içindekiler pdf

Prof. Dr. Nuray EKŞİ
Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Başkanı
Spor Tahkim Hukuku
Beta
Yayın No
: 3322
Hukuk Dizisi : 1605
1. Baskı – Ekim – 2015 - İSTANBUL
ISBN 978 - 605 - 333 - 467 - 5
Cop­yright© Bu ki­ta­b›n bu ba­s›­s›­n›n Tür­ki­ye’de­ki ya­y›n hak­la­r› BE­TA Ba­s›m Ya­y›m Da­€›­t›m
A.fi.’ye ait­tir. Her hak­k› sak­l›­d›r. Hiç­bir bö­lü­mü ve pa­rag­ra­f› k›s­men ve­ya ta­ma­men ya da özet
ha­lin­de, fo­to­ko­pi, fak­si­mi­le ve­ya bafl­ka her­han­gi bir fle­kil­de ço­€al­t›­la­maz, da­€›­t›­la­maz. Nor­mal
öl­çü­yü aflan ik­ti­bas­lar ya­p›­la­maz. Nor­mal ve ka­nu­nî ik­ti­bas­lar­da kay­nak gös­te­ril­me­si zo­run­lu­dur.
Dizgi
: Beta Bas›m A.fi.
Bask›-Cilt
: Ertem Basım Yayın Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti.
Eskişehir Yolu 40. Km. Başkent Organize Sanayi Bölgesi
22. Cadde No: 6, Malıköy - Sincan / Ankara
Tel: 0312 640 16 23 (Sertifika No. 26886)
Kapak Tasarım: Gülgonca Çarpık
Beta BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş. (Sertifika No. 16136)
Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11
Cağaloğlu - İSTANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77
Fax: (0-212) 511 36 50
www.betayayincilik.com
ÖNSÖZ
Kitabımız, 2013-2014 Eğitim döneminde Yeditepe Üniversitesi Hukuk
Fakültesi’nde seçimlik olarak okutulan Spor Hukuku dersi kapsamında hazırladığımız ders notlarının geliştirilmiş halidir. Özellikle spor camiasının
eleştiri ve yorumlarıyla daha da geliştirilecek olan eserimizin faydalı olmasını temenni ederim.
Kitabın kapağında yer alan CAS’ın fotoğrafı, CAS Genel Sekreteri Bien Codialement’ın 15 Ekim 2015 tarihli yazılı izni ve İsviçre Federal
Mahkemesi’nin fotoğrafı, İsviçre Federal Mahkemesi Genel Sekreteri Nathalie Cochard’ın 16 Ekim 2015 tarihli yazılı izni ile kullanılmıştır. TFF Riva
tesislerinin fotoğrafı Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi
Yrd. Doç. Dr. Ozen Turhan; Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın fotoğrafı ise Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı
öğretim üyesi Doç. Dr. Rıfat Erten tarafından çekilmiştir. Kitaba görsel katkılarından dolayı değerli meslektaşlarıma içten teşekkür ederim.
Kitabım okuyucunun eline hatasız bir şekilde geçmesi için her satırı titizlikle okuyan ve düzeltmeleri yapan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı öğretim üyeleri Ar. Gör. Dr. Elif Başkaracaoğluna; Ar. Gör. Dr. V. Neslihan Akün’a; Ar. Gör. N. Pelin Mantı’ya;
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim
Dalı öğretim üyeleri Yard. Doç. Dr. A. Elif Ulusu Karataş’a, Ar. Gör. Dr. H.
Zeynep Nalçacıoğlu Erden’e, Ar. Gör. Dr. Yasemin Aydoğmuş’a, Ar. Gör. İlyas
Arslan’a, Ar. Gör. Rümeysa Partalcı’ya ve Ar. Gör. Melis Avşar’a içten teşekkür ederim.
Gerek Spor Hukuku dersinde gerekse Kitabın yazımı aşamasında katkı ve yardımlarını esirgemeyen Fenerbahçe Kulübü Yönetim Kurulu üyesi
Av. Şekip Mosturoğlu’na; Spor Hukuku dersine katkıda bulunan, İstanbul
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Ticareti Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr.
Emine Yazıcıoğlu’na ve Kadir Has Üniversitesi Spor Araştırmaları Merkezi Müdürü Emir Güney’e; yorumlarıyla katkıda bulunan Türkiye Binicilik
Federasyonu Millî Hakemi Sayın Efe Çehreli’ye ve TFF eski başkanvekili
Av. Kemal Kapulluoğlu’na; kaynak göndererek katkıda bulunan Lévy Kaufmann-Kohler Hukuk Bürosu ortağı ve Neuchâtel Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Antonio Rigozzi’ye; Adam Mickiewicz Üniversitesi doktora öğrencisi Jan Lukomski’ye ve Cenevre Üniversitesi Hukuk
IV
Fakültesi doktora öğrencisi Ürün Tekin’e; İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı öğretim üyeleri Ar. Gör. Dr. Enver Arıkoğlu’na ve Ar. Gör. N. Pelin Mantı’ya; atlıspor kulüplerini gezdirerek
rehberlik eden Hatice Ekşi’ye; kaynak temininde katkılarından dolayı Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi uzmanı Fuat Türker’e, İstanbul Üniversitesi
Hukuk Fakültesi uzmanı Necmiye Özcan’a, Yeditepe Üniversitesi Kütüphanesi uzmanı Handan Karaçam ve Semra Güneyli’ye teşekkürü borç bilirim.
Kitabın basısının kısa sürede gerçekleşmesini sağlayan Beta Yayınevi’nin
değerli yöneticisi Sayın Seyhan Satar’a; kitabın dizgisini titizlikle yapan Sayın Veysel Coşkun’a; kapak tasarımını yapan Gülgonca Çarpık’a teşekkür
ederim.
Prof. Dr. Nuray EKŞİ
Ekim 2015, Çekmeköy
İÇİNDEKİLER
Önsöz...............................................................................................................III
Kısaltmalar............................................................................................... XXIX
Giriş...................................................................................................................1
Birinci Bölüm
BAĞIMSIZ HUKUK DALI OLARAK SPOR HUKUKU,
SPOR UYUŞMAZLIKLARI VE BU UYUŞMAZLIKLARIN
ÇÖZÜM YOLLARI
I.
Spor Hukukunun Tanımı, Kapsamı ve Spor Hukukuna
İlişkin Ayrımlar........................................................................................5
A. Spor Hukukunun Tanımı, Kapsamı ve Lex Spotiva..........................5
B. “Millî Spor Hukuku” “Milletlerarası Spor Hukuku”
“Global Spor Hukuku” ve “Uluslarüstü Spor Hukuku” Ayrımı.......... 12
II. Bağımsız Hukuk Dalı Olarak Spor Hukuku.....................................16
A. Sporun İlgili Olduğu Hukuk Dalları................................................16
1. Anayasa Hukuku.......................................................................16
2. İdare Hukuku. ..........................................................................20
3. Ceza Hukuku............................................................................21
4. Çevre Hukuku............................................................................22
5. Vergi Hukuku............................................................................23
6. Milletlerarası Hukuk.................................................................24
7. Medeni Hukuk...........................................................................26
8. Borçlar Hukuku........................................................................27
9. Dernekler Hukuku.....................................................................30
10. Ticaret Hukuku.........................................................................30
11. Fikrî ve Sınai Mülkiyet Hukuku...............................................31
12. Rekabet Hukuku.......................................................................33
13. Sermaye Piyasası Hukuku........................................................35
VI
14. Vatandaşlık Hukuku..................................................................36
15. Yabancılar Hukuku...................................................................37
16. Milletlerarası Özel Hukuk........................................................38
17. Tahkim Hukuku........................................................................42
18. İş Hukuku....... ..........................................................................42
19. Avrupa Birliği Hukuku..............................................................43
B. Spor Hukukunun Bağımsız Hukuk Dalı Olarak Kabul
Edilmesinin Sebepleri......................................................................46
III. Spor Hukukunun Kaynakları ve Bu Kaynakların Bağlayıcılığı.......51
A. Spor Hukukunun Kaynakları...........................................................51
1. Milletlerarası Antlaşmalar........................................................52
a. Sportif Karşılaşmalarda ve Özellikle Futbol
Maçlarında Seyircilerin Şiddet Gösterilerine
ve Taşkınlıklarına Dair Avrupa Sözleşmesi........................52
b. Avrupa Dopingle Mücadele Sözleşmesi............................53
c. Sporda Dopinge Karşı Uluslararası Sözleşme..................53
d. Gençlik ve Spor Alanında İşbirliğine İlişkin İki
Taraflı Antlaşmalar.............................................................54
2. Ulusal Yasal Düzenlemeler.......................................................56
3. Uluslararası Kuruluşlar Tarafından Yapılan Başlıca
Düzenlemeler............................................................................56
a. Avrupa Konseyi Spor Etik Kodu.......................................56
b. Avrupa Konseyi Avrupa Spor Şartı....................................57
c. UNESCO Tarafından Hazırlanan Sporda Dopinge
Karşı Uluslararası Sözleşme..............................................57
d. Avrupa Birliği Tarafından Hazırlanan Beyaz Kitap.........57
4. Uluslarüstü Sportif Yapıların Düzenlemeleri..........................58
a. Uluslararası Olimpiyat Komitesi Tarafından Yapılan
Düzenlemeler......................................................................58
b. WADA Tarafından Hazırlanan Düzenlemeler...................58
5. Uluslararası ve Ulusal Federasyonlar Tarafından
Hazırlanan Statü, Talimat ve Kurallar.....................................58
6. Spora İlişkin Mahkeme İçtihatları, Hakem Kararları ve
Doktrin.......................................................................................59
B. Spor Hukuku Kaynaklarının Bağlayıcılık Gücü.............................60
VII
1. Milletlerarası Antlaşmalar ve Ulusal Yasaların
Bağlayıcılık Gücü......................................................................60
2. Sportif Yapılar Tarafından Hazırlanan Düzenlemelerin
Bağlayıcılık Gücü.........................................................................60
IV. Spor Uyuşmazlıkları . ..........................................................................64
A. Genel Olarak Spor Uyuşmazlıkları....................................................64
B. Spora İlişkin Uyuşmazlık Türleri.....................................................65
1. Kamu Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıklar–Özel Hukuka
İlişkin Uyuşmazlıklar................................................................65
2. Amatör Spor Uyuşmazlıkları–Profesyonel Spor
Uyuşmazlıkları..........................................................................66
3. Oyun Kurallarının İhlaline İlişkin Uyuşmazlıklar–Sporun
Disiplinine İlişkin Uyuşmazlıklar..............................................67
4. Doping Uyuşmazlıkları.............................................................70
5. Ulusal Uyuşmazlıklar–Uluslararası Uyuşmazlıklar.................71
V. Spor Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları.......................................... 76
A. Spor Uyuşmazlıklarının Sportif Yargı Mercileri
Tarafından Çözümü..........................................................................77
1. Genel Olarak Ulusal ve Uluslararası Sportif Yapılar...............77
2. Spor Uyuşmazlıklarının Türkiye’deki Ulusal Sportif
Yargı Mercileri Tarafından Çözümü........................................79
a. Futbola İlişkin Uyuşmazlıklarda Ulusal Sportif
Yargı Mercileri....................................................................79
b. Futbol Dışında Kalan Diğer Spor Dallarına İlişkin
Uyuşmazlıklarda Ulusal Sportif Yargı Mercileri..............80
3. Spor Uyuşmazlıklarının Uluslararası Sportif Yargı
Mercileri Tarafından Çözümü..................................................84
a. Uluslararası Olimpiyat Komitesi
(International Olympic Committee-IOC)..........................84
b. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (Union des
Associations Européennes de Football-UEFA).................89
c. Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (Fédération
Internationale de Football Association-FIFA)....................93
d. Dünya Anti-Doping Ajansı
(World Anti-Doping Agency-WADA)...............................105
VIII
4. FIBA Örneği Işığında Spor Uyuşmazlıklarının
Uluslararası Federasyonlar Tarafından Çözümü..................106
a. Genel Olarak FIBA ve FIBA Uyuşmazlık Çözüm
Kurulları . ........................................................................106
b. FIBA Basketbol Tahkim Mahkemesi...............................109
c. Basketbol Uyuşmazlıklarında CAS’ın Yetkisi.................114
B. Spor Uyuşmazlıklarının Mahkemeler Tarafından Çözümü.........114
1. Sporun Yönetimi ve Disiplini Dışında Kalan
Uyuşmazlıklar İçin Mahkemelere Başvurulması..................114
2. Uyuşmazlık Mahkemesi Tarafından Sportif Yapılarla
Mahkemeler Arasındaki İlişkinin Görev Uyuşmazlığı
Sayılmaması............................................................................116
C. Spor Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü.......................120
1. Spor Uyuşmazlıklarının Zorunlu Tahkim Yoluyla Çözümü....120
2. Spor Uyuşmazlıklarının İhtiyari Tahkim Yoluyla Çözümü.....126
D. Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın Spor Uyuşmazlıklarının
Çözümündeki Rolü.........................................................................126
1. ABAD Kararlarında Sporcuların Serbest Dolaşımı...............126
2. ABAD Kararlarında Türk Sporcularının Serbest Dolaşımı....134
VI. Spor Tahkimine İlişkin Esaslar.................................................... 138
A. Futbola ve Binicilik Sporuna İlişkin Uyuşmazlıkların Tahkim
Yoluyla Çözümünün Diğer Spor Dallarından Ayrı Tutulması........138
B. Spor Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik..............................138
C. Spor Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü İçin Tahkim
Sözleşmesinin Yapılmasının Her Zaman Gerekli Olmaması.........139
D. Spor Tahkiminin Türleri................................................................139
1. Zorunlu Spor Tahkimi............................................................139
a. Genel Olarak Zorunlu Tahkim.........................................139
b. Sportif Faaliyetlerden Kaynaklanan
Uyuşmazlıklarda Zorunlu Tahkim..................................141
c. Sporla Dolaylı Bağlantılı Uyuşmazlıkların
3533 Sayılı Kanun Uyarınca Zorunlu Tahkim
Yoluyla Çözümü................................................................143
2.
3.
4.
5.
6.
İhtiyari Spor Tahkimi.............................................................145
Ad Hoc Spor Tahkimi.............................................................146
Kurumsal Spor Tahkimi.........................................................147
Millî Spor Tahkimi..................................................................149
Milletlerarası Spor Tahkimi....................................................149
IX
7. Beyzbol Tahkimi/Ücret Tahkimi
(Baseball Arbitration/Salary Arbitration)..............................151
E. Federasyonların Hâkim Durumlarını Kullanarak Sporcularla
Yaptıkları Tahkim Anlaşmalarının Geçerliliği................................152
VII.Başlıca Spor Tahkim Merkezleri......................................................156
A. Spor Tahkim Mahkemesi (Court of Arbitration for Sport-CAS).....156
B. FIBA Basketbol Tahkim Mahkemesi
(Basketball Arbitral Tribunal-BAT)................................................156
C. Amerikan Tahkim Derneği
(American Arbitration Association-AAA)......................................156
D. DIS Alman Spor Tahkim Mahkemesi
(DIS-Deutsche Sportschiedsgericht).............................................161
E. Uluslararası Binicilik Federasyonu Tahkim Mahkemesi
(FEI Arbitration Tribunal).............................................................162
F. Futbol Tahkim Mahkemesi’nin Kurulması Fikrî ve
Bu Fikirden Vazgeçilmesinin Sebepleri........................................162
İkinci Bölüm
BİNİCİLİK VE FUTBOL DIŞINDAKİ SPOR
UYUŞMAZLIKLARININ TAHKİM YOLUYLA
ÇÖZÜMÜ
I.
Genel Olarak Binicilik ve Futbol Dışındaki Diğer
Spor Uyuşmazlıkları . ........................................................................165
A. Diğer Spor Uyuşmazlıklarının Kapsamı.......................................165
B. Diğer Spor Dallarına İlişkin Uyuşmazlıkların
Çözüm Mercileri.............................................................................166
C. Diğer Spor Dallarına İlişkin Ulusal Yapılar..................................166
1. Gençlik ve Spor Bakanlığı......................................................166
2. Spor Genel Müdürlüğü’nün Kuruluşu,
Yapısı ve Görevleri..................................................................... 167
3. Diğer Spor Dallarına İlişkin Kulüpler....................................169
4. Diğer Spor Dallarına İlişkin Federasyonlar...........................170
II. Diğer Spor Dallarının Yönetimi ve Disiplinine İlişkin
Uyuşmazlıkların Çözümü...................................................................172
A.
Diğer Spor Dallarına İlişkin Federasyonlarca Düzenlenmeyen
Yarışma ve Faaliyetlerin Disiplinine İlişkin Uyuşmazlıkların
Spor Genel Müdürlüğü Disiplin/Ceza Kurulları Tarafından
Çözümü............................................................................................ 172
X
1. Federasyonların Faaliyet Alanına Girmeyen Disiplin
İşlemleri...................................................................................172
2. Spor Genel Müdürlüğü Ceza Kurulları..................................175
a. Merkez Ceza Kurulu........................................................175
b. Genel Müdürlük Ceza Kurulu.........................................175
c. İl Ceza Kurulu..................................................................176
d. İlçe Ceza Kurulu...............................................................176
3. Disiplin Suçları ve Cezaları....................................................176
4. Disiplin Soruşturması ve Karar.............................................180
5. Disiplin Soruşturması Sonucunda Verilen Karara İtiraz.....181
a. İtiraz Edilemeyecek Kararlar..........................................181
b. İtirazın Yapılacağı Kurullar.............................................181
B. Diğer Spor Dallarının Yönetimi ve Disiplinine İlişkin
Uyuşmazlıkların Federasyonların Disiplin/Ceza Kurulları
Tarafından Çözümü........................................................................182
1. Diğer Spor Dallarının Yönetimi ve Disiplinine İlişkin
Uyuşmazlıklarda Federasyonların Disiplin/Ceza
Kurullarının Görev ve Yetkileri..............................................182
2.
Diğer Spor Dallarının Yönetimi ve Disiplinine İlişkin
Uyuşmazlıklarda Federasyonların Disiplin/Ceza
Kurullarınca Verilen Kararlarına Karşı Yalnızca SGM
Tahkim Kurulu’na Başvurulmasının Nedeni.........................183
a. Genel Olarak Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu.....183
b. Diğer Spor Dallarına İlişkin Federasyon Kararlarına
Karşı Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu’na
Başvurulmasının Nedenleri.............................................. 185
C. Diğer Spor Dallarının Yönetimi ve Disiplinine İlişkin
Uyuşmazlıkların Zorunlu Tahkim Yoluyla SGM Tahkim
Kurulu Tarafından Çözümü...........................................................187
1. SGM Tahkim Kurulu’na İlişkin Yasal Dayanaklar................187
a. Anayasa’nın 59. Maddesi.................................................187
b. Spor Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun’un Ek 9. ve Ek 9A Maddeleri..............187
c. Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu Yönetmeliği.....187
2. SGM Tahkim Kurulu’nun Oluşumu ve Görevleri..................188
a. SGM Tahkim Kurulu’nun Oluşumu................................188
b. SGM Tahkim Kurulu’nun Görevleri................................189
XI
3. Zorunlu Tahkim Kurulu Olarak SGM Tahkim Kurulu.........190
a. Zorunlu Tahkimin Sporun Yönetimine ve
Disiplinine İlişkin Uyuşmazlıklarla Sınırlı Olması........190
b. Spor Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda
SGM Zorunlu Tahkimine Başvurulamaması..................191
4. SGM Tahkim Kurulu Zorunlu Tahkimine
Başvurulabilmesi İçin Gerekli Şartlar...................................196
5. SGM Tahkim Kurulu Zorunlu Tahkim Yargılama Usulü.....198
a. SGM Tahkim Kurulu’na Başvuru Süresi ve Başvuru
Usulü.................................................................................198
b. SGM Tahkim Kurulu’nun Toplantı ve Karar Nisabı,
Koordinatörlük ve Sekreterya Hizmetleri.......................199
c. SGM Tahkim Kurulu Tarafından Yapılacak
Ön İnceleme, Tebligat ve Cevap Dilekçesi.......................200
d. SGM Tahkim Kurulu’nun Yürütmeyi Durdurma ve
İhtiyati Tedbir Kararı Verme Yetkisi................................ 201
e. SGM Tahkim Kurulu Karar Verme Süresi, Kararda
Esas Alınacak Düzenlemeler ve Kararın İçeriği.............201
f. SGM Tahkim Kurulu Kararı’nın İlam Mahiyetinde
Olması...............................................................................202
g. SGM Tahkim Kurulu Kararı’na Karşı Başvuru
Yolları................................................................................. 204
aa. SGM Tahkim Kurulu Kararı’na Karşı
Mahkemelere Başvurulamaması.............................204
bb. SGM Tahkim Kurulu Kararına Karşı Karar
Düzeltme Yoluna Başvurulması..............................205
cc. SGM Tahkim Kurulu Kararının Açıklattırılması
ve Maddi Hatalarının Düzelttirilmesi.....................206
dd. SGM Tahkim Kurulu Kararı’na Karşı
Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurulması.....206
III. Diğer Spor Dallarına İlişkin Sözleşmelerden Doğan
Uyuşmalıkların Çözümü.....................................................................206
A. Diğer Spor Dallarına İlişkin Sözleşmelerden Doğan
Uyuşmalıkların İlgili Federasyon Kurulları Tarafından Çözümü...206
B. Diğer Spor Dallarına İlişkin Sözleşmelerden Doğan
Uyuşmalıkların Mahkemelerce Çözümü.......................................210
1. Diğer Spor Dallarına İlişkin Sözleşmelerden Doğan
Uyuşmalıkların Adli Mahkemelerce Çözümü........................210
XII
2. Diğer Spor Dallarına İlişkin Sözleşmelerden Doğan Bazı
Uyuşmazlıkların İdare Mahkemelerince Çözümü................215
C. Diğer Spor Dallarına İlişkin Sözleşmelerden Doğan
Uyuşmalıkların İhtiyari Tahkim Yoluyla Çözümü........................217
D. Diğer Spor Dallarına İlişkin Federasyonların Üyesi
Olmadıkları Uluslararası Federasyonlarla Olan
Uyuşmazlıklarının Türk Mahkemeleri Tarafından Çözümü........218
Üçüncü Bölüm
FUTBOL UYUŞMAZLIKLARININ TAHKİM
YOLUYLA ÇÖZÜMÜ
I.
Futbol Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümüne
İlişkin Yasal Dayanaklar.....................................................................221
A. Anayasa’nın 59. Maddesi................................................................221
B. 5894 Sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve
Görevleri Hakkında Kanun............................................................221
1. 5894 Sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve
Görevleri Hakkında Kanun’un Kapsamı...............................221
2. 5894 Sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve
Görevleri Hakkında Kanun’da Hukuk Kurulları ve
Bu Kurullara İlişkin Genel Esaslar........................................224
a. İlk Derece Hukuk Kurulları.............................................224
b. Üst Hukuk Kurulu: TFF Tahkim Kurulu........................226
C. TFF Statüsü.....................................................................................226
1. TFF Statüsü’nün Kapsamı......................................................226
2. TFF Statüsü Uyarınca Hukuk Kurulları................................227
D. TFF Tahkim Kurulu Talimatı.........................................................228
E. TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı.....................................228
1. TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı 2011....................228
2. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı 2015............................228
F. TFF Futbol Disiplin Talimatı.........................................................230
II. Futbol Uyuşmazlıklarının TFF Hukuk Kurullarında Çözümü....231
A. Etik Kurulu.....................................................................................231
B. Kulüp Lisans Kurulu......................................................................236
C. Disiplin Kurulları (İl Disiplin Kurulları, AFDK, PFDK)...............240
XIII
D. 2011-2015 Döneminde Uyuşmazlık Çözüm Kurulu.....................246
1. 2011-2015 Döneminde TFF Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu’nun Oluşumu ve UÇK Hakem Listesinde
Yer Almak İçin Gerekli Şartlar...............................................246
2. 2011-2015 Döneminde TFF Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu’nun Görevleri..............................................................249
3. 2011-2015 Döneminde TFF Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu’nun “İhtiyari Tahkim Kurulu” ve “Zorunlu
Tahkim Kurulu” Fonksiyonları..............................................251
4. 2011-2015 Döneminde TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu
Zorunlu Tahkimine Tabi Uyuşmazlıklar: Sportif Cezalar
ve Yetiştirme Tazminatları......................................................256
a. Sportif Cezalar..................................................................256
b. Yetiştirme Tazminatı ve Dayanışma Payı.......................263
aa. Yetiştirme Tazminatı Kavramı ve Amacı................263
bb. Yetiştirme Tazminatına İlişkin Düzenlemeler........270
aaa. Oyuncuların Statüsü ve Transferine İlişkin
FIFA Talimatı’nda Yetiştirme Tazminatı ve
Dayanışma Payı................................................ 270
bbb. TFF Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve
Transferleri Talimatı’nda Yetiştirme
Tazminatı ve Dayanışma Payı.........................275
c. Yetiştirme Tazminatına İlişkin Uyuşmazlıkların
Çözümü.............................................................................279
aa. Yetiştirme Tazminatına İlişkin Uyuşmazlıkların
TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Tarafından
Çözümü.....................................................................279
aaa.
Sportif Cezalar ve Yetiştirme Tazminatlarına
İlişkin Uyuşmazlıklarda Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu’na Başvuru, Başvuru Ücretinin
Yatırılması, Uyuşmazlık Çözüm Kurulu
Hakem Heyetinin Oluşumu ve Hakemlerin
Reddi................................................................280
bbb. Sportif Cezalar ve Yetiştirme Tazminatlarına
İlişkin Uyuşmazlıklarda Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu Yargılama Usulü................................... 280
ccc. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun Sportif
Cezalar ve Yetiştirme Tazminatlarına İlişkin
Kararlarına Karşı Başvuru Yolları................... 281
XIV
aaaa. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun Sportif
Cezalar ve Yetiştirme Tazminatlarına
İlişkin Kararlarına Karşı Yargı Yoluna
Başvurulamaması..................................281
bbbb. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun
Sportif Cezalar ve Yetiştirme
Tazminatlarına İlişkin Kararlarına
Karşı TFF Tahkim Kurulu’na İtiraz
Edilmesi...............................................281
bb. Yetiştirme Tazminatına İlişkin Uyuşmazlıklarda
FIFA Uyuşmazlık Çözüm Dairesi, CAS ve Avrupa
Birliği Adalet Divanı’nın Yetkisi..............................282
aaa. Yetiştirme Tazminatına İlişkin
Uyuşmazlıklarda FIFA Uyuşmazlık
Çözüm Dairesi.................................................282
bbb. Yetiştirme Tazminatına İlişkin
Uyuşmazlıklarda CAS’ın Yetkisi.....................286
ccc. Yetiştirme Tazminatına İlişkin
Uyuşmazlıklarda Avrupa Birliği
Adalet Divanı’nın Yetkisi.................................291
5. 2011-2015 Döneminde Futbolla İlgili Sözleşmelerden
Doğan İhtilafların Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Tarafından
İhtiyari Hakem Heyeti Olarak Karara Bağlanması.................293
a.
Futbolla İlgili Sözleşmelerden Doğan İhtilafların
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Tarafından İhtiyari Hakem
Heyeti Olarak Karara Bağlanmasına İlişkin Şartlar.............295
aa. Uyuşmazlığın Futbola İlişkin Bir Sözleşmeden
Doğması.............................................................................296
bb. UÇK’nın Yetkisinin Uyuşmazlık Ortaya Çıktıktan
Sonra Kabul Edilmesi......................................................300
cc. UÇK’nın Yetkisinin Yazılı Olarak Kabul Edilmesi.........305
dd. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun Yetkisinin
Mahkemece Resen Dikkate Alınıp
Alınamayacağı Meselesi...................................................313
b. Futbolla İlgili Sözleşmelerden Doğan İhtilafların
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’na Başvuru Usulü ve
Hakemlerin Seçimi.................................................................320
c.
Futbolla İlgili Sözleşmelerden Doğan İhtilaflarda
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Yargılama Usulü.......................322
XV
d. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun Futbolla İlgili
Sözleşmelerden Doğan İhtilaflara İlişkin Kararlarına
Karşı Başvuru Yolları............................................................... 323
aa. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun Futbolla İlgili
Sözleşmelerden Doğan İhtilaflara İlişkin Kararlarına
Karşı Başvuru Yolları Hususunda HMK Hükümlerine
Atıf Yapılması....................................................................323
bb. HMK Hükümlerine Göre Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu’nun Futbolla İlgili Sözleşmelerden Doğan
İhtilaflara İlişkin Kararlarına Karşı Başvuru Yolları.....325
aaa.Hakem Kararının Tavzihi, Düzeltilmesi ve
Tamamlanması İçin HMK Hükümlerine Göre
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’na Müracaat
Edilmesi....................................................................325
bbb.HMK Hükümlerine Göre İptal Davası Açılması.....326
ccc. HMK Hükümlerine Göre Yargılamanın İadesi.......328
E. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun 1.8.2015 Tarihinden
İtibaren Yeniden Şekillendirilmesi ve Uyuşmazlık
Çözüm Kurulu Talimatı 2015........................................................329
1. TFF Statüsü’nün Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’na İlişkin
55-56. Maddelerinde 25.6.2015 Tarihinde Yapılan
Değişiklik.................................................................................. 329
2. 1.8.2015 Tarihinde Uygulamaya Konulan Uyuşmazlık
Çözüm Kurulu Talimatı..........................................................331
a. Genel Olarak Uyuşmazlık Çözüm Kurulu
Talimatı 2015....................................................................331
b.
TFF Statüsü’nün 55-56. Maddelerindeki
Değişiklikliklerin ve Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu Talimatı 2015’in İptali ve Yürürlüğünün
Durdurulması İçin Açılan Davaya İlişkin Kararlar........331
c. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı 2015 Uyarınca
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun Oluşumu......................332
3. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı 2015 Uyarınca
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’nun Görevleri............................333
4. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı 2015 Uyarınca
Yargılama Usulü......................................................................334
a. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Başvuru Usulü....................334
b. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Hakem Heyetinin
Oluşumu, Koordinatörlük ve Sekreterya Hizmetleri.....335
XVI
c. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Hakem Heyeti Üyelerinin
Reddi ve Görevden Çekilmesi..........................................336
d. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Hakem Heyeti Toplantı
Yeri ve Müzakere Usulü...................................................337
e. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Tarafından Usule ve
Esasa Uygulanacak Hükümler........................................337
f. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Tarafından Yürütmenin
Durdurulması...................................................................338
g. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Kararı ve Kararın Tebliği....338
h. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Kararlarına Karşı
Başvuru Yolları.................................................................. 339
5. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Talimatı 2015’in
Değerlendirilmesi....................................................................339
F. TFF Tahkim Kurulu........................................................................342
1. TFF Tahkim Kurulu’nun Oluşumu........................................342
2. TFF Tahkim Kurulu’nun Görevleri........................................343
a. TFF Yönetim Kurulu Tarafından Verilecek Kararlara
Karşı Yapılan Başvuruları Karara Bağlamak.................345
b. İl Disiplin Kurulları, AFDK ve PFDK Kararlarına
Karşı Yapılan İtirazları Karara Bağlamak......................346
c. UÇK Kararlarına Yapılan İtirazlarını Karara
Bağlamak. ........................................................................350
aa. UÇK’nın Sportif Cezalarla Yetiştirme
Tazminatına İlişkin Kararlarına Karşı Tahkim
Kurulu’na İtiraz Edilmesi........................................350
bb.
UÇK’nın İhtiyari Hakem Heyeti Olarak Verdiği
Kararlara Karşı Tahkim Kurulu’na mı
Başvurulacağı Yoksa HMK Hükümleri Uyarınca
İptal Davası mı Açılacağı Meselesi..........................351
d. Kulüp Lisans Kurulu Kararlarına Yapılan İtirazları
Karara Bağlamak.............................................................352
e. Etik Kurulu Kararlarına Yapılan İtirazları Karara
Bağlamak. ........................................................................354
f. Diğer Kurulların Verdikleri Hukuki Sonuç Doğuran
Kararlarını İncelemek......................................................356
g. TFF Yönetim Kurulu Tarafından Hazırlanan
Talimatların Ulusal ve Uluslararası Kurallara
Uygunluğunu Denetlemek...............................................356
XVII
3. TFF Tahkim Kurulu’nun Zorunlu Hakem Heyeti Sıfatı.......356
4. TFF Tahkim Kurulu’na Başvuru Şartları ve Süresi...............364
5. TFF Tahkim Kurulu’nun Yargılama Usulü............................366
6. TFF Tahkim Kurulu Tarafından Usule ve Esasa
Uygulanacak Hükümler..........................................................368
a. Usule Uygulanacak Kurallar............................................368
b. Esasa Uygulanacak Hükümler........................................368
7. TFF Tahkim Kurulu Tarafından Yürütmenin Durdurulması...369
8. TFF Tahkim Kurulu Kararı ve Kararın Tebliği.....................369
9. TFF Tahkim Kurulu Kararlarının İlam Niteliğinde Olup
Olmadığı Meselesi...................................................................371
10. TFF Tahkim Kurulu Kararlarına Karşı Başvuru Yolları.......372
a. HMK Uyarınca TFF Tahkim Kurulu Kararının
Açıklattırılması.................................................................374
b. HMK Uyarınca TFF Tahkim Kurulu Kararındaki
Maddi Hataların Düzeltilmesi.........................................376
c. HMK Uyarınca TFF Tahkim Kurulu Kararlarına
Karşı Yargılamanın İadesi Yoluna Başvurulması...........376
d.
TFF Uyuşmazlık Kurulu’nun İhtiyari Hakem Heyeti
Sıfatıyla Verdiği Kararlara Yapılan İtirazlara İlişkin
TFF Tahkim Kurulu Kararları Aleyhine Yargı Yoluna
Başvurulması....................................................................382
Dördüncü Bölüm
ATLISPORLARA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARIN TAHKİM
YOLUYLA ÇÖZÜMÜ
I.
Genel Olarak Atlısporlar, Bu Sporlara İlişkin Yapılar ve
Yasal Düzenlemeler.............................................................................385
A. “Atlıspor”, “Geleneksel Atlısporlar”, “Binicilik Sporu” ve
“At Yarışı” Ayrımı............................................................................385
B. Atlısporların Türkiye’de Tarihi Gelişimi........................................388
C. Atlısporlarla İlgili Yapılar...............................................................389
1. At Yarışlarına İlişkin Yapılar..................................................389
a. Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı.............................389
b. Türkiye Jokey Kulübü......................................................390
2. Binicilik Sporuna İlişkin Yapılar............................................391
XVIII
a. Binicilikle İlgili Kulüpler.................................................391
b. Türkiye Binicilik Federasyonu........................................392
3. Geleneksel Atlısporlara İlişkin Yapılar...................................394
a. Geleneksel Atlıspor Kulüpleri..........................................394
b. Geleneksel Spor Dalları Federasyonu.............................394
D. Atlısporlara İlişkin Yasal Düzenlemeler........................................394
1. At Yarışlarına İlişkin Yasal Düzenlemeler.............................394
a. At Yarışları Hakkında Kanun ve At Yarışları
Yönetmeliği.......................................................................394
b. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve
Yem Kanunu.....................................................................395
c. Doping Muayene Yönetmeliği.........................................397
2. Binicilik Sporuna İlişkin Yasal Düzenlemeler.......................397
a. Türkiye Binicilik Federasyonu’nun Ana Statüsü............397
b. Türkiye Binicilik Federasyonu’nun Talimatları..............398
3. Geleneksel Atlıspor Dallarına İlişkin Yasal Düzenlemeler....399
a. Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu Ana
Statüsü..............................................................................399
b. Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu
Talimatları........................................................................399
II. Atlısporlara İlişkin Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları......................400
A. Geleneksel Spor Dalları Olan Atlı Cirit, Rahvan Binicilik ve
Atlı Kızak Spor Dallarından Doğan Uyuşmazlıklarının Çözümü....400
B. At Yarışlarına İlişkin Uyuşmazlıklar ve Bu Uyuşmazlıkların
Çözümü...........................................................................................407
1. At Yarışlarının Yönetimi, Disiplini ve At Yarışlarına İlişkin
Sözleşmeler Dışında Kalmakla Beraber At Yarışlarıyla
Dolaylı Bağlantılı Uyuşmazlıklar...........................................407
2. At Yarışlarının Disiplinine İlişkin Uyuşmazlıklar.................411
a. Yarış Komiserleri Kurulu ve Yüksek Komiserler
Kurulu Tarafından Verilecek Disiplin Cezaları...............411
aa. Yarış Komiserleri Kurulu ve Yüksek
Komiserler Kurulu...................................................411
bb. Aleyhinde Disiplin Cezası Verilecekler....................411
cc. Disiplin Cezasının Türleri........................................412
b. Yüksek Komiserler Kurulunca Verilen Kararlara
Karşı SGM Tahkim Kurulu’na Başvurulamaması..........413
XIX
3. At Yarışlarıyla İlgili Şikâyet ve İtirazlar.................................415
a. Koşulara Yönelik Şikayet ve İtirazların Tartı
Hakemine Yapılması........................................................415
b. Yarış Hizmetleri ile İlgili Diğer Görevliler
Hakkındaki Şikayet ve İtirazların Yarış Komiserler
Kuruluna Yapılması.........................................................415
c. At Yarışlarıyla İlgili Şikayet ve İtirazların Süresi ve
Usul...................................................................................416
4. At Yarışlarında Doping İhlali..................................................416
5. At Yarışlarıyla İlgili Sözleşmelerden Doğan
Uyuşmazlıkların Mahkemelerde Çözümü.............................423
C. Binicilik Sporuna İlişkin Uyuşmazlıklar ve
Bu Uyuşmazlıkların Çözümü.........................................................424
1. Binicilik Sporuna İlişkin Disiplin Cezaları............................424
a. Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Kurullar:
Hakem Heyeti ve Temyiz Kurulu....................................424
b. Yarışmalar Sırasında Hakem Heyeti Tarafından
Verilecek Disiplin Cezaları...............................................425
c. Yarışmalar Sırasında Hakem Heyeti Tarafından
Verilecek Disiplin Cezalarına Karşı Temyiz
Kurulu’na İtiraz................................................................. 426
2. Binicilik Sporunun Yönetimine İlişkin İtirazlar...................427
3. Türkiye Binicilik Federasyonu Tarafından Verilen
Disiplin Cezaları......................................................................428
a. Disiplin Cezası Türleri.....................................................429
b. Aleyhine Disiplin Cezası Verilecek Kişiler......................431
c. Disiplin Suçlarında Süre, İnceleme Usulü, Disiplin
Cezasını Hafifleten veya Ağırlaştıran Nedenler ve
Karar................................................................................. 431
d. Disiplin Kurulu Tarafından Verilen Kararlara İtiraz.....433
aa. Soruşturmanın İadesi..............................................433
bb. Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu’na İtiraz...433
cc. İtiraz Edilmesi Yasak Olan Disiplin Kurulu
Kararları...................................................................433
dd. Türkiye Binicilik Federasyonu’nun Disiplin
Cezasına İlişkin Kararlarında Esas Alacağı
Düzenlemeler............................................................434
XX
4. Binicilik Yarışmaları ve Disipline İlişkin Uyuşmazlıkların
Zorunlu Tahkim Yoluyla Çözümü...........................................434
a.
Binicilik Yarışmalarına İlişkin Olarak Türkiye
Binicilik Federasyonu Temyiz Kurulu Tarafından
Verilen Kararlara Karşı SGM Tahkim Kurulu’na
Başvurulamaması.............................................................434
b. Türkiye Binicilik Federasyonu’nun Disiplin Cezasına
İlişkin Kararlarına Karşı Spor Genel Müdürlüğü
Tahkim Kurulu’na Başvurulması....................................435
5. Doping İhlalleri.......................................................................436
6. Binicilikle İlgili Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların
İhtiyari Tahkim Yoluyla Çözümü...........................................437
III. Uluslararası Binicilikle İlgili Uyuşmazlıkların Çözümü...............440
A. Uluslararası Binicilik Federasyonu (FEI).....................................440
1. Genel Olarak FEI....................................................................440
2. FEI’nin Organları....................................................................441
3. FEI’nin Uyuşmazlık Çözüm Organları..................................441
B. Uluslararası Binicilik Yarışmalarına ve Binicilik Sporunun
Disiplinine İlişkin Uyuşmazlıkların Uluslararası Binicilik
Federasyonu (FEI) Bünyesinde Çözümü........................................ 442
1. Uluslararası Binicilik Yarışmalarına ve Binicilik
Sporunun Disiplinine İlişkin Cezalarını Vermeye
Yetkili Organlar.......................................................................442
a. FEI Saha Jürisi (Ground Jury) Tarafından Verilecek
Disiplin Cezaları ve Bu Cezalara İtiraz...........................442
b. FEI Temyiz Komitesi’nin (Appeal Committee)
Görevleri ve Bu Komite Tarafından Verilecek
Disiplin Cezaları...............................................................444
c. FEI Tahkim Mahkemesi (FEI Tribunal)..........................445
2. FEI Uyuşmazlık Çözüm Organları Kararlarına Karşı
Başvuru Yolları........................................................................449
a. FEI Bünyesindeki Organlara Başvuru............................449
b. Spor Tahkim Mahkemesi’ne (CAS) Başvuru...................450
aa. Binicilikle İlgili Ulusal Yapıların Kararlarına
Karşı CAS’a Başvuru................................................450
bb. FEI Uyuşmazlık Çözüm Organları Tarafından
Verilen Kararlara Karşı CAS’a Başvuru..................452
c. FEI’nın Yetkili Organları ve CAS Tarafından Verilen
Kararlarının İcrası...........................................................455
XXI
Beşinci Bölüm
DOPİNG UYUŞMAZLIKLARININ TAHKİM YOLUYLA ÇÖZÜMÜ
I.
Genel Olarak Doping..................................................................... 457
II. Dopinge İlişkin Mevzuat....................................................................458
A. Türkiye’nin Taraf Olduğu Dopingle Mücadeleye İlişkin
Sözleşmeler.....................................................................................459
1. Avrupa Dopingle Mücadele Sözleşmesi.................................459
2. Sporda Dopinge Karşı Uluslararası Sözleşme.......................460
B. WADA Dünya Anti-Doping Kodu 2015..........................................460
C. Yönetmelikler..................................................................................463
1. Doping Muayene Yönetmeliği................................................463
2. Hacettepe Üniversitesi Türkiye Doping Kontrol
Merkezi (TDKM) Yönetmeliği................................................463
D. Talimatlar........................................................................................465
1. Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Dopingle Mücadele
Komisyonu Türkiye Dopingle Mücadele Talimatı 2015........465
a. Türkiye Dopingle Mücadele Talimatı’nın Dopingle
Mücadele Komisyonu Tarafından Uygulanması............465
b. Türkiye Dopingle Mücadele Talimatı’nın
Federasyonlar Tarafından Uygulanması.........................465
c. Türkiye Dopingle Mücadele Talimatı’nın Kişiler
Tarafından Uygulanması..................................................467
2. Türkiye Futbol Federasyonu Futbolda Dopingle
Mücadele Talimatı...................................................................469
E. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi..................................................469
III. Dopinge İlişkin Kuruluşlar................................................................472
A. Dünya Dopingle Mücadele Ajansı–WADA.....................................472
B. Hacettepe Üniversitesi Türkiye Doping Kontrol
Merkezi (TDKM).............................................................................473
C. Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Dopingle Mücadele
Komisyonu......................................................................................473
D. SGM Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Dopingle
Mücadele ve Destek Hizmetleri Şube Müdürlüğü........................475
E. Ulusal ve Uluslararası Federasyonların Bünyesinde
Kurulan Dopingle Mücadele Kurulları.........................................475
XXII
IV. Dopingle Mücadele Komisyonu’nun Doping İhlal Kararı ve
Bu Kararın Ardından Takip Edilecek Usul.....................................476
A. Dopingle Mücadele Kural İhlali Sayılan Haller............................476
B. Dopingle Mücadele Kurallarının İhlali Halinde
Uygulanacak Yaptırımlar................................................................478
C. Doping İhlal Kararına Uyulması veya İtiraz Edilmemesi
Üzerine İlgili Federasyonun Disiplin Yargılaması
Başlatmadan Kararı İcra Etmesi...................................................480
D. Doping İhlal Kararı Üzerine İlgili Federasyonun Disiplin
Yargılaması Başlatması..................................................................481
1. Doping İhlal Kararı Üzerine İlgili Federasyonun
Disiplin Yargılaması Usulü ve Verilecek Cezalar...................481
2. İlgili Federasyonun Disiplin Yargılamasında Verdiği
Kararlara Karşı İtiraz.............................................................486
a. İtiraz Edilebilecek Kararlar.............................................486
b. İtiraz Edebilecek Kişiler ve Spor Yapıları.......................487
c. İtirazın Yapılacağı Merciler.............................................488
aa. Futbol Dışında Kalan Diğer Spor Dallarında
Dopinge İlişkin Federasyon Disiplin Kurulu
Kararlarına İtiraz.....................................................492
aaa.
Futbol Dışında Kalan Diğer Spor Dallarında
Dopinge İlişkin Federasyon Disiplin Kurulu
Kararlarına Karşı SGM Tahkim Kurulu’na
İtiraz Edilmesi..................................................492
bbb. Futbol Dışında Kalan Diğer Spor
Dallarında Dopinge İlişkin Federasyon
Disiplin Kurulu Kararlarına Karşı CAS’a
İtiraz Edilmesi.................................................495
bb. Futbolda Dopinge İlişkin Disiplin Kararlarına
Karşı İtiraz................................................................502
aaa. Futbolda Dopinge İlişkin Disiplin
Kararlarına Karşı TFF Tahkim Kurulu’na
İtiraz Edilmesi.................................................504
bbb. Futbolda Dopinge İlişkin Disiplin
Kararlarına Karşı CAS’a İtiraz Edilmesi........505
XXIII
Altıncı Bölüm
SPOR TAHKİM MAHKEMESİ VE SPOR
TAHKİM MAHKEMESİ KARARLARININ
TÜRKİYE’DE SONUÇ DOĞURMASI
I.
Genel Olarak Spor Tahkim Mahkemesi
(Court of Arbitration for Sport-CAS)...............................................507
A. Spor Tahkim Mahkemesi’nin Kuruluşu........................................507
B. Spor Tahkim Mahkemesi’nin Kurulduğu Ülke ve
Şubelerinin Bulunduğu Ülkeler.....................................................512
C. Spor Tahkim Mahkemesi’nin Görevleri........................................512
D. Spor Tahkim Mahkemesine İlişkin Düzenlemeler........................515
II. Spor Tahkim Mahkemesi’nde Götürülecek Uyuşmazlıklar ve
Başvuruda Bulunacaklar....................................................................516
III. Spor Tahkim Mahkemesi’nin Yetkisinin Gerçekleşmesine
İçin Gerekli Şartlar.............................................................................517
A. Spor Tahkim Mahkemesi’nin Yetkisinin Yazılı Olarak
Kararlaştırılması.............................................................................517
B. Uyuşmazlığın Spora İlişkin Olması...............................................518
IV. Spor Tahkim Mahkemesi Tahkim Usulü...................................... 519
A. Tahkim Yeri ve Yargılama Lisanı...................................................519
B. Spor Tahkim Mahkemesi’nin “Olağan Tahkim Usulü”,
“Temyiz Tahkim Usulü” ve “Ad Hoc Tahkim Usulü”....................520
1. Olağan Tahkim Usulü.............................................................521
2. Temyiz Tahkim Usulü.............................................................521
a. Temyiz Tahkim Usulünün Şartları..................................521
b. Sportif Yapıların Statülerinde ve Talimatlarında
Temyiz Tahkim Usulüne Başvurunun Yasaklanması.....523
c.
Sportif Yapıların Statü ve Talimatlarında
Öngörülen Hukuki Yollar Tüketilmeden
Doğrudan CAS Temyiz Tahkim Usulüne
Başvurulması....................................................................524
3. Ad Hoc Tahkim Usulü.............................................................525
C. CAS Tahkimine Başvuru................................................................526
1. Olağan Tahkim Usulüne Başvuru..........................................526
2. Temyiz Tahkim Usulüne Başvuru..........................................527
XXIV
D. CAS Tahkiminde Tarafların Temsili...............................................529
E. Hakemlerin Seçimi.........................................................................530
1. Olağan Tahkim Usulünde Hakemlerin Seçimi......................530
2. Temyiz Tahkim Usulünde Hakemlerin Seçimi......................531
F. CAS Tahkim Usulünün İşleyişi......................................................531
1. Olağan Tahkim Usulünde Tahkim Usulünün İşleyişi............531
2. Temyiz Tahkim Usulünde Tahkim Usulünün İşleyişi............533
G. CAS Tahkiminde Uygulanacak Hukuk..........................................535
1. Olağan Tahkim Usulünde Uygulanacak Hukuk....................535
2. Temyiz Tahkim Usulünde Uygulanacak Hukuk....................536
H. CAS Tahkim Yargılama Masrafları................................................536
I. Spor Tahkim Mahkemesi’nin Yargılama Süresi...........................538
1. Olağan Tahkim Usulünde Yargılama Süresi..........................538
2. Temyiz Tahkim Usulünde Yargılama Süresi..........................539
J. Geçici ve Koruyucu Tedbirler........................................................539
K. Spor Tahkim Mahkemesi Tahkiminde Gizlilik.............................542
V. Spor Tahkim Mahkemesi Hakem Kararı.........................................542
A. Kararın İçeriği ve Niteliği..............................................................542
1. Olağan Tahkim Usulünde Kararın İçeriği ve Niteliği...........542
2. Temyiz Tahkim Usulünde Hakem Kararının İçeriği ve
Niteliği.....................................................................................544
B. CAS Hakem Kararlarına Karşı Başvuru Yolları............................544
1. Hakem Kararının Hakem Heyeti Tarafından Yorumu İçin
Başvurulması...........................................................................544
2. Hakem Kararının İptali İçin Dava Açılması..........................545
a. CAS Kararlarına Karşı Yalnızca İsviçre Federal
Mahkemesine Başvurulması............................................545
b. İsviçre Milletlerarası Özel Hukuku Hakkında
Kanun’da Yeralan İptal sebepleri....................................554
3. Yargılamanın İadesi................................................................562
VI. Spor Tahkim Mahkemesi Arabuluculuk Usulü..............................565
A. CAS Arabuluculuk Usulü...............................................................565
B. CAS Arabuluculuk Usulünün İşleyişi............................................565
XXV
VII. CAS Kararlarının Tanınması ve Tenfizi........................................... 567
VIII. CAS Tahkim Yargılamasının Türk Spor Hukukundaki
Yeri ve Önemi......................................................................................569
A. Uluslararası Federasyonların Türk Spor Federasyonları,
Kulüpleri ve Sporadamları Aleyhine Verdikleri Kararlara
Karşı CAS’a Başvurulması.................................................................569
B. Türkiye’deki Spor Tahkim Kurulları ve TMOK Açısından
CAS’ın Temyiz Tahkim Kurulu Olarak Yetkisinin Sınırları..........572
1. UÇK Kararlarına Karşı CAS Temyiz Tahkim Usulüne
Başvurulup Vurulamayacağı Meselesi...................................572
2. TFF Statüsü’nün TFF Tahkim Kurulu Kararlarına Karşı
CAS’a Başvurulamayacağına İlişkin 64. Maddesi.................574
3. SGM Tahkim Kurulu Kararlarına Karşı CAS Temyiz
Tahkim Yoluna Başvurulup Vurulamayacağı Meselesi.........577
4.
Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Tüzüğü’nün 40. Maddesi
Uyarınca Yüksek Danışma ve Disiplin Kurulu Tarafından
Alınan Kararlara Karşı CAS Temyiz Tahkim Yoluna
Başvurulması............................................................................ 577
C. Türk Sportif Yapılarının ve Spor Adamlarının Taraf Olduğu
Uyuşmazlıklar Açısından CAS Olağan Tahkim Usulü..................581
D. Türk Sporuna İlişkin Uyuşmalıklarda Doğrudan CAS’a Başvuru....581
1. Türk Futboluna İlişkin Uyuşmazlıklarda Doğrudan
CAS’a Başvuru.........................................................................581
2. Futbol Dışında Kalan Spor Uyuşmazlıklarında
Doğrudan CAS Tahkimine Başvurulması..............................586
Yedinci Bölüm
SPOR UYUŞMAZLIKLARINA İLİŞKİN YABANCI
KARARLARIN TANINMASI VE TENFİZİ
I.
Spor Uyuşmazlıklarına İlişkin Yabancı Mahkeme
Kararlarının Tanınması ve Tenfizi....................................................589
A. Spor Uyuşmazlıklarına İlişkin Yabancı Mahkeme Kararlarının
Tanınması ve Tenfizinde Özellik Arzeden Hususlar.....................589
B. İsviçre Federal Mahkemesi’nin Spora İlişkin Kararlarının
Tanınması ve Tenfizi.......................................................................594
II. Yabancı Sportif Yapılar Tarafından Verilen Kararların
Tanınması ve Tenfizi............................................................................595
XXVI
III. Spor Uyuşmazlıklarına İlişkin Yabancı Hakem Kararlarının
Tanınması ve Tenfizi............................................................................596
A. Spor Uyuşmazlıklarına İlişkin Yabancı Hakem Kararlarının
Tanınması ve Tenfizinin Hukuki Dayanakları...............................596
B. CAS Kararlarının Tanınması ve Tenfizi.........................................596
1. CAS Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin Görüşler..... 596
2. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz........................600
C. Yabancı Federasyonların Tahkim Kurulları Kararlarının
Tanınması ve Tenfizi.......................................................................603
Sekizinci Bölüm
İNSAN HAKLARI BAĞLAMINDA SPORTİF
UYUŞMAZLIKLARIN TAHKİM YOLUYLA
ÇÖZÜMÜ
I.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Spor Alanında
Uygulanacak Hükümleri....................................................................605
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Spor Alanında
Uygulanacak Hükümlerinin Tespiti...............................................605
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. ve 13. Maddelerinin
Spor Alanında Uygulanıp Uygulanamayacağı Meselesi...............613
1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. Maddesi.................613
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 13. Maddesi...............615
II. Spora İlişkin AİHM Kararları...........................................................616
A. AİHM Tarafından Karara Bağlanan Başvurular...........................617
1. Larisa Yevgenyevna Lazutina ve Olga Valeryevna
Danilova (Başvuru No: 38250/03)..........................................617
2. Antikainen v. Finlandiya (Başvuru No. 38742/97).................618
3. FC Mretebi v. Gürcistan (Başvuru No. 38736/04).................621
4. Önder Deniz Kolgu v. Türkiye (Başvuru No. 2935/07)..........626
B. AİHM’de Derdest Olan Davalar.....................................................634
1. Adrian Mutu v. İsviçre (Başvuru No. 40575/10)....................634
2. Claudia Pechstein v. İsviçre (Başvuru No. 67474/10)............638
III. Ulusal ve Uluslararası Federasyonlara Karşı Mahkemelerde
Dava Açılamamasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine
Aykırı Olup Olmadığı Meselesi..........................................................643
XXVII
IV.
Sportif Yapıların Tahkim Kurulları Tarafından Verilen
Kararlara Karşı Mahkemelere Başvuru Yasağının Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümleri Açısından
Değerlendirilmesi................................................................................645
A. Sportif Yapılara Yapıların Tahkim Kurulları Tarafından
Verilen Kararlara Karşı Mahkemelere Başvuru Yasağı................645
B.
Sportif Yapıların Tahkim Kurulları Tarafından Verilen
Kararlara Karşı Ulusal Mahkemelere Başvuru Yasağının
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hükümleri Açısından
Değerlendirilmesi...........................................................................650
V. Sportif Yapıların Tahkim Kurullarının Verdiği Kararlara
Karşı AİHS’in 6. Maddesi Uyarınca AİHM’e Başvurulup
Vurulamayacağı Meselesi...................................................................651
A. Sportif Yapıların Tahkim Kurulları Kararlarına İlişkin
Başvurunun Kabul Edilebilirlik Koşulları....................................651
B. AİHS’in 6. Maddesinin Sportif Yapıların Tahkim Kurullarının
Verdiği Kararlara Uygulanması İçin Gerekli Şartlar......................652
1. Ulusal ve Uluslararası Sportif Yapıların Tahkim
Kurullarının İşlemlerinin Belirli Bir Devlete Atfedilip
Edilemeyeceği Meselesi..........................................................653
a. AİHM’de Sadece Devletlere Karşı Dava Açılabilmesi
Kuralı................................................................................653
b. Devlet Olmayan Aktörlere (Non-State Actors)
Karşı AİHM’e Başvurulup Vurulamayacağı Meselesi....654
c. Ulusal ve Uluslararası Sportif Yapıların Tahkim
Kurullarının İşlemlerinin Belirli Bir Devlete
Atfedilebilmesinin Şartları..............................................657
2. AİHS’in 6. Maddesinin Uygulanabilmesi İçin Sportif
Yapıların Tahkim Kurulları Tarafından Verilen Kararların
Özel Hukuka veya Ceza Hukukuna İlişkin Olması.................659
3. Sportif Yapıların Tahkim Kurullarının, AİHS’in 6. Maddesi
Anlamında Mahkeme Olarak Kabul Edilip Edilmeyeceği
Meselesi...................................................................................659
a.
Sportif Yapıların Tahkim Kurullarının, AİHS’in
6. Maddesi Anlamında Mahkeme Olarak Kabul
Edilip Edilmeyeceği Meselesinin AİHM Kararları
Işığında Değerlendirilmesi...............................................659
XXVIII
aa. SGM Tahkim Kurulu’nun AİHS’in 6. Maddesi
Anlamında Mahkeme Olup Olmadığı Meselesi......668
bb. Türkiye Futbol Federasyonu Uyuşmazlık Çözüm
Kurulu ile Tahkim Kurulu’nun AİHS’in 6. Maddesi
Anlamında Mahkeme Olup Olmadığı Meselesi........668
VI. Uluslararası Federasyonların ve CAS’ın İnsan Haklarına
Aykırı Kararları Dolayısıyla İsviçre Devleti Aleyhine AİHM’e
Başvurulup Vurulamayacağı Meselesi...............................................670
A. Uluslararası Federasyonların İnsan Haklarına Aykırı
Kararları Dolayısıyla İsviçre Devleti Aleyhine AİHM’e
Başvurulup Vurulamayacağı Meselesi..........................................670
B. CAS’ın Verdiği Kararlardan Dolayı İsviçre Devleti Aleyhine
AİHM’e Başvurulup Vurulamayacağı Meselesi................................671
VII.İsviçre Federal Mahkemesi’nin İnsan Haklarına Aykırı CAS
Kararını İptal Etmemesi Sebebiyle İsviçre Devleti Aleyhine
AİHM’e Başvurulup Vurulamayacağı Meselesi..............................673
VIII.Millî Mahkemelerin Sporcuların İnsan Haklarının
Korunmasındaki Rolü........................................................................673
A. Sagen v. VANOC Kararı Işığında Millî Mahkemelerin
Sporcuların İnsan Haklarını Korumada Rolü..............................673
B. Sporcuların İnsan Haklarının İhlaline Karşı Anayasa
Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı..........................................675
YARARLANILAN KAYNAKLAR................................................................679
KISALTMALAR
AAA
:American Arbitration Association
AAU
:Amateur Athletic Union
AB
:Avrupa Birliği
ABAD
:Avrupa Birliği Adalet Divanı
ABP
:Athlete Biological Passport
ADR
:Alternative Dispute Resolution
ADRHA
:Anti Doping Rules for Human Atlets
AET
:Avrupa Ekonomik Topluluğu
AFC
:Asian Football Confederation
AFDK
:Amatör Futbol Disiplin Kurulu
AİHM
:Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
AİHS
:Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
ALR
:Ankara Law Review
ANOCA
:Association of National Olympic Committees of
Africa
ASA
:Amateur Sports Act
ATP
:Association of Tennis Professionals Tour
AÜHFD
:Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
BAT
:Basketball Arbitral Tribunal
BATİDER
:Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi
Bkz. (bkz.)
:Bakınız
BMMYK
:Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
BREEF
:Bahrain Royal Equestrian and Endurance Federation
CAF
:Confédération Africaine de Football
CAS
:Court of Arbitration for Sport
CBA
:Collective Bargaining Agreement
CIAF
:International Chamber for Football Arbitration
CONCACAF
:Confederation of North, Central American and
Caribbean Association Football
CONMEBOL
:Confederación Sudamericana de Fútbol
XXX
CYIL
:Czech Yearbook of International Law
DESG
:Deutsche Eisschnelllauf Gemeinschaft
DEÜHFD
:Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
DIS
:Deutsche Institution für Schiedsgerichtsbarkeit
DNA
:Deoksiribo Nükleik Asit
DRC
:FIFA Dispute Resolution Chamber
E.
:Esas
ECR
:European Court Reports
EEA
:European Economic Area
EOC
:European Olympic Committees
ERs
:Endurance Rules
ESLPB
:European Sports Law and Policy Bulletin
ESOSDER: Elektronik
:Sosyal Bilimler Dergisi
EU
:European Union
FAO :Food and Agriculture Organization
FAPLAC
:Football Association Premier League Appeal
Committee
FEI
:Fédération Equestre Internationale
FIBA
:International Basketball Federation
FIFA
:Fédération Internationale de Football Association
FIGC
:Federazione Italiana del Gioco del Calcio
FINA
:la Fédération Internationale de Natation
FINADA
:Finnish Anti-Doping Agency
FIS
:International Ski Federation
Fordham Intell. Prop.
Media & Ent. L.J.
: Fordham Intellectual Property, Media and Entertainment Law Journal
FSEK
:Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
GFF
:Georgian Football Federation
GÜHFD
:Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
GVK
:Gelir Vergisi Kanunu
Hacettepe HFD
:Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
Harv. J. Sports & Ent. L. :Harvard Law School Journal of Sports & Entertainment Law
HD
:Hukuk Dairesi
XXXI
HMK
:Hukuk Muhakemeleri Kanunu
IBA
:International Bar Association
IBAF
:International Basketball Federation
ICANN :Internet Corporation for Assigned Names and
Numbers
ICAS
:International Council of Arbitration for Sport
IFs
:International Sports Federations
Int J. Law Context
:International Journal of Law in Context
Int. Sports Law J.
:International Sports Law Journal
IOC
:International Olympic Committee
ISLJ
:International Sports Law Journal
ISAF
:International Sailing Federation
ITC :International Transfer Certificate
ITU :International Telecommunication Union
IYRU
:International Yacht Racing Union
İİK
:İcra ve İflas Kanunu
İnönüÜHFD
:İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
J. Disp. Resol.
:Journal of Dispute Resolution
JIDS
:Journal of International Dispute Settlement
K.
:Karar
KDV
:Katma Değer Vergisi
KLK
:Kulüp Lisans Kurulu
KLM
:Kulüp Lisans ve Mali Fair Play Müdürlüğü
KVK
:Kurumlar Vergisi Kanunu
LGBT
:Lesbian, Gay, Bisexual And Trans
LLJ
:Law Library Journal
Marq. Sports L. Rev.
:Marquette Sports Law Review
md.
:Madde
MHB
:Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni
MoU
:Memorandum of Understanding
MÖHUK
:Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun
NADA
:German National Anti-Doping Agency
NBA
:National Basketball Association
New Eng. L. Rev.
:New England Law Review
XXXII
NOCs
:National Olympic Committees
OCA
:Olympic Council of Asia
OFC
:Oceania Football Confederation
Ohio St. J. on Disp. Resol. :Ohio State Journal on Dispute Resolution
OJ
:Official Journal of the European Union
ONOC
:Oceania National Olympic Committees
PASO
:Pan American Sports Organization
Pepp. Disp. Resol. L.J.
:Pepperdine Dispute Resolution Law Journal
PFDK
:Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu
PFSTT
:Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferi
Talimatı
RFEF
:Real Federación Española de Fútbol
RG
:Resmî Gazete
s.
:Sayfa
SAEF
:South African Equestrian Federation
SASCOC :South African Sports Confederation and Olympic Committee
SGM
:Spor Genel Müdürlüğü
Spormetre
:Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi
Spormetre Dergisi
St. Louis U. L.J.
:Saint Louis University Law Journal
SUSBED
:Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi
SYBTD
:Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi
T.
:Tarih
TAAD
:Türkiye Adalet Akademisi Dergisi
TAF
:Tribunal Arbitration for Football
TAKİ
:Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası
TAS
:Tribunal Arbitral du Sport
TBF
:Türkiye Binicilik Federasyonu
TBFDT
:Türkiye Bincilik Federasyonu Disiplin Talimatı
TBK
:Türk Borçlar Kanunu
TCK
:Türk Ceza Kanunu
TDKM
:Türkiye Doping Kontrol Merkezi
TFF
:Türkiye Futbol Federasyonu
THD
:Terazi Hukuk Dergisi
XXXIII
TİGEM
:Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü
TJK :Türkiye Jokey Kulübü
TLR
:Tulane Law Review
TMK
:Türk Medeni Kanunu
TMS
:Transfer Matching System
TTK
:Türk Ticaret Kanunu
Tul. L. Rev.
:Tulane Law Review
TVK
:Türk Vatandaşlığı Kanunu
UCI
:Union Cycliste Internationale
UÇK
:TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu
UEFA
:Union des Associations Européennes de Football
UNDP :United Nations Development Program
UNEP :United Nations Environmental Program)
UNESCO
:United Nations Educational, Scientific and
Cultural Organization
UNHCR
:United Nations High Commissioner for Refugees
UNODC :United Nations International Office on Drugs
and Crime
UOK
:Uluslararası Olimpiyat Komitesi
UPK
:Uluslararası Paralimpik Komite
UPU
:Universial Postal Union
USADA
:United States Anti-Doping Agency
USOC :United States Olimpic Committee
VANOC :Vancouver Organizing Committee for the 2010
Olympic and Paralympic Winter Games
vb.
:Ve benzeri
vd.
:Ve devamı
Vol.
:Volume
WADA
:World Anti-Doping Agency
WHO :Wealth Health Organization
WMO
:World Meterological Union
YCA
:Yearbook of Commercial Arbitration
YUKK
:Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
YYÜVFD
:Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Dergisi