tarık ulucay`ın sunumu

ALKOL VE UYUŞTURUCU
DENETİMLERİNDE SÜRÜCÜLERİN
TEMARUZ ÇABALARI
Dr. Tarık ULUÇAY
Adli Tıp Kurumu Manisa Şube Müdürlüğü
TEMARUZ
 Alkol ve illegal ilaç kullanımı olan kişilerin pozitif
test sonucunu önlemek amacıyla, örnek toplama,
taşıma veya analiz sonuçlarına müdahale etme
çabalarıdır.
 Amaç testlerin yanlış negatif sonuç olarak
sonuçlanmasıdır.
DENETİMDE KULLANILAN MATERYALLER
-Nefes testi
-Spot idrar testi
-Kan testi
-Tükürük testi
İLAÇ DÜZEYİNİ SAPTAMADA KULLANILAN YÖNTEMLER
İLAÇ DÜZEYİ TESTLERİ
 Tarama Testleri
Bu testler ilaçların veya metabolitlerinin taranması veya
tanımlanmasında kullanılır.
 EMİT: (Enzyme multiplied immunoassay test)
 RIA: (Radioimmunoassay)
 ELİSA: (Enzym linked immunoabsorbancy assay)
İLAÇ DÜZEYİNİ SAPTAMADA KULLANILAN YÖNTEMLER
İLAÇ DÜZEYİ TESTLERİ
 Konfirmatif testler
Doğrulama amacıyla yapılan hassas testler
 GC/MS: (Gas choromotography/Mass Spectroskopi)
 LC/MS
CUT OFF DEĞERLERİ
İLAÇ/METABOLİT
MARIJUANA
TARAMA TESTİ(ng/ml)
KONFİRMASYON TESTİ
(ng/ml)
50
DELTA-9-THC
15
COCAINE
300
150
PHENCYCLIDINE
25
25
1000
500
AMPHETAMINE
METHAMPHETAMINE
OPIATE
500
2000
CODEINE
2000
MORPHINE
2000
6-ACETYL MORPHINE
10
UYUŞTURUCU MADDELERİN İDRAR
TESTİNDE TESPİT EDİLEBİLME SÜRELERİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
AMPHETAMINE
METHAMPHETAMINE
BARBITURATES (KISA ETKİLİ)
BARBITURATES (UZUN ETKİLİ)
BENZODIAZEPINES
COCAINE
HEROIN/MORPHINE
MARIJUANA (KRONİK)
MARIJUANA ( NADİR)
METHADONE
PCP (KRONİK)
PCP (NADİR)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2 - 4 GÜN
2 - 4 GÜN
2 - 4 GÜN
30 GÜNDEN FAZLA
30 GÜNDEN FAZLA
1 - 3 GÜN
1 - 3 GÜN
30 GÜNDEN FAZLA
1 - 3 GÜN
2 - 4 GÜN
30 GÜNDEN FAZLA
2 - 7 GÜN
ALKOL VE UYUŞTURUCU KULLANIMINDA TEMARUZ
ÇABALARI
ALKOL NEFES TESTİ TEMARUZ ÇABALARI
 Alkol nefes testi rutin alkol ölçümleri sırasında
kullanılan kolay bir testtir.
 Alkol testinde yanıltma sürücünün derin nefes almış
olmaması veya tükürüklü örnek vermesi durumunda
ortaya çıkabilir.
 Astım tedavisine kullanılan inhaler ilaçlar ve nazal
dekonjestanlarda testte yanlış pozitifliğe yol açabilir.
ALKOL VE UYUŞTURUCU KULLANIMINDA TEMARUZ
ÇABALARI
TÜKRÜK TESTİ İÇİN TEMARUZ ÇABALARI
 Tükürük salgısı kolay alınabilmesi ve yanıltma oranının
düşük olması sebebiyle tercih edilen bir yöntemdir.
 En büyük dezavantajı tükürük salgısını etkileyen
kişisel faktörler ve teropatik ilaçların tükürüğün
yapısını(pH, volüm) değiştirerek uyuşturucu maddenin
difüzyonunu etkilemesidir.
TÜKRÜK SALINIMINI AZALTAN İLAÇLAR
Antikonvülzanlar
Antidepresanlar
Antiemetikler
Antihistaminikler
Antihipertansifler
Antiparkinson ilaçlar
Antipsikotikler
Dekonjestanlar
Diüretikler
Ekspektoranlar
MAO inhibitörleri
Sitotoksik ilaçlar
Analjezikler
Antiaritmikler
ANTİKOLİNERJİK ETKİNLİĞİ YÜKSEK İLAÇLAR
Antikolinerjik etkili ilaçlar
Antikolinerjik yan etkili
ilaçlar
Muskarinik reseptör blokörler
Antidepresanlar
Atropin
Amitriptilin
Skopolamin
Desipramin
İpratropium oksibutirin
İmipramin
Pirenzepin
Lofepramin
Propantelin
Maprotilin
Anti Parkinson İlaçlar
Nortriptilin
Benzatropin
Oksaprotilin
Biperiden
Antihistaminikler
Orfenadrin
Siklizinef
Triheksifenidil
Difenhidramin
Prosiklidin
Prometazin
Tripenalamin
TÜKRÜK SALGISINI ARTIRAN İLAÇLAR
Kolinerjik etkili ilaçlar
Kolinerjik yan etkisi olan ilaçlar
Arekollin
Sisaprid
Betanekol
Neostigmin
Karbakol
Nizatidin
Metakolin
Fizostigmin
Okstremorin
Muskarin
Pilokarpin
TÜKRÜK SALGISINDA YANILTMA
 Bilimsel olarak uyuşturucu ilaçların saptanmasını
etkileyen yanıltıcı madde bulunmamasına rağmen
bazı ticari yanıltıcılar piyasada bulunmaktadır.
 Bu yanıltıcıların tükürüğün pH değerini etkileyerek
veya ağız yıkama
solüsyonu olarak ilaçların
saptanmasını engelleyebileceği düşünülüyor.
TİCARİ YANILTICILAR
 Clear Choice
 Fizzy flush
 Spit in Kleen mouthwash
Potasyum
Sodyum
Kreatin monohidrat
Vitamin B2
Koruyucu maddeler
TİCARİ YANILTICILAR
PLAZMA VE TÜKRÜK SALGISINDA ELEKTROLİT
VE TOTAL PROTEİN DAĞILIMI
Plazma
İnsan tükrük salgısı
Sodyum(mmol/l)
145
5
Potasyum(mmol/l)
4
22
Kalsiyum(mmol/l)
2.2
1-4
Klor(mmol/l)
120
15
Bikarbonat(mmol/l)
2.5
5
Fosfat(mmol/l)
1.2
6
Magnezyum(mmol/l)
1.2
0.2
Amonyak(mmol/l)
0.05
6
Protein
70
3
TÜKRÜK SALGISINDA YANILTMA
 Tükürük salgısını yanıltan maddeler henüz netlik
kazanmamakla birlikte tükürük salgısında
IgG
miktarının araştırılması ile değerlendirilebilir.
 Eğer IgG negatif ise yanıltıcı madde olabileceği
düşünülür.
 Tükürük salgısının kimyasal yapısının değerlendirilmesi
önerilmektedir.
 Tükürük analizinde tüm uyuşturucu maddelerin tespit
edilemeyeceği akılda tutulmalıdır.
ALKOL VE UYUŞTURUCU KULLANIMINDA TEMARUZ
ÇABALARI
KAN VE İDRAR ÖRNEKLERİ İÇİN TEMARUZ ÇABALARI
Aldatma Şekli
Tanımlama
Yerine koyma
Numunenin
değiştirilmesi.
In vivo
Atılımı hızlandırmak veya azaltmak
için su, kimyasal madde veya ilaç
kullanma.
In vitro
Doğrudan
test
sonuçlarını
engellemek amacıyla yabancı bir
madde eklenmesi.
temiz
örnekle
YERİNE KOYMA
KENDİ MATERYALİ YERİNE TEMİZ BİR İDRAR
ÖRNEĞİNİN VERİLMESİ
 Temiz idrar örnekleri aksiller bölge, vaginal kavite,
skrotumun
yanına başka bir yöntemle veya
prezervatif içinde saklanabilir. Kabul edilebilir bir idrar
sıcaklığı yakalanabilir.
 Bir ucu genital organlarda olan tüp yardımıyla numune
toplama kabına örnek aktarılabilir.
YERİNE KOYMA
İDRAR TORBASINA YAPILACAK İNVAZİV İŞLEMLER
İdrar torbalarına katater eşliğinde temiz idrar, sofra tuzu
karışımı, veya başka karışımlar enjekte edebilirler. Ciddi
sağlık problemleri taşır.
ÖRNEĞE YABANCI MADDE EKLENMESİ










Su
Renklendiriciler
Ağartıcılar
Nitrit
Amonyak
Kan
Drano(lavabo açıcı)
%30 hidrojen peroksit
Limon suyu
Sıvı sabun





Arıtıcılar
Sodyum nitrat
Sofra tuzu
Sirke
Papain
ÖRNEĞİN PH VE VOLÜMÜNÜ DEĞİŞTİREREK ETKİ EDERLER
İLACIN METABOLİZMASINI ETKİLEYEN MADDE
KULLANIMI
DİLÜSYON/DİÜREZ YAPICI MADDELER
 SU
Etkili bir dilusyon yapar, hasta çok ciddi miktarlarda su içebilir ve
idrarını 10 kata kadar dilue edebilir. İlaçlar cut off değerinin altına
inebilir ve negatif sonuçlar elde edilebilir. Örneğin fensiklidin ve
THC idrara yüksek konsantrasyonlarda çıkamaz ve sonuç negatif
olabilir.
 DİÜRETİKLER
Dilüsyon /diürez yapıcı maddeler







Kahve
Yaban mersini suyu
Soğuk çay
Bitkisel çaylar
Üzümler
Bitkisel idrar söktürücüler
Ticari detoksifiye edici
ajanlar.






Sirke(vinegar)
Lesitin
Lasix
Aspirin
Niasin
Çinko sülfat
HEROİN
HEROİN
KOKAİN
ECTASY
TİCARİ YANILTICILAR
 Urinaid
 Mary Janes Super Clean 13
 Urine luck vb
 Sürfaktan
(alkylephoxysulphonate)
 Fiksatif
(Gluteraldehyde),
 Asit
(HCl 1.7 2.1 M),
 Oksidanlar
(Nitrite,Pyridiniumchlorochromate
, Chromate, Peroxsidase, Chloride)
NORMAL İDRARIN KAREKTERİSTİĞİ




Sıcaklık: ortalama 37,7
Renk: sarı
Görünüş: temiz
Dansite: 1,003-1,035







Glukoz: negatif
Bilirubin: negatif
Keton: negatif
Gizli kan: negatif
Protein: negatif
Nitrit: negatif (0-500mg/dl)
Lökosit esteraz: negatif
İDRAR GEÇERLİLİK TESTİ






İdrar rengi ve görünüşü
İdrar sıcaklığı
Kreatinin (20-40 mgdl)
Nitrit (0-500 mg/L)
pH (4,5-9)
İdrar dansitesi(1003-1035)
YANILTILMIŞ İDRARDA LABORATUVAR
BULGULARI
İdrar rengi ve görünüşü
 Dilüsyon/diürez için yanıltıcı madde kullanımı
durumunda idrar çok açık sarı renkte ve berrak
görünümdedir.
 Yanıltıcı maddeye bağlı idrar rengi değişebilir.
YANILTILMIŞ İDRARDA LABORATUVAR
BULGULARI
İdrar sıcaklığı
 Prezervatif içerisinde saklanan ve dışarıdan eklenen
idrar
örneklerinde
normal
idrar
sıcaklığını
yakalayamayabilir.
YANILTILMIŞ İDRARDA LABORATUVAR
BULGULARI
Kreatinin ve dansite
 Kreatinin değerleri 5-20mg/dl ve özgül ağırlığı 1.0011.020 ise örnek dilue olarak kabul edilmelidir
 İdrar kreatinin sonuçları 5 mg/dl ve daha az ve özgül
ağırlıkları normal idrar için uygun değil ise sonuç insan
idrarı değildir şeklinde raporlanmalıdır
YANILTILMIŞ İDRARDA LABORATUVAR
BULGULARI
pH değeri
 pH değeri 3 den az ve 11 dan fazla ise örnek yanıltılmıştır, ph
uygun değildir diye rapor edilmelidir
 İdrarı asitleştiren (sirke gibi) veya bazikleştiren (sodyum
bikarbonat) yanıltıcılar idrar ph sını değiştirebilir, ilaçların
klirensini etkileyebilir. Örneğin hafif asidik idrarda
amfetaminin %74 ü atılırken alkali idrarda yalnızca % 1 i atılır.
YANILTILMIŞ İDRARDA LABORATUVAR
BULGULARI
Nitrit
 500mg/dl üzeri nitrit değerleri yanıltmanın kesin kanıtı
olarak kabul edilmelidir.
YANILTICI SAPTAMADA STRİP TESTLER
Ticari urine adulterant test
• Urine Luck 6.3 and 6.4
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Whizzies
Klear
Clear Choice
Instant Clean ADD-IT-ive
Lucky Lab LL418
Purafyzit
Clean-X
Drano(lavabo açıcılar)
Bleach(ağartıcılar)
Vinegar(sirke)
sıvı el sabunu
Detoksifiye ajanlar
ALINACAK ÖNLEMLER-1
 Farklı bir örneğin verilmesini engellemek için
örnekleme sürücünün hemcinsinin gözetiminde örnek
vermesi sağlanmalıdır
 Alınan örneğin kimyasal değerlendirmesi yapılarak
etkileyebilecek
yanıltıcıların
dışlanması
gerekmektedir.
ALINACAK ÖNLEMLER-2
 Alınan her örnek tüm uyuşturucu maddeleri
saptamada yetersiz olabileceğinden farklı örnekler
alınması saptama oranını arttırabilir.
 Alınan örneklerden tek bir ölçüm yeterli olmayabilir
şüphe durumunda test tekrarlanmalıdır.
 Uyuşturucu madde tespitinde konfirmatif testler
mutlaka kullanılmalıdır.
SONUÇ
 Alkol ve uyuşturucu kullanan sürücülerin internet
üzerinden yanıltıcı madde ve ilaçlara rahatlıkla
ulaşabilme imkanı olması ve yanıltıcı madde üreten
firmaların bağımlı kişileri maddi açıdan istismar etme
durumu devam edeceğinden yetkili kişilerin bu
maddelerin geliştirilmesi ve satışa sunulması
konusunda önlemler alması gerekmektedir.
Teşekkürler..