Polisakkaritler

Polisakkaritler (glikanlar)
Homo- ve heteropolisakkaritler olarak iki
grupta toplanırlar.
Nişaşta ve selüloz gibi polisakkaritler, 10 ve
daha fazla monosakkarit biriminden oluşan
polimerlerdir;
(D)-Glukoz, mannoz, fruktoz, ksiloz, galaktoz
D-Glukozamin, D-Galaktozamin, D-glukronik
asit, N-asetil glukozamin gibi birimler
ve/veya bunların değişik türevlerinin
kombinasyonlarından oluşurlar.
Homopolisakkaritler
Bu gruba ait bazı örnekler:
Nişasta (glc)
Sellüloz (glc)
Glikojen (glc)
Heteropolisakkaritler
Bu gruba ait bazı örnekler ise şunlardır:
Hyaluronik Asit (D-glukoronik asit+N-
asetil glukozamin),
Kondroitin sülfat,
Heparin,
Muramik asit.
Depo polisakkaritleri
α-amiloz (dallanma yok)
Amilopektin α (1,6)
Glikojen α (1,6) (daha sık )
Dekstranlar (1-2;1-3;1-4;1-6) bağlarıyla
oluşan glukoz türevleri
Fruktanlar (D-fruktoz türevleri; inulin
gibi)
Nişasta
α-amiloz ve amilopektin karışımı olan
nişaşta glukozun bitkilerdeki depo
şeklidir.
Amiloz tekrarlayan α-1,4-glikozidik
bağlardaki α-D-glukoz birimlerinin
oluşturduğu düz zincirli dallanmış bir
polimerdir.
α-Amilaz
α-(1-4)
Amiloz
Glukoz / Malto
Maltoz / Amiloz
n
Amilopektin
Amilopektin yaklaşık her 25-30 α-D-
glukoz biriminde bir α-1,6 dallanma
gösteren α-1,4-glikozidik bağlarla
bağlanmış α-D-glukoz polimerleridir.
α-amilaz enzimi ve α-(1-6) glikozidaz
enzimi ile sindirilir.
Amilopektin
Glukoz
α-(1-6)
Amilopektin
GLİKOJEN
Karbonhidratların hayvanlardaki başlıca depo
şeklidir
çoğunlukla KARACİĞER ve KASta bulunur.
Amilopektinin oldukça dallanmış şeklidir: her
8-10 D-glukoz kalıntısında bir α-1,6 dallanma
noktası oluşur ve glikoz birimleri α-1,4
glikozidik bağlarla bağlıdır.
Glikojen
sellüloz
Sellüloz
Heteropolisakkaritler
Kitin
β(1,4) glikozid bağıyla bağlanmış 2 adet
N-asetil-glukozamin ünitelerinin
birleşmesinden oluşur.
Böcek, istakoz, yengeç ve diğer
kabukluların dış iskeletini oluşturur.
Kitin
n
Hyaluronik asit
Glukronik asit ile N-asetil-glukozamin’in ß-
(1,3) glikozidik bağıyla bağlanmasından oluşan
disakkarit ünitelerinin oluşturduğu
polimerlerdir. Birim tekrarında N-asetilglukozamin ise glukronik asit’e bağlanırken ß
(1,4) bağıyla bağlanır.
Omurgalıların bağ dokusundaki hücreler arası
maddelerin ve hücreleri saran örtülerin
çoğunda, Snoviyal sıvıda, Gözün vitreus
humor , Meni içerisinde bulunur.
Hücre örtüleri ve ara maddeler
H
n
β-(1-4)
β-(1-3)
Hyaluronik
asit
Kondroitin Sülfat
Bir sülfatlı glikozaminoglikan (GAG) olan bu
molekül, ardışık şekildeki N-asetil galaktozamin ve
glukuronik asit ünitelerinin dizilişinden oluşur.
Proteoglikanlara bağlı olarak bulunur.
Değişik karbon atomlarında sülfat grupları içerir ve
bunların yeri ve sayısına göre de değişik şekillerde
adlandırılır.
Esas olarak Kıkırdak dokuda çok fazla miktarda
bulunur. Kıkırdak dokuya olan bası’ya karşı oluşan
dirençte önemli rol oynamaktadır.
Kondroitin Sülfat
Ayrıca, Omurgalıların kemik, kornea ve diğer
bağ doku yapılarının da bileşenleridir.
Genelde; N-asetil-galaktozamin’in 4 ve 6 nolu
karbonları, glukuronik asitin ise 2 nolu karbon
atomu sülfatlanır.
Sülfatlanma durumlarına göre de Kondroitin
sülfat A, C , D ve E olmak üzere
adlandırılırlar.
Kondroitin Sülfat
NHCOCH3
NHCOCH3
Kondroitin sülfat A
Kondroitin sülfat C
Heparin
Kan pıhtılaşmasını önleyen önemli bir
polisakkarittir.
Glukuronik asit ile 2-N-sülfo-glukozun
a(1,4) bağı ile birleşmesinden oluşan
disakkaritin (Glukuronik asitin 2 nolu
karbonu, ve 2-N-sülfo-glukozun 6 nolu
karbonunun sülfatlanmasından oluşur)
çok sayıda birleşmesiyle oluşan bir
polimeridir.
Heparin
H
n
Muramik asit
Laktik asit ve N-asetil glukozamin’in eter
bağı oluşan türevidir.
Bakteri hücre duvarını oluşturan polimerin
temel bileşenidir.
Bu polimer N-asetil glukozamin ve N-asetil
muramik asitin ardışık dizilişinden oluşur
ve tabakalı bir yapı oluşturur.
Bu tabakalı yapı peptidoglikan olarak
adlandırılır.
Muramik asit