içindekiler

Transkript

içindekiler

içindekiler
İmtiyaz Sahibi / Publisher
Abdülselam AĞDAĞ - Serap Bihter GÜR
Genel Müdür / Director General
Abdülselam AĞDAĞ
Genel Koordinatör / General Coordinator
Bihter GÜR
Halkla İlişkiler & Reklam Genel Koordinatörü
Public Relations & Advertising Coordinator
Didem AYAZ - Serap AFFAK
Metin Yazarı / Continuity Writer
Ali AKTAŞ
Editör / Editor
Emine KİTİŞ
Görsel Yayın Yönetmeni / Visiual Media Director
Abdülselam AĞDAĞ
Grafik Tasarım / Graphic Design
Özer ÖZTÜRK
Reklam Tasarım / Advertisement Design
Serap AFFAK
Hukuk Danışmanı / Legal Advisor
Rahşan ŞAHİN KARABIYIK
Çeviri / Translation
Melpa Çeviri Hizmetleri
Fotoğraflar & Kaynaklar / Photographs & Sources
Kandıra Belediyesi Arşivi / Archive of Kandıra Municipality /Abdülselam AĞDAĞ /
İhsan KORKUT / Ali AKTAŞ / Abdülselam AĞDAĞ
6-11
Tarihten
Günümüze
Kandıra...
Kandıra From
History To Today
35-37
Anılar &
Nostalji
Memories &
Nostalgia
12-14
38-50
15-20
51-54
21-22
55-68
23-30
69-75
Tarihi Yapılar
Historical
Structures
Kandıra’nın
Coğrafi Yapısı
Geographical
Structure Of
Kandıra
Eğtim
Education
Kültürel Yaşam
Cultural
Life
Yöresel
Lezzetler
Regional
Tastes
Turizm
Tourism
Yapım / İProduction
İmge Basın Yayın Reklam Tanıtım Organizasyon Basım Yayıncılık
1534 Ada C:3 Blok Daire:2 Adapazarı/ Sakarya Telefon: 0264 513 32 39 GSM. 0 541 855 85 89
www.imgeajans.com.tr [email protected]
Baskı Yeri / Place of Printing
Kateks Matbaacılık / 12.03.2011
• İMGE AJANS Basın Meslek İlkelerine Uymaya Söz Vermiştir. IMGE AJANS makes a commitment to comply with Professional Principles of Press.• Bu Kitap Kandıra Belediyesi’nin Kültür Tanıtım Hizmetidir. It is Cultural Representation
Service of the municipality of Kaynarca • Bir Kez Yayınlanır. It is published for once.
Kandıra
Ekonomisi
Economy Of
Kandıra
31-34
Sosyal
Hayat
Social
Life
Ne & Nasıl?
What & How
Saklı Cennet Kandıra...
Yeşil ve mavinin birleştiği bir rüyadır Kandıra.
Karadeniz’in hırçın dalgalarının yanı başında kurulmuş sakin bir düş bahçesi gibidir. Geçmişten
günümüze tarihiyle zamana meydan okuyan
Kandıra, sahip olduğu eşsiz güzellikleriyle kendisini onu görmek isteyen gözlere, onu hissetmek isteyen yüreklere saklamıştır.
Çam ormanlarının yeşili ve kokusu ona ruhunu
vermiş, dingin ve sabırlı olmayı bilmiştir Kandıra. Karadeniz’in tuz kokusu ona canını vermiş,
coşkun bir sevda olmuştur Kandıra. Sahilleriyle,
gözlerden uzak saklı koylarıyla hep keşfedilmeyi beklemiştir Kandıra.
Kandıra’mızın değerlerini saymak istesek nereden başlanır ki? Pembe Kayalıkları mı önce anmak gerek yoksa yemyeşil ormanlarını mı, Taş
Havuz’u mu yoksa Akçakoca Anıt Mezarını mı?
Belki de önce nefis tatlarından başlamak gere-
kiyordur Kandıra’mızın; hele ki yoğurdunun adını anmadan geçmek mümkün mü? Dartısıyla
höşmelisiyle Kandıra bilir damak tadının en hasını.
Ya insanımız? Kandıra’yı bu kadar güzel yapan
birbirleriyle sımsıcak bir bağ içinde yaşayan,
saygılı, sakin ve alçak gönüllü insanımız değil mi
aslında? Bir arada yaşamanın en güzel örneğini veren Kandıra’nın değerli halkına minnetimizi tekrarlamak için en iyi fırsat bu yazı belki de.
Kandıra kitabını değerli halkımıza sunmaktan ve
bu hizmetin bizim dönemimizde gerçekleşmesinden büyük bir gurur duyuyoruz. Size Kandıra Belediye Başkanı olarak bana bu onuru yaşama fırsatı verdiğiniz için en derin teşekkürlerimi sunarım.
Hidden Paradise Kandıra...
Cengiz KAN
Kandıra
B e l e d i y e
B a ş k a n ı
K
A
N
D
I
R
A
B
E
be forgotten. With its pie (dartı) and höşmeli, Kandıra
has the best tastes ever.
What about our people? Isn’t it our respectful, calm
and humble people who live in a warm bond with
each other that make Kandıra so beautiful? This article is probably the best opportunity to repeat our
gratefulness to the valuable people of Kandıra who
give the best example of living together. We are proud
to provide the book of Kandıra to our valuable people
and to see that his service is given in our age. I would
like to thank you for giving me the opportunity to take
this pride as the Mayor of Kandıra.
Kandıra / Pembe Kayalıklar
Kandıra is a dream where green meets blue. It is like
a quiet dream garden next to the wild waves of the
Black Sea. Kandıra, which challenges time with its
history up to day, has preserved itself for the eyes that
want to see its unique beauties and for the hearts that
want to feel it.
Kandıra has its soul based on the green color and
smell of pinewoods and has always been calm and
patient. Kandıra has its life based on the salty smell of
the Black Sea and has been an emotional love. It has
always waited to be discovered with its beaches and
far, hidden bays.
Where shall we start to count the values of Kandıra?
Shall we start with the Pink Rocks, green forests,
Stone Pool or Akcakoca Mauseloum? Maybe we
should start with the delicious tastes of our Kandıra;
especially its yoghurt is one of the tastes that cannot
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
5
Tarih / Since
Tarih / Since
Tarihten Önemli İsimler
Important Names From History
Kandıra Adı Nereden Geliyor?
Where does the name Kandıra come from?
Kandıra Selçuklular zamanında önemli bir merkezdi.
Halk tarafından anlatılan menkıbeye göre Selçuklular
zamanında Kandıra’nın fethi sırasında burada yapılan
kanlı savaşlarda dere insan kanı ile kırmızıya boyanmış ve bundan dolayı bu adı almıştır. Kandıra ve çevresindeki eski muhtarların mühürleri incelendiğinde
Kandıra adının hep Kandere şeklinde olduğu görülmektedir. Buradan da anlaşılacağı üzere Kanlıdere zamanla Kandere ardından da Kandıra şekline dönüşmüştür. Kandıra adının buradan geldiği bilinmektedir.
6
KANDIRA BELEDİYESİ
Kandıra was an important center at the time of Seljukians.
According to the legend told by its people, the river took the
name from the red color of blood as a result of the bloody
battles made here during the conquest of Kandıra at the
time of Seljukians. When we analyze the seals of old headmen of Kandıra and its surroundings, it is seen that the name
Kandıra has always been Kandere (river of blood). As understood here, Kanlıdere (bloody river) has converted to Kandere
and then to Kandıra. It is known that the name Kandıra is
based on this story.
Tarih Öncesinden Osmanlı’ya Kandıra
Kandıra from the pre-history till the Ottoman period
Anadolu’nun her köşesinde olduğu gibi Kandıra’da
da efsaneler ağızdan ağza dolaşır. Bu efsanelerin
kimisinde Sitler, Astlar ve Amazonların MÖ 3000’li
yıllarda Kandıra’da yaşadıkları söylenmektedir. MÖ 7.
yüzyılda Ege göç kavimleri ile gelen Mis’ler Bebrikler
ve Megaralı’larında da Kandıra’ya yerleştiği söylenmektedir. Kandıra’ya bağlı Kerpe, Bitinya Krallığı’nın
ardından Roma, Bizans ve Ceneviz gemilerinin de uğrağı haline gelmiştir.
Legends are rumored in Kandıra just like in every part of Anatolia. In some of these legends, it is said that Sits, Asts and Amazons lived in Kandıra in 3000s BC. It is also said that Mis’s,
Bebriks and Megaralı’s settled in Kandıra with the Aegean
immigrations in the 7th century BC. Kerpe, under the governorship of Kandıra, became the place frequented by Roman,
Byzantine and Genoese ships after the Bithynian Kingdom.
7
Tarih / Since
Osmanlı Dönemi’nde Kandıra
Kandıra at the Ottoman Period
Kandıra ile Osmanlı’nın yolunun Orhan Bey döneminde kesiştiği bilinmektedir. Orhan Bey,
Karadeniz’e doğru olan yerlerin fethiyle Konuralp’i,
İzmit tarafının fethi ile de Akçakoca’yı görevlendirmiştir. 1320’de İzmit bölgesi ile görevlendirilen Akçakoca İzmit yakınlarına kadar ileri hareketini sürdürerek Sapanca Gölü kıyılarında bulunan küçük
kaleleri ve daha sonra da Kandıra’yı fethetmiştir.
Ayrıca Osmanlı döneminde İstanbul’un ihtiyaçlarından odunkömürü, tomruk ve tahtanın bir kısmının
da Kerpe’den nakliye edildiği söylenmektedir. Kandıra, 1868 senesine kadar Üsküdar’a bağlı bir nahiye
iken bu tarihte kaza (ilçe) olunca bağımsız İzmit
Sancağı’na bağlanır.
8
Tarih / Since
Milli Mücadele Yıllarında Kandıra
Kandıra in the years of War of Independence
It is known that Kandıra and the Ottoman came across at
the period of Orhan Bey. Orhan Bey assigned Konuralp
for the conquest of places toward the Black Sea and Akcakoca for the conquest of Izmit. Akcakoca, assigned for
the region of Izmit in 1320, moved forward till the vicinity
of Izmit and conquered the small castles at the sides of Sapanca Lake and then conquered Kandıra.
It is also said that a part of the needs of charcoal, log and
wood of Istanbul was transported from Kerpe at the Ottoman period. While Kandıra was a district under the governorship of Uskudar till 1868, it became a town (city) in this
year and went under the governorship of Izmit Sanjak.
Kandıra; İstanbul, İzmit ve Karadeniz’e yakınlığı
sebebiyle İstiklal Savaşımız sırasında oldukça yoğun faaliyetlerin meydana geldiği bir yer olmuştur.
1918’de İngilizlerin, 1920’li yıllarda Yunanlıların işgaline uğrayan Kandıra halkı ve köyleri başlangıçtan itibaren Kuva-i Milliye’yi ve Mustafa Kemal’in
önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nı desteklemişlerdir.
Kendilerine birer lider seçerek köy ve nahiye olarak
milis kuvvetleri kurup mücadeleye başlamışlardır.
Bunların bazıları; “Halit Molla” Şeyhler nahiyesi
gençlerinden beş altıyüz kişilik bir kuvvetin başına geçerek halkın yardımıyla silahlanmış, 100 kişilik Rum ve Ermeni çetelerini tamamen imha ederek, Yunan taburuna da önemli kayıplar verdirmiştir. Bir diğeri Akçaova nahiyesinden Ahmet Reisoğlu ve Molla Rıfat’tır. ‘‘Rıfat Molla” 50 kişilik bir kuvvet
kurarak önce kendi nahiye çevresindeki Rum çetelerini temizlemiş, İstanbul yolunu açmak için halkı soyarak gelmekte olan 300 atlı Çerkez ve Abaza
çetelerine karşı verilen mücadeleye destek olmuştur. Kaymaz Nahiyesi’nden “Halit Pehlivan” ve “Dayı
Mesut” çetesi Rum, Ermeni, Abaza çeteleriyle mücadele etmiştir. Kandıra ve Karasu Bölgesinden “İpsiz Recep”, “Küçük Aslan” ve “ Yahya Kaptan” çetelerinin de milli mücadeleye destekleri bilinmektedir.
Yine bu dönemde Kandıra halkı, Ankara
Hükümeti’nin Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Bey’e;
Türk Milletinin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumak için, kanlarının son damlasına kadar
mücadeleye hazır olduklarını belirten bir telgraf
göndermiştir.
Kandıra became a place with substantially intense events
during our War of Independence due to its closeness to Istanbul, Izmit and the Black Sea. The people and villages
of Kandıra, occupied by the English in 1918 and by the
Greeks in 1920s, supported the National Forces and the
War of Independence under the leadership of Mustafa
Kemal. They started to struggle against the war by establishing militia forces as a village and district by choosing a
leader for themselves.
One of them is Halit Molla who took the leadership of a
force of five to six hundred young people from the sheik
district, took up arms with the help of people, completely
destroyed the Greek and Armenian gangs of 100 people
and made great losses in the Greek battalions. Two others
are Ahmet Resioglu and Molla Rifat from the district of Akcaova. Rıfat Molla established a force of 50 people, defeated the Greek gangs around his own district and supported
the struggle against the 300 Circassian and Abkhazian
mounted troops who were proceeding by robbing the people in order to open the way to Istanbul. “Halit Pehlivan”
and “Dayı Mesut” from the Kaymaz District struggled
against Roman, Armenian and Abkhazian gangs. “Ipsiz
Recep”, “Kucuk Aslan” and “Yahya Kaptan” gangs from
the Regions of Kandıra and Karasu are known to support
the war of independence.
Again in this period, the people of Kandıra submitted
a telegraph to the Minister of Foreign Affairs of Ankara
Government, Yusuf Kemal Bey stating that they are ready
for the struggle till the last drop of their blood in order to
protect the independence of the Turkish Nation and the territorial integrity.
9
Tarih / Historical Artifacts
Tarihi Eserler
Historical Artifacts
Tarihi Eserler
Historical Artifacts
İki denize kıyısı olan ilimizde Kandıra yöresi Karadeniz kıyısında yer almaktadır. Bu yöre paleolitik
döneme ait verileriyle İlimizdeki en eski yerleşimin
yer aldığı bölgedir. Zira, İlimizde yapılan araştırmalarda, insanoğluna ait en erken izler, Kefken’in doğusundaki kovanağzı mevkii ile yine Kefken’in batısındaki Sarısu ağzında ve Cebeci sırtlarındaki geçici konaklama merkezlerine ait buluntu yerleridir.
Kovanağzı mevkii ile Cebeci sırtlarından elde edilen buluntular Alt Paleolitik döneme, Sarısu ağzından elde edilen buluntular ise Orta Paleolitik döneme tarihlenmiştir. Ayrıca yine Kefken burnunda, çeşitli dönemlerde kullanıldığı anlaşılan ve geniş bir
alana yayılan çakmaktaşı işlik yerlerinin bulunduğu
da belirtilmiştir. Bundan sonraki dönemler olan Üst
Paleolitik, Epi-Paleolitik ve Neolitik dönemlere ait
olabilecek herhangi bir buluntu veya yerleşim yeri
tespit edilememiştir.
Batı Karadeniz kıyısındaki Kefken – Kovanağzı’ndan
ele geçen, aralarında kazıyıcı, kesici ve delici aletlerin de yer aldığı insan elinden çıkmış taş eserler,
bölgenin tarihini Paleolitik Devirlere kadar götürmektedir. Bulunan kalıntılar, bu bölgede çok eski
zamanlara kadar uzanan bir yerleşimin olduğunu
göstermektedir.
10
In our city which has coast on two seas, the region of
Kandıra takes place on the coast of Black Sea. This region,
with its data belonging to the paleolithic era, is the area
where the earliest settlements were made. Yet, the researches made in our city found that the earliest traces belonging
to humanity are the finding places belonging to the transit
camps in the Kovanagzi at the east of Kefken, Sarisu at
the west of Kefken and the hillsides of Cebeci. Findings of
Kovanagzi and the hillsides of Cebeci belong to the Lower
Paleolithic age while the findings of Sarısu belong to the
Middle Paleolithic age. Besides, it is also determined that
there are workshop places for flints which are understood
to be used in various ages, spread on a large area again in
the Kefken cape. There aren’t any other findings or settlements belonging to the following ages of Upper Paleolithic,
Epi-Paleolithic and Neolithic periods.
Human made stone artifacts, including scraper, cutter and
penetrating devices, found in Kefken – Kovanagzi on the
coast of Western Black Sea, bring the history of the region
back to Paleolithic Ages. Findings show that there was a
settlement belonging to very early ages in this region.
11
Tarihi Yapılar
Historical Structures
Tarihi Yapılar
Kandıra Sultan Orhan Camii / Kandıra Sultan Orhan Camii
İlk defa 1330’lu yıllarda Gazi Süleyman Paşa tarafından babası Orhan Gazi adına ahşaptan yaptırılmış
ve kitabeden anlaşıldığına göre beş-altı yüzyıl bu şekilde hizmet görmüştür. Ancak daha sonra iyice virane haline gelmiş ve 1887 yılında Sultan Abdülhamit Han tarafından temelinden yeniden bugünkü
şekliyle inşa edilmiştir. Orhan Vakfı tarafından 1305
yılında yaptırılmıştır.
The mosque was first constructed of wood by Gazi Suleyman Pasha in the name of his father Orhan Gazi in 1330s
and was used like this for five to six centuries as understood from the inscription. However, it was ruined in time
and took its shape as we know today after the fundamental reconstruction made by Sultan Abdulhamit Han in
1887. It was made by Orhan Foundation in 1305.
Namazgah / Chapel
Kandıra için büyük önem taşıyan Namazgâh,
Kandıra’nın fethinde, ilk cuma namazının kılındığı ve yine fethi simgeleyen ulu çınarların bulunduğu yerdir. Namazgâh Kandıra denilince ilk akla gelen tarihi mekânlardan biridir.
12
Namazgah, which has a great importance for Kandıra, is
the place where the first Friday prayer was performed at
the conquest of Kandıra and where the great plane tree,
symbolizing the conquest, takes place. Namazgah is one
of the historical places that first come to mind when the
subject is Kandıra.
13
Tarihi Yapılar
Akçakoca Anıt Mezarı / Akçakoca Mausoleum
Kandıra’yı Osmanlı topraklarına katan Akçakoca,
Kefken yolu yakınlarında Baba Tepesinde yatmaktadır. 1234–1328 arasında yaşadığı sanılan Kocaeli Fatih’i Akçakoca için 1974’te ait anıt mezar yaptırılmıştır. Dışa açık piramidal gövdeli anıtın merkezinde basamaklarla çıkılan podyum üzerinde
Akçakoca’nın mezarı vardır.Akçakoca Anıt Mezarı
Anıtlar Kurulu tarafından tescil edilmiştir.
Akcakoca, who added Kandıra into the Ottoman territory,
is buried in Baba Hill near the road to Kefken. A mausoleum was constructed in 1974 for Akcakoca, the Conqueror
of Kocaeli, believed to have lived between 1234 and 1328.
The tomb of Akcakoca lies on a platform reached through
some steps at the center of the pyramidal structured mausoleum. Akcakoca Mausoleum was registered by the
Council of Monuments.
Seyrek Kaleleri / Seyrek Castles
Seyrek, geçmişten gelen çeşitli rivayetlere göre Romalıların ithalat ve ihracat merkezi olmasından dolayı önemli bir iskeleymiş. Seyrek’te dikkati çeken
ve bütün tatilcileri hayretler içinde bırakan, heybetli
bir manzara ve iskeleyi korumak amacıyla yapılan
Seyrek kalesinin kalıntıları vardır. .Bu kalenin Bizanslılar tarafından yapıldığı tahmin edilmekte
olup şimdilerde ise iskelesi sular altında kalmıştır.
Kalenin yolu üzerinde Bizans Prenslerine ait lahit
bulunmaktadır. Yine bu kalenin yanında kireç, taş
ve tuğladan yapılmış hamam kalıntıları mevcuttur.
According to various rumors throughout the history,
Seyrek was an important port town due to being the export
and import center of Romans. The remains of Seyrek castle
which takes the attention of and astounds all the visitors,
which has a splendid view and which was constructed
in order to protect the port can still be found in Seyrek.
It is assumed that his castle is made by the Byzantines;
today, its port is under water. There is a tomb belonging
to Byzantine Princes on the way to the castle. There are
also remains of baths made of lime, stone and brick near
this castle.
Coğrafya
Geographical
14
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Coğrafya / Geographical
Kandıra’nın Coğrafi Yapısı
Geographical Structure Of Kandıra
Karadeniz’in batı kıyılarında bir ilçe görürsünüz gelip geçerken, “Kandıra’ya hoş geldiniz” der size tepeler, yarlar, yaylalar. Kandıra’nın kaderidir yeşil
renk, hem de her tonu... Kandıra’da da göz alabildiğine birbirini kucaklar yeşil ve mavi. Kandıra’da
her mevsim görürüz yeşili. Efsanelerle dolu denizin
bir heykeltıraş misali şekillendirdiği kıyılarının, Kocaeli ilinde, Karadeniz’e 55 km uzunluğunda kıyısı
olan tek ilçedir Kandıra. Kocaeli’ye bağlı olan Kandıra, kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Sakarya, güneyinde İzmit, batısında ise İstanbul’un bulunduğu
933 km² yüzölçümlü benzersiz bir ilçedir.
You will see a town at the western coasts of the Black Sea,
its hills, cliffs and plateaus will say “Welcome to Kandıra”
to you. The color green and all of its tones are the faith of
Kandıra; green and blue embrace each other in Kandıra
as far as the eye can reach. You can see the color green in
Kandıra in every season. Kandıra is the only town having
a coast of 55 km at the Black Sea, in the city of Kocaeli
where the coasts are shaped by the sea full of legends like
a sculptor. Kandıra, under the governorship of Kocaeli, is
a unique town with a surface area of 933 km2 having the
Black Sea on the north, Sakarya on the east, Izmit on the
south and Istanbul on the west.
Bitki Örtüsü / Vegetation
Kandıra, bitki örtüsü bakımından da şansı yaver
giden güzel bir ilçemizdir. Karadeniz’in kıyı kesimleri boyunca yılın her mevsimi yeşilin her tonu ile
Kandıra, ziyaretçilerinin kalbini bir kez daha kazanır. Orman teşkilatının tercihi ile hızlı gelişen çam
türleri yetiştirilen Kandıra’nın doğal bitki örtüsünü
gürgen, ıhlamur, kestane, kızılcık ve meşe oluşturmaktadır.
16
Kandıra is a beautiful town which is also lucky in term
of vegetation. Kandıra wins the hearts of visitors with
all tones of green in every season of the year through the
coasts of the Black Sea. The natural vegetation of Kandıra
where types of pine grow fast with the preference of the
Forestry Organization consists of hornbeam, lime, chestnut, cornel and oak.
Yeryüzü Şekilleri / Land Forms
İlçemizin yükseltisi çok fazla olmamakla birlikte
rakımı 75 metredir. Küçük tepelerle kaplı olduğunu
söyleyebileceğimiz Kandıra’da yüksek sayılabilecek
iki tepe mevcuttur. Bunlar 400 metre yüksekliği ile
Babadağ ve 350 metre ile Çaltepesi’dir.
Our Town doesn’t have a high altitude; it has 75 meters
above the sea. Kandıra, covered with small hills, has two
hills that can be considered high. These are Babadag at
an altitude of 400 meters and Caltepesi at an altitude of
350 meters.
İklim / Climate
Karadeniz’in kıyısı boyunca uzanan Kandıra, Marmara ve Batı Karadeniz ikliminin etkisi altında olduğu için geçiş iklim özelliğini taşır ve her mevsim
yağışlıdır. Sahil boyundaki tepelerin engellemesiyle
kuzey rüzgârlarından çok fazla etkilenmeyen ilçemizde kışlar çok soğuk geçmemektedir.
Kandıra, lying through the coast of Black Sea, has the
characteristics of transition climate as it is under the effect
of both Marmara and Western Black Sea climates; it is
rainy at every season. Our town, which is not affected by
the western winds thanks to its hills throughout the coast,
doesn’t have very harsh winters.
17
Akarsular / Rivers
Kandıra ne yazık ki akarsu yönünden çok zengin sayılmaz. İlçenin en önemli üç deresi olan 7 km uzunluğundaki Kumcağız, 11 km uzunluğundaki Seyrek
ve 25 km uzunluğundaki Sarısu Karadeniz’e dökülürler. Akarsuların taşıdıkları su miktarının da çok
fazla olduğunu söylemek mümkün değildir. Değirmendere ise Kandıra’nın doğusundaki Alabaşlar
Köyü yakınından doğar ve Kandıra - Kaynarca sınırını çizerek akar. Kaynarca’nın kuzeyinde Karaboğaz yöresinde denize dökülür.
Unfortunately, Kandıra is not very rich in terms of rivers.
The most important three rivers of the town, which are
Kumcagiz at a length of 7 km, Seyrek at a length of 11 km
and Sarisu at a length of 25 km, fall into the Black Sea. It is
not possible to say that the amount of water carried by rivers is high either. Yirtmac Stream rises from Kustunek and
falls into Acarlar lake at the border of Kaynarca-Karasu.
Degirmendere rises near the Alabaslar Village at the east
of Kandıra and flows, drawing the border of Kandıra
Kaynarca. It falls into the sea at the Karabogaz region at
the north of Kaynarca.
Göller / Lakes
Kandıra da hem doğal göller hem de göletler dikkatimizi çeker. Doğal göllerimiz Pınarlı Köyü’nde
bulunan doğal Karamadın Gölü’dür. Karaağaç ve
Kaynarca İlçesinin Arifağa Köyleri arasında Kamış
Gölü’dür. Doğal göllerden göletlere geçecek olursak; önce Ütük’te bir göletle karşılaşırız, Ahmethacılar ile Kaymazerikli Köyleri arasındaki Toramanlar
Göleti ve Seyitaliler ile Sarıcaali köyleri arasında sulama amaçlı kullanılan Arıklar Göleti de söz edilmesi gereken diğer göletlerimizdir. 18
Kandıra takes our attention both with natural lakes and
lagoons. Our natural lakes include the natural Karamadin
lake in Pinarli Village. It is the Kamis Lake between Karaagac and Arifaga Village in the Town Kaynarca. When we
look at lagoons, we first see a lagoon at Utuk. Toramanlar
Lagoon between Ahmethacilar and Kaymazerikli Villages, and Ariklar Lagoon used for purposed of irrigation
between Seyitaliler and Sarıcaali villages are some of the
other lagoons worth mentioning.
19
Sahilleri / Beaches
Kandıra’nın görülmeye değer sahillerini, İstanbul il
sınırına en yakın Pınarlı Sahili’nden başlayarak sıralayabiliriz. Batıdan doğuya giderken; Bağırganlı,
Seyrek, Sarısu, Kerpe, Kumcağız, Kefken, Kovanağzı, Cebeci, Tuzağzı, Babalı, Dikili köy sahilleri tertemiz denizi ve sıcacık insanlarıyla sizleri bekler.
We can list the worth-seeing beaches of Kandıra starting
from the Pinarli beach, which is closest to the provincial
border of Istanbul. Heading from west to east; Bagirganli,
Seyrek, Sarisu, Kerpe, Kumcagiz, Kefken, Kovanagzi, Cebeci, Tuzagzi, Babali and Dikili village beaches welcome
you with the clean sea and friendly people.
Eğitim
Education
20
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Eğitim / Education
Kandıra’da 4 tanesi merkezde, geri kalanı çeşitli
köylerde olmak üzere 23 ilköğretim ve 1 tanesi de
yaygın öğretim olan 24 ilköğretim okulu ve 5 tanesi
Orta öğretim olmak üzere toplam 29 adet eğitim kurumu bulunmaktadır. İlçemizde okuryazarlık oranı
%97 dir.
Kandıra has 29 educational institutions in total; 5 secondary schools and 24 elementary schools, 4 in center and the
rest in the villages, 23 of which give elementary education
and 1 of which gives informal education. The literacy rate
of our town is 97%.
Kandıra Meslek Yüksek Okulu
Kandıra Vocational High School
Kocaeli Üniversitesi’ne bağlı olan, 1995 yılında kurulan, Kandıra Meslek Yüksek Okulu’nda; Halkla
İlişkiler ve Tanıtım, İşletme Yönetimi, Bankacılık
ve Sigortacılık, Tekstil Teknolojisi Bölümleri bulunmaktadır.
Kandıra Vocational High School established in 1995 under Kocaeli University has the Departments of Public Relations and Promotion, Business Management, Banking
and Insurance, Textile Technology.
Halk Eğitim Merkezi
Public Education Center
Kandıra Halk Eğitim Merkezi gerek mesleki gerek
sosyal kültürel gerekse okuma-yazma gibi dallarda kurslarını sürdürmektedir. Kandıra Halk Eğitim
Merkezi’nde arıcılık, aşçılık, avcılık, bilgisayar işletmenliği, bilgisayarlı muhasebe, nakış, dikiş, emlak
danışmanlığı, kuaförlük gibi mesleki kurslar verilmektedir. Okuma-yazma eğitiminin aralıksız olarak
devam ettiği kurumda ayrıca bağlama, basketbol,
gitar, satranç, İngilizce, Kick-Box ve tiyatro kursları
da dileyenlerin hizmetine sunulmaktadır.
22
Kandıra Public Education Center gives vocational, social,
cultural and literacy courses. Kandıra Public Education Center has vocational courses such as beekeeping,
cookery, hunting, computer management, computerized
accounting, embroidery, needlework, real estate consultancy, hairdressing. The institution where literacy courses
continue without any interruption, also offers baglama
(an instrument with three double strings), basketball, guitar, chess, English, Kick-Box and drama courses.
Ekonomi
Economy
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Ekonomi / Economy
Ekonomi / Economy
Kandıra Ekonomisi
Economy Of Kandıra
Kandıra Ekonomisi
Economy Of Kandıra
Tarım / Agriculture
Kandıra’nın verimli toprakları Kandıra insanının
yüzünü hiçbir zaman kara çıkarmamıştır. İkliminin
hemen hemen ekilen her ürünü almaya elverişli
olması ürün çeşitliliğini arttırmıştır. Buğday, fındık,
arpa, yulaf, mısır, ayçiçeği, fasulye, patates, nohut,
keten, domates, biber, patlıcan, bamya, salatalık, lahana, marul, kabak, taze soğan, sarımsak, ıspanak
gibi pek çok ürün bu çeşitliliği gözler önüne serer.
Yıllık ortalama 57.750 ton hububat üretimi yapılmaktadır. Günümüzde çilek, biber, fasulye gibi sebzeler; fındık, mısır, buğday, arpa gibi taneli ürünler
en çok tercih edilen ürünlerdir. Kandıra’da 54.984
hektar bitkisel üretim alanı, 1.800 hektar mera alanı, 26.100 hektar orman arazisi ve 10.416 hektar da
diğer alanlar olmak üzere toplam 93.300 hektar tarım alanı mevcuttur. Tarım sektörüyle uğran kayıtlı
çiftçi sayısı ise ortalama 5.000 civarında olup 3.000
kadar da fındık üreticisi vardır. Yıllık fındık üretimi
9.000 Ton’ dur. Tarım sektöründe yükselen makineleşme oranı sayesinde modern tarım yapılmaktadır. The fertile soil of Kandıra has never disappointed its people. The fact that its climate is convenient to get all kinds of
products increases the product range. Wheat, nut, barley,
oat, corn, sun flower, beans, potatoes, chickpeas, linen, tomatoes, peppers, aubergine, gumbo, cucumber, cabbage,
lettuce, zucchini, green onion, garlic, spinach and many
other products prove this product range. An average of
57.750 tons of cereal production is made annually. Today, grainy products such as strawberry, pepper, beans,
nuts, corn, wheat, barley are the most preferred products.
Kandıra has an agricultural land of 93.300 hectares in
total; 54.984 hectares consisting of vegetative production
land, 1.800 hectares consisting of pasture area, 26.100
hectares consisting of forest land and 10.416 hectares consisting of other areas. The number of registered peasants
working in the agricultural sector is approximately 5.000
and there are around 3.000 nut producer. Annual nut production is 9.000 Tons. Modern agriculture is made thanks
to the rising mechanization rate in the agricultural sector. Hayvancılık / Husbandry
Kandıra’da sığır, manda, koyun, keçi yetiştiriciliği
ile tavuk ve hindi yetiştiriciliği fazladır. Orijinal adı
“Amerikan Bronzu” olan siyah renkli hindi“Kandıra
Hindisi” olarak anılmaktadır. Tavuk ve hindi yetiştiriciliği son yıllarda ciddi bir artış göstertirken
22.000 ton beyaz et üretilmektedir. Bölgede son verilere göre 17 milyon 61 bin kanatlı hayvan bulunmaktadır. Kandıra’da ayrıca 1.350 adet fenni kovan
bulunmaktadır.
Kandıra’ da 20.000 büyükbaş, 10.200 küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Veteriner kontrolünde yapılan
hayvan yetiştiriciliği ve özellikle büyükbaş hayvancılık da yoğunlaşmıştır. Yıllık süt üretimi 28.000 tondur. Meşhur kandıra yoğurdunun dillere destan lezzetinin sırrı bu mandaların sütünden gelmektedir.
24
Kandıra primarily has cattle, buffalo, sheep and goat
breeding as well as chicken and turkey breeding. The black
turkey originally called “American Bronze” is known as
the “Kandıra Turkey”. While chicken and turkey breeding
shows an important increase in the recent years, 22.000
tons of white meat is produced. According to the most recent data in the region, there are 17 millions 61 thousands of
poultry animals. There are also 1.350 beehives in Kandıra.
There are 20.000 cattle and 10.200 small cattle animals
in Kandıra. Animal breeding made under the control of
veterinary and especially cattle breeding have become
more intense. There is an annual milk production of
28.000 tons. The secret of the legendary taste of the well
known Kandıra yoghurt comes from the milk of these buffalos.
25
Ekonomi / Economy
Kandıra Ekonomisi
Economy Of Kandıra
Balıkçılık özellikle Kefken ve Bağırganlı halkı için
önem arz etmektedir. Ayrıca Kerpe, Seyrek ve diğer
koylarda da küçük teknelerle balık avcılığının yapıldığını görürüz. Bölgede istavrit, tekir, levrek, mezgit, kefal, sazan, kalkan ve palamut gibi değişik balık
türleri bolca bulunmakta ve bu bolluk halkın denize olan minnetini arttırmaktadır. İlçemizde 147 adet
tescilli toplam 450 adet tekne,1500 balıkçı(gemi
adamı) vardır.
26
Ekonomi / Economy
Kandıra Ekonomisi
Economy Of Kandıra
Fishing is important especially for the people of Kefken
and Bagirganli. We can also see that fish hunting is made
in Kerpe, Seyrek and other bays on small boats. There are
various abundant fish types in the region such as horse
mackerel, red mullet, sea bass, whiting fish, grey mullet,
carp, turbot and bonito and this abundance increases
people’s gratefulness for the sea. In our Town, there are
1500 fishermen (seamen) and 450 boats, 147 of which are
registered.
Turizm / Tourism
Turizm, özellikle son yıllarda Kandıra için önemli bir geçim kaynağı hâlini almıştır. Güzel sahilleri
ile çok yakınındaki İstanbul ve Kocaeli’nin dikkatini çeken Kandıra, misafirlerine şehirden fazla uzaklaşmadan doğayla buluşma fırsatı veriyor. Bu nedenle turizm, her geçen sene misafirleri katlanarak
artan Kandıra’nın en önemli geçim kaynaklarından
biri hâline gelmektedir.
Tourism has become an important source of income for
Kandıra especially in the recent years. Kandıra, which
takes the attention of Istanbul and Kocaeli with its beautiful beaches, gives its guests the opportunity to meet with
the nature without getting away from the city. For this
reason, tourism has become one of the most important
sources of income of Kandıra whose number of visitors
increases incrementally every year.
27
Ekonomi / Economy
Ekonomi / Economy
Kandıra Ekonomisi
Economy Of Kandıra
Kandıra Ekonomisi
Economy Of Kandıra
Sanayi & Fabrikalar / Industry and Factories
Kandıra Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi
Kandıra Food Expertıse Organızed Industrıal Zone
İlçemiz sanayi bakımından çok geniş bir yelpazeye sahip olmamakla birlikte 3 adet sanayi kuruluşu bulunmaktadır. Bu fabrikalar yaklaşık 50-100 kişiyi istihdam ederek İlçe ekonomisine katkı sağlamaktadırlar. İlçemizin tarım ürünlerinin çeşitliliği
içinde ağırlığını hissettiren tahıl ürünleri sanayiye
de yön vermiştir. Kandıra’da en dikkat çeken sanayi dallarından biri de yöreye özgü taş işçiliğidir. Kandıra Taşı olarak ün yapan ve Akçaova ile Çerçili’deki
ocaklardan çıkarılan taşlar yine buralardaki işletmelerde kesilmekte ve işlenmektedir. Bu taşlar peyzaj mimariden dekorasyona, heykeltıraşlıktan, restorasyona kadar pek çok alanda kullanılmaktadır.
İstanbul’daki pek çok tarihi eserin restore edilmesi sırasında Kandıra Taşı’nın tercih edilmesi bizi gururlandırmıştır.
While our town doesn’t have a large spectrum in terms
of industry, it has 3 industrial enterprises. These factories
employ approximately 50-100 people and make contribution to the provincial economy. Cereal products which
are dominant in the diversity of agricultural products of
our town have also shaped the industry. There are various flour mills in the town together with a big flour plant.
Another important branch of industry in Kandıra is the indigenous stonemasonry. Stones known as Kandıra Stone,
extracted from the quarries in Akcaova and Cercili are cut
and processed in the plants again in the same cities. These
stones are used in many fields from landscape architecture
to decoration, from sculpture to restoration. The use of
Kandıra Stone in the restoration of many historical artifacts in Istanbul filled us with honor.
Kandıra bölgesinde %69’luk bir kesim kırsal alanda yaşamakta ve tarımla uğraşmaktadır. Kandıra
GİOSB ise gelecekte tarımsal, hayvansal hammadde ihtiyacını yaklaşık 55.000 hektar ekilebilir arazisi, 57.750 tonluk hububat üretimi, 20.000 büyükbaş
hayvancılık potansiyeli ve 261 kümesi ile fazlasıyla
karşılamaktadır.
Bunun yanında bölgenin lojistik avantajı apayrı imkanlar sunmaktadır. Her türlü hammadde, limanlar, demiryolları, karayolu, otoyol vasıtası karşılanabilmektedir. Üretilen ürünler de aynı şekilde rahat
ve çeşitli ulaşım imkanları vasıtası ile tüm dünyaya
pazarlanabilmektedir.
Kandıra-GİOSB teknik ve ekonomik olarak incelendiğinde aşağıdaki sonuçlara ulaşılmaktadır. Proje
200 hektar alan üzerinde 62 fabrika faaliyete geçecektir. Kandıra –GİOSB’da yatırım yapacak olan firmalar ile ilgili görüşmeler yapılmış, anket çalışması uygulanmış, firma istekleri ve bilgileri alınmıştır.
Bölgede yatırım yapmayı düşünen firmalar genel
olarak süt ürünleri, et ürünleri, yaş ve kuru sebzemeyve, çikolata şekerleme / unlu mamuller, kuruyemiş/bakliyat ve cips / hazır yemek ana kategorilerinde toplanmıştır.
28
In the region of Kandıra, 69% of the population live in rural areas and deal with agriculture. Kandıra Food Expertise Organized Industrial Zone (FEOIZ) largely meets the
need of agriculture and animal feedstock with its 55.000
hectares of cultivated land, 57.750 tons of cereal production, potential of 20.000 bovine breeding and 261 poultry
houses.
Besides, the logistic advantage of the region provides quite
different opportunities. It meets all kinds of raw materials,
port, railway, highway and motorway vehicles. The products can be marketed to all over the world easily by means
of various transportation facilities.
The following results are found when Kandıra- FEOIZ is
analyzed in technical and economic terms. 62 factories
will come into operation on a land of 200 hectares within
the scope of the project. Negotiations have been made, survey studies have been applied and the company information and demands have been taken with regard to the companies which will make investment in Kandıra – FEOIZ.
Companies that consider making investments in the area
generally take place in the main categories of dairy products, meat products, fresh and dry vegetables-fruits, chocolate, sweets / bakery products, dried fruits/legumes and
chips/ catering.
29
Ekonomi / Economy
Kandıra Ekonomisi
Economy Of Kandıra
Ormancılık / Forestry
Kandıra toplam 27.310 hektar ormanlık alana, 11.470
hektar verimli, 15.480 hektar ise bozuk ormanlık
alana sahip olmakla beraber 85.472 hektar sorumluluk alanına sahiptir. Kandıra’da yetişen ağaç türleri arasında; meşe, kayın, gürgen, kestane, sahilçamı,
radiata çamı ve fıstık çamı bulunmaktadır.
Kandıra Orman İşletme Şefliği her yıl 91 adet köyün
toplam 60000 ster olmak üzere yakacak odun ihtiyacını karşılamaktadır. Orman köylüsü de bu ürünleri ilimize ve çevre illerde bulunan orman ürünleri işleyen fabrikalara bir kısmını da fırınlara satmaktadır. Ormancılıkta yapılan bir diğer çalışma ise
23.339 hektar alanda yapılan koru ormancılığı çalışmasıdır. Orman İşletme Şefliği’nin Kandıra halkına
2.300.000TL katkısı bulunmaktadır.
Kandıra has an area of responsibility of 85.472 hectares in
total, consisting of forested lands of 27.310 hectares, fertile
forested lands of 11.470 hectares, corrupted forested lands
of 15.480 hectares. Among the tree types in Kandıra are
oak, beech tree, hornbeam, chestnut, maritime pine, radiata pine and stone pine.
Kandıra Department of Forestry meets the need of fuel
wood of 91 villages every year, consisting of 60000 sters
in total. The countrymen of the forest sell these products to
our city and to other factories which process the forestry
products in the surrounding cities, and to bakeries. Another operation made in forestry is the high forestry made in
an area of 23.339 hectares. Department of Forestry makes
contributions of 2.300.000TL to the people of Kandıra.
Sosyal Hayat
Social Life
30
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Sosyal Hayat / Social Life
Sosyal Hayat
Social Life
Sosyal Hayat
Social Life
Festivaller / Festivals
Bahar Şenlikleri / Spring Festivals
Kandıra’da her sene Kandıra Belediyesi Kültür ve
Yoğurt Şenlikleri yapılmaktadır. Her sene geleneksel olarak yapılan şenliklere küçüğüyle büyüğüyle
tüm Kandıra halkı katılır ve konserleriyle, güreşleriyle, yoğurt yarışmalarıyla herkes kendine göre bir
eğlence mutlaka bulur. Şenliğin en heyecanla beklenen kısmı Kandıra’nın çeşitli köylerinden ve merkezinden yoğurt üreticilerinin katılımıyla gerçekleşen yoğurt yarışmasıdır. Bu yarışmada Kandıra’nın
önde gelen isimlerinin oluşturduğu jürinin verdiği
puanlarla o senenin en güzel yoğurdu seçilir. Şenliklerde çocuklar da unutulmaz, çocuklar kendi aralarında yoğurt yeme gibi yarışlar yaparlar ve yoğurtlara saklanmış altınları bulmaya çalışırlar. Animasyon
gruplarıyla eğlencenin doruğunu yaşayan çocuklar
her sene şenlik vaktini iple çeker.
32
In Kandıra, Kandıra Municipality Culture and Yoghurt
Feasts are held every year. All the people of Kandıra from
every age participate in the feasts held traditionally every
year and everyone definitely finds a favorite entertainment
among the concerts, wrestles and yoghurt competitions.
The most exciting part of the festival is the yoghurt competition made with the participation of yoghurt producers
from various villages and from the center of Kandıra. In
this competition, the best yoghurt of the year is selected
with the points given by the jury consisting of the prominent people of Kandıra. Children are also taken into consideration in the festivals; they make competitions among
themselves such as eating yoghurt and finding gold coins
hidden in the yoghurt. Children, getting the utmost enjoyment out of festivals with animation groups, look forward
to the feast time every year.
Kandıra da en büyük eğlencelerden biri de
Hıdırellez’de görülür. Hıdırellez, Kandıra ve çevresinde önemli sayılan bir gündür ve bu nedenle fazlasıyla önem verilir. Eğlenceyi gençler düzenler. Hazırlık bir gün önceden merkezde başlar, köylerde
akşamdan ateşler yakılır. Genç kızlar ve erkekler
toplanarak ateşin başında oyunlar oynar. O gece dilekler dilenir, dilekler gül ağacının dibine gömülür.
Merkezde veya yakın çevrede yaşayan halk Hıdırellez günü Kocaeli Fatihi Akçakoca’nın mezarının bulunduğu Baba Tepesine çıkarak eğlenceler düzenler, koçlar keserek topluca yemekler yerler.
One of the biggest entertainments in Kandıra is found in
Hıdırellez. Hıdırellez is a day considered to be important
in and around Kandıra and accordingly is given utmost
importance. The entertainment is arranged by the youngsters. Preparations are started one day earlier at the center,
fires are made in villages in the evening. Young girls and
boys gather around the fires and play games. That night,
wishes are made and buried under rose trees. People living
in the center or in the immediate surroundings, go to the
Baba Hill where the tomb of Kocaeli Conqueror Akcakoca
lies on the Hıdırellez day, arrange entertainments, sacrifice
rams and eat dinner altogether.
33
Sosyal Hayat
Social Life
Avcılık / Hunting
Kandıra’da 2010 yılının Temmuz ayında kurulan
‘Kandıra Avcıları Atıcıları Sportif Olta Balıkçıları ve
Doğal Hayatı Koruma Derneği’, toplu balıkçılık ve
toplu kara avcılığı gibi etkinlikler düzenlemektedir.
Her yıl av mevsimi Ağustos ayında başlayıp Şubat
ayının sonlarına doğru bitmektedir.
Av olarak; yaban domuzu, tavşan göç hayvanlarından ördek, bıldırcın, yuğluk, üveyik gibi hayvanlar
avlanabilmektedir. Doğal yaşamı korumak ve gece
avını önlemek için, limitli avcılık yapılırken gençleri de bu konuda bilinçlendirmek için çalışmalar yapılmaktadır.
“Kandıra Hunters, Shooters, Sportive Anglers and Natural Life Protection Foundation” established in July 2010 in
Kandıra, organizes activities such as collective fishing and
collective land hunting.
The hunting season opens in August and ends toward the
end of February every year.
Wild boar, rabbit; duck, quail, yugluk (a kind of bird), turtle dove among migrating animals can be hunted. While
hunting is limited in order to protect the natural life and the
prevent night hunting, there are also activities to raise the
consciousness of young people in this issue.
Anılar &Nostalji
Memories & Nostalgia
34
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Anılar & Nostalji / Memories & Nostalgia
Anılar & Nostalji
Memories & Nostalgia
Nihat ERİM
Yedinci ve sekizinci dönem milletvekilliği Bayındırlık Eski Bakanlığı yapan Nihat Erim, 1912’de
Kandıra’da doğdu. Hukuk Fakültesi mezunu olan
Nihat Erim Türkiye Cumhuriyeti eski Başbakan’ıdır.
Helva Sohbetleri / Cotton Candy Talks
Kandıra’ya özgü pek çok gelenek vardır. Bunlardan
biri de helva sohbetleridir. Mazisi çok eskilere dayanan bu sohbetlerde pişmaniyenin atası kabul edilen
keten helvası yapılarak aynı yaşta kadınlar, erkekler
ve aynı aileden olanlar bir araya toplanarak vakit
geçirirler.
There are many traditions special to Kandıra. One of them
is the cotton candy talks. In this tradition, very old in history, cotton candy which is considered to be the ancestor of
fairy floss is made; women, men and family members at
the same age meet and spend time together.
Kandıra’da Yetişmiş Önemli Kişiler
Important People From Kandıra
Turan GÜNEŞ
1954-1957 yıllarında ve 1974-1980 yılları arasında Kocaeli milletvekilliği yapmış olan ve 1974’te Dışişleri
Bakanı olarak görev yapmış olan Turan Güneş, Türk
Dış Politikası’nda derin izler bırakmıştır. 1920 yılında Kandıra’da doğan Güneş’in babası Hurşit Bey, annesi Tasfiye Hanım’dır. Evli ve iki çocuk babası olan
Güneş 1982 yılında aramızdan ayrılmıştır.
Turan Gunes, Kocaeli deputy between 1954-1957 and
1974-1980 and minister of foreign affairs in 1974, left a
deep mark on the Turkish Foreign Policy. Gunes, born
in Kandıra in 1920, is the son of Hursit Bey and Tasfiye
Hanim. Married with two children, Gunes passed away
in 1982.
Mustafa KANDIRALI
Türk müziğinin klarnet üstatlarından biri olarak
tanınan Mustafa Kandıralı, 1930 yılında Kandıra’da
doğmuştur. Halen hayatta olan Kandıralı’nın babası
Recep Bey annesi Fahriye Hanımdır.
Mustafa Kandirali, known as one of the clarinet experts of
the Turkish music, was born in Kandıra in 1930. Kandirali, who is still alive, is the son of Recep Bey and Fahriye
Hanim.
36
Anılar & Nostalji / Memories & Nostalgia
Nihat Erim, who has worked as the deputy of seventh and
eighth periods, Former Minister of Public Works, was born
in Kandıra in 1912. A bachelor of laws, Nihat Erim is also a
former Prime Minister of the Republic of Turkey.
M. Kazım DİNÇ
Dilber Hanım ile Fehmi Dinç çiftinin oğlu olan
M.Kazım Dinç, 1948 yılı Kandıra’ da doğan ilk ve orta
öğretimini Kandıra’ da tamamlayan Dinç eski sağlık
bakanlarımızdandır.
M. Kazim Dinc, son of Dilber and Fehmi Dinc, was born
in 1948 in Kandıra. Dinc, who completed his primary and
secondary education in Kandıra, is one of our former ministers of health.
Amir ATEŞ
1942 yılında İzmit-Kandıra’da doğdu. Babası Hafız
Vehbi Efendi aynı zamanda uzman bir Tıp müntesibi idi. Gerek Kur-an ilimlerinde gerekse Musiki alanında değerli hocalarından ders ve feyzler almıştır.
Çalışmalarında bir çok makamı ustalıkla kullanan
bestekarın büyük kısmı TRT repertuarında bulunan
1000’i aşkın birbirinden güzel eserleri bulunmaktadır.
Ates was born in 1942 in Izmit-Kandıra. His father Hafiz
Vehbi Efendi was at the same time an expert of Medicine.
He took courses and drew inspiration from valuable teachers both in the discipline of Quran and in the field of Music.
The composer, who can use many techniques in his works
skillfully, has more than 1000 splendid works, most of
which is under the repertoire of TRT.
37
Kültürel Yaşam
Cultural Life
38
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Kültürel Yaşam / Cultural Life
Kandıra’nın Değerleri
Values of Kandıra
Values of Kandıra
Kandıra Bezi / Kandıra Cloth
Kandıra Yoğurdu / Kandıra Yoghurt
Kandıra’nın en ünlü değerlerinden biri de yoğurdudur. Tadını manda sütünden yapılmasından alan
Kandıra yoğurdu, üzerinde oluşan katmer katmer
kaymağı ile de görenleri şaşırtıyor. Kıvamı ve lezzetiyle Kandıra yoğurdunu bir kez tadanlar bir daha
bu lezzetten vazgeçemiyorlar.
40
One of the most famous values of Kandıra is its yoghurt.
Kandıra yoghurt, having its taste from the buffalo milk,
also surprises people with the layer of cream on it. Those
who once taste Kandıra yoghurt with its consistence and
taste, can never do without this taste again.
Kandıra’nın en önemli değerlerindendir Kandıra bezi. Keten bezi diye de bilinen Kandıra bezinin
üretimi ne yazık ki bugün eskisi gibi yoğun şekilde
yapılamamaktadır. Kandıra’nın köylerinde dokuma
tezgâhlarında dokunan kandıra bezinin şile bezinin asıl kaynağı olduğu bilinmektedir. Ham maddesi keten olan “Kandıra bezi” tohumun toprağa düşmesinden kumaşın tezgâhtan alınmasına kadar her
aşamada hayli uğraş gerektiren bir üründür. Keten
bir yıllık bir bitki olup sonbaharda ya da ilkbaharda
ekilir. Tohumu bezir yağı elde etmek için kullanılan
ketenin lifi de Kandıra bezi yapımında kullanılmaktadır. Kaynağı Kandıra’dır.
Kandıra cloth is one of the most important value of
Kandıra. The production of Kandıra cloth, also known
as linen, is unfortunately done much less in comparison
with the past. It is known that Kandıra cloth, woven in
the looms in the villages of Kandıra is the main source of
gauze. “Kandıra cloth” whose raw material is linseed, is
a product that requires lots of effort at every phase from
the drop of seed to the soil to the transfer of cloth from to
the loom. Linseed is a one-year plant, cultivated either in
spring or in autumn. Its seeds are used to get linseed oil
and its fibers are used at the production of Kandıra cloth.
It’s origin is Kandıra.
41
Kültürel Yaşam
Cultural Life
Values of Kandıra
Kandıra Taşı / Kandıra Stone
Kandıra taşı ilçenin en önemli zenginliklerinden biridir. Akçaova ve Çerçili’de bulunan taş ocaklarından çıkarılan bu taşlar, sadece Kandıra’da değil Kocaeli, İstanbul gibi şehirlerde de özellikle restorasyonlarda tercih edilmektedir. İlçe genelinde duvar,
parke, bodur gibi çalışmalarda kullanılan Kandıra
taşı yine, otobüs durakları ve ilçe girişinde bulunan
kale yapımında da kullanılmıştır.
Kandıra stone is one of the most important fortunes of
the town. These stones, extracted from the quarries of Akcaova and Cercili, are preferred in restorations not only in
Kandıra but also in other cities such as Kocaeli and Istanbul. Kandıra stone, generally used in works such as wall,
parquet, chunk in the town, was also used in the construction of bus stops and the castle at the entrance of the town.
Nüfus ve Etnik Gruplar: Kandıra’nın merkezde
17.450, köylerde 32.319 olmak üzere toplam nüfusu 49.769 ’dır. İlçede ağırlıkla ‘Manav’ adı verilen
yerli halk yaşamaktadır. Manav; bir yere sonradan
gelenleri yerleşiklerden ayırt etmek için kullanılan ve ‘Türkçe dışında dil bilmeyen’ topluluk anlamında kullanılan bir kavramdır. Başka bir deyişle
‘ Yerli Türk’ anlamında ‘Manav’ denilmektedir.
Kandıra’nın köyleri dağınık bir yerleşime sahiptir.
Balkan Muhaciri olan Dalça ve Karaağaç köyleri ile
Laz etnik kökenli Beylerbeyi Köyü tek bir mahalle
olarak karşımıza çıkar.
The total population of Kandıra is 49.769; 17.450 in the
center and 32.319 in villages. The town generally has
the native population called ‘Manav’. Manav is a term
used to define the community that ‘doesn’t know any language other than Turkish’ in order to distinguish the native population from those who settle there later. In other
words, ‘Manav’ is used for ‘Native Turkish’. The villages of
Kandıra have a dispersed settlement. Dalca and Karaagac
villages, consisting of immigrant people from the Balkans,
and Beylerbeyi Village with an ethnic origin of Laz, form
one district.
Kandıra Evleri / Kandıra Houses
İnsan emeğinin yoğun kullanıldığı senelerde
inşa edilip günümüze kadar gelen ahşap evler,
Kandıra’da dikkat çeken mimarilerdendir. Genel
olarak müstakil ve iki katlı karşımıza çıkan bu ahşap evlerin bakımları da yine itina ile yapılmaktadır. Çatıları kiremit, küçük ve fazla camlardan oluşmakta ve evlerin bahçelerinde yeşil alanlar bulunmaktadır. İçyapılarında ise genellikle büyük odaların kullanıldığı görülmektedir. Çandılı köy evleri;
Yapı malzemesi olarak; ahşap, taş, kerpiç ve tuğlakiremit kullanılmaktadır. Çandılı evlerde kullanılan
en önemli teknik, ‘ahşap yığma tekniği’dir. Bu teknik
bölgede çandı çantı olarak adlandırılır.
Frame houses which were constructed in periods when
man power was used intensively and which are still used
today, are some of the most prominent architectures of
Kandıra. Maintenance of these frame houses generally
constructed as detached or duplex is also made carefully.
Their roofs are made of tile, small and big glasses and the
houses have green areas in their gardens. Candılı village
houses are; As construction material; wood, stone, sundried brick and brick-tile are being used. The most important construction technique in Candılı houses is “wood
agglomerate technique”. This technique is named as “çandı çantı” in region.
42
43
El Sanatları
Handicrafts
Dokumacılık / Weaving
Kandıranın köylerinde dokuma tezgâhlarında dokunan Kandıra bezi ile çay takımı, peçete, gömlek
gecelik, masa örtüsü, köşe yastığı, yatak çarşafları
eski Türk motifleri ile işlenerek yapılmaktadır.
Kalaycılık / Tinning
With the Kandıra cloth woven on the looms in the villages of Kandıra, tea sets, handkerchiefs, nightshirts, table
cloths, pillows, bed sheets are embroidered with Turkish
patterns.
Kandıra’da bugün önemini yitiren diğer bir meslek
ise kalaycılıktır. Günümüze değin babadan oğula
geçerek gelen bu meslekler, bugün neredeyse yok
olmak üzeredir. Bu meslekler eskiden oldukça fazla gelir sağlarken günümüzde sağlam bir kazanç kapısı olarak görülmemektedir. Bugün kalaycıların en
çok iş yaptığı dönem, halkın Kurban Bayramı’ndan
bir hafta önce kuzu tencerelerini kalaylattığı zamandır.
Another occupation which lost its importance in Kandıra
today is tinning. These occupations passed from father to
son up to now are about to be extinct today. While these
jobs were providing substantially high incomes in the past,
they are not considered to be a strong source of income today. Now the most active period for tinners is the period
one week before the Feast of Sacrifice when everyone has
stew pans tinned.
Küfecilik / Basket making
Kaybolan değerlerimizden bir diğeri ise küfeciliktir. Günümüzden 20–25 sene önce güney illerimizin mandalina ve portakal küfesi ihtiyacını karşılayan Kandıra, bugün sadece pazarcılıkla uğraşanların sebze ve meyvelerini taşımak için aldıkları küfeleri üretmektedir. Bu yüzden kefelerin satışları çok
düşüktür.
44
Another value that is vanishing is basket making.
Kandıra, which would meet the need of mandarin and orange baskets of our southern cities about 20-25 years ago,
now only produces baskets for marketers who buy them in
order to carry their vegetables and fruits. For this reason,
sale of baskets is considerably low.
45
Kandıra’da Evlenme Gelenekleri
Wedding Traditions In Kandira
Kültürel Yaşam
Cultural Life
Yöresel Giysiler / Traditional dresses
Kandıra ve köylerinde geleneksel giyim tarzı dikkat çeker. Bu giysiler içinde şalvar, renkli ve desenli
basma motifleri işlenen kumaştan gömlek, gecelik,
pantolon, entari, ak yazma ya da şerpe denen geniş, uçları püsküllü başörtülere rastlanır. Kadınlar
şalvar, üç etek, es elibade denen kadife ceket ve
topuklu pabuçları tercih ederken erkekler de dizlik,
potur ya da zılga, içlik (mintan) aba ve kalpak giysileri giyerler.
46
Traditional dressing style stands out in Kandıra and its villages. These dresses include baggy trousers, colorful and
patterned printed shirts, night clothes, trousers, loose robes,
wide and fringed scarves called “ak yazma” (white scarf )
or “şerpe”. While women prefer baggy trousers, three skirts,
velvet jacket called “es elibade” and heeled shoes, men wear
kneepads, jodhpur or bolero, shirts, coarse woolen clothes
and fur caps.
Kandıra’da her ne kadar son dönemlerde değişime
uğrasa da evlenme geleneklerine özel bir önem
verilir. Seneler öncesinin görücü usulü evlenme
geleneği ise günümüzde yerini, karşılıklı anlaşma
ve sevgi bağı çerçevesinde yapılan evliliklere bırakmıştır. Bir gün kız evinde diğer gün erkek evinde
olmak üzere genellikle iki gün süren “büyük nişan”,
limonata ve pasta ikramları yanı sıra tef ve darbuka
eşliğinde düzenlenir. Bu eğlenceler sürerken takılar
takılır. Kandıra’nın düğün adetlerinde Kız evinde
“Dürü Çekme” vardır. İki ucundan tutulan çarşafa
gelinin yakınları tarafından alınan hediyeler, maniler eşliğinde misafirlere gösterilerek konulur. Dürü
çekmenin ardından gelin, gelinliğini çıkartır ancak
duvağını çıkartmaz. Sonrasında da gelin ve arkadaşları bir araya gelip komşu evleri tek tek dolaşarak
darbuka eşliğinde maniler söylerler. Komşular tarafından gelin ve arkadaşlarına fındık, çekirdek gibi
çerezler verilir. “Heyamola” adı verilen bu durumda
söylenen mani şöyledir:
Heyamola, heyamola
Kızın evi ışıl ışıl
Oğlan evi mışıl mışıl
Heyamola, heyamola.
Although wedding traditions went through changes in the
recent periods in Kandıra, they have a special importance.
The old tradition of arranged marriage now has given its
place to marriages made within the framework of mutual agreement and attachment. The “big engagement” is
made for two days, one day in the girl’s, one day in the
boy’s house with tambourine and tabor as well as lemonade and cake. Jewelries are pinned during these events.
Wedding traditions of Kandıra includes “Pack Pulling” in
the girl’s house. The presents given by the relatives of the
bride are put on the sheet held on two ends by showing
them to the guests with poems. After the pack pulling activity, the bride takes her wedding dress out but doesn’t take
her bridal veil out. At the henna night, the bride and her
friends come together, go from one neighbor to another and
sing poems accompanied with tabor. Neighbors give nuts
and sunflower seeds to the bride and her friends. The poem
sung in this event is “Heyamola” and is as follows:
Heyamola, heyamola
Girl’s house is shining
Boy’s house is sound
Heyamola, heyamola.
47
Kültürel Yaşam
Cultural Life
Kültürel Yaşam
Cultural Life
Kandıra Yöresi Erkek, Kadın Ve Çocuk Oyunları
Dipdip, Met, Çelik-Çomak, Tunuç, Domuz, Zekkelambaç, Saklambaç, Çizgi, Tombala, Üçtaş,
Beştaş, Dokuztaş gibi oyunlar, erkekli kızlı oynanan başlıca yöresel çocuk oyunlarıdır.
Erkek oyunları; yüzük, sıraman, adatopu, dalak çıkırığı, salıngaç, sinsana, arapuşağı ve kibrit .
Kadın oyunları ise; kız çalma ve sürmelibalık akla gelen oyunlardır.
Dönme: Yörede genellikle kına gecelerinde kadınların oynadığı bir oyundur. İki kadın bilindik
türküleri çaldıkları teflerle tamamlarlar. Bu oyunu genellikle gelin görümcesiyle oynayarak başlatır. Oyunu oynayan kadınların başlarında pullu gırep (yemeni), üzerlerinde elbise, altlarında
şalvar ve elde örülen yelekler vardır. Bekar kızlar gırebi saçları açık kalacak şekilde bağlar buna
“kepleme” denilmektedir. Evli kadınlar ise bu oyuna eşlik ederken saçlarını tamamen örterler
Yöresel Maniler
Yöresel Atasözleri
Evlerim ıssız kaldı
Destiler susuz kaldı
Evdeki yengelerim
Görümcesiz kaldı.
“Acele ile menzil alınmaz”,
“Acılı başta akıl olmaz”,
“Alt gıya oturulmadan üst gıya oturulmaz”,
“Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır”,
“Bin dost az, bir düşman çok”,
“Dert, saklayanda kalır”,
“Ekmek mayadan, kız anadan olur”,
“Erkek kısmı eşeğinden karı kısmı döşeğinden belli olur”,
“Gece gözüyle bez, genç gözüyle kız alma”,
“Her evin soğan soyması ayrı olur”,
“Koca öküz otluk yığının devrildiği gün doyar”,
“Kötü kabağın çekirdeği çok olur”,
“Misafirin sevileni ekmek yapıldığı gün gelir”,
“ Yürük at kendi yemini kendi artırır, yürük olmayan
at kendi yemini kendi bitirir”.
Ayağımda yemeni
Altı yok üstü yeni
Babam köye kız vermez
Yeminlidir yeminli
Masa üstünde pekmez
O pekmez bana yetmez
Sakarya’nın kızları
Başlıksız gelin gitmez
Elimdeki yüzüğün,
İki sarı taşı var;
Yârim esmerdir ama
Sevilecek başı var.
Alan düzün yolları
Tahtadan tahtaya mı?
Yar bizim buluşmamız
Haftadan haftaya mı?
48
Yöresel Bilmeceler
“Altı mermer üstü mermer içinde gelin oynar.” (dil)
“Bıldırcın budunu kaşır, bulduğunu bana taşır.” (çatal)
“Beş kardeş birbirini kovalar.” (çorap şişi)
“Dal üstünde kitli sandık?” (ceviz)
“Dağdan gelir dak gibi, kolları budak gibi,
eğir bir su içer, bağırır oğlak gibi?” (geyik)
“Dışı var içi yok, bir tekme çaksam suçu yok.” (top)
“Sarıdır sarkar, düşecem diye korkar?” (ayva)
“Tek direkli bin kiremitli?” (lahana)
“Uzar uzar ip gibi, geri döner küp gibi?” (balkabağı)
“ Yarım ektim bütün aldım?” (patates).
“ Yeni gelinin fesi, acı gelir nefesi.” (biber)
“ Yeşil mantolu, kırmızı entarili, siyah düğmeli.” (karpuz)
Kandıra Türküleri
Kırktepenin Tepesi
Kırktepenin tepesi de
Eminemin altın küpesi
Eminem çocuk yapmış da
Kimdir bunun ebesi
Kırktepe tepe içinde de
Suyu da bardak içinde
Eminem de çocuk yapıyor da
Emneşerif ebesi
Dedelerin çukuru da
Hayriyenin uçkuru
Alosmanoğlu gelirse de
Bizi buralardan uçurur
A Benim Kara Yârim
A benim kara yârim
Perçemi tara yârim
Yüzünde göz izi var
Sana kim baktı yârim
Kendime göre kendime göre
Çor arıyom ben
Atma da taşı vurursun
Sonra da pişman olursun
Çoktan beri görmediğim
Geliyor göreceğim
Kendime göre kendime göre
Çor arıyom ben
Ölü Tavuk Pişirdiler
Ölü tavuk pişirdiler
Masamıza getirdiler
Eriklerin ebesine
Rakı şarap içirdiler
Amannnn .. Naciye Naciye
Cilveli Naciye
Aman dali dali
Goca Şükrü deli
Nuri Caferiye Muhsine
Hüsniye Lütfiye
Amannnn .. Naciye Naciye
Cilveli Naciye
Aman dali dali
Goca Şükrü deli Nuri
Caferiye Muhsine
Hüsniye Lütfiye
Tabakası gümüşten
Haberim yok bu işten
Bizi böyle yapanlar
Ablamınan eniştem
Yeşilim
Entarisi al basma
Alıp divara asma
Sen benimsin ben senin
Her lafa kulak asma
Olmadı bacanak tek tek bas
Bu gece de kaçamak yaramaz
Yeşillim yeşillim yeşillim Amman
Yeşil yaprak altında üşürüm Amman
Taksi geldi düt dedi
Annem çabuk git dedi
Akşam dünürler geldi
Beybabam ufak dedi
Gökte yıldız sayılmaz
Çiğ yumurta soyulmaz
Onbeş yaşında kızların
Cilvesine doyulmaz
Entarisi mor meni
Verem ettin sen beni
Nasıl verem olmayım
Eller seviyor seni
Gitmeyecem
Yap yarim askerliğin bekleyecem
Olmadı Bacanak
Gökte yıldız binaltmış
Mevlam seni yaratmış
Anası çöpten, çöpten amma
Kızını da nurdan yaratmış
Adalara Gel
Yeşillim yeşillim yeşillim Amman
Yeşil yaprak altında üşürüm Amman
Bugün hava yaz yârim
Gömleğin beyaz yârim
Bisikletin üstünde
Bana mektup yaz yârim
Entarisi basmadan
Yar geliyor asmadan
Esir ettin sen beni
Yularımız tasmadan
Adalara gel
Adalar kalabalık modalara gel
Yeşillim yeşillim yeşillim amman
Yeşil yaprak altında üşürüm amman
49
Yöresel Lezzetler
Regional Tastes
Kültürel Yaşam
Cultural Life
Cicilerin Başında Tabancam Kaldı
Cicilerin başında tabancam kaldı
Al topuklu Bahriyem kimlere kaldı
Sen ağlama Bahriyem ben yine gelirim
Asker olur gidersem ben yine sana dönerim
Cicilerin başında üç gün oturdum
Uç günün içinde a canım harbe tutuldum
Sen ağlama Bahriyen ben yine gelirim
Karadeniz gümbür gümbür gümeler
Of yavrum of of
Of ah gümeler de eski derdim
Yeniler raman
Evlerinin Önü
Evlerinin önü de vah vah
Bulgur dibeği aman aman bulgur dibeği
Dibeği vurdukça vurdukça sallar göbeği
Sarı saman harmanlarda savrulur
Hep analar kuzusundan ayrılır
Evlerinirıönü de vah vah
Nane de maydanoz aman aman nanede maydanoz
Şu bizim haneye haneye gelmez oldunuz
Duttur geçilmez aman aman duttur geçilmez
Şu dutun yaprağı yaprağı sıktır seçilmez
Bakla da börülce aman aman bakla da börülce
Hamamdan geliyor gelin görümce
Kuşlar Gibi
Kuşlar gibi kuşlar gibi ötüşelim biz aman aman
Ötüşelim biz
Al yanaktan kırmızı dudaktan öpüşelim biz
Kuşlar gibi kuşlar gibi daldan dala uçuşalım biz aman aman
Uçuşalım biz
Al yanaktan, kırmızı dudaktan öpüşelim biz
Kuşlar gibi kuşlar gibi çam dibinde buluşalım biz aman aman
Buluşalım biz
Al yanaktan, kırmızı dudaktan öpüşelim biz
50
Karadeniz
Gümbür Gümbür
Nazlı yari alıp giden gemiler of yavrum
of
Ah neyleyim dostlar yazım buymuş
aman
Dostumuzdan düşmanımız çoğumuş
aman
Karadeniz ortasında bir nişan of yavrum
of
Ah gitti yarim oldu halim perişan aman
Dua edin dostlar yare kavuşam of
yavrum of
Cicilerin başında sıra söğütler
Yârim binbaşı olmuş askeri öğütler
Sen ağlama Bahriyem ben yine gelirim
Mancarlı Pide, Cevizli ekmek, Bayram Bileği, Kocamgörmez, Kuru Börek, Düdük Makarna, Kesme, Yalancı Mantı, Kaçamak(Malak) Ispanaklı Pide,
Kandıra Hamursuzu, Kerpe Lokumu, Cizleme vardır hamur işlerinden. Çorbalardan Kesme Çorbası,
Umaç Çorbası, Düğün Çorbası, Çeneçarpan, Poçuk
Çorbası kışın sofraların olmazsa olmazlarıdır. Tatlılardan Akkabak Tatlısı, Sütlaç Zerde (Saraç) Bayramlarda yapılırken, Keten Helva, Gül Böreği, Üre,
Kıvırma, Höşmeni (Höşemerim),Keten Helvası,
Kuru börek tatlısı, Nazlı yöreye özgü tatlılardır. Yemeklerden Tavuklu Keşkek, İçli Hindi Dolması, Cevizli Çerkez Tavuğu, Evelik(Efelik), Ebegümeci, Kara
Lahana Yemeği, Salata ve Mezelerden Su Mancarı Salatası, Semizotu Salatası, Karnabahar Salatası,
Lahana Salatası, Ispanak Boranası, Patlıcan Boranası, ve Acıka’ya kadar yöreye özgü unutamayacağınız
lezzetler vardır.
Some of the pastries include Mancarlı (Spinach) Pita,
Walnut bread, Bayram Bilegi (Feast Wrist), Bayram Lokumu (Feast Delight), Kocamgörmez, Dry Pie, Macaroni,
Kesme, Yalancı Mantı (Fake Pasty), Kaçamak (Malay),
Spinach Pita, Kandıra Hamursuzu, Kerpe Lokumu (Kerpe Delight) and Cizleme. Kesme Soup, Umac Soup, Wedding Soup, Cenecarpan, Pocuk Soup are some of the indispensable soups of the winter. While Akkabak Desert, Rice
Pudding, Zerde (Sarac) are made in Feasts, Cotton Candy,
Rose Pastry, Ure, Kivirma, Hosmeni (Hosemerim), Dolu
Helvası (Dolu Halva), Dry pie desert, Nazlı are some of the
desert special to the region. Meals such as Tavuklu Keşkek
(with chicken), İçli Hindi Dolması (stuffed turkey), Cevizli Çerkez Tavuğu (chicken with walnuts), Evelik (Efelik),
Ebegümeci (Mallow), Şeker Pancarı (Sugar Beet), Kara
Lahana Yemeği (Black Cabbage Meal); salads and appetizers such as Su Mancarı Salatası (Water Spinach
Salad), Purslane Salad, Cauliflower Salad, Cabbage
Salad, Carcur, Ispanak Boranası (with spinach), Patlıcan
Boranası (with aubergine) and Acıka are some of the unforgettable tastes belonging to the region.
Annem beni veremedi dengime
Bıçaklar çekeyim kendi kendime
Yöreye Özgü Kelimelerden
Esker - çivi
Eza
- kibrit
Ganat - tuvalet, wc
Hayat - eski evlerde salon
Pahıl - inatçı
Yemen - ayakkabı
Zollu - has, iyi, güzel
Büzelek - içten pazarlıklı
Cobuz - küçükçe çukur
Çavale - hesapsız davranan
Gıvırma - kabak tatlısı
Mahrama - havlu
Töngel - muşmula
51
Lokum
Yöresel Lezzetler
Regional Tastes
Dımbıl
Malay
Mantı hamurundan daha ince açılan hamurun içerisine koyulan kavrulmuş soğan ve kırmızıbiberle bütünleşen dımbıl çorbası sade veya karagöz fasulyesiyle servis edilen tadına doyum olmaz bir lezzettir.
Mısır unu kaynayan suya yavaş yavaş yedirilerek ilave edilir. Koyulaşana kadar malay sopasıyla karıştırılır. Kaşık yardımıyla tabağa dizilir ve her kat arasına dartı sürülür.
Dini bayramlarda, kına, düğün gibi özel günlerde
yapılan yöreye özgü bir hamur işidir. Ekmek hamurundan yapılan ayva büyüklüğündeki bezelerin içerisine ceviz koyularak pişirilir.
Bazlamaç
Ekmek hamurundan daha sıvı bir hamurun sıcak
saçın üstünde pişirilmesiyle hazırlanan yapımı kolay ama oldukça lezzetli bir yemektir.
Lokum
Dartı
Sütün üzeri veya yoğurdun kaymağı biriktirilip rengi kahveye dönene kadar kısık ateşte pişirilir. Biraz tuz eklenip tortusu aşağıya çökeltilerek kullanılır. Yörede kahvaltıların, hamur işlerinin ve bazı yemeklerin olmazsa olmazı niteliğindedir.
Kabak Tatlısı
Kaynarca Mutfağı’nda kabak tatlılarının özel ve ağırlıklı bir yeri vardır. Yöre insanına kabak tatlısına
olan düşkünlüğü nedeniyle “Gabakçı” denildiği de
bilinmektedir. Gıvırma, pirinçli kabak, toplu kabak
ve sütlü kabak yörede yetişen kabak türlerinden yapılan kabak tatlısı çeşitleridir.
Bayram Bileği
Mancarlı Pide
Gara Börek
Eski düğünlerin vazgeçilmezi olan nostaljik bir lezzettir. Dartı, yumurta, bal, pekmez ve helva, tel tel
dağılan gara böreğinin yanında sunulur
Üre
Darı, süt ve şekerin karıştırılmasıyla elde edilir. Kaynarca yöresine özgü en bilinen ve sevilen tatlıdır.
Keşkek
52
Kesme Çorbası
53
Kültürel Yaşam / Cultural Living
Yöresel Lezzetler
Regional Tastes
Kandıra Yoğurdu / Kandıra Yoghurt
Tadını üçte iki oranında manda sütünden yapılıyor olmasından alan organik Kandıra yoğurdunun
üzerinde oluşan kaymak da bambaşka bir lezzettir.
Kesilip katlanarak ya da rulo olara servis edilebilen
bu kaymak sade yenilebileceği gibi balla veya reçelle kombin de edilebilir. Kaymak yöresel bir lezzet
olan “dartı” olarak da değerlendirebilmektedir. Hafif kısık ateşte kahverengileşene kadar ısıtılan Kandıra kaymağına biraz tuz eklenerek çökene kadar
karıştırılır ve kahvaltıda ya da makarnaların üzerine
sos olarak kullanabilir.
The organic Kandıra yoghurt, which takes its taste from
the buffalo milk consisting of the two thirds of the yoghurt,
has a delicious cream layer on top. This cream which can
be served by cutting, folding or rolling it, can be eaten
plainly or with the combination of honey or marmalade.
The cream can also be considered as a regional taste
“darti”. You can cook Kandıra cream until it gets brown at
medium heat, add some salt to it, mix it until it settles and
use it at breakfasts or as a sauce on macaronis.
Turizm
Tourism
54
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Turizm / Tourism
Turizm
Tourism
Turizm
Tourism
Yeşilin ve mavinin birbirine kavuştuğu bir coğrafyadır Kandıra. Renkten renge giren ormanları, tertemiz denizi ve tarihi mekânları ile turistlerin tercih
ettiği ilçemize son yıllarda turizm sektörünün çok
büyük bir katkısı olmaktadır. İlçemiz İstanbul’a yakınlığı ile son yıllarda giderek artan bir ilgiyle karşı
karşıyadır.
Turizm / Tourism
Kandıra has a geography where green and blue embrace
each other. The tourism sector has a tremendous contribution to our town which tourists prefer to visit due to its
colorful forests, clean sea and historical artifacts. Out town
also faces an ever increasing attention in the recent years
due to its closeness to Istanbul.
Kefken / Kefken
Özellikle denizi, kumsalı, çam ormanları ile göze
batan ve Kandıra’ya 20 km uzaklıkta bulunan Kefken, ilçenin kıyı boyu yerleşimlerinden en gelişmişlerindendir. Amatör sualtı avcıları içinde çeşitli
olanaklar sunulmaktadır. Yine kıyıda iki orman
ağzında bulunan orman içi dinlenme tesisleri bulunmaz güzellikte bir mesire yeridir. Bu alan piknik
ve çocuk oyun alanları olarak düzenlenmiştir. Dinlenme tesisinde soyunma kabinleri, duş ve büfeler
bulunmaktadır.
56
Kefken, which takes attention especially with its sea, beach
and pinewoods and which has a distance of 20 km to
Kandıra, is one of the most developed coastal settlements
of the town. There are various opportunities for amateur
underwater hunters. Resting areas at the entrance of two
forests near the coast are also some of the recreation spots
with extraordinary beauty. This area is arranged as picnic
and child playground. Resting areas also have changing
rooms, showers and snack bars.
Pembe Kayalar / Pink Rocks
Kandıra, Pembe Kayaları içinde barındıran Kerpe
Koyu’na da sahip olan Kefken için bu kayalar turizm
kaynağıdır. Denizin içindeyken yumuşak olan bu
kayalar, denizden çıkarıldıktan sonra sertleşmeleri
ile ün kazanmış ve turistlerin dikkatini çekmiştir.
Osmanlı döneminde bu kayalardan kesilen ve insan gücüyle dikdörtgen şekli verilerek deniz yoluyla
İstanbul’a taşınan bu taşların Sultan Ahmet Camii ve
birçok caminin yapımında kullanıldığı söylenmektedir. Pembe Kayaların olduğu antik liman arkeolojik ve doğal sit alanı kapsamında koruma altındadır.
Pink Rocks are the tourism source for Kefken, having the
Kerpe Bay covering these rocks in Kandıra. These rocks
become known and draw the attention of tourists with
their characteristics of getting solid while they are soft
inside the sea. These rocks are said to be cut, shaped as
rectangular, sent to Istanbul by sea and used in the construction of Blue Mosque and many other mosques in the
Ottoman period. The antique bay having the Pink Rocks is
under protection within the scope of being an archeological
and natural site.
57
Turizm / Tourism
Turizm / Tourism
Turizm
Tourism
Kerpe / Kerpe
Kandıra’ya 10 km, İzmit’e ise 50 km mesafede olan
ve sırtını çam ormanlarına dayamış şirin bir sahil
köyüdür. Kerpe plajı batıya bakmaktadır ve 150
metreye kadar sığ-ince kumlu bir denize sahiptir.
Bu kumsalın doğusunda bulunan Kerpe kayalıklarından günbatımını izlemek Kerpe’de tadılabilecek
zevkler arasındadır. Antik ismi “Kalpe” olan köy, tarihi MÖ 5. yüzyıla kadar giden en eski ve en önemli
yerleşim alanlarından biridir. Kerpe kıyılarında
olağanüstü güzellikler deniz âşıklarını beklemektedir. Bu güzellikleri görmek isteyen amatörler için
ilçemizde su altı eğitim ve keşif dalışları düzenlenmektedir.
58
Kerpe, in Kefken, is a cute sea village with pinewoods at its
back, at a distance of 10 km to Kandıra, 50 km to Izmit.
Kerpe beach faces to the west and has a shallow, sandy sea
up to 150 meters. Watching the sunset from the Kerpe rocks
at the east of this beach is one of the pleasures you can get
in Kerpe. The village, whose antique name was “Kalpe”, is
one of the oldest and the most important settlements going back to the 5th century BC. Extraordinary beauties of
Kerpe coasts wait for the sea lovers. Underwater trainings
and discovery dives are arranged for amateurs who want
to see these beauties.
59
Turizm / Tourism
Turizm / Tourism
Turizm
Tourism
Kefken Adası / Kefken Island
Kefken’in sahip olduğu diğer bir güzellik de Kefken Adası’dır. Thynia (Thyn) Adası olarak da bilinen
ada MÖ 8yy.’da Thynlerin ilk yerleştiği alandır. Ada
üzerinde MÖ 4. ve 5. yüzyıla kadar giden oldukça sağlam sır kalıntıları mevcuttur. Yine bu ada
Karadeniz’de yerleşimin devam ettiği tarihi özelliğe
sahip tek adadır. Ada, Cebeci sahiline tekne ile 5 dakika uzaklıkta olup doğayla iç içe olmak isteyenlerin
tercih ettiği mekânların başında gelir. Sahip olduğu
sayısız koyla misafirlerine benzersiz bir deniz keyfi
sunar.
Another beauty of Kefken is the Kefken Island. The island,
also known as Thynia (Thyn) Island, is the first settlement
of Thyns at the 8th century BC. There are strong remains
on the island belonging to the 4th and the 5th centuries BC.
This island is also the only island with historical importance in the Black Sea where settlement is still maintained.
The island has a distance of 5 minutes from the Cebeci
coast by boat and is one of the leading places preferred
by people who want to be in the nature. It offers a unique
pleasure of sea to its guests with the numerous bays it has.
Cebeci / Cebeci
Kandıra’nın bir diğer turistik mekânıdır Cebeci.
Kandıra’ya 27 km, Kefken’e ise 7 km mesafede olan
belde, denizi, ormanları ve sahili ile turistlerin akınına uğrar. Deniz mevsimi, Haziran ortasında başlar ve Ağustos sonuna kadar sürer. Cebeci’de ‘cik cik’
denilen kum midyeleri çok ünlüdür. Ayrıca Eylül ve
Ekim aylarında yaban ördeği, çulluk ve sülün açısından zengindir. Cebeci, çadır turizmi açısından
yoğunluğun en fazla yaşandığı beldedir.
60
Another touristic place of Kandıra is Cebeci. This
town, 27 km from Kandıra and 7 km to Kefken,
is frequented by tourists with its sea, forests and
beach. The sea season starts in the middle of June
and continues till the end of August. Sand mussels
called ‘cik cik’ are very famous in Cebeci. Besides, it
is very rich with wild ducks, woodcocks and pheasants in the months of September and October. Cebeci is the town where tenting tourism is made most
intensely.
61
Turizm / Tourism
Turizm / Tourism
Turizm
Tourism
Bağırganlı /Bagirganli
İlçenin turizm yönünden bir diğer kaynağı, Seyrek
üzerinden gidilerek ulaşılan Bağırganlı’dır. Köy,
kendine özgü kayalık kıyıları, güzel plajı ve harika
doğası ile sakin bir tatili özleyenler için ideal bir
mekândır. Bağırganlı, Kefken’den sonraki ikinci
büyük sahil köyü olup Kandıra’ya 18 km mesafede bulunmaktadır. Burada elverişli arazi koşulları
sayesinde yapılaşma daha ferah ve geniş bir alana
yayılmaktadır. Modern ve lüks villaların yükseldiği
Bağırganlı artan bir ilgiyle karşı karşıyadır.
62
Another tourism resource of the town is Bagirganli,
reached by following the road over Seyrek. The village is
an ideal place for those who missed having a quiet holiday
with its unique rocky coasts, beautiful beach and splendid
nature. Bagirganli is the second biggest sea village after
Kefken and has a distance of 18 km to Kandıra. Settlements are made in more open and wide areas here thanks
to its convenient field conditions. With its modern and
luxurious villas, Bagirganli faces an increasing attention.
63
Turizm / Tourism
Turizm / Tourism
Turizm
Tourism
Seyrek / Seyrek
Kandıra’ya 11 km mesafede bulunan Seyrek ise sahilin en şirin koylarından biridir. Mesire yerleri ve 300
metrelik kumsalıyla sakin ve huzur dolu bir dinlenme yeri olan Seyrek, aynı adı taşıyan deresi ile de
adından söz ettirir. Bugün sular altında kalan ve izi
bulunamayan limanı korumak üzere yapılmış olan
Seyrek Kalesi kalıntıları burada yer almaktadır. Aynı
zamanda kalenin hemen yanında kireç ve tuğladan yapılmış hamamın kalıntıları da görülebilir. Bu
bölgede yer alan Bizans prenslerine ait lahit mezar
kalıntılarının üzerleri zaman içinde taş ve toprakla
örtülmüştür.
Seyrek, at a distance of 11 km to Kandıra, is one of the cutest bays of the coast. Seyrek, which is a quiet and peaceful
resting place with its recreation spots and beach of 300
meters, is also known with its river having the same name.
The remains of Seyrek Castle, constructed to protect the
port which is under water today and which cannot be
traced, can be found here. You can also see the remains
of the bath made of lime and brick just next to the castle.
Remains of tombs belonging to Byzantine princes in this
region are covered with stones and soil in time.
Kurtyeri (Kumcağız) / Kurtyeri (Kumcagiz)
Kefken’e gelmeden Kumcağız Sahiline sahip güzel bir köy olan Kurtyeri, geniş kumsalı ve temiz
bir deniziyle kalabalıkları kendine çeker. Köyde
Maliye Bakanlığı’na ait dinlenme tesisi ile Orman
Bakanlığı’na ait orman içi çadır kampı mevcuttur.
64
Kurtyeri, a beautiful village with the Kumcagiz
Beach just before Kefken, attracts people with its
wide beach and clean sea. The village has a resting
place belonging to the Finance Ministry and a forest
tent camp belonging to the Ministry of Forestry.
65
Turizm / Tourism
Turizm / Tourism
Turizm
Tourism
Sarısu / Sarisu
Sarısu Koyu, ziyaretçilerine harika bir manzara sunmaktadır. Sarısu Deresi’nin denizle kavuştuğu noktada yer alan koyda bir kilometrelik sahil boyunca
dere, denize paralel akar ve kumun bittiği yerde denizle birleşir. Kumsala ulaşmak için tek yol bu dereyi sallar vasıtasıyla geçmektir. Henüz yapılaşmanın
başlamadığı koy, bakir güzelliğini daha uzun yıllar
koruyacak gibi görünmektedir. Sakinliğiyle tanınan
koyda çadır turizmi gelişmiştir.
Sarisu Bay gives a splendid view to its visitor. The river
flows in parallel with the sea along the beach of 1 kilometer
at the bay where Sarısu River meets the sea and flows into
the sea where sands disappear. The only way to reaching
the beach goes through crossing this river by rafts. The
bay, which has not been structured yet, seems to protect
its untouched beauty for long years. Tent tourism has been
developed in the bay known for its quietness.
Babalı / Babali
Babalı sahilleri Kandıra’nın en uzak sahilleridir ve
ilçeye yaklaşık 30 km mesafede bulunur. Açık deniz
özelliği gösteren bu sahiller rüzgârlı havalarda meraklılarına sörf yapma imkânı sunar. Büyük sayılacak bir turistik merkezin bulunmadığı belde, bütün
özellikleriyle bir cazibe merkezidir ve ziyaretçilerin
konaklama ihtiyacını karşılayacak sayıda motel ve
pansiyona sahiptir.. Çadır, kamp olanakları açısından oldukça uygundur. Kumsalı son derece geniş
ve uzundur. Belde, mesafenin uzak, ulaşımın ise
zorlu olması nedeniyle hâlâ bakirliğini korumaktadır. İstanbul’da başlayan yolun Karadeniz sahil yolu
olarak devam etmesi, bu bölgelere gerçek değerini
kazandıracaktır.
66
Babali coasts are the ones that have the most distance
to Kandıra and are 30 km away from the town. These
coasts, which show the characteristics of open sea, provide
the opportunity of surfing in windy weathers. The town,
which doesn’t have any big touristic center, is a center of
attraction with all its characteristics and has enough motels and pensions to meet the accommodation need of its
visitor. It is highly convenient for tent and camping opportunities. Its beach is considerably wide and long. The town
still protects its virginity as it is far and the transportation
is difficult. The construction of the road starting in Istanbul
till the coast road of Black Sea will give the real value to
these regions.
67
Turizm / Tourism
Turizm
Tourism
Miço Koyu / Mico Bay
Kandıra’nın gizli cennetidir Miço Koyu. Kerpe ile
Kefken arasındaki ormanın içinde bulunmaktadır
ve adeta kendisini gözlerden saklamıştır. Kerpe’den
deniz yoluyla ya da Kerpe ile Kumcağız yolu üzerindeki sık ormanın içinden yürüyerek ulaşılabilmektedir. Miço Koyu sadece gizli olması ile değil taş ve
kayalıkların oluşturduğu değişik şekillerle de görenleri hayrete düşürür. Bu şekillerden en ilgi çekici
olanı ise kayaların etrafını sararak havuz görünümü
verdiği, ‘Taş Havuz’ denilen ve içinde yüzülebilen
sudur.
Mico Bay is the secret heaven of Kandıra. It is inside the
forest between Kerpe and Kefken and has literally hidden
itself from people. It can be reached by sea from Kerpe or
on foot through the forest on the way to Kerpe and Kumcagiz. Mico Bay surprises people not only with its secrecy but
also with the strange shapes formed by rocks and stones.
The most interesting shape is the swimmable water called
“Stone Pool” shaped by rocks surrounding the water like
a pool.
Ne&Nasıl
What& How
68
K
A
N
D
I
R
A
B
E
L
E
D
İ
Y
E
S
İ
Ne&Nasıl / What & How
Ne&Nasıl
What&How
Ne&Nasıl
What&How
Ulaşım / Transportation
Kandıra’ya karayolundan 3 ayrı şekilde ulaşılabilmektedir. İstanbul-Ankara TEM Otoyolu üzerindeki Kandıra Sapağından ayrıldıktan 35km. sonra
Kandıra’ya ulaşmak mümkündür. Adapazarı’na
45km. mesafede olan Kaynarca-Kaymas yolu üzerinden de Kandıra’ya ulaşılabilir. İstanbul ili, Şile ve
Ağva yolundan da Kandıra’ya ulaşım olabilmektedir. Ağva-Kandıra arası ise 38km.’dir.
Kandıra can be reached by road in 3 different ways. It is
possible to reach Kandıra by going 35 km’s more following the Kandıra Turn on Istanbul-Ankara TEM Highway.
You can also go to Kandıra from the Kaynarca-Kaymas
way which is 45 km’s away from Adapazari. Another option is the road from the city Istanbul, Sile and Agva. The
distance from Agva to Kandıra is 38 km’s.
Konaklama / Accomodation
Kandıra’ya yolunuz düştüğünde, sıcacık tatil köyleri
ile ziyaretçilerine kucak açan Kandıra sizlere en iyi
konaklama imkânlarını sağlar. Muhteşem kumsalı
ve eşsiz manzarasıyla Kandıra; otel, pansiyon ve çadır gibi konaklama çeşitleri sunarak siz ziyaretçilerimizin en iyi şekilde hizmetindedir. Kerpe, Kefken ve
Cebeci’de birçok konaklama yapabileceğiniz yerler
bulunmaktadır. Ailenizle güzel bir haftasonu geçirmek isterseniz Kandıra bulunmaz bir imkândır…
70
Kandıra, welcoming its visitors with its warm holiday villages, provides you the best accommodation opportunities.
Kandıra, with its splendid beach and unique view, provides you the best service by offering various accommodation options such as hotels, pensions and tents. There are
many places where you can stay in Kerpe, Kefken and Cebeci. Kandıra is a golden opportunity for you if you want
to spend a beautiful weekend with your family.
71
Kandıra’dan Resimler / Some Photographs
72
73
74
75
Yapmadan Dönmeyin
Before you return, you MUST...
Kandıra’nın eşsiz
manda yoğurdunun
tadına bakmadan,
Taste the unique buffalo yoghurt of Kandıra,
Tarihi
Namazgah’ı
Görmeden
Kerpe kayalıklarını görmeden, denizin ve kumun keyfini sürmeden,
Aslında Kandıra’nın
temiz havasını içinize çekmeden ve
sahillerin tümünü
gezmeden,
See the rocks of Kerpe,
enjoy its sea and sand,
Ahlat Dede Türbesini Görmeden...
Watch the impressing
view of pink rocks,
See Ahlak Dede Mousolem
Sevgi ile yoğrulmuş
ekmeğinin, mancarlı pidesinin tadına bakmadan
Taste the bread, mancarlı pita cooked with
love,
Kandıra’yı islam
topraklarına
katan Osmanlı
Beyi Akçakoca’nın
anıt mezarını
ziyaret ederken, Babatepesinin eşsiz
karadeniz manzarasını izlemeden...
Before watching the
unique view of Karadeniz from Babatepe
while visiting mausoleum of Osman Bey
who added Kandira to
Islam lands
See the Kefken Island,
visit Akcakoca Mausoleum,
Take a deep breath of
the clean air of Kandıra and see all of its beaches.
Pembe kayalıkların
eşsiz manzarasını
seyretmeden,
Kefken Adası’nı
görmeden, Akçakoca Anıt mezarını ziyaret etmeden,
76
See the Namazgah,
77

içindekiler

Transkript

Benzer belgeler

Raporu İndirmek İçin Tıklayınız.

12. Ulusal Fotoğraf Yarışması Şartname

alanya belediyesi ulusal fotoğraf yarışması

2. Çeviri metnini indirmek için tıklayınız.

alanya belediyesi ulusal fotoğraf yarışması

CV İçin Tıklayınız. - Sinop Üniversitesi

tur i zm yatırımları bülteni

7-8 günlük örnek tasarım için tıklayın

2013 Vol 1, Issue 3

gdmss

Dergimizi pdf Formatında İndirmek İçin Tıklayınız

1 KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI ACSERA 5

ESKİŞEHİR`İN EV TURİZMİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

kapak 2012 temmuz - Doğuş University Journal