Değerler Işığınd - Banaz İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü

T.C.
BANAZ KAYMAKAMLIĞI
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü
Sayı : 83718884/604/2817703
Konu: Değerler Işığında Karakterler Eğitimi.
13/03/2015
..................................................MÜDÜRLÜĞÜNE
BANAZ
İlgi: Il Milli Eğitim Müdürlüğünün 10.03.2015 tarih ve 2641684 sayılı yazısı:
İl Milli Eğitim Müdürlüğümüzün "Değerler Işığında Karakterler Eğitimi" ile ilgili
yazısı ve ekleri ekte gönderilmiştir.
Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.
Hüseyin KIYAK
İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü
DAĞITIM:
İlkokul, Ortaokul ve Lise Md.
EKİ:
1- Yönerge (1 adet)
(1 adet)
2- Kitap
3- Form
(1 adet)
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Banaz/UŞAK
e-posta:[email protected]
Bilgi için : Ali AYDOĞDU Şef
Tel : 0276 3155311-19
Faks : 0276 3151369
Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden 5b3f-8a8d-3828-8b87-3ae8 kodu ile teyit edilebilir.
T.C.
UŞAK VALİLİĞİ
İl Millî Eğitim Müdürlüğü
Sayı : 29425508/604/ 2641684
Konu : Değerler Işığında Karakterler Eğitimi
10/03/2015
………………………….KAYMAKAMLIĞINA
(İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü)
..................................... MÜDÜRLÜĞÜNE
UŞAK
İlgi
: 11/02/2015 tarih ve 2189775 sayılı Valilik Olur'u
Müdürlüğümüz tarafından hazırlanan ‘’DEĞERLER IŞIĞINDA KARAKTER EĞİTİMİ’’
adlı değerler eğitimi yönergesi ilgi valilik onayı ile yürürlüğe girmiş olup, yönerge yazımız ekinde
gönderilmiştir. Bu Yönerge doğrultusunda;
1- Müdürlüğümüze bağlı tüm eğitim kurumlarımız yönerge doğrultusunda oluşturması gereken
kurulları ivedilikle oluşturması,
2- Yazımız ekinde sunulan Değerler Eğitimi Kitapçığında belirlenen değerlere ait 2014- 2015
Mart - Haziran ayları arası yıllık plan, değerlere ait hikayeler, şiirler ve etkinlik örnekleri
bulunmaktadır. Okulların bu etkinliklere ilave olarak belirlenen değerleri kazandırmak adına
okullarında farklı aktiviteler de yapabilecekleri,
3- Yazımız ekindeki kitapçıkta yer alan Aylık Değerlendirme Formunun aylık olarak tanzim
edilerek çalışmanın uygulandığı ayın bitimini izleyen haftanın son günü mesai bitimine kadar
ilçelerde İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Strateji Geliştirme Hizmetleri Şube Müdürlüğüne, il
merkezinde ise İl Milli Eğitim Müdürlüğü Strateji Geliştirme Hizmetleri Şube Müdürlüğüne
göndermeleri,
4- Ayrıca tüm okullar yaptıkları etkinliklerde ortaya çıkan iyi örneklere ait çalışmaların resim ve
videolarını [email protected] adresine mail ortamında göndermeleri hususunda;
Gereğini
bilgilerinize
rica
ederim.
Bülent ŞAHİN
Vali a.
Milli Eğitim Müdürü
EK
:
1- Yönerge (1 Adet)
2- Kitap (1 Adet)
3- Form (1 Adet)
Dağıtım :
* 5 İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine
* Müdürlüğümüze bağlı tüm eğitim kurumlarına
Kurtuluş Mah. Enstitü Sokak No:11 UŞAK
Elektronik Ağ: www.meb.gov.tr
e-posta: [email protected]
Ayrıntılı bilgi için: Ö DÖNMEZ Şef
Tel: (0 276) 2233990
Faks: (0 276) 2233989
Bu evrak güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır. http://evraksorgu.meb.gov.tr adresinden fcdf-9c4e-338d-aa60-3c7b kodu ile teyit edilebilir.
1
2
3
İÇİNDEKİLER
Değerler Eğitimi Yönergesi ................................................................... 4
Okul Komisyonlarının Görev ve Sorumlulukları.............................. 6
Okul İdaresinin Görev ve Sorumlulukları ......................................... 9
Öğretmenlerin Görev ve Sorumlulukları ........................................ 10
Ailelerin Görev ve Sorumlulukları.................................................. 10
Okul Uygulama Adımları ................................................................ 11
Yıllık Çalışma Planı ............................................................................ 14
Mart Ayı Çalışma Planı ................................................................... 15
Nisan Ayı Çalışma Planı ................................................................. 16
Mayıs Ayı Çalışma Planı................................................................. 17
Haziran Ayı Çalışma Planı .......................................................18
Çalışma Değerlendirme Raporu ........................................................... 19
Aileye Yönelik Etkinlikler ................................................................... 21
Değerler ................................................................................................ 23
Örnek Özdeyişler.................................................................................. 28
Örnek Hikaye ve Yazılar ...................................................................... 30
Örnek Şiirler ......................................................................................... 38
Sınıf İçi Etkinlik Örnekleri.................................................................. 42
4
T.C.
UŞAK VALİLİĞİ
Milli Eğitim Müdürlüğü
DEĞERLER EĞİTİMİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1:
Bu yönergenin amacı,
1- Öğrencilere; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na, demokratik ilkelere, insan haklarına, çocuk
haklarına ve uluslar arası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının
haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yüklenebilen birey olma bilincini
kazandırmak,
2- Evrensel kültür değerlerini tanıyan, bu değerleri benimseyen ve saygı duyan, bilgi ve gerçek
hayatta rehberlik edecek ahlaki değerlerle donatılmış; kendine güvenen, sistemli düşünebilen,
girişimci, plânlı çalışma alışkanlığına ve eleştirel bakış açısına sahip, estetik duyguları ve
yaratıcılıkları gelişmiş bireyler yetiştirilmesini sağlamak,
3- Öğrencilerin;milli, manevi ve kültürel değerlerini tanıyan, bu değerleri benimseyen ve saygı
duyan; kendilerine, ailelerine, topluma ve çevreye olumlu katkılar yapan, iş birliği içinde
çalışan, hoşgörülü ve paylaşmayı bilen, bireysel ve toplumsal sorunları tanıyan ve bu
sorunlara çözüm yolları arama alışkanlığına sahip, üretken bireyler olarak yetiştirilmesini
sağlamak,
5
4- Öğrencilerin; kişisel, toplumsal tüm kaynakları ve zamanlarını etkin ve yerinde kullanan,
okul ve çevresindeki sosyal yaşamın ahlaki ve etik değerlere uygun olarak şekillenmesine
katkıda bulunan, bilimsel süreçlere ve ahlakî değerlere uygun olarak karar veren, temel insanî
değer ve erdemlerle donatılmış ve bu değerlere karşı duyarlı olan ve bunları davranışa
dönüştüren, edindiği değerleri gelecek nesillere aktaran bireyler olmalarını sağlamak,
5- Okullarda akademik başarı kadar önemli olan kitap okuma ve değerler eğitimi uygulama
bilincinin tüm eğitim çalışanlarında ve ailelerde oluşturulmasını sağlamak ve değer
farklılıklarının zenginlik olduğu bilincini kazandırmaktır.
Kapsam
Madde 2:
Bu yönerge Uşak İlindeki tüm resmî ve özel; okul öncesi, ilkokul,ortaokul ve ortaöğretim
okullarındaki öğrencilere yönelik Değerler Eğitimi kapsamında yapılacak olumlu tutum ve
davranışları kazandırmaya yönelik çalışmaları, İl/ilçe Millî Eğitim Müdürlüğü, Okul
Müdürlükleri ve öğretmenlerin yapacağı faaliyetlerle ilgili usul esas ve çalışmaları kapsar.
Dayanak
Madde 3:
Bu yönerge, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu,Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve
Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, 18. Milli Eğitim Şurası Çalıştay Raporu ve
2010/53 Sayılı (İlk Ders Konulu) Genelgeye dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4:
-Bu yönergede geçen;
Milli Eğitim Müdürü: Uşak İl Milli Eğitim Müdürünü,
Milli Eğitim Müdür Yardımcısı/ Şube Müdürü: Değerler Eğitimi çalışmalarından sorumlu
Müdür Yardımcısı veya Şube Müdürünü,
Değerler Eğitimi İl Komisyonu: İl Milli Eğitim Müdürü veya görevlendireceği Milli Eğitim
Müdür Yardımcısı/Şube Müdürü başkanlığında, Maarif Müfettişi, okul öncesi,ilkokul,ortaokul
ve ortaöğretim okul müdürlerinden Milli Eğitim Müdürlüğü’nce görevlendirilecek birer
temsilci,yeterli sayıda öğretmen ile Ar-Ge Birimi temsilcilerinden oluşan kurulu,
6
Değerler Eğitimi İlçe Komisyonu: İlçe Milli Eğitim Müdürü veya görevlendireceği Şube
Müdürü başkanlığında, okul öncesi, ilkokul,ortaokul ve ortaöğretim okul müdürlerinden İlçe
Milli Eğitim Müdürlüğü’nce görevlendirilecek birer temsilci ile beş öğretmenden(ikisi rehberlik
öğretmeni) oluşan kurulu,
Değerler Eğitimi Okul Komisyonu: Okul Müdürü başkanlığında bir Müdür Yardımcısı, okul
rehberlik öğretmenleri ve dört öğretmen,okul aile birliği temsilcileri ve okul öğrenci
temsilcisinden oluşan kurulu,
Değerler Eğitimi yıllık çalışma planı: Değerler Eğitimi çalışmaları kapsamında her değer ile
ilgili kazanımlara yönelik il genelindeki okullarımızdaki uygulanacak etkinlikleri içeren planı,
İKİNCİ BÖLÜM
Görevler, Uygulama Esas ve İlkeleri
Görevler
Madde 5:
Milli Eğitim Müdürünün Görevleri:
1- İldeki tüm okullarda değerler eğitimi faaliyetlerinin düzenlenmesi, yürütülmesi ve
denetlenmesinde görevli ve yetkilidir.
2- İl Yürütme Komisyonuna başkanlık etmek.
Milli Eğitim Müdür Yardımcısının veya Şube Müdürünün Görevleri:
1- Milli Eğitim Müdürünün görevlendirdiği zamanlarda İl Yürütme Komisyonuna başkanlık
etmek.
2- Yürütme Komisyonunun çalışmaları hakkında üst makamlara bilgi vermek.
3- İl Yürütme Komisyonunun değerler eğitimi uygulama çalışmalarını düzenlemek, yürütmek
ve denetlemek.
Değerler Eğitimi İl Komisyonunun Görevleri:
1- Değerler eğitimi kapsamında yıl boyunca işlenecek değerleri ve zamanlarını belirleyip örnek
yıllık plan hazırlayarak okullara göndermek.
7
2- Değerler Eğitiminin amaç ve hedefleri kapsamında ilde yürütülecek olan faaliyetleri
planlamak.
3- Değerler eğitimi kapsamında, ildeki kurum, kuruluşlar ve kişilerle işbirliği sağlayarak
hizmetlerin etkili biçimde yürütülmesini sağlamak.
4- Okul, öğretmen ve ailelerin değerler eğitimi kapsamında etkin ve verimli rol almaları için
gerekli çalışmaları yapmak.
5- Konu ile ilgili materyallerin temini ve ilgili yerlere dağıtımını sağlamak, gerekli
organizasyonları yapmak.
6- Yapılan faaliyetlere ilişkin değerlendirme raporlarını incelemek, bir sonraki “değer”
uygulamaları için gerekli tedbirleri almak.
7- Değerler eğitimi faaliyetlerini yürütmek amacıyla ihtiyaç duyulan komisyon ve alt
komisyonları kurmak.
Maarif Müfettişleri Başkanlığının Görevleri:
1- Değerler eğitimi kapsamında tüm okullardaki faaliyetlerin yürütülmesinde, rehberlik,denetim
ve değerlendirme hizmetlerini yürütmek,
2- Maarif Müfettişleri Başkanlığı olarak yapılan çalışmalar hakkında İl Yürütme Komisyonuna
bilgilendirmek.
ARGE Biriminin Görevleri:
1-Okullardan gelen “değer sonu” faaliyet raporlarını toplamak, takip etmek, göndermeyenler ile
ilgili il yürütme komisyonuna bilgi vermek.
2-Okullardan gelen değer sonu faaliyet raporlarını değerlendirmek, genel rapor oluşturmak ve
en iyi uygulama yapan okulları tespit ederek il yürütme komisyonuna bildirmek.
Değerler Eğitimi İlçe Komisyonlarının Görevleri:
1- Değerler eğitiminin amaç ve hedefleri kapsamında, ilçede yürütülecek olan faaliyetleri
planlamak,takip ve koordine etmek.
2- Okulların değerler eğitimi yıllık çalışma planlarına olur vermek ve takibini yapmak.
3- Değerler Eğitimi ile ilgili ilçede yapılacak çalışmalara rehberlik etmek,çalışmaları
değerlendirmek ve sonuçları İl Yürütme Komisyonuna bildirmek.
4- Okul temsilcilerinin belirlenmesini sağlamak ve en az ayda bir defa okul temsilcileri ile
toplantı yapmak.
8
5- Değerler Eğitimi çalışmalarının ilçede sağlıklı yürütülmesi için gerekli tedbirleri
almak,gerekli olacak malzeme, materyal ve diğer kaynakları temin etmek.
6- Değerler Eğitimi ile ilgili ilçede yapılacak etkinlikleri incelemek,uygun olanlarına olur
vermek ve izlemek.
7- Okullarda yapılan ve farklılık arz eden etkinlik örneklerinin ilçe genelinde uygulanmasını
sağlamak.
8- Her değer dönemi sonunda, öğrencilere o değerin kazandırılmasına yönelik en başarılı
çalışma yapan okulları ilan etmek ve ödüllendirmek, bu etkinlikleri il yürütme komisyonuna
göndermek.
9- Değerler Eğitimi ile ilgili etkinliklerde öğretmen,öğrenci ve ailelerin etkin ve verimli rol
almalarını sağlamak.
10-Değerler Eğitimi faaliyetlerini yürütmek amacıyla komisyonların kurulmasını sağlamak ve
takibini yapmak.
11-İlçelerdeki öğretmen ve idarecileri değerler eğitimi uygulaması konusunda bilgilendirmek,
bu kapsamda ailelere verilecek eğitim uygulamalarının planlanması konusunda yardımcı
olmak.
Değerler Eğitimi Okul Komisyonlarının Görevleri:
1- Okulda yürütülecek “Değerler Eğitimi” çalışmaları ile ilgili olarak öğretmen,öğrenci ve
velileri bilgilendirmek.
2- İl Yürütme Komisyonu tarafından gönderilen örnek plan doğrultusunda okul yıllık planını
hazırlayıp okul müdürünün ve ilçe mem müdürünün onayından sonra uygulanmasını
sağlamak.
3- Okul temsilcini belirlemek ve temsilcinin en az ayda bir defa ilçe toplantısına katılmasını
sağlamak.
4- Okul içerisinde ve dışında yapılacak çalışmaları;
a) Okulun tamamına yönelik etkinlikler,
b) Sınıf içi etkinlikler,
c) Ailelere yönelik etkinlikler şeklinde planlamasını yapmak.
5- Değerler eğitiminin amaç ve hedefleri kapsamında okulda yürütülecek olan faaliyetleri
planlamak.Değerler okul genelinde tüm sınıflara uygulanacak şekilde bir ayda birden fazla
9
değer işlenecek şekilde planlanır.Planda ayın değerini sunmakla görevlendirilen sınıflar
belirtilir.(2.sınıflara iyilik,4.sınıflara paylaşımcı olma gibi.)
6- Öğretmenlerden gelen faaliyetlere ilişkin değerlendirme raporlarını incelemek, bir sonraki
“değer uygulamaları” için gerekli tedbirleri almak.
7- Okul, öğretmen ve ailelerin değerler eğitimi kapsamında, etkin ve verimli rol almaları için
gerekli çalışmaları yapmak.
8- Değerler Eğitimi ile ilgili İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile iletişimi sağlamak.
9- Her değer dönemi sonunda, öğrencilere o değerin kazandırılmasına yönelik en başarılı
çalışma yapan öğretmen, öğrenci ve velileri ilan etmek ve ödüllendirmek.
10-Değerler Eğitimi Kapsamında okulda aksayan yönleri tespit ederek, alınabilecek tedbirlere
yönelik il/ilçe yürütme komisyonlarına teklifte bulunmak.
11-Konu ile ilgili materyallerin ilgili yerlere dağıtımını sağlamak, gerekli organizasyonları
yapmak.
Okul Müdürünün Görev ve Sorumlulukları:
1- Değerler Eğitimi Okul Komisyonuna başkanlık etmek.
2- Değerler Eğitiminin bu yönerge çerçevesinde okulda etkin bir şekilde planlanması,
yürütülmesi ve denetlenmesini sağlamak, her “değer” başında o “değer” ile ilgili
düzenlenecek aile eğitiminde kullanılacak olan dökümanlarını sınıf rehber öğretmenlerine
vermek üzere hazırlamak.
3- Okul Komisyonunun çalışmaları hakkında üst makamlara gerektiğinde bilgi vermek.
4- Okulun iç(öğretmen,öğrenci,diğer personel) ve dış(veliler,sivil toplum kuruluşları) öğeleriyle
işbirliği içinde çalışmak.
5- Değerler Eğitimi çalışmalarının sosyal,kültürel ve sportif faaliyetler ile desteklenmesini
sağlamak.
Öğretmenlerin Görev ve Sorumlulukları:
1- Okul komisyonlarınca hazırlanan “OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI” doğrultusunda okul
içi ve okul dışı etkinlikler yapılması için çalışmak.
10
2- Değerler Eğitimi ile ilgili olarak velilerin bilgilendirilmesi ve yapılacak etkinliklere velilerin
katılımını sağlamak.
3- Okul ve sınıf için gerekli malzeme ve materyal teminini sağlamak ve malzemelerin
etkinliklerde kullanılmasını sağlamak.
4- Ayın değeri ile ilgili olarak öğrencilerle birlikte sınıf panosunun hazırlanmasını sağlamak.
5- Yapılacak zümre toplantılarında “Okul Değerler Eğitimi” çalışmalarını göz önüne alarak
kararlar almak.
Ailelerin Görev ve Sorumlulukları:
1- Geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın ve gençlerimizin sağlıklı ve topluma yararlı
bireyler olarak yetiştirilmeleri; okullarımızda verilen eğitimin ailede devamlılığı ancak okul
ve ailenin işbirliği yapmasıyla yürütülecek çalışmalar sayesinde mümkündür. İşte bu
nedenlerle ailelerin değerler eğitimi çalışmalarına katılmaları ve yapılacak çalışmalara
destek vermeleri büyük önem arz etmektedir.
2- Okul ve sınıf etkinliklerinde görev almak,etkinliklerde kullanılacak materyal teminine
yardımcı olmak.
3-
Değerler Eğitimi Yıllık Çalışma Planı doğrultusunda okulda
kermes,piknik,konferans gibi etkinliklere katılmak ve yardımcı olmak.
düzenlenen
Uygulama,İlke ve Esasları
Madde 6:
1- İl/İlçe Değerler Eğitimi Komisyonu her eğitim-öğretim yılı Haziran ayının 3. haftasında
toplanarak eğitim- öğretim yılının değerlendirmesini yapar, bir sonraki eğitim-öğretim yılının
İl/İlçe Değerler Eğitimi Komisyon üyelerini belirleyerek Valilik/Kaymakamlık onayına
sunar. İl Komisyonu Ağustos ayının 3. Haftasında toplanarak yeni eğitim-öğretim yılında
işlenecek değerleri belirler.
2-Maarif Müfettişlerinin okullara yapacakları ziyaretlerde okul idareci ve öğretmenlerine
“Değerler Eğitimi” konusunda rehberlik eder.
3-Okullarda eylül ayının ilk haftası içerisinde “DEĞERLER EĞİTİMİ” konulu toplantı
yapılır.Okulda değerler eğitimi ile ilgili yapılacak çalışmalar konuşulur,tartışılır.Okul yıllık
planı alt yapısı oluşturulur.Değerler Eğitimi okul çalışma komisyonu oluşturulur.Okul
Komisyonu aşağıdaki kişilerden oluşur:
a) Okul Müdürü
11
b) Koordinatör Müdür Yardımcısı
c) Dört Öğretmen(Öğretmenlerden bir tanesi okul temsilcisi olacak)
d) Okul Rehber Öğretmenleri
e) Okul Aile Birliği Temsilcileri
f) Okul Öğrenci Temsilcisi
4- Okul Komisyonu tarafından Değerler Eğitimi Okul Çalışma Planını hazırlanır.Okul Müdürü
ve ilçe Milli Eğitim Müdürünün onayından sonra uygulamaya konur.
5- Okullarda uygun görülen yerlerde DEĞERLER KÖŞESİ oluşturulur.(Her yaprağında farklı
bir değerin yazılı olduğu “Değerler Ağacı Panosu” olabilir.)
6- Sınıf rehber öğretmenleri, “OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI”doğrultusunda sınıflarda
yapılacak etkinlik planı çıkarır.
7- Sınıf rehber öğretmeni, sınıfında yapılan etkinlikleri her değer sonunda(her ayın sonunda) bir
rapor halinde Okul Komisyonuna sunar.
8- Okul Komisyonu gelen raporları düzenler,değerlendirir ve rapor halinde İlçe Komisyonuna
sunar.
9- İlçe Komisyonu okullardan gelen raporları değerlendirip ilçe raporu oluşturarak il yürütme
komisyonuna ([email protected]) gönderir.
10-İl Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE birimi ilçelerden ve merkez okullardan gelen raporları
değerlendirerek bir rapor hazırlar.
11-Değerler Eğitimi İl Komisyonu yapacağı toplantıda ARGE birimi tarafından hazırlanan
raporu görüşür,bir sonraki uygulamaya yönelik gerekli tedbirleri alır ve başarılı çalışmaları
ödüllendirir.
12-Sene başında belirlenen değerler,farklı etkinliklerle öğrencilere ve velilere verilerek bunların
davranış haline getirilmesi ilerleyen süreçte de önceki değerlerin pekişmesi için tekrarlar
yapılması sağlanır.
İzleme ve Değerlendirme
Madde 7:
İl genelinde DEĞERLER EĞİTİMİ çalışmalarının amacına uygun sağlıklı bir şekilde
yürütülmesi için öğrenci,öğretmen,yönetici ve velilerin görüş ve önerileri alınarak OKUL
12
YILLIK ÇALIŞMA PLANI hazırlanır ve karşılaşılan sorunların daha sonraki etkinliklerde
yaşanmaması amacıyla OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI güncellenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hazırlama ve Değişiklik
Madde 8:
Bu yönerge Uşak İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından oluşturulan Değerler Eğitimi
Komisyonu tarafından hazırlanmış olup, gerektiğinde yönergede yapılacak değişiklikler İl
Komisyonunun teklifiyle İl Milli Eğitim Müdürlüğünce oluşturulacak komisyon tarafından
yapılacaktır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlük
Madde 9:
Bu yönerge Uşak Valiliği’nin onay tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 10:
Bu yönerge hükümlerini İl Milli Eğitim Müdürü yürütür.
13
2014-2015 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA TAKVİMİ
AYLAR
DEĞERLER
ALT DEĞERLER
MART
SAYGI
-Aileye saygı
-Yaşlılara saygı
-Arkadaşlarına saygı
-Çevreye saygı
-Öğretmenlere saygı
-Farklılıklara saygı
NİSAN
SEVGİ
-Anne-baba sevgisi
-Kardeş sevgisi
-Arkadaş sevgisi
-İnsan sevgisi
-Doğa ve hayvan sevgisi
-Ülke ve bayrak sevgisi
MAYIS
VEFALI OLMA
-Hatır bilmek ve saymak
-Gönül almak
-İyiliğe iyilikle karşılık vermek
HAZİRAN
YARDIMLAŞMA -PAYLAŞIMCI OLMA
-Komşuya yardım
-Muhtaca yardım
-İşbirliği
-Dayanışma
-İyilik yapma
14
................. İLKOKULU / ORTAOKULU / LİSESİ
DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI
DEĞER ADI
SAYGI
UYGULAMA AYI
MART
ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI
TÜM SINIFLAR
OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF
ZÜMRESİ
ALT DEĞERLER
-Aileye saygı
-Yaşlılara saygı
-Arkadaşlarına saygı
-Çevreye saygı
-Öğretmenlere saygı
-Farklılıklara saygı
YAPILACAK ETKİNLİKLER
YARARLANILACAK KAYNAK VE
KİŞİLER
*Kompozisyon, şiir, resim, slogan
yarışmalarının düzenlenmesi
*Duvar gazetesi,dergi,broşür
hazırlanması
*Konu ile ilgili kısa filmlerin
seyrettirilmesi
*Örnek etkinliklerin yapılması
*Aile etkinliklerinin yapılması
*Ailelere ev ödevi verilmesi
*Sözlü tartışma türlerinin
yapılması(
münazara, panel vb)
Ailelere yönelik broşür,bülten
hazırlanması
*İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
*Okul Yönetimleri
*Öğretmenler
*Okul Personeli
*Gönüllü Veliler
*Okul Aile Birlikleri
*Sivil Toplum Kuruluşları
*Belediyeler
*Yerel Basın
*Emniyet Müdürlüğü
15
................. İLKOKULU / ORTAOKULU / LİSESİ
DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI
DEĞER ADI
SEVGİ
UYGULAMA AYI
NİSAN
ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI
TÜM SINIFLAR
OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF
ZÜMRESİ
ALT DEĞERLER
-Anne baba sevgisi
-Kardeş sevgisi
-Arkadaş sevgisi
-İnsan sevgisi
-Doğa ve hayvan sevgisi
-Ülke ve bayrak sevgisi
YAPILACAK ETKİNLİKLER
YARARLANILACAK KAYNAK VE
KİŞİLER
*Kompozisyon, şiir, resim, slogan
yarışmalarının düzenlenmesi
*Duvar gazetesi,dergi,broşür
hazırlanması
*Konu ile ilgili kısa filmlerin
seyrettirilmesi
*Örnek etkinliklerin yapılması
*Aile etkinliklerinin yapılması
*Ailelere ev ödevi verilmesi
*Sözlü tartışma türlerinin
yapılması(
münazara, panel vb)
Ailelere yönelik broşür,bülten
hazırlanması
*İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
*Okul Yönetimleri
*Öğretmenler
*Okul Personeli
*Gönüllü Veliler
*Okul Aile Birlikleri
*Sivil Toplum Kuruluşları
*Belediyeler
*Yerel Basın
*Emniyet Müdürlüğü
16
................. İLKOKULU / ORTAOKULU / LİSESİ
DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI
DEĞER ADI
VEFALI OLMA
UYGULAMA AYI
MAYIS
ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI
TÜM SINIFLAR
OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF
ZÜMRESİ
ALT DEĞERLER
-Hatır bilmek ve saymak
-Gönül almak
-İyiliğe iyilikle karşılık vermek
YAPILACAK ETKİNLİKLER
YARARLANILACAK KAYNAK VE
KİŞİLER
*Kompozisyon, şiir, resim, slogan
yarışmalarının düzenlenmesi
*Duvar gazetesi,dergi,broşür
hazırlanması
*Konu ile ilgili kısa filmlerin
seyrettirilmesi
*Örnek etkinliklerin yapılması
*Aile etkinliklerinin yapılması
*Ailelere ev ödevi verilmesi
*Sözlü tartışma türlerinin
yapılması(
münazara, panel vb)
Ailelere yönelik broşür,bülten
hazırlanması
*İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
*Okul Yönetimleri
*Öğretmenler
*Okul Personeli
*Gönüllü Veliler
*Okul Aile Birlikleri
*Sivil Toplum Kuruluşları
*Belediyeler
*Yerel Basın
*Emniyet Müdürlüğü
17
................. İLKOKULU / ORTAOKULU / LİSESİ
DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI
DEĞER ADI
YARDIMLAŞMA
UYGULAMA AYI
HAZİRAN
ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI
TÜM SINIFLAR
OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF
ZÜMRESİ
ALT DEĞERLER
-Komşuya yardım
-Muhtaca yardım
-İşbirliği
-Dayanışma
-İyilik yapma
YAPILACAK ETKİNLİKLER
YARARLANILACAK KAYNAK VE
KİŞİLER
*Kompozisyon, şiir, resim, slogan
yarışmalarının düzenlenmesi
*Duvar gazetesi,dergi,broşür
hazırlanması
*Konu ile ilgili kısa filmlerin
seyrettirilmesi
*Örnek etkinliklerin yapılması
*Aile etkinliklerinin yapılması
*Ailelere ev ödevi verilmesi
*Sözlü tartışma türlerinin
yapılması(
münazara, panel vb)
Ailelere yönelik broşür,bülten
hazırlanması
*İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
*Okul Yönetimleri
*Öğretmenler
*Okul Personeli
*Gönüllü Veliler
*Okul Aile Birlikleri
*Sivil Toplum Kuruluşları
*Belediyeler
*Yerel Basın
*Emniyet Müdürlüğü
18
……… İLKOKULU/ORTAOKULU/LİSESİ ……. AYI DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI
DEĞERLENDİRME RAPORUDUR
Değerler Eğitimi okul çalışma planı doğrultusunda bu ay …………….ve …………. Değerleri okulumuzda
işlenmiştir.
Okula yönelik etkinliklerin ……….................……........….değeri ile ilgili sunumu …...................zümresi tarafından
gerçekleştirilmiştir.
Bu ay yapılan etkinlikler şunlardır:
SINIFLARA YÖNELİK ETKİNLİKLER:
..........................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
OKULA YÖNELİK ETKİNLİKLER:
..........................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
VELİLERE YÖNELİK ETKİNLİKLER:
..........................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
Bu ayki değerle ilgili daha başka yapılabilecek etkinlik önerileriniz varsa:
T ARİH
OKUL DEĞERLER EĞİTİMİ KOMİSYONU
19
20
21
Değerli Velimiz,
Okulumuzda 2014-2015 eğitim-öğretim yılı boyunca uygulanacak olan değerler eğitimi
çalışmaları kapsamında aşağıdaki tabloda belirtilen iş takvimine göre değerler işlenecektir.
2014-2015 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA TAKVİMİ
AYLAR
EV VE OKUL ORTAMINDA
İŞLENECEK DEĞERLER
ALT DEĞERLER
MART
SAYGI
-Aileye saygı
-Yaşlılara saygı
-Arkadaşlarına saygı
-Çevreye saygı
-Öğretmenlere saygı
-Farklılıklara saygı
NİSAN
SEVGİ
-Anne-baba sevgisi
-Kardeş sevgisi
-Arkadaş sevgisi
-İnsan sevgisi
-Doğa ve hayvan sevgisi
-Ülke ve bayrak sevgisi
MAYIS
VEFALI OLMA
-Hatır bilmek ve saymak
-Gönül almak
-İyiliğe iyilikle karşılık vermek
HAZİRAN
YARDIMLAŞMA -PAYLAŞIMCI OLMA
-Komşuya yardım
-Muhtaca yardım
-İşbirliği
-Dayanışma
-İyilik yapma
OKUL MÜDÜRÜ
22
SAYGI
DÜZENİN ANAHTARI:SAYGI
Cihan-şümul Osmanlı Devleti’nin kurucularından Osman Gazi’nin bizlere şiar olacak o
sözüne vurgu yapmak isterim. ‘Oğul ! Ananı, Atanı say ! Bereket büyüklerle beraberdir.’ Altı
yüz yıllık saltanatın bitmek tükenmek bilmeyen enerjisinin temellerinin bu ve buna benzer
sözler ışığında atıldığını unutmamak gerekir.
Cümlenin odak noktası olarak gördüğüm saygı kelimesinin ne kadar ehemmiyet arz ettiğini
söylemeden geçemeyeceğim. Büyüklere gösterilen saygının onları mutlu ettiğini unutmamalı bu
mutluluğunun büyük küçük arasında bir köprü vazifesi gördüğünü bilmeli aradaki mesafelerin
yok edildiği bir toplumda da bereketin hüküm sürdüğünü iyi kavramalıyız.
Evet saygının olduğu toplumlar bereketli toplumlardır. Buradaki bereketle kasıt huzur güven
barış ve anlayıştır. Huzurlu toplumlarda üretim artar, güvenin hakim olduğu topraklarda birlik
ve beraberlik had safhadadır, barış ve anlayışın varlığı çağdaş medeniyet denilen gerçeği gün
yüzüne çıkarır.
Her nedense saygı deyince akla hep bizden büyük insanlar gelir. Yaptığımız alıntı da bu fikri
destekler nitelikte. Ama sadece büyüklere güdülmesi gerekilmez saygı. Kişi kendi yaşıtlarına
akranlarına da saygı gösterebilmelidir. Bir boyun eğme değildir bu. Ne bileyim gururun ayak
altına alınması şeklinde de yorumlanmamalıdır. Akranımız da olsa bir insandan bahsediyoruz.
Düşünceleri olan bakış açısı bulunan dünyayı yorumlayan yorumladığını da dile getirmeye
çalışan insandan. Sırf bu yüzden bile saygı duymak gerekir ona.
Saygı saygı dedik gelin isterseniz bu kelimeyi olumsuzlayalım, yani saygısızlıktan dem
vuralım biraz da. Böylece günümüz toplumunun gerçeklerinden de bahsetmiş oluruz. Okulda
öğrenciler hepsi demeyeyim ama büyük çoğunluğu kapılarını öğretmenlerine kapatmış.
Öğretmenin daha ağzından tek kelime dökülmeden atılıyor öğrenci ortaya. Sanırsınız karşısında
en azılı düşmanı var. Dili kendinden büyük vatandaşlar saygısızlığı güç olarak almışlar
yanlarına.
Hadi evlerimize gidelim. Çocuklar, çocuklarımız. Onlar yanlış anlamanın baş aktörleri. Anne
babalarına besledikleri sevgi tıknaz kalıyor saygısızlıklarının yanında.
23
Mahalle, okul, sınıf arkadaşlarımıza da saygısızlık etmekten kendimizi alamıyoruz. Mesela
onları dinlemiyoruz, fikirlerine hoşgörüyle yaklaşmak yerine hemen kınıyoruz. Hep kendi
söylediklerimizin doğru olduğunu düşünüyor bizimle aynı sesi çıkarmayanları dışlıyoruz.
İnsan saygıyı elden bırakmamalı. Farklılıkları kabulenmeli ve farklılıkların zenginlik
olduğunun farkına varmalı. Unutmamalı ki saygı düzenin anahtarıdır ve bu anahtar kaybolduğu
takdirde içeriye girmek zor olacaktır.
SEVGİ
SEVGİNİN SİHRİ
Sevgi yalın anlamıyla bir duygu ve heyecan türüdür.Sevgi,insanın bir şeye ya da bir kimseye
karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermesine denir.Aynı zamanda sevgi evrensel bir
duygudur.Annenin çocuğunu sevmesi,öğretmenin öğrencisi sevmesi,eşlerin birbirini sevmesi
gibi…
Gerçek sevgi;merhamet,şefkat,fedakarlık gibi diğer davranışlarla,uygulamalarla kendini
gösterir.Aksi takdirde kuru bir laftan ibaret kalır.Okul sıralarına her türlü yazıyı yazan
öğrencilerin,yol kenarlarına çöp,şişe vb atan insanların sevgisi sizce laftan ibaret değil mi?
Gündelik yaşantımızın her anında duyduğumuz kelimelerden bir tanesidir sevgi. Dilin sevgi
kelimesiyle irtibatı bu kadar çokken maalesef ki kalbin pek işi olmaz bu kelimeyle. Her şeyin
üstünkörü yaşandığı zamanımızda sevgi de bundan nasibini almıştır.
Bir gerekliliktir sevgi. Kalbin ilacı, mutluluğun kaynağı, iletişimin omurgası ve en önemlisi
birlikte yaşamanın sihri saklıdır onda.
Her nedense sevgi deyince akla hep sevginin doz aşımına uğramış hali aşk gelir. Hoş o bile
şiirlerin sadetinde boş bir haykırış olarak söylenip durmuştur. Lazımdır tabiî ki aşk her insana
ama kökeninde sevgi olmadan hiçbir kıymet-i harbiyesi de yoktur onun.
Öyleyse önceliğimiz sevgi olmalıdır. Kısıtlanmayan bir sevgi. Sınırını bizlerin çizdiği ve her
şeye karşı duyulan ve hissedilen bir sevgi. Herşeye derken öylesine bir söylem değil
kullandığımız.
Evet, her şeye. Anneye babaya örneğin. Abiye ve kardeşe üstelik.
Arkadaşlarımıza. Doğaya ve kendi dışımızdaki canlılara, bitki ve hayvanlara. Sınırları içerisinde
yaşadığımız aynı ülkü,hedef üzere yekpare vücut olduğumuz kara parçasına vatana.
Bağımsızlığın timsali bayrağa.
24
Nasıl sevmeli insan? Neye göre sevmeli? Bir şey beklemeli mi sevgisinden yoksa bekleyip
görmeli mi? Bu ve buna benzer sorular insanoğlunun sevgi karşısındaki tavrını içinden çıkılmaz
derecede kötülüyor ama sormadan da olmuyor işte. Hadi gelin cevap verelim bu sorulara:
Her ne olursa olsun sevmeli sorgusuz sualsiz. Biraz aşırı oldu ama söz konusu sevmekse eğer
yunusça sevmeli yani Mevlanaca sevmeli Karacaoğlan’ın güzellemelerindeki gibi sevmeli.
Sevgide bir kriter aranmamalı illaki aranacaksa insanın ta kendisi olmalı. Çünkü daha kendisini
sevemeyen başkalarını nasıl sevebilir. Bir çıkar beklenmemeli ondan, sevgiden. Ama sevmek
için sonuna kadar beklenmeli hep bir umut olmalı insanın içinde.
Belki bizler bunları kaybettik : Umudu, Sabrı, bir çıkar gütmemeyi, sonuna kadar gitmeyi.
Kaybettik ve sevgisizlik kök saldı kalplerimizde. Birlik ve beraberlik duygumuzu yitirdik.
Toplumun her kademesine sızan illet yavaş yavaş alışıldık bir hal aldı. Her şey anormalken
normal görünmeye başladı gözümüze. Kavgalar girdi dost meclislerine, düşmanlıklar hakim
oldu çevremizde, cinayet haberleriyle çalkalanır oldu her yan. Gözyaşı sıradanlaştı
gözlerimizde. Vurdumduymaz insanlar sürüsü olarak dolaşır olduk sokaklarda
caddelerde.Kimse de çıkıp şunu soramadı: Nerede kaldı sizin sevginiz?
Bakın hiç de zor değil sevgiyi bulup çıkarmak ortaya. O hep durup durduğu yerde. Yani
içimizde. Eğer insan olarak bizler biraz olsun bencilliklerimizi kenara koyarsak biraz olsun
durup etrafımıza bakıp Yaratanın bizi ne için yarattığını düşünürsek o zaman gerisi çorap
söküğü gibi gelecektir.
Gelin hep kendimizi koymayalım dünyanın merkezine. Dışımızda yaşayan canlı cansız her
şeye karşı açalım duygularımızı. Soyut somut her şeye karşı. O zaman kendiliğinden bitecektir
kötülükler, o zaman yok olacaktır karşılaşılması hoş olmayan olaylar. Elbette bir şeyler yok
olurken yeni şeyler doğacaktır kendiliğinden. Umut gibi, sabır gibi, özgürlük gibi, bir ve bütün
olma gibi.
25
VEFALI OLMA
HİKAYE
Savaşın en kanlı günlerinden biri...
Asker,en iyi arkadaşının az ilerde kanlar içinde yere düştüğünü gördü. İnsanın başını bir
saniye bile siperin üstünde tutamayacağı ateş yağmuru altındaydılar. Asker teğmene koştu ve:
-Teğmenim, fırlayıp arkadaşımı alıp gelebilir miyim?
-Delirdin mi? der gibi baktı teğmen... Gitmeye değer mi?
Arkadaşın delik deşik olmuş... Büyük olasılıkla ölmüştür bile... Kendi hayatını tehlikeye
atmaya değmez...
Asker ısrar etti ve teğmen ona “peki” dedi...”Git o zaman”
İnanılması güç bir mucize...
Asker o ateş yağmuru altında arkadaşına ulaştı. Onu sırtına aldı ve koşa koşa geri döndü...
Birlikte siperin içine yuvarlandılar...
Teğmen kanlar içindeki askeri muayene etti... Ve arkadaşına döndü:
-Sana hayatını tehlikeye atmana değmez demiştim, arkadaşın çoktan ölmüş...
-Değdi teğmenim... dedi asker
-Nasıl değdi?... dedi teğmen. Bu adam ölmüş görmüyor musun?
-Gene de değdi komutanım...
Çünkü yanına ulaştığımda henüz sağ idi... Onun son sözlerini duymak dünyaya bedeldi
benim için...
VE ARKADAŞININ SON SÖZLERİNİ HIÇKIRARAK TEKRARLADI...:
-MEHMET!... GELECEĞİNİ BİLİYORDUM!... demişti arkadaşı...
Geleceğini biliyordum...
26
YARDIMLAŞMA
DERTLERE ORTAK OLMA
Aydınlanma çağı insanlar için aklın ve bilimin yolunu açtı. Kendi kendinin farkına varan
insan aklın gücünün sınırlarını zorladı. Yeni buluşlar yeni imkan sahaları insanoğlunun ufkunu
açtı. Bunlar yaşanan güzel gelişmelerdi ama manevi yönde kayıplar baş gösterdi. Bencil sadece
kendini düşünen insanlar peyda oldu. XX. ve içinde yaşadığımız XXI. Yüzyıl bencilliğin
ferdiyetçiliğin zirve yaptığı zaman dilimleri olarak tarihteki yerini aldı hala da almaya devam
ediyor. Bu gelişmelerden dünyada yaşayan tüm devlet ve milletler az veya çok etkilendi.
Kökü çok derinlerde olan ve tarih sahnesinde adını hep pozitif gelişmelerin baş aktörü olarak
duyup bildiğimiz atalarımız yani Türkler onların geçmişten günümüze taşıdığı Türk kültürü de
bundan nasibini almıştır. Bireycilik dedik ya bencillik yalnızca kendini düşünme dedik ya
bunların bizim kültürümüzdeki varlığı tarih denilen zamansal göstergede çok yenidir. Biz de
geçmişten bugüne bir arada olma, paylaşma, yardımlaşma kültürü hiçbir toplumda olmadığı
kadar fazladır. Bu çerçevede söylenmiş atasözlerinden tutun da yaşanmış ve kurgulanmış
vakalara rastlamak mümkündür.”Düşene yardım eli uzatmak” “ Komşu komşunun külüne
muhtaçtır.” “ Bir elin nesi var iki elin sesi var.” hatırlayabildiklerimden yalnızca birkaçı.
Ne güzel bir duygudur yardımlaşmak, paylaşmak. Çevremizde muhtaç bir insan gördük mü
yanına gidip bir eksiğin var mı diye sormak. Elele verir o işin de üstesinden geliriz diyebilmek.
Bugün sana yarın bana kabilinden veciz bir ifadenin peşine takılıp bir şey beklemeden yaraları
sarmak.
Hatırlarım mahallemizde yaşlı, kimi kimsesi olmayan yaşlı bir kadın vardı. Kendi işini kendi
göremediği için tüm mahalleli arasında anlaşıp her gün sırayla kadının evine yardıma giderlerdi.
Kimi yemek yapıp götürür kimi giymediği elbiselerini poşete doldurup ona verirdi.
Anlayacağınız kadının yalnızlığını ve muhtaçlığını bir nebze olsun hafifletmekti maksat.
Çok değil daha geçen sene dersine girdiğim sınıfın öğrencileri ben bir şey demeden yanıma
gelip ihtiyacı olan arkadaşlarına yardımda bulunmak için ön ayak olmamı istediler. Çok
duygulanmıştım. Ne güzel bir şeydi gepegenç insanların etraflarına karşı takındıkları bu duyarlı
tutum.
Bunlar bizzat yaşadıklarım bir de duyduklarım var. Biliyorum ki hepinizin yaşadığı ve
duyduğu bu türden vakalar mevcuttur.
27
Böyle bir toplumda yaşamak yardımsever insanların sayısının fazlaca olduğunu bilmek
komşusu açken tok yatanı Allah sevmez düsturunu benimseyenlerin arasında nefes alıp vermek
kişiyi güvende hissettiriyor. Yarın başımıza bir felaket gelse yardım elini açıp bekleyen
insanların olduğunu görmek yarına umut dolu gözlerle bakmamızı sağlıyor. Kocaeli, Düzce,
Van depremleri gibi felaketlerde başarılı bir sınav veren bu toplum dünyanın imrenerek izlediği
bir yardımlaşma ve paylaşma iç güdüsüne sahip.
Bizi biz yapan değerlerin direnişine ortak olmak- hele ki bu zamanda ve bu şartlarda –
hazinelerin en değerlisi olsa gerek.
SAYGI
• Dostluktan saygıyı kaldıran onun en büyük süsünü kaldırmış olur.
(ÇİÇERO)
• Ana babanı sayarsan, oğlundan da saygı görürsün. Saygı ve sevginin bir arada bulunduğu
toplumlar uzun ömürlü olur ve hiçbir zaman kargaşa içine düşmez. O toplumda saygı ve
sevgi ne zaman kaybolur ise o zaman o toplum çöker.
(MEVLANA)
• Yaşlılara saygı gösteren kimseye, ihtiyarladığı zaman, Allah Teala, saygı gösterecek kimseler
yaratır.
(HZ MUHAMMED)
• İnsanların saygı ve şerefinin, itaat ve uyumunun kendinden maddeten değil, manen yüksek
olanlar için gösterilmesi insan ruhunun gereklerindendir.
(ATATÜRK)
• Oğul ! Ananı, Atanı say ! Bereket büyüklerle beraberdir.
(OSMAN GAZİ)
28
VEFALI OLMA
• Vefa arkadaşına yaptığın iyiliği az görmek, onun yaptığını çok bilmektir.
(ANONİM)
• Vefa hastalıkta dostun yanında olmak acıyı, ağrıyı, ezayı paylaşmaktır.
(ANONİM)
• Vefa arkadaşın dostuyla düşman, düşmanıyla dost olmamaktır.
(ANONİM)
• Nankör insan, her şeyin fiyatını bilen fakat hiçbir şeyin değerini bilmeyen kimsedir.
(Oscar WILDE)
YARDIMLAŞMA-PAYLAŞIMCI OLMA
• Ben övünülecek bir şey yapmadım. Zafer milletindir. Ben sadece sizlerin görüntüsüyüm.
Övülmesi gereken, milletin Sakarya’dan İzmir’e doğru çarıksız koşan Mehmet’idir.
(ATATÜRK)
• Bir mum diğer mumu tutuşturmakla ışığından bir şey kaybetmez.
(MEVLANA)
• Düşenin elinden tut ki sen de düştüğün zaman elinden tutacak bir el bulasın.
(Ali Fuat BAŞGİL)
• İnsanların en hayırlısı insanlara yararlı olandır.
(HZ. MUHAMMED)
• İnsanlar, birbirlerine yardımdan el çektikleri gün insanlık yok olur. Karşılıklı dayanışma
olmazsa toplumlar olmaz.
(Walter SCOOT)
29
SEVGİ
• Allah’ın rızası ana babanın rızasındadır. Allah’ın gazabı da ana babanın gazabındadır.
(HZ. MUHAMMED)
• Yalnız seni sevenleri sevmek sevgi değil değiş tokuştur.
(Cenap ŞAHABETTİN)
• Yaşlandığında çocuklarından beklediğin şey, senin babana yaptığın olmalıdır.
(PİTACUS)
• Dostluğun kusurlarını ona yalnızken söyle, başkalarının yanında ise onu öv.
(ARİSTO)
• Gerçek dostlar iyi günlerinizde davet edince sizi ziyaret ederler, kara günlerinizde davetsiz
gelirler.
(THEOPMRASTUS)
SAYGI
ÇİVİLİ TAHTA HİKAYESİ
Arkadaşları ile devamlı kavga eden sorunlu bir genç varmış. Babası bir gün ona ders vermek
istemiş. Ona çivilerle dolu bir torba ve boş bir tahta vermiş. Oğluna:
- Arkadaşların ile tartışıp kavga ettiğin zaman her sefer bu tahtaya bir çivi çakacaksın.
Genç, arkadaşları ile yine kavga etmiş ve birinci günde tahta perdeye 30 çivi çakmış. Sonraki
zamanlarda arkadaşları ile iyi geçinmeye çalışmış ve her geçen gün daha az çivi çakmış.
Bir gün gelmiş ki hiç çivi çakmamış. Babası onu yeniden tahtanın önüne götürmüş ve demiş
ki:
- Bugünden başlayarak tartışmayıp kavga etmediğin her gün için tahtadan bir çivi sökeceksin.
Günler sonra bir gün gelmiş ki tahtada ki her çivi çıkarılmış. Babası oğluna:
- Aferin, arkadaşlarınla iyi geçiniyorsun. Bütün çivileri tahtadan söktün ama tahtada artık çok
delik var. Eskisi gibi olmayacak. Her delik arkadaşlarınla kavga ettiğin zaman söylediğin kötü
sözlerdir. Arkadaşların seni affetse de izleri hep kalacak ve bu delikler kapanmayacak.
30
Arkadaşlarına değer vermelisin. Unutma ki her zaman onların yardımına, dostluğuna ihtiyacın
olacak.
AFFET BABACIĞIM
Evliliğinden beri evinde kalan babası yüzünden eşiyle sürekli tartışıyordu. Eşi babasını
istemiyor ve onun evde bir fazlalık olduğunu düşünüyordu. Tartışmalar bazen inanılmaz
boyutlara ulaşıyordu. Yine böyle bir tartışma anında eşi bütün bağları kopardı ve ‘Ya ben
giderim, ya da baban bu evde kalmayacak’ diyerek rest çekti.
Eşini kaybetmeyi göze alamazdı. Babası yüzünden çıkan tartışmalar dışında mutlu bir yuvası
sevdiği ve kendini seven bir eşi ve bir de çocukları vardı. Eşi için çok mücadele etmişti evliliği
sırasında. Ailesini ikna etmek için çok uğraşmış ve çok sorunlarla karşılaşmıştı. Hala onu
ölürcesine seviyordu. Çaresizlik içinde ne yapacağını düşündü ve kendince bir çözüm yolu
buldu. Yıllar önce avcılık merakı yüzünden kendisi için yaptırdığı kulübe tipi dağ evine
götürecekti babasını. Haftada bir uğrayacak ve ihtiyacı neyse karşılayacak, böylelikle eşiyle de
bu tür sorunlar yaşamayacaktı. Babasına lazım olacak bütün malzemeleri hazırladıktan sonra
yatalak babasını yatağından kaldırdı ve kucakladığı gibi arabaya attı. Oğlu Can ‘Baba ben de
seninle gelmek istiyorum’ diye ısrar edince onu da arabaya aldı ve birlikte yola koyuldular.
Karakışın tam ortalarıydı ve korkunç bir soğuk vardı. Kar ve tipi yüzünden yolu zor
seçiyorlardı. Minik Can sürekli babasına ‘Baba nereye gidiyoruz ?’ diye soruyor ama cevap
alamıyordu. Öte yandan nereye götürüldüğünü anlayan yaşlı adamsa gizli gizli gözyaşı döküyor
oğlu ve torununa belli etmemeye çalışıyordu. Saatler süren zorlu yolculuktan sonra dağ evine
ulaştılar. Epeydir buraya gelmemişti. Baraka tipindeki dağ evi artık çürümeye yüz tutmuş, tavan
akıyordu. Barakanın bir köşesini temizledi hazırladı ve arabadan yüklendiği yatağı oraya itina
ile serdi. Sonra diğer malzemeleri taşıdı. En son da babasını sırtlayarak yatağa yerleştirdi. Tipi
adeta barakanın içinde hissediliyordu. Barakanın içinde fırtına vardı adeta. Çaresizlik içinde
babasını izledi. Daha şimdiden üşümeye başlamıştı. Yarın yine gelir bir yorgan ve birkaç
battaniye getiririm diye düşündü. Öyle üzgündü ki Dünya başına göçüyor gibiydi. O bu
duygular içindeyken babası yüreğine bıçak saplanmış gibiydi. Yıllarca emek verdiği oğlu
tarafından bir barakaya terk ediliyordu. Gururu incinmişti içi yanıyordu ama belli etmemeye
çalışıyordu. Minik Can ise olanlara hiçbir anlam veremiyordu. Anlamsızca ama dedesinden
ayrılacak olmanın vermiş olduğu üzüntüyle sadece seyrediyordu. Artık gitme zamanıydı.
Babasının yatağına eğildi yanaklarını ve ellerini defalarca öptü. Beni affet der gibi sarıldı,
kokladı. Artık ikisi de kendine hakim olamıyor ve hıçkıra hıçkıra ağlıyordu. Buna mecburum
der gibi baktı babasının yüzüne ve Can’ın elini tutup hızla barakayı terk etti.
31
Arabaya bindiler. Can yola çıktıklarında ağlamaya başladı neden dedemi o soğuk yerde
bıraktın diye. Verecek hiçbir cevap bulamıyordu, annen böyle istiyor diyemiyordu. Can ‘Baba
sen yaşlandığında bende seni buraya mı getireceğim’ diye sorunca Dünyası başına yıkıldı. O
sorunun yöneltilmesiyle birlikte deliler gibi geri çevirdi arabayı. Barakaya ulaştığında ‘Beni
affet baba’ diyerek babasının boynuna sarıldı. Baba oğul sıkı sıkı sarılmış ve çocuklar gibi
hıçkıra hıçkıra ağlıyorlardı. Oğlu ‘Baba beni affet, sana bu muameleyi yaptığım için beni affet’
diye hatasını belli ediyordu.. Babası oğlunun bu sözlerine en anlamlı cevabı veriyordu...
“Geri geleceğini biliyordum yavrum. Ben babamı dağ başına atmadım ki, sen beni atasın.
Beni bu dağda bırakmayacağını biliyordum.”
.YARDIMLAŞMA-PAYLAŞIMCI
OLMA
KİMSEYE ANLATMA HİKAYESİ
Çölde devesiyle birlikte yürümekte olan bir çöl insanı güçlükle hareket eden, susuzluktan
ölmek üzere olan bir adama rastlamış. Adam Allah rızası için su istemiş. Devesinden inip bir
çare adama suyundan vermiş. Suyu içen adam birden çöl insanını ittiği gibi deveye atlayıp
kaçmaya başlamış. Çöl insanı arkasından bağırmış:
- Tamam deveyi çalıyorsun ama senden bir ricam var. Sakın bu olandan kimseye bahsetme.
Bu isteği anlamsız bulan hırsız şaşırmış ve neden diye sormuş…
- Eğer bu yaptığını anlatırsan, bu dilden dile yayılır ve insanlar bir daha çölde yardıma
muhtaç birini görünce yardım etmezler.
Hayat akarken yaptığınız iyiliklere, kötülükle bile cevap verseler, yardıma ihtiyaç duyacak
bir sonraki için yardımseverliğe devam etmek gerekir. İyilik gibi kötülükte bulaşıcıdır.
İKİ KARDEŞ HİKAYESİ
Bir çiftlikte iki erkek kardeş babalarından kalma çiftlikte birlikte çalışıyorlardı. Kardeşlerden
biri evliydi ve beş çocuğu vardı. Diğer kardeş ise bekardı. Her günün sonunda iki erkek kardeş
ürünlerini ve kârlarını eşit olarak bölüşürlerdi.
Günün birinde bekar kardeş şöyle düşündü;
32
- Ürünümüzü ve kârımızı eşit olarak bölüşmemiz hiç de adaletli değil. Ben bekarım ve pek
fazla ihtiyacım yok. Kardeşimin geniş bir ailesi var. Onun daha fazla ihtiyacı olur.
O günden sonra bekar olan kardeş her gece evinden çıkıp, bir çuval tahılı gizlice erkek
kardeşinin evindeki tahıl deposuna götürmeye gitti.
Bu arada evli olan kardeş de kendi kendine;
- Ürünümüzü ve kârımızı eşit olarak bölüşmemiz hiç de doğru değil. Ben evliyim, eşim ve
çocuklarım var ve yaşlandığım zaman onlar bana bakabilirler. Fakat kardeşim yaşlandığı zaman
ona bakacak hiç kimsesi yok. İlerde onun daha fazla ihtiyacı olacak.
Böylece evli olan kardeş de her gece evinden çıkıp, bir çuval tahılı gizlice erkek kardeşinin
tahıl deposuna götürmeye başladı. İki kardeş de yıllarca ne olup bittiğini bir türlü
anlayamadılar. Çünkü her ikisinin de deposundaki tahılın miktarı değişmiyordu. Sonra, bir gece
iki kardeş gizlice birbirlerinin deposuna tahıl taşırken karşılaştılar. O anda olan biteni anladılar.
Çuvallarını yere bırakıp birbirlerini kucakladılar.
Hayatın akışında kardeşlik bencilce sadece kendini düşünmek değil başkalarını da düşünmek
ve kardeşçe paylaşmaktır.
KURABİYE HIRSIZI
Bir gece kadının biri bekliyordu havaalanında, daha epeyce zaman vardı, uçağın kalkmasına.
Havaalanındaki dükkândan bir kitap ve bir paket kurabiye alıp buldu kendisine oturacak bir yer.
Kendisini kitabına öyle kaptırmıştı ki, yine de yanında oturan adamın olabildiğince cüretkâr bir
şekilde aralarında duran paketten birer birer kurabiye aldığını gördü, ne kadar görmezden gelse
de. Bir taraftan kitabını okuyup, bir taraftan kurabiyesini yerken, gözü saatteydi, kurabiye
hırsızı yavaş yavaş tüketirken kurabiyelerini. Kulağı saatin tik taklarındaydı ama yine de
engelleyemiyordu tik taklar sinirlenmesini. Düşünüyordu kendi kendine, kibar bir insan
olmasaydım, morartırdım şu adamın gözlerini! Her kurabiyeye uzandığında, adam da
uzatıyordu elini.
Sonunda pakette tek bir kurabiye kalınca, bakalım şimdi ne yapacak? dedi kendi kendine.
Adam, yüzünde bir gülümsemeyle uzandı son kurabiyeye ve böldü kurabiyeyi ikiye. Yarısını
kurabiyenin atarken ağzına, verdi diğer yarıyı kadına. Kadın kapar gibi aldı kurabiyeyi adamın
elinden ve Aman Tanrım, ne cüretkâr ve ne kaba bir adam, üstelik bir teşekkür bile etmiyor!
Anımsamıyordu bu kadar sinirlendiğini hayatında, uçağının kalkacağı anons edilince bir iç çekti
rahatlamayla. Topladı eşyalarını ve yürüdü çıkış kapısına, dönüp bakmadı bile kurabiye
hırsızına.
Uçağa bindi ve oturdu rahat koltuğuna, sonra uzandı, bitmek üzere olan kitabına. Çantasına
elini uzatınca, gözleri açıldı şaşkınlıkla. Duruyordu gözlerinin önünde bir paket kurabiye!
33
Çaresizlik içinde inledi, bunlar benim kurabiyelerimse eğer; ötekiler de onundu ve paylaştı
benimle her bir kurabiyesini! Özür dilemek için çok geç kaldığını anladı üzüntüyle,
Kaba ve cüretkâr olan, kurabiye hırsızı kendisiydi işte.
SEVGİ
HİKAYE
Sormuşlar ermişlerden birine; “Sevginin sadece sözünü edenlerle, onu yaşayanlar arasında ne
fark vardır?”
“Bakın göstereyim” demiş ermiş.
Önce sevgiyi dilden gönüle indirememiş olanları çağırarak onlara bir sofra hazırlamış. Hepsi
oturmuşlar yerlerine. Derken tabaklar içinde sıcak çorbalar gelmiş ve arkasından da derviş
kaşıkları denilen bir metre boyunda kaşıklar.
Ermiş “Bu kaşıkların ucundan tutup öyle yiyeceksiniz” diye bir de şart koymuş.
“Peki” demişler ve içmeye teşebbüs etmişler. Fakat o da ne? Kaşıklar uzun geldiğinden bir
türlü döküp saçmadan götüremiyorlar ağızlarına. En sonunda bakmışlar beceremiyorlar, öylece
aç kalkmışlar sofradan.
Bunun üzerine “şimdi...” demiş ermiş. “Sevgiyi gerçekten bilenleri çağıralım yemeğe.”
Yüzleri aydınlık, gözleri sevgi ile gülümseyen ışıltılı insanlar gelmiş oturmuş sofraya bu
defa.
“Buyurun” deyince her biri uzun boylu kaşıklarını çorbaya daldırıp, sonra karşısındaki
kardeşine uzatarak içmişler çorbalarını. Böylece her biri diğerlerini doyurmuş ve şükrederek
kalkmışlar sofradan.
“İşte” demiş ermiş. “Kim ki hayat sofrasında yalnız kendini görür ve doymamış düşünürse o
aç kalacaktır. Ve kim kardeşini düşünür de doyurursa o da kardeşi tarafından doyurulacaktır.
Şüphesiz bunu da unutmayın. Hayat pazarında alan değil veren kazançlıdır her zaman...”
ADA
Bir zamanlar, bütün duyguların üzerinde yaşadığı bir ada varmış:
Mutluluk, Üzüntü, Bilgi ve tüm diğerleri, Aşk dahil.
Bir gün, adanın batmakta olduğu, duygulara haber verilmiş.
Bunun üzerine hepsi, adayı terk etmek için sandallarını hazırlamışlar.
Aşk, adada en sona kalan duygu olmuş.
Çünkü, mümkün olan en son ana kadar beklemek istemiş.
Ada neredeyse battığı zaman,
Aşk, yardım istemeye karar vermiş.
34
Zenginlik, çok büyük bir teknenin içinde geçmekteymiş.
Aşk,
“Zenginlik, beni de yanına alır mısın?” diye sormuş.
Zenginlik,
“Hayır, alamam. Teknemde çok fazla altın
ve gümüş var, senin için yer yok.” demiş.
Aşk, çok güzel bir yelkenlinin içindeki
Kibir’den yardım istemiş.
“Kibir, lütfen bana yardım et!”
“Sana yardım edemem Aşk.
Sırılsıklamsın ve yelkenlimi mahvedebilirsin.”
diye cevap vermiş Kibir.
Üzüntü yakınlardaymış
ve Aşk, yardım istemiş:
“Üzüntü, seninle geleyim...”
“Off, Aşk, o kadar üzgünüm ki, yalnız kalmaya ihtiyacım var.”
Mutluluk da Aşk’ın yanından geçmiş
ama o kadar mutluymuş ki,
Aşk’ın çağrısını duymamış.
Aşk, birden bir ses duymuş:
“Gel Aşk! Seni yanıma alacağım...”
Bu Aşk’tan daha yaşlıca birisiymiş.
Aşk o kadar şanslı ve mutlu hissetmiş ki kendini
onu yanına alanın kim olduğunu öğrenmeyi akıl edememiş.
Yeni bir kara parçasına vardıklarında,
Aşk’a yardım eden, yoluna devam etmiş.
Ona ne kadar borçlu olduğunu fark eden Aşk, Bilgi’ye sormuş:
“Bana yardım eden kimdi?”
“O, Zaman’dı” diye cevap vermiş Bilgi.
“Zaman mı?
Neden bana yardım etti ki?” diye sormuş Aşk.
Bilgi gülümsemiş:
“Çünkü sadece Zaman Aşk’ın ne kadar büyük olduğunu anlayabilir...”
35
BİR SAAT
Adam yorgun argın eve döndüğünde 5 yaşındaki oğlunu kapının önünde beklerken bulmuş.
Çocuk babasına:
“Baba 1 saatte ne kadar para kazanıyorsun?” diye sormuş. Zaten yorgun gelen adam “bu seni
ilgilendirmez” diye cevaplamış.
Bunun üzerine çocuk:
“Babacığım lütfen bilmek istiyorum” diye cevap vermiş. Adam,
“İlla ki bilmek istiyorsan 20 dolar kazanıyorum” diye cevap vermiş. Bunun üzerine çocuk,
“Peki bana 10 dolar borç verir misin?” diye sormuş. Adam iyice sinirlenip:
“Benim, senin saçma oyuncaklarına veya benzeri şeylerine ayıracak param yok hadi derhal
odana git ve kapını kapat” demiş. Çocuk sessizce odasına çıkıp kapısını kapatmış adam sinirli
sinirli bu çocuk nasıl böyle şeylere cesaret eder diye düşünmüş aradan bir saat geçtikten sonra
adam biraz daha sakinleşmiş ve çocuğa parayı neden istediğini bile sormadığını düşünmüş belki
de gerçekten lazımdı. Yukarı çocuğun odasına çıkmış ve kapıyı açmış. Yatağında olan çocuğa:
“Uyuyor musun?” diye sormuş. Çocuk,
“Hayır” demiş.
“Al bakalım istediğin 10 doları sana az önce sert davrandığım için üzgünüm ama uzun ve
yorucu bir gün geçirdim” demiş. Çocuk sevinçle haykırmış:
“Teşekkür ederim babacığım”
Yastığının altından diğer buruşuk paraları çıkarmış adamın suratına bakmış ve yavaşça
paraları saymış bunu gören adam iyice sinirlenerek:
“Paran olduğu halde neden benden para istiyorsun?” demiş. Çocuk,
“Ama yeterince yoktu” demiş ve paraları babasına uzatarak:
“İşte 20 dolar, 1 SAATİNİ BANA AYIRIR MISIN?” demiş...
ÇİÇEKLE SUYUN HİKAYESİ
Günün birinde bir çiçekle su karşılaşır ve arkadaş olurlar.
İlk önceleri güzel bir arkadaşlık olarak devam eder
birliktelikleri, tabii zaman lâzımdır birbirlerini tanımak için.
Gel zaman, git zaman çiçek o kadar mutlu olur ki, mutluluktan
içi içine sığmaz artık ve anlar ki, suya aşık olmuştur.
36
İlk kez aşık olan çiçek, etrafa kokular saçar,
“Sırf senin hatırın için ey su” diye...
Öyle zaman gelir ki, artık su da içinde çiçeğe karşı
bir şeyler hissetmeye başlamıştır. Zanneder ki,
çiçeğe aşıktır ama su da ilk defa aşık oluyordur.
Günler ve aylar birbirini kovalar ve çiçek acaba
“Su beni seviyor mu?” diye düşünmeye başlar.
Çünkü su, pek ilgilenmez çiçekle... Halbuki çiçek,
alışkın değildir böyle bir sevgiye ve dayanamaz.
Çiçek, suya “Seni seviyorum der. Su, “Ben de seni
seviyorum” der. Aradan zaman geçer ve çiçek
yine “Seni seviyorum” der. Su, yine “Ben de” der.
Çiçek, sabırlıdır. Bekler, bekler, bekler...
Artık öyle bir duruma gelir ki, çiçek koku saçamaz
etrafa ve son kez suya “Seni seviyorum.” der.
Su da ona “Söyledim ya ben de seni seviyorum.” der
ve gün gelir çiçek yataklara düşer. Hastalanmıştır çiçek
artık. Rengi solmuş, çehresi sararmıştır çiçeğin.
Yataklardadır artık çiçek. Su da başında bekler
çiçeğin, yardımcı olmak için sevdiğine...
Bellidir ki artık çiçek ölecektir ve son kez zorlukla
başını döndürerek çiçek, suya der ki; “Seni ben,
gerçekten seviyorum.” Çok hüzünlenir su bu durum
karşısında ve son çare olarak bir doktor çağırır
nedir sorun diye...Doktor gelir ve muayene eder
çiçeği. Sonra şöyle der doktor: “Hastanın durumu
ümitsiz artık elimizden bir şey gelmez.”
Su, merak eder, sevgilisinin ölümüne sebep olan hastalık
nedir diye ve sorar doktora. Doktor, şöyle bir
bakar suya ve der ki: “Çiçeğin bir hastalığı yok dostum...
Bu çiçek sadece susuz kalmış, ölümü onun için” der.
Ve anlamıştır artık su, sevgiliye sadece
“Seni seviyorum” demek yetmemektedir...
37
ANAMA
Dokuz ay koynunda gezdirdi beni.
Ne cefalar çekti ne etti Anam.
Acı tatlı zahmetime katlandı.
Uçurdu yuvadan yürüttü Anam.
Anaların hakkı kolay ödenmez.
Analara ne yakışmaz ne denmez.
Kan uykudan gece kalkar gücenmez.
Emzirdi salladı uyuttu.
Anam doğurdu beni Sivas ilinde.
Sivralan Köyünde, tarla yolunda.
Azığı sırtında orak elinde.
Taşlı tarlalarda avuttu.
Ben yürürdüm anam bakar gülerdi.
Huysuzluk edersem kalkar döverdi.
Hemen kucaklayıp okşar severdi.
Çirkin huylarımı soyuttu anam.
Çocuğudum anam bana ders verdi.
Okumamı çalışmamı öngördü.
Milletine bağlı ol da dur derdi.
Vatan sevgisini giyitti anam.
Tükenmez borcum var anama benim.
Onun varlığından oldu bedenim.
Kimi köylü kızı kimisi hanım.
Ta ezel tarihte kayıtlı anam.
Veysel der kopar mi analar bağı.
Analar doğurmuş ağayı beyi.
İşte budur sözlerimin gerçeği.
Okuttu öğretti büyüttü anam Aşık Veysel’i.
Aşık VEYSEL
38
TEK HECE [(AŞK)]
Var mı beni içinizde tanıyan?
Yaşanmadan çözülmeyen sır benim.
Kalmasa da şöhretimi duymayan,
Kimliğimi tarif etmek zor benim...
Bülbül benim lisanımla ötüştü.
Bir gül için can evinden tutuştu.
Yüreğine Toroslar’dan çığ düştü.
Yangınımı söndürmedi kar benim...
Niceler sultandı, kraldı, şahtı.
Benimle değişti talihi bahtı,
Yerle bir eylerim taç ile tahtı,
Akıl almaz hünerlerim var benim...
Kamil iken cahil ettim alimi,
Vahşi iken yahşi ettim zalimi,
Yavuz iken zebun ettim Selim’i,
Her oyunu bozan gizli zor benim...
Yeryüzünde ben ürettim veremi.
Lokman Hekim bulamadı çaremi.
Aslı için kül eyledim Kerem’i.
İbrahim’in atıldığı kor benim...
Sebep bazı Leyla, bazı Şirin’di.
Hat’rım için yüce dağlar delindi.
Bilek gücüm Ferhat ile bilindi.
Kuvvet benim, kudret benim, fer benim...
39
İlahimle Mevlana’yı döndürdüm.
Yunus’umla öfkeleri dindirdim.
Günahımla çok ocaklar söndürdüm.
Mevla’danım, hayır benim, şer benim...
Kimsesizim hısmım da yok, hasmım da.
Görünmezim cismim de yok, resmim de.
Dil üzmezim, tek hece var ismimde.
Barınağım gönül denen yer benim...
Cemal SAFİ
BAYRAK
Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü
Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü,
Işık ışık, dalga dalga bayrağım,
Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım.
Sana benim gözümle bakmayanın
Mezarını kazacağım.
Seni selamlamadan uçan kuşun
Yuvasını bozacağım.
Dalgalandığın yerde ne korku, ne keder
Gölgende bana da, bana da yer ver.
Sabah olmasın, günler doğmasın ne çıkar:
Yurda ay yıldızının ışığı yeter.
Savaş bizi karlı dağlara götürdüğü gün
Kızıllığında ısındık;
Dağlardan çöllere düşürdüğü gün
Gölgene sığındık.
40
Ey şimdi süzgün, rüzgarlarda dalgalı;
Barışın güvercini, savaşın kartalı
Yüksek yerlerde açan çiçeğim
Senin altında doğdum,
Senin altında öleceğim.
Tarihim, şerefim, şiirim her şeyim;
Yeryüzünde yer beğen;
Nereye dikilmek istersen,
Söyle, seni oraya dikeyim...
Arif Nihat ASYA
41
Etkinlik Adı: En İyi Buğday
Aktarılan Değer:
Yardımlaşma ve Dayanışma
Etkinliğin amacı:
Yardımlaşma ve paylaşma değer aktarımını sağlamak.
Uygulama:
Metin öğrencilere okunur. Öğrencilerle beyin fırtınası oluşturularak
yardımlaşma ve paylaşmanın önemi vurgulanır.
EN İYİ BUĞDAY
Her yıl yapılan ‘en iyi buğday’ yarışmasını yine aynı çiftçi kazanmıştı. Çiftçiye bu işin sırrı
soruldu.
Çiftçi:
-Benim sırrımın cevabı, kendi buğday tohumlarımı komşularımla paylaşmakta yatıyor, dedi.
-Elinizdeki kaliteli tohumları rakiplerinizle mi paylaşıyorsunuz? Ama neden böyle bir şeye
ihtiyaç duyuyorsunuz? diye sorulduğunda,
-Neden olmasın, dedi çiftçi.
-Bilmediğiniz bir şey var; rüzgâr olgunlaşmakta olan buğdaydan poleni alır ve tarladan
tarlaya taşır.
Bu nedenle, komşularımın kötü buğday yetiştirmesi demek, benim ürünümün kalitesinin de
düşük olmsı demektir.
Eğer en iyi buğdayı yetiştirmek istiyorsam, komşularımın da iyi buğdaylar yetiştirmesine
yardımcı olmam gerekiyor.
Ders:
Yardımlaşma ve paylaşmak en yakınınızdan başlar. Sonra yayılarak devam
eder. Kin, cimrilik, nefret kimsenin hoşlanacağı davranışlar değildir.
42
Etkinlik Adı: Birimiz Hepimiz, Hepimiz Birimiz İçin
Aktarılan Değer:
Yardımlaşma ve Dayanışma
Etkinliğin Amacı:
Yardımlaşma ve paylaşma değer aktarımının sağlanması
Uygulama:
Etkinlik öğrencilere anlatır ve öğretmen rehberliğinde oluşturmaları sağlanır.
BİRİMİZ HEPİMİZ, HEPİMİZ BİRİMİZ İÇİN
• Öğrenciler üye sayısı eşit olacak şekilde 5-10 gruba ayrılır.
• Her bir gruba vücudumuzdaki bir organ hakkında araştırma yapma görevi verilir.
• Gruplardan araştırma sonucunda elde ettikleri bilgilerle inceledikleri organ için bir kimlik
kartı çıkartmaları istenir.
• Kimlik kartında bulunacak başlıkları öğrencilerinize verin. Kimlik kartını güzel bir görsel
sunumla büyük boy kartonlara hazırlamalarını istenir.
• Her bir kimlik kartını sırasıyla tahtaya asın. Organların görevlerine dikkat çekerek iş bölümü
ve iş birliği üzerine konuşulur.
43
Etkinlik Adı: Sen Olsan Ne Yapardın?
Aktarılan Değer:
Yardımlaşma ve Dayanışma
Etkinliğin Amacı:
Yardımlaşma ve paylaşma değer aktarımını sağlamak.
Uygulama:
Öğrencilere sorular sorulup, empati yapmaları sağlanır.
SEN OLSAN NE YAPARDIN?
• Öğrencilerinize yöneltmek üzere çeşitli problem duruları kurgulanır. Örneğin:
Çok yaşlı birinin alışveriş poşetleriyle yürümeye çalıştığını gördün, ne yaparsın?
Yayalar için kırmızı ışık yanmaktayken karşıdan karşıya geçmeye çalışan birini gördün, ne
yaparsın?
• Okula gittiğin toplu taşıma aracında yanındaki koltukta oturan birinin aracın koltuğuna
elindeki kalemle bir şeyler çizdiğini gördün, ne yaparsın?
Arkadaşlarınızla oyun oynarken gürültü yaptığınız için komşunuz başka yerde oynamanızı
istedi, ne yaparsın?
• Alışveriş yaparken yerde bir cüzdan buldun, ne yaparsın?
• Parkta annesini kaybeden bir çocukla karşılaştın, ne yaparsın?
• Yerlere çöp atan birisini gördün, ne yaparsın?
• Bir kediye eziyet eden birini gördün, ne yaparsın?
• Problem durumları öğrencilere teker teker yöneltip bu durumlarla ilgili yapılması gereken
doğru davranışlar üzerine fikir yürütmeleri istenir. Her öğrencinin konuşmasına ve fikrini
söylemesine fırsat verilir.
• Ardından öğrenciler ikişerli eşleştirilir. Onlardan birbirlerine sizin yönelttiğinize benzer
şekilde birer problem durumu hazırlayıp yöneltmeleri ve birbirlerinin cevapları, dinlemeleri
istenir.
44
Etkinlik Adı: İyilik Bahçesi ve İyilik Kutusu Etkinliği
Aktarılan Değer:
Yardımlaşma ve Dayanışma
Etkinliğin Amacı:
Yardımlaşma ve paylaşma değer aktarımını sağlamak.
Uygulama:
Metinde yer alanlar öğrencilerle beraber oluşturulur.
İYİLİK BAHÇESİ VE İYİLİK KUTUSU ETKİNLİĞİ
Öğretmenler, sınıflarda iyilik yapmanın önemi üzerinde açıklamalar yaparlar. Çalışma
öğrencilere tanıtılır. Okulun en göze çarpan bölümünde bir “iyilik köşesi” düzenlenir. Buraya
öğrencilerin yaptıkları iyiliği yazıp içine atacakları bir kutu yerleştirilir. Öğrenciler yaptıkları
iyilikleri ve bu iyiliklerin kendilerinde bıraktığı izleri yazıp bu iyilik kutusunun içine atarlar.
Her hafta açılan kutudan seçilen iyiliğin ve iyilik yapan öğrencilerin törenle ödüllendirilmesi,
onure edilmesi ve diğer öğrencilere örnek teşkil edilmesi sağlanır. Bu ödül, iyilikle yarışılan
bir okul ortamı oluşturması açısından büyük önem taşır.
45
Etkinlik Adı: Doğaya Saygı
Aktarılan Değer:
Saygı
Etkinliğin amacı:
Hoşgörü ve saygı değer aktarımını sağlamak.
Uygulama:
Metin okunur. Öğrencilere dramatize edilir.
DOĞAYA SAYGI
Öğretmen tahtaya çevrede ve doğada bulunan varlıkları listeler. (Örnek; deniz, hava, su,
nehir, göl, sokak, kuş, ağaç vb.)
Gönüllü öğrenciler bu varlıkların rolüne girerek, insanlardan neler beklediğini ifade eder.
ÖRNEK: Ben bir havayım, insanlardan beni kirletmemelerini istiyorum.
Ben bir ağacım, insanlardan beni korumalarını istiyorum. Ben bir sokağım, insanlardan beni
temiz tutmalarını istiyorum.
Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
_ Varlıkları canlandırırken neler hissettiniz?
_ Sağlıklı, temiz bir çevre ve doğa için üzerinize düşen görevler var mı?
Neler?
_ Nasıl bir doğa ve çevrede yaşamak isterdiniz?
Doğaya ve çevreye karsı duyarlı olmanın önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
“Bütün güzel, hoş yaraşan şeyler, gören göz için yapılır.”
46
Etkinlik Adı: Saygı Aranıyor
Aktarılan Değer:
Saygı
Etkinliğin Amacı:
Hoşgörü ve saygı değer aktarımını sağlamak
Uygulama:
Öğretmen metni önce kendisi okur. Metinde yer alan basamakları uygular.
SAYGI ARANIYOR
Saygı ifade eden davranışlara dikkat çekecek örnek davranışlar içeren bir olay sınıf
ortamında dramatize edilir.
Olay, sınıfta bir öğrencinin arkadaşından kalemini yanına giderek izinsiz alması ve
uzaklaşması üzerine kurgulanır.
Bu saygısızlık ifade eden davranışın nasıl olumluya çevrileceği konusunda fikirler alınır ve
en makul olanı seçilerek tekrar dramatize edilir.
Farkında olmadan yaptığımız, günlük yaşantı içersinde dikkatimizi çekmeyen bu saygısız
davranışlarımızı en ince detayına kadar düşünerek çevremize karşı daha duyarlı hale nasıl
gelebiliriz sorusuna da bu dramatize de cevap verilmiş olur.
Gönüllülerin verecekleri cevaplar sınıfta paylaşılır ve bu cevaplar hakkında kısa bir söyleyişi
yapılır. Bu söyleşi sırasında “Büyük İskender’in Cevabı” anlatılır: Büyük İskender’e sormuşlar:
-Sizden önceki krallar, hükümdarlar, sizden daha uzun yaşadıkları, sizden daha güçlü
oldukları, sizden daha fazla paraya sahip oldukları halde, sizden daha çok yer fethedemediler.
Bunu nasıl başardın?
-Büyük İskender kendisine bu soruyu soranlara şöyle cevap vermiş:
-Evet, doğru söylüyorsunuz. Benden önce bu dünyada benden daha güçlü, benimkinden daha
büyük ordusu olan pek çok hükümdar geldi geçti. Benim onlardan farkım şu: Ben fethettiğim
ülkelerden hiçbirinin halkını incitmedim ve onları geçmişte yönetmiş olan hükümdarlarının
adlarını hep iyilikle andım. Çünkü ben insanlara saygı gösterdiğiniz ölçüde saygı görüleceğini
biliyorum. Araştırmacı öğrencilere, saygılı olmanın, yardımsever ve cömert olmak demek
olduğunu hatırlatacak ve bu konu hakkında bir beyin fırtınası yaptırarak çalışmayı tamamlar.
Değerlendirme: Oturum sonunda grup üyelerinden saygı ve saygısızlık ifade eden
davranışları ayırt edebilmeleri ve olumlu davranışı seçmeleri beklenilecek. Saygılı davranmanın
hayatımızı olumlu yönde nasıl etkilediğinin fark edilmesi beklenir.
Ev Ödevi: Öğrencilerden saygı davranışına örnek olacak tarihi bir olayı ya da tarihi bir
kişiliği örnek olarak bulup anlatmaları istenir.
47
Etkinlik Adı: Rüzgâr ve Güneş
Aktarılan Değer:
Sevgi
Etkinliğin Amacı:
Dostluk ve Sevgi değer aktarımının sağlanması
Uygulama:
Öykü sınıfa okunur ve eleştirel okuma raporunu doldurmaları sağlanır.
RÜZGÂR VE GÜNEŞ
Güneş ve rüzgâr birbirlerinin güçlerini tartışıyorlarmış. İkisi de kendisinin daha güçlü
olduğunu iddia ediyormuş.
Rüzgâr, “Ben tüm gücümle esersem herkesi soğuktan dondurabilirim.” demiş.
Güneş, “Ben bütün ışınlarımı gönderirsem herkesi sıcaktan eritirim.” demiş.
O sırada yolda yürüyen paltolu bir adam görmüşler. Rüzgâr, “Senden daha güçlü olduğumu
kanıtlayacağım.” demiş. “Şu yolda yürüyen paltolu adamı görüyor musun? Paltosunu senden
daha hızlı çıkaracağıma bahse girerim.”
Güneş kendinden emin bir şekilde, “Hadi çıkart de görelim!” demiş. Sonra olacakları izlemek
için bir bulutun arkasına çekilmiş.
Rüzgâr soğuk ve şiddetli bir biçimde esmeye başlamış: “ vuuv… Vuuuvv…”
O kuvvetle estikçe adam üşüdüğü için paltosuna daha sıkı sarılıyormuş. Rüzgâr ne kadar
estiyse de adamın paltosunu çıkartmayı başaramamış. Sonunda pes etmiş.
Güneş, “ Sen başaramadın rüzgar kardeş, sıra bende.” demiş. Saklandığı bulutun arkasından
çıkıp adama nazikçe gülümsemiş. Çok geçmeden adam alnındaki teri silip paltosunu çıkarmış.
Güneş rüzgâra dönmüş ve şöyle demiş: “ Nazik ve dostça davranış, şiddet ve güç gösterisinden
daha etkilidir.”
Böylece rüzgâr, güneşin daha güçlü olduğunu kabul etmiş.
48
Etkinlik Adı: Onları Da Hatırla
Aktarılan Değer:Sevgi
Etkinliğin Amacı: Sevgi ve Dostluk değer aktarımının sağlamak.
Uygulama: Metin okunarak öğrencilerin uygulamaları sağlanır.
ONLARI DA HATIRLA
• Öğrencilerinize bir yakınlarının hastanede ya da bakımevinde kaldığını düşünmelerini
söyleyin. Onlardan bu kişiye bir kart ya da mektup yazarak iyi dileklerini iletecekleri bir
çalışma yapmalarını isteyin.
• Gerekli süreyi tanıdıktan sonra hazırlanan çalışmaların sınıfla paylaşılmasını sağlayın.
• Hazırlanan kartı ya da mektubu alan bir yaşlı veya hastanın hissedecekleri hakkında
konuşarak etkinliğin ikinci aşamasına geçin.
• Öğrencilerinizi varsa hasta veya bakımevi ziyareti anılarını paylaşmaya teşvik edin.
• Yaşlılara ve hastalara karşı sorumluluklarımızı tartışarak çalışmayı tamamlayın.
49
Etkinlik Adı: Kuşaklar Buluşuyor Etkinliği
Aktarılan Değer:Sevgi
Etkinliğin Amacı: Sevgi, saygı, hoşgörü değer aktarımını sağlamak.
Uygulama: Öğretmen rehberliğinde etkinlikler yapılır.
KUŞAKLAR BULUŞUYOR
Öncelikle okulda yaşlılara saygı konusu anlatılır. Değerlerimizin aktarılmasına katkıda
bulunan kişileri tanımak amacıyla büyükanne ve büyük babalar okula davet edilir, öğrenciler
huzurevinde yaşlıları ziyaret ederler. Bu buluşma ve paylaşım esnasında saygı ve sevgi ön
planda tutulur. Belirli gün ve haftalarda ziyaretler tekrarlanır. Gençlerle yaşlılar bu paylaşım
toplantılarını bahçeye gülfidanı dikerek sonlandırmışlardır.
50
……… İLKOKULU/ORTAOKULU/LİSESİ ……. AYI DEĞERLER EĞİTİMİ
ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRME RAPORUDUR
Değerler Eğitimi okul çalışma planı doğrultusunda bu ay …………….ve …………. Değerleri
okulumuzda işlenmiştir. Okula yönelik etkinliklerin ……….................……........….değeri ile ilgili
sunumu …...................zümresi tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bu ay yapılan etkinlikler şunlardır:
SINIFLARA YÖNELİK ETKİNLİKLER:
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
..........
OKULA YÖNELİK ETKİNLİKLER:
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
..........
VELİLERE YÖNELİK ETKİNLİKLER:
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
..........
Bu ayki değerle ilgili daha başka yapılabilecek etkinlik önerileriniz varsa:
T ARİH
OKUL DEĞERLER EĞİTİMİ KOMİSYONU
^ T s ^
a
T.C.
v
W
UŞAK VALİLİĞİ
II Millî E ğ i t i m M ü d ü r l ü ğ ü
Sayı : 29425508/<...>/<...>
<...>
Konu: Yönerge
VALİLİK
MAKAMINA
İlimizde t ü m r e s m i ve özel; okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve o r t a ö ğ r e t i m o k u l l a r ı n d a k i
ö ğ r e n c i l e r e y ö n e l i k D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r l e r E ğ i t i m i k a p s a m ı n d a y a p ı l a c a k o l u m l u t u t u m ve
davranışları k a z a n d ı r m a y a y ö n e l i k çalışmaları, İl/İlçe Milli Eğitim M ü d ü r l ü k l e r i , O k u l
M ü d ü r l ü k l e r i ve Ö ğ r e t m e n l e r i m i z i n y a p a c a ğ ı faaliyetlerle ilgili usul ve esasları k a p s a y a n e
"Değerler Işığında Karakterler Eğitimi Yönergesi" hazırlanmıştır.
İlimizdeki t ü m eğitim k u r u m l a r ı m ı z d a milli, m a n e v i ve kültürel değerleri t a n ı y a n , bu
değerleri b e n i m s e y e n ve saygı d u y a n : kendilerine, ailelerine, t o p l u m a ve ç e v r e y e o l u m l u
katkılar y a p a n , iş birliği içinde çalışan, h o ş g ö r ü l ü v e p a y l a ş m a y ı bilen, bireysel ve t o p l u m s a l
sorunları t a n ı y a n ve bu s o r u n l a r a ç ö z ü m yolları a r a m a alışkanlığına sahip, ü r e t k e n b i r e y l e r
yetiştirilmesini s a ğ l a m a k a m a c ı y l a h a z ı r l a n a n bu y ö n e r g e n i n u y g u l a n m a s ı h u s u s u n u ;
M a k a m l a r ı n ı z c a da u y g u n g ö r ü l m e s i takdirde Olur'larınıza arz e d e r i m
'Ş,
Milli Eğitim M ü d ü r ü
Uygun Görüşle
\ (.../02/2J
\
Nevzat E R G U N
^vali
Yardımcısı
O L U R
( (..!02/2015
Seddar Y A \ U Z
Vali
EK
:
1- Y ö n e r g e (1 A d e t )
Kurtulu Mah. Ensititü Sokak N o : l 1 U Ş A K
Elektronik Ağ: www.meb.gov.tr
e-posta: [email protected]
Ayrıntılı bilgi için: Ö. D Ö N M E Z Şef
Tel: (0 276) 223 39 90
Faks: (0 276) 223 39 89
T.C
UŞAK VALİLİĞİ
Milli Eğitim M ü d ü r l ü ğ ü
D E Ğ E R L E R EĞİTİMİ
YÖNERGESİ
BİRİNCİ B Ö L Ü M
GENEL HÜKÜMLER
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
M a d d e I:
Bu y ö n e r g e n i n a m a c ı ,
1-Öğrencilere;
Türkiye
haklarına,
çocuk
kullanma,
başkalarının
Cumhuriyeti
Anayasası'na.
h a k l a r ı n a v e u l u s l a r arası
haklarına
saygı
demokratik
sözleşmelere
duyma,
görevini
uygun
yapma
ilkelere,
olarak
ve
insan
haklarını
sorumluluk
y ü k l e n e b i l e n birey o l m a b i l i n c i n i k a z a n d ı r m a k .
2 - E v r e n s e l k ü l t ü r d e ğ e r l e r i n i t a n ı y a n , bu d e ğ e r l e r i b e n i m s e y e n ve s a y g ı d u y a n , bilgi
v e g e r ç e k h a y a t t a r e h b e r l i k e d e c e k ahlaki d e ğ e r l e r l e d o n a t ı l m ı ş ; k e n d i n e g ü v e n e n ,
s i s t e m l i d ü ş ü n e b i l e n , g i r i ş i m c i , plânlı ç a l ı ş m a a l ı ş k a n l ı ğ ı n a v e eleştirel b a k ı ş a ç ı s ı n a
s a h i p , estetik d u y g u l a r ı ve y a r a t ı c ı l ı k l a r ı g e l i ş m i ş b i r e y l e r y e t i ş t i r i l m e s i n i s a ğ l a m a k ,
3 - Ö ğ r e n c i l e r i n ; milli, m a n e v i v e k ü l t ü r e l d e ğ e r l e r i n i t a n ı y a n , bu d e ğ e r l e r i b e n i m s e y e n
v e s a y g ı d u y a n ; k e n d i l e r i n e , a i l e l e r i n e , t o p l u m a v e ç e v r e y e o l u m l u k a t k ı l a r y a p a n , iş
birliği i ç i n d e ç a l ı ş a n , h o ş g ö r ü l ü v e p a y l a ş m a y ı b i l e n , b i r e y s e l v e t o p l u m s a l s o r u n l a r ı
t a n ı y a n ve bu s o r u n l a r a ç ö z ü m y o l l a r ı a r a m a a l ı ş k a n l ı ğ ı n a s a h i p , ü r e t k e n
olarak yetiştirilmesini sağlamak,
1
bireyler
4-Öğrencilerin: kişisel, toplumsal tüm k a y n a k l a n ve zamanlarını etkin ve
yerinde
k u l l a n a n , okul ve ç e v r e s i n d e k i sosyal y a ş a m ı n a h l a k i ve etik d e ğ e r l e r e u y g u n o l a r a k
ş e k i l l e n m e s i n e k a t k ı d a b u l u n a n , b i l i m s e l s ü r e ç l e r e ve a h l a k î d e ğ e r l e r e u y g u n o l a r a k
k a r a r v e r e n , t e m e l i n s a n î d e ğ e r ve e r d e m l e r l e d o n a t ı l m ı ş v e b u d e ğ e r l e r e k a r ş ı d u y a r l ı
olan ve bunları davranışa dönüştüren, edindiği değerleri gelecek nesillere
aktaran
bireyler olmalarını sağlamak,
5 - O k u l l a r d a a k a d e m i k b a ş a r ı k a d a r ö n e m l i o l a n k i t a p o k u m a ve d e ğ e r l e r
u y g u l a m a b i l i n c i n i n t ü m e ğ i t i m ç a l ı ş a n l a r ı n d a ve a i l e l e r d e o l u ş t u r u l m a s ı n ı
eğitimi
sağlamak
ve d e ğ e r f a r k l ı l ı k l a r ı n ı n z e n g i n l i k o l d u ğ u bilincini k a z a n d ı r m a k t ı r .
Kapsam
M a d d e II:
Bu y ö n e r g e U ş a k
ilindeki t ü m resmî ve özel; okul öncesi, ilkokul, ortaokul
ortaöğretim
okullarındaki
kapsamında
yapılacak
öğrencilere
olumlu
yönelik
tutum
ve
Değerler
davranışları
ve
ve
Karakter
Eğitimi
kazandırmaya
yönelik
ç a l ı ş m a l a r ı . İl/ilçe M i l l î E ğ i t i m M ü d ü r l ü ğ ü . O k u l M ü d ü r l ü k l e r i
ve
öğretmenlerin
y a p a c a ğ ı f a a l i y e t l e r l e ilgili usul e s a s ve ç a l ı ş m a l a r ı k a p s a r .
Dayanak
M a d d e III:
Bu
yönerge,
1739
sayılı
Millî
Eğitim
Temel
Kanunu.
Milli
Eğitim
Bakanlığı
R e h b e r l i k ve P s i k o l o j i k D a n ı ş m a H i z m e t l e r i Y ö n e t m e l i ğ i , 18. Milli E ğ i t i m Ş u r a s ı
Çalıştay
Raporu
ve
2010/53
Sayılı
(İlk
Ders
Konulu)
Genelgeye
dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
M a d d e IV - B u y ö n e r g e d e g e ç e n ;
Milli E ğ i t i m M ü d ü r ü : Uşak İl Milli Eğitim M ü d ü r ü n ü .
M i l l i Eğitini M ü d ü r Y a r d ı m c ı s ı / Ş u b e M ü d ü r ü : D e ğ e r l e r E ğ i t i m i ç a l ı ş m a l a r ı n d a n
sorumlu Müdür Yardımcısı veya Şube Müdürünü,
D e ğ e r l e r E ğ i t i m i İl K o m i s y o n u : İl Milli E ğ i t i m M ü d ü r ü v e y a
görevlendireceği
Milli E ğ i t i m M ü d ü r Y a r d ı m c ı s ı / Ş u b e M ü d ü r ü b a ş k a n l ı ğ ı n d a . E ğ i t i m D e n e t m e n i , o k u l
öncesi,
ilkokul,
ortaokul
ve
ortaöğretim
okul
müdürlerinden
M ü d ü r l ü ğ ü ' n c e g ö r e v l e n d i r i l e c e k b i r e r t e m s i l c i ile A r - G e B i r i m i
oluşan kurulu,
2
Milli
Eğitim
temsilcilerinden
D e ğ e r l e r E ğ i t i m i İlçe K o m i s y o n u : İlçe Milli E ğ i t i m M ü d ü r ü v e y a g ö r e v l e n d i r e c e ğ i
Şube Müdürü
başkanlığında, okul öncesi, ilkokul, ortaokul
ve o r t a ö ğ r e t i m
okul
m ü d ü r l e r i n d e n İlçe Milli E ğ i t i m M i i d ü r l ü ğ ü ' n c e g ö r e v l e n d i r i l e c e k birer t e m s i l c i ile
beş öğretmenden(ikisi rehber öğretmen) oluşan kurulu.
Değerler
Eğitimi
Yardımcısı,
Okul
Komisyonu:
Okul
Müdürü
başkanlığında
bir
Müdür
o k u l r e h b e r ö ğ r e t m e n l e r i v e d ö r t ö ğ r e t m e n , o k u l aile birliği t e m s i l c i l e r i
ve o k u l ö ğ r e n c i t e m s i l c i s i n d e n o l u ş a n k u r u l u .
Okul yıllık planı: Değerler Eğitimi
çalışmaları
k a p s a m ı n d a h e r d e ğ e r ile
ilgili
kazanımlara yönelik okulda uygulanacak etkinlikleri içeren planı.
İKİNCİ B Ö L Ü M
G ö r e v l e r , U y g u l a m a E s a s v e İlkeleri
Görevler
M a d d e V:
Milli E ğ i t i m M ü d ü r ü n ü n G ö r e v l e r i :
1 - İ l d e k i t ü m o k u l l a r d a d e ğ e r l e r ve k a r a k t e r e ğ i t i m i f a a l i y e t l e r i n i n
düzenlenmesi,
yürütülmesi ve denetlenmesinde görevli ve yetkilidir.
2-il Y ü r ü t m e K o m i s y o n u n a b a ş k a n l ı k e t m e k .
Milli Eğitim M ü d ü r Y a r d ı m c ı s ı n ı n v e y a Ş u b e M ü d ü r ü n ü n Görevleri:
1-Milli Eğitim M ü d ü r ü n ü n
görevlendirdiği
zamanlarda
İl Y ü r ü t m e
Komisyonuna
başkanlık etmek.
2 - Y i i r ü t m e K o m i s y o n u n u n ç a l ı ş m a l a r ı h a k k ı n d a üst m a k a m l a r a bilgi v e r m e k .
3-İ1 Y ü r ü t m e K o m i s y o n u n u n d e ğ e r l e r v e k a r a k t e r e ğ i t i m i u y g u l a m a
çalışmalarını
d ü z e n l e m e k , y ü r ü t m e k ve d e n e t l e m e k .
D e ğ e r l e r E ğ i t i m i İl K o m i s y o n u n u n G ö r e v l e r i :
1 -Değerler
ve
karakter
eğitimi
kapsamında
yıl
boyunca
işlenecek
değerleri
ve
z a m a n l a r ı n ı b e l i r l e y i p ö r n e k yıllık p l a n h a z ı r l a y a r a k o k u l l a r a g ö n d e r m e k .
2 - D e ğ e r l e r v e K a r a k t e r E ğ i t i m i n i n a m a ç v e h e d e f l e r i k a p s a m ı n d a ilde y ü r ü t ü l e c e k
olan faaliyetleri planlamak.
3
3 - D e ğ e r l e r ve k a r a k t e r e ğ i t i m i k a p s a m ı n d a ,
ildeki k u r u m , k u r u l u ş l a r v e
kişilerle
işbirliği s a ğ l a y a r a k h i z m e t l e r i n etkili b i ç i m d e y ü r ü t ü l m e s i n i s a ğ l a m a k .
4 - O k u l , ö ğ r e t m e n ve ailelerin d e ğ e r l e r v e k a r a k t e r e ğ i t i m i
kapsamında
etkin
ve
v e r i m l i rol a l m a l a r ı için g e r e k l i ç a l ı ş m a l a r ı y a p m a k .
5 - K o n u ile ilgili m a t e r y a l l e r i n t e m i n i ve ilgili y e r l e r e d a ğ ı t ı m ı n ı s a ğ l a m a k , g e r e k l i
organizasyonları yapmak.
6-Yapılan
faaliyetlere
ilişkin
değerlendirme
raporlarını
incelemek,
bir
sonraki
ihtiyaç
duyulan
" D e ğ e r " u y g u l a m a l a r ı için g e r e k l i t e d b i r l e r i a l m a k .
7-Değerler
ve k a r a k t e r e ğ i t i m i
faaliyetlerini yürütmek
amacıyla
k o m i s y o n v e alt k o m i s y o n l a r ı k u r m a k .
Eğitim Denetmenleri Başkanlığının Görevleri:
1-Değerler
ve
karakter
eğitimi
kapsamında
tüm
okullardaki
faaliyetlerin
y ü r ü t ü l m e s i n d e , r e h b e r l i k , d e n e t i m ve d e ğ e r l e n d i r m e h i z m e t l e r i n i y ü r ü t m e k ,
2 - E ğ i t i m D e n e t m e n l e r i B a ş k a n l ı ğ ı o l a r a k y a p ı l a n ç a l ı ş m a l a r h a k k ı n d a İl
Yürütme
Komisyonuna bilgilendirmek.
A R G E Biriminin Görevleri:
1-Okullardan
gelen
"Değer
Sonu"
faaliyet
raporlarını
toplamak,
takip
etmek,
g ö n d e r m e y e n l e r ile ilgili il y ü r ü t m e k o m i s y o n u n a bilgi v e r m e k .
2-Okullardan
gelen
değer
sonu
faaliyet
raporlarını
değerlendirmek,
genel
rapor
o l u ş t u r m a k v e en iyi u y g u l a m a y a p a n o k u l l a r ı tespit e d e r e k il y ü r ü t m e k o m i s y o n u n a
bildirmek.
D e ğ e r l e r v e K a r a k t e r E ğ i t i m i İlçe K o m i s y o n l a r ı n ı n
Görevleri:
1 - D e ğ e r l e r v e k a r a k t e r e ğ i t i m i n i n a m a ç ve h e d e f l e r i k a p s a m ı n d a , i l ç e d e y ü r ü t ü l e c e k
olan faaliyetleri p l a n l a m a k , takip ve koordine etmek.
2 - D e ğ e r l e r v e K a r a k t e r E ğ i t i m i ile ilgili i l ç e d e y a p ı l a c a k ç a l ı ş m a l a r a r e h b e r l i k e t m e k ,
ç a l ı ş m a l a r ı d e ğ e r l e n d i r m e k v e s o n u ç l a r ı İl Y ü r ü t m e K o m i s y o n u n a b i l d i r m e k .
3 - D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r E ğ i t i m i ç a l ı ş m a l a r ı n ı n i l ç e d e s a ğ l ı k l ı y ü r ü t ü l m e s i için g e r e k l i
tedbirleri almak, gerekli olacak m a l z e m e , materyal ve diğer kaynakları temin etmek.
4
4 - D e ğ e r l e r v e K a r a k t e r E ğ i t i m i ile ilgili i l ç e d e y a p ı l a c a k e t k i n l i k l e r i
incelemek,
u y g u n o l a n l a r ı n a o l u r v e r m e k ve i z l e m e k .
5 - O k u l l a r d a y a p ı l a n ve f a r k l ı l ı k a r z e d e n e t k i n l i k ö r n e k l e r i n i ilçe g e n e l i n d e
uygulanmasını sağlamak
6-Her değer dönemi sonunda, öğrencilere o değerin kazandırılmasına yönelik
en başarılı ç a l ı ş m a y a p a n o k u l l a r ı ilan e t m e k ve ö d ü l l e n d i r m e k , bu e t k i n l i k l e r i
il y ü r ü t m e k o m i s y o n u n a g ö n d e r m e k .
7 - D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r E ğ i t i m i ile ilgili e t k i n l i k l e r d e ö ğ r e t m e n , ö ğ r e n c i v e a i l e l e r i n
e t k i n ve v e r i m l i rol a l m a l a r ı n ı s a ğ l a m a k .
8-Değerler
ve
Karakter
Eğitimi
faaliyetlerini
yürütmek
amacıyla
komisyonların
k u r u l m a s ı n ı s a ğ l a m a k ve t a k i b i n i y a p m a k .
9-İlçelerdeki
öğretmen
ve
idarecileri
değerler
eğitimi
uygulaması
konusunda
b i l g i l e n d i r m e k , bu k a p s a m d a a i l e l e r e v e r i l e c e k e ğ i t i m u y g u l a m a l a r ı n ı n
planlanması
konusunda yardımcı olmak.
Değerler Eğitimi Okul Komisyonlarının Görevleri:
1-Okulda yürütülecek "Değerler ve Karakter Eğitimi" çalışmaları
ile ilgili
olarak
ö ğ r e t m e n , ö ğ r e n c i v e velileri b i l g i l e n d i r m e k .
2 - î l Y ü r ü t m e K o m i s y o n u t a r a f ı n d a n g ö n d e r i l e n ö r n e k p l a n d o ğ r u l t u s u n d a o k u l yıllık
planını hazırlayıp okul m ü d ü r ü n ü n onayından sonra uygulanmasını sağlamak.
3-Okul içerisinde ve dışında yapılacak çalışmaları;
a)Okulun t a m a m ı n a yönelik etkinlikler,
b ) S ı ı ı ı f içi e t k i n l i k l e r ,
c)Ailelere yönelik etkinlikler şeklinde planlamasını yapmak.
4-Değerler ve karakter eğitiminin amaç ve hedefleri kapsamında okulda yürütülecek
olan faaliyetleri planlamak.
5-Öğretmenlerden
gelen
faaliyetlere
ilişkin
5
değerlendirme
raporlarını
i n c e l e m e k , bir s o n r a k i " d e ğ e r u y g u l a m a l a r ı " için g e r e k l i t e d b i r l e r i a l m a k .
6 - O k u l . ö ğ r e t m e n v e a i l e l e r i n d e ğ e r l e r ve k a r a k t e r e ğ i t i m i k a p s a m ı n d a , e t k i n
v e v e r i m l i rol a l m a l a r ı için g e r e k l i ç a l ı ş m a l a r ı y a p m a k .
7 - D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r E ğ i t i m i ile ilgili İl/İlçe Milli E ğ i t i m M ü d ü r l ü k l e r i ile
iletişimi s a ğ l a m a k .
8- H e r d e ğ e r d ö n e m i s o n u n d a , ö ğ r e n c i l e r e o d e ğ e r i n k a z a n d ı r ı l m a s ı n a y ö n e l i k
en
başarılı
çalışma
yapan
öğretmen,
öğrenci
ve
velileri
ilan
etmek
ve
ödüllendirmek.
9 - D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r E ğ i t i m i K a p s a m ı n d a o k u l d a a k s a y a n y ö n l e r i
ederek,
tespit
a l ı n a b i l e c e k t e d b i r l e r e y ö n e l i k il/ilçe y ü r ü t m e k o m i s y o n l a r ı n a t e k l i f t e
bulunmak.
10-Konıı
ile
ilgili
materyallerin
ilgili
yerlere
dağıtımını
sağlamak,
gerekli
organizasyonları yapmak.
Okul Müdürünün Görevleri:
1 - D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r E ğ i t i m i O k u l K o m i s y o n u n a b a ş k a n l ı k e t m e k .
2 - D e ğ e r l e r v e K a r a k t e r E ğ i t i m i n i n bu y ö n e r g e ç e r ç e v e s i n d e o k u l d a etkin bir ş e k i l d e
planlanması,
yürütülmesi
ve
denetlenmesini
sağlamak,
her
"Değer'
başında
o
" D e ğ e r " ile ilgili d ü z e n l e n e c e k aile e ğ i t i m i n d e k u l l a n ı l a c a k o l a n d o k ü m a n l a r ı n ı sınıf
rehber öğretmenlerine vermek üzere hazırlamak.
3-Okul
Komisyonunun
çalışmaları
hakkında
üst
makamlara
gerektiğinde
bilgi
vermek.
4-Okulun
iç(öğretmen,
öğrenci,
diğer
personel)
ve
dış( v e l i l e r ,
sivil
toplum
k u r u l u ş l a r ı ) ö ğ e l e r i y l e işbirliği i ç i n d e ç a l ı ş m a k .
5-Değerler ve Karakter Eğitimi çalışmalarının sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler
ile d e s t e k l e n m e s i n i s a ğ l a m a k .
Öğretmenlerin Görevleri:
1 - O k u l k o m i s y o n l a r ı n c a h a z ı r l a n a n " D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r E ğ i t i m i Y ı l l ı k
P l a n ı " d o ğ r u l t u s u n d a o k u l içi v e o k u l dışı e t k i n l i k l e r y a p ı l m a s ı için ç a l ı ş m a k .
6
Çalışma
2 - D e ğ e r l e r E ğ i t i m i ile ilgili o l a r a k v e l i l e r i n b i l g i l e n d i r i l m e s i ve y a p ı l a c a k e t k i n l i k l e r e
velilerin katılımını sağlamak.
3 - O k u l ve sınıf için g e r e k l i m a l z e m e v e m a t e r y a l t e m i n i n i s a ğ l a m a k v e m a l z e m e l e r i n
etkinliklerde kullanılmasını sağlamak.
4 - A y ı n d e ğ e r i ile ilgili o l a r a k ö ğ r e n c i l e r l e b i r l i k t e s ı n ı f p a n o s u n u n
hazırlanmasını
sağlamak.
5 - Y a p ı l a c a k z ü m r e t o p l a n t ı l a r ı n d a " O k u l D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r E ğ i t i m i " ç a l ı ş m a l a r ı n ı
göz önüne alarak kararlar almak.
U y g u l a m a , İlke ve Esasları
M a d d e VI:
1 - İ l / İ l ç e D e ğ e r l e r v e K a r a k t e r E ğ i t i m i K o m i s y o n u h e r e ğ i t i m - ö ğ r e t i m yılı H a z i r a n
a y ı n ı n 2. h a f t a s ı n d a t o p l a n a r a k e ğ i t i m - ö ğ r e t i m y ı l ı n ı n d e ğ e r l e n d i r m e s i n i y a p a r , bir
sonraki
eğitim-öğretim
yılının
İl/İlçe
Değerler
Eğitimi
Komisyon
üyelerini
b e l i r l e y e r e k V a l i l i k / K a y m a k a m l ı k o n a y ı n a s u n a r . İl K o m i s y o n u H a z i r a n a y ı n ı n 3.
Haftasında toplanarak yeni eğitim-öğretim yılında işlenecek değerleri belirler.
2-İ1 D e n e t m e n l e r i o k u l l a r a y a p a c a k l a r ı z i y a r e t l e r d e o k u l idareci ve ö ğ r e t m e n l e r i n e
"Değerler ve Karakter Eğitimi" konusunda rehberlik eder.
3 - O k u l l a r d a E y l ü l a y ı n ı n ilk h a f t a s ı i ç e r i s i n d e " D e ğ e r l e r v e K a r a k t e r E ğ i t i m i " k o n u l u
t o p l a n t ı y a p ı l ı r . O k u l d a d e ğ e r l e r e ğ i t i m i ile ilgili y a p ı l a c a k ç a l ı ş m a l a r
tartışılır. O k u l
konuşulur,
yıllık planı alt y a p ı s ı o l u ş t u r u l u r . D e ğ e r l e r E ğ i t i m i o k u l
çalışma
komisyonu oluşturulur. Okul Komisyonu aşağıdaki kişilerden oluşur:
a)Okul Müdürü
b)Bir Müdür Yardımcısı
c ) D ö r t Ö ğ r e t m e n ( Ö ğ r e t m e n l e r d e n bir t a n e s i o k u l k o o r d i n a t ö r ü o l a c a k )
d)Okul Rehber Öğretmenleri
e ) O k u l A i l e Birliği T e m s i l c i l e r i
f)Okul Öğrenci Temsilcisi
4-Okul
K o m i s y o n u tarafından Değerler Eğitimi Okul Çalışma Planını
Okul Müdürünün onayından sonra uygulamaya konur.
7
hazırlanır.
5-Okullarda uygun görülen yerlerde "Değerler Köşesi" oluşturulur.(Her yaprağında
f a r k l ı bir d e ğ e r i n yazılı o l d u ğ u " D e ğ e r l e r A ğ a c ı " o l a b i l i r . )
6-Sınıf
rehber
öğretmenleri.
"Okul
Değerler
ve
Karakter
Eğitimi
Planı"
doğrultusunda sınıflarda yapılacak etkinlik planı çıkarır.
7-Sınıf rehber öğretmeni, sınıfında yapılan etkinlikleri her değer s o n u n d a ( h e r ayın
s o n u n d a ) bir r a p o r h a l i n d e O k u l K o m i s y o n u n a s u n a r .
8 - O k u l K o m i s y o n u g e l e n r a p o r l a r ı d ü z e n l e r , d e ğ e r l e n d i r i r ve r a p o r h a l i n d e İl/İlçe
Komisyonuna sunar.
9 - İ l ç e K o m i s y o n u o k u l l a r d a n g e l e n r a p o r l a r ı d e ğ e r l e n d i r i p ilçe r a p o r u o l u ş t u r a r a k il
yürütme komisyonuna ([email protected]) gönderir.
10-İ1 Milli E ğ i t i m M ü d ü r l ü ğ ü A R - G E b i r i m i , i l ç e l e r d e n ve m e r k e z o k u l l a r d a n g e l e n
r a p o r l a r ı d e ğ e r l e n d i r e r e k bir r a p o r h a z ı r l a r .
1 1 - D e ğ e r l e r E ğ i t i m i Î1 K o m i s y o n u
yapacağı toplantıda A R - G E birimi
tarafından
h a z ı r l a n a n r a p o r u g ö r ü ş ü r , bir s o n r a k i u y g u l a m a y a y ö n e l i k g e r e k l i t e d b i r l e r i alır v e
başarılı ç a l ı ş m a l a r ı ö d ü l l e n d i r i r .
12-Sene
başında
belirlenen
değerler,
farklı
etkinliklerle
öğrencilere
ve
velilere
verilerek bunların davranış haline getirilmesi ilerleyen süreçte de önceki değerlerin
p e k i ş m e s i için t e k r a r l a r y a p ı l m a s ı s a ğ l a n ı r .
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hazırlama ve Değişiklik
M a d d e VII:
Bu y ö n e r g e U ş a k İl Milli E ğ i t i m M ü d ü r l ü ğ ü t a r a f ı n d a n oluşturulan D e ğ e r l e r ve K a r a k t e r
Eğitimi
Komisyonu
tarafından
hazırlanmış
olup.
gerektiğinde
yönergede
değişiklikler İl K o m i s y o n u n u n teklifiyle İl Milli E ğ i t i m M ü d ü r l ü ğ ü n c e
k o m i s y o n t a r a f ı n d a n yapılacaktır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlük
M a d d e VIII:
Bu y ö n e r g e U ş a k V a l i l i ğ i ' n i n o n a y ı n d a n itibaren y ü r ü r l ü ğ e girer.
8
yapılacak
oluşturulacak