beyaz eşya yan sanayi strateji belgesi hazırlanması projesi

Transkript

BEYSAD
BEYAZ EŞYA YAN SANAYİ
STRATEJİ BELGESİ HAZIRLANMASI
PROJESİ
Arama Konferansı Raporu
Mayıs 2012
Beyaz Eşya Yan Sanayi Strateji Belgesi Arama Konferansı Raporu
İÇİNDEKİLER
1.
2.
3.
Giriş
3
Katılımcı Listesi
5
BİRİNCİ EVRE: Dünya’da ve Türkiye’de Akımlar
6
2.1 Dünyada akımlar
6
2.2 Türkiye’de akımlar
7
İKİNCİ EVRE: Beyaz Eşya Yan Sanayisini Etkileyen Akımlar
11
3.1 Arzulanan akımlar
11
3.2 Tehdit içeren akımlar
12
4.
ÜÇÜNCÜ EVRE: Beyaz Eşya Yan Sanayisinin Evrimi
14
5.
DÖRDÜNCÜ EVRE: Beyaz Eşya Yan Sanayisinin Geleceği
24
6.
Detaylı Çalışma İçin Strateji Başlıklarının Belirlenmesi
28
7.
BEŞİNCİ EVRE: Stratejiler
29
8.
Genel Değerlendirme
37
9.
Katılımcıların Değerlendirmeleri
39
TRİA Uluslararası Araştırma ve Danışmanlık
2/ 40
1. Giriş
Beyaz Eşya sektöründe dünyada ilk seri üretimin başlamasından 50 yıl sonra sektöre giriş
yapan Türkiye bugün, sadece 50 yıllık arayı kapatmakla kalmamış, aynı zamanda üretim
rakamları konusunda tüm rakiplerini geçerek Avrupa’da “1” numara olmuştur. Böylelikle
Türk Beyaz Eşya Sanayi, Türk sanayisindeki önemini daha da öne çıkararak büyüme
planları içinde ön sıralarda yerini almıştır.
Türkiye’nin 2007-2013 dönemini de kapsayan 2001-2023 dönemine ait Uzun Vadeli
Strateji çerçevesinde hazırlanan Dokuzuncu Kalkınma Planının vizyonu “istikrar içinde
büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi
toplumuna dönüşen, AB’ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye”dir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 2023 hedefine paralel olarak Beyaz Eşya Yan Sanayi de,
sanayisinin rekabet gücünü ve verimliliğini artırarak dünya ihracatından daha fazla pay
alan, yüksek katma değerli ve ileri teknolojiye dayalı üretimin yapıldığı, istihdam
sorununu çözmüş, nitelikli işgücüne sahip, topluma ve çevreye duyarlı bir sanayi yapısına
dönüşümü hızlandırmak amacını gütmektedir.
Dünya küresel bir pazara dönüşür, birçok alanda ülkeler arasındaki sınırlar kalkarken
geçtiğimiz yüzyıldan çok daha farklı konular tartışılmaya, ön plana çıkmaya başlamıştır.
Artık günümüzde lojistik kazançlar, ucuz hammadde, ucuz işçilik, maliyet rekabetçiliği bir
sektörün sürekli gelişiminin ve büyümesinin devamlılığını, küresel rekabetçilik gücünü
garantilemeye yetmemektedir. Bu sebeple yan sanayinin sağlıklı gelişimine katkıda
bulunmak üzere Beyaz Eşya Yan Sanayi Derneği, Beysad, 2011 yılında devreye girmiş ve
strateji belgesi çalışmalarını başlatmıştır. 4-6 Mayıs tarihlerinde Bolu’da, Abant Palace
otelinde ana ve yan sanayi aktörlerinin yanı sıra TTGV’den, Sanayi Bakanlığı’ndan,
İstanbul İhracatçı Birliklerinden, Hürriyet Gazetesi’nden, bir özel sermaye fonu yönetim
şirketinden, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nden de fikir önderlerinden oluşan 31 kişilik bir
katılımla arama konferansı gerçekleştirilmiştir. Bu konferans 5 ayrı evreye bölünerek her
evrede belli konular tartışıldı. Oturumlar Cuma akşamı başlayıp, pazar günü öğlene kadar
sürdü. Katılımcılar toplantı boyunca net 12 saat süren tartışma ve beyin fırtınalarına
katıldılar ve toplantının amacına kavuşması için özverili bir çaba sarf ettiler. Toplantı
3/ 40
özgür ve demokratik bir ortamda, herkesin fikri sorularak gerçekleşti ve konsensüs
sağlanamayan konular da raporda özellikle belirtildi.
İlk evre katılımcıların serbest ve özgür bir ortamda, iş dünyasındaki pozisyonlarından
sıyrılarak genel, küresel güncel değerlendirmeler, önermeler yapmaları ile başladı. Her
evrede tümden gelim yöntemi ile genelden özele inilerek Dünya ve Türkiye’deki gelişme,
değişim ve gelecek varsayımları ile sektör bileşenleri harmanlandı. Son evredeki
çıkarımlar ise güncel tüm tehditler, riskler ve fırsatların değerlendirilmesine müteakiben
sektörün küresel rekabetçiliğini güçlendirmesi için ihtiyaç duyduğu temel stratejik
hedefler oldu.
Beyaz eşya hem geçmişte, hem de günümüzde kalkınma çabalarını hızlandırmada
öncelik verilen sektörlerin başında gelmektedir. Ana ve yan sanayi yöneticileri ileride
devlet tarafından yapılan sektör sınıflandırmalarında Beyaz Eşya ana ve yan sanayisinin
“Beyaz Eşya Sanayi” adıyla ayrı bir alt sektör kategorisi olarak temsil/analiz ediliyor
olmasının uygun olacağını belirtmekte, bu kategorinin kabul görmesini
arzulamaktadırlar.
Türk sanayisi içinde önemli yere sahip olan beyaz eşya sektöründeki yatırımlar pahalı,
uzun vadeli, dolayısıyla riskli yatırımlardır. Diğer yandan beyaz eşya sanayisi yüksek
ihracat getirisi, nispeten istikrarlı üretim yapısı, yarattığı katma değer, istihdam gücü,
diğer sektörlerle olan yüksek girdi-çıktı ilişkisi, devlet bütçesine sağladığı vergi katkısı,
büyüme potansiyeli ile makroekonomik açıdan üstünlükleri olan bir sektör olarak kabul
görmektedir. Bu sektörün öneminin daha fazla bilinmesi, daha fazla değer verilmesi,
verilen değerin devlet nezdinde teşvikler, vergi indirimleri, yatırım destekleri, eğitim
programları, enerji ithalatı izinleri, teknoloji yatırımları ile gösterilmesi arzulanmaktadır.
Daha da önemlisi sektörün ana ve yan sanayi taraflarındaki temsilcileri bu çalışmalar için
ihtiyaç duyulacak tüm desteği, zaman ve emeklerini vermeye hazır olduklarını ifade
etmektedirler.
4/ 40
TOPLANTI KATILIMCILARI
FİRMA ADI
BALORMAN
ATM
TEKNOPARK
KONVEYÖR
VALFSAN
DE-KA
REM
ERTA
CAM MERKEZİ
AKPLAS
ENDEL
JOTUN TOZ
SİPİL
BEYSAD
ÖNAYSAN
ARÇELİK
BSH
BSH
TERMİKEL
VESTEL
VESTEL
HİSARLAR GRUP
ATM
HÜRRİYET
MEDİTERRA CAPİTAL
MEDİTERRA CAPİTAL
SANAYİ BAKANLIĞI
SANAYİ BAKANLIĞI
TIM
TTGV
TTGV
URAK
TRİA
TRİA
THE
İSİM
Bahadır
Besim
Hasan
Hasan Basri
Orhan
Atilla
Uğur
Hamdi
Semavi
Mustafa
Burak
Necati
Hakkı
Ayşegül
Murat
Evren
Erkan
Ulaş
Mehmet
Gonca
Gökmen
Haluk
Sedatcan
Mert
Doruk
Musa
Feza Hacı
Emrullah
Tahsin
Tülay
Deniz
Özlem
Melih
Özra
Kerim Han
SOYAD
Balkır
Oktayer
Danişment
Aksu
Yeloğlu
Eren
Özgüç
Erem
Yorgancılar
Böyet
Özaydemir
Gönenç
Bayraktar
Koç
Önay
Albaş
Özen
Özen
Çınar
Eti
Çeşmeci
Selvi
Ar
Temizkan
Aydın
Gezer
Şevki
Emen
Öztiryaki
Akarsoy Altay
Bayhan
Altuntaş
Yurdagül
Peker
Milar
GÖREVİ
BEYSAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI
BEYSAD YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEKİLİ
BEYSAD YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEKİLİ
BEYSAD YÖNETİM KURULU ÜYESİ
BEYSAD ÜYESİ
BEYSAD ÜYESİ
BEYSAD ÜYESİ
BEYSAD ÜYESİ
BEYSAD KURUMSAL İLETİŞİM MÜDÜRÜ
BEYSAD ESKİ YÖNETİM KURULU BAŞKANI
ÜRÜN TEMİN DİREKTÖRÜ
PİŞİRİCİ BİRİMİ SATINALMA MÜDÜRÜ
SOĞUTUCU BİRİMİ SATINALMA MÜDÜRÜ
PAZARLAMA DİREKTÖRÜ
SATINALMA MÜDÜRÜ
SATINALMA MÜDÜRÜ
OPERASYON DİREKTÖRÜ
MEKATRONİK MÜHENDİSİ
EKONOMİ MUHABİRİ
İŞ ORTAĞI
İŞ ORTAĞI
ŞUBE MÜDÜRÜ
UZMAN YARDIMCISI
TIM BAŞKAN VEKİLİ
BAŞUZMAN
BAŞUZMAN
PROJELER KOORDİNATÖRÜ
GENEL MÜDÜR
PROJE MÜDÜRÜ
MODERATÖR
5/ 40
2. BİRİNCİ EVRE: Dünyada ve Türkiye’de Akımlar ve Değişimler
Bu evre tüm katılımcıların aktif katılımı ile gerçekleşti. Tüm katılımcılara günümüzde
geçmişle karşılaştırıldığında değişen, farklılaşan konular, yeni akımlar soruldu. Tüm
belirtilen önermeler not edildi. Arttığı, daha olumlu sonuçlara doğru gittiği düşünülen
konulara “+”, azalmakta olan, daha negatif yönde gelişme gösterdiği düşünülen
konuların yanına “-“ işareti eklendi. Aynı başlık altında farklı fikirler olması durumunda
her ikisine de yer verildi.
Bu ilk evre, içinde bulunduğumuz piyasa koşulları, ekonomik, siyasi ve sosyal konjonktür
hakkında oldukça detaylı bir derleme yapılmasına olanak sağladı. Tüm katılımcıların
beyan ettiği konular Dünya ve Türkiye olarak 2 başlık altında toplandı:
2.1 Dünyada Akımlar
Üretim batıdan doğuya +
Ürün çeşitliliği +
Doğuya doğru zenginleşme +
Ürün fiyatları –
Hammadde maliyetleri +
Ergonomik ürünlere ihtiyaç +
Çevreye verilen önem +
Tüketim +
Yeşil enerjiye talep +
Markalaşma ve çeşitliğe önem +
Daha az enerji tüketen beyaz eşya +
Satış sonrası hizmetler +
Geri dönüşümlü beyaz eşyaya talep +
Tüketici bilinçlenmesi +
Akıllı beyaz eşyaya talep +
İletişim +
İnsanların farkındalıkları +
Cama olan ilgi +
Yaşam süresi +
Petrol –
Hayat standartları +
Petrol maliyetleri +
Yaşam kalitesi +
Networking +
Rekabet +
Sosyal medya ve gençlerin etkisi +
Euro bölgesindeki ekonomik kriz +
E-ticaret +
6/ 40
Tüketim pazarlarının yer değiştirmesi +
Gelecek belirsizliği +
Ürün ömürleri +
Kentleşme +
Eko etiket ürünlere ilgi +
Boşanmalar +
Gemi kapasiteleri +
Hane sayısı +
Navlun ücretleri –
Nüfus +-
İnovasyon ihtiyacı +
Genç nüfus (Avrupa) –
Mobil gelişim +
Milli gelir +
Şirket birleşmeleri +
AR-GE’ye verilen önem +
Otomasyon +
Yeni rekabetçi ülkeler +
Eğitim düzeyi +
3. dünya ülkelerine ilgi +
Korumacılık +
(sermaye
yer değiştiriyor)
Sınırlar kalkması
+
Finansal kırılganlık +
Komşu ülke ilişkilerinin önemi +
2.2 Türkiye’de akımlar
Destek programlarının yön değiştirmesi +
Güneş enerjili beyaz eşyaya talep +
Devletin sanayiye verdiği teşvik +
Teknoloji +
Teşvikler –
Kamu özel sektör ilişkisi +
Karlar –
Yeni pazarlar +
Finansman ihtiyacı +
Hedef pazarlar +
Finansman zorluğu +
Verimliliğe verilen önem +
Tüketici finansmanının kolaylaşması +
Süreç inovasyon ihtiyacı +
Yatırım fonu şirketleri +
Ekonomik ve politik açıdan Doğu ve
Küçük ölçekli firmalar +
Ortadoğu
Ortadoğu ülkelerinin
ile ilişkiler +önemi +
Büyük ölçekli firmalar +
Bilgi temelli işbirliklerine gereksinim +
Haksız rekabet +
Tersine beyin göçü gerekliliği +
İhracat hedefi +
Bayilikler –
7/ 40
Teknomarketler (satış kanalları değişiyor)
Fason üretim +
+Sektörün küreselleşmesi +
Hammadde ithalatı +
Küresel marka olma hevesi +
ÖTV +
Sosyal sorumluluk projeleri +
Faiz oranları +
Kurumsal risk yönetimi ihtiyacı +
Tüketici ödeme vadeleri +
Tüketici hakları +
Ürün fiyatları +
Global ana sanayi firma yatırımlarına
Vizelerin kalkmasıyla o ülkelerle ticari
ihtiyaç
+ yabancı yatırımcı +
Türkiye’ye
ilişkiler
+ parametrelerin siyasi
Ekonomik
Ana sanayi firmalarının yurtdışında
gelişmelerden
Patent
sayısı veetkilenme
önemi + oranı +
başarısı
yan sanayiine
Yabancı sayesinde
firmaların Türk
Türkiye’deki
firmalar
Çeyiz hazırlanması –
yurtdışından
gelen ilgi ++
için
tehdit oluşturması
İnşaatlardaki
değişim; Kurutucu vb beyaz
Finansal kırılganlık +
eşyaya
talepbeyaz
+ / Ankastre
+
Tüketicinin
eşyadanürüne
kalite,talep
kapasite
Şirket birleşmeleri +
ve
işlevsellik
beklentisi
+
Garanti
süreleri
+
Çevreye önem +
Otomasyon +
Vergi verenlerin vergi oranı +
Tüketim +
Alım gücü +
Markalaşma ve çeşitliğe önem +
Kuluçka AR-GE’ye teşvik +
Sınırlar kalkması +
Avrupa’nın beyaz eşya ana sanayiden
Korumacılık +
çıkması
+ çatışmaları (sendikalaşma) +
Firma işçi
Enerji kaynaklarında çeşitlilik +
Türkiye esnekliği (sendikalaşma) –
Ham madde fiyatları +
Sendikalaşma kolaylığı +
İşçilik maliyetleri +
Yatırım maliyetleri +
Yeni teşvik paketiyle işçilik maliyetleri –
Nano teknolojiye ulaşım –
ARGE çalışmalarının tabana inmesi +
Eğitimde sağlıksız sisteme geçiş +
Vergi vermeyenlerin oranı +
Lojistik çözümler +
Türkiye’nin kredi notu –
Kur yönetimin önemi +
ARGE nedeniyle ürün üretecek firmalar +
Türk tüketicisinin yabancı ürünlere ilgisi +
Beyaz eşyada stratejik parçaların önemi +
Yan sanayinin ihracatı +
8/ 40
Fiyatları nihai müşterilerin belirlemesi +
Yurtdışından gelen firmaların ARGE
(üreticiler belirlemiyor)
Ürün çeşitliliği +
desteğinden istifadesi +
Enflasyon +
Ergonomik ürünlere ihtiyaç +
Vadeli satışlar +
Satış sonrası hizmetler +
Yaşam süresi +
Tüketici bilinçlenmesi +
Arz fazlalığı +
Yeni markalar +
Göreceli olarak teknoloji hakimiyet + -
Ürün performans beklentisi +
Türk parasının yüksek değeri +
Destek programları + (işbirlikleri /
3. dünya ülkelerine ilgi + (sermaye yer
networking)
İnsan yaşamının kolaylaşması +
değiştiriyor)
Maliyet yönetimin hassasiyeti +
Endüstriyel tasarıma önem +
Hane sayısı +
Outsourcing +
Nüfus +
Cari açık +
Doğuya doğru zenginleşme+
İhracat +
Milli gelir +
İthalat +
Navlun ücretleri – (gemi kapasitesi+)
Ara eleman sıkıntısı +
Mobil gelişim +
İşçilik maliyetleri +
İnovasyon ihtiyacı +
Rekabet gücü –
AR-GE’ye verilen önem +
Katma değeri yüksek ürünlere yönelik
Yeni rekabetçi ülkeler +
çalışma
+
Ölçek ekonomisi
+
Bilinçli yatırımcı +
Genç nüfus +
Beyaz eşya talebi +
Standart dışı ürünlerin üretimi +
Alım gücü +
Merdiven altı firmalar +
Türkiye’de çalışan yabancı sayısı +
Sanayi üniversite işbirlikleri +
Kümelenme (kaynakların etkin kullanımı
İnşaat sektörü +
için)
+ ihracat +
Afrika’ya
Yapılaşma +
ARGE’ye ulaşmak için teşvikler –
Ana sanayi değer zincirinde yan sanayiden
Teknolojik gelişmelerin artımsal
beklentiler +
gelişmelere kayması +
9/ 40
Nihai üründeki yerlilik oranı –
Ölçme/ değerlendirme/ öngörü ihtiyacı +
Yabancı yatırım +
Yan sanayinin ana sanayiden beklentileri +
Enerji maliyeti +
Fason üretim +
Navlun +
Yerlileşme oranı + (nihai ürün)
Özkaynak yetersizliği +
Fikri mülkiyet haklarına önem +
Dondurucu, mikrodalga, kurutucu gibi
Dayanıklı tüketim talebinin türünün
ürünlere talep +
Daha büyük ürüne talep +
değişmesi (daha dayanıksız, daha ucuz) +
Beslenme alışkanlıkları değişimi +
Üretici riskleri (dünya ekonomisindeki
Kurumsallaşma +  Satın almacının
kırılganlıktan ötürü) +
Nitelikli danışman ihtiyacı +
hedef odaklılığı +  Tedarikçiyi anlama –
İstikrarsız üretim talepleri/siparişler +
Mavi yaka işten çıkma hızı (turnover) +
10/ 40
3. İKİNCİ EVRE: Beyaz Eşya Yan Sanayisini Etkileyen Akımlar
Konferansın birinci evresinde derlenen, tüm dünyayı etkisi altına almış değişimler,
akımlar ikinci evrede tekrar gözden geçirildi. Bu evrede odaklanılan nokta ilk evrede tüm
katılımcıların bildirdiği değişimlerden en önemlilerini seçerek, gelecek stratejilerinde en
çok etkiye sahip olacak akımları süzmek idi. Katılımcılar 4 farklı gruba ayrılarak bu
çalışmayı tamamladılar. Her grup en önemli gördüğü ilk 4 konuyu maddeledi. 2 grup
gelecekte gerçekleşmesi arzulanan akımları şekillendirirken, diğer 2 grup ise en fazla
tehdit oluşturanları filtreledi. Ortaya çıkan, arzulanan ve tehdit oluşturduğu düşünülen
akımlar şu şekilde sıralandı:
3.1 Arzulanan Akımlar
Grup 1
1- Nüfus ve hane sayısıyla paralel kişi başı gelirin artması
2- Yerli üretimin artması, Avrupa'nın beyaz eşya sanayisinden çıkması, yabancı
yatırımın artması ve Türkiye'nin sektörel üretim üssü haline gelmesi.
3- Ar-Ge ve inovasyonun tabana yayılması, "akıllı" ve "yeşil" ürünlere yönelik
çalışmaların artması.
4- Yan sanayinin ihracatının artması ve uluslararası, global bir oyuncu haline
gelmesi.
Grup 2
1- Kamu ilişkisi ve işbirliği
a. Teşvikler
b. Hammadde
c. Vergi
d. Ana Sanayi – Yan Sanayi diyalogu
2- Ar-Ge inovasyon
a. Tasarım
b. Çevreci enerji tüketimi düşük ürünler
c. Süreç inovasyonu
d. Tasarım ihtiyacı
11/ 40
3- Kurumsallaşma
a. Şirketlerin olgunluk seviyelerinin artması
b. Yetenek yönetimi IK
c. Finansman yönetimi
d. Risk yönetimi
4- Küreselleşme ile standartların yükselmesi
a. Nüfus artışı
b. Yerlileşme
c. Yabancı yatırımlar, ana sanayi yatırımları
d. İhracatın artması
e. Fonların artması
3.2 Tehdit İçeren Akımlar
Grup 1
1- Maliyet
a. ÖTV
b. Cari açık
c. Ham madde
d. Enerji
e. Finans
2- Rekabet
a. Haksız rekabet
b. Fiyat düşmesi
3- Bölgesel siyasi riskler
4- Üretim
a. Teknoloji
b. İnovasyon
c. Ölçek
d. Nitelikli işgücü
Grup 2
1. Maliyetlerin hızlı değişimi
12/ 40
a. Ham madde
b. AR-GE
c. Finansman
d. Navlun
e. Ürün fiyatları
2. Sermaye
a. Riskler
b. Bilgi
c. Nakit
d. İnsan gücü
3. Pazar Riskleri
a. Rekabet
b. Kriz
c. İhracat riskleri
4. Makro Çevre
a. Teşvik
b. Kurumsallaşamama
c. Alt Yapı
d. Ara mal eksikliği
13/ 40
4. ÜÇÜNCÜ EVRE: Beyaz Eşya Sanayinin Evrimi
İlk iki evrede Dünya ve Türkiye’de konuşulan, tüm sektörler ve insan hayatını etkileyen
akımlar, değişimler, trendler tartışıldı ve geleceğin şekillenmesinde en etkin olacak
olanlar filtrelendi. Üçüncü evreye “Beyaz Eşya”nın doğuşundan bugününe geçtiği dönüm
noktalarını, Türkiye’deki üretimin başlangıcından bu yana süren gelişmeleri, önemli
dönüm noktalarını gösteren tablolar karşısında tüm katılımcılar değerlendirmelerde
bulundular. Katılımcıların değerli katkılarıyla beyaz eşyanın dünyadaki çıkış noktasından
Türkiye ve dünyada bugün bulunduğu noktaya gelişindeki dönüm noktaları şu şekilde
sıralandı:
1790
Mekanik soğutma, İngiliz Thomas Harris ile John Long tarafından geliştirildi ve o
dönemde bilinen ilk patenti aldılar. Mekanik soğutucu emme basma tulumba benzeriydi
ve çalıştırmak için insan gücü gerektiriyordu.
1800
Elektrikli pilin atası olan pil modeli Alessandro Volta tarafından icat edildi.
1805
ABD’li mucit Oliver Evans, sıvı yerine buharla çalışan ilk soğutma makinesini tasarladı.
1820
Danimarkalı fizikçi ve filozof Hans Christian Ørsted, elektromanyetizmanın temel
fenomeni olan elektrik akımının manyetik etkisini keşfetti.
1821
Michael Faraday, bir mıknatıs ve hareketli telden sürekli bir dönme hareketi elde
edebileceğini gösterdi.
1829
İlk havalı kompresör patenti alındı.
14/ 40
1832
Michael Faraday ve Joseph Henry tarafından laboratuar ortamında ilk kez elektrik elde
edildi.
1834
Amerikalı Jacob Perkins, eter ile çalışan pistonlu bir soğutma makinesi(buzdolabı)
yaparak patentini aldı.
1837
Bir Amerikalı demirci olan Thomas Davenport elektrik motoru için ilk patenti aldı.
1844
John Gorrie ticari amaçla üretilen ilk buzdolabını yaptı. Asıl mesleği tıp doktorluğu olan
John Gorrie 1844 yılında “Klima Sistemleri – Soğutma – Ticari buz imali” konularının
atası olarak tarihteki yerini aldı.
1850
Joel Houghton elle çevrilen ahşap bir tekerlekle çalışan ilk bulaşık makinesinin patentini
aldı.
15/ 40
1861
Dr. Alexander Kirk, kömür ısısı ile çalışan ilk absorbsiyonlu soğutma cihazını geliştirmiştir.
Mekanik soğutma vasıtasıyla buz imalinin ticari sahaya girmesi ise 1800′ lü yılların
sonlarında olmuştur.
1861
Sıkıcı icat edildi ve çamaşır makinesinin bir parçası haline geldi. Kayışla çalışması buhar
veya benzinli motorların kullanımını kolaylaştırdı.
1866
Werner von Siemens dinamo patentini aldı.
1872
Silindirler su soğutmalı hale getirilerek kompresör verimliliği arttırıldı.
1873
Endüstriyel amaçla belirli bir oranda mekanik güç elde etmek üzere elektriğin ilk başarılı
kullanımı yılında Paris'te Societe Gramme tesislerinde yapıldı.
1874
William Blackstone eşi için yaptığı doğum günü “ilk çamaşır makinesi” olarak tarihe
geçti. Bu menteşeli bir kapağı olan ve insan gücüyle çalışan küvete benzer bir kutuydu.
1876
Alman mucit Karl Von Linde elektrik enerjisiyle çalışan ilk buzdolabını dünyaya tanıttı.
Gazın devir daimi için elektrik enerjili kompresör, soğutma sistemi için ise metil eter
kullanılıyordu. Bu cihazı için 1877 yılında patent aldı. Cihazın elektrik enerjisiyle çalışması
devrim niteliğindeydi.
1880
İlk minyatür elektrik motorları, New Jersey'de Thomas Alva Edison tarafından
gerçekleştirildi.
Doğru akım motorları büyük miktarlarda üretilmeye başlandı.
1880
Gorrie’nin makinesinde bir dizi iyileştirmeler yapıldı ve pistonlu kompresörün icadı ile
yeni buz makineleri, et paketleme, balık işleme makineleri ile soğutma endüstriye
tamamen yerleşti.
1886
İlk elektrikli bulaşık makinesi Josephine Cochrane tarafından icat edildi.
16/ 40
1888
İtalyan Galileo Ferrari 90° faz farkına sahip iki alternatif manyetik alanın, sabit dönen bir
manyetik alan olarak görülebileceğini gösterdi.
1888-1896
Nikola Tesla bağımsız olarak geliştirdiği indüksiyon motorunun patentlerini aldı. George
Westinghouse, Tesla’nın patentlerini alarak ileri çalışmalar yaptırdıysa da, ekonomik kriz
ve elektrik akımı tekniğinin gelişmeleri bu çalışmaları engelledi.
1890’lı yıllardan sonra
Çeşitli ülkelerde alternatif akım motorları ortaya çıkmaya başladı.
1903
İlk elektrikli çamaşır makinesi patenti alındı.
1908
İlk elektrikli çamaşır makinesi "Thor,“ Alva Fisher tarafından üretildi.
1911
General Electric firması, bir Fransız rahip tarafından icat edilen ilk ev tipi buzdolabını
tanıttı. Buzdolabının montajı daha sonraları Frigidaire tarafından 1915 yılında yapıldı.
1913
Fred W. Wolf ev tipi ilk elektrikli buzdolabının üretimi Domelre adıyla başladı. (DOMestic
ELectric Refrigerator)
1913
Walker kardeşler ilk elektrikli bulaşık makinesini üretti.
1914
Kelvinator Company şirketi kuruldu.
1915
Fırın termostatı ve halen pek çok alanda kullanılmakta olan elektrik izolasyonlu, ısı
iletkenli seramik "Calrod" geliştirildi.
1915
Elektrikli giyisi kurutucular vitrinlerde boy gösterdi.
1916
Kelvinator ilk elektrikli buzdolabını tanıttı.
1918
Otomatik kontrolleri olan ilk buzdolabı yine Kelvinator’dan geldi.
17/ 40
1920’ler
Amerika’da 200’den fazla farklı marka buzdolabı satıldı.
1922
Baltzar von Platen, Carl Munters ile birlikte freon gazı kullanılan ilk buzdolabını ürettiler.
Freon gazlı ilk elektrikli buzdolabı
Karl Paul Gottfried Von Linde tarafından üretilen bir buzdolabı
1922
Maytag firması suyu çamaşırın içine basınçla göndererek yıkama yapan, “agitator”
sistemini geliştirmişti.
1925
Electrolux, AB Arctic firmasını satın aldı ve "D-fridge" ürününü dünya pazarına lanse etti.
1924
İlk santrifüjlü çamaşır makinesi piyasaya sunuldu.
1925
Kelvinatör tamamen otomatik olarak çalışan ve yoğuşturucu (kondenser) özelliği olan
buzdolapları yılında üretildi. İlk yıl 67 adet dolap, 1918-1920 yılları arasında da toplam
200 dolap satarak dev bir şirket oldu.
1925
Modern ve hermetik olarak mühürlenmiş ilk buzdolabı üretildi.
1926
Yatay eksenli, bir sağa bir sola dönerek, yıkama yapan çamaşır makineleri üretilmeye
başlandı.
18/ 40
1927
Absorbsiyon prensibiyle çalışan otomatik buzdolabı da Electrolux Kelvinatör Company
tarafından Amerika’da satışa çıkarıldı.
1927
General Electric monitörlü ilk buzdolabını üretti.
1931
Dupont, “Freon” markasıyla R-12 soğutucu gazlarını üretmeye başladı.
1931
Henry Ford Edison Teknoloji enstitüsüne koymak üzere 1 milyonuncu buzdolabını aldı.
1930’s
Hem yıkayan, hem durulayan, hem de sıkabilen ilk çamaşır makinesi Bendix Corporation
tarafından üretildi. Emektar merdanelerin pabucu dama atıldı.
1933
Avrupa’nın ilk buzdolabı BSH tarafından üretildi.
1936
İlk çamaşır kurutma makinesi vitrinlerde yerini aldı. 1935’da geliştirilen makineyi
Hamilton Manufacturing Company tanıttı.
1937
Otomatik çamaşır makineleri üretilmeye başlandı.
1939
Bir bölümü gıda dondurmak için tasarlanmış buzdolabı GE tarafından üretildi.
1945
İngiliz markası Prestcold buzdolapları Türkiye’de üretilmeye başlandı. (Ahmet Özcan
önderliğinde)
Prestcold, Pressed Steel Co. Ltd tarafından 1934’de Oxford’da kurulan İngiliz bir
buzdolabı üreticisi idi.
1946
Dr. Percy Spencer Başka bir proje üzerinde çalışırken ilk mikro-dalga fırını icat etti.
1947
John Bardeen, Walter Brattain ve William Shockley’in yaptığı çalışmalar sonucunda
transistör, (bir devreyi açıp kapayan, bir sinyali güçlendiren, farklı dirençteki devre
parçalarını birbiriyle uyumlu hale getiren devre elemanı) bulundu.
19/ 40
1947
İlk üstten doldurulan otomatik çamaşır makinesi The Nineteen Hundred Corporation
Kenmore markası ile üretildi.
1947
General Electric 2 kapılı buzdolabı, derin dondurucu kombinasyonlu ürünü piyasaya
sürdü.
1947
İlk dik eksenli çamaşır makineleri üretildi.
1952
İlk otomatik buz makinesi üretildi.
1954
Türkiye’de Profilo Holding kuruldu.
1954
Beyaz eşya ürünleri, beyaz dışındaki renklerde de üretilmeye başlandı.
1955
İlk mikro dalga fırınlar üretildi.
1955
Arçelik, “Erel Çelik” adıyla Sütlüce fabrikasının açılışını yaptı. Fabrika büro eşyası,
radyatör, pencere ve ticari soğuk hava depoları imal ediyordu.
1956
Buzdolabı ve dondurucu kapılarında manyetik keçe kullanılmaya başlandı.
1957
“Erel Çelik Eşya A.Ş.” olan şirket unvanı, umumi heyet kararıyla “Arçelik” olarak
değiştirildi.
1958
Avrupa’nın ilk çamaşır makinesi BSH tarafından üretildi.
1958
Pek çok yenilikçi buluşun yapıldığı bir yıl oldu. İlk buzlanmayan(no-frost), otomatik
buzluklu buzdolabı ve dondurucular yapıldı.
1959
Arçelik ilk yerli çamaşır makinesini üretti.
Arçelik termosifon üretti.
20/ 40
1959
Beko Teknik’in temelleri atıldı.
1950’ler
Köylerde mini çamaşır makineleri, yayık makineleri olarak da kullanılıyordu.
1960
Arçelik ilk yerli buzdolabını üretti.
1962
BSH dünyanın ilk ankastre mutfak fırınını üretti.
1963
General Electric’ten atılım: kendi kendini temizleyen fırın piyasaya sürüldü.
1964
Avrupa’nın ilk bulaşık makinesi BSH tarafından üretildi.
1967
İlk elektronik kontrol edilebilen fırın ile mikro işlemci devri başlamış oldu.
1960’lar
Türk yan sanayi oluşmaya, ilk yerlileştirme çalışmaları hız kazanmaya başladı. Cam,
fayans, lavabo vb. pek çok mamülün ithal edildiği, “toplu iğne” üretmenin bile kıvanç
sayıldığı yıllardı.
1970
Türkiye’de soğutma kompresörü üretimi Koç Holding - General Electric ortaklığı
tarafından Amerikan Tecumseh lisansı ile başlatıldı. Amerikalı ortak daha sonra
hisselerini Koç grubuna devrederek Türkiye’den ayrıldı ve firma adı TEE oldu.
Topkapı’daki fabrika kompresör üretimini bıraktı. Koç Grubu Eskişehir’de TEE olarak bir
kompresör fabrikası kurdu. TEE’nin Arçelik bünyesine katılmasıyla, adı Arçelik Eskişehir
Kompresör Üretim Tesisi oldu. Halen de Türkiye’de bu fabrikadan başka üretici
bulunmuyor.
1972
BSH Avrupa tesislerinde ilk kurutma makinesini üretti.
1978
Mikro elektronik ve mikro bilgisayar bileşenlerinin, ev aletlerinde kullanımı yaygınlaştı.
1981
BSH ilk mikrodalga fırını üretti.
21/ 40
1984
Vestel Elektronik A.Ş. tamamı halka açık uluslararası bir şirket Polly Peck tarafından
elektronik aletler üretmek amacıyla Manisa’da kuruldu.
1986
Türkiye’de üretim yapan beyaz eşya ana sanayi firmalarını bünyesinde bir araya getiren
Türk Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği; TürkBESD kuruldu.
1987
BSH sesli komut sistemi ile çalışan ilk çamaşır makinesini üretti.
1991
Arçelik AR-GE birimi kuruldu.
1991
Vestel Beyaz Eşya üretimi Vestel Goldstar Sanayi ve Ticaret A.Ş. bünyesinde toplandı.
1992
Mayıs ayında Vestel Goldstar A.Ş. ünvanı Pekel Teknik Sanayi ve Ticaret A.Ş. olarak
değiştirildi ve Merloni Spa ve PHILCO Italia ile ortaklık kuruldu.
1993
On yan sanayi firması, birleşerek Beyaz Eşya Yan Sanayiciler Derneği'ni (BEYSAD) kurdu.
1994
Kasım ayı Vestel için yeni bir dönem oldu. Türk Tekstil sektörünün ileri gelen kuruluşu
Zorlu Holding, Vestel’in % 82 hissesine sahip olan Collar Holding’i satın aldı.
1995
Profilo Buzdolabı İşletmesi BSH tarafından satın alındı.
1995
1989’da Vestel Beyaz Eşya buzdolabı fabrikası olarak kurulan işletmeyi Merloni satın aldı.
Aralık ayında Vestel beyaz eşya grubu Pekel’in tüm hisselerinin satışını Merloni grubuna
devretti.
1996
Vestel, Vestel White markası ile beyaz eşya, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesiyle
birlikte klima ürünlerini iç piyasaya sürdü ve yeni servis organizasyonları kurdu.
1997
Vestel’in beyaz eşya sektöründeki ilk yatırım projesi olan Vestel Beyaz Eşya şirketi
kuruldu.
22/ 40
1990’ların ortalarında
Endüstriden gelen daha verimli, hızlı ve hassas üretim baskıları sonucunda, özel motor
tipi üretimine hız verildi.
1999
Vestel Beyaz eşya üretimi yapmaya başladı. (1999 yılında buzdolabı, 2003 yılında çamaşır
makinesi, 2005 yılında ise pişirici cihazlar üretmeye başladı. )
1999
BSH dünyanın ilk tam otomatik bulaşık makinesi Hi Sense’i üretti.
1998
Vestel AR-GE merkezleri kuruldu.
2000
Hem ana sanayi hem de yan sanayiler için küreselleşme hız kazandı.
2003
BSH dünyanın ilk bilgisayar bağlantılı ev aletleri serisini üretti.
2004
BSH televizyonlu buzdolabı modeli Cool Media’yı üretti.
2005
Merloni buzdolabı işletmesi Indesit Company A.Ş. adı altında faaliyetini sürdürmeye
başladı.
2011
Türkiye üretimde Avrupa'nın en büyük beyaz eşya imalatçı ülkesi konumuna yükseldi.
23/ 40
5. DÖRDÜNCÜ EVRE: Beyaz Eşya Yan Sanayisinin Geleceği
İlk üç evre oturumlarından çıkan sonuçlar harmanlanarak bu evrede beyaz eşya
üretiminin hem ana sanayi, hem yan sanayi tarafında gelecekte nasıl bir konumda yer
alacakları tartışıldı. Katılımcılar dört ayrı gruba ayrıldılar ve bugünkü değerlendirmeler ve
gelişmeleri de göz önünde bulundurarak, önümüzdeki 10 yıl içinde neler olacağına dair
tahminlerde bulundular.
Her grup yaklaşık 30 - 40 durum değerlendirdi. Her bir grup değerlendirdikleri 30-40
durumdan en önemlilerini, gelecekteki sanayi stratejileri ve yatırımları en fazla
etkileyecek 7-8 maddeyi eledi. Bu maddeler gelecek planlarına, sektörün ve ülkemizin
rekabetçiliğine en fazla etki edebilecek konular olmasına özellikle özen gösterilerek
filtrelendi. Önümüzdeki 10 yılda beyaz eşya ana ve yan sanayinin alacağı konum ile ilgili
katılımcıların filtrelediği en önemli gelecek varsayımları aşağıdaki şekilde sunuldu:
GRUP I
1. Çin sermayesi Avrupa’ya yatırım yapacak. (Ana ve yan sanayii)
2. Yeni ürün gamları ortaya çıkacak.
3. Yabancı yan sanayinin Türkiye yatırımı artacak.
4. Türk üreticilerinin dünya beyaz eşya pazarındaki yeri ilk 10’da olacak.
5. Kümeleşme, stratejik iş birlikleri artacak .
6. Know how’ı yüksek komponentler (motor, kompresör, elektronik vs.)
yerlileşecek.
7. Ham madde girdileri yerlileşecek.
8. Enerji verimliliği yüksek ürünlerin kullanımını arttırmak için vergi teşvikleri
getirilecek.
GRUP II
1. En az iki sanayinin Türkiye’de yatırımı ile 2023 yılında 50 milyon adete ulaşılacak.
TurkBESD ve Şirzat Bey’den fikir alınması uygun bulundu. Tüm katılımcıların % 50’
si 50 milyon, % 50’si 35 milyon olacağına inandığını bildirdi.
24/ 40
2. Temel ham madde yatırımlarıyla % 70 yerlilik oranına ulaşılacak ve yan sanayi
Amerika kıtası dâhil % 50 ihracat rakamına ulaşacak.
Grubun çoğu, ana sanayinin Türk yan sanayi kullanımının %70’e çıkmasına
inanmadığını bildirdi.
3. Beyaz Eşyada AR-GE merkezleri sayısı arttırılarak üniversite sanayi iş birliği
artacak ve akıllı ürün çeşitliliği sağlanacak.
4. Kamu desteği ile birlikte vergi indirimleri, yatırım teşvikleri, ihtisas sanayi
bölgeleri arttırılacak ve finansman ve eğitim modelleri oluşturulacak.
5. Tedarikçi kategorizasyonu sağlanarak “sistem tedarikçisi” kavramı gelişecek ve
“katalog ürün” sayısı arttırılacak. Sistem tedarikçisi rekabetçiliğini sürdürebilmeli;
belli dönemlerde ana sanayilerin yaptığı “make or buy” (üret veya satın al)
analizinde rekabetçi çıkmazsa, yan sanayi verimliliklerini paylaşmıyorsa, ana
sanayi “make” kararı verebilir. Sistem tedarikçileri ana sanayiye esneklik, stok
maliyetini azaltma, uzman oldukları konuların ana sanayi tarafından elenmesi,
ayrıca üretim sistemi kurulmaması konularında yarar sağlıyor.
“Sistem tedarikçisi” kavramı tartışıldı; çoğunluğun kararı ile yerine uzman
tedarikçi denmesinin daha uygun olacağına karar verildi.
6. Kurumsallaşma enstrümanları gelişecek (profesyonelleşme);
-
Verimli, esnek ve değişken üretim
-
Halka arzlar
-
“Joint-Venture”
-
İnsan kaynağı yönetimi
-
Finansal risk yönetimi
7. Lojistik modeller gelişecek ( Maliyetler düşecek, hızlar artacak).
Ar-Ge merkezi kurulması ve desteklenmesi için devletten yeni tanımlar bekleniyor. 50
değil de 25 personelle açılabilmesi, ya da ilgili şirketin cirosuna orantılı açılması gibi…
GRUP III
1- Türkiye 2023 yılında, dünyada beyaz eşyada teknoloji üreten ve yöneten,
liderliğini yapan bir ülke olacak.
25/ 40
2- Beyaz eşya ile bilişim teknolojilerinin entegrasyonu artacak. (mobil beyaz
eşya kontrolleri, sosyal medya entegrasyonu vb.)
3- Türkiye üretim ve lojistik merkezi olacak.
4- Küreselleşen dünyaya paralel olarak ana ve yan sanayi firmaları, uluslararası
iş ağları ve işbirlikleri içinde olacak. Çeşitli iş ortaklıkları, yan sanayilerin bir
araya gelmesi, yan sanayilerin yatırım yapması ve diğer coğrafi bölgelere
açılmaları söz konusu olacak.
5- ARGE inovasyon kavram geliştirme faaliyetleri yan sanayi liderliğinde
sürdürülecek. Ana ve yan sanayi strateji ortaklığı artacak.
6- Büyüyen dünya pazarında Türkiye büyüyen cari açık konusunu gözetecek bir
ihracatçı konumuna gelecek. Hem ana sanayi, hem yan sanayilerin ihracat
rakamları artacak.
7- Nitelikli işgücü artacak. Ara eleman gelişimi, üniversite-sanayi işbirliği,
yetişmiş eleman ve mühendislerin diğer ülkelere ihracı, onların olanak ve
imkânları ile iş ağları gelişecek.
8- Yaşam standartlarının gelişimi ve ilgili sektörlerdeki ve teknolojideki gelişime
bağlı olarak BE üretim prosesleri ve ürünler değişecek. (örn. nano teknoloji,
alternatif teknolojiler ile çalışan ürünler)
GRUP IV
Ana ve yan sanayi ile,
1- On yıllık süreçte beş endüstriyel küresel marka çıkarmak, bu alanda Türkiye’yi,
tasarım ve üretim yapabilen, akla gelen ilk ülke yapabilmek.
Türkiye’nin en çok küresel marka çıkaran sektörü beyaz eşya olacak.
2- Yerli malı kullanımı maksimuma çıkarılmalı. (hammadde dahil)
3- Lojistik çeşitlendirilmesi, Anadolu ile birlikte bütün üretim yapılan bölgelerin
birbirleriyle entegre olacak şekilde altyapılarını geliştirilecek.
4- E-ticaretle birlikte alternatif pazarlarda pazarlama faaliyetleri arttırılacak,
örneğin;
Tüm beyaz eşya ürünleri daha cüzi rakamlarla kiralanacak. (sadık müşteri grubu)
Buzdolabında yoğurt bittiğinde markete sinyal gidecek eve yoğurt gelecek.
E-ticaret sayesinde 24 saat beyaz eşya satılabilecek.
26/ 40
Mikro dalga ve konvansiyonel fırınlar birbirine entegre edilecek.
5- Enerji ithalatı ek vergi gelmeksizin serbest bırakılacak.
6- Sektörümüzün devlet tarafından farkındalığın arttırılacak. (kamuda beyaz eşya
kendi başlığını bulacak)
7- Radikal inovasyon yapmaya odaklanılacak. (ana sanayi ve yan sanayi şemsiye
projeler yapmalı; co-design, sistem entegrasyonu vb.)
27/ 40
6. Detaylı Çalışma İçin Strateji Başlıklarının Belirlenmesi
Zaman zaman büyük grup olarak, zaman zaman farklı gruplarla bütünden parçaya doğru
ilerlenen ortak akıl toplantılarının son aşamasında strateji belirlenmesinde tartışılacak
konular üzerinde duruldu.
Sektörü ileriye taşıyacak karşılıklı görüşler tartışmaya açıldı, en fazla tartışılan ve en fazla
etkisi olacak konular alttaki gibi sıralandı;
a. ARGE merkezleri kurulması:
Ar-Ge teşviğinin firmanın cirosu oranına bağlı olarak güncellenmesi.
b. Ana sanayi tedarikçi yönetimi:
Sistem tedarikçisi/ uzman tedarikçi gibi tedarikçi kategorizasyonu yapılarak daha fazla
“katalog ürün” üretilmesi.
c. Ana sanayi - yan sanayi işbirliği:
Ana sanayinin bilgi ve birikimini, çalışmalarını yan sanayi ile paylaşması, gerçek ve şeffaf
bir işbirliği kurulması.
d. Çin sermayesi tehdidi:
Giderek zenginleşen Çin sermaye sahiplerinin yeni yatırımlarda bulunması, yan
sanayilerinin Türk beyaz eşya pazarına ilgi duyması.
e. Kamu destekleri:
Yan sanayi firmalarına daha kolay erişilebilecek finansman, eğitim, yatırım desteği
sağlanması, ihracat ve ithalatta vergi indirimleri, ihtisas sanayi.
f. Lojistiğin çeşitlendirilmesi:
Özellikle hacmen büyük ürün üretimi söz konusu olduğundan ileriye dönük daha
rekabetçi lojistik çözümlerin üretilmesi.
g. Yerli malı kullanımının maksimuma çıkarılması:
Hem ana sanayilerin hem de yan sanayilerin hammadde kullanımlarının da göz önüne
alınarak, bitmiş üründeki yerli malı kullanım oranlarının arttırılması.
28/ 40
7. BEŞİNCİ EVRE: Stratejiler
Uzun toplantılar, verimli tartışmalar sonrasında 3 ayrı grubun lojistik, ARGE ve kamu
destekleri konularında ayrı ayrı odaklanarak strateji belirlemeleri konusunda hemfikir
olundu.
Konferansın açılışında da belirtildiği üzere bu safhada tartışılacak olan ve strateji
belgesine, Beyaz Eşya Yan Sanayinin gelecek stratejileri ve hedefleri olarak girecek bu
hususların tartışılmaya ve şekillendirilmeye devam edeceği ayrıca açıklandı. Tartışılan
rakamlar, geçmiş yılların istatistiklerinden yola çıkılarak, ekonomik konjonktür ve diğer
çevre şartları da göz önünde bulundurularak hedef olarak konulan rakamlar oldu. Bu
rakamların hedef olarak belirlenmesinde Beysad
Çalışmanın bir diğer değerli çıktısı ise, çalışmada strateji olarak belirlenen konular
çerçevesinde en kısa sürede eylem planları maddelenerek, bu planların devreye alınması
için belirli çalışma grupları oluşturulmasına karar verilmesi oldu.
3 ayrı grup ilgili konuları tartıştıktan sonra tüm katılımcılar bir araya geldiler. Her grup
kendi strateji önerilerini diğer katılımcılara sundu.
Grup 1
Lojistik Çözümler
1. Ülke içi demiryolu ağının limanlara ve organize sanayi bölgelerine ulaştırılması
Bir lojistik çözüme ihtiyaç varsa hangi hacimde bir ticaret için ihtiyaç duyulduğu
hesaplanmalı. Bu lojistik çözüm demiryolu da olabilir, karayolu da. Mühim olan;

durumu konsolide etmek

toplu taşıma yapabilmek

maliyetleri düşürmek

depoda stok yönetimi yapabilmek

müşteriye günlük sevkiyatı sistemleştirmek

müşteriye psikolojik olarak yakın olmak
29/ 40
Beysad Polonya deposu, Beysad Çin deposu gibi projeler geliştirilebilir.
Türkiye’den bir demiryolu organizasyonu ile giden konteynerlerin Avrupa’daki bir
lojistik merkeze ulaşması için özel bir şirket kurup bu taşımacılığı TCDD’nin
kısıtlarından kurtarmak.
Organize sanayi bölgeleri arası bir ağ kurularak, bu sistemin teşvik edilmesi organize
ederek aralarında bir sistem kurmak. Eşleştirmek için bu da destekleyici bir faktör
olacak.
2-3 bölgenin birbirine bağlanması enerji, lojistik maliyetlerini düşürmekte etkili
olacaktır. Örneğin Urfa ile Çerkezköy’ün, Eskişehir ile Gebze’nin birbirlerine
demiryolu ile bağlı olmalarının çok büyük önemi var. Yeni yapılacak hatların ve
tünellerin planlanması, Avrupa tren yolu akslarıyla uyumlu hale getirilmesi pek çok
sıkıntıyı ortadan kaldırabileceği belirtildi. Aks değişikliğinin öneminin altı çizildi.
Bu konuların çok yerde konuşuluyor ve gündeme getiriliyor olması gerekiyor.
BEYSAD çatısı altında lojistik firmalarına ihale açılır, bu ihale malların taşınması,
depolanması ve dağıtılması konusunda çalışabilir. Bunu da BEYSAD organize eder. Bu
özel sermaye dış ticaret şirketi ortaklığına kadar gidebilir.
2. Ana ve yan sanayilerin Ar-Ge teşviklerinden ana sanayi şemsiyesi altında
birlikte faydalanması
3. Beysad bünyesinde kurulacak komitenin TİM işbirliği ile kullanılabilecek bütün
teşvikler ile ilgili eğitim ve bilgilendirme aktivitelerinin(URGE, SANTEZ, TEYDEB,
TTGV, yeni teşvik paketleri) düzenlemesi
BEYSAD bünyesinde çalışma grupları oluşturularak, bu maddeler daha da
zenginleştirilebilir, daha taktiksel ya da eylem planları haline dönüştürülerek hızla hayata
geçirilmesi sağlanabilir.
30/ 40
4. Ham maddede yerlilik oranının arttırılması ithalata bağlılığın azaltılması
(Paslanmaz sac, mühendislik, teknolojik plastikler, cevherden üretiminin
desteklenmesi, petrokimya tesislerinin desteklenmesi)
Bazı yan sanayiler ihracata küçük hacimlerle başlıyorlar. Tutarı düşük olan bir mal
yurtdışına çıkarken de gümrük ve vergilerle beraber tutar çok yükseldiğinden
yurtdışındaki ana sanayi Türkiye’den almak yerine gümrük sınırı olmayan bir
tedarikçiden almayı yeğliyor. Stratejik olarak yan sanayiler bir müddet bu farkları
yüklenseler de bu sefer onlara ciddi maliyetleri göğüslemek düşüyor. Bunun için ortak
bir ihracat kanalı oluşturulabilse, herkes bir sistem altında küçük miktarlı ürünlerini bu
kanalla birleştirerek gönderebilse, pek çok firmanın maliyetlerini azaltıp, süreçleri
kolaylaştırabilir. Bu model belki BEYSAD çatısında yapılabilir. İlgili konu için bir fizibilite
çalışması yapmak üzere bir çalışma grubu oluşturulabilir.
Grup 2
Arge Akıllı ürün
1. Üniversite sanayi işbirliği
1.1 Beysad organizasyonu, DPT desteği ile üniversitelerde mükemmeliyet
merkezleri kurulması.
Bazı sektörlerin kurduğu mükemmeliyet merkezlerinden Eskişehir’deki seramik
araştırma merkezi örnek olarak gösterildi. Bu merkezlere farklı firmaların destek
verdiği, merkezin yurtdışına master ve doktora için gönderdiği öğrencilerin şu
anda akademisyen olarak çalıştığı bilgisi paylaşıldı. Şu anda farklı merkezler
üzerinde çalışıldığı ayrıca belirtildi.
1.2 Üniversite sanayi işbirliği sürecinin ve sahibinin tanımlanması (SANTEZ)
Bazı üniversitelerde sürecin tanımlanıp, süreç sahiplerinin; sorumlu olacak
yetkililerin atanmasının önemli bir adım olduğu vurgulandı.
1.3 Eğitim sanayide projelerle tamamlanabilir hale getirilmesi. (TOBB –EDU)
31/ 40
Öğrencilerin eğitimleri süresince belli dönemlerini işyerlerinde proje yaparak
geçirdiklerinde mezun olduklarında kolaylıkla işe entegre olabildikleri vurgulandı.
2. Eş mühendislik çalışmalarının arttırılması yan sanayilerinin pek çoğu tarafından
daha önce yapılan görüşme ve anket çalışmalarında da sıkça dile getirilen bir
konu oldu. Güncel durumda ana sanayiler bir takım parça, komponent geliştirme
projelerinde yan sanayiden destek aldıklarını ve beraber mühendislik çalışmaları
yaptıklarını bildirdiler. Gelişen yan sanayiler tasarım süreçlerinden başlayarak bu
eş mühendislik çalışmalarında yer almak istediklerini dile getirdiler.
3. ARGE merkezi standartlarının KOBİ’lere uygun hale getirilmesi kamudan bir
beklenti olarak dile getirildi. ARGE merkezleri ile ilgili mevzuat ve teşvikler büyük
firmalar düşünülerek hazırlandığından KOBİ’lere uymuyor.
Yeni teşvik sisteminde hangi alanlara teşvik verileceği daha fazla
detaylandırılmalı, daha net hale getirilmeli. İthalatta yüksek pay tutan bazı
malzemelerin, komponentlerin ve hammaddelerin Türkiye’de üretilmesi, yerlilik
oranlarının arttırılması ile ilgili bir kapsam konulması yardımcı olur. Türkiye’de
belli hammaddelerin üretimine geçilmesi ve bir kısmının üretim kapasitesinin
arttırılması desteklenmeli. Türkiye’de bulunan maden cevherlerinin (demir gibi)
hammadde olarak işlenmesine öncelik verilmeli.
Yeni teşvik yasasında mühendislik plastikleri, poliüretan, PP, ABS, PS gibi
plastiklerinin Türkiye’de üretilmesi için stratejik yatırımlar kapsamına alınması
uygun olur. Yeni teşvik yasası uyarınca Türkiye’nin tedarikinde yüzde 50’sinden
fazlasını ithalat yoluyla yaptığı, Türkiye’de hiç üretilmeyen veya son yılda 50
milyon dolardan fazla ithalat yapılan ürünlerin Türkiye’de yapılmasına stratejik
yatırım denildi. Bu yatırımlara örnek olarak konferansı takiben İskenderun’a
yapılacak olan 1 milyar dolarlık polipropilen yatırımı gösterilebilir. Bu yatırım
ülkenin petro-kimyasal sektörünün gelişmesi için önemli bir adım sayılıyor.
Türkiye, şu anda dünyanın en büyük polipropilen ithalatçılarından biri. Yıllık 500
32/ 40
bin ton kapasiteye sahip olacak tesis ülkenin ihtiyacı olacak polipropilenin yüzde
25’inin üretecek.
Çin ve diğer yabancı sermaye yatırımlarının, gerekirse ilave teşvikler de
sağlanarak, daha çok hammadde alanına yönlendirilmesi, Türk yardımcı sanayinin
rekabetçiliğinin korunması ve ithalata giden bütçenin daraltılması için bir önlem
önerisi olarak sunuldu. Bu şekilde dünyada dolaşan bir miktar serbest paranın
Türkiye’de hammadde üretimi kapasitesinin arttırılması için kullanılabileceğinin
olası olduğu bildirildi.
Teşviklerle ilgili mevzuatın, başvuran firmanın cirosu ile bağlantılı olarak
belirlenmesinin pek çok alandaki ARGE çalışmalarına hız vereceği konusunda
mutabık kalındı.
4.
Bağımsız mühendislik firmalarının kurulmasına destek olunması; ARGE
konusunda servis verecek yan sanayiye destek olacak mühendislik firmalarının
önem kazanacağına dikkat çekildi.
5.
Know-how transferi: Yardımcı sanayinin komponent ve çözüm sunar hale
gelmesi için ARGE çalışmaları bir avantaj olsa da başlangıçta bir zıplama için
yurtdışından know-how transferi sağlayıp şirket ortaklıkları kurulması
gerekebileceği aktarıldı. Yerlileşmede ana sanayilerle işbirliği için proje başlıkları
belirlenebileceği, yeni projelerin hedef miktarlar belirlenerek hayata
geçirilmesinin gerekliliği vurgulandı.
6.
Kapsamlı yurtdışı teşvikleri: Yurtdışındaki katma değeri yüksek, yüksek teknoloji
ürünler üretebilen, know-how transferi yapılacak şirketlerle ortaklıkların
kurulması, ortak projelerin hazırlanmasının hazırlanacak teşvik paketleriyle daha
hızlı ve kolay olacağı belirtildi.
33/ 40
7.
Akıllı ürünlerin, katma değeri yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim
yöntemlerinin geliştirilmesi desteklenerek sektörün dünya pazarında rekabet
gücünün yükseltileceğinin altı çizildi.
GRUP 3
Kamu – Ana Sanayi – Yan Sanayi İlişkilerinin Düzenlenmesi
1.
ARGE ve diğer teşvikler ile ilgili ara mal üreticisi yan sanayindeki bilgi ve ilgi
yetersizliğinin olduğunu tespit ettiklerini, eğitim ve bilgilendirme sürecinin
ihracatçı birliklerinin desteği, ana sanayinin katkısıyla Beysad önderliğinde
başlatılması gerektiğini bildirdiler. Bu görüş üniversite-sanayi-kamu işbirliği ile
katma değeri yüksek, teknoloji tabanlı ürün ve üretim yöntemleri geliştirilmesi
desteklenmeli , KOBİ’lerin teknoloji ve AR-GE kültürü edinmelerinin sağlanması
için harekete geçilmeli şeklinde desteklendi.
2.
Ana ve yan sanayilerin Ar-Ge teşviklerinden ana sanayi şemsiyesi altında birlikte
faydalanması
Ana sanayi ve yan sanayiler, ana sanayi şemsiyesi altında teşviklerden
faydalanabilmeli. Vestel, Arçelik ve BSH gibi büyük ana sanayi firmalarında
sadece bu konularda uzmanlaşan bir kadro bulunuyor. Ana sanayiler bu konuda
oldukça pro-aktif olduğundan ve büyük ticaret hacmi sayesinde desteklerden
daha fazla faydalanabilirken yan sanayi o kadar faydalanamıyor. Ana sanayi
liderliğinde yan sanayi de projelere destekte bulunarak bu teşviklerden
faydalanabilmeli.
3.
Beysad bünyesinde kurulacak komite ihracatçı birlikleri, TIM ile işbirliği ile
kullanılabilecek bütün teşvikler ile ilgili eğitim ve bilgilendirme aktivitelerini
(URGE, SANTEZ, TEYDEB, TTGV, Yeni teşvik paketleri). Yan sanayi firmaları da
bilgilenmeyi talep etmeli.
4.
Ham maddede yerlilik oranının arttırılması ithalata bağlılığın azaltılması
(Paslanmaz çelik, sac, mühendislik plastikleri, teknolojik plastikler ve türev
34/ 40
ürünleri, cevherden üretimin desteklenmesi, petrokimya tesislerinin
desteklenmesi)
Odaklanılması gereken gelecek planlaması ve gelecek planlarında da büyüme
projeksiyonlarında rakamlar zikrediliyor. “Bugün neredeyiz, yarın nerede
olacağız”ın rakamsal analizleri yapılmalı ve geleceğe hedef rakamlar konmalı. Ne
kadar hammadde tüketildiği, bunun ne kadarının ithal edildiği, ne kadar bütçenin
dışarı gittiği, sektörün çalışan sayısı, tedarikçi sayısı analiz edilerek güzel bir
rehberle kamu nezdinde ilgili müracaatlar yapılabilir.
Kamudan destek almak için örgütlü 2 dernek bir araya gelerek devlet nezdinde
tek muhatap olabilirse, daha fazla itibar görür kamu nezdinde sektörün “Beyaz
Eşya” başlığı altında güç birliğine gider, bu şekilde temsil edilebilirse daha güçlü
hale getirilebilir. Büyüme oranı ve tahminler bu kadar yüksekse ve “Made In
Turkey” markası için bu kadar yatırım planı varsa bunun bir bakıma zorunlu bir
birliktelik tasarımı olduğu da aktarıldı.
Enerji ithalatının ilave herhangi bir vergi oluşmaksızın serbest bırakılması. %10-15
enerji maliyeti var beyaz eşya üretiminde oluşan, dolayısıyla maliyetlerin aşağı
çekilmesinde ana sanayi desteğiyle kamudan enerji verimliliği yüksek ürünlerde
vergi teşviği talep edilmeli. Bu çalışmaların diğer ülkelerde nasıl yapıldığı
gözlenerek destek şekillendirilebilir.
Ortak ARGE merkezleri nasıl kurulabilir? (örneğin Vestel’in ODTU teknoparkındaki
yeri, aynı şekilde savunma sanayinin teknopark işbirliği) benzer bir modelde bir
arada ARGE çalışması yapılması için ortak bir çalışma yapılabilir ve teşviklerden
istifade edilebilir.
Beyaz eşya ARGE merkezi için grup oluşturarak teşviklerden istifade ederek
projeler geliştirilmeli.
35/ 40
Ana sanayi ve yan sanayi çalışmalarını hizalayarak eş zamanlı eylem
planları(ARGE, kamu destekleri, yeni pazarlar, bu pazarlara yönelik yatırım
planlamaları, ortak tedarik ve lojistik konularında) tasarlamalı. Know how
transferi ve ölçek ekonomisi işbirliği olmazsa gerçekleşmeyecek. Bu birliktelik
sayesinde Beysad marka tasarımı yaparak “white quality” gibi bir markalaşma ile
“Turquality” benzeri bir teşvik modeli tasarlanabilir. BEYSAD ve BESD’in bir araya
gelerek oluşturacağı sektörün etik kurulunun, sektörle ilgili etik ilkeleri
saptayarak her iki tarafın; ana sanayi ve yan sanayi liderleri bu ilkeler üzerinde el
sıkışması gerekliliği üzerinde duruldu.
Uzman Tedarikçi Sistemi; sektör gelişmelerine paralel olarak yan sanayinin
kurumsallaşmasının sağlanması, ne kadar kurumsallaşacağının sektörün
ihtiyacına göre tasarlanması. Türkiye’deki beyaz eşya üretiminin artmasına
paralel olarak komponent üretimine olan ihtiyacın artması nedeniyle
tedarikçilerin uzman/sistem tedarikçisi haline getirilerek yetkinliklerinin
arttırılması. Yan sanayi uzmanlık seviyelerinin arttırılabilmesi için ana sanayi ile
birlikte hareket ederek finansman kaynaklarını da oluşturmak şartıyla yurtiçi ve
yurtdışında ortaklık yapılabilmesi, yurtdışından firma satın alımı gibi kanallar
değerlendirilmeli.
36/ 40
8. Genel Değerlendirme
Toplantının son oturumunda 3 ayrı grubun incelediği konular tartışmaya açıldı ve tüm
fikirler kayıt altına alındı. Bu fikirler uzun yıllara dayanan deneyime ve sektör bilgisine
sahip ana sanayi ve yan sanayi firma temsilcilerinin, bakanlık ve kamu kuruluşu
temsilcilerinin zengin içerikli fikirleri idi. Gerek türlü işbirlikleri, gerek proje grupları,
gerekse kamu destekleri ile hayata geçirilmesi planlanan oldukça parlak projeler
tartışıldı. Bu konulara dair getirilen öneriler beyaz eşya sanayisinin gelecek
stratejilerinde, yol haritasında, sürdürülebilir büyüme ve karlılık için en önemli gördüğü
konulardı. Uygulanacak Beyaz Eşya sanayi stratejisinin ve eylem planlarının odağında,
temel stratejik hedefler doğrultusunda yapısal donuşumu desteklemek yer almaktadır.
Bu yapısal dönüşüm aynı zamanda kurumsallaşma, profesyonelleşme ve küreselleşme
isteğiyle işbirliklerine açık olduklarını belirten yan sanayi firmalarının ortak aldığı bir
karardır.
Dokuzuncu Kalkınma Planında Türkiye ve Türk sanayisi için belirlenen vizyon, “İstikrar
içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi
toplumuna dönüşen, AB’ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye” idi. 2008
yılında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda yapılan arama konferansında,
Türkiye Sanayi Stratejisi’nin uzun dönemli vizyonu, “Orta ve yüksek teknolojili ürünlerde
Avrasya’nın üretim üssü olmak” şeklinde belirlenmiştir. Beyaz eşya sanayisi, şimdiden
Avrupa’da liderliğini ilan etmiş bir sektör olarak yarışa bir adım önden başlamış
sayılmaktadır. Orta ve yüksek teknolojili ürünlerde Avrasya’nın üretim üssü olma amacını
gerçekleştirmek üzere tespit edilen üç temel stratejik hedeften biri orta ve yüksek
teknolojili sektörlerin üretim ve ihracat içindeki ağırlığının arttırılmasıdır. Halihazırda bu
sektör grubunda yer alan ve önemli büyüme potansiyeli arz ettiği için gelişmesine
yönelik stratejilere önem verileceği belirtilen sektörlerden biri de makine imalatı
sanayidir.
Arama konferansının ilk oturumunda negatif ve pozitif olarak sınıflandırılan çevre
koşulları ile Türkiye Sanayi Stratejisinde Türkiye için yapılmış GZFT analizi birbiriyle
neredeyse örtüşmektedir. Bu kadar uyumlu sonuçların çıkmış olması ve beyaz eşya
37/ 40
sanayicilerinin aynı sıkıntı veya aynı büyüme potansiyellerinden bahsediyor olması
sektörün Türkiye Cumhuriyeti hedefleriyle paralel büyüme potansiyelini gözler önüne
sermektedir.
38/ 40
9. KATILIMCILARIN DEĞERLENDİRMELERİ
Konferans sonunda tüm katılımcılardan konferansı, sonuçlarını değerlendirmeleri ve
kendi yorumlarını paylaşmaları rica edildi. Bu yorumlar, birebir değerlendirme
görüşmeleri yapılarak kayıt altına alındı.
Konferans başında da belirtildiği üzere beyaz eşya sektörünün her zaman büyümeye
devam edeceği vurgulanan noktalar arasında idi. Türkiye’nin hem nüfusu hem de
gelişmekte olan yoğun nüfuslu bölgelere yakınlığı sayesinde avantajını koruyacağı,
günümüz ekonomik koşullarında hızla artan hane sayısı sayesinde beyaz eşya
tüketiminin de artarak devam edeceğinin altı çizildi.
Tüm katılımcıların ortak yorumu çok keyifli vakit geçirirken aynı zamanda sektör ve ülke
gelişimine katkıda bulunacak çok değerli fikirler geliştirildikleri için memnuniyet
duymaları oldu. Katılımcıların çoğu konferansa gelmeden önce düşündüklerinden, hayal
ettiklerinden çok daha verimli ve üretken bir ortam sağlandığının altını çizdi. Kendi
düşünemedikleri, atladıkları bir takım konuların strateji belgesinde yer almamasından
endişe duyarken, toplantının sonunda gelinen noktada tüm farklı detayların diğer
katılımcılar tarafından düşünülüp dile getirildiğini gözlemledikleri ve bu sayesinde çok
rahat olduklarını vurguladılar.
Ortaya çıkan fikirler ve süzülen stratejik hedeflerden tüm katılımcıların tatmin oldukları
gözlemlendi. Birçoğu konferansın kendilerine yeni bir vizyon kazandırdığını, farklı
konularda çok değerli bilgiler edindiklerini aktardı. Katılımcılar ana ve yan sanayi
temsilcileri için bu kadar gelişmiş bir diyalog platformunun oluşmasının son derece
geliştirici olduğunu ve konferansa sanayi temsilcileri dışında katılan değerli yetkililerin ise
farklı bakış açılarıyla tüm tartışmaları zenginleştirdiğini bildirdi.
Gerek ana sanayi ve yan sanayi temsilcileri, gerekse sanayi bakanlığı, basın, özel yatırım
fonu, ihracatçılar meclisi ve vakıf temsilcilerinin ortak bir diğer temennisi de bu ortak akıl
toplantılarının sürmesi, uygun modellemelerle stratejiler hayata geçirilirken bir kontrol
mekanizmasının da kurulması oldu. Ana ve yan sanayi temsilci olmayan 2 katılımcının
39/ 40
bildirdiği ortak görüş ise ana ve yan sanayilerin belli konulardaki görüş ayrılıklarının
konferansta da açıkça gözlendiği oldu.
Katılımcıların bir kısmı teknik olarak arama konferansının çok etkin, sistematik ve düzenli
olduğunu ve doğru yönetildiğini sözlerine ekledi. Konuların derinlemesine ele alındığı ve
önceliklerin saptandığı, öncelik olarak belirlenen konuların üzerinde detaylı biçimde
çalışılıp analiz edildikten sonra tekrar bir süzgeçten geçirerek strateji belgesine girecek
olan maddelerin titizlikle saptandığı çok yararlı bir çalışma olduğunu aktardılar. Bir diğer
ortak kanı da bu çalışmanın verimli olmasının bir sebebinin katılımcıların çok istekli ve ön
hazırlıklı olmaları olduğu idi. Beyaz eşya sektörü için uzun vadede olumlu getirileri
olacağını düşündüklerini, ana ve yan sanayi birlikte çalışarak ve kamu nezdinde de
destekler alarak konulan hedeflerin rahatlıkla yakalanacağına inandıklarının altını
çizdiler.
İçlerinde Türk beyaz eşya yan sanayicilerinin duayeni olarak bilinen ve küresel marka
olarak yol gösterici olarak gösterilen firma temsilcisi, 2023 ana sanayi üretim rakamının
50 milyondan da fazla olacağına inancının tam olduğunu vurguladı.
Bir ana sanayi temsilcisinin sözleri konferansın çıktısının değerini ve ana sanayinin
strateji belgesi hazırlıklarına olan desteğini özetler nitelikteydi:
“Yan sanayi ne kadar rekabetçiyse biz de o kadar rekabetçiyiz, bu sebeple ortak lisanı
oluşturarak aksiyonları planlayabilmek çok kritik ve önemli, bu konferans ile bu amaca
yönelik çok önemli adımlar atıldı.”
40/ 40

beyaz eşya yan sanayi strateji belgesi hazırlanması projesi

Transkript

Benzer belgeler

İtalya`nın önde gelen gazetelerinden La Repubblica`nın

K2 YETKİ BELGESİ

Amirnia Auto parts manufacturer

Dünyadan İşbirliği Teklifleri: Alım Teklifler

BEYSAD 1 BEYAZ EŞYA YAN SANAYİCİLER DERNEĞİ İç Anadolu

İtalya`nın önde gelen gazetelerinden La Repubblica`nın

BEYSAD 1 BEYAZ EŞYA YAN SANAYİCİLER DERNEĞİ

İtalya`nın önde gelen gazetelerinden La Repubblica`nın

BEYSAD 1 BEYAZ EŞYA YAN SANAYİCİLER DERNEĞİ Anketi

www.beysad.org.tr