Yeşil Kas Hastalığı

Kanatlı
Yeşil Kas Hastalığı
KONU
Broiler karkaslarında görülen yaygın bir problem «Yeşil Kas»
TERCÜME VE DEĞERLENDİRME
Tercüme ve Derleme: Trouw TR Kanatlı Ürün Müdürü Kazım Bilgeçli
KAYNAKÇA
Bianchi, M., Petracci, M., Franchini, A. ve Cavani, C., 2006. The
Occurence of Deep Pectoral Myopathy in Roaster Chickens. Poult. Sci.,
2006, 85:1843-1846.
Bilgili, S.F. ve Hess, B., 2002. Green Muscle Disease in Broilers
Increasing. World Poultry-Elseiver Volume 18, No 4, 42-43.
Bilgili, S.F. ve Hess, B., 2010. Yeşil Kas Hastalığı, Broilelerde İnsidensinin
Azaltılması. Ross Teknik Bülten Kasım 2010, 1-4.
Dinev, I. Ve Kanakov, D., 2011. Deep Pectoral Myopathy: Prevalence in
7 Weeks Old Broiler Chickens in Bulgaria. Revue Méd. Vét., 2011, 162,
6, 279-283.
YAYININ KAPSAMI
 Ürün tanıtımıdır
 Tercümedir
 Kişisel veya kurumsal değerlendirmedir
 Derlemedir
ÖZET
SONUÇ
Yeşil kas hastalığı, derin pektoral myopati (DPM) ya da
oregon hastalığı olarak da bilinen dejeneratif bir kas
hastalığıdır. Günümüz modern çiftliklerde yetiştirilen
broylerlerde gizli seyreden klinik belirti veya ölüm
göstermeksizin şekillenen bir hastalıktır. Göğüs kaslarına
gelen kan akımının azalması neticesinde şekillenir.
Broylerlerin hızlı gelişmeleri ve kısa zamanda kesime
gelmeleri, beraberinde hayvanların yeşil kas hastalığına
yakalanma oranını arttırmaktadır. Genetik bir hastalık
olduğu tahmin edilmekle birlikte yönetimsel yapılabilecek
birkaç değişiklik ile yeşil kas hastalığı oluşumunu
düşürmek mümkündür. Bu problemin her hangi bir
patojen ile ilişkisi yoktur. Dolaysıyla insan sağlığını
olumsuz etkilemez. Ancak estetik görüntüsü nedeniyle
istenmeyen bir durumdur.
Yeşil kas hastalığı, kanatlı hayvanlarda gizli seyreden ve
belirlenmesi oldukça güç bir hastalıktır. Genelde herhangi
bir klinik belirti veya ölüm göstermeksizin, göğüs
kaslarına gelen kan akımının azalması neticesinde
meydana gelir. Uygulanabilir bir tedavi yöntemi yoktur.
Ancak, yönetimsel yapılabilecek birkaç değişiklik ile yeşil
kas hastalığı oluşumunu düşürmek mümkündür. Bu
konuda yapılması gereken şey, hayvanların gereksiz kanat
aktiviteleri araştırılmalı ve en aza indirilmesini sağlayacak
kümes içi ve sevk idare hataları belirlenip giderilmedir.
Günümüzde çabuk gelişen broylerlerin arzu edilen
büyüme verimine ulaşmaları ve anatomik yapıları
beraberinde yeşil kas oluşum ihtimalini de beraberinde
getirmektedir. Yeşil kas hastalığı karkasın en değerli
kısmını etkilemesi nedeniyle, üretim kayıplarına neden
olmakta ve sektörde ciddi bir sorunu teşkil etmektedir.
Başlık
«Amerika Birleşik
Devletleri’nde yeşil kas
hastalığından kaynaklanan
toplam kaybın yaklaşık olarak
16 milyon $ olduğu tahmin
edilmektedir.»
Yeşil kas hastalığı, derin pektoral myopati
(DPM) ya da oregon hastalığı olarak da
bilinen dejeneratif bir kas hastalığıdır.
Günümüz modern çiftliklerde yetiştirilen
broylerlerde gizli seyreden klinik belirti
veya ölüm göstermeksizin şekillenen bir
hastalıktır. Göğüs kaslarına gelen kan
akımının azalması neticesinde şekillenir.
Broylerlerin hızlı gelişmeleri ve kısa
zamanda kesim gelmeleri, beraberinde
hayvanların yeşil kas hastalığına
yakalanma oranını arttırmaktadır. Genetik
bir hastalık olduğu tahmin edilmekle
birlikte yönetimsel yapılabilecek birkaç
değişiklik ile yeşil kas hastalığı oluşumunu
düşürmek mümkündür. Bu problemin her
hangi bir patojen ile ilişkisi yoktur.
Dolaysıyla insan sağlığını olumsuz
etkilemez. Ancak estetik görüntüsü
nedeniyle istenmeyen bir durumdur.
Etkilenmiş kas karkastan uzaklaştırıldıktan
sonra, geriye kalan kısım insan tüketimi
için uygundur.
Etkilenmiş kas karkasın en değerli kısmını
oluşturması nedeniyle yeşil kas hastalığı
endüstride büyük ekonomik kayıplara
neden olmaktadır. Kanatlı endüstrisinde
giderek artan bir sorun haline gelmesi ve
ekonomik önemi nedeniyle endüstrinin
dikkatini çekmeye başlamıştır. Amerika
ve dünya çapındaki et kesim tesislerinden
elde edilen son raporlar, broylerlerde
DPM oluşumunun giderek arttığını
göstermektedir. Seleksiyonun sürekli
göğüs et verimi için yapılması ve sürekli
marketlere daha ağır kilolarda
hayvanların sunulması nedeniyle
gelecekte DPM insidansının artması
beklenmektedir. Amerika Birleşik
Devletleri için DPM’den kaynaklanan
toplam kayıpların yaklaşık olarak yıllık 16
milyon $ olduğu tahmin edilmektedir.
Kanatlı
Yeşil Kas Probleminin Oluşum
Mekanizması
«Yeşil kas hastalığı, derin
pektoral myopati (DPM) ya da
oregon hastalığı olarak da
bilinen dejeneratif bir kas
hastalığıdır. »
Bir kanatlı hayvanın ağırlığının beşte
birini oluşturan pektoral kaslar (major ve
minor) kanatlılarda uçma kasını temsil
etmektedir. Bu kaslar evcil kanatlılarda
uçmak için kullanılmaz. Ancak kanat
aktivitesine katılmaktadırlar. Major
pektoral kaslar (göğüs filetosu) kanatların
aşağıya doğru hareketinden sorumlu bir
çift kas iken, minor pektoral kas
(supracoracoid) kanadı kaldırmak üzere
bir antogonist olarak çalışır. Çok sayıdaki
diğer küçük kanat ve omuz kasları da
diğer kanat hareket tiplerine (ileriye,
geriye, esneme ve uzatma gibi)
katılmaktadırlar.
Kasılma esnasında major ve minor kaslar
artan kan akımı ile birlikte genişler.
Kasılma sırasında kasın çok ihtiyaç
duyduğu oksijen ve besin maddesini
sağlamak için kan dolaşımı önemli ölçüde
artar. Bu nedenle kas hücre içi sıvısının
artmasına bağlı olarak şişer. Çoğu kaslar
genişlemek için yeteri kadar alana
sahiptir. Bu yüzden boyutlardaki artış
onların fonksiyonunu bozmaz. Her iki
pektoral kasın şiddetli kasılmasına
rağmen, sadece minor pektoral kas
(supracoracoid) etkilenir.
Minor pektoral kasın hacmen % 25 kadar
genişlemesi oldukça problemlidir. Çünkü
minor pektoral kas, dar bir
kompartımana sıkışmış halde olup,
elastik olmayan bir kas kapağı (fascia) ile
sert esnemez bir bölme içerisinde yer
almasından dolayı, aktivite sırasında
genişleyemez. Kas içi basıncın, dolaşım
kan basıncını aştığı hallerde kas içerisine
doğru akan kan akımı durur. Devam eden
kas aktivitesi ile hızlı bir oksijen
yetersizliği gelişir. Bu nedenle kas
liflerinde oksijen yetmezliğine bağlı
iskemik gelişir. Buna, düşen kan pH’sının
etkisi de eklenir.
Kanatlı
Yeşil Kas Hastalığına Etki Eden
Faktörler
« Yeşil kas hastalığı yönetimsel
hatalardan kaynaklanan bir
problemdir. »
• Cinsiyet.
Erkek hayvanlarda dişilere nazaran
daha fazla görülür.
• Hızlı büyüme oranı
Hızlı gelişen ırklarda yavaş gelişenlere
göre daha fazla ortaya çıkar.
• İklim
Soğuk havalarda, sıcak havalara göre
daha fazla görülür.
• Yüksek canlı ağırlığı
Canlı ağırlığı 3,6 kg'ın altında olan
hayvanlarda görülme sıklığı azdır.
• Aşırı kanat çırpma
• Göğüs eti oranının yüksek olması
Kanatlı
Major ve
Mikroskobik Bulgular
«Akut lezyonlarda, bütün
supracoracoid kas solgun ve
şiş, bazen kanamalar ve
fibrinöz bir tabaka ile
kaplanmış görülür .»
Akut lezyonlarda, bütün supracoracoid
kas solgun ve şiş, bazen kanamalar ve
fibrinöz bir tabaka ile kaplanmış görülür.
Nekrotik dokular beyaz ya da solomon
pembe rengindedir. Sadece dış kenarları
yeşile dönmüştür. Lezyonlar genellikle
supracoracoid kasların orta kısmı ile
sınırlıdır.
Erken evre DPM lezyon görüntüsü ödem,
hyperaemia ve m. supracoracoideus’un
solması ile karakterizedir.
Kronik durumlarda, kasın orta kısmı sarıyeşil renktedir. Kesildiği zaman, kas yüzeyi
kuru ve gevrektir.
İleri evre DPM vakasında, etkilenmiş kas,
etkilenmemiş kasın tersine yoğun yeşil
görüntüde ve kanamalar şeklindedir.
Mikroskobik olarak incelendiğinde,
dejeneratif nektrotik değişiklikler veya yer
yer asidofili ve ödem içeren zenker
dejenerasyonu (çizgili kas hyaline
dejenerasyonu) gözlenir. Etkilenmiş
alanda çoğunluğunu makrofajların ve bazı
heterofil lökositlerin oluşturduğu
inflamatuar hücre infiltrasyonu görülür.
Histolojik olarak, şiş ve nektotik kas lifleri
büyük zonlar halinde görülür. Nekrotik ve
dejenere olmuş miyofibriller lezyonların
erken aşamasında tipik olarak
makrofajlar tarafından işgal edilirler.
Kronik lezyonlarda, daha ileri evrelerde,
derin pektoral kasın etkilenmiş kısımları
fibröz-adipoz dokuyla yer değiştirir.
Kanatlı
Yeşil Kas Hastalığının
Kontrolü
«Yeşil kas hastalığına
hayvanların kesime gitmeden
önceki en az 24-48 saat
arasındaki kanat çırpma
hareketleri neden olur .»
Yeşil kas hastalığına hayvanların kesime
gitmeden önceki en az 24-48 saat
arasındaki kanat çırpma hareketleri neden
olur. Yeşil kas hastalığının azaltılması
broyler sevk idare sorumluluğundadır.
Gereksiz kanat aktivitesini asgari düzeye
indirecek sürü sevk-idare esaslarını 3
başlık altında toplayabiliriz.
1. Hayvanlar korkutulmamalı ve strese
sokulmamalı.
a)Kümes içerisine diğer hayvanların
girmesine izin verilmemeli.
b) Hayvanları rahatsız edecek siren,
traktör, jeneratör gibi yüksek seslere
engel olunmalı.
c) Hayvan tartımları sınırlı tutulmalı,
bacaklarından tutup asmak yerine bir
kova içerisinde tartılmalı.
2. Ani ve aşırı kanat çırpmaları
sınırlandırılmalı.
a) Kümes içerisindeki insan aktiviteleri
sınırlandırılmalı.
b) Hayvanlar arasında hızlı
yürümekten sakınılmalı. Bu hayvanların
yığılmasına sebep olabilir.
c) Yakalama esnasında hayvanlara
nazik davranılmalı. Hayvanlar
kanatlarından yakalanılmamalı.
d) Hayvanlar kesimhaneye sevk
edilirken konuldukları kasalardaki düşük
hayvan yoğunluğu problemlere neden
olabilir. Ayrıca bu kasalar gereksiz yere
hareket ettirilmemeli.
3. Tüm sürünün mizacı kontrol altına
alınmalı.
a) Hayvanlar, artan ışık şiddetine artan
aktivite ile yanıt verirler.
b) Ani ve yüksek düzeyli ışık şiddeti
artışlarından sakınılmalı.
c) Uzun süreli (3-4 saatten fazla) yem
ve/veya su kısıtlaması yapmaktan
sakınılmalı.
d) Metrekare başına düşen hayvan
yoğunluğunun, yemlik ve suluk sayılarının
yeterli olduğundan emin olunmalı.
Kanatlı