Süt Sektöründe Örgütlenme Modeli - Ege Üniversitesi | Tire Kutsan

27.12.2012
Süt Sektöründe Örgütlenme Modeli
Tire Süt Kooperatifi Örneği
MAHMUT ESKİYÖRÜK
S.S. Tire Süt Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı
S.S. İzmir Bölgesi Hayvancılık Kooperatifleri Birliği Başkanı
İzmir Tarım Grubu Başkanı
1
27.12.2012
D
U
R
U
M
A
N
A
L
İ
Z
İ
Verimli Toprak Yapısı
Uygun İklim Şartları
Ürün Çeşitliliği
Gıda sektörünün
öneminin artması
Tarımsal Sanayi Yetersizliği
Pazarlama Alt Yapısı Olmaması
Plansız Üretim
Üretim Yollarının Durumu
Ortak Çalışma Anlayışının
Olmaması
Yer altı sularının azalması
2
27.12.2012
TÜRKİYE’DE SÜT ÜRETİM ÖLÇEĞİ
Türkiye’de süt üretiminin büyük bölümü 20 başaltı
hayvanı bulunan küçük işletmelerinde yapılmaktadır.
10 – 20 Baş
% 6,57
20 Baş
üzeri
%1
5 – 10 Baş
% 20,08
Peynir
6,3k
1-5 Baş Arası
5- 10 Baş Arası
10-20 Baş Arası
20 baş üzeri
1 – 5 Baş
% 71,83
3
27.12.2012
4
27.12.2012
SÜTÜN TOPLANMA ŞEKİLLERİ
İZMİR
TÜRKİYE
Çiftlik Sütü
% 15
Merkezi
Toplama % 20
Sıcak süt % 65
Merkezi
Toplama
Sıcak Süt
Sıcak Süt
% 12
Soğuk Süt %88
Çiftlik Sütü
5
27.12.2012
KAYIT DIŞILIK
PLANLAMA
MALİYET
GIDA GÜVENLİĞİ
PAZARLAMA
FİYAT İSTİKRARI
DESTEKLEMELER
ÖRGÜTLENME
POLİTİKALAR
6
27.12.2012
KAYIT DIŞILIK
Üretimin tamamen kayıt altına alınması ve sektörde haksız
rekabet yaratanların engellenebilmesi için süt toplama işleminin
sadece örgütler tarafından yapılacağı sistem oluşturulmalıdır.
Böylece Devletin vergi kaybı ortadan kalkacağı gibi haksız
rekabet bitecektir.
Aynı zamanda gerçek veriler oluşacağından üretimde daha
sağlıklı planlama yapılabilecektir.
7
27.12.2012
PLANLAMA
İç ve dış pazarın talebine yetecek düzeyde üretim
yapılmalıdır.
Planlı bir üretim ile, ithalatın yarattığı Milli Ekonomi
kaybı önlenmelidir.
Üretim fazlalığında ise üreticinin zarar etmesini
engelleyecek piyasa düzeni oluşturulmalıdır.
8
27.12.2012
MALİYET
Örgütlü yapının oluşmasıyla, üreticinin ihtiyaçları (yem,
gübre, akaryakıt, tohum gibi) toplu alım yapılarak daha ucuza
temin edilecektir.
Ortak kullanımlı makine parkı oluşturularak küçük
işletmelerin teknolojiyle buluşması sağlanıp, daha düşük
maliyetli ve kaliteli üretim yapılması mümkün olacaktır.
ÖRNEK : TİRE SÜT KOOPERATİFİ
9
27.12.2012
GIDA GÜVENLİĞİ
Çiğ sütün toplanması ve tedariki sadece örgütler tarafından
yapılmalıdır. Sütünü örgütler kanalıyla pazarlayan üreticilere,
daha yüksek prim verilerek örgütlenme teşvik edilmelidir.
Sütü soğuk zincir altında, bünyesinde teknik eleman
çalıştırmak suretiyle kontrollü bir şekilde toplayan örgütlere
bu amaçlı maliyetlerini karşılamak üzere teknik destek primi
verilmelidir.
Çiğ sütün toplanmasında gıda güvenliğini sağlama
sorumluluğu örgütlere verilmelidir. Üreticiyi örgütler; örgütleri
ve sanayiciyi de Bakanlık denetlemelidir.
10
27.12.2012
PAZARLAMA
Sütün örgütler tarafından
pazara sunulmasıyla, arz
fazlası üretim olduğu
dönemlerde; sütün alıcı
bulamama riski ortadan
kalkacak, üretici bu
mağduriyeti yaşamayacaktır.
11
27.12.2012
FİYAT İSTİKRARI
Piyasa
düzeni;
üreticiyi
şekilde, oluşturulmalıdır.
ve
tüketiciyi
koruyacak
Süt ve yem fiyatları alt ve üst limiti belirlenmelidir. Süt fiyatı limitin altına düştüğünde
piyasadan süt tozu çekilerek süte talep yaratılmalı.
Üst limitin üzerine çıktığında ise tüketiciyi de koruyacak şekilde piyasaya süt tozu
sürülmelidir. (Örneğin; Merkez Bankası’nın dövize müdahalesi gibi)
Kesif yem fiyatları olması gerekenin üzerine çıktığında bu artış payı kadar üreticiye destek
verilmelidir.
Süt ve yem fiyatları öngörülen bandın dışına çıktığında sektörün zarar görmemesi için anında
müdahale edilmelidir.
12
27.12.2012
DESTEKLEMELER
Desteklemeler sektörün iyileşmesi, gelişmesi ve üretimin sürdürülebilmesinde bir
unsur olarak ele alınmalıdır
alınmalıdır.. Süt piyasa düzeninin oluşturulmasında öncelikli olarak
üretici kazancı ön planda tutulmalıdır
tutulmalıdır..
Süt sektöründe üreticinin 1 lt.
lt. süt ile 1,5 kg.
kg. yem alabileceği şekilde sistem
oluşturulmalıdır.. Aradaki fark süt ve yem destekleme primi olarak üreticiye
oluşturulmalıdır
verilmeli, üretimin ve üreticinin devamlılığı sağlanmalıdır
sağlanmalıdır..
..
YEM
100
SÜT
90 krş.
86 krş.
80
SÜT
72 krş.
1 Lt. Süt = 1,7 kg Kesif Yem
AB
YEM
44 krş.
60
40
Türkiye
20
1 Lt. Süt = 0,95 Kg Kesif Yem
0
Türkiye
AB
0
500
1000
1500
2000
13
27.12.2012
ÖRGÜTLENME
Tarım ve Hayvancılıkla ilgili örgütlerin gerekli olanlarının
görev tanımları yapılarak hiçbir örgüt diğer örgütün görev
alanına girmeyecek şekilde yapılandırılmalıdır
yapılandırılmalıdır.. Ancak ilgili
örgüt yok ise, diğer örgüt oluşuncaya kadar o alanda
hizmet verebilir.
verebilir.
Tarım ve Hayvancılık alanında faaliyet gösteren örgütler
tek bir Genel Başkanlık çatısı altında birleştirilerek güçlü
ve etkin kılınmalıdır.
kılınmalıdır.
Bu yapılanma ile «Ortak Akıl» çerçevesinde daha sağlıklı
politikalar üretilmesi sağlanmalıdır
sağlanmalıdır..
Küçük köy kooperatifleri ilçe bazlı merkezi kooperatiflere
dönüştürülmelidir..
dönüştürülmelidir
14
27.12.2012
ÖRGÜTLENME
Örgütlerin Görev Tanımları
DSYB
1. İlgili yönetmelikte belirtilen
hayvanların ön soy ve soy kütüğü
kayıtlarını tutmak,
2. Islah çalışmalarında gerekli
düzenlemeleri yapmak ve
yürütmek,
3.Suni tohumlama hizmetlerini, ilgili
kooperatifler ile birlikte yürütmek,
4. Konusuyla ilgili eğitim
çalışmalarında bulunmak.
5. Hastalıktan ari damızlık düve
yetiştirerek , ülke ihtiyacını
karşılamak,
KOOPERATİF
1. Sütün toplanmasını ve satışını
yapmak,
2. Teknik altyapıyı
oluşturarak, üretilen sütü soğuk
zincir altına almak,
3. Sütlerin analizlerini ve kalite
kontrollerini yapmak,
4. Süt işleme tesisleri kurmak,
5. Üreticinin girdi maliyetlerini
düşürücü (Yem, Veterinerlik, Ekip
ve Ekipman vb.) gerekli
hizmetleri vermek,
6. Konusuyla ilgili eğitim
çalışmalarında bulunmak.
SÜT ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ
1. Üretilen sütlerin kalite ve
çeşitlerine göre ayrı ayrı
kaydını tutmak,
2. Süt icmallerini hazırlamak,
3. Süt üretimi ile ilgili veri tabanı
oluşturmak,
4. Kalite ve verimliliğin artırılması
konusunda gerekli eğitim
çalışmalarında bulunmak.
15
27.12.2012
POLİTİKALAR
Ülkemiz şartları göz önünde bulundurularak; konuya sadece
ekonomik değil, sosyal açıdan da bakılarak kooperatifleşmeye
daha fazla önem verilmelidir.
Yeni büyük işletmeler yaratmak yerine, kaynaklar mevcut
üreticileri kooperatif çatısı altında birleştirmek, iyileştirmek ve
geliştirmek için kullanılmalıdır. Böylelikle kırsalda üretimin ve
üreticinin devamlılığı sağlanarak köyden kente göç önlenecektir.
16
27.12.2012
KIRSAL KALKINMADA
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’İN
ÖRNEK GÖSTERDİĞİ MODEL
TİRE SÜT KOOPERATİFİ
17
27.12.2012
Kayıtlı Ortak Sayısı : 3.035
Aktif Ortak Sayımız :1800-1900
ORTAK SAYISI DEĞİŞİM GRAFİĞİ
18
27.12.2012
Tire Süt Kooperatifi bugün aktif ortaklarından
günlük 150 ton süt toplamaktadır.
SÜT ARTIŞ GRAFİĞİ
19
27.12.2012
2002--2012 SÜT KALİTE GELİŞİMİ
2002
2012
2002
46%
% 16
54%
%6
% 78
ÇİFTLİKLER
: 6.000 LT
NOKTA ALIM
: 2.000 LT
ARAÇ TOPLAMA : 30.000 LT
ÇİFTLİKLER
NOKTA ALIM
: 70.000 LT
: 60.000 LT
20
27.12.2012
1 – Ortaklarımızın üretim yapmalarını sağlayıcı tüm
girdileri toplu alım sistemiyle kaliteli ve en ekonomik
koşullarda temin etmek.
etmek.
YEM VE YEM ÜRÜNLERİ DEPOSU
(Tohum,, Gübre vb. temini)
(Tohum
AKARYAKIT TEMİNİ
SATIŞ MAĞAZALARI (5 Adet)
ARAÇ VE MAKİNA PARKI
VETERİNERLİK HİZMETİ VE
KALİTELİ SPERMA TEMİNİ
SİGORTACILIK HİZMETİ
HUBUBAT ALIM DEPOSU
(Buğday, Arpa, Mısır vb
vb..)
İDARİ HİZMETLER
21
27.12.2012
2 – Teknolojik alt yapıyı oluşturarak Gıda Güvenliğine
uygun süt toplamak.
toplamak.
Soğuk Zincirin Oluşturulması
Çiftlikler (180 Adet)
(Soğutma Tankları ve Otomatik Sağım Sistemleri)
Nokta Alım Merkezleri (62 Adet)
(Soğutma Tankları)
Laboratuar Hizmetleri
Laboratuar ve Analiz Çalışmaları
(Bakteri, Yağ, YKM, Somatik ve Su analizleri yapılmaktadır.)
22
27.12.2012
3 - Ortaklarımızın, ürünlerini işleyip pazarlayarak üretici
kazancını arttırmak.
arttırmak.
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ TESİSİ
ET VE ET ÜRÜNLERİ İŞLEME TESİSİ
SİLAJ PAKETLEME TESİSİ
23
27.12.2012
PROJELERİMİZ
TAKAS KART
Kooperatif
ortaklarımızın süt
bilgileri online
sisteme
işlenmektedir.
Bu sayede
ortaklarımız süt
bedellerini gerek
kooperatif
mağazalarından
alışveriş
yaparak, gerekse
bankamatiklerden
istedikleri şekilde
kullanabilmektedir.
24
27.12.2012
OKUL SÜTÜ
Gelişme çağındaki çocukların sağlıklı
beslenmesine sütle destek olarak aynı zamanda
üreticinin ve üretimin devamlılığının sağlanması için
oluşturulan OKUL SÜTÜ PROJESİ çığ gibi
büyüyerek Türkiye'de örnek proje oldu.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Tire Süt
Kooperatifi ile işbirliği yaparak uyguladığı OKUL
SÜTÜ PROJESİ kapsamında 246 okulda 220 bin
çocuğa 5 yıl boyunca süt dağıtıldı.
Hem sağlıklı nesiller yetişmesine katkı sağlamak
hem de süt üreticisinin desteklenmesi amacıyla
‘sözleşmeli üretim modeli’ni uygulayan İzmir
Büyükşehir Belediyesi'nin çalışmalarına destek veren
Bergama, Seferihisar, Selçuk Belediyeleri de okul
çağındaki çocuklara süt dağıtımı yaptı.
25
27.12.2012
SÜT KUZUSU
Okul Sütü Proje’nin ülke çapında uygulanmaya başlanmasıyla İzmir Büyükşehir
Belediyesi 0-5 yaş çocuğu bulunan dar gelirli ailelere süt dağıtımı kararı aldı. BU
kapsamda İzmir Büyükşehir Belediyesi, alt yapısı ve deneyimli personeliyle süt
sektörünün öncü kuruluşu olan Tire Süt Kooperatifi'yle protokol imzaladı.
İzmir'de 46 bin ailenin evine doğrudan süt dağıtımına başlayan İzmir Büyükşehir
Belediyesi sütü üreticiden alarak hem gelecek nesillerin sağlığına hem de üreticilerin
alın terine büyük bir yatırım yaptı.
Eylül 2012'de start alan proje Türkiye'de bir ilk olma özelliği taşırken İzmir'de
kamuoyundan büyük ilgi gördü.
26
27.12.2012
ALO SÜT – EVE SÜT
Türkiye’de ilk kez
Tire Süt Kooperatifi
tarafından uygulanan
Alo Süt Projesi
kapsamında sütlerimiz,
doğrudan tüketicinin
evine ulaştırılmaktadır
27
27.12.2012
Hedefimiz;
Köy Bazlı Organize Hayvancılık Projesi
BİOGAZ TESİSİ
SERALAR
HAYVAN BARINAKLARI
SAĞIMHANE
İDARİ BİNA
28
27.12.2012
Uygulanacak Bu Proje İle;
Kaliteli üretim sağlanarak, sütün pazar değeri artacak,
Üretim maliyetlerinin düşmesiyle karlılık artacak,
Bölgedeki yem bitkisi ve hammadde üretimi
planlanacak,
Hastalıktan ari işletme oluşturulacak,
Üreticilere ve hayvan bakıcılarına, uygulamalı eğitim
hizmeti verilerek, hayvan bakıcılığı profesyonel meslek
haline getirilecek,
Konu ile ilgili eğitim gören öğrencilere, uygulamalı staj
eğitimi ile deneyim kazandırılacak,
Biogaz tesisi ve sera kurularak, bitkisel üretimle köyün
geliri artacak,
İstihdam yaratılarak Köyden
Köyden--Kente göç önlenecektir.
29
27.12.2012
Türkiye’nin Tarım ve Hayvancılıkta
Yol Haritası;
Tekelleşme Değil..!
Kooperatifleşme Olmalıdır.
Tire Süt Kooperatifi bu konuda
“Örnek Bir Kırsal Kalkınma Modelidir.”
30
27.12.2012
31