ERDO⁄AN TEZ‹Ç`E ARMA⁄AN - Galatasaray Üniversitesi

ERDO⁄AN TEZ‹Ç’E
ARMA⁄AN
HAKEML‹ YAYIN
GALATASARAY ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINLARI
ARMA⁄AN SER‹S‹ NO: 5
BU ESER HAKEML‹ YAYIN STATÜSÜNDED‹R. BU K‹TAPTA YAYIMLANAN ESERLER,
HAKEM DENET‹M‹NDEN GEÇM‹fiT‹R.
Copyright© Bu kitab›n bu bas›s› için Türkiye’deki yay›n haklar› BETA Bas›m Yay›m Da¤›t›m A.fi.’ye aittir. Her
hakk› sakl›d›r. Hiçbir bölümü ve paragraf› k›smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya
baflka herhangi bir flekilde ço¤alt›lamaz, da¤›t›lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap›lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur.
Bu kitaba iliflkin olarak Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan do¤an haklar sakl›d›r. Bu kitapta yer alan
makalelerde ileri sürülen görüfller, yazarlar›na aittir. Yay›n Kurulu, makalelerde ileri sürülen görüfllerden dolay›
herhangi bir sorumluluk üstlenmemektedir.
Erdo¤an TEZ‹Ç’e Arma¤an Yay›n Kurulu
Prof. Dr. Köksal BAYRAKTAR
Prof. Dr. Hamdi YASAMAN
Prof. Dr. Ercüment ERDEM
Prof. Dr. A. Ifl›l KARAKAfi
Ar. Gör. S. Anlam ALTAY
ISBN : 978 - 975 - 8400 - 18 - 8
Dizgi
Bask› - Cilt
: Beta Bas›m A.fi.
: Kahraman Ofset
Ba¤c›lar/‹STANBUL 0212/629 00 01
Kapak Tasar›m : Gülgonca Çarp›k
Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.fi.
Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15
Ca¤alo¤lu - ‹STANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77
Fax: (0-212) 511 36 50
e-mail: [email protected]
www.betakitap.com
ÖZGEÇM‹fi
Erdo¤an Teziç, 07.04.1936’da ‹stanbul’da do¤mufltur. Galatasaray Lisesi’nden
1955’te, ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden de 1959 y›l›nda mezun olmufltur.
Ayn› fakültede 1959 y›l›nda asistan olarak akademik yaflam›na bafllayan Erdo¤an
Teziç, Frans›z Hükümetinin burslusu olarak gitti¤i Paris Hukuk Fakültesi’ndeki doktora ö¤rencili¤ini “La Seconde Republique Turque” adl› tezi ile 1965 y›l›nda tamamlam›fl ve ‹stanbul Hukuk Fakültesi’nde doktor asistan olarak görevine devam etmifltir.
Dr.Teziç, 1970’de “Türkiye’de 1961 Anayasas›na Göre Kanun Kavram›” bafll›kl› tezi ile, yedek subayl›¤›n› yaparken girdi¤i doçentlik s›navlar›n› baflararak Anayasa Hukuku Doçenti unvan›n› alm›flt›r. 1971 y›l›nda askerlik sonras› üniversiteye dönüflü, o
günün siyasi koflullar›nda, hayli s›k›nt›l› olmufl ve uzun bir aradan sonra, Dan›fltay
karar›n›n uygulanmas›yla, 1974 y›l›nda görevine bafllayabilmifltir.
1980 y›l›nda “Türk Parlamento Hukukunun Kaynaklar› Ve ‹lgili Anayasa Mahkemesi Kararlar›” bafll›kl› takdim tezi ile profesörlük unvan›n› alm›fl ve Nisan 1981 tarihinde Üçlü Kararname ile Devlet Baflkan› taraf›ndan atamas› yap›lm›flt›r.
Prof.Dr.Erdo¤an Teziç, ‹stanbul Üniversitesi’ndeki görevini Anayasa Hukuku Anabilim Dal› Baflkan› olarak 1993 – 1999 y›llar› aras›nda devam ettirdi¤i dönemde, Galatasaray Lisesi’nde ve Galatasaray Üniversitesi’nin kurulufl aflamas›nda önemli görevleri de üstlenmifltir. Bu y›llarda Prof.Dr.Teziç, Galatasaray Lisesi Müdürü, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dal› Baflkan› ve Galatasaray Üniversitesi Rektör Yard›mc›s›d›r. 1999 y›l›nda, ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki görevinden ayr›larak, Galatasaray Üniversitesi’ne kadrolu profesör olarak atanm›flt›r.
Temmuz 2001- fiubat 2002 tarihleri aras›nda Galatasaray Lisesi Müdürlü¤ü’nü
uhdesinde tedviren yerine getiren Prof.Dr.Erdo¤an Teziç, Galatasaray Üniversitesi’ndeki görevine 3 Temmuz 2000 – 7 Aral›k 2003 tarihleri aras›nda “Rektör” olarak
devam etmifltir.
Prof. Dr. Erdo¤an Teziç, 1995-2000 y›llar› aras›nda ayr›ca Türkiye Büyük Millet
Meclisi Baflkanl›¤› Hukuk Dan›flmanl›¤› da yapm›flt›r.
Prof. Dr. Teziç, Mart 2002’de Paris I Üniversitesi’nde ve Mart 2003’te Rennes I
Üniversitesi’nde misafir ö¤retim üyesi olarak görev yapm›flt›r.
1953-1961 y›llar› aras›nda Galatasaray Spor Kulübü Voleybol Tak›m›nda sürdürdü¤ü sporculu¤u, 1957 y›l›ndan itibaren tak›m kaptanl›¤›n› da üstlenerek devam etmifl; Milli Voleybol Tak›m›nda da 29 kez yer alm›fl, 1958 tarihinden sonra da 20 kez
kaptan olmufltur. Doktora ö¤rencili¤i s›ras›nda, Paris’te, Fransa Voleybol Liginde “Paris Universitaire Club (PUC)” tak›m›nda yer alm›flt›r. Sporculuk hayat› içerisinde
V
1956 Dünya Voleybol fiampiyonas›na, 1957 ‹stanbul Uluslararas› Voleybol Turnuvas›na, 1958 Avrupa Voleybol fiampiyonas›na ve 1959 Akdeniz Oyunlar›na kat›lm›flt›r. Aktif sporculuk hayat›, ö¤retim üyeli¤i döneminde spor hukukuna katk›lar› ile devam etmifl ve bu çerçevede, 1987-1996 y›llar› aras›nda Avrupa Voleybol Konfederasyonu Hukuk Komisyonu üyeli¤i yapm›flt›r. Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi üyesi olarak da
‹stanbul Olimpiyat Oyunlar› ve Düzenleme Komitesinde (1992 – 1995) çal›flmalar›n›
sürdürmüfltür.
8 Aral›k 2003 tarihinde Cumhurbaflkan›m›z Say›n Ahmet Necdet Sezer taraf›ndan
Yüksekö¤retim Kurulu’na seçilen ve ikinci bir kararname ile ayn› tarihte Yüksekö¤retim Kurulu (YÖK) Baflkanl›¤›’na getirilen Prof.Dr.Erdo¤an Teziç’e 15 Mart 2004 tarihinde Sorbonne Üniversitesi’nde Fahri Doktora ve 25 Eylül 2005 tarihinde Bulgaristan Varna Teknik Üniversitesi’nden de Fahri Profesörlük unvanlar› tevcih edilmifltir.
Akademik hayat› içerisinde çeflitli tarihlerde Frans›z Hükümetinin Liyakat Niflanlar› ile ödüllendirilmifltir. 1999 Nisan’›nda “Officier de l’ordre National du Mérite”,
2004 Eylül’ünde “Commandeur de la Légion d’Honneur” niflanlar› ile taltif edilmifltir.
Belirtilen son niflan, Frans›z Parlamentosu’nda Türkiye aleyhine kabul edilen “Ermeni Soyk›r›m›n›n ‹nkâr›n› Suç Sayan Kanun Tasar›s›” üzerine iade edilmifltir.
VI
YAYINLAR
I-K‹TAPLAR
- Seçim Sistemleri, Filiz Kitabevi, ‹stanbul 1967
- Türkiye’de 1961 Anayasasas›na Göre Kanun Kavram›, ‹.Ü.H.F., Yay›n No.348
‹stanbul 1972
- Siyaset Bilimine Girifl, (Ders Notlar› 1973-1974 Teksir) ‹stanbul
- K›br›s Sorunu (M.Sar›ca ve Ö.Eskiyurt ile ortak yay›n)
‹.Ü.H.F. Milletleraras› Münasebetler Enstitüsü yay›n›, ‹stanbul 1975
- Siyasi Partiler ( Partiler Hukuki Rejim ve Türkiye’de Partiler)
Gerçek yay›nevi, ‹stanbul 1976
- Türk Parlamento Hukukunun Kaynaklar› ve ‹lgili Anayasa Mahkemesi
Kararlar›, ‹.Ü.H.F. yay›n› No.614, ‹stanbul 1980
- Anayasa Hukuku (Genel Esaslar) Beta yay›nevi 11.Bask›, ‹stanbul 2006
- E.Teziç (TÜS‹AD için E. Teziç’in baflkanl›¤›nda 9 kiflilik çal›flma grubu taraf›ndan
haz›rlanm›fl rapor), Yeni Bir Anayasa ‹çin. Daha sonra TBMM Baflkanl›¤›nca
yay›nlanm›flt›r, 1992, Mart, ‹stanbul,
- E.Teziç: Siyasi Partiler ve Milletvekili Seçimi Kanunlar›na ‹liflkin
Görüfller (Prof.Dr. Necmi Yüzbafl›o¤lu ile birlikte haz›rlanm›flt›r.)
TÜG‹AD Yay›n›, 2001,
‹stanbul
- E.Teziç (E.Teziç’in baflkanl›¤›nda yedi kiflilik çal›flma grubu taraf›ndan
haz›rlanm›flt›r), Yarg›lama Düzeninde Kalite, 1998, TÜS‹AD Yay›n›
- “Türkiye’nin Yüksekö¤retim Stratejisi” bafll›¤›n› tafl›yan kitap Erdo¤an
Teziç’in baflkanl›¤›nda Yüksekö¤retim Kurulu taraf›ndan haz›rlanm›flt›r.
METEKSAN A.fi. Ankara, fiubat 2007, Yay›n No : 2007/1.
VII
II- MAKALELER
- Mart 1967 Frans›z Seçimleri, ‹stanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk
Enstitüsü, Mukayeseli Hukuk Araflt›rmalar› Dergisi, Yeni Seri, y›l 1, ‹stanbul 1967
- L’Evolution du Système Electoral Turc sous la Seconde République,
Annales de la Faculté de Droit d’‹stanbul 1968
- La Loi Relative aux Partis Poltiques Turcs, Annales de la Faculté de Droit
d’‹stanbul 1969
- Yasama Yetkisi ve Kanun Hükmünde Kararnameler, Amme ‹daresi Dergisi,
Türkiye ve Orta Do¤u Amme ‹daresi Enstitüsü yay›n›, Cilt 5 say› 1, Ankara, Mart
1972, sf.3-14
- Révision de la Constitution de la République de Turquie relative à la
modification de certains articles et à l’annexion des dispotitions
transitoires (T.C. 1961 Anayasa De¤iflikliklerinin Frans›zcaya Çevirisi) Annales
de la Faculté de Droit d’‹stanbul No.37 – 1971, ‹stanbul 1973
- Arrêts de la Cour Constitutionnelle, Annales de la Faculté de Droit d’‹stanbul
No.37-1971, ‹stanbul 1973
- 1923-1938 Döneminde Siyasal Parti Programlar›nda Sosyal ve Ekonomik
Görüfller, Atatürk Döneminin Ekonomik ve Toplumsal Tarihiyle ‹lgili Sorunlar
Sempozyumu, 14-16 Ocak 1977, ‹stanbul Yüksek ve Ticaret Mektebi Mezunlar
Derne¤i Yay›n›, ‹stanbul 1977
- 1961 Anayasas›na göre Cumhurbaflkan›, Yarg› Dergisi, Say› 49, May›s 1980
- Bat› Demokrasilerinde “Yürütme’nin Üstünlü¤ü ve Yeni Kurumlar
Dengesi, ‹dare Hukuku ve ‹limleri Dergisi y›l I, say› 2, ‹st.A¤ustos 1980
- Anayasa Hukuku ‹çinde Çal›flma Hayat›na ‹liflkin Temel Haklar, ‹.Ü.
Hukuk Fakültesi ‹fl Hukuku ve Sosyal Güvenlik Araflt›rma ve Uygulama Merkezi
yay›n› 1982 y›l› konferanslar› s.27-39
- 1982 Anayasas›na Göre Anayasaya Uygunlu¤un Denetimi, ‹dare Hukuku ve
‹dari ‹limler Dergisi, Rag›p Sar›ca’ya Arma¤an Özel Say›s› y›l 3 say› 1-3 1982
- Kanunlar›n Anayasaya Uygunlu¤unun “Esas” Aç›s›ndan Denetimi,
‹.Ü.Hukuk Fakültesi Mecmuas› Cilt LI say› 1-4, 1986 s.23-43
- Anayasaya Uygunluk Denetiminde Belçika Hakemlik Divan›, ‹dare Hukuku
ve ‹limleri Dergisi, Prof.Dr.Lütfi Duran’a Arma¤an Özel Say›s›, say› 1-3, y›l 9, 1988
- Cumhurbaflkan›n›n Geri Gönderme Yetkisi, Anayasa Yarg›s› Ankara 1987,
s.81-105
- Parlamento Karar› ve Kanun, Anayasa Yarg›s›, Ankara 1989 s.121-130
- Türkiye’de Siyasal Düflünce ve Örgütlenme Özgürlü¤ü, Anayasa Yarg›s›,
Ankara 1990, s.29-46
- Körfez Krizi S›ras›nda Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Toplanmas›,
Milletleraras› Hukuk ve Milletleraras› Özel Hukuk Bülteni, Özer Eskiyurt’un
An›s›na Özel Say›, y›l 10, ‹stanbul 1990, s.191-196
VIII
- Anayasa Yarg›lamas›nda Karar Sürecinde Koruyucu Tedbir Yollar›,
‹stanbul Barosu Dergisi 1991
- Kanun’un Yürürlü¤ünün Durdurulmas›, ‹nan K›raç’a Arma¤an, Galatasaray
Üniversitesi Yay›nlar› : 1, 1994 s.251-254
- Sorun Siyasi Rejimin Yap›lanmas› m›? Yeni Türkiye, May›s-Haziran Ankara
1995, y›l 1, say› 4 s.7-12
- Dava Mahkemesinin Anayasaya Ayk›r›l›k ‹ddias›n› Ciddi Bulma
Zorunlulu¤u, Coflkun K›rca’ya Arma¤an, Galatasaray Üniversitesi Yay›nlar› : 2,
1996 s.23-25
- Anayasa Mahkemesinin Seçim Sistemini Belirlemesi, Yi¤it Okur’a Arma¤an,
Galatasaray Üniversitesi yay›nlar› : 3, 1998 s.375-379
- Türkiye’de Parlamenter Rejimin Bugünkü Anlam› ve ‹flleyifli, Türk
Parlamenterler Birli¤i’ne sunulan Tart›flma Raporu 26 Eylül 1998
- The Constitutional Regime of Turkey, Business Guide To Turkey, Üniversal
Yay›nc›l›k, ‹stanbul 1998 s.1-9
- La Suspension Provisoire de l’application de la loi d’après la
jurisprudence de la cour constitutionnelle Turque, Mélanges en l’honneur
de Pierre Pactet Dalloz, May›s 2002.
IX
X
‹Ç‹NDEK‹LER
HATIRALAR
Coflkun KIRCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .XVII
YÖK ve Yeni Baflkan›
‹nan KIRAÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .XIX
Erdo¤an Teziç’in Galatasaray’a Hizmetleri
Yi¤it OKUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .XXI
Yüksekö¤retim Kurulu Baflkanl›¤›na Giden Yolun Öyküsüdür
Prof. Dr. Duygun YARSUVAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .XXV
Erdo¤an Teziç
Prof. Dr. Ayd›n AYBAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .XXVII
Kaptan ERDO⁄AN
Prof. Dr. Köksal BAYRAKTAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .XXIX
Teziç, Galatasaray ve ‹lkelerin Önemi
HUKUK
KAMU HUKUKU
MAKALELER
Prof. Dr. Cemal Bâli AKAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
Du droit de communication au droit à la citoyennéte universelle (De Francisco de Vitoria à Spinoza)
Prof. Dr. Köksal BAYRAKTAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
Yeni Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenleri
Prof. Dr. Pierre-Henri BOLLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25
L’Effet Montesquieu
Prof. Dr. Celal ERKUT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
‹tiraz Baflvurular›n›n Anayasa Mahkemesi Önünde Dinlenebilirli¤i Sorunu
Prof. Dr. Yves JEGOUZO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
L’Administration peut-elle etre transparente?
Prof. Dr. ‹brahim Ö. KABO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51
Les minorités a la croisée des droits culturels et des droits politiques
(Droit international et droit constitutionnel)
Prof. Dr. A. Ifl›l KARAKAfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
The Continuous Problematic Concept of International Law: Jus Cogens Via Human Rights
Prof. Dr. Pierre Le MIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
La libre circulation des sportifs dans l’Union Européenne: Enjeux et perspectives
Prof. Dr. Erdal ONAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91
Güncel Demokrasilerde Parlamentonun Rolü: Türkiye Büyük Millet Meclisi Örne¤i
Prof. Dr. ‹l Han ÖZAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123
Her fierde Bir Hay›r Vard›r
Prof. Dr. Pierre PACTET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127
Libres propos sur le droit constitutionnel et son enseignement
Prof. Dr. Faz›l SA⁄LAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137
Türk ve Alman Hukuklar› Aç›s›ndan Anayasa Yarg›s›n›n Sorunlar›
XI
Prof. Dr. Turgut TAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .153
Droit administratif, modernisation de l’Etat et globalisation
Prof. Dr. Erdener YURTCAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .161
‹yi Bir Adalet Hizmeti ‹çin Proje: Yüksek Adalet Kurumu
Prof. Dr. Necmi YÜZBAfiIO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .175
3 Kas›m 2002 Seçimleri Üzerindeki Gölgeler
Doç. Dr. Osman Korkut KANADO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .201
Hükûmetin Güven ‹stemi ve Almanya Örne¤i
Doç. Dr. Bertil Emrah ODER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .213
Avrupa Parlamentosu Üyeli¤inin Düflmesine Ba¤l› Anayasal Sorunlar:
Jean-Marie Le Pen/Avrupa Parlamentosu Kararlar›
Doç. Dr. Sultan TAHMAZO⁄LU ÜZELTÜRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .223
Vicdani Sebeplerle Askerli¤in Reddi Hakk›
Doç. Dr. Ahmet Ulvi TÜRKBA⁄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .239
Evren ve ‹nsan Anlay›fllar›n›n Hukuka Yans›mas› Olarak ‹ki Pozitivizm: Austin ve Hart
Doç. Dr. Hakan ÜZELTÜRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .251
Vergiler Konusunda Avrupa Birli¤i Üyesi Ülkelerin Anayasalar›nda Yer Alan Hükümler ve
Türkiye ile ‹lgili Baz› Öneriler
Doç. Dr. Sevtap YOKUfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .257
Dernek Özgürlü¤ü Çerçevesinde Türkiye’de De¤iflen Hukuksal Düzenlemeler
Yrd. Doç. Dr. Ekrem Ali AKARTÜRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .269
AB Anayasas›n›n Gelece¤i Üzerine - Antlaflmalar Anayasas›ndan Anayasa Antlaflmas›na
Yrd. Doç. Dr. Rukiye AKKAYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .283
Yeniden Dikkat Çeken Bir Ülke: Libya
Yrd. Doç. Dr. Cem AYAYDIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .289
‹dare Hukukçular› ‹çin Yeni Bir Hukuk Düzeni
Yrd. Doç. Dr. Melike BATUR YAMANER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .379
Uluslararas› ‹nsan Haklar› Hukuku ve Uluslararas› ‹nsanc›l Hukuk ‹liflkisi
Yrd. Doç. Dr. Vesile Sonay EV‹K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .393
‹nsan Ticareti Suçu
Yrd. Doç. Dr. Ece GÖZTEPE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .417
Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesi Kararlar›n›n ‹ç Hukuka Etkisi Sorunu: Federal Alman Anayasa
Mahkemesinin ‹ki Karar›n›n Bir De¤erlendirmesi
Yrd. Doç. Dr. Emre ÖKTEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .431
Teori ve Uygulamada Uluslararas› Tan›ma
Yrd. Doç. Dr. fiule ÖZSOY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .461
Ola¤anüstü Hal Bölge Valili¤i ve OHAL Kanun Hükmünde Kararnamelerin
Üzerine Baz› Düflünceler
Dr. Catherine MEYSON-RENOUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .473
La conception française de la laicité
Servet ALYANAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .481
AB’nin Geniflleme Sürecinde Merkezi ve Do¤u Avrupa Ülkelerinin Kamu ‹halelerindeki
Reform Süreci
Dr. Didier CAILLAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .495
La Turquie aux portes de l’adhésion
Sabih KANADO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .499
Unuttuk
Sabih KANADO⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .501
Laiklik Yasal Koruma Alt›ndad›r
Ar. Gör. Güçlü AKYÜREK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .509
Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesinin Ülke-Türkiye Karar› Ifl›¤›nda Türk Hukuku
Aç›s›ndan Vicdani Ret
XII
Ar. Gör. Bar›fl BAHÇEC‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .515
Özel Hayata Sayg› Hakk› Alan›nda Devletin Pozitif Edim Yükümlülü¤ü: Avrupa ‹nsan Haklar›
Mahkemesi ile Anayasa Mahkemesi ‹çtihatlar›
Ar. Gör. Oya BOYAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537
‹nsan Haklar› Avrupa Mahkemesi Kararlar›nda “Yasama Muafiyetleri”
Ar. Gör. Burak ÇEL‹K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .545
Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi Konusunda Orta Avrupa’dan Bir Örnek:
Macaristan’da Seçimler, Seçim Kurullar› ve Seçim Bürolar›
Ar. Gör. Onat ÇOPUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .565
Genetik Teknolojisindeki Geliflmelerin Temel Haklara Etkileri
Ar. Gör. Reyda ERGÜN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .579
‹spanya’da Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi
Ar. Gör. Birden GÜNGÖREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .601
Almanya’da Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi
Ar. Gör. Birden GÜNGÖREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .621
‹nsanc›l Hukukun Afrika ve Asya Kökenleri
Ar. Gör. Serkan KÖYBAfiI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .629
Uluslararas› ‹nsanc›l Hukukta Canl› Kalkan Kavram›
Ar. Gör. Bleda KURTDARCAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .653
L’équité en droit international public
Ar. Gör. fiinasi Özgür MUMCU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .669
Les nouveaux défis de l’occupation militaire
Ar. Gör. Berke ÖZENÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .687
Avrupa ‹nsan Haklar› Sözleflmesi’nin 9. Maddesi Çerçevesinde Baflörtüsü Sorunu
Ar. Gör. Mualla Buket SOYGÜT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .709
Uluslararas› ‹nsanc›l Hukukta Geriye At›lan Bir Ad›m: Roma Statüsü’nün 8. Maddesinde
Uluslararas› Olmayan Silahl› Çat›flmalar Bak›m›ndan Savafl Suçlar›
Ar. Gör. Ça¤la TANSU⁄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .731
Evrensel Posta Hizmeti ve Posta Hizmetlerinin Düzenlenmesi -Fransa Örne¤inden,
Türkiye Haz›rl›klar›naAr. Gör. Mehmet Cengiz UZUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .745
Savafl›n De¤iflen Yüzü Karfl›s›nda Uluslararas› Nitelikte Olmayan Silahl› Çat›flmalar
Ar. Gör. Özen ÜLGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .769
Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi: Fransa Örne¤i
Burak COP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .795
The right of self-determination in international law and the Turkish Cypriot people
ÇEV‹R‹LER
Yazan: Prof. Dr. ‹brahim Ö. KABO⁄LU
Çeviren: Ar. Gör. Oya BOYAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .809
Kültürel Haklar ve Siyasal Haklar Kavfla¤›nda Az›nl›klar
(Uluslararas› Hukuk ve Anayasa Hukuku)
ÖZEL HUKUK
MAKALELER
Prof. Dr. H. Yavuz ALANGOYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .821
Türk Milletleraras› Tahkiminde Hakemlerin Maddi Hukukla Ba¤l›l›¤› Üzerine
Prof. Dr. Ercüment ERDEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .835
ICC Model Contracts
Prof. Dr. Ergin N. NOMER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .843
Anayasa ve Türkiye Cumhuriyeti Vatandafll›¤›
XIII
Prof. Dr. Hamdi YASAMAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .847
Sermaye Piyasas› Hukukunun Türk Ticaret Kanunu Tasar›s› Üzerindeki Etkileri ve
Sermaye Art›r›m›
Prof. Dr. Kamil YILDIRIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .861
Medeni Yarg›lama Hukukunda ‹spat Yasaklar› ve Özellikle Taraflarca Hukuka Ayk›r›
Yoldan Elde Edilmifl Deliller
Doç. Dr. Hatice ÖZDEM‹R KOCASAKAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .873
Son Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Yabanc›lar›n Türkiye’de Bulunan Tafl›nmazlar
Üzerinde Ayni Hak Kazan›mlar›
Doç. Dr. Sibel ÖZEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .905
Avrupa Birli¤inde fiirketlerin Yerleflim Serbestisinin Lex Societatis ile Olan ‹liflkisi
Yrd. Doç. Dr. Erdem BÜYÜKSA⁄‹fi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .915
La responsabilité de l’entreprise régie par l’art. 65 al. 3 du Projet du Code des
Obligations Turc: Une disposition différente de celles prevues par les principes du
droit europeen de la responosabilité civile?
Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Murat DEVEL‹O⁄LU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .931
Hâs›lat Kiras› Sözleflmesinden Do¤an Uyuflmazl›klara Uygulanacak Hükümler
Ar. Gör. Dr. Mehmet ERDEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .949
Vekaletten Azil ve ‹stifa (Vekalet Sözleflmesinin Tek Tarafl› Sona Erdirilmesi)
Av. Dr. Yi¤it OKUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .963
‹ptali Sonuç Do¤urmayan Genel Kurul Kararlar›
Ar. Gör. Ayfle fiAH‹N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .967
Rekabet Kurumu Kurul Kararlar› Ifl›¤›nda Hakim Durumun “Y›k›c› Fiyatland›rma
Yoluyla Kötüye Kullan›lmas›”
Av. Berna TEPE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .989
La repression de l’operation d’initie dans le secteur de valeurs mobilieres et le droit communautaire
‹KT‹SAD‹ VE ‹DAR‹ B‹L‹MLER
‹KT‹SAT
MAKALELER
Prof. Dr. Jean-Claude VÉREZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1021
Les enjeux de l’adhésion de la Turquie a l’Union Européenne
Yeflim GÜRBÜZ/Prof. Dr. Thomas JOBERT/Yrd. Doç. Dr. Ruhi TUNCER . . . . . . . . . . . . . . .1025
Politiques économiques et soutenabilité de la dette publique Turque
ULUSLARARASI ‹L‹fiK‹LER
MAKALELER
Doç. Dr. Ercüment TEZCAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1053
Draft constitution for the European Union and proposed reforms
Yrd. Doç. Dr. Ali Faik DEM‹R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1071
Yeni Orta Asya’n›n Kalbi Hazar ‹le Sorunlar Da¤› Kafkasya Kesiflmesinde Çat›flmalar ve
Türkiye’nin Güvenli¤i Aç›s›ndan Önemi
‹LET‹fi‹M
MAKALELER
Doç. Dr. Hülya U⁄UR TANRIÖVER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1091
Televizyon Dizileri Dolay›m›yla Türk Modernli¤inin Temel Göstergelerine Bir Bak›fl
Yrd. Doç. Dr. Banu BASKAN KARSAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1105
Görsel Kimlik Göstergeleri Aç›s›ndan “Renault-Türkiye” Web Sayfas› ‹ncelemesi
Yrd. Doç. Dr. Nebahat Akgün ÇOMAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1117
Osmanl› Bas›n›nda “Gazete”, “Dil” ve “Terimler”in Yeniden Okunmas›
Yrd. Doç. Dr. Halime YÜCEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1127
Reklamlarda Otomobil ve ‹nsan
XIV
TEZ‹Ç ‹Ç‹N
YÖK VE YEN‹ BAfiKANI*
Coflkun KIRCA
YÖK sistemi üniversiteleraras› iflbirli¤i ve uyumu özerklik ilkesine uyarak sa¤laman›n en
uygun yolu mudur? Bu konu tart›fl›labilir. Hatta üniversiteleraras› iflbirli¤i ve uyumu sa¤layabilmek için bir üniversitelerüstü organa ihtiyaç olup olmad›¤› bile tart›flmaya aç›kt›r. Fakat,
kendisine ne kusur bulunursa bulunsun, YÖK’ün, üniversite özerkli¤inin gerekli k›ld›¤› ilkelerden birine dayand›¤› muhakkakt›r. Bu ilke, hükümetin ve bütçe d›fl›nda Meclis’in üniversitelerin ifllerine kar›flamamalar›n›n sa¤lanm›fl olmas›d›r. Montesquieu’yü dinlersek bu sistemde devletin yürütme organ›na belirli bir dengeleyici kontrol rolü vermek uygun olur. Ama bu
rol, görevleri gere¤i tarafl› hükümete ve Meclis’in tarafl› salt ço¤unlu¤una de¤il, tarafs›z cumhurbaflkan›na verilmekle do¤ru yap›lm›flt›r.
AKP iktidar› bu sistemden hoflnut de¤ildir. Çünkü YÖK laikli¤i ve millili¤i savunan bir organd›r. Ve görevi son bulan Say›n Prof. Dr. Kemal Gürüz, bu görevi tam bir Atatürkçü gibi yerine getirmesini bilmifltir. AKP iktidar›n›n problemi, siyasi ‹slam’›n yani devleti dinin tam kontrolü alt›na sokmay› amaçlayan ‹slami köktendincilik denilen taassup ve irtica furyas›n›n simgesi olmaktan da ötede, kad›n›n kendi kendisini flehvet k›flk›rt›c›s› sayan bir anlay›fla mahkum
ederek erke¤e k›yasla eflit görmeyifli esas›na dayanan bir kölelik felsefesinin silah› olan türban› e¤itim ve ö¤retim kurumlar›na sokmakt›r. Atatürk Türkiyesi’nde böylesine ak›ld›fl› bir gerili¤e yer olamaz.
Meseleye bu aç›dan bakmak kesin bir zorunluluktur. Nitekim Say›n Cumhurbaflkan› da
öyle yapm›fllard›r. YÖK Baflkanl›¤›’na, Galatasaray Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erdo¤an Teziç’i tayin etmifllerdir. Teziç, hem anayasa hukuku dal›nda bir zirvedir, hem de Türk laikli¤inin yarat›c›lar›ndan büyük flair Tevfik Fikret’in lisesi olan Galatasaray Lisesi’nden mezundur
ve ayn› ilkelere afl›k kendi oca¤›nda yetiflmifl ve onun en yüksek idari mertebesine eriflmifl bir
hocad›r. Say›n Teziç’in yeni görevinde laik ve milli cumhuriyeti en ufak bir ödüne yanaflmadan
savunaca¤› muhakkakt›r.
Say›n Teziç, bu görevini, kendisini Atatürk yolunda gördü¤ünü söyleyen herkese, de¤iflmez
cumhuriyetin de¤iflmez niteliklerine sad›km›fl gibi iyiniyetle yaklaflmaya çal›flarak yürütmeye
çal›flaca¤›ndan da emin olmam›z gerekir. Meselemiz, Atatürk’ün ak›lc›l›¤a dayanan ayd›nlanmac› ilkelerinin savunulmas›d›r. Say›n Teziç, bu ilkelerin sadece hukuk alan›nda savunulmas›n›n yeterli olmad›¤›n› ve Atatürk’ün as›l hedefinin Türk insan›n› önce kendi beyninde hür k›lmak oldu¤unu çok iyi bilir. Mesele, Türk e¤itim ve ö¤retim sisteminin, Galatasaray’›n ebedi
müdürü Tevfik Fikret’in dedi¤i gibi, ‘Fikri hür, vicdan› hür, irfan› hür’ vatandafllar yetifltirebilmesidir. Bu ülkede laikli¤in sars›lmaz kalelerinden biri olan Galatasaray camias› bu tayinle iftihar edecek ve sevgili Teziç’i bütün varl›¤›yla destekleyecektir.
*
Bu yaz›, Akflam Gazetesi’nin 12.12.2003 tarihli nüshas›nda Say›n Coflkun K›rca’n›n köflesinde yay›mlanm›flt›r.
XVII
ERDO⁄AN TEZ‹Ç’‹N
GALATASARAY’A H‹ZMETLER‹
‹nan KIRAÇ*
Galatasaray E¤itim Vakf›’n›n kuruldu¤u günler halen gözümün önündedir. Osmanl›
‹mparatorlu¤u’nda Enderun Okulu olarak görev yapan Mekteb-i Sultanî, Cumhuriyet
Döneminde de Galatasaray Lisesi olarak, devlete hizmet amac›yla insan yetifltiren ve hep önde
olan bir kurum olmas›na ra¤men, arka arkaya gelen olumsuzluklar bu kurumu 1970-80’li y›llarda çok zorlam›fl, gerek tesis, gerekse kadrolardaki çöküntü, yetiflen çocuklar›m›z›n kalitesini
de etkilemiflti.
‹flte bu devrede, üniversitedeki kürsüsünü b›rakarak Galatasaray’a gelen, lise müdürlü¤ü
ve üniversite rektörlü¤ü yaparak, bu kuruma uzun bir devre baflar›yla hizmet eden kiflidir Erdo¤an Teziç.
Erdo¤an Hocam›z, lisenin en zor devresinde hiç y›lmadan u¤rafl vermifl, bu kurumu Türkiye’ye tekrar yeni liderler yetifltirecek konuma getirmifltir.
Galatasaray Üniversitesi projesini haz›rlayan ekibin içinde yer alm›fl, (E) Büyükelçi Coflkun K›rca ve Prof. Dr. Y›ld›zhan Yayla ile birlikte Frans›z makamlar›na gereken etkiyi yapm›flt›r.
Galatasaray Üniversitesi rektörlü¤ü s›ras›nda yeniden yap›lanmay› devam ettiren Teziç,
zor flartlar alt›nda okuyan gençlerin daima yan›nda olmufl ve her zaman kaliteli kadrolar› Galatasaray’a getirmek için büyük çaba sarfetmifl, bunda da baflar›l› olmufltur. Pekçok Galatasarayl› üniversite profesörü bu kuruma hizmet etmeye bafllam›flt›r.
YÖK Baflkan› olarak, çok zor bir devrede, laik, ça¤dafl, nitelikli ve seçkin kadrolarla, asla
ödün vermeden, Türk gençli¤ine seviyeli bir e¤itim sa¤lamak için sürdürdü¤ü mücadelesi hiç
unutulmayacakt›r.
Galatasaray Lisesi, Galatasaray Üniversitesi ve Galatasaray Toplulu¤unun örgütlenmesinde büyük emek veren Prof. Dr. Erdo¤an Teziç’e flükranlar›m›z›n ifadesi olarak bu yay›n› arma¤an etmekten mutluluk duyuyoruz.
*
Galatasaray E¤itim Vakf› Baflkan›
XIX
YÜKSEKÖ⁄RET‹M KURULU BAfiKANLI⁄INA
G‹DEN YOLUN ÖYKÜSÜDÜR
Dr. Iur. Yi¤it OKUR*
Erdo¤an Teziç’i YÖK Baflkanl›¤›’na götüren sürecin ç›k›fl noktas›, Galatasaray Lisesi Müdürlü¤ü’dür dersem, abartm›fl olmam.
On befl y›la yay›lan, uzun say›lacak bu sürecin k›sa öyküsü flöyledir:
14 Nisan 1992 tarihinde, Türkiye ile Fransa aras›nda uygulamaya girecek Galatasaray
E¤itim ve Ö¤retim Kurumlar› (GEÖK) anlaflmas›n›n imza töreni, Galatasaray Lisesi’nde,
Tevfik Fikret Salonu’nda yap›lacak ve Lise, gene tarihi günlerinden birini yaflayacakt›.
Törende, Türkiye Cumhuriyeti’ni, Cumhurbaflkan› s›fat›yla Turgut Özal; Fransa’y› Cumhurbaflkan› François Mitterrand temsil edecekti. Anlaflmay›, Türk taraf› olarak D›fliflleri Bakan› Hikmet Çetin, Frans›z taraf› olarak da D›fliflleri Bakan› Roland Dumas imzalayacakt›.
‹nan K›raç, bir gün önce telefon etti:
- Sabah sekizde buluflal›m. Her fleyi gözden geçirelim.
Sabah görevlerini oldum olas› sevmemiflimdir.
Tevfik Fikret Salonu, kitapl›klar, Balkonlu Salon, Büyük Anfi, Küçük Anfi, bütün üst koridorlar›n teftifli bitti. Ben de bittim. S›ra geldi, alt koridorlar›n teftifline. ‹nan K›raç önde, ben
arkada. Onun her ad›m›, benim bir buçuk ad›m›m ediyor; yetiflmeye çal›fl›yorum.
Yirmi befl y›ldan bu yana, inançla ard›ndan gidenlerden hiçbirimiz onun h›z›na yetiflemedik.
Sonunda teftifl bitti. Müdüriyet odas›na girdik. Erken saat, henüz kimseler yok.
Tevfik Fikret döneminden kalma, siyah deri kapl› koltuklardan ikisinin s›rtlar›n›, Tevfik
Fikret’in masas›na çevirip yanyana koymufllar. Birine Özal oturacak, öbürüne Mitterrand.
Daha gelmemifl olduklar› için, onlara ayr›lan koltuklardan birine ‹nan oturdu, öbürüne
ben. Yanyana oturuyoruz, ama yüzlerimiz kap›ya dönük oldu¤u için birbirimizi göremiyoruz.
‹nan konuflmaya bafllad›:
- Bir çok kimseye bofl bir hâyal gibi gelen amac›m›za on y›l süren çaban›n sonuna, bir kaç
saat sonra ulaflm›fl olaca¤›z. Galatasaray Üniversitesi kurulacak, art›k ilkö¤retim ve lise tek
çat› alt›nda, özel bir statüye kavuflacak, özel bir konuma sahip olacak.
Sessizlik.
Bir süre sonra:
- Üniversite için bir Rektör düflünmeliyiz.
*
Galatasaray E¤itim Vakf› Eflbaflkan›
XXI
Sessizlik.
Bir süre sonra:
- Y›ld›zhan Yayla uygun bir seçim olur, de¤il mi?
Bu bir soruydu ama, belli ki, ‹nan K›raç seçimini yapm›fl, bana bilgi veriyordu.
Y›ld›zhan Yayla’y› ilk kez, camian›n seçkinlerinin bulundu¤u bir toplant›da tan›d›m. Haldun Taner Kitapl›¤›’nda, Üniversite projesine iliflkin ilk toplant›yd›. Konuflma tarz›, sükûneti,
kendine güveni dikkatimi çekmiflti. Befl buçuk y›l süren müdürlü¤ü döneminde daha da yak›ndan tan›ma imkân›m oldu. Birikimi, sayg›nl›¤›, dürüstlü¤ü, k›vrak zekâs›, hem kendisiyle, hem
çevresiyle bar›fl›k tutumu ve kartiziyen düflünce yap›s›yla Y›ld›zhan Yayla’dan baflka kimse,
GEÖK patronlu¤una lây›k olamazd›.
‹nan’›n sorusunu duraksamadan yan›tlad›m:
- Elbette.
Sonra gene sessizlik.
Sonra birden,
- Onaylad›¤›na sevindim. Müdürlük boflal›yor. Müdür kim olacak? Birini bulmak lâz›m.
Durdu, sonra tekrar konufltu:
- Senin bir aday›n var m›?
Bu sorudan ç›kan sonuç fluydu: Rektör’ü kendi seçmiflti, Müdür’ü bana b›rakm›flt›.
- Erdo¤an Teziç, dedim.
Teziç, benden bir s›n›f küçüktü. On yedi yafl›nda milli olmufl, daha sonra milli voleybol tak›m›na kaptan olmufltu. O, sürekli okulun voleybol salonunda, ben ise, sürekli tiyatro salonunda oldu¤um için, Erdo¤an’dan okula iliflkin bir an›m yoktu. Fakülte y›llar›nda görüflür olmufltuk. Sonra uzun y›llar kald›¤›m yurtd›fl›ndan döndü¤ümde, arada bir, ama ço¤unlukla rastlant› sonucu görüflüyorduk.
Böyle olmas›na ra¤men, Teziç bende her zaman, ayd›nl›k görüfllü, yenilikçi, ilkeli, kurallara ba¤l›, kurallar› uygulayan, devrimlere ba¤l›, disiplinli bir kimse intiba›n› b›rakm›flt›.
Saat dokuzu geçiyordu. Okul birden hareketlendi. ‹nan’la aram›zda geçen ve ‹ngilizlerin
konuflma tarz›n› and›ran, az cümleli, çok sükûtlu konuflmam›z da sona erdi. ‹kimiz de görevlerimize kofltuk.
Tekrar bir sessizlik bafllad›. Ama bu sessizlik, konuflmam›z s›ras›ndaki gibi birer dakikal›k, yar›mflar dakikal›k sessizlik türünden de¤ildi. Müdür konusuna iliflkin sessizlik, 1992 Eylül’ü sonlar›na kadar sürdü.
‹ki Devlet Baflkan›’n›n, Galatasaray Lisesi’ne geliflinden iki ay sonra geleneksel Haziran
Pilav› vard›. Ç›narl› yolda yürürken Erdo¤an’a rastlad›m. Kararlaflt›r›lm›fl bir fley yoktu ama,
ihtiyats›zl›¤›m› yenemedim.
- Sana bir fley teklif edece¤im, ama kabul edece¤ine peflin söz vereceksin, dedim.
Güldü.
- Hiç böyle teklif duymad›m. Önce teklifi söyle, sonra bakar›z.
- Hay›r, önce söz, sonra teklif.
- Bir hukukçunun edece¤i lâf m› bu? Buna “beyaza imza” derler.
XXII
- Evet, beyaza imza...
- Sana güvenim var. Kötü bir fleye evet dedirtmezsin. Kabul!
- Galatasaray Lisesi’ne Müdür olur musun?
- fiaka m› ediyorsun?
Gene sessizlik.
Haziran geçti, Temmuz geçti, A¤ustos geçti. Eylül’ün son günlerinde ‹nan telefon etti.
- Senin aday›n çok iyi ç›kt›.
Birden “benim aday›m” konusunun ne oldu¤unu kavrayamad›m.
- Erdo¤an Teziç’ten söz ediyorum. Teklifi önce özel olarak sen yap, kabul ederse, resmi teklifi nas›l yapaca¤›m›z› sonra kararlaflt›r›r›z.
Elele, omuz omuza geçirdi¤imiz yirmi befl y›l içinde, ‹nan K›raç’›n bu yönünü tan›r olmufltum. Hiç bir fleyi tesadüfe b›rakmad›. Yeni, al›fl›lmam›fl, s›ra d›fl› bir öneriyle karfl›lafl›rsa, ne
“evet” der, ne “hay›r”. Düflünür, inceler, araflt›r›r, hatta tart›fl›r. ‹yice benimsedikten sonra, daha önce önerilen fley, boyutlanm›fl, flekillenmifl, eksi¤i gedi¤i tamamlanm›fl biçimde, bu kez karar olarak ortaya ç›kar. Bu ‹nan’›n lider yönüdür. Belli ki, “aday” önerimi Nisan’dan Eylül’e kadar araflt›rm›fl. Sessizli¤in nedeni buydu.
Bir zamanlar Niflantafl›’nda Ziya Restoran diye lokanta, üstünde de bar vard›. Erdo¤an Teziç, Mehmet Okur, ben orada bulufltuk.
Haziran Pilav›’nda flaka etmedi¤imi, Milli E¤itim Bakan›, Baflbakan, Cumhurbaflkan›’n›n
üçlü kararnameyi imzalad›¤›n›, Resmi Gazete’de yay›nland›¤›n›, Y›ld›zhan’›n GEÖK Baflkanl›¤›na getirildi¤ini ve Kurucu Rektör s›fat›yla ve Frans›zlarla Comité Paritaire çal›flmalar›na
bafllad›¤›n› kendisine anlatt›m.
- Haziran’da yapt›¤›m teklif flaka de¤ildi. Müdür olarak isteniyorsun. Ne dersin?
Erdo¤an, önce bafl›n› önüne e¤di. K›sa bir süre sonra bafl›n› kald›rd›. Gözleri bu¤ulanm›fl,
göz çeflmelerinde, dolu, taflmaya haz›r iki damla gözyafl› duruyordu.
- Hayret, dedi. Rahmetli anneci¤imin duas›, demek ki kabul oldu. Ne yaz›k, keflke bu günü görebilseydi.
Biliyorsunuzdur, bir zamanlar Lise’ye kay›t olmak için s›nav zorunlu¤u yoktu. fiafak sökerken kalk›l›r, Lise’nin kap›s›ndaki k⤛da ad, soyad, saat yaz›l›r, karfl›s›na imza at›l›rd›. Kontenjan dolunca, k⤛t Kay›t Bürosu’na giderdi.
Erdo¤an Teziç’in annesi de 1947 y›l›n›n Eylül’ünde sabah karanl›¤›nda kalkt›, Lise’nin kap›s›ndaki kuyru¤a girdi. S›ras› gelince, ad›n›, soyad›n› yazd›, imzalad›. Sonra, ayn› gün ö¤leden sonra, on bir yafl›ndaki Erdo¤an’› elinden tutup Lise’ye getirdi. Gelip Kay›t Bürosu’nun kap›s›nda beklemeye bafllad›lar. Ama bekleyifl saatler sürmüfltü. Sonunda anlafl›ld› ki, Erdo¤an’›n annesinin imzalad›¤› liste kay›p. Baflmuavin, nöbetçi Müdür Muavinleri seferber... Ama
liste yok. Kay›t yap›lam›yor.
- Annem umutsuzluktan a¤lamaya bafllam›flt›. Neydi? Ne oluyordu? Bir türlü anlayam›yordum. Sonra nas›l oldu, nerden ç›kt› bilmiyorum, liste bulundu. Akflam oluyordu; kayd›m yap›ld›.
Sonra ana-o¤ul elele ç›narl› yolu geçerken, Teziç’in annesi dönüp koca yap›ya bir süre bakt›ktan sonra Erdo¤an’a flöyle demifl:
- Sen flimdi bu okulun talebesi oldun. Allah›ma dualar ettim; bir gün inflallah bu okula muallim olursun.
XXIII
‹flte 1993 y›l›nda annesinin duas› tutmufltu: Teziç Galatasaray Lisesi’ne Muallim oldu,
hem de Müdür olarak.
Sonras›n› biliyorsunuz. Sekiz y›l müdürlük yapt›, Kurucu ve seçilmifl Rektör Y›ld›zhan
Yayla’dan sonra, Galatasaray Üniversitesi Rektörü oldu. Sonra Yüksekö¤retim Kurulu Baflkan› oldu.
Bu sat›rlar› okuyanlar, Teziç’in YÖK Baflkanl›¤›’na kadar uzanan baflar› çizgisinden kendime bir pay ç›karmaya çal›flt›¤›m› sanabilirler.
Oysa, Erdo¤an Teziç’in bu e¤itim serüvenini, ad›na yay›nlanan Arma¤an’a yazmam› kendisi istedi. Annesinin an›s› için.
Ben de Teziç’in annesinin an›s›na hürmeten ve Galatasaray’›n hem toplumsal, hem kurumsal belle¤i için, sizler için yazd›m.
XXIV
ERDO⁄AN TEZ‹Ç
Prof. Dr. Duygun YARSUVAT*
Yüksekö¤retim Kurulu Baflkan›, Galatasaray Üniversitesi Rektörü, Galatasaray Üniversitesi Rektör Yard›mc›s›, Galatasaray Lisesi Müdürü, TBMM Baflkanl›k Hukuk Dan›flman›, ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ö¤rencisi, asistan›, Anayasa Hukuku Doktoru, doçenti,
profesörü, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dal› Baflkan›, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi “‹stanbul Oyunlar› ve Düzenleme Komitesi” üyesi; Rennes I ve Paris I üniversiteleri misafir ö¤retim üyesi, Türk Milli Voleybol Tak›m› kaptan›, Galatasaray Spor Kulübü voleybol tak›m› kaptan›.
Yukar›da yer alan önemli görevlerde bulunan Teziç, 7.4.1936 y›l›nda ‹stanbul’da do¤mufl
11 yafl›nda Galatasaray Lisesi’nin haz›rl›k s›n›f›na kat›larak bu ö¤retim kurumunun bütün
müsbet düflünce ve geleneklerini kiflili¤inde toplam›flt›r.
Memleketini çok seven, Devletine ba¤l› Erdo¤an Teziç, ermeni diyasporas›n›n peflinden giden Frans›z Hükümetinin kendisine vermifl oldu¤u “Liyakat Niflan›”n› iade etmekle vatanseverli¤ini de ispat etmifltir.
Galatasaray’› çok seven, Galatasaray’a çok ba¤l› olan Prof.Dr.Erdo¤an Teziç, gerek ö¤retim
üyesi, gerekse Galatasaray Lisesi Müdürü olarak, genç nesillerin genifl bir dünya görüflüne sahip olmalar›n› sa¤lam›fl, düflünce de sa¤lam ba¤›ms›z karar verebilen ö¤rencilerin yetifltirilmesine önemli katk›larda bulunmufltur.
Anayasa ve Siyaset Bilimi konusunda, ülkenin en önde gelen kiflilerinin bafl›nda bulunan
Erdo¤an Teziç, kendine has üslubuyla derslerinde bu konuyu ö¤rencilerine sevdirmifl, güncel
olaylar›n do¤urdu¤u sosyal ve anayasal problemlere do¤ru çözümler getirerek, genç dima¤lar›n da do¤ru düflünmelerini sa¤lam›flt›r.
Bugün halen Yüksekö¤retim Kurulu Baflkan› Prof. Dr. Teziç, siyasetçilere, Anayasa dersleri verme¤e devam etmektedir. Günümüz siyasetçilerinin bu anayasa derslerinden istifade ettikleri konusunda kuflku bulunmamaktad›r.
Erdo¤an Teziç’in bir yazar olarak Anayasa Hukuku ve Siyaset Biliminin muhtelif cephelerini ele alan, inceleyen önemli bir yay›n listesinin sahibi oldu¤unun da alt›n› çizerek söylemek
gerekir. Özellikle, Anayasa hukukçusu olarak, Prof. Teziç ço¤ulcu demokrasiye olan inanc›yla
kuvvetler ayr›m›na sahip ç›km›fl, yasama, yürütme, anayasa yarg›s›n› inceleyip aç›klayarak bu
konulara ayd›nl›k getirmifltir. “Seçim Sistemleri”, “Siyasi Partiler”, “Türkiye’de 1961 Anayasas›na göre Kanun Kavram›” ve “Türk Parlamento Hukukunun Kaynaklar› ile ilgili Anayasa Mahkemesi Kararlar›” bafll›kl› kitaplar› özellikle kuvvetler ayr›l›¤›n› aç›klayan eserlerdir. Bu yap›tlar›n yan›nda, yazar› oldu¤u birçok türkçe, ya da frans›zca yay›nlanan makalelerinde de Anayasa Hukukunun de¤iflik konular›n› mercek alt›na alm›flt›r. “Anayasa Hukuku” adl› kitap Prof.Teziç’in, anayasa hukukunun genel esaslar›n› aç›klayan temel bir eseridir.
*
Galatasaray Üniversitesi Rektörü
XXV
Erdo¤an Teziç, hukukçulu¤unun yan›nda, bir epiküryendir; hayat›, hayat›n nimetlerini sever, arkadafll›¤a önem verir, seyahat etmekten hofllan›r. Hemen hemen dünyan›n her köflesini
görmüfl ve yaflam›flt›r. Yeme¤e çok önem verir, iyi bir yemekte, bir kadeh iyi k›rm›z› flarab› yudumlamaktan mutlu olur.
Teziç’ten bahsederken, efli Deniz Han›m› unutmamak gerekir. Deniz Han›m, Erdo¤an’›n
mutlulu¤unu ve rahat›n› sa¤lamak için ne gerekiyorsa onlar› seve seve yapar. Erdo¤an, bir baba olarak çocuklar›na düflkündür; onlar›n baflar›lar›ndan söz ederken, gerek Deniz’in gerekse
Erdo¤an’›n gözleri parlar, yüzlerinde gülücükler gözükür. Bu çift evlatlar›yla hakl› olarak çok
iftihar ederler. Herhalde bu hislerin sonucu olarak, Erdo¤an herkese “çocuklar” diye hitap etme al›flkanl›¤›na sahip olmufltur.
Prof. Dr. Erdo¤an Teziç’e Arma¤an” olarak yay›nlanan bu kitap genifl bir yelpazede yer alan
makalelerden oluflmaktad›r. Yaz›lar› ile bu Arma¤an’a katk›da bulunan yazarlara teflekkürlerimizi sunmak bizim için yerine getirilmesi zevkli bir borçtur.
Ayr›ca, dostum Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Köksal Bayraktar’›n bu kitab› yay›nlamas›ndaki üstün çal›flmalar›n› da unutmamak gerekir. Kendisine
ve özellikle yay›na katk›s› bulunan Hukuk Fakültemiz ö¤retim üyelerine ve araflt›rma görevlilerine teflekkür ederiz.
Prof. Dr. Erdo¤an Teziç’i bir, iki sayfa içinde anlatman›n, niteliklerini belirtmenin imkan›
yoktur. Türk hukuk dünyas›, hatta Türk kamuoyu kendisini çok iyi tan›maktad›r. Teflekkürler Erdo¤an Teziç.
XXVI
“KAPTAN ERDO⁄AN”
Prof. Dr. Ayd›n AYBAY*
San›r›m, çok kimse “bu da kim” diyecek ! Kimse merakta kalmas›n : Kaptan Erdo¤an, Erdo¤an Teziç’tir. Anayasa profesörü GS. Lisesi eski müdürü, GS Üniversitesi eski rektörü ve
flimdiki YÖK Baflkan› Teziç’i, yak›n dostlar›, ‹stanbul Hukuk Fakültesi’ndeki ö¤rencilik y›llar›ndan beri böyle anarlar. Hani bir yerde kaç tane ayn› adl› kimse varsa, onlardan hangisini
kastetti¤imizi belirtmek için, böyle bir ek yapar›z ya ; Erdo¤an’›n ad›yla birlikte kaptanl›¤›n›n zikredilmesinin bir nedeni bu idi. Ama bir fley daha var : Onun kaptanl›¤›, di¤er Erdo¤an’lardan ayr›lmak için kullan›lan yapay bir lakap de¤ildi; daha yirmili yafllara gelmeden GS
Voleybol tak›m› kaptanl›¤›ndan bafllayarak, Ulusal Voleybol Tak›m› kaptanl›¤›na kadar,
kimbilir kaç y›l bu s›fat› tafl›m›flt›, ‹flte bunun için, ad› sadece Erdo¤an de¤il, Kaptan Erdo¤an’d›.
Kaptan Erdo¤an’›n akademik yaflama ilk ad›m› hangi alanda atm›fl oldu¤u pek bilinmez
: Roma Hukuku Asistanl›¤› ! ‹ÜHF’nin o velut 59’lular› (1959’da Fakülte’den mezun
olanlar böyle an›l›rlar) aras›nda Teziç de vard›. O s›n›f›n parlak ö¤rencileri, Acemo¤lu, Moro¤lu, R. Aybay, Toluner, Akflin, Çamo¤lu, Alangoya da onun gibi, mezun olur olmaz asistan olmufllard›. Benim bu s›n›f›n mensuplar›yla daha ö¤rencilikleri s›ras›nda yak›n ilgim olmufltu. Onlar›n Fakülte’nin birinci s›n›f›na bafllad›klar› y›l, ben bir kaç y›ll›k Medeni Hukuk
asistan›yd›m. Aralar›nda kardeflim de olan bu s›n›f, k›sa sürede Fakülte’nin “parlak y›ld›z›”,
“gözbebe¤i” olmufltu. O s›n›ftan çok say›da akademisyen, yüksek yarg›da görev yapan savc›
ve yarg›ç ç›kmas›, tesadüf de¤ildir.
Kaptan Erdo¤an , yan›lm›yorsam, iki y›l kadar Roma Hukuku asistanl›¤›nda çal›flt›ktan sonra, merhum Hocam›z Tar›k Zafer Tunaya’n›n istemi üzerine Anayasa kürsüsüne (o
zaman üniversitelerde kürsü birimlerinden oluflan örgütlenme düzeni vard›) geçti. Bu kürsü,
Erdo¤an’›n ‹stanbul Hukuk Fakültesi’nde önemli ö¤retim üyelerinden biri olmas›n› sa¤lad›.
Doktor asistanl›¤› ve doçentli¤i, seksenli y›llar›n bafl›nda profesörlükle sonuçland›. Anayasa
Hukuku’nun bafll›ca konular› olan kanun ve parlamento ile ilgili tezleri, bilim dünyas›nda etkili yank›lar yaratt›.
Dersleri ve bilimsel yay›n ve çal›flmalar›yla k›sa sürede ülkemizin seçkin Anayasa Hukukçusu olarak tan›nd› . Ama bizim gibi yak›n dostlar› onu, s›fat› ne olursa olsun, nüktedan ve nefleli Kaptan Erdo¤an olarak an›yoruz.
*
‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi E. Ö¤retim Üyesi ve Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö¤retim Üyesi
XXVII
TEZ‹Ç, GALATASARAY ve ‹LKELER‹N ÖNEM‹
Prof. Dr. Köksal BAYRAKTAR*
1960’l› y›llarda ‹stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okuyan Galatasaray Lisesi mezunlar›, Fakültedeki Galatasaray Liseli hocalar› ve asistanlar› gördükçe dayan›flma duygusunun o vazgeçilmez havas› içine hemen girerlerdi .... Kimler yoktu ki hocalar› aras›nda: “Naci
fiensoy, Rag›p Sar›ca, Lütfi Duran, Zahit ‹mre, ‹lhan Postac›o¤lu, Vedat Sevig, Edip Çelik, Hayri Domaniç, Kemal O¤uzman, Zahit ‹mre, Bülent Köprülü, Halit Kemal Elbir, Y›lmaz Altu¤,
O¤uz ‹mregün, Orhan Ald›kaçt› ....” Hepsi birer devdi kendi alanlar›nda .... Ve sonra genç kuflak ....” Murat Sar›ca, Erdo¤an Teziç, Özer Eskiyurt, Y›ld›zhan Yayla, Duygun Yarsuvat, Bülent Tanör, Taner Beygo .......”
Kendilerini, flimdi büyük bir sayg› ile and›¤›m›z bu hocalar›n hepsi birer semboldü Galatasarayl›lar için ... Derslerin, imtihanlar›n zorlu¤u genç asistanlarla konuflulur; Kütüphaneden kitap al›nmak istendi¤inde kendilerine baflvurulur; lisans seminerleri için tavsiyeleri al›n›r, sözlü imtihanlara GS rozeti yakaya gururla tak›larak girilirdi, Galatasarayl›l›¤› iyice göstermek için....
Erdo¤an Teziç’i, bizim s›n›f 1962’de tan›m›flt›; Orhan Ald›kaçt›, bir dersinde, genç asistan›n› övgü dolu sözlerle s›n›fa tan›tm›flt› ... Hemen o derste, Erdo¤an a¤abey bizim sembollerimiz
aras›nda yerini alm›flt› ... Sonra Tar›k Zafer Tunaya’n›n lisans seminer dersine kat›l›fl›, sonraki y›llarda toplumsal olaylar› ve büyük çalkant›lar› objektif yaklafl›mlarla yorumlay›fl› Teziç’i
farkl› bir yöne tafl›m›flt›... Ama esas farkl›l›k, ‹stanbul Üniversitesinden Galatasaray Üniversitesine geçiflten sonra oldu... Ayn› y›llarda, Lise Müdürlü¤ü’ne atanmas›, liseyi eski y›llar›n›n düzeyine erifltirmesi ve sonra Üniversiteye Rektör olmas›...
Bütün görevlerinde hep ayn› çizgiyi ›srarla sürdürmüfltü... Ça¤dafll›k, objektiflik ve kurumun onur ve sayg›nl›¤›n› korumak.... Sonra Yüksekö¤retim Kurulu Baflkanl›¤›, bu çizgiye yeni unsurlar katt›... Cumhuriyetçilik, laiklik ve ülkeseverlik... Çok yönlü iliflkiler ve farkl›
ortamlar içinde de ayn› ilkeleri ödünsüz uygulamak ... Ve son olarak ilke ve yurt sevgisi u¤runa en önemli ödülden bile vazgeçebilmek... Teziç’i örnek yapan unsurlar bunlar... Bu olaylar
ve örnekler, gelece¤in Galatasaray kuflaklar›nca hep an›msanacakt›r.
*
Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan›
XXIX