docGelişmiş Ülkelerdeki Yetkin Mühendislik ve Haritacılık
download 
Şikayet Transkript
Gelişmiş Ülkelerdeki Yetkin Mühendislik ve Haritacılık
Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. Gelişmiş Ülkelerdeki Yetkin Mühendislik ve Haritacılık (Surveying) Unvanları ve Edinme Koşulları Çetin Mekik ZKÜ Müh. Fak. Jeodezi ve Fotogrametri Müh. Bölümü Özet Sanayi Devriminden bu yana teknoloji ve bilimde yaşanan gelişmeler toplumun mühendislerin sunduğu hizmet kalitesinden beklentilerini yükselterek mühendis profilini değiştirmiştir. Bu değişim ve gelişimlerin etkisi altında kalan mühendislik bir çok disiplinlere ayrılmış ve kendi disiplinlerinin içinde de alt bölümler ve uzmanlık alanları oluşturarak profesyonellik, yetkinlik , uzmanlık gibi kavramlar karşımıza çıkmıştır. Gelişmiş ülkeler, üniversitelerin lisans programlarından mezun olan mühendislerin daha spesifik alanlarda mesleki yeterlik ve uygulama becerilerinin geliştirmelerini isteyerek “yetkin mühendislik” uygulamalarına uzun yıllar önce başlamışlardır. Bu çalışmada Birleşik Krallık ve ABD’de verilen “yetkin/profesyonel” unvanlarını edinme koşulları ve izlenen prosedürler incelenerek ayrıntılı olarak verilmiştir. Ayrıca bu çalışmada, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerinin yetkin mühendislerinin ve haritacıların kendi aralarında birleşerek oluşturdukları üst örgütler tanıtılarak bu örgütlerin verdikleri Avrupa Mühendisi, Avru Jeodezyeni ve Avrupa Uzmanı unvanları incelenmiştir. Son olarak da ülkemizdeki durum mevcut mevzuata değinilerek özetlenmiş ve ne yapılması gerektiğine ilişkin öneriler getirilmiştir. Anahtar Sözcükler Yetkin Mühendis, Profesyonel Mühendis, Avrupa Mühendisi, Avrupa Jeodezyeni, Avrupalı Uzman Abstract Since the Industrial Revolution, the developments in technology and science have changed the profile of an engineer by lifting the expectations of community in quality of service engineers provide. Engineering influenced by these improvements and changes was divided into various disciplines, and the concepts such as chartered, professional and expert emerged by forming subdivisions and specialist fields under their own disciplines. Developed countries began long ago to practice “chartered engineering” requiring their engineering faculty graduates to develop professional competence and practice skills in more specific fields in their engineering profession. In this study, it is greatly focused on the “chartered/professional engineer” titles given by United Kingdom and USA, and their requirements and procedures to be followed by those for acquiring these titles. Furthermore, the European Union governing organizations formed by chartered engineers and surveyors in member states are detailed in this study and also the titles given by these governing organizations such as Euro Engineer, European Geodetic Surveyor and European Geodetic Expert (Géometrè). Consequently, the situation in our country, the Republic of Turkey, is summarized with respect to the current regulatory laws and some suggestions are made regarding what is to be done. Key Words Chartered Engineer, Professional Engineer, Europen Engineer, Europen Geodetic Surveyor, European Geodetic Expert (Géometrè- Europas) 1. Giriş Teknoloji ve bilimdeki hızlı gelişmeler günümüz mühendis profilini de değiştirmektedir. Mühendislerin üniversitelerde aldıkları teorik bilgilere ilaveten uygulamaya ve özellikle de uzmanlaşmaya yönelik eğitimleri, mesleki, toplumsal sorumlulukları ve sundukları hizmetin toplum için önemi de bu değişimden etkilenmektedir. Bununla beraber, üniversitelerin mühendislik fakültelerinden lisans diploması alan herkesin, uygulama deneyimi ve birikimi olmaksızın mesleki yetki ile donatılması, hizmetin niteliği ve güvenilirliği bakımından uygulamada sakıncalar yaratmaktadır. Bu tür sorunlarla karşılaşan bir çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke hizmetin verilmesi aşamasında oluşabilecek risklerin azaltılmasını sağlamak amacıyla Yetkin/Sertifikalı Mühendislik sistemini uygulamaya koymuştur. Bu çalışmada uzun yılar önce Yetkin Mühendislik unvanları tahsis eden ve bu konuda oturmuş sistemleri olan Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık’ta (İngiltere, İskoçya, Galler, Kuzey İrlenda ve Krallık Adaları) ayrıntılı olarak incelenecek; bu kapsamda Avrupa Birliği ülkelerinin oluşturduğu kurumlar ve bu kurumların yapısı, çalışma biçimi ve verdiği unvanlar burada verilecektir. Bu bilgileri vermeden önce, yapılan araştırmada adlandırma konusunda ortaya çıkan bir ayrımı burada açıklığa kavuşturmakta yarar var. Ülkemizde Jeodezi ve Fotogrametri (Harita) Mühendisliği adıyla bilinen mesleğimiz, “Yetkin” ya da “Sertifikalı” veya “Profesyonel” unvanları söz konusu olduğunda gerek ABD gerek Birleşik Krallık ve gerekse AB ülkelerinde diğer mühendislik disiplinleriyle birlikte anılmamakta, “Surveyor” ya da “Land Surveyor” veya “Geodetic Surveyor” adlarıyla ayrı olarak değerlendirilmektedir. Bundan dolayı, burada unvanlar incelenirken mühendisler ve haritacılar (surveyorlar) için Yetkin unvanı edinmeye giden yollar ayrı ayrı değerlendirilecektir. 2. Birleşik Krallıkta Durum 2.1 Yetkin Surveyor Unvanı Birleşik Krallık ve İngiliz Milletler Topluluğunda Yetkin Surveyor (Chartered Surveyor) unvanı Yetkin Surveyorlar Kraliyet Enstitüsü (RICS- Royal Institution of Chartered Surveyors) tarafından verilmektedir. Bu kurumun (RICS) 1 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. adını Türkçe’ye çevirirken “haritacı” yerine “surveyor” kullanmakta ısrar edişimizin nedeni, Birleşik Krallık’ta ve İngiliz Milletler Topluluğuna üye ülkelerde “surveyor” denilince akla gelen 7 disiplinden sadece birisi “haritacılar (geomatik surveyorlar)” olup bu adla tüm diğer disiplinleri kapsamaktan kaçınmak içindir. Yetkin Surveyorluk tek bir kariyer değil ortak bir çok beceri gerektiren çok sayıda kariyerlerdir. Kentsel ve kırsal alan dahilindeki arazi ve doğal kaynakların gelişimi ve yönetimiyle ilgilenen meslektir. Genel olarak, yetkin surveyorlar projelerde daha stratejik roller alırlar ve mimarlar gibi diğer profesyonellerin yönetimini de içine alabilen projelerin tamamını koordine etme sorumluluğu olan kişilerdir. (www.rics.org). Surveyorluk adı altındaki disiplinler ve uğraş alanları şunlardır: Kesin Hesap (quantity) Surveyorları : İşçilik, malzeme, vergiler vb. gibi masraflar dahil olmak üzere bir inşaat projesinin toplam maliyetini hesaplayan kişilerdir. Genel Uygulama (general practice) Surveyorları : Ticari ve kişisel mülklerin değerlemesinde (valuation) ve pazarlanmalarında görev alırlar. Yapı (building) Surveyorları : Yapı surveyorlarının çoğu her türden mevcut ve inşaa edilecek binalarla ilgilenmektedirler. Ayrıntılı inclemeler yaparak müşterilerine yapılarından nasıl en iyi biçimde yararlanabilceklerini önerirler. Planlama ve Geliştirme (planning and development) Surveyorları : Bu surveyorlar özel sektörde, arazi geliştirmesi yapan, yeni yerleşim alanları oluşturan emlakçılarla çalışmaktadırlar. Yatırım yapılacak arazileri tanımlayıp projenin ekonomik bakımdan gelecek vaat edip etmediğini analiz ederler, planlama uygulamalarını ve değerlemeleri hazırlarlar. Kamu sektöründe ise, mesken arsalarının veya alış-veriş merkezlerinin nereye konumlandırılması gerektiğini planlamaya yardımcı olurlar. Geomatik Surveyorlar : Yeryüzünün hem karadaki hem de denizdeki fiziksel özelliklerini ölçüp haritalarlar. Bu surveyorlar, yeni yapıların, yolların, köprülerin, gaz ve elektrik hatlarının doğru bir biçimde planlanmasını sağlamak amacıyla haritalar ve planlar geliştirirler. Günümüzde bilgi, gittikçe artan şekilde, harita ve plandan daha çok bilgi teknolojileri kullanılarak sunulmaktadır. Geomatik surveyorlar, limanlar ve petrol platformlarının bulundu açık deniz gibi alanlarda sualtı haritaları da yapmaktadırlar. Bazıları ise kayalıkların, batık gemi enkazlarının, şamadıraların ve diğer olası tehlikelerin konumlarını belirlemede görev almaktadır. Geomatik surveyorluk uzmanlığının yerine eskiden Arazi Surveyorları ve Hidrografik Surveyorlar olarak iki uzmanlık yer almaktaydı. Bu iki uzmanlık alanı birleştirilerek Geomatik surveyorluk getirildi. Mineral ve Çevre Yönetimi Surveyorları : Madenlerin ve taş ocaklarının tasarlanması, geliştirilmesi ve ölçülmesinde yardımcı olmaktadırlar. Görevleri, derecelendirme ve vergilendirme amaçları doğrultusunda maden ve mineral rezervlerinin değerlemesini içermektedir. Kırsal Alan (Rural) Surveyorları : Tarımsal arazinin kullanımı ve geliştirilmesiyle ilgilenmektedirler. Arazi sahiplerini ve müstecirleri, ağaçlandırma, muhasebe, vergilendirme konularında ve tarımsal yapıların inşaası, bakımı ve geliştirilmesi konularında bilgilendirirler. Arazi değerlemesi yaparlar ve arazi ya da hayvancılığa ilişkin danışmanlık hizmeti de verirler. RICS; arazi, değerleme, emlak, inşaat ve çevre konularında çalışan profesyonler için en saygın ve yüksek profilli küresel “standartlar ve üyelik” organizasyonu olup; • 134 yıldır mülkiyet profesyonelliğini temsil eden, • Dünya çapında 120 ülkede 110.000 üyesi olan, • Dünya çapında onaylanmış 300 diploma/derece düzeyinde programı/kursu olan, • Her yıl 500 araştırma ve meslek politikalarına yönelik makale yayınlayan, • Gruplarla ve derneklerle bağı olan 50 ulusal birliği olan, • 16 alanda temsil edilen 160 yaygın “uzmanlık” sunan bir organizasyondur. 2.1.1. Unvan Edinme Koşulları Yetkin Surveyor olarak tescil olabilmek için, önce bir üniversitenin RICS’in onayladığı bir bölümünden lisans eğitimi almak ve bu eğitimin ardından adayların RICS onaylı bir eğitim sürecinden geçmeleri gerekmektedir. RICS tarafından akredite olmayan bir diploma sahibi olanların akademik yeterliklerini dönüşüm dersleri alarak yükseltmeleri gerekmektedir. Akademik yeterlik için ilave veya dönüşüm dersleri-eğitimleri alırken adayların RICS Mesleki Yeterlik Değerlendirmesini (MYD) de tamamlaması gerekmektedir. Bu MYD, çalışma hayatında olanlar için en az iki yıllık yapılandırılmış eğitim ve ardından yapılan son Mesleki Değerlendirme Sınavı (MDS)’ndan oluşmaktadır. 2.1.2. Mesleki Yeterlik Değerlendirmesi Mesleki Yeterlik Değerlendirmesi (Assessment of Professional Competence) (MYD), onaylı bir lisans programından mezun olan ve bir işte çalışmaya başlayan adayların yerine getirmesi gereken bir yapılandırılmış eğitimdir. Adayların, en az iyi yıl boyunca edindikleri deneyimleri kaydetmeleri ve ardından da bir değerlendirme kurulu önünde bir mülakat sınavına girmeleri gerekmektedir. Bu sınavda başarılı olanlara yetkinlik unvanı verilmektedir. On yıldan fazla mesleki deneyimi olanlar için bu yapılandırılmış eğitim süresi daha da kısalmaktadır. MYD normal olarak; • Adayın belli yeterlikleri kazandığı minimum 24 aylık bir süreçten, • Mesleki gelişimden, • Adayın ilgili eğitim ve deneyimini kaydettiği günlük ve kayıt defterinden, • 12 ay sonra adayın o ana kadar yaptığı ilerlemeyi gösteren ara değerlendirmeden, 2 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. • Kayıt defterini, raporları ve değerlendirmeleri içeren yazılı son (final) dosyadan ve • En az 24 ay sonra, değerlendirme merkezindeki sunumun ardından yapılan değerlendirme sınavından oluşmaktadır. Adayın MYD eğitimi, en az 400 günlük ilgili uygulama deneyimini kazanmak zorunda olduğu süreç olan en az 24 ay boyunca devam eder. Adayın gelişimini değerlendiren denetmen ve danışman görüşlerine göre daha da uzun sürebilir, fakat beş yıldan uzun süremez. Bu süreçte, seçilen alandaki yeterlikleri kazanmak amacıyla adayın eğitimi yapılandırılır. Bu yeterlikleri kazanmak için aday, bilgisini artırmalı ve uygulama deneyimini sağlamlaştırmalıdır. Bunun için ilave dersler alınmalı ya da yapılandırılmış çalışma yapılmalıdır. Bu ilave çalışma, piyasa ve arazi deneyimini yansıtmalı ve geliştirmeli; mesleğinin klasik sınırlarının ötesine geçmelidir. MYD boyunca adayın denetmen (supervisor) ve danışmanı (counsellor) adayın belli alanlardaki yeterliklerini izleyeceklerdir. Denetmen ve danışman gerekli görülen yeterlik düzeyine ulaşıldığını düşünmedikleri sürece aday son değerlendirme sınavına başvuramaz. Aday yetkin surveyor olmak için gerekli aşağıdaki koşulları yerine getirmelidir: (www.napier.ac.uk) • Uygulama becerilerine erişmek için mesleki eğitim ve deneyim sürecinde teorik bilgiyi uygulamayı öğrenmiş olmalı, • Seçilen uzmanlığın ya da dalın bilgi temelininin önemli bir kısmını oluşturan anlama ve uygulama becerileri tatminkar düzeyde edinilmiş olmalı, • İşverenlerinin ve müşterilerinin çıkarlarının koruyacak kadar doğruluklu sonuç üretmeye ve temel ayrıntıya özel bir dikkat gösterme gereğinin bilincinde olmalı, • Sözel, yazılı ve grafik olarak etkin iletişim kurabilmeli ve dilbilgisi bakımından doğru ve iyi düzenlenmiş raporlar hazırlayabilmeli, • RICS uygulama kuralları doğrultusunda hareket etme niyetinde ve bilincinde olmalı; en üst düzey mesleki dürüslük ve tarafsızlık niteliklerine sahip olmalı ve müşterilerine, işverenlerine ve topluma karşı olan ödevlerinin farkında olmalıdır. 2.1.3. MYD’nin temel unsurları Günlük : Aday, eğitim ve deneyiminin nasıl gittiğinin günlük bazda kaydını tutmalıdır. Bu günlük, kayıt defteri ve ilerleme kaydı defterleri tutulurken kullanılacaktır. Kayıt defteri : Aylık olarak tutulan kayıtlardan oluşur. İlgili yeterlik başlıklarında gruplanmış eğitimleri, gün sayılarıyla birlikte, günlüğü özetleyerek tutulur. İlerleme kaydı : Adayın seçilen MYD rotası içindeki yeterlik düzeyleri boyunca edindiği ilerlemeyi gösterir. Denetmen ve danışmana düzenli aralıklarla teslim edilir; denetmen ve danışman tarafından onaylanan üç aylık denetmen raporları, altı aylık denetmen ve danışman raporları, ara ve son değerlendirme raporlarından oluşmaktadır: Mesleki gelişim : Yapılandırılmış eğitimin parçası olarak aday, iki yıl sürecince minimum 96 saatlik mesleki gelişim yapmalıdır. Adayın günlük eğitim ve deneyiminde mevcut olmayan bilgi ve becerilerin kazanmasına yardımcı olmaktadır. Aday bunu, zorunlu yeterliklere katkı olarak kullanabilmekte ya da mevcut bilgisini lisansüstü eğitim düzeyine çıkarmakta kullanabilmektedir. Yapılandırılmış eğitim : Belli bir süreç boyunca mesleki gelişimi sağlayacak formal, yapılandırılmış yaklaşımdır. Tüm firmaların MYD adayları için yapılandırılmış bir eğitim programına sahip olmaları gerekmektedir. Üzerinde anlaşılan bir süreçte ve belli yeterlik düzeylerinde adayın seçilen MYD rotasının eğitim gereksinimlerine olan taahhüdü resmen gerektirmektedir. Yapılandırılmış eğitim anlaşması : İşverenlerin RICS’in isteklerine uygun onaylanmış bir eğitim anlaşması yapmaları gerekmektedir. Bu anlaşmada şunlar bulunmalıdır: a) Aday, denetmen, danışman ve işverenin detayları; b) İşverenin firmasının etkinlik ve çalışma alanlarını, personel düzeylerini, bürolarının coğrafi yerlerini vb. belirten bir işveren beyannamesi, c) MYD gerekleri ve yeterlikleri kılavuzunda belirtilenler doğrultusunda tüm deneyimlerin kaydedileceğine ilişkin taahhüt, d) Adayın firmasının RICS aidatlarını ödemeye, MYD kapsamında izin düzenlemelerine, mesleki gelişim ve muhtemel adaylara ilişkin politikaları, e) Kayıttan son değerlendirmeye kadar olan ilgili tarihlerin bir listesini gösteren adayın taahhüdü, ve f) Bir yeterlik edinme planı. Yeterlikler : Belli bir görevi ya da fonksiyonu icra etmek için gerekli beceriler ya da yeteneklere ilişkin bir bildiridir. Beceri ve bilgi üzerine olmakla birlikte tutum ve davranışlar üzerine de dayandırılmıştır. (www.rics.org). 2.1.4. Adaya Tahsis Edilen Kişiler Yetkin bir surveyor olma hedefini gerçekleştirmek için eğitimi sürecince aday aşağıdaki kişilerle birlikte çalışmak zorundadır. İşveren : Adayın işvereni, adayın alacağı eğitimin detaylarını veren MYD kaydını doldurmalıdır. İşveren adaya zaman ve olanaklar ayırarak adayın zamanında belli belgeleri tamamlaması konusunda adayı teşvik etmelidir. Bu konu adayın işverenle yaptığı yapılandırılmış eğitim anlaşmasında bulunmaktadır. Denetmen (supervisor): Kendisi de yetkin surveyor olan kişidir ve adayın işvereni tarafından atanır. Adayın eğitimi ve günlük işleri konusunda rehberlik hizmetinden sorumludur. Danışman (counsellor) : Bu da yetkin surveyordur ve genellikle işveren tarafından atanır. Danışmanlar genellikle adayın ilgi alanından ya da uzmanlık alanından gelen kişilerdir. Adayın denetmeni ile işbirliği içindedir, fakat adayın ilerleme kaydını değerlendirecek kişi olup adayın son 3 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. değerlendirmeye başvurmaya hazır olup olmadığını karar veren kişidir. Aynı zamanda, adayın MYD rotasınının gereklerine göre eğitiminin yapılandırılmasını sağlamaktadır. Hem denetmen hem de danışman RICS tarafından onaylanmalıdır ve ideal olarak da farklı kişiler olmalıdır. Bazı durumlarda denetmen ve danışman aynı kişi olabilmektedir. Değerlendirmeciler (assessors) : Son (final) değerlendirme sınavını yapan değerlendirmecilerin hepsi yetkin surveyordurlar. Normal olarak mülakat (sınav) kurulu üç kişiden oluşmaktadır ve bu amaçla eğitilmiş kişilerdir. 2.1.5. Mesleki Gelişim Mesleki gelişimi planlamak ve kazanmak adayın sorumluluğudur. Her tamamlanan 12 aylık uygulama eğitimi için aday 48 saatlik mesleki gelişim de yapmak zorundadır. Mesleki gelişim, haftalık iş seyrinde her zaman mümkün olmayan ilave beceri ve bilgilerin kazanılmasına ya da mevcut bilginin yüksek lisans düzeyine çıkartılmasına yardımcı olur. Örneğin; aday, iş yönetimi, mesleki etik veya bilgi teknolojileri konuları çalışıyorsa, aday bunları klasik yoldan eğitim derslerini ya da yaygın öğretim programlarını ya da klasik olmayan yoldan yapılandırılmış okuma eğitimini alarak ve geçici görev alanı değiştirilmesi yoluyla yapabilir. Burada denetmen ve danışmanın bununla yakından ilgilenmesi ve adaya bunları değerlendirme konusunda yardımcı olmaları önemlidir. Adayın ve işvereninin mesleki gelişimi destekleyen ilkelere özel önem vermesi gerekmektedir. Mesleki gelişim; • Yapılandırılmış bir sistemde kazanılmalıdır; • Geniş bir yelpazedeki aday ve işverenlerin gereksinimlerini karşılayacak ölçüde esnek olacak biçimde tasarlanmalıdır; • Seçme, planlama ve değerlendirme faaliyetlerine ilişkin kesin bir sürece dayandırılmalıdır; • Sadece klasik eğitim derslerinden oluşmamalı; aynı zamanda, yaygın öğretim, tali konularda görevlendirme, yapılandırılmış okuma gibi klasik olmayan eğitim kaynaklarından öğrenmeyi de yansıtmalıdır; • Bir çok işverenin yapılandırılmış eğitim sistemi kurmalarından kazançlı çıktıkları görülmekteyse de asıl sorumluluk adayındır. Mesleki gelişimin esnek olarak planlanması ve yapılandırılması önemlidir; adayın çeşitli yeterliklerini desteklemesi gerekmektedir. 2.1.6. Gözden Geçirme ve Değerlendirme Kronolojisi Denetmen incelemeleri – her 3., 9., 15. ve 21. ayların sonunda Danışman gözden geçirmeleri – her 6. ve 18. ayların sonunda Ara değerlendirme – 12. ayın sonunda Ön-değerlendirme belgelerinin teslimi – 21. ayın sonunda Son değerlendirme için hazırlık – 21. ve 24. aylar arası 2.1.7. Son Değerlendirme Son değerlendirmeler, bir değerlendirme merkezinde yılda iki defa yapılır ve yaklaşık bir saat sürer. Ön-değerlendirme belgelerinden, son değerlendirme sunumundan ve sınavdan oluşur. Adayın; sözel bir sunumda ve mülakatta kendini net biçimde ifade etmesi, teslim ettiği belgeleri destekleyebildiğini ve eğitimi sürecince edindiği bilgileri anlabildiğini göstermesi, bir Yetkin Surveyorun rolüne ve sorumluluklarına dair kabul edilebilir bir anlayışının olması yönünden önemlidir. RICS adaylara, değerlendirme başvuru paketiyle birlikte, dört ay önceden değerlendirme sınavı tarihini bildiren bir yazı yazar. Aday değerlendirme için hazır değilse RICS’e ertelemek istediğini bildirmek zorundadır. Başvuranlar, kendilerine gönderilen başvuru paketinde belirtilen tarihler arasında başvurularını RICS’e göndermek zorundadırlar. Adayın son değerlendirme, sunum ve mülakat için belgeleri doldurup RICS’e göndermesi için bir ay süresi vardır. Bu belgeler tam olmalıdır, aksi takdirde aday son değerlendirmeye alınmaz. Bu belgeler RICS tarafından teslim alınıp onaylandıktan sonra, adayın değerlendirme sınavından bir ay önce, adayın son değerlendirme sınavının tarihi, saati ve yeri adaya bildirilir. Adaya, kritik analizinde belirttiği amaç, araştırma ve sonuçlar için değerlendirme kurulunun önünde 10 dakika sunum yapmasına izin verilir. Mülakatta adayın yaptığı sunum, kritik analiz, ilerleme raporu ve mesleki gelişim kaydı hakkında sorular sorulur. Bunlara ilaveten meslek ahlakı (etik), RICS çalışma kuralları ve mesleğin güncel konuları hakkındaki adayın deneyim ve bilgisi de sorgulanmaktadır. Değerlendirmeciler, adayın teslim ettiği ön-değerlendirme belgeleri, sözel sunumu ve mülakatı hakkında bütünsel bir yaklaşım (holistik) sergilerler. Tek bir bileşene bakarak geçme veya bırakma kararını vermezler. Bir alandaki kötü performans diğerindeki mükemmel performansla dengelenebilir. Adayın, makul düzeyde dengelenmiş ve uygun biçimde yapılandırılmış eğitim aldığına ve deneyim kazandığına değerlendirmecileri ikna etmesi gerekir. Sınavın ardından 21 gün içinde sonuçlar adaylara RICS tarafından gönderilir. RICS’in elindeki adresin adayın güncel adresi olup olmadığının sorumluluğu adaya aittir. Aday başarılı bulunmuşsa, RICS’in mesleki üye sınıfına seçilmesine (MRICS) geçilir. Aday sınavdan geçememişse, sonuçlarla birlikte kurulun bu karara neden vardığını açıklayan bir rapor gönderilir. Gelecekte tekrar değerlendirmeye girme konusunda nasıl hazırlık yapılacağını gösteren bilgiler de gönderilir. Tekrar değerlendirmeye alınabilmesi için, adayın: a) İlgili mesleki deneyim konusunda minimum 100 günlük ilave çalışması (değerlendirmeciler bu konuda bilgilendirme 4 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. yaparlar), b) Mesleki gelişim konusunda minimum 24 saatlik ilave gelişim kaydetmesi, c) Yeni bir kritik analiz raporu yazması ya da önerilmişse uygun düzeltmelerle ilk raporu teslim etmesi, d) Denetmen ve danışmanı ile sınav sonuç belgesindeki eksiklikleri nasıl gidereceğine dair anlaşmaya varması, e) İlerleme kaydının bir nüshasını sunması ve f) Tekrar sınava girip kendi kritik analizi konusunda bir sunum yapması gerekmektedir. Aday, tekrar başvurana kadar deneyimlerini kaydetmeyi sürdürmek zorundadır. 2.2. Yetkin Mühendis Unvanı Birleşik Krallıkta, 35 lisanslı mühendislik kurumlarına bağlı 250000 civarında kayıtlı mühendis bulunmaktadır. Bunların çoğu Sertifikalı/Yetkin Mühendis (Chartered Engineer), diğerleri ise Kurumsal Mühendis (Incorporated Engineer) ya da Mühendislik Teknisyeni (Engineering Technician)dir. Pan-Avrupa profesyonel mühendislik kurumu (FEANI) tarafından verilen Avrupa Mühendisi (EurIng) unvanını elde edebilmek için sadece Yetkin Mühendisler başvurabilmektedir. FEANI hakkında ayrıntılı bilgi ilerleyen bölümlerde verilmektedir. Birleşik Krallık’ta profesyonel mühendisler için Standartlar ve Tescil için Gerekli Yollar (Standards And Routes TO Registration - SARTOR) Mühendislik Konseyi tarafından belirlenmektedir ve SARTOR 3:1997’de açıklanmıştır. Mühendislik kariyerine yeni başlayan ve Yetkin Mühendis (Chartered Engineer) olarak tescil olmak isteyen biri için (eğitim koşulları anlamında) günümüzdeki “temel yol”, mühendislikte yüksek lisans yapma (ya da lisans eğitimi ve ardından denkleştirme için takviye [matching section topup] yapma) ve bir süre uygulama eğitimi (normal olarak minimum iki yıl tam-gün yapılandırılmış eğitim veya yarım-gün dengi) olarak tanımlanabilir. Kurumsal Mühendis (Incorporated Eng.) olarak tescil için günümüzde temel yol, lisan eğitimi ve benzer eğitim sürecidir. (www.engc.org.uk) 2.2.1. Kabul Edilme Süreci Daha yeni başlayan ve mesleki tescil için çalışan adaylar için aşağıdaki Kabul Edilme Süreci özet olarak sunulmuştur: 1 Adaylar, Başlangıç Mesleki Gelişim (BMG) süreçlerini başlatmak için ilgili formu (RPD) doldurup kendi meslek odalarına teslim etmeliler. Bu formda adaylar, sponsorlarını, danışmanlarını (mentor) ve şirket temsilcilerini tanımlamalıdırlar. Bunlar hemen atanamıyorsa daha sonra bildirebilirler. Geriye dönük başvuranlar için başlangıç tarihi ilk ilgili çalışma deneyimleri olmalıdır. 2 Gelişim eylem planı, yakın geleceği içerecek biçimde yapılmalı ve adayın çalıştığı şirketteki amirinin onayı alınmalıdır. Süre durumlara göre değişmekle beraber 2 aydan 2 yıla kadar bir zamanı kapsaması olasıdır. Sınav tarihi kararlaştırılmalıdır. Bu tarihin belirlenmesinde şirketin prosedürleri de göz önüne alınabilir. Gelişim eylem planı, adayın düzenli aralıklarla yaptığı görüşmeler ve güncellemelerle kariyeri boyunca sürdürülmelidir. “Eski” gelişim eylem planları saklanmalıdır. Müteakip eylem planlarında kaydedilen gelişmenin bir “tutanağı” olması dolayısıyla belli bir süreçte ilgi düzeyini göstermektedir. 3 Kazanılan öğrenme yetisi ve yeterliğe ilişkin kayıtlar saklanmalıdır. İşverenin adaya bir format önermemesi durumunda, gelişimini nasıl yönlendireceğini gösteren resmi mesleki gelişim formu adayın meslek odasından sağlanabilir. 4 Yeterlik ve ilgi düzeyi gereksinimlerini karşılamaya uygun olabilecek gelişim ve çalışma kanıtları saklanmalı ve kataloglanmalıdır. Gerekli görüldüğünde tasdik imzaları değerlendirmecilerden alınabilir. Adaylar kanıtlarını (tutanaklarını), meslek odalarının resmi web sitesinde bulunan Yeterlik Kaydı başlıklı önerilen forma yazabilir. Bu formu doldururken değerlendirmeci(ler) veya muhtemelen danışmanı adaya yardımcı olur. 5 Sonunda aday uygun görülen bir düzeyde gözetimsiz çalışabiliyor ve “Yeterlik ve İlgi Düzeyi” gereklerini yerine getirecek kadar kanıt toplamış olmalıdır. Adayın şirketteki amiri, danışmanı ve sponsoru ile yapılan görüşmelerle adayın Mesleki Değerlendirme Sınavına başvurmak için hazır olup olmadığına karar verilir. Bu konuda meslek odalarından rehberlik hizmeti alınabilir. 6 Artık tüm gerekler yerine getirildiği düşünülüyorsa, meslek odasının öngördüğü yeterlik ve ilgi düzeyi kanıtlarını özetleyen Mesleki Gelişim Kabul Edilme Raporunu (Qualifying Report on Professional Development) aday hazırlamalı ve sponsor raporu imzalamalıdır. (www.iee.org/ProfessionalRegistration/CEng/route.cfm) Yetkin ya da Kurumsal Mühendis olarak Mühendislik Konseyinin tescilini isteyenler ilgili alanda, Yetkin Surveyor unvanı edinme koşullarına benzer biçimde, bir plan dahilinde yapılandırılmış bir mesleki yeterlik göstermeliler ve Konseyin koşullarını yerine getirmelidirler. Adayların aynı zamanda, yönelim tabanlı bir eylem planı doğrultusunda sürmekte olan mesleki gelişimlerine yönelik ilgi düzeylerini gösterme zorunlulukları da vardır. Yeterlik ve ilgi düzeyinin değerlendirilmesi Mesleki Değerlendirme sınavında yapılmaktadır. Profesyonel mühendislik yeterlikleri; öğretim, meslek-içi eğitim ve uygun sorumluluk düzeylerinde elde edilen mesleki deneyim ile kazanılmaktadır. Ellerinde üniversitelerden aldıkları mühendislik unvanları olan adaylar mezuniyet sırasında ya da daha sonra Yetkin ya da Kurumsal Mühendislik (CEng ya da IEng) olarak tam tescil için Geçici Aşama’da (Interim Stage) kendi meslek odalarına kaydolabilirler. Tam tescil için gerekli olan mesleki 5 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. gelişim ve deneyim kazanmadan önce adaylar eğitimsel kazanımlarının daha sonradan kabulü için önemli yol almış olacaklardır. Burada Birleşik Krallığa özgü Yetkin ve Kurumsal Mühendis unvanları geçmektedir; bu nedenle bunları tanımlamak yararlı olacaktır. Yetkin Mühendisler (YM), Mühendislik Konseyi tarafından (SARTOR 3), öncelikle yenilikçilik, yaratıcılık ve değişim sonucu teknolojinin ilerlemesiyle ilginen; yeni teknolojileri geliştirip uygulayabilen, ileri tasarımları destekleyen, yeni ve daha etkin teknikleri, pazarlama ve yapım kavramları getiren; yeni mühendislik hizmetlerinin ve yönetim taktiklerinin öncülüğünü yapan kişiler olarak tanımlanmıştır. Yetkin mühendisler, yüksek risk ve kaynak yoğunluklu projelerin sevk ve idaresinde bulunabilirler. Mesleki karar verme yeteneği ile birlikte endüstriyel ve ticari girişimlerim verimli yönetimini de içeren önemli görevlerin yönlendirilmesinde sorumluluk alabilmek, rollerinin temel özelliğini oluşturmaktadır. Kurumsal Mühendisler (KM), Mühendislik Konseyi tarafından (SARTOR 3), varolan ve gelişen teknolojinin uygulamalarını en yüksek verimlilikle sürdüren ve yönetimiyle ilgilenen, ilgili oldukları alanda serbest teknik karar verme ve yönetim gösterebilmeleri için o alan hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olan kişiler olarak tanımlanmışlardır. Çalıştıkları organizasyonun genel verimliliği üzerinde lider olarak önemli etkisi olan kişilerdir. YM ve KM sınavları SARTOR 3:1997 prosedürlere göre yapılmaktadır. Bu prosedürler, hazırlık aşamasındaki adaylara daha çok iş düşürmekte, fakat aynı zamanda mesleki deneyim değerlendirmesini çok net kriterler koyarak daha yalın hale getirmektedir. Adayların üç koşulu yerine getirmeleri gerekmektedir: 1) Kendi mühendislik disiplinlerindeki çeşitli mühendislik BMG hedeflerini tutturduklarını göstermek; 2) mesleki gelişimlerinin ve çalışma deneyimlerinin kendilerine SARTOR ve kendi meslek odaları tarafından gerekli görülen temel yeterlikleri kazandırdıklarını göstermek; 3) Kendileri için tasarladıkları kariyerin gereklerini karşılayacak bir kişisel gelişim planına sahip olduklarını göstermek. Aday Yetkin veya Kurumsal Mühendis Mesleki Değerlendirme Sınavına başvurmaya hazır olduğunda (muhtemelen mezuniyetten sonra en az dört ya da beş yıl sonra), 2-3 sayfalık BMG (eğitim) raporu ve 6-8 sayfalık sorumlusu oldukları üç ya da dört projede, çalışmaları sürecince, hem teknik hem de “beşeri” ve “sunum/iletişim” yetenekleri gibi teknik olmayan alanlarda mühendislik yeterliklerini nasıl kazandıklarını anlatan ve kariyerlerini tanımlayan bir rapor yazmaları gerekmektedir. Gelecekte YM ya da KM unvanı almayı planlayan adaylar ilk önceliği, teorik ve uygulama eğitimlerinin ve kendilerinin mühendislik proje başarılarının tüm hatlarını kaydetmeye vermelidirler. Bazı mühendislik kurumları (odaları) adayların eğitimlerine ilişkin tutunak tutma konusunda sıkı formaliteler uygulamaktadırlar. Genel olarak, bir çok kurum diğer kurumlar tarafından kullanılan herhangi bir formatta yazılmış meslek-içi eğitim ve deneyim tutanaklarını kabul etmektedirler. Adayların bu tutanakları kendisi de bir YM/KM olan bir danışmana ya da amirine imzalatması gerekmektedir. MDS değerdirmecileri, adayın MDS raporunu sınav öncesi okumuş olacaklarından adayın kendi beyanı olan deneyimlerini yeterlik ve ilgi düzeyi kriterleri ile karşılaştırarak değerlendirme yapabileceklerdir. Mülakat olarak yapılan sınavda, değerlendirmeciler sadece boşlukları dolduracaklardır. Adayların beraberlerinde, yaptıkları çizimleri, hesaplamaları, raporları, kullandıkları aletleri kendilerine destek olmaları için getirmelerinde yarar vardır. Sınav kurulu normalde, adayın mesleki bilgilere hakimiyetini görmek istemekle beraber adayın katıldığı harici aktivitelerle de ilgilenmektedir. MDS adayları, kısa ve orta dönem gereksinimleri hakkındaki bazı fikirlerini ve uzun-dönem kariyer gelişim yönelimlerini içeren bir sayfalık “kişisel gelişim eylem planı” hazırlamalıdırlar ve sınavda yanlarında olmalıdır. 2.2.2. Denkleştirme Süreci Genel anlamda Denkleştirme Süreci, Mühendislik Diploması (lisans eğitimi) ile Yüksek Mühendis Diploması (yüksek lisans) arasındaki boşluğu doldurmak için tasarlanmıştır. Yüksek Lisans programları, lisans programlarından daha kapsamlı matematik temellerini ve daha geniş mühendislik teorisi içermektedir. Bu da öğrencinin problem çözmesinde yararlı olabilmekte ve öğrencinin proje çalışmasına yaklaşımında kendini göstermektedir. Denkleştirme Süreci, ilave tam gün öğrenim için en az bir akademik yıla eşittir. Bu da yaklaşık 1200 saatlik toplam öğrenime ya da 120 kredi puanına karşılık gelmektedir. Öğrenim programlarınca sağlanan unsurlar açısından bakıldığında, bu sadece formal öğrenimi içermekle kalmıyor aynı zamanda kişisel çalışma, ödevler, projeler ve değerlendirmeyi de içermektedir. Bu temelden hareketle, Mühendislik Konseyinin istediği Denkleştirme Sürecinin toplam programın minimum yüzde kaçının hangi unsura ayrılacağının (zaman açısından) aşağıda dökümü verilmiştir: • Teknik Derinleşme (%15) : Yeni mezunlar için bu lisans programının teknik müfredatının ya da yakından ilgili konuların devamı ve geliştirme çalışması olacaktır. Zamanla vurgu, öğrencinin çalıştığı işle ilgili alana ya da uzmanlaşmaya doğru yapılcaktır. • Teknik Genişletme (%15) : Daha önce alınan lisans müfredatının teknik içeriğinin, çalıştığı işin gereksinimlerini karşılayabilmek amacıyla uygun bir biçimde genişletilmesidir. Bu çok geniş alanlara kadar uzanabilmekte ve genellikle işverenin isteği ya da orta/uzun vade kariyer hedefleri doğrultusunda 6 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. olmaktadır. Değerlendirmeye sunulacak kanıtlar, çok sayıda farklı teknik disiplinlerde öğrenimi kapsayabilmektedir. • Teknik Olmayan Genişletme (%20) : Bu genişletme, geniş bir disiplin/konu alanlarında olabilmekte ve yine işverenin isteği ya da orta/uzun vade kariyer hedefleri doğrultusunda olmaktadır. Değerlendirmeye sunulacak kanıtlar, çok sayıda farklı teknik olmayan disiplinlerde (İşletme, İktisat, Muhasebe gibi) öğrenimi kapsayabilmektedir. • Çok Disiplinli Grup Projesi (%15) : Bu bileşenin amacı, adayın çok disiplinli bir ekip içinde çalışırken uygun bir düzey katılımda bulunabilme yeteneğini göstermesi içindir. Adaylar böyle bir kapsamda kendi disiplinlerinde yürüttükleri işe ilişkin performans gösterebilmelidirler. Ekibin içinde diğer teknik disiplinlerden iş arkadaşları olabileceği gibi teknik olmayan disiplinlerden (örneğin ticari veya finansal) de iş arkadaşları olabilecektir. Proje, iş-tabanlı (endüstriyel) olabileceği gibi onaylanmış bir üniversite pragramının parçası da olabilir, ancak aday teknik katkısını ve diğerleriyle çalışabilme yeteneğini (bireysel değerlendirme sonucunda) göstermelidir. Yukarıdaki unsurların yüzdeleri toplandığında %65 yapmaktadır. Kalan %35 ise adayın çalışma hayatının gereksinimlerini en uygun biçimde karşılama amacıyla tasarlanmalıdır.(www.iee.org/matching_sections/guide2ma tchingsection) 3. Amerika Birleşik Devletlerinde Durum Amerika Birleşik Devletleri’nde Profesyonel Mühendis (Professional Engineer – P.E) ve Profesyonel Haritacı (Professional Land Surveyor – P.L.S.) unvanlarını verme ve bu unvanlar için yüksek standartlar getirerek düzenlemeler yapma yetkisine sahip olan kurum “Mühendis ve Haritacılar İçin Ulusal Sınav Kuruludur (National Council of Examiners for Engineers and Surveying). ABD yasaları gereği mühendislerin mesleklerini icra edebilmeleri için lisans almaları gerekmektedir. Bu gerekler ve yüksek standartlar kamunun güvenliğini ve refahını korumaya yardımcı olurlar. (www.ncees.org) Profesyonel Mühendis/Haritacı lisansı, •Kişinin tanımlanmış bir standarta eriştiğini gösterir, •Kişiyi meslekteki diğerlerinden ayrı bir konuma koyar, •Aksi takdirde mümkün olmayacak kariyer seçenekleri ve fırsatları sağlar, •Kamu sağlığı, güvenliği ve refahı için güvence sağlar. 3.1. Lisans Alma Aşamaları Her eyalette küçük farklılıklar olmasına karşın, mühendislik ve haritacılık lisansı almak için genelde dört adımlı bir işlem gerekmektedir: (www.ncees.org/licensure/ licensure_for_engineers/; re_ for_land_surveyors/) www.ncees.org/licensure/licensu 1.Adım : Mezuniyet İlk adım bir üniversitenin ABET’in (Accredition Board for Engineering and Technology – Mühendislik ve Teknoloji Akreditasyon Kurulu) akredite ettiği bir mühendislik veya haritacılık (surveying) programından mezun olmaktır. ABET, Amerika’da ve hatta bazı ülkelerde ulusal olarak tanınan mühendislik ve teknoloji müfredatlarını akredite eden bir organizasyondur. 2. Adım : Mühendisliğin/Haritacılığın Temelleri Sınavı Lisans alma işleminin ilk sınavı Mühendisliğin Temelleri (Fundamentals of Engineering – FE) veya Haritacılığın Temelleri (Fundamentals of Land Surveying – FLS) sınavıdır. Bu sınav her yıl nisan ve ekim aylarında yapılır. Çoğu öğrenci bu sınava üniversiteden öğrendiği teknik bilgiler daha belleklerinde tazeyken ya mezuniyetten hemen önce ya da hemen sonra girerler. Bu sınavı geçenlere stajyer (intern) ya da Mühendislik Stajyeri (Engineering Intern – EI) veya Haritacılık Stajyeri (Surveying Intern – SI) ya da Eğitimde Mühendis (Engineer-in-Traning – EIT) denilir. 3. Adım : İş Deneyimi FE/FLS sınavını geçtikten sonra, stajyer, mühendislik/haritacılık deneyimi kazanarak profesyonel lisans alma yolunda seyahatine devam eder. Stajyerin, kendisi de lisanslı olan bir mühendis/haritacı gözetimi altında deneyim kazanması gerekmektedir ve bu deneyim genellikle en az 4 yılda elde edilmektedir. Bu mesleki deneyim gittikçe artan bir düzeyde stajyere yeterlik kazandırmaya yönelik olmalıdır. Bu deneyim ve yeterliklerin nasıl ve hangi dallarda elde edileceği stajyerin çalıştığı firmadaki profesyonel mühendise/haritacıya danışarak öğrenilir. 4. Adım : Mühendisliğin/Haritacılığın İlkeleri ve Uygulaması Sınavı Stajer mühendis gerekli görülen deneyimi kazandıktan sonra lisans alma işleminin ikinci sınavı olan Mühendisliğin İlkeleri ve Uygulaması (Principles and Practice of Engineering – PE) veya Haritacılığın İlkeleri ve Uygulaması (Principles and Practice of Land Surveying – PLS) sınavına girer. Bu sınav çeşitli mühendislik disiplinlerinde ve haritacılıkta nisan ve ekim aylarında yapılmaktadır. Eğitim, deneyim ve sınavlardan oluşan mühendislik ve haritacılık lisans alma işlem adımlarının hepsini tamamlayan mühendis/haritacı lisans kuruluna başvurabilir. Lisans verilen kişiler bundan böyle seçkin bir unvan olan “Profesyonel Mühendis” (P.E.) ya da Profesyonel Haritacı (P.L.S.) unvanını kullanabilirler. ABD’de bir mühendisin ve haritacının kamu önünde mesleğini icra edebilmesinden önce bir lisansının olması gerekir. Lisans verme sorumluluğu federal hükümetten daha ziyade her eyalete aittir. ABD’de aşağıdaki dallardaki verilmektedir (harf sırasına göre): mühendisliklere lisans 7 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. Çevre Elektrik ve Bilgisayar Endüstri Gemi Tasarım ve İnşaatı İnşaat Kontrol Sistemleri Kimya Maden ve Minarel Sınav Türü FE FLS PE PLS Süresi 8 saat (iki 4 saatlik oturum) 8 saat (iki 4 saatlik oturum) 8 saat (iki 4 saatlik oturum) 6 saat (4 saat sabah ve 2 saat öğleden sonra Makina Metalurji Mimarlık Nükleer Petrol Yangın Önleme Ziraat 3.2. Sınavların Formatları Her sınav için değişen formatlar olabilmektedir. En yaygın uygulanan formatlar aşağıda çizelgede sunulmuştur. Her mühendislik türü için farklı uygulamalar olabilmekle birlikte temelde benzerlik göstermekte olduklarından mühendislik sınavları (FE ve PE) için tek tip format sunulmuştur. (www.ncees.org/exams/formats/) Sorular 180 çoktan seçmeli (120 sabah, 60 öğleden sonra) 170 çoktan seçmeli (her oturumda 85) 80 çoktan seçmeli (her oturumda 40) 100 çoktan seçmeli (67’si sabah, 33’ü öğleden sonra) Ölçü Birimi SI ve USCS USCS SI ve USCS USCS Kitap Açık/Kapalı mı? Kitap kapalı yapılır, formul defteri verilir Kitap kapalı yapIlır, formul defteri verilir Kitap açık yapılır, kağıda yazılı formatta olması koşuluyla herkes kendisi getirir Kitap açık yapılır, kağıda yazılı formatta olması koşuluyla herkes kendisi getirir Çizelge 1 : ABD’de yapılan sınavların formatları Sınavlarda dış dünyayla iletişim kurmayan, sessiz çalışan, yazıcısı olmayan hesaplayıcılara/hesap makinelerine izin verilmektedir. Tüm sınava giren adaylara sınav salonunda mekanik kurşun kalem verilir. Bu kurşun kalemlerin bir silgisi ve içinde önceden yüklenmiş 0,7 mm HB uç bulunmaktadır. Adaylar kendi kalem ucu ve silgisi getiremezler. Gerekli olduğunda sınav sırasında adaylara ilave kurşun kalem verilebilmektedir. Sınavlardan başarılı olma notu genel olarak 70 olarak belirlenmiştir. Her lisans kurulunun başarı taban notunu belirleme yetkisi vardır; ancak genelde onlar da yukarıdaki değeri kabul etmişlerdir. Sınavlarda ağırlıklı değerlendirme uygulanır. Ağırlıklı değerlendirme, ham test sonucunun (doğru yanıtlanmış test sorularının sayısı) transforme edilmiş halidir. Diğer bir deyişle, her sorunun puanı aynı değildir. Soruların zorluk derecelerine göre ağırlıklandırılmıştır. (www.ncees.org /exams/scoring/) Adaylara sınava girdikleri tarihten en fazla 12 hafta içinde sonuçlar gönderilir. Adayın sınavına girdiği lisans kurulu adaya ya geçtiğine ilişkin bir belge gönderir (yani aday 70 ya da üzerinde bir not almıştır) ya da kaldığına ilişkin bir belge ile birlikte adayın güçlü ve zayıf olan yanlarını da gösteren “tanı raporu” gönderir. Sınavda başarısız olan aday, kendisine gönderilen tanı raporundan gelecekte gireceği sınavlar için yararlanabilmektedir. Tanı raporunda, sınavda sorulan her bilgi alanında doğru olarak yanıtlanan soruların yüzdeleri bulunur. Böylelikle aday kendisinin güçlü ve zayıf olduğu alanları teşhis ederek sonraki sınavlara daha iyi hazırlanabilmektedir. (www.ncees.org/exams/scoring /exam_results.php) 3.3. Haritacılığın Temelleri (FLS) Sınavındaki Soruların Konulara Dağılımı Konu Soruların Yüzdesi Cebir ve Trigonometri 6 Yüksek Matematik 4 Olasılık – İstatistik 4 Temel Bilimler 3 Jeodezik Astronomi 4 Bilgisayar İşlemleri ve Programlama 5 Yazılı ve Sözlü İletişim 6 Kadastro Mevzuatı 6 Sınır Hukuku 7 İş Hukuku, İşletme ve Ekonomi 4 Ölçme ve Haritacılık Tarihi 4 Arazide Veri Toplama ve İndirgemeler 6 Fotograf/Görüntüden Veri Elde Edil. ve İndirg. 3 Grafik İletişim, Harita Çizimi 5 Düzlemde Ölçme Hesabı 7 Jeodezik Ölçme Hesabı 5 Ölçme Analizi ve Dengeleme 6 Coğrafi Bilgi Sistemi 4 Arazi Geliştirme İlkeleri 5 Ölçme Planlaması, İşlemleri ve Prosedurler, 6 Toplam 100 (http://www.ncees.org/exams/fundamentals/fls_exam_specs. pdf) 3.4. Mühendisliğin Temelleri (FE) Sınavındaki Soruların Konulara Dağılımı Konu Kimya Programlama Dinamik Soruların Yüzdesi 9 6 7 8 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. Elektrik Devreleri 10 Mühendislik Ekonomisi 4 Etik 4 Akışkan Mekaniği 7 Malzeme Bilimi/Yapısı 7 Matematik 20 Mekanik 7 Statik 10 Termodinamik 9 Toplam 100 (www.ncees.org/exams/fundamentals/fe_exam_specs.pdf) 3.5. Haritacılığın İlkeleri ve Uygulaması (PLS) Sınavındaki Soruların Konulara Dağılımı Konu Soruların Yüzdesi Proje Yönetimi %12 • Çalışma kapsamını tanımlamak için proje unsurlarının değerlendirilmesi • Uygun düşey ve/veya yatay datumun seçimi • Duyarlık ve doğruluk kriterlerinin belirlenmesi • Öneri ve/veya akitleri hazırlama ve müzakere etme • İlgili diğer disiplinlere ve/veya düzenleyici kurumlara danışma ve koordine etme • Müşteriler ve diğer kurumlarla ilişkiler ve danışmanlık • Proje dökümanlarının ve planlarının düzenleyici kurumlarca onaylanmasını sağlama • Tasarruf haklarını belirleme ve sağlamlaştırma Araştırma %7 • Özel sektörden gelen belgeleri araştırma ve değerlendirme • Kamu kurumlarından gelen belgeleri araştırma ve değerlendirme • Mahkeme kayıtlarından ve davalardan gelen belgeleri araştırma ve değerlendirme • Şifahi delilleri toplama Ölçmeler/Konumlandırma %32 • Yatay/düşey kontrolün sağlanması • İlgili fiziksel özellikleri, nirengi ve poligonları ve mevcut yerüstü işaretlerini tanımlama • Aletlerin kalibrasyonu • Klasik yöntemlerle jeodezik ölçmelerin yapılması • GPS yöntemleriyle jeodezik ve/veya düzlem ölçmelerin yapılması • Klasik yöntemlerle düzlem ölçmelerin yapılması • Astronomik ölçmelerin yapılması • Kentsel alan ölçmelerinin yapılması ve kaydedilmesi • Hidrografik ölçmelerin yapılması • Trigonometrik nivelman yapılması • Geometrik nivelman yapılması • Fotogrametrik kontrol ölçmelerinin yapılması • Fotogrametrik haritalarının arazide kontrollerinin yapılması • Fotogrametrik yöntemleri kullanarak ölçme verilerinin üretilmesi • Fotogrametrik yöntemlerden üretilen ölçme verilerinden yararlanılması • Sınır ölçmelerinin yapılması • Geçki ve geçiş hakkı ölçmelerinin yapılması • Topoğrafik ölçmelerin yapılması • Taşkın alanı ölçmelerinin yapılması • İnşaat ölçmelerinin yapılması • Kat mülkiyeti ölçmelerinin yapılması Hesaplama/Analiz %17 • Ölçme verilerinin hesaplanması • Ölçme verilerinin analiz ve dengelemesi • Alan ve hacimlerin hesaplanması • Ölçme verilerinin uygun datuma dönüştürülmesi • Ölçme analizleri için çizelgelerin hazırlanması • Bilgisayar destekli çizim sistemlerinden yararlanma Yasal Düzenlemeler/Mevzuat %16 • Mülkiyet, sınır farklılıklarına ve olası mülkiyet nizalarına yönelik arazi delillerini tanımlama ve değerlendirme • Sahil şeridi ve/veya sahil bölgesi sınırlarını tanımlama • Kamu Ölçmeleri ve diğer ölçme sistemlerinin ilkelerini uygulama • İhtilaf durumlarında öncelikleri değerlendirme • Sınır çizgilerinin ve ipoteklerin konumlarını belirleme • Müşterilere sınır belirsizlikleri konularında danışmanlık yapma • Bilirkişi olarak tanıklık yapma • Müşterilerle ve/veya avukatlarıyla belgeleri değerlendirme Arazi Planlama ve Tasarım %3 • Parsel geliştirme (imar) gereklerini ve kısıtlarını belirleme • Parselasyon için ada ve caddeleri belirleme ve hazırlama • Yollar için yatay ve düşey geçkileri tasarlama Dökümantasyon/Arazi Bilgi Sistemleri %13 • Yerüstü işaretlerini ve röperlerini tespit ve/veya tesis • Kroki ve/veya öncül planların hazırlanması • Olası mülkiyet iddialarını belgeleme • Ölçü planları, haritaları ve çizimlerini hazırlama • Arazi tanımlamalarını hazırlama • LIS/GIS için veri geliştirme ve/veya sağlama Toplam %100 (www.ncees.org/professional/fundamentals/pls_exam_specs. pdf) 3.6. Mühendisliğin İlkeleri ve Uygulaması (PE) Sınavındaki Soruların Konulara Dağılımı Her mühendisliğin PE sınavı konuları ayrı olarak düzenlenmiştir. PE sınavı genelde tüm mühendisler için genişlik (breadth) sınavı ve beş derinlik (depth) sınavı üzerinden yapılan bir sınavdan oluşmaktadır. İlgili mühendisler bunları meslek odalarından ya da internet ortamından rahatlıkla öğrenebilmektedir. Burada bir fikir vermesi açısından inşaat mühendisliğinin PE sınavı sorularının konulara dağılımı verilmektedir. İnşaat mühendisliği için yapılan genişlik sınavında tüm beş alandan sorular genel düzeyde gelmekteyken, derinlik sınavı ise aşağıda verilen genişlik sınavında sorulan beş alandan adayın seçtiği bir ilgi alanına odaklanmaktadır. Genişlik belirleme sınavı sabah oturumunda, derinlik belirleme sınavı ise öğleden sonraki oturumda yapılmaktadır. 9 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. Alan Soruların Yüzdesi I. Çevre % 20 A. Atıksuyu Islahı – atıksuyu akış değerleri, birim işlemleri B. Biyoloji – toksidite, yosunluluk, akış bozulmaları, sıcaklık, dezenfeksiyon, su tadı ve kokusu C. Katı/Tehlikeli Atık – toplama, depolama/transfer, ıslah, tanzim, miktar kestirimleri, şantiye ve nakliye ekonomisi D. Yeraltı Suyu ve Kuyu Alanları – yeraltı suyu akışı, akuferler (kuyuyu besleyecek kadar içinde su bulunduran kayaç formasyonları) II. Geoteknik %20 A. Yüzeyaltı İncelemesi ve Örneklemesi – sondaj ve örnek alma, toprak sınıflaması, sondaj çıktısı tetkiki, toprak profili gelişimi B. Toprağın Mühendislik Özellikleri – katalog özellikleri, evere ilişkileri, geçirgenlik C. Toprak Mekaniği Analizi – basınç dağılımı, yanal toprak basıncı, takviye, sıkıştırma D. Alçak Temeller – dayanım kapasitesi, oturma, dayanım basıncı toleresi E. Toprak Tutan Yapılar – istinat duvarları, iksa duvarları, toprak basıncı diyagramları, stabilite analizi III. Yapı %20 A. Yüklemeler – sabit ve hareketli yükler, rüzgar yükleri B. Analiz – kesin analiz, kırılma diyagramları, moment diyagramları C. Malzeme Mekaniği – esneme, kırılma, gerilme ve sıkışma, burulma D. Malzeme – betonarme, çelik, karkas, beton karışım tasarımların yapısı, taş yapılar E. Bileşenlerin Tasarımı – kirişler, levhalar, sütunlar, betonarme temeller, istinat duvarları, çatkılar. IV. Ulaşım %20 A. Trafik Analizi – kapasite analizi. B. Yapım – kazı/dolgu, malzeme taşıma, optimizasyon, planlama C. Geometrik Tasarım – yatay kurplar, düşey kurplar, görüş mesafesi. V. Su Kaynakları %20 A. Hidrolik – enerji dağılımı, enerji/süreklilik eşitliği, basınç kanalları, açık kanal akışı, akış oranları, sürtünme/küçük kayıplar, akış eşitlikleri, hidrolik sıçrama, menfez tasarımı, hız kontrolü B. Hidroloji – fırtına tanımlaması, fırtına sıklığı, hidrografya, yağmur yoğunluğu ve süresi, emilmeyen yağmur analizi. C. Su Islahı – talepler, hidrolik yükleme, depolama (ham ve ıslah edilmiş su) Toplam %100 (www.ncees.org/exams/professional/pe_civil_exams.php) 4. Avrupa Birliğinde Durum Avrupa Birliğine üye ve aday üye ülkelerinde yukarıda sunulan kriterlerin benzerleri uygulanmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinin gerek mühendislik örgütleri ve gerekse haritacılık örgütleri bir araya gelerek bir konsey ya da federasyon kurmuşlardır. Burada da mesleğimiz diğer mühendislik disiplinlerinden ayrı olarak yapılanmıştır. Bu nedenle hem mesleğimizle ilgili örgütün hem de diğer mühendislik disiplinlerini toparlayan örgütün yapıları ayrı ayrı incelenecektir. 4.1. Avrupa Jeodezyenler Konseyi (CLGE) CLGE kısaltması, Avrupa Jeodezyenler Konseyi adı için olup hem İngilizce “The Council of Europen Geodetic Surveyors” hem de Fransızca “Comité de Liaison des Géometrès Européens” adları için ortak kullanılan kısaltmadır. Bu çift dillilik, konseyin işlerinin, yazışmalarının İngilizce yapılıp Avrupa Adalet Divanının dilinin Fransızca olmasından kaynaklanmaktadır. Tüm diller için kabul edilen kısaltma “CLGE”dir. CLGE, 1972’de Wiesbaden’de düzenlenen Fédération Internationel des Géometrès (F.I.G.) Kongresinde, o zamanki AET’in 9 üye devleti tarafından, jeodezyenlik mesleğiyle ilgili olarak Roma Anlaşması’nı geliştirmek amacıyla kurulmuştu. (www.europa.eu.int/comm/internal _market/qualifications/docs/links/clge_en.pdf) CLGE’nin hedefleri; Avrupadaki jeodezyenlik mesleğinin çıkarlarını Avrupa Birliğinin Kurumlarında temsil etmek; Jeodezyenlik etkinliklerini ilerletme ve mesleğin idari ve bilimsel gelişimine yardımcı olmak; akademik ve mesleki yeterliklerin standartlarının normlaştırılmasını teşvik ederek ve kolaylaştırarak yeterliklerin karşılıklı tanınmasını hızlandırmak; çeşitli üye devletlerdeki farklı etkinliklerden kaynaklanan ulusal problemleri çözmede yardım hizmeti sağlamaktır. 4.1.1. Avrupa Jeodezyeni Unvanı Bir Avrupa Jeodezyeni; AB ülkeleri, Norveç veya İsviçre dahilinde aşağıda listenen fonksiyonlardan en az birini ya da birkaçını yerine getiren, bu fonksiyonlarından geri kalanının çoğuna ilişkin mesleki bilgisi olan, jeodezyenlikte akademik yeterliği olan (lisans diploması artı 2 yıl mesleki deneyim) bir kişidir. “Avrupa Jeodezyeni” unvanı CLGE tarafından, kendi ulusal birliği aracılığıyla CLGE’ye başvuran jeodezyenlere verilmektedir. CLGE, Avrupa’da 21 ülkede kamu ve özel sektörde çalışan 25.000 Avrupa Jeodezyenini temsil etmektedir (www.erogi.org/peaf/CLGE_Adobe.pdf). Almanya Avusturya Belçika Birleşik Krallık Bulgaristan Danimarka Çek Cumh. Finlandiya Fransa Hollanda İrlanda 3500 670 500 3000 200 750 770 700 2080 1000 340 İspanya İsveç İsviçre İtalya Lüksemburg Norveç Polonya Portekiz Slovakya Yunanistan 2000 1300 900 1000 35 750 1500 300 645 1000 Çizelge 2: CLGE’ye üyeleri ve Avrupa Jeodezyeni sayıları 10 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. 4.1.2.Avrupalı Uzman (Géometrè–Expert Europas) Bu unvan, mülkiyet sınırlarını ölçme ve kadastral haritalama gibi resmi sorumluluklar kendilerine atfedilmiş özel sektörde çalışan jeodezyene verilen en üst düzey mesleki yeterliği tanımak amacıyla çeşitli Avrupa Devletlerinde kullanılmaktadır. Bu unvana sahip olmak için jeodezyenler kendi ülkelerindeki temsilci kurumdan (odadan) yetkin/sertifikalı jeodezyen (Chartered Surveyor) unvanın almalıdır. Bu unvanı kullanan ülkelerin başında Fransa, Almanya, İsviçre, Avusturya, Belçika ve Danimarka gelmektedir. Bu devletler Géometrès (Experts) – Europas (GE) adında CLGE ile özel bir ilişkisi olan 1994 yılında bir organizasyon kurmuşlardır. 4.1.3. Avrupa Jeodezyenlerinin Yerine Getirdikleri Foksiyonlar Arazi ve Geomatik Ölçmeler : Yeryüzündeki arazilerin fiziksel özelliklerini ölçmek, tanımlamak ve tasvir etmek. Jeodezik ağlar, kontrol ağları ve 2, 3 ve 4 boyutlu jeodezik referans sistemleri kurmak. Hidrografya : Yeryüzünün su ile kaplı yüzeyinin üç boyutlu ölçülmesini, tasvirini ve temsilini yapmak. Suyun dinamik ölçümlerini; yerin altındaki, içinde veya üzerindeki suyun hareketini, doğrultusunu ve tanımını yapmak. Fotogrametri ve Uzaktan Algılama : Fotografik ve sayısal görüntüleri kaydederek, yorumlayarak ve ölçerek, fiziksel nesneler ve çevre hakkında güvenilir bilgi edinme sanatı, bilimi ve teknolojisidir. Kadastro ve Sınır Ölçmeleri : Yasal mevzuatla birlikte kartoğrafik veya matematiksel tanımdan yararlanarak yeryüzündeki arazi sınırlarının belirlenmesi ve yorumlanmasıdır. Arazi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri : Araziye yönelik ve coğrafi bilgilerin bigisayar tabanlı bir sistem içinde elde edilmesi, toplanması ve çalıştırılması; verilerin uygun yöntem ve formatlarda sunulmasıdır. Mineral ve Madencilik Ölçmeleri : Mineral ve madenlerin bulunması, tanımlanması ve konumlanmasıyla ilgili ölçmelerdir. Bu ölçmelere, jeofiziksel, uzaktan algılama ve benzeri teknikleri içeren işlemler, mineral ve maden çıkartımının üç boyutlu temsili ve doğruluklu tasviriyle ilgili iş ve işlemler de dahildir. Mühendislik Ölçmeleri ve Metroloji : Tanı ya da diğer ölçme teknik ve yöntemlerini, analizlerini, uzaysal referans sistemleriyle birleştirerek derleme ve gösterimlerini yaparak inşaat mühendisliği ya da diğer mühendislik projelerini kolaylaştırmak ve gerçekleştirmek amacıyla yukarıda listenen ölçme tekniklerinin bir kısmını ya da tümünü kullanma; özel ölçme tekniklerini ve donanımını duyarlıklı doğrusal ve açısal konum belirlemede kullanmadır. Kartoğrafya : Doğruluklu harita veya plan yapma ve üç boyutu çeşitli iki boyutlu altlıklarda gösterme sanatı ya da tekniğidir. 4.1.4. CLGE Üyeliği CLGE’nin ulusal delegeleri; ilgili ülkedeki jeodezyenlik mesleğini icra eden, meslektaşlarının çoğunluğunu temsil eden ve kendi ülkesinde teknik ve mesleki olarak tanınmış olan, her üye devletteki bir şemsiye organizasyon olan Ulusal Jeodezyenler Mesleki İrtibat Grubu’ndan (National Geodetic Surveying Professional Liaison Group – NGSPLG) seçilmektedir. Üyeler, CLGE’de kendilerini temsil eden ve Genel Kurul’a giren en fazla iki ulusal delege atayabilirler. Asil (principal) Üyeler: AB’ye üye devletlerden kabul edilirler. Her devlet için sadece bir üyeliğe izin verilir. Genel Kurulda öncü delege tarafından kullanabilecekleri bir oyu vardır. İki delegeden biri öncü delege olarak seçilir. Feri (associate) Üyeler: AB’ye üye olmayan Avrupa Devletlerinden kabul edilir. Her devlet için sadece bir üyeliğe izin verilir. Asli üyelerle aynı hak ve yükümlülüklere sahiptirler; ancak, Genel Kurulda oy kullanamazlar Gözlemciler: Gözlemci statüsüne, başvuru prosedürlerini kolaylaştırmak için genellikle CLGE’ye katılım sürecinde olan herhangi bir Avrupa ülkesinden sahip olunabilir. Genel Kurul, jeodezyenlerin bir grubunu temsil eden kuruluşlara veya bireysel jeodezyene veya Avrupa Kurumlarına gözlemci statüsünü verebilir. Gözlemciler Genel Kurula katılabilirler, fakat oy kullanamazlar. Fahri Üyeler: CLGE’nin temel hedeflerine erişmeyi kolaylaştırmak amacıyla Fahri üyelik verilir. Genel Kurul, gerekli gördüğü kişilere ya da kuruluşlara fahri üyelik verebilir. Fahri üyeler, CLGE etkinliklerine ancak Yürütme Kurulundan davet olduğunda katılabilirler. 4.1.5. CLGE’ye Katılım CLGE’ye katılmak isteyen kuruluş/kurum, nedenlerini sıralayarak gözlemci statüsü için CLGE’ye başvurur. Başvuru süreci boyunca (1-2 yıl) ilişkileri sürdürmek amacıyla CLGE etkinliklerine katılır. Ülkesinde jeodezyenler için bir şemsiye organizasyon (NGSPLG) kurmaya çalışır. CLGE tarafından yapılacak sınav için başvuran organizasyonun ülkesinde jeodezyenlerin çoğunluğunu temsil ettiğinin kanıtını ve Ülkesindeki jeodezyenlik için gerekli akademik mesleki yeterliklerin detaylı dökümünü sağlar. 4.1.6. CLGE’nin Kurumsal Yapısı Genel Kurul : Yılda iki kere ilkbahar ve sonbaharda toplanır. Cuma (sabah ve öğleden sonra) ve Cumartesi (sabah) günleri 3 yarım günlük oturumlardan oluşur. Çalışma dili İngilizcedir. Her devlet Genel Kurul’a katılması için en fazla iki delege tayin eder. Çalışma politikalarını Genel Kurul belirler. Genel Kurul, CLGE’nin etkinlikleri düzenleme işini ve işletimini Yürütme Kuruluna devretmiştir. Yürütme Kurulu : CLGE’nin günlük işlerini yürütür ve CLGE’nin sorumluluğu Yürütme Kurulunun üzerindedir. 11 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. İşlerin çoğu e-mail, faks vb. kullanılarak elektronik olarak yürütülür. Yürütme Kurulunun üyeleri aynı devletten seçilemez ve üyelerin seçiminde bölgesel dağılım gözetilir. Yürütme Kurulu; başkan, başkan yardımcısı, genel sekreter ve saymandan oluşur. ilişkin bir anlaşma yoksa, geçici üyelik süreci iki yıldan fazla olamaz. Daimi Kurul : Yılda dört defa toplanır; iki defa Genel Kurul sırasında ve iki defa da Genel Kurullar arasında. Kendisine Genel Kurul ve Yürütme Kurulu tarafından tevdi edilen görevleri yerine getirir. Politika belirlemeye yönelik planları geliştirir ve formülüze eder. Yürütme kurulunun üyeleri daimi kurulun doğal (ipso facto) üyeleridir. Başkan yardımcısı toplantılara başkanlık eder. Avrupanın değişik bölgeleri bu kurulda temsil edilir (kuzey-doğu, kuzey batı, batı, merkez/orta, güney bölgeleri olarak). FEANI, Dünya Mühendislik Örgütleri Federasyonunun (WFEO, World Federation of Engineering Organisations) kurucu üyesi olup diğer birçok kuruluşla mühendislik sektörü sorunları ve eğitim konularında işbirliği yapmaktadır. Temsil yetkisi Avrupa Topluluğu Komisyonu'nca resmen tanınmıştır. Federasyon; UNESCO, UNIDO ve Avrupa Konseyi’ne resmen danışmanlık da yapmaktadır. (www.feani.org) 4.2. Avrupa Ulusal Mühendis Örgütleri Federasyonu (FEANI) İkinci Dünya Savaşının bitiminden sonra uluslararası bir kaç teknik örgüt kuruldu. Bunlardan bir de FEANI’dir. Haziran 1949’da 340 mühendis, Almanya’nın Constance kentinde düzenlenen “Mühendisin modern toplumdaki rolü” konulu bir konferansta bir araya geldi. Konferansta alınan kararlardan biri “amacı, ulusal ve uluslararası ekonomik ve sosyal boyuttaki mühendislerin varlığını güçlendirmek olan, başlangıçta Avrupa ile sınırlı olan uluslararası bir organizasyonu ortak olarak kurmak”tı. Bu karar meyvesi verdi ve uluslararası bir federasyon olan "Uluslararası Ulusal Mühendislik Örgütleri Federasyonu Fédération Internationale d'Associations Nationales d'Ingénieurs" (FIANI) Eylül 1951’de Lüksemburg’ta kuruldu. Yedi Avrupa ülkesinden (Almanya, Avusturya, Belçika, Fransa, İsviçre, İtalya ve Lüksemburg) mühendislik örgütleri FIANI’yi kurdu. Hemen ardından diğer ülkelerden örgütlerin katılımıyla Avrupa odaklı görünümünü yansıtmak üzere Temmuz 1956’da adı “Avrupa Ulusal Mühendislik Örgütleri Federasyonu” (FEANI, the European Federation of National Engineering Associations) olarak değişti. Günümüzde FEANI içinde 26 ülke temsil edilmektedir. Federasyon, kendi ülkelerinde ulusal düzeyde mühendislik mesleğini temsil eden 80’den fazla ulusal mühendislik örgütünü bir araya getirmektedir. Bu ulusal örgütler aracılığıyla FEANI, Avrupada yaklaşık 2 milyon profesyonel mühendisi temsil etmektedir. Üye ülkeler şunlardır: Almanya, Avusturya, Birleşik Krallık, Estonya, İzlanda, Hollanda, Slovakya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, İrlanda, İtalya, Polonya, İspanya, Portekiz, İsveç, Güney Kıbrıs, Yunanistan, Lüksemburg, Romanya, İsviçre, Macaristan, Malta, Slovenya. Bu üyelerin dışında geçici üyelik tanımı da yapılmıştır. Geçici Üyeler, her hangi bir nedenden ötürü Tüzüğün 8.1 maddesi (a) bendinde belirtilen Ulusal Üye olabilmek için gerekli nitelikleri geçici olarak taşımayan, fakat FEANI’ye Ulusal Üye olarak katılmak isteyen örgütlerdir. Geçici Üyeler Genel Kurula katılabilirler fakat oy kullanamazlar. Genel Kurulda varılan bir yıldan fazla olamayan uzatmaya FEANI’nin çalışma Fransızcadır. dilleri, İngilizce, Almanca ve FEANI’nin amaçları; a) üye ülke mühendislerinin mesleki becerilerinin Avrupa ve dünya ülkelerince tanınmasını sağlamak, b) mühendislerin toplumdaki statüsü, rolü ve sorumluluklarını belirlemek, c) mühendislerin mesleki çıkarlarını korumak ve geliştirmek, Avrupa ve dünyada serbest dolaşımı sağlamak, d) mühendis konularıyla ilgili diğer uluslararası kuruluşlarla canlı işbirliğini geliştirmek ve e) uluslararası kuruluşlarda ve diğer karar organlarında Avrupa mühendislerinin sesi olmaktır. Yukarıda sayılan amaçları yerine getirmek için, FEANI a) Ulusal Üyeler ve Avrupa Mühendisleri adına Avrupa Kurumlarıyla ve kamuyla aktif bağlantılar oluşturur ve sürdürür; b) Avrupa Mühendisleri (EURING) ünvanlarının kaydını tutar ve mesleki unvan verilmesine ilişkin prosedürleri belirler; c) Ulusal Üye ülkelerdeki FEANI tarafından akredite edilmiş derslerin, müfredatın ve eğitim kurumlarının bir İndeksini oluşturur ve sürdürür; d) Mühendisin toplumdaki rol ve sorumluluğuna ilişkin teknik ve sosyal problemler için çözüm üretir; e) Aktif bir bilgi sistemi ve FEANI web sitesi hazırlar ve sürdürür; f) Sürekli Meslek Gelişimini (CPD) destekler; g) Aynı amaca hizmet eden örgütlerle işbirliği yapar; h) Genel olarak, yukarıda sayılan amaçlardan her hangi birinin gerçekleştirilmesiyle ilgili Komisyon ve/veya Çalışma Grupları aracılığıyla her türlü gerekli yasal etkinliği yerine getirir 4.2.1. FEANI’nin Yapısı FEANI’de üye her ülke için, her ülkenin kendi mühendislik örgütü tarafından ya da o ülkenin mühendislik örgütlerinin temsil eden bir “FEANI Ulusal Komitesi” tarafından temsil edilen bir Ulusal Üye düşmektedir. Genel Kurul : FEANI’nin üst düzey karar mercii olup her Ulusal Üyenin bir sandalyesi vardır. Genel Kurul (GK) yılda en az bir defa üye ülkelerden birinde toplanır. 1999’da Yunanistan’ın Crete kentinde , 2000’de Almanya’nın Hamburg kentinde, 2001’de Lüksemburgta, 2002’de Güney Kıbrıs’ta, 2003’te Polonya’nın Varşova kentinde toplanmıştır ve 2004’te ise Malta’da toplanacaktır. Başkan 4 yıllığına seçilir ve GK toplantılarına başkanlık eder. GK, a) FEANI’nin genel politikalarını onaylar, b) Geçmiş mali yılın mali beyanlarını ve gelecek yılın bütçesini onaylar, c) Ortak çıkarlar dpğrultusunda hükümetlerle ve resmi olmayan kurumlarla ilişkileri sürdürerek her türden 12 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. örgütlerin FEANI’ye yardım etmesini sağlar ve d) Yürütme Kurulunu seçer. Yürütme Kurulu : Başkan, Başkan Yardımcısı, Sayman, altı üye (bu dokuz üyeden birinin Belçika uyruğundan olması gerekir), Sürekli Mesleki Gelişim (CPD) Komisyonu başkanı ve Avrupa İzleme (EM) Komisyonu başkanından oluşmaktadır. Yürütme Kurulu (YK), FEANI’nin yönetim organı olup adına hareket eder. YK yılda beş defa toplanır ve bir defa da yıllık GK toplantısı için hazırlanır. YK, GK tarafından tanımlanan FEANI politikalarını geliştirir ve kurumun günlük yönetiminden sorumludur. Kurul; yönetim, mali işler ve kurumun genel koşulları hakkında GK’ya bilgi verir. GK’nın onayıyla, YK, Daimi Komisyonların etkinlikleri için gerekli olan koşulları yerine getirir ve prosedürle ilgili belgeleri onaylar, konferans ve seminer konularını da karar verir. 4.2.2. Komisyonlar ve Çalışma Grupları Kurma Yürütme Kurulu, zaman zaman ortak ilgi konularına ilişkin ayrıntılı olarak ilginecek Komisyonlar ve özel amaçlı Çalışma Grupları kurabilir. Tüm komisyon ve çalışma gruplarının etkinliklerini denetleme ve koordine etme görevi Yürütme Kurulundadır. Genel olarak faaliye gösteren komisyonlar a) Mühendislik Toplumunu Geliştirme ve Niteliğini Yükseltme Komisyonu (CODUEC) b) Haberleşme Komisyonu: c) Sürekli Mesleki Gelişme Komisyonu (CPD) ve d) FEANI Kayıt Komisyonudur 4.2.3. Kayıt Olma FEANI sürekli olarak tüm değişik ülke öğrenim ve eğitim sistemlerince gerçekleştirilen mesleki niteliklerin ortak yönlerinin tanımlanması yönünde çaba harcamıştır. İlk başarısını 1970 yılında "Avrupa Yüksek Teknik Meslek Kütüğü"nün oluşturulmasıyla elde etmiştir. Endüstrinin gelişmesi ve eğitim ile öğretim sistemlerinin evrimi kütüğün 1987'de değiştirilmesine neden olmuştur. Ondan sonra kütük sürekli geliştirilmiş ve 1992'de İrlanda'da yapılan Genel Kurul'da kütük tanımı ve kayıt işlerinin yürütülme ilkeleri tamamlanmıştır. FEANI "FEANI Kütük Rehberi" isimli bir kitapçık çıkarmıştır. Bu kitapçıkta kütüğün amacı ve yürütülmesi detaylı olarak verilmiştir. Bu kitapçıkta ayrıca 26 üye ülkece benimsenmiş olan "Etik Kurullar"da yer almıştır. Kütüğün amacı, FEANI ülkeleri (veya dışında), mühendislerin dolaşımını kolaylaştırmak ve becerilerinin ortak kabulü için genel çerçeve çizmek; değişik mühendis formasyonu sistemleri hakkında işverenlere yararına bilgi sağlamak ve mühendis kalitesinin sürekli gelişimini teşvik için standartlar belirlemek, izlemek ve tekrar gözden geçirmektir. Avrupa profesyonel ve eğitim sistemlerinin ilkeleri ve yapıları çok değişik olabilmektedir. Bu sistemlerin değeri FEANI tarafından, bu sistemlerden yetişen mühendislerin rekabet edebilme potansiyellerine göre ölçülmektedir. Bu nedenle kütük yapısı aşağıdaki iki ögeye oturtulmuştur. • Eğitim: Kayıtlı herhangi bir mühendis, mühendislik ilkeleri, kendi dalıyla ilgili bilgisayar, matematik ve fizik konularında yeterli bilgiye sahip olmalıdır. • Profesyonel Mühendislik Deneyimi: En az iki yıllık profesyonel deneyimi olmalı ve aşağıdaki konuları kapsamalıdır; o araştırma-geliştirme, tasarım, üretim yapma, inşa, tamir, mühendislik, pazarlama ve satış gibi mühendislik bilimlerinin uygulanmasını gerektiren problemlerin çözümleri, o teknik personeli idare ve yönlendirme, o mühendislik işlerinin parasal, ekonomik, yapısal veya hukuksal yönleri ile ilgilenme, o endüstriyel ve/veya çevresel problemler. Kayıt için başvuran kişinin; 18 yaş civarında elde ettiği bir ortaöğretim diploması olmalı ve bunun üzerine 7 yıllık bir formasyonu bulunmalıdır. Anılan 7 yılın en az üç yılı FEANI'ce tanınan bir üniversite veya mühendislik okulunda geçmelidir. En az iki yılı profesyonel deneyim kazanma için harcanmalı, bunun iki yılı ise üniversite tamamlama kursları, tanınmış mühendislik kurumlarında mühendislik stajı veya ön mesleki deneyim için harcanmış olmalıdır. Yukarıda anılan şartları sağlayanlara "Avrupa Mühendisi-EUR ING" unvanı verilmektedir. Bu unvanla birlikte bir “diploma” ve bir “sertifika” verilmektedir. Sertifikada kişisel bilgiler, eğitim ve mesleki deneyim belirtilmektedir. "EUR ING" unvanını alanlar kendilerini FEANI Etik Kuralları ile bağlı sayarlar ve bu kurallara uyarlar. 5. Sonuçlar ve Öneriler İnsanların yaratıcılık gücü ve topluma hizmet eden yapı ve yapıtları geliştirme isteği ile kendini gösteren, sanayi devrimi ile adı konulan mühendislik kavramı, her varlık gibi değişerek ve gelişerek günümüzde bir çok alt sınıf ve profesyonellik gibi bir üst sınıfa ulaşmıştır. Her ülke mühendislikte kalite ve yetkinliği kendi tarzında elde etmiştir. Aslında elde etme tarzları arasında büyük farklılıklar yoktur ve hepsinin amacı topluma nitelikli hizmet üreten, alanında bilgi ve deneyim sahibi yetkin mühendisler yetiştirmektir. Bu amaçla yetkin/profesyonel mühendis olma koşullarını düzenleyen, yetkin mühendis yetiştiren ve koşulları yerine getiren mühendislere yetkin unvanı veren kurullar oluşturulmuştur. Bu çalışmada, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’ndeki “yetkin” mühendis/haritacı unvanı veren kurumların bu unvanları vermek için öne sürdüğü koşul ve düzenlemeler sunulmuştur. Bu ülkelerde haritacılık mesleği diğer mühendislik disiplinlerinden ayrı yapılanmış, fakat benzer koşul ve düzenlemelere tabi oldukları görülmüştür. Bu ayrı yapılanma bu çalışmada da dikkate alınarak bölümler halinde irdelenmiştir. Birleşik Krallık’ta Yetkin Surveyor unvanı Yetkin Surveyorlar Kraliyet Enstitüsü (RICS) verilmektedir. Bu unvanı vermeden önce adayın uygulama becerilerine erişmek için mesleki eğitim ve deneyim sürecinde teorik 13 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. bilgiyi uygulamayı öğrenmiş olması; seçilen uzmanlığın ya da dalın bilgi temelininin önemli bir kısmını oluşturan anlama ve uygulama becerileri tatminkar düzeyde edinilmiş olması; işverenlerinin ve müşterilerinin çıkarlarının koruyacak kadar doğruluklu sonuç üretmeye ve temel ayrıntıya özel bir dikkat gösterme gereğinin bilincinde olması; sözel, yazılı ve grafik olarak etkin iletişim kurabilmeli ve dilbilgisi bakımından doğru ve iyi düzenlenmiş raporlar hazırlayabilmesi için mesleki gelişim göstermesi ve mesleki yeterlik elde etmesi istenmektedir. Bu en az iki yıllık bir süreç olup, aday her aşamasında denetmen ve danışman aracılığıyla denetlenmekte ve yönlendirilmektedir. Bu sürecin sonunda aday Mesleki Yeterlik Değerlendirmesi sözlü sınavına girer ve yukarıda sayılan özellikleri edindiğini kanıtladığında Yetkin Surveyor (Haritacı) unvanı alır. Birleşik Krallık’ta Yetkin Mühendis unvanı, yukarıdaki Yetkin Surveyor kriterlerine benzer bir biçimde fakat RICS yerine Mühendislik Konseyi’nin yetki ve denetiminde verilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde Profesyonel Mühendis ya da Profesyonel Haritacı unvanı Mühendis ve Haritacılar İçin Ulusal Sınav Kurulu (National Council of Examiners for Engineers and Surveying) tarafından verilmektedir. ABD’de “profesyonel” unvanına giden yolda iki yazılı sınav vardır. ABET’in (Mühendislik ve Teknoloji Akreditasyon Kurulu) akredite ettiği bir mühendislik veya haritacılık (surveying) programından mezun olan bir adayın önce Mühendislik Temelleri (Fundamentals of Engineering – FE) veya Haritacılığın Temelleri (Fundamentals of Land Surveying – FLS) sınavına girip başarılı olması gerekmektedir. Başarılı olan mühendisler stajyer olarak adlandırılmaktadır Stajyerin, kendisi de lisanslı olan bir mühendis/haritacı gözetimi altında deneyim kazanması gerekmektedir ve bu deneyim genellikle en az 4 yılda elde edilmektedir. Bu mesleki deneyim gittikçe artan bir düzeyde stajyere yeterlik kazandırmaya yönelik olmalıdır. Stajer mühendis gerekli görülen deneyimi kazandıktan sonra lisans alma işleminin ikinci sınavı olan Mühendisliğin İlkeleri ve Uygulaması (Principles and Practice of Engineering – PE) veya Haritacılığın İlkeleri ve Uygulaması (Principles and Practice of Land Surveying – PLS) sınavına girer. Bu sınav çeşitli mühendislik disiplinlerinde ve haritacılıkta yılda iki kez yapılmaktadır. Eğitim, deneyim ve sınavlardan oluşan mühendislik ve haritacılık lisans alma işlem adımlarının hepsini tamamlayan mühendis/haritacı lisans kuruluna başvurabilir. Lisans verilen kişiler bundan böyle seçkin bir unvan olan “Profesyonel Mühendis” (P.E.) ya da Profesyonel Haritacı (P.L.S.) unvanını kullanabilirler. ABD’de bir mühendisin ve haritacının kamu önünde mesleğini icra edebilmesinden önce bir lisansının olması gerekir. Lisans verme sorumluluğu federal hükümetten daha ziyade her eyalete aittir. Avrupa Birliği ülkeleri de kendi ülkelerinde Yetkin/Sertifikalı/Profesyonel Mühendis unvanı alanların başvurup gerekli kriterleri yerine getirenlerin Avrupa Mühendisi (EUR ING) unvanı aldıkları kurum Avrupa Ulusal Mühendislik Örgütleri Federasyonudur (FEANI, the European Federation of National Engineering Associations). Benzer biçimde, Avrupa Birliği ülkelerinin jeodezyen örgütleri birleşerek Avrupa Jeodezyenler Konseyini (The Council of Europen Geodetic Surveyors) kurmuşlardır. Bu konsey, kendi ülkelerinden Yetkin Jeodezyen (Chartered Surveyor) unvanı alanlara Avrupalı Uzman (Géometrè – Expert) unvanı vermektedir. Ülke olarak Avrupa Birliğine girmek için her kurumun yoğun emek harcadığı şu günlerde; daha sonradan feri ve AB’ye üye olduğumuzda da asil üye olmamıza giden yolda meslek odamız CLGE’nin gözlemci statüsüne bir an önce başvurmalıdır. 17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan Marmara Depremi felaketinden sonra özellikle yapı projeleri, uygulamaları ve denetlenmesine ilişkin bir düzenleme yapmak gündeme gelmişti. Mühendislik ve mimarlık uygulamalarında “yetkin mühendis/mimar” ünvanlarına geçilmesinin artık gerekli olduğu kanısı toplumda uyanmış ve bunun üzerine 595 ve 601 no.lu Kanun Hükmünde Kararnamelerden sonra Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından uzman mühendislik belgesi edinmeye yönelik “Uzman Mühendis veya Mimar Belge Yönetmeliği” 22 Kasım 2000 tarih ve 24238 sayılı Resmi Gazatede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. (www.hkmo.org.tr/subeler/istanbul/teknik/uzmanmuhendisli k.html) Bu yönetmeliğin 5. Maddesinde “Belge Edinme Koşulları” şöyle sıralanmıştır: “a) TMMOB’nin ilgili meslek odasına üye olmak, ancak kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli ve sürekli görevlerde çalışan mühendis ve mimarlar için üyelik şartı aranmaz, b) Yüz kızartıcı suçtan hüküm giymemiş olmak, c) İlgili meslek alanlarında, uzman mühendisler veya uzman mimarlar denetiminde en az 5 yıl meslek deneyimi edinmiş olduğunu belgelemek, ancak 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununda değişiklik yapan 601 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte (28 Haziran 2000/ 24093 mükerrer sayı) en az 5 yıllık mesleki deneyimi bulunduğunu bu Yönetmeliğin 23. Maddesi hükümlerine göre belgeleyen mühendis ve mimarlar için bu şart aranmaz. d) İlgili meslek odalarınca düzenlenen belge edinmeye yönelik mesleki eğitim programına katılmış olmak, e) Belge edinme sınavında başarılı olmak, şartları aranır.” Bu Yönetmeliğin 8. Maddesine göre “eğitim konuları” şunları kapsamaktadır: a)T.C. Anayasası ve İdare Hukuku, b)Mühendislik ve mimarlık alanlarındaki uzmanlık konularıyla ilgili uygulamalara ilişkin hukuki düzenlemelerin genel esasları, c)Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu, yapısı, işleyişi ve görevleri, d)Mühendislik ve Mimarlık Hakkındaki Kanun, e) Meslek alanlarına ve uygulanmasına ilişkin konular, f)Belge verilmesi söz 14 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. konusu mühendislik ve mimarlıkla ilgili tüm uzmanlık alanlarına ilişkin ve üniversite eğitimi sonrası meslek içi eğitimde bilgi ve beceri sahibi olunması gereken konular. Yapılacak sınavda soruların %70’inin maddelerinden olması gerekmektedir. (e) ve (f) Sınav komisyonu için Madde 12’de “ilgili meslek odası tarafından 7 asıl ve 7 yedek üyeden oluşturulur” denilmektedir. Sınav komisyonunun 3’ü asıl 3’ü yedek ilgili Bakanlıklardan, 3’ü asıl 2’si yedek Yüksek Öğretim Kurulundan (meslek odalarının onayıyla) ve 1 asıl ve 1 yedek üye de meslek odasınca belirlenir. Sınav komisyonu üyeliklerine aday gösterileceklerin uzman mühendis ya da mimar belgesine sahip olmaları ve mesleğinde fiilen on beş yıl çalışmış veya bu süre kadar öğretim üyeliği yapmış olmaları gerekmektedir. Ancak bu koşul ilk oluşturulacak komisyon için aranmamaktadır. Sınav komisyonu üyeleri 3 yıl için seçilmektedir. Süreleri dolan üyeler tekrar seçilebilmektedir ve gerekli durumlarda birden fazla sınav komisyonu oluşturulabilmektedir. Seçilen komisyon üyeleri aralarından birini komisyon başkanı olarak seçer. Madde 23’te 601 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlük tarihinde en az 12 yıl mesleki deneyime sahip olanlara başka şart aranmaksızın uzman belgesi verileceği belirtilmektedir. Yukarıda özetlenen yönetmelik çerçevesinde meslek odalarının kendi mesleklerine yönelik uzmanlık alanlarını oluşturmalı ve bakanlığa bildirmelidir. Bu yönetmeliğe çeşitli meslek odalarından ve bilim adamlarından itirazlar gelmektedir. Öncelikli itiraz “uzman mühendis/mimar” ünvanına yönelik. Bu sava göre bu yönetmelik Anayasa’nın 130. maddesine (orta öğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim öğretim ... yapmak üzere ... üniversiteler kurulur) ve bilimsel kurallara aykırı biçimde “uzman mühendis/mimar” belgesi verilemesinin öngörülmekte ve koşullar düzenlenmektedir. Anayasanın bu 130. maddesine dayanarak çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 12. Maddesi lisans, yüksek lisans, doktora öğretimini yükseköğretim kurumlarının gerçekleştirebileceği alanlar olarak saymıştır. Buradan hareketle, bir bilimsel disiplinde uzmanlık “uzmanlık öğrenimi” yaparak kazanıldığı anlaşılmaktadır. Yine aynı yükseköğretim kanunun 50. Maddesi gereği uzmanlık öğrenimini “lisans üstü öğrenim” olarak düzenlemektedir. Diğer bir deyişle uzmanlık doktora öğrenimi ile ya da tıpta uzmanlık öğrenimi ile kazanılmaktadır. Yine bu sava göre, uzmanlık belgesi alabilmenin koşulu, esas itibariyle, uzmanlık eğitimi görmektir ve yönetmelikte öngörülen en az iki haftalık sürenin uzmanlık kazanılması bakımından gayri ciddi olarak değerlendirilmektedir. Zaten yönetmelikte öngörülen program konuları incelendiğinde bu kadar çok ve derin konuda yeterince uzmanlık bilgilerinin aktarılmasının mümkün olmadığı ve uzmanlık belgesi alabilmenin koşulu olarak öne sürülen eğitim de yönetmelikte “uzmanlık eğitimi” olarak değil “meslek içi eğitim programı anılmaktadır. Bununla beraber bu düşüncede olanlar, meslekiçi eğitimin lisans ya da lisans üstü öğretimin eksiklerini giderici ya da mesleğe hazırlık sürecinin gerektirdiği eğitim faaliyetlerini gerçekleştirici bir eğitim süreci olmadığını vurgulamaktadırlar. Meslekiçi eğitimin “uzmanlık” sıfatının kazanılması için uygun ve yeterli olmadığı ve “mesleğe hazırlık süreci”nin gerektirdiği eğitim-staj-uygulama da meslekiçi eğitimin dışında olan bir süreç olduğu belirtilmektedir. Bu yönetmeliğin uzmanlık ile mesleğe hazırlığı ve hizmetiçi eğitimi birbirine karıştırmış olduğu ve zaten hukuka, bilimsel gerçekler ve Anayasaya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açılmış olduğu bildirilmektedir. (www.mimarist.org.tr/komisyon/ 36_dönem/1.6.3..6.6Uzman.htm). Başka bir itiraz da bu yönetmelikle getirilen “uzman mühendisler/mimarlar denetiminde en az beş yıl çalışmak ve bunu belgelemek” ibaresi çeşitli sorunları gündeme getireceği savunulmaktadır. Bu sava göre, bu süre oldukça uzun bir süredir ve uzman mühendis/mimar adaylarının uzman adayı olarak değil de bir nevi stajyer mühendis olarak projelerde imza yetkisi olmadan çalıştırılarak kendilerinin “ucuz işgücü kaynağı” olarak görülüp bu süre içinde sömürülmesine yol açacaktır. Sınav komisyonunu oluşturan 7 üyeden mühendislik odalarının seçimine bırakılan üye sayısın çok az olup devlet kurumları tarafından atananların çoğunluğu oluşturması itiraz edilen noktalardan birini oluşturmaktadır. Bu itirazın temel nedeni, bu yönetmeliğin mühendislik odalarının işlevselliğini azaltmaya ve hatta ortadan kaldırmaya yönelik olması gösterilmektedir. Ayrıca, sınav komisyonunun oluşumunda üyelerin uzman olma şartının aranmaması; ama yerine net ve somut kriterler konmamasının karmaşa yaratacağı öne sürülmektedir. Tüm bu itirazlara rağmen bu yönetmelik çerçevesinde bile “yetkin” ya da yönetmelik ifadesiyle “uzman” mühendis unvanı uygulamasına geçilmesinde yarar vardır. Odamız en kısa sürede mesleğimizle ilgli uzmanlık alanlarını ve sınav kurullarını oluşturup bakanlığa bildirmelidir. Daha sonradan bu işleyişte karşılaşılan sorunlarla ilgili yönetmeliklerde düzeltme yapılması mümkün olabilecektir. Yönetmelik çıkalı dört yıl olmasına karşın hala uzman mühendis uygulamasına geçilememiş olması üzüntü verici bir durumdur. Kaynaklar (Kaynakların 2004 yılına aittir) http:/www.engc.org.uk http://www.erogi.org/peaf/CLGE_Adobe.pdf http://europa.eu.int/comm/internal_market/qualifications/doc s/links/clge_en.pdf http://www.feani.org http://www.hkmo.org.tr/subeler/istanbul/teknik/uzmanmuhe ndislik.html http://www.iee.org/matching_sections/guide2matchingsectio n http://www.iee.org/ProfessionalRegistration/CEng/route.cfm http://www.mimarist.org.tr/komisyon/ 36_dönem/1.6.3..6.6Uzman.htm 15 Sürekli Bilimsel Teknik Komisyonlar Çalıştayı, Derbent-Kocaeli, II. Oturum, 24-26 Eylül, 2004. http://www.napier.ac.uk http://www.ncees.org/licensure/ licensure_for_engineers/ http://www.ncees.org/licensure/ licensure_for_land_surveyors/) http://www.ncees.org/exams/formats http://www.ncees.org/exams/scoring/ http://www.ncees.org/exams/scoring/exam_results.php http://www.ncees.org/exams/fundamentals/fe_exam_specs.p df) http://www.ncees.org/professional/fundamentals/pls_exam_s pecs.pdf http://www.ncees.org/exams/professional/pe_civil_exams.ph p http://www.rics.org 16
