Ñìèòèí ñàõëàäûüû áó åâ ùåéâàíû áàðÿäÿ ìàðàãëû ìÿëóìàò äÿðú îëóíóá.
Åâäÿ Åíçîäàí áàøãà 14 èò äÿ ñàõëàéàí Úåéìèñîí
âÿ Ñìèò Åíçîíó äîããóç ùÿôòÿëèê êþðïÿ îëàðêÿí àëûáëàð. Àíúàã àðàäàí àç âàõò êå÷ÿíäÿí ñîíðà áó êþðïÿ
ùåéâàí ýöíäÿ 5 êèëî ÿò éåéÿí íÿùÿíýÿ ÷åâðèëèá.
«Åíçîíóí ñàùèáè îëìàüûí ÿâÿçè éîõäóð. Îíóíëà
ùÿéàòûìûçûí ùÿð ýöíö ôÿðãëè êå÷èð», - äåéÿí Úåéìèñîí, ãàïëàíûí àèëÿíèí áèð ïàð÷àñû îëäóüóíó ñþéëÿéèð.
Åíçî éóõóäàí îéàíàí êèìè ìÿòáÿõÿ ýÿëèá, ìàñàíûí öñòöíÿ äûðìàøûð. Áóðàäà ìöðýöëÿìÿêäÿí õîøëàíàí Åíçîíó Ñìèò âå Úåéìèñîí ÿìçèêëÿ áÿñëÿéèð.
Ýöíîðòà îéóíó çàìàíû îíóíëà ÷îõ äèããÿòëè îëìàã ëàçûì ýÿëèð. Úåéìèñîí áÿçÿí âÿçèééÿòèí íÿçàðÿòäÿí ÷ûõäûüûíû áèëäèðèð: «Áèð ãàïëàíëà îéíàìàã, ýåð÷ÿêäÿí äÿ ÷îõ ÷ÿòèíäèð. ßýÿð áèð éåðèíèçè ãàïñà, äèøëÿìÿñÿ áåëÿ, äèøëÿðèíèí éàðàòäûüû ñûéðûãëàð ãàíàéà áèëèð. Ìÿí àðòûã áóíà þéðÿíúÿëè îëìóøàì».
Åíçî àõøàì éåìÿéèíäÿ ïèøèêëÿð ö÷öí ùàçûðëàíàí
ÿìçèê éåìèíäÿí þòðö ÿëäÿí-àéàãäàí ýåäèð âÿ ïàéûíû
ìÿòáÿõ ìàñàñû àðõàñûíäà éåìÿéÿ öñòöíëöê âåðèð.
Åíçîíóí åâ ùåéâàíû êèìè áöòöí ìöñáÿò õàñèééÿòëÿðè èëÿ éàíàøû, áèð ÷àòûøìàçëûüû âàð: êðåñëîëàðû ýÿìèðèð. Áó õàñèééÿòèíäÿí ÿë ÷ÿêÿ áèëñÿ, îíó òàì áèð åâ
ïèøèéè êèìè ãÿáóë åòìÿê îëàð.
«Bülbül yuvası». İsgəndər Səklikov, əməkdar müəllim. Goranboy rayonu, Səfikürd kəndi
Müdriklər deyib ki...
«Yaxşı adla ölmək
yaman adla yaşamaqdan üstündür».
Mühəmməd Zəhirəddin Babur (1483-1530)
Ñÿùèôÿíè Ìÿòè ÎÑÌÀÍÎÜËÓ àïàðûð | îñìàíîýì@éàùîî.úîì