Ölüm Nedenleri İstatistikleri Eğitim Metaryali

Transkript

TÜİK
TÜİK
ÖLÜM NEDENLERİ
EĞİTİM DOKÜMANI
ÖLÜM NEDENLERİ
EĞİTİM DOKÜMANI
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Yayın içeriğine yönelik sorularınız için
Sağlık ve İş Güvenliği İstatistikleri Takımı
Tel: + (312) 410 06 15 - 410 06 40
Fax: + (312) 425 01 93
İnternet
http://www.tuik.gov.tr/indir/sid/olum_nedeni.zip
E-posta
[email protected]
Türkiye İstatistik Kurumu
Necatibey Cad. No: 114 06100 ANKARA / TÜRKİYE
TÜİK
TÜİK
ÖLÜM NEDENLERİ
EĞİTİM DOKÜMANI
ÖLÜM NEDENLERİ
EĞİTİM DOKÜMANI
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU
Yayın içeriğine yönelik sorularınız için
Sağlık ve İş Güvenliği İstatistikleri Takımı
Tel: + (312) 410 06 15 - 410 06 40
Fax: + (312) 425 01 93
İnternet
http://www.tuik.gov.tr/indir/sid/olum_nedeni.zip
E-posta
[email protected]
Türkiye İstatistik Kurumu
Necatibey Cad. No: 114 06100 ANKARA / TÜRKİYE
ÖLÜM NEDENİ İSTATİSTİKLERİ
EĞİTİM MATERYALİ
(HİZMETE MAHSUSTUR)
GİRİŞ
Bu belge, Avrupalı belgeleme uzmanları için özel olarak tasarlanmış ve geliştirilmiştir.
Dört ders olarak planlanmıştır ve bu derslerin özellikleri ile süreleri aşağıda
sıralanmaktadır.
İçerik
Ders 1 (yaklaşık 15 dakika):
Bu ders iyi bir belgelemenin genel amaçlarının neler olduğunu tanımlamaktadırbunlar:
belgelemeyi kimlerin gerçekleştirebildiği ve ölüm nedenlerinin belgelenmesinde iyi bir
kalite standardının temin edilmesi için bilinmesi gerekenlerdir.
Bu ders, Ölüm Nedenini açıklayan Doktor Raporunun nasıl hazırlanacağı ile ilgili bilgi ve
talimat sağlamaktadır. Bu dersten sonra, doğal ölüm nedenleri için ölüm belgelerini
tamamlayabileceksiniz.
Daha fazla ayrıntı ve bilgi Ders 4’te belirtilmiştir.
UYARI: Şiddete ya da doğal olmayan nedenlere bağlı ölümlerin, söz konusu belgeleri
vermekle görevli, özel olarak tayin edilmiş uzmanların olduğu ülkelerde bu ölümleri
belgelemekle yetkili olmayan doktorlar tarafından GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMAMASI ile
ilgili paragraf.
Bu ders, dış nedenlere bağlı ölümlerin söz konusu olduğu durumlarda Ölüm Nedenini
açıklayan Doktor Raporunun nasıl hazırlanacağı ile ilgili bilgi ve talimat sağlamaktadır. Bu
dersten sonra, dış nedenlere bağlı ölümler için ölüm belgelerini tamamlayabileceksiniz.
Bu Dersin amacı, belgelemenin genel niteliğini artırmak (belirliliğin, belirsiz nedenlerin
nasıl geliştirileceği ve ölüm mekanizmalarını rapor etmekten kaçınmak ile ilgili ipuçları) ve
özel konular ya da işlemler (çeşitli nedenler, sorgular) ile ilgili daha ayrıntılı bilgi
sağlamaktır.
Bu hususlar, iyi bir belgelemenin sağlanması için belgeleyen doktor
tarafından göz önünde bulundurulmalıdır. Bu dersten sonra, “kalitenin iyileştirilmesi” adı
verilen eğitim materyalini doğru bir şekilde kullanabileceksiniz.
1
Ders 1: Temel İlkeler
Bu ders iyi bir belgelemenin genel amaçlarının neler olduğunu tanımlamaktadır:Bunlar
belgelemeyi kimlerin gerçekleştirebildiği ve ölüm nedenlerinin belgelenmesinde iyi bir
kalite standardının temin edilmesi için bilinmesi gerekenlerdir.
Ölüm Nedenini Açıklayan Doktor Raporu, en eski ve en kapsamlı kamu sağlığı gözetimi
sistemlerinin temelini oluşturan ölüm istatistiklerinin kaynağıdır.
İyi istatistikler sadece kesin ve eksiksiz teşhislerin, dış etkenlerin tam ayrıntılarının yanı
sıra uzmanlar tarafından rapor edilmiş inanılır bir dizi olayın ölüm nedenlerinin
belgelenmesi işlemlerine dahil edilmesiyle mümkün olabilir.
İstatistiksel ve araştırma amaçları için ölüm nedenlerinin mümkün olduğu kadar özel ve
tam bir şekilde rapor edilmesi önemlidir. Aslında, en doğru tıbbi görüşün titiz bir şekilde
rapor edilmesi ölüm istatistiklerinin kalitesinin gelişmesi ile sonuçlanmaktadır.
Ölüm verilerinin amacı
Ölüm belgeleri ile ilgili olarak ölüm nedenleri en önemli istatistiksel araştırma öğesidir,
çünkü insan sağlığı ve ölüm ile ilgili genel eğilimleri açıklamak ve ölüme neden olan
durumları incelemek için temel oluştururlar.
Ölüm istatistikleri, yaş, cinsiyet ve diğer demografik değişkenler açısından önde gelen
ölüm nedenleri üzerine odaklanan epidemiolojik çalışmalar için bir temel sağlamaktadır.
Ayrıca, hasta bakımında gelişmelere yol açan hastalık etiyolojisi ve teşhis tekniklerinin
değerlendirilmesindeki araştırmalar için de temel sağlarlar.
İstatistiksel veriler, ulusal ve bölgesel hükümetler tarafından kamu sağlığı politikaları ve
hedefleri, araştırmacılar ve klinik tedavi uzmanları, eğitim kurumları oluşturmak ve daha
bir çok amaç için kullanılmaktadır.
Ölüm verileri, , ulusal ve uluslararası seviyelerde sağlık durumunu karşılaştırmak ve
ölçmek için kullanılan en önemli göstergedir. Bunun nedeni bütün gelişmiş ülkelerde ve
neredeyse bütün gelişmekte olan ülkelerde düzenli ve yaygın olarak toplanmalarıdır.
Doktorun merkezi rolü
Ölüm istatistikleri söz konusu olduğu zaman güvenilirlik ve tutarlık büyük oranda belgeyi
hazırlayan kişiler tarafından sağlanan verilerin niteliğine dayanmaktadır.
Doktorların (ya da ulusal kanunlarca izin verilen diğer uzmanlar) sınıflandırma amaçları
için gerekli olan ayrıntıları kendiliğinden bilemeyecekleri kabul görmüştür. Ancak belgeyi
tasdik eden kişinin ölüme neden olan olayların sırasına göre En Uygun Tıbbi Görüşü
sağlamaları gereklidir.
Önlem bakımından, amaç, ölümle sonuçlanan hastalık durumlarının etkisini mümkün
olduğu kadar erken bir şekilde ortadan kaldırmaktır.
2
Örnek 1. İyi ölüm istatistikleri:
(Lütfen cevabınızı işaretleyiniz)
a. İstatistik ofisleri seviyesinde verilerin iyi bir şekilde işlenmesinin sonucudur
b. Ölüm nedenlerinin doğru, belirli ve tam olarak belgelenmesinin sonucudur
c. Nüfus sağlığı alanında politika planlamak için yararlı değildir
Belgelemeden sonraki adımlar
Ölüm belgeleri, eğitimli nozolojistler hastalık sınıflandırma uzmanlar tarafından yazılır ve
kontrol edilir. Bir sorun olduğu zaman (belirsizlik, imkansız nedensel sıralama,
tamamlanmamış ölüm belgesi) belgenin açıklığa kavuşturulması belgeyi hazırlayan kişi
tarafından gerçekleştirilir. Bu nedenle eğer önemli bir ayrıntı bilinmiyorsa, gerekli ayrıntı
elde edilebildiğinde istatistik ofisleri açık bir şekilde eksik veya belirsiz olan teşhisler için
soruşturma gerçekleştirdiğinden, gerçek belirtilmelidir.
Daha fazla açıklık sağlanamıyorsa Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ICD'de (Hastalıkların
Uluslararası Sınıflandırması) uluslararası kurallar dizisi sağlar, böylece esas neden tutarlı
bir şekilde seçilebilir. Bu seçim, belgeyi hazırlayan kişi tarafından verilen tüm bilgileri
değerlendirir ve göz önünde bulundurur.
Örnek 2: Ölüm belgelerinin topladığı veriler uluslararası kodlama
kuralları uygulanarak kodlanır. Kodlamanın amacı nedir?
(Lütfen cevabınızı işaretleyiniz )
a. Terminolojiyi standartlaştırmak ve uluslararası kurallar çerçevesinde esas
ölüm nedenini seçmek için.
b. Belgeyi hazırlayan kişinin hatalarını düzeltmek için
c. Sadece uluslararası olarak kabul görmüş bir kaç nedenin en önemli nedenler olarak
göz önünde bulundurulması için.
Belgelemeden sorumlu kişiler
Ulusal kanunlar, yönetmelikler ve kurallar büyük ölçüde değişiklik gösterdiği için her bir
ülke bu konu ile ilgili bilgileri buraya rapor etmelidir.
Belgeyi hazırlayanın kimliği
Veri amaçlarının niteliği için, isim, ev adresi ve telefon numarası bilgileri tam olarak
sağlanmalıdır. Eğer doktor raporu ile ilgili olarak daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulursa,
gizlilik sınırları çerçevesinde bu işten sorumlu adresi belli olan doktora gönderilmesi
gereklidir.
Gizlilik ile ilgili notlar
Ölüm verilerine uygun yollarla erişim ve kişisel gizlilik haklarına saygı gösterilmesi önemli
hususlardır; ölüm belgelerinde yer alan hassas veriler, sosyo-demografik ve tıbbi bilgiler
için toplanmaktadır.
3
Bu nedenle derlenecek olan kişisel bilgiler Türkiye İstatistik Kurumu’nun
kuruluş kanunu gereğince yalnız istatstiksel amaçla kullanılacak, resmi ve özel
kişi veya kuruluşlara açıklanmayacaktır
Bu bakımdan, istatistik uzmanlarının yanı sıra belgeleme uzmanlarının da ülkelerinde
kabul edilen İstatistik Kurumunun kuruluş kanunlarına riayet etmeleri gereklidir.
Örnek 3: Ölüm belgesinde rapor edilen ölüm nedeni ile ilgili bilgi:
(Lütfen cevabınızın işaretleyiniz)
a. İlgili her vatandaş tarafından serbestçe ulaşılabilir
b. İşlem yapılamayan ve dağıtılamayan hassas bir bilgi ve veridir
c. İstatistik Kurumu kuruluş kanunu tarafından korunan bilgidir
Sadece ölüm ile ilgili nedenleri rapor edin
Ölüm anında mevcut olan bütün durumları rapor etmeyin. Sadece ölüme neden olan
veya katkıda bulunan durumlar ve hastalıklar ölüm belgesinde rapor edilmelidir.
Ölüme yol açan olaylar dizisi belirlenmeli ve nedensel bir sıralama içerisinde rapor
edilmelidir.
Bunun yanı sıra, eğer varsa, ölüme katkıda bulunduğu düşünülen diğer durumlar ve
hastalıklar da dahil edilmelidir.
Örnek 4: Bir ölüm belgesinde rapor edilmesi gereken nedenler
nelerdir?
a. Ölen kimseyi yaşamı sırasında etkileyen bütün şiddetli hastalıklar veya durumlar
b. Ölüme yol açan hastalıkların veya durumların sıralaması ve eğer varsa
katkıda bulunan nedenler.
c. Ölüm mekanizması
Tam, Detaylı ve Uygun Bilgi
Ölüm nedeni belgelenirken, eğer ölen kişiyi kötü bir şekilde etkilediği düşünülüyorsa her
türlü hastalık, olağandışı durum, kaza veya zehirlenme rapor edilmelidir.
Eğer alkol ve/veya başka madde kullanımının, sigara kullanımının, son zamanlarda
yaşanan bir hamileliğin veya ameliyatın (ayrıca bakınız "Önemli bir husus: Ameliyat ve
diğer tıbbi işlemler” – Ders 3), zehirli gazlara maruz kalma veya maden endüstrisinde
çalışma gibi çevresel etmenlerin, vs ölüme katkıda bulunduğuna inanılıyorsa, bu
durum/durumlar rapor edilmelidir.
Ölüme neden olan sürecin tanımlanması bazen karışıktır. Böyle durumlarda ölüm
nedenlerine dahil olabileceğinden şüphe edilen nedenler seçilmeli ve "olası" ya da
"tahmin edilmiş" gibi kelimeler ile sağlanan tanımın tam olarak güvenilir olmadığı
belirtilmelidir.
4
Okunabilirlilik ve Kısaltmalar
Bütün bilgilerin açık ve net bir şekilde okunabilmesi önemlidir. Bunun için en iyi yöntem
daktilo ile yazmaktır. Ancak eğer bu mümkün değilse bilgiler okunabilir bir şekilde
yazılmalıdır. Değiştirme yapmayınız veya silmeyiniz.
Lütfen tıbbı terimlerin kısaltmasını kullanmayınız, çünkü farklı kişiler bunları değişik
şekillerde yorumlayabilir.
5
Ders 2: Ölüm Belgesi
Bu ders, Ölüm Nedenini açıklayan Doktor Raporunun nasıl hazırlanacağı ile ilgili bilgi
vermektedir.
Bu dersten sonra, doğal ölüm nedenleri için ölüm belgelerini tamamlayabileceksiniz.
Daha fazla ayrıntı ve bilgi Ders 4’te belirtilmiştir.
Düzgün bir şekilde tamamlanmış bir ölüm nedeni bölümü, ölümle sonuçlanan olayların
sırası, türü ve ilişkisinin etiyolojik bir açıklamasını vermektedir. Ölüm belgesinin tıbbi
bölümün nasıl tamamlanacağı ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıdaki paragraflarda
belirtilmektedir.
Ölüm Belgesi
Bu bölüm sadece doktor tarafından doldurulacaktır
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebep
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
Eğer yukarıda verilen
nedene yol açan ölüm
ile sonuçlanan durumlar
varsa, altta yatan durum
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
etkisi olan, fakat ölüme
neden olan hastalık veya
durumla ilgili olmayan diğer
önemli durumlar yazılacaktır
* Bu bölüme kalp arresti ve solunum yetmezliği gibi ölüm şekilleri değil, ölüme sebebiyet veren
hastalık, yaralanma veya komplikasyon türü yazılacaktır.
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Doğal ölüm
Trafik kazası
Diğer
Ev
Hastane
İşyeri
İntihar
İş kazası
Araştırma aşamasında
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Otopsi yapıldı mı?
Evet
D
Hayır
Evet
Aşağıda belirtilen ölüm nedeni, otopsi bulgularından mı elde edildi?
Evet
Hayır
Ölüm yaralanma sonucu mu gerçekleşti?
Bölüm F'ye geçiniz
Hayır
İş yerinde yaralanma
Bölüm E'ye geçiniz
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Daha sonra daha fazla bilgi elde edilebilir mi?
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
Kırsal alan (Çiftlik)
Ticaret ve hizmet alanı
Sanayi ve inş. yeri
Okul, diğer kur. ve idari yer
Diğer (Açıklayınız)
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Bölüm G'ye geçiniz
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Ölüm hamileliği esnasında gerçekleşti
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
Doğum ağırlığı
Ölüm doğum esnasında gerçekleşti
Ölüm doğumdan sonraki 43 gün ile 365 gün içerisinde gerçekleşti
6
Ölüm doğumdan sonraki 42 gün içerisinde gerçekleşti
Anne ölümü değil
Uyarı: Ölüm belgesinin ilk bölümü, uluslararası kullanım için DSÖ tarafından tavsiye
edilen Ölüm Nedenini Açıklayan Doktor Raporu’nu temsil etmektedir. Yerel bazı
değişiklikler olmasına rağmen bu genel format Avrupa'da yaygın olarak kullanılmaktadır.
Ölüm belgesinin ikinci bölümü DSÖ tarafından tavsiye edilen uluslararası ölüm belgesinin
bir parçası DEĞİLDİR. Ancak, amaçlanan kullanımı DSÖ ve EUROSTAT tarafından tavsiye
edildiği üzere önemli bilgilerin toplanması için bir çerçeve sağlamaktır.
Burada sadece konuya açıklık getirmek için gösterilmiştir. Ulusal gereksinimlere ve
mevcut ölüm belgesi formlarına bağlı olarak, bu web sayfasının ulusal uygulaması
sırasında her bir ülke bu ek kutucuğu kullanmalı, değiştirmeli veya kullanmamaya karar
vermelidir.
Belgeyi hazırlayanın kimliği
Belgeyi hazırlayan uzmanın tam ismini ölüm belgesinde belirtilen bölüme büyük
harflerle yazınız.
Eğer formda istenirse, lütfen diploma/ sicil no kayıt numarasını dahil ediniz.
Aile doktorları için, verilen adresin ikamet edilen adres olması gereklidir. Hastane veya
diğer kurumlarda çalışan uzmanlar içinse belirtilen bu yerlerin adreslerini vermeleri
gereklidir.
İsim ve adresin yer aldığı bir kaşede kullanılabilir.
İmza orijinal olmalı veya elektronik olarak onaylanmış olmalıdır.
Ölen kişinin kimliği
Ölen kişinin ismi, yaşı, cinsiyeti, ölüm zamanı ölüm belgesinde belirtilen bölüme doğru bir
şekilde yazılmalıdır.
Büyük harflerle açık bir şekilde yazınız veya fotokopisini alınız.
Diğer bilgiler (kişisel kimlik numarası, çalıştığı iş, eğitim, doğum ile ilgili bilgiler, vs.) ya
belgeyi hazırlayan kişiden ya da ilgili memurundan alınan bilgilerle geçerli Ulusal Kanunlar
derlenecek olan kişisel bilgiler Türkiye İstatistik Kurumu’nun kuruluş kanunu gereğince
yalnız istatistiksel amaçla kullanılacak, resmi ve özel kişi veya kuruluşlara
açıklanmayacaktır (bakılacak) çerçevesinde tamamlanabilir.
Bu belgeleri doldurmakla kimin sorumlu olduğunu tespit etmek için lütfen ulusal
kanunlara göre belirleyiniz.
Bölüm I
Doğrudan ölüme sebebiyet veren olayların sıralamasını rapor etmek için kullanılır, I (a)
satırında en yakın nedenden (geçirilen son hastalık, yaralanmalar veya doğrudan ölüme
sebebiyet veren durumlar) başlar, I (b) ve (c), satırlarında nedensel sıralama takip edilir
ve 1(d) satırında ölümün altta yatan nedeni rapor edilir (bu durum genellikle böyle
olmakla beraber her zaman böyle değildir).
Esas ölüm nedeni, doğrudan ölüme neden olan hastalıklı durumların başlamasına yol
açan hastalık veya yaralanma ya da ölümcül yaralanmayla sonuçlanan bir kaza veya
şiddet eylemidir.
7
Örnek 5: Esas neden belirlendikten sonra ölüme sebebiyet veren
olayların sıralamasının rapor edilmesi neden önemlidir?
(Lütfen cevabınızı işaretleyiniz.)
a) Sadece istatistiksel amaçlar için
b) İnsanların hayat tarzları ile ilgili bilgi toplamak için
c) Etkili önleyici müdahaleler planlamak için
Örnek 6: Doğal ölümlerin söz konusu olduğu durumlarda esas
ölüm nedeni:
(Lütfen cevabını işaretleyiniz)
a) Bölüm I’in ilk satırında belirtilir
b) Bölüm II’de belirtilmelidir
c)Ölüme yol açan hastalıkların veya durumların sıralamasının başlangıç
noktasıdır
Bölüm I - (a) Satırı - Doğrudan ölüme neden olan hastalık veya durum
Satır I(a)’ya, ölüme sebebiyet veren en son neden yazılır.
Satır I(a)’da her zaman bir kayıt olmalıdır. Ölüme sebebiyet veren en son neden
her hangi bir hastalık veya yaralanmadan kaynaklanmıyorsa veya bunların bir sonucu
olarak ortaya çıkmadıysa, bu durum belgenin I’inci bölümünde rapor edilmiş tek durum
olabilir.
Kalp durması, kollaps, solunum yetmezliği, akut böbrek yetmezliği, vs. gibi ölüm
şekillerinin yazılması tavsiye edilmemektedir.
(Ayrıca Ders 4’te yer alan “Önlem
Mekanizması: Nasıl ve Ne zaman” bölümüne bakınız).
Şiddete bağlı veya doğal olmayan nedenlerden kaynaklanan ölümlerde, kaza en yakın
ölüm nedenidir ve bu yüzden satır I(a)'ya yazılmalıdır.
Bölüm I – Satır (b), (c) ve (d), önceki nedenler
Eğer satır I(a)'da belirtilen neden başka bir hastalıktan doğuyorsa veya başka bir
hastalığın sonucuysa, bu hastalık satır I(b)'ye işlenmelidir.
Eğer satır I(b)’ye yazılan durum, başka bir durum veya hastalıktan kaynaklanıyorsa, sözü
edilen diğer durum satır I(c)’de rapor edilmelidir.
Benzer olarak, satır I(c)'de rapor edilmiş bahsi geçen durumdan önceki bir durum satır
I(d)'de rapor edilmelidir.
En alt satır, altta yatan nedenin rapor edilmesi GEREKEN bölümdür.
Eğer gerekli olursa ek satır(lar) dahil edilebilir; ancak, doğrudan ölüm nedenlerine sebep
olan ilgili olayların sıralamasının başlangıç noktası olan altta yatan nedenin bölüm I'in en
alt satırına kayıt edilmesi gerektiğini unutmayınız.
8
Hastalık dizinin başlangıç noktasını Bölüm I'de yer olmamasından dolayı Bölüm II'ye
hiçbir zaman kaydetmeyiniz, çünkü Bölüm I’in en alt satırına yazılan durum ya da olay,
resmi ölüm istatistikleri için temel olarak kullanılacaktır.
Bir durum sadece etiolojik ya da patolojik anlamda değil, aynı zamanda bu durumun, çok
uzun bir süre sonra olsa bile, dokuların hasar görmesi veya fonksiyon bozukluğu
nedeniyle doğrudan ölüm nedenlerine ortam hazırladığına inanıldığı durumlarda da önce
gelen neden olarak değerlendirilmelidir.
Örnek 7: Aşağıda verilen belgede, esas ölüm nedenine müdahale
eden nedenin hangisi olduğunu belirleyiniz: Bölüm I a) Özofagus
varis kanaması b) Alkole bağlı karaciğer sirozu c) Kronik alkolizm
(Lütfen cevabınızı işaretleyiniz.)
a) Özofagus varis kanaması
b) Alkole bağlı karaciğer sirozu
c) Kronik alkolizm
Bölüm II: Diğer önemli durumlar
Bölüm II’ye, önem sırasına göre, Bölüm I'deki sıralamanın parçası olmamalarına rağmen
ölümcül sonuca katkıda bulunan diğer önemli hastalıklar ve durumları yazınız.
Örnek 8: Bölüm II aşağıda belirtilen durum için kullanılır:
a) Ölüm ile ilgili olan fakat sıralamanın bir parçası olmayan hastalıkları ve
durumları rapor edilir
b) Bölüm I’deki boşluk olmadığında esas ölüm nedenini rapor edilir
c) Ölüm mekanizmasını rapor edilir
Örnek 9: Aşağıda verilen belgelerden hangisinin YANLIŞ olduğunu
belirtiniz
a) Bölüm I a) Primer akciğer skuamöz hücreli karsinom;
anterolateral miyokard enfarktüs. Bölüm II Tip II diyabet mellitus
b)
Akut
b) Bölüm I a) Akut miyokard enfarktüs; b) Akciğer neoplazmı. Bölüm II Tip II diyabet
mellitus
c) Bölüm I a) Akut miyokard enfarktüs; b) Tip II diyabet mellitus. Bölüm II Primer
akciğer karsinomu
Doğru!
Bu belgede sıralama uygun bir şekilde rapor edilmemiştir,
çünkü akciğer neoplazmının nedeni akut miyokard enfarktüs
olamaz.
9
Süre
Belgeye yazılan her bir durumun başlangıç tarihleri arasındaki süreyi (durumun teşhisini
değil) ve ölüm tarihini verilen sütuna yazınız.
Başlangıç zamanı ya da tarihi bilinmeyen durumlarda en iyi tahmin yapılmalıdır.
Her bir vakaya zaman birimi yazılmalıdır (yıllar, aylar, günler, saatler, hatta dakikalar).
Bu sütunu boş bırakmaktansa süreyi tahmin etmek veya “bilinmiyor” yazmak tercih
edilebilir.
Doğru bir şekilde doldurulmuş bir belgede, satır I(a) için yazılmış süre satır I(b) veya I(c)
veya I(d) için yazılmış süreyi hiçbir zaman aşmaz; satır (b) veya (c)’ye yazılmış en yakın
ölüm nedeninin süresi de satır (c) veya (d)’ye yazılan esas ölüm nedeninin süresini
aşmaz, çünkü bu durumlar nedensel sıralamanın artan düzeninde kayıt edilmişlerdir.
Bu bilgi, belirli hastalıkların kodlanmasına yararlıdır ve aynı zamanda rapor edilen durum
sıralamasının doğruluğunun kontrol edilmesinde de faydalıdır.
10
ÖRNEK 1: 5 Ağustos 2003 tarihinde 64 yaşında bir erkek, arteriyosklerotik serebral enfarktüs ile hastaneye
kabul edildi. Daha sonra rehabilitasyon bölümüne aktarıldı ve hastada hipostatik pnömoni görüldü. Yoğun
Bakım Ünitesinde alınan balgamda Klebsiella’ya rastlandı ve hasta kısa bir süre sonra hayatını kaybetti.
Belgenin üst kısmı
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Ev
Hastane
İşyeri
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Evet
D
Hayır
Hayır
Trafik kazası
Diğer
İntihar
İş kazası
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
Evet
Doğal ölüm
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
11
Uyarı: Resmin ilk bölümü, uluslararası kullanım için DSÖ tarafından tavsiye edilen Ölüm
Nedenini Açıklayan Doktor Raporu’nu temsil etmektedir. Yerel bazı değişiklikler olmasına
rağmen bu genel format Avrupa'da yaygın olarak kullanılmaktadır.
Resmin ikinci bölümü DSÖ tarafından tavsiye edilen uluslararası ölüm belgesinin bir
parçası DEĞİLDİR. Ancak, amaçlanan kullanımı DSÖ ve EUROSTAT tarafından tavsiye
vermelidir.
Belgenin alt kısmı
Uygulama sonucu
Pnömoni, iskemik kalp hastalığından kaynaklanan kalp yetmezliği gibi belirli bir
esas ölüm nedeninden yaşamını kaybeden bir kişide ölüme yol açan olay olarak
meydana gelebilen bir hastalık olabilir. Buna benzer durumlarda, belirli olan
esas ölüm nedeni raporuna dahil edilmelidir. Pnömoni veya bronkopnömoni
ölüm belgelerinde rapor edildiği zaman, durumun primer, hipostatik olup
olmadığı veya aspirasyona (kusma) bağlı olup olmadığı ve mümkünse, neden
olan
organizma
belirtilmelidir.
Eğer
pnömoni
immobilizasyondan
kaynaklanıyorsa bu duruma neden olan olay saptanmalıdır.
12
ÖRNEK 2: İnsülin bağımlısı olmayan, 10 yıllık diyabet hastası olup 2 yıllık anjin öz geçmişi olan 70 yaşında bir
erkek akut myokardiyal enfarktüs şikayeti ile hastaneye başvurmuştur. Bu olaydan iki hafta sonra, hasta
tekrarlayan ağrı ve kalp yetmezliği belirtileriyle yeniden hastaneye gelir. Elektro kardiyogramı iskemiyi gösteren
hasta koroner bakım ünitesine alınmasından kısa süre sonra kalp krizi geçirir ve 14 Mart 2003 tarihinde hayatını
kaybeder.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Doğal ölüm
Trafik kazası
Diğer
Ev
Hastane
İşyeri
İntihar
İş kazası
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
D
Hayır
Evet
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
13
vermelidir.
Uygulama sonucu
Hasta aterosklerotik koroner damar hastalığından hayatını kaybetmiştir. Bu,
kalp yetmezliğine ve kalp krizine yol açan myokardiyal enfarktüse neden
olmuştur. Kalp krizi bir ölüm mekanizmasıdır, kalp yetmezliği ise belirli olmayan
bir süreçtir; her ikisi de etiolojik olarak belirli değildir. Bu nedenle esas ölüm
nedeni olarak kullanılmamalıdır.
14
ÖRNEK 3: Hipertansif 68 yaşında bir erkek 5 yıl önce ciddi bir enfarktüs geçirmiştir. Mevcut sağlık durumu
stabil olup düzenli olarak tedavi ediliyordu. 15 yıldır anti-hipertansiflerle hipertansiyonu kontrol altındaydı.
Aniden şiddetli bir retrosternal ağrı ile baygınlık ve arkasından şok geçirir. EKG incelemesinde, kalp ritminde
bozukluk ve ventriküler fibrilasyon tebit edilmiştir. Ayrıca aşırı hipotansiyon da bulunmaktaydı (kan basıncı
70/40'tı). 23 Kasım 2004 tarihinde hastaneye geldiğinde yaşamını kaybetmiştir.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Doğal ölüm
Trafik kazası
Diğer
Ev
Hastane
İşyeri
İntihar
İş kazası
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
D
Hayır
Evet
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
15
vermelidir.
Uygulama sonucu
Ölüme neden olan olayların sıralanması belgeyi hazırlayan kişi tarafından Bölüm
I’de açıklanmış ve rapor edilmiştir. Arteryel hipertansiyon ve geçmiş
myokardiyal enfarktüs kontrol altında olmasına rağmen, ikisinin de ölüme
katkıda bulunduğuna inanılmaktadır bu nedenle Bölüm II’de rapor edilmişlerdir.
16
ÖRNEK 4: 21 Haziran 2000 tarihinde, 20 yıllık hipertansiyon geçmişi olan ve 5 yıldır iskemik kalp hastalığı
belirtileri taşıyan 73 yaşında bir erkek evinde yaşamını kaybetmiştir. Otopside de onaylanan koroner tromboz
ölüm nedeni olarak teşhis edildi.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Ev
Hastane
İşyeri
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Evet
D
Hayır
Hayır
Trafik kazası
Diğer
İntihar
İş kazası
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
Evet
Doğal ölüm
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
17
vermelidir.
Uygulama sonucu
Örnek 10: Aterosklerozun ölüm zamanına kadar genelleştirilmiş olacağı kabul
görmüştür. Ancak, koroner ateroskleroz ya da serebral ateroskleroz gibi en
yakın ölüm nedenine yol açan arteriyoskleroz veya aterosklerozun görüldüğü
yerin bilinmesi gereklidir.
Süreyi göz önünde bulundurarak aşağıda verilen belgelerden
hangisinin YANLIŞ olduğunu belirtiniz
a) Bölüm I a) Ventriküler rüptür – Dakikalar; b) Akut myokardiyal enfarktüs –
Dakikalar; c) Kronik iskemik kalp hastalığı – 15 yıl.
b) Bölüm I a) Akut myokardiyal enfarktüs – 2 gün; b) akciğerden yayılmış
mediyastinal metastaz – 6 ay; c) Primer akciğer karsinomu- 1 yıl.
c) Bölüm I a) Solunum yolu hastalığının akut alevlenmesi – 10 yıl; b) Kronik
bronşit – 10 yıl
18
Önemli bir Konu: Neoplazma
Eğer ölümün sebebi Neoplazmaya bağlıysa, lütfen aşağıdakileri belirleyiniz:
•
•
•
•
•
•
•
•
Benign (İyi huylu), malign (kötü huylu) ya da belirsiz olup olmadığı,
Eğer primer bölge biliniyorsa veya bilinmiyorsa,
Eğer morfolojik tür biliniyorsa,
Eğer metastaz bölge(ler) ve primer bölge biliniyorsa,
“bölgeden metastatik” ifadesi birincil bölgeyi (bölgeleri) ifade eder,
“bölgeye metastatik” ifadesi ikincil bölgeyi (bölgeleri) ifade eder,
“karsinomatoz”, “karsinoz”, “büyüme”, “malign (kötü huylu) tümör” vs. gibi belirli
olmayan terminolojiden mümkün olduğu kadar kaçının,
Lösemiyi “akut", “sub-akut” veya “kronik” olarak tanımlayın ve ilgili hücre türünü
açıklayın.
Örnek 11: Aşağıda verilen bir neoplazmın rapor
yöntemlerinden hangisinin doğru olduğunu belirtiniz:
edilme
a) Akciğer neoplazmı
b) Kemiklere doğru metastatik adenokarsinom
c) Pulmoner metastatik neoplazm
Ölüm tarihi
Ölümün gerçekleştiği ayı, günü ve yılı tam olarak kaydediniz.
Ölüm gece yarısına yakın veya 31 Aralık tarihinde gerçekleşirse ay, gün veya yıl kaydına
özellikle dikkat ediniz. Gece yarısı gerçekleşen bir ölümün bir günün başlangıcı yerine
günün sonunda gerçekleştiğini düşünün.
Eğer kesin ölüm anı bilinmiyorsa, ki tıbbi tetkiki yapan kişi tarafından gerçekleştirilen bazı
soruşturmalarda olabilir, tarih soruşturmanın sonucunda belirlenecektir. Eğer daha sonra
kesin tarihin, kayıt edilen tarihten farklı olduğu bulunursa kayıtta bir değişiklik yapılabilir.
Bazen kesin bir ölüm tarihi belirlemek mümkün değildir, ölümden sonra bulunan insan
cesetlerinde olduğu gibi. Bu gibi durumlarda, ölüm verilerinin tahmin edilen aralığının
ortalaması rapor edilmelidir (varsa ulusal kanunlara veya yönetmeliklere başvurunuz).
Ölüm yeri
Yerin özellikleri, örneğin: ev, hastane, iş, ambulans, diğer taşıt, endüstriyel alan, çiftlik,
deniz, hapishane, otoyol vs. belirlenmeli ve rapor edilmelidir.
Ölen kişi kadınsa
Ölüm:
•
•
•
•
•
Hamilelik esnasında,
Doğum esnasında,
Hamilelikten sonraki 42 gün içerisinde,
Hamilelikten sonraki 43 gün ile 365 gün içerisinde,
uygun bölümü işaretleyiniz. Aksi halde, boş bırakınız.
19
Otopsiler
Doktor raporundaki otopsiler alanını (alanlarını) lütfen doldurunuz, çünkü bu bilginin
atlanılması ölüm istatistiklerinin kalitesini etkilemektedir.
Ölüm nedeni, eğer otopsi veya diğer ölüm sonrası inceleme türleri varsa patolog
tarafından sağlanan bilgileri de kapsamalıdır. Belge dosyalandığı sırada beklemekte olan
mikroskobik incelemelerin olduğu ölümler için ek bilgi mümkün olduğu kadar kısa bir süre
içerisinde rapor edilmelidir, ancak bu bilgiler eksikse bir ölüm belgesinin hazırlanması
geciktirilmemelidir.
•
Kısmi ya da tam otopsi uygulandıysa "Evet" yazın.
Aksi söz konusuysa “Hayır” yazın.
•
•
Belirtilen ölüm nedeni otopsi bulguları sonucunda mı elde edildi?
Otopsi bulguları elde edilebiliyorsa ve ölüm nedenini belirlemekte kullanıldıysa
"Evet" yazın.
Eğer otopsi uygulanmadıysa bu kısmı boş bırakın.
•
Eğer bir otopsi veya yasal bir soruşturma gerçekleşiyorsa ve ölüm nedeni ya da
ölüm şekli ile ilgili daha fazla bilginin elde edilmesi bekleniyorsa, "Evet" yazın.
Düzeltmeler
•
Ölüm belgesinin genellikle belli bir zaman aralığı içerisinde doldurulması ve
gönderilmesi gereklidir. Doktorların, tıbbi bilgi, ilaç bilgisi, özgeçmiş, belirtiler,
teşhis ile ilgili testler ve varsa otopsi sonuçlarını ölüm nedenini belirlemek için
kullanması beklenir.
•
Eğer otopsi gibi ek soruşturma sonuçları bekleniyorsa, belgeyi hazırlayan doktor
ek bilgilerin elde edilmesinden sonra bilgileri güncellemelidir.
•
Eğer ek tıbbi bilgi veya otopsi bulguları doktor ölüm nedenini (nedenlerini)
belgeledikten sonra alındıysa ve doktor nedenin ölüm belgesine kaydedilmiş
nedenden farklı olduğunu düşünüyorsa, orijinal belge yetkili kurum ile ek ölüm
nedeni raporu doldurularak derhal değiştirilmelidir; açık ifade "değiştirilmiş belge"
rapor edilmelidir.
Ölümün şekli
Bütün ölümler için olan bu kısmı uygun kutuyu
Seçilen kısım altta yatan ölüm nedenini yansıtmalıdır.
işaretleyerek
doldurunuz.
Dış nedenlere bağlı olmayan ölümlerin “Doğal” olarak tanımlanması gereklidir.
Doktorlar doğal ölüm nedenlerinin
çerçevesinde belgeleyebilirler.
dışında
20
gerçekleşen
ölümleri
ulusal
kanunlar
ÖRNEK 5: Vaka geçmişi: 66 yaşında bir erkek 20 Aralık 1998 tarihinde ölmüştür. 15 yıldır insülin bağımlılığı
olmayan diyabet mellitus geçmişi vardır. Biliyer taş nedeniyle 1992 yılında bir kolosistektomi geçirmiştir.
Ölümünden altı ay önce hastada diyabetik glomeruloskleroz gelişti ve bunun 5 gün öncesinde akut böbrek
yetmezliği sonrasında solunum yetersizliğine neden olan 3 gün süren hiperglisemik koma hali yaşamıştır.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Ev
Hastane
İşyeri
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Evet
D
Hayır
Hayır
Trafik kazası
Diğer
İntihar
İş kazası
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
Evet
Doğal ölüm
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
21
vermelidir.
Uygulama sonucu
İnsülin bağımlılığı olmayan diyabet mellitus diyabetik glomeruloskleroza sebep
olmuştur. Bu son durum solunum yetersizliğiyle sonlanan akut renal yetmezliği
ortaya çıkarmıştır. Kolosistektomi rapor edilmek zorunda değildir, çünkü
tamamen tedavi edilmiş, iyileşmiş ve ölüm ile ilgili değildir. Solunum
yetersizliğinin rapor edilmesi gerekli değildir çünkü bir ölüm mekanizmasıdır ve
ölümcül olaylar zincirinin açıklanması yararlı değildir.
22
ÖRNEK 6: Sigara kullanmayan 79 yaşında bir erkek çimento ve asbest ürünleri üreten bir şirket için
çalıştığından 35 yıl asbest fiberlerine maruz kalmıştır. Yaklaşık 20 yıl önce torasik radyografi interstisyal fibroz
olduğunu göstermiştir, spirometrik test ise restriktif solunum bozukluğu ortaya çıkarmıştır. Balgam sitolojik
incelemesi, siderosit ve asbest zerrelerinin varlığını göstermiştir. Klinik görünüme ve hastanın mesleğiyle ilgili
olarak önemli derecede asbest fiberlerine maruz kalmasına dair yaptığı açıklamaya dayanarak pulmoner
asbestozis teşhisi konuldu. Yaklaşık 10 yıl önce, inatçı öksürük rinit, efor dispnesi sipinometrik incelemede çok
ciddi restriktif-obstrüktif solunum bozukluğu ile karakterize olan kronik bronşit teşhisi alınmıştır. Yaklaşık 1 ay
önce, kemoterapiye dirençli ciddi bir pulmoner enfeksiyon başladı ve hastanın hastaneye yatırılması gerekti.
Farmakolojik tedavilere rağmen, hastanın durumu büyük ölçüde kötüleşti ve ölüme yol açan çok ciddi solunum
yetmezliği görüldü.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Ev
Hastane
İşyeri
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Evet
D
Hayır
Hayır
Trafik kazası
Diğer
İntihar
İş kazası
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
Evet
Doğal ölüm
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
23
vermelidir.
Belgenin alt kısm
Uygulama sonucu
Akut solunum yetmezliği genellikle, bu durumda olduğu gibi tedavi edilmeyen
veya tedaviye dirençli solunum yolu enfeksiyonlarını kötüleştirir. Ayrıca, sık
görülen solunum enfeksiyonları hastanın daha önceden asbest fiberlerine maruz
kalması sonucu başlayan kronik obstrüktif bronkopnömoni ile klinik, radyolojik
ve sitolojik olarak teyit edilmiş asbestozisin bir parçasıdır.
24
ÖRNEK 7: 78 yaşında bir erkek 40 yıldır günde 20 sigara içmekteydi. Yaklaşık 10 yıldır kronik obstrüktif
bronşiti vardı. 3 yıl önce dekompanze hematüri geçirmişti. Ürolojik test ve sistoskopi, bir mesane polibi bulunup
biyopsi materyali histopatolojik incelemesinde papiller mesane karsinomu ortaya çıkarmıştır. Cerrahi operasyon
sonrası kemoterapi uygulanmıştır. Bir yıl önce, periyodik onkolojik kontroller sırasında, karaciğere ait ultrason
görüntüleri bazı nodüller ortaya çıkardı ve biyopsi sonucu bu nodüllerin metastaz olduğunu anlaşıldı. Hasta
şiddetli göğüs ağrısı ve dispneye yol açan akut pulmoner ödem sonrası ölmüştür. Otopsi, neoplastik kitle
pulmoner emboli olduğunu ortaya çıkardı.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Doğal ölüm
Trafik kazası
Diğer
Ev
Hastane
İşyeri
İntihar
İş kazası
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
D
Hayır
Evet
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
25
vermelidir.
Uygulama sonucu
Akut pulmoner ödemin klinik görünümü otopside teyit edilen pulmoner emboli
ile doğrulanmıştır. Emboli, mesane karsinomunun yol açtığı akciğerle ilgili
metastazların varlığı sonucunda oluşmuştur. Önceden var olan KOAH, solunum
koşullarını kötüleştirmiştir.
26
Ders 3: Dış Nedenlere neler eklenebilir
UYARI!!
Şiddete ya da doğal olmayan nedenlere bağlı ölümlerin, söz konusu belgeleri vermekle
görevli, özel olarak tayin edilmiş uzmanların olduğu ülkelerde bu ölümleri belgelemekle
yetkili olmayan doktorlar tarafından GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMAMASI ile ilgili
paragraf.
Bu ders, dış nedenlere bağlı ölümlerin söz konusu olduğu durumlarda Ölüm Nedenini
açıklayan Doktor Raporunun nasıl hazırlanacağı ile ilgili bilgi ve talimat sağlamaktadır. Bu
dersten sonra, dış nedenlere bağlı ölümler için ölüm belgelerini tamamlayabileceksiniz.
Ancak 2'inci Ders, 3'üncü pröpedötik bir derstir. Bu nedenle bu dersi 2'inci Dersi
tamamladıktan sonra okuyup tamamlamanız gerekmektedir.
Dış nedenlerin sebep olduğu ölümlere özel ilgi gösterilmesi gerekecektir, çünkü bu ders
içerisinde “Yaralanma nasıl gerçekleşmiş” bölümünün yer aldığı bir belgeye göndermeler
yapmaktadır. Bu nedenle dış nedenlerin sebep olduğu ölümler için yapılan açıklamaların
bahsi geçen bölümün bulunmadığı ülkelere uyarlanması gerekecektir.
Ölüm şekli
Ölüm nedeni kaza, intihar, cinayet veya belirlenemeyen bir sebepse uygun kutucuğu
işaretleyiniz.
Yaralanma Tarihi
Yaralanma tarihi ölüm tarihi ile aynı olmak zorunda değildir.
Tarih tahmini olabilir: Bu durumda, “tahmini” kelimesi tarihin önüne konabilir.
Yaralanmanın meydana geldiği yer
Yaralanmanın meydana geldiği yerin genel kategorisini yazınız.
Şirket veya kuruluş isimlerini yazmayınız, sadece yaralanmanın gerçekleştiği yerin genel
kategorisini yazınız.
Örnek olarak: evde, yatılı kuruluşta, çiftlikte, sanayi ve inşaat yerinde, spor alanı, cadde
ve otoyol, ticaret ve hizmet alanı, okul, hapishanede, huzurevinde, gölde, otoparkta,
mısır tarlasında, kamu dairelerinde, mağazada, eğlence parkında, vs.
Yaralanma nasıl gerçekleşmiş
UYARI!!
Dış nedenlerin sebep olduğu bağlı ölüm olayları önemlidir, çünkü bu ders uluslararası
tıbbi ölüm belgesinin altına eklenmiş ek bilgi kutucuğunda bulunan ve içerisinde
“Yaralanma nasıl gerçekleşmiş” bölümünün yer aldığı bir belgeye ilave bilgileri
içermektedir.
Bu yüzden dış nedenlerin sebep olduğu ölümler için yapılan açıklamaların, bahsi geçen
bölümün ölüm belgesinde gösterilmediği ülkelerde uyarlanması gerekecektir.
27
Dış nedenin kısa bir açıklamasını önce gelen bir ölüm nedeni olarak Bölüm I’de satır
I(b)'ye veya I(c)’ye, takip eden yaralanmaların sıralanmasına bağlı olarak yazınız veya
varsa belirli kutucukta rapor ediniz.
Yaralanmanın nasıl meydana geldiğine dair koşulları veya kazanın ya da yaralanmanın
nedenini açıklayarak kısa bir tanımlamasını yapınız, örneğin "ev boyarken merdivenden
düştü", "bisiklet kullanırken yoldan çıktı" veya "araba-kamyon çarpışmasında araba
sürücüsü".
Kaza eseri düşüşler söz konusu olduğunda, düşüş koşulları da belirtilmelidir; örneğin
"evde merdivenlerden kaza eseri düşmek", ya da "bakımevinde yataktan düşmek".
Düşüşün zemin seviyesinde gerçekleşip gerçekleşmediğini, örnek olarak “evin bahçesinde
yürürken buza basıp kaydı" ya da zeminden yüksek bir seviyede gerçekleşip
gerçekleşmediğini belirtiniz, örnek olarak “işyerinde yapı iskelesinden düştü”.
Yaralanma anında gerçekleştirilen faaliyet eğer biliniyorsa belirtilmelidir (mesela:
"araba yıkarken", "okula koşarken" vs.).
Yaralanma/zehirlenmeye herhangi bir alet, silah, kimyasal madde, ilaç karıştıysa
belirtilmeli ve belirlenmelidir, örneğin: “meşrubat şişesinde saklanan bitki öldürücü
herbisiti kaza eseri yutmuş", “bir saldırı sırasında bilinmeyen bir kişi tarafından mutfak
bıçağıyla bıçaklanmış”, “motorlu araç egzoz gazı soluyarak kasıtlı karbon monoksit
zehirlenmesi”, “av sırasında av tüfeğiyle sırtından vurulmuş”.
Örnek 12: Doğal olmayan ölümlerde dış nedenler (yaralanma veya
zehirlenme durumları):
a)Yaralanmanın
edilmelidir
veya
zehirlenmenin
önce
gelen
nedeni
olarak
rapor
b) Bölüm II’de rapor edilmelidir
c) Rapor edilmemelidir
Önemli bir Konu: Taşıt kazaları
Eğer ölüm taşıt kazalarına bağlı ise lütfen belirtmeyi unutmayınız:
•
•
•
•
•
•
Koşullara bağlı olarak taşıt türü (bisiklet, araba, ağır yük taşıtı, buldozer, tren, çok
hafif uçak, sabit kanatlı ticari uçak, at, yolcu gemisi, yelkenli,...),
Eğer birden fazla taşıt söz konusu ise kısaca tanımlayın ve belirtiniz,
Ölen kişinin içinde bulunduğu aracın türünü belirtiniz,
Ölen kişinin sürücü, yolcu, yaya veya aracın dışında olan biri olup olmadığını
belirtiniz,
Kazanın meydana geldiği yer (otoyolda, otoyol dışında, tren peronunda, kayak
alanında, arazide, mısır tarlasında, limanda,...),
Eğer bir çarpışma gerçekleştiyse, çarpışmaya dahil olan araçların eşyalarını ve
türlerini belirtiniz.
28
Örnek 13: Aşağıda verilenlerden hangisi bir trafik kazası için
verilen uygun bir esas ölüm nedeni olarak değerlendirilebilir?:
a) Geçici bölgesel kırık
b) Bir araba ile kamyonun önden çarpışması
c) Karşıdan karşıya geçerken bir aracın çarptığı yaya
Önemli bir Konu: Ameliyat ve diğer Tıbbi İşlemler
Eğer en yakın ölüm nedeni, ameliyatta ya da diğer tıbbi işlemler veya tedavilerde
gerçekleşen bir kazanın komplikasyonu olarak ortaya çıktıysa rapor edilmesi önemlidir:
•
•
•
Komplikasyonun veya hatanın ne olduğu,
Komplikasyonun veya hatanın sonucunun ne olduğu,
Hangi tıbbi işlemin gerçekleştirildiği,
Örnek 14: Aşağıda verilenlerden hangisi ameliyat sırasında
gerçekleşen bir kaza durumunda iyi bir belgeleme örneği olarak
değerlendirilebilir:
a) I(a) pulmoner emboli, I(b) kolektomi, I(c) kolonun primer karsinomu
b) I(a) kolektomi, I(b) kolonun primer karsinomu
c) I(a) solunum krizi, I(b) pulmoner emboli, I(c) kolektomi, I(d) Neoplazm
29
ÖRNEK 8: Vaka geçmişi: 25 aylık bir erkek çocuk ölümünden 8 gün önce enfeksiyon ve yüksek ateş
şikayetiyle hastaneye getirildi. Röntgende mediyastinde 1.50 cm'lik oval yabancı bir cisim ortaya çıkmıştır.
Sonrasında şiddetli enfeksiyon teşhis edildi. Operasyon söz konusu cismin bir tabağa ait porselen parçası
olduğunu ortaya çıkardı. Bu parça özafagusu delmiş ve ciddi bir mediyastini ortaya çıkarmıştır. Ameliyat sonrası
komplikasyonlar başlamış ve hastaya yoğun antibiyotik tedavisi uygulanmasına rağmen ameliyattan 3 gün
sonra hasta septisemi nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Ev
Hastane
İşyeri
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Evet
D
Hayır
Hayır
Trafik kazası
Diğer
İntihar
İş kazası
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
Evet
Doğal ölüm
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
30
vermelidir.
Uygulama sonucu
Hasta ameliyatı takiben ortaya çıkan septisemi nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
Etkisiz olsalar bile tedavi edici girişimlerin rapor edilmemesi gerekir, çünkü bu
girişimler ölümcül olaylar dizisini veya katkıda bulunan nedenleri tanımlamak
için yararlı değildir. Yutulmuş yabancı cisimlerin özellikleri de rapor edilmiştir,
çünkü bu tür bir bilgi istatistiksel amaçlar için önem taşımaktadır. Ameliyat
nedeni, ortaya çıkan önce gelen nedenler olarak Bölüm I’de rapor edilecektir.
31
ÖRNEK 9: Vaka geçmişi.13 Ekim 2002 tarihinde 59 yaşında bir erkek yolcu, Milano havaalanında iki sivil
uçağın kalkış hazırlıkları için yaptıkları zemin manevraları sırasında çarpışmaları sonucu tamamen yanmıştır.
Yolcu, içinde bulunduğu uçaktan çıkarıldığında hayatını kaybetmişti. Yapılan otopsi, yolcunun kazadan sonra
uçağı dolduran dumanı soluması sonucu boğularak öldüğünü ortaya çıkardı. Tüm beden kömürleşmişti; bu
durum ölüme katkıda bulunmuş olabilir.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Doğal ölüm
Trafik kazası
Diğer
Ev
Hastane
İşyeri
İntihar
İş kazası
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
D
Hayır
Evet
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
32
vermelidir.
Uygulama sonucu
Doğru
33
Ders 4: İyi Belgeleme Yöntemleri
Özel dikkat gerektiren bazı durumlar aşağıdaki sayfalarda belirtilmiştir.
Bu tür bir dersin amacı, belgelemenin genel niteliğini artırmak (belirliliğin, belirsiz
nedenlerin nasıl geliştirileceği ve ölüm mekanizmalarını rapor etmekten kaçınmak ile ilgili
ipuçları) ve özel konular ya da işlemler (birden fazla neden olması, sorgular) ile ilgili daha
ayrıntılı bilgi sağlamaktır. Bu hususlar, iyi bir belgelemenin sağlanması için belgeleyen
doktor tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu dersten sonra “kalitenin iyileştirilmesi” adı verilen özel listeyi, çeşitli hastalıklar ve
durumlar, doğal ölüm nedenleri ve dış nedenler için gerekli belirlilik seviyesini sağlamak
üzere ve bunun yanı sıra belgeleme uygulamasında yaygın olan bazı hataları tanımlamak
ve önlemek üzere doğru bir şekilde kullanabilmelisiniz.
Önlem Mekanizmaları: Nasıl ve Ne zaman
En yakın neden, ölüm mekanizması ya da ölüme yol açan olay anlamına gelmez (Örnek
olarak, kardiyak arrest veya solunum arrest).
Ölüm mekanizması (örnek olarak, kardiyak ya da solunum arresti), hastalık süreci ile
belirli bir şekilde bağlantılı olmayan bir ifade olduğu ve sadece ölüm gerçeğini doğruladığı
için en yakın ölüm nedeni olarak rapor edilmemelidir. Bu nedenle, ölüm mekanizması
ölüm nedeni hakkında hiçbir ek bilgi sağlamaz.
Eğer bir organ sistemi yetmezliği (kalp yetmezliği, karaciğer yetmezliği, böbrek
yetmezliği veya solunum yetmezliği gibi) bir ölüm nedeni olarak sıralanıyorsa, altında
bulunan satırda(satırlarda) etyolojisini her zaman rapor ediniz (örnek olarak, “Tip I
diyabet mellitusa bağlı solunum yetmezliği" ya da "etilen glikol zehirlenmesine bağlı
karaciğer komasından kaynaklanan çeşitli organ yetmezliği").
Belirlilik ve Kalite Nasıl Artırılır
İstatistiksel amaçlar için ilgili birim tarafından doğru ve iyi bir şekilde ayırt edilmiş
kodlamanın sağlanması adına her bir durumun alanı(alanları), etyolojisi, süresi ve ortaya
çıkması ile ilgili olarak kesin bir şekilde rapor edilmesi gereklidir.
Bu bakımdan en açık ve önemli örnek, alan, morfoloji, davranış, birincil veya ikincil olup
olmadığı, ortaya çıktığı bölge vs. ile ilgili bilgilerin ve sonuç olarak güvenilir ölüm
istatistiklerinin elde edilmesi için gerekli olduğu habis tümörlerin belgelenmesidir.
Diğer önemli bir örnek ilaçlarla ilgilidir: ölümle ilgili olarak bir ilaç söz konusuysa, ilacın
ismini vermeyi lütfen unutmayınız (tercihen farmakolojik kurala göre, ticari ismi değil).
“Kalitenin artırılması” ile ilgili liste, her bir hastalık veya durum için her zaman rapor
edilmesi gerekenlerin çeşitli örneklerini ayrıntılı olarak göstermektedir;
Belgeleme
kalitesini artırmak, gerekli sorguların miktarını azaltmak ve verilerin işlenmesi ve
yayımlanmasını hızlandırmak için lütfen bu listeye başvurunuz .
34
Örnek 15: Ölümle ilgili olan dış nedenleri belgelemek için ulusal
kanunlarca verilmiş izniniz var mı?
İlaç zehirlenmesine bağlı bir ölümün belgelenmesinde aşağıda
belirtilenlerden hangisi daha az doğru olan bir rapor etme yöntemi
olarak değerlendirilebilir?
a) İlaçları yatak odasında aldı
b) Benzodiazepin zehirlenmesiyle intihar girişimi
c) Boğaz ağrısı için alınan aspirinden zehirlenme
Doğru!
İlacın adı ve koşullar rapor edilmelidir
Örnek 16: Diyabet mellitus komplikasyonuna bağlı olarak
gerçekleşen bir ölüm söz konusu olduğunda aşağıda verilen
tamamlanmış
ölüm
belgelerinden
hangisi
doğru
olarak
değerlendirilebilir?
a) a) Nefropati
b) a) Diyabetik ketoasidoz
c) a) Periferik vasküler hastalık b) tip I diyabet
Örnek 17: Aşağıda verilenlerden hangisinin, pnömoniye bağlı
olarak gerçekleşen ölüm nedenlerinin belgelenmesinde DAHA AZ
doğru olduğu belirtiniz.
a) a) Klebsiella Pnömonisi, b) Hareketsizlik
b) a) Hipostatik pnömonisi (bilinmeyen bulaşıcı organizma), b) Serebral Enfarktüs, c)
arteriyoskleroz
c) a) Klebsiella Pnömonisi, b) Edinilmiş immün yetmezlik virüs sendromu
Doğru!
Pnömoninin hareketsizliğe bağlı olması rapor edilmesine ve
bulaşıcı
ajanın
belirlenmesine
rağmen,
önce
gelen
hareketsizlik nedeni belirtilmemiştir.
35
Birden fazla neden olmasının önemi
Ölüm belgelerinde rapor edilen bütün nedenler önemlidir ve özellikle de çeşitli ülkelerde
kullanımda olan mevcut otomasyon kodlama sistemlerince izin verilen yaklaşımlarla
incelenebilirler.
Birden fazla ölüm nedeni incelemeleri, ölüm belgesinde bahsedilen bütün durumları göz
önünde bulundurur. Buna benzer incelemeler, belirli hastalıkların ve durumların
araştırılmasında ve aynı ölüm belgesinde rapor edilen durumlar arasındaki ilişkilerin
(örnek olarak, ölümcül yaralanmaların ve otomobil kazalarının türleri veya yaşlılarda
görülen dejeneratif kronik hastalıkların başında rapor edilen durumların türü)
soruşturulmasında önem taşımaktadır.
Bu nedenle belgeyi hazırlayan kişi, esas ölüm nedeni ve birden fazla ölüm nedeni ile ilgili
olarak ölüm istatistiklerinin en doğru tıbbi görüşü yansıtmasını sağlama
sorumluluğuna ve şansına sahiptir.
Örnek 18: Çok iyi bildiğiniz bir hastanın ölüm belgesini
hazırlıyorsunuz
ve
esas
ölüm
nedeninin
rapor
edilmesi
gerektiğinden eminsiniz. Bu durumda ölüm belgesine sadece esas
ölüm nedenini rapor etmek yeterli midir?
a) Hayır, istatistik ofisi uzmanları sizin tıbbi görüşünüzü kontrol etmek için bütün
sıralama ve katkıda bulunan nedenlere gereksinim duyar
b) Hayır, bütün sıralama ve katkıda bulunan nedenler istatistiksel amaçlar ve
sağlık politikası planlama amaçları için kullanılacaktır
c) Evet, esas nedeni biliyorsanız diğer ayrıntıları eklemenin bir yararı yoktur, çünkü
istatistikler için sadece bu neden kullanılır
Neden Belirlenemiyorsa
Bazen, kapsamlı otopsi ve laboratuar (toksikoloji, immünoloji, viroloji, bakteriyoloji)
incelemelerine rağmen ölüm nedeni belirlenemeyebilir. Eğer böyle bir durum söz
konusuysa, belgeyi hazırlayan kişinin bir formda ölüm nedeninin “belirlenemedi”ğini
belirtmekten başka seçeneği olmayacaktır.
"Ölüm nedeni otopsi ve toksikolojik incelemede belirlenemedi" olası bir diğer ifadedir. Bu
ifade, en azından gerçekleştirilen soruşturmanın boyutunu belirttiği için “Bilinmiyor”
ifadesinden daha uygundur.
Eğer mümkünse, Ders 2 ve Ders 3’te gösterilen “ölüm şekli” bölümündeki uygun
kutucuğu işaretleyiniz.
36
Örnek 19: Otopsinin dış nedenlere bağlı olmadığını onayladığı
açıklanamayan bir ölüm söz konusu olduğunda, aşağıdakilerden
hangisi satır I(a) için en uygun kayıttır?
a) I
a) Kalp krizi
b) I
a) (BOŞ)
c) I a) Doğal ölüm nedeni otopsi ve toksikolojik araştırmalar sonucu
belirlenemedi
Sorgulamanın Nedenleri ve Amaçları
Bazı durumlarda, bir ölüm belgesinde rapor edilen bilgileri doğrulamak veya ne anlama
geldiğini açıklığa kavuşturmak için ek bilgi sağlamak üzere doktorla iletişime geçilebilir.
Rapor edilmiş ölüm nedeni ifadesi tıbbi bir bakış açısından bakıldığında yanlış olmayabilir,
ancak istatistiksel amaçlar için yeterli bilgiyi içermeyebilir.
Bu web sayfasındaki (ve ilgili el kitapçığındaki) talimatları takip etmek, bir doktorun ek
zamana ihtiyaç duyduğu zaman aralığını azaltır.
Ek bilgi talepleri yetkili kurum tarafından en düşük seviyede tutulmaktadır, ancak
doktorların bu soruşturmalara çabuk cevap vermedeki işbirliği takdir
edilmektedir.
Örnek 20: İstatistik ofisi açıklık getirmeniz gereken hususlarla
ilgili olarak sizinle iletişime geçtiyse, bunun anlamı hazırlamış
olduğunuz ölüm belgesinin:
a) Tıbbi bir bakış açısından yanlış ifadeler içerdiğidir
b) Tıbbi görüşünüzün yanlış olduğudur
c) Rapor edilmiş
vermediğidir.
durumların
kesin
37
istatistiksel
sınıflandırmasına
izin
ÖRNEK 9: Vaka geçmişi: Hipertansiyondan şikayeti olan 51 yaşındaki bir kadın menopoz döneminden sonra
vajinal kanama geçirmiştir. Muayeneler endometriyumda muhtemelen iki yıl önce oluşmuş ilerlemiş bir
adenokarsinom ortaya çıkarmıştır. Bundan sonra hastaya histerektomi ve postoperatif radyoterapi uygulandı.
İki yıl sonra akciğerlere doğru olan metazlar teşhis edildi ve üç ay sonra hastanın sağlık durumu kötüleşti,
ancak hasta hastaneye yatırılmayı reddetti ve iki gün süren kaşeksiden hayatını kaybetti.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Doğal ölüm
Trafik kazası
Diğer
Ev
Hastane
İşyeri
İntihar
İş kazası
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
D
Hayır
Evet
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
38
vermelidir.
Uygulama sonucu
Metastatik alan açık bir şekilde rapor edilir; morfolojik türün yanı sıra primer
alan da iyi bir şekilde belirlenir. Ana sıralamanın parçası olmayan bilgiler rapor
edilmez; belgeyi hazırlayan kişinin görüşüne göre ölüme katkıda bulunuyorsa
hipertansiyon Bölüm II’de rapor edilebilir.
39
ÖRNEK 10: Vaka geçmişi: İdrar tahlillerinden sonra 56 yaşındaki bir erkekte hematüri ortaya çıkmıştır; daha
sonraki muayeneler ölümünden bir yıl önce hastanın mesanesinin ön duvarında bir karsinom olduğunu
onaylamıştır. Hastanın ölümünden üç ay önce üretrada metastazlar ortaya çıkmıştır; bundan bir ay sonra
metastazlar üretral tıkanıklık ve hidronefroza neden olmuştur. Hastanın ölümünden iki gün önce hasta,
hastaneye kaldırılmış ve böbrek yetmezliğinden hayatını kaybetmiştir.
Hastalığın
başlangıcından
ölüme kadar
geçen yaklaşık
süre
Ölüm Nedeni
Bölüm I
olan
hastalık
veya
durum*
Önceki nedenler
en son belirtilecek
a)
Bağlı olarak
b)
Bağlı olarak
c)
Bağlı olarak
d)
Bölüm II
Ölümün
gerçekleşmesine
B
Ölüm Saati
Gün
Ay
Yıl
C
Ölümün şekli
Ölüm tarihi
Ölüm yeri
E
Doğal ölüm
Trafik kazası
Diğer
Ev
Hastane
İşyeri
İntihar
İş kazası
Ambulans
Diğer taşıt
Diğer
Cinayet
Diğer kazalar
Bilinmeyen
Evet
D
Hayır
Evet
Evet
Hayır
Hayır
Evet
Gün
Hayır
Ay
Yıl
Tarihi:
Evet
Yaralanmanın yeri:
Hayır
Evde
Spor alanı
Yatılı kuruluş
Cadde ve otoyol
F
Ölü doğum
Evet
Hayır
Bebek ölümü
Evet
Hayır
Doğum Saati
G
Kadın ise,
Annenin TC No
Annenin yaşı
Doğum sırası
Gebelik süresi
40
vermelidir.
Uygulama sonucu
Metastatik alan açık bir şekilde rapor edilir; morfolojik türün yanı sıra primer
alan da iyi bir şekilde belirlenir. Temel sıralamanın parçası olmayan bilgiler
rapor edilmez. Üretra tıkanıklığı rapor edilmemiştir, bunun yerine sonuç olan
durum (hidronefroz) tercih edilmiştir. Alternatif olarak üretra tıkanıklığını
göstermek için Bölüm I- Satır c'ye ek bir satır dahil edilebilir.
41

Ölüm Nedenleri İstatistikleri Eğitim Metaryali

Transkript

Benzer belgeler

Evde Çocuk Güvenliği - Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk

Cenazeye Son Görevler - Hollanda Diyanet Vakfı

çocuk kalbi yara aldı

T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Sosyal Sigortalar

Ders 9: ÖLÜMLER PDF belgesi

Ölüm belgesi_tıbbi kısım.

Liebe Eltern

Düşük ve Orta Gelirli Ülkelerde Anne ve Bebek Ölümleri / Çeviri

yeryüzünün vicdanı sustu

Ölüm belgesinin doğru bir şekilde doldurulmasına ilişkin açıklamalar