proje tanıtım dosyası

Transkript

ARE ELEKTRİK ÜRETİM TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ.
KURTKAYA RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ PROJESİ
REVİZYONU VE SANTRALE AİT ŞALT SAHASI VE İLETİM
HATTI YATIRIMI
PROJE TANITIM DOSYASI
KAYSERİ İLİ, YAHYALI İLÇESİ, KIZIL TEPE-TAVUK TEPE MEVKİİ
L34c3 PAFTASI
M.O.S.K. ÇEVRE ARITIM SİS. ÜRT. İNŞ. MÜH. MÜŞ.
MADEN SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
Proje Tanıtım Dosyası
Nihai Proje Tanıtım Dosyası
KAYSERİ – TEMMUZ 2013
PROJE SAHİBİNİN ADI
ADRESİ
TELEFON VE
NUMARALARI
FAKS
PROJENİN ADI
PROJE BEDELİ
KÜÇÜKBAKKALKÖY MAH. VEDAT GÜNYOL CAD.
ÇİÇEK SOK. FAY PLAZA NO:3
ATAŞEHİR/İSTANBUL
Tel: 0 216 577 84 00
KURTKAYA RÜZGÂR ENERJİ SANTRALİ (RES)
PROJESİ ÇED İZİN ALANI REVİZYONU VE SANTRALE
AİT ŞALT SAHASI VE İLETİM HATTI YATIRIMI”
Toplam Proje Bedeli : 45.000.000 $ (1 ABD Doları =
1,9227996 TL)
Toplam Proje Bedeli : 86.525.982 TL
PROJE İÇİN SEÇİLEN
KAYSERİ İLİ, YAHYALI İLÇESİ, KIZIL TEPE-TAVUK
YERİN AÇIK ADRSİ
TEPE MEVKİİ L34c3 PAFTASI
(İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ)
Dilim no: 36 Dom: 33 L34c3 Pafta
Santral Sahası Koordinatları
Nokta No
PROJE İÇİN SEÇİLEN
YERİN
KOORDİNATLARI,
ZONE
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
ED-50
Y
X
712760.68 4213954.33
713320.88 4214076.03
713471.04 4214107.78
714002.29 4214330.54
714132.96 4214301.22
714260.05 4214314.00
714609.18 4214239.11
715149.50 4214463.58
715597.34 4214598.14
716080.05 4214480.20
716487.82 4214056.22
716552.06 4213571.93
716642.49 4213477.49
716798.73 4212985.54
717102.70 4212640.35
717009.31 4212205.18
716622.48 4211806.64
715932.17 4211699.93
715743.91 4211576.79
714656.95 4211315.67
714099.59 4211369.77
713731.11 4211756.69
712832.40 4211980.08
712467.17 4212350.25
712263.74 4213095.57
712398.84 4213597.51
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0467662 35.4242687
38.0477303 35.4306838
38.0479808 35.4324031
38.0498613 35.4385190
38.0495664 35.4399982
38.0496514 35.4414492
38.0488943 35.4454023
38.0507873 35.4516224
38.0518925 35.4567625
38.0507154 35.4622237
38.0468003 35.4667388
38.0424242 35.4673238
38.0415522 35.4683249
38.0370851 35.4699549
38.0339041 35.4733109
38.0300080 35.4721160
38.0265120 35.4675919
38.0257159 35.4597017
38.0246519 35.4575217
38.0225587 35.4450704
38.0231777 35.4387422
38.0267488 35.4346631
38.0289719 35.4244988
38.0323909 35.4204508
38.0391499 35.4183556
38.0436381 35.4200426
Şalt Sahası Koordinatlar
Nokta No
1
2
3
4
ED-50
Y
X
714919.15 4213341.96
714972.65 4213282.46
714913.98 4213229.32
714845.91 4213304.02
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0407424 35.4486627
38.0401939 35.4492540
38.0397294 35.4485700
38.0404181 35.4478174
İletim Hattı Koordinatları
Nokta No
D1
D2
D3
D4
D5
D6
D7
D8
D9
D10
D11
D12
D13
D14
D15
D16
D17
D18
ED-50
Y
X
714979.436 4213795.476
715016.557 4214062.932
715359.146 4214427.885
715701.448 4214792.532
716043.978 4215157.422
716386.417 4215522.216
716729.021 4215887.185
717051.519 4216230.736
717413.986 4216616.864
717756.335 4216981.561
718098.809 4217346.391
718441.291 4217711.231
718783.641 4218075.929
719125.909 4218440.540
719468.187 4218805.162
719810.678 4219170.010
720153.090 4219534.775
720351.270 4219745.892
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0448118 35.4494852
38.0472113 35.4499882
38.0504161 35.4539989
38.0536180 35.4580066
38.0568220 35.4620173
38.0600249 35.4660273
38.0632293 35.4700396
38.0662454 35.4738167
38.0696352 35.4780623
38.0728367 35.4820727
38.0760392 35.4860849
38.0792417 35.4900975
38.0824427 35.4941089
38.0856429 35.4981197
38.0888430 35.5021309
38.0920449 35.5061450
38.0952459 35.5101586
38.0970985 35.5124817
Türbin Koordinatlar
Nokta No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
ED-50
Y
713035.05
712813.90
712866.31
713277.24
713374.24
713363.09
713580.46
713734.09
713836.09
713905.17
713859.09
714121.79
715789.95
715827.26
715538.26
715279.44
715615.26
715615.00
715268.74
X
4213180.27
4212967.06
4212576.88
4212556.35
4212813.36
4213125.10
4213191.63
4212446.10
4212786.10
4213075.98
4213897.10
4213924.64
4214160.08
4213888.36
4213768.36
4213475.54
4212916.36
4212611.72
4212379.46
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0397316 35.4271626
38.0378637 35.4245813
38.0343379 35.4250621
38.0340564 35.4297344
38.0363478 35.4309153
38.0391576 35.4308812
38.0397054 35.4333759
38.0329560 35.4349026
38.0359935 35.4361653
38.0385874 35.4370384
38.0459921 35.4367589
38.0461781 35.4397584
38.0479021 35.4588238
38.0454465 35.4591667
38.0444348 35.4558400
38.0418597 35.4528050
38.0367447 35.4564602
38.0340016 35.4563656
38.0319925 35.4523538
20
21
22
715379.09
716198.39
716356.26
4212058.10
4212843.64
4212367.35
38.0290726
38.0359509
38.0316245
35.4535135
35.4630772
35.4647307
Söz konusu proje, Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Kızıl TepeTavuk Tepe mevkiinde Are Elektrik Üretim Tic. Ve San. Ltd. Sti.
tarafından rüzgârdan elektrik enerjisi üretmek üzere kurulması
planlanan Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali’nde “Kurtkaya
Rüzgâr Enerji Santrali (RES) Projesi ÇED İzin Alanı Revizyonu
ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” faaliyetini
kapsamaktadır.
Söz konusu Rüzgar Enerjisi Santrali için; T.C. Kayseri
Valiliği, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, ÇED ve Planlama Şube
Müdürlüğü tarafından; 13/05/2009 karar tarih ve 27 karar
numaralı Çevresel Etki Değerlendirme Belgesi’nde 17.07.2008
tarihli ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren ÇED Yönetmeliği’nin Ek-II Listesi kapsamında
değerlendirilmiş olup, bu kapsamda “ÇED Gerekli Değildir
Belgesi” verilmiştir. (Bkz. EK-12)
Bu duruma istinaden söz konusu proje; 17.07.2008 tarih
ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” (30.06.2011 tarih
ve 27980 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik”) EK-II Listesi (Seçme-Eleme
Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi)(Ek-1 Listesinde Yer
PROJENİN TANIMI VE
Alan Alt Sınırlar Bu Listede Üst Sınır Olarak Alınır.), Enerji,
GAYESİ
turizm, konut(1) 33-(Değişik: RG- 30/6/2011-27980) 10 MWe ve
üzeri Rüzgar enerji santralleri” kapsamında değerlendirilmiş
olup, bu kapsamda aynı yönetmeliğin EK-IV’ te verilen format
doğrultusunda Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıştır.
Santralin kurulu gücü 45 MW olacaktır. Bu kapasite göre
kurulu gücü 2,5 MW olan 22 adet rüzgâr jeneratöründen
sağlanacaktır. Rüzgâr türbinlerinden elde edilecek elektrik
enerjisi, her bir ünite için tesis edilecek olan transformatörler
vasıtası ile orta gerilime dönüstürülecektir. Rüzgâr türbinlerinde
üretilecek enerjinin, yaklaşık 8.566 m uzaklıkta 154 kV’lık enerji
nakil hattı ile BAK Enerji Santrali Şalt Sahası’na bağlanması
planlanmaktadır. İletim Hattı güzergahı boyunca ortalama 500
m’de 1 adet some direği olmak üzere toplam 18 adet some direği
kullanılacaktır. İletim hattı boyunca kullanılması planlanan some
direkleri orman alanları içerisinde kalmaktadır.
Proje alanını gösterir yer bulduru haritası EK-1’de,
1/25000’lik Vaziyet Planı Ek-2’de, 1/25000’lik jeoloji haritası
EK-3’te verilmiştir.
Söz konusu proje alanının tamamı Mescere haritasında;
mescere tipi: Z-OT-1: Z: Tarım Arazisi (Tarla, Meyvelik,
Sebzelik, Bağlık vs.), OT: Ağaçsız Orman Toprağı, 1: 1.Sınıf
alan; Z-OT-2 : Z: Tarım Arazisi (Tarla, Meyvelik, Sebzelik,
Bağlık vs.), OT: Ağaçsız Orman Toprağı, 2: 2.Sınıf alan,
ÇBMBt-1: ÇBMBt: Bozuk Meşe Baltalığı, 1: 1.Sınıf alan,
ÇBMBt-2: ÇBMBt: Bozuk Meşe Baltalığı, 2: 2.Sınıf alan olarak
geçmektedir (Bkz. EK-5, Mescere Haritası).
Söz konusu proje alanının tamamı 1/100.000 Ölçekli
Çevre Düzeni Planı’nda L34 ve L35 Paftaları içerisinde
kalmaktadır. L34 Paftası içerisinde Santral sahası, Şalt Sahası,
Rüzgar Türbinleri ve İletim Hattı’nın bir kısmı kalmakta, L35
Paftası sınırları içerisinde ise İletim Hattı’nın bir kısmı ve iletim
hattı bağlantısının gerçekleştirileceği BAK Enerji Santrali’ne ait
Şalt Sahası kalmaktadır. Çevre Düzeni Planı Lejantı’nda Santral
Sahası alanının tamamı; Orman Alanları başlığı altında, orman
alanı ve ağaçlandırılacak alan, Tarımsal Arazi Kullanımları
başlığı altında ise; çayır – mera ve tarım arazisi olarak, Şalt
Sahası; Orman Alanları başlığı altında, ağaçlandırılacak alan
olarak geçmektedir. Ayrıca İletim Hattı Güzergahı; Orman
Alanları başlığı altında, orman alanı ve ağaçlandırılacak alan,
Tarımsal Arazi Kullanımları başlığı altında ise; çayır – mera ve
tarım arazisi üzerinden geçmektedir. 1, 2, 3, 5, 6, 7, 17, 18, 19,
20, 21, 22 nolu Rüzgar Türbinleri Tarımsal Arazi Kullanımları
başlığı altında; çayır – mera, 16 nolu Rüzgar Türbini ise tarım
arazisi, 4, 8, 9, 10, 13, 14 nolu Rüzgar Türbinleri; Orman
Alanları başlığı altında; orman alanı,11, 12, 15 nolu Rüzgar
Türbinleri ise Orman Alanları başlığı altında; ağaçlandırılacak
alan olarak geçmektedir (Bkz. EK-6, Çevre Düzeni Planı).
Söz konusu faaliyet kapsamında planlanan alan, (Mülga)
Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi ve
Planlama Genel Müdürlüğü, Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama
Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Araştırma Raporu;
Arazi Kullanımı Haritasında (Bkz. EK-4, Arazi Kullanımı
Haritası) Çayır-Mera alanı olarak geçmektedir.
Ayrıca söz konusu proje alanı Kadastro Haritasında
Orman Alanı olarak geçmektedir (Bkz. EK-7, Kadastro
Haritası). Proje alanına ait deprem haritası ve depremsellik
bilgileri EK-8’da, Acil Eylem Planı EK-9’da, proje alanına ait
fotoğraflar EK-10’de, kurum görüşleri EK-13’te, 1/25.000
Ölçekli Çevresel Etki Alanını Gösterir Genel Vaziyet Planı EK14’te, proje tanıtım dosyasını hazırlayanlara ait imza sayfası EK15’da verilmektedir.
Proje alanına ulaşım için halihazırda asfalt altyapısı
mevcut olan yol kullanılacaktır.
Proje alanı 09.07.2013 tarihinde Yeterlik Tebliği
Kapsamında kadromuzda bulunan; Mustafa YILDIZELİ, İhsan
BEKDİK ve Murat YILDIZ tarafından incelenmiş olup,
incelemeye münhasıran proje tanıtım dosyası hazırlanmıştır.
(Bkz . Ek-11)
Söz konusu tesise; Kirazlı Köyü kuzeybatı yönünde
(kuşuçumu) yaklaşık 7.785 m mesafede, Yahyalı İlçesi en yakın
yerleşim birimi kuzeybatı yönünde (kuşuçumu) 6.340 m
mesafede, Dikme Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 5.240
m mesafede, Sazak Köyü doğu yönünde (kuşuçumu) 4.815 m,
Santral alanı güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 2.900 m mesafede
baraj, Kozoluk Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 1.720 m
mesafede bulunmaktadır.
Söz konusu proje kapsamında iletim hattı güzergahının;
doğu yönünde (kuşuçumu) 440 m mesafe uzaklıkta Kuzoluk
Köyü, kuzeydoğu yönünde (kuşuçumu) 1.210 m mesafe
uzaklıkta Taşhan Köyü, güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 4.960
m mesafe uzaklıkta Sazak Köyü, güneydoğu yönünde
(kuşuçumu) 7.545 m mesafe uzaklıkta Dikme Köyü, batı
yönünde (kuşuçumu) 9.530 m mesafe uzaklıkta ise Yahyalı İlçesi
bulunmaktadır.
PROJENİN ÇED
YÖNETMELİĞİ
KAPSAMINDAKİ YERİ
(SEKTÖRÜ, ALT
SEKTÖRÜ)
17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği”
(30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) EKII Listesi (Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler
Listesi)(Ek-1 Listesinde Yer Alan Alt Sınırlar Bu Listede Üst
Sınır Olarak Alınır.), Enerji, turizm, konut(1) 33-(Değişik: RG30/6/2011-27980) 10 MWe ve üzeri Rüzgar enerji santralleri”
PTD/ÇED RAPORU/
NİHAİ ÇED RAPORUNU
M.O.S.K. ÇEVRE ARITIM SİS. ÜRT. İNŞ. MÜH. MÜŞ.
HAZIRLAYAN
MADEN SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
KURULUŞUN /
ÇALIŞMA GRUBUNUN
ADI
KURTULUŞ MAH. KARAİSALI CAD. NO:104 SELVİ
PTD/ÇED RAPORU/
APT. KAT:1 NO:1 SEYHAN/ADANA
NİHAİ ÇED RAPORUNU
HAZIRLAYAN
Tel: 0322 458 39 33
KURULUŞUN/ÇALIŞMA
Fax: 0322 458 39 03
GRUBUNUN ADRESİ,
TELEFONVE FAKS
Web Adresi: www.mosk.com.tr
NUMARALARI
e- posta : [email protected]
PTD/ÇED RAPORU/
NİHAİ ÇED RAPORU
30.07.2013
SUNUM TARİHİ
(GÜN, AY, YIL))
KURTKAYA RES SANTRALİ PROJESİ ÇED İZİN ALANI
HATTI YATIRIMI PROJE TANITIM DOSYASI
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER .....................................................................................................................I
TABLOLAR DİZİNİ.......................................................................................................... II
ŞEKİLLER DİZİNİ.......................................................................................................... III
EKLER DİZİNİ .................................................................................................................. V
BÖLÜM 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ ......................................................................... 1
1.a. Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak
Personel Sayısı ............................................................................................................ 3
1.a.1. İş Akım Şeması ........................................................................................ 3
1.a.1.1. Şalt Sahası ve Rüzgar Türbinleri İş Akım Şeması .............................. 3
1.a.1.2. İletim Hattı İş Akım Şeması ................................................................. 5
1.a.2. Ömrü ve Kapasitesi .................................................................................. 6
1.a.2.1. Proje Bedelinin Hesaplanması ................................................... 6
1.a.3. Çalışma Alanı ve İçerisindeki Tesislere Ait Koordinatlar...................... 7
1.a.4. Kullanılacak Teknoloji ............................................................................ 9
1.a.5. Çalışan Personel Sayısı ......................................................................... 12
1.a.6. Kullanılacak Ekipman ve Sayıları ........................................................ 12
1.b. Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan
Enerji Türü vb.) ......................................................................................................... 13
1.c. Atık Üretim Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve
Biyolojik Özellikleri ................................................................................................... 14
1.c.1. Katı Atık .................................................................................................. 14
1.c.2. Ambalaj Atıkları ..................................................................................... 16
1.c.3. Sıvı Atık .................................................................................................. 16
1.c.4. Atık Yağlar.............................................................................................. 19
1.c.5.Bitkisel Atık Yağlar ................................................................................. 19
1.c.6. Tehlikeli Atıklar ve Miktarları............................................................... 19
1.c.7. Tıbbi Atıklar ........................................................................................... 20
1.c.8. Gürültü Oluşumu ................................................................................... 21
1.c.9. Egzoz Emisyonu ..................................................................................... 37
1.c.10. Toz Oluşumu ........................................................................................ 39
1.ç. Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski ........ 45
1.d. Projenin Muhtemel Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler .................. 53
BÖLÜM 2. PROJENİN YERİ (Projeden etkilenmesi muhtemel alanın hassasiyeti
değerlendirilirken aşağıda verilen hususlar göz önünde bulundurulmalıdır) ................. 61
2.a. Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan,
Su Yüzeyi vb.) ............................................................................................................ 63
2.b. EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak; Sulak alanlar, Kıyı
Kesimleri, Dağlık ve Ormanlık Alanlar, Tarım Alanları, Milli Parklar, Özel
Koruma Alanları, Nüfusça Yoğun Alanlar, Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik ve
Benzeri Önemi Olan Alanlar, Erozyon Alanları, Heyelan Alanları,
Ağaçlandırılmış Alanlar, Potansiyel Erozyon ve Ağaçlandırma Alanları İle
16/12/1960 Tarihli ve 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun Gereğince
Korunması Gereken Akiferler .................................................................................. 64
2.b.1. Flora & Fauna ....................................................................................... 68
2.b.1.1. Flora .......................................................................................... 68
2.b.1.2. Fauna ......................................................................................... 85
BÖLÜM 3. PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (Proje Teknolojisi ve Proje
Alanının Seçilme Nedenleri) ............................................................................................ 101
SONUÇLAR ..................................................................................................................... 103
I
EKLER ............................................................................................................................. 109
NOTLAR VE KAYNAKLAR ........................................................................................ 125
PROJE TANITIM DOSYASINI HAZIRLAYANLAR VE TANITIMI .................... 126
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1. Santral Sahası Koordinatlar ........................................................................ 7
Tablo 2. Şalt Sahası Koordinatlar .............................................................................. 7
Tablo 3. İletim Hattı Koordinatları ............................................................................ 8
Tablo 4. Türbin Koordinatlar ..................................................................................... 8
Tablo 5. Proje Kapsamında İnşaat Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlar ve
Sayıları ....................................................................................................................... 12
Tablo 6. Proje Kapsamında İşletme Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlar ve
Sayıları ....................................................................................................................... 12
Tablo 7. Üniteler ve Yaklaşık Hafriyat Miktarları ................................................... 15
Tablo 8. Evsel Nitelikli Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları 17
Tablo 9. İnşaat Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki Kirletici
Yükleri ....................................................................................................................... 17
Tablo 10. İşletme Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki
Kirletici Yükleri ......................................................................................................... 17
Tablo 11. Ses Gücü Düzeyleri ................................................................................... 22
Tablo 12. Motor Güçleri ve Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyeleri ......................... 22
Tablo 13. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı ................................ 24
Tablo 14. Kullanılacak Gürültü Kaynaklarının Ses Basınç Düzeyleri ................... 24
Tablo 15. Mesafeye Bağlı Olarak Hesaplanan Atmosferik Yutuş Değerleri .......... 26
Tablo 16. Faaliyet Alanında Kullanılacak Her Bir Gürültü Kaynağının Mesafeye
Bağlı Net Ses Düzeyleri ............................................................................................. 27
Tablo 17. Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri ................................................... 28
Tablo 19. Faaliyet Alanında Kullanılacak Tüm Gürültü Kaynaklarının Mesafeye
Tablo 20. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ....................... 30
Tablo 21. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri .............................. 31
Tablo 22. Motor Güçleri ve Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyeleri ......................... 31
Tablo 23. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı ................................ 32
Tablo 24. Kullanılacak Gürültü Kaynaklarının Ses Basınç Düzeyleri ................... 32
Tablo 25. Mesafeye Bağlı Olarak Hesaplanan Atmosferik Yutuş Değerleri .......... 33
Tablo 27. Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri ................................................... 34
Tablo 29. Faaliyet Alanında Kullanılacak Tüm Gürültü Kaynaklarının Mesafeye
Tablo 30. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ....................... 36
Tablo 31. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri .............................. 36
Tablo 32. TÜPRAŞ-403 Dizel Yakıtının Özellikleri................................................. 37
Tablo 33. İş Makinelerinin Birim Zamanda Kullandıkları Yakıt Miktarları ......... 37
Tablo 34. Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenme Faktörleri ....................................... 38
II
Tablo 35. Makinelerden Kaynaklanan Gaz Emisyon Değerleri ve Sınır Değerleri 38
Tablo 36. Geçiş Dönemi Uzun Vadeli ve Kısa Vadeli Sınır Değerleri ve Uyarı
Eşikleri ....................................................................................................................... 39
Tablo 37. Toz Emisyonu Hesaplarında Kullanılan Emisyon Faktörleri ................ 40
Tablo 38. Tesiste Oluşacak Toz Miktarları ve Kaynakları ...................................... 44
Tablo 39. İletim Hattı Boyunca İzin Alınacak Alanların Yüzölçümü (m2) ............ 64
Tablo 40. KURTKAYA Rüzgar Enerji Santral Sahasında Tespit Edilen Bitki
Türleri (Kısaltmalar: Ir.-Tur. El.: İran- uran Elementi, Akd. El.: Akdeniz
Elementi, Avr-Sib. El.: Avrupa-Sibirya Elementi, Öksin El.: Öksin Elementi,
ÇBFCB: Çok Bölgeli veya Fitocoğrafik Bölgesi Bilinmeyen, E: Endemik, TIB:
Tıbbi, TIC: Ticari, VU: Vulnerable (Zarar görebilir), NT: Near Threatened
(Tehdit altına girebilir), LC: Least Concern (En az endişe verici). ........................ 73
Tablo 41. KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresinde bulunan kurbağa ve
sürüngen türleri ile statüleri ..................................................................................... 86
Tablo 42. KURTKAYA RES sahası ve çevresinde tespit edilen memeli hayvan
(Mammalia) türleri ve koruma statüleri................................................................... 90
Tablo 43. KURTKAYA RES sahası ve çevresinde gözlenen kuş türleri ve koruma
statüleri ...................................................................................................................... 96
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1. Tesis İş Akım Şeması ..................................................................................... 3
Şekil 2. İletim Hattı İş Akım Şeması .......................................................................... 5
Şekil 3. Türbin Karekteristiği ..................................................................................... 9
Şekil 4. Rüzgar Türbini İç Yapısı ............................................................................. 10
Şekil 5. Fosseptik Çukurun Boyutlandırılması ........................................................ 18
Şekil 6. Gürültünün Mesafeye Göre Dağılım Grafiği ............................................. 30
Şekil 7. Gürültünün Mesafeye Göre Dağılım Grafiği ............................................. 35
Şekil 8. Acil Müdahale Planı Akışı........................................................................... 47
Şekil 9. Tesis Alanını Gösterir Uydu Fotoğrafı ....................................................... 62
Şekil 10. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Korunan Alanlar ve Yaban Hayatı
Geliştirme Sahaları Haritası ..................................................................................... 67
Şekil 11. Quercus cerris L. var. cerris (Saçlı meşe) (Ülkemizin her bölgesinde
yayılış gösteren türe 1900 m’ye kadar olan karışık veya yaprak döken ormanlık
alanlarda rastlamak mümkündür. Ağustos-Eylül döneminde meyvelenen bitkiye,
proje alanı içerisinde türbin ayaklarının inşa edileceği Tavuk Tepe ve yakın
çevresinde rastlanmış olmakla birlikte ülkemizde oldukça geniş yayılış gösteren
türün herhangi bir koruma statüsü bulunmamaktadır.) ......................................... 69
Şekil 12. Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus (Katran ardıcı) (Ülkemizin
hemen her bölgesinde 1800 m yüksekliğe kadar yayılış gösteren bu ardıç türü,
küçük kozalak yapısına sahiptir. Bu türe planlanan türbin ayaklarının inşa
edileceği alanlarda rastlanılmamıştır.)..................................................................... 70
Şekil 13. Berberis crataegina DC. (Hanım tuzluğu) (Ülkemizin hemen her
bölgesinde 1800 m yüksekliğe kadar olan kayalık yamaçları ve çalılık alanları
tercih etmekte ve Mayıs-Haziran aylarında çiçeklenmektedir. Türe, türbin
ayaklarının kurulacağı bölgelerde rastlanmış olmakla birlikte ekolojik toleransı
oldukça geniş ve ülkemizde yoğun yayılış gösteren türün herhangi bir koruma
statüsü bulunmamaktadır.) ....................................................................................... 70
Şekil 14. Onosma albo-roseum Fisch. et Mey. subsp. albo-roseum var. alboroseum (Emzik otu) (Ülkemizin Karadeniz, İç Anadolu, Akdeniz, Doğu ve
III
Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde yayılış gösteren tür, kayalık alanları tercih
etmekte ve Nisan-Temmuz döneminde çiçeklenmektedir. Bu türe planlanan türbin
ayaklarının inşa edileceği alanlarda rastlanılmamıştır.)......................................... 71
Şekil 15. Amygdalus orientalis Miller (Yabani badem) (Ülkemizin hemen her
bölgesinde 1600 m yüksekliğe kadar olan açıklık ve çalılık alanları tercih eden tür,
Nisan-Mayıs döneminde çiçeklenmektedir. Türe proje alanı içerisinde türbinlerin
inşa edileceği bölgelerde rastlanmış olmakla birlikte, ekolojik toleransı oldukça
yüksek olan tür üzerinde herhangi bir koruma statüsü de bulunmamaktadır.)
Kaynak: “Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Antalya Sanayi
Teknolojileri Yazılımı, AR-GE Danışmanlık Çevre ve Enerji, Sanayi ve Ticaret
A.Ş. (Prof. Dr. Ali Erdoğan, Yrd. Doç. Dr. İ. Gökhan Deniz, Doç. Dr. Aziz Aslan,
M. Süleyman Kaçer) , Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali, Ornitolojik – Ekolojik
Değerlendirme Raporu (ANKARA,2013) ................................................................. 71
Şekil 16. Anchusa azurea Miller var. azurea (Sığırdili) (Ülkemizin her bölgesinde
2500 m yüksekliğe kadar olan açıklık alanlarda yayılış gösteren bu tür NisanTemmuz döneminde çiçeklenmektedir. Proje alanı içerisindeki çayırlık alanlarda
rastlanılan ekolojik toleransı yüksek tür üzerinde herhangi bir koruma statüsü
bulunmamaktadır.).................................................................................................... 72
Şekil 17. KURTKAYA Rüzgar Enerji Santral sahası topografik yapısı ve vejetasyon
görsellerine ait lokasyonlar....................................................................................... 79
Şekil 18. KURTKAYA RES projesi T3-T6 numaralı türbinlerin kurulacağı Kızıl
Tepe batı yamaçları genel vejetasyon yapısının Yahyalı güzergahından görünümü
(Bkz. Şekil 16; 1 nolu gösterge). ............................................................................... 80
Şekil 19. Proje sahası doğusunda yer alan T5 ve T6 numaralı türbinlerin inşa
edileceği bölgenin genel vejetasyon yapısının görünümü (Bkz. Şekil 16; 2 nolu
gösterge)..................................................................................................................... 80
Şekil 20. KURTKAYA RES projesi T18, T19 ve T20 numaralı türbinlerin
kurulacağı Tavuk Tepe sırtlarının genel vejetasyon yapısının Yahyalı
güzergahından görünümü (Bkz. Şekil 16; 3 nolu gösterge). .................................. 81
Şekil 21. Proje sahası hakim yükseltilerinden olan Kızıl Tepe’nin genel vejetasyon
yapısının görünümü (Bkz. Şekil 20; 4 nolu gösterge). ............................................ 81
Şekil 22. Proje alanı içerinde yer alan tarım alanlarının ve T11 ve T12 numaralı
türbinlerin inĢa edileceği Kurucakkuyu Tepe genel vejetasyon yapısının
görünümü (Bkz. Şekil 16; 5 nolu gösterge). ............................................................ 82
Şekil 23. KURTKAYA RES projesi T8, T9 ve T10 numaralı türbinlerin kurulacağı
Kızıl Tepe doğu bölgesi genel vejetasyon yapısının görünümü (Bkz. Şekil 17; 6
nolu gösterge). ........................................................................................................... 82
Şekil 24. Sırasıyla T16 (solda); T13, T14 ve T15 (sağda) numaralı türbinlerin inşa
edileceği Kanlıtaş Mevkii kuzeyinde yer alan tepelik bölgelerin genel vejetasyon
yapısının görünümü (Bkz. Şekil 16; 7 nolu gösterge). ............................................ 83
Şekil 25. T18, T19 ve T20 numaralı türbin bölgesi vejetasyon yapısı ve proje alanı
batı kesiminin Tavuk Tepe’den görünümü (Bkz. Şekil 16; 8 nolu gösterge). ........ 83
Şekil 26. Proje alanı rüzgar ölçüm direğinin de bulunduğu bölgenin genel
vejetasyon yapısının görünümü (Bkz. Şekil 16; 9 nolu gösterge). .......................... 84
Şekil 27. KURTKAYA RES proje alanının, bölgenin doğusunda yer alan Dikme
Köyü’nden görünümü (Bkz. Şekil 16; 10 nolu gösterge). ....................................... 84
Şekil 28. KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresinde amfibi, sürüngen ve
memelilerin yaşamasına uygun maki ve çalı habitatlar .......................................... 87
Şekil 29. RES sahasında açık alanlarda görülebilen Tarla kertenkelesi (Ophisops
elegans) ...................................................................................................................... 88
IV
Şekil 30. KURTKAYA RES sahasında ve yakın çevresinde yaşayan Gelincik
(Martes nivalis).......................................................................................................... 89
Şekil 31. RES sahası içerisinde görülen fare yuvaları ............................................ 90
Şekil 32. Türkiye üzerinden gerçekleşen göçleri ve ilintili büyük su kütlelerini
gösteren harita ........................................................................................................... 93
Şekil 33. Vericilerle Ġzlenen Akleyleklerin izledikleri Rotalar (Shamoun-Baranes,
2003) .......................................................................................................................... 93
Şekil 34. RES sahasının batısında Aladağlar bölgesinde görülen yaygın türlerden
kuzgun (Corvus cornix) ............................................................................................ 95
Şekil 35. RES sahasının yakın çevresindeki bahçe ve seyrek ağaçlıklarda rastlanan
taĢ bülbülü (Irania gutturalis) Kaynak: “Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi
Biyoloji Bölümü, Antalya Sanayi Teknolojileri Yazılımı, AR-GE Danışmanlık
Çevre ve Enerji, Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Prof. Dr. Ali Erdoğan, Yrd. Doç. Dr. İ.
Gökhan Deniz, Doç. Dr. Aziz Aslan, M. Süleyman Kaçer) , Kurtkaya Rüzgar
Enerji Santrali, Ornitolojik – Ekolojik Değerlendirme Raporu (ANKARA,2013) . 95
EKLER DİZİNİ
EK-1. Yer Bulduru Haritası .................................................................................... 110
EK-2. 1/25.000 Ölçekli Vaziyet Planı ..................................................................... 111
EK-3. 1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası ................................................................. 112
EK-4. Arazi Kullanımı Haritası .............................................................................. 113
EK-5. Meşcere Haritası ........................................................................................... 114
EK-6. Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni
Planı ve Lejantı ....................................................................................................... 115
EK-7. Kadastro Haritası.......................................................................................... 116
EK-8. Deprem Haritası ve Alana Ait Depremsellik Bilgileri................................. 117
EK-9. Acil Eylem Planı ........................................................................................... 118
EK-10. Proje Alanına Ait Fotoğraflar.................................................................... 119
EK-11. Yer Görme Yazısı ........................................................................................ 120
EK-12. ÇED Gerekli Değildir Belgesi .................................................................... 121
EK-13. Kurum Görüşleri ........................................................................................ 122
EK-14. 1/25.000 Ölçekli Çevresel Etki Alanını Gösterir Genel Vaziyet Planı...... 123
EK-15. Proje Tanıtım Dosyasını Hazırlayanlara Ait İmza Sayfası....................... 124
V
BÖLÜM 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ
Söz konusu proje, Kayseri İli, Yahyalı İlçesi, Kızıl Tepe-Tavuk Tepe mevkiinde
Are Elektrik Üretim Tic. Ve San. Ltd. Sti. tarafından rüzgârdan elektrik enerjisi üretmek
üzere kurulması planlanan Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali’nde “Kurtkaya Rüzgâr Enerji
Santrali (RES) Projesi ÇED İzin Alanı Revizyonu ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim
Hattı Yatırımı” faaliyetini kapsamaktadır.
Söz konusu Rüzgar Enerjisi Santrali için; T.C. Kayseri Valiliği, İl Çevre ve Orman
Müdürlüğü, ÇED ve Planlama Şube Müdürlüğü tarafından; 13/05/2009 karar tarih ve 27
karar numaralı Çevresel Etki Değerlendirme Belgesi’nde 17.07.2008 tarihli ve 26939 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin Ek-II Listesi
kapsamında değerlendirilmiş olup, bu kapsamda “ÇED Gerekli Değildir Belgesi”
verilmiştir. (Bkz. EK-12)
Bu duruma istinaden söz konusu proje; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği”
(30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) EK-II Listesi (Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi)(Ek-1
Listesinde Yer Alan Alt Sınırlar Bu Listede Üst Sınır Olarak Alınır.), Enerji, turizm,
konut(1) 33-(Değişik: RG- 30/6/2011-27980) 10 MWe ve üzeri Rüzgar enerji santralleri”
kapsamında değerlendirilmiş olup, bu kapsamda aynı yönetmeliğin EK-IV’ te verilen
format doğrultusunda Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıştır.
Santralin kurulu gücü 45 MW olacaktır. Bu kapasite göre kurulu gücü 2,5 MW olan
22 adet rüzgâr jeneratöründen sağlanacaktır. Rüzgâr türbinlerinden elde edilecek elektrik
enerjisi, her bir ünite için tesis edilecek olan transformatörler vasıtası ile orta gerilime
dönüstürülecektir. Rüzgâr türbinlerinde üretilecek enerjinin, yaklaşık 8.566 m uzaklıkta
154 kV’lık enerji nakil hattı ile BAK Enerji Santrali Şalt Sahası’na bağlanması
planlanmaktadır. İletim Hattı güzergahı boyunca ortalama 500 m’de 1 adet some direği
olmak üzere toplam 18 adet some direği kullanılacaktır. İletim hattı boyunca kullanılması
planlanan some direkleri orman alanları içerisinde kalmaktadır.
Proje alanını gösterir yer bulduru haritası EK-1’de, 1/25000’lik Vaziyet Planı Ek2’de, 1/25000’lik jeoloji haritası EK-3’te verilmiştir.
Söz konusu proje alanının tamamı Mescere haritasında; mescere tipi: Z-OT-1: Z:
Tarım Arazisi (Tarla, Meyvelik, Sebzelik, Bağlık vs.), OT: Ağaçsız Orman Toprağı, 1:
1.Sınıf alan; Z-OT-2 : Z: Tarım Arazisi (Tarla, Meyvelik, Sebzelik, Bağlık vs.), OT:
Ağaçsız Orman Toprağı, 2: 2.Sınıf alan, ÇBMBt-1: ÇBMBt: Bozuk Meşe Baltalığı, 1:
1.Sınıf alan, ÇBMBt-2: ÇBMBt: Bozuk Meşe Baltalığı, 2: 2.Sınıf alan olarak geçmektedir
(Bkz. EK-5, Mescere Haritası).
Söz konusu proje alanının tamamı 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda L34
ve L35 Paftaları içerisinde kalmaktadır. L34 Paftası içerisinde Santral sahası, Şalt Sahası,
Rüzgar Türbinleri ve İletim Hattı’nın bir kısmı kalmakta, L35 Paftası sınırları içerisinde ise
İletim Hattı’nın bir kısmı ve iletim hattı bağlantısının gerçekleştirileceği BAK Enerji
Santrali’ne ait Şalt Sahası kalmaktadır. Çevre Düzeni Planı Lejantı’nda Santral Sahası
alanının tamamı; Orman Alanları başlığı altında, orman alanı ve ağaçlandırılacak alan,
1
Tarımsal Arazi Kullanımları başlığı altında ise; çayır – mera ve tarım arazisi olarak, Şalt
Sahası; Orman Alanları başlığı altında, ağaçlandırılacak alan olarak geçmektedir. Ayrıca
İletim Hattı Güzergahı; Orman Alanları başlığı altında, orman alanı ve ağaçlandırılacak
alan, Tarımsal Arazi Kullanımları başlığı altında ise; çayır – mera ve tarım arazisi
üzerinden geçmektedir. 1, 2, 3, 5, 6, 7, 17, 18, 19, 20, 21, 22 nolu Rüzgar Türbinleri
Tarımsal Arazi Kullanımları başlığı altında; çayır – mera, 16 nolu Rüzgar Türbini ise tarım
arazisi, 4, 8, 9, 10, 13, 14 nolu Rüzgar Türbinleri; Orman Alanları başlığı altında; orman
alanı,11, 12, 15 nolu Rüzgar Türbinleri ise Orman Alanları başlığı altında; ağaçlandırılacak
Söz konusu faaliyet kapsamında planlanan alan, (Mülga) Çevre ve Orman
Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlüğü, Yozgat-SivasKayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Araştırma Raporu; Arazi
Kullanımı Haritasında (Bkz. EK-4, Arazi Kullanımı Haritası) Çayır-Mera alanı olarak
geçmektedir.
Ayrıca söz konusu proje alanı Kadastro Haritasında Orman Alanı olarak
geçmektedir (Bkz. EK-7, Kadastro Haritası). Proje alanına ait deprem haritası ve
depremsellik bilgileri EK-8’da, Acil Eylem Planı EK-9’da, proje alanına ait fotoğraflar
EK-10’de, kurum görüşleri EK-13’te, 1/25.000 Ölçekli Çevresel Etki Alanını Gösterir
Genel Vaziyet Planı EK-14’te, proje tanıtım dosyasını hazırlayanlara ait imza sayfası EK15’da verilmektedir.
Proje alanına ulaşım için halihazırda asfalt altyapısı mevcut olan yol kullanılacaktır.
Proje alanı 09.07.2013 tarihinde Yeterlik Tebliği Kapsamında kadromuzda
bulunan; Mustafa YILDIZELİ, İhsan BEKDİK ve Murat YILDIZ tarafından incelenmiş
olup, incelemeye münhasıran proje tanıtım dosyası hazırlanmıştır. (Bkz . Ek-11)
Söz konusu tesise; Kirazlı Köyü kuzeybatı yönünde (kuşuçumu) yaklaşık 7.785 m
mesafede, Yahyalı İlçesi en yakın yerleşim birimi kuzeybatı yönünde (kuşuçumu) 6.340 m
mesafede, Dikme Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 5.240 m mesafede, Sazak Köyü
doğu yönünde (kuşuçumu) 4.815 m, Santral alanı güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 2.900
m mesafede baraj, Kozoluk Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 1.720 m mesafede
bulunmaktadır.
Söz konusu proje kapsamında iletim hattı güzergahının; doğu yönünde (kuşuçumu)
440 m mesafe uzaklıkta Kuzoluk Köyü, kuzeydoğu yönünde (kuşuçumu) 1.210 m mesafe
uzaklıkta Taşhan Köyü, güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 4.960 m mesafe uzaklıkta Sazak
Köyü, güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 7.545 m mesafe uzaklıkta Dikme Köyü, batı
yönünde (kuşuçumu) 9.530 m mesafe uzaklıkta ise Yahyalı İlçesi bulunmaktadır.
2
1.a. Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak
Personel Sayısı
1.a.1. İş Akım Şeması
1.a.1.1. Şalt Sahası ve Rüzgar Türbinleri İş Akım Şeması
ARE Elektrik Üretim Tic. Ve San. Ltd. Şti. tarafından işletilecek olan Kurtkaya
Rüzgar Enerji Santrali “ÇED İzin Alanı Revizyonu ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim
Hattı Yatırımı” faaliyetleri 1.132,233 ha alan içerisinde 22 adet türbinine sahip olan Santral
Sahası içerisinde gerçekleştirilecektir.
Tesise ait İş Akım Şeması Şekil 1’de verilmiştir.
Şekil 1. Tesis İş Akım Şeması
Rüzgâr enerjisi en ucuz yenilenebilir enerji kaynaklarından bir tanesidir. Son
yıllarda yeni ve çevreyi daha az kirleten bir termik santral ile rekabet edebilir düzeye
gelmistir. Rüzgâr enerjisinin kaynağı günestir. Günesin, yer yüzeyini ve atmosferi farklı
derecede ısıtmasından rüzgâr adı verilen hava akımı olusur. Dünya yüzeyine ulasan günes
enerjisinin yalnızca küçük bir bölümü rüzgâr enerjisine çevrilir.
· Rüzgâr enerjisinin özellikleri genel olarak asağıda verilmektedir;
· Atmosferde bol ve serbest olarak bulunur.
· Yenilenebilir ve temiz bir enerji kaynağıdır.
· Enerjisi hızının küpü ile orantılıdır.
3
· Yoğunluğu düsüktür.
· Enerjisinin depolanması, baska bir enerjiye çevrilmesi ile mümkündür. Çevre kirliliği
yaratmaz.
Rüzgâr türbinleri, rüzgârdaki kinetik enerjiyi önce mekanik enerjiye daha sonra da
elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir. Bu nedenle rüzgârdan elektrik üretimi rüzgâr
enerjisi uygulamalarının temel yöntemlerinden biridir. Bir rüzgâr türbini genel olarak kule,
jeneratör, hız dönüştürücüleri (dişli kutusu), elektrik-elektronik elemanlar ve pervaneden
oluşur. Rüzgârın kinetik enerjisi rotorda mekanik enerjiye çevrilir. Bu tür sistemde
kullanılan kontrol cihazı, bir ya da daha fazla noktada rüzgâr hızı ve yönü, mil hızları ve
torklar (döndürme momenti ), çıkış gücü ve generatör sıcaklığını algılayarak kanat açısı
kontrolü, yön kontrolü (sadece yatay eksenli makinelerde ) yapmak ve rüzgâr enerji girişi
ile elektrik çıkışını eşlemek amacıyla generatör kontrolü için uygun sinyalleri üretir.
Ayrıca kuvvetli rüzgâr, sonucunda oluşan aşırı koşullardan, elektriksel arızalardan,
genaratör aşırı yüklenmesi gibi koşullardan sistemi korur. Rüzgâr-elektrik sistemlerinde
rüzgârdan alınabilen güçten elektriksel güç çıkışına kadar olan tüm dönüşüm verimi %2535 aralığındadır. Elektrik enerjisi elde etmek için kullanılan rüzgâr türbinleri, bir, iki veya
üç kanadı olan yüksek hızda çalışan makinelerdir. Yüksek hızda çalışma nedenleri;
· Eşit çaptaki yüksek hızlı bir rüzgâr türbini düşük hızlı türbinden daha hafif, dolayısıyla
daha ucuzdur.
· Dönme hızları yüksek olduğu için gerekli çevrim oranı daha düşüktür. Bu nedenle dişli
kutusu daha hafiftir.
· Elektrik generatörlerinin çalışmaya geçmesi için gerekli baslangıç torku küçüktür. Hızlı
bir rüzgâr rotorunun başlatma torku çok küçük de olsa, generatörü kolaylıkla harekete
geçirir. Dolayısıyla yüksek hızlı rüzgâr türbinleri bu kullanım için son derece uygundur.
Rüzgâr enerjisinin elektrik enerjisine dönüşümünün birçok avantajı vardır. Bu
avantajların en önemlileri şunlardır:
· Generatör çok geniş bir alan üzerinde yüksek verimlilik, güvenilirlik ve çok az bakım
ihtiyacı ile tasarımlanabilir.
· Üretilen enerji kullanım noktasına, diğer kaynaklara göre daha yüksek verimle ve daha
düşük maliyetle iletilebilir.
· Elektrik enerjisi diğer formlara daha kolay getirilebilir, modüle edilebilir veya
çevrilebilir.
Rüzgâr Enerji Santrallerinin Üstünlükleri
· Atmosferi kirletici etkiye sahip gazların salınmaması,
· Temiz bir enerji kaynağı olması,
· Kaynağının tükenmemesi (günes, dünya ve atmosfer olduğu sürece),
· Rüzgâr tesislerinin kurulumu ve isletilmesinin diğer tesislere göre daha kolay olması,
· Enerji üretim maliyetlerinin düsük olması,
· Güvenilirliğinin artması,
· Bölgesel olması ve dolayısıyla kisilerin kendi elektriğini üretebilmesi,
· Sonlu fosil kaynakların kullanımını azalması ve mevcut enerji üretim kaynaklarına destek
olunması,
· Türbinlerin oturduğu alanın küçük olması ve türbinler arası alanların başka amaçla
kullanımına imkân vermesi,
4
· Rüzgâr gücünün elektriğe verimli dönüsümünü sağlanması,
· Ömrü dolan türbinlerin sökülüp kaldırılmasının kolay olması ve arazi yönünden tekrar
kullanılabilmesi,
· Rüzgâr santrali projelerinin basit ve türbinlerin bakımının kolay olması.
1.a.1.2. İletim Hattı İş Akım Şeması
ENERJİ İLETİM HATTI İNŞASI
ALT MONTAJ
ÜST MONTAJ
ÜST MONTAJ
Direk ayaklarının yerleşeceği alanların açılması, direk
ayakları etrafına demir çubukların hazırlanmasının
ardından, kalıplar halinde beton dökme işlemi, 4 adet
elektrot yerleştirilerek çukurların kapatılması ve
ayakların etrafına kubbe şeklinde beton dökülmesi
işlemlerini kapsamaktadır.
Direk ayakları, çukurlara yerleştirildikten sonra galvanizli
çelik pilonlar, civatalarla birbirlerine monte edilerek
elektrik direkleri inşa edilir. Direklerin inşasının ardından
izolatörler direklere monte edilir.
Tel çekme; fren makinesi yardımıyla tel çekim işlemini
kapsamaktadır.
Tesis edilen Enerji İletim
Hattında hatalı imalat, kaçak,
yük
kaybı
vs.
gibi
olumsuzlukların tespiti için
kalite
kontrol
test
ve
ölçümlerinin yapılması
İLETİM HATTI’NIN TEST
EDİLMESİ
İLETİM HATTI’NIN İŞLETMEYE
ALINMASI
Şekil 2. İletim Hattı İş Akım Şeması
5
Rüzgâr türbinlerinde üretilecek enerjinin, yaklaşık 8.566 m uzaklıkta 154 kV’lık
enerji nakil hattı ile BAK Enerji Santrali Şalt Sahası’na bağlanması planlanmaktadır. İletim
Hattı güzergahı boyunca ortalama 500 m’de 1 adet some direği olmak üzere toplam 18 adet
some direği kullanılacaktır.
1.a.2. Ömrü ve Kapasitesi
ARE Elektrik Üretim Tic. Ve San. Ltd. Şti. tarafından işletilecek olan Kurtkaya
Rüzgar Enerji Santrali “ÇED İzin Alanı Revizyonu ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim
Hattı Yatırımı” faaliyetleri 1.132,233 ha alan içerisinde 22 adet türbinine sahip olan Santral
Sahası içerisinde gerçekleştirilecektir. Santralin kurulu gücü 45 MW olacaktır. Rüzgâr
türbinlerinde üretilecek enerjinin, yaklaşık 8.566 m uzaklıkta 154 kV’lık enerji nakil hattı
ile BAK Enerji Santrali Şalt Sahası’na bağlanması planlanmaktadır. İletim Hattı güzergahı
boyunca ortalama 500 m’de 1 adet some direği olmak üzere toplam 18 adet some direği
kullanılacaktır. İşletmenin ömrü açısından bir planlama yapılmamıştır. Piyasa şatlarına
göre işletme süresi tekrar gözden geçirilecektir.
1.a.2.1. Proje Bedelinin Hesaplanması
•
•
•
•
•
•
22 Adet Rüzgar Türbini (45 MW) : 22.000.000 $
Şalt Sahası (Makine – Ekipman) : 8.000.000 $
İletim Hattı (8.566 m, 18 adet some direk) : 8.000.000 $
İnşaat İşlemleri : 7.000.000 $
Toplam Proje Bedeli : 45.000.000 $ (1 ABD Doları = 1,9227996 TL)
Toplam Proje Bedeli : 86.525.982 TL
olarak belirlenmiştir.
6
1.a.3. Çalışma Alanı ve İçerisindeki Tesislere Ait Koordinatlar
ARE Elektrik Üretim Tic. Ve San. Ltd. Şti. tarafından Kayseri İli, Yahyalı İlçesi,
Kızıl Tepe-Tavuk Tepe Mevkii L34c3 paftasında bulunan 1.132,233 ha alana sahip olan
Santral Sahası içerisinde Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali Projesi Revizyonu ve Santrale
Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı faaliyeti gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Bu
kapsamda çalışma alanına ait koordinatlar aşağıda tablo olarak verilmiştir.
Tablo 1. Santral Sahası Koordinatlar
Nokta No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
ED-50
Y
712760.68
713320.88
713471.04
714002.29
714132.96
714260.05
714609.18
715149.50
715597.34
716080.05
716487.82
716552.06
716642.49
716798.73
717102.70
717009.31
716622.48
715932.17
715743.91
714656.95
714099.59
713731.11
712832.40
712467.17
712263.74
712398.84
X
4213954.33
4214076.03
4214107.78
4214330.54
4214301.22
4214314.00
4214239.11
4214463.58
4214598.14
4214480.20
4214056.22
4213571.93
4213477.49
4212985.54
4212640.35
4212205.18
4211806.64
4211699.93
4211576.79
4211315.67
4211369.77
4211756.69
4211980.08
4212350.25
4213095.57
4213597.51
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0467662 35.4242687
38.0477303 35.4306838
38.0479808 35.4324031
38.0498613 35.4385190
38.0495664 35.4399982
38.0496514 35.4414492
38.0488943 35.4454023
38.0507873 35.4516224
38.0518925 35.4567625
38.0507154 35.4622237
38.0468003 35.4667388
38.0424242 35.4673238
38.0415522 35.4683249
38.0370851 35.4699549
38.0339041 35.4733109
38.0300080 35.4721160
38.0265120 35.4675919
38.0257159 35.4597017
38.0246519 35.4575217
38.0225587 35.4450704
38.0231777 35.4387422
38.0267488 35.4346631
38.0289719 35.4244988
38.0323909 35.4204508
38.0391499 35.4183556
38.0436381 35.4200426
Tablo 2. Şalt Sahası Koordinatlar
Nokta No
1
2
3
4
ED-50
Y
X
714919.15 4213341.96
714972.65 4213282.46
714913.98 4213229.32
714845.91 4213304.02
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0407424 35.4486627
38.0401939 35.4492540
38.0397294 35.4485700
38.0404181 35.4478174
7
Tablo 3. İletim Hattı Koordinatları
Nokta No
D1
D2
D3
D4
D5
D6
D7
D8
D9
D10
D11
D12
D13
D14
D15
D16
D17
D18
ED-50
Y
X
714979.436 4213795.476
715016.557 4214062.932
715359.146 4214427.885
715701.448 4214792.532
716043.978 4215157.422
716386.417 4215522.216
716729.021 4215887.185
717051.519 4216230.736
717413.986 4216616.864
717756.335 4216981.561
718098.809 4217346.391
718441.291 4217711.231
718783.641 4218075.929
719125.909 4218440.540
719468.187 4218805.162
719810.678 4219170.010
720153.090 4219534.775
720351.270 4219745.892
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0448118 35.4494852
38.0472113 35.4499882
38.0504161 35.4539989
38.0536180 35.4580066
38.0568220 35.4620173
38.0600249 35.4660273
38.0632293 35.4700396
38.0662454 35.4738167
38.0696352 35.4780623
38.0728367 35.4820727
38.0760392 35.4860849
38.0792417 35.4900975
38.0824427 35.4941089
38.0856429 35.4981197
38.0888430 35.5021309
38.0920449 35.5061450
38.0952459 35.5101586
38.0970985 35.5124817
Tablo 4. Türbin Koordinatlar
Nokta No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
ED-50
Y
713035.05
712813.90
712866.31
713277.24
713374.24
713363.09
713580.46
713734.09
713836.09
713905.17
713859.09
714121.79
715789.95
715827.26
715538.26
715279.44
715615.26
715615.00
715268.74
715379.09
716198.39
716356.26
X
4213180.27
4212967.06
4212576.88
4212556.35
4212813.36
4213125.10
4213191.63
4212446.10
4212786.10
4213075.98
4213897.10
4213924.64
4214160.08
4213888.36
4213768.36
4213475.54
4212916.36
4212611.72
4212379.46
4212058.10
4212843.64
4212367.35
WGS-84
Enlem
Boylam
38.0397316 35.4271626
38.0378637 35.4245813
38.0343379 35.4250621
38.0340564 35.4297344
38.0363478 35.4309153
38.0391576 35.4308812
38.0397054 35.4333759
38.0329560 35.4349026
38.0359935 35.4361653
38.0385874 35.4370384
38.0459921 35.4367589
38.0461781 35.4397584
38.0479021 35.4588238
38.0454465 35.4591667
38.0444348 35.4558400
38.0418597 35.4528050
38.0367447 35.4564602
38.0340016 35.4563656
38.0319925 35.4523538
38.0290726 35.4535135
38.0359509 35.4630772
38.0316245 35.4647307
8
1.a.4. Kullanılacak Teknoloji
Şekil 3. Türbin Karekteristiği
9
Projenin niteliği nedeni ile enerji üretimine esas olarak kullanılacak olan rüzgârın
kendisi doğal bir kaynaktır. Dolayısıyla RES (Rüzgâr Enerji Santrali)’de gerçekleştirilecek
enerji üretimi doğal kaynaklarımızla sağlanmış olacak, yurt dışına milli gelir çıkışı
nispeten azalacaktır. Ancak teknolojisi gereği RES’ler diğer enerji üretim tesislerinden
farklı olarak, kullandığı doğal kaynak olan rüzgâr üzerinde herhangi bir olumsuz ve/veya
kimyasal etkiye neden olmadan enerji üretimi gerçekleştirmekte atıl durumdaki doğal
kaynaklarımızın ulusal ekonomiye katkısını gerçekleştirmektedir.
Kurulu Güç : 45 MW
Yıllık Enerji Üretimi (ort.) : 173 616 678 kWh/
Türbin Tipi : NORDEX N90/2500 HS
Türbin Gücü : 2.500 kW
Generatör Gerilimi : 660 V AC
Türbin Adedi : 22
Hub Yüksekliği : 100 m
Kanat Çapı : 90 m
Kapasite Kulanım Faktörü : % 44,04
Şekil 4. Rüzgar Türbini İç Yapısı
Makina Yeri
Makina yeri, rüzgâr türbininin dişli kutusu ve elektrik generatörü dahil kilit
parçalarını içerir. Servis personeli, makina yerine türbin kulesinden girebilir. Makina yeri
solunda, rüzgâr türbini pervanesi yani pervane kanatları ve göbek bulunur.
10
Pervane Kanatları
Pervane kanatları, rüzgârı yakalar ve rüzgârın gücünü pervane göbeğine aktarır.
Pervaneler fiberglas ve epoksi ile güçlendirilmiş karbon fiberinden yapılmıştır. Her kanat
ana desteğe bağlanmış iki adet kanat kabuğundan oluşur. Kanatlar optimum enerji
üretimini minimum gürültüde yapacak en hafif malzemeden tasarlanarak yapılmıştır. Her
kanatta, kanat üzerinde bulunan yıldırım alıcıları ve kanat içerisinde bulunan bakır iletken
kablolarından oluşan yıldırımdan korunma sistemi vardır.
Göbek
Pervane göbeği, rüzgâr türbininin düşük hız miline bağlıdır.
Düşük Hız Mili
Rüzgâr türbininin düşük hız mili, pervane göbeğini dişli kutusuna bağlar. Bu mil
aerodinamik frenlerin çalışması için hidrolik sisteme ait borular içerir.
Dişli Kutusu
Dişli kutusunda, solda düşük hız mili bulunur. Sağdaki yüksek hız milinin, düşük
hız milinden 100 kat hızlı dönmesini sağlar.
Mekanik Frenli Yüksek Hız Mili
Mekanik frenli yüksek hız mili, dakikada yaklaşık 1500 devir hız ile döner ve
elektrik generatörünü çalıştırır. Bir acil durum mekanik freni vardır. Mekanik fren,
aerodinamik frenlerin çalışmaması durumunda veya türbin bakımdayken kullanılır.
Elektronik Kontrol Ünitesi
Elektronik kontrol ünitesi, rüzgâr türbininin durumunu sürekli izleyen ve eğim
mekanizmasını kontrol eden bir bilgisayar içerir. Bir arıza halinde (örneğin, dişli kutusu
veya generatörün fazla ısınması) rüzgâr türbinini otomatik olarak durdurur ve telefon
modem hattı vasıtasıyla türbin operatörünü bilgisayarına uyarı verir.
Hidrolik Sistem
Hidrolik sistem, rüzgâr türbininin aerodinamik frenlerini içerir.
Soğutma Ünitesi
Soğutma ünitesi, elektrik generatörünü soğutmak için kullanılan bir soğutma ünitesi
içerir. Ayrıca dişli kutusundaki yağı soğutmak için kullanılan bir soğutma ünitesi içerir.
Kule
Rüzgâr türbininin kulesi, makina yerini ve pervaneyi taşır. Genelde kulenin yüksek
olması bir avantajdır, zira zeminden uzaklaştıkça rüzgâr hızları artar. Kuleler, dairesel veya
kafes biçiminde olabilir. Dairesel kuleler türbinin tepesine ulaşmak için bir iç merdiven
11
olabildiğinden personelin türbinlere bakması için daha güvenlidir. Kafes kulelerin avantajı
başlıca daha ucuz olmasıdır. Dairesel kuleler içerisinde servis asansörü kullanılmaktadır.
Eğim Mekanizması
Eğim mekanizması, pervane ile birlikte makina yerini rüzgâra karşı döndürmek
üzere elektrik motorlarından yararlanılır. Eğim mekanizması, yelkovanı kullanarak rüzgâr
yönünü algılayan elektronik kontrol ünitesi tarafından çalıştırılır. Rüzgâr, yön
değiştirdiğinde normalde türbin bir defada sadece birkaç derece eğilir.
Anemometre ve Yelkovan
Anemometre (Rüzgâr ölçer) ve yelkovan, rüzgâr hızı ve yönünü ölçmek için
kullanılır. Anemometreden gelen elektronik sinyaller, rüzgâr türbininin elektronik kontrol
ünitesi tarafından rüzgâr hızı yaklaşık 4 m/s'ye yaklaştığında rüzgâr türbinini çalıştırmak
için kullanılır. Bilgisayar, türbini ve çevresini korumak için rüzgâr hızı 25 m/s'yi aştığında
türbini otomatik olarak durdurur. Yelkovan, sinyalleri rüzgâr türbininin elektronik kontrol
ünitesi tarafından rüzgâr türbinini rüzgâra karşı döndürmek üzere kullanılır.
1.a.5. Çalışan Personel Sayısı
Tesiste tek vardiya çalışılacak olup, günde 8 saat, ayda 25 gün, yılda 12 ay olmak
üzere yılda toplam 300 iş günü çalışılacaktır.
Tesisin inşaat aşamasında 45 kişi, işletme aşamasında ise 20 kişi çalışması
planlanmaktadır.
1.a.6. Kullanılacak Ekipman ve Sayıları
Tesiste kullanılacak olan makine
verilmiştir.
ve ekipman listesi aşağıda tablo halinde
Tablo 5. Proje Kapsamında İnşaat Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlar ve Sayıları
Adet
1
1
1
1
2
Cins ve Teknik Özellikleri
Dozer
Lastik Yükleyici
Beton Mikseri
Mobil Vinç
Kamyon
Tablo 6. Proje Kapsamında İşletme Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlar ve Sayıları
Adet
22
1
Cins ve Teknik Özellikleri
Türbin
Şalt Sahası
12
1.b. Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji
Türü vb.)
Projenin niteliği nedeni ile enerji üretimine esas olarak kullanılacak olan rüzgârın
kendisi doğal bir kaynaktır. Dolayısıyla RES (Rüzgâr Enerji Santrali)’de gerçekleştirilecek
enerji üretimi doğal kaynaklarımızla sağlanmış olacak, yurt dışına milli gelir çıkışı
nispeten azalacaktır. Ancak teknolojisi gereği RES’ler diğer enerji üretim tesislerinden
farklı olarak, kullandığı doğal kaynak olan rüzgâr üzerinde herhangi bir olumsuz ve/veya
kimyasal etkiye neden olmadan enerji üretimi gerçekleştirmekte atıl durumdaki doğal
kaynaklarımızın ulusal ekonomiye katkısını gerçekleştirmektedir.
Rüzgâr enerji santrali insa islemleri sırasında rüzgâr türbinleri ve enerji nakil hattı
ve salt sahası yapımları ve santralin isletilmesi sırasında arazi kullanımı söz konusu
olacaktır. Her bir türbin için boyutları 10 m * 10 m ve derinliği yaklaşık 1,5 m olan
çukurlar açılması planlanmaktadır. Her bir iletim hattı için boyutları 2 m * 2 m ve derinliği
yaklaşık 1,5 m olan çukurlar açılması planlanmaktadır. (İletim Hattı’nın Şalt Sahası ile
BAK Enerji Şalt Sahası arasındaki uzandığı mesafe yaklaşık olarak 8.566 m’dir. 500 m’de
1 adet some direği olacağı düşünüldüğünde yaklaşık 18 adet some direği kullanılması
planlanmaktadır.) Şalt sahası için boyutları 25 m * 25 m ve derinliği 1 m olan çukur
açılması planlanmaktadır. Fosseptik çukur için 3,5 m * 4 m boyutlarında çukur açılması
planlanmakta olup, boyutlandırılması hakkında detaylı bilgi 1.c.3. Sıvı Atık başlığı altında
verilmektedir. Proje kapsamında 22 adet türbin kullanılacağı düşünüldüğünde kaplanacak
alan (10 m * 10 m * 22 adet) + ( 25 m * 25 m ) + (3,5 m * 4 m ) + (2 m* 2 m * 18 adet) =
2.911 m2 olarak hesaplanır. Türbinler için açılacak çukurlarda hazır beton kullanılması
planlanmaktadır.
Kazı sırasında çıkan toprak da kazı yapılacak birimin alanı içinde ya da yanında
uygun şartlar içinde depolanacak, rehabilitasyon ve/veya peyzaj düzenlemeleri sırasında
kullanılacaktır. Kazı toprağı proje kapsamında inşa edilecek geçici servis yollarının
kaldırılması sonucu bu alanların rehabilitasyon ve/veya peyzaj çalışmalarında arazi
üzerinde örtü malzemesi olarak kullanılacaktır.
Proje alanının tamamı ormanlık alan içerisinde yer almaktadır. Bu alanlar için
projeye baslanmadan önce ormanlık alanlar için 6831 sayılı Orman Kanununun 5192 sayılı
Kanun ile değisik 17/3. maddesi gereğince Adana Orman Bölge Müdürlüğü-Yahyalı
Orman İşletme Müdürlüğünden gerekli olan izinler alınacaktır.
Projenin inşaat aşamasında, personelden kaynaklı su kullanımı olacaktır. Türbin
için açılan çukurlarda hazır beton kullanılacak olup bu nedenle su ihtiyacı söz konusu
değildir. Tesisin inşaat aşamasında gerekli olacak kullanma suyu ihtiyacı yerel
kaynaklardan ve tankerler ile civardaki yerleşim yerlerinden getirilecektir. Söz konusu
proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında personelin içme suyu ise damacanalarla
piyasadan temin edilecektir.
13
Tesisinin inşaat ve işletme aşamalarında tesiste çalışacak personel için ısınma
amaçlı elektrik enerjisi kullanımı söz konusu olacaktır.
1.c. Atık Üretim Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve
Biyolojik Özellikleri
1.c.1. Katı Atık
Kişi başına üretilecek evsel katı atık miktarı 1,14 kg/kişi-gün kabul edilirse
(Kaynak: TUİK Başkanlığı 22.02.2012 tarih ve 10750 Sayılı Haber Bülteni Verileri)
çalışacak personelin oluşturacağı katı atık miktarı;
İnşaat Aşaması;
Personel’den kaynaklı;
Oluşacak Katı Atık Miktarı; 45 x 1,14 kg/kişi-gün = 51,3 kg/gün
Hafriyat Atıklar;
Rüzgâr türbinleri için oluşacak hafriyat miktarı:
Her bir türbin için boyutları 10 m x 10 m ve derinliği yaklaşık 1,5 m olan çukurlar
açılacaktır.
Oluşacak Hafriyat Miktarı; 10 m x 10 m x 1,5 m = 150 m3
Proje kapsamında 22 adet rüzgâr türbini yer alacağından toplam hafriyat;
Toplam hafriyat miktarı = 22 adet x 150 m3 = 3.300 m3
Şalt Sahası İçin Oluşacak Hafriyat Miktarı:
Şalt sahası için boyutları 25 m * 25 m ve derinliği 1 m olan çukur açılacak olup;
Oluşacak Hafriyat Miktarı; 25 m x 25 m x 1 m = 625 m3
İletim Hattı İçin Oluşacak Hafriyat Miktarı:
Şalt sahası için boyutları 2 m * 2 m ve derinliği 1,5 m olan çukur açılacak olup;
Oluşacak Hafriyat Miktarı; 2 m x 2 m x 1,5 m = 6 m3
Proje kapsamında 18 adet some direği olması planlandığı için toplam hafriyat;
Toplam hafriyat miktarı = 18 adet x 6 m3 = 108 m3
Sızdırmasız Fosseptik Çukuru İçin Oluşacak Hafriyat Miktarı;
14
Sızdırmasız fosseptik çukuru için 3.5 m * 5 m * 4 m boyutlarında çukur açılacak
olup; oluşması muhtemel hafriyat miktarı 70 m3 olacaktır.
Tablo 7. Üniteler ve Yaklaşık Hafriyat Miktarları
Hafriyat İşlemlerinin Yapılacağı Yerler
Rüzgar Türbinleri
Şalt Sahası
İletim Hattı
Fosseptik Çukuru
Toplam
Hafriyat Miktarı (m3)
3.300
625
6
70
4.001
İşletme Aşaması;
Oluşacak Katı Atık Miktarı; 20 x 1,14 kg/kişi-gün = 22,8 kg/gün
Proje kapsamında tesisin üretimi aşamasında bakım-onarım faaliyetleri sonucu
tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren yada tehlikeli maddelerle kontamine olmuş
ambalajlar, koruyucu giysiler v.b. oluşmakla birlikte bu atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” (30.10.2010 tarih ve 27744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) kapsamında değerlendirilecek olup Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından
lisanslandırılmış araçlar ile anlaşmalı lisanslı bertaraf tesislerine gönderilerek bertarafı
sağlanacaktır.
İşletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıklarla ilgili olarak, 14.03.1991
Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Katı Atık Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği’’ (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”) 18. Maddesi’nde belirtildiği üzere; “Denizlere, göllere
vb. alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine
sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır.” hükmü gereği, işletme sırasında oluşacak katı
atıklar (cam, plastik, metal, kâğıt vs.) niteliklerine göre toplanarak görünüş, koku,
sızdırma, toz gibi kirletici faktörler yönünden uygun şekilde geçici olarak (çöp bidonu)
depolanacak olup Yahyalı Belediyesine verilecektir. Tesiste atık ara depolama, geri
kazanım veya bertaraf işlemleri yapılmayacaktır. 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ile
14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı
Atık Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 5, 18, 19, 20 ve 22 maddelerine ve 05.04.2005
tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atık Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve ilgili
yönetmeliklerde yapılan tüm değişikliklere uyacağını işletme sahibi kabul ve beyan eder.
Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir sınıfa girenleri (plastik, cam, kağıt,
metal vb.) tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanacak,
biriktirilecek ve geri kazanımı sağlamak için lisanslı toplayıcılara ve değerlendirme yoluna
giden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış bertaraf tesislerine
verilecektir. Geri kazanımı mümkün olamayan katı atıklar ise çöp bidonlarında ayrı ayrı
biriktirilecek görünüş koku, toz sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi
kirletmeyecek şekilde kapalı biçimde muhafaza edilecek ve Yahyalı Belediyesi’ne
verilecektir.
15
1.c.2. Ambalaj Atıkları
Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir sınıfa girenleri (plastik, cam, kağıt,
metal vb.) Çevre ve Şehircilik Bakanlığından lisanslı firmalar ile anlaşılarak
yönetmeliklerin öngördüğü oranlarda piyasadan geri toplatılacaktır. Bu atıklar 05.07.2008
tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi
Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” hükümleri kapsamında 15 01 01 - 15 01 02 atık
kodları ile belirtilmiştir.
Personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atıklar çöp bidonlarında ayrı ayrı
kirletmeyecek şekilde kapalı biçimde muhafaza edilecek ve Yahyalı Belediyesi tarafından
alınacaktır.
24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ile 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atık Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin
5, 18, 19 ve 20. maddelerine ve 05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atık Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve ilgili yönetmeliklerde yapılan tüm değişikliklere
uyacağını işletme sahibi kabul ve beyan eder.
1.c.3. Sıvı Atık
Proje kapsamında çalışacak olan personel başı günlük su tüketiminin 217 L/kişigün (Kaynak: TÜİK Başkanlığı, 24.02.2012 tarih ve 10753 sayılı Haber Bülteni Verileri)
kabulü ile oluşacak su miktarı;
İnşaat Aşaması;
Projenin inşaat aşamasında, personelden kaynaklı ve şalt merkezi inşası için su
kullanımı olacaktır. Şalt Merkezi inşasında harç betonu için kullanılacak olan su beton
oluşumunda agregasyonu sağlayarak beton içerisinde kalacağından atıksu hesaplamalarına
dahil edilmemiştir.
Çalışacak İşçi Sayısı = 45 kişi
Oluşacak Atıksu Miktarı = 217 L/kişi-gün = 0,217m3/kişi-gün
Toplam Atıksu Miktarı = 0,217 m3/kişi-gün x 45 kişi = 9,765 m3/gün
Çalışacak İşçi Sayısı = 20 kişi
Oluşacak Atıksu Miktarı = 217 L/kişi-gün = 0,217m3/kişi-gün
Toplam Atıksu Miktarı = 0,217 m3/kişi-gün x 20 kişi = 4,34 m3/gün
Kullanılan suyun tamamının atık su olarak geri döneceği kabul edilirse, proje
alanında personelden kaynaklı oluşacak toplam evsel nitelikli atık su miktarı inşaat
aşamasında; 9.765 m3/gün, işletme aşamasında; 4,34 m3/gün olacaktır.
16
Tipik bir arıtılmamış evsel nitelikli atık su içerisinde bulunan kirleticiler ve
ortalama konsantrasyonları aşağıda verilmektedir.
Tablo 8. Evsel Nitelikli Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları
PARAMETRE
pH
AKM
BOİ 5
KOİ
Toplam Azot
Toplam Fosfor
KONSANTRASYON
6-9
200 (mg/lt)
200 (mg/lt)
500 (mg/lt)
40 (mg/lt)
10 (mg/lt)
Kaynak: Benefield, L. And Randall, C.1980
Yukarıdaki tabloya göre “Kurtkaya Rüzgâr Enerji Santrali (RES) Projesi ÇED İzin
Alanı Revizyonu ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” faaliyetinden dolayı
oluşacak evsel nitelikli atık su içerisindeki kirletici yükleri;
Tablo 9. İnşaat Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki Kirletici Yükleri
AKM
BOİ 5
KOİ
Toplam Azot
Toplam Fosfor
0,434 kg/gün (2,17 m 3/gün x 200 mg/lt /1000)
0,434 kg/gün (2,17 m3/gün x 200 mg/lt /1000)
1,085 kg/gün (2,17 m3/gün x 500 mg/lt /1000)
0,0868 kg/gün (2,17 m3/gün x 40 mg/lt /1000)
0,0217 kg/gün (2,17 m3/gün x 10 mg/lt /1000)
Tablo 10. İşletme Aşamasında Oluşacak Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki Kirletici Yükleri
AKM
BOİ 5
KOİ
Toplam Azot
Toplam Fosfor
0,217 kg/gün (1,085 m 3/gün x 200 mg/lt /1000)
0,217 kg/gün (1,085 m3/gün x 200 mg/lt /1000)
0,5425 kg/gün (1,085 m3/gün x 500 mg/lt /1000)
0,0434 kg/gün (1,085 m3/gün x 40 mg/lt /1000)
0,01085 kg/gün (1,085 m3/gün x 10 mg/lt /1000)
Proje kapsamında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” (24.04.2011 tarih ve 27914 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘‘Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde
değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’’) hükümlerine uyulacaktır. Evsel nitelikli atık
sular fosseptikte biriktirilecek olup, Yahyalı Belediyesi tarafından vidanjörle çekilecektir.
Prosesten kaynaklı herhangi bir atık su oluşumu söz konusu değildir.
Tesis faaliyetleri sırasında hazır beton kullanılacağı için; proses kaynaklı su
kullanımı söz konusu değildir.
Söz konusu projenin bulunduğu yerde kanalizasyon ağı olmadığı için; burada
oluşan atık suyu bertaraf etmek amacıyla; oluşan evsel nitelikli atık sular, 19.03.1971 tarih
ve 13783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası Mümkün
Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik’te belirtilen esaslara uygun su
sızdırmasız ve üstü kapalı toplam 70 m3 boyutunda 1 adet fosseptik çukur inşa edilecek
olup, bu fosseptik çukurda biriken atık sular vidanjörle çekilerek en yakın belediye olan
Yahyalı Belediyesi Kanalizasyon sistemine boşaltılacaktır. Ayrıca meydana gelecek olan
evsel nitelikli atık suların bertarafında “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” madde 32’de
17
belirtilen hükümler doğrultusunda evsel nitelikli atık sular {19.03.1971 tarihli ve 13783
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün
Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak
olan sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplanır ve vidanjör vasıtası ile atık su altyapı
tesislerine verilir. Evsel Atık sularını sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplayan ve
vidanjör vasıtası ile atık su altyapı tesislerine veren atık su kaynakları, Atık su
Yönetimleriyle yaptıkları protokolü ve vidanjörle atık su bertarafı sonucunda aldıkları
belgeleri beş yıl süreyle saklamak ve denetimler sırasında görevlilere beyan etmek
zorundadırlar.} denilmekte olup ilgili yönetmelikte belirtilen hükümlere titizlikle
uyulacaktır. Kuru helanın ve fosseptik çukurun boyutlandırması Şekil 5’te verilmektedir.
İnşaat Aşaması;
*Günlük maksimum 45 kişi
Kişi başına su tüketimi 217 L/kişi-gün
*Bir günlük atık su miktarı
40 kişi x 0,217 m3/kişi-gün= 9,765 m³/gün
*Aylık atık su miktarı
9,765 m³/gün x 30gün/ay= 292,95 m³/ay
*Günlük maksimum 20 kişi
Kişi başına su tüketimi 217 L/kişi-gün
*Bir günlük atık su miktarı
20 kişi x 0,217 m3/kişi-gün= 4,34 m³/gün
*Aylık atık su miktarı
4,34 m³/gün x 25 gün/ay= 108,5 m³/ay
*Fosseptik çukuru hacmi 70 m³
(Doldukça boşaltılacak şekilde)
*Sızdırmaz Fosseptik Ebatları:
İki gözlü
h = 3,50 m
En = 4,00 m
Boy = 5,00 m
Şekil 5. Fosseptik Çukurun Boyutlandırılması
18
1.c.4. Atık Yağlar
İnşaat Aşaması;
İnşaat aşamasında inşa işlerinde çalışan araç ve ekipmanlardan kaynaklanacak atık
yağ oluşumu muhtemeldir. Tesis içinde yapılabilecek bakım-onarım işleri uzman yetkili
servis tarafından gerçekleştirilecektir. Dolayısıyla makinaların bakım ve onarımları
sırasında atık yağ oluşmayacaktır. 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan “Atık Yağların Kontrol Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan “Atık Yağların Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik”) hükümlerine uyulacağını proje sahibi taahhüt eder. Ayrıca
makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak ve yağ
sızmaları önlenecektir.
İşletme aşamasında düzenli ve belirli zamanlarda türbin jeneratörlerinin aşınmasını
önlemek ve düzenli çalışmasını sağlamak üzere yağlama işlemi gerçekleştirilecektir.
Tesisin işletme asamasında 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
“Atık Yağların Kontrol Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan “Atık Yağların Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) hükümlerine uyulacağını proje sahibi taahhüt eder. Ayrıca makinelerin
günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak ve yağ sızmaları
önlenecektir.
1.c.5.Bitkisel Atık Yağlar
Söz konusu proje kapsamında inşaat ve işletme aşamaları sırasında çalışacak olan
personelin yemek ihtiyaçları dışarıdan temin edilecektir. Dolayısı ile bitkisel atık yağ
oluşumu söz konusu olmayacaktır. Ancak söz konusu proje kapsamında bitkisel atık yağ
oluşması durumunda; 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık
Yağların Kontrol Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan “Atık Yağların Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) ve 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrol Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrol
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) nde yer alan hükümlere
uyulacağını proje sahibi taahhüt etmektedir.
1.c.6. Tehlikeli Atıklar ve Miktarları
İnşaat Aşaması;
Projede inşaat aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme
döneminde de tesislerde bulunacak makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb.
işlemleri sırasında yağlı üstüpü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların
açığa çıkması muhtemeldir. Proje kapsamında tesisin inşaat aşaması sonucunda oluşacak
atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (30.10.2010 tarih ve 27744 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde
19
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından lisanslandırılmış araçlar ile anlaşmalı lisanslı bertaraf tesislerine gönderilerek
bertarafı sağlanacaktır. Bu konuda Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde yer alan
hususlara uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
İşletme aşamasında tehlikeli atık oluşumu; generatör ve türbinlerin
yağlanmalarından, yağ değişimlerinden oluşacak atık yağlar, sosyal tesislerinde aydınlatma
için kullanılacak flüoresan lambalar ile ofis faaliyetleri sonucunda ortaya çıkacak kartuş
atıklarından meydana gelmesi öngörülmektedir. Proje kapsamında tesisin işletme aşaması
sonucunda oluşacak atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (30.10.2010
tarih ve 27744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) kapsamında Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış araçlar ile anlaşmalı lisanslı bertaraf
tesislerine gönderilerek bertarafı sağlanacaktır. Bu konuda Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği’nde yer alan hususlara uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
Proje kapsamında 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” madde 9-Atık üreticisi; (m);
“Atıkların fabrika sınırları içinde tesis ve binalardan uzakta beton saha üzerine
yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara
uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle, konteynırların üzerinde
tehlikeli atık ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarını ve depolama
tarihini konteynırlar üzerinde belirtmekle, konteynırların hasar görmesi durumunda
atıkları, aynı özellikleri taşıyan başka bir konteynıra aktarmakla, konteynırların devamlı
kapalı kalmasını sağlamakla, atıklarını kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde geçici
depolamakla yükümlüdür” hükmüne yönelik tesiste geçici atık depolama alanı
yapılacağını işletme sahibi taahhüt ve beyan etmektedir. Tesise ait fotoğraflar EK-10’da
verilmektedir.
1.c.7. Tıbbi Atıklar
Söz konusu proje kapsamında yaklaşık 12 ay sürmesi planlanan inşaat aşamasında
45 personel ve işletme aşamasında 20 personel çalıştırılması planlanmakta olup bu
kapsamda herhangi bir sağlık ünitesi bulunmayacaktır. Herhangi bir iş kazasında
yaralanma vb. gibi durumlarda müdahale edebilmek amacıyla ilk yardım malzemeleri
bulundurularak, basit durumlarda müdahale edilecektir. Ancak daha ciddi sağlık
sorunlarında Yahyalı ilçesinde bulunan sağlık kuruluşlarına gidilecektir. Proje kapsamında
bir revir bulunmadığı için, söz konusu alanda projeye bağlı tıbbi atık oluşmayacaktır.
Oluşması muhtemel tüm tıbbi atıklar; yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya
dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden en az 10 kilogram kaldırma
kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde “Uluslararası
Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT TIBBİ ATIK” ibaresini taşıyan kırmızı renkli plastik
torbalara konulacaktır. Torbalar en fazla ¾ oranında doldurularak ağızları sıkıca
bağlanacak ve gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir
torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanacaktır. Kesici ve delici özelliği olan atıklar ise
diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı,
su geçirmez ve sızdırmaz, açılması ve karıştırılması mümkün olmayan, üzerinde
20
“Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT! KESİCİ ve DELİCİ TIBBİ ATIK”
ibaresi taşıyan plastik veya aynı özelliklere sahip lamine kartondan yapılmış kutu veya
konteynerler içinde toplanacaktır. Bu biriktirme kapları, en fazla ¾ oranında doldurulacak
ve ağızları kapatılarak kırmızı plastik torbalara konulacaktır. Kesici-delici atık kapları
dolduktan sonra kesinlikle sıkıştırılmayacak, açılmayacak, boşaltılmayacak ve geri
kazanılmayacaktır.
Ancak yine de, söz konusu projenin işletme aşamasında meydana gelmesi
muhtemel tıbbi atıkların bölgede bulunan lisanslı bir tehlikeli atık geri kazanım firmasına
gönderilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Tesis içerisinde oluşması muhtemel tıbbi
atıkların geçici olarak depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesi aşamalarında
25.07.2005 tarihli 25883 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik”) hükümlerinde belirtilen yükümlülüklere uygun olarak
hareket edilecektir.
1.c.8. Gürültü Oluşumu
Proje kapsamında proseslerin çalıştırılması sırasında gürültü oluşacaktır. Çalışma
sırasında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nde belirtilmiş olan
sınırların aşılmaması için, makine-ekipmanların bakımları düzenli olarak yapılarak gürültü
sınırları bu sınırların altına çekilecektir.
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde bu tür
faaliyetler endüstriyel alan olarak değerlendirilmektedir. Tesiste tek vardiya çalışma
yapılacağından 8 saatlik bu vardiya 8.00-,12.00, 13.00-,17.00 saatleri arasında uygulanacaktır.
Sadece gündüz saatlerinde gürültü oluşumu söz konusu olacağı yalnızca Lgündüz değeri
hesaplanacaktır. Söz konusu proje alanına, en yakın yerleşim birimi olan Kozoluk Köyü
kuzeydoğu yönünde (kuşuçumu) 1.720 m mesafe uzaklıkta bulunmaktadır. Tesisin gürültü
oluşumu hesaplamaları bu mesafe baz alınarak yapılmıştır.
Faaliyet kapsamında kullanılacak makine ve tesisatın 500-4000 Hz arasındaki dört
oktav bandındaki toplam ses gücü düzeylerinin hesaplanması için 30.12.2006 tarih ve
26392 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Açık Alanda Kullanılan
Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik”in
İkinci Bölüm; Müsaade Edilen Ses Güç Seviyeleri ve Gürültü İşaretlemesi ve
Standartlar ve 5. maddesinde motor gücü seviyelerine göre verilen formüller Tablo
11’de verilmektedir.
21
İnşaat Aşaması;
Tablo 11. Ses Gücü Düzeyleri
Net Kurulu Güç P(kW),
Elektrik Gücü
P el (1) (kW),
Uygulama Kütlesi
m (kg), Kesme Genişliği
L (cm)
Teçhizatın Tipi
Sıkıştırma Makineleri (Titreşimli Silindirler,
Titreştirici Levhalar, Titreşimli Çekiçler)
Paletli Dozerler, Paletli Yükleyiciler, Paletli Kazıcı
Yükleyiciler
Tekerlekli Dozerler, Tekerlekli Yükleyiciler,
Tekerlekli Kazıcı-Yükleyiciler, Damperli Kamyonlar,
Greyderler, Yükleyici Tipli Toprak Doldurmalı
Sıkıştırıcılar, İçten Yanmalı Motor Tahrikli Karşı
Ağırlıklı Hidrolik Kaldırmalı Kamyonlar, Hareketli
Vinçler, Sıkıştırma Makineleri (Titreşimsiz
Silindirler), Kaldırım Perdah Makineleri, Hidrolik
Güç Oluşturma Makineleri
Kazıcılar, Eşya Taşımak İçin Yük Asansörleri, Yapı
(Konstrüksiyon) Vinçleri, Motorlu Çapalama
Makineleri
Elle Tutulan Beton Kırıcıları ve Deliciler
Kaynak ve Güç Jeneratörleri
Kompresörler
Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyesi
dB/1 pW
P≤8
8 < P ≤ 70
P > 70
P ≤ 55
P > 55
3 Temmuz
2004’den
İtibaren
I. Safha
108
109
89 + 11 log P
106
87 + 11 log P
P ≤ 55
104
101(2)(3)
P > 55
85 + 11 log P
82 + 11log P(2)(3)
P ≤ 15
96
93
P > 15
83 + 11 log P
80 + 11 log P
m ≤ 15
15< m < 30
m ≥ 30
P el ≤ 2
2 <P el ≤ 10
P el > 10
P ≤ 15
P > 15
107
94 + 11 log m
96 + 11 log m
97 + logP el
98 + logP el
97 + logP el
99
97 + 2 log P
105
92 + 11 log m(2)
94 + 11 log m
95 + logP el
96 + logP el
95 + logP el
97
95 + 2 log P
3 Ocak 2006’dan
İtibaren
II. Safha
105(2)
106(2)
86 + 11 log P(2)
103(2)
84 + 11 log P(2)
Ses gücü düzeyleri, kullanılacak araç ve ekipmanların motor gücü veya uygulama
kütleleri esas alınarak yukarıdaki tabloda yer alan formüller vasıtası ile her bir araç ve
ekipman için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Kullanılacak araç ve ekipmanların motor gücü
düzeyleri ve ses gücü düzeyleri aşağıda Tablo 12’de verilmiştir.
Tablo 12. Motor Güçleri ve Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyeleri
Ekipman
Adet Ses Gücü Düzeyi (dB)
1
110
Dozer
1
105
Lastikli Yükleyici
1
107
Beton Mikseri
1
105
Mobil Vinç
2
104
Kamyon
1
114
Tüm Tesis
Kaynak: Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili
Yönetmelik veEconomopoulos, 1993
22
Tesisteki dozerin çalışması durumunda oluşabilecek gürültü düzeyi için Eşdeğer
Gürültü Seviyesi
Formülü kullanılarak hesaplanırsa;
Tesisteki lastikli yükleyicinin çalışması durumunda oluşabilecek gürültü düzeyi
için Eşdeğer Gürültü Seviyesi
Tesisteki beton mikserinin çalışması durumunda oluşabilecek gürültü düzeyi için
Eşdeğer Gürültü Seviyesi
Tesisteki mobil vincin çalışması durumunda oluşabilecek gürültü düzeyi için
Tesisteki kamyonun çalışması durumunda oluşabilecek gürültü düzeyi için Eşdeğer
Gürültü Seviyesi
23
Tesisteki tüm makine ve teçhizatın aynı anda çalışması durumunda oluşabilecek
gürültü düzeyi nokta kaynak olarak kabul edilmektedir. Eşdeğer gürültü seviyesi
Leq = 114 dBA
Her bir gürültü kaynağına ait ses gücü düzeyinin 500–4000 Hz arasındaki 4 oktav
bandına dağılımı, her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilerek aşağıdaki
tabloda gösterilmektedir.
L w(i) = 10* log (10(Lw/10) / 4)
L w = Kaynağın ses gücü düzeyi (dB)
Tablo 13. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı
Ekipman
Toplam
Dozer
Lastikli Yükleyici
Beton Mikseri
Mobil Vinç
Kamyon
Tüm Tesis
110
105
107
105
104
114
Ses Gücü Düzeyi (dB)
500 Hz 1000 Hz 2000Hz 4000Hz
104
104
104
104
99
99
99
99
101
101
101
101
99
99
99
99
98
98
98
98
108
108
108
108
Toplam ses gücü düzeylerinin 4 oktav banda da eşit olarak dağıldığı varsayılmaktadır.
Lp = L w + 10* log Q / 4* ∏* r2
Lpi = Kaynakların r mesafedeki serbest alanda gürültü basınç düzeyleri (dB)
Q = Yönelme katsayısı (2 alınmıştır)
r = Kaynaktan olan uzaklık (metre)
Tablo 14. Kullanılacak Gürültü Kaynaklarının Ses Basınç Düzeyleri
Gürültü Kaynaklarının Ses Basınç Düzeyleri
Ses Basınç Düzeyi (dBA)
Gürültü Kaynağı Mesafe (m)
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
100
56.00
56.00
56.00
56.00
300
46.46
46.46
46.46
46.46
Dozer
500
42.02
42.02
42.02
42.02
24
Lastikli Yükleyici
Beton Mikseri
Mobil Vinç
Kamyon
Tüm Tesis
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
39.10
36.91
35.17
33.72
32.48
31.39
31.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
53.00
43.46
39.02
36.10
33.91
32.17
30.72
29.48
28.39
28.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
50.00
40.46
36.02
33.10
30.91
29.17
27.72
26.48
25.39
25.29
60.00
50.46
46.02
43.10
40.91
39.17
37.72
36.48
39.10
36.91
35.17
33.72
32.48
31.39
31.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
53.00
43.46
39.02
36.10
33.91
32.17
30.72
29.48
28.39
28.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
50.00
40.46
36.02
33.10
30.91
29.17
27.72
26.48
25.39
25.29
60.00
50.46
46.02
43.10
40.91
39.17
37.72
36.48
39.10
36.91
35.17
33.72
32.48
31.39
31.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
53.00
43.46
39.02
36.10
33.91
32.17
30.72
29.48
28.39
28.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
50.00
40.46
36.02
33.10
30.91
29.17
27.72
26.48
25.39
25.29
60.00
50.46
46.02
43.10
40.91
39.17
37.72
36.48
25
39.10
36.91
35.17
33.72
32.48
31.39
31.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
53.00
43.46
39.02
36.10
33.91
32.17
30.72
29.48
28.39
28.29
51.00
41.46
37.02
34.10
31.91
30.17
28.72
27.48
26.39
26.29
50.00
40.46
36.02
33.10
30.91
29.17
27.72
26.48
25.39
25.29
60.00
50.46
46.02
43.10
40.91
39.17
37.72
36.48
1700
1720
35.39
35.29
35.39
35.29
35.39
35.29
35.39
35.29
Belirli mesafelerde atmosferin absorbe ettiği basınç düzeyleri hesaplama sonuçları
dB olarak aşağıda verilmektedir;
A atm (Atmosferik Yutuş) = 7.4 *10-8 (f2 *r / φ ) dB
F = gürültü kaynağının frekansı (yada söz konusu frekans bandının merkez frekansı)
(Hz)(2500 alınmıştır)
r = Kaynaktan olan uzaklık (m)
φ = Havanın bağıl nemi (% 65) (Kayseri İli İl Çevre Durum Raporu-2010)
Tablo 15. Mesafeye Bağlı Olarak Hesaplanan Atmosferik Yutuş Değerleri
Frekans (Hz) Mesafe (m) Atmosferik Yutuş
100
0.028
300
0.085
500
0.142
700
0.199
900
0.256
500
1100
0.313
1300
0.370
1500
0.427
1700
0.484
1720
0.490
100
0.114
300
0.342
500
0.569
700
0.797
900
1.025
1000
1100
1.252
1300
1.480
1500
1.708
1700
1.935
1720
1.958
100
0.455
300
1.366
500
2.277
700
3.188
900
4.098
2000
1100
5.009
1300
5.920
1500
6.831
1700
7.742
1720
7.833
100
1.822
300
5.465
500
9.108
700
12.751
900
16.394
4000
1100
20.037
1300
23.680
1500
27.323
1700
30.966
26
1720
31.330
Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4
oktav bandındaki net ses düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanarak tabloda verilmiştir.
İlk 100 metrede
100 metrede sonra
LP ≅ L Port
LP = L Port - A At m
Tablo 16. Faaliyet Alanında Kullanılacak Her Bir Gürültü Kaynağının Mesafeye Bağlı Net Ses Düzeyleri
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
100
55.97
55.89
55.54
54.18
300
46.37
46.12
45.09
40.99
500
41.88
41.45
39.74
32.91
700
38.90
38.30
35.91
26.35
900
36.66
35.89
32.82
20.52
Dozer
1100
34.86
33.92
30.16
15.14
1300
33.35
32.24
27.80
10.04
1500
32.05
30.77
25.65
5.15
1700
30.91
29.46
23.65
0.42
1720
30.80
29.33
23.46
-0.04
100
50.97
50.89
50.54
49.18
300
41.37
41.12
40.09
35.99
500
36.88
36.45
34.74
27.91
700
33.90
33.30
30.91
21.35
900
31.66
30.89
27.82
15.52
Lastikli Yükleyici
1100
29.86
28.92
25.16
10.14
1300
28.35
27.24
22.80
5.04
1500
27.05
25.77
20.65
0.15
1700
25.91
24.46
18.65
-4.58
1720
25.80
24.33
18.46
-5.04
100
52.97
52.89
52.54
51.18
300
43.37
43.12
42.09
37.99
500
38.88
38.45
36.74
29.91
700
35.90
35.30
32.91
23.35
900
33.66
32.89
29.82
17.52
Beton Mikseri
1100
31.86
30.92
27.16
12.14
1300
30.35
29.24
24.80
7.04
1500
29.05
27.77
22.65
2.15
1700
27.91
26.46
20.65
-2.58
1720
27.80
26.33
20.46
-3.04
100
50.97
50.89
50.54
49.18
300
41.37
41.12
40.09
35.99
500
36.88
36.45
34.74
27.91
700
33.90
33.30
30.91
21.35
900
31.66
30.89
27.82
15.52
Mobil Vinç
1100
29.86
28.92
25.16
10.14
1300
28.35
27.24
22.80
5.04
1500
27.05
25.77
20.65
0.15
1700
25.91
24.46
18.65
-4.58
1720
25.80
24.33
18.46
-5.04
100
49.97
49.89
49.54
48.18
Kamyon
300
40.37
40.12
39.09
34.99
27
Tüm Tesis
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
35.88
32.90
30.66
28.86
27.35
26.05
24.91
24.80
59.97
50.37
45.88
42.90
40.66
38.86
37.35
36.05
34.91
34.80
35.45
32.30
29.89
27.92
26.24
24.77
23.46
23.33
59.89
50.12
45.45
42.30
39.89
37.92
36.24
34.77
33.46
33.33
33.74
29.91
26.82
24.16
21.80
19.65
17.65
17.46
59.54
49.09
43.74
39.91
36.82
34.16
31.80
29.65
27.65
27.46
26.91
20.35
14.52
9.14
4.04
-0.85
-5.58
-6.04
58.18
44.99
36.91
30.35
24.52
19.14
14.04
9.15
4.42
3.96
Tabloda gürültü kaynaklarına ait ses basınç düzeylerinin dört oktav banda eşit
olarak dağıldığı varsayılmaktadır. Faaliyet alanındaki gürültü kaynaklarının ses basınç
düzeylerini hesaplamak için aşağıda Tablo 17’de verilen düzeltme faktörleri kullanılmıştır.
Tablo 17. Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri
Merkez Frekans (Hz)
500
1000
2000
4000
Düzeltme Faktörü
-3,2
0
+1,2
+1
Yukarıdaki tabloda verilen düzeltme faktörlerine göre yapılan hesaplama
sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyleri tabloda
verilmiştir.
Toplam Net Ses Düzeyi (dBA)
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
100
52.77
55.89
56.74
55.18
61.396
300
43.17
46.12
46.29
41.99
50.793
500
38.68
41.45
40.94
33.91
45.591
700
35.70
38.30
37.11
27.35
42.084
900
33.46
35.89
34.02
21.52
39.426
Dozer
1100
31.66
33.92
31.36
16.14
37.276
1300
30.15
32.24
29.00
11.04
35.463
1500
28.85
30.77
26.85
6.15
33.891
1700
27.71
29.46
24.85
1.42
32.501
1720
27.60
29.33
24.66
0.96
32.371
100
47.77
50.89
51.74
50.18
56.396
300
38.17
41.12
41.29
36.99
45.793
500
33.68
36.45
35.94
28.91
40.591
Lastikli Yükleyici
700
30.70
33.30
32.11
22.35
37.084
900
28.46
30.89
29.02
16.52
34.426
28
Beton Mikseri
Mobil Vinç
Kamyon
Tüm Tesis
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
100
300
500
700
900
1100
1300
1500
1700
1720
26.66
25.15
23.85
22.71
22.60
49.77
40.17
35.68
32.70
30.46
28.66
27.15
25.85
24.71
24.60
47.77
38.17
33.68
30.70
28.46
26.66
25.15
23.85
22.71
22.60
46.77
37.17
32.68
29.70
27.46
25.66
24.15
22.85
21.71
21.60
56.77
47.17
42.68
39.70
37.46
35.66
34.15
32.85
31.71
31.60
28.92
27.24
25.77
24.46
24.33
52.89
43.12
38.45
35.30
32.89
30.92
29.24
27.77
26.46
26.33
50.89
41.12
36.45
33.30
30.89
28.92
27.24
25.77
24.46
24.33
49.89
40.12
35.45
32.30
29.89
27.92
26.24
24.77
23.46
23.33
59.89
50.12
45.45
42.30
39.89
37.92
36.24
34.77
33.46
33.33
26.36
24.00
21.85
19.85
19.66
53.74
43.29
37.94
34.11
31.02
28.36
26.00
23.85
21.85
21.66
51.74
41.29
35.94
32.11
29.02
26.36
24.00
21.85
19.85
19.66
50.74
40.29
34.94
31.11
28.02
25.36
23.00
20.85
18.85
18.66
60.74
50.29
44.94
41.11
38.02
35.36
33.00
30.85
28.85
28.66
11.14
6.04
1.15
-3.58
-4.04
52.18
38.99
30.91
24.35
18.52
13.14
8.04
3.15
-1.58
-2.04
50.18
36.99
28.91
22.35
16.52
11.14
6.04
1.15
-3.58
-4.04
49.18
35.99
27.91
21.35
15.52
10.14
5.04
0.15
-4.58
-5.04
59.18
45.99
37.91
31.35
25.52
20.14
15.04
10.15
5.42
4.96
32.276
30.463
28.891
27.501
27.371
58.396
47.793
42.591
39.084
36.426
34.276
32.463
30.891
29.501
29.371
56.396
45.793
40.591
37.084
34.426
32.276
30.463
28.891
27.501
27.371
55.396
44.793
39.591
36.084
33.426
31.276
29.463
27.891
26.501
26.371
65.396
54.793
49.591
46.084
43.426
41.276
39.463
37.891
36.501
36.371
L T = Toplam ses düzeyi (dBA)
L T = 10log∑10Li/10
Burada en kötü ihtimal olan tüm makinelerin aynı anda çalıştıkları varsayılarak
oluşacak olan eşdeğer gürültü düzeyleri hesaplanarak tabloda verilmiştir.
L gündüz = Leq
L eq = 10 log∑10LT/10
29
Tablo 19. Faaliyet Alanında Kullanılacak Tüm Gürültü Kaynaklarının Mesafeye Bağlı Net Ses Düzeyleri
Mesafe (m) Lgündüz (dBA)
100
65.396
300
54.793
500
49.591
700
46.084
900
43.426
1100
41.276
1300
39.463
1500
37.891
1700
36.501
1720
36.371
Şekil 6. Gürültünün Mesafeye Göre Dağılım Grafiği
Proje sahasında gürültüye neden olan bütün iş makinelerinin ve ekipmanların aynı
anda çalışması durumunda yaratacağı gürültü seviyesi en yakın yerleşim yerine (kuş
uçumu 1.720 m) göre yapılan hesaplamalar sonucunda mesafenin çok uzun olmasından
dolayı çevreye gürültü anlamında herhangi olumsuz bir etkisi olmayacaktır. 04.06.2010 ve
27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK-VII, Tablo 4’te Endüstri Tesisleri İçin
Çevresel Gürültü Sınır Değerlerinde belirtilen sınır değerler Tablo 20’de verilmektedir.
Tablo 20. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
L gündüz L akşam L gece
(dBA) (dBA) (dBA)
Alanlar
Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp
yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan
konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar
işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar
Endüstriyel alanlar
30
60
55
50
65
60
55
68
63
58
70
65
60
Yukarıda yapılan hesaplamalara göre, Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali’nde
“Kurtkaya Rüzgâr Enerji Santrali (RES) Projesi ÇED İzin Alanı Revizyonu ve Santrale Ait
Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” faaliyetinden kaynaklı gürültü seviyesinin, 1.720 m
mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 36,371 dBA olarak bulunmuştur. En yakın yerleşim
yeri faaliyet sahasına 1.720 m uzaklıktadır. Dolayısıyla sınır değerlerin altında
kalmaktadır.
Ayrıca işletme sahasında yapılacak çalışmalarda iş makinelerinin hepsinin aynı
anda ve aynı yerde çalışmaları çok nadir durumlarda söz konusu olacaktır. Faaliyet alanı
04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK VII’ de Tablo 5’te Şantiye
Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri sağlamakta olup sınır değerler Tablo 21’de
belirtilmektedir.
Tablo 21. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım)
Bina
Yol
Diğer kaynaklar
Lgündüz (dBA)
70
75
70
Tesis yerinin topoğrafik, coğrafik durumunun etkisiyle de gürültü seviyesinde
azalma meydana gelecektir. Bununla birlikte işletme sahibi 04.06.2010 ve 27601 sayılı
Resmi
Gazete’de
yayımlanarak
yürürlüğe
giren
“Çevresel
Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” nde belirtilen tüm önlemleri alacağını
taahhüt etmektedir.
Tablo 22. Motor Güçleri ve Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyeleri
Ekipman
Rüzgar Türbini
Adet
22
84
Tesisteki rüzgar türbinlerinin çalışması durumunda oluşabilecek gürültü düzeyi için
31
Tesisteki tüm makine ve teçhizatın aynı anda çalışması durumunda oluşabilecek
gürültü düzeyi nokta kaynak olarak kabul edilmektedir. Eşdeğer gürültü seviyesi
Leq = 97 dBA
Her bir gürültü kaynağına ait ses gücü düzeyinin 500–4000 Hz arasındaki 4 oktav
bandına dağılımı, her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilerek aşağıdaki
tabloda gösterilmektedir.
L w(i) = 10* log (10(Lw/10) / 4)
Tablo 23. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı
Ekipman
Toplam
Rüzgar Türbini
97
500 Hz 1000 Hz 2000Hz 4000Hz
91
91
91
91
Toplam ses gücü düzeylerinin 4 oktav banda da eşit olarak dağıldığı varsayılmaktadır.
Lp = L w + 10* log Q / 4* ∏* r2
Lpi = Kaynakların r mesafedeki serbest alanda gürültü basınç düzeyleri (dB)
Q = Yönelme katsayısı (2 alınmıştır)
r = Kaynaktan olan uzaklık (metre)
Tablo 24. Kullanılacak Gürültü Kaynaklarının Ses Basınç Düzeyleri
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
100
43.00
43.00
43.00
43.00
300
33.46
33.46
33.46
33.46
500
29.02
29.02
29.02
29.02
700
26.10
26.10
26.10
26.10
900
23.91
23.91
23.91
23.91
Rüzgar Türbini
1100
22.17
22.17
22.17
22.17
1300
20.72
20.72
20.72
20.72
1500
19.48
19.48
19.48
19.48
1700
18.39
18.39
18.39
18.39
1720
18.29
18.29
18.29
18.29
32
Belirli mesafelerde atmosferin absorbe ettiği basınç düzeyleri hesaplama sonuçları
dB olarak aşağıda verilmektedir;
A atm (Atmosferik Yutuş) = 7.4 *10-8 (f2 *r / φ ) dB
F = gürültü kaynağının frekansı (yada söz konusu frekans bandının merkez frekansı)
(Hz)(2500 alınmıştır)
r = Kaynaktan olan uzaklık (m)
φ = Havanın bağıl nemi (% 65) (Kayseri İli İl Çevre Durum Raporu-2010)
Tablo 25. Mesafeye Bağlı Olarak Hesaplanan Atmosferik Yutuş Değerleri
Frekans (Hz) Mesafe (m) Atmosferik Yutuş
100
0.028
300
0.085
500
0.142
700
0.199
900
0.256
500
1100
0.313
1300
0.370
1500
0.427
1700
0.484
1720
0.490
100
0.114
300
0.342
500
0.569
700
0.797
900
1.025
1000
1100
1.252
1300
1.480
1500
1.708
1700
1.935
1720
1.958
100
0.455
300
1.366
500
2.277
700
3.188
900
4.098
2000
1100
5.009
1300
5.920
1500
6.831
1700
7.742
1720
7.833
100
1.822
300
5.465
500
9.108
700
12.751
900
16.394
4000
1100
20.037
1300
23.680
1500
27.323
1700
30.966
1720
31.330
33
Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4
oktav bandındaki net ses düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanarak tabloda verilmiştir.
İlk 100 metrede
100 metrede sonra
LP ≅ L Port
LP = L Port - A At m
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
100
42.97
42.89
42.54
41.18
300
33.37
33.12
32.09
27.99
500
28.88
28.45
26.74
19.91
700
25.90
25.30
22.91
13.35
900
23.66
22.89
19.82
7.52
Rüzgar Türbini
1100
21.86
20.92
17.16
2.14
1300
20.35
19.24
14.80
-2.96
1500
19.05
17.77
12.65
-7.85
1700
17.91
16.46
10.65
-12.58
1720
17.80
16.33
10.46
-13.04
Tabloda gürültü kaynaklarına ait ses basınç düzeylerinin dört oktav banda eşit
olarak dağıldığı varsayılmaktadır. Faaliyet alanındaki gürültü kaynaklarının ses basınç
düzeylerini hesaplamak için aşağıda Tablo 27’de verilen düzeltme faktörleri kullanılmıştır.
Tablo 27. Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri
Merkez Frekans (Hz)
500
1000
2000
4000
Düzeltme Faktörü
-3,2
0
+1,2
+1
Yukarıdaki tabloda verilen düzeltme faktörlerine göre yapılan hesaplama
sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyleri tabloda
verilmiştir.
Toplam Net Ses Düzeyi (dBA)
500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz
100
39.77
42.89
43.74
42.18
48.396
300
30.17
33.12
33.29
28.99
37.793
500
25.68
28.45
27.94
20.91
32.591
700
22.70
25.30
24.11
14.35
29.084
900
20.46
22.89
21.02
8.52
26.426
Rüzgar Türbini
1100
18.66
20.92
18.36
3.14
24.276
1300
17.15
19.24
16.00
-1.96
22.463
1500
15.85
17.77
13.85
-6.85
20.891
1700
14.71
16.46
11.85
-11.58
19.501
1720
14.60
16.33
11.66
-12.04
19.371
34
L T = Toplam ses düzeyi (dBA)
L T = 10log∑10Li/10
Burada en kötü ihtimal olan tüm rüzgar türbinlerinin aynı anda çalıştıkları
varsayılarak oluşacak olan eşdeğer gürültü düzeyleri hesaplanarak tabloda verilmiştir.
L gündüz - Akşam - Gece
L eq
= L eq
= 10 log∑10LT/10
Tablo 29. Faaliyet Alanında Kullanılacak Tüm Gürültü Kaynaklarının Mesafeye Bağlı Net Ses Düzeyleri
Mesafe (m) Lgündüz-akşam-gece (dBA)
100
48.396
300
37.793
500
32.591
700
29.084
900
26.426
1100
24.276
1300
22.463
1500
20.891
1700
19.501
1720
19.371
Şekil 7. Gürültünün Mesafeye Göre Dağılım Grafiği
Proje sahasında gürültüye neden olan rüzgar türbinlerinin aynı anda çalışması
durumunda yaratacağı gürültü seviyesi en yakın yerleşim yerine (kuş uçumu 1.720 m) göre
yapılan hesaplamalar sonucunda mesafenin çok uzun olmasından dolayı çevreye gürültü
anlamında herhangi olumsuz bir etkisi olmayacaktır. 04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği” EK-VII, Tablo 4’te Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü
Sınır Değerlerinde belirtilen sınır değerler Tablo 30’da verilmektedir.
35
Tablo 30. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
L gündüz L akşam L gece
(dBA) (dBA) (dBA)
Alanlar
Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp
yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar
konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar
işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar
Endüstriyel alanlar
60
55
50
65
60
55
68
63
58
70
65
60
Yukarıda yapılan hesaplamalara göre, Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali’nde
Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” faaliyetinden kaynaklı gürültü seviyesinin, 1.720 m
mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 19,371 dBA olarak bulunmuştur. En yakın yerleşim
yeri faaliyet sahasına 1.720 m uzaklıktadır. Dolayısıyla sınır değerlerin altında
kalmaktadır.
Ayrıca işletme sahasında yapılacak çalışmalarda rüzgar türbinlerinin aynı anda
çalışmaları çok nadir durumlarda söz konusu olacaktır. Faaliyet alanı 04.06.2010 ve 27601
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK VII’ de Tablo 5’te Şantiye Alanı İçin
Çevresel Gürültü Sınır Değerleri sağlamakta olup sınır değerler Tablo 31’de
belirtilmektedir.
Tablo 31. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım)
Bina
Yol
Diğer kaynaklar
Lgündüz (dBA)
70
75
70
Tesis yerinin topoğrafik, coğrafik durumunun etkisiyle de gürültü seviyesinde
azalma meydana gelecektir. Bununla birlikte işletme sahibi 04.06.2010 ve 27601 sayılı
Resmi
Gazete’de
yayımlanarak
yürürlüğe
giren
“Çevresel
Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” nde belirtilen tüm önlemleri alacağını
Ayrıca faaliyet alanında yapılacak çalışmalarda tüm rüzgar türbinlerinin aynı anda
çalışması sırasında oluşacak gürültü düzeyi sınır değerin altında kalmasına rağmen tüm
rüzgar türbinlerinin çalışması sırasında oluşacak gürültü seviyesini minimize etmek için
gerekli tüm önlemler alınacaktır.
04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” gereğince endüstri
tesisleri için verilen maksimum gürültü seviyesi olan 70 dBA’dan daha düşük olacağını
işletme sahibi taahhüt etmektedir. Tesiste oluşacak gürültüye karşı, çalışan personelin
etkilenmemesi için 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak
yürürlüğe giren 4857 sayılı “İş Kanunu”nda belirtilen koruyucu gereçler ve giysilerin
işçilere verilmesi işletme sahibinin taahhüdü altındadır.
36
1.c.9. Egzoz Emisyonu
“Kurtkaya Rüzgâr Enerji Santrali (RES) Projesi ÇED İzin Alanı Revizyonu ve
Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” inşaat aşamasında kullanılacak olan iş
makineleri ve nakliye araçlarında yakıt olarak TÜPRAŞ-403 kullanılması planlanmaktadır.
Bu makinelerin çalışması sırasında geçici bir süre egzoz emisyonu oluşacaktır. Proje
sahasında kullanılacak olan ekipmanların yakıt tüketiminde kullanılacak olan TÜPRAŞ403 dizel yakıtının özellikleri Tablo 32’de ve iş makinelerinin birim zamanda
kullanacakları yakıt miktarları Tablo 33’de verilmektedir.
Tablo 32. TÜPRAŞ-403 Dizel Yakıtının Özellikleri
Özellik
Renk, ASTM
Yoğunluk, 15o (kg/l)
Parlama noktası oC (oF)
Akma noktası oC (oF)
Kışın
Yazın
Distilasyon, geri kazanma oC (oF)
% 90 (son nokta)
Kükürt, (ağırlıkça %)
Karbon kalıntısı (% distilasyon üzerinde), (ağırlıkça)
Viskozite, 38.8 oC
Korozyon, (bakır şerit 3 saat 50 oC)
Kül, (ağırlıkca %)
Hesaplanan setan indeksi
Su ve dip çökeltisi, (Hacimce %)
Kaynak: (TÜPRAŞ, 1998).
Garanti
3.0 Mks.
0.82-0.85
51.7 (125) Min.
Metod
ASTM D 1500
ASTM D 1298
ASTM D 93
- 6.7 (20) Maks
- 3.9 (25) Maks.
357 (675) Maks.
355 (725) Maks.
0.7 Maks.
0.2 Maks.
34.45
3 nolu şerit veya daha az
0.01 Maks.
50 Min.
0.03 Maks
ASTM D 97
ASTM D 86
ASTM D 129 veya IP 356
ASTM D 524
ASTM D 88
ASTM D 130
ASTM D 482
ASTM D 796
ASTM D 2709
Tablo 33. İş Makinelerinin Birim Zamanda Kullandıkları Yakıt Miktarları
İş Makinesi
Adet
Yakıt Tüketimi
Dozer
Lastikli Yükleyici
Beton Mikseri
Mobil Vinç
Kamyon
1
1
1
1
2
40
20
18
22
18
Çalışma Süresi
(saat)
7
8
7
8
8
Toplam
Harcanacak
Yakıt (lt/gün)
280
160
126
176
144
886
Bu tablodan da görüldüğü gibi proje kapsamında iş makinelerinin toplam yakıt
tüketim miktarı 886 lt/gün olarak planlanmaktadır. Motorinin yoğunluğu 0,8654 kg/l
olduğuna göre günlük tüketilen motorin miktarı;
886 x 0,8654 kg/l = 766,7444 kg/gün/8 = 96 kg/saat = 0,096 t/saat = 230,4 t/yıl
Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali inşşat aşamasında iş makinelerinin çalışmasından
dolayı bir emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Araçlardan oluşacak kirlenmenin birim
değerleri ise Tablo 34’te verilmiştir.
37
Tablo 34. Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenme Faktörleri
Kirletici
Karbon monoksit
Hidrokarbonlar
Azot oksitler
Kükürt oksitler
Dizel yakıt (kg/t)
9,7
29,0
36,0
6,5
Buna göre iş makinelerinden kaynaklanması beklenen kirletici tahmini değerleri;
Karbon monoksit 9,7 kg/t x 0,096 t/saat = 0,9312 kg/saat
Hidrokarbonlar
29,0 kg/t x 0,096 t/saat = 2,784 kg/saat
Azot oksitler
36,0 kg/t x 0,096 t/saat = 3,456 kg/saat
Kükürt oksitler 6,5 kg/t x 0,096 t/saat = 0,624 kg/saat
Makinelerden kaynaklanacak olan gaz emisyon değerleri ve sınır değerler ise Tablo
35’de toplu olarak verilmektedir.
Tablo 35. Makinelerden Kaynaklanan Gaz Emisyon Değerleri ve Sınır Değerleri
Kirletici Parametreler
Karbon monoksit
Hidrokarbonlar
Azot oksitler
Kükürt oksitler
Makinelerden Kaynaklanacak Emisyon Değerleri (kg/saat)
0,9312
2,784
3,456
0,624
Sınır Değeri (kg/saat)
50
4
6
Söz konusu proje kapsamında inşaat aşamasında kullanılacak olan araçlardan
kaynaklanacak gaz emisyon değerleri 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete
yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (10.10.2011 tarih
ve 28080 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘‘Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’’)’te
belirtilen emisyon miktarı sınır değerlerin oldukça altında olduğundan hava kirlenmesine
katkı değeri ve toplam kirlenme değerinin hesaplanmasına gerek yoktur. Emisyon
faktörleri Prof. Dr. Aysen MÜEZZİNOĞLU’nun “Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün
Esasları, 1987” adlı eserinden alınmıştır. Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali inşaat
aşamasında kullanılacak olan iş makineleri ve nakliye araçlarının yağ değişimleri ve
bakımları düzenli olarak yaptırılarak; isli egzoz gazı çıkışı olabildiğince azaltılacaktır.
04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘‘Egzoz
Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği’’ ilgili hükümlere uyulacağını işletme sahibi
“Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” (05.05.2009 tarih ve 27219
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren (“Hava Kalitesi Değerlendirme ve
Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) hükümlerinde
belirlenen sınır değerler ise Tablo 36’da toplu olarak verilmektedir.
38
Tablo 36. Geçiş Dönemi Uzun Vadeli ve Kısa Vadeli Sınır Değerleri ve Uyarı Eşikleri
Kirletici
Ortalama Süre
SO 2
24 saatlik
% 95 /yıl
İnsan sağlığının
korunması için
NO 2
24 saatlik
% 95 /yıl
korunması için
CO
24 saatlik
% 95 /yıl
korunması için
Sınır
Değer
400
µg/m3
Sınır Değerin Yıllık Azalması
Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde
başlayarak 1.1.2014 tarihine kadar 250
µg/m3 (sınır değerin %62,5’u) olana
kadar her 12 ayda bir eşit miktarda yıllık
olarak azalır
Uyarı Eşiği
İlk seviye: 500 µg/m3
İkinci seviye: 850 µg/m3
Üçüncü seviye: 1.100 µg/m3
Dördüncü seviye: 1.500 µg/m3
(Verilen değerler 24 saatlik
ortalamalardır.)
300
mg/m3
30
µg/m3
Sınır değer, 1.1.2009 tarihinde
başlayarak 1.1.2014 tarihine kadar 10
mg/m3(sınır değerin %33’ü) olana kadar
her 12 ayda eşit bir miktarda yıllık olarak
azalır
Tesisteki araçlardan kaynaklanacak olan gaz emisyon değerleri “Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği”nde belirtilen sınır değerin altında kalmaktadır.
Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali inşaat aşamasında kullanılacak olan iş makineleri ve
nakliye araçlarının yağ değişimleri ve bakımları düzenli olarak yaptırılarak; isli egzoz gazı
çıkışı olabildiğince azaltılacaktır. “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği” ve “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği”ndeki ilgili hükümlere
uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
1.c.10. Toz Oluşumu
Söz konusu proje için 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelik” (31.12.2011 tarih ve 28159 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
“Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) kapsamında gerekli çevre izinleri Kayseri Çevre
ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden alınacaktır.
Proje sahasında meydana gelecek toz emisyonunun hesaplanması;
Toz Miktarı = Üretim miktarı x Emisyon Faktörü şeklinde formüle edilir.
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Sanayi Kaynaklı
Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik) Ek-12, Tablo 12.6’da verilen toz emisyonu kütlesel debi hesaplamalarında
kullanılacak emisyon faktörleri aşağıda Tablo 37’de verilmiştir.
39
Tablo 37. Toz Emisyonu Hesaplarında Kullanılan Emisyon Faktörleri
Kaynaklar
Sökme
Yükleme
Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi)
Boşaltma
•
Emisyon Faktörleri kg/ton
Kontrolsüz
Kontrollü
0,025
0,0125
0,010
0,005
0,7
0,35
0,010
0,005
Rüzgar Türbinlerinin İnşası Sırasında Oluşacak Olan Toz Miktarı
Söz konusu proje kapsamında; rüzgar türbinlerinin inşası sırasında hafriyat
meydana gelecektir. İnşaat işlemleri sırasında toplamda yaklaşık 3.300 m3 hafriyat
malzemesi oluşacaktır. Hafriyat işlemleri sırasında sahada 12 ay, ayda 25 gün ve günde 8
saat tek vardiya halinde çalışılacaktır. Hafriyat işlemleri inşaat aşaması boyunca peyderpey
devam edecektir.
Buna göre;
Toplam hafriyat miktarı = 3.300 m3
Hafriyat malzemesinin yoğunluğu = 1,6 ton/m3
Toplam hafriyat miktarı = 3.300 m3 x 1,6 ton/m3 = 5.280 ton
Toplam inşaat süresi = (8 saat/gün x 25 gün/ay x 12 ay/yıl) = 2.400 saat
Bir saatte yapılacak hafriyat miktarı = 5.280 ton /2.400 saat = 2,2 ton/saat olacaktır.
Hafriyat malzemesi, çevre/peyzaj düzenlemesinde ve bölgedeki bozuk alanların
düzeltilmesinde (eğime bağlı olarak) kullanılacaktır. Hafriyat malzemesinin taşınması
sırasında nakliye kamyonlarına 20 tondan fazla malzeme yüklenmemesine dikkat
edilecektir.
Bir günde yapılacak hafriyat miktarı =Toplam Hafriyat Miktarı / İnşaat Süresi
Bir günde yapılacak hafriyat miktarı = 5.280 ton / (12 ay * 25 gün/ay) = 17,6 ton/gün
•
Şalt Sahası İnşası Sırasında Oluşacak Olan Toz Miktarı
Söz konusu proje kapsamında; şalt sahasının inşası sırasında hafriyat meydana
gelecektir. İnşaat işlemleri sırasında toplamda yaklaşık 625 m3 hafriyat malzemesi
oluşacaktır. Hafriyat işlemleri sırasında sahada 12 ay, ayda 25 gün ve günde 8 saat tek
vardiya halinde çalışılacaktır. Hafriyat işlemleri inşaat aşaması boyunca peyderpey devam
edecektir.
Buna göre;
Toplam hafriyat miktarı = 625 m3
Toplam hafriyat miktarı = 625 m3 x 1,6 ton/m3 = 1.000 ton
Bir saatte yapılacak hafriyat miktarı = 1.000 ton /2.400 saat = 0,42 ton/saat olacaktır.
40
edilecektir.
Bir günde yapılacak hafriyat miktarı = 1.000 ton / (12 ay * 25 gün/ay) = 3,33 ton/gün
•
İletim Hattı İnşası Sırasında Oluşacak Olan Toz Miktarı
Söz konusu proje kapsamında; iletim hatlarının inşası sırasında hafriyat meydana
gelecektir. İnşaat işlemleri sırasında toplamda yaklaşık 108 m3 hafriyat malzemesi
oluşacaktır. Hafriyat işlemleri sırasında sahada 12 ay, ayda 25 gün ve günde 8 saat tek
vardiya halinde çalışılacaktır. Hafriyat işlemleri inşaat aşaması boyunca peyderpey devam
edecektir.
Buna göre;
Toplam hafriyat miktarı = 108 m3
Toplam hafriyat miktarı = 108 m3 x 1,6 ton/m3 = 172,8 ton
Bir saatte yapılacak hafriyat miktarı = 172,8 ton /2.400 saat = 0,072 ton/saat olacaktır.
edilecektir.
Bir günde yapılacak hafriyat miktarı = 172,8 ton / (12 ay * 25 gün/ay) = 0,576 ton/gün
•
Rüzgar Türbinleri İçin Toz Emisyon Hesabı:
Kontrolsüz Durum Esnasında Oluşan Toz Miktarı
Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” faaliyeti kapsamında; boyutlandırılacak
günlük malzeme miktarı 17,6 ton/gün ve bir saatte çıkarılacak malzeme 2,2 ton/saat
olduğuna göre oluşacak toz miktarları:
•
•
Sökme aşamasında oluşacak toz miktarı = 2,2 ton/sa x 0,025 kg/ton= 0,055 kg/sa
•
Yükleme sırasında oluşacak toz miktarı = 2,2 ton/sa x 0,01 kg/ton= 0,022 kg/sa
“Kurtkaya Rüzgâr Enerji Santrali (RES) Projesi ÇED İzin Alanı Revizyonu ve Santrale
Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” inşaat faaliyeti sonucu oluşacak olan hafriyat
toprağın nakliyesi sırasında oluşacak toz miktarı: yükleme alanı ile depolama alanı arası
mesafe ortalama mesafe 500 m (gidiş-dönüş = 0,1 km)’dir. Kullanılacak kamyonun
ortalama 20 ton taşıma kapasitesiye sahip olacağı düşünüldüğünde 1 günde ortalama 17,6
ton/20 ton/1sefer = 1 sefer yapacaktır. Buna göre taşımadan kaynaklanan toz miktarı;
Toz Emisyonu = 0,7 kg/km-sefer x 1 sefer/8 sa x 0,1 km= 0,0875 kg/sa
41
Boşaltma sırasında oluşacak toz miktarı = 2,2 ton/sa x 0,01 kg/ton = 0,022 kg/sa
•
uygun sartlar içinde depolanacak, rehabilitasyon ve/veya peyzaj düzenlemeleri sırasında
kaldırılması sonucu bu alanların rehabilitasyon ve/veya peyzaj çalısmalarında arazi
Kontrollü Durum Esnasında Oluşan Toz Miktarı
•
•
•
Nakliye sırasında oluşacak toz miktarı:
Toz Emisyonu = 0,35 kg/km-sefer x 1 sefer/8 sa x 0,1 km = 0,0044 kg/sa
Boşaltma sırasında oluşacak toz miktarı = 2,2 ton/sa x 0,005 kg/ton=0,011 kg/sa
•
•
Şalt Sahası İçin Toz Emisyon Hesabı:
•
•
•
Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” inşaat faaliyeti sonucu oluşacak olan günlük
malzeme miktarı çok düşük olduğundan (3,33 kg/gün), şalt sahası inşaat faaliyetleri
sonucunda oluşacak olan hafriyat toprağının günlük nakliye işlemleri tirbün ünitesinde
oluşacak olan hafriyat toprak ile birlikte gerçekleştirilecektir. Buna göre nakliye sırasında
oluşacak olan toz miktarı;
Toz Emisyonu = 0,7 kg/km-sefer x 1 sefer/8 sa x 1 km= 0,0875 kg/sa
•
42
•
Sökme aşamasında oluşacak toz miktarı = 0,42 ton/sa x 0,0125 kg/ton= 0,00525
kg/sa
•
•
Boşaltma sırasında oluşacak toz miktarı = 0,42 ton/sa x 0,005 kg/ton=0,0021 kg/sa
•
•
İletim Hattı İçin Toz Emisyon Hesabı:
•
Sökme aşamasında oluşacak toz miktarı = 0,072 ton/sa x 0,025 kg/ton= 0,0018
kg/sa
•
Yükleme sırasında oluşacak toz miktarı = 0,072 ton/sa x 0,01 kg/ton= 0,00072
kg/sa
•
Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” inşaat faaliyeti sonucu oluşacak olan günlük
malzeme miktarı çok düşük olduğundan (0,576 kg/gün), şalt sahası inşaat faaliyetleri
sonucunda oluşacak olan hafriyat toprağının günlük nakliye işlemleri tirbün ünitesinde
oluşacak olan hafriyat toprak ile birlikte gerçekleştirilecektir. Buna göre nakliye sırasında
oluşacak olan toz miktarı;
Toz Emisyonu = 0,7 kg/km-sefer x 1 sefer/8 sa x 1 km= 0,0875 kg/sa
•
43
•
Sökme aşamasında oluşacak toz miktarı = 0,072 ton/sa x 0,0125 kg/ton = 0,0009
kg/sa
•
Yükleme sırasında oluşacak toz miktarı = 0,072 ton/sa x 0,005 kg/ton = 0,00036
kg/sa
•
•
Boşaltma sırasında oluşacak toz miktarı = 0,072 ton/sa x 0,005 kg/ton = 0,00036
kg/sa
Yukarıda hesaplanan değerler baz alınarak kontrollü ve kontrolsüz üretim
esnasında oluşan toplam toz miktarları Tablo 38’de verilmiştir.
Tablo 38. Tesiste Oluşacak Toz Miktarları ve Kaynakları
Toz Oluşum Kaynakları
Rüzgar
Tirbünleri
Şalt Sahası
İletim Hattı
Malzemenin Sökülmesi
Malzemenin Yüklenmesi
Malzemenin Nakliyesi
Malzemenin Boşaltılması
Toplam
Kontrolsüz
Üretimde
Oluşan Toz
Miktarı
(kg/sa)
0,055
0,022
0,0875
0,022
0,0105
0,0042
0,0875
0,0042
0,0018
0,00072
0,0875
0,00072
0,38364
44
Kontrollü
Üretimde
Oluşan Toz
Miktarı
(kg/sa)
0,0275
0,011
0,0044
0,011
0,00525
0,0021
0,0044
0,0021
0,0009
0,00036
0,0044
0,00036
0,07377
Gerek kontrollü (0,07377 kg/saat) gerekse kontrolsüz (0,38364 kg/saat) durum
esnasında oluşacak toz miktarlarının 03.07. 2009 Tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete
yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (10.10.2011 tarih
ve 28080 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik) Ek-2 Tablo 2.1’de verilen “1 kg/saat’lik” değerin altında
olması nedeniyle toz modellemesi yapılmamıştır. Kurtkaya Rüzgar Enerji Santralinin
kurulup, işletilmesi planlanan alanın aktif rüzgar yönü NNW (kuzey kuzey batı)
yönündedir.
Yukarıda tablodan da görüldüğü üzere kontrollü ve kontrolsüz durum aşamaları baz
alındığında 03.07. 2009 Tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete yayınlanan “Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”(10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik) Ek-2 Tablo 2.2’de belirtilen sınır değerlerin altındadır. Bu sonuçlar
neticesinde, en yakın yerleşim birimi 1.720 m mesafede olup bu işletmeden kaynaklı gerek
yerel hava kalitesine, gerekse insan sağlığına olumsuz bir etkinin olması
beklenmemektedir.
Proje kapsamında, oluşacak toz emisyonları ile ilgili olarak, 03.07. 2009 Tarih ve
27277 sayılı Resmi Gazete yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği”(10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) ve 06.06.2008 tarih
ve 26898 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” (05.05.2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) hükümlerine uyulup gerekli önlemlerin
alınacağını işletme sahibi taahhüt eder.
1.ç. Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski
Proje kapsamında insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olabilecek her türlü
yaklaşımlara karşı 30.11.2000 tarih ve 24246 sayılı R.G. de yayınlanarak yürürlüğe giren
“Elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliği” 7. bölümde yer alan, “İşletme Güvenliğine
ilişkin hükümler”’de belirtilen madde 59; “Kuvvetli Akım Tesislerine Girmek”, madde 60;
“Kuvvetli Akım Tesislerinde Çalışmak” ve madde 61; “Çalışanların Güvenliğini
Sağlamak” için gerekli tüm önlemler ve tedbirler alınacaktır. Topraklama işlemi
yapılacaktır.
Tesisin inşaatı sırasında iş makinalarının kullanımından, direk dikim ve tel çekimi
sırasında düşmeden kaynaklı yaralanma olayları söz konusu olabilecektir. Ayrıca, tesisin
inşaatı sırasında ;”İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” ve Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş
Güvenliği Tüzüğü” hükümlerine uyulacak ve olası tüm kaza ve risklerin en aza indirilmesi
için gerekli önlemler alınacaktır.
Personelin dikkatsizliği ve güvenlik talimatlarına uymaması, güvenlik araç ve
gereçlerinin kullanılmaması durumunda iş kazalarının olması muhtemeldir. İş kazalarının
asgariye indirilmesi amacıyla, kalifiye eleman çalıştırılması yoluna gidilecek ve personel iş
emniyeti konusunda eğitilecektir. Çalışma süreleri içerisinde kısa molalar verilerek
konsantrasyon azalmasına bağlı iş kazalarının oluşma riskinin önüne geçilecektir.
45
Tesiste tek vardiya olmak üzere günde 8 saat, ayda 25 gün ve yılda 300 gün
çalışılacaktır.
Proje alanı, morfolojik ve jeolojik özellikler itibariyle heyelan, kaya düşmesi, çığ ve
su baskını (sel) gibi doğal afet riski taşımamaktadır.
Faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın
söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak olup 4857 sayılı İş
Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkartılmış olan “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile ilgili
Tüzük ve Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Yangın çıkması durumunda olabilecek
etkiler ve yapılacak görevler için tesis personeli eğitilecektir. Yangın olasılığı durumunda
diğer yakın kuruluşlara haber verilecektir. Yangının fark edilmesi ve alarm verilmesini
takiben, belirli lokasyonlarda hazır bulundurulan yangın ile mücadele kaynaklarından
yararlanılarak sorunun derhal ortadan kaldırılmasına çalışılacak ve aşağıdaki hususlar
yerine getirilecektir.












Yangın fark edildiğinde, öncelikle çevredekilere, binada çalışan personele,
bölgedeki insanlara ve ilgililere haber verilecektir.
En yakın güvenlik ve itfaiye birimlerine yerleşim yerlerine haber verilecektir.
Acil müdahale ekibi tarafından çevre güvenliği sağlanacaktır.
Söndürme ekipleri derhal yangına müdahale edecektir.
Likit gaz ve elektriksel nedenli yangınlarda, yangın yakınındaki yanıcı madde
kaynakları derhal izole edilecektir.
Yangında ‘can kurtarmak’ yapılacak ilk iş olacaktır. Bu gibi durumlarda, kişilerin
kendisinin ve başkasının hayatını lüzumsuz hareketlerle tehlikeye atması önlenecektir.
Yangın, en yakındaki uygun söndürücü cihazlar yardımı ile söndürülmeye
çalışılacaktır.
Dumanın yakıcı ve boğucu etkisine karşı ağız ve burunlar ıslak bez ile
kapatılacaktır.
Yangın söndürülürken lüzumsuz tahribatlara, kırma ve yıkmalara neden
olunmayacaktır.
Yeterli sayıda eleman ve köpüklü yangın söndürücüleri her vana kullanılacak
şekilde hazır olacaktır. İtfaiye aracı statik elektriği ileten topraklı bir yapıda olacaktır.
Yangın söndürmede görevli acil müdahale ekipleri, yerel itfaiye ile irtibatlı
olacaktır.
Her yangın yerine ambulans gidecektir.
Tesis sahasında, olası bir yangın tehlikesine karşı aşağıda belirtilen yangınla
mücadele sistemleri hazır bulundurulacak ve kullanılacaktır.
Yangın Su Hattı (bütün tesisi dolaşan borular ve en az 50 tonluk bir su tankı)
Gaz Tüpleri (Püskürtme yapılarak kullanılacak söndürme gazları)
Duman Dedektörü (duman çıkışında, kontrol paneline otomatik olarak iletim
yapacak şekilde)

Alev Dedektörü (alev halinde, kontrol paneline otomatik olarak iletim yapacak
şekilde)

Gaz Dedektörü (sızıntı olduğunda ve ortamdaki gaz yoğunluğu artınca alarm
sistemi devreye girecek olup, fanların otomatik olarak çalışması sağlanarak, ortamdaki gaz
konsatrasyonu azalarak sistem emniyete geçecektir.)



46
Tesis içerisinde çalışanlar için herhangi bir tehlike ve risk yaratmaması için gerekli
yerlere tehlike ve ikaz panoları konulacak ve böylece olası tüm tehlike ve riskler asgari
düzeye indirilecektir.
İş sağlığı ve güvenliği konusunda 27.11.2010 tarih ve 27768 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Hizmetleri
Yönetmeliği”nin ilgili hükümlerine uyulacak olup gerekli tedbirler alınacaktır. İşletmede
olası kazalara karşı, ilk yardım dolabı bulundurulacaktır. Acil durumlarda kazazede tesise
en yakın sağlık birimine sevk edilecektir İşletmede olası acil durumlara göre acil eylem
planına uygun önlemler alınacaktır. (Bkz. EK-9)
Yukarıda saymış olduğumuz hususlar ilgili mevzuat ve yönetmelikleri gereği aylık
denetimleri gerekirken, herhangi bir şikâyet vukuunda ise, ilgili Kurumlar acilen
denetimlerini gerçekleştirecektir.
Acil müdahale planı ise aşağıdaki gibidir.
Şekil 8. Acil Müdahale Planı Akışı
Tesis içerisinde 27.11.2010 tarih ve 27768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve İş Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği”ne göre gerekli
yerlere uyarı levhaları yerleştirilecektir.
Tesiste, 10.06.2003 tarih 25134 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe
giren 4857 sayılı “İş Kanunu” ve bu kanuna bağlı olarak çıkartılmış olan “İşçi Sağlığı ve
İş Güvenliği ile ilgili Tüzük” hükümlerine uyulacaktır. Yangın çıkması durumunda
olabilecek etkiler ve yapılacak görevler için tesis personeli eğitilecektir.
Tesis faaliyeti sırasında kullanılan makine ve ekipmanlardan dolayı işletmede
çalışan personelin kaza riskini önlemek veya en aza indirmek için 27.11.2010 tarih ve
27768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve İş Güvenliği
Hizmetleri Yönetmeliği”, 03.03.2009 tarih ve 27158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren ‘‘Makine Emniyeti Yönetmeliği’’ ve 11.02.2004 tarih ve 25370 sayılı
47
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında
Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” gibi ilgili yönetmeliklerde belirtilen hususlara
uyulacağını işletme sahibi taahhüt eder.
Ayrıca olası çıkabilecek iş kazalarını önlemek için alınması gereken tedbirler
aşağıda belirtilmiştir;
•
•
•
•



•
•
•
•
•
•
İş kazalarının önlenmesinde en etkili ve en önemli tedbirlerin başında eğitim
faaliyetleri gelir. Aslında çalışma sırasında ve her fırsatta eğitim yapılacaktır.
Usta, ustabaşı teknisyen gibi teknik elemanlar tarafından işçiye gerekli açıklamalar
yapılacaktır.
Muhtemel tehlikeler izah edilir ve kişisel araçların kullanılması hususunda bilgi
verilirse, iş kazalarının azaltılması ve önlenmesi mümkün olur.
İş dışındaki eğitim düzenlenecek programlar çerçevesinde gerçekleştirilebilir. İş
dışındaki eğitim 3 ayrı seviyede yapılacaktır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
İşe yeni girenlerin eğitimi
Tecrübeli işçilerin eğitimi
Ustabaşı ve teknisyenlerin eğitimi
Bu eğitim faaliyetleri içinde işyerlerinde değişen koşullar, iş güvenliği alanındaki
yenilikler yer almalı, kitap, broşür, poster gibi basılı eğitim araçlarından da
yararlanılacaktır.
Çalışma hayatının en önemli sorunlarından olan iş kazalarının azaltılmasında kişisel
korunma araçlarının yeri çok büyüktür. Ne yazık ki, ülkemizde bu husus yeterince
benimsenmemiştir. Çoğu işyerlerinde, kişisel korunma teçhizatı ya temin edilmemiştir ya
da önemsenmediği için işçiler tarafından kullanılmamaktadır. Ayrıca bu korunma
teçhizatının gerekli niteliklere ve standartlara uygun olmaması da beklenen faydanın
sağlanmasına ve istenilen amaca ulaşılmasına engel teşkil etmektedir.
Gerçekte işçi sağlığı ve iş güvenliği için yapılan harcamalar bir işletme için en yararlı ve
en isabetli yatırımlar olarak değerlendirilmelidir.
İşverenlerin gerekli kişisel korunma teçhizatını eksiksiz olarak temin etmeleri yanında
bu teçhizatın sağlıklı bir şekilde kullanılması için eğitimi yapılması,
İşçilerin işlerinin gerektirdiği korunma teçhizatını devamlı olarak kullanmalarının
sağlanması, bunların bakım ve muhafazası ile kullanım talimatlarının iyi bir şekilde
öğrenilmesinin ve titizlikle uygulanmasının temin edilmesi
Kişisel koruyucuların emniyetli, rahat, hijyenik, dayanıklı ve işçinin yapısal ölçülerine
uygun niteliklere sahip bulunmasına özen gösterilecektir.
Makine ekipmanların ve araçların yanlış kullanılması durumunda kaza riski vardır.
Böyle bir durumda ortaya çıkacak tehlikelerin önlenmesi amacı ile çalıştırılan personel
özel bir eğitimden geçirilecektir. İş makinelerinin çalışması sırasında makinelerin yanına
kişilerin yaklaşması engellenecektir. İşin gereği olarak bu alanda işçi bulunması zorunlu
ise, bu işçilerin iş ekipmanı nedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler
alınacaktır.
48
Ayrıca olası makine ekipmanların ve araçların yanlış kullanılması durumunda
kaza riski önlemek için alınması gereken tedbirler aşağıda belirtilmiştir;
Çalıştırma
Makineleri sadece bu amaçla sağlanmış olan bir kumanda teçhizatının, bilinçli bir
eylem ile devreye sokulması halinde çalıştırmak mümkün olmalıdır.
Aynı gereklilik aşağıdaki durumlarda da geçerlidir:
•
•
Makinenin, hangi nedenle olursa olsun, duruştan sonra yeniden çalıştırıldığında,
Çalışma koşullarında önemli bir değişiklik yapıldığında
Bununla birlikte, makinelerin yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki bir
değişiklik, bu amaçla temin edilmiş kumanda teçhizatından başka bir teçhizatın, bunun
tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile bilinçli olarak devreye sokulması ile
yapılabilir.
Makinelerin birkaç çalıştırma kumanda teçhizatının olması ve bu nedenle
operatörlerin birbirlerini tehlikeye atabilecekleri durumunda, bu riski ortadan kaldıracak
ilave teçhizatlar takılmalıdır. Güvenlik gereği ile çalıştırma ve/veya durdurmanın belirli bir
sıra izleyerek yapılması gerekiyorsa, bu operasyonların doğru bir sırada yapılmasını
güvenceye alacak teçhizatlar bulunmalıdır.
Durdurma
Normal durdurma
Makinelere, makinenin tamamen güvenli bir şekilde durdurabilecek bir kumanda
teçhizatı takılmalıdır.
Her bir çalışma istasyonuna, mevcut olan tehlikelere bağlı olarak, makinelerin
fonksiyonlarının tamamını veya bir kısmını durduracak bir kumanda teçhizatı takılmalıdır,
böylece makine güvenli duruma getirilir.
Makinelerin durdurma kumandası, başlatma kumandalarına önceliğe sahip olmalıdır.
Makineler veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez durdurulduğunda ilgili harekete
geçiricilere giden enerji beslemesi kesilmelidir.
Operasyonel durdurma
Çalışma nedenlerinden dolayı harekete geçiricilere giden enerjiyi kesmeyen bir
durdurma kumandası gerekli olduğunda, durdurma durumu izlenmeli ve sürdürülmelidir.
Acil durum durdurması
Makinelere, fiili veya olası bir tehlikenin bertaraf edilmesi için, bir veya daha fazla
acil durum durdurma tertibatı takılmalıdır.
49
Aşağıdaki istisnalar geçerlidir:
•
Duruş süresini azaltmayacağı için veya alınacak riskle baş edecek özel tedbirlere
imkân vermeyeceğinden dolayı, riski azaltmayacak acil durum durdurma teçhizatlı
makineler,
•
Taşınabilir elde tutulan ve/veya el ile yönlendirilen makineler.
Bu tertibat aşağıdaki özelliklere haiz olmalıdır:
•
Açıkça tanınabilen, açıkça görülebilen ve çabucak ulaşılabilen kumanda
tertibatlarına sahip olmalı,
•
İlave bir risk oluşturmaksızın, tehlikeli işlemleri mümkün olan en çabuk bir şekilde
durdurmalı,
•
Gerekli durumlarda, belirli koruyucu tertibatları hareketlerini tetiklemeli veya
tetiklenmesini sağlamalıdır.
Bir durdurma komutunu takiben acil durum durdurma teçhizatının aktif konumu sona
erdiğinde, bu komut acil durum durdurma tertibatının devrede olmasını, bu işlem özel
olarak geçersiz kılınana kadar, sürekli kılınmalıdır. Bir durdurma komutunu
tetiklemeksizin tertibatın devreye girmesi mümkün olmamalıdır; tertibatın devreden
çıkarılması sadece uygun bir işlem ile mümkün olmalı ve tertibatın devreden çıkartılması
makineyi yeniden çalıştırmamalı, ancak yeniden çalıştırmaya izin vermelidir.
Acil durum durdurma işlevi çalışma moduna bağlı olmaksızın, her zaman mevcut ve
çalışır durumda olmalıdır.
Acil durum durdurma tertibatları diğer koruyucu tedbirler için bir destekleyici
unsurdur ve bu tedbirlerin yerini almaz.
Tesis faaliyeti geçekleştirilecek alana vatandaşların girmesini engelleyici uyarıcı
ikaz levhaları asılacaktır. Üretim sırasında işçilerin baret, kulaklık, gözlük vb. kişisel
koruyucu ekipmanların kullanılmasının sağlanacağını ve eğitimde işçilere, ilk yardım,
makine, ekipman kullanımı ile teknik bilgiler verileceğini işletme sahibi taahhüt
etmektedir. Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili
uygun eğitim almış işçiler tarafından kullanılacaktır. İş ekipmanları bir çalışma alanı içinde
hareket ediyorlarsa, uygun trafik kuralları konulacak ve uygulanacaktır. Mekanik olarak
hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğin tam olarak sağlanması halinde
işçi taşınmasına izin verilecektir. Taşıma sırasında iş yapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı
gerektiği gibi ayarlanacaktır.
Olası bir yangın tehlikesine karşı, yangın söndürme çalışmaları için gerekli her
türlü ekipman ve malzeme işletme sahasında bulundurulacaktır. Tesiste olabilecek
yangınlara karşı 09.09.2010 tarih ve 27344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’’ ve
10.06.2003 tarih 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı
“İş Kanunu’nun EK-1, Madde 3, ve 5. maddelerinde belirtilen hususlara uyulacağını
işletme sahibi taahhüt etmektedir. Yangın konusunda hassas davranılmakta, sahada ateş
yakılmamasını ve sahada çalışan işçilerin sürekli kontrol edilerek uyarılmalarını işletme
sahibi taahhüt etmektedir.
50
Ayrıca olası çıkabilecek yangınlara karşı yangın söndürmede kullanılacak
yöntemler aşağıda belirtilmiştir;
Soğutarak Söndürme
Su ile soğutma: Soğutarak söndürme prensipleri içerisinde en çok kullanılanıdır. Suyun en
büyük fiziksel-kimyasal özelliği yanıcı maddeyi boğması (yanan cismin su içerisine
atılması sonucu oksijeni azaltma) ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesini
sağlamasıdır. Su, yangın yerine kütlesel olarak (hava ve benzeri) gönderilebileceği gibi
püskürtme lanslarıyla da gönderilebilir.
Yanıcı maddeyi dağıtma: Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı
bölünür, bölünen ısı düşer ve yangın yavaş yavaş söner. Akaryakıt yangınlarında bu tip
söndürme, yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz.
Havayı Kesme
Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb.) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor,
azot vb.) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesiyle yapılan
söndürmedir. Akaryakıt yangınlarında örtü oluşturan kimyasal bileşikler kullanılmaktadır.
Boğma: Yangının oksijenle (hava) temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan
işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlarda uygulanmaktadır.
Yanıcı maddenin ortadan kalkması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan
kaldırılması sonucu yangının söndürülmesidir.
Söndürücü Maddeler
Su: Ateşi söndüren maddeler arasında en önemlisi sudur. Su özellikle A tipi yangınlar için
kalıcı ve iyi bir söndürücüdür.
Kum: Yanıcı maddelerin oksijenle ilişkisinin kesilerek söndürülmesinde kullanılmaktadır.
Kullanım anında kumun, yanıcı maddeyi tamamen örtmesi sağlanmalıdır.
Karbondioksit Gazı (CO 2 ): Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazı yanıcı
maddeyi oksijensiz bırakarak yangını söndürür. Genellikle çelik tüpler içinde ve basınç
altında sıvı halde tutulur. Bu gazla açık alanlarda ve hava akımının oldu u yerlerde
yangının söndürülmesi oldukça zordur.
Kuru Kimyasal Toz: Yangın söndürmede kullanılan etkin maddelerden biriside kuru
kimyasal tozdur. Kimyasal tozlar, türlerine göre A, B ve C sınıfı yangınları etkin bir
şekilde söndürülebilmektedir. Aşırı sıcaklıktan (tahta, kuma , araba lastiği gibi
maddelerde) oluşan yangınların, sıvıların (benzin ve türevleri) tutuşmasından çıkan
yangınların ve basınç altındaki yanıcı gazlardan (doğalgaz vb.) dolayı oluşan yangınların
söndürülmesinde kullanılmaktadır.
Köpük: Köpük yanan yüzeyi tamamen kaplar. Bunun sonucu olarak da hava ile teması
keser ve ayrıca soğutma özelliğinin bulunması nedeniyle de yangın söndürücü olarak
kullanılır.
Halokarbonlu Yangın Söndürme Maddeleri: Sıvı veya gaz halinde bulunmaları, yanıcı
madde ve oksijenin kimyasal reaksiyonunu bozmaları nedeniyle yangın söndürücü olarak
kullanılırlar. Yangın söndürme anında araç ve donanıma zarar vermeyen ve artık
bırakmayan maddelerdir.
51
Yangın Sırasında Öneriler
•
•
•
•
•
•
•
•
Anormal bir durum ile karşılanan bir kimsenin (Duman, yanık kokusu, yangın... vs.)
dikkat edilecek husus soğukkanlılığı muhafaza etmek ve paniğe sebep olmamak için
YANGIN! diye bağırmamaktır.
Yangın görülen yerin acele tahliyesi sağlanıp hava cereyanını azaltmak için kapılar
kapalı tutulmalıdır. Koridorlardaki yangın zili veya yangın çanı ile yangın, ilgililere
bildirilmelidir. İdare amirine durum bildirilmelidir.
İtfaiye ekibi aranmalıdır (110).
Kurtarma ekibine yaralıların tahliyesine yardım etmelidir.
Kurtarma ekibi tahliye edilen e yanın güvenli ini sağlamalıdır.
İlk yardım ekibi hazır duruma getirilmelidir.
Giysilerin ateş alması durumunda asla koşulmamalı, battaniye, ceket gibi eşyalarla
hava ile teması kesilmelidir.
Elbiseler alev almışsa yerde yuvarlanmalıdır, yangın battaniyesine ya da duşa
koşulmamalıdır. Laboratuvardaki diğer personel yanan kişiye yangın battaniyesi sarmalı ya
da su dökmelidir.
Tahliye Sırasında Öneriler
•
•
•
•
•
Tahliyenin yapılacağı bina içinde bulunanlara duyurulur.
Bulunulan mekânı boşaltırken kapı ve pencereleri hava cereyanını azaltmak için
kilitlemeden kapatılmalıdır.
Çalışma yeri telaşlanmadan terk edilmelidir.
Merdiven ve asansörleri düzenli olarak kullanınız, sıkışıklığa sebep olunmamalıdır.
Binayı tahliye ettikten sonra belli bir toplanma yerinde toparlanmak için sorumlu kişiyi
beklenmelidir.
Olası Sel ve Su Baskınlarından Önce Alınacak Önlemler
•
•
•
•
•
Meteoroloji ile ilgili haberler takip edilecektir.
Bölgedeki sel felaket riski, Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nden öğrenilecektir.
Faaliyetin gerçekleştirileceği binanın su seviyesi altında olup olmadığı
öğrenilecektir.
Eldeki atık su borularına ve deliklerine karşı önlemler alınacaktır.
Sel tehlikesine karşı değerli eşya ve belgeler yüksek yerlerde saklanacaktır.
Olası Sel ve Su Baskınları Sırasında Alınacak Önlemler
•
•
•
•
•
•
•
Çukur bölgeler terk edilip, mutlaka yüksek yerlere çıkılacaktır.
Sel sırasında araba kullanılmayacaktır.
Sel suyunun içinde kesinlikle yürümeye çalışılmayacaktır.
Bulunulan yeri boşaltmak gerektiğinde, elektrik ve doğalgaz kapatılacaktır.
Elektrik şalteri kapatılacaktır (Eğer şalter ıslanmışsa kuru bir zemine geçip kuru bir
sopa ile kapatılacaktır).
Elektrikli aletlerin bağlantısı kesilecek ve eğer mümkün olursa yüksek seviyelere
kaldırılacaktır.
Sel sırasında arabada olunur ise su dolan yollara girilmeyecek ve herhangi bir arıza
durumunda araba terk edilip yüksek bir yere çıkılacaktır.
52
•
İçeri dolan suyun akarak geçmesini sağlamak için akış yönünde engel teşkil
edebilecek her türlü eşya uzaklaştırılacaktır.
Doğal Afetlerin Olumsuz Etkilerinin Azaltılması
Doğal afetler doğa olayları sonucu meydana gelmektedir. Doğa olaylarının olması,
örneğin depremin meydana gelmesi, önlenemez. Ancak bu olaylar sonucu olan olumsuz
etkilerin olabildiğince azaltılması sağlanabilir. Bu amaçla alınacak önlemler yıkım olayı
öncesi yıkım olayı sonrası alınacak önlemler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Yıkım olayı sonrası o yerin mülki idare amiri tarafından;
• Haberleşme, ulaşım ve trafik güvenliğinin sağlanmasında yetkililere yardımcı olunacaktır.
• Can kaybının en aza indirilmesi (kurtarma) faaliyetlerinde arama-kurtarma uzmanı
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ekiplerine yardım edilecektir.
Emniyet ve asayişi sağlanmasında güvenlik güçlerine yardımcı olunacaktır.
Ölü ve yaralıların yıkıntı altından çıkarılması sağlanacaktır.
Tıbbî ilk yardım, hasta ve yaralıların hastaneye nakli sırasında yaralılara zarar vermeyecek
şekilde uzmanlara yardımcı olunacaktır.
Ölenlerin gömülme işlemlerinin yürütülmesinde yardımcı olunacaktır.
Yangınların söndürülmesi sırasında, kontrollü olarak ve yetkililerin belirttiği açıklamalar
dahilinde yardımcı olunacaktır.
Acil ve geçici barınma sağlanacaktır.
Hastalıkları önleyecek sağlık koşullarının sağlanmasında yetkililere yardımcı olunacaktır.
Elektrik, su ve kanalizasyon düzenlerinin işler duruma getirilmesi, karantina önlemlerinin
alınması konusunda yetkililerle koordinasyon sağlanacaktır.
Yıkıntı kaldırma ve temizlemenin yapılması sağlanacaktır.
Zararların saptanmasını kapsayan önlemler alınacaktır.
İşletmede gerçekleşecek herhangi bir olay sonucunda yaralıların ve hastaların en
yakın sağlık kuruluşuna sevk edilebilmeleri için sahada devamlı bir vasıta
bulundurulacaktır. Ayrıca gerekli olan ilk yardım malzemeleri her zaman kullanıma hazır
bir şekilde bulundurulacaktır.
Faaliyet sırasında önce iş emniyeti ilkesi göz önünde bulundurularak işletme
sahasında çalıştırılacak personelin sağlığını ve iş güvenliğini temin edecek gerekli her türlü
tedbirin alınacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
İşletmenin herhangi bir yangın anında olayı en az zararla atlatması için alınan
önlemlerin yeterli olup olmadığının belgelenmesi ve 19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı
Resmi Gazete’de (değişiklik 09.09.2009 tarih ve 27344 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik)
hükümlerine uyulacağını ve İtfaiye Müdürlüğünden itfaiye raporu alınacağını işletme
sahibi taahhüt etmektedir.
1.d. Projenin Muhtemel Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler
Faaliyet kapsamında personelden ve prosesten kaynaklı oluşacak atıklar; sıvı
atıklar, katı atıklar, gaz/emisyon atıklardır. Ayrıca işletme aşamasında tesiste kullanılacak
makine ve ekipmanların kaynaklı gürültü oluşumu mevcuttur.
53
Katı Atıklar:
Tesiste inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak olan evsel nitelikli katı atıklar,
14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı
Atık Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’’ (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”)’nin 8. Maddesi’ne
uygun olarak, çevreye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak,
çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak
biriktirilecek, bunlarla ilgili tedbirler alınacaktır. Aynı Yönetmeliğin katı atıkların
toplanması ve taşınması ile ilgili 4. bölümünde yer alan 18. Maddesinde belirtilen esaslara
uyularak katı atıkların çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere
dökülmeyecek, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. Aynı
Yönetmeliğin 20. Maddesine uygun olarak, görünüş, koku, toz, sızdırma vb. faktörler
yönünden uygun şekilde geçici olarak (çöp bidonu) depolanacak olup Yahyalı
Belediyesine verilecektir.
Ambalaj Atıkları
Personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atıklar çöp bidonlarında ayrı ayrı
kirletmeyecek şekilde kapalı biçimde muhafaza edilecek ve Yahyalı Belediyesi tarafından
alınacaktır.
“Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” ile 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atık Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin
5, 18, 19 ve 20. maddelerine ve 05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atık Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve ilgili yönetmeliklerde yapılan tüm değişikliklere
uyacağını işletme sahibi kabul ve beyan eder.
Sıvı Atıklar:
Projenin inşaat aşamasında, personelden kaynaklı ve şalt merkezi inşası için su
kullanımı olacaktır. Şalt Merkezi inşasında harç betonu için kullanılacak olan su beton
oluşumunda agregasyonu sağlayarak beton içerisinde kalacağından atıksu hesaplamalarına
dahil edilmemiştir.
Kullanılan suyun tamamının atık su olarak geri döneceği kabul edilirse, proje
alanında personelden kaynaklı oluşacak toplam evsel nitelikli atık su miktarı inşaat
aşamasında; 9,765 m3/gün, işletme aşamasında; 4,34 m3/gün olacaktır.
yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” (24.04.2011 tarih ve 27914 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘‘Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde
değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’’) hükümlerine uyulacağını işletme sahibi taahhüt
etmektedir.
54
Tıbbi Atıklar
Söz konusu proje kapsamında yaklaşık 12 ay sürmesi planlanan inşaat aşamasında
45 personel ve işletme aşamasında 20 personel çalıştırılması planlanmakta olup bu
kapsamda herhangi bir sağlık ünitesi bulunmayacaktır. Ancak daha ciddi sağlık
sorunlarında Yahyalı ilçesinde bulunan sağlık kuruluşlarına gidilecektir. Proje kapsamında
bir revir bulunmadığı için, söz konusu alanda projeye bağlı tıbbi atık oluşmayacaktır. Tesis
içerisinde oluşması muhtemel tıbbi atıkların geçici olarak depolanması, taşınması ve
bertaraf edilmesi aşamalarında 25.07.2005 tarihli 25883 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih
ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘‘Tıbbi Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’’) hükümlerinde
belirtilen yükümlülüklere uygun olarak hareket edileceğini işletme sahibi taahhüt
etmektedir.
Atık Yağlar:
İnşaat aşamasında inşa işlerinde çalışan araç ve ekipmanlardan kaynaklanacak atık
yağ oluşumu muhtemeldir. Tesis içinde yapılabilecek bakım-onarım işleri uzman yetkili
servis tarafından gerçekleştirilecektir. Dolayısıyla makinaların bakım ve onarımları
sırasında atık yağ oluşmayacaktır. Ayrıca tesisin işletme aşamasında düzenli ve belirli
zamanlarda türbin jeneratörlerinin aşınmasını önlemek ve düzenli çalışmasını sağlamak
üzere yağlama işlemi gerçekleştirilecektir. Bu durumda oluşan atıkların, 30.07.2008 tarih
ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrol
Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Atık Yağların Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
hükümlerine göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış araçlar ile
anlaşmalı lisanslı bertaraf tesislerine gönderilerek bertarafı sağlanacaktır.
Atık Pil ve Akümülatörler
Tesiste atık pil ve akümülatör oluşumu söz konusu değildir. Ancak oluşması
durumunda, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’’ (30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) hükümlerine
uyulacağı işletme sahibi tarafından taahhüt edilmektedir. Atık piller, evsel nitelikli
atıklardan ayrı olarak toplanacak ve ilgili belediyece oluşturulan toplama noktalarına
teslim edilecektir.
Tehlikeli Atıklar
Projede inşaat aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makineleri ve işletme
döneminde de tesislerde bulunacak makine-ekipmanların bakım, onarım, yağlama vb.
işlemleri sırasında yağlı üstüpü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb. atıkların
açığa çıkması muhtemeldir. Ayrıca projenin işletme aşamasında tehlikeli atık oluşumu;
generatör ve türbinlerin yağlanmalarından, yağ değişimlerinden oluşacak atık yağlar,
sosyal tesislerinde aydınlatma için kullanılacak flüoresan lambalar ile ofis faaliyetleri
sonucunda ortaya çıkacak kartuş atıklarından meydana gelmesi öngörülmektedir.
55
Proje kapsamında tesisin inşaat ve işletme aşamaları süresince 14.03.2005 tarih ve
25755 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
(30.10.2010 tarih ve 27744 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) hükümlerine
uyulacağını proje sahibi taahhüt etmektedir.
yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” madde 9-Atık üreticisi; (m);
“Atıkların fabrika sınırları içinde tesis ve binalardan uzakta beton saha üzerine
yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara
uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle, konteynırların üzerinde
tehlikeli atık ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarını ve depolama
tarihini konteynırlar üzerinde belirtmekle, konteynırların hasar görmesi durumunda
atıkları, aynı özellikleri taşıyan başka bir konteynıra aktarmakla, konteynırların devamlı
kapalı kalmasını sağlamakla, atıklarını kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde geçici
depolamakla yükümlüdür” hükmüne yönelik tesiste geçici atık depolama alanı
yapılacağını ve meskur yönetmelikte yer alan tüm hüküm ve esaslara uyacağını işletme
sahibi beyan ve taahhüt etmektedir. Bunun yanında atıkların tesise ve çevreye zarar
vermesini önlemek için gereken diğer bütün önlemler alınacaktır.
Bitkisel Atık Yağlar
Söz konusu proje kapsamında inşaat ve işletme aşamaları sırasında çalışacak olan
personelin yemek ihtiyaçları dışarıdan temin edilecektir. Dolayısı ile bitkisel atık yağ
oluşumu söz konusu olmayacaktır. Söz konusu proje kapsamında 19.04.2005 tarih ve
25791 sayılı Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların
Kontrol Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik”) nde belirtilen hükümlere uygun olarak depolanıp Bakanlık tarafından
lisans verilmiş yetkili bir firmaya verilerek bertaraf edileceğini proje sahibi taahhüt
etmektedir.
Gürültü Oluşumu:
Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali’nde “Kurtkaya Rüzgâr Enerji Santrali (RES)
Projesi ÇED İzin Alanı Revizyonu ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı”
inşaat faaliyetinden kaynaklı gürültü seviyesinin, 1.720 m mesafede oluşturacağı gürültü
seviyesi 36,371 dBA olarak bulunmuştur. Ayrıca; Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali’nde
Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı” işletme faaliyetinden kaynaklı gürültü seviyesinin,
1.720 m mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 19,371 dBA olarak bulunmuştur. En yakın
yerleşim yeri faaliyet sahasına 1.720 m uzaklıktadır. Dolayısıyla sınır değerlerin altında
kalmaktadır.
Ayrıca işletme sahasında yapılacak çalışmalarda iş makinelerinin hepsinin aynı
anda ve aynı yerde çalışmaları çok nadir durumlarda söz konusu olacaktır. Faaliyet alanı
04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK VII’ de Tablo 5’te Şantiye
Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri sağlamakta olup sınır değerlerin altında
kalmaktadır.
56
Tesiste işçiler, İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğine uygun bir şekilde,
münavebeli olarak ve koruyucu giysi ve gereçler ile donatılarak çalıştırılacaktır. Ayrıca
alınacak bu önlemler ile doz-etki ilişkisi minimize edilerek çalışan personelin korunması
sağlanacaktır. Tesiste tek vardiya çalışılacak olup, yapılacak çalışmalar sırasında oluşması
muhtemel gürültü seviyesinin en yakın yerleşim biriminde bu sınır değerlerini aşmaması
sağlanacaktır.
Tesiste, faaliyet esnasında oluşan gürültünün insan sağlığını olumsuz yönde
etkilememesi için yönetmelikte öngörülen standartlara uyulacaktır. Teknik olarak
makinelerdeki gürültü seviyesini daha aşağılara düşürmek mümkün olmadığından,
çalışanların sağlıklarını korumak için pratik ve kullanılması kolay kulaklıklar verilecektir.
Proje kapsamında oluşacak gürültü rahatsız edici boyutlarda değildir. Ayrıca
gürültünün etkisi ve şiddeti gürültü kaynağının, bulunduğu ortama ve gürültüye maruz
kalacak alıcıya uzaklığı ile ilişkili olmaktadır.
İşletmede oluşacak gürültüye karşı, çalışan personelin etkilenmemesi için
10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4857
sayılı “İş Kanunu” nda belirtilen koruyucu gereçler ve giysilerin işçilere verilmesi işletme
sahibinin taahhüdü altındadır.
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” (27.04.2011 tarih ve
27917 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”) madde 15’ te “Sanayi tesislerinde kullanılan
alet, ekipman ve makinelerde 3/3/2009 tarihli ve 27158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Makina Emniyeti Yönetmeliğinde (2006/42/AT) belirtilen esaslar sağlanır. Sanayi
tesislerinde kullanılan alet, ekipman ve makinelerin ses gücü seviyeleri ile ilgili
düzenlemeleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
hükümleri uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yapar. Sanayi tesislerinde çalışanların
kulak sağlığı ve konforu açısından maruz kaldıkları gürültü ve titreşim seviyeleri için;
23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği ile
23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Titreşim Yönetmeliğinde
belirtilen esaslar sağlanır.” denilmektedir. Bu kapsamda, tesisteki makine ve ekipmanların
çalışmasında söz konusu yönetmelikte yer alan hükümlere uyulacağını işletme sahibi
Gaz/Emisyon Atıklar
Tesiste makinelerin çalışması için gerekli olan enerji kaynağı olarak elektrik
enerjisi kullanılacaktır.
Tesisteki araçlardan kaynaklanacak olan gaz emisyon değerleri “Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği”nde belirtilen sınır değerin altında kalmaktadır.
Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali inşaat aşamasında kullanılacak olan iş makineleri ve
nakliye araçlarının yağ değişimleri ve bakımları düzenli olarak yaptırılarak; isli egzoz gazı
çıkışı olabildiğince azaltılacaktır. “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği” ve “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği”ndeki ilgili hükümlere
uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
57
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Kaynaklı
Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) ve verilen 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesi Değerlendirme ve
Yönetimi Yönetmeliği” (05.05.2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
“Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) hükümlerine uyacağını proje sahibi beyan ve taahhüt eder.
Görsel ve Manyetik Alan Etkisi
Yenilenebilir enerji kaynaklarından rüzgar ile enerji üretiminin gerçekleştirileceği
RES projesi kapsamında görsel ve manyetik etki işletme aşamasında oluşacak olup
meydana gelmesi muhtemel etkiler aşağıda ele alınmıştır.
•
Görsel Etkiler
Gölge titremesi; güneşin olduğu süre boyunca gerçekleşecek olup türbinlerin
konumu itibari ile herhangi bir yerleşim olmaması sebebi ile oluşacak titremenin insanlar
üzerinde olumsuz bir etki meydana getirmemesi beklenmektedir. Türbin kulesinin ardında
kalan alanlar genel olarak ormanlık alan niteliğinde olup tarımsal açıdan özel ürün
yetiştirilen alanlardan değildir. Parlama problemi için ise gri mat renge boyanacak olan
türbin kanat ve kulesi ile her şarta uyum sağlayan bu renk görsel etkiyi en aza
indirilecektir.
•
Manyetik Alan Etkisi
İşletme aşamasında oluşması muhtemel manyetik alan etkisi 4 ana başlık altında
toplanmakta olup bunlar; enerji iletim hattı, türbin generatörü, transformatör, yer altı ağ
toplama kablolarıdır.
Enerji iletim hatları için manyetik alan oluşumu 30 m den sonra ev içi etkilenim
seviyesine düşmektedir. Türbin generatöründen kaynaklanacak magnetik alan oluşumu ise
üretici firma tarafından yapılan koruyucu metal birim sayesinde indirgenirken yer
seviyesinde olumsuz bir etki meydana getirmez. Transformatörden meydana gelecek
manyetik alan etkisinin yapılan araştırmalar sonucunda 05 m Gauss civarında olacağı
saptanmıştır. 22-33 kV voltaja sahip yer altı ağ toplama kabloları için ise yer altında 750
mm mesafeden sonra manyetik alandan söz etmek mümkün değildir.
Faaliyet alanı ile yerleşim yerleri arasındaki mesafe yeterince uzak olup türbin ve
diğer ekipmanlardan kaynaklanacak manyetik alandan kaynaklı halk sağlığını tehdit edici
bir unsur yoktur. Bunların dışında diğer bir etkide radyo ve tv verici istasyonlarına yakın
ve sinyal yolu üzerine konumlandırılan rüzgâr enerji türbinlerinin kanatları, özellikle
yüksek frekanslarda olmak üzere radyo ve tv sinyallerini yansıtmasından dolayı manyetik
alanı etkilemektedir. Gerçeklestirilmesi düşünülen proje herhangi bir radyo tv vericisi
yakınında ve sinyal yolunda bulunmadığından bu elektromanyetik enteferans etkisinden
söz etmek mümkün değildir.
58
Kuş Hayatına Etkiler
Proje kapsamında inşaat aşamasında kuş hayatına herhangi bir olumsuz etkinin
meydana gelmemesi beklenmektedir. İşletme aşamasında proje kapsamında oluşması
muhtemel kuş hayatına etkiler aşağıda ele alınmıştır.
Ülkemiz önemli kuş göç yolları üzerinde yer almaktadır. Kuzeyden Kızılırmak
deltasına gelen göçmen kuşlar Sultan sazlığı ve Kapuzbası Şelalesi güzergahını izleyerek
Suriye, Lübnan üzerinden daha sıcak olan Afrika ülkelerine doğru göç ederler. Göçmen
kuşlar genellikle 300-1000 m mesafede göç hareketlerini gerçekleştirmekte olup göç
esnasında yüksek gerilim hatlarından, trafik ve avlanmadan kaynaklı kuş ölümleri yanında
rüzgar türbinlerinin hub yüksekliği ve kanat dönme hareketlerinden kaynaklı ölümler
azımsanacak seviyededir. Proje göçmen kuşların göç güzergahı üzerinde yer almadığı için
kuşlar üzerinde herhangi bir etkisinin olmayacağı öngörülmektedir. Proje kapsamında
inşası planlanan türbin hub yüksekliği 100 m civarında olacak olup bu yükseklik göçmen
kuşların genel göç yüksekliklerinin altında kalmakta olduğu için olumsuz bir etkinin
olmayacağı öngörülmektedir.
Projenin kuş göç yolları yakınında oluşu sebebi ile inşaata başlanmadan Doğa
Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünden gerekli görülen ön izinler alınmadan
projeye başlanmayacaktır.
Projenin Çevresel Etki Alanının Değerlendirilmesi
İnşaat sırasında meydana gelecek kirleticilerin etkisini yitirdiği yerler etki alanının
sınırını oluşturmaktadır. İnceleme ve etki alanı aynı olarak belirlenmiş olup inşaat
alanından itibaren her yönden yaklaşık 1.000 m’lik etki mesafesi kabul edilmiştir. Bu
alanlardan kaynaklanacak toz oluşumu yerleşim birimleri de dikkate alınarak en kötü
koşullar göz önüne alındığında 1.000 m’lik etki mesafesine göre, gürültü oluşumu ise
yerleşim birimleri de dikkate alınarak düşünüldüğünde ve en kötü koşullar göz önüne
alındığında 500 m’lik etki mesafesine göre değerlendirme yapılacaktır. Proje kapsamında
gerçekleştirilecek inşaat ve kazı çalışmaları patlatma işlemi yapılmaksızın
gerçekleştirileceğinden patlatma ve vibrasyon etkileri ile ilgili herhangi bir çevresel etki
alanı değerlendirmesi yapılmamıştır.
Bölüm 1.c.10.’da söz konusu projenin inşaat aşamasında meydana gelecek toz
emisyon hesaplamaları yapılmış olup yapılan hesaplamalarda toz emisyon miktarlarının
03.07. 2009 Tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı Sanayi Kaynaklı
Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik)
Ek-2 Tablo 2.1’de verilen “1 kg/saat’lik” değerin altında olduğu görülmüştür. Bu
kapsamda inşaat faaliyetlerinden kaynaklanacak toz oluşumu yerleşim birimleri de dikkate
alınarak en kötü koşullar göz önüne alındığında 1.000 m’lik etki mesafenin altındaki
mesafelerde de herhangi bir olumsuz etkinin oluşmayacağı beklenmektedir.
Bölüm 1.c.8.’de söz konusu projenin inşaat aşamasında gürültüye neden olan bütün
iş makinelerinin ve ekipmanların aynı anda çalışması durumunda yaratacağı gürültü
seviyesi en yakın yerleşim yerine (kuş uçumu 1.720 m) göre gürültü hesabı yapılmıştır.
Yapılan hesaplamalar sonucunda mesafenin çok uzun olmasından dolayı çevreye gürültü
anlamında herhangi olumsuz bir etkinin meydana gelmeyeceği öngörülmektedir. Ayrıca
59
yapılan hesaplamalar sonucunda 100 m’den itibaren 04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi
Sınır Değerlerinde belirtilen Lgündüz sınır değerini sağladığı görülmüştür.
Yukarıda da belirtildiği gibi, söz konusu projenin inşaat faaliyetinden kaynaklı
gürültü seviyesinin, 100 m mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 65,396 dBA, 500 m
(Etki Alanı Mesafesi) mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 49,591 dBA ve 1.720 m (En
yakın yerleşim birimi) mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 36,371 dBA olarak
bulunmuştur. Dolayısıyla hem belirlenen etki alanı mesafesi içerisinde hem de etki alanı
mesafesi dışında inşaat faaliyetleri sırasındaoluşacak gürültünün sınır değerlerin altında
olduğu görülmüştür. Ayrıca işletme sahasında yapılacak çalışmalarda iş makinelerinin
hepsinin aynı anda ve aynı yerde çalışmaları çok nadir durumlarda söz konusu olacaktır.
Faaliyet alanı 04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK VII’ de Tablo
5’te Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri sağlamaktadır.
Bölüm 1.c.8.’de söz konusu projenin işletme aşamasında gürültüye neden olan
rüzgar türbinlerinin aynı anda çalışması durumunda yaratacağı gürültü seviyesi en yakın
yerleşim yerine (kuş uçumu 1.720 m) göre gürültü hesabı yapılmıştır. Yapılan
hesaplamalar sonucunda mesafenin çok uzun olmasından dolayı çevreye gürültü anlamında
herhangi olumsuz bir etkinin meydana gelmeyeceği öngörülmektedir. Ayrıca yapılan
hesaplamalar sonucunda 50-100 m’den itibaren 04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi
Sınır Değerlerinde belirtilen Lgündüz-akşam-gece sınır değerlerini sağladığı görülmüştür.
Yukarıda da belirtildiği gibi, söz konusu projenin işletme faaliyetinden kaynaklı
gürültü seviyesinin, 100 m mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 48,396 dBA, 500 m
(Etki Alanı Mesafesi) mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 32,591 dBA ve 1.720 m (En
yakın yerleşim birimi) mesafede oluşturacağı gürültü seviyesi 19,371 dBA olarak
bulunmuştur. Dolayısıyla hem belirlenen etki alanı mesafesi içerisinde hem de etki alanı
mesafesi dışında işletme faaliyetleri sırasında oluşacak gürültünün sınır değerlerin altında
olduğu görülmüştür. Ayrıca işletme sahasında yapılacak çalışmalarda rüzgar türbinlerinin
aynı anda ve aynı yerde çalışmaları çok nadir durumlarda söz konusu olacaktır. Faaliyet
alanı 04.06.2010 ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK VII’ de Tablo
5’te Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri sağlamaktadır.
Projenin inşaatı sırasında meydana gelecek çevresel etki alanlarının birlikte
belirtildiği topoğrafik harita üzerindeki gösterimi EK-14’te verilmiştir (Bkz. 1/25.000
Ölçekli Çevresel Etki Alanını Gösterir Genel Vaziyet Planı, EK-14).
.
60
BÖLÜM 2. PROJENİN YERİ (Projeden etkilenmesi muhtemel alanın hassasiyeti
değerlendirilirken aşağıda verilen hususlar göz önünde bulundurulmalıdır)
Söz konusu proje Are Elektrik Üretim Tic. Ve San. Ltd. Sti. tarafından Kayseri İli,
Yahyalı İlçesi, Kızıl Tepe-Tavuk Tepe mevkiinde L34c3 paftasında bulunan 1.132,233 ha
alana sahip olan Santral Sahası içerisinde Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali Projesi
Revizyonu ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı faaliyeti gerçekleştirilmesi
planlanmaktadır.
Proje sahasının tamamı ormanlık alan niteliğinde olup projeye başlamadan önce bu
ormanlık alanlar için 6831 sayılı Orman Kanununun 5192 sayılı Kanun ile değişik 17/3.
maddesi gereğince Adana Orman Bölge Müdürlüğü - Yahyalı Orman İşletme
Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır.
1.Sınıf alan, ÇBMBt-2: ÇBMBt: Bozuk Meşe Baltalığı, 2: 2.Sınıf alan olarak geçmekte
olup EK-5’de verilmektedir.
alan olarak geçmektedir. (Bkz. EK-6).
Söz konusu proje alanına; Kirazlı Köyü kuzeybatı yönünde (kuşuçumu) yaklaşık
7.785 m mesafede, Yahyalı İlçesi en yakın yerleşim birimi kuzeybatı yönünde (kuşuçumu)
6.340 m mesafede, Dikme Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 5.240 m mesafede,
Sazak Köyü doğu yönünde (kuşuçumu) 4.815 m, Santral alanı güneydoğu yönünde
(kuşuçumu) 2.900 m mesafede baraj, Kozoluk Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu)
1.720 m mesafede bulunmaktadır.
Proje sahasına ulaşım mevcut yollar ile sağlanabilmekte olup projeye ilişkin yer
bulduru haritası ekte verilmektedir (Bkz. EK-1).
61
Şalt Sahası
İletim Hattı
Santral Sahası
Şekil 9. Tesis Alanını Gösterir Uydu Fotoğrafı
62
2.a. Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su
Yüzeyi vb.)
Söz konusu proje Are Elektrik Üretim Tic. Ve San. Ltd. Sti. tarafından Kayseri İli,
Yahyalı İlçesi, Kızıl Tepe-Tavuk Tepe mevkiinde L34c3 paftasında bulunan 1.132,233 ha
alana sahip olan Santral Sahası içerisinde Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali Projesi
Revizyonu ve Santrale Ait Şalt Sahası ve İletim Hattı Yatırımı faaliyeti gerçekleştirilmesi
planlanmaktadır.
alan olarak geçmektedir. (Bkz. EK-6). Tesis alanı 1/25.000 ölçekli Vaziyet Planı
bulunmaktadır (Bkz. EK-2). Söz konusu proje alanının tamamı Mescere haritasında;
mescere tipi: Z-OT-1: Z: Tarım Arazisi (Tarla, Meyvelik, Sebzelik, Bağlık vs.), OT:
Ağaçsız Orman Toprağı, 1: 1.Sınıf alan; Z-OT-2 : Z: Tarım Arazisi (Tarla, Meyvelik,
Sebzelik, Bağlık vs.), OT: Ağaçsız Orman Toprağı, 2: 2.Sınıf alan, ÇBMBt-1: ÇBMBt:
Bozuk Meşe Baltalığı, 1: 1.Sınıf alan, ÇBMBt-2: ÇBMBt: Bozuk Meşe Baltalığı, 2: 2.Sınıf
alan olarak geçmekte olup EK-5’de verilmektedir.
bulduru haritası ekte verilmektedir (Bkz. EK-1).
Proje alanının 16.356 m güneybatısında, Bakanlar kurulunun 06.09.1995 tarihli
kararı ile 31.358 hektarı Kayseri ilinde, 11.702 hektarı Adana ilinde, geriye kalan 11.464
hektarı Niğde ilinde kalan toplam 54.524 hektarlık Aladağlar milli parkı ve proje alanının
22.683 m kuzeybatısında yer alan Bakanlar kurulunun 17.03.2006 tarihli kararı ile 24.523
hektar alana sahip tamamı Kayseri ili Develi ve Yeşilhisar ilçeleri hudutlarında kalan
Sultan Sazlığı Milli Parkı bulunmaktadır. Aladağlar Milli Parkı içerisinde yaban keçisi
üretim istasyonu bulunan yaban hayatı koruma bölgesi de oluşturulmuştur.Proje sahası bu
Yaban Hayatı Geliştirme Sahasına 9.122 m mesafededir. Aladağlar milli parkında bulunan
Yedi Göller, Hacer Ormanı ve Kapuzbaşı Takım Şelaleleri Kayseri İli, Yahyalı İlçesi,
Mülki Hudutları içerisinde bulunmaktadır.
63
Tablo 39. İletim Hattı Boyunca İzin Alınacak Alanların Yüzölçümü (m2)
Ünite
İzin Alınacak
Alan
Tarım Alanına İsabet
Eden Direk Sayısı
Orman
Alanına
İsabet
Eden
Direk
Sayısı
Taşıyıcı
Direkler
200 m2
0
18
Diğer
Alanlara
(Mera,
Hazine
vb) İsabet
Eden
Direk Sayısı
Toplam
Direk
Sayısı
Alan
(m2)
0
18
200 m2 x 18 adet some
direk = 3.600 m2
2.b. EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak; Sulak alanlar, Kıyı
Kesimleri, Dağlık ve Ormanlık Alanlar, Tarım Alanları, Milli Parklar, Özel Koruma
Alanları, Nüfusça Yoğun Alanlar, Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik ve Benzeri Önemi
Olan Alanlar, Erozyon Alanları, Heyelan Alanları, Ağaçlandırılmış Alanlar,
Potansiyel Erozyon ve Ağaçlandırma Alanları İle 16/12/1960 Tarihli ve 167 Sayılı
Yeraltı Suları Hakkında Kanun Gereğince Korunması Gereken Akiferler
Faaliyet alanı ve çevresinde ÇED Yönetmeliği, EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi
dikkate alınarak; sulak alanlar, kıyı kesimleri, dağlık ve ormanlık alanlar, tarım alanları,
milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, ve
benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar,
potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 16/12/1960 Tarihli ve 167 sayılı Yer altı
Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler olan alanlar
bulunmamaktadır.
Proje alanının güneybatı yönünde, kuşuçumu yaklaşık 9.122 m mesafe uzaklıkta
Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, güneybatı yönünde kuşuçumu yaklaşık 16.356 m mesafe
uzaklıkta Milli Park, doğu yönünde kuşuçumu yaklaşık 508 m mesafe uzaklıkta Sulak
Alanlar, kuzeybatı yönünde kuşuçumu yaklaşık 22.683 m mesafe uzaklıkta Milli Park ve
Sulak Alan bulunmakta olup, kuzeybatı yönünde yaklaşık 13.162 m mesafe uzaklıkta
Ağcaşar Barajı yer almaktadır.
64
Kurulması planlanan tesis turizm açısından sakıncalı bir durum teşkil
etmemektedir. Proje alanında içme ve kullanma, termal ve mineral su kaynakları
bulunmamaktadır.
İşletme sahasında yapılacak çalışmalar esnasında herhangi bir kültür ve tabiat
varlığına rastlanıldığında derhal çalışmalar durdurulup 23.07.1983 tarihli Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Korunması Kanunun 2863 sayılı kanunu gereğince en yakın Müze
Müdürlüğüne bildirilecektir.
Tesisin yakın çevresinde yapılan araştırmalar neticesinde, 17.07.2008 tarih ve
26939 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği Ek-V’de
yer alan duyarlı yörelerle ilgili mevzuatlar açısından;
1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar
a)9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2 nci maddesinde
tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar",
KALMAMAKTADIR
"Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları",
b)1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman
Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı
KALMAMAKTADIR
Yerleştirme Alanları",
c)21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin
1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve
"Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386
KALMAMAKTADIR
sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun
Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi
Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar,
ç)22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri
KALMAMAKTADIR
İstihsal ve Üreme Sahaları,
d)31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği
KALMAMAKTADIR
Kontrol Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar,
e)2/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin
Korunması Yönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme
KALMAMAKTADIR
Bölgeleri",
f)9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca
Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan
KALMAMAKTADIR
edilen alanlar,
g)18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan
KALMAMAKTADIR
alanlar,
ğ)31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan
KALMAKTADIR
Gerekli İzinler Kayseri
yerler,
Orman Bölge
Müdürlüğünden
Alınacaktır.
h)4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen
KALMAMAKTADIR
alanlar,
65
ı)26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması
KALMAMAKTADIR
Hakkında Kanunda belirtilen alanlar,
i)25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar,
KALMAMAKTADIR
j)17/5/2005 tarihli ve 25818 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
KALMAMAKTADIR
Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde belirtilen alanlar,
2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar
a)20/2/1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
"Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN
Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz
KALMAMAKTADIR
Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz
Foku Yaşama ve Üreme Alanları",
b)12/6/1981 tarih ve 17368 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
"Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi)
KALMAMAKTADIR
uyarınca korumaya alınan alanlar,
ı)23/10/1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Akdeniz’de Özel
Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma
KALMAMAKTADIR
Alanı" olarak belirlenmiş alanlar,
ıı)13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre
Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100
KALMAMAKTADIR
Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar,
ııı)Cenova Deklerasyonu’nun 17. maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has Nesli
KALMAMAKTADIR
Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar,
c)14/2/1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
"Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1. ve 2. maddeleri
KALMAMAKTADIR
gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve
"Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar,
ç)17/5/1994tarihli ve 21937 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
"Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak
KALMAMAKTADIR
Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına
alınmış alanlar,
d)27/7/2003tarihli ve 25181 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
KALMAMAKTADIR
Avrupa Peyzaj Sözleşmesi.
3. Korunması gereken alanlar
a)Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit
edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan,
KALMAMAKTADIR
biogenetikrezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri),
b)Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve
arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda
KALMAMAKTADIR
kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı,
c)Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya
akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6
metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların
KALMAMAKTADIR
yaşama ortamıolarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyelerile bu
alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak
alan kalan yerler,
ç)Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları,
KALMAMAKTADIR
d)Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya
düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar,
KALMAMAKTADIR
biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetikrezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki
jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar.
66
Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Sulak Alanı
Ağcaşar Barajı
22.683 m
13.162 m
Tabiat Parkları
11.057 m
508 m
Sulak Alanlar
9.122 m
Yaban Hayatı
Geliştirme Sahası
16.356 m
Aladağlar Milli Parkı
Şekil 10. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Korunan Alanlar ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları Haritası
67
2.b.1. Flora & Fauna
Projeye konu olan proje alanı çevresi ve etrafında yer alan flora ve fauna
envanterinin hazırlanması için, literatür taraması ile belirlenen türlerin tehlike kategorileri
ve korunma statüleri belirlemiştir.
Proje alanı çevresi ve etrafında gerçekleştirilen arazi inceleme ve literatür
çalışmaları ile tespit edilen flora listesinde yer alan türler TÜBİTAK tarafından hazırlanan
TUBİVES verileri ve Taksonomik Veri Tabanı’ndaki Taksonomik sınıflandırma göz
önünde bulundurularak belirlenmiştir.
Tespit edilen flora ve fauna türlerinin küresel tehlike statüleri, son olarak
geliştirilmiş kriterlere ve IUCN (Uluslararası Tabiatı ve Doğal Hayatı Koruma Birliği)
2010, CITES (Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası
Ticaretine İlişkin Sözleşme) 2004 ve Bern Sözleşmesi, 2002 listelerine göre belirlenmiştir.
Bununla birlikte, özellikle endemik flora türleri için önemli olan ulusal statüler, 1994 yılı
(ver 2.3) IUCN kriterlerine dayanan, Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı (TBKK) kullanılarak
belirlenmiştir (Ekim ve ark., 2000). Ayrıca, memelilerin, kuşların, sürüngenlerin ve iki
yaşamlıların tehlike kategorileri, avlanma kısıtlamaları, ulusal kanunlara dayanılarak
belirlenmiştir (Merkez Av Komisyonu Kararları 2011-2012).
Faaliyet alanında ve yakın çevresinde yapılan yerinde inceleme ve literatür
çalışmaları sonucunda yetişen bitki formasyonu olarak step ve ot formasyonu gözlenmiş
olup, Toroslara yakın olan Develi, Yahyalı, Sarız ilçelerinde iyi sayılabilecek ormanlar yer
almaktadır. Toros dağlarının bulunduğu bölümde karaçam, kızılçam, sarıçam, köknar,
ladin, meşe, titrek kavak ve ardıç türleri bulunmaktadır. Faaliyet alanı arazisi ve yakın
çevresindeki flora ve faunanın hakkında daha sağlıklı sonuçlara varabilmek için arazi
gözlemleri yapılmış ve bu gözlemler alanda daha önce yapılmış çalışmalardan oluşan
literatürün taranmasıyla elde edilen verilerle desteklenmiştir.
2.b.1.1. Flora
KURTKAYA Rüzgar Enerji Santrali proje alanı ve yakın çevresinde yayılış
gösteren bitki türlerinin saptanması amacıyla 2013 yılı vejetasyon dönemi içerisinde arazi
çalışmaları yapılmıştır. Bu bağlamda, öncelikle alandaki vejetasyon tiplerini belirlemek
için notlar alınmış ve baskın olan türler tespit edilerek fotoğraflanmıştır. Proje alanında
yayılış gösteren bitki türlerinin net bir biçimde ortaya konulması amacıyla, arazi
çalışmaları esnasında bitki örnekleri her familya için sistematik önemi olan toprakaltı ve
topraküstü organları, çiçek durumu, meyve gibi kısımları dikkate alınarak toplanmıştır.
Toplanan bitki örnekleri morfolojik görünümleri bozulmayacak şekilde arazi çalışmaları
sırasında preslenmiştir. Çalışmalar sırasında, örnekler toplanırken teşhislerinde kolaylık
sağlaması bakımından toplanan bitki örneğine ait numarası, familyası, biliniyorsa cinsi,
çiçeğinin rengi, kaç yıllık olduğu, stameninin rengi ve tüylülük durumu gibi özel bilgiler
arazi defterine not edilmiştir. Herbaryum kurallarına uygun olarak kurutulan bitki örnekleri
önce familya düzeyinde tasnif edilmiş, daha sonra ayrılan her familyanın cins ve tür
düzeyinde sınıflandırılmasına geçilmiştir. Örneklerin bilimsel olarak teşhis edilmesinde
öncelikle Türkiye Florası‟ndan (Flora of Turkey and The East Aegean Islands) (Davis
1965-1985, Davis vd. 1988, Güner vd. 2000) yararlanılmıştır.
68
RES alanı, Türkiye florasındaki kareleme sistemine göre B5 karesinde yer
almaktadır. Yapılan arazi çalışması döneminde sahadan toplanan bitki örneklerinin teşhis
edilmesiyle 32 familya‟ya ait 101 cins ve 128 bitki taksonu tespit edilmiştir. (Tablo 40)
RES alanında bulunan 128 taksonun 33 İran-Turan Fitocoğrafik Bölgesi elementi, 10
tanesi Akdeniz Fitocoğrafik Bölgesi elementi, 2 tanesi Avrupa-Sibirya Fitocoğrafik
Bölgesi elementi ve 83 tanesi ise çok bölgeli veya fitocoğrafik bölgesi bilinmeyen
kategorisinde yer almaktadır. Alanda en çok İran-Turan elementlerine rastlanılmıştır.
İkinci sırada ise Akdeniz elementlerine rastlanılmıştır. Çalışma alanında tür sayısı
açısından en zengin ilk 5 familya ve tür sayıları şu şekildedir; Asteraceae 20 tür,
Lamiaceae ve Liliaceae 11‟er tür, Fabaceae 10 tür, Boraginaceae 9 tür, Rosaceae ve
Brassicaceae 8‟er tür. Arazi çalışmaları yapılan dönemde RES alanında teşhis edilen türler
içerisinde ülkemize özgü iki takson yer almaktadır. Sahada tespit edilen 128 bitki
taksonunun 117 tanesi otsu, 4 tanesi çalı, 3 tanesi ağaççık ve 4 tanesi ise ağaç formundadır.
Türlerden bazılarına ait fotoğraflar Şekil 11-16’da verilmiştir. RES alanında BERN,
CITES ve IUCN listelerinde yer alan bitki türü tespit edilmemiştir.
Şekil 11. Quercus cerris L. var. cerris (Saçlı meşe) (Ülkemizin her bölgesinde yayılış gösteren türe 1900 m’ye
kadar olan karışık veya yaprak döken ormanlık alanlarda rastlamak mümkündür. Ağustos-Eylül döneminde meyvelenen
bitkiye, proje alanı içerisinde türbin ayaklarının inşa edileceği Tavuk Tepe ve yakın çevresinde rastlanmış olmakla
birlikte ülkemizde oldukça geniş yayılış gösteren türün herhangi bir koruma statüsü bulunmamaktadır.)
Kaynak: “Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Antalya Sanayi Teknolojileri Yazılımı, AR-GE
Danışmanlık Çevre ve Enerji, Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Prof. Dr. Ali Erdoğan, Yrd. Doç. Dr. İ. Gökhan Deniz, Doç. Dr.
Aziz Aslan, M. Süleyman Kaçer) , Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali, Ornitolojik – Ekolojik Değerlendirme Raporu
(ANKARA,2013)
69
Şekil 12. Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus (Katran ardıcı) (Ülkemizin hemen her bölgesinde 1800 m
yüksekliğe kadar yayılış gösteren bu ardıç türü, küçük kozalak yapısına sahiptir. Bu türe planlanan türbin ayaklarının inşa
edileceği alanlarda rastlanılmamıştır.)
Şekil 13. Berberis crataegina DC. (Hanım tuzluğu) (Ülkemizin hemen her bölgesinde 1800 m yüksekliğe kadar
olan kayalık yamaçları ve çalılık alanları tercih etmekte ve Mayıs-Haziran aylarında çiçeklenmektedir. Türe, türbin
ayaklarının kurulacağı bölgelerde rastlanmış olmakla birlikte ekolojik toleransı oldukça geniş ve ülkemizde yoğun yayılış
gösteren türün herhangi bir koruma statüsü bulunmamaktadır.)
(ANKARA,2013)
70
Şekil 14. Onosma albo-roseum Fisch. et Mey. subsp. albo-roseum var. albo-roseum (Emzik otu) (Ülkemizin
Karadeniz, İç Anadolu, Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde yayılış gösteren tür, kayalık alanları tercih
etmekte ve Nisan-Temmuz döneminde çiçeklenmektedir. Bu türe planlanan türbin ayaklarının inşa edileceği alanlarda
rastlanılmamıştır.)
Şekil 15. Amygdalus orientalis Miller (Yabani badem) (Ülkemizin hemen her bölgesinde 1600 m yüksekliğe
kadar olan açıklık ve çalılık alanları tercih eden tür, Nisan-Mayıs döneminde çiçeklenmektedir. Türe proje alanı
içerisinde türbinlerin inşa edileceği bölgelerde rastlanmış olmakla birlikte, ekolojik toleransı oldukça yüksek olan tür
üzerinde herhangi bir koruma statüsü de bulunmamaktadır.) Kaynak: “Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji
Bölümü, Antalya Sanayi Teknolojileri Yazılımı, AR-GE Danışmanlık Çevre ve Enerji, Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Prof. Dr.
Ali Erdoğan, Yrd. Doç. Dr. İ. Gökhan Deniz, Doç. Dr. Aziz Aslan, M. Süleyman Kaçer) , Kurtkaya Rüzgar Enerji
Santrali, Ornitolojik – Ekolojik Değerlendirme Raporu (ANKARA,2013)
71
Şekil 16. Anchusa azurea Miller var. azurea (Sığırdili) (Ülkemizin her bölgesinde 2500 m yüksekliğe kadar
olan açıklık alanlarda yayılış gösteren bu tür Nisan-Temmuz döneminde çiçeklenmektedir. Proje alanı içerisindeki
çayırlık alanlarda rastlanılan ekolojik toleransı yüksek tür üzerinde herhangi bir koruma statüsü bulunmamaktadır.)
(ANKARA,2013)
72
Tablo 40. KURTKAYA Rüzgar Enerji Santral Sahasında Tespit Edilen Bitki Türleri (Kısaltmalar: Ir.-Tur. El.:
İran- uran Elementi, Akd. El.: Akdeniz Elementi, Avr-Sib. El.: Avrupa-Sibirya Elementi, Öksin El.: Öksin Elementi,
ÇBFCB: Çok Bölgeli veya Fitocoğrafik Bölgesi Bilinmeyen, E: Endemik, TIB: Tıbbi, TIC: Ticari, VU: Vulnerable
(Zarar görebilir), NT: Near Threatened (Tehdit altına girebilir), LC: Least Concern (En az endişe verici).
Familya/Bitkiler
Tükçe Adı
APIACEAE
Bupleurum croceum Fenzl
Bupleurum rotundifolium L.
Eryngium campestre L.var. campestre
Ferula rigidula DC
Scandix pecten-veneris L.
Turgenia latifolia (L.) Hoffm.
ARACEAE
Arum elongatum Steven
Yılan yastığı
subsp.detruncatum (C.A.Meyer ex Schott)
H. Riedl
ASTERACEAE
Achillea wilhelmsii K. Koch
Kedi çırnağı
Anthemis tinctoria L.var. tinctoria
Papatya
Carlina corymbosa L.
Centaurea carduiformis DC. subsp.
Peygamber çiçeği
carduiformis var. carduiformis
Centaurea solstitialis L. subsp.
Peygamber
solstitialis
çiçeği
Peygamber
Centaurea triumfetti All.
çiçeği
Centaurea virgata Lam.
Centaurea urvillei DC. subsp. urvillei
Cichorium intybus L.
Cirsium arvense (L.) Scop. subsp.
vestitum (Wimmer & Grab.) Petrak
Cirsium lappaceum (Bieb.) Fischer
subsp. anatolicum Petrak
Helichrysum plicatum DC. subsp.
plicatum
ndelia tournefortii L. var. tournefortii
Picnomon acarna (L.) Cass.
Picris strigosa Bieb. var. strigosa
Senecio vernalis Waldts. &Kit.
Scorzonera mollis Bieb.subsp. szowitzii
(DC) Chamberlain
Scorzonera latifolia (Fisch. et Mey.)
DC. var. latifolia.
Xeranthemum annuum L.
Tragopogon latifolius Boiss. var.
angustifolius Boiss.
BERBERIDACEAE
Berberis crataegina DC.
BORAGINACEAE
Alkanna areolata Boiss. var. areolata
Peygamber çiçeği
Peygamber
çiçeği
Hindiba
Köygöçüren
Endemizm
IUCN
Kategorisi
Bern (B) –
ocoğrafik Bölge
Cites (C)
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
Akd. El.
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Akd. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
Kengerotu, Çakır
dikeni
Kanarya otu
Ir.-Tur. El.
Akd. El.
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
Süpürge otu
Ir.-Tur. El.
Ir.-Tur. El.
Ir.-Tur. El.
Hanım tuzluğu
Ir.-Tur. El.
Havaciva otu
Ir.-Tur. El.
73
Familya/Bitkiler
Alkanna orientalis (L.) Boiss. var.
orientalis
Anchusa azurea Miller var. azurea
Tükçe Adı
Havaciva otu
Sığırdili
undulata L. subsp. hybrida (Ten.) Coutinho
Cerinthe minor L. subsp. auriculata
(Ten.) Domac
Echium italicum L.
Onosma caerulescens Boiss.
Onosma albo-roseum Fisch. Et Mey.
subsp. albo-roseum var. albo-roseum
Symphytum brachycalyx Boiss.
BRASSICACEAE
Alyssum desertorum Stapf var.
desertorum
Aubretia canescens (Boiss.) Bornm. subsp.
macrostyla Cullen & HuberMorath
Engerekotu
Emzikotu
Emzikotu
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
Ir.-Tur. El.
Akd. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
orhagia cretica (L.) Ball & Heywood
DIPSACACEAE
Cephalaria aristata C. Koch
Dipsacus laciniatus L.
Pterocephalus plumosus (L.) Coulter
Scabiosa columbaria L. subsp.
ochroleuca (L.) Celak var. ochroleuca
FABACEAE
Astragalus angustifolius Lam.subsp.
angustifolius var. angustifolius
Astragalus microcephalus Willd.
Bern (B) –
ocoğrafik Bölge
Cites (C)
ÇBFCB
Draba bruniifolia Stev. subsp.
bruniifolia
Draba huetii Boiss.
Erysimum crassipes Fisch. & Mey.
Iberis taurica DC
Thlaspi perfoliatum L.
CARYOPHYLLACEAE
Arenaria cucubaloides Smith
Minuartia juniperina (L.) Maire &
Petitm.
iperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus
IUCN
Kategorisi
Akd. El.
aria draba (L.) Desv. subsp. draba
Silene cappadocica Boiss. & Heldr.
Silene lasiantha Koch
CONVOLVULACEAE
Convolvulus compactus Boiss.
Convolvulus lineatus L.
CRASSULACEAE
Sedum album L.
CUPRESSACEAE
Juniperus excelsa M. Bieb. subsp.
excelsa
Endemizm
Nakıl
Nakıl
ÇBFCB
Akd. El.
ÇBFCB
Kahkaha çiçeği
Kahkaha çiçeği
Akd. El.
ÇBFCB
Dam koruğu
ÇBFCB
Boylu ardıç
Katran ardıcı
Pelemir
Uyuz otu
Geven
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
Geven
74
Familya/Bitkiler
Astragalus oleifolius DC.
Astragalus cylindraceus DC.
Coronilla varia L. subsp. varia
Tükçe Adı
Geven
Geven
orniculatus L. var. tenuifolius L.
pinosa L. subsp. leiosperma (Boiss) Sirj.
anium tuberosum L. subsp. tuberosum
GLOBULARIACEAE
Globularia orientalis L.
Globularia trichosantha Fisch. &
Mey.
HYPERICACEAE
Hypericum scabrum L.
IRIDACEAE
Crocus chrysanthus (Herbert) Herbert
JUNCACEAE
Juncus rechingeri Snog
LAMIACEAE
Ajuga chamaepitys (L.) Schreber subsp.
chia (Schreber) Arcangeli var.
ciliata Briq.
Lamium amplexicaule L.
Lamium garganicum L. subsp. reniforme
(Montbret et Aucher ex
Bentham) R. Mill
Marrubium vulgare L.
Nepeta italica L. subsp. italica
End.
LC
Bern (B) –
ocoğrafik Bölge
Cites (C)
Ir.-Tur. El.
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
Saçlı meşe
Tüylü meşe
Çakmuz
Küreçiçeği
Küreçiçeği
Akd. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
Binbirdelikotu
Ir.-Tur. El.
Safran
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
Ballıbaba
Ballıbaba
Avr-Sib. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
a nuda L. subsp. albiflora (Boiss.) Gams
Salvia aethiopis L
Salvia verticillata L. subsp. amasiaca
(Freyn & Bornm.) Bornm.
utellaria orientalis L. subsp. alpina (Boiss.)
O. Schwarz var. alpina
Teucrium chamaedrys L. subsp.
syspirense (C. Koch) Rech. fil.
Teucrium polium L.
LILIACEAE
Allium vineale L.
Asphodeline taurica (Pallas) Kunth
Asphodeline tenuiflora (Fischer)
Ledeb. var. tenuiflora
Colchicum szovitsii Fisch. & Mey.
Colchicum triphyllum G.Kunze
IUCN
Kategorisi
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Melilotus officinalis (L.) Desr.
Medicago sativa L. subsp. sativa
Onobrychis oxydonta Boiss.
FAGACEAE
Quercus cerris L. var. cerris
Quercus pubescens Willd.
GERANIACEAE
Endemizm
Yünlü ada çayı
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Kısa
mahmutotu
Mayasıl otu
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Akd. El.
Acı çiğdem
Acı çiğdem
75
Ir.-Tur. El.
Ir.-Tur. El.
Akd. El.
Familya/Bitkiler
Tükçe Adı
Eremurus spectabilis Bieb.
Gagea fistulosa Ker-Gawler
Ornithogalum platyphyllum Boiss.
Ak yıldız
Ornithogalum pyrenaicum L.
Ak yıldız
Ornithogalum wiedemannii Boiss.
Ak yıldız
Muscari neglectum Guss.
Arap sümbülü
MORINACEAE
Morina persica L.
PAPAVERACEAE
Corydalis rutifolia (Sibth. & Sm.) DC subsp.
erdelii (Zucc.) Cullen & Davis
Papaver rhoeas L.
Gelincik
Roemeria hybrida L. (DC)subsp.
Mor gelincik
hybrida
PLANTAGINACEAE
Plantago lanceolata L.
Sinirli otu
PLUMBAGINACEAE
Acantholimon acerosum (Willd.)
Kardikeni
Boiss. var. acerosum
POACEAE
Hordeum bulbosum L.
Stipa holosericea Trin.
POLYGALACEAE
Polygala anatolica Boiss. Et Heldr.
Sütotu
Polygala pruinosa Boiss. subsp.
Sütotu
pruinosa
RANUNCULACEAE
Consolida orientalis (Gay) Schröd
Yabani çörek
Nigella arvensis L. var. glauca Boiss.
otu
Ranunculus kotschyi Boiss.
RESEDACEAE
Reseda lutea L. var. lutea
ROSACEAE
Amygdalus orientalis Miller
Yabani badem
Crataegus orientalis Pallas ex Bieb.
Alıç
var. orientalis
Geum rivale L.
Karanfil otu
Malus sylvestris Miller subsp. orientalis (A.
Yabani elma
Uglitzkich) Browicz var.
orientalis
Sorbus umbellata (Desf.) Fritsch var.
Üvez
cretica (Lindl.) Schneider
guisorba minor Scop. subsp. magnolii (Spach)
Çayır düğmesi
Briq.
Potentilla recta L.
Rosa canina L.
Kuşburnu
RUBIACEAE
Endemizm
IUCN
Kategorisi
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
incanum Sm. subsp. elatius (Boiss.) Ehrend.
Galium verum L. subsp. verum
SCROPHULARIACEAE
Verbascum caudatum Freyn et Bornm.
Bern (B) –
ocoğrafik Bölge
Cites (C)
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
ÇBFCB
ÇBFCB
ÇBFCB
Ir.-Tur. El.
Avr-Sib. El.
Sığırkuyruğu
76
End.
LC
Ir.-Tur. El.
IUCN
Verbascum lasianthum Boiss. ex
Veronica anagallis-aquatica L.
Veronica multifida L.
ZYGOPHYLLACEAE
Peganum harmala L.
Bern (B) –
Fitocoğrafik
Sığırkuyruğu
ÇBFCB
ÇBFCB
Üzerlik
ÇBFCB
Vejetasyon
Vejetasyon, bir coğrafik bölgenin bir kesiminin üzerinde, yaşama şartları birbirine
benzeyen bitkilerin bir arada toplanma şeklidir. Bu bitkilerin birbirleriyle ve çevreleriyle
etkileşimleri sonucunda belirli vejetasyon zonları oluşmaktadır. Proje alanında yayılış
gösteren bitki türlerinin net bir biçimde ortaya konulması amacıyla yapılan arazi
çalışmalarında öncelikle alandaki vejetasyon tipini belirlemek için notlar alınmış ve baskın
olan türler tespit edilerek fotoğraflanmıştır. Proje sahasının farklı bölgelerindeki genel
vejetasyon yapısı görseller eşliğinde Şekil 17’de sunulmuştur. Bu bağlamda arazi
çalışmaları sırasında çekilen resimler topografik harita üzerinde numaralanarak
gösterilmiştir. Topografik harita üzerinde yer alan okların yönleri ve numaraları,
yanlarında gösterilen vejetasyon fotoğraflarının çekilme yerleri ve yönlerini
simgelemektedir. Vejetasyon yapısı görselleri Şekil 17-27’de sunulmuştur.
KURTKAYA Rüzgar Enerji Santrali proje alanı ve yakın çevresinde yayılış
gösteren bitki türleri değerlendirildiğinde proje alanında genel ve baskın olarak, tek veya
çok yıllık otsu bitki türlerinin oluşturduğu step (bozkır) vejetasyonu, yüksek çalı
formalarının oluşturduğu maki vejetasyonu, proje alanı yüksek kesimlerinde
yoğunlaşmakla birlikte hemen her bölgesinde diğer vejetasyon yapılarının baskın olduğu
bölgelerde de görülen kaya vejetasyonu yapısı ile yol ve tarla kenarlarında görülen ruderal
vejetasyon yapısının hakim olduğu görülmüştür. Proje alanı bilhassa türbinlerin inşa
edileceği üst kesimlerde büyük ölçüde step karakterli çayırlık alanlardan, tarım
arazilerinden ve makilik kayalık bölgelerden oluşmaktadır. Proje alanının hakim
yükseltilerinden olan Kızıl Tepe ve Tavuk Tepe’nin üst kesimleri kaya karakterli olmakla
birlikte tepelik alanların alt yamaçlarında ve bilhassa proje alanı orta kesimi olan Kanlıtaş
Mevkii ve yakın çevresinde tümüyle tarım alanlarıyla kaplıdır. Bu nedenle alan genelinde
tarım alanlarına arazi açılması amacıyla insan kaynaklı tahribatın bulunduğu
görülmektedir. (Şekil 21, 22, 23, 24, 25) Alanın batı bölgesi yükseltisi olan Kızıl Tepe ve
yakın çevresi daha çok kayalık ve step karakterli alanlardan oluşmakta (Şekil 19, 20, 22,
23), Yahyalı-Dikme güzergahında alanın doğusuna doğru Kanlıtaş Mevkii ve yakın
çevresinden itibaren yoğunlaşmakla birlikte Tavuk Tepe’ye kadar maki formasyon üyeleri
görülmektedir.(Şekil 25, 26, 27) Alanın batısında inşa edilecek olan T1-T12 numaralı üst
türbin noktaları kayalık-step vejetasyonun hakim olduğu bölgelerdir. Proje alanının orta
bölümü olan Kanlıtaş Mevkii ve yakın çevresinde yer alacak olan T18-T20 numaralı türbin
noktaları tamamen tarım arazileri ile kaplı bölgelerde, kayalık vejetasyonun hakim olduğu
sırt alanlarda yer almaktadır. Bunun yanında T13-T16 numaralı türbinlerin yer alacağı
Kanlıtaş Mevkii’nin kuzeyinde yer alan bölgeler, tarım alanlarından başlayarak kademeli
olarak kayalık-makilik vejetasyon yapısı ile yükselmektedir. Bu bölgenin doğusunda yer
alan Tavuk Tepe yüksek çalı formlarının yer aldığı maki formasyonu ve tarım arazileriyle
kaplı alanlar artarak devam etmektedir.
Alanda yer alan vejetasyon karakterlerinden maki vejetasyon yapısının baskın türü
Quercus cerris var. cerris (Saçlı meşe)’dir. Alan genelinde baskın olmamakla birlikte bu
77
türe Quercus pubescens (Tüylü meşe) türü de eşlik etmektedir. Kızıl Tepe alt yamaçları ile
Kanlıtaş Mevkii kuzey ve doğu bölgesinde maki formasyonu içerisinde bodur yapısı ile
Amygdalus orientalis (Yabani badem) türü dikkat çekmektedir. Benzer şekilde alan
genelindeki maki vejetasyonu içerisinde Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus (Katran
ardıç), Juniperus excelsa subsp. excelsa (Boylu ardıç), Crataegus orientalis var. orientalis
(Alıç), Sorbus umbellata var. cretica (Üvez), Rosa canina (KuĢburnu) türleri de dikkat
çekmektedir.
Proje alanı içerisinde bilhassa üst kesimlerde görülen bir diğer vejetasyon karakteri
Kaya vejetasyonudur. Kızıl Tepe, Kanlıtaş mevkii kuzeyi ve Tavuk Tepe’de yoğunlaşan bu
vejetasyonu alan genelinde temsil eden türler arasında Onosma albo-roseum Fisch. Et
Mey. subsp. albo-roseum var. albo-roseum Emzikotu, Berberis crataegina (Hanım
tuzluğu), Helichrysum plicatum subsp. plicatum, Alkanna orientalis var. orientalis
(Havaciva otu) Draba bruniifolia subsp. bruniifolia, Minuartia juniperina, Sedum album
(Dam koruğu) sayılabilir.
Proje alanında yer alan step alanlarda ise Anchusa azurea Miller var. azurea
(Sığırdili), Ajuga chamaepitys subsp. chia, Nepeta italica subsp. italica, Centaurea
solstitialis subsp. solstitialis (Peygamber çiçeği), Picnomon acarna, Silene cappadocica
(Nakıl), Astragalus microcephalus (Geven), Geranium tuberosum subsp. tuberosum
(Çakmuz), Hypericum scabrum (Binbirdelikotu) türleri yoğun yayılış göstermektedir.
Kurtkaya Res Projesi sahası genelinde bir diğer hakim vejetasyon yapısı ise geniş
yayılışlı ve ülkemiz genelinde hemen her bölgede yer alan ruderal vejetasyon yapısıdır.
Proje alanı ve yakın çevresinde bilhassa açık alanlarda, yol ve tarla kenarlarında görülen bu
vejetasyon karakterinin baskın türleri arasında Cardaria draba subsp. draba, Lamium
amplexicaule (Ballıbaba), Echium italicum (Engerekotu), Papaver rhoeas (Gelincik),
Roemeria hybrida subsp. hybrida (Mor gelincik), Peganum harmala L. (Üzerlik),
Pterocephalus plumosus türleri sayılabilir.
78
Şekil 17. KURTKAYA Rüzgar Enerji Santral sahası topografik yapısı ve vejetasyon görsellerine ait lokasyonlar
79
Şekil 18. KURTKAYA RES projesi T3-T6 numaralı türbinlerin kurulacağı Kızıl Tepe batı yamaçları genel
vejetasyon yapısının Yahyalı güzergahından görünümü (Bkz. Şekil 16; 1 nolu gösterge).
Şekil 19. Proje sahası doğusunda yer alan T5 ve T6 numaralı türbinlerin inşa edileceği bölgenin genel
vejetasyon yapısının görünümü (Bkz. Şekil 16; 2 nolu gösterge).
(ANKARA,2013)
80
Şekil 20. KURTKAYA RES projesi T18, T19 ve T20 numaralı türbinlerin kurulacağı Tavuk Tepe sırtlarının
genel vejetasyon yapısının Yahyalı güzergahından görünümü (Bkz. Şekil 16; 3 nolu gösterge).
Şekil 21. Proje sahası hakim yükseltilerinden olan Kızıl Tepe’nin genel vejetasyon yapısının görünümü (Bkz.
Şekil 20; 4 nolu gösterge).
(ANKARA,2013)
81
Şekil 22. Proje alanı içerinde yer alan tarım alanlarının ve T11 ve T12 numaralı türbinlerin inĢa edileceği
Kurucakkuyu Tepe genel vejetasyon yapısının görünümü (Bkz. Şekil 16; 5 nolu gösterge).
Şekil 23. KURTKAYA RES projesi T8, T9 ve T10 numaralı türbinlerin kurulacağı Kızıl Tepe doğu bölgesi
genel vejetasyon yapısının görünümü (Bkz. Şekil 17; 6 nolu gösterge).
(ANKARA,2013)
82
Şekil 24. Sırasıyla T16 (solda); T13, T14 ve T15 (sağda) numaralı türbinlerin inşa edileceği Kanlıtaş Mevkii
kuzeyinde yer alan tepelik bölgelerin genel vejetasyon yapısının görünümü (Bkz. Şekil 16; 7 nolu gösterge).
Şekil 25. T18, T19 ve T20 numaralı türbin bölgesi vejetasyon yapısı ve proje alanı batı kesiminin Tavuk
Tepe’den görünümü (Bkz. Şekil 16; 8 nolu gösterge).
(ANKARA,2013)
83
Şekil 26. Proje alanı rüzgar ölçüm direğinin de bulunduğu bölgenin genel vejetasyon yapısının görünümü (Bkz.
Şekil 27. KURTKAYA RES proje alanının, bölgenin doğusunda yer alan Dikme Köyü’nden görünümü (Bkz.
(ANKARA,2013)
84
2.b.1.2. Fauna
Sağlıklı bir ekosistemin varlığını devam ettirmesinin yolu, barındırdığı canlı
türlerinin ilişkilerinin devamlı ve dengeli olması ve habitat yapısının beraberinde
korunması ile mümkündür. Dengeli bir ekosistemde ilişkilerin devamlılığı ve değişkenliği
doğal süreçlerle kontrol edilir ve bu doğal süreçler ekosistemdeki canlıların populasyon
büyüklüklerinin şekillenmesinde de etkili olmaktadır. Buna karşın insan kaynaklı
faaliyetler dengeli yapının ve beraberinde barındırdığı canlıların yaşamsal faaliyetlerinin
etkilenmesine ve değişmesine neden olabilmektedir. Kurtkaya RES faaliyetinin omurgalı
hayvanlara olası etkileri bu kapsamda yapılan arazi gözlemleri ve literatür taramasıyla
değerlendirilmiştir.
RES sahası ve civarında yapılan arazi gözlemlerinde tespit edilen omurgalı
türlerinin familya ve bilimsel isimleri, Türkçe adları, habitat, tehlike kategorisi, tehlike
sınıfı ve statüleri bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler IUCN;
Bern Sözleşmesi kriterleri ve koruma listelerinin en son güncellenmiş halleri; CITES
(Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin
Sözleşme); Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Merkez Av Komisyonu (MAK) tarafından 2012-2013 dönemi Kararları’ndan da
yararlanılmıştır. KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresi havza bazında
değerlendirilerek belirlenen türler tablolarda verilmiştir. Ek olarak yörede kaydedilen
yabani formlar arasında endemik türler bulunup bulunmadığı da değerlendirilmiştir.
Yapılan çalışmada öncelikle gözlem ve fotoğraflamaya dayalı tür kayıtları ile habitat
verileri toplanmıştır. Böylece toplanan tüm veriler birlikte değerlendirilerek proje alanının
omurgalı elemanlarının tespiti yapılmıştır. Diğer taraftan, işletmenin faunal karakterlere
yol açması muhtemel etkileri ve bunlara karşı alınacak önlemlerin neler olacağı da ifade
edilmiştir.
A) Amfibi ve sürüngenler
KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresinde sürüngenlerin yaşaması, barınması
ve beslenmesi için çok uygun habitatlar bulunmaktadır. Sahanın büyük bölümü seyrek
ağaçlıklı, kayalık ve tarımsal alanlardan oluşmaktadır. Bu bölümler sürüngenlerin en sık
rastlandığı habitat tipleridir. Ayrıca sahanın yakınlarında amfibi türlerinin yaşayabileceği
su kaynakları ve nemli habitatlar da mevcuttur.(Şekil 28-29)
KURTKAYA RES ve yakın çevresinde 5 kurbağa, 1 kaplumbağa, 8 kertenkele ve
14 yılan türü olmak üzere toplam 28 tür tespit edilmiştir. Bunlardan Tosbağa (Testudo
graeca) VU “zarar görebilir” kategorisinde yer alırken, kurbağaların tamamı ise IUCN nin
LC “düşük risk” kategorisinde yer almaktadır. IUCN tehlike durumlarına göre 6 türün
statüsü belli değilken, 21 tür LC kategorisindedir.
BERN sözleşmesi kesin koruma altında olan türler (EK II) kategorisinde 14 tür,
koruma altında olan türler kategorisinde (EK III) ise 11 tür yer almaktadır. Bu türler geniş
yayılımlı olup, bölgeye özgü endemik ve lokal endemik bulunmamaktadır. Bu türler ve
statüleri Tablo 41’de, Tarla kertenkelesine ait fotoğraf ise Şekil 29’da verilmiştir.
85
Tablo 41. KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresinde bulunan kurbağa ve sürüngen türleri ile statüleri
Tehlike Durumu BERN
Tür İsimleri (Türkçe-Latince)
IUCN
EKII
EKIII
Habitat
RES
Sahası
RES Sahası
Dışı
CITES
Kurbağlar
Toprak
Kurbağası
Pelobates Syriacus
LC
X
-
-
M,S
+
+
Kara Kurbağası
Bufo Bufo
LC
-
X
-
T,M
+
+
Gece Kurbağası
Pseudepidalea Viridis
LC
X
-
-
Ç,T,M
+
+
Ağaç Kurbağası
Hyle Arborea
LC
X
-
-
Ç,M
+
+
Ova Kurbağası
Polophylex
Ridibundus
LC
-
X
-
S
-
+
X
O,Ç,T,M,
+
+
Sürüngenler
Tosbağa
Testudo Graeca
VU
X
İnce Parmaklı
Keler
Dikenli
Keler
İri Yeşil
Kertenkele
Crytopodion
Kotzchyi
LC
-
X
-
O,T,M
+
+
Laudakia Stellio
-
X
-
-
K
+
+
Lacerta Trilineata
LC
X
-
-
O,T,M,Ç
+
+
Ableparus Kitaibelii
-
X
-
-
T,M
+
+
Ophisops Elegans
-
X
-
-
T,M
+
+
Apathya Cappatocica
LC
X
-
-
K,M
-
+
Cüce Kertenkele
Pervilacerta Parva
LC
X
-
-
K,St
-
+
Şeritli
Kertenkele
Trachylepis Vittata
LC
-
X
-
M,K,T
-
+
Şeritli Engerek
Vipera Xanthina
LC
-
-
-
Ç,K
-
+
Kör Yılan
Typhlops
Vermicularis
-
X
-
-
O,Ç,M
+
+
Mahmuzlu Yılan
Eryx Jaculus
LC
-
X
X
T,M
-
+
Kırmızı Yılan
Delichophis Schmidt
LC
-
X
-
K,Ç,O,M
-
+
Kara Yılan
Delichophis Jagulariz
LC
-
X
-
Ç,M,T
+
+
İnce Yılan
Platyceps Najadım
LC
X
-
O,T,M,Ç
+
+
Uysal Yılan
Eirenis Modestus
LC
-
X
-
O,Ç,M,T
+
+
Yarı Sucul Yılan
Natrix Natrix
LC
-
X
-
S
+
-
Sucul Yılan
Natrix Teselletta
LC
X
-
-
S
+
-
Sarı Yılan
Elephe
Quatuorlineata
-
-
X
-
Ç,M
+
+
İnce Kertenkele
Tarla
Kertenkelesi
Kayseri
Kertenkelesi
86
-
-
Kafkas Yılanı
Elephe Hoheneckeri
LC
-
-
-
K,Ç,O
-
+
Kedi Gözlü
Yılan
Telescapus Fallax
LC
X
-
-
O,Ç
+
+
LC
-
X
-
T,M,K
-
+
-
-
-
-
O,Ç,M
+
+
Çukurbaşlı Yılan
Sikkeli Yılan
Malpolon
Monspessulanus
Hemorrhois
Mummifer
(ANKARA,2013)
Şekil 28. KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresinde amfibi, sürüngen ve memelilerin yaşamasına uygun
maki ve çalı habitatlar
87
Şekil 29. RES sahasında açık alanlarda görülebilen Tarla kertenkelesi (Ophisops elegans)
(ANKARA,2013)
B) Memeliler (Mamalia)
KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresinde 14 memeli türü tespit edilmiştir.
Sahanın çevresinde memelilerden Tilki (Vulpes vulpes), Yaban domuzu (Sus scrofa)
Tavşan (Lepus europaeus), Kurt (Canis lupus) ve Porsuk (Meles meles) en dikkat çeken
türlerdendir. (Tablo 42) Bunların dışında yapılan arazi çalışmaları esnasında kirpi ve
gelinciğin yaşadığı da tespit edilmiştir. (Şekil 30) Saha ve yakın çevresinde memeli
türlerin yaşadığı iz (Şekil 31), dışkı ve bizzat gözlemlerin yanında çevre halkı ile yapılan
görüşmelerden de anlaşılmıştır. Özellikle tarımsal alanlarda fare türleri yayılış
göstermektedir.
88
Şekil 30. KURTKAYA RES sahasında ve yakın çevresinde yaşayan Gelincik (Martes nivalis)
KURTKAYA RES sahası ve çevresinde gözlenen memeli türlerinden nesli
tükenmekte olan tilki, Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin
Uluslararası Ticareti'ne ilişkin sözleşmeye (CITES) göre avlanmaları, öldürülmeleri, iç ve
dış ticareti yasaktır. IUCN Kırmızı Listesi‟ne göre bu bölgede yaşayan memelilerin tümü
asgari endişe altındaki türler kategorisinde (LC) yer alırken, bu türlerden 4 tanesi BERN
Sözleşmesi listelerinde Ek II (kesin olarak koruma altına alınan türler)’de, 6 tanesi de Ek
III (Korunan türler)’de yer almaktadır.(Tablo 42) Merkez Av Komisyonu (MAK)
Kararlarına göre; Kirpi, Yabani tavşan Ek-I, Gelincik EK-II, Kızıl tilki ve Yaban domuzu
EK-III kapsamında bulunmaktadır.
89
Tablo 42. KURTKAYA RES sahası ve çevresinde tespit edilen memeli hayvan (Mammalia) türleri ve koruma
statüleri
TÜR İSİMLERİ
(Türkçe -Latince)
Kirpi
Yabani Tavşan
Erinaceus Concolor
Lepus Europaeus
Apodemus
Mystacinus
Cricetulus
Migratorius
Mus Musculus
Rattus Rattus
Dryomys Nitedula
Vulpes Vulpes
Mustela Nivalis
Canis Lupus
Meles Meles
Sus scrofa
Kayalık Faresi
Cüce Avurtlak
Tehlike Durumu
BERN
IUCN EkEk- CITES
II
III
LC
X
LC
X
-
HABİTAT
RES
Sahası
RES
Sahası Dışı
O,Ç
O,Ç
+
+
+
LC
-
-
-
K
+
+
LC
-
-
-
O,Ç
+
+
Ev Faresi
LC
T
+
Ev Sıçanı
LC
T
+
Orman Yediuyuru
LC
X
O
Kızıl Tilki
LC
X
X
O,K
+
Gelincik
LC
X
O,K
+
Kurt
LC
X
K,O
+
Porsuk
LC
X
T,S,Ç
+
Yaban Domuzu
LC
X
O,T,Ç
+
Büyük
Rhinolophus
LC
X
O,M
Nalburunlu
Ferrumequinum
Yarasa
Küçük
Rhinolophus
LC
X
O,M
Nalburunlu
Hipposideros
Yarasa
O: Yakınlardaki Ormanlar, T: Tarım Arazileri, Ç:Çayır-Mera, K: Kayalık, S: Sucul Alanlar, M: Mağara
Şekil 31. RES sahası içerisinde görülen fare yuvaları
90
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
C) Kuşlar (Aves)
Avrupa Birliği Komisyonu “Avrupa Birliği Doğa Mevzuatına Göre Rüzgâr Enerji
Santrallerinin Geliştirilmesi” (Kasım 2010) raporunda kuşların RES’lerden nasıl
etkilendikleri ve bunların en aza indirgenmesi için yapılacakları ayrıntılı olarak vermiştir.
Buna göre RES’lerin kuşlara potansiyel etkileri şu başlıklar altında incelenmiştir.
C.1.) Yaşam Alanı Kaybı ve Bozulması
RES faaliyetleri habitatların enine veya boyuna bölünmesine neden olabilmekte ve
bazen de habitatın büyük bir bölümünü yok edebilmektedir. Bu faaliyetler nedeniyle
kuşların yaşam alanlarının yani habitatlarının yok edilmesi ortaya çıkan problemlerden bir
tanesidir. Bu kayıp inşa edilen santralin büyüklüğüne göre değişmektedir. Kayıpların temel
nedeni vejetasyon kaybıdır. Yani yuvalama ve beslenme amaçlı kullanılan bölgenin
vejetasyonun tahrip edilmesi ya da rahatsızlıktan dolayı terk edilmesi olarak ele alınabilir.
Örneğin; Wiskonsin, ABD‟de yapılan bir çalışmada inşaat öncesine göre bölgedeki yırtıcı
sayısı %47 oranında azalmıştır. Pearce-Higgins ve ark 2009‟a göre araştırma bölgesindeki
12 yırtıcı kuş türünden 7’sinin türbinlerin etrafında 500 metre yarıçaplı bir alanda görülme
sıklıkları %15 ile 53 arasında düşmüştür.
C.2.) Çarpma Etkisi
Yırtıcı kuş türleri üzerine yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçlara göre kuştürbin etkileşimlerinin olasılığı ve miktarı, sahadaki kuş populasyonundan bağımsız olarak
türe, türbin yüksekliğine, rakıma ve diğer topografik faktörlere bağlıdır. Özellikle
akbabalar, kendilerini yükseltecek yeterli hava akımı olmadığı zamanlarda, yüksek
türbinlerle daha fazla çarpışmaktadırlar (de Lucas vd. 2008). Kızıl akbabaların yaşadığı
bölgelerde inşa edilecek yeni rüzgâr türbinlerinin hafif eğimli yükseltilerin tepelerine
yapılmaması gerekmektedir. Navarre/İspanya’da yapılan gözlemlerde kızıl akbabaların
üreme sahasına yakın bir bölgede kurulan RES’in etkileri türün bireyleri üzerinde oldukça
ölümcül olmuştur.(Farfan vd. 2009) Doğu Avrupa’da yayımlanan bir veterinerlik
dergisinde ortaya konulan derleme verilerde de birçok farklı çalışmada görülen ölümlerin
tür bazında bir listesi ortaya konulmuştur. (Jana ve Pogacnik 2008)
C.3.) Rahatsız Olma ve Yer Değiştirme
Kuşlar, türbinlerin görüntüsünden, titreşiminden, gürültüsünden ve çevresindeki
vasıta trafiğinden rahatsız olabilmektedir. Bu yüzden de bu tür veya türler, beslenme ve
yuvalama alanlarını kaybedebilmektedirler. Örneğin, yakın gelecekte sığ sulak alanlarda da
türbinler kurulmaya başlandığında birçok su kuşu ya tehlikeye girecek -çarpışma riski- ya
da yerinden olacaktır. İngiltere’de yapılan çalışma sonucunda ortaya çıkan veriler, türbin
sahasındaki türlerde (özellikle yırtıcılar başta olmak üzere) büyük oranda azalma olduğunu
ortaya koymaktadır. Yapılan çalışmalar, pufla gibi su kuşlarının sesten ziyade, insan
yapımı bu bariyerlerin, görüntülerine tepki verdiği gözlenmiştir. Bu tepki sonucunda
kuşların, santral bölgelerine uzak durdukları, dolayısıyla beslenme alanlarından uzak
kalabilecekleri görülmüştür. Ancak, kuşların dışında bu türbin sahalarını kullanan
balıkların, türbinlerin çalışması sırasında ortaya çıkan gürültü nedeniyle bölgeden kaçtığı
da görülmüştür. (Larsen ve Guillemette 2007) Ayrıca, santral bölgelerindeki türbinlerin
yanısıra yolların ve iletim hatlarının da bazı türlerin kaçmasına yol açtıkları gözlenmiş ve
istatistiksel olarak ortaya konulmuştur. (Pearce-Higgins vd. 2009)
91
C.4.) Bariyer Etkisi
Türbin pervanelerine ve aynı çevredeki elektrik hatlarına olan çarpmalar genellikle
ölümle sonuçlanmaktadır. Özellikle nadir türler ve yırtıcılar açısından bakıldığında, zaten
azalmakta olan birey sayıları, bu tür etkilere karşı oldukça hassastırlar. Çarpma riskleri,
kuş hareketlerinin oldukça yoğun olduğu, topoğrafik darboğazlarda özellikle dağ
geçitlerinde ve büyük sulak alanlar arasındaki kara köprülerinde çok önemlidir. Ayrıca
birçok kuş türünün dinlenme ve beslenme alanı olan sazlık-sulak alanlar gibi bölgelerde
çok önemlidir. Yapılan birçok araştırmada kuşlarda türbinlerden aktif kaçınma-sakınma
davranışlarından da bahsedilmektedir. (Hötker (2005, 2006), Petersen vd. (2006), Masden
vd. (2009))
Bariyer etkisi daha sık göçmen kuşlarda ya da teritoryal olmayan kuşlarda
gözlenmektedir. Burada bariyer etkisinden kasıt kuşun göç yolunu yani uçuş yolunu
değiştirmesidir. Nisted adlı rüzgâr enerji santralinden elde edilen verilere göre kuşların
inşaat sonrasında işletme sırasında - göç rotalarını, inşaat öncesine göre değiştirdikleri
gözlenmiştir.(Masden vd. 2009) Rüzgâra, kuş türüne, uçma stratejisine, uçuş yüksekliği ve
türbine olan mesafesine bağlıdır. Ayrıca, bariyer etkisi, göçmen kuşların, göç sırasında
harcadıkları toplam enerjiyi artırması ve üreme alanlarına gidişi geciktirmesi açısından
önemlidir. (Drewitt ve Langston 2006) Özellikle Yelkovan kuşlarının (Puffinus puffinus)
inşaat öncesinde Doğu - Batı doğrultusunda olan göçleri, inşaat sonrasında Kuzeybatı Güneydoğu doğrultusuna geçtiği saptanmıştır. Türlerin türbinleri gördüklerinde yaptıkları
kaçınma manevralarında da farklılıklar gözlenmektedir; kimisi birkaç kilometre öteden yön
değiştirirken, diğerleri yakın mesafeden yönlerini değiştirmektedir. Bu çeşitlilik, türün
bireylerinin uçuş stratejilerine bağlıdır. (Drewitt ve Langston 2006, Larsen ve Guillemette
2007)
C.5.) Türkiye ve Kuş Göçleri
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle sınırları içerisinde yoğun kuş hareketliliğinin
gerçekleştiği güzergâhlara sahiptir. İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinde ülkenin farklı
kesimlerinde farklı içerik ve yoğunlukta gerçekleşen göç hareketlerine ek olarak kış
mevsiminde de kuzey enlemlerden ülkemizdeki sulak alanlara yönelik yoğun bir kuş
hareketliliği yaşanmaktadır. Bu durumun en başta gelen nedeni içerisinde bulunduğumuz
Batı Palearktik Bölge‟nin kuzey enlemlerinde, özellikle de Türkiye‟nin kuzeyindeki
coğrafyalarda yaşanan ekstrem kış koşullarına rağmen Türkiye‟de hüküm süren nispeten
ılıman iklimsel şartlardır.
Türkiye üzerinden gerçekleşen kuzey-güney veya güney-kuzey yönlü kuş göçü
hareketlerinin ana güzergahı ülkemizin kuzeyde Doğu Karadeniz ve Trakya Bölgeleri ile
güneyde Akdeniz Bölgesi arasında uzanmaktadır. İlkbaharda güneyden ülkemiz sınırlarına
giren göçmen kuşların küçük bir kısmı Türkiye‟de kalırken önemli bir kısmı kuzeye doğru
olan yolculuklarına devam ederler.(Şekil 32) Bu esnada ya kuzeybatıda, Trakya Bölgesi
üzerinden geçerek, ya da kuzeydoğuda, Artvin civarından Karadeniz’e ulaşarak Türkiye
sınırlarını terk ederler. Bu süreçte bazı su kuşları ile bazı ötücü gruplar ise batı kıyıları
boyunca göç yolculukları gerçekleştirirler.
92
Şekil 32. Türkiye üzerinden gerçekleşen göçleri ve ilintili büyük su kütlelerini gösteren harita
Sonbahar döneminde ise tam tersi yönde bir göç hareketliliği yaşanmaktadır. Ülke
genelinde sürüler halinde göç eden türler arasında Leylekler (Ciconia spp.) (Şekil 33)
göze çarpan en büyük sürüleri oluşturan ve geçiş yapan birey sayıları en yüksek türler
arasındadır. Bu grubu gündüz yırtıcıları (Accipitriformes) takımı takip etmektedir. Birey
sayıları yüksek olan bir diğer grup olan ötücüler ise düzensiz, dağınık ve genellikle
bireysel hareket eden formlardan oluşmaktadır.
Şekil 33. Vericilerle Ġzlenen Akleyleklerin izledikleri Rotalar (Shamoun-Baranes, 2003)
93
C.6.) Türkiye ve Kuş Göçleri
Bu çalışmada, KURTKAYA RES sahası ve yakın çevresinde 2013 yılı Mayıs ayı
içerisinde yapılan arazi gözlemleri ile geçmiş dönemlerde (ilkbahar, sonbahar göç
dönemleri ile yaz aylarında) farklı nedenlerle yürütülen gözlem ve araştırmalarda elde
edilen bilimsel verilerden de yararlanılanılmıştır. Çalışma alanındaki kuşların çoğu görsel
yolla, gözle görülemeyen az bir bölümü de ötüşlerinden tanınıp isimlendirilmiştir. Saha
gözlemlerini destekleyici olarak proje alanı çevresinde yaşayan yöre sakinleri ile yüz yüze
görüşmeler yapılmış, kapsamlı literatür taramaları da gerçekleştirilmiştir. Bu anlamda kuş
türlerinin tespiti için, havza bazında bölge değerlendirilmiş, dürbün, teleobjektifli fotoğraf
makinesi ve video kamera kullanılarak kuş türleri belirlenmeye çalışılmıştır. Gözlem,
inceleme ve değerlendirme çalışmaları sonuçlarına göre, araştırma alanı ve yakın
çevresinde 9 takımdan 26 familyaya ait 73 kuş türü saptanmıştır.(Şekil 34-35; Tablo 43)
Bu türlerden 26’sı yerli (Y), 25’i yaz ziyaretçisi (YZ), 5’i kış ziyaretçisi (KZ) ve 17’si da
transit göçer (T)’dir.
KURTKAYA rüzgar enerji santrali ve türbinlerin kurulacağı saha ağaçlık, tarım
alanları, kısmen makilikler ve yer yer taşlık, kayalık açık alanları içeren yaşam alanlarını
barındırmaktadır. RES sahasının konumu, bitki örtüsü ve ekolojik parametreler dikkate
alındığında daha çok yerli ve yaz göçmeni kuş türlerinden; ötleğengillerden karabaşlı
ötleğen (Sylvia atricapilla), küçük akgerdanlı ötleğen (Sylvia curruca), ispinozgillerden
saka (Carduelis carduelis), ispinoz (Fringilla coelebs), florya (Carduelis chloris), tarla
kuşlarından tepeli toygar (Galerida cristata), taşkuşu (Saxicola torquatus), benekli
sinekkapan (Muscicapa striata), baştankaralardan büyük baştankara (Parus major), çekirge
kuşlarından kızılsırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio), ardıç kuşlarından karatavuk (Turdus
merula), kırlangıçlardan kır kırlangıcı (Hirundo rustica) gibi geniş yayılışlı populasyon
yoğunluğu yüksek türler öne çıkmaktadır. Diğer taraftan, taşlık ve kayalık açıklık alanlarda
yayılış gösteren yırtıcı kuş türlerinden başta atmaca (Accipiter nisus), kızılşahin (Buteo
rufinus), Şahin (Buteo buteo) ve Kerkenez (Falco tinnunculus) ile kaya güvercini
(Columba livia), kuzgun (Corvus corax), keten kuşu (Carduelis cannabina), kaya sıvacısı
(Sitta neumayer), taşkızılı (Monticola saxatilis) gibi yaygın türler bulunmaktadır.
RES sahası ve yakın çevresinde yapılan gözlemlerde görülen türlere ait fotoğraflar
Şekil 34-35’te verilmiştir. RES Sahası ve yakın çevresindeki kuş türlerinin bilimsel ve
Türkçe isimleri, ulusal ve uluslar arası koruma statüleri ile sahadaki biyolojik statüleri
(Yerli, göçmen vb) değerlendirilmiş ve sonuçları Tablo 43’te verilmiştir. Arazide tespit
edilen her bir kuş türünün koruma statüleri; Kiziroğlu (2008)’na göre Türkiye Kuşları Red
Data Book (RDB- Kırmızı Liste) - Uluslar arası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları
Koruma Birliği (IUCN), Bern sözleşmesi (BERN) ve Merkez Av Komisyonu Kararına
(MAK) göre değerlendirilerek Tablo 43’te verilmiştir.
94
Şekil 34. RES sahasının batısında Aladağlar bölgesinde görülen yaygın türlerden kuzgun (Corvus cornix)
Şekil 35. RES sahasının yakın çevresindeki bahçe ve seyrek ağaçlıklarda rastlanan taĢ bülbülü (Irania
gutturalis) Kaynak: “Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Antalya Sanayi Teknolojileri Yazılımı, ARGE Danışmanlık Çevre ve Enerji, Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Prof. Dr. Ali Erdoğan, Yrd. Doç. Dr. İ. Gökhan Deniz, Doç.
Dr. Aziz Aslan, M. Süleyman Kaçer) , Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali, Ornitolojik – Ekolojik Değerlendirme Raporu
(ANKARA,2013)
95
Tablo 43. KURTKAYA RES sahası ve çevresinde gözlenen kuş türleri ve koruma statüleri
Tür Adı
Türkçe Adı
RDB
IUCN
BERN
MAK
CITES
BÖLGE
STATÜ
Ak leylek
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Accipiter nisus
Atmaca
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
Y
Buteo buteo
Şahin
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
Y
Bilimsel Adı
Ciconiiformes
Ciconiidae
Ciconia ciconia
Falconiformes
Accipitridae
Buteo rufinus
Kızıl Şahin
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
Y
Pernis apivorus
Arı Şahini
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
T
Milvus migrans
Kara çaylak
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
T
Aquila pomarina
Küçük orman kartalı
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
T
Falco tinnunculus
Kerkenez
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
Y
Falco naumanni
Küçük kerkenez
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
T
Falconidae
Galliformes
Phasianidae
Alectoris chukar
Kınalı keklik
A.2
LC
Ek III
Ek liste III
--
Y
Coturnix coturnix
Bıldırcın
A.3
LC
Ek III
Ek liste III
--
T
Columba livia
Kaya güvercini
A.5
LC
Ek III
Ek liste III
--
Y
Streptopelia decaocto
Kumru
A.5
LC
Ek III
Ek liste II
--
Y
Streptopelia turtur
Üveyik
A.3.1
LC
Ek III
Ek liste III
--
YZ
Guguk kuşu
A.2
LC
Ek III
Ek liste I
--
YZ
Kukumav
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
Ek-II
Y
Ebabil
A.3.1
LC
Ek III
Ek liste I
--
T
Arıkuşu
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
İbibik
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Tepeli toygar
A.3
LC
Ek III
Ek liste II
--
Y
Columbiformes
Columbidae
Cuculiformes
Cuculidae
Cuculus canorus
Strigiformes
Strigidae
Athene noctua
Apodiformes
Apodidae
Apus apus
Coraciiformes
Meropidae
Merops apiaster
Upupidae
Upupa epops
Passeriformes
Alaudidae
Galerida cristata
96
Tür Adı
Bilimsel Adı
Türkçe Adı
RDB
IUCN
BERN
MAK
CITES
BÖLGE
STATÜ
Lullula arborea
Orman toygarı
A.3
LC
Ek III
Ek liste II
--
YZ
Alauda arvensis
Tarlakuşu
A.4
LC
Ek III
Ek liste II
--
KZ
Hirundinidae
Hirundo rupestris
Kaya kırlangıcı
A.5
LC
Ek II
Ek liste I
--
KZ
Hirundo rustica
Kır kırlangıcı
A.5
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Anthus campestris
Kır incirkuşu
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Anthus trivialis
Ağaç incirkuşu
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Motacilla flava
Sarı kuyruksallayan
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Motacilla cinerea
Dağ kuyruksallayanı
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Motacilla alba
Akkuyruksallayan
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Motacillidae
Muscicapidae
Irania gutturalis
Taş bülbülü
A.1.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Saxicola rubetra
Çayır taşkuşu
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Saxicola torquatus
Taşkuşu
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Oenanthe isabellina
Boz kuyrukkakan
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Oenanthe hispanica
Oenanthe oenanthe
Karakulaklı
kuyrukkakan
Kuyrukkakan
A.2
A.3
LC
LC
Ek II
Ek II
Ek liste I
Ek liste I
---
YZ
YZ
Luscinia
megarhynchos
Erythropygia
galactotes
Phoenicurus ochruros
Bülbül
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Kızıl çalıbülbülü
Kara kızılkuyruk
A.3
A.2
LC
LC
Ek II
Ek II
Ek liste I
Ek liste I
---
YZ
YZ
Monticola saxatilis
Taşkızılı
A.1.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Muscicapa striata
Benekli sinekkapan
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Ficedula hypoleuca
Kara sinekkapan
A.1.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Karatavuk
A.3
LC
Ek III
Ek liste III
--
Y
Sylvia melanocephala
Maskeli ötleğen
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Sylvia curruca
Sylvia borin
Küçük akgerdanlı
ötleğen
Boz ötleğen
A.2
B.3
LC
LC
Ek II
Ek II
Ek liste I
Ek liste I
---
YZ
T
Sylvia rueppelli
Karaboğazlı ötleğen
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Sylvia atricapilla
Karabaşlı ötleğen
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Phylloscupus collybita
Çıvgın
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Phylloscopus trochilus
Söğüt bülbülü
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Uzun kuyruklu
baştankara
A.2
LC
Ek III
Ek liste II
--
Y
Parus lugubris
Akyanaklı baştankara
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Parus caeruleus
Mavi baştankara
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Turdidae
Turdus merula
Sylviidae
Aegithalidae
Aegithalos caudatus
Paridae
97
Tür Adı
Bilimsel Adı
Türkçe Adı
RDB
IUCN
BERN
MAK
CITES
Parus major
Büyük baştankara
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
BÖLGE
STATÜ
Y
Kaya sıvacısı
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Sarı asma
A.2
LC
Ek III
Ek liste I
--
YZ
Kızıl sırtlı örümcek
kuşu
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Sittidae
Sitta neumayer
Oriolidae
Oriolus oriolus
Laniidae
Lanius collurio
Lanius senator
Kızıl başlı örümcek kuşu
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
T
Kara alınlı örümcek
kuşu
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Pica pica
Saksağan
A.5
LC
Ek III
Ek liste III
--
Y
Garrulus glandarius
Ala karga
A.3.1
LC
Ek III
Ek liste III
--
Y
Corvus corone
Leş kargası
A.5
LC
Ek III
Ek liste III
--
Y
Corvus corax
Kuzgun
A.5
LC
Ek III
Ek liste II
--
Y
Sığırcık
A.5
LC
Ek III
Ek liste II
--
KZ
Ev serçesi
A.5
LC
Ek III
Ek liste III
--
Y
Fringilla coelebs
İspinoz
A.4
LC
Ek III
Ek liste II
--
KZ
Carduelis chloris
Florya
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Carduelis carduelis
Saka
A.3.1
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Carduelis spinus
Karabaşlı iskete
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
KZ
Carduelis cannabina
Keten kuşu
A.3
LC
Ek II
Ek liste I
--
Y
Emberiza cia
Kaya kirazkuşu
A.2
LC
Ek II
Ek liste I
--
YZ
Emberiza hortulana
Kirazkuşu
A.3
LC
Ek III
Ek liste II
--
YZ
Emberiza
melanocephala
Miliaria calandra
Karabaşlı kirazkuşu
Tarla kirazkuşu
A.4
A.4
LC
LC
Ek II
Ek III
Ek liste I
Ek liste II
---
T
Y
Lanius minor
Corvidae
Sturnidae
Sturnus vulgaris
Passeridae
Passer domesticus
Fringillidae
Emberizidae
C.7.) Tabloda Kullanılan Kısaltmaların Açıklaması ve Değerlendirme
RDB: Red Data Book ( Kırmızı Bülten)
A.1.2: Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmış olup izlendikleri bölgelerde 1 10 çift ile temsil edilmektedir. Bu türlerin soyu büyük tükenme tehdidi altında olduğu için
mutlaka Türkiye genelinde korunmaları gereken türlerdir. Proje alanı ve yakın çevresinde
yaşayan kuşlardan 3’ü (taş bülbülü, taş kızılı ve kara sinekkapan) bu gruba girmektedir.
A.2: Bu kriterde yer alan türlerin sayıları gözlendikleri bölgelerde 11-25 çift arasında
değişmektedir. Bu türler de önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır ve tükenme baskısı
98
günümüzdeki gibi sürerse mutlaka tükenmeyle karşı karşıya kalacak olan türlerdir. Proje
alanı ve yakın çevresinde bu gruplara giren 21 tür tespit edilmiştir.
A.3 ve B.3: Bu kriterdeki türlerin de Türkiye genelindeki nüfusları gözlendikleri
bölgelerde genel olarak 26-250 çift arasında değişmektedir. Bu türler de tükenebilecek
duyarlıkta olup vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. Bu kategoriye 25
tür girmektedir.
A.3.1: Bu kriterde yer alan türlerin popülasyonlarında gözlendikleri bölgelerde azalma
vardır. Bu türlerin nüfusu da 251-500 çift arasında değişmekte olup gözlendikleri
bölgelerde eski kayıtlara göre azalma olan türleri içermektedir. Bu kategoriye 11 tür
girmektedir.
A.4: Bu kriterdeki türlerin popülasyon yoğunlukları gözlendikleri bölgelerde henüz
tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte popülasyonlarında lokal bir azalma
görülmekte ve zamanla tükenme tehdidi altına girmeye aday olarak nitelenmektedirler. Bu
statüye 4 tür dâhildir.
A.5: Bu kriterdeki türlerin gözlenen popülâsyonlarında henüz bir azalma ve tükenme
tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir. Bu statüye 9 tür girmektedir.
IUCN: Uluslar arası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği
EN (endangered):Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler. Proje
sahası ve yakın çevresinde bu kategoriye giren hiçbir tür bulunmamaktadır.
VU (vulnerable) (Hassas, zarar görebilir): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük
olan türler. Proje sahası ve yakın çevresinde bu kategoride hiçbir tür bulunmamaktadır.
NT (near threatened): Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR
kategorisine girmeye aday olan türler. Proje sahası ve yakın çevresinde bu kategoriye giren
hiçbir kuş türü bulunmamaktadır.
LC (least concern) (En düşük derecede tehdit altında):Yaygın bulunan türlerdir, proje
sahası ve yakın çevresinde saptanmış olan 73 tür dâhildir.
Bern Sözleşmesine Göre:
Ek II : Mutlak koruma altında olan türlerdir ve buna 51 tür dahildir.
EK III : Koruma altında olan türlerdir ve bu gruba 22 tür girmektedir.
MAK: Merkez Av Komisyonu Kararı (2012-2013 Av Dönemi)
Ek liste I: Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca koruma altına alınan yaban hayvanlar: 54 tür
Ek liste II: Merkez Av Komisyonunca koruma altına alınan av hayvanları: 10 tür
Ek Liste III: Merkez Av Komisyonunca Avına belli edilen sürelerde izin verilen av
hayvanları: 9 tür.
99
CITES
Ek I :Hiçbir tür bu kategoriye girmemektedir.
Ek II : 9 tür
Bölge statü
Y : Yerli türler: 26 tür
YZ :Yaz ziyaretçisi: 25 tür
KZ :Kış ziyaretçisi: 5 tür
T :Transit göçer: 17 tür
Proje için seçilen yerin etrafında yapılan arazi çalışmaları, literatür çalışmaları ve
yöre halkının gözlemlerinden yararlanılarak bir takım bilgiler elde edilmiştir. İnsanların
nüfus trendinin pozitif olarak yükselmesi ile ters orantılı olarak hayvanları oluşturan doğal
fauna alanlarını kaybetmelerine neden olmuştur. Proje alanı ve çevresinde bulunan türler
ülkemizde yoğun olarak bulunan türlerdir. Mevcut flora ve fauna türlerinden tehlikede
yada koruma altına alınan türlere proje sahasında rastlanmamaktadır. Bu kapsamda izin
aşaması sonrası üretim faaliyetleri son bulan alanların rehabilitasyonu gerçekleştirilecek
olup faaliyet öncesi koşullar mümkün olduğu kadar tekrar yaratılacaktır. İşletme sahasında
ve yakın çevresiyle ilgili flora ve faunanın korunması amacıyla, ulusal ve uluslararası
bütün sözleşmelere uyulacağı işletme sahibi tarafından taahhüt edilmektedir.
Söz konusu proje alanına ait Flora&Fauna bilgileri başlığı altındaki veriler
oluşturulurken; “Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Antalya Sanayi
Teknolojileri Yazılımı, AR-GE Danışmanlık Çevre ve Enerji, Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Prof.
Dr. Ali Erdoğan, Yrd. Doç. Dr. İ. Gökhan Deniz, Doç. Dr. Aziz Aslan, M. Süleyman
Kaçer) tarafından hazırlanmış olan, Kurtkaya Rüzgar Enerji Santrali, Ornitolojik –
Ekolojik Değerlendirme Raporu (ANKARA,2013)”’ndan yararlanılmıştır.
100
BÖLÜM 3. PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (Proje Teknolojisi ve Proje
Alanının Seçilme Nedenleri)
bulduru haritası ekte verilmektedir (Bkz. EK-1). Tesis alanı 1/25.000 ölçekli Vaziyet Planı
bulunmaktadır (Bkz. EK-2).
Bir ülkenin enerji üretim ve tüketim miktarı o ülkenin zenginliğini, kişi başına
düşen üretim ve tüketim miktarı ise o ülkenin kalkınmışlık seviyesini gösteren önemli
kriterler olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde son birkaç yıldaki ekonomik kriz dönemi
hariç tutulursa ülke genelinde yıllık elektrik enerjisi tüketimi %8 ile %10 arasında artış
göstermiştir. Bu artışın aynı ölçüde önümüzdeki yıllarda da gerçekleşceği beklenilmelidir.
101
Ülkemiz petrol, gaz, kömür gibi enerji kaynakları bakımından şanssız bir ülkedir.
Ülkemizde 2000 yılında tüketilen enerjinin %68’i ithal edilmiştir. Enerji tüketimi arttıkça
bu oranın daha da artması beklenmelidir. Bu dışa bağımlılığın düşürülmesi için alternatif
kaynakların en yüksek derecede değerlendirilmesi ve kısa zamanda devreye sokulması gibi
gözükmektedir.
Bugün elektrik üretiminde ağırlıklı olarak kullanılan fosil yakıtların kısıtlı özellikte
olması ve kullanılmaları durumunda meydana gelen çevre kirliliğinin olumsuz etkileri,
örneğin; iklimin değişmesi vb., alternatif enerji kaynaklarına yönelinmesine neden
olmuştur.
Ülkemizde elektrik enerjisi ağırlıklı olarak fosil yakıtlardan ve hidroelektrik
santrallerinden sağlanmaktadır. Açıktır ki, bunlara ilave enerji kaynaklarına yönelinmez ise
ülke topraklarında kısıtlı olan bu kaynakların hızlı kullanılması ile tükenmesi ve dışa
bağımlı enerji tüketimi ortaya çıkacaktır. Özellikle su miktarının yeterli olmadığı
dönemlerde elektrik üretimi su varlığına dayanan hidroelektrik santrallerini tamamlayacak
alternatif enerji kaynakları önem kazanmaktadır. Bu anlamda günümüzde rüzgâr enerjisi
hem fosil enerji kaynaklarını hem de hidroelektrik enerji üretimini tamamlayıcı bir öğe
olduğundan, kullanıldığı oranda enerji kaynakları itibariyle dışa bağımlılığı azalttığından
ve yeni endüstri kollarının yaratılarak istihdam rüzgâr enerjisinden elde edilen her kilowatt
saat elektrik enerjisi ile insanlar ve çevre aşağıdaki zararlı yüklerden korunmaktadır.
(Kaynak: GroBraum Verband Harinover 1998)
Kurulması planlanan rüzgâr santralinin; jeneratör tipi ve kapasite seçiminde aşağıda
belirtilen özellikler dikkate alınmıştır:
- Rüzgâr karakteristikleri
- Türbin karakteristiği ve performansı
- Türbinlerin ekonomik ömürleri ve garantileri
- Denenmiş ve çalışır durumda olan türbinler ve performansları
- Enterkonnekte sisteme bağlantı özellikleri
- Fiyat ve finansman
Söz konusu projenin alternatifi yoktur. Çünkü proje ile yenilenebilir enerji
kaynaklarından olan rüzgâr enerjisinden elektrik enerjisi üretilecek olup, projenin kendisi
alternatif enerji üretimi projesi niteliğindedir. Proje yeri tanıtılan özellik ve kriterlere göre
seçilmiş olup, Türkiye'deki rüzgâr enerjisi potansiyelinin kullanılması amacına uygun
düşmektedir. Ayrıca Proje, 10.5.2005 tarihinde kabul edilen 5346 sayılı yenilenebilir
Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun
amaçlarına mükemmel derecede hizmet edecek bir projedir ve yatırımın bölge
ekonomisine bir hareket getireceği düşünülmektedir.
102
SONUÇLAR
Söz konusu Rüzgar Enerjisi Santrali için; T.C. Kayseri Valiliği, İl Çevre ve Orman
Müdürlüğü, ÇED ve Planlama Şube Müdürlüğü tarafından; 13/05/2009 karar tarih ve 27
karar numaralı Çevresel Etki Değerlendirme Belgesi’nde 17.07.2008 tarihli ve 26939 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin Ek-II Listesi
kapsamında değerlendirilmiş olup, bu kapsamda “ÇED Gerekli Değildir Belgesi”
verilmiştir. (Bkz. EK-12)
Bu duruma istinaden söz konusu proje; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği”
(30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) EK-II Listesi (Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi)(Ek-1
Listesinde Yer Alan Alt Sınırlar Bu Listede Üst Sınır Olarak Alınır.), Enerji, turizm,
konut(1) 33-(Değişik: RG- 30/6/2011-27980) 10 MWe ve üzeri Rüzgar enerji santralleri”
kapsamında değerlendirilmiş olup, bu kapsamda aynı yönetmeliğin EK-IV’ te verilen
format doğrultusunda Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıştır.
Proje alanını gösterir yer bulduru haritası EK-1’de, 1/25000’lik Vaziyet Planı Ek2’de, 1/25000’lik jeoloji haritası EK-3’te verilmiştir.
1.Sınıf alan, ÇBMBt-2: ÇBMBt: Bozuk Meşe Baltalığı, 2: 2.Sınıf alan olarak geçmektedir
(Bkz. EK-5, Mescere Haritası).
103
Söz konusu faaliyet kapsamında planlanan alan, (Mülga) Çevre ve Orman
Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlüğü, Yozgat-SivasKayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Araştırma Raporu; Arazi
Kullanımı Haritasında (Bkz. EK-4, Arazi Kullanımı Haritası) Çayır-Mera alanı olarak
geçmektedir.
Ayrıca söz konusu proje alanı Kadastro Haritasında Orman Alanı olarak
geçmektedir (Bkz. EK-7, Kadastro Haritası). Proje alanına ait deprem haritası ve
depremsellik bilgileri EK-8’da, Acil Eylem Planı EK-9’da, proje alanına ait fotoğraflar
EK-10’de, kurum görüşleri EK-13’te, 1/25.000 Ölçekli Çevresel Etki Alanını Gösterir
Genel Vaziyet Planı EK-14’te, proje tanıtım dosyasını hazırlayanlara ait imza sayfası EK15’da verilmektedir.
Proje alanına ulaşım için halihazırda asfalt altyapısı mevcut olan yol kullanılacaktır.
Söz konusu tesise; Kirazlı Köyü kuzeybatı yönünde (kuşuçumu) yaklaşık 7.785 m
mesafede, Yahyalı İlçesi en yakın yerleşim birimi kuzeybatı yönünde (kuşuçumu) 6.340 m
mesafede, Dikme Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 5.240 m mesafede, Sazak Köyü
doğu yönünde (kuşuçumu) 4.815 m, Santral alanı güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 2.900
m mesafede baraj, Kozoluk Köyü güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 1.720 m mesafede
bulunmaktadır.
Söz konusu proje kapsamında iletim hattı güzergahının; doğu yönünde (kuşuçumu)
440 m mesafe uzaklıkta Kuzoluk Köyü, kuzeydoğu yönünde (kuşuçumu) 1.210 m mesafe
uzaklıkta Taşhan Köyü, güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 4.960 m mesafe uzaklıkta Sazak
Köyü, güneydoğu yönünde (kuşuçumu) 7.545 m mesafe uzaklıkta Dikme Köyü, batı
yönünde (kuşuçumu) 9.530 m mesafe uzaklıkta ise Yahyalı İlçesi bulunmaktadır.
Planlanan proje, ülkenin ve yörenin sosyo-ekonomik kalkınmasına ve yöre
insanının doğal kaynaklardan ekonomik bir şekilde yararlanmasına katkıda bulunacaktır.
Proje alanı inşaat aşamasında 45, işletme aşamasında 20 kişiye iş imkanı sağlanarak bölge
ekonomisine olumlu bir katkıda bulunması beklenmektedir.
İşletmede oluşacak evsel nitelikli katı atıklarla ilgili olarak, 14.03.1991 tarih ve
20814 sayılı Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) 18. maddesinde belirtildiği üzere; “Denizlere, göllere vb. alıcı ortamlara,
caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmemesine sebep olacak yerlere
dökülmesi yasaktır” hükmü gereği, işletme sırasında oluşacak katı atıklar (cam, plastik,
104
metal, kağıt vs.) niteliklerine göre toplanarak görünüş, koku, sızdırma, toz gibi kirletici
faktörler yönünden uygun şekilde geçici olarak depolanarak anlaşmalı lisanlı firma
tarafından alınacaktır.
Oluşacak atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (30.10.2010 tarih ve 27744
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”) kapsamında Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış araçlar ile anlaşmalı lisanslı bertaraf
tesislerine gönderilerek bertarafı sağlanacaktır. Bu konuda Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği’nde yer alan hususlara uyulacaktır.
Proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklı inşaat aşamasında 9,765 m³ /gün,
işletme aşamasında 4,34 m³ /gün evsel nitelikli atık su oluşumu söz konusu olacaktır.
Tesis faaliyetleri sırasında hazır beton kullanılacağı için; proses kaynaklı su kullanımı söz
konusu değildir. Bu kapsamda prosesten kaynaklı herhangi bir atık su oluşumu söz konusu
olmayacaktır. Evsel nitelikli atık sular fosseptikte biriktirilecek olup, Yahyalı Belediyesi
tarafından vidanjörle çekilecektir. Proje kapsamında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”
(24.04.2011 tarih ve 27914 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
hükümlerine uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
Söz konusu proje kapsamında inşaat aşamasında 45 kişi, işletme aşamasında ise 20
kişi çalışması planlanmaktadır. Herhangi bir iş kazasında yaralanma vb. gibi durumlarda
müdahale edebilmek amacıyla ilk yardım malzemeleri bulundurularak, basit durumlarda
müdahale edilecektir. Ancak daha ciddi sağlık sorunlarında Yahyalı ilçesinde bulunan
sağlık kuruluşlarına gidilecektir. Proje kapsamında bir revir bulunmadığı için, söz konusu
alanda projeye bağlı tıbbi atık oluşmayacaktır. Söz konusu projenin işletme aşamasında
meydana gelmesi muhtemel tıbbi atıkların bölgede bulunan lisanslı firmalara gönderilerek
bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Proje alanı içerisinde oluşması muhtemel tıbbi atıkların
geçici olarak depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesi aşamalarında 25.07.2005 tarihli
25883 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü
giren ‘‘Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik’’) hükümlerinde belirtilen yükümlülüklere uygun olarak hareket edilecektir.
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
27917 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘‘Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik’’) madde 15’ te ‘Sanayi tesislerinde kullanılan alet, ekipman ve makinelerde
“3/3/2009 tarihli ve 27158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Makina Emniyeti
Yönetmeliğinde (2006/42/AT)” belirtilen esaslar sağlanır. Sanayi tesislerinde kullanılan
alet, ekipman ve makinelerin ses gücü seviyeleri ile ilgili düzenlemeleri Sanayi ve Ticaret
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri uyarınca Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı yapar. Sanayi tesislerinde çalışanların kulak sağlık ve konforu açısından maruz
kaldıkları gürültü ve titreşim seviyeleri için; “23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği” ile “23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Titreşim Yönetmeliği”nde belirtilen esaslar sağlanır.’
105
denilmekte olup, bu kapsamda montaj da dahil olmak üzere tesisteki makine ve
ekipmanların çalışmasında söz konusu yönetmelikte yer alan hükümlere uyulacağını
işletme sahibi taahhüt etmektedir.
Tesiste atık alkali piller ve akümülatör oluşması söz konusu değildir. Ancak
oluşması durumunda, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’’ (30.03.2010 tarih
ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
hükümlerine uyulacağı işletme sahibi tarafından taahhüt edilmektedir. Atık piller, evsel
nitelikli atıklardan ayrı olarak toplanacak ve ilgili belediyece oluşturulan toplama
noktalarına teslim edilecektir.
Faaliyet alanı ve çevresinde doğal afet tehlikesi bulunmamaktadır. Proje sahası
Türkiye deprem bölgeleri haritasına göre büyük kısmı 3.derece deprem bölgesi diğer kısmı
4. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. 06.03.2007 tarih ve 26454 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar
Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uymayı işletme sahibi taahhüt etmektedir. Deprem
haritası ve alana ait depremsellik bilgileri EK-8’de sunulmaktadır.
Tesiste oluşabilecek muhtemel yangın ve kazalara karşı gerekli önlemler
alınacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
“Karayolları Trafik Yönetmeliği” hükümlerine uyulacağını işletme sahibi taahhüt
etmektedir. Sonuç olarak işletme sahibi faaliyetin her aşamasında 11.08.1983 tarih ve
18132 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2872 sayılı “Çevre
Kanunu’’, 5491 Sayılı “Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ve
29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” (25.04.2010
tarih ve 27562 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca
Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) hükümlerine uyulacağını, mer’i mevzuat kapsamında ilgili kurum ve
kuruluşlardan gerekli izin ve belgeleri alacağını taahhüt etmektedir.
Yapılan her türlü faaliyetin doğal dengeyi bozucu etkilerinin olması kaçınılmazdır.
Önemli olan çevreye etki derecesi teknik, ekonomik, sosyal ve çevresel boyut, fayda,
masraf ve zararlarının fizibilitesinin bütünsel çerçevede değerlendirilmesi, özellikle
faaliyet ve çevre koruma sınırlarının optimizasyonunun sağlanması, çevresel etkilerinin en
aza indirilmesidir. İşletme sahibi 11.08.1983 tarih ve 18132 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren 2872 sayılı “Çevre Kanunu”, 26.04.2006 tarih ve 5491
sayılı “Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ve ilgili tüm
yönetmeliklere uyacağını taahhüt etmektedir.
Sonuç olarak “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmasından sonra diğer tüm
kurumlardan gerekli izin ve ruhsatların alınarak yürürlükteki tüm kanunların ve mer’ i
mevzuatların ilgili hükümlerine kurallarına uyacağına ve raporda bahsedilen tüm tedbir ve
önlemlerin alınacağını, uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir.
106
Proje Tanıtım Dosyasına konu olan faaliyetin dışında herhangi bir işlem
yapılmayacak olup, ilave bir tesis kurulmasının planlanması durumunda ÇED Yönetmeliği
gereği gerekli müracaat yapılacaktır.
İşletme Sahibi;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
“Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”
05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik”
31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü
giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
“Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü
Emisyonu İle İlgili Yönetmelik”
“Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
“Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği”
“Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’’ (30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”)
27917 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”)
10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4857
saylı “İş Kanunu”
27.11.2010 tarih ve 27768 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş
Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği”
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik”
18.07.1997 tarih 23053 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“Karayolları Trafik Yönetmeliği”
sayılı “Çevre Kanunu”, 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı “Çevre kanununda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun”
107
“Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik”
(25.04.2010 tarih ve 27562 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik
•
sayılı “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Korunması Kanunu”
•
yukarıda belirtilen kanun ve yönetmeliklere uyacağını taahhüt etmektedir.
Sonuç olarak işletme sahibi faaliyetin her aşamasında 11.08.1983 tarih ve 18132
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2872 Sayılı “Çevre Kanunu”, 5491
Sayılı “Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ve 29.04.2009 tarih ve
27214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca
Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” (25.04.2010 tarih ve 27562
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması
Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”) hükümlerine bağlı çıkarılan yönetmeliklere uyulacağını, ÇED Yönetmeliği
kapsamında yükümlülüklerini yerine getirdikten sonra gerekli müracaatların yapılacağını,
mer’i mevzuat kapsamında ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izin ve belgeleri alacağını
108
EKLER
109
EK-1. Yer Bulduru Haritası
110
EK-2. 1/25.000 Ölçekli Vaziyet
Planı
111
EK-3. 1/25.000 Ölçekli Jeoloji
Haritası
112
EK-4. Arazi Kullanımı Haritası
113
EK-5. Meşcere Haritası
114
EK-6. Yozgat-Sivas-Kayseri
Planlama Bölgesi 1/100.000
Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve
Lejantı
115
EK-7. Kadastro Haritası
116
EK-8. Deprem Haritası ve Alana
Ait Depremsellik Bilgileri
117
EK-9. Acil Eylem Planı
118
EK-10. Proje Alanına Ait
Fotoğraflar
119
EK-11. Yer Görme Yazısı
120
EK-12. ÇED Gerekli Değildir
Belgesi
121
EK-13. Kurum Görüşleri
122
EK-14. 1/25.000 Ölçekli Çevresel
Etki Alanını Gösterir Genel
Vaziyet Planı
123
EK-15. Proje Tanıtım Dosyasını
Hazırlayanlara Ait İmza Sayfası
124
NOTLAR VE KAYNAKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi
Başkanlığı, Ankara www.deprem.gov.tr
Toprak, H., 1999, Atık Su Arıtma Sistemlerinin Tasarım Esasları, D.E.Ü Basım
Ünitesi, İzmir
Müezzinoglu, A., 2000, Hava Kirliliği ve Kontrolünün Esasları, D.E.Ü Yayınları, İzmir
Stern, A.C., 1984, Fundementals of Air Pollution, 2nd ed., Academic Press
TMMOB Kimya Mühendisleri odası, 1991, Hava Kirliliği Kontrol ve Denetimi
5491 sayılı Çevre Kanunu
5177 sayılı Maden Kanunu
Türkiye Çevre Vakfı, 1992, Türk Çevre Mevzuatı, Cilt 1-2
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 14.03.1991
tarih, 20814 sayılı Resmi Gazete
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği, 03.07.2009 tarih, 27277 sayılı Resmi Gazete
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 31.12.2004
tarih, 25687 sayılı Resmi Gazete
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği, 07.03.2008 tarih, 26809 sayılı Resmi Gazete
T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü,
11.1.1974 tarih, 14765 sayılı Resmi Gazete
Davis, P.H., 1979, Flora of Turkey, Edinburgh University Press
Kiziroğlu, İ., 1989, Türkiye Kuşları, Ankara
Heinzel, H., 1995, Türkiye ve Avrupa Kuşları, USA
Demirsoy, A., 1996, Memeliler, Ankara
Türkiye Tabiatı Koruma Derneği, 2000, Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Ankara
Akman, 1995, Çevre Kirliliği ve Ekolojik Etkiler
TTKD, 1198, Türkiye’nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitki Türleri
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Devlet Meteoroloji İstasyonu Verileri
Kayseri İl Çevre Durum Raporu
TUİK Verileri
Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Antalya Sanayi Teknolojileri
Yazılımı, AR-GE Danışmanlık Çevre ve Enerji, Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kurtkaya
Rüzgar Enerji Santrali, Ornitolojik-Ekolojik Değerlendirme Raporu, Prof. Dr. Ali
ERDOĞAN, Yrd. Doç. Dr. İ. Gökhan DENİZ, Doç. Dr. Aziz ASLAN, M. Süleyman
KAÇER (ARE Elektrik Üretim Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.tarafından yaptırılmıştır.)
(ANKARA-2013)
125
PROJE TANITIM DOSYASINI
HAZIRLAYANLAR VE
TANITIMI
126

proje tanıtım dosyası

Transkript

Benzer belgeler

vize soruları

Wall Street Journal kararını verdi: “…dünyanın herhangi bir yerinde

Sayı 78 - Alarko Carrier

1. Sunum

Prof.Dr. Burhan KACAR

PDS Insight TR

kurtkaya rüzgar enerjġ santralġ ornġtolojġk-ekolojġk