BIYOKIMYA TEST REHBERI - Meram Tıp Fakültesi Hastanesi

T.C.
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI
BİYOKİMYA LABORATUVARI
TEST REHBERİ
GN.FR.1187 REV.01
İÇİNDEKİLER
1. GİRİŞ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3
2.
BİYOKİMYA LABORATUVARININ İŞLEYİŞİ…………………………………………………………………………………………….3
2.1 TEST İSTEMİ…………………………………………………………………………………………………………………………………..3
2.2 ÖRNEKLERİN ALINMASI VE LABORATUVARA TESLİMİ………………………………………………………………....4
2.3 ÖRNEKLERİN LABORATUVARA KABULÜ VE AYRIŞTIRILMASI………………………………………………………..4
2.4 ÖRNEKLERİN ANALİZİ…………………………………………………………………………………………………………………….4
2.5 HASTA SONUÇLARININ VERİLMESİ……………………………………………………………………………………………….5
2.6 KALİTE GÜVENLİĞİ………………………………………………………………………………………………………………………..5
3. ÖRNEK ALINMASI………………………………………………………………………………………………………………………………….6
3.1 ANALİZ SONUCUNU ETKİLİYEN FAKTÖRLER………………………………………………………………………..........6
4. ÖRNEK KABUL VE RET KRİTERLERİ……………………………………………………………………………………………………….12
4.1 BİYOKİMYA LABORATUVARI ÖRNEK KABUL KRİTERLERİ…………………………………………………………….12
4.2 BİYOKİMYA LABORAUVARI ÖRNEK RET KRİTERLERİ…………………………………………………………………..13
5. BİYOKİMYA LABORATUVARI TEST ÖZELLİKLERİ…………………………………………………………………………………..15
1- RUTİN BİYOKİMYA TEST ÖZELLİKLERİ……………………………………………………………………………………………..16
2- HORMON TEST ÖZELLİKLERİ…………………………………………………………………………………………………………..17
3- HPLC TEST ÖZELLİKLERİ………………………………………………………………………………………………………………….18
4- METABOLİZMA TEST ÖZELLİKLERİ………………………………………………………………………………………………….18
5- İLAÇ DÜZEYLERİ VE PROKALSİTONİN TEST ÖZELLİKLERİ…………………………………………………………………19
6- PROTEİN, LİPİD VE İMMÜNOFİKSASYON ELEKTROFOREZİ, OGTT VE MANUEL TEST ÖZELLİKLERİ..19
7- İDRAR, GAİTADA GİZLİ KAN VE KAN GAZLARI TEST ÖZELLİKLERİ…………………………………………………..19
8- İDRARDA UYUŞTURUCU MADDE ANALİZİ TEST ÖZELLİKLERİ…………………………………………………………19
6.
LABORATUVARIMIZDA KULLANILAN ANALİZÖRLER…………………………………………………………………………..23
7.
PANİK DEĞERLER…………………………………………………………………………………………………………………………………24
8.
TESTLERİN REFERANS ARALIKLARI………………………………………………………………………………………………………24
1
ÖNSÖZ
Meram Tıp Fakültesi Hastanesi Biyokimya laboratuvarı olarak, ileri teknolojilerin
kullanıldığı cihaz ve yöntemleri kullanarak çok geniş bir test yelpazesi ile hastalarımıza ve
doktorlarımıza hizmet vermeye devam etmekteyiz. Elinizdeki test rehberi Meram Tıp Fakültesi
Hastanesi Biyokimya laboratuvarında çalışılan testler hakkında bilgi vermek amacıyla
hazırlanmıştır. Hazırlanan bu rehber ile testlerin istenmesinden, sonuçların ulaşmasına kadar
geçen tüm aşamalarda sağlık personeline yardımcı olmayı amaçladık. Test isimleri çalışıldığı
laboratuvar bölümlerine göre alfabetik sırayla düzenlenmiştir. Bu rehberde her testin adı ile
birlikte, çalışılan örnek türü, örneğin alındığı tüp, çalışılan metot, referans değerler, çalışma
günleri ve rapor tarihleri sunulmuştur. Test bilgileri sürekli olarak güncellendiğinden rehberde
yer alan bilgilerde yıl içinde değişiklik olabileceği dikkate alınmalıdır. Bu test rehberinin tamamı
http://www.meramtip.com.tr/ web sitemizde de bulunduğundan yıl içinde yapılan değişiklikleri
buradan takip edebilirsiniz. Biyokimya Laboratuvarımız, bütün personeli ile birlikte kaliteyi
artırmayı hedef edinmiştir. Daha güvenilir sonuçlar ve daha kaliteli hizmet verebilmemiz için
test istemlerini yaparken hastayla ilgili bilgilerin, ön tanının ve gerekli diğer bilgilerin eksiksiz
doldurulması çok önemlidir. Testler hakkında daha geniş bilgi almak istediğinizde her türlü
haberleşme yoluyla laboratuvarımız uzmanlarına ulaşabilirsiniz. Bu rehberin tüm hastalarımıza
ve sağlık personelimize faydalı olması dileğimizle…
2
1.GİRİŞ
Hastanemizde Biyokimya Laboratuvarı tüm biyolojik numunelerde klinik biyokimya
testlerinin yapılmasını ve raporlandırılmasını sağlayan ve bölgemizdeki en kapsamlı test
paneline sahip laboratuvarlardan birisidir. Laboratuvarımızda laboratuvar yazılım programı
(LİS-JAVA) ve hastanemizde de Hastane Otomasyon Sistemi (HOS) kullanılmaktadır.
Laboratuvar işleyişinin diğer birimler tarafından yeterince bilinmemesi ve klinisyen-laboratuvar
arası iletişimin iyi sağlanamaması laboratuvarla ilgili sorunların büyük kısmını oluşturmaktadır.
Test sonuçlarının tamamının çıkmaması, kaybolması, test öncesi uyulması gereken kurallara
uyulmaması, yanlış veya yetersiz numune alınması, yanlış test gününde numune verilmesi,
eksik test girişi yapılması gibi pek çok sorunla karşılaşılmaktadır. Hem bu tür sorunları
azaltabilmek hem de laboratuvar işleyişini klinisyenler ve diğer hastane çalışanlarıyla
paylaşabilmek amacıyla bu rehber hazırlanmıştır. Bu rehberde Meram Tıp Fakültesi Hastanesi
Biyokimya Laboratuvarı'nın işleyişi, test profili, tetkik girişinden sonuçların gönderilmesine
kadar olan süreç, laboratuvarın analitik kalite çalışmaları, testlerin çalışılma yöntemleri,
çalışılma zamanları, teste göre numune türü ve numune kabı seçimi, numunelerin kabul ve
red kriterleri, sonuçların çıkma zamanları, normal değerleri, varsa panik değerleri gibi bilgilere
yer verilmeye çalışıldı.
2.BİYOKİMYA LABORATUVARININ İŞLEYİŞİ
2.1 TEST İSTEMİ
Testlerin çalışılabilmesi için, servis ve polikliniklerden hekimin, Biyokimya Laboratuvarı
bölümünden istenilen testleri seçmeleri gerekmektedir. Test girişleri istem yapan ilgili poliklinik,
servis ve acil servis tarafından, HBYS den hasta sayfasında yer alan ilgili menüden seçilerek
yapılır. Polikliniklerde test seçimi tamamlandıktan sonra; hasta örnekleri doğru zamanlamayla,
ön hazırlık gerektiren testlerin açıklaması yapılarak, doğru örnek kabına, örnek alma
kurallarına uyularak, örnek alma eğitimi almış çalışan tarafından, kabul kriterlerine uyularak
alınmalıdır. Acil biriminde ve servislerde test girişleri ilgili bölümce yapılır.
Dikkat: Testlerin tam ve zamanında çıkması için tetkik girişleri tam ve eksiksiz
olmalıdır.
3
2.2 ÖRNEKLERİN ALINMASI VE LABORATUVARA TRANSFERİ
Polikliniklerden yapılan test isteklerinin LİS’e kaydı yapılır. Hastalar, ilgili polikliniğin örnek
alma birimine yönlendirilir. Hastalara, örnek sonuçlarının ne zaman çıkacağı ve sonuçlarını
nereden alabileceği bilgileri verilir. Hasta örneği için testlere göre uygun örnek kabı seçimi
yapılır, seçilen kaplara barkod etiketler yapıştırılır. Örnek alma işlemi gerçekleştirilir. Bebek
kan alma işlemi örnek alma biriminde, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniği ve servislerde
ilgili doktor tarafından alınmaktadır.
Servisler ve Acil Serviste hastaların örnekleri ilgili birimlerinde alınır. Test istekleri HBYS’e
girildikten sonra ilgili laboratuvara kayıt ve örnek kaplarına barkod etiketi yapıştırılarak
pnömotik sistem yardımıyla örnek ilgili laboratuvar birimine gönderilir. Örnek alma ve
transferinde ne kadar hızlı davranılırsa sonuçlar daha kısa sürede çıkacaktır. Damar yolu açık
hastalarda kan alma için hastanın diğer kolu kullanılmalıdır. Tıkanmaması için heparinize
edilen kateterlerden testler için kan örneği alınmamalıdır.
Dikkat: Ön hazırlık işlemi gerektiren testler, uygun şekilde toplanması gereken
örnekler, uygun şekilde transferi yapılan testler bilinmelidir.
2.3. ÖRNEKLERİN LABORATUVARA KABULÜ VE AYRIŞTIRILMASI
Kan örnekleri laboratuvara gelince, LİS girişi kontrol edilir. LİS’den yapılan test isteklerine
bakılarak örnek kabının uygunluğu, örnek miktarı (tüpteki işaretli çizgiye kadar alınıp
alınmadığı), pıhtılaşma, barkodlama vb. kontrolü yapılır.
Kabul edilen örneklerden serum veya plazmada çalışılacak testler için olanlar santrifüj
edilir. Santrifüj süresi ve hızı testlere göre değişiklik gösterebilir. Santrifüj sonrası hemolizli,
aşırı lipemik ve ikterik olan örnekler çalışılmaz. Hastadan tekrar kan alınması için kan alma
birimi, acil veya servisler bilgilendirilir. Ayrıca LİS ortamında hasta sonuç sayfasına numune
red sebebi belirtilir.
Dikkat: Örnekler, kabul ve ret kriterlerine göre değerlendirilir. Ret nedeni hastaya
izah edilmelidir.
2.4. ÖRNEKLERİN ANALİZİ
Analizlerden önce, analizörlerin reaktif, kit, sarf malzemeleri tamamlanır. Gerekli bakımları
yapılır. İnternal kalite kontrol çalışmaları gerçekleştirilir. Sonuçlar kabul edilebilir değerlerde ise
hasta örnekleri çalışılmaya başlanır. Sonuçlar “geçersiz” olarak değerlendirilirse çalışma
başlatılmaz ve cihaz ile ilgili bakım ve kalibrasyonlar gerçekleştirilir. Cihaz kontrolleri
tamamlandıktan sonra, hasta örnekleri çalışılır. Cihazlar tamamladığı analizlerin sonuçlarını
4
otomatik olarak LİS’e gönderir. LİS’de hastaların tüm sonuçları toplanır, bu sonuçlar
değerlendirilir, uygun bulunan sonuçlar onaylanır. Uygun olmayan testler, sebebi araştırılarak
(numunenin göz ile değerlendirilmesi vb) yeniden çalışılır. Acil örnekler rutinden ayrı olarak
hemen çalışılır ve analiz sonuçları bekletilmeden onaylanır.
Panik değerler listesine ait bir test sonucu bulunursa, analiz süreci gözden geçirilerek test
tekrarlanır. Tekrar sonuçları da panik değer listesinde ise, testi isteyen bölüme bilgi verilir. Test
sonucu hastanın kliniği ile örtüşmüyorsa hastadan yeni örnek alınarak analiz tekrarlanır.
Üyesi olduğumuz eksternal kalite kontrol programının belirlediği takvim günlerinde program
dahilinde olan testler için eksternal kalite kontrol serumları hasta testleriyle birlikte çalışılır.
Laboratuvarımızda çalışılan testlerden Rutin Biyokimya, Hormon, spesifik proteinler, İdrar,
HbA1c-HbA2, Homosistein, 25-OH-D3 eksternal kalite kontrol programı uygulanmaktadır.
Dikkat: Acil hasta örneklerinin belirlenmesinde hassas davranılması önemlidir.
2.5 .HASTA SONUÇLARININ VERİLMESİ
Test sonuçları LİS’ de onaylandığı zaman poliklinik, acil ve servislerdeki bilgisayarlarda
hasta sayfasında görülebilir. Test sonuçlarının yazıcı çıktıları, hastanın muayene olduğu birim
tarafından hastaya verilir.
Dikkat: Hasta kliniğiyle uyumsuz olduğunu düşündüğünüz her test sonucu için ilgili
laboratuvarla zamanında etkili iletişim ve etkileşim çok önemlidir.
2.6. KALİTE GÜVENLİĞİ
İç kalite kontrol programı uygulaması ile her gün en az iki seviyeli (Normal, Düşük veya
Yüksek) kontrol örnekleri çalışılarak günlük ve günler arası performans denetlenmektedir.
Dış kalite kontrol programı uygulamasında ise, analizi yapılan dış kalite kontrol örnekleri
dünyanın her yerinden bu programa katılmış çok sayıda laboratuvarın sonuçları ile
karşılaştırılır ve gerçek değere uygunluk denetlenir. Laboratuvarımız, kalite güvenliği için Biorad, Randox ve UKNEQAS gibi uluslararası düzeyde çok sayıda laboratuvarın katıldığı dış
kalite kontrol programlarına katılmaktadır.
Sonuçların Klinik Uyumluluğu, test istem formuna veya LIS’ in ilgili bölümüne hasta ile
ilgili bilgilerin yazılması bulguların değerlendirilmesi açısından çok değerlidir. Klinik tablo ile
uyumsuz olduğu düşünülen sonuçlarda laboratuvar ile mutlaka temasa geçilmelidir.
5
3. ÖRNEK ALINMASI
3.1.
ANALİZ SONUCUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Güvenilir ve tıbbi açıdan değerlendirilebilir sonuç elde edebilmek için sadece doğru
transport ve doğru analiz yeterli değildir. Analiz sonuçlarını etkileyen faktörler:
Değişmeyen
Değişen
Endojen
Eksojen

Cinsiyet

Beslenme

Hemoglobinemi

Farmakoterapi

Irk

Sigara

Bilirubinemi

Antikoagülanlar

Kalıtım

Alkol

Hiperlipemi

Bakteriyel

Vücut ağırlığı

Kas dokusu

Egzersiz

Postür

Günlük ritm

İlaçlar

Gebelik
kontaminasyon
Hastalıkların yanı sıra vücut sıvılarına dolayısıyla laboratuvar test değerlerine etkili olabilen
fizyolojik faktörler 2 grupta anlatılabilir : kontrol altında olabilen ve kontrol edilemeyen faktörler.
Bu faktörlerin test değerleri üzerine etkilerinin bilinmesi önemlidir. Numune alınması,
toplanmasının standardize edilmesi, bir gün içinde veya günden güne görülecek değişiklikler
sebebiyle oldukça yararlı ve gereklidir.
Laboratuvar Testlerine Etkili Kontrol Edilebilen Faktörler :
Postür; Normal bir erişkinin dik oturma halindeki dolaşan kan hacmi, yatay pozisyondaki
dolaşan kan hacminden 600-700 ml daha azdır. Mekanizması, sırtüstü pozisyondan dik
duruma geçişle damar içi sıvının interstisyel alana geçmesi ve plazma hacminin %12 kadar
azalmasına dayanır.
Sürekli yatma ve hareketsizlik; Birkaç günlük yatak istirahatinde plazma ve ekstrasellüler
mayi hacmi düşer. Bu sebeple hematokrit %10 artar. Uzun süreli yatak istirahati esnasında ise
mayi retansiyonu olur ve serum proteinlerinde azalma meydana gelir. Dolayısıyla bazı protein
yapısındaki maddelerin konsantrasyonunda azalma gözlenir (bazı protein yapısındaki enzimler
ve Ca+2 gibi proteinlere bağlı taşınan maddeler vb.)
Egzersiz; Egzersizin vücut mayileri üzerindeki etkisi fizik aktivitenin süre ve şiddetine
bağlıdır. Orta derecedeki bir aktivite serum glukozunu bu da insülin seviyesini arttırır. Ağır
6
egzersizde bazı hormonların idrar veya plazma seviyeleri fazlalaşır (kortizol,büyüme hormonu
ve prolaktin). Serumda serbest yağ asitleri, kreatinin ve üre konsantrasyonu artar.
Yükseklik; Yüksekliğe uyum haftalar, deniz seviyesine uyum günler alır. Deniz
seviyesinden yüksekte yaşandığı koşullarda CRP, Htc, Hb, ürik asit seviyeleri artar ve idrar
kreatinin, serum estriol ve transferrin seviyeleri ve serum osmolalitesi azalır.
Günün saatlerinde görülen değişiklikler; Bu tür değişikliklere sirkadiyen değişiklikler
denir. En çarpıcı örnek; serum demiri 08.00 ve 14.00 saatleri itibariyle aynı kişiden alınan 2
ayrı numunede % 50 farklılık gösterir. Aynı şekilde kortizol ve potasyumda da önemli
değişiklikler vardır.
Hormonlar gün içinde dalgalar halinde salgılanır. Bu durum birçok hormonun serum
konsantrasyonlarının uygun yorumunu engeller. FSH ve LH erkekte sirkadiyen değişiklik
göstermezken testosteron seviyesi gece % 40'a varan artışlar gösterir. Prolaktin ise yine gece
maksimum seviyeye ulaşır. Serum TSH seviyesi 02.00 - 04.00 de maksimum değerdeyken,
18.00-22.00 arasında minimum değer gösterir. (yaklaşık %50 fark) Büyüme hormonu uykuya
geçilir geçilmez maksimum düzeye ulaşır. İnsülin ise sabah erken saatlerde yüksek, öğleden
sonra düşüktür (glukoza etkisi buna paraleldir).
Beslenme; AKŞ, lipid profili, demir, demir bağlama kapasitesi, vit B12, folik asit, GGT ve
insülin açlıkta yapılması zorunlu olan testlerdir.
Kahve, çay ve çeşitli içeceklerde bulunan kafein birçok parametreyi etkiler. Kafein;
adrenalin seviyesini artırarak glukoneogenezi uyarır, glukoz seviyesini yükseltir, renin ve
katekolamin düzeylerini yükseltir, trigliserid lipaz aktivasyonu ile serbest yağ asitlerini 3 (üç) kat
artırır.
Sigara; Sigaranın laboratuvar testleri üzerine etkisi içilen sigara miktarına ve inhalasyon
derecesine bağlıdır. Sigara içiminden 30 dakika sonra plazma büyüme hormonu seviyesi 10
kat yükselebilir. Yine sigara içiminden 10 dakika sonra plazma glukoz seviyesi 10 mg/dl
yükselebilir. Literatürde sigara içenlerde glukoz toleransının bozulduğunu gösteren çalışmalar
mevcuttur. Sigara içenlerde kolesterol ve trigliserid seviyeleri içmeyenlere göre yüksek, HDL
seviyeleri ise düşüktür.
Sigara içenlerde eritrosit seviyeleri yüksektir. Ayrıca sigara içenlerde lökosit sayısı
içmeyenlere göre %30 oranında yüksektir.
Alkol alımı; Alkol alımı kan glukoz seviyesini, GGT ve trigliserid seviyelerini yükseltir.
İlaç kullanımı; İlaçların kas içi verilmesi CK ve LDH seviyelerini birkaç günlüğüne
yükseltir. Morfin kullanımı karaciğer ve pankreas enzimlerini yükseltir.
7
Diüretik ilaçlar hiponatremiye ve hiperkalsemiye sebep olur. Tiazidlar hiperglisemiye yol
açar.
Fenitoin, hastada kalsiyum, fosfor,T3,T4 ve indirekt bilirubin seviyelerini azaltırken ALP ve
GGT seviyelerini arttırır.
Ateş; Ateş birçok hormonal cevabı hızlandırır. Başlangıçta hiperglisemi oluşur. Tiroksin
seviyesini azaltır.
Tranfüzyon; Total kan veya plazma transfüzyonu verilen miktara bağlı olarak plazma
protein konsantrasyonunu yükseltir.
Laboratuvar testlerine etkili kontrol edilemeyen faktörler:
Yaş; Bebeklikle puberte arasında yavaş fakat önemli değişiklikler meydana gelir. Serum
alkalen fosfataz seviyesi bebeklikte yüksek, çocuklukta normal, pubertede büyüme evresinde
yüksektir. Büyüme evresinde iskelet kası gelişimine bağlı olarak serum kreatinin seviyeleri
artar.
Cinsiyet; Erkekte serum albumin, kalsiyum, magnezyum, kolesterol, aminoasit, üre,
kreatinin, ürik asit ve Hb seviyeleri kadından yüksektir.
Irk; Siyahlarda total protein beyazlardan yüksektir. Siyahlardaki kas kitlesinin fazlalığına
bağlı olarak CK, LDH ve ALP seviyeleri yüksektir.
Şişmanlık; Serum kolesterolü, trigliserid, AST, CK, Total protein seviyeleri artan kilo ile
beraber yükselir. İnsulin artmasına rağmen glikoz toleransı azalmıştır. Kortizol artar, büyüme
hormonu düşer. Şişman erkeklerde testosteron seviyesi de düşer.
Malnütrisyon; Malnütrisyonda total protein, albumin, üre, kreatinin, Total T3, Total T4,
TSH, folik asit seviyeleri düşer.
C3, transferrin ve prealbumin seviyelerindeki hızlı azalma malnütrisyonun en önemli
kriterlerindendir.
Menstrüal siklüs; Menstrüal siklüs boyunca kadınlarda özellikle hormon seviyelerinde
belirgin değişiklikler olur.
Gebelik; Gebelik süresince vücut sıvılarında çok önemli değişiklikler olmaktadır ve
bunların iyi bilinmesi gereklidir.
SHBG (seks hormonu bağlayıcı globulin), TBG (tiroksin binding globulin) ve CBG
(kortikosteroid bağlayıcı globulin) düzeylerinde artış olur. Bu nedenle total T4 ve total T3
düzeylerinde artış gözlenebilir; serbest T3 ve serbest T4 düzeyleri normaldir.
ß hCG düzeyi ilk trimestırde çok yüksek düzeylere erişerek TSH’yı baskılayabilir (aynı
reseptöre bağlanabilir.)
Annenin kan hacmi artar (%45). Sıvı kısmındaki artış (plazma), kanın şekilli
elemanlarındaki artışdan daha fazla olduğundan belirgin eritropoeze rağmen Rbc, Hb, Htc
düzeyleri azalır.
8
WBC düzeylerinde artış görülür. Fibrinojen düzeylerinde artış (%65) görülür. Diğer
pıhtılaşma faktörlerinde ve sedimentasyon hızında artma meydana gelir.
Trigliserid ve kolesterol düzeylerinde %40 artış olur. Albumin düşer (3,4 g/dL), globulin
artar. ALP düzeyleri artar.
Laboratuvar Sonuçlarını Etkileyen Tanısal Ve Tedaviye Dair İşlemler
1. Operasyonlar
2. İnfüzyonlar ve transfüzyonlar
3. Delme, enjeksiyon, biopsi, palpasyon, tam vücut masajı
4. Endoskopi
5. Diyaliz
6. Fiziksel stres
7. Fonksiyon testleri (OGTT, TRH uyarı testler…)
8. İmmunosintigrafi
9. Kontrast maddeler, ilaçlar
10. Mental stres
11. İyonize radyasyon
Numunelerin alınması ve laboratuvara transferi
Polikliniklerden yapılan test isteklerinin LIS'e kaydı yapıldıktan sonra kayıt/kan alma
biriminde kan örnekleri alınır. İdrar ve gaita testleri için hastalara barkod etiketi yapıştırılmış
idrar ve gaita kabı verilip tuvalete yönlendirilir, daha sonra hastalar örneklerini ilgili laboratuvar
birimine getirirler. Kan örneği için testlere göre uygun örnek tüpü seçimi yapılır, seçilen tüplere
barkod etiketler yapıştırılır ve kan alma işlemi gerçekleştirilir. Kan alma işlemi tamamlanan
hastalara sonuçların ne zaman çıkacağı ve sonuçlarını nereden alabileceği bilgileri verilir.
Bebek kan alma işlemi pediatri servisi hemşireleri tarafından yapılmaktadır. Bebeklerden idrar
ve gaita örneği için örnek kapları aileye verilip nasıl örnek toplayacakları, örnekler laboratuara
ulaşana kadar saklanması için gerekli olan koşullar ve süreler hakkında bilgi verilir ve
topladıkları örnekleri ilgili laboratuvar birimine getirmeleri söylenir.
Servisler ve Acil'de hastaların örnekleri kendi birimlerinde alınır. Test istekleri HBYS'a
girildikten sonra testlere göre örnek kabı seçimi yapılır, örnek kaplarına barkod etiketi
yapıştırılır. Damar yolu açık hastalarda kan alma için damar yolu akışı kapatılıp 3-5 dakika
beklendikten sonra hastanın diğer kolu kullanılır. Kan alma işlemi hemşireler tarafından
gerçekleştirilir. Alınan örnekler bekletilmeden pnömotik sistem ile ilgili laboratuvar birimine
gönderilir.
Kan Alma biriminde toplanan örnekler beklenmeksizin pnömotik sistem aracılığı ile ilgili
laboratuvara transfer edilir. Hem kan alma biriminde hem de acil ve servislerde biyolojik
9
numune alma ve numunelerin transferi işlemleri; numune alma ve transferi talimatı, numune
kabul ve red kriterleri talimatı doğrultusunda gerçekleştirilmelidir.
Venöz Kan Alımında Genel Kurallar:
Acil durumlarda günün her saatinde kan alınıp biyokimyasal testler bakılabilir. Ancak kural
olarak tüm biyokimyasal testler bir gecelik (tercihen 12 saat, en az 8 saat) açlıktan sonra
alınmalıdır. Pek çok testin tokluk kanından çalışılması ile farklı sonuçlar elde edilmektedir.
Yiyecek alımı sonucu oluşan lipemi de yanlış değerlere yol açar. Bazı serum bileşenleri
diürnal varyasyona bağlı olarak günün değişik saatlerinde aynı kişide dahi farklı çıkabilir. Bu
farklılık uyku/uyanıklık, ışık/karanlık, stres, gıda alımı, aktivite ve postür gibi faktörlerin etkisiyle
olur. Serum demir, ACTH, kortizol konsantrasyonları buna birkaç örnektir. Kan alımı esnasında
hasta yatar veya oturur pozisyonda olmalıdır. Özellikle prognoz izlenmesi için istenen testlerle
ilgili kan numuneleri hastadan her zaman aynı pozisyonda alınmalıdır.
İlaç tedavisinin sürdüğü durumlarda numunenin alınması sabah ilaç alımından önce
yapılmalıdır.
Hemolizden kaçınmak için mümkün olduğu kadar geniş iğne ucu seçilmelidir. Turnike
kolda 30 saniyeden fazla kalmamalıdır. İğne damara girdikten sonra çözülmelidir. Enjektör ile
kan alınıyorsa kanın tüpe basınçla boşaltılmasından kaçınılmalıdır. Vakumlu tüp hacmi kadar
kanı kendisi vakumlayacaktır.
Kan alımı şu sıra ile yapılmalıdır:
Kan kültürü şişeleri, Koagülasyon testleri için sitratlı tam kan tüpleri, İlave madde
içermeyen düz kan tüpleri şeklindedir.
Hematoloji testleri için EDTA’lı tam kan tüpleri Antikoagülan içeren vakumlu tüplere kan
alımı sırasında kanın işaretli çizgiye kadar dolmasına özellikle dikkat edilmelidir. Yani kan akışı
durana kadar tüp çekilmemelidir. Kan alındıktan sonra tüp yavaşça alt üst edilerek özenle
karıştırılmalıdır. Kesinlikle çalkalama yapılmamalıdır.
Ön hazırlık gerektiren testler
24 saatlik idrarda çalışılacak testler için idrar toplama prosedürü şu şekilde olmalıdır. İdrar
toplama işlemi için temiz ve koyu renkli bir kap kullanılmalıdır. İdrar toplama süresi boyunca
idrar biriktirme kabı güneş ışıklarından uzak ve idrar dondurulmadan mümkün olan en serin
ortamda saklanmalıdır. İdrar biriktirme işleminin yapılacağı günün sabahı uyandıktan sonraki
ilk idrar kaba biriktirilmeyip dışarı yapılmalı bundan sonraki süreçte ertesi gün uyandıktan
sonraki ilk idrar dahil bütün idrarlar biriktirme kabı içinde biriktirilmelidir.
10
24 Saatlik İdrar Örneklerinin Toplanması
Analizi yapılacak parametrelerin stabilizasyonu için gerekli koruyucu maddeler idrar
toplamaya başlamadan önce toplama kabına konulmalıdır. Sabah ilk idrar atılarak mesane
boşaltılır.
24 saat süresince idrarın tamamı idrar toplama kabı içine boşaltılır. Bu süre içinde toplama
kabı serin bir yerde saklanır. Ertesi sabah ilk idrar da toplama kabına alınarak en kısa
zamanda laboratuvara ulaştırılır.
İdrar Örneği
İdrar analizinde bazı preanalitik nedenli hata kaynakları
Uygun koşullarda ve sürede bekletilmemiş olan numuneler
Kontamine örnek kapları
Homojenize edilmemiş örnekler
Toplama kaplarının niteliklerinin uygunsuzluğu
Pubik ve perineal bölgenin yeterli temizliğinin sağlanmadığı koşullarda alınan numuneler.
Gaitada Gizli Kan (GGK)
Zorunlu durumlar dışında testten bir hafta öncesinden itibaren aspirin veya diğer
antiromatizmal ilaçlar, ağrı kesiciler, ateş düşürücüler alınmamalıdır. Testten iki gün
öncesinden itibaren, demir veya demir içeren ilaçlar ve C vitamini içeren ilaçlar
kullanılmamalıdır.
Hastada ishal, hemoroid, adet kanaması olması durumunda test uygulanmaz.
Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT):
1. Hastalar, teste başlamadan 3 gün öncesinden en az 150 g/gün karbonhidrat içeren
normal bir diyetle beslenmelidirler.
2. Dünya Sağlık Örgütünün tavsiyelerine göre, OGTT genellikle sabah yapılmalıdır.
3. Glukoz Toleransı, günlük değişkenlik gösterebilir ve öğleden sonra önemli derecede
azalabilir.
4. OGTT, en az 10 saatlik bir açlıktan sonra yapılmalıdır.
5. Test süresince hasta oturur durumda bulunmalıdır.
6. Hasta test günü ilaç kullanmamalıdır.
7. Test süresince hasta sigara içmemelidir.
8. Test süresince hasta sadece su içebilir.
9. Hastalara oral verilecek glukoz miktarı:
Yetişkinlerde : 75 gr glukoz (maksimum insülin salınımının elde edildiği glukoz dozu).
Çocuklarda : Kilo Başına 1,75 gr glukoz (maksimum 75 g).
11
75 gr glukoz, 200-250 ml su içinde eritilerek çözelti hazırlanır. Hazırlanan glukoz çözeltisi 5
dakika içinde hastaya içirilir. Glukoz ölçümü için belirli aralıklarla kan alınır. Zaman aralıkları ve
numunelerin sayısı testin amacına göre iki değişik şekilde olabilir;
 Glukoz yüklemesinden 10 dakika önce ve glukoz yüklemesi yapıldıktan sonra, 2 saat
süresince her yarım saatte bir, 4 kez hastanın kanı alınır.
 Glukoz yüklemesinden 10 dakika önce ve glukoz yüklemesi yapıldıktan 1 ve 2 saat
sonra hastanın kanı alınır.
4. ÖRNEKLERİN KABUL VE RET KRİTERLERİ
4.1. Biyokimya Laboratuvarı Örnek Kabul Kriterleri:
a. Analize uygun tüp veya kaplara alınmış olan örnekler kabul edilir.
b. Yapılacak analize uygun olarak hazırlanmış hastalardan alınan örnekler kabul edilir
(açlık kan şekeri veya açlık gerektiren testler için örnek alınacak hastanın aç olması
gibi).
c. İstenilen testlere uygun vakumlu tüplere (kan gazları hariç enjektörle alınmayacak) ve
örnek kaplarına alınmış olan örnekler kabul edilir.
d. Yeterli miktarda alınmış olan örnekler (tüpün yarıdan fazlası dolu olacaktır) kabul edilir.
e. Antikoagülanlı örnek tüpleri için belirtilen seviyeye kadar alınmış örnekler kabul edilir.
f. Hastane Bilgisayar Sistemine girilen ve barkod etiketi kesilen örnekler kabul edilir.
g. Barkod etiketleri silik ve yırtık olmayan, barkod etiketi tüpün etiketi üzerine denk gelecek
şekilde düzgün yapıştırılmış olan örnekler kabul edilir.
4.2.
Biyokimya Laboratuvarı Örnek Ret Kriterleri:
a. Hasta adı ve soyadının bulunmadığı, örnek tanımının yapılmadığı, hatalı yapıldığı veya
örnek kabındaki bilgilerin uyumsuz olduğu durumlarda numune kabulü yapılmaz. Ayrıca
barkodu olmayan numuneler laboratuvara kabul edilmez. Sistem arızası olduğunda,
servis sorumlusunun laboratuvarı bilgilendirmesi dahilinde acil testler çalışılır.
b. Uygun örnek kabına alınmayan hasta örnekleri kabul edilmez.
c. Belirtilen çizgiden az veya çok alınmış ve uygun tüplere alınmayan numuneler
laboratuvara kabul edilmez ; servis veya polikliniklerden yeni numune istenir.
d. Hemolizli kanlar laboratuvara kabul edilmez. Lipemik, ikterik numuneler geldiğinde LİS’
in açıklama kısmında belirtilir.
e. Barkod tüp üzerine uygun şekilde yapıştırılmamışsa, altında isim olup olmadığı kontrol
edilir ve yeni barkod basılarak kabul yapılır.
12
f. Tüp içindeki numune miktarı yeterli değilse numune kabul edilmez.
g. Plazma ve Tam Kan örneklerinde pıhtılı olanlar kabul edilmez.
h. Laboratuvara uygun transfer koşullarında gelmeyen örnekler kabul edilmez.
i. Önerilen sürelerin dışında bekletilmiş örnekler laboratuvara kabul edilmez.
j. Ay sonunda ret kriter özelliklerine göre analiz yapılarak Düzeltici ve Önleyici Faaliyet
geri bildirimi yapılır.
KAPAK
RENGİ
Kırmızı
KİMYASAL
İÇERİK
KİMYASALIN
İŞLEVİ
DİKKAT EDİLECEK
NOKTALAR
LABORATUVARDA
KULLANIMI
Pıhtı
aktifleştirici,
jel.
Pıhtılaşmayı aktive
eder, şekilli
elemanlar ile serum
arasında bariyer
oluşturur.
Tüp içinde pıhtı
oluşumu en az 5
dakika sürer.
Serum elde etmede
kullanılır.
Potasyum
EDTA
Pıhtılaşmayı
önlemek için
Kalsiyumu
uzaklaştırır.
İşaretli seviyesine
kadar örnek
alınmalıdır.
Çalkalamadan
kimyasalla karışması
önemlidir.
Plazma, Eritrosit içi ve
Hb analizlerinde
kullanılır.
Tam kan sayımında ve
Sedimantasyon
testinde kullanılır.
Sodyum
Sitrat
Pıhtılaşmayı
önlemek için
Kalsiyumu
uzaklaştırır.
İşaretli seviyesine
kadar örnek
alınmalıdır.
Çalkalamadan
kimyasalla karışması
önemlidir.
Koagülasyon
testlerinde kullanılır.
Sodyum
Sitrat
Pıhtılaşmayı
önlemek için
Kalsiyumu
uzaklaştırır.
İşaretli seviyesine
kadar örnek
alınmalıdır.
Çalkalamadan
kimyasalla karışması
önemlidir.
Sedimantasyon
testinde kullanılır.
Sarı
Mor
Mavi
Siyah
13
5. BİYOKİMYA LABORATUVARI TEST ÖZELLİKLERİ
Tablolarda; testin adı, çalışılma zamanı, örnek türü, ön hazırlık özellikleri, sonuç verilme
zamanı, acil testler içinde bulunup bulunmadığı konularında bilgi verilmektedir.
1. Rutin biyokimya test özellikleri
2. Hormon test özellikleri
3. HPLC test özellikleri
4. Metabolizma test özellikleri
5. İlaç düzeyleri ve prokalsitonin test özellikleri
6. Protein, lipid ve immünofiksasyon elektroforezi, OGTT ve manuel test özellikleri
7. İdrar, gaitada gizli kan ve kan gazları test özellikleri
8. İdrarda Uyuşturucu Madde Analizi test özellikleri
14
1. RUTİN BİYOKİMYA TEST ÖZELLİKLERİ
NO
TESTİN ADI
ÇALIŞILMA
ZAMANI
1
GLUKOZ
24 saat
2
3
ÜRE
KREATİNİN
4
SODYUM
24 saat
24 saat
24 saat
5
POTASYUM
6
KLOR
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
KALSİYUM
FOSFOR
MAGNEZYUM
TOTAL PROTEİN
ALBÜMİN
T. KOLESTEROL
TRİGLİSERİD
HDL KOLESTEROL
APO A
APO B
TOTAL BİLİRÜBİN
DİREKT BİLİRÜBİN
ALP
SGOT (AST)
SGPT (ALT)
GGT
23
LDH
24
25
CPK
LDL KOLESTEROL
26
AMİLAZ
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
LİPAZ
MİKROALBUMİN
MİKROPROTEİN
DEMİR
DEMİR BAĞL. KAP.
TRANSFERRİN
CRP
β2-MİKROGLOBULİN
SERÜLOPLAZMİN
HAPTOGLOBULİN
PREALBÜMİN
α1 ANTİTRİPSİN
FRUKTOZAMİN
LİPOPROTEİN (a)
ASİT FOSFATAZ
ÜRİK ASİT
KOLİNESTERAZ
AMONYAK
ÇİNKO
BAKIR
LİTYUM
OZMOLARİTE
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
Mesai Günleri
24 saat
24 saat
24 saat
24 saat
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
24 saat
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
Mesai Günleri
24 saat
24 saat
24 saat
Salı, Cuma
Cuma
24 saat
24 saat
ÖRNEK TÜRÜ
Serum, VcS
İdrar, BOS
Serum, İdrar
Serum, İdrar
Serum, VcS
İdrar, BOS
Serum, VcS
İdrar, BOS
Serum, VcS
İdrar, BOS
Serum, İdrar
Serum, İdrar
Serum, İdrar
Serum, VcS
Serum, VcS
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum, BOS,
VcS
Serum
Serum
Serum, İdrar,
VcS
Serum, VcS
İdrar
İdrar, BOS
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum, İdrar
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum, İdrar
Serum
Plazma
Serum
Serum, İdrar
Serum
Serum, İdrar
15
ÖN
HAZIRLIK
SONUÇ
VERİLME
ACİL
Aynı Gün
*
Aynı Gün
Aynı Gün
*
*
Aynı Gün
*
Aynı Gün
*
Aynı Gün
*
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
*
*
*
*
*
Aynı Gün
*
Aynı Gün
Aynı Gün
*
Aynı Gün
*
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Salı, Cuma
Cuma
Aynı Gün
Aynı Gün
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
2. HORMON TEST ÖZELLİKLERİ
NO
TESTİN ADI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
FREE T3
FREE T4
TSH
TROGLOBULİN (TG)
TMAB (Anti-TPO)
CEA
AFP
CA-125
CA-19.9
CA-15.3
TOTAL PSA
FREE PSA
VİTAMİN B12
FOLİK ASİT
FERRİTİN
ERİTROPOETİN
FSH
LH
PROLAKTİN
PROGESTERON
E2 (ESTRADİOL)
T.TESTOSTERON
BETA HCG
E3 (ESTRİOL)
PAPP-A
DHEA-SO4
SHBG
ÇALIŞILMA
ZAMANI
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
24 saat
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
ÖRNEK
TÜRÜ
Serum
Serum
Serum
Serum, VcS
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
ÖN
HAZIRLIK
24 s İdrar
İçin Borik
Asit
SONUÇ
VERİLME
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
28
KORTİZOL
Mesai Saatleri
Serum, İdrar
29
30
31
32
33
34
35
36
İNSÜLİN
MYOGLOBİN
TROPONİN I
KUTLE CK-MB
PARATHORMON
CA 72.4
17-OH-PRG
FREE TESTOST.
GROWTH HORMON
(GH)
TGAB (Anti-TG)
C-PEPTİD
ACTH
IGF-1
Mesai Saatleri
24 saat
24 saat
24 saat
Mesai Saatleri
Ayda Bir
Perşembe
Çarşamba
Serum
Serum, VcS
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Serum
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Ayda Bir
Cuma
Perşembe
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Mesai Saatleri
Serum
Serum
Plazma
Serum
16
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
37
38
39
40
41
ACİL
*
Aynı Gün
*
*
*
3. HPLC TEST ÖZELLİKLERİ
1
HOMOSİSTEİN
ÇALIŞILMA
ZAMANI
Çarşamba
2
KATEKOLAMİNLER
Hasta Sayısı
24 sa İdrar
3
METANEFRİN
Perşembe
24 sa İdrar
4
NORMETANEFRİN
Perşembe
24 sa İdrar
5
VMA
Çarşamba
24 sa İdrar
6
HOMOVALİNİK ASİT
Çarşamba
24 sa İdrar
7
5-HİAA
Çarşamba
24 sa İdrar
Hasta Sayısı
Hasta Sayısı
Mesai Saatleri
Çarşamba
Plazma
Plazma
Tam kan
Tam kan
NO
8
9
10
11
TESTİN ADI
VİTAMİN A
VİTAMİN E
HbA1c (HPLC)
Hb ZİNCİR ANALİZİ
ÖRNEK
TÜRÜ
Serum
ÖN
HAZIRLIK
3 gün Diyet,
HCl Asit
3 gün Diyet,
HCl Asit
3 gün Diyet,
HCl Asit
3 gün Diyet,
HCl Asit
3 gün Diyet,
HCl Asit
3 gün Diyet,
HCl Asit
SONUÇ
VERİLME
Perşembe
ACİL
Sonraki Gün
Cuma
Cuma
Perşembe
Perşembe
Perşembe
Sonraki Gün
Sonraki Gün
Aynı Gün
Çarşamba
4. METABOLİZMA TEST ÖZELLİKLERİ
NO
TESTİN ADI
2
SERUM-İDRAR-BOS
Amino Asitleri
YENİDOĞAN TARAMASI
3
25-OH-VİTAMİN D3
1
ÇALIŞILMA
ZAMANI
ÖRNEK
TÜRÜ
ÖN
HAZIRLIK
Hasta Sayısı
Plazma
Değerlendirilince
Hasta Sayısı
Topuk Kanı
Değerlendirilince
Pazartesi
Plazma
Çarşamba
SONUÇ VERİLME
ACİL
1 Nolu Serum-İdrar-BOS aa grubunda; Homosistin, aspartik asit, hidroksiprolin, treonin,
serin, asparajin, glutamik asit, glutamin, alpha-aminoadipik asit, prolin, glisin, alanin, betaaminoizobütirik asit, valin, sistin, sistein, metiyonin, izolösin, lösin, sitrüllin, tirozin, fenilalanin,
beta-alanin, triptofan, hidroksilizin, ornitin, lizin, histidin, 3-metil histidin, histamin, arginin ve
argininosüksinik asit araştırılır.
2 Nolu Yenidoğan Taraması grubunda; Glisin, alanin, valin, lösin, ornitin, metiyonin,
fenilalanin, arginin, sitrüllin, tirozin, aspartik asit, glutamik asit, argininosüksinik asit, C0
Carnitine, C2 Carnitine, C3 Carnitine, C4 Carnitine, C5 Carnitine, C4-OH Carnitine, C6
Carnitine, C5-OH Carnitine, C8 Carnitine, C3DC Carnitine, C10 Carnitine, C5DC Carnitine,
C12 Carnitine, C6DC Carnitine, C14 Carnitine, C16 Carnitine, C18:1 Carnitine, C18 Carnitine,
serbest carnitine araştırılır.
17
5. İLAÇ DÜZEYLERİ VE PROKALSİTONİN TEST ÖZELLİKLERİ
NO
TESTİN ADI
ÇALIŞILMA
ZAMANI
ÖRNEK
TÜRÜ
ÖN
HAZIRLIK
SONUÇ VERİLME
ACİL
1
FENİTOİN
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
2
FENOBARBİTAL
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
3
VALPROİK ASİT
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
4
KARBAMAZEPİN
Mesai Saatleri
Serum
5
SİKLOSPORİN
Mesai Saatleri
Tam kan
VAR
6
TAKROLİMUS
Mesai Saatleri
Tam kan
VAR
7
TEOFİLİN
24 saat
Serum
Aynı Gün
Pazartesİ, Çarşamba
ve Cuma
Pazartesİ, Çarşamba
ve Cuma
Aynı Gün
*
8
DİGOKSİN
24 saat
Serum
Aynı Gün
*
9
ALKOL (ETANOL)
24 saat
Serum
Aynı Gün
*
10
PROKALSİTONİN
24 saat
Serum
Aynı Gün
*
6. PROTEİN, LİPİD VE İMMÜNOFİKSASYON ELEKTROFOREZİ, OGTT VE MANUEL TEST
ÖZELLİKLERİ
NO
TESTİN ADI
1
PROTEİN ELEKTR.
2
LİPİD ELEKTROFOREZİ
ÇALIŞILMA
ZAMANI
Cuma
Ayın Son Mesai
Günü
4 adet numune
olunca
Mesai Günleri
ÖRNEK
TÜRÜ
Serum
ÖN
HAZIRLIK
Serum
SONUÇ
VERİLME
Cuma
Ayın Son Mesai
Günü
4
İMMÜNOFİKSASYON
ELEKTROFOREZİ
OGTT - Gebe OGTT
5
TAŞ ANALİZİ
Mesai Günleri
Taş
Çalışıldığı Gün
6
SİTRAT
Mesai Günleri
İdrar
Çalışıldığı Gün
7
OKSALAT
GLUKOZ-6-FOSFAT
DEHİDROGENAZ
Mesai Günleri
İdrar
Çalışıldığı Gün
Mesai Günleri
Tam Kan
Çalışıldığı Gün
3
8
Serum, İdrar
Çalışıldığı Gün
Serum
Aynı Gün
ACİL
7. İDRAR, GAİTADA GİZLİ KAN VE KAN GAZLARI TEST ÖZELLİKLERİ
NO
1
TESTİN ADI
İDRAR (KİMYASAL ve
MİKROSKOBİ)
ÇALIŞILMA
ÖRNEK
ZAMANI
TÜRÜ
24 saat
Spot İdrar
Aynı Gün
*
ÖN HAZIRLIK
SONUÇ
VERME
ACİL
2
GAİTADA GİZLİ KAN
24 saat
Gaita
Aynı Gün
*
3
KAN GAZLARI
24 saat
Hep. Enj.
Aynı Gün
*
8. İDRARDA UYUŞTURUCU MADDE ANALİZİ TEST ÖZELLİKLERİ
NO
1
TESTİN ADI
UYUŞTURUCU
MADDE ANALİZİ
ÇALIŞILMA
ÖRNEK
ÖN
ZAMANI
TÜRÜ
HAZIRLIK
24 saat
Spot İdrar
18
SONUÇ VERME
ACİL
Aynı Gün
*
A’ DAN – Z’ YE BÜTÜN TESTLER ;
NO
TESTİN ADI
ÇALIŞILMA
ZAMANI
ÖRNEK TÜRÜ
ÖN
HAZIRLIK
SONUÇ VERİLME
1
17-OH-PRG
Perşembe
Serum
2
5-HİAA
Çarşamba
24 sa İdrar
3
ACTH
Mesai Saatleri
Plazma
Aynı Gün
4
AFP
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
5
ALBÜMİN
24 saat
Serum, VcS
Aynı Gün
6
ALKOL (ETANOL)
24 saat
Serum
Aynı Gün
7
ALP
24 saat
Aynı Gün
8
AMİLAZ
24 saat
9
AMONYAK
24 saat
Serum
Serum, İdrar,
VcS
Plazma
10
APO A
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
11
APO B
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
12
ASİT FOSFATAZ
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
13
BAKIR
Cuma
Serum, İdrar
Cuma
14
BETA HCG
24 saat
Serum
Aynı Gün
15
CA 72.4
Ayda Bir
Serum
Ayda Bir
16
CA-125
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
17
CA-15.3
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
18
CA-19.9
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
19
CEA
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
20
C-PEPTİD
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
21
CPK (CK)
24 saat
Serum
Aynı Gün
22
ÇİNKO
Salı, Cuma
Serum
Salı, Cuma
23
DİREKT BİLİRÜBİN
24 saat
Serum
Aynı Gün
24
DEMİR
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
25
DHEA-SO4
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
26
DİGOKSİN
24 saat
Serum
Aynı Gün
27
E2 (ESTRADİOL)
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
28
E3 (ESTRİOL)
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
29
ERİTROPOİETİN
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
30
FREE PSA
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
31
FREE TESTOST.
Çarşamba
Serum
Perşembe
32
FENİTOİN
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
33
FENOBARBİTAL
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
34
FERRİTİN
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
35
FOLİK ASİT
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
36
FOSFOR
24 saat
Serum, İdrar
Aynı Gün
37
FRUKTOZAMİN
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
38
FSH
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
39
FREE T3
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
40
FREE T4
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
19
Cuma
3 gün Diyet,
HCl Asit
Perşembe
Aynı Gün
Aynı Gün
ÇALIŞILMA
ZAMANI
ÖRNEK TÜRÜ
Mesai Günleri
Tam Kan
Çalışıldığı Gün
GAİTADA GİZLİ KAN
24 saat
Gaita
Aynı Gün
43
GGT
24 saat
Aynı Gün
44
GLUKOZ
24 saat
45
HAPTOGLOBULİN
Mesai Günleri
Serum
Serum, İdrar,
BOS
Serum
46
HB ZİNCİR ANALİZİ
Çarşamba
Tam kan
Çarşamba
47
HbA1c (HPLC)
Mesai Saatleri
Tam kan
Aynı Gün
48
HDL KOLESTEROL
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
49
GROWTH HORMON
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
50
HOMOSİSTEİN
Çarşamba
Serum
NO
TESTİN ADI
41
G-6-PD
42
51
HOMOVALİNİK ASİT
52
53
ÖN
HAZIRLIK
SONUÇ VERİLME
Aynı Gün
Aynı Gün
Perşembe
3 gün Diyet,
HCl Asit
Çarşamba
24 sa İdrar
Perşembe
CRP
24 saat
Serum
Aynı Gün
IGF-1
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
24 saat
Spot İdrar
Aynı Gün
Serum, İdrar
Çalışıldığı Gün
Serum
Aynı Gün
Serum, İdrar
Aynı Gün
24 saat
Hep. Enj.
Aynı Gün
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
Hasta Sayısı
24 sa İdrar
56
İDRAR (KİMYASAL ve
MİKROSKOBİ)
İMMÜNOFİKSASYON
ELEKTROFOREZİ
İNSÜLİN
57
KALSİYUM
58
KAN GAZLARI
59
KARBAMAZEPİN
60
KATEKOLAMİNLER
61
KLOR
62
T. KOLESTEROL
Mesai Günleri
Serum, İdrar,
BOS
Serum
63
KOLİNESTERAZ
24 saat
Serum
Aynı Gün
64
KORTİZOL
Mesai Saatleri
Serum, İdrar
Aynı Gün
65
KREATİNİN
24 saat
Serum, İdrar
Aynı Gün
66
KÜTLE CK-MB
24 saat
Aynı Gün
67
LDH
24 saat
68
LDL KOLESTEROL
Mesai Günleri
Serum
Serum, BOS,
VcS
Serum
69
LH
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
70
LİPAZ
24 saat
Serum
Aynı Gün
71
LİPİD
ELEKTROFOREZİ
Ayın Son Mesai
Günü
Serum
72
LİPOPROTEİN (a)
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
73
LİTYUM
24 saat
Serum
Aynı Gün
74
MAGNEZYUM
24 saat
Serum, İdrar
Aynı Gün
75
METANEFRİN
Perşembe
24 sa İdrar
76
MİKROALBUMİN
24 saat
İdrar
Aynı Gün
77
MİKROPROTEİN
24 saat
İdrar, BOS
Aynı Gün
78
MYOGLOBİN
24 saat
Serum, VcS
Aynı Gün
54
55
4 adet numune
olunca
Mesai Saatleri
24 saat
24 saat
20
3 gün Diyet,
HCl Asit
Sonraki Günü
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Aynı Gün
Ayın Son Mesai Günü
3 gün Diyet,
HCl Asit
Cuma
ÇALIŞILMA
ZAMANI
ÖRNEK TÜRÜ
Perşembe
24 sa İdrar
OGTT - GEBE OGTT
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
81
OKSALAT
Mesai Günleri
İdrar
Aynı Gün
82
OZMOLARİTE
24 saat
Serum, İdrar
Aynı Gün
83
PAPP-A
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
84
PARATHORMON
Mesai Saatleri
Aynı Gün
85
POTASYUM
86
PREALBÜMİN
Mesai Günleri
Serum
Serum, İdrar,
BOS
Serum
87
PROGESTERON
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
88
PROKALSİTONİN
24 saat
Serum
Aynı Gün
89
PROLAKTİN
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
90
PROTEİN ELEKTR.
Cuma
Serum
Cuma
91
TOTAL PSA
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
92
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
Hasta Sayısı
Plazma
Değerlendirilince
94
SERÜLOPLAZMİN
SERUM-İDRAR-BOS
Amino Asitleri
SGOT (AST)
24 saat
Serum
Aynı Gün
95
SGPT (ALT)
24 saat
Serum
Aynı Gün
96
SHBG
Mesai Saatleri
Serum
97
SİKLOSPORİN
Mesai Saatleri
Tam Kan
98
SİTRAT
99
SODYUM
Mesai Günleri
24 saat
100
TOTAL BİLİRÜBİN
24 saat
İdrar
Serum, İdrar,
BOS
Serum
Aynı Gün
Pazartesi, Çarşamba ve
Cuma
Çalışıldığı Gün
101
T. TESTOSTERON
Mesai Saatleri
Serum
102
TAKROLİMUS
Mesai Saatleri
Tam Kan
103
TAŞ ANALİZİ
Mesai Günleri
Taş
Aynı Gün
Pazartesİ, Çarşamba ve
Cuma
Çalışıldığı Gün
104
TEOFİLİN
24 saat
Serum
Aynı Gün
105
TROGLOBULİN (TG)
Mesai Saatleri
Serum,VcS
Aynı Gün
106
TGAB (Anti-TG)
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
107
DEMİR BAĞL. KAP.
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
108
TMAB (Anti-TPO)
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
109
TOTAL PROTEİN
24 saat
Serum, VcS
Aynı Gün
110
TRANSFERRİN
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
111
TRİGLİSERİD
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
112
TROPONİN I
24 saat
Serum
Aynı Gün
113
TSH
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
114
ÜRE
24 saat
Serum, İdrar
Aynı Gün
115
ÜRİK ASİT
24 saat
Serum, İdrar
Aynı Gün
116
VALPROİK ASİT
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
117
VİTAMİN A
Hasta Sayısı
Plazma
Sonraki Günü
118
VİTAMİN B12
Mesai Saatleri
Serum
Aynı Gün
NO
TESTİN ADI
79
NORMETANEFRİN
80
93
24 saat
21
ÖN
HAZIRLIK
3 gün Diyet,
HCl Asit
SONUÇ VERİLME
Cuma
Aynı Gün
Aynı Gün
VAR
Aynı Gün
Aynı Gün
VAR
NO
TESTİN ADI
119
VİTAMİN D3
ÇALIŞILMA
ZAMANI
Pazartesi
120
VİTAMİN E
Hasta Sayısı
121
VMA
ÖN
HAZIRLIK
ÖRNEK TÜRÜ
Plazma
Çarşamba
Plazma
Çarşamba
24 sa İdrar
SONUÇ VERİLME
Sonraki Günü
3 gün Diyet,
HCl Asit
Perşembe
Hasta Sayısı
Topuk Kanı
Değerlendirilince
123
YENİDOĞAN
TARAMASI
α1 ANTİTRİPSİN
Mesai Günleri
Serum
Aynı Gün
124
β2-MİKROGLOBULİN
Mesai Günleri
Serum, İdrar
Aynı Gün
122
6.
LABORATUVARIMIZDA KULLANILAN ANALİZÖRLER
1. Biyokimya Analizörleri ; Abbott Architect C16000 (2 adet),
2. Hormon Analizörleri ; Beckman Coulter DxI 800 (2 adet), Siemens İmmulite 2000
3. HPLC Analizörleri ; Agilent 1100, Tosoh G8 (2 adet)
4. Metabolizma Laboratuvarı Analizörü ; Zivak Tandem MS
5. Elektroforez analizörü ; Helena
6. Atomik absorbsiyon analizörü
7. İdrar analizörü ; Dirui FUS 200
8. Gaitada gizli kan analizörü ; Dirui FB 100
9. Kan gazları analizörleri ; Radiomater ABL 700 (2 adet)
10. Ozmolarite analizörü ; Osmometer
11. Lityum analizörü ; EasyLite
12. İdrarda uyuşturucu madde analizörü ; Triage Alere
13. ELİSA yıkayıcısı ve okuyucusu ; Bio-tek LX50
14. Spektrofotometre cihazı
22
7. PANİK DEĞERLER
İLAÇ DÜZEYLERİ
KAN GAZI
BİYOKİMYA
TESTLER
Glukoz (erişkin)
Glukoz (yeni doğan)
BUN
Kreatinin
T.Bilirubin
Kalsiyum
Sodyum
Potasyum
Klor
Fosfor
Osmolarite
Amonyak
Etanol
Magnezyum
Albumin
Protein
Ürik asit
pH
pCO2
pO2
İyonize Kalsiyum
Digoksin (erişkin)
Digoksin (< 2 yaş)
Fenitoin
Fenobarbital
Karbamazepin
Lityum
Siklosporin (EDTA’lı
kan)
Takrolismus (EDTA’lı
kan)
Teofilin
Valproik asit
ÜST SINIR
< 40 mg/dL
< 30 mg/dL
< 6 mg/ dL
< 120 mmol/L
< 2,8mmol/L
< 80 mmol/L
< 1 mg/dL
< 250 mOsm/kg
< 1 mg/dL
< 1,7 g/dL
< 3,4 g/dL
< 7.2
< 20 mm Hg
< 40 mm Hg
< 0.75 mmol/L
-
23
ALT SINIR
> 450 mg/dL
> 300 mg/dL
> 80 mg/dL
> 5 mg/dL
> 15 mg/dL
> 13 mg/dL
> 160 mmol/L
> 6,2 mmol/L
> 120 mmol/L
> 8.9 mg/dL
>325 mOsm/kg
>185 mg/dL
>350 mg/dL
>4,7 mg/dL
>6,8 g/dL
>9,5 g/dL
>12 mg/dL
> 7.6
> 70 mmHg
> 1.6 mmol/L
> 2 µg/L
> 3 µg/L
> 35 mg/L
> 40 mg/L
> 15 mg/L
> 2 mmol/L
-
> 450 µmol/ L
-
> 25 mg/L
-
> 25 mg/L
> 150 mg/L
8. TESTLERİN REFERANS ARALIKLARI
RUTİN BİYOKİMYA, HPLC VE MANUEL TESTLERİN REFERANS DEĞERLERİ
1. GLUKOZ  70 - 105 mg/dL
2. ÜRE  15 - 44 mg/dL
3. KREATİNİN (mg/dl) ;
Erkek : 0.72 - 1.25
Kadın : 0.57 - 1.11
4. SODYUM  136 - 145 mmol/L
5. POTASYUM  3.5 - 5.1 mmol/L
6. KLOR  98 - 107 mmol/L
7. KALSİYUM  8.4 - 10.2 mg/dL
8. FOSFOR  2.3 - 4.7 mg/dL
9. MAGNEZYUM  1.6 - 2.6 mg/dL
10. TOTAL PROTEİN  6.4 - 8.3 g/dL
11. ALBUMİN  3.5 - 5 g/dL
12. TOTAL KOLESTEROL (mg/dl) ;
Normal : <200
Sınırda : 200-239
Yüksek : 240 ve üzeri
13. TRİGLİSERİD (mg/dl) ;
Normal : <150
Sınırda Yüksek : 150 - 199
Yüksek: 200 – 499
Çok Yüksek: 500 ve üzeri
14. HDL KOLESTEROL  40 – 60 mg/dL
15. APO-A (mg/dL) ;
Erkek : 95 - 186
Kadın : 101 – 223
16. APO-B (mg/dL) ;
Erkek : 49 - 173
Kadın : 53 – 182
17. TOTAL BİLİRÜBİN  0.2 - 1.2 mg/dL
18. DİREKT BİLİRÜBİN  0 - 0.5 mg/dl
19. ALKALEN FOSFATAZ (u/L) ;
Kadın 1-12 Yaş : 0- 500
Kadın 15 Yaş Üzeri : 40 - 150
Erkek 1-12 Yaş : 0 - 500
Erkek 12-15 Yaş : 0 - 750
Erkek 20 Yaş üzeri : 40 – 150
20. SGOT (AST)  5 - 34 u/L
24
21. SGPT (ALT)  0 - 55 u/L
22. GGT (U/L) ;
Erkek : 12 - 64
Kadın : 9 – 36
23. LDH  125 - 220 u/L
24. KREATİN KİNAZ (CPK) ;
Erkek : 30 - 200 u/L
Kadın : 29 - 168 u/L
25. LDL KOLESTEROL (mg/dL) ;
Normal : <100
Normale Yakın : 100 - 129
Hafif Yüksek : 130 - 159
Yüksek : 160 - 189
Çok Yüksek : 190
26. AMİLAZ  25 - 125 u/L
27. LİPAZ  8 - 78 u/L
28. DEMİR (µg/dl) ;
Erkek : 65 - 175
Kadın : 50 - 170
29. DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ (µg/dl) ;
Erkek : 69 - 240
Kadın : 70 – 310
30. TRANSFERRİN (mg/dl) ;
Erkek : 174 - 364
Kadın : 180 – 382
31. CRP  0 - 5 mg/L
32. BETA-2 MİKROGLOBULİN  0.97 - 2.64 mg/lt
33. SERÜLOPLAZMİN  20 - 60 mg/dL
34. HAPTOGLOBİN (mg/dl) ;
Erkek : 14 - 258
Kadın : 35 – 250
35. PREALBÜMİN (mg/dl) ;
Erkek : 18 - 45
Kadın : 16 – 38
36. A1 ANTİTRİPSİN  90 - 200 mg/dl
37. FRUKTOZAMİN (µmol/L) ;
Erkek : 118 - 282
Kadın : 161 – 351
38. LİPOPROTEİN (a)  0 - 30 mg/dL
39. ASİT FOSFATAZ  0 - 6 U/L
40. ÜRİK ASİT (mg/dl) ;
25
Erkek : 3.5 - 7.2
Kadın : 2.6 - 6
Çocuk : 2 - 5.5
41. KOLİNESTERAZ (U/L) ;
Erkek : 5100 - 11700
Kadın : 4000 – 12600
42. AMONYAK  31 - 123 µg/dl
43. ÇİNKO (µmol/L) ;
Erkek : 11.1 - 19.5
Kadın : 10.7 - 17.5
44. BAKIR (µg/dl) ;
Erkek : 70 - 150
Kadın : 80 – 155
45. LİTYUM  0.3 - 1.2 mmol/L
46. OZMOLARİTE (mOsm/KgH2O) ;
Yetişkin serumda : 285 - 295
Çocuk serumda : 275 - 290
İdrarda : 50 - 1200
47. BOS KLOR  118 – 132 mmol/L
48. BOS PROTEİN  15 - 40 mg/dL
49. BOS GLUKOZ (mg/dl) ;
Bebek ve Çocukta : 60 - 80
Yetişkinlerde : 40 - 70
50. CREATİNİN KLERENSİ (ml/dk/1.73m2) ;
Erkek : 66 - 163
Kadın : 66 – 165
51. ÜRE KLERENSİ  40 - 99 ml/dk
52. İNDİREKT BİLİRUBİN  0.1 - 0.7 mg/dl
53. İDRARDA KREATİNİN (mg/gün) ;
Erkek : 950 - 2490
Kadın : 710 – 1650
54. İDRARDA MAGNEZYUM  73 - 122 mg/gün
55. İDRARDA ÜRE  25.7 - 42.8 g/gün
56. İDRARDA FOSFOR  400 - 1300 mg/gün
57. İDRARDA KALSİYUM  100 - 300 mg/gün
58. İDRARDA KLOR  110 - 250 mmol/gün
59. İDRARDA MİKROALBUMİN  0 - 30 mg/gün
60. İDRARDA POTASYUM  25 - 125 mmol/gün
61. İDRARDA MİKROPROTEİN  50 - 80 mg/gün
62. İDRARDA SODYUM  40 - 220 mmol/gün
63. İDRARDA ÜRİK ASİT  250 - 750 mg/gün
64. İDRARDA BAKIR  15 - 70 µgr/gün
26
65. VLDL KOLESTEROL  0 - 30 mg/dl
66. GLUKOZ-6-P DEHİDROGENAZ DÜZEYİ  4.6-13.5 u/g
67. İDRARDA OKSALAT (mmol/gün) ;
Erkek : 0.08 - 0.49
Bayan : 0.04 - 0.32
Çocuk : 0.14 - 0.42
68. İDRARDA SİTRAT  288 - 902 mg/gün
69. PROTEİN ELEKTROFOREZİ ;
ALBÜMİN : % 55.8 - 65
ALFA-1 : % 2.2 - 4.6
ALFA-2 : % 8.2 - 12.5
BETA : % 7.2 - 14.2
GAMA : % 11.5 - 18.6
70. LİPİD ELEKTROFOREZİ ;
ALFA : % 13.4 - 44.2
BETA : % 30.3 - 62.7
PREBETA : % 6.9 - 42.5
71. ADRENALİN  4 - 20 µg/gün
72. NORADRENALİN  23 - 105 µg/gün
73. DOPAMİN  190 - 450 µg/gün
74. 5-HİDROKSİ İNDOL ASETİK ASİT  2 - 9 mg/gün
75. HOMO VALİNİK ASİT  0 - 6.9 mg/gün
76. VANİL MANDELİK ASİT  0 - 6.6 mg/gün
77. HOMOSİSTEİN  5.5 - 14 µmol/L
78. METANEFRİN  0 - 320 µg/gün
79. NORMETANEFRİN  0 - 390 µg/gün
80. VİTAMİN A (KAROTEN)  1.05 - 2.45 µmol/L
81. VİTAMİN E  11.6 - 46.4 µmol/L
82. 25-OH VİTAMİN D3 (ng/ml) ;
Kış : 10 - 60
Yaz : 20 - 120
83. HbA1c  % 4 - 6
84. Hb ELEKTROFOREZİ ;
HbA : % 95 - 100
HbA2 : % 1.7 - 3.2
HbC : % 0
HbS : % 0
HbF ; 0-1 AYLIK : > %70
1-6 AYLIK : % 4.7- 70
>6 AYLIK : % 0-1
27
HORMON TESTLERİNİN REFERANS DEĞERLERİ
BETA HCG
Referans Grup
n
Medyan(mIU/ml)
Erkek
250
<0.5
Hamile olmayan Kadın
250
<0.5
(Hamile olmayan kadın absolute aralık 0-5 arası)
Yaklaşık Gebelik Yaşı
(hafta)
0-1
1-2
2-3
3-4
Yaklaşık hCG
Aralığı(mIU/ml,IU/l)
%95Aralık(mIU/ml)
<0.5 - 2.67
<0.5 - 5
Yaklaşık Gebelik Yaşı Yaklaşık hCG
(hafta)
Aralığı(mIU/ml,IU/l)
5-50
50-500
100-5000
500-10000
4-5
5-6
6-8
8-12
1000-50000
10000-100000
15000-200000
10000-100000
ESESTRADİOL (E2)
Referans Grup
N
Erkekler
Menopoz sonrası kadınlar*
97
91
Medyan
(pg/ml)
31
25
%95 Referans Aralık
(pg/ml)
20 – 75
20 - 88
*Hormon terapisinde olmayan.
Referans Grup
N
Medyan
(pg/ml)
Numune Aralığı
(pg/ml)
Hamile-olmayan
kadınlar
-orta-foliküler faz*
-ovulatör çevrimi**
-orta-luteal faz***
37
31
33
64
286
142
24 – 114
62 – 534
80 - 273
YENİ ESTRADİOL (TEST ID:243 TEST ADI E2)
Referans grup
Erkek
Menapoz sonrası kadın
Referans grup
Mid Foliküler Faz
Mid luteal faz
Peri ovulatör faz
n
129
122
n
96
100
92
Alt limit (pg/mL)
<20
<20
Alt limit (pg/mL)
Hamile olmayan Kadın
27
49
95
28
Üst Limit (pg/mL)
47
40
Üst Limit (pg/mL)
122
291
433
FSH
Erkek
Sayı
Ortala
ma
65
Aralık
Kadın
Midfoliküle
r
29
Kadın
Midsiklus
Kadın
Midluteal
26
27
Kadın
Postmenop
oz
50
5.88
6.43
12.27
3.45
60.76
1.2719.26
3.858.78
4.5422.51
1.79-5.12
16.74113.6
PROGESTERON
Referans Grup
Erkek
Hamile olmayan:
-folikül faz ortası
-luteal faz ortası
-menopoz sonrası*
Hamilelik:
-1.trimester
-2.trimester

N
50
Ortalama ng/ml
0.36
Aralık ng/ml
0.14 - 2.06 ng/ml
14
13
49
0.69
11.46
0.25
0.31-1.52
5.16-18.56
<0.08-0.78
33
29
28.21
38.08
4.73-50.74
19.41-45.30
Hormon terapisi görmeyenler
LH
Erkek
Sayı
Ortalama
Aralık
50
3.75
1.248.62
Kadın
midfoliküler
Kadın
midsiklus
29
5.88
26
52.84
2.12-10.89
19.18-103.03
Kadın
midlutea
l
27
4.84
Kadın
postmenopoz
50
30.55
1.20-12.86
10.87-58.64
PROLAKTİN (PRL)
Erkek[PRLng/ml
(g/l)]
Sayı
Medyan
Aralık
146
5.53
2.64 – 13.13
Kadın
[PRLng/ml (g/l)]
Menopoz
öncesi(50yaş
121
8.28
3.34 – 26.72
Menopoz
sonrası(50yaş
88
6.20
2.74 – 19.64
29
TOTAL TESTOSTERON
Numune
tipi
Serum
Referans
Grubu
Erkek
Kadın
N
240
240
Ortalama Yaş
(Sene)
41
43
Yaş Aralığı
18-66
21-73
Ortlama
Konsantrasyon
(ng/ml)
3.84
0.29
95% Referans
Aralığı(
ng/ml)
1.75-7.81
< 0.1-0.75
EDTA plazmanın hatalı sonuçlar verdiği gösterilmiştir. EDTA plazma kullanmayınız.
DHEA-SO4
Kadın
Erkek
yaş
n
median
% 95 referans
18-21
21-30
31-40
41-50
51-60
61-70
>71
10
39
40
42
39
30
33
177
170
141
121
58
61
35
51-321
18-391
23-266
19-231
8-188
12-133
7-177
18-21
21-30
31-40
41-50
51-60
61-70
>71
10
44
45
43
36
29
34
302
238
217
193
119
78
45
24-537
85-690
106-464
70-495
38-313
24-244
5-253
TİROİD PANELİ
TSH
Free T3
Free T4
TGAb (Siemens)
Tiroglobulin (TG)
TMAb
0.34–5.6 µIU/ml
2.5-3.9 pg/mL (3.8-6.0 pmol/L)
0.61–1.12 ng/dL
0 – 40 IU/mL
1.15 - 35 ng/mL.
0 – 9 IU/mL
30
PEDİYATRİK TİROİD REFERANS ARALIĞI
Hormon
Free T4
(pmol/L)
Total T3
(nmol/L)
TSH
(mIU/L)
TG
(µgr/L)
Yaş
Kadın
Erkek
1-25 gün
11,0-22,3
9,8-23,2
1- 24 ay
9,0-16,1
8,7-16,2
9 -10 yaş
9,6-14,5
9,7-14,2
11-14yaş
8,8-13,5
8,4-13,0
15-17yaş
8.7-13.6
9,5-15,0
1-25 gün
0,9-2,8
0,9-2,4
1-24 ay
1,4-3,1
1,1-3,4
9-10 yaş
2,3-3,7
2,4-3,3
11-14yaş
2,1-3,4
2,2-3,5
15-17yaş
2,1-3,3
2,2-3,2
1-25 gün
1,5-6,5
0,70-9,8
1-24 ay
1,0-5,7
0,7-5,9
9-10 yaş
0,9-4,0
1,0-3,7
11-14yaş
0,7-3,4
0,8-3,9
15-17yaş
0,6-3,7
0,7-2,8
1-25 gün
33,4-169,9
31,6-101,6
1-24 ay
12,9-92,4
9,47-110
9-10 yaş
1,7-38,4
3,7-35,6
11-14yaş
3,7-31,0
3,1-23,6
15-17yaş
3,0-30,4
2,7-26,0
31
PEDİYATRİK TİROİD REFERANS ARALIĞI
TSH mIU/mL
FT4 pmol/L
FT4 ng/dL
FT3 pmol/L
FT3 pg/mL
Kordon
2,7 - 25,36
7,83
23,88
0,61
1,86
1,81
5,44
1,18
3,54
1. Gün
3,54 - 26,39
5,34
38,23
0,41
2,97
1,66
9,35
1,08
6,09
2. Gün
1,86 - 21,79
12,36
40,99
0,96
3,18
2,71
9,53
1,76
6,20
3. Gün
0.9 - 12,76
14,97
36,94
1,16
2,87
2,61
7,39
1,70
4,81
4. Gün
0.42 - 8,48
16,35
33,278
1,27
2,59
3,84
7,34
2,50
4,78
TÜMÖR MARKER’LARI
AFP
Ca 15.3
Ca 19.9
Ca 125
CEA
Total PSA
Free PSA
0-9 ng/mL
0-31,3 U/mL
0–35 U/mL
0 - 35 U/mL
0.0–3.0 (ng/mL)(Sigara içenler 0-7 ng/mL)
0 - 4 ng/mL
0 - 1 ng/mL
DİĞER TESTLER
İnsülin
Troponin I (TnI)
Kütle CK-MB
1.9 - 23 uIU/mL
Normal Değer : 0 - 0.04 ng/mL
ng/mL
0.6 - 6.3 ng/mL
Örnek tipi
MYOGLOBIN
Akut Miyokard İnfarktüsü için Cutoff ; > 0.5
Cinsiyet
Yaş
Referans aralığı (ng/mL)
Heparin Plazma ve Serum
Kadın
Erkek
22-81
25-93
14,3-65,8
17,4-105,7
EDTA plazma
Kadın
Erkek
22-81
25-93
11,1-57,5
15,2-91,2
Ferritin
Kadın : 11 - 306.8 ng/mL
Erkek : 23.9 - 336.2 ng/mL
FOLİK ASİT
3,1 - 19,9 ng/mL
Vitamin B12
126,5 - 505 pg/mL
Kortizol
Sabah Serumu : 6.7 - 22.6 ug/dL
Kadın : 0.014 - 5.219 ng/mL
Erkek : 0.004 - 1.406 ng/mL
Growth Hormon (GH)
Parathormon
12 – 88 pg/mL
32