5n değil, işletmecilikte 6n-1k!

- MOTİVASPİRİN -
5N DEĞİL, İŞLETMECİLİKTE 6N-1K!
SÖZDEMİR
5N 1K kavramını duyuyoruz! Daha çok gazetecilik mesleği için kullanılan ve bir haberin öğelerini oluşturan
olmazsa olmaz soruları ifade eder: "Ne? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Neden? Kim?". Eğer bu öğeler yoksa bir
haberde o haber yetersiz kabul edilir. Bu yazıyı yazarken, günümüzde iletişim fakültelerinde bu unsurlara
“Nereden?” sorusunun da eklenerek “6N 1K”olarak kullanıldığını öğrenince gülümsedim! Hayal dünyasında
gemi batmayacağına ve hayalin maliyeti sıfır olduğuna göre –toz pembe hayallerin zaman maliyeti hariç- keşif
yapmaya değer!
Kendimle Toplantı!
Bu sabah kendimle toplantı yaparken 5N 1K kavramı zihnimi meşgul etti bir süre ve işletmecilik açısından
kendimce fikir jimnastiği yaptım. 5N 1K etkin bir işletmeciliği formüle etme adına yeter mi? Ne sorusunu
yapılan faaliyet, ne zaman sorusunu süreç, nerede sorusunu kuruluş yeri, nasıl sorusunu üretim faktörleri, neden
sorusunu genel/özel işletme amaçları, kim sorusunu girişimci/patron/yönetici gibi anahtar kelimelerle çok hızlı
kodlamak ve açılımlarına gitmek mümkün olabilir.
İşletmelerin Sihirli Fakat Hatırlanmayan Atom Maddesi: !?
Ticari işletmeler için özellikle neden sorusuna genel amaçlar penceresinden baktığımızda; (1) kâr elde etmek, (2)
sosyal fayda sağlamak, (3) sürdürülebilir işletmecilik ve (4) !!!!! gibi genel amaçları ifade edebiliriz! Yönetim
seminerlerimde işletme patron/yöneticilerine, MBA derslerimde öğrencilerime 4. maddenin ne olabileceğini
sorduğumda çok sağlıklı cevaplar alamadığımı söyleyebilirim. Toplumsal karşılığı görünür olmayan bir kavram
çok bilinir de olsa akıllara maalesef gelmiyor! Firma patron/yöneticilerine bulamadıkları bu kavramın aslında
kârı artırmada atom etkisi yapacağını, fakat sadece kâra odaklandıkları için bu kavramı ihmal ettiklerini,
toplantılarında gündemlerini meşgul etmediğini söylediğimde meraklar zirve yapıyor, fakat cevap bulunamıyor.
Siz onu ihmal ettiğiniz için aradığınızda o da sizi ihmal ediyor! 4. olmazsa olmaz amacın ne olduğunu
söylemeyip, sizi kendinizle yapacağınız toplantıda baş başa bırakıyor ve bu faslı kapatıyorum! Tekrar edelim;
“arsız kâr kâr değildir!”
6N 1K!
Belki zihinlerinizi meşgul edecek yukarıdaki 4. sırlı atom maddesine bir ipucu olabilecek, çağrışım
yaptırabilecek farklı bir unsur olarak 5N’e artı bir N ilave edilmesinin işletmecilik açısından elzem olduğuna
inanıyorum!
5N’den önce gelecek temel bir N’e işletmelerin hava kadar su kadar ihtiyacı var! Sultan III: Murad’ın “bu dünya
fanidir sakın aldanma, mağrur olup tac-u tahta dayanma, yedi iklim benim deyu güvenme, uyan ey gözlerim
gafletten uyan, uyan uykusu çok gözlerim uyan” dediği gibi ‘uyanın beyler, ağalar’ demek istiyorum! Sanırım 1.
N olması gereken “niyet!” faktörü üzerinde düşünmeye niyet etmenin zamanı girmiştir!
Motivaspirin
1
- MOTİVASPİRİN Niyet Ettim ……… İşletmeciliğe!
Niyet neyse akıbet odur! Ameller, işler, aksiyonlar niyete göredir! Niyetin (pozitif) hayr ise, akıbetin de hayır
(selamet) olabilir! Niyetin hayır (negatif) ise, akıbetin de hayra alamet görünmeyecektir! Stratejik niyete, vizyon
ya da gaye-i hayale, misyon veya şuurlu vazife anlayışına dair farkındalık yönetimine ihtiyaç var! Yönetim
kitaplarında olmayan Bereket Yönetimi bölümünün temel başlıklarından biri “niyet” olmalı ve 4 yönetim
fonksiyonunun ilki kabul edilen planlamanın da öncesinde yer almalıdır diye düşünüyorum! Stratejik
Niyet=Stratejik Plan zaten literatürde var demeyin; onun ötesinde ve farklı boyutta bir şeyler söylüyorum!
Bu iş böyle olmayacak! Sanırım zamanıdır, bizim dünyamıza hitap edecek bizden kavramlarla bir İşletme
Yönetimi kitabı yazmaya niyet etmem gerekiyor!
Motivaspirin
2