Orientalium Ecclesiarum

1
EPİSKOPOS PAVLUS
TANRI'NIN HİZMETKÂRLARININ HİZMETKÂRI
KUTSAL KONSİL'İN PEDERLERİ İLE BİRLİKTE
EBEDİ HATIRASINA
KATOLİK KİLİSESİ’NİN
DOĞU RİTİ HAKKINDA KARARNAME
ORIENTALIUM ECCLESIARUM
PAPA VI. PAVLUS HAZRETLERİ TARAFINDAN
CİDDİYETLE İLAN EDİLMİŞTİR
21 KASIM 1964
GİRİŞ
1. Katolik Kilisesi, Doğu Kiliselerinin kurumlarına, litürjik ritlerine (ayinsel
düzenlemelerine), kiliseyle ilgili geleneklerine ve yaşama disiplinlerine büyük bir saygı
duyar. Gerçekten bu Kiliseler eski zamanlardan beri saygın ve kutsal olduklarından, Kilise
Pederlerinden1 geçen havarisel gelenekler onlarda parıldar, ve bu nedenle evrensel kilisenin
bölünemez ve ilahi mirasının bir parçasını oluştururlar. Bu Kutsal Ekümenik Konsil,
kendisine emanet edilen bu geleneğe tanıklık veren Doğu kiliseleri gelişsin ve yeni havarisel
gayretle kendisine emanet edilen amaç için çalışsın diye, evrensel kiliseye atıfta bulunanlara
ek olarak bir kaç ilkeyi aşağıda tespit etmiştir; bunların tümü Doğu Kiliselerinin ve Kutsal
Vatikan’ın dikkatine sunulmuştur.
BİREYSEL KİLİSELER VEYA RİTLER
Mezheplerin çeşitliliği ve birliği
2. Mesih’in Mistik Bedeni olan Kutsal Katolik Kilisesi, aynı iman, aynı kutsal sırlar ve aynı
yönetimde, hiyerarşik olarak bir arada tutulan çeşitli grupların bir araya gelişiyle özel kiliseler
veya ritler oluşturan, Kutsal Ruh’ta yaşamsal olarak birleşmiş imanlılardan müteşekkildir.
Bunlar arasında hayranlık uyandıracak birlik bağları mevcuttur, öyle ki Kilise içindeki
çeştlilikte, birliği bozabilecek hiç bir yol yoktur; ayrıca Katolik kilisesinin düşüncesine gore,
her bir özel ritin kilisesinin, geleneklerini tam ve bütün olarak koruması, ve bunun gibi yaşam
yolunu, zaman ve yerin farklı ihtiyaçlarına uyarlaması gerektiği ortaya çıkmıştır.2
1
Leo XIII, Litt. Ap. Orientalium dignitas, 30 nov. 1894, in Leonis XIII Acta, vol. XIV, pp. 201-202
S. Leo IX, Litt. In terra pax, an. 1053: Ut enim; Innocentius III, Synodus Lateranensis IV, an. 1215, cap. IV: .
Licet Graccos; Litt. Inter quatuor, 2 aug. 1206: Postulasti postmodum; Innocentius IV, Ep. Cum de cetero, 27
aug. 1247; Ep. Sub catholicae, 6 mart. 1254, proem.; Nicolaus III, Instructio Istud est memoriale, 9 oct. 1278;
Leo X, Litt. Ap. Accepimus nuper, 18 maii 1521; Paulus III, Litt. Ap. Dudum, 23 dec. 1534; Pius IV, Const.
Romanus Pontifex, 16 febr. 1564, 5; Clemens VIII, Const. Magnus Dominus, 23 dec. 1595, 10; Paulus V, Const.
Solet circumspeata, 10 dec. 1615, 3; Benedictus XIV, Ep. Enc. Demandatam, 24 dec. 1743, 3; Ep. Enc. Allatae
sunt, 26 iun. 1755, 3, 6-19, 32; Pius VI, Litt. Enc. Catholicae communionis, 24 maii 1787; Pius IX, Litt. In
suprema, 6 ian. 1848, 3; Litt. Ap. Ecclesiam Christ;, 26 nov. 1853; Const. Romani Pontificis, 6 ian. 1862; Leo
XIII, Litt. Ap. Praeclara, 20 iun. 1894, n. 7; Litt. Ap. Orientalium dignitas, 30 nov. 1894, proem.; etc.
2
2
Ritler eşit haysiyete sahiptir.
3. Hem Doğu’da ve hem Batı’da bu özel kiliseler her ne kadar kendi aralarında, ritlerde
litürjide, eklesiastik (kiliseye dair) disiplinde farklılaşma gösterseler de (mevcut deyimle) ,
ruhsal mirasta her biri, diğerleri kadar önceliğe sahiptir ve evrensel kilisenin üzerine ilahi bir
şekilde Aziz Petrus’un halefi olarak atanmış olan, Roma Papalığının çobansal yönetimine
emanet edilmişlerdir. Sonuç olarak eşit şerefe sahiptirler, öyle ki aynı haklar ve aynı
yükümlülükler altında ve aynı zamanda İncil’i tüm dünyaya ilan etme konusunda, Roma
Papalığının rehberliği altında, ritlerin hiç biri diğerinden üstün durumda değildir (bk. Mk 16,
15).
Çeşitlli ritlerle çalışma
4. Özel kiliselerin korunması ve geliştirilmesi; bu nedenle dünyanın her bölgesinde tüm özel
Kiliselerin korunması ve ilerlemesini tüm dünyada sağlamak için ve inananların ruhsal iyiliği
amacıyla; mahalli kiliseler ve özel bir hiyerarşi kurulmalıdır. Tek ve aynı bölgedeki karar
verme yetkisine sahip farklı kiliselerin başepiskoposları dinin yararına çalışmalar yapmak ve
din adamlarının yaşam biçimini daha etkin ve güvenli bir hale getirmek için düzenli
toplantılarla, yaygın konsiller yaparak, eylem birliğini teşvik etmek ve genel amaçları yerine
getirmek gayreti ile çalışırlar. Tüm din adamları ve ruhbanlık için aday olanlar ritlerde ve
özellikle ritüellerarası sorunlarda uygulanacak normlar için eğitilmelidirler. Laikler de bağlı
oldukları ritler ve onların kuralları hakkında dinî eğitim almalıdırlar.
Son olarak, her bir Katolik,3 ve Katolik birliğine dahil mezheplerde ya da Katolik olmayan
kiliselerde vaftiz olanlar, kişilerin, cemaatlerin ve bölgelerin özel durumlarının haklarına,
Vatikan’ın kararlarına -ki kiliselerarası ilişkilerin en üst karar verme makamı odur-, kendi
başına ya da diğer otoriteler yoluyla, ekümenik ruhun fırsatlarını karşılamak üzere uygun
direktiflere, kararlara ya da tebliğlere önyargısız olmalı, bulunduğu riti muhafaza etmeli,
onunla sevinmeli, onu yerine getirmek için elinden gelenin en iyisini yapmalıdır.
DOĞU KİLİSELERİNİN RUHSAL MİRASININ KORUNMASI
Doğu Kiliselerinin esasları
5. Tarih, gelenek ve pek çok kilise kuruluşu Doğu Kiliselerinin sahip olduğu büyük mirasa
olağanüstü saygıyla tanıklık ederler4. Bu Kutsal Konsil, bu nedenle sadece bu eklesiyastik ve
ruhsal mirasa göre değil, hakettiği yerinde övgüye duyduğu yüksek saygı nedeniyle, ve aynı
zamanda tereddüt etmeksizin, buna evrensel kilisenin mirası olarak bakmaktadır.5 Her biri
övgüye layık olan, kendi kurulu disiplinlerine göre ve kendi saygıdeğer kadimlikleri
gereğince inananlarının karakteriyle daha uyumlu ve ruhların iyiliğini teşvik için daha uygun
olması nedeniyle Doğu Kiliseleri’nin de, Batı kiliseleri kadar kendilerini yönetmekte tam bir
hak ve yükümlülüğe sahip olduklarını ciddiyetle beyan eder.
Ritlere rastgele değişiklik uygulanamaz
3
Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 8: sine licentia Sedis Apostolicae, sequendo praxim
saeculorum praecedentium; item quoad baptizatos acatholicos in can. 11 habetur: ritum quem maluerint am
plecti possunt; in textu proposito disponitur modo positivo observantia ritus pro omnibus et ubique terrarum.
4
Cfr. Leo XIII, Litt. Ap. Orientalium dignitas, 30 nov. 1894; Ep. Ap. Praeclara gratulationis, 20 iun. 1894, et
documenta in nota 2 allata.
5
Cfr. Leo XIII, Litt. Ap. Orientalium dignitas, 30 nov. 1894; Ep. Ap. Praeclara gratulationis, 20 iun. 1894, et
documenta in nota 2 allata.
3
6. Doğu Riti’nin tüm mensupları bilmeli ve inanmalıdır ki kendileri tüm yasal litürjik ritlerini
koruyabilirler ve korumalıdırlar; ve kendi yaşam biçimlerini kurabilir ve kurmalıdırlar; ve bu
durum kendileri için yapısal bir gelişme sözkonusu olmadıkça değiştirilemez. Yani, tüm
bunlar, Doğu Riti mensupları tarafından yerine getirilmelidir. Bunun yanısıra, çok daha derin
ve mükemmel bir bilgiye ulaşmaları gerekir: Zamanın ve kişilerin neden olduğu küçük
ihmaller ortaya çıkmışsa, kendi atalarının geleneğine dönüş adımlarını atmaları gerekir.
Görevi ya da havarisel sorumlulukları nedeniyle Doğu Kiliseleri ya da onun mensupları ile
sıkı iletişim içinde olanlar, Doğu ritlerinin disiplini, doktrini, tarihi ve mensuplarının karakteri
hakkında, görevlerinin gerektirdiği bilgi ve uygulamalar konusunda eğitilmelidir6.
Havariselliklerinin etkisini yaygınlaştırmak üzere Doğu ülkelerinde ya da Doğu’da yaşayan
imanlılar arasında çalışan Latin Riti’nin Ruhbanları ve kuruluşlarının, yapılabildiği müddetçe,
evler ve iş alanları kurmaları ciddiyetle tavsiye edilir7.
DOĞU PATRİKLERİ
Doğu Patrikleri
7. Patrikhanelik, bir kurum olarak ilk zamanlardan beri Kilise’nin içinde mevcuttur ve ilk
ekümenik konsiller tarafından da tanınmaktadır8.
Doğu Patrikliği, metropolitan klerjisini de kapsayan şekilde, tüm episkoposlar üzerinde karar
verme yetkisine sahip ve kendi bölgesindeki ya da ritindeki insanları da içine alan kanon
yasaları ile uyumlu ve Roma Papalığının öncüllüğünü kabul eden episkoposu ifade eder9.
Herhangi bir ritin başrahibi, patrikliğin bölgesi dışına tayin edileceği zaman, bu ritin
patrikliğinin hiyerarşisine, kanon yasalarına uygun olarak bağlı kalmaya devam eder.
8. Doğu Riti’ndeki Patrikhaneler, ister erken döneme ister daha sonraki döneme ait olsunlar,
ilk kurulana verilen şerefe saygı duymak şartı saklı kalmak koşuluyla patriarklık haysiyetine
saygı nedeniyle hepsi eşittir.10
Şeref ve Doğu patriklerinin ayrıcalıkları
9. Kilisenin en kadim geleneği uyarınca Doğu Kiliselerinin, Patriklerinin her biri kendi
patrikliklerinin başı ve babası olarak görülür ve özel bir şerefe naildirler.
Bu Kutsal Konsil, bu nedenle haklarının ve ayrıcalıklarının, her bir kilisenin kadim geleneği
ile ve ekümenik konsillerin kararları ile uyumlu olarak tekrar kurulması gerektiğini tespit
eder11.
Bu haklar ve ayrıcalıklar konusu, Doğu ve Batı arasında birliğin olduğu dönemde
varolmuşlardır; ve günümüz koşullarına uyarlanmaları gerekmektedir.
6
Cfr. Benedictus XV, Motu proprio Orientis catholici, 15 oct. 1917, Pius XI, Litt. Enc. Rerum orientalium, 8
sept. 1928, etc.
7
Praxis Ecclesiae catholicae temporibus Pii XI, Pii XII, Ioannis XXIII motum hunc abunde demonstrat.
8
Cfr. Synodum Nicaenam I, can. 6; Constantinopolitanam I, can. 2 et 3; Chalcedonensem, can. 28; can. 9;
Constantinopolitanam IV can. 17; can. 21; Lateranensem IV can. 5; can. 30; Florentinam, Decr. pro. Graecis;
etc.
9
Gfr. Synodum Nicaenam I, can. 6, Constantinopolitanam I, can. 3; Constantinopolitanam IV, can. 17, Pius XII,
Motu proprio Cleri sanctitati, can. 216; 2, 1 .
10
In Synodis Oecumenicis: Nicaena I, can. 6; Constantinopolitana I, can. 3; Constantinopolitana IV, can. 21;
Lateranensi IV, can. 5; Florentina, decr. pro Graecis, 6 iul. 1439, 9. Cfr. Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2
iun. 1957, can. 219, etc.
11
Cfr. supra, nota 8.
4
Patrikler Roma Papalığının yadsınamaz müdahale hakkı saklı kalmak kaydıyla, özel
durumlarda, sinodlarıyla birlikte yeni episkoposluklar kurmak ve patrikliğin bölge sınırları
içinde kendi ritlerinin episkoposlarını tayin etmek gibi patrikliğin tüm işleri için en yüksek
otoritedirler.
Yeni patrikhanelerin kuruluşu
10. Söylenmiş olduğu gibi, büyük başepiskoposlar mevzuatına göre, Patriklerin özel bir kilise
ya da ritin tamamında başkanlıkları geçerlidir. 12
11. Kutsal Ekümenik Konsil, Doğu Kiliselerinin patirkhane kurumlarının geleneksel yönetim
biçimi olduğunu görerek, ihtiyaç duyulan yerlerde, bir ekümenik konsil ya da Roma Papalığı
tarafından, yeni patrikliklerin kurulmasını coşkuyla destekler13.
KUTSAL SIRLARIN DİSİPLİNİ
Kutsal Sırların eski disiplininin yeniden kurulması
12. Kutsal Ekümenik Konsil, Doğu Kiliseleri yürürlükteki kutsal sırların kadim
uygulamalarını ve yönetim nedeniyle uygulamaları ve ayrıca kutlamaları restore etmek
isterse, bunu onaylar ve takdir eder.
Kuvvetlendirme yağı
13. Doğu Kiliselerinde en eski zamanlardan beri süregelen uygulama olan Kuvvetlendirme,
tamamen yenilenmelidir. Bu nedenle rahiplerin bu sırrı geçerli olarak vermesi, patrik ya da
episkopos tarafından kresima ile kutsanmaları yoluyla olur14.
14. Doğu Ritinin tüm rahipleri vaftizle birlikte ya da vaftizden ayrı olarak Latinlerin de dahil
olduğu her ritten tüm inananlara bu sırrı geçerli olarak verebilir; yine de meşru olması için
hem özel hem de genel kuralların düzenlemelerinin gözönünde tutulması gereklidir15. Latin
Ritinin rahiplerinin de yetkilerine uygun olarak Doğu Kiliselerinin inananları için bu sırrı
12
Cfr. Synodum Ephesinam, can. 8; Clemens VII, Decet Romanum Pontificem, 23 febr. 1596; Pius VII, Litt.
Ap. In universalis Ecclesiae, 22 febr. 1807; Pius XII Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 324-327;
Syn. Carthaginen., an. 419, can. 17.
13
Syn. Carthaginen., an. 419, can. 17 et 57; Chalcedonensis, an. 451, can. 12; S. Innocentius I, Litt. Et onus et
honor, a. c. 415: Nam quid sciscitaris; S. Nicolaus I, Litt. Ad consulta vestra, 13 nov. 866: A quo autem;
Innocentius III, Litt. Rex regum, 25 feb 1204; Leo XII, Const. Ap. Petrus Apostolorum Princeps, 15 aug 1824;
Leo XIII, Litt. Ap. Christi Domini, an. 1895; Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun 1957, can. 159.
14
Cfr. Innocentius IV, Ep Sub catholicae, 6 mart. 1264; 3, n. 4; Syn. Lugdunensis II, an. 1274 (professio fidei
Michaelis Palaeologi Gregorio X oblata); Eugenius IV, in Syn. Florentina, Const. Exsultate Deo, 22 nov. 1439,
11; Clemens VIII, Instr. Sanctissimus, 31 aug. 1595; Benedictus XIV. Const. Etsi pastoralis, 26 maii 1742, II, n.
1, III, n. 1, etc.; Synodus Laodicena, an. 347/381, can. 48; Syn. Sisen. Armenorum, an. 1342; Synodus Libanen.
Maronitarum, an. 1736, P. II, Cap. III n. 2, et aliae Synodi particulares.
15
Cfr. S.C.S. Officii, Instr. (ad Ep. Scepusien.), an. 1783; S.C. de Prop. Fide (pro Coptis), 15 mart. 1790, n. XIII;
Decr. 6 oct. 1863, C, a; S.C. pro Eccl. Orient. 1 maii 1948; S.C.S. Officii, resp. 22 apr. 1896 cum litt. 19 maii
1896.
5
saygı içinde Rite önyargısız olarak, hem genel hem özel yasaların düzenlemeleriyle uyum
içinde yerine getirmeleri, uygun olacaktır16.
Pazar Ayini
15. İlahi Görev’in kutlamalarında, kendi ritlerinin gelenekleri ya da düzenlemelerine göre,
inananlar İlahi Litürjinin bayram günlerine ve Pazar ayinlerine katılmakla yükümlüdürler17.
İnanananların bu yükümlülüklerini kolaylıkla yerine getirebilmeleri için arife günü
akşamından Pazar ya da bayram gününün akşamına kadar olan süre hesaba katılarak
bayramlar oluşturulmalıdır. 18 İnananlar bu günlerde ve daha sık olarak, hatta her gün
komünyon almaya ciddiyetle davet edilmelidirler.19
Tövbe Ayini
16. Aynı bölgede ya da Doğu topraklarında farklı özel kiliselerde yaşayan inananların,
birbirleriyle iç içe yaşadığını bilerek, herhangi bir ritin rahibine, kısıtlama olmaksızın kendi
başepiskoposları tarafından verilen itirafları dinleme görevi yetkisi, aynı bölgedeki diğer
ritlerin inananları ve yerleri için tüm bölgeye genişletilir ve o bölgedeki bir ritin
başepiskoposu tarafından kendi riti için özellikle reddedilmedikçe, rahip bu görevle yükümlü
tutulur. 20.
Kutsal Düzenlemeler
17. Bu Kutsal Konsil, Doğu Kiliselerinde Tarikatların Kutsal Sırları’nın eskiden beri
süregelen uygulamasının tekrar beslenebilmesi için, kalıcı diyakosluk durumunun
uygulanmadığı yerlerde tekrar oluşturulmasını hararetle arzular21. Her bir özel kilisenin kanun
yapıcı yetkilileri, alt diyakozluklar ve minör tarikatlar, onların hakları ve onlara bağlı
yükümlülükler hakkında karar vermelidirler22.
Karma evlilikler
16
CIC, can. 782, 4; S.C. pra Eccl. Orient., Decretum . de Sacramento Confirmationis administrando etiam
fidelibus orientalibus a presbyteris latini ritus, qui hoc indulto gaudeant pro fidelibus sui ritus, 1 maii 1948.
17
Cfr. Syn. Laodicen., an. 347/381, can. 29; S. Nicephorus CP., cap. 14; Syn. Duinen. Armenorum, an. 719, can.
31; S. Theodorus Studita, sermo 21; S. Nicolaus I, Litt. Ad consulta vestra, 13 nov. 866: In quorum
Apostolorum; Nos cupitis; Quod interrogatis; Praeterea consulitis; Si die Dominico; et Synodi particulares.
18
Novum quid, saltem ubi viget obligatio audiendi S. Liturgiam; ceterum cohaeret diei liturgicae apud
Orientales.
19
Cfr. Canones Apostolorum, 8 et 9; Syn. Antiochena, an. 341, can. 2; Timotheus Alexandrinus, interrogat. 3;
Innocentius III, Const. Quia divinae, 4 ian. 1215; et plurimae Synodi particulares Ecclesiarum Orientalium
recentiores.
20
Salva territorialitate iurisdictionis, canon providere intendit, in bonum animarum, pluralitati iurisdictionis in
eodem territorio.
21
Cfr. Syn. Nicaena I, can. 18; Syn. Neocaesarien., an. 314/ 325, can. 12; Syn. Sardicen., an. 343, can. 8; S. Leo
M., Litt. Omnium quidem, 13 ian. 444; Syn. Chalcedonen., can. 6; Syn. Constantinopolitana IV, can. 23, 26; etc.
22
Subdiaconatus consideratur apud Ecclesias Orientales plures Ordo minor, sed Motu proprio Pii XII, Cleri
sanctitati, ei praescribuntur obligationes Ordinum maiorum. Canon proponit ut redeatur ad disciplinam antiquam
singularum Ecclesiarum quoad obligationes subdiaconorum, in derogationem iuris communis Cleri sanctitati.
6
18. Bu Kutsal Konsil, Doğu Katolik Kilisesinde vaftiz olanların vaftiz olmamış kişilerle
geçersiz evliliklerinin önüne geçmek için ve ailede barışı olduğu kadar, imanda ve evlilikte
kutsallığı teşvik etmek amacıyla, bu tür evliliklerin kutlanması için kanonik bir “form” tayin
edilmesinin yasallık için bir yükümlülük olduğunu; geçerlilikleri için kutsal bir görevlinin
mevcudiyetinin, diğer yasa düzenlemelerinin gözetilmesi için yeterli olduğunu belirtir23.
II. İLAHİ TAPINMA
Bayram günleri
19. Tüm Doğu Kiliselerindeki ortak bayram günlerini tayin etmek, aktarmak ya da kaldırmak
sadece Ekümenik Konsil ya da Kutsal Vatikan’a aittir. Diğer yandan, herhangi bir özel
kilisenin bayram günlerini tayin etmek, aktarmak ya da kaldırmak sadece Kutsal Vatikan’ın
yetkisinde değil, fakat aynı zamanda hem gözetimi altındaki tüm bölge hem de tek bir özel
kilise için patrikhane ya da başepiskoposlar sinodunun da yetkisi dahilindedir24.
Paskalya
20. Tüm Hristiyanların belirlenmiş tek bir günde Paskalya Bayramı’nı kutlayacağı zamana
dek, aynı bölge ya da ulus içindeki Hristiyanlar arasındaki birliği teşvik etmek amacını
gözeterek, aynı Pazar günü Paskalya bayramını kutlayacak olanları etkileyen Paskalya
Bayramı tarihinin tespiti patriklerin ve bölgenin en üst yetkililerinin ortak rızası ve birlik
içindeki kararlarına bırakılmıştır25.
Geçici Uygulamalar
21.Kendi ritinin bölgesi ya da ülkesi dışında yaşayan yalnız imanlılar, kutsal devrelerin
kuralları hakkında, yaşadıkları yerin oturmuş geleneklerini tam olarak takip edebilirler.
Karışık ritlerden kurulu ailelerde bu kuralın, tek ve aynı ritin kanunlarına uygun olarak yerine
getirilmesine izin verilir26.
Tanrı’ya Övgü Duaları
22. Doğu Din adamları ve rahipleri, tüm Doğu kiliselerinde eski zamanlardan beri kendi
kurumlarının gelenek ve uygulamalarına göre yüce bir şerefle yerine getirilen İlahi
Görevlerinin ayinini kutlamakla yükümlüdürler27. İnananlar da, atalarının örneğini izlemeyi
ve dindarca yardım etmeyi İlahi Övgüler’i izlemeyi bir fırsat olarak görmelidir.
23
Cfr. Pius XII, Motu proprio Crebrae allatae, 22 febr. 1949, can. 32, 2, n. 5 (facultas patriarcharum dispensandi
a forma); Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 267 (facultas patriarcharum sanandi in
radice); S.C.S. Offici et S.C. pro Eccl. Orient., an. 1957 concedunt facultatem dispensandi a forma et sanandi ob
defectum formae (ad quinquennium): extra patriarchatus, Metropolitis, ceterisque Ordinariis locorum... qui
nullum habent Superiorem infra Sanctam Sedem.
24
Cfr. S. Leo M., Litt. Quod saepissime, 15 apr. 454: Petitionem autem; S. Nicephorus CP., cap. 13; Syn. Sergii
Patriarchae 18 sept. 1596; can. 17; Pius VI Litt. Ap. Assueto paterne, 8 apr. 1775; etc.
25
Cfr. Syn. Vaticana II Const. De Sacra Liturgia, 4 dec. 1963.
26
Cfr. Clemens VIII, Instr. Sanctissimus, 31 aug. 1595, 6: Si ipsi graeci; S.C.S. Officii, 7 iun. 1673, ad 1 et 3; 13
mart. 1727, ad 1; S.C. de Prop. Fide, Decret. 18 aug. 1913, art. 33; Decret. 14 aug. 1914, art. 27; Decret. 27 mart.
1916, art. 14; S.C. pro Eccl. Orient., Decret. 1 mart. 1929, art. 36; Decret. 4 maii 1930 art. 41.
27
Cfr. Syn. Laodicen., 347/381, can. 18; Syn. Mar Issaci Chaldaeorum, an. 410, can. 15; S. Nerses Glaien.
Armenorum, an. 1166; Innocentius IV Ep. Sub catholicae, 6 mart. 1254, 8; Benedictus XIV, Const. Etsi
pastoralis 26 maii 1742, 7, n. 5; Inst. Eo quamvis tempore, 4 maii 1745 42 ss.; et Synodi particulares
recentiores:Armenorum (1911) Coptorum (1898), Maronitarurn (1736), Rumenorum (1872), Ruthenorum
(1891), Syrorum (1888).
7
Ayinde kullanılacak lisan
23. Kutsal Vatikan’ın referansından sonra Kutsal litürjik faaliyetlerde kullanılacak lisanın
kullanımının düzenlenmesi, metinlerin yerel dile tercümesinin onaylanması sinodlarıyla
birlikte patriklere ya da başepiskoposların konsiliyle her bir kilisenin en üst yetkilisine aittir28.
KATOLİK KİLİSESİ’NDEN AYRILMIŞ
DOĞU KİLİSELERİNİN KARDEŞLERİYLE İLİŞKİLER
24. Roma’daki Kutsal Vatikan’la birlik içindeki Doğu Kiliselerinin bu Kutsal Konsil’in
“ekümenizm hakkında” kararnamesinde bulunan ilkelerle uyum içinde olarak öncelikle dua
ve yaşamlarında verdikleri örnek yoluyla, kadim Doğu geleneklerine dindar imanla, birbirini
daha iyi tanıyarak, kardeşlik ruhuyla, olaylara işbirliği içinde yaklaşmak üzere, tüm
Hristiyanların, özellikle de Doğu Hristiyanları arasındaki birliğin teşviki için özel bir
yükümlülükleri vardır29.
25. Kutsal Ruh’un lütfunun rehberliğinde bir kimse Doğu kilisesinden ayrılıp Katolik
birliğine katılırsa, Katolik inancının iman ikrarından başka bir şey uygulanmasına gerek
yoktur. Din adamlığı geçerli olan Doğu ritine bağlı din adamlarının, yetkili mercilerin
belirlediği kurallara göre Katolik birliği içine katılarak kullanma yetkisine sahip oldukları
ruhbanlığı icra etme izinleri vardır30.
« Communicatio in sacris »
26. Kilise birliğini etkileyen ya da hatanın resmen kabul edilmesini kapsayan ya da hatanın
resmen kabul edilmesi ya da imanda sapkınlık tehlikesi, skandal ya da farklılaşma tehlikesi
olan “communicatio in sacris” “kutsal sırlara paydaş olma”, ilahi yasa tarafından
yasaklanmıştır31. Diğer yandan, çobansal deneyim açıkça gösterir ki Doğu kilisesindeki
kardeşlerimiz hakkında, hem kilisenin birliğinin zarar görmesi hem de doğrulanmış tehlikeler
önlenmelidir, fakat ruhların kurtuluşuna ihtiyaç olan yerde ve onların ruhsal iyiliği için
bireysel durumların farklı koşullarının zorlayıcı unsurlarını dikkate almak gereklidir. Bu
nedenle Katolik Kilisesi herkese kurtuluş anlamı taşıyan, Hristiyanlar arasında sevginin
örneği olan, Kutsal Sırların ve diğer kutsal fonksiyonların ve benzerlerinin paylaşımı
yoluyla.daima yumuşak bir yaklaşım göstermiş ve göstermektedir. Bu sayede, içimizden
"kararlarımızın sertliği yüzünden kurtuluşu arayanlara engel olduk” 32 dememek için ve
bizden ayrılan Doğu kiliseleriyle birliği çok çok daha fazla teşvik etmek üzere Kutsal Konsil
aşağıdaki politikayı izler:
28
Ex traditione orientali.
Ex tenore Bullarum unionis singularum Ecclesiarum orientalium catholicarum.
30
Obligatio synodalis quoad fratres seiunctos orientales et quoad omnes Ordines cuiuscumque gradus tum iuris
divini tum ecclesiastici.
31
Haec doctrina valet etiam in Ecclesiis seiunctis.
32
S. Basilius M., Epistula canonica ad Amphilochium, PG. 32, 669 B.
29
8
27. Yukarıda belirtilmiş ilkelere uygun olmak kaydıyla, Katolik Kilisesi’nden ayrılmış olan ve
iyi imana sahip Doğu Hristiyanları, kendileri istedikleri takdirde, Tövbe, Efkaristiya ve hasta
Yağı Kutsal Sırlarına iştirak edebilme tasarrufuna sahipirler. Katolikler de Kiliseleri bu sırları
verme yetkisine sahip Katolik olmayan ruhbanlardan Katolik rahibin fiziksel ve ahlaki
durumunun elverşli olmaması durumu ve koşulunda gerçek ruhsal iyilik uğruna gereken
sıklıkta bu sırları almayı talep edebilirler.33
28. Yine, aynı ilkeler Katoliklerin kendilerinden ayrılmış olan Doğu Kilisesi’ndeki
kardeşleriyle, doğru gerekçelerle, “communicato in sacris” “kutsal sırlara paydaş olma”
kutlamalarında, kutsal yerler ve olgularda bir araya gelmesine izin verir. 34
29. Ayrılmış olan Doğu Kiliselerindeki kardeşlerle “communicato in sacris” “kutsal sırlara
paydaş olma”ya saygı içinde, bu uzlaşma politikası, yerel başepiskoposların dikkati ve
kontrolü altında, onların arasındaki konsile uygun olarak ve gerekiyorsa, Özel Kiliselerin
başepiskoposlarının istişaresinden sonra Hristiyanlar arasındaki ilişkilerin, zamanını, etkin
düzenlemesini ve normlarını belirleyebilirler.
SONUÇ
30. Bu Kutsal Konsil, Doğu ve Batı Katolik Kiliselerinin verimli ve hararetli işbirliğinden
büyük bir sevinç duyarken, Katolik Kilisesi ve tüm özel Doğu Kiliseleri tam bir birlik içinde
bir araya geleceği zamana dek Yasa’nın tüm bu talimatlarının ortaya konan mevcut
durumunun süreceğini ilan eder.
Bu arada Batı’da olduğu kadar Doğu’da da Hristiyanlar gayretle ve durmaksızın her gün
gerçekten hepsinin bir olması için Tanrı’ya, Tanrı’nın Kutsal Annesi’nin yardımları için dua
etmektedirler. Onlar, Kutsal Ruh’un güç vermesi ve tesellisi için de duaya devam etsinler ki,
Kutsal Ruh, Kilise için acı çekmeye devam eden Hristiyanların üzerine bollukla insin ve
Mesih’in adına tam güvenle olan yakarışlarında onlara teselli versin. "Birbirinize kardeşlik
sevgisiyle bağlı olun. Birbirinize saygı göstermekte yarışın" (Rom.12,10.)
Bu kararnamede bulunan konuların her biri ve hepsi Konsil’in Pederleri tarafından kabul
edilerek oylanmıştır. Bizler de Peder’le birlikte ve Kutsal Ruh’ta bulunan Mesih İsa
tarafından verilen yetkiyle bunu onaylıyor, karara bağlıyor ve Tanrı’nın şanı için bu buyruğu
ilan ediyoruz.
Az. Petrus’da Roma’da verilmiştir 21Kasım 1964
33
Fundamentum mitigationisconsideratur: 1) validitas sacramentorum; 2) bona fides et dispositio; 3) necessitas
salutis aeternae; 4) absentia sacerdotis proprii; 5) exclusio periculorum vitandorum et formalis adhaesionis
errori.
34
Agitur de s. d. communicatione in sacris extrasacramentali, Concilium est quod mitigationem concedit,
servatis servandis.