allerji testleri - Düzen Laboratuvarlar Grubu

ALLERJİ TESTLERİ
Dr.ALEV
Dr ALEV ÖKTEM
Düzen Laboratuvarlar Grubu
Allerji
Allerji vücudumuzun bağışıklık sisteminin çevremizde
bulunan ve zararlı olmayan bazı maddelere karşı, ki
bunlara allerjen denir, aşırı şeklide ve anormal bir
reaksiyon vermesidir
vermesidir.
Oluşan reaksiyon bir inflamasyondur ve tip 1
hipersensitivite olarak bilinir
Benign bir durumdan, hayatı tehdit edici anaflaksiye
kadar geniş yelpazede klinik durumlara neden olabilir
5 kişiden 1’inde görülür
Allerji oluşumunda çevresel faktörler ve genetik yatkınlık
önemli nedenlerdir
Bu reaksiyonun nedeni dolaşımda normal şartlar altında
çok az bulunan IgE’nin
IgE nin mast hücreleri ve bazofillerden
salınımıdır
Allerji
Çevresel risk faktörleri vardır
„
„
„
Sigara
g
kullanımı(aktif
(
ve p
pasif))
Hava kirliliği
Viral enfeksiyon
Aile Hikayesi
%5 Her iki ebeveyn atopik
%31 Tek ebeveyn
y
%64 Her iki ebeveyn
atopik
non-atopik
U Wahn Allergy 2000;55:591-599
IgE--Kaynaklı Allerjik Hastalık
IgE
Duyarlılığın başlaması
-kaynak
-doz
-sıklık
Tolerans
Viral enfeksiyon
Aşırı reaksiyon
Başlatıcı olay
-allerjenler
-doz
d
Klinik Bulgular
IgE antikorları
-spesifite
-konsantrasyon
-dağılım
dağılım
Çocukluk Çağında
Allerji Görülme Sıklığı ve Tipi
Allerjik
j Hastalıklar
Atopik dermatit
Allerjik rinit
Tekrarlayan otitis media
Gastrointestinal bulgular
Astım
Kimlere
Ki l
Test
T t Yapılmalı?
Y l l?
EAACI (E
(European A
Academy
d
off All
Allergy and
d
Clinical Immunology) tavsiyesi:
Ciddi, kalıcı ve rekürren allerji benzeri
p
olan tüm ççocuklarda
semptomu
ve
Bu tip bir hastalık nedeni ile tedavi
gereken, yaşa bakılmadan tüm olgularda
allerjik hastal
hastalıklar
klar yönünden
önünden test
yapılmalıdır
Total IgE
1967
Yüzlerce farklı allerjene karşı farklı IgE’ler oluşur
f
Antihistaminikler ölçümü interefere
etmez
IgE 3 aydan itibaren tespit edilebilir
Yaşa göre üst sınır (%95)
„
„
„
„
„
3 ay
1 yaş
5 yaş
10 yaş
Erişkin
4,1 kU/L
13 kU/L
48 kU/L
85 kU/L
64 kU/L
Vaka
40 yaşında erkek hasta
IgE
g düzeyi
y 300 kU/L ((Üst sınır: 100 kU/L))
Ürtiker ve kaşıntı şikayeti var
Tetikleyici faktör bilinmiyor
Steroid ve antihistaminiklere cevap alınamamış
Tanı: Non
Non--allerjik ürtiker
Hastadaki IgE düzeyi yüksekliğinin allerjik bir
nedeni yoktur
Total IgE
g Düzeyinin
y
Allerji Tanısındaki Yeri
Allerjik reaksiyonlar, parazitik hastalıklar, kronik
sinüzit, viral enfeksiyonlar,
y
hepatitler,
p
kolesistit,
prostatit vb.
Total IgE
g <10 kU/L ise allerjij g
görülme ihtimali
nadirdir
Klinik bulgu
g var ve spesifik IgE
g düzeyleri
y
yüksekken total IgE normal sınırlar içinde
bulunabilir
Allerjik semptomu olan kişilerde bile tek başına
total IgE allerjik hastalıkların tanı ve taramasında
k ll l
kullanılmamalıdır
ld
Allerji Testleri
Deri testleri
„
„
„
Sensitivitesi yüksektir
Cilt problemi, bazı ilaçları kullananlar ve anaflaksi riski
olanlara yapılamaz
Uzun zaman alır ve prosedürü zordur
Spesifik IgE ölçümü
„
„
„
Spesifitesi yüksektir
Çok sayıda allerjene karşı tek örnek ile tarama
yapılabilir
Pahalıdır
Deri Testleri
1900’lü yıllar
ll
Düşük miktarda allerjen deri içine verilir
Dokudaki mast hücrelerinin yüzeyinde bulunan
IgE ile reaksiyona girer
Selüler değişimler ve degranülasyona neden
olur ve histamin vb. maddeler salınır
Histamin de enjeksiyon bölgesinde reaksiyona
neden olur
Bu reaksiyonlar büyüklüğüne göre
sınıflandırılabilir
Spesifik IgE
Dolaşımdaki IgE ölçülür
Antihistaminikler ölçümü
ç
interfere etmez
Her proteine karşı ölçüm yapılabilir
Total IgE >2500 kU/L ise spesifik IgE
düzeylerinde yalancı pozitifliğe neden olabilir
Deri testi veya spesifik IgE testlerinin pozitifliği
veya düzeyi semptomların tipi ve ciddiyeti ile
ilişkili değildir
Spesifik IgE
Spes
g
Phadiotop / İnhalant Allerjenler
Çayır polenleri (grass)
Yabani ot polenleri (weed)
Ağaç polenleri
Ev tozları (mite)
Mikroorganizmalar
Epidermal ve hayvan proteinleri
Böcekler
Zehirler
İlaçlar
Mesleki maruziyet
Parazitler
Yiyecekler
Değerlendirme (kU/L)
<0,10
Anlamlı değil
0,10--0,34 Klinik anlamı ?
0,10
Cut--off 0,35 kU/L
Cut
0,35--0,70 Düşük
0,35
0,71--3,50 Orta
0,71
3,51--17,50Yüksek
3,51
17,50 Yüksek
17,51--50 Çok yüksek
17,51
50--100
50
Çok yüksek
>100
Çok yüksek
Negatif
Negatif
Sınırda
Pozitif
Pozitif
Kuvvetli pozitif
Kuvvetli pozitif
Kuvvetli pozitif
+
++
+++
++++
+++++
++++++
CutC t-off 0
Cut
0,35
35 kU/L için
Sensitivite
S ifit
Spesifite
Klinik Tanı
Pozitif
Negatif
Toplam
Pozitif
1121
360
1481
%89
%91
Spesifik IgE
Negatif
144
3545
3689
Paganelli R et al., Allergy 1998; 53: 763-8
Toplam
1265
3905
5170
Değerlendirme
0,10
0
0,1010-0,34
0 34 kU/L klinik
kli ik b
bulgular
l l ilile bi
birlikte
likt
değerlendirilmelidir
Spesifik IgE konsantrasyonu arttıkça pozitiflik
derecesinin artması klinik bulguların derecesi ve
deri testi ile uyumlu
y
olmayabilir
y
Test sonuçlarının değerlendirilmesinde hastanın
hikayesi önemlidir
Pozitif sonuç sensitizasyon varlığını gösterir.
Allerji tanısı koydurmaz.
Negatif sonuç klinik allerjiyi ve anaflaksi
gelişme ihtimalini ekarte ettirmez
0 1 0 5 kUA/L
Spesifik IgE Düzeyi 0,1-0,5
Sensitizasyon derecesi çok düşüktür
Genellikle semptom görülmez
FAKAT
Allerji tanısı konması mümkün olmayan zamanda
sensitizasyona erken tanı konmasını sağlar
Sensitizasyonun takibinde kullanılabilir
Semptomlar ortaya çıkmadan önce hangi
allerjenlerin
yaratabileceğini
ll j l i problem
bl
t bil
ği i gösterir
ö t i
Küçük çocuklarda daha değerlidir
Sıklıkla ilaç ve zehir allerjilerinde rastlanır
Vaka
fx5 karışım testi ++ pozitif (1,69 kU/L)
„
„
„
„
„
„
f1
f2
f3
f4
f13
f14
0,15
, kU/L
0,13 kU/L
0 18 kU/L
0,18
0,11 kU/L
0,15 kU/L
0,14
, kU/L
Hangi Spesifik IgE ?
Hangi Sıra
S
İle
İ ?
Önce karışımlar
ş
Önce tekliler
Tavsiye
T
i Edilen
Edil Profiller
P fill
Phadiotop Infant
11 besin ve inhalan allerjen içerir
Çocukluk çağı besin allerjilerinin %90’ı
%90 ı
6 ana besine bağlıdır
I h l t allerjenler
Inhalant
ll j l iise kö
köpek
k ve kkedi
di
proteinleri, cockroach, mold ve ev tozu
akarı
Tarama amaçlı olarak kullanılabilir
Besin Allerjisi
Çocuklarda %6, erişkinlerde %3,7 görülür
Her türlü gastrointestinal semptom görülebilir
Yiyecek alımından kısa süre sonra semptomlar
ortaya çıkar
Negatif deri testi veya IgE test sonucu ile birlikte
besin allerjisi
j olma ihtimali ççok düşüktür
ş
Pozitif sonucun değerlendirilmesi ise zordur
Pozitif sonuçç olması,, allerjik
j reaksiyon
y olmasa
da sensitizasyon olduğunu gösterir
Pozitiflik yıllarca kalabilir
Bazı allerjik proteinler çapraz reaksiyon verebilir
„
„
Ör. Soya ve fındık
Ö Buğday
Ör.
B ğd ve çayır polenleri
l l i
((+2)) p
pozitif fıstık allerjisi
j olan bir kişi;
ş
Semptom oluşmadan her gün fıstık
yiyebilir
Başka bir kişide ise anaflaksi gelişebilir
Bu kişi bir gün fıstık yediğinde sadece
ağzında karıncalanma olurken
olurken, ertesi gün
yediğinde anaflaksi olabilir. Daha sonra
tekrar hafif semptomlar görülebilir
görülebilir.
Çocuklarda Allerji
Allerjik reaksiyonlar açısından hangi gıdaya,
ne zaman başlanması gerektiği tartışmalıdır
Süt allerjisi 1 yaşından sonra azalır
35 aylık çocukların %50’sinde
%50 sinde herhangi bir
dönemde yumurta allerjisi görülmüştür. 44-4,5
yaşında bu çocukların yarısında allerji kaybolur
5 çocuktan birinde fıstık allerjisi görülür
Süt veya yumurta allerjisi olanlarda 3 yaşına
kadar diğer allerjen gıdalardan kaçınılmalıdır
Yumurta Allerjisi – Yaş İlişkisi
1
0.9
0,5 y
0.8
0.7
0,5-1 y
Probability
0.6
>1 y
0.5
1y
0.4
0.3
0.2
<0.5y
0.5y-1y
1y
> 1y
0.1
0
0.3
1
3
10
IgE antibody concentration
30
Komata, Ebisawa et al. WAC 2005, Munich
100
Yumurta
Süt
Fıstık
7 kU/L
15 kU/L
14 kU/L
>%95 allerjik reaksiyona neden olur
Fakat düşük düzeyler için bunun tersini
söylemek ne yazık ki mümkün değildir
Pozitif çıkan testlerin yarısında allerji
görülmez
ö ül
Tolerans Süresi
Yumurta yedikten sonra ilk reaksiyondan tolerans
gelişimine geçen ortalama süre
I E düzeyi
IgE
dü
i düşük
dü ük çocuklar
kl (<2
( 2 kU/L) - 27 ay
IgE düzeyi yüksek çocuklar (>2 kU/L) - 59 ay
Boyano--Martinez et al JACI 2002:110:304
Boyano
2002:110:304--9
İnek Sütü Allerjisi
j
İnfantların %2
%2--8’inde görülür
Gastrointestinal, dermatolojik ve inhalan
semptomlara neden olabilir
A
Anne
sütü
ütü ilile b
beslenme
l
(ö
(özellikle
llikl ilk 4 ay)) iinek
k
sütü allerjisinin ortaya çıkma ihtimalini azaltır
Anne sütü alan bebekte allerjik semptomlar
varsa, annenin diyeti özellikle süt, fıstık ve
yumurta açısından
y
ç
g
gözden g
geçirilmelidir
ç
Tanıda deri testleri ve spesifik IgE’nin değeri çok
sınırlıdır
Oral challenge anlamlıdır
Herhangi bir memeliye ait sütün ilk 1 yılda
verilmesi önerilmez
Penisilin Allerji Testi
Penisilin G (majör determinant)
Penisilin V (minör determinant)
Penisiline karşı spesifik IgE’ler artıp
azalabilir
l bili
Bu
penisilin
uygulamasını
takiben,
u nedenle
ede e pe
s
uygu
a as ta
be ,
2-3 haftadan önce ve 6 aydan sonra örnek
alınmamalıdır
Tedavi
Anti-histaminikler altta yatan inflamasyonu
Antiortadan kaldırmaz,, sadece semptomlara
p
yöneliktir
İnhalen steroidlerin yan etkisi çoktur
Tedavinin etkinliğinin takibinde ECP
kullanılabilir
ECP
(Eozinofilik Katyonik Protein)
Eozinofil granüllerinde bulunan sitotoksik
bir proteindir
Hava yollarındaki eozinofiller aktive
olduğunda degranülasyonla ECP salınır ve
epitelyal hasara neden olur
ECP düzeyi
y tedavi takibinde kullanılır
Örnek alımına dikkat edilmelidir