Mersin - 7. Bölge Müdürlüğü

Transkript

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 7. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
MERSİN ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
MERSĠN ĠLĠNDE
DOĞA TURĠZMĠ MASTER PLANI
2013 – 2023
TASLAK
SUNUġ
Önümüzdeki yıllarda Mersin ilimizin sadece yerel turizm için değil, uluslararası turizm için
de cazip bir turizm üssü haline gelmesi dileğimizdir.
Dileriz bu çalıĢma, Doğa Turizmi değerlerimizin korunması, tanıtımının uluslararası
düzeylere taĢınması ve etkin bir hizmet dengesinin kurularak yöremiz insanlarının refah
düzeylerinin arttırılmasına katkı sağlar.
ÇALIġMANIN MAKSADI
Bu çalıĢma; bahse konu doğa turizmi olanaklarına sahip Mersin ilinde, ilin doğa turizmi
olanaklarının ortaya çıkarılmasında ve bu konuda ilde daha sonra yapılacak çalıĢmalara ön
bilgi içermesi amacıyla gerçekleĢtirilmiĢtir.
1
ĠÇĠNDEKĠLER
1. GĠRĠġ
5
1.1. Doğal Alanlar, Yöre Ġnsanının Geleneksel Hayatı,
Kırsal Kalkınma, Sürdürülebilir Turizm Alternatifi
Ve Mersin Vilayetinde Sürdürülebilir Doğa Turizmi
5
1.2. Doğal Alanlar Ve Sürdürülebilir Kalkınma
6
1.3. Sürdürülebilir Doğa Turizmi
8
1.4. Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Stratejisi
9
2. Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢimine ĠliĢkin
ÇalıĢmalar
12
2.1 Kaynak Analizi
12
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
12
2.2 Turizm Potansiyeli
15
2.3 TaĢıma Kapasitesi
19
2.3.1 TaĢıma Kapasitesinin Elemanları
20
3. Ġlgi Grubu Analizi Ve Yerel Organizasyonun OluĢturulması
21
3.1 Ġlgi Grupları/PaydaĢlar
21
3.2 Ġlgi Grubu Kategorileri
22
3.3 Ġlgi Grubu Analizi
22
3.4 Toplum Temelli YaklaĢım
23
3.5 Yerel Organizasyonun OluĢturulması
23
3.6 Tarihçe
24
3.7 Mersin Ġlinin Genel Özellikleri
27
3.7.1. Mersin Ġli Coğrafi Bilgiler
27
3.7.2. Ġlin Jeolojik Durumu
29
3.7.3. Ġlin Ġklim Durumu
30
3.7.4. Ġlin Ġdari Durumu
31
3.7.5. Nüfus
31
2
3.7.6. UlaĢtırma
33
3.7.7. Turizm
34
3.7.8. Mersin‟ de Koruma Altındaki Sit Alanları
34
3.7.9. Tesisler
39
3.7.10. Müzeler
42
3.7.11. Mevcut Kütüphaneler
42
3.7.12. Sanat Galerileri
42
3.7.13. Orman Varlığı
42
3.8. Ġlgi Grupları Listesi (Stk Lar)
43
4. Mersin Doğa Turizmi Arzı
44
4.1 Mersin Nin Doğa Turizmi Değerleri (Doğa Turizmi Arzı)
44
4.2. Mersin Ġlinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri
Ve Bilinirlik Değerlendirmesi
45
4.3. Mersin Ġlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan
Ve Koruma Statülü Alanlar
45
4.4 Mersin Ġlinde Doğa Turizim ÇeĢitleri
83
4.5. Mersin Ġli Ve Ġlçelerinin Öne Çıkan
Doğa Turizmi Değerleri Matrisi
111
5. Seçkin Ve Yüksek Değer TaĢıyan (X) Yıldız
Alanların Değerlendirilmesi Ve Potansiyelini
GeliĢtirme Ġmkanlarının Ortaya Konulmasına
ĠliĢkin Analizler
115
6. Mersin Ġli Ve Ġlçelerinin Kıyas Yöntemi Ġle
Kısa Değerlendirmesi
138
7. Mersin Ġli Sürdürülebilir Doğa Turizmi Stratejileri
138
8. Sonuç ve Öneriler
153
9. Kaynaklar
155
3
ġEKĠL LĠSTESĠ
ġekil 1. Mersin Ġli Haritası
28
ġekil 2. Berdan Ovasının jeoloji haritası
29
ġekil 3. Mersin Ġli Doğa Turizmi Potansiyel Alanlar Haritası
143
TABLO LĠSTESĠ
TABLO LĠSTESĠ
Tablo 1. Mersin Ġline Ait Ġstatistiki Veriler
30
Tablo 2. Sayılarla Ġlçe, Köy, bucak ve Belediyeler
31
Tablo 3. Mersin Ġli Sayım Yılları Ġtibariyle Nüfusu
ve Yıllık Nüfus ArtıĢ Hızı
32
Tablo 4. Mersin Ġli ADNKS‟ye Göre 2009 Yılı Ġlçeler Bazında ġehir
ve Köy Nüfusu
32
Tablo 5. Mersin ve Ġlçeleri Mesafe Cetveli
33
Tablo 6. Turizm ĠĢletme Belgeli Yeme Ġçme Tesisleri
39
Tablo 7. Toplantı Salonları (200 kiĢi ve üzeri)
107
Tablo 8. Konaklama
109
Tablo 9. Seyahat Acenteleri
109
Tablo 10. Deniz Sınır Kapıları GiriĢ-ÇıkıĢ Sayısı
110
Tablo 11. Yıllara Göre Müze Ve Ören Yerleri Ziyaretçi Sayısı
110
4
1. GĠRĠġ
Çukurova‟nın batı ucunda Torosların eteğinde kurulmuĢ olan Mersin Ġli tarihi ve doğal
güzellikleri, serbest bölge ve liman Ģehri olması, iklim Ģartlarının yılın 12 ayında çalıĢmaya
müsait olması gibi özelliklere sahiptir. Mersin ili tüm bu olanaklar karĢısında Türkiye
genelinde, turizm getirilerinden tam olarak faydalanamamaktadır.
Son yıllarda tüm dünyada ve ülkemizdeki doğaya bakıĢ açısının olumlu bir Ģekilde değiĢmesi
ve doğaya karĢı yıkıcı değil yapıcı yaklaĢımların ülke insanlarınca benimsenmesi sonucunda
doğa turizmine yönelik talepler artıĢ göstermiĢtir.
Turistler artık deniz-kum-güneĢ üçlemesinden uzak, bireysel ve küçük gruplar halinde
doğayla içiçe olmak, doğal ve kültürel değerleri yerinde görmek istemektedir. Hem turist
profilindeki, hem de tüketim kalıplarındaki değiĢiklikler doğal, kültürel çevrenin korumakullanma dengesi içinde kullanımını öngören “kırsal turizm”, “ekolojik turizm”, sürdürülebilir
turizm” gibi yeni kavramların oluĢmasına neden olmaktadır. Kitle turizmine bir tepki olarak
geliĢme gösteren ve belli bir mevsimle sınırlı olmayan ekolojik turizm, kırsal ve kültürel
turizm unsurlarını da içermekte ve hassas doğal ve kültürel alanlarda geliĢtirilebilecek en
uygun turizm türü olarak görülmektedir.
Coğrafi konumu, çok eski dönemlere kadar uzanan tarihsel ve kültürel yapısı ile önemli bir
yerleĢim yeri olan Mersin, turizm açısından yüksek potansiyele sahiptir. Ancak Mersin‟in
sahip olduğu çekicilikler turizmde beklentileri karĢılayamamıĢ, Türkiye ekonomisinde önemli
bir gelir etkisi yaratamamıĢtır.
1.1. DOĞAL ALANLAR, YÖRE ĠNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBĠLĠR TURĠZM ALTERNATĠFĠ ve MERSĠN
VĠLAYETĠNDE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı
yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düĢük ve dağınık nüfus ile beraber
yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için
kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür giriĢimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya
dıĢında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de
görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif
iliĢkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kiĢi; iliĢkilerde ve faaliyetlerde inisiyatifi
eline alan kiĢi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı
5
taĢra kuruluĢlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliĢtirilmesinde öncü olması doğru bir
harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluĢları ve diğer kamu kurum ve kuruluĢları; statülü korunan
alanlar, doğal alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için iĢbirliği gibi konuları tamamıyla farklı
bir bakıĢ açısı ile algılamaya baĢlamıĢlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin
meydana getirdiği olumsuz tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine
karĢı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıĢtır. Sürdürülebilir
doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıĢtır.
Algılamadaki bu değiĢiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel
planlamasında turizme iliĢkin proje ve çalıĢmaların giderek artmasına yol açmıĢtır. Bu sayede
turizm, zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel
kültürel zenginliğin korunmasında anahtar bir rol haline gelmiĢtir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeĢitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir
bakıĢ açısı meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında önemli
seçeneklerden biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru
Ģekilde bütünleĢtirildiği takdirde beklentileri karĢılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi
gruplarına fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
1.2. DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBĠLĠR KALKINMA
1980‟li yıllardan itibaren BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı (UNEP), çevre konularına
iliĢkin çalıĢmaları arttırmıĢ, Bu çalıĢma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini
sağlamıĢtır. Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu‟nca 1987 yılında tamamlanan çalıĢmalar
sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıĢtır. GeliĢmiĢ ve geliĢmekte olan
ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok farklı yaklaĢılması gerektiği bu raporda
vurgulanmıĢtır. Kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir olduğuna
vurgu yapılmıĢtır. Raporda ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların
elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik
kaynakların nadir ve eĢsiz olduğu görüĢüne varılmıĢtır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin,
bir orman, kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı
olarak kullanılabilmekte ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda
yaĢayan yöre halkının özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken,
bazıları ise kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaĢım içine girildiğinde doğru
görülen seçenek ormanın el değmemiĢ eski haline bırakılması olsa da, yöre halkı ve diğer iĢ
6
gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için
ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya
her zaman ulaĢılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaĢılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmiĢten günümüze yerel topluluklar ile arazinin
beraberliği çok önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da
değiĢmeye ve geliĢme göstermeye baĢlamıĢtır. Bu geliĢme içinde yöre insanlarının varlığı ve
faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm,
ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji
üretimindeki yatırımlarla birlikte düĢünüldüğünde daha baĢarılı olacağı açıktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir
Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda;
Kırsal Alan; ġehir diye tabir edilen yerleĢme sahalarının dıĢında kalan tarımla ilgili
etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve anılan
insan yerleĢimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları
ekonomik, toplumsal ve kültürel Ģartları iyileĢtirmek amacıyla giriĢtikleri çabalarının, devletin
bu konudaki çabalarıyla birleĢtirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle
kaynaĢtırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma süreci
Ģeklinde tanımlanmıĢtır.
Kırsal Alan Kalkınması; Hem eğitim hem de örgütlenme iĢi olup, kırsal alan; toplumun
ihtiyaçlarının göz önünde tutulması,
kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların
alınması sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum
istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalıĢmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalıĢmalar,
beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler,
sosyal güvenlik çalıĢmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke
planları ile bir bütünlük içinde olmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik
Ģartlarının tamamının sağlanması önemlidir.
Kırsal alanlar turizm ve boĢ zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır.
Kırsal alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir
araĢtırmada; Fransız vatandaĢları tatillerinin, %52‟sini ya bir ailenin yanında ya da bir
7
arkadaĢının evinde, %26‟sı evlerinde geçirdiklerini ve %9‟luk bir kısmı ise kırsal alanda
ikinci bir eve sahip olduklarını ifade etmiĢlerdir. Kırsal alanlar doğa için önemli role sahiptir.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeĢitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karĢı
koruma, iyi hayat Ģartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili
hususlardır.
1.3. SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır.
Sürdürülebilir turizmin geliĢimi de sürdürülebilir kalkınma ile bağlantılı bir yaklaĢımdır.
Sürdürülebilir turizmin geliĢiminde turistlerin ve ziyaret edilen yerlerin bugün kü
ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup geliĢtirerek ve geniĢleterek karĢılanması
amaçlanmaktadır. Bu yaklaĢım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün,
gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeĢitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin
devamını içermektedir. BirleĢmiĢ Milletler Dünya Turizm Örgütü‟nün tanımına göre
sürdürülebilir bir turizm geliĢimi;
Çevresel kaynakların en iyi Ģekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir Ģekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun
vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin geliĢme ölçütleri;
a. Biyolojik çeĢitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
d. Yöre halkının refahı,
e. Ġstihdam kalitesi,
f. Sosyal eĢitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l. Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki
bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
8
Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan
alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileĢendir.
Turizm; aynı Ģekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaĢadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün
bozulmaması için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal
kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de zorunludur.
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme
eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur.
Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme
olan talep artmıĢ ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeĢitlenmiĢtir. Turistlerin talepleri de
değiĢmiĢ ve çeĢitlenmiĢtir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında,
yöreye özgü kültürel değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletiĢim, bölgenin flora ve
faunası, özel ekosistemler, doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha
sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taĢımıĢtır ki, turizm
eĢsiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların
çevresinde yaĢayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir.
Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin
arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma
çalıĢmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına
yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluĢturulması ve uygulanması gibi hedeflere
de kolayca ulaĢılabilmektedir.
En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniĢ
kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaĢımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve
izlenmesi gerekmektedir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüĢü mümkün olmayan
olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline
gelebilecektir. ĠĢte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġME (MASTER)
PLANI” çalıĢmasına lüzum duyulmuĢtur.
1.4. SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġME STRATEJĠSĠ
Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz
konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
AlıĢılmıĢ turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Stratejisi arasındaki fark
Ģudur; alıĢılmıĢ yöntemler yukarıdan aĢağıya bakıĢ açısı ile uygulanmaktadır.
9
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taĢınmaktadır. Yöre halkı
katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aĢağıdan yukarıya bir yaklaĢım için gayret göstermektedir. Bu
yaklaĢımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur,
yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak
kararlar alınır. Karar almanın yanında uygulama ve izleme aĢamalarında da yöre halkının
bilgisini, becerilerini, en uygun Ģekilde kullanmak esastır. Bu yaklaĢım yöre halkının, yerel
otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
-Sürdürülebilir turizm geliĢim aĢamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur.
Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dıĢında olmalıdır. Bu
durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin
yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm geliĢiminde önemli ortaklardır. Söz konusu
gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da
sorumluluk alacaklardır.
-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa,
doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır.
-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı
olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda
turizmin temel kaynağı olmaktadır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde
doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakıĢ açısına
dayandırılmasına esas olmalıdır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı‟nda turizm; doğayı koruma, kırsal
kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele
alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartıĢılmalı, değerlendirilmelidir. Ġlde
sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir
yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler
ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayıĢla (alan ve çevresinin sahip olduğu
doğal, tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de
önemlidir.
10
-Turizm geliĢimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm
potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi özgün ve özellikli bir destinasyon oluĢturması için
gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek
turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman baĢarılı
olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taĢıma kapasitesi düĢük iken, bu alanlardan
beklenen faydalar yüksek olmaktadır. TaĢıma kapasitesinin düĢüklüğü sınırlı sayıda turist
demektir. Bu sebeple taĢıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemlidir.
-Entegre Doğal Alan Yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı ile
doğa ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi
gruplarının etkin desteği önem taĢır. Turizm geliĢiminin karmaĢık yapısı göz önüne alınırsa,
ilgi gruplarının etkin iĢ birliği oldukça önemlidir. Planın herkes tarafından sahiplenilmesi
ayrıcalık olacaktır.
-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
-Pazarlama
Stratejisi; Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planı‟nın bir
parçasıdır. Kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaĢımlar
içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaĢımlar bu
stratejide yer almalıdır.
-Turizm Destinasyonu Yönetimi; Yaygın bir stratejik yaklaĢım olup, destinasyonu rekabete
açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir Ģekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu
rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir yaklaĢımdır.
-Ġyi tanımlanmıĢ amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali
portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iĢ planı hazırlamak
gereklidir.
-Ziyaretçinin Ġzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Madem ki doğa gibi hassas bir
sistemde çalıĢılıyor, bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim
planı lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taĢıma
kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geri bildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi
(iyileĢtirilmesi), hizmetteki aksamaların ve doğadaki değiĢimlerin takibi için çok önemlidir.
ġu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaĢmak
garanti edildiği takdirde teĢvik edilmelidir.
11
2. SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ GELĠġĠMĠNE ĠLĠġKĠN ÇALIġMALAR
2.1 KAYNAK ANALĠZĠ
GeliĢme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip
olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluĢturmaktadır. Bu
kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluĢturulmasını temin etmektedir.
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm geliĢimi için
önemli bir temel oluĢturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin, tarımsal faaliyetleri desteklemediği
durumlarda kırsal turizmin gerçekleĢtirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma
özelliğini kaybedecektir. Gerek turizm potansiyeli gerekse taĢıma kapasitesi turizm
kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması
gerekir.
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a. Doğal Kaynaklar: turizmin geliĢimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu
kaynakların hali hazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi
turizm geliĢimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. EĢsiz
manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici
olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin
penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk
amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması
Doğal kaynakların çok çeĢitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve
göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu
kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düĢük etkilere sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir
değildir. Bu sebeple bunlar turizm geliĢimi için de uygun değildir.
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur.
Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
Ġklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneĢ ıĢığı
saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı
mevsimlerde turizm için elveriĢli olup olmadığıdır.
Turizm GeliĢimi Ġçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm
planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter
12
çalıĢmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin geliĢmesi ve altyapı ile
tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.
b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara iliĢkin çalıĢmalara
benzerlik göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluĢan kombinasyonlar,
turistler tarafından yüksek ilgi ile karĢılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi
konusunda farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm geliĢimine ve doğa
korumaya verilen destek artacaktır.
c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin
bileĢimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalıĢması, birbiri ile bağlantılı birçok
farklı unsurlar içermesi ve bu unsurların turizm geliĢimi için ilk bakıĢta kavranamaması
mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik
unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun turizme yaklaĢımı, turizm sektöründe çalıĢma
isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan iliĢkisi bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için altyapı
kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya
koymanın yanı sıra turizm geliĢimi için de zorunlu bir Ģarttır. Alan, güvenli içme suyu,
donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm geliĢimi asla baĢarılı
olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için Ģartlar, kalite ve gelecekteki durum
değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem
kaynağın turizm geliĢimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri
ortaya koyabilmektedir.
-
Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının
sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
-
ĠletiĢim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm geliĢimi için önemli olan cep
telefonları da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri
içermektedir.
-
Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
-
Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik Ģebekesi, ısınma ve yemek piĢirme için enerji
kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike
içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
-
Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin
sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
13
-
Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı
atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
-
Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
-
Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayiĢi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli
olmaktadır. AĢırı kar yağıĢı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok
önemlidir.
-
Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
Ġnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm
geliĢiminde anahtar etmenlerden biridir. Ġnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi
nitelikteki kültür ve kimliği oluĢturmaktadır.
Ġnsan kaynaklarına iliĢkin etütler aĢağıdaki unsurları içermelidir;
-
Yöre halkının nüfusu,
-
Göç vb. eğilimler,
-
Demografik yapı,
-
Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik,
geleceğe odaklanma, çalıĢma ahlakı,
-
Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
-
Turizm geliĢimine iliĢkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
-
Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal iliĢkilerin kalitesi ve aralarındaki iĢbirliğini
içeren sosyal yapı,
-
Yerel kurumlar, idareler, yönetiĢim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal
kaynaklar ve yönetimleri,
-
Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kiĢilerin ortak değerleri, ilgileri,
yaklaĢımları, algılama Ģekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait
olma ve o toplumda yaĢamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
-
Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaĢma durumları, firma
sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakıĢ açısı, pazarları ve dıĢ iliĢkileri,
sektörler arası iĢbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile iliĢkili
olabilmektedir.
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi
oluĢturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakıĢı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut
kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim
sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir
14
vizyon oluĢturulmasını ve turizm geliĢiminin diğer sektörlerle bütünleĢtirilmesini
sağlayacaktır.
2.2 TURĠZM POTANSĠYELĠ
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli
içermezler;
- Bazı doğa parçaları araĢtırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir.
Bu alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
- Bazı doğal sahalar, eriĢim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elveriĢli olmayan yerlerde
bulunurlar,
- Ekolojik kaynakların kullanımlar karĢısındaki duyarlılığı (taĢıma kapasitesi), ziyaretçi
giriĢinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli
önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir.
Bu potansiyel sınırlıysa baĢarılı bir turizm giriĢimini baĢlatmak imkanı olmayacaktır.
Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir
talebi karĢılaması lüzumludur.
Turizme iliĢkin motivasyon ve istekler değiĢkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değiĢen
tüketici davranıĢları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli
tüketicinin bakıĢ açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline iliĢkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri
elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüĢmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde
çalıĢmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araĢtırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aĢağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
-
Halen yapılan turizm,
-
Halihazırdaki turist miktarı,
-
Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
-
Ortalama kalma zamanları,
-
Turist profili,
-
Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık,
güneĢ, vb.)
-
Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile
kıyaslama yapılması ve neden o ilin tercih edildiği,
15
-
Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aĢağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
-
Ġlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı
makul müdür?
-
Alan ulaĢım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taĢıt, genel taĢımacılık, vd.), bunlara
yaklaĢım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
-
Alana ulaĢma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)
-
Ġle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
-
Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,
-
Güvenlik ve ulaĢım açısından ne gibi problemler yaĢanabilir?
-
Alt yapı incelemesi; taĢımacılık ağı, yerel yolun durumu (toprak, asfalt), anayolla
bağlantısı, demiryolu ağı, yerel genel taĢımacılığın yaygınlığı, program, ücretler,
hat/duraklar, döngü patikaları, patikalar, yollar, iĢaret levhaları, genel enformasyon
levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları,
-
Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması (iyi-sayısı, orta
iyi-sayısı vb.)
-
Hangi standartta yiyecek sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü)
-
Ġl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü
barınma kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
-
Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
-
Ġlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı
mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
-
Alan turist gezi rotasına girecek Ģekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara yakın
mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düĢük veya yakında böyle bir
potansiyel bulunmamakta),
-
Ġlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı,
farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
-
Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, Ģans veya
mevsime bağlı),
-
Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
-
Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
16
-
doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuĢ izole
olmuĢ alanlar, Ģelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuĢ, deniz
canlıları, iklim, diğerleri),
-
kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar,
folklor ve gelenekler, el iĢleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
-
Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı, eğitim
düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel
özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan
bilgi ve beceriler, turizm geliĢimine yaklaĢımlar, misafir severlik anlayıĢı, hizmet
eğilimleri, yerel kuruluĢ ve idareler ile yönetiĢim, alanın kültürü ve kimliği,
-
Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
-
Altyapı; (su sistemleri, ulaĢım ağları, sağlık imkanları, ulaĢım terminalleri, enerji
kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar,
güvenlik sistemleri vb.)
-
ĠĢ ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satıĢ yapan
çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor
malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, diĢçiler, eczaneler,
kafe ve restoranlar, atm‟ler, bankalar, diğer iĢ ve hizmetler.)
Turizm Talebi; Turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boĢ zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kiĢi olarak tanımlanabilir, turist ise
alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her
ziyaretçi turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin
de farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman
geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha
yüksek olmaktadır.
Turizme iliĢkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
-
Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
-
Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değiĢimi,
-
Ortalama kalıĢ süreleri, konaklama ve ulaĢım Ģekilleri önemlidir.
17
(Sürdürülebilir doğa turizm geliĢme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme iliĢkin
veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr
üzerinden değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
-
Turist baĢına ortalama harcama,
-
Grup hacmi ve düzeni,
-
Turistlerin ağırlıklı yaĢ grubu,
-
Yaptıkları faaliyetler,
-
Ziyaret edecekleri-ettikleri yere iliĢkin seçimleri,
-
Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama Ģekilleri,
-
Ġkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
-
Kullanılabilir ilave veriler.
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il
veya illerle karĢılaĢtırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin baĢka turizm pazarları ile iliĢkili olarak nasıl konumlandığını, bir
turistin alana ulaĢmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.
Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaĢılabilir değilse asla
baĢarılı bir turizm geliĢimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu
dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla
ulaĢılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düĢünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı
sayıda turist potansiyeli olacaktır.
-
Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
-
Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaĢımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız
turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir,
-
Tren, otobüs veya özel araçlarla eriĢim de konum faktörleri içinde önemlidir,
-
Alana ziyaret iklim Ģartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,
-
Ġle özgü yapılan bürokratik iĢlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri
tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi,
-
Turizm arzında; iĢaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaĢma kolaylığı da önem
arz etmektedir. Haritalar, broĢürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz
faktörüdür.
18
-
Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik
standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeĢitliliği, ortam ve
konukseverlik önemlidir.
-
Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
-
Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle
hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada
rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüĢtür. Doğal alanların alternatif
kaynak kullanımına dönüĢtürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu
yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karĢısında
koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine
bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve
korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalıĢan ve doğanın kıymetini bilen ekoturistler için son derece önemlidir.
2.3 TAġIMA KAPASĠTESĠ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya
bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamıĢ etkilere sahip olmayan ve
sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek
ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düĢünülen değerleri, ekolojik süreç ve koĢulları
tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca
destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin
(örn: iklim değiĢikliği, kirlenme.vb.) baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını
tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl,
ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı Ģeklinde tanımlanmaktadır.
TaĢıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planında önemli bir
planlama aracıdır. Turizmin geliĢimi ve korunmasında önemli bir kavramdır.
TaĢıma
kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. TaĢıma
kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elveriĢli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet
etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca
19
Doğa Turizmi GeliĢme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taĢıma kapasitesinin
aĢılmaması ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan iliĢki vardır. Ancak alan içinde tek
tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleĢik
etkisidir.
2.3.1 TaĢıma Kapasitesinin Elemanları;
Sosyal TaĢıma Kapasitesi,
Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz
etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatıĢmalardan kaçınılmasını içerir.Bu
unsurun turizm geliĢimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse
kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun
değiĢimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanıĢı, yöre halkı ile ziyaretçilerin
iliĢkileri, kullanıcı grupların davranıĢları, birbiri ile uyumu ve paydaĢ olmanın ekonomik ve
toplumsal faydalarıdır.
Ekonomik TaĢıma Kapasitesi;
Sürdürülebilir bir turizm geliĢiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleĢmiĢtir ve diğer
sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taĢıma kapasitesi; turizm geliĢimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel
ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm geliĢimi anlamına gelmektedir. Yani
temel kıstas; turizm geliĢimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taĢıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist
sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik TaĢıma Kapasitesi;
Ekolojik taĢıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler,
ikamet yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik
değerlerin, ziyaretçi akıĢlarının ve davranıĢlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi
ve veri toplanması önemli olmaktadır.
Ġdari/fiziki TaĢıma Kapasitesi;
Fiziki taĢıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müĢteri olarak alınabilecek ziyaretçi
sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki
20
Ģartlar (doğal, coğrafi koĢullar ve hava Ģartları) ile turizm altyapısının kapasitesine
dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkıĢıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği Ģu unsurlara bağlıdır;
-
Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
-
Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir;
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm geliĢimine karĢı hassas olan kaynakları: Kırmızı
liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas
türler,
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa
koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme
sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm geliĢimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler,
konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,
özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere iliĢkin
bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleĢtirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine
iliĢkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine iliĢkin yöntemler, ölçütler ve
göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik TaĢıma Kapasitesi;
Psikolojik taĢıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri
üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi
sayısıdır.
3. ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ VE YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI
3.1 ĠLGĠ GRUPLARI/PAYDAġLAR
Ġlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda
sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen
bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
PaydaĢlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimine ve amaçlarımıza
ulaĢmak için güvenebileceğimiz kiĢilerdir.
21
Ġlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimine ortak değildir veya olmaları
gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakıĢı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaĢmak
için iĢbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi
gruplarını iĢbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaĢ değeri verilmesi ile mümkün olur.
3.2 ĠLGĠ GRUBU KATEGORĠLERĠ
Turizmde ilgi grupları;
-
Yöre halkı, kiĢiler ve kurumlar,
-
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
-
Bölgesel yetkililer,
-
Ulusal yetkililer,
-
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,
taĢımacılar,
-
Turizmle ilgili sektörler,
-
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret
ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
-
ĠĢçi sendikaları, dernekler, STK‟lar,
-
Eğitim ile ilgili birimler,
3.3 ĠLGĠ GRUBU ANALĠZĠ
Ġlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının ortaya konması ve
uygulamasında yer alan farklı taraflara iliĢkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet
okumak için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır,
sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler
olduğunu ve hangi tarafla çeliĢkiler yaĢayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı
seviyelerinde destek temini için de son derece elveriĢli bir analizdir.
Ġlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi geliĢme planının
yönetiminden sorumlu bir organizasyon oluĢturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi geliĢimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
-
Genel hedeflerini,
-
Turizmden beklediği faydaları
-
Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; Ģu adımlardan oluĢur;
22
1. Ġlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranıĢlarının belirlenmesi,
4. Ġlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün
tahmin edilmesi,
5. Ġlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karĢılandığının değerlendirilmesi,
6. Ġlgi grupları ile birebir iletiĢimlerin baĢlatılması ve ilgi gruplarının güveninin
kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve baĢarı unsurlarının tanımlanması,
8. PaydaĢların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaĢmak için gerekli olan stratejinin ortaya
konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluĢturulması,
11. Uygulama
(zaman
çizelgesinin
ve
hedeflerin
ortaya
konması,
iletiĢim
organizasyonunun oluĢturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. Ġzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4 TOPLUM TEMELLĠ YAKLAġIM
Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Planı‟nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaĢım
uygulanması neticesinde;
-
Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
-
Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teĢvik etmek ve
-
Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluĢturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel
mirasının bozulmamıĢ ve turizmle güçlendirilmiĢ olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki
olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi
yerel kültürlerini yaĢatma ve değerlendirmeye teĢvik etmelidir.
3.5 YEREL ORGANĠZASYONUN OLUġTURULMASI
Ġlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi
GeliĢme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi
gruplarının resmi iĢbirliğine dayalı bir organizasyon oluĢturulmalıdır.
Sürdürülebilir Doğa Turizmi GeliĢme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını,
karar verme gibi hususları düzenler.
23
3.6. MERSĠN TARĠHÇE
Mersin yöresinde yapılan kazı ve araĢtırmalar, Ġl'in Neolitik (Yeni TaĢ), Kalkolitik (Bakır
TaĢ) çağlardan beri, yerleĢim yeri olduğunu göstermektedir.
Bölgenin Kizuvatna olarak bilinen en eski adı, Hitit devrinde QUE (KUE), Klasik Devirde 'de
Kilikya olarak yer almıĢtır. Mersin, tarih sahnesinde bir çok medeniyetin izlerini taĢımaktadır.
Mersin yöresi sırası ile Hititler, Firigler, Asurlular, Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve
Bizanslıların hakimiyetine girmiĢ, zaman zaman, Arap istilasına uğramıĢ, XI. y.y.da
Selçukluların, XIV:y.y.da Karamanoğulları ve Ramazanoğulları‟ nın ve XV.y.y.da Osmanlı
Ġmparatorluğu hakimiyetine girmiĢtir.
Mersin yöresinde, önemli tarihi merkezler olan Tarsus Gözlüküle ve Mersin Yumuktepe' de
yapılan kazılar, Mersin‟ in tarihte önemli bir merkez olduğunu ortaya çıkarmıĢtır. Nitekim
Gözlükule Ġslam uygarlıklarından Neolitik Dönem'e kadar 33 katmandan oluĢmaktadır.
Aynı Ģekilde Mersin DemirtaĢ Mahallesinde bulunan Yumuktepe' de gerçekleĢtirilen
kazılarda da aynı bulgulara rastlanmıĢtır.
Mersin yöresinde, daha sonra, Hitit Devrinin izleri görülür. Mersin ve Tarsus'un Yukarı
Mezopotamya'dan Orta ve Batı Anadolu‟ ya yönelik geçiĢ yolu üzerinde olması, bu yöreyi
önemli kılmıĢtır. Hitit Kralı HattuĢiĢ, yöreyi imar ve ıslah etmiĢtir. Daha sonra Asur Kralı III.
Selomossa' nın eline geçen yöre, M.Ö.528 tarihinde Ġran Hükümdarlığına geçmiĢtir.
M.Ö.527'de yöreyi ve Kıbrıs'ı Yunanlılar ele geçirmiĢtir.
M.Ö. 334, yörenin Makedonya Kralı Büyük Ġskender‟in hakimiyet dönemidir. M.Ö. 261.-246
da yöreyi Mısır Hükümdarı Batlenios Ogustos zapt eder M.Ö.66 yılında ise Roma
Ġmparatorluğu Komutanlarından Pompeius Mersin ve çevresini zapt ederek, Soli Ģehrini kendi
adına izafeten kurar daha sonra yöreyi kısa bir dönem Araplar iĢgal etse de barınamazlar.
Roma Ġmparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra yöre Doğu Roma Ġmparatorluğu içerisinde
kalır. Bilahare yöre Bizans hakimiyetine geçer.
Ġslamiyet‟in, Arabistan‟da yayılmasından sonra Halife Osman zamanında yöre, Arapların
eline geçer. Asurlulardan sonra yöre Abbasi Halifesi Sultan Mehdi zamanında M.S. 853 de
Abbasilerin hegemonyasına geçer. 1082-1083 yıllarında Selçuklu hakimiyetine geçen yöre bu
dönemde, kısmi olarak Haçlı istilasına uğramıĢtır. Selçukluların zayıflaması ile yöre
Karamanoğulları‟na geçer.
24
Mersin, Fatih Sultan Mehmet'in komutanlığında, Gedik Ahmet PaĢa tarafından 1474‟de ele
geçirilmiĢtir. 1481'de Fatih Sultan Mehmet'in ölümünden sonra Hükümdar olan II. Beyazıt ile
kardeĢi Cem Sultan arasında ortaya çıkan saltanat kavgası sırasında Cem Sultanın Mersin' de
Korykos Kalesine ; oradan da, Anamur üzerinden, Rodos ġövalyelerinin yardımıyla Ġtalya'ya
gittiği söylenir.
Ovalık Kilikya olarak adlandırılan bölüm ise 1516 da Osmanlı Ġmparatorluğuna bağlanmıĢtır.
I. Dünya SavaĢında, Mondros Mütarekesiyle itilaf devletlerinin istilasına uğrayan Mersin
1912-1918 tarihinde Ġngilizler iĢgal etmiĢtir.
02.01.1919 da da yöreye Fransızlar gelmiĢtir. 12.11.1919 da Ġngilizlerin çekilmesiyle iĢgalci
olarak Fransızlar kalmıĢtır. Mersin milli mücadele ile 3 Ocak 1922 de tekrar tarih
hakimiyetine geçmiĢtir. 1924 tarihinde Mersin adıyla Vilayet olmuĢtur.
MERSĠN'ĠN KRONOLOJĠSĠ
M.Ö. 6000-5500 Neolitik Dönem
M.Ö. 5500-3000 Kalkolitik Dönem
M.Ö. 3000-2000 Ġlk Tunç Çağı
M.Ö. 2000-1700 Orta Tunç Çağı
M.Ö. 1700-1200 Kizuvatna Krallığı
M.Ö. 1200-612 Kue Krallığı
M.Ö. 546-333 Pers Krallığı
M.Ö. 301-101 Selevkoslar Dönemi
M.Ö. 101- M.S.-395 Roma Dönemi
M.S. 395-661 Bizans Dönemi
M.S. 661 Muaviyenin Ġçel' in bazı yörelerini ele geçirmesi.
M.S. 685-960 Yörenin Bizans ve Araplar tarafından sık sık el değiĢtirmesi.
M.S. 960 Bizanslıların yöreye egemen olması.
25
1082 Süleyman ġah'ın yöreye egemen olması.
1124 Ermenilerin Tarsus'u ele geçirmesi.
1224 Anadolu Selçukluları Dönemi.
1254 Karamanoğulları Dönemi.
1357 Silifkenin Karamanoğulları Beyliğinin eline geçmesi.
1473 Gedik Ahmet PaĢa'nın Silifke'yi Osmanlı topraklarına katması.
1516 Mersin ve Tarsus Yöresinin Osmanlı yönetimine katılması.
1852 Mısırlı Ġbrahim PaĢa'nın Mersin yöresini ele geçirmesi
1859 Mersin yöresinin Osmanlı topraklarına katılması
17 Aralık 1918 Mersin'in, Ġngilizlerce iĢgali.
19 Aralık 1918 Tarsus'un, Fransızlarca iĢgali.
02 Ocak 1919 Mersin'in, Fransızlarca iĢgali
20 Temmuz 1920 Fransızlarla yapılan Bağlar SavaĢı.
05 Ağustos 1920 Pozantı Kongresi.
20 Aralık 1921 Ankara AntlaĢması (Çukurova‟ nın iĢgalciler tarafından boĢaltılması.)
27 Aralık 1921 Tarsus'un düĢman iĢgalinden kurtuluĢu.
03 Ocak 1922 Mersin'in düĢman iĢgalinden kurtuluĢu.
17 Mart 1923 Atatürk'ün Mersin'i ziyareti
1924 Mersin'in Vilayet oluĢu.
1933 Mersin' in ,Ġçel'in Vilayet Merkezi olan Silifke ile birleĢtirilmesi ve Ġl oluĢu.
2002 Ġçel adının Mersin olarak değiĢtirilmesi.
26
3.7 MERSĠN ĠLĠNĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ
3.7.1. Mersin Ġli Coğrafi Bilgiler
Orta Toroslar TaĢeli Platosunda geniĢ bir yay çizerek kuzey doğuya yönelir ve gittikçe
yükselir. Mersin içerisinde kalan Bolkar Dağının Medetsiz Tepesi 3584 metre
yüksekliğindedir. Ġlin bu dağlık kesimindeki en önemli geçiĢler Gülek Boğazı ve Sertavul
Geçididir.
Ġl akarsu bakımından çok zengin değildir. Ġlin en önemli akarsuları Göksu ve Berdan Çayıdır.
Göksu Irmağı 268 km, Berdan Çayı ise 90 km uzunluğundadır. Lamas, Mezitli, Alata,
Deliçay, Glindire, Bozyazı, Anamur, Efrenk diğer önemli çaylardır.
Ġl‟de önemli göl yoktur. Silifke - TaĢucu arasında Akgöl, Ketlik ve Paradeniz baĢlıca
göllerdir.
Ġlin kıyı Ģeridinin iklimi Akdeniz iklimidir. Kuzey kesimleri ise Karasal iklim özelliği
gösterir. Ġlin sahil kesimi lodos, poyraz, meltem ve yıldız rüzgarlarının etkisindedir. Bölgenin
bitkisel örtüsü makidir.
Ġl dahilinde bulunan belli baĢlı ovalar ve bu ovaların yüzölçümleri Ģu Ģekildedir.
Tarsus Ovası 85.000 hektar,
Berdan Ovası 40.000 hektar,
Anamur Ovası 5.660 hektar.
Ġlin meteorolojik bilgileri ise;
Yerel Ortalama Yaygın Basınç (MB) 1011.9
Ortalama Sıcaklık 18.5 Co
Günlük En yüksek Sıcaklık Farkı 20.6 Co
Ortalama Oransal nem( %) 72
En düĢük Oransal Nem (%) 7
Ortalama Açık Gün Sayısı 150
Ortalama Bulutlu Gün Sayısı 199.7
Ortalama Kapalı Gün Sayısı 49.1
Ortalama YağıĢ Miktarı 525.5 mm
Ortalama Toprak Sıcaklığı 21.8 Co‟ dir.
27
ġekil 1. Mersin Ġl Haritası
28
3.7.2. Ġlin Jeolojik Durumu
ġekil 2. Berdan Ovasının jeoloji haritası ( Özer, 2007; 17 )
29
3.7.3.. Ġlin Ġklim Durumu
Tablo 1. Mersin Ġline Ait Ġstatistiki Veriler
MERSIN
Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen Ortalama Değerler (1970 - 2011)
Ortalama Sıcaklık (°C)
10.4
11.1
13.9
17.7
21.5
25.2
28.0
28.4
25.8 21.5
15.9
11.8
Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C)
14.9
15.6
18.3
21.6
24.8
28.0
30.7
31.5
30.1 26.9
21.3
16.5
Ortalama En DüĢük Sıcaklık (°C)
6.6
7.2
9.7
13.4
17.2
21.2
24.4
24.7
21.5 17.0
11.8
8.1
Ortalama GüneĢlenme Süresi (saat)
5.0
5.4
6.5
7.3
8.5
10.1
10.1
10.0
9.2
7.5
5.6
4.5
Ortalama YağıĢlı Gün Sayısı
9.1
8.9
7.5
7.6
5.2
2.3
1.1
0.9
1.7
5.2
7.1
10.0
Aylık Toplam YağıĢ Miktarı
97.7
77.5
53.4
38.6
22.5
9.6
8.2
4.5
7.2
40.2
79.8
129.2
Ortalaması (kg/m2)
Uzun Yıllar Ġçinde GerçekleĢen En Yüksek ve En DüĢük Değerler (1970 - 2011)*
En Yüksek Sıcaklık (°C)
25.2
24.0
29.8
34.7
35.8
35.0
36.6
37.2
38.5 36.4
30.2
27.0
En DüĢük Sıcaklık (°C)
-4.5
-3.6
-1.5
3.8
9.1
5.3
16.3
16.7
12.5 5.6
0.7
-3.0
Günlük Toplam En
03.12.2001 175.4
Günlük En Hızlı
07.02.2003 123.1
En Yüksek **.**.**** **.* cm
2
Yüksek YağıĢ Miktarı
kg/m
Rüzgar
km/sa
Kar
http://www.mgm.gov.tr/
30
3.7.4. Ġlin Ġdari Durumu
Ġl‟in yüzölçümü 15.853 km2 olup; 13 ilçesi, 55 Belediyesi ve 510 köyü bulunmaktadır.
Ġl‟e bağlı Ġlçelerden Bozyazı ve Aydıncık 1987 yılında, Çamlıyayla 1990 yılında, BüyükĢehir
sınırlarında yer alan Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve YeniĢehir ise 2008 yılında Ġlçe olmuĢlardır.
(http://www.mersin.gov.tr)
Tablo 2. Sayılarla Ġlçe, Köy, bucak ve Belediyeler
Ġlçe
Köy
Bucak Belediye
Bağlı Belediyenin Adı
8
1
Akdeniz
Akdeniz
15
2
3
Mezitli, Fındıkpınarı, Tepeköy
Mezitli
32
5
6
Toroslar, Arslanköy, Ayvagediği,
Toroslar
Güzelyayla, Gözne, Soğucak
8
1
2
YeniĢehir, Değirmençay
YeniĢehir
37
2
3
Anamur, Çarıklar, Ören
Anamur
10
1
Aydıncık
Aydıncık
14
2
3
Bozyazı, Tekmen, Tekeli
Bozyazı
10
1
2
Çamlıyayla, Sebil
Çamlıyayla
50
10
11
Erdemli, ArpaçbahĢiĢ, AyaĢ, ÇeĢmeli,
Erdemli
Esenpınar, Kargıpınarı, Kızkalesi,
Kocahasanlı, Kumkuyu, Limonlu, Tömük
41
4
5
Gülnar, Büyükeceli, Köseçobanlı, Kuskan,
Gülnar
Zeyne
90
1
2
Mut, Kuskan
Mut
66
8
9
Silifke, Akdere, Atakent, Arkum, Atayurt,
Silifke
Narlıkuyu, TaĢucu, Uzuncaburç,
YeĢilovacık
129
5
6
Tarsus, Atalar, BahĢiĢ, Gülek, Yenice,
Tarsus
YeĢiltepe
TOPLAM
510
41
54
3.7.5. Nüfus
Ġl‟in ekonomik potansiyeli ve coğrafi konumu sebebiyle nüfus yoğunluğu yüksektir. Özellikle
Doğu ve Güneydoğu Anadolu‟dan olmak üzere, yurdun her yöresinden yoğun göç almıĢtır.
Bu durum ilin nüfus yoğunluğunu arttırdığı gibi; kentsel geliĢmeyi olumsuz etkilemiĢ, mahalli
hizmet ve ihtiyaçları da arttırmıĢtır.
2011 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Tespiti ile ulaĢılan Mersin Ġli genel nüfus toplamı
1.667.939‟dur.
Toplam 1.667.939 olan nüfusun 1.303.018‟i1 (%78,12) Ģehir nüfusu, 364.921‟si (%21,88)
köy nüfusudur (http://rapor.tuik.gov.tr).
31
Tablo 3. Mersin Ġli Sayım Yılları Ġtibariyle Nüfusu ve Yıllık Nüfus ArtıĢ Hızı
YILI
1927
1935
1940
1945
1950
1955
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1997
2000
2007
2008
2009
2010
2011
2012
NÜFUSU
211.543
244.236
257.790
279.474
317.929
371.667
444.523
511.273
590.943
714.817
843.931
1.034.085
1.266.995
1.508.232
1.651.400
1.595.938
1.602.908
1.640.888
1.647.899
1.667.939
1.682.848
NÜFUS ARTIġ HIZI (Binde)
17.96
10.74
16.22
25.78
31.23
35.80
27.98
28.96
38.06
33.21
40.64
40.63
24.49
26.47
23,40
4,26
12,1
8,9
Tablo 4. Mersin Ġli ADNKS’ye Göre 2011 Yılı Ġlçeler Bazında ġehir ve Köy Nüfusu
Ġlçe Adı
Akdeniz
Mezitli
Toroslar
YeniĢehir
Anamur
Aydıncık
Bozyazı
Çamlıyayla
Erdemli
Gülnar
Mut
Silifke
Tarsus
TOPLAM
ġehir
274.684
133.378
252.706
198.912
35.044
7.915
15.833
2.553
48.606
7.841
28.852
54.818
241.876
1.303.018
Köy
6.036
11.865
24.731
4.856
28.077
3.509
10.944
6.484
79.410
19.609
34.284
60.067
75.049
364.921
Toplam
280.720
145.243
277.437
203.768
63.121
11.424
26.777
9.037
128.016
27.450
63.136
114.885
316.925
1.667.939
32
3.7.6. UlaĢtırma
Karayolu;
Ġlin Yol Ağı 184 km‟si otoyol, 503 km‟si devlet yolu, 676 km‟si il yolu olmak üzere toplam
1.363 km‟dir. Karayolları teĢkilatınca son 7 yılda 103,3 km‟si bölünmüĢ yol olmak üzere
toplam 182,3 km yol yapılmıĢtır.
Tablo 5. Mersin ve Ġlçeleri Mesafe Cetveli
Mersin
Anamur
223
53
Aydıncık
170
14
39
Bozyazı
209
313
260
299
Ç.Yayla
90
186
133
172
127
Erdemli
37
87
34
73
237
110
Gülnar
147
146
93
132
248
121
59
Mut
158
140
87
126
173
46
64
75 Silifke
83
250
197
236
61
64
174
185
110 Tarsus
27
Demiryolu;
Demiryolu ulaĢımı yalnızca il merkezi ile Tarsus ilçesinde mevcut olup, il sınırları içindeki
demiryolu uzunluğu toplamı 55,2 km. dir. Ġlimizin lojistik merkezi olması bakımından,
merkezdeki Tırmıl mevkiinde liman, demiryolu ve otoyol bağlantılı bir konteyner aktarma
istasyonu ile Tarsus ilçesine bağlı Yenice beldesinde lojistik köy yapımı programa alınmıĢ
olup, arazi kamulaĢtırma çalıĢmaları devam etmektedir.
Denizyolu ve Limanlar;
Ġlimizde deniz ulaĢımı, kara ve demiryolu bağlantılı uluslararası Mersin Limanı ve Silifke
ilçesi dahilindeki TaĢucu limanı ile sağlanmaktadır. Mersin limanı 4.762 gemi/yıl kabul
kapasitesi, 8.606.000 ton/yıl yükleme-boĢaltma kapasitesi, 7200 m² net kullanılabilir alanı ile
yerli ve yabancı limanlarla rekabet edebilecek altyapıya sahiptir. TaĢucu limanından
KKTC'ye ulaĢım sağlanmaktadır.
Havayolları;
Havayolu ulaĢımı il merkezine yaklaĢık 57 km uzaklıktaki Adana havaalanından
sağlanmaktadır. Tarsus ilçesi Yenice beldesi yakınındaki Kargılı köyü, uluslararası yolcu ve
kargo taĢımacılığı yapılacak bölgesel Çukurova havaalanının yeri olarak belirlenmiĢ ve 2009
yılı yatırım programında Çukurova Havaalanı , kamulaĢtırma çalıĢmaları devam etmektedir.
33
Çukurova havaalanının Yenice lojistik köyü ve Mersin Limanı ve diğer iller ile otoyol ve
demiryolu bağlantıları olacaktır.
3.7.7. Turizm
Mersin, 321 km. lik (100 km.si doğal sahillerden oluĢmaktadır) kıyı Ģeridine sahip bir ildir.
Tarih boyunca eski Mısır ve Roma Ġmparatorluğunun yerleĢim alanları arasında yer almıĢtır.
YumuĢak iklimi sayfiye yeri olarak kullanılmasını sağlamıĢtır. Bir yerleĢim alanı olarak 8500
yıl öncesine tarihlenmektedir. Mersin ve yöresinde arkeologlar tarafından Neolitik (ĠÖ 6500)
ve Bronz devrine (ĠÖ 3000) ait kalıntılar bulunmuĢtur. Kıbrıs ve Mezopotamya ile olan ticari
bağlantıların izlerine rastlanmıĢtır. Ġlde Hititlerden baĢlamak üzere Büyük Ġskender, Roma,
Bizans, Arap, Haçlılar, Selçuk ve Osmanlılara ait birçok tarihi eser ve yerleĢim merkezlerine
rastlamak olasıdır. Ayrıca ilk Hıristiyanların Kudüs‟ten kovulmalarından sonra yerleĢtikleri
ilk yerler arasında olup, Hıristiyanlık dininin Roma‟ya kadar yayılmasında en etkili
merkezlerden biri olmuĢtur.
Mersin ili turizm çeĢitliliği açısından zengin bir potansiyele sahiptir. Bu arz çeĢitliliği deniz,
yayla, dağ, inanç ve kültürel turizm yönleri ile oluĢmaktadır. Ġnanç turizmi açısından baĢta
Hıristiyanlık olmak üzere üç semavi din için kutsal sayılabilecek yerler bulunmaktadır.
Mersin, Kültür ve Turizm Bakanlığınca kongre turizminin geliĢtirileceği 7 Ģehir arasına
alınmıĢtır. YeniĢehir Belediyesince hizmete sokulan 12000 Metrekarelik fuar alanının,
Mersin‟de fuarcılığın geliĢimine katkı sağlamaktadır. Ayrıca, 2008 yılı Haziran ayında Mersin
BüyükĢehir Belediyesince hizmete sokulan kongre merkezi de, kongre ve toplantı pazarı için
bir avantaj yaratmıĢ bulunmaktadır. Tarsus-Gülek-Karboğazı kıĢ turizmi açısından Kültür ve
Turizm Koruma ve GeliĢim Bölgesi kapsamına alınmıĢtır. Bunun yanında Ģehirde bulunan
çeĢitli spor tesisleri, ulusal hatta uluslararası düzeyde çeĢitli spor karĢılaĢmalarını olanaklı
hale getirebilmektedir. Yatırımcılarına tapuları verilen ve 2013 yılı yaz sezonu hizmete
açılması planlanan Mersin-Tarsus Kültür, Turizm Koruma ve GeliĢim Bölgesi, ilde golf
turizminin geliĢmesi, ek yatak ve istihdam olanaklarının yaratılması açısından önemini
korumaktadır. Ġlan edilen 6 adet Turizm Merkezinde planlama çalıĢmaları devam etmektedir.
3.7.8. Mersin’ de Koruma Altındaki Sit Alanları
Mersin‟in Tarsus Ġlçesinden Anamur‟a kadar uzanan 321 km. sahil bandında çok sayıda doğal
sit alanı bulunmaktadır. Bunların çoğu Caretta Caretta Kaplumbağaları ile Akdeniz Foklarının
yaĢam alanlarıdır.
34
Silifke Ġlçesinde bulunan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi (Endemik Bitki Ve KuĢ
Gözlem Alanı) Ġl merkezine 80 km mesafede olup, 02.03.1990 tarihli Bakanlar Kurulu
Kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmiĢtir. Göksu Deltası 1994 yılında
ülkemizin RAMSAR SözleĢmesine taraf olmasıyla uluslararası koruma statüsüne kavuĢmuĢ
önemli bir sulak alandır. 253.558 ha (1.360 hektarı su yüzeyi) yüzölçümüne sahip bölge
17.500 ila 94.700 arasında değiĢen kuĢ nüfusu ve 334 kuĢ türü, ĠribaĢ Kaplumbağası (Caretta
Caretta), YumuĢak Kabuklu Nil Kaplumbağası, Akdeniz KeĢiĢ Foku (Monuchus Monuchus)
ve Akdeniz YeĢil Kaplumbağası (chelonia mydas) varlığı; 10.069 km. su toplama havzasıyla
dünya ve ülke ölçeğinde ekolojik önemi olan bir alandır.
Ġlimiz Mağara oluĢumları bakımından “Mağara Cenneti” durumunda olup çok sayıda mağara
mevcuttur. Bölgemizdeki mağaralar çeĢitli jeolojik hareketler ve yer altı sularının aĢındırması
sonucu meydana gelmiĢtir. Tabiat Ģartlarında eĢsiz güzelliklerle oluĢan mağaraların insanlar
tarafından korunak, barınak ve dinsel mekân olarak kullanılmıĢ olması geçmiĢ medeniyetlere
ait izlerin bulunmasını da sağlamaktadır.
Silifke-Narlıkuyu da Cennet Çöküğü, Cehennem Çukuru, Astım Mağarası, Anamur da
KöĢekbükü Mağarası, Tarsus‟ta Yedi Uyurlar (Eshab-ı Kehf) ziyarete açık mağaralarımızdan
olup büyük ilgi görmektedir. Ayrıca Aydıncık Aynalıgöl ve Tarsus TaĢkuyu Mağarasını
ziyarete açmak için çalıĢmalar devam etmektedir.
Mersinde önem arz eden üç adet Ģelale bulunmaktadır. Bunlar Tarsus-Berdan, Gülnar Ilısu ve
Mut-Yerköprü ġelalesidir.
Mut-Gülnar, Ermenek üçgeninde yer alan ve bir doğa harikası olan Yerköprü ġelalesine, MutErmenek güzergâhından 5 Km. kadar gidildikten sonra varılır. ġelaleden sarkıt Ģeklindeki
yosunların üzerinden akan suyun bazı yerlerde çok bazı yerlerde damlalar halindeki düĢmesi
çok farklı bir görünümü ortaya çıkararak ĢaĢırtıyor insanı. Suyun düĢtüğü yerdeki suyun
maviliği, Ģelalenin yeĢilliği, dik yamaçlardaki çam ağaçları sudaki balıkların oradan oraya hiç
durmadan gezinmeleri farklı bir dünyadaymıĢsınız gibi sizi mutlu ediyor.
ġelalenin kenarından mağaraya doğru baktığınız da dumanlı görüntünün gerisinde 200 metre
uzunlukta 5-10 metre geniĢlikteki tabanı göl olan bir mağara uzanıyor. Mağarada suyun mavi
ve yeĢil tonlarda olması, mağaranın tavanındaki sarkıtlardan damlayan suyun görüntüsü ve
serinlik muhteĢem.
Ilısu ġelalesi, oldukça yüksek debili bir suyun yaklaĢık 70 metre yüksekten uçarak
oluĢturduğu muhteĢem güzellikte bir Ģelaledir. Daha önceleri çok daha yüksekten uçan su,
35
akarsuyun aĢındırma gücünden dolayı uzun yıllar boyu giderek alçalmıĢtır ve alçalmaya
devam etmektedir. Suyun Ģelaleyi ilk oluĢturduğunda uçtuğu yükseklik yaklaĢık 200 metredir.
ġelale, bu muhteĢem görüntüsünün yanı sıra, özellikle yaz aylarında serinlemek isteyenler için
ideal bir ortamdır. YaklaĢık 70 metre yüksekten uçan su, indiği yerde taĢlara çarparak, adeta
doğal bir fıskiye gibi ileriye doğru fıĢkırmakta ve yaklaĢık 15-20 metre uzaklığa kadar sürekli
yağmur misali yağmaktadır. Ayrıca Ģelalenin en büyük su kaynağı olan Ilısu kaynağı da,
Ģelalenin 2-3 km yukarısında bulunmaktadır. Kayaların içinden derya gibi suyun çıktığı bu
kaynak da gezilip-görülmeye değer eĢsiz bir doğa manzarası sunmaktadır. Ilısu ġelalesi,
Gülnar'a 65, Mut'a 90, Ermenek'e ise 30 km (diğer yol 70 km civarında) dolaylarında bir
mesafededir. ġelale'ye kadar özel araçla inme imkânı vardır.
Tarsus ġelalesi; Tarsus Ġlçe Merkezinin kuzeyinde Berdan (Kydnos) Çay'ı üzerindedir.
Berdan nehrinin bu bölümünde nehir suyu 4-5 metrelik bir yükseklikten dökülerek Ģelale
meydana getirmektedir. Romalılar döneminde Ģelalenin bulunduğu alan nekropol (mezarlık)
olarak kullanılmıĢtır.
Doğal Sit Alanları
MEVKĠĠ, KÖY, MAHALLE
ADI
Eski Askeri KıĢla Alanı (Tarihi ve 2. Hamidiye Mah.
Derece Doğal Sit Alanı)
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Adanalıoğlu Belediyesi sınırları içinde
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Kazanlı Belediyesi sınırları içinde
1. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı
Gözne Kalesi Çevresi
Mağara (1. Derece Doğal Sit Alanı)
Aslanköy Kasabası, ġekersu Mevkii
Mamuriye
Kalesi
(1.
ve
3.
Derece Bozdoğan Köyü
Arkeolojik Sit + 1. Derece Doğal Sit Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Kaladıran Köyü
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Karaağan Köyü
Alanı)
KöĢekbükü Mağarası (1. Derece Doğal Sit OvabaĢı Köyü
Alanı)
1. Derece Doğal Sit Alanı
Dragon Çayı ile Orman Kampı Arasında
36
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Nasrettin Köyü Mevkii
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Ġncekum Mevkii
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Bozluklu Mevkii
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Sancak Burnu Mevkii
Alanı)
Büyük Ada (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Aydıncık
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Tekeli Beldesi
Alanı)
Çubukkoyağı Köyü, MaraĢtepesi Mevkii
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Tekeli Beldesi Keltepe Mevkii
Alanı)
Çubukkoyağı Köyü MaraĢtepesi Mevkii
Kızıl liman (Doğal Sit Alanı)
Bozyazı
Lenger Mağarası (Doğal Sit Alanı)
Lenger Köyü
Alata Doğal Sit Alanı
Erdemli
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Büyükeceli, Akkuyu Mevkii
Alanı)
Ilısu ġelalesi (Doğal Sit)
Gülnar
Çağlayan ġelalesi (Doğal Sit)
Büyükeceli, KocaĢlı Köyü)
Mağara ve Kaya Otmaları (1. Derece Hacıahmetli Köyü, Kapız Mevkii
Arkeolojik Sit + 1. Derece Doğal Sit Alanı)
Kalıntılar (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Çömelek Köyü Arıkayası Mevkii
Mavga Kalesi (1. Derece Arkeolojik Sit + Hacınuhlu Köyü, Kozlar Yaylası Mevkii
1. Derece Doğal Sit Alanı)
Yerköprü Düden Obruk ve ġelalesi (doğal Gezende Köyü
Sit Alanı)
Göksu Deltası (1. Derece Doğal Sit Alanı, TaĢucu ve Atayurt ilçesi sınırları içinde
2. Dereceye dönüĢtürülüyor)
37
Tahta Limanı (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Akdere Köyü, Eğribük Mevkii
Güvercin Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + Silifke-anamur Kıyıbandı
Akhayat Harabeleri (1. Derece Arkeolojik Karadedeli Köyü Kuzeyinde
Sit + 1. Derece Doğal Sit Alanı)
Antik YerleĢim Yeri ((1. Derece Arkeolojik Susanoğlu Yöresi
2. ve 3. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit
Silifke-Anamur
Kıyıbandı,
Boğsak
Koyunda
Korasion Antik ġehri (Arkeolojik ve Doğal Susanoğlu
Sit)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Akdere Beldesi, Eğribük Mevkii
Alanı)
ġeytanderesi
(Kocaçay
Kanyonu)
(1. Silifke-Erdemli, Uzuncaburç
Derece Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı)
Boğsak Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + Silifke-Anamur Kıyıbandı
Dana Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Silifke-Anamur Kıyıbandı
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit YeĢilovacık köyü
Alanı)
3. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı
Silifke-Erdemli, Uzuncaburç
Liman Kalesi (1. ve 3. Derece Arkeolojik Silifke-Anamur Kıyıbandı
1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Derece Doğal Atakent Belediyesi
Sit Alanı
AĢağı Dünya Obruğu (1. Derece Arkeolojik Karadedeli Köyü Kuzeyinde
Aphrodisias Antik Kenti ve Köserelik Silifke-Anamur Kıyıbandı
Adası (1. ve 3. Derece Arkeolojik Sit + 1.
Barbaros Anıtı ve Çevresi (1. Derece Doğal Silifke-Mut
Karayolu
Üzerinde
Göksu
38
Sit Alanı)
Irmağı Kıyısında
3. Derece Doğal Sit alanı
Narlıkuyu Köyü Sınırları
Nagiduda Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + Bozyazı
Yelkenli Ada (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Aydıncık
Kepez Mağarası (1. Derece Doğal Sit Kızılisalı Köyü Sarıveliler Mahallesi
Alanı)
Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı
Tarsus Ġlçe Merkezi
Tarsus ġelalesi 2. Derece Arkeolojik ve Tarsus
Doğal Sit Alanı
Doğal Sit Alanı
Tarsus ġelale Bölgesi
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Tarsus Belediyesi Mücavir alanında
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Huzurkent Belediye sınırları Ġçinde
Berdan Barajı Mesire Yeri (2. Derece Tarsus
Doğal Sit Alanı)
Sarıveli Doğal Sit Alanı
Sarıveli Köyü
TaĢkuyu Doğal Sit Alanı
TaĢkuyu Köyü
3.7.9. Tesisler
Tablo 6. Turizm ĠĢletme Belgeli Yeme Ġçme Tesisleri
Tesisin Adı
Alibaba Kordon
ġimal Yıldızı
Botanik Garden
Grand Deniz Yıldızı
Öz Tropicana
Villa
Begonvil Restoran
Kafa Miz
Türü
Lokanta-Bar
Yüzer Lokanta
Lokanta
Lokanta
Lokanta
Özel Tesis
Lokanta
Özel Tesis
Kapasite
80 KiĢi
104 KiĢi
450 + 150 Toplam 600 KiĢi
150 KiĢi
25 KiĢi
805 KiĢi
150 KiĢi
100 KiĢi
39
Diğer Yeme Ġçme
Tesisleri
Tesisin Adı
Forum AlıĢveriĢ
Merkezi
Kipa AlıĢveriĢ Merkezi
Mersin Marina
Ali Baba Restaurant
Çınaraltı Balık
Restaurant
Ġnci Restaurant
Kerim Restaurant
Lagos Restaurant
Narlıkuyu Balık
Restaurant
Orfoz Balık Restaurant
Yunus Restaurant
Merada
X-Sıde Beach Club
Alp Cafe
Cafe Atilla Eski Türk
Evi
Ġklim Cafe
S Cafe
Saint Paul Cafe
Camıno
I See
The Box
Don Quıjote Cafe
Pizzeria
Kırmızı
Mobydick Takeaway
Vıkıng Cafe &
Restaurant
Truva Club Cy
Life Lounge
Tunç Kumpir
Asmaaltı Et & Balık
Restaurant
Akdeniz Restaurant
Antik Anadolu Sofrası
AĢina Restaurant
Göçtü Restaurant
Türü
Restaurant, Cafe,
Pastane
Restaurant, Cafe
Restaurant, Cafe
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Kapasite
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Restaurant, Cafe,
Bar
Beach Club
Cafe
Cafe
Cafe
Cafe
Cafe
Cafe & Bar
750 KiĢi
Cafe & Bar
Cafe & Bar
Cafe & Restoran
120 KiĢi (Bistro Düzeni) 50 KiĢi
(Oturum)
75 + 75 Toplam 150 KiĢi
100 KiĢi
125 KiĢi
Cafe & Restoran
Cafe & Restoran
Cafe & Restoran
75 KiĢi
80 KiĢi
200 KiĢi
Club
Club (Açık Hava)
Kafeterya.
Lokanta
3000+1500 Toplam 4500 KiĢi
4000 KiĢi
140 KiĢi
125 KiĢi
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
40
Gülbaba Restaurant
Gülistan Restaurant
Gürel Lokantası
Kalyon Prestij
Kalyon Restaurant
Polat Restaurant
Rafet Usta Restaurant
Salinas Pizza Döner
Sandal
Sözenler Restaurant
ġadırvan
ġelale Restaurant
Yıldırımlar
Yıldırımlar Lokantası
Yıldırımlar Lokantası
Temiz Yayla
Restaurant
Bedy's
Tantana Bar
Crista
Pasha
Durock
Trıbu
Mia Resorts Res.Pine
Club
Dursun Demir
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant & Bar
& Cafe (Alkollü)
Restaurant & Bar
& Cafe (Alkollü)
Restaurant / Cafe
Bar
Restaurant / Cafe
Bar / Club
Rock Cafe-Bar
Rock Cafe-Bar
Restaurant
260 KiĢi
160 KiĢi
200 KiĢi
150 KiĢi
150 + 50 (Bahçe) Toplam 200 KiĢi
650 KiĢi
130 KiĢi / 300 Ayakta
120 Oturmalı 2 Katlı Alt Katta Ayakta
300 KiĢi
50 KiĢi
Sıkma, Gözleme,
Ayran
Not: Tavsiye olmayıp bilgi amaçlıdır.
41
3.7.10. Müzeler
Mersin‟ de 9 müze (1‟i özel) ve 11 ören yeri ziyarete açıktır. Mersin ili Müzelerinde 95.896
adet eser bulunmakta olup, bunların 6.697 adedi sergilenmektedir.
3.7.11. Mevcut Kütüphaneler
Ġl‟de 26 Halk Kütüphanesi (1‟i Gezici Kütüphane) bulunmaktadır. 2009 yılı sonu itibariyle
Kültür ve Turizm bakanlığına bağlı kütüphanelerde toplam 199.589 kitap mevcuttur. 2009 yılı
okuyucu sayısı ise 344.036‟dır.
3.7.12. Sanat Galerileri
Bir adet Devlet Resim Heykel Müzesi ve Galerisi, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 5
Kültür Merkezi (2‟si faaliyette, 3‟ünün inĢaatı devam etmektedir.) bulunmaktadır
3.7.13. Orman Varlığı
Ormanlık Saha Toplamı (ha) : 840.347
Açıklık Saha Toplamı (ha ) : 722.552
Genel Saha Toplamı (ha) : 1.562.899
Normal Koru (Verimli) Ormanı : 378.739 ha
Bozuk Koru (Verimsiz) Ormanı : 459.192 ha
Normal Baltalık (Verimli) Ormanı : 908 ha
Bozuk Baltalık (Verimsiz) Ormanı : 1.508 ha
Toplam Ormanlık Alan : 840.347 ha
Ormansız (Açıklık) Alan : 722.552 ha
GENEL ALAN : 1.562.899 ha
Ġlimiz ormanlık alanı, genel alanın % 54‟ü kadardır. Türkiye ortalaması olan % 27 den bir
misli fazladır.
42
3.8. ĠLGĠ GRUPLARI LĠSTESĠ (STK lar)
Mersin ili bünyesinde faaliyette bulanan, doğa turizmi kapsamında yer alabilecek Sivil
Toplum KuruluĢlarının bazıları aĢağıda sıralanmıĢtır
KÜLTÜR MERKEZĠ DERNEĞĠ
AKDENĠZ ĠHRACATÇI BĠRLĠKLERĠ
ANITLAR DERNEĞĠ
ÇEVRE KORUMA KÜLTÜR VE SANAT
DERNEĞĠ
EĞĠTĠM VE KÜLTÜR VAKFI
KÜLTÜR VE SANAT TURĠZM DERNEĞĠ
KÜLTÜR VE SANATEVĠ DERNEĞĠ
MERSĠN HAVACILIK KULUBÜ
DERNEĞĠ
MERSĠN TĠCARET VE SANAYĠ ODASI
MUT KÜLTÜR VE TURĠZM
KALKINDIRMA DERNEĞĠ
MÜSTAKĠL SANAYĠCĠ VE
ĠġADAMLARI DERNEĞĠ
MÜZĠK VE FOLKLOR DERNEĞĠ
SANAYĠCĠ VE ĠġADAMLARI DERNEĞĠ
SUALTI ARAġTIRMALARI DERNEĞĠ
TAġUCU EĞĠTĠM VE DOĞAL HAYATI
KORUMA VAKFI
TEMA VAKFI
ÇALTIBOZKIR KÖYÜ VE HAVALĠSĠ
KÜLTÜR DAYANIġMA DERNEĞĠ
ÇEVRE DOSTLARI DERNEĞĠ
ÇEVRE GÖNÜLLÜLERĠ DERNEĞĠ
DENĠZ TĠCARET ODASI
DOĞAL HAYATI VE ÇEVREYĠ
KORUMA DERNEĞĠ
GAZETECĠLER CEMĠYETĠ
KAZANLI ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ
SANAT KULUBÜ DERNEĞĠ
TMMOB ÇEVRE MÜHENDĠSLERĠ
ODASI
TÜKETĠCĠYĠ KORUMA DERNEĞĠ
TÜRK HAVA KURUMU DERNEĞĠ
TÜRKĠYE AVRUPA TOPLULUĞU
DERNEĞĠ
YENĠCE ÇEVRE KORUMA DERNEĞĠ
ZĠRAATÇILAR DERNEĞĠ
ASLANKÖY KÜLTÜR VE DAYANIġMA
DERNEĞĠ
TEMĠZ TOPLUM HAREKETĠ DERNEĞĠ
43
4. MERSĠN DOĞA TURĠZMĠ ARZI
4.1 MERSĠN NĠN DOĞA TURĠZMĠ DEĞERLERĠ (DOĞA TURĠZMĠ ARZI)
YER
KuĢ
Trekking Yayla Mağara Av Sualtı
Gözlemciliği
DalıĢ
Hava
Sportif
Sporları Olta B.
Akarsu Botanik Foto
S.
Argoturizm
Kamp Karavan
Mersin
Anamur
Aydıncık
Bozyazı
Çamlıyayla
Erdemli
Gülnar
Mut
Silifke
Tarsus
44
4.2. MERSĠN ĠLĠNĠN DOĞA TURĠZMĠ (ARZI) DEĞERLERĠ VE BĠLĠNĠRLĠK
DEĞERLENDĠRMESĠ
Coğrafi konumu, çok eski dönemlere kadar uzanan geçmiĢi ile önemli bir yerleĢim yeri
olması, Mersin‟e turizm açısından çok önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu coğrafi konumu,
tarihsel ve kültürel birikimin sağladığı avantajlar Mersin‟in turizm potansiyelinin oluĢmasında
en belirgin etkendir. Ek olarak, binlerce yıllık yerleĢim bölgesi olmasının sonucu olarak
ortaya çıkan değerler arasında el sanatları, yörük gelenek ve görenekleri, mutfağı, halk
oyunları, türküleri, ezgileri ile Mersin, çok farklı ve renkli bir görünüm vermektedir. Doğal
zenginlikler bakımından ise, yaylalar, trekking ve kıĢ sporu için Bolkar Dağları, yat turizmi
için doğal koylar ve sağlık turizmi için Ģifalı su kaynakları görülmektedir. Göksu Deltası,
TaĢucu Paragöl, Göksu Vadisi, Sarvatul Geçidi, Cehennem Deresi, Lamas Çayı Vadisi,
Pozantı Geçidi, Seyhan Nehri-Yekköprü Su Tüneli gibi gezip görmeye değer çok sayıda doğal
zenginliklere sahiptir. Toros Yaylaları hem tarihsel ve kültürel değerleri ve hem de flora ve
fauna yönünden oldukça zengin olup ziyaretçilere doğal yaĢamı tanıma keyfi yaĢatır ( Bingöl,
2004;132 ).
4.3. MERSĠN ĠLĠNDE DOĞA TURĠZMĠ AMAÇLI KULLANILAN VE KORUMA
STATÜLÜ ALANLAR
Tabiat Parkları
Tabiat Parkı; Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın
dinlenmesine uygun tabiat parçalarına denir.
Mersin ilinde Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü Ġl ġube Müdürlüğü
sorumluluğunda 8 Tabiat Parkı bulunmaktadır. Bunlar; 100. Yıl (GümüĢkum) Tabiat Parkı,
Kuyuluk Tabiat Parkı, Çamdüzü Tabiat Parkı, Erdemli Çamlığı Tabiat Parkı, KaraekĢi Tabiat
Parkı, Ġncekum Tabiat Parkı, Pullu 1 Tabiat Parkı, Pullu 2 Tabiat Parkıdır.
45
100. Yıl (GümüĢkum) Tabiat Parkı: Saha GiriĢ, günübirlik alan ve plaj alanından
oluĢmaktadır. ÇeĢitli orman ağacı türleri gölgesinde, temiz bir sahilde günübirlik piknik
yapma imkânı bulunmaktadır. Sahada piknik üniteleri ve oto park alanları bulunmaktadır.
Saha 22,98 Ha. lık alana sahiptir.
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
38.100 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
GeliĢlerinin Sebebi
Kıyaslanabileceği
saha
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuĢ veya konserve ürünler alınarak para ödeme
Ģekilleriyle
KiĢi baĢına ortalama en az …………… TL harcama
yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 30
Aileler : %60
Diğerleri : %10
1- Deniz Turizmi
2- Doğa Gezileri,
3- Doğa Eğitimi Programları
4- Yaban Hayatı Gözlem (Deniz Kaplumbağası)
Ġncekum
UlaĢılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
Orta derecede yakın; 2 saat (2-3 saat arasında)
havaalanına yakınlığı
Özel taĢıt
(X)
Ziyaretçinin Genel ulaĢım
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
kanaati: Özel TaĢıt
46
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet,
yürüyüĢ, atlı vb.)
UlaĢım için problemler: Altyapı Analizi
TaĢımacılık ağı
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
47
Kuyuluk Tabiat Parkı: Mersin ili Mezitli ilçesi sınırları dahilinde Mezitli-Fındıkpınarı
yolunun 6. Km.‟ sin de bulunmaktadır. Saha genelinde saf kızılçam koru ormanı ile
örtülmüĢtür. Günübirlik piknik alanı kullanıma uygundur. Sahada kır gazinosu, spor alanları,
büfe ve park bulunmaktadır. Saha 19,83 Ha. lık alana sahiptir.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
17.841 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Doğa Eğitimi Programları
3- Doğa Gezileri
Çamdüzü
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
48
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
49
Çamdüzü Tabiat Parkı: Silifke ilçesine 6.5 km. Mut yolu üzerinde uzaklıkta bulunmaktadır.
Silifke Çamdüzü Tabiat Parkı, en çok kızılçam ağaçlarından meydana gelen ormanda,
rekreasyon hizmeti vermektedir. Sahada kır gazinosu, büfe ve oyun parkları bulunmaktadır.
Saha 5,68 Ha. lık alana sahiptir.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
5.704 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %40
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Doğa Gezileri
Kuyuluk
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
50
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
X
Ġyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
51
Erdemli Çamlığı Tabiat Parkı: Tamamı 26,14 Ha. olup 12,5 Ha. lık kısmı günübirlik olarak
planlanmıĢtır. Aynı günde 400-500 adet kampçıya çadır kurma hizmeti verilebilmektedir. 11
adet karavan parkı ve 189 adetlik otomobil park yeri bulunmaktadır. Kızılçam ağaçları altında
doğa ve denizin keyfini çıkarmak mümkündür. Sahada kır gazinosu, büfe, fırın ve oyun
parkları bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
65.766 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %30
Diğerleri : %10
1- Deniz Turizmi
2- Piknik,
100. Yıl (GümüĢkum)
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
52
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
53
KaraekĢi Tabiat Parkı: Mut ilçesine 7 Km. uzaklıkta, içinde gökkuĢağı alabalığı üretme
istasyonu da bulunan doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir piknik ve dinlenme yeridir.
Sahadaki asıl ağaç türü kızılçam ve çınar olmakla birlikte birçok tür bulunmaktadır. Sahada
kır gazinosu, büfe, ve oyun parkları bulunmaktadır. Saha 9 Ha. lık alana sahiptir.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
8.530 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Doğa Gezileri
Çamdüzü
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
54
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
X
Ġyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
55
Ġncekum Tabiat Parkı: Silifke-Aydıncık karayolunda Aydıncık Ġlçesine 2 km uzaklıkta
kumsalı ve deniziyle egzotik bir özelliğe sahip 23,71 hektar geniĢliğinde bir tabiat parkıdır.
Ayrıca su altı dalgıçlığı ve diğer su altı sporları yapabilme imkânı vardır. Sahada soyunma
kabinleri, wc ve büfe bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
7.923 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %60
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Deniz Turizmi
3- Doğa Gezileri
Yüzüncü Yıl
Uzak; 4 saat (4-5 saat arasında)
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
( )
Diğerleri
(X)
56
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
X
Ġyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
57
Pullu 1 Tabiat Parkı: Mersin-Antalya D400 kara yolu üzerinde, Anamur ilçesine 8 km
uzaklıkta olup yaklaĢık 10,3 hektarlık bir alana sahiptir. Çevrenin tüm olumsuz etkilerinden
uzak olması sebebiyle yoğun ilgi gören ender tabiat parklarımızdan biridir. Temiz ve güzel bir
koyu olan sahili vardır. Sahada kır gazinosu, büfe, oyun parkları ve sıhhi tesis kompleksi
bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
5.447 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Deniz Turizmi
3- Doğa Gezileri
Pullu 2
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
58
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
59
Pullu 2 Tabiat Parkı: Mersin-Antalya D400 kara yolu üzerinde, Bozyazı ilçesine 4 km
uzaklıkta olup Pullu1 Tabiat Parkı'nın hemen yakınında bulunmaktadır. YaklaĢık olarak 33,5
hektarlık bir alana sahiptir. Masmavi bir deniz ile oluĢan doğal güzellik insanların ilgisini
çekmektedir. Sahada büfe, wc ve sıhhi tesis kompleksi bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
5.988 kiĢi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Deniz Turizmi
3- Doğa Gezileri
Pullu 1
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
60
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Tabiat Parkları Arz Analizi Tablosu;
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
1- Tabiat Parkları
Adı
Ġlçesi
Bilinirlik
100. Yıl (GümüĢkum)
Tabiat Parkı
Mezitli
B
Kuyuluk Tabiat Parkı
Mezitli
B
Çamdüzü Tabiat Parkı
Silifke
B
Erdemli Çamlığı Tabiat
Parkı
Erdemli
B
KaraekĢi Tabiat Parkı
Mut
B
Ġncekum Tabiat Parkı
Aydıncık
B
Pullu 1 Tabiat Parkı
Anamur
B
61
Pullu 2 Tabiat Parkı
Anamur
B
Tabiat Parklarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Uygun Ġklim Özellikleri
Sosyal Faaliyet Alanlarının Azlığı
Doğal Zenginlik
Tanıtım Yetersizliği
Mavi Bayraklı Kıyıların Varlığı
Mavi Bayraklı Kıyıların Azlığı
Bakir Alanların Olması
Çevre Kirliliği Tehdidi
UlaĢım Ġmkanı Kolaylığı
Konaklama Yetersizliği
Koruma Altında Olması
Çevre Alanlarının YapılaĢması
YerleĢim Yerlerine Yakınlıkları
Turizm Bilincinin Yetersizliği
Milli Park ve benzeri sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin
daha geliĢtirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliĢtirilmesine yönelik stratejik kararlar;
Tabiat Parklarının bilinirliğinin ve değerinin arttırılması için, daha fazla tanıtım ve
yatırım kaynaklarının arttırılması,
Yöre insanının doğa; turizmi değerlerinin korunması açısından bilinçlendirmesi için
gerekli eğitimlerin verilmesi,
Üniversiteler ve STK larla iĢbirliği içerisinde yapılabilecek olan yatırımların doğal
ortamları bozmadan ve doğru bir planlama içerisinde tamamlanması,
Doğal yaĢam alanlarında daha fazla çevre korumaya önem verilmeli.
62
Tabiat Anıtları
Tabiat Anıtının Adı
Bölge Müdürlüğü
Ġl
Ġlçe/Köy
Kapladığı Alan
Ġlan Tarihi
Yerköprü ġelalesi
VII. Bölge/ADANA
MERSĠN
MUT
117 Ha.
2001
Tabiat Anıtının Özellikleri
110 milyon yıllık bir oluĢumla kretase yaĢlı kireç taĢlarının faylanması sonucunda çok dar bir
kanyon oluĢmuĢ ve bu faylanmaya bağlı olarak ortaya çıkan bir kaynak, bol karbonatlı
suyuyla traverten oluĢturmaya baĢlamıĢtır. Halen bu oluĢum devam etmektedir. Son derece
güzel görünümü ile yaklaĢık 30 metre yükseklikten, sarkıt Ģeklindeki yosunların üzerinden
aĢağıya akan bir Ģelale ve bu Ģelaleyi oluĢturan su tünelinin içerisinde doğallığı bozulmamıĢ
rengârenk sarkıtlar mevcuttur. Yerköprü ġelalesi Tabiat Anıtında, genel alandaki kızılçam
ağaçlarının yanı sıra, Ģelalenin üzerini oluĢturan yaklaĢık 3.0 Ha‟lık alanda ise odunsu yapıda
incir, zakkum, pırnal meĢesi, çınar, hayıt, akdiken, üvez, nar, erguvan, menengiç ve otsu
yapıda dardağan, ılgın, kapari gibi son derece zengin bitki çeĢitliliğini bünyesinde
barındırmaktadır.
Sahanın büyük bir bölümü Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun
25.09.2007 tarih ve 3101 sayılı kararı ile 1.derece doğal sit alanı olarak tescil edilmiĢtir.
GerçekleĢtirilebilecek Faaliyetler:
Saha içerisinde:
Sahanın 2002 yılında yapılmıĢ 2009 yılında revize edilmiĢ peyzaj planı vardır. ġelalenin
üzerini oluĢturan kısım hariç arazi eğimi %100‟ün üzerinde olduğundan, saha taĢlık bir arazi
yapısına sahip olduğundan ve kıĢın yağan kar ve Ģiddetli rüzgârların etkisi ile yüksek
bölgelerdeki taĢ ve kayaların düĢme riski oldukça fazla olduğundan arazi kullanımlar için
fazla elveriĢli değildir. Bu nedenle peyzaj projesinde tam anlamıyla piknik için değil sadece
uzaktan gelen ziyaretçilerin dinlenmesi amacıyla 2 hektarlık bir alan piknik alanı olarak
ayrılmıĢtır. Sahada koruma esastır. Günübirlik geziler ve foto safari düzenlenebilir.
Nasıl UlaĢılabilir:
Mut Ermenek yolunun 23 Km „ sinden Devlet Su ĠĢleri Gezende Baraj Müdürlüğünden ayrılan
63
asfalt yol ile ulaĢılır. Yolun 4. Km „ sinden Yerköprü ġelalesi yoluna dönülerek 6. Km „ de
Tabiat Anıtına ulaĢılır. Yolu asfalttır ve sadece kara yolu ile ulaĢılır.
Neler Görülebilir:
Ermenek Çayı üzerinde bulunan Yerköprü ġelalesinde yeĢilin her tonunu görmek mümkün
olup, Ģelalenin yeĢilliği, suyun maviliği ve sudaki balıkların hareketi ile ziyaretçiler için
unutamayacakları bir doğa harikasıdır.
Halihazırda
ki Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: …….kiĢi
ziyaretçi sayısı
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : …………. kiĢi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
Ģekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %10
Diğerleri : %10
1- Trekkin
2- Doğa Gezileri
Pullu 1
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
64
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Ġl
Ġlçe/Köy
Kapladığı Alan
Ġlan Tarihi
X
X
X
X
X
X
X
Koca Katran
VII. Bölge/ADANA
MERSĠN
TARSUS/SEBĠL
2,5 Ha.
1994
Sedir ağacı 620 yaĢında, 40 m. boy, 2,34 m. çap ve 7,40 m. çevre geniĢliğine sahiptir.
Nasıl UlaĢılabilir
Cocakdere vadisinde bulunan Koca Katran Anıt ağacına ulaĢmak için, Aslanköy de ki
Kuyucak orman deposunun içinden yola devam edilerek, Tırtar köyünden batıya dönülür.
YaklaĢık 7 km. kadar sedir ormanlarından tırmanarak 2000 metre rakımın üzerinde bulunan
Dümbelek Düzü düzlüğüne çıkılır. 14 km. kadar bu düzlükten doğuya doğru ilerleyerek
Cocakdere Vadisi‟nin göründüğü Demir kapılı geçit noktasına doğru gelinir.
Vadiyi korumak amacıyla bu demir kapıdan geçiĢ izne tabidir. Kapıdan sonra yaklaĢık 20
km. kadar Cocakdere vadisinde ilerlenir. Etrafta yaĢlı genç sedir ormanlarıyla doludur.
Sonunda Tekedağ yangın gözetleme kulesini geçerek Koca Katran anıt ağacına ulaĢılır.
65
Ġl
Ġlçe/Köy
Ana Ardıç
VII. Bölge/ADANA
MERSĠN
TARSUS/KOZPINARI
Mevkii
2,5 Ha.
1994
Kapladığı Alan
Ġlan Tarihi
Ardıç ağacı 1105 yaĢında, 21 m. boy, 2,75 m. çap ve 7,20 m. çevre geniĢliğine sahiptir.
Çamlıyayla Ġlçesinden kuzeye doğru yaklaĢık 20 km. kadar gidildiğinde Bolkar Dağları
eteğinde ve Kadıncık vadisinin kuzeyinde Ana Ardıç‟a ulaĢılır.
Tabiat Anıtları Arz Analizi Tablosu;
Tabiat Anıtları
Adı
Ġlçesi
Bilinirlik
Yerköprü ġelalesi
Mut
B
Koca Katran
Tar us/Sebil
B
Ana Ardıç
Tarsus/Kozpınarı
B
Tabiat Anıtlarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Çevre Baskısının OlmayıĢı
UlaĢım Güçlüğü
Doğal Zenginlik
Koruma Güçlüğü
Görece YerleĢim Yerlerine Yakınlığı
66
Tabiat Anıtlarına olan ulaĢım kolaylıklarının sağlanabilmesi için yatırıma ihtiyaç
vardır,
Tabiat Anıtları bölgelerinde kamp alanlarının yaratılması gereklidir,
Tabiat Anıtlarının bilinirliğinin ve değerinin arttırılması için, daha fazla tanıtım ve
yatırım kaynaklarının arttırılması,
Mersin Ġlindeki Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları:
Yaban hayatı geliĢtirme sahası: Av ve yaban hayvanlarının ve yaban hayatının korunduğu,
geliĢtirildiği, av hayvanlarının yerleĢtirildiği, yaĢama ortamını iyileĢtirici tedbirlerin alındığı
ve gerektiğinde özel avlanma plânı çerçevesinde avlanmanın yapılabildiği sahaları, olarak
tanımlanmıĢtır.
67
Sahanın Adı
Ġl
Ġlçe/Köy
Kapladığı Alan
Ġlan Tarihi
Hisardağı-Gedikdağı
VII. Bölge/ADANA
MERSĠN
Silifke
4.309,00 Ha.
13.09.2006
Kaynak Değerleri
Memeliler
Sahada yapılan doğrudan gözlemler ile yöre halkı ve avcılarla yapılan anketler, literatür
kayıtlarının incelenmesi ve bu literatür kayıtlarına göre uygun habitatı bulunan 39 memeli
türünün olduğu belirlenmiĢtir.
KuĢlar:
Saha ve çevresinde yapılan doğrudan gözlemlere, yöre halkı ve avcılarla yapılan anketlere,
literatür kayıtlarının incelenmesine ve bu literatür kayıtlarına göre sahada uygun habitatı
bulunan kuĢ türü sayısı 77 dir.
Sürüngenler
Saha ve çevresinde yapılan doğrudan gözlemler ile yöre halkı ve avcılarla yapılan anketler,
literatür kayıtlarının incelenmesi ve literatür kayıtlarına göre sahada uygun habitatının
bulunduğu sürüngen türü sayısı 29 dur.
Ġki yaĢamlılar
Saha ve çevresinde doğrudan gözlemler yolu ile 5 iki yaĢamlı türü olduğu belirlenmiĢtir.
Hedef Tür
YABAN KEÇĠSĠ (Capra aegagrus): Deniz seviyesinden 3000 m. yüksekliğe kadar sarp
kayalık, ulaĢılması zor dağınık çalı ve ağaçların olduğu alanlarda yaĢar.Yaprak, taze
sürgün,dal ve meyve ile beslenirler.YaklaĢık 18 yıl ömürleri vardır.Toroslarda yaĢayan halk
68
arasında geyik adı ile de bilinmektedir.
GerçekleĢtirilebilecek Faaliyetler
Hisardağı Gedikdağı Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası sarp ve kayalık bir yapıya sahiptir.
Kuzey sınırında devamlı olarak akan Göksu Irmağı mevcut olup saha içerisinde mevsimsel
olarak değiĢen küçük dere ve çeĢmeler bulunmaktadır.
Alanda Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit edilen kota ile
yerli ve yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılmaktadır. Ayrıca yaz aylarında
Göksu ırmağında yerel turizm acentelerince rafting yapılmaktadır.
Gedikdağı zirvesinde bulunan Geç Antik Dönem ören yeri kalıntılarının tescili yapılmıĢ
olmakla birlikte herhangi bir kazı çalıĢması yapılmamıĢtır. Ancak kazı çalıĢmalarından sonra
gezilip görülmesi yönünde bir düzenleme yapılabilir.
Yerel halktan alınacak bir rehber ve kurumumuzdan bir görevli eĢliğinde sarp, stabilize ve
orman içindeki patika yollardan 1-2 saat süren doğa yürüyüĢleri de yapılabilir.
Mersin Ġli Silifke Ġlçesi mülki sınırları içerisinde yer almakta olup, Silifke Ġlçesine 15 km.
Mersin Ġline 100 km. ve en yakın adana havaalanına 180 km. uzaklıktadır. Silifke-Mut
karayolu ile Silifke-Gülnar karayollarının iĢlek ulaĢım ağının kavĢağı durumundadır.
Sahanın Adı
Ġl
Ġlçe/Köy
Kapladığı Alan
Ġlan Tarihi
Kestel Dağı
VII. Bölge/ADANA
MERSĠN
Mut
4.290,00 Ha.
16.10.2005
69
Kaynak Değerleri
Kesteldağı Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası orman ekosistemi ve akarsu-kanyon
ekosisteminden teĢekkül eden bir alandır. Sahanın en önemli kaynak değeri yaban keçisidir.
Kesteldağı YHGS.nın arazi yapısı ve üzerindeki bitki örtüsü yaban keçisine barınma, üreme
ve yaĢamını devam ettirebileceği uygun bir ortam sunmaktadır. Saha içinde öncelikle yaban
hayatı açısından önemli olan su kaynaklarının devamlılığının sağlanması da çok önemlidir.
Alan, içerisindeki vadileri ve sarp kayaları ile, yaban hayatının barınması ve de alanın doğal
peyzajı açısından büyük önem taĢımaktadır. Alandaki karstik yapı birçok in ve küçük mağara
oluĢumuna sebep olmuĢtur.
Kesteldağı Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasında gözlenen memeli türleri
LATĠNCE ADI
TÜRKÇE AD
IUCN
Capra aegagrus
Yaban keçisi
VU
Lynx lynx
VaĢak
NT
Rhinolophus
Büyük Nalburunlu Yarasa
LR(nt)
Küçük Nalburunlu Yarasa
VU
Erinaseus concolor
Kirpi
LR(lc)
Hystrix indica
Oklu kirpi
LR(lc)
Canis lupus
Kurt
Martes martes
Ağaç Sansarı
LR(lc)
Martes foina
Kaya Sansarı
LR(lc)
Lepus auropaeus
Yabani TavĢan
LR(lc)
Sus scrofa
Yaban Domuz
LR(lc
Canis aureus
Çakal
LC
Vulpes vulpes
Tilki
LC
Meles meles
Porsuk
LR(lc)
Sciurus anomalus
Anadolu sincabı
ferrumequinum
Rhinolophus
hi posid ros
C
KuĢlar
70
Yaban keçisi envanter çalıĢmaları sırasında arazide yapılan gözlem, inceleme, yöre halkı ve
saha bekçileri ile yapılan görüĢmeler değerlendirilerek alanda bulunan kuĢ türleri ortaya
konulmuĢtur. Alan içerisindeki orman, dere, kanyon, dağ, bahçe ve tarım arazilerini içeren
farklı yaĢam alanları kuĢ türleri açısından zenginliğe sebep olmaktadır.
Sürüngenler
YHGS‟nda yapılan gözlemler sonucunda alanda mahmuz bacaklı kaplumbağa (Testudo
graeca) olduğu tespit edilmiĢtir. Bu IUCN listesinde “zarar görebilir” kategorisinde yer
almaktadır.
ĠkiyaĢamlılar
YHGS‟nda Lycia salamandra luschani olarak bilinen semender türü ve YeĢil ağaç kurbağası
(Hyla arborea) gözlemlenmiĢtir. Bunlardan Lycia salamandra luschani sınırlı bir yaĢam
alanına sahip olması ve yaĢam alanlarının bozulması dolayısıyla IUCN tarafından
“tehlikede” olarak listelenmiĢtir. YeĢil ağaç kurbağası (Hyla arborea) da “düĢük risk/tehdit
altına girebilir”kategorisine alınmıĢtır.
Hedef Tür
Yaban Keçisi (Capra aegagrus): Yaban keçisi, Kesteldağının yaban hayatı geliĢtirme
sahası olarak ayrılmasına gerekçe olan hedef türdür. Toroslarda yaĢayan halk arasında geyik
adı ile de bilinen yaban keçisi, memeliler (Mamalia ) sınıfının çifttoynaklılar-tırnaklılar
(Artiodactyla) takımı, GeviĢgetirenler (Ruminantia) alt takımı, içi boĢ boynuzlular (Bovidae)
Familyası, Caprinae Alt familyası, keçigiller (Capra) cinsine ait Capra aegagrus Erxleben.,
1777 türüdür.
Kesteldağı Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası sarp ve kayalık bir yapıya sahiptir. Ġçerisinde
Kestelkapızı Deresi ve Söğütözü Deresinin oluĢturduğu derin vadiler bulunmaktadır. Saha
rekreasyon amaçlı kullanılmamaktadır.
Alanda Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit edilen kota ile
yerli ve yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılabilmektedir. Sahada yaban hayatı
gözlem turları yapılabilir.
Mut ilçesine ortalama20 km, Mersin iline 180 km ve en yakın havaalanı olan Konya
havaalanına 185 km. uzaklıktadır. Konum itibariyle Mut-Dağpazarı köyü yolu ile
bağlantılıdır.
71
Sahanın Adı
Ġl
Ġlçe/Köy
Kapladığı Alan
Ġlan Tarihi
ÇamlıyaylaCehennemderesi
VII. Bölge/ADANA
MERSĠN
Çamlıyayla-Toroslar
27.610,00 Ha.
05.10.2006
Kaynak Değerleri
Saha, havzayı oluĢturan ana dere konumundaki Cehennemdere‟den adını almaktadır. Bu
derenin (su kaynağının) Mersin ili ve Tarsus ilçesinin içme suyu ihtiyacının önemli bir
miktarını karĢılayan su kaynağı olması ve baĢta hedef türümüz olan Yaban Keçisi ve
çevredeki tüm doğal yaĢamın su ihtiyacını karĢılıyor olması nedeni ile koruma hedefleri
arasın alınmasına karar verilmiĢtir. Dere, havzanın üstlerinde Cocak; altlarında ise Pamuk
dere adını alır. Saha içerisinde Cocak Derede 7 metrelik bir Ģelale, Altlı üstlü mevkiinde bir
Ģelale, Cehennemdere‟de suyun çıktığı yerde bir, doğma mevkiinde bir olmak üzere toplam
dört Ģelale bulunmaktadır. Suçatı, Gökbirevlek,
Pınarlıbük mevkiileri dere sistemi
içerisindeki özellikli yerlerdendir. Cehennemdere ve Cocakdere vadileri dere ekosistemi
açısından peyzaj değeri yüksektir.
Ekolojik Özellikler
Biyocoğrafya
YHGS bölgesinin içinde bulunduğu Bolkar dağları, iki büyük biyocoğrafik bölgenin kesiĢim
alanında bulunmaktadır. Bunlar tüm Akdeniz havzasını içeren Akdeniz (Mediterran) ve Ġç
72
Anadolu bölgesinden baĢlayıp Orta Asya‟ya kadar uzanan Ġran-Turan (Irano-Turanien)
bölgeleridir. Bolkar dağları çok farklı biyofiziksel özelliklere sahip bu iki bölgenin ilk
kesiĢim noktasını oluĢturmaktadır. Bu haliyle bölge “Asya bozkırının Akdeniz ile kucaklaĢtığı
alan”
olarak
nitelendirilmektedir.
Bölgenin
güney
yamaçları
Türkiye
Akdeniz
vejetasyonunun, kuzey yamaçlar ve üst kesimler ise Ġran-Turan bölgenin özelliklerini
yansıtmaktadır. Öte yandan Bolkar dağları 1500‟ün üzerinde toplam bitki türü (Türkiye
florasının yedide biri) ve 300‟ün üzerinde endemik bitki türü (Türkiye endemik bitki
türlerinin onda biri) ile ülkemizin önemli flora alanlarından birisi olarak ifade edilmektedir.
Orman, Akdeniz iklimi etkisiyle Akdeniz fitocoğrafya bölgesinin vejetasyon
formasyonlarını göstermektedir. MeĢçere tipleri saf ve karıĢık yapıda verimli ve bozuk
ormanlardan oluĢan yapıya sahiptir. Orman alt tabakası olarak bulundukları gibi bozuk
sahalarda meĢçere bile oluĢturdukları görülmektedir. Saha içerisinde çok sayıda pınarlar
bulunmaktadır. Arazinin karsit olmasından dolayı pınarlar güney yamaçlarından erken, kuzey
yamaçlarda ise daha geç kurumaktadır. Bazı pınarların suyu ise çok azalmakla beraber
kurumamaktadır. Yaban hayatı geliĢtirme sahasının doğusunda Cehennemdere akarsuyu,
batısında ise Cocakdere akarsuyu bulunmaktadır
Fauna
Memeliler
Kurumumuzca yapılan yaban keçisi envanter çalıĢması ve yöre halkıyla yapılan görüĢmelere
dayalı olarak alanda toplam 19 memeli türü gözlemlenmiĢtir. Alanda görülmesi muhtemel
büyük memeli hayvan türlerinde son 50-60 yıl içinde önemli kayıplar olduğu
anlaĢılmaktadır. Bu nedenle, kurt ve vaĢak artık çok seyrek görülen hayvanlardır. IUCN
tarafından “zarar görebilir” kategorisine alınmıĢ olan Bezoar keçisi (Capra aegagrus), alanın
yaban hayatı geliĢtirme alanı olarak ilan edilmesine neden olan ana türüdür. Ayrıca
Cehennemderesi‟nde Kırmızı Benekli alabalık ve sazan balığı doğal olarak bulunmaktadır.
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasının karstik yapısı nedeniyle gözlenen yarasa türlerinden iki
tanesi IUCN listesinde yer almaktadır.
KuĢlar
konulmuĢtur. Alan içerisindeki orman, dere, kanyon, dağ ve meralar içeren farklı yaĢam
alanları kuĢ türleri açısından zenginliğe sebep olmaktadır.
Sürüngenler
73
YHGS‟nda yapılan gözlemler sonucunda alanda mahmuz bacaklı kaplumbağa (Testudo
graeca) olduğu tespit edilmiĢtir. Bu IUCN listesinde “zarar görebilir” kategorisinde yer
almaktadır. Ayrıca birçok kertenkele türü ve yılan türünününde sahada yaygın olarak varlığı
bilinmektedir.
ĠkiyaĢamlılar
altına girebilir”kategorisine alınmıĢtır.
Balıklar
Cehennemderesi havzası balıklar açısından zengindir. Karakoyak-Cehennemdere bileĢimi ile
Cocakdere arasında görülen dağ alabalığı, Pınarlıbük aĢağılarında bulunan sazan balığı ve
kırmızı benekli alabalık tür çeĢitliliği açısından önemlidir. Yapılan incelemede 2 adet balık
türü yaĢadığı tespit edilmiĢtir. Yerli alabalık türü olan kırmızı benekli alabalığın (salmo trutta
) yoğun usulsüz avcılık nedeniyle son yirmi yılda büyük ölçüde azaldığı tespit edilmiĢtir.
Dağ alabalığı ülkemizdeki akarsularda bulunan ekonomik öneme sahip doğal balık
türlerinden en önemlisidir. Dağ alabalığı balıkçılık açısından etinin lezzetli olması ve çeĢitli
hastalıklar için tedavi edici olarak kullanılmasının yanı sıra sportif olta balıkçılığı açısından
da büyük öneme sahiptir. Dağ alabalığı biyolojileri gereği birinci sınıf su kalitesine
gereksinim duyarlar. Akarsularda yapılan regulasyonlar, barajlar, içme suyu alımları vb.
birçok faaliyetlerle alabalık habitatları olumsuz etkilenmektedir.
Akarsuların barajlarla
kesilmesi de üreme habitatlarının bozulmasına yol açmaktadır. DKMPGM tarafından 2004
yılında baĢlatılan „‟Orman içi suların balıklandırılması‟‟ projesi kapsamında doğal alabalık
üretim çalıĢmaları ġube Müdürlüğümüz tarafından yapılmakta ve üretilen kırmızı benekli
alabalıklar bu derelere doğal ortamlarına bırakılmaktadır.
Cehennemderesi Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası sarp ve kayalık bir yapıya sahiptir. Alanda
Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit edilen kota ile yerli ve
yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılmaktadır.
Alanda Koca Katran Tabiat Anıtımız bulunmaktadır. 1994 yılında tabiat anıtı olarak tescil
edilmiĢtir. Mersin Ġli Çamlıyayla Ġlçesi Sebil Beldesi Atuçtuğu mevkiinde olup, toplam alanı
2,5 ha‟dır. Kaynak değeri; sedir ağacının 620 yaĢında, 40 m. boy, 2,34 m. çap ve 7,40 m.
74
çevre geniĢliğine sahip olmasıdır.
Alanda çok yoğun turizm aktivitesi bulunmamaktadır. Alanın biyolojik zenginliği ve peyzaj
değeri turizm için potansiyel oluĢturmaktadır. Sahaya günübirlik kullanım gezi ve amatör
fotoğrafçılık amaçlı yerli turistler gelmektedir.
Ayrıca farklı il ve ilçelerden ekoturizm
kapsamında (özellikle dağcılık olmak üzere doğa turu, yürüyüĢler , amatör fotoğrafçılık
vb.aktiviteler) gruplar Ġl Müdürlüğünden izin alarak sahaya gelmektedirler. Özellikle su çatı
mevkii günübirlik kullanım alanı olarak tercih edilmektedir.
YHGS için planda belirtilen
genel prensipler doğrultusunda bu potansiyel teĢvik edilmeli ve yörenin tanıtımı yapılmalıdır.
Mersin Ġli Çamlıyayla Ġlçesi ile Toroslar Ġlçesi mülki sınırları içerisinde kalmaktadır.
Cehennemderesi YHGS‟ na Cocakderesi (Arslanköy),Cehennemderesi (Sebil Beldesi),
Atlılar Köyü (Dikenlioluk mevkii) olmak üzere 3 noktadan giriĢ yapılabilmektedir.
Sahanın Adı
Hopur-TopaĢır
VII. Bölge/ADANA
Ġl
MERSĠN
Ġlçe/Köy
Tarsus/ Çukurbağ, KeĢli ve
KuĢcular
Kapladığı Alan
5.984,00 Ha.
Ġlan Tarihi
05.10.2006
Kaynak Değerleri
Hopur-TopaĢır YHGS içerisinde sarp yamaçlar bulunmaktadır. Sahanın bulunduğu alan
dağlık alandır. En yüksek rakımı 2167 m.ile Ziyaret tepedir. Dağlık alan içerisinde sarp ve dik
yamaçlı vadi ve kapızlar bulunmaktadır.
75
Memeliler
Kurumumuzca yapılan yaban keçisi envanter çalıĢması ve yöre halkıyla yapılan görüĢmelere
dayalı olarak alanda toplam 15 memeli türü gözlemlenmiĢtir. Alanda görülmesi muhtemel
büyük memeli hayvan türlerinde son 50-60 yıl içinde önemli kayıplar olduğu anlaĢılmaktadır.
Bu nedenle, kurt ve vaĢak artık çok seyrek görülen hayvanlardır. IUCN tarafından “zarar
görebilir” kategorisine alınmıĢ olan Bezoar keçisi (Capra aegagrus), alanın yaban hayatı
geliĢtirme alanı olarak ilan edilmesine neden olan ana türüdür.
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasının karstik yapısı nedeniyle gözlenen çok sayıda yarasa
türünün birçoğu IUCN listesinde yer almaktadır. Yaban Keçisi Kurt, Çakal, Domuz,
Tilki,Yabankedisi,Kuyruksüren,Porsuk,Oklukirpi,Yumak,Kirpi,Sincap,Yarasabulunmaktadır.
KuĢlardankartal,akbaba,Ģahin,doğan,delice,karga,kuzgun,güvercin,saksağan,baykuĢ,ardıç
kuĢları,keklik, karatavuk ,bıldırcın,bülbüller bulunmaktadır. Bülbül familyasının en iyi ürediği
alandır. Göçmen kuĢlar Orta Anadolu‟ya geçiĢte hangi istikamete gidecekse bu alan üzerinde
konaklayıp birkaç gece barındıktan sonra yollarına devam ederler. Kurbağa yılan, kertenkele,
böcek,örümcek ve yumuĢakçalarda yaĢamaktadır. Çakıt çayında Kırmızı Benekli alabalık
doğal olarak bulunmaktadır. Ayrıca burada koyu sazanı ve yılan balığı da bulunmaktadır.
KuĢlar
konulmuĢtur. Alan içerisindeki orman, dere, kanyon, dağ, bahçe ve tarım arazilerini içeren
farklı yaĢam alanları kuĢ türleri açısından zenginliğe sebep olmaktadır.
ĠkiyaĢamlılar
alanına sahip olması ve yaĢam alanlarının bozulması dolayısıyla IUCN tarafından “tehlikede”
olarak listelenmiĢtir. YeĢil ağaç kurbağası (Hyla arborea) da “düĢük risk/tehdit altına
girebilir”kategorisine alınmıĢtır.
Balıklar
Çakıt çayında yapılan incelemede 3 adet balık türü yaĢadığı tespit edilmiĢtir. Yerli alabalık
türü olan kırmızı benekli alabalığın(salmo trutta ) yoğun usulsüz avcılık nedeniyle son yirmi
yılda büyük ölçüde azalmıĢtır. Diğer tespit edilen balık türleri ise gökkuĢağı alabalığı, yılan
balığı ve sazan balığıdır.
76
Hopur-TopaĢır YHGS içerisinde veya çevresinde rekreasyon ve turizm amaçlı yapılmıĢ hiçbir
tesis bulunmamaktadır. Sahanın Henüz ekoturizm odaklı bir plan veya strateji
bulunmamaktadır. Ancak saha içerisinde ekoturizm etkinlikleri yaptırılabilir. Saha içerisinde
DKMP Genel Müdürlüğü tarafından av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit
edilen kota ile yerli ve yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılmaktadır.
Hopur-TopaĢır Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası Mersin Ġli Tarsus ilçesi Çukurbağ, KeĢli ve
KuĢcular Köyleri mülki sınırları içerisinde yer almaktadır.
Sahanın Adı
Kadıncık Vadisi
VII. Bölge/ADANA
Ġl
MERSĠN
Ġlçe/Köy
Tarsus/Olukkoyağı Köyü/
Çamlıyaylai
Kapladığı Alan
8.987,00 Ha.
Ġlan Tarihi
16.10.2005
Kaynak Değerleri
Kadıncık Vadisi ve çevresi genelde Toros Dağları‟nın, özelde ise Bolkar Dağları‟nın
biyocoğrafik özelliklerinin önemli bir kısmını yansıtmaktadır. Orman, Akdeniz iklimi
etkisiyle Akdeniz fitocoğrafya bölgesinin vejetasyon formasyonlarını göstermektedir.
MeĢçere tipleri saf ve karıĢık yapıda verimli ve bozuk ormanlardan oluĢan yapıya sahiptir.
Orman alt tabakası olarak bulundukları gibi bozuk sahalarda meĢcere bile oluĢturdukları
görülmektedir. Çalılık özelliği yüksek bir sahadır. Saha içerisinde orman toprağı olarak
büyük açıklıklar vardır.
77
Memeliler
Havzanın memeli faunası içerisinde yaban keçisinin (Capra aegagrus) özel önemi vardır.
Korumaya bağlı olarak birey sayısında artıĢ gözlenmiĢtir. Barınma, beslenme ve yavrulama
için sahanın farklı yerlerini habitat olarak kullanan yaban keçileri (Capra aegagrus), alanın
yaban hayatı geliĢtirme sahası olarak ilan edilmesine gerekçe olan ana türüdür. Yaban keçisi,
IUCN tarafından “zarar görebilir” kategorisinde değerlendirilmektedir.
VaĢak (Lynx lynx), kurt (Canis lupus), tilki (vulpes vulpes), çakal (Canis aureus), tavĢan
(Lepus europaeus),Yaban domuzu (Sus scrofa scrofa) dikkat çeken diğer memelilerdir. Alan
özellikle yırtıcı kuĢlar bakımından oldukça zengin görünmektedir. Bunlardan yöre insanları
tarafından da çok bilinenleri; kaya kartalı (Aquila chrysaetus), Ģah kartal (Aquila heliaca)
delice doğan (Falco subbuteo), gökdoğan (Falco peregrinus), bıyıklı doğan (Falco
biarmicus), atmaca (Accipiter nisus), çakır kuĢu (Accipiter gentilis), Ģahin (Buteo buteo),
kızıl Ģahin (Buteo rufinus)‟dir. Ayrıca, ağaçlandırma sahalarında urkeklik (Tettragallus
caspius) ve kınalı keklik (Alectoris chukar) populasyonlarındaki zenginleĢme dikkat
çekicidir. Bölgede ambifilerden Toros kurbağası (Rana Holtzi)
Medetsiz Tepe‟nin
kuzeybatısında yer alan Karagöl ve Çiniligöl‟e özgü endemik bir türdür. Kadıncık çayında
yaĢayan balık türleri bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi Kırmızı Benekli Alabalık (Salmo
trutta macrostigma) ekonomik öneme sahip bir balıktır. Ayrıca tatlısu kefali (Leuciscus
cephalus), siraz balığı (Capoeta capoeta angorae) ve bıyıklı balık (Barbus capito pectoralis)
türleri de bulunmaktadır.
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahasının karstik yapısı nedeniyle gözlenen yarasa türlerinin bir
çoğu IUCN listesinde tehlike kategorisinde yer almaktadır.
KuĢlar
Arazide yapılan gözlem, inceleme, yöre halkı ve saha bekçileri ile yapılan görüĢmeler
değerlendirilerek alanda bulunan kuĢ türleri ortaya konulmuĢtur. Alan içerisindeki orman,
dere, kanyon, yüksek dağ içeren farklı yaĢam alanları kuĢ türleri açısından zenginliğe sebep
olmaktadır.
Sürüngenler
Yeterli veri bulunmamaktadır. Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası‟nda yaĢayan sürüngen türleri
ayrıntılı olarak çalıĢılması gereken bir konudur.
ĠkiyaĢamlılar
78
altına girebilir” kategorisine alınmıĢtır.
Balıklar
Kadıncık deresinde yapılan incelemede 5 adet balık türü yaĢadığı tespit edilmiĢtir. Dağ
alabalığı ülkemizdeki akarsularda bulunan ekonomik öneme sahip doğal balık türlerinden en
önemlisidir. Dağ alabalığı balıkçılık açısından etinin lezzetli olması ve çeĢitli hastalıklar için
tedavi edici olarak kullanılmasının yanı sıra sportif olta balıkçılığı açısından da büyük öneme
sahiptir. Dağ alabalığı biyolojileri gereği birinci sınıf su kalitesine gereksinim duyarlar.
Akarsularda yapılan regulasyonlar, barajlar, içme suyu alımları vb. birçok faaliyetlerle
alabalık habitatları olumsuz etkilenmektedir. Akarsuların barajlarla kesilmesi de üreme
habitatlarının bozulmasına yol açmaktadır.
Genel
Müdürlüğümüz
tarafından
2004
yılında
baĢlatılan
„‟Orman
içi
suların
balıklandırılması‟‟ projesi kapsamında doğal alabalık üretim çalıĢmaları Müdürlüğümüz
tarafından yapılmakta ve üretilen kırmızı benekli alabalıklar bu derelere doğal ortamlarına
bırakılmaktadır.
Genel Müdürlüğümüz tarafından 2004 yılında baĢlatılan „‟Orman içi suların balıklandırılması
„‟ projesi kapsamında Kadıncık Vadisi YHGS içinde bulunan Bahçe Alabalık Üretim
Ġstasyonunda doğal alabalık üretim çalıĢmaları devam etmektedir.
Kadıncık deresinde tespit edilen balık türleri ise gökkuĢağı alabalığı, yılan balığı ve sazan
balığıdır.
Yöre, sahip olduğu özgün ve bakir doğal yapısıyla doğa turizmi bakımından önemli olanaklar
sunmaktadır. Bu kapsamda sportif doğa yürüyüĢü, bisiklet turları, yaban hayatı gözlemleme
ve resimleme turları, flora keĢif ve resimleme turları gibi ekoturizm faaliyetlerini hassas ve
sürdürülebilir kullanım bölgelerinde yapılabilir. Bu faaliyetlerin kontrollü bir Ģekilde hayata
geçirilmesi için Kültür Turizm Ġl Müdürlüğü ve yöre halkı ile iĢbirliğinde ekoturizm
planlaması yapılmalıdır.
Alanda Ana Ardıç Tabiat Anıtı da görülmesi gereken bir doğa harikasıdır. 1995 yılında
tescil edilmiĢtir. Kadıncık Vadisi YHGS„nda Kozpınarı mevkiinde bulunmaktadır. Ayrıca
saha
içinde
rekreasyonel
amaçlı
kullanılan
Bahçe
Mevkii
(Papazın
Bahçesi)
79
bulunmaktadır. Bahçe Mevkiinde 1 adet Alabalık Üretim Ġstasyonu olup; istasyonda Genel
Müdürlük tarafından baĢlatılan “Orman Ġçi Suların Balıklandırılması” projesi kapsamında
doğal alabalık üretim çalıĢmaları devam etmektedir.
Kadıncık Vadisi YHGS Mersin ili, Tarsus Ġlçesi Olukkoyağı Köyü ile Çamlıyayla Ġlçesi
mülki sınırları içerisinde yer almakta sınırları içerisinde yer almaktadır.
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları (YHGS) Arz Analizi Tablosu;
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları
Adı
Ġlçesi
Bilinirlik
Cehennemderesi
Çamlıyayla
M
Hisardağı
Silifke
M
Hopur TopaĢır
Tarsus
M
Kadıncık Vadisi
Tarsus
M
Kestel Dağı
Mut
M
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahalarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Yöre Halkının Korumaya Yönelik
Bilinçli Olması
Kaçak Avcılık
Doğal Zenginlik
Koruma Güçlüğü
Farklı Turizm Cazibe Özelliklerinin
(av, yayla, trekking, mağara, akarsu)
Bulunması
Uygulama Güçlüğü
80
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahalarında daha fazla kamp alanına ihtiyaç bulunmaktadır,
Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahalarınnın bilinirliğinin ve değerinin arttırılması için, daha
fazla tanıtım ve yatırım kaynaklarının arttırılması,
Yabancı misafirlerin ulaĢım, barınma ve diğer sosyal ihtiyaçlarının karĢılanabilmesi
için gerekli yetiĢtirilmiĢ eleman sayısının arttırılması gereklidir,
Sulak Alanlar ve Ramsar Alanları
Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi (Endemik Bitki Ve KuĢ Gözlem Alanı)
Ġl merkezine 80 km mesafede Silifke Ġlçesi sınırlarında yer alan ve 02.03.1990 tarihli
Bakanlar Kurulu Kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen Göksu Deltası 1994
yılında ülkemizin Ramsar SözleĢmesine taraf olmasıyla uluslararası koruma statüsüne
kavuĢmuĢ önemli bir sulak alandır. 253.558 ha (1.360 hektarı su yüzeyi) yüzölçümüne sahip
bölge 17.500 ila 94.700 arasında değiĢen kuĢ nüfusu ve 334 kuĢ türü, Sini Kaplumbağası
(Caretta Caretta), YumuĢak Kabuklu Nil Kaplumbağası, Akdeniz KeĢiĢ Foku (Monuchus
Monuchus) ve Akdeniz YeĢil Kaplumbağası varlığı; 10.069 km‟lik su toplama havzasıyla
KuĢ gözlemcilerinin büyük ilgisini çeken bölge doğa turizmi açısından büyük potansiyel
taĢımaktadır.
Bu alanda ekolojik dengeyi bozmadan, deltadaki doğal yaĢamı da koruyarak kuĢ gözlemciliği
ve botanik turizmi yapılmaktadır.
Sulak Alanlar ve Ramsar Alanları Arz Analizi Tablosu;
81
Tabiat Anıtları
Adı
Ġlçesi
Göksu Deltası Özel Çevre
Koruma Bölgesi (Endemik
Bitki Ve KuĢ Gözlem Alanı)
Bilinirlik
Silifke
M
Tabiat Anıtlarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Küresel Isınma
Doğal Zenginlik
Koruma Güçlüğü
Görece YerleĢim Yerlerine Yakınlığı
Çevresel kirliliğin Az Olması
Gözlem istasyonlarının arttırılmasına ihtiyaç vardır,
Alana gelen yerli ve yabancı misafirlere alan hakkında bilgi aktaracak çalıĢan alan
kılavuzlarına ihtiyaç vardır,
Tür tanımlamalarıyla ilgili envanter çalıĢmaları yapılmalıdır,
82
4.4 MERSĠN ĠLĠNDE DOĞA TURĠZĠM ÇEġĠTLERĠ
Mersin Ġlinde Göller
Mersin ilinde yer alan doğal göller; Silifke'de Akgöl, Paradeniz Gölü, Keklik Gölü, Gülnar'da
ise Aygır Göl, KamıĢlı Göl, Uzun Göl'dür. Bunlara ek olarak, yörede Gezende ve Berdan
Baraj Gölleri'nin yanı sıra sulama amaçlı yapılmıĢ çok sayıda göletler de bulunmaktadır.
Krater göllerinin en büyüğü Çamlıyayla'daki Çinili Göl'dür.
ġehirde ayrıca merkezde; Evcili Değirmendere, Tepeköy Gölpınarı, Tarsus'da; ÇavuĢlu
Kaleönü, Erdemli'de; Karakız ve Esenpınar göletleri bulunmaktadır.
Silifke (Akgöl, Paradeniz ve Keklik Gölü) : Bu göller denizle irtibatlı olup bol balık türleri
içermektedir. Denizden ince bir kum seddiyle ayrılan Paradeniz Lagünü (492 ha) ile daha çok
tatlı su gölü karakteri taĢıyan Akgöl‟dür (820 ha). Her iki gölde oldukça sığdır. Derinlik
Akgöl‟de en çok 1 m, Paradeniz Lagünü‟nde ise 1.5 m‟dir. Akgöl 1945‟lere kadar tuz elde
edilen oldukça tuzlu bir göl iken, kuzeydeki tarım alanlarının sulamaya açılarak drenaj
sularının göle bağlanmasıyla tatlı su gölüne dönüĢmüĢtür. Akgöl kuzeyden göle giren 2 drenaj
kanalıyla beslenmekte, güneydoğudan Paradeniz Lagünü‟ne açılan bir kanalla boĢalmaktadır.
Gel-gitlere bağlı olarak bu kanaldan göle Paradeniz Lagünü vasıtasıyla tuzlu deniz suyu da
girmektedir. Akgöl, bitki örtüsü olarak kuzeyde yoğun Phragmites ve Typha bitkilerinin
kıyıya yakın yoğun bir örtü oluĢturduğu “kıyı zonu” ve onun hemen güneyinde yer alan daha
az sıklıktaki ve çoğunluğu Scirpus‟ lardan oluĢan bir “iç zon”a sahiptir. Bu zon doğuda ve
batıda “kıyı zonu” olarak devam etmektedir. Batı, doğu ve güneybatıda Scirpus‟ lardan oluĢan
“iç zon” hemen hiç yoktur. Güney kıyıları ise hemen tamamı kısa boylu (en çok 70 cm.)
Scirpus ağırlıklı bitki örtüsünün çevrelediği en büyüğü 3 ha. alana sahip sığ (15-30 cm.)
gölcüklerden oluĢmuĢtur. Gölcükleri çevreleyen toprak adacıklarda yer yer Phragmites
(kamıĢ, kargı) ve Tamarix‟ler (ılgınlar) bulunmaktadır. Bu gölcükler oldukça sığ olup
Paradeniz Lagünü‟nden göle su geçiĢi olduğu zamanlarda gölcüklerdeki suların tuzluluğu
artmaktadır ( Erdem, 2009; 9 ).
83
Paradeniz Lagünü, denizle olan bağlantısı nedeniyle tuzludur. Göl çevresinde hemen hiç bitki
örtüsü bulunmamaktadır. Paradeniz Lagünü ile Akgöl arasında bulunan suları Akgöl‟e göre
daha tuzlu olan Kuğu Gölü ve Paradeniz Lagünü‟nün doğusunda çok daha tuzlu Arapalanı
Gölü bulunmaktadır. Ayrıca ilkbahar aylarında, yağıĢlara ve taĢkınlara bağlı olarak alanda
yazın kuruyan birçok geçici göl oluĢmaktadır. Göllerdeki tuzluluk oranı gelgitlere bağlı olarak
değiĢmektedir. Paradeniz Lagünü‟nü Kuğu Gölü‟ne ve dolayısıyla Akgöl‟e bağlayan kanal
(yapı kanalı) ara sıra balıkçılar tarafından kapatılmaktadır. ( Erdem, 2009; 9 ).
84
Gülnar (Aygır Göl, KamıĢlı Göl, Uzun Göl): Yer altı su seviyesinin yüksekliği durumundan
dolayı oluĢmuĢlardır. Bu göllerdeki sular yaz aylarında bile aynı seviyede kalmaktadır.
Göllerden tarımda yararlanılmaktadır. Yer altı su seviyesinin yüksekliği çevrede elma
yetiĢtiriciliğine uygundur. Yaz aylarında göllerin çevresi bataklık görünümündedir. Akarsu
vadi, taban ve yamaçlarında yer altı su seviyesi yüksektir (http://www.gulnar.gov.tr ).
85
Gezende Baraj Gölü: Ġlk olarak 1992 yılında KKDF fonundan 5 adet alabalık iĢletmesi
kurularak baĢlanan su ürünleri yetiĢtiriciliğinde 2003 yılından itibaren çok büyük bir geliĢme
kaydedilmiĢtir. Su ürünleri üretimi 2003 yılı itibari ile 305.7 ton olarak gerçekleĢmiĢ 2005 yılı
itibari ile toplam üretim kapasitesi 525.7 tona ulaĢmıĢtır.
Özellikle 2005 yılında Hayvancılığın Desteklenmesi kararları kapsamında Su ürünlerine
(yavru balık alımı ve sofralık balık satıĢlarına) destek verilmesi 2005 ve 2006 yıllarında
göletlerde “Kafeste Alabalık YetiĢtiriciliği Projesi” yapılmasını hızlandırmıĢtır. Gülnar ilçesi
Gezende Baraj Gölünde toplam 500 ton/yıl kapasiteli 2 adet Kafeste alabalık yetiĢtiriciliği
iĢletmesi kurulmuĢ ve iĢletmeler faal halde olup 1 adet iĢletme kurulum aĢamasında 1 adet
iĢletme de ön izin için Bakanlığa müracaat etmiĢtir. 2006 yılı sonu itibariyle toplam üretim
kapasitesi önceki yıllara oranla % 300 artıĢ göstermiĢ ve 1957.5 ton/yıla ulaĢmıĢtır.
86
Berdan Baraj Gölü: Tarsus‟un kuzeyinde bulunan ovadaki bahçeleri tarım arazilerinin,
Tarsus ve Mersin‟in içme suyunu karĢılayan, yazın sıcak aylarda ise bölge halkı tarafından
mesire alanı olarak kullanılır. Mesire alanının çevre düzenlemesi yapılmıĢ içerisinde açık
hava gösteri merkezi, açık hava sineması, halı saha, hayvanat bahçesi, büfeler, mescit, fırın,
çocuk oyun alanlarıyla modern bir mesire alanı haline getirilmiĢtir ( Tarsus Kaymakamlığı,
2012 ).
Obruklar: Adıyla dikkat çeken Kanlıdivane adını antik dönemden almıĢtır (Antik adı
Kanytelleis‟tir. Prof. Dr. Semavi Eyice, kanlı sözcüğünün bu antik isimden gelebileceği ya da
obruk içerisindeki kayaların ve kalıntıların kanlanmıĢ gibi kırımızı renkli olmasından ileri
geldiğini söylemektedir. Bundan dolayı Halk arasında suçluların burada vahĢi hayvanlara
parçalattırıldığı Ģeklinde bir efsane yakıĢtırılmıĢtır (Mersin Valiliği, 2009:128). Minarelli
87
suların kendine yol bulmak için kalker taĢını eritmesiyle oluĢan bir çökme çukura (Obruk)
sahiptir. Burası hem antik dönemde, hem Hıristiyanlık hem de Türk-Ġslam döneminde hiç
önemini kaybetmeyen bu ören yeri, son dönemlerde Mersin Valiliği öncülüğünde ve Mersin
Üniversitesi bilimsel danıĢmanlığıyla çevre düzenlemesi yapılmaktadır. Bu sayede bölgenin
arkeolojik ve kültürel çeĢitliliğinin öne çıkarılması, farklı sunum teknikleriyle farkındalık
kazandırılması ve alanın yerel ulusal ve uluslar arası düzeyde tanıtımının yapılması, ayrıca
alanın ziyaretçiler için, flora dokusunun bozulmadan daha modern gezilebilir alanlara
dönüĢtürülmesi amaçlanmaktadır.
Bölgede Kanlıdivane obruğuna oluĢum açısından çok benzeyen, Cennet ve Cehennem
obrukları da bulunmaktadır. Mitoloji de Zeus‟un canavar Typhon‟u buraya geçici olarak
hapsetmesi açısından dikkatleri üzerine çeken bu alan, Pagan (Çok tanrılı kültürler) ve
Hırıstiyanlık dönemlerinde sürekli kullanılmıĢtır. Burada özellikle Anadolu‟nun en erken (MS
5 ve 6. yüzyıl) kiliselerine çokça rastlanmaktadır ( Çakıcı ve ark. 2012; 172-173 ).
88
Mersin Ġlinde Mağaralar:
Belli BaĢlı Mağaralar;
Toroslar

ġekersu Mağarası(Arslanköy)
Anamur

KöĢekbükü Mağarası

Çukurpınar Mağarası

Üğü Mağarası

Bicikli Mağarası
Aydıncık

Aynalıgöl Mağarası
Bozyazı

Çaltı Mağarası
Çamlıyayla

Mehribakan Mağarası

Hacı Sarının Mağarası

Saydibi Mağarası

Karain Mağarası
Mut

Dereköyü Kuzeyi Mağarası

Sason Kanyonu Mağaraları

Gökden Kapız Bölgesi Mağaraları

Çayırhamam Mağarası

Karıkoca Mağarası

Kıravga Mağarası

Alaoda Mağarası

Karain Mağarası

Yerköprü Mağarası
Silifke

Cennet Çöküğü Mağarası

Cehennem Çukuru

Astım Mağarası

Ekizin Düdeni Mağarası
89

Sumaklı Düden Mağarası
Tarsus

TaĢkuyu Mağarası

Yedi Uyurlar (Eshab-Kehf) Mağarasıdır.
Ziyarete Açık Mağaralarımıza ĠliĢkin Kısa Bilgiler
Cennet Çöküğü Mağarası
Narlıkuyu Kasabası, Hasanaliler Mahallesinde yer almaktadır. Bir yer altı deresinin
oluĢturduğu kimyasal erozyonla, tavanın çökmesi sonucu meydana gelmiĢ büyük bir
çukurdur. Çukurun tabanında 260 m. uzunluğunda bir mağara vardır.
Cennet Çöküğü Mağarası; içinde yer alan Meryem Ana Kilisesi nedeniyle inanç turizmi
açısından da önem taĢımaktadır.
Cehennem Çukuru
Narlıkuyu Kasabası, Hasanaliler Mahallesinde Cennet Çöküğü ile yan yana bulunmaktadır.
Bir yer altı deresinin oluĢturduğu kimyasal erozyonla, tavanın çökmesi sonucu meydana
gelmiĢ 130 m. derinliğinde büyük bir çukurdur.
Astım Mağarası
Narlıkuyu Kasabası, Hasanaliler Mahallesinde Cennet-Cehennem Çöküklerinin kuzeybatısındadır. Ġçine helezonik demir bir merdivenle inilen mağaranın oluĢumu 3.jeolojik
döneme kadar uzanır. Birbirine bağlantılı, toplam uzunluğu 200 m.'yi bulan galeriler silis
minerallerinin birikmesiyle oluĢmuĢ çok ilginç Ģekilli dev sarkıt ve dikitlerle süslüdür.
Mağara nem oranı yazın % 85, kıĢın % 95' e kadar ulaĢmaktadır.
KöĢekbükü Mağarası
Anamur ilçesi OvabaĢı Köyündedir. Ġlçe Merkezine 9 km. uzaklıkta 20.000 yıllık bir geçmiĢe
sahip olan mağara 500 m2. lik bir alana oturmuĢtur. ağara 3 bölümden meydana gelmiĢtir.
Birinci bölümün adı Huzur, ikinci bölümün adı ġifa, üçüncü bölümün adı ise Dilek'tir. Astım
hastalarına iyi geldiğine inanılmaktadır.
Yedi Uyurlar (Eshab-Kehf) Mağarası
Tarsus ilçesinin kuzey-batısında, 14 km. uzaklıkta yer alan Dedeler köyündedir.
Eshab-ı Kehf mağarası, Hıristiyan ve Müslümanlarca kutsal bir ziyaret yeri olarak kabul
edilir. Mağara dört köĢe olarak kayadan oyulmuĢtur ve 1520 basamakla girilir.
Mağaranın üstünde 1873 yılında Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılan camiye sonradan üç
Ģerefeli bir de minare eklenmiĢtir. Kuran-ı Kerim'de Kehf Suresinde sözü edilen mağara
Müslüman ve Hıristiyanlarca kutsal sayılmaktadır.
90
Mersin Ġlinde Dini ve Kültürel Yapılar:
Eski Cami
Sultan Abdulmecit'in annesi Bezm-i Âlem Valide Sultan adına 1870 yılında yaptırılmıĢtır.
Dikdörtgen planlı, ahĢap beĢik çatılı, tek minareli cami 1901 yılında onarım görmüĢtür. 2008
yılında da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden restore edilmiĢtir.
Müftü Cami
Müftü deresinde Müftü köprüsünün yanındadır. Mersin'in eski camilerindendir. Müftü Emin
Efendi tarafından 1884 yılında cami ve medrese olarak inĢa edilmiĢtir. 19. yüzyıl geç dönem
tarzında süslemeli, tuğralı mihrabı vardır. 2007 yılında da Vakıflar Genel Müdürlüğü
tarafından yeniden restore edilmiĢtir.
Ulu Cami
1898 yılında Sultan II. Abdulhamit zamanında, Saydalı Abdulkadir Seydavi öncülüğünde halk
tarafından yaptırılan eski Gümrük Meydanı'ndaki (Günümüzde Ulu ÇarĢı) Yeni Cami
yıktırılmıĢ, yerine büyük ve modern Ulu Cami inĢa edilmiĢtir. Cami üç katlıdır. Zemin katta
2000 kiĢilik ibadet mekânı ve son cemaat yeri bulunmaktadır. Ayrıca bodrum katında 400
kiĢilik konferans salonu olan caminin, iç yüzeyinde ilk defa bu camide uygulanan rumi ve
hatai desenli Kütahya çinisi ile profilli ve oymalı ahĢap malzeme kullanılmıĢtır. Ġbadet
mekânına giriĢ tavanında rumi desenli renkli malakari rölyef uygulanmıĢtır.
Mihrabı çini ve ahĢap karıĢımıdır. Mukarnaslı alçıdan yapılmıĢ olup, üst kavsarasının yüzeyi
altın varak kaplanmıĢtır. 2 Ģerefeli iki minaresi vardır.
Avniye Camii
Minaresinin önceleri ahĢap olması nedeniyle, Tahtalı Camii adıyla da bilinen yapı, Mahmut
ġami-Sümen tarafından bağıĢlanan arsa üzerinde 1898 yılında inĢa edilmiĢtir.
Ġtalyan Katolik( Katedral) Kilisesi
Sultan Abdulmecit tarafından 1853 yılında verilen bir fermana dayanılarak kilise mekânının
inĢaatına baĢlanmıĢ ve yönetimi Capucins Rahiplerine verilmiĢtir. Günümüzde uray caddesi
üzerinde bulunan saat kuleli kilise kompleksi, diğer birimleri ile 1898 yılında bitirilmiĢtir.
Kesme kireç taĢından avlulu anıtsal bir yapı olan Ġtalyan Katolik Kilisesi, Vatikan tarafından
1991 yılında Ġtalyan Katolik(Katedral) Kilisesi olarak değiĢtirilmiĢ ve güney, Güneydoğu
Anadolu, Karadeniz Bölgesi, Suriye, Irak, Ġran ve Rusya'daki katolik kiliselerine bağlanmıĢtır.
Mersin ve yöresindeki Katolik cemaat için ibadete açıktır.
91
Arap Ortodoks Kilisesi
Atatürk Caddesi üzerinde bulunan Arap Ortodoks Kilisesi, Mersin'in ilk sakinlerinden,
Dimitri ve Taunus Nadir tarafından bağıĢlanan arsa üzerine 1878 yılında inĢa edilmiĢtir.
Ġbadete açıktır.
Hazreti Mikdat (Muğdat) Camii
Ankara Kocatepe Camii'nden sonra, Cumhuriyet döneminin ikinci büyük cami Muğdat
Semti'ndedir. Cemaat yeri, ana kubbe, son cemaat yeri ve mahfil katından ibaret olan ve
klasik Osmanlı mimarisi tarzındaki yapı, toplam Üç‟er Ģerefeli, 6 adet minaresi, konferans
salonu, kütüphane, aĢevi, sağlık ocağı ve diğer birimleriyle külliye özelliği taĢır.
Eshab-I Kehf Camii
Tarsus'un kuzeybatısında 14 km. uzaklıkta Dedeler Köyündedir. Kuran-ı Kerim'de Kehf
Suresinde sözü edilen bu mağara Müslüman ve Hıristiyanlarca kutsal sayılır. Mağaraya 15-20
merdivenle inilir.
Eshab-ı Kehf Mağarasına ait bir efsane halk arasında anlatılır; "Mitolojik tanrılara inanıĢın,
gücünü kaybettiği dönemlerde, tek Tanrıya inandıkları için eziyet edilmekten kaçan Hıristiyan
dinine mensup Yemliha, Mekseline, Mislina, MernuĢ, SazenuĢ, TebernuĢ ve KefeĢtetayuĢ
adında yedi genç, Putperestliğe dönmeyi kabul etmediklerinden Rum Hükümdar Dakyanus'un
huzuruna çıkarılmıĢlar. Bu hükümdar, Putperestlik dinine bağlı kalmalarını, aksi takdirde
kendilerini öldürteceğini söyleyerek birkaç günlük zaman vermiĢ. Köpekleri Kıtmir ile
birlikte bu yedi genç ölümden kurtulmak için verilen süreden faydalanarak kaçmıĢlar ve bu
mağaraya sığınmıĢlar. Allah tarafından kendilerine 300 yıl süre bir uyku verilmiĢtir. Ġlk
uyanan, yiyecek almak için kente gider ama, elinde bulunan zamanı geçmiĢ para yüzünden
yakalanır. Yakalayan parayı nerede bulduğunu ve oraya götürülmesini ister. O da yalnız
olmadığını yedi arkadaĢıyla beraber mağarada kaldığını söyler. Onunla birlikte mağaraya
geldiğinde yedi yavru kuĢun tünediği bir yuvadan baĢka bir Ģey görmemiĢtir. Bu nedenle
burası Yedi Uyurlar Mağarası diye de anılır."
Halk arasında ziyaret dağı olarak bilinen dağ, konik biçimi ve topoğrafik görünümü itibariyle
doğal bir özellik arz eder. Mağara 300 m2 büyüklüğünde 10 m yüksekliğindedir. Mağaranın
içinde 3 tünel mevcuttur. Eshab-ı Kehf Mağarasının yanına Osmanlı PadiĢahı Abdulaziz
tarafından 1873 yılında bir mescit yaptırılmıĢtır.
92
Eski Cami
ÇarĢıbaĢındaki Kilisenin 1102 yılında St. Paul Katedrali olarak yapıldığı söylenmektedir.
Roma sitilinde kalın ve yüksek duvarları, iç kısmı geniĢ, dıĢa bakan tarafı dar, derin
pencereleri ve kalın sütunları ile dikkat çekicidir. 1415 yılında Ramazanoğlu Ahmet Bey
tarafından onarılarak camiye çevrilmiĢtir. . Bazı kaynaklarda Ortaçağın baĢlarına ait bir
Ayasofya Kilisesinden söz edilir ve Papa'nın elçisi Mainz Piskoposu Konrad Von
Wittelsbach'ın 6 Ocak 1198'de burada, Ruppenlerden l.Leon'u Ermeni Kralı olarak tanıdığı ve
taç giydirmiĢ olduğu anlatılır.1704'de Tarsus'a gelen P.Lucas'da burada bir Grek ve bir
Ermeni Kilisesinden söz ederek Ermeni kilisesinin Paulus'un kendisi tarafından inĢa edildiğini
belirtir. 1851 yılında Tarsus'a gelen V.Langlois de bu kiliseyi ziyaret etmiĢtir. Roma stilinde
kalın ve yüksek duvarları iç kısmı geniĢ, dıĢa bakan tarafı dar derin pencereleri ve kalın
sütunları dikkat çekicidir.
Kilisenin bahçesine batı yönde bulunan ve cephesi oldukça süslü bir kapıdan girilir. Yapı bu
bahçe içerisinde yaklaĢık 460 m2.lik bir alanı kapsamaktadır. Kesme taĢlarla inĢa edilen
yapının dıĢ uzun cephelerinde kör kemerler bulunmaktadır. Batıdaki ana kapıdan girilen
salonun geniĢliği 19.30 m. uzunluğu 17.50 m.dir. GiriĢin sağında ve solunda birer yarım
plaster sütun ve bu sütunların hizasında salonu üç sahına (nef) ayıran,ikiĢerli iki sıra halinde
dört serbest sütun yer alır.Kuzey ve güney duvarlarda da yine yarım sütunlar bulunmaktadır.
Aslında bu sütunlar gri renkli granit olup,antik çağ yapılarına ait olmaları muhtemeldir. Orta
salonun geniĢliği 12.60 m. olup, üzeri tonozludur. Tavanın merkezine rastlayan bölümde,
ortada Hz. Ġsa olmak üzere doğuda Yohannes ve Mattaios, batıda Marcos ve Lucas'ın freskleri
bulunmaktadır. Yapının kuzey-batı köĢesinde ise bir çan kulesi yer almaktadır. Yapı ve
çevresi yıl içerisinde oldukça büyük bir yenileme görmüĢ, çevre düzenlemesi ve istimlâk ile
düzenlenmiĢtir.
Makam-I Danyal Camii
Ġlçe merkezinde eski müze binası olan Kubat PaĢa Medresesi‟nin yanındaki Makam-ı Danyal
Camii‟nde abdestlik yapmak için baĢlatılan hafriyat çalıĢmaları sırasında caminin altına doğru
uzanan basık tonozlu bir yapının ortaya çıkmasıyla 2006 yılında Tarsus Müzesi tarafından
kurtarma kazısı çalıĢmaları baĢlatılmıĢtır. Yapılan ilk kazı çalıĢmaları sonucunda bir köprü
ortaya çıkarılmıĢtır. Roma Dönemi‟ne tarihlenen köprüye ait farklı ölçülerdeki taĢlar kurĢun
kaplamalı demir çubuklarla birbirine tutturulmuĢtur.
Kazı öncesinde burada yapılan
kanalizasyon çalıĢmaları sırasında köprüde tahribatlar meydana gelmiĢtir. Köprünün
kuzeydoğusunda yoğunlaĢan çalıĢmalarda manastır tonozu Ģeklindeki üst örtüye sahip türbe
93
yapısı ortaya çıkarılmıĢtır. Bu yapının duvarları 7. yüzyıla, örtüsü ise 13. yüzyıla
tarihlendirilmiĢtir. Duvarları kalker kesme taĢlardan örülen türbenin, doğu cephesinde
bulunan güney pencerenin üstündeki blok taĢın görünen yüzünde 7 köĢeli yıldız kabartması
vardır. Bu alanda yapılan kazı çalıĢmaları sırasında dört halife dönemine tarihlenen 4 adet
bronz sikke ele geçirilmiĢtir. Yine türbenin doğusunda yapılan kazılarda beĢik tonozlu bir
yapı bulunmuĢtur. Bu yapının kemeri, türbenin doğusundaki pencerelerin ortasından
geçmektedir. AnlaĢılan bu alanda ortaya çıkarılan bir kanalın duvarları, yapıyı ikiye bölmüĢ,
bu nedenle kanalın suyu türbenin tam ortasından geçmiĢtir. BeĢik tonozlu yapının duvar
tekniği, kanaldan önce inĢa edildiğini gösterir. Yapılan kazılar sonucunda ele geçen diğer
buluntular olası bir küçük hamama ait alan, farklı zemin döĢemeleri, sütun baĢlıkları ve
tamburlarıdır. Ele geçirilen küçük eseler ise Tarsus Müzesi‟nde sergilenmektedir. Danyal
Peygamber ile ilgili önemli bir buluntu da Tarsus Müzesi‟ne 1984 yılında getirilen kalker
levhadır. Prof. Dr. AyĢe Aydın tarafından yayınlanan ve müzede teĢhirde olan, olasılıkla 6.
yüzyılın ikinci yarısı ile 7. yüzyıl arasına tarihlenen levha üzerinde dört yönde bitkisel motifli
bir bordürle çevrelenmiĢ, iki aslan arasında bir erkek figürü (Danyal) ve üst bölümde Ay
Tanrısı ile GüneĢ Tanrısı olduğu belirtilmiĢtir.
Danyal Peygamber‟e ait sembolik türbenin üzerine 1857 yılında yapılan cami, türbenin
kutsallığından dolayı Makam Camii olarak adlandırılmıĢtır.
Yahudiler, Hıristiyanlar ve Müslümanlar‟ ın saygı gösterdiği bir peygamber olan Danyal
Peygamber‟in yaĢamıyla ilgili az yazılı kaynağın aksine, sözlü anlatım fazladır. Yüzyıllardır
süregelen bu sözlü anlatımlardan yola çıkılarak Danyal Peygamber‟in Tarsus‟ta gömüldüğü
halkı tarafından kabul edilir.
Ulu Cami (Cami-Ġ Nur)
Cami-i Nur adıyla anılan ve bulunduğu semte de Cami-Nur ismini veren bu cami, Tarsus
merkezinde
yer
alan
Türk-Ġslam
sanatının
önde
gelen
eseridir.1579
yılında
Ramazanoğulları'ndan Piri PaĢanın oğlu Ġbrahim Bey tarafından yaptırılmıĢtır. SelçukOsmanlı üslubunda tek Ģerefeli minaresi olan camii yapımında tümüyle kesme taĢ
kullanılmıĢtır. 47X13 m. boyutlarında dikdörtgen plana sahip caminin iç avlusuna 10 m.
yüksekliğinde, 7.20 m. geniĢliğinde olup, doğu, kuzey ve batı bölümlerini kapsayan 14
mermer sütunun taĢıdığı revak vardır. Avlu taĢ levhalarla kaplı olup, ortada (H.1323) tarihli
onarım kitabesi bulunan bir Ģadırvanı mevcuttur. Camiye kuzey yönünden abidevi portalla
girilir. Bu portal Memlük mimarı özelliklerini taĢıyan siyah beyaz mermerlerle süslüdür. Son
cemaat yeri, doğu- batı doğrultusunda 14 adet baklava dilimli sütunların taĢıdığı orijinal
94
kiremitlerle örtülü 16 kubbeden revaklı ve 5 kapılı avlu yer alır. Caminin iç mekân sütunları
"Ġran Kemeri" adı verilen yarı sivri kemerlerle birbirine bağlanmıĢtır. Caminin minber,
mihrap ve müezzin mahfili mermerden yapılmıĢtır.
Caminin doğu bölümünde ayrı mekânda Hazreti ġit ve Lokman peygamberlerin makamları ve
Abbasi Halifesi olan ve Pozantı'da 833 (H.218) yılında ölen Me'mun'un kabri bulunmaktadır.
Cami Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 01.11.1990 gün ve 696 sayılı
kararı ile tescil edilmiĢtir. 2008 yılında da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden
restore edilmiĢtir.
Kubad PaĢa Medresesi
Tarsus Tabakhane Mahallesinde bulunmaktadır. 1970 yılından bu yana Tarsus Müze binası
olarak kullanılmaktadır. Yapı Ramazanoğullarından Piri PaĢa'nın kardeĢi Kubad PaĢa
tarafından 1553 tarihinde medrese olarak inĢa edilmiĢtir. Medrese dikdörtgen planlı olup,
ortada avlunun etrafında 16 oda sıralanmıĢtır. Orijinalinde iki katlı, tek eyvanlı, açık avlulu
medreseler grubundandır. 1970 yılında yapılan onarımlarda orijinal Ģeklini büyük ölçüde
kaybetmiĢtir. Tamamen kesme taĢtan yapılan medresenin giriĢi batıdan görkemli, süslemeli,
Selçuklu stilinde orijinal bir kapıdan sağlanmaktadır. Medrese odalarının tavanları tonozlu
olup, odalarda birer ocak bulunmaktadır.
Bilal-Ġ HabeĢ Makamı Ve Mescidi
Bilal-i HabeĢi Makamı ve Mescidi, Ulu Caminin güneybatı tarafında bulunmaktadır.
Peygamberimiz Hz.Muhammed (S.A.V.)' in müezzini olan Bilal-i HabeĢi'nin Hz. Ömer
zamanında fetih edilen yerleri ziyareti esnasında Tarsus'a geldiği, KırkkaĢık denilen yerde,
yani Ģimdiki makamı ve mescidi bulunan yerde ezan okuyup, namaz kıldırdığı için 7.
Yüzyılda makamı, 16.yüzyılda da mescidi inĢa edilmiĢtir. Mescid kara planlı olup, üstü büyük
bir kubbeyle örtülüdür. Üç bölümlü, üç kubbeli son cemaat mahalli mevcuttur. Ġçeride Bilal-i
HabeĢi'ye ait makam kısmı vardır. Ayrıca mescidin yanına bir de kuyu inĢa ettirilmiĢtir.
Osmanlı arĢiv belgelerinde, 1519 tarihinde Bilal-i HabeĢi makamı adına bir vakfın kurulduğu
anlaĢılmaktadır.
Mencek Baba Türbesi
Tarsus Ġlçesi Merkezi, Tekke Mahallesinde bulunmaktadır. NakĢibendî ġeyhlerinden Mehmet
Bey tarafından yaptırılmıĢtır. Halk tarafından Mencek Baba diye adlandırılan türbeye ait
kitabe, güneydeki giriĢ kapısının üzerinde yer alır.
Osmanlı Devleti arĢiv belgelerinde Mencek Zaviyesi (Küçük Tekke) olarak kayıtlara giren
yapının, vakfiyesinden anlaĢıldığına göre Ġmam Kuseyrizade ġeyh Abdullah Mencek
95
tarafından inĢa edilmiĢtir. Yine aynı zat tarafından H.781 (M.1379)' da vakfiyesi de tanzim
edilmiĢtir. Vakfiyesinden Orta Asya'dan ve Doğu Türkistan'dan Anadolu'ya gelen ve gelecek
Türklerin uğramaları ve konaklamaları için kurulmuĢ olduğu ifade edilmektedir. Ġçeride bir
mezar sanduka yer almaktadır. Güney tarafında bir mihrabı bulunan yapının kubbesinde
dekoratif anlamda renkli süslemeler görülmektedir.
Duatepe Türbesi
Tarsus Ġlçesi Merkezi, Kleopatra kapısının kuzeydoğusunda, Gözlükule Höyüğünün batı
eteğinde Karamehmetler Ġlköğretim okulunun bahçesinde bulunmaktadır. Osmanlı Devleti
zamanında yapıldığı tahmin edilen türbe, taĢ yığma avlu içerisinde yer almaktadır. Yapı kare
planlar ve kubbelerden oluĢmuĢ olup, bugünkü durumu bakımsız ve harap bir vaziyettedir.
Mehmet Felah Türbesi
Tarsus Ġlçesi Merkezi, Adana Caddesi üzerinde bulunan Demirkapı Camiinin içerisinde yer
almaktadır. Türbe Tarsus'u Ermenilerden alan Halep Saltanat Naibi Harzemli Seyfettin
Timur'un Ģehit düĢen kumandanı Felahoğlu Nureddin adına Osmanlı PadiĢahı II. Abdulhamit
tarafından (1903 yılında) yaptırılmıĢtır.
ANAMUR
Mamure Camii
Mamure Kalesinin batı avlusunda halen ibadete açık, onarım görmüĢ tek minareli tarihi bir
cami bulunmaktadır. Ġki bölümden oluĢan kalede, iç içe iki sur ve surlar üzerinde kaleyi
bütünüyle dolaĢan ve bir taraftan bir tarafa geçiĢi sağlayan burçlar arasında bir yol vardır. Bu
yıl üzerinde 35 normal, 4 büyük olmak üzere 39 kule bulunmaktadır.
Akcami
Karamanoğulları döneminde 1326 da yapılan cami, daha sonra yapılan yivli minaresi ile ilgi
çekicidir. KarĢısında Karamanoğullarından kalma bir han ve bir köprü bulunmaktadır.
Akarca mahallesinde merkezi planlı tamamen kesme taĢtan kubbeli bir camidir.
Camiye batı yönünde basık kemerli taĢ kapıdan girilir. GiriĢin tam karĢısında fazla derinliği
olmayan taĢ mihrap sağda orijinal olmayan ahĢap minber yer alır.
Yapıda köĢelerde ve yan duvarlar üzerinde sağır sivri kemerli açıklıklarda duvar içine
gömülmüĢ yuvarlak iç dolgu ile geleneksel Türk mimarisinde pek görülmeyen tarzda kubbeye
geçiĢ sağlanmıĢtır. Sağır kemerlerin ayakları üçgenimsi payandalarla desteklenmiĢtir.
GiriĢin solunda zamanında ahĢap olan güdük minaresinin yerinde yivli tek Ģerefeli minaresi
kaide üzerinde yükselir.
96
GiriĢ kapısının hemen üzerinde yer alan altı satırlık yazıda 1326 H. tarihi okunmakla birlikte
yazıt orjinal değildir.
Kızıl Kilise
Anamur'un 8 km. kuzeyinde Kızılaliler köyü içerisinde yer alır. Ören yeri içerisinde üç sahınlı
bazilika görülür. Yapı 5.6. yüzyıl Isaura yapılarını çağrıĢtırır.
SĠLĠFKE
Alaaddin Camisi
Roma köprüsünün karĢısında bulunan cami, Selçuklu sultanlarından Alaaddin Keykubat
döneminde yapıldığı için Alaaddin Camii adını almıĢtır. ġehrin tam merkezinde olduğu için
Merkez Camisi olarak ta bilinir.
ReĢadiye Camisi
PadiĢah Sultan Mehmet ReĢat zamanında, Nüzhet PaĢa tarafından 1912 yılında yaptırılan
caminin doğu ve batısında bulunan sundurmaları, baĢlık ve tabanlıkları Korint tarzında
sütunlarla desteklenmiĢtir. Mermer ve kireçtaĢından yontulmuĢ bu sütunlar Silifke
yöresindeki eski kalıntılardan devĢirilmiĢtir.
Tevekkül Sultan Türbesi
TaĢköprünün hemen yanındaki türbe hakkında yazılı herhangi bir kaynak bulunmamaktadır.
Selçuklu hanedanlarından birine ait olduğu rivayet edilen mezarın üzerindeki çatı daha
sonradan ilave edilmiĢtir.
ERDEMLĠ
PaĢa Türbesi
AyaĢ Beldesi‟nde yer ala türbe Mersin-Silifke karayolunun sağında, yolun kenarında,
mezarlık alanın içerisinde yer almaktadır. Türbenin üzeri altıgen piramidal bir çatı ile
örtülüdür. Kare planlı olup duvarları kesme taĢ örgülüdür. Üzerinde yer alan kitabeden
türbenin AktaĢ oğlu Sinan Bey adına, 1220 yılında yaptırıldığı anlaĢılmaktadır.
GÜLNAR
Zeyne Türbesi
Gülnar'dan Mut'a giderken 26 'ncı km. de Zeyne (Sütlüce) Kasabasındadır. GeniĢ bir bahçe
içerisinde inĢa edilen ahĢap çatı örtülü ve ahĢap direkli ana geçit kısmına, zaman zaman mezar
odalarına ilavesi ile meydana gelmiĢtir.
Bahçede ise mezarlar bulunmaktadır. Zeyne Türbesi olarak bilinen ġeyh Ali Semerkandi
Türbesi, Beylikler dönemi eseridir.
97
Bir küllüye olması gereken yapı gruplarından sadece türbe ayakta kalabilmiĢtir. GörünüĢte
psikolojik rahatsızlığı olan hastaların ziyaret ettikleri ve kurban kestikleri türbenin, külliyenin
bir parçası olduğuna dair yazılı bir kaynak bulunamamıĢtır.
Ali Semerkandi ile ilgili bir efsane anlatılır. Çobanlıkta yapmıĢ olan Semerkandi öğle
sıcağında hayvanları susuzluktan yanmıĢ vaziyette iken, yoldan geçen bir Türkmenin sert
sözleri ile karĢılaĢır. Buna çok üzülen Semerkandi dua ederek elindeki sopasını kayaların
ortasına vurur ve su fıĢkırır. Hayvanlarını sulayarak susuzluktan kurtarır. Bu yer halen mesire
yeri olarak kullanılmaktadır.
ġeyh Ömer Türbesi
Gülnar Ġlçesi'ne bağlı ġeyh Ömer Köyündedir. Türbede Bahru'l-Ulum adlı Kur-an tefsirinin
yazarı yatmaktadır. Türbe sekizgen planlı olup, düzgün kesme taĢlarla örülmüĢtür. Üzerindeki
büyük kubbe betonla tamir edildiğinden eski özelliği hakkında tam olarak bilgi alınamamıĢtır.
MUT
Dağpazarı Kilisesi (Corapissus):
Mut Ġlçesinin 35 km kuzey batısındadır Antik ismi Corapissus olan kentin antik yol üzerinde
oluĢu eski kente ayrı bir önem verildiğini göstermektedir. Antik kentte hayat ağacının
kollarına asılmıĢ çok sayıda hayvan ve geometri desenlerle bezenmiĢ taban mozayiği göze
çarpar. 15x5.50 m. ölçülerinde olan taban mozayiğinin hangi yapının taban döĢemesi olduğu
bilinme- mektedir. Antik kentte mozayiğin yanında 3 adet heroon tipi mezar oldukça yıpranmıĢtır. Bizans dönemine ait kilisenin ise apsisi ve bazı duvarları ayakta kalabilmiĢtir Köyün
güneyindeki vadide ise kaya mezarlarının bulunduğu nectopol sahası bulunmaktadır. Köylüler
tarafından soğuk hava deposu olarak kullanılan sarnıçlar vardır.
Alahan Manastırı:
Milattan sonra 440-442′de inĢa edildiği tahmin edilen manastır, bugün yıkılmaya yüz tutmuĢ
durumda. Manastır, batı kilisesi, doğu kilisesi, kayalara oyulmuĢ keĢiĢ odaları ve çevredeki
mezarlardan oluĢuyor. Kilise binaları Ayasofya Müzesi ile ortak mimari özellikleri taĢıyan
manastırın süslemesinde ustalıklı taĢ oymacılığı göze çarpıyor.
Alahan Manastırı‟nın, Ġsa Peygamberin havarilerinden St. Paul ve yine Tarsus‟ta yaĢamıĢ
Hıristiyan öncülerinden Barnabas‟ın Anadolu‟da Hıristiyanlığı yaymak için yaptığı
yolculuklar sırasında konakladıkları yerlerde yapılan mabetlerden biri olduğu belirtiliyor.
98
Kümbetler
Lalaağa Camisinin doğusunda iki türbe vardır. Üzeri konik çatı ile örtülü olduğundan bunlara
kümbet demek daha doğru olur. Muntazam kesilmiĢ küfeki taĢları ile yapılmıĢ kümbetlerin
birinde üç, diğerinde dört mezar vardır. Bunlardan biri Karamanoğullarından Musa Bey'e
(Lalaağa)' ya aittir.
Lalaağa Camii
Karamanoğlu Ġbrahim Bey' in emirleri ile Lalaağa tarafından yaptırılmıĢtır. Kare planlı ve tek
kubbeli caminin son cemaat yeri, beĢ küçük kubbe ile örtülmüĢtür.
Dağ Cami
Mut'un 2 km güneybatısındadır. Selçuklular dönemine ait olduğu (11. yy. sonları)
sanılmaktadır. Çevredeki devĢirme taĢlarla yapılmıĢtır.
Kızıl Minare
Rengi nedeniyle bu adı almıĢtır. YapılıĢ tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte
Karamanoğulları döneminde yapıldığı sanılmaktadır.
Nure Sofi Türbesi
1228 yılında Selçuk Sultanı 1. Alaüd'- din Keykubat tarafından Ermenek Kalesi civarına
yerleĢtirilen Karamanoğlu Beyliğinin ilk tarihi Ģahsiyeti Nure Sofi'dir. Karaman adını verdiği
oğluna beyliği devretmesinden sonra ömrünü Mut'ta geçirmiĢ ve ölümü üzerine Sinanlı
nahiyesi Değirmenlik Yaylası (Yalnızcabağ köyü) 'ne gömülmüĢtür
Müzeler:
Mersinde 1'i özel olmak üzere 9 adet müze bulunmakta olup, hepsi ziyarete açıktır. Bunlar;
Akdeniz ilçesindeki Mersin Müzesi, Atatürk Evi Müzesi,
Anamur ilçesinde Anamur Müzesi, Silifke ilçesinde Silifke Müzesi, Atatürk Evi ve
Etnografya Müzesi, Narlıkuyu Mozaik Müzesi ve TaĢucu Amfora Müzesi (Özel) ve
Tarsus ilçesinde Tarsus Müzesi, St. Paul Anıt Müzesidir.
Müzeler, pazartesi günü dıĢında her gün 08.00–12.00/13.00–16.45 saatlerinde ziyarete açıktır.
Anamur Müzesi
Anemurium antik kentinde Amerikalı ve Kanadalı arkeologlar tarafından baĢlatılan kazılarda
çıkarılan buluntuların değerlendirilmesi amacı ile kurulan Anamur Müzesi Ġskele Meydanı,
Adnan Menderes Caddesi‟nde yer almaktadır ve 1995 yılında ziyarete açılmıĢtır.
Müze içerisinde Kelenderis kazı buluntularının sergilendiği vitrinde Ġ.Ö. 5.yüzyıla tarihlenen
kırmızı ve siyah figürle iĢlenmiĢ lekytoslar ile Anemurium‟da bulunan üzerinde Athena büstü
99
taĢıyan bronz kantar ağırlığı dikkat çeken eserler arasındadır. Sikkelerin yer aldığı vitrinlerde
Ġ.Ö. 6.yüzyıl sonlarından itibaren basılmıĢ altın, gümüĢ, nikel ve bakır sikkeler
sergilenmektedir. Etnoğrafik seksiyonunda, göçebelik ve yerleĢik düzene ait eĢyalar
bulunmaktadır.
Pazartesi tüm gün, dini bayramların birinci günü yarım gün kapalı, diğer günler mesai saatleri
içerisinde ziyarete açıktır.
Mersin Müzesi
Müze, Ģehir merkezindeki Cumhuriyet Alanı‟nda bulunan Kültür Merkezi Binası‟nın doğu
tarafındadır. Eski Halkevi olarak kullanılan binanın tarihi 1944–45 yıllarına gitmektedir.
Dönemin Valisi Tevfik Sırrı Gür‟ün talimatıyla çifte çan kuleli Ahios Georgios Rum
Ortodoks Kilisesi‟nin taĢlarının sökülerek burada kullanılması ile yapılmıĢtır. Mersin
Müzesi‟nin ilk eserleri Erdemli ilçesinde kurulmuĢ olan müzede toplanan eserlerden ve Adana
Müzesi‟nden devredilenlerden oluĢmuĢtur. Müze ilk olarak 1978 yılında Kültür Merkezi
Binası‟nda kurulmuĢ, ziyarete 1991 yılında, daha sonra yenilenerek 2001 yılında açılmıĢtır.
Müzenin üç ana teĢhir salonu vardır, taĢ eserlerin yer aldığı birinci salonda; Roma Dönemi‟ne
ait mermer heykel baĢları, heykeller, çeĢitli tipte lahitler ve Nagidos antik kentine ait yazıt
sergilenmektedir. Soli-Pompeiopolis kazısı, müzenin yaptığı Gayrettepe ve Bahçeli kurtarma
kazılarından elde edilen eserlerde bu salonda sergilenmektedir.
Ġkinci salonda yer alan Yumuktepe vitrininde, kazılardan çıkarılan eserler, taĢ ve obsidien
aletler, piĢmiĢ toprak çanak çömlekler, dokuma ağırlıkları, ağırĢaklar, el baltaları, keskiler,
cam bir skarabeus, Ġslami Döneme ait bir cam kandil bulunmaktadır. Bu salonda ayrıca Eski
Tunç, Urartu, Helenistik, Roma ve Bizans Dönemleri‟ ne ait piĢmiĢ toprak, çanak, çömlek,
cam eserler, Roma Dönemi‟ne ait bir vana, müzik aleti olan Plagiaulos ve bronz kaplar,
bronz, gümüĢ ve altın sikkeler kronolojik olarak sergilenmektedir. Sikke Seksiyonu‟ n da
Küstüllü ören yerinden çıkarılan Bizans Dönemi altın define buluntusu da yer alırken, 1998
yılında oluĢturulan Tabiat Tarihi-Fosil-Kayaç ve Mineral KöĢesi ziyarete açılmıĢtır. Antik
Dönem deniz ticaretinde önemli bir yere sahip olan amphoralarda aynı salonda
sergilenmektedir.
Bu salonda dikkati çeken diğer eserler Ġ.Ö. 2.bine ait kurĢun figürinler, Hitit Ġmparatorluk
Çağı mühürleri; hayvan baĢlı gümüĢ Urartu bilezikleri, çeĢitli form ve büyüklükteki cam
eserler, altın diadem ve küpelerdir. Adak amaçlı bronzdan yapılmıĢ figürinler ve Bizans
Dönemi‟ne ait çok çeĢitli kandillerde değerli örneklerdendir.
100
Üst katta yer alan üçüncü salonda etnoğrafik eserler teĢhir edilmektedir. Bunlar arasında
gümüĢ süs eĢyaları, yöresel kıyafetler, peĢkirler, ahĢap ve madeni ev eĢyaları, dokumacılık
örnekleri ve çeĢitli silahlar yer almaktadır. Müze bahçesinde ise çeĢitli dönemlere ait taĢ
eserler, Soli-Pompeiopolis kazısından getirilen heykeller, kabartmalı sütun baĢlıkları ve
pythoslar yer almaktadır.
Pazartesi tüm gün, dini bayramların ise birinci günü öğlene kadar kapalı, diğer günlerde mesai
saatleri içerisinde ziyarete açıktır.
Atatürk Evi Ve Müzesi
Atatürk, eĢi Latife Hanımla birlikte 20 Ocak- 2 ġubat 1925 tarihleri arasında Mersin‟i
ziyaretlerinde, müze haline getirilen bu evde 11 gün boyunca Mersinlilerin konuğu
olmuĢlardır.
Atatürk Caddesi üzerinde, kentin odak noktasında yer alan yapı, 1897‟de dönemin Almanya
Konsolosu Bay Christman‟ın, Mersinli tüccar Mavromati‟nin kızıyla evliliği nedeni ile konut
olarak yaptırılmıĢtır. Mimarı bilinmeyen yapı “Kristman Konağı “ olarak bilinmektedir. Bir
süre Tahinci ailesinin mülkiyetinde kalan ev 1972‟de Nebil Hayfavi tarafından alınmıĢ ve
1976 yılına kadar Toros Koleji olarak hizmet vermiĢtir. 1976‟dan sonra boĢ tutulan bu yapının
adı, aynı yıl belediye encümeninin aldığı bir kararla “Atatürk Evi” olmuĢtur.
1980‟de kamulaĢtırılarak 1982 yılında Kültür Bakanlığı‟nın mülkiyetine geçmiĢtir. 12 Ekim
1992 tarihinde “Atatürk Evi ve Müzesi”olarak resmi açılıĢı yapılmıĢtır. Mersin, Atatürk Evi
ve Müzesi dıĢtan düzgün kesme taĢ ile yapılmıĢ, iki katlı bir yapıdır. Sivil mimarinin en iyi
örneklerinden birisidir. Bahçesinde var olduğu bilinen hamama ait izler günümüzde yok
olmuĢtur.
Müzenin alt katı “ Fotoğraflarla ve Belgelerle Atatürk Müzesi ” olarak hazırlanmıĢtır. Burada
Atatürk‟ün Mersin‟i ziyaretlerinde çekilen fotoğrafları, Anıt Kabir Müzesi‟nden getirilen 22
adet kiĢisel eĢyası sergilenmektedir. Bunlar arasında bornoz, gömlek, çatal, bıçak, kaĢık
sayılabilir. Bazı eĢyalar Tarsus‟lu Mehmet ve Belkız Akçora ailesi ile Taki Aleksioğlu „nun
bağıĢıdır. Kahve içtiği fincan ise Erdal Akalın tarafından armağan edilmiĢtir.
Etnoğrafik değerlerin sergilendiği üst katta, ortada bulunan büyük bir salon ve bu salona
açılan yedi oda bulunmaktadır. Bu odalardan ikisi yatak odaları, birisi çalıĢma odası, dördü
ise oturma odaları olarak değerlendirilmiĢtir. GiriĢte çeĢitli fotoğrafların sergilendiği Kuvay-i
Milliye köĢesi bulunmaktadır.
Pazartesi tüm gün, dini bayramların ise birinci günü öğlene kadar kapalı, diğer günlerde mesai
101
Devlet Resim Heykel Müzesi Ve Galerisi
Kent merkezinde, Akdeniz Belediyesi sınırları içerisinde, Eski Camii‟nin kuzeyinde, 5226
Sanat Sokağı, No.6‟da yer almaktadır. 19. yüzyılda inĢa edilen yapı önce konut, sonra otel
olarak kullanılmıĢ ve adı uzun süre Gülnar Otel‟i olarak anılmıĢtır. 1997 yılında Valilikçe
kamulaĢtırılmıĢtır. 1997–2001 yılları arasında Kültür Bakanlığı‟nca restore edilmiĢ ve Mersin
Devlet Resim Heykel Müzesi ve Galerisi olarak hizmete açılmıĢtır. Günümüzde Devlet Resim
Heykel Müzesi ve Galerisi olarak hizmet veren bina kesme taĢtan inĢa edilmiĢtir. Çıkmalar ise
bağdadi teknikle yapılmıĢtır. Müze binasının giriĢ katı resim galerisi, birinci katı müze, ikinci
katı ise ofis ve toplantı salonu olarak kullanılmaktadır.
“Pazar günleri hariç 08–17 saatleri arasında ziyarete açıktır.
Silifke Müzesi
TaĢucu yolu üzerindeki müze, yörenin çeĢitli dönemlerine ait tarihi eserlerinin sergilendiği iki
katlı modern bir yapıdır.
Birinci katta çeĢitli dönemlere ait mermer ve kalker heykeller ve çeĢitli amphoralar
sergilenmektedir.
Ġkinci katta bulunan üç salondan birisinde Meydancık Kalesi‟nde bulunan define
buluntusunun yanı sıra diğer sikke koleksiyonları, ikinci salonda daha çok seramik
buluntuların kronolojik olarak sergilendiği vitrinler, Aydıncık Ġlçesi‟nde bulunan Kelenderis
kazı buluntuları ile Kilise Tepe Höyüğe ait buluntuların teĢhir edildiği özel bir vitrin, üçüncü
salonda ise etnoğrafik eserler sergilenmektedir.
Pazartesi tam gün, dini bayramların birinci günü yarım gün kapalı, diğer günlerde mesai
Atatürk Evi ve Etnoğrafya Müzesi
Atatürk, Silifke‟ye olan ilgisini burayı dört kez ziyaret ederek göstermiĢtir. Ziyaretlerinden
birinde burada bir çiftlik satın almıĢ ve merkezi bu çiftlik olmak üzere bir Tarım Kredi
Kooperatifi kurulması için talimat vererek kendileri de bu kuruluĢun üyesi olmuĢtur.
Atatürk‟ün Silifke‟ye 27 Ocak 1925 tarihinde ilk geliĢinde kaldığı tarihi ev restore edilerek,
kullandığı eĢyalarla birlikte müzeye dönüĢtürülmüĢtür.
Pazartesi tam gün, dini bayramların birinci günü yarım gün kapalı diğer günler mesai saatleri
içerisinde ziyarete açıktır.
Porto Calamie (Narlıkuyu), Poımenios Hamamı ve Üç Güzeller Mozaiği
Silifke‟ye 20 km., Kızkalesi‟ne 5 km. uzaklıktaki Narlıkuyu, Hıristiyanlık Dönemi‟nde
Cennet-Cehennem‟e gezi ve tapınmaya gelenler için bir deniz kapısı olmuĢtur. Buranın Orta
102
Çağ‟daki ismi Porto Calamie diye bilinmektedir. Hamam Cennet obruğu içindeki yer altı
suyunun denize ulaĢtığı yerdeki tatlı su kaynağından yararlanılarak buraya yaptırılmıĢtır.
Dönemin tüccarlarının banyo ihtiyacını giderdiği yer olan bu görkemli hamam yapısından
yalnızca su yalağı ile yıkanma bölümündeki taban mozaiği günümüze kadar gelebilmiĢtir. Ġ.S.
4. yüzyılda Paperon kentinin ahalisi tarafından kullanılan Roma Hamamı‟nın tabanındaki
mozaiklerde Zeus‟un üç güzel kızı Aglaia, Thalia ve Euphrosyne çıplak olarak kumru ve
keklikler arasında dans ederken tasvir edilmiĢtir. Yarı tanrıça olan üç kız kardeĢ, güzelliği,
zerafeti ve neĢeyi temsil etmektedir. Kral ise Roma imparatoru Arkadios ile birlikte
yönetimde olduğu Honorius olduğu sanılmaktadır.
Mozaik tablonun üzerinde bulunan ve Ġ.S. 4. yüzyıla tarihlenen eski Yunanca yazıtın Türkçe
çevirisi Ģöyledir: “Ey misafir, eğer bugüne kadar saklı kalmıĢ olan bu güzel yıkanma suyunun
kaynağını kimin bulduğunu soracak olursan, bil ki o, kralın arkadaĢı Poimenios‟tur ve kutsal
adaları adil bir Ģekilde yönetmiĢ olan kiĢidir.”
TaĢucu Amphora Müzesi (Özel Müze)
Müze, TaĢucu Eğitim ve Doğal Hayatı Koruma Derneği BaĢkanı Aslan Eyice‟nin
koleksiyonundan oluĢan amphora ve toprak eserlerin vâkıfa bağıĢlanması ile kurulmuĢtur.
Antik Dönem‟e ait 300 kadar amphora ve çeĢitli toprak figürlerin sergilendiği müze, Akdeniz
deniz ticaretinde kullanılan amphora tipleri bakımından önemli özelliğe sahiptir. Müzeye
0.324.7144009 no.lu telefondan ulaĢılabilir.
Tarsus Müzesi
Ramazanoğulları‟ndan Kubat PaĢa tarafından 1557 yılında açık avlulu medrese olarak
yaptırılan Kubat PaĢa Medresesi, 1971‟de müze haline getirilerek ziyarete açılmıĢtır. Ancak
olumsuz Ģartları nedeni ile 1998 yılında yeni yapılan Tarsus 75. Yıl Kültür Merkezi
kompleksine taĢınmıĢtır.
Müzenin etnoğrafik ve arkeolojik eserlerin sergilendiği iki büyük salonu bulunmaktadır. GiriĢ
katında yer alan Etnografya salonunda Tarsus ve yöresinde yaĢayan halkın ürettiği el iĢi
dokuma ürünleri, gümüĢ, bakır ve ahĢap iĢçilik örnekleri, heybeler, nazarlıklar, kilimler,
takılar, mutfak eĢyaları Yörük ve Türkmen kültüründen örnekler sunulmaktadır. Müzede
ayrıca günlük yaĢamdan bir kesitin canlandırıldığı “Tarsus Evi “ köĢesi oluĢturulmuĢtur.
Alt katta yer alan Arkeolojik eserler salonu Tarsus yöresinde yapılan kazı çalıĢmaları ve satın
alma yolu ile müzeye intikal eden eserlerden oluĢturulmuĢtur. Kazılar seksiyonunda Tunç
Çağı Gözlükule eserleri, Tarsus Cumhuriyet Alanı kazı buluntuları, DonuktaĢ-Roma Tapınağı
kazısından çıkan piĢmiĢ toprak kandiller, mermer mimari parçalar, cam bilezikler, figürin
103
baĢları, Aziz Paulus Kuyusu kazısında bulunan kandiller, Roma Anıt Mezar‟ı kazısından
çıkan buluntular, Makam-ı Danyal Camii‟nde yapılan kurtarma kazısından çıkarılan sırlı
seramikler, bronz haçlar, barutluklar, Bizans Dönemi‟ne ait sikkeler belli baĢlı eserleri
oluĢturmaktadır. Satın alma yoluyla elde edilen eserler ise kronolojik olarak sergilenmiĢtir.
Sikke koleksiyonu ise oldukça zengindir.
Pazartesi günü tüm gün, dini bayramların birinci günü öğlene kadar kapalı, diğer günlerde
mesai saatleri içerisinde ziyarete açıktır.
St. Paul Anıt Müzesi
Cumhuriyet Mahallesi‟ndeki kilise Hıristiyanlarca Aziz Paulus Kilisesi olarak tanınmıĢtır. 18.
yüzyıldan beri Tarsus‟a gelen gezginlerin Paulus Kilisesi olarak tanıttıkları kilisede bu
olmalıdır. Paulus‟un kendisinin yaptığı, hatta bahçesine bir ağaç diktiği çevresinde bir
mezarlık bulunan küçük bir Ermeni Kilisesi‟nden bahsederler. Bu kilise 1862 yılında bir
fermanla yenilenerek bugünkü Paulus Kilisesi yapılmıĢtır. Hıristiyan cemaatin Tarsus‟tan
ayrılması ile uzun zaman boĢ kalan kilise, kısa bir dönem askerlik Ģubesi ve lojman binası
olarak kullanılmıĢtır. Daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı‟nca koruma altına alınarak
onarımı yapılan kilise, Aziz Paulus Anıt Müzesi olarak ziyarete açılmıĢtır.
Zaman zaman dini törenlerinde yapıldığı kilisenin önünde dört sütunun taĢıdığı kemerli bir
nartheksi yer almaktadır. Ġç mekâna buradaki ana kapıdan girilmektedir. GiriĢin sağ ve
solunda birer yarım sütun ve bu sütunların hizasında salonu üç nefe ayıran iki sıra halinde dört
serbest sütun yer almaktadır. Orta bölüm tonozludur. Tavanın merkezine rastlayan bölümde
ortada Hz. Ġsa, yanlarda ise iki incil yazarları olan doğuda Ioannes ve Matteos, batıda Marcos
ve Lucas‟ın tasvir edildiği duvar resimleri bulunmaktadır. Yan neflerin üzeri orta nefte olduğu
gibi tonozludur. Nefleri birbirinden ayıran sütunların arası kemerlidir. Orta nefin doğudaki üst
bölümünde bulunan pencerenin her iki yanında bir manzara ve melek resmi görülmektedir.
Apsis bölümünün her iki yanında odalar yer almaktadır. GiriĢin üstünde ilk iki sütunun
taĢıdığı ahĢap asma kat bulunmaktadır. Bu katın orta nefe bakan korkuluğun üzerinde
manzara resimleri yapılmıĢtır. Bu bölüme güneyde ve dıĢarıda bulunan bir merdivenle
çıkılmaktadır. Kilisenin kuzey doğu köĢesinde ise çan kulesi yer almaktadır.
104
Trekking ve Yamaç ParaĢütü Parkurları
TREKKĠNG PARKURLARI
1-Lamas Kanyonu
YAMAÇ PARAġÜTÜ PARKURLARI
1-Tarsus/Kartaltepe
2-Ayva Gediği-Namrun Parkuru
2-Tarsus/Çanaktepe
3-Fındıkpınarı-Arslanköy
3-Gelincik Tepesi (YeniĢehir)
4-ManavĢa Parkuru
4-Arslanköy-Yaylacık
5-ÇukurkeĢlik parkuru
5-Silifke-YeĢilovacık-Tisan Tepesi
6-Darboğaz-Namrun
7-Cehennem Deresi Vadisi
6-Tarsus Eshab-ı Kehf
7-Erdemli-Akpınar Köyü-Göktepe
RAFTĠNG PARKURLARI
8-Güzeloluk-Ereğli Parkuru
9-Dümbelek Düzü-Yıldız Dağı
10-Göksu Deltası
11-Göksu Nehri YürüyüĢü
12-Ermenek Çayı
13-Dragon Çayı
14-Geçimli-DiĢkeĢ-KöprübaĢı-Kravga
Parkuru
15-Çömelek YürüyüĢleri
a)Sason Kanyonu
b)Göğden Yaylası
16-Doğu Sandal-ġakna YürüyüĢü
17-Kadıncık Vadisi Parkuru
18-Atlılar (Sadiye) Köyü Parkuru
19-Karakızderesi Parkuru
20-Karagöl-Namrun Parkuru
1-Göksu Irmağı
2-Lamas Çayı
3-Dragon Çayı
ANTĠK ĠZLENĠMLĠ TREKKĠNG
PARKURLARI
1-Sağlıklı Köyü-Roma Yolu-Tarsus
2-ġeytan Deresi Vadisi
3-Ura-Korykos
4-Kilikia Afrodisias Parkuru
5-Demircili (Ġmbrigon)-Sivri Kale Parkuru
6-Hançerkale-Gökburç-Tekkadın
Örenyerleri Parkuru
7-Karakabaklı-IĢıkkale-Sinekkale Parkuru
8-Korykos Nekropol Yolu Ve Adamkayalar
Parkuru
9-Prensesin Ayak Ġzleri Parkuru
Jeep Safari ve Su Altı DalıĢ Parkurları
JEEP SAFARĠ PARKURLARI
1-Avgadı, Güzeloluk-Ġvriz, Konya Ereğlisi
Parkuru
2-Gözne-Ayvagediği-Cehennem Deresi-SebilNamrun Parkuru
3-Lamas-Esenpınar-Kızılgeçit-UzuncaburçSilifke Parkuru
4-Erdemli-Kırobası-Çömelek-Mut Parkuru
5-Silifke-Uzuncaburç-Kırobası-Mavga KalesiDağpazarı
SU ALTI DALIġ
PARKURLARI
1-Akyar (Silifke)
2-Narlıkuyu (Silifke)
3-Susanoğlu (Silifke)
4-Altınorfoz Oteli
(Silifke)
5-Kızkalesi (Erdemli)
105
Alahan Manastırı Parkuru
6-Aydıncık-ġeyh Ömer-Gezende-Mut Parkuru
7-Anamur-Kazancı-Ermenek-Mut Parkuru
8-Dragon Çayı Parkuru
6-PaĢa Türbesi
(Erdemli)
7-TaĢucu (Silifke)
8-Boğsak (Silifke)
9-Tisan-Mavikent
(Silifke)
10-Büyükeceli (Gülnar)
11-Aydıncık
Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi (Endemik Bitki Ve KuĢ Gözlem Alanı)
Ġl merkezine 80 km mesafede Silifke Ġlçesi sınırlarında yer alan ve 02.03.1990 tarihli
Bakanlar Kurulu Kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen Göksu Deltası 1994
yılında ülkemizin Ramsar SözleĢmesine taraf olmasıyla uluslararası koruma statüsüne
kavuĢmuĢ önemli bir sulak alandır. 253.558 ha (1.360 hektarı su yüzeyi) yüzölçümüne sahip
bölge 17.500 ila 94.700 arasında değiĢen kuĢ nüfusu ve 334 kuĢ türü, Sini Kaplumbağası
(Caretta Caretta), YumuĢak Kabuklu Nil Kaplumbağası, Akdeniz KeĢiĢ Foku (Monuchus
Monuchus) ve Akdeniz YeĢil Kaplumbağası varlığı; 10.069 km‟lik su toplama havzasıyla
KuĢ gözlemcilerinin büyük ilgisini çeken bölge doğa turizmi açısından büyük potansiyel
taĢımaktadır.
Bu alanda ekolojik dengeyi bozmadan, deltadaki doğal yaĢamı da koruyarak kuĢ gözlemciliği
ve botanik turizmi yapılmaktadır.
Yaylalar
106
YAYLALAR
1-Uzuncaburç
2-Kozlar Yaylası
3-KaĢ Yaylası
4-Dağpazarı Yaylası
5-Fındıkpınarı Yaylası
6-Namrun (Çamlıyayla)
7-Sartavul Yaylası
8-Kırobası (Mara Köyü) Yaylası
9-Soğucak Yaylası
10-Sorgun Yaylası
11-Küçük Sorgun Yaylası
12-Gözne Yaylası
13-Aslanköy Yaylası
14-Balandız Yaylası
15-Gökbelen Yaylası
16-Karakızderesi yaylası
17-Gülek Yaylası (Karboğazı)
18-Avgadı (Aydınlar)
19-Sunturas(Çağlarca)
20-Güzeloluk
21-Ayvagediği
Kongre ve Fuar Turizmi
Toplantı Salonları (200 kiĢi ve üzeri)
Ġlçesi
Meslek
Özel
TOPLAM
KuruluĢlarına
Ait
Tesis Kapasite Tesis Kapasite Tesis Kapasite Tesis Kapasite
Sayısı
Sayısı
Sayısı
Sayısı
Kamuya Ait
Akdeniz
6
2.593
YeniĢehir
7
2.292
Anamur
1
225
-
Bozyazı
-
-
Erdemli
-
Mut
3
1.350
3
1.700
12
5.643
4
1.485
11
3.777
-
-
-
1
225
-
-
1
455
1
455
-
-
-
1
250
1
250
1
280
-
-
-
-
1
280
Silifke
-
-
-
-
1
200
1
200
Tarsus
3
951
-
-
-
-
3
951
TOPLAM
18
6.341
3
1.350
10
4.090
31
11.781
Mersin Kültür Merkezi
107
Türkiye‟nin en iyi 10 kültür merkezinden biri olan Mersin Kültür Merkezi, 1946‟da “Halkevi”
olarak yapılmıĢtır. Mülkiyeti bakanlığımızda bulunan merkezin 638 kiĢilik salonunda opera,
tiyatro, konser ve sempozyumlar düzenlenmekte, etkinlikler tüm yıl ara verilmeden devam
etmektedir.
Binada Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü ve Mersin Müze Müdürlüğü de hizmet
vermektedir
Tarsus 75.Yıl Kültür Merkezi
Bakanlığımız mülkiyetinde bulunan bina bünyesinde 475 kiĢilik büyük salon, 200 kiĢilik
küçük salon, sergi salonu, kurs odaları, kafeterya, depolar yanında Ġlçe Halk Kütüphanesi
Müdürlüğü, Müze Müdürlüğü ve misafirhane bulunmaktadır.
YeniĢehir Fuar Merkezi
YeniĢehir Belediye BaĢkanlığınca 47.000 m² alan üzerine 12.000 m² alan kapalı alana sahip
sergi salonları, toplantı salonları, yeme-içme tesisleri ile modern bir fuar merkezi yaptırılarak
2007 yılı Ekim ayında hizmete açılmıĢtır.
BüyükĢehir Belediyesi Kongre Merkezi
BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığınca yaptırılan kongre merkezi toplam 1.000 kiĢi kapasiteli
kongre ve toplantı salonları, sergi salonu ve diğer etkinlikler için çeĢitli bölümlerden
oluĢmaktadır.
Deniz Turizmi
321 km sahil Ģeridi boyunca yer alan plajları, koyları ve 300 güne varan güneĢli gün sayısı, 37
turizm iĢletme belgeli ve 323 Belediye Belgeli konaklama tesisi ile Mersin; deniz turizmi
açısından da önemli bir merkez durumundadır.
Ġlimizde ilan edilen 8 adet Turizm Merkezi-Koruma ve GeliĢim Bölgesinin Mersin-TarsusKarboğazı Kültür, Turizm Koruma ve GeliĢim Bölgesi dıĢında kalan 7 tanesi sahillerimizde
yer almaktadır.
1-Mersin-Tarsus-Gülek-Karboğazı Kültür ve Turizm Koruma ve GeliĢim Bölgesi
2-Mersin -Tarsus Kültür ve Turizm Koruma ve GeliĢim Bölgesi
3-Silifke-Narlıkuyu-Akyar Turizm Merkezi
4-Silifke-TaĢucu-Boğsak Turizm Merkezi
5-Silifke-Kargıcık Turizm Merkezi
6-Silifke-Ovacık Turizm Merkezi
7-Gülnar-Ortaburun Tepesi Mevkii Turizm Merkezi
8-Anamur- Melleç Turizm Merkezi
Konaklama
108
Türü
Turizm ĠĢletme
Belgeli
Tesis Oda
Yatak
35
2.163 4.619
Tesisin Cinsi
Otel
Tatil Köyü
Motel
1
Pansiyon
Apart Otel
1
Golf Alanı
Butik Otel
Sosyal Tesis
Sağlıklı YaĢam
Merk.
Kongre ve
Sergi Mer.
Günübirlik
Tesis
Mokamp
Kamping
Toplam
37
Seyahat Acenteleri
65
134
168
554
Turizm Yatırım Belgeli
Belediye Belgeli
Tesis
102
Oda
2.732
Yatak
6.638
32
173
8
502
2.448
267
1.601
9.813
830
2
132
360
Tesis
22
6
Oda
3.813
2.050
Yatak
8.199
4.200
2
2
1
1.260
2.502
33
66
7.156
14.967
1
1
1
2.396
SEYAHAT ACENTALARI
Grubu
A GRUBU MERKEZ
A GRUBU ġUBE
AG GRUBU
B GRUBU
C GRUBU
TOPLAM
Rehberler
Ülkesel
Ġngilizce
70
Almanca
1
Rusça
1
Arapça
1
5.307
2
4
323
71
127
6.279
60
34
19.336
36
Sayısı
44
5
8
1
1
59
Bölgesel
1
0
0
0
Deniz Sınır Kapıları GiriĢ-ÇıkıĢ Sayısı
Yıllar
GiriĢ
ÇıkıĢ
109
2007
2008
2009
Yerli
136.594
133.607
112.193
Yabancı
17.603
18.554
16.850
Toplam
154.197
152.161
129.043
Yerli
153.267
135.854
120.210
Yabancı
27.269
18.754
18.421
Toplam
180.546
154.608
138.631
Yıllara Göre Müze Ve Örenyerleri Ziyaretçi Sayısı
YILLAR
2006
2007
2008
2009
ZĠYARETÇĠ SAYILARI
YERLĠ
YABANCI
228.874
230.315
299.388
273.973
56.252
71.289
86.049
136.639
MÜZE
KARTLI
8.366
2.257
TOPLAM
ZĠYARETÇĠ
285.126
301.604
393.803
412.869
4.5. MERSĠN ĠLĠ VE ĠLÇELERĠNĠN ÖNE ÇIKAN DOĞA TURĠZMĠ
DEĞERLERĠ MATRĠSĠ
110
Rafting (R)
Aydıncık Ġlçesi
Bozyazı Ġlçesi
Çamlıyayla Ġlçesi
Erdemli Ġlçesi
GülnarĠlçesi
Mut.Ġlçesi
Silifke.Ġlçesi
Tarsus.Ġlçesi
Değerler 1
toplamı 2
Anamur lçesi
Aktivite/değer
Mersin
3
3
3
1
2
3
3
2
1
6
1
7
2
5
2
8
3
4
X
X X
Canyoning/kanyo
n yürüyüĢü (C)
X X X X X X X X X X
Mağaracılık (M)
X X X X
Dağ bisikletçiliği
(DB)
X X X
X X X X
Denizel değerler X X X X
(DS)
X X X X
X
X
Dağ-yayla gezisi X X X X X X X X X X
imkanı ( DG)
Peyzaj
güzelliği/fotosafa
ri (PF)
X X X X X
X X X X
Yaylada
konaklama/kampi
ng
X X X X
X X
X
X
Pansiyonculuk(P)
X X X X
X X
Kır
havasında
Ģehir
merkezleri(KHġ
M)
X X
(YK)
DüzenlenmiĢ
X
doğa
gezisi
rotası(DGR)
Aktif
X
X
X
X X X X X X X X X X
111
yaylacılık(AY)
KuĢ gözlemciliği
imkanı(KuG)
Sportif
olta
balıkçılığı
imkanı(SOB)
Milli park
sahalar(MP)
X
X X
X
X
vb X X X X X X X X X X
KıĢ
sporları
potansiyeli(KSP)
X
Estetik
Ģelale
bulunan
yerler(Eġ)
X
X
X
X
Estetik göl/baraj
olan yerler(EGB)
X
Botanik
gezilerine uygun
saha(BOG)
Tescilli
avlak
sahası (AvS)
X
X
X
X
Yaban
hayatı
geliĢtirme
sahası(YHGS)
X X X
X
X X X
Garantili yaban
hayatı
gözlemi(GYHG)
X
X
X X X
Ġzole
ilginç
ekosistemler(ĠE)
X X
X
X
Sualtı
YaĢamı
Gözleme Ġmkanı
(SAG)
X X X
Bakir
Küçük
Koylar (BKK)
X X X
X
X
112
Ormanaltı florası
tanıma
gezi
imkanı(Mantar ve
benzeri
dahil)
(FGĠ)
X X
Endemik
Bitkilerin
Gözlemi (EBG)
X X X X X
Köy
Pazarları(Orman
meyvelerinden
reçel marmelat,
kurutulmuĢ
meyve satılması
kaydıyla) (KP)
X X X X X X X X X
Doğal taĢlardan
tabiat
tarihi
gezisi(Gezi
sırasında en az
10-15 değiĢik taĢ
türü
ve
jeomorfolojik
yapılar
tanıtılmalıdır)
(DTTTG)
Bakir
doğa
parçaları
keĢif
gezisi(Bakir vadi
ve bakir orman
gibi gizli kalan
değerleri
keĢfetme gezileri)
(BDPKG)
X
X X
X X X X
X X
X
X
X
X
X X
X
Yayla
gezisi X X X X X X X X X X
imkanı (Ya)
Yaya gezi imkanı X X X X X X X X X X
(Y)
Tarihi eserler, sit X X X X X X X X X X
113
alanı (Ts)
ġelale
görme
imkanı (ġ)
X
X
X
Peyzaj
değeri
yüksek
yerler,fotoğrafik
yerler (P)
X X X X X X X X X
Mağara
(Mğ)
X X
gezisi
X X
Motorlu
gezi X X X X X X X X X X
imkanı (M)
Jeolojik
ve
jeomorfolojik
değerler (Jm)
X X
X X
Kanyon
görme
imkanı (Cn)
X X X X
Botanik
gezisi
imkanı (Bt)
X X X X
Bakir
orman
gezisi (Bo)
X X
Atla
geziye
uygun (At)
X X X X X
X X X X
X X X X X X
X
X
114
5. SEÇKĠN VE YÜKSEK DEĞER TAġIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE POTANSĠYELĠNĠ GELĠġTĠRME ĠMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA ĠLĠġKĠN ANALĠZLER
Seçkin ve yüksek değer alan ilçeler sırasıyla;
Tarsus, Anamur, Çamlıyayla ve Aydıncık ilçeleridir.
TARSUS ĠLÇESĠ TURİZM TALEBİ DEĞERLERĠ TABLOSU
Ziyaretçi Profili
EĢler: %.10Aileler : %.40
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kiĢilerin bir araya
gelmesi Ģeklinde) : %.20
Diğerleri : %.10
1 Ġnanç Turizmi
GeliĢlerinin Ġlk 5
2 Doğa Gezileri,
Sebebi
3. Fotosafari,
4 Mağaracılık,
5. Kırsal Miras Gezileri,
Kıyaslanabileceği
Anamur
saha
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
kanaati: Toplu TaĢıma
Diğerleri
(X)
UlaĢım için problemler:
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
115
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
X
X
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
Yerel
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar:
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
KuruluĢ Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Yatak&kahvaltı oteli
Rota üstü kulübeler
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
Ģekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl
Tek-eĢsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Var-Yok
Var
Neler?
Ġnanç Turizmi
Değerleri
Sunduğu özellikleri
Yaban Hayatı
GeliĢtirme Sahaları,
Tabiat Anıtları
1. Yaban Keçisi
2. Kırmızı Benekli
Alabalık
116
varlıklar
Diğer ilginç
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
1.
2.
Kadıncık Çalısı
Flueggea anatolica
Gemici
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
Memeliler
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler
Yaban Keçisi
var mı?
Genellikle rastlanma
%20-30
ihtimali
ġans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Yeterli
Sahadaki tesisler
Yetersiz
Rekreasyonel tesisler
X
Spor tesisleri
X
Diğerleri
X
TaĢıma Kapasitesi Analizi
KuĢlar
Ġyi
Açıklama
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Sosyal ve ekonomik taĢıma kapasitesi Değerlendirme ġekli: 1- Tamamen
Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
4
5
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eĢit pay
x
alırlar
Tüm ilgi grupları turizm geliĢimine oranlı bir miktar para
x
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
x
Turizm geliĢimiyle ilgili paydaĢların ihtiyaç,istek ve
x
önerileri ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
x
Ġlgi gruplarının birbiriyle olan iliĢkileri iyi
x
Beraber çalıĢmanın önemi biliniyor
x
Ġyi bir iĢbirliği içindeler
x
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
x
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
x
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
x
Diğer sektörler de turizm geliĢimine fayda sağlıyor
x
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
x
117
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm
geliĢiminden sonra geliĢme gösterdi
Turizm geliĢimi istihdamı artırma beklentilerini karĢılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iĢ imkanı ortaya
çıktı
Kendi turizm iĢini kurmak isteyenlere yeterli destek
veriliyor
Turizm iĢi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra
zarar görmemiĢtir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı
oluyor
Turizm geliĢimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik taĢıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping&piknik
AhĢap Hediyelik
eĢyaların
satılması,
Dağcılık,trekking
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüĢü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Etki
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
edilebilir edilemez
ancak;
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
118
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlıĢ, 5- Hiç yok,
Ekolojik taĢıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artıĢından etkilenmemektedir
YürüyüĢ yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür Ģekilde kirlenmektedir
Turizm geliĢimi sebebi ile balık miktarı azalmıĢtır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak
kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıĢtır
1
2
X
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Ekolojik TaĢıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Fiziki/idari TaĢıma Kapasitesi Ġncelemesi ve Değerlendirmesi; (Korunan Alanlar Ġçin)
(1-Akıcı, Yeterli 2- Ġyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
Korunan alana giriĢ yolları
x
Korunan alandaki yol ağı
x
Korunan alan içindeki toplu
x
taĢıma araçları
Park giriĢi
Park etme
x
akıĢ
x
Park yeri imkanları
Yer sayısı
x
Biletleme
x
yönlendirme
x
Bilgi imkanları
ĠĢaret levhaları
x
Yetkililer
x
Ziyaretçi merkezi
x
Ofisler
x
Basılı ve görsel materyal
x
Yiyecek içecek temini
Tedarik
x
Ticaret
Seçenekler
x
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
x
Atıkların toplanması
x
Patika ağı
Yeterlilik durumu
x
Yaban
hayatı
izleme Sayısı ve uygunluğu
x
noktaları
Aktiviteler
seçenekler
Paket doğa turları
x
Altyapı
119
ÇalıĢanlar
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taĢıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Tüm değerlendirmeye alınan alanlarda genel olarak konaklama, fiziki tesisler ve sosyal
faaliyetler açısından sıkıntılar mevcuttur. Korunan sahalara ulaĢım yollarının düzeltilmesi ve
gerekli yol üstü geçici park yerlerinin yapılmasına ihtiyaç vardır.
Psikolojik TaĢıma Kapasitesi:
Yöre halkı tarafından turizme ve gelen turistlere karĢı herhangi bir olumsuz vaka
olmamaktadır.
Genel olarak iç turizme yönelik hizmet verilmektedir.
ANAMUR ĠLÇESĠ TURİZM TALEBİ DEĞERLERĠ TABLOSU
120
Ziyaretçi Profili
GeliĢlerinin
Sebebi
Ġlk
Kıyaslanabileceği
saha
Diğerleri : %.10
1 Deniz Turizmi
5
2 Doğa Gezileri,
3. Fotosafari,
Tarsus
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
kanaati: Toplu TaĢıma
Diğerleri
(X)
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
121
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Sayısı
Kategori
Açıklama
Turistik
Yerel
Kategori
KuruluĢ Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Var-Yok
Alan turist ziyaret
Alandaki yabanıl
varlıklar
Tek-eĢsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Neler?
Yaban Hayatı
Bakir Koylar
1. Yaban Keçisi
Diğer ilginç
1.
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
2. Deniz
Kaplumbağası
2.
122
Tatmin edici yaban
var mı?
ihtimali
ġans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
KuĢlar
Memeliler
Açıklama
Yaban Keçisi
%40-50
Yetersiz
X
X
X
Yeterli
Ġyi
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Göstergeler
1
2
3
4
5
x
alırlar
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
çıktı
x
123
veriliyor
oluyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
AhĢap Hediyelik
eĢyaların
satılması,
Su sporları
Rafting
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüĢü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Kabul
Kabul
edilebilir edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
124
YürüyüĢ yollarından yürümeyen turistler bitkilere çok
zarar veriyor
gelmektedir
kullanılabilir
1
2
X
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
x
x
x
taĢıma araçları
Park giriĢi
Park etme
x
akıĢ
x
Yer sayısı
x
Biletleme
x
yönlendirme
x
Bilgi imkanları
ĠĢaret levhaları
x
Yetkililer
x
Ziyaretçi merkezi
x
Ofisler
x
x
Tedarik
x
Ticaret
Seçenekler
x
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
x
x
Patika ağı
Yeterlilik durumu
x
Yaban
hayatı
x
Altyapı
125
noktaları
Aktiviteler
ÇalıĢanlar
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
x
olmamaktadır.
ÇAMLIYAYLA ĠLÇESĠ TURİZM TALEBİ DEĞERLERĠ TABLOSU
126
Ziyaretçi Profili
GeliĢlerinin
Sebebi
Ġlk
Kıyaslanabileceği
saha
Diğerleri : %.
1 Yayla Turizmi
5
2 Doğa Gezileri,
3. Fotosafari,
Tarsus
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
127
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
Yerel
Kategori
KuruluĢ Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Alan turist ziyaret
Alandaki yabanıl
varlıklar
Tek-eĢsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Var-Yok
Var
Yaban Hayatı
Neler?
Yaban Keçisi
Yaban Hayatı
Akarsu
1. Yaban Keçisi
Diğer ilginç
1.
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
2. Kırmızı Benekli
Alabalık
2.
Flueggea anatolica
Gemici
128
Tatmin edici yaban
Memeliler
Yaban Keçisi
var mı?
%40-50
ihtimali
ġans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Yeterli
Sahadaki tesisler
Yetersiz
X
Spor tesisleri
X
Diğerleri
X
KuĢlar
Ġyi
Açıklama
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Göstergeler
1
2
3
4
5
x
alırlar
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
çıktı
x
veriliyor
x
x
x
129
oluyor
x
x
x
x
x
x
x
x
Faaliyet
Kamping&piknik
AhĢap Hediyelik
eĢyaların
satılması,
Su sporları
Rafting
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüĢü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Etki
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
edilebilir edilemez
ancak;
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
zarar veriyor
gelmektedir
1
2
X
3
4
5
X
X
X
130
kullanılabilir
X
X
X
X
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
x
x
x
taĢıma araçları
Park giriĢi
Park etme
x
akıĢ
x
Yer sayısı
x
Biletleme
x
yönlendirme
x
Bilgi imkanları
ĠĢaret levhaları
x
Yetkililer
x
Ziyaretçi merkezi
x
Ofisler
x
x
Tedarik
x
Ticaret
Seçenekler
x
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
x
x
Patika ağı
Yeterlilik durumu
x
Yaban
hayatı
x
noktaları
Aktiviteler
seçenekler
x
Bisiklet kiralama
x
Araç kiralama
x
At-katır kiralama
x
ÇalıĢanlar
Yeterli sayıda
x
Donanımlı
x
Altyapı
131
olmamaktadır.
Aydıncık Ġlçesi Turizm Talebi Değerleri tablosu
Ziyaretçi Profili
Diğerleri : %.
1 Deniz Turizmi
GeliĢlerinin Ġlk 5
2 Doğa Gezileri,
Sebebi
3. Fotosafari,
5. Mağaracılık
Kıyaslanabileceği
Anamur
saha
Özel taĢıt
(X)
Alana UlaĢım
Toplu taĢıma
(X)
Diğerleri
(X)
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taĢımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
ĠĢaret levhaları
Genel yer iĢaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
Yetersiz
Yeterli
Ġyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
132
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
X
X
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Sayısı
Kategori
Açıklama
Turistik
Yerel
Kategori
KuruluĢ Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Alan turist ziyaret
Tek-eĢsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Var-Yok
Var
Neler?
Aynalıgöl Mağarası
Var
Akdeniz Foku
Yaban Hayatı
Yaban Keçisi
133
Alandaki yabanıl
varlıklar
Bayrak türler
Diğer ilginç
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
1. Akdeniz Foku
1.
2. Yabana Keçisi
2.
Tatmin edici yaban
var mı?
ihtimali
ġans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
KuĢlar
Memeliler
Açıklama
Akdeniz Foku
%10-20
Yetersiz
X
X
X
Yeterli
Ġyi
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Göstergeler
1
2
3
4
5
x
alırlar
x
x
x
x
x
x
134
çıktı
veriliyor
oluyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Faaliyet
Kamping&piknik
AhĢap Hediyelik
eĢyaların
satılması,
Su sporları
Rafting
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
X
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Etki
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
edilebilir edilemez
ancak;
X
X
X
135
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüĢü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
zarar veriyor
gelmektedir
kullanılabilir
1
2
X
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Altyapı
Park giriĢi
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
x
x
x
taĢıma araçları
Park etme
x
akıĢ
x
Yer sayısı
x
136
Biletleme
yönlendirme
Bilgi imkanları
ĠĢaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Tedarik
Ticaret
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Patika ağı
Yeterlilik durumu
Yaban
hayatı
noktaları
Aktiviteler
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
ÇalıĢanlar
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
olmamaktadır.
137
6.
MERSĠN
ĠLĠ
VE
ĠLÇELERĠNĠN
KIYAS
YÖNTEMĠ
ĠLE
KISA
DEĞERLENDĠRMESĠ
KarĢılaĢtırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki farkı
görmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimliliği arttırma yöntemidir.
KarĢılıklı bilgi alıĢveriĢi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi
ürünlerimize yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini Ģimdiden görüp,
müĢterinin isteklerini Ģimdiden karĢılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
KarĢılaĢtırma yapılan ilçenin/ilin baĢarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçede/ilde
alınabilirliği araĢtırılmalıdır.
KIYAS YÖNTEMĠ ĠLE DOĞA TURĠZMĠ POTANSĠYELĠ YÜKSEK OLAN
BAZI ĠLÇELERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
MERSĠN ili
Ġlçe
Kıyaslanan
Kıyaslama
Örnek Alınacak Deneyim
Ġl/ilçe
sebebi,
Aydıncık
Benzer Doğa
Her iki ilçeninde doğa turizmi
Anamur
kaynaklarına
potansiyeli yüksek alanları vardır.
Sahip
Aydıncık ilçesi Anamur ilçesine
Olmaları
nazaran çevre baskısından daha az
etkilenmektedir.
UlaĢılabilirlik Tarsus ilçesi ana yola ve turizm
Tarsus
Çamlıyayla
değeri taĢıyan yerlere olan
yakınlığı ile Çamlıyayla ilçesine
göre avantaja sahiptir. Çamlıyayla
ilçesinin doğa turizmi yönünden
kapasite olarak yüksek fırsatlara
sahip olması ancak yapılabilecek
olan yatırımlara bağlıdır.
7. MERSĠN ĠLĠ SÜRDÜRÜLEBĠLĠR DOĞA TURĠZMĠ STRATEJĠLERĠ
Mersin Kalkınma ve ĠĢ Konseyi‟nin (MEKĠK) kararlarıyla oluĢturulan Kültür, Turizm
ve Spor Alt Komisyonu SWOT analizi çalıĢmasının yapılmasına karar vermiĢtir. Bu
doğrultuda, Mersin ilinin turizm açısından güçlü ve zayıf yanları ile Mersin turizmi için
geçerli olabilecek fırsat ve tehditlerin (SWOT) analizi, 10 Ekim 2008 tarihinde Mersin
Sanayici ĠĢ Adamları Derneğinde (MESĠAD) yapılan bir çalıĢtay ile gerçekleĢtirilmiĢtir.
Yapılan çalıĢtayda ortaya çıkan fikirler üzerinde çalıĢılarak, Mersin turizmi için geçerli
olabilecek güçlü ve zayıf yanlar ile fırsat ve tehditler belirlenmeye çalıĢılmıĢtır ( Çakıcı, 2011;
12-13 ).
138
Ġlin Güçlü/Zayıf Yönleri
Mersin Ġlinin Turizm Açısından Güçlü/Zayıf Yönleri ( Çakıcı, 2011; 12-13 )
GÜÇLÜ YÖNLER
Valinin ilgi ve desteği
Yerel lezzetler
Tarihi (arkeolojik) zenginlik
Doğal zenginlik
Kültürel zenginlik
Farklı turizm cazibe unsurlarına (kıĢ-sanat-sağlık-inanç-avyayla-ekoturizm) sahip olması
Uygun iklim özellikleri
Adnan Menderes Bulvarı boyunca yer alan (tematik) park
Fuar alanının varlığı
Limanın varlığı
Teknopark çalıĢmaları
Turizm sektörü paydaĢlarının samimi çabaları
ZAYIF YÖNLER
Yerel yönetimlerin imarlaĢmaya yönelik tutumu
Çarpık yapılaĢma
Örgütsel, bilinçli ve hedef pazarlara odaklı tanıtımın yetersizliği
Çöp fabrikası ve arıtma yatırımlarının yetersizliği
Yerel yönetimlerde turizm vizyonu yetersizliği
Mersin Turizm ve Tanıtma Vakfı‟nın olmayıĢı
Kongre ve ziyaretçi bürosunun olmaması
ġehir otelciliğine gereken önemin verilmemesi
Müze ve ören yerlerinde standart düzenlemenin olmayıĢı
Master planın olmayıĢı
Ġl ve ilçeler arasında ulaĢım zorlukları
Yönlendirme levhalarının yetersizliği
139
GÜÇLÜ YÖNLER
Mavi bayraklı kıyıların varlığı ve mavi bayrak alma çabaları
Mersin‟ in Ortadoğu‟ nun lojistik üssü olmak için çalıĢması
Sektörün ihtiyaç duyduğu yetiĢmiĢ iĢgücünü sağlayan eğitim
kurumlarının varlığı
Bakir turizm alanlarının olması
Ġç turizmde bölgenin çekim unsuru olması
Yat limanlarının oluĢu
Sağlık hizmetlerinin geliĢmesi
Üniversite-sanayi-sivil toplum iĢbirliği
Sivil toplum örgütlerinin turizme olumlu bakıĢı
UlaĢım imkanlarının çeĢitliliği
Havaalanına yakınlık
Kongre turizmine dönük üst yapı tesdislerinin varlığı
Spor alt yapısının yeterliliği
Laik, etnik, hoĢgörülü etnik yapı
Halkın turizme yönelik olumlu bakıĢı
Denizin göreli olarak temiz olması
Kültür ve sanat organizasyonlarının çokluğu
ZAYIF YÖNLER
ġehrin olumsuz imajı
ÇalıĢmaların hedefe ulaĢmadan yarım bırakılması
Toplumun projelere inanç ve güven duymaması
Sivil toplum örgütlerinin tabana yayılmayan tutumları
Nitelikli iĢgücünün il dıĢına göçü
Sanayi kuruluĢlarından kaynaklanan kirlilik
Kurumlar arası koordinasyon eksikliği ve otorite boĢluğu
Turizm bilincinin yetersizliği
Mavi bayraklı kıyıların azlığı
Hedef pazarların belirsizliği
Tarım, sanayi ve yerleĢimin iç içe geçmiĢ olması
Tanıtım bütçesinin belirsizliği
Kamu üst kurumlarının gereken desteği vermemesi
Turizm geliĢtirme çabalarında koordinasyon eksikliği
Balık çiftlikleri
Kültürel ve tarihi varlıkların korunamaması
Mersin il merkezinden denize girilemiyor olması
140
Ġlin Turizm Açısından Fırsatları ve Tehditleri
Mersin Ġlinin Turizm Açısından Fırsatları ve Tehditleri ( Çakıcı, 2011; 14 )
FIRSATLAR
Yeni havaalanının Mersin‟e daha yakın bir yerde yapılması
Mersin Limanı‟nın büyümesi ve yabancı ortaklık
Ortadoğu pazarına yakınlık ve bu pazarın artan ilgisi
Ġlde üniversite sayısının artması ve mevcut üniversitelerin
geliĢimi
Kültür ve Turizm Bakanlığı‟nca Mersin‟in kongre turizminin
geliĢtirileceği Ģehirler arasında kabul edilmesi
AB adaylığı nedeniyle Türkiye‟nin bilinirliğinin artması
Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı‟nda geliĢtirilecek
yöreler içinde bulunması
Alternatif turizm türlerine (yayla/inanç/kültür) olan ilginin
artması
Kültürel mirasın korunmasına dönük projelerin Avrupa
Birliği‟nce desteklenmesi
TEHDĠTLER
Terör
Ekonomik kriz
Göç
Türkiye‟nin komĢu ülkelerle olan sorunları
KomĢu ülkelerin birbirleriyle ve kendi içlerindeki sorunlar
Öncelikle bir sanayi kenti olarak planlanmıĢ olmak
Nükleer santral
Tarsus-Kazanlı kıyı kesimi projesinde yaĢanan zorluklar
Turizm yatırımlarına sağlanan teĢviklerin azalması
141
FIRSATLAR
TEHDĠTLER
Türkiye‟deki bilinen turizm destinasyonlarının turizm üst yapı Enerji maliyetlerinin yükselmesi
ve tesisleri açısından doyum noktasına yaklaĢması
Akdeniz‟in doğusunda olan ülkelere dönük
turist talebinin artması
Yatırımcıların ilgisini çeken bir il olması
Artan dıĢ ticaret hacmi
Antalya-Mersin karayolunun yetersizliği
Turizm yatırımcılarının ilgisinin Mersin‟den kayması
Dünyada ve Türkiye‟de muhafazakarlık
eğilimlerinin artması
Rusya, Çin ve Uzakdoğu kaynaklı turist akımının Akdeniz Küresel ısınma
çanağına yönelmesi
Antalya‟ya gelen 2 önemli turist grubu
Turizm iĢletmeleri arasındaki rekabetin
(Almanya-Rusya) arasındaki uyumsuzluk fiyat ağırlıklı olması
Ġç turizm hareketlerinin geliĢmesi
Yatırım maliyetlerinin yüksekliği
ĠĢsizlik
Ulusal savunmaya yönelik jeopolitik konum
(Kıbrıs, Ġncirlik)
ÖNEMLĠ NOT: ÇalıĢma, 20.10.2008 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢ olup; yazarın belirttiği üzere (katılımcı bir yaklaĢımla, güncel geliĢmeler
doğrultusunda) tabloda bazı değiĢimler yapılmıĢtır.
142
ġekil 4. Mersin Ġli Doğa Turizmi Potansiyel Alanlar Haritası
Av
Botanik
Turizmi
Balıkçılık
Dağcılık
Yayla
Foto
Safari
Bisiklet
Ġzcilik
Çiftlik
Tur
Ġpek Yolu
Kamping
Jeep
Safari
KıĢ
Turizmi
Scuba
Mağara
Su Sporu
Ornitoloji
Trekking
Rafting
Y.
ParaĢütü
143
STRATEJĠK
AMAÇLAR
Doğa Turizmi
potansiyeli
yüksek
alanlarda
altyapı
eksikliğinin
giderilmesi
Amaç 1
DOĞA TURĠZMĠ FAALĠYETLERĠNĠN TÜM YILA VE
ĠL GENELĠNE YAYILMASI
Tematik
Eksen
1
MERSĠN DOĞA TURĠZMĠ EYLEM PLANI
EYLEMLER
GerçekleĢ
Sorumlu
mesi
KuruluĢlar
Öngörüle
n Yıllar
Eylem 1
Doğa Turizmi
2013Mersin Orman
Envanterini
2015
ve Su ĠĢleri
OluĢturmak
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Valilik,
Belediyeler
Eylem 2
Doğa Turizmi
2013Mersin Orman
potansiyeli
2017
ve Su ĠĢleri
bulunan
ġube
alanlarda içme
Müdürlüğü,
suyu, WC,
Mersin Kültür
kanalizasyon
ve Turizm Ġl
ve atık yönetim
Müdürlüğü,
sistemini
Mersin
kurmak
Üniversitesi,
Mersin Çevre
ve ġehircilik Ġl
Müdürlüğü,
Açıklama/Alt Eylemler
Mersin‟in, Doğa Turizmi potansiyeli
bulunan tüm değerlerini içerecek bir
envanter çalıĢması yapılacak, bu envanter
çalıĢması sayısal bilgiler,resimler ve
sayısal haritaları içerecek ve ileride
yapılacak mezo ve mikro düzeydeki
planlama çalıĢmaları için güvenilir veriler
elde edilecektir.
Gelen turistlerin imkanlarını iyileĢtirmek,
kalıĢ sürelerini artırmak amacıyla belli
bölgelerde içme suyu,WC v.b. yardımcı
tesisler oluĢturulacak, mevcuttakiler
yenilecektir.Gelen turistlerin yaĢam
alanlarını iyileĢtirmek için alt yapı olarak
en baĢta kanalizasyon sisteminin
oluĢturulması ve katı atık sisteminin
kurularak doğal hayat ve eko sistemin
korunması sağlanacaktır.
144
Amaç 2
Doğa Turizmi
ürünleri
geliĢtirmek ve
pazarlamak
Eylem 1
Mersin‟ in
yöresel
ürünlerinin
geliĢtirilmesi
20142016
Eylem 2
Pazar
AraĢtırması
Yapmak
20132014
Eylem 3
Yöresel
ürünlerin
satıĢını
gerçekleĢtirme
k
20132022
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
TKDK
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Mersin
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık Ġl
Md.
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
TKDK tarafından belirlenen Mersin' in
yöresel ürünleri olan; Silifke yoğurdu,
Keçi sütü ürünleri, Tantuni, Cezerye, Nar
ekĢisi, Sumak, Pekmez, Bandırma, Yayla
balları, ürünlerin ticari olarak
pazarlanması için pazar araĢtırması
yapılacaktır.
Dünya'da ve Türkiye'de ekoturizm
ürünleri üzerine bir Pazar araĢtırması
yaparak ekoturizm ürünlerinin
pazarlanması üzerine giriĢimciler için bir
kitapçık hazırlanacaktır
Yöresel ürünlerin satıĢını gerçekleĢtirmek
için ilçelerde satıĢ kooperatiflerinin
kurulmasını sağlamak, kooperatiflerin
satıĢ reyonlarını oluĢturmalarını
sağlanacaktır
145
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Mersin
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık Ġl
Md.
Amaç 3
Doğa Turizmi
konusunda
farkındalık
yaratmak
Eylem 4
Yöresel
Ürünler
Fuarına
Katılmak
20132022
Eylem 1
Tanıtım
araçlarını
hazırlamak
20132014
Eylem 2
Yöre halkını
2013-
Konya Orman
ve Su ĠĢleri
Müdürlüğü,
Konya Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık Ġl
Md.
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Mersin Çevre
ve ġehircilik Ġl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
Ġstanbul ve Antalya'da heryıl organize
edilen yöresel ürünler fuarına katılımcı
olarak stant açmak, satıĢ yapılabilecek
yöresel ürünler sergilenecektir.
Mersin Doğa Turizmi alanlarını ve
ürünlerini tanıtmak için yazılı,görsel
tanıtım kitapçıkları,broĢür,internet sitesi
en az Türkçe ve Ġngilizce olarak
hazırlanacaktır.
Yöre Halkının ekoturizm konusunda
146
bilinçlendirmek 2022
Amaç 4
Doğal,
kültürel, tarihi
ve arkeolojik
değer
üstyapısını
geliĢtirmek
Eylem 3
Doğa Turizmi
fuarı yapmak
20132022
Eylem 1
Doğa Turizmi
alanları yol
yapımı ve
yenilenmesi
projelerini
gerçekleĢtirme
k
ġehir merkezi
dıĢında basit ve
20132022
Eylem 2
20132016
ve Su ĠĢleri
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık Ġl
Md., Valilik,
Belediyeler
Valilik,
Belediyeler,
Karayolları
5.Bölge
Müdürlüğü
ilgisini ve bilgisini artırmaya yönelik
Ekoturizm'i anlatan seminer,eğitim ve
organizasyonlar yapılacaktır. Ayrıca yöre
halkına daha kolay ulaĢmak için tanıtım
filmleri ve yerel televizyonlarda eğitici
programlar hazırlanacaktır
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
Gelen turistlerin konaklama imkanları
geniĢletilecektir.
Ġlde var olan fuar altyapısı kullanılarak
Doğa Turizmi fuarı gerçekleĢtirilecektir.
Doğa Turizmi alanlarına ulaĢımın rahat
olarak sağlanması gerçekleĢtirilecektir.
147
kullanıĢlı
konaklama
birimleri
yapılması
Amaç 5
Doğa Turizmi
özel geliĢim
bölgeleri
oluĢturmak
Eylem 3
Mevcut
tesislerin fiziki
alt yapısının
iyileĢtirilmesi
20132022
Eylem 1
Av Turizminin
GeliĢtirilmesi
20132022
Eylem 2
Foto Safari
2013-
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
ġube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin Çevre
ve ġehircilik Ġl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Mersin Orman
Turistik tesislerde fiziki altyapılar
iyileĢtirilecektir.
Televizyon programları, Av Dergileri
editörleri ve avcılık ile ilgili görsel ve
yazılı medya ile iletiĢime geçilerek
avlaklar tanıtılacaktır.
Avcıların kullanımı için avlak sahaları
yakınlarında yeme-içme imkanları
artırılacaktır
yakın komĢu illerdeki avcılar ve avcı
dernekleri, seyahat acentaları ile irtibata
geçilerek Ģehre davet edilecek ve avlaklar
tanıtılacaktır.
Göksu Deltası gibi sulak alanlar ve
148
Turizmin
GeliĢtirilmesi
2017
ve Su ĠĢleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Belediyeler
Eylem 3
Mağara
turizminin
GeliĢtirilmesi
20132022
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Eylem 4
Dağ ve Dağ
YürüyüĢü
(Trekking)
Turizminin
GeliĢtirilmesi
20132020
Mersin Orman
ve Su ĠĢleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm Ġl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
YHGS ler, komĢu illerdeki amatör ve
profesyonel fotoğrafçı dernekleri yöreye
davet edilerek foto safari çalıĢmaları
yapılacaktır
Sosyal Medya ve internet sitelerinden
Ģehrin foto safari için ekoturizm değerleri
ön plana çıkarılarak pazarlanacaktır
Turistik Mağaralarda gerekli iĢaretleme,
levha ve aydınlatma çalıĢmaların
yapılacaktır
Mağara turizmini tanıtmak amacıyla
broĢür,CD hazırlanacak ve internet sitesi
kurulacaktır.
Tanıtımı tam olarak yapılamamıĢ, turizm
değeri zengin mağaraların tespiti
tamamlanacaktır Aynalı Göl Mağarası
gibi.
Lamas Kanyonu, Ayva GediğiNamrun Parkuru, FındıkpınarıArslanköy gibi
trekking ve doğa yürüyüĢü alanlarını
tanıtıcı broĢür,CD hazırlanacak ve
internet sitesi yaptırılacaktır
Trekking ve doğa yürüyüĢü alanlarının
rotaları hazırlanıp, broĢürleri basılacaktır.
149
STRATEJĠK
AMAÇLAR
Ġldeki Mevcut
Doğa Turizmi
değerlerini
tanıtmak
Amaç 1
DOĞA TURĠZMĠ SEKTÖRÜNDEKĠ ĠSTĠHDAM VE
GELĠRĠN ARTIRILMASI
Tematik
Eksen
2
EYLEMLER
Eylem 1
Ziyaretçi
Memnuniyeti
belirlemek
Eylem 2
Pazar
araĢtırması
yapmak
Eylem 3
Tanıtım
faaliyetleri
yapmak
GerçekleĢmesi
Sorumlu
Öngörülen
KuruluĢlar
Yıllar
2015-2021
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri ġube
Müdürlüğü, Mersin
Kültür ve Turizm Ġl
Üniversitesi
2013-2015
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri ġube
Üniversitesi
2013-2020
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri ġube
Üniversitesi,
Valilik, Belediyeler
Açıklama/Alt Eylemler
Ziyaretçi memnuniyetinin
belirlenmesi amacıyla her
yıl düzenli olarak, bilimsel
metotlar kullanılarak anket
çalıĢmaları yapılacak ve
sonuçları yayınlanacaktır
Pazardaki oluĢan ve
oluĢabilecek talepleri
öngörerek bir Pazar
araĢtırması yapılacaktır.
Mersin' deki Doğa Turizmi
değerlerini tanıtmak
amacıyla il genelinde ve
ülke genelindeki
fuar,toplantı ve
organizasyonlara katılmak,
potansiyel acentalara
ulaĢmak ve Doğa Turizmi
değerleri tanıtım araçları
gönderilecektir.
150
Eylem 1
Mersin
ekoturizm
logosunu
oluĢturmak
2013-2014
Eylem 2
ĠĢletmeleri
çevreye
duyarlı hale
getirmek
2013-2020
Eylem 3
Ekoturizm
fuarı yapmak
2013-2022
Eylem 1
ĠĢletmelerde
Eğitimli
Personel
çalıĢtırılmasını
sağlamak
2013-2022
Amaç 3
Amaç 2
Ekoturizm
Marka Ġmajı
oluĢturmak
Doğa Turizmi
Sektörüne
Nitelikli
Eleman
YetiĢtirmek
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri
Müdürlüğü,
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri ġube
Üniversitesi,
Mersin Çevre ve
ġehircilik Ġl
Müdürlüğü,
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri ġube
Üniversitesi,
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık Ġl Md.,
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri
Müdürlüğü, Konya
Üniversitesi,
Valilik,Belediyeler,
Mersin‟in Doğa Turizmi
imajının oluĢturulması için
herkesin kullanımına açık
olacak bir " Doğa Turizmi
logosu" hazırlanacaktır.
Mersin‟ in Doğa Turizmi
imajını artıracak, Doğa
Turizmi sahası içindeki ve
dıĢındaki iĢletmelerin
çevreye duyarlı hale
getirilmesi için öncelikle
çevre eğitimleri
yapılacaktır
Ġlde var olan fuar altyapısı
kullanılarak Doğa Turizmi
fuarı gerçekleĢtirilecektir.
ĠĢletmelere turizm alanında
eğitimli personel
çalıĢtırmanın önemi
anlatacak farkındalık
seminerlerini il merkezi ve
ilçe merkezlerinde yapmak
151
Eylem 2
Rehberlik
hizmeti
yapmak
2013-2016
Mersin Orman ve
Su ĠĢleri
Müdürlüğü, Konya
Üniversitesi
Öğrencilere yönelik
kariyerlerini planlamak
amacıyla, Doğa
Turizminin il için önemli
vurgulayacak ve kalifiye
olarak çalıĢılacak iĢ
sahalarını tanıtacak lise ve
üniversite öğrencilerine
yönelik seminerler
organize edilecektir
152
SONUÇ VE ÖNERĠLER:
GiriĢ kısmında da bahsedildiği üzere Mersin ilimiz coğrafi konumu, çok eski dönemlere kadar
uzanan tarihsel ve kültürel yapısı ile önemli bir yerleĢim yeridir ve turizm açısından yüksek
potansiyele sahiptir.
Mevcut potansiyel alanların değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulması gereken
öneriler Ģu Ģekilde sıralanabilir;
 Yöre insanlarının Doğa Turizm değerlerine olan ilgisini ve koruma kapasitesinin
arttırılmasına yönelik eğitim çalıĢmaları düzenlenmelidir,
 Doğa turizminde ülkemizde veya diğer ülkelerde yapılan güncel, baĢarılı çalıĢmaların
yöre yapısına uygun olarak uygulanması gereklidir,
 Doğa turizmi için öne çıkan değerlerin tanıtımının sadece yöresel olarak kalmaması
için daha fazla gayret gösterilmelidir,
 Kaybolmaya yüz tutmuĢ yöresel değerlerin tekrar değerlendirilmesi ve bu konuda yöre
halkının teĢvik edilmesi gereklidir (Örneğin, Silifke ilçesinin yoğurdu, eski yörük
kültürü vb.)
 ÇeĢitli Doğa turizmi alan çalıĢmalarında (trekking, yamaç paraĢütü, kanoculuk vb.)
deneyimli ve yetiĢmiĢ elemanların eğitimleri ve turizme kazanımları gereklidir,
 Doğa turizmi alanlarına, ulaĢımın kolay ve gelecek olan misafirlerin konaklama ve
diğer ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik yatırımlara öncelikle ihtiyaç vardır.
Sonuç olarak Mersin ili sadece kendi içerisinde doğa turizmi değerine sahip bir il olmaktan
çıkıp uluslararası bir doğa turizmi potansiyeline sahiptir.
Özellikle, Tarsus, Çamlıyayla ve Aydıncık ilçeleri barındırdıkları tarihi değerler ve doğal
tabiat varlıkları ile ön plana çıkmaktadır.
Çamlıyayla‟ da bulunan Kadıncık Vadisi her yönüyle en bakir yerlerden sayılabilir ve burada
yapılabilecek yatırımlarla (yol, konaklama, barınma sorunları önem arz etmekte) doğa turizmi
alanı olarak yüksek değere sahiptir.
Tarsus, kendi ilçe merkezinde bulunan tarihi değerler ve deniz turizmi için yapılacak olan
yatırımlarla sadece yöresel ziyaretçileri değil uluslararası misafirleri de kabul edebilecek
kapasiteye eriĢebilir.
Aydıncık ilçesi, el değmemiĢ dokusu ve yapılaĢmayla bozulmamıĢ kıyılarıyla yüksek değere
sahiptir. Özellikle ülkemiz değerlerinden olan DamlataĢ Mağarasının bir benzeri de bu
ilçemiz sınırlarındadır (Aynalıgöl Mağarası). UlaĢım konusunda yapılan yatırımlarla yavaĢ
yavaĢ turizm yatırımlarını çekebilecek kapasitededir. Tabi ki yöre halkının eğitimlerle ve
katkılarla bilinçlendirilmesi ve bu doğa değerlerini koruması büyük önem arz etmektedir.
153
MERSĠN ĠLĠ DOĞA TURĠZMĠ FAALĠYETLERĠ ĠÇĠN ÖNERĠLEN ALANLAR
Göksu Deltası;
GerçekleĢtirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri:
 Fotosafari
 Yaban Hayatı ve KuĢ Gözlemciliği
 Doğa Eğitimi Programları
 Kayık Turları
Yerköprü ġelalasi;
 Piknik Alanı
 Manzara Seyir
 Doğa yürüyüĢü
Ġl Dahili Tüm Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları;








Doğa Gezileri
Manzara seyir terasından yaban hayatı gözlemciliği
Fotosafari
Av turizmi
Botanik Gezileri
Trekking
Dağcılık
Sportif Balıkçılık (Özellikle Kadıncık Vadisi)
Aynalıgöl Mağarası (Aydıncık);
 Mağara turizmi
 Trekking
 Dağcılık
Ġl Geneli Tüm Tabiat Parkları;
 Piknik alanı
 Deniz turizmi (Kuyuluk, Çamdüzü ve KaraekĢi hariç)
 Doğa yürüyüĢü
*(Ayrıca 44. sayfada Doğa Turizmi yapılabilecek tüm alanlara iliĢkin ayrıntılı tablo
sunulmuĢtur.)
154
KAYNAKLAR
AKPINAR Elif, BULUT, Yahya; “Ülkemizde Alternatif Turizm Bir Dalı Olan
Ekoturizmı ÇeĢitlerinin Bölgelere Göre Dağılımı Ve Uygulama Alanları”, III. Ulusal
Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010, Cilt: IV, Sayfa: 1580.
ALĠASGHARĠ KHABBAZĠ Parisa, YAZGAN Murat Ertuğrul; “Kırsal Peyzaj ve
Ekoturizm” International Journal of Social and Economic Sciences 2 (2): 5-9, 2012
ISSN: 2146-5843, E-ISSN: 2146-0078, Sayfa: 7.
BĠNGÖL Zekeriya; “ Akdeniz Bölgesinin Kültür ve Ġnanç Turizmi Potansiyeli
Açısından Değerlendirilmesi”, Bilgi, 2004/1, Sayfa: 132
ÇAKICI Celil, DÖNMEZ Beril; “Mersin Turizminin Swot Analizi Ve Sorunları”,
Mersin Deniz Ticareti Ağustos 2011, Sayı: 231, Sayfa: 12-15
ÇAKICI Celil, YAVUZ Gülser; “2013 Akdeniz Oyunları Bağlamında Spor Etkinlikleri
Ve Olası Etkileri”, 1. Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu, Sayfa: 12-13-14-172-173
ERDEM Osman, GÜL Riyat, AKTAN Kazım; “Göksu Deltası Özel Çevre Koruma
Bölgesi Yaz Ördeği (Marmaronetta Angustirostris) Koruma Ve Ġzleme Projesi Kesin
Raporu”, T.C. Çevre Ve Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu BaĢkanlığı
Ekim 2009, Sayfa: 9
http://www.mersin.gov.tr
http://www.gulnar.gov.tr
http://www.tarsus.gov.tr
http://www.tuik.gov.tr
KAYPAK ġafak; “Ekolojik Turizm ve Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma”, KMÜ Sosyal
ve Ekonomık AraĢtırmalar Dergısi 14 (22): 11-29, 2012 ISSN: 1309-9132, Sayfa: 11-1319
OSKAY Cansel; “Mersin Turizminin Türkiye Ekonomisindeki Yeri Ve Önemi”,
Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 21, Sayı2, 2012, Sayfa: 185
ÖZER Zafer; “Berdan Ovası (Tarsus-Mersin-Mezitli) Çevresel Coğrafi Bilgi Sisteminin
(CBS) OluĢturulması Ve Modellenmesi”, Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Haziran 2007, Sayfa: 17
SELĠMOĞLU Öykü; “Dünyada ve Türkiye’ de Ekoturizm”, The International
Ecotourism Society (TIES), 2003, Sayfa: 17-18
YÜCEL Cengiz, TÜRSAB Ar-Ge Departmanı 2002, Sayfa:1
155
HAZIRLAYAN
………….. Ġli Doğa Koruma ve Milli Parklar ġube Müdürü
KONTROL EDEN
…………. Bölge Müdürlüğü/ …………../ ………… ġube Müdürü
Uygun Takdim
……….……… Bölge Müdürü
..………………….
Vali Yardımcısı
Doğa Turizmi Master Planının uygulanması UYGUNDUR
……………….
VALĠ
HAZIRLAYAN: MERSĠN ġube Müdürlüğü 2013, (Ahmet TAġDELEN)
156

Mersin - 7. Bölge Müdürlüğü

Transkript

Benzer belgeler

ÖZGEÇMİŞ

Turizm Akademisyeni, Mezunu ve Öğrencisi! Mesleki Yeterlilik

Ek - Gülnar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü

71490862-010.06.02 Konu ıHijyen ve çevre

Siz hiç uçan balık gördünüz mü?

Turizm Haftası - afyon il millî eğitim müdürlüğü

Özeti için tıklayınız.