MERSİN DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI

Transkript

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI 7. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
MERSİN ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
MERSİN İLİNDE
DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI
2013 – 2023
TASLAK
SUNUŞ
Önümüzdeki yıllarda Mersin ilimizin sadece yerel turizm için değil, uluslararası turizm için
de cazip bir turizm üssü haline gelmesi dileğimizdir.
Dileriz bu çalışma, Doğa Turizmi değerlerimizin korunması, tanıtımının uluslararası
düzeylere taşınması ve etkin bir hizmet dengesinin kurularak yöremiz insanlarının refah
düzeylerinin arttırılmasına katkı sağlar.
ÇALIŞMANIN MAKSADI
Bu çalışma; bahse konu doğa turizmi olanaklarına sahip Mersin ilinde, ilin doğa turizmi
olanaklarının ortaya çıkarılmasında ve bu konuda ilde daha sonra yapılacak çalışmalara ön
bilgi içermesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.
1
İÇİNDEKİLER
1. GİRİŞ
5
1.1. Doğal Alanlar, Yöre İnsanının Geleneksel Hayatı,
Kırsal Kalkınma, Sürdürülebilir Turizm Alternatifi
Ve Mersin Vilayetinde Sürdürülebilir Doğa Turizmi
5
1.2. Doğal Alanlar Ve Sürdürülebilir Kalkınma
6
1.3. Sürdürülebilir Doğa Turizmi
8
1.4. Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi
9
2. Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişimine İlişkin
Çalışmalar
12
2.1 Kaynak Analizi
12
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
12
2.2 Turizm Potansiyeli
15
2.3 Taşıma Kapasitesi
19
2.3.1 Taşıma Kapasitesinin Elemanları
20
3. İlgi Grubu Analizi Ve Yerel Organizasyonun Oluşturulması
21
3.1 İlgi Grupları/Paydaşlar
21
3.2 İlgi Grubu Kategorileri
22
3.3 İlgi Grubu Analizi
22
3.4 Toplum Temelli Yaklaşım
23
3.5 Yerel Organizasyonun Oluşturulması
23
3.6 Tarihçe
24
3.7 Mersin İlinin Genel Özellikleri
27
3.7.1. Mersin İli Coğrafi Bilgiler
27
3.7.2. İlin Jeolojik Durumu
29
3.7.3. İlin İklim Durumu
30
3.7.4. İlin İdari Durumu
31
3.7.5. Nüfus
31
2
3.7.6. Ulaştırma
33
3.7.7. Turizm
34
3.7.8. Mersin’ de Koruma Altındaki Sit Alanları
34
3.7.9. Tesisler
39
3.7.10. Müzeler
42
3.7.11. Mevcut Kütüphaneler
42
3.7.12. Sanat Galerileri
42
3.7.13. Orman Varlığı
42
3.8. İlgi Grupları Listesi (Stk Lar)
43
4. Mersin Doğa Turizmi Arzı
44
4.1 Mersin Nin Doğa Turizmi Değerleri (Doğa Turizmi Arzı)
44
4.2. Mersin İlinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri
Ve Bilinirlik Değerlendirmesi
45
4.3. Mersin İlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan
Ve Koruma Statülü Alanlar
45
4.4 Mersin İlinde Doğa Turizim Çeşitleri
83
4.5. Mersin İli Ve İlçelerinin Öne Çıkan
Doğa Turizmi Değerleri Matrisi
111
5. Seçkin Ve Yüksek Değer Taşıyan (X) Yıldız
Alanların Değerlendirilmesi Ve Potansiyelini
Geliştirme İmkanlarının Ortaya Konulmasına
İlişkin Analizler
115
6. Mersin İli Ve İlçelerinin Kıyas Yöntemi İle
Kısa Değerlendirmesi
138
7. Mersin İli Sürdürülebilir Doğa Turizmi Stratejileri
138
8. Sonuç ve Öneriler
153
3
ŞEKİL LİSTESİ
Şekil 1. Mersin İli Haritası
28
Şekil 2. Berdan Ovasının jeoloji haritası
29
Şekil 3. Mersin İli Doğa Turizmi Potansiyel Alanlar Haritası
143
TABLO LİSTESİ
TABLO LİSTESİ
Tablo 1. Mersin İline Ait İstatistiki Veriler
30
Tablo 2. Sayılarla İlçe, Köy, bucak ve Belediyeler
31
Tablo 3. Mersin İli Sayım Yılları İtibariyle Nüfusu
ve Yıllık Nüfus Artış Hızı
32
Tablo 4. Mersin İli ADNKS’ye Göre 2009 Yılı İlçeler Bazında Şehir
ve Köy Nüfusu
32
Tablo 5. Mersin ve İlçeleri Mesafe Cetveli
33
Tablo 6. Turizm İşletme Belgeli Yeme İçme Tesisleri
39
Tablo 7. Toplantı Salonları (200 kişi ve üzeri)
107
Tablo 8. Konaklama
109
Tablo 9. Seyahat Acenteleri
109
Tablo 10. Deniz Sınır Kapıları Giriş-Çıkış Sayısı
110
Tablo 11. Yıllara Göre Müze Ve Ören Yerleri Ziyaretçi Sayısı
110
4
1. GİRİŞ
Çukurova’nın batı ucunda Torosların eteğinde kurulmuş olan Mersin İli tarihi ve doğal
güzellikleri, serbest bölge ve liman şehri olması, iklim şartlarının yılın 12 ayında çalışmaya
müsait olması gibi özelliklere sahiptir. Mersin ili tüm bu olanaklar karşısında Türkiye
genelinde, turizm getirilerinden tam olarak faydalanamamaktadır.
Son yıllarda tüm dünyada ve ülkemizdeki doğaya bakış açısının olumlu bir şekilde değişmesi
ve doğaya karşı yıkıcı değil yapıcı yaklaşımların ülke insanlarınca benimsenmesi sonucunda
doğa turizmine yönelik talepler artış göstermiştir.
Turistler artık deniz-kum-güneş üçlemesinden uzak, bireysel ve küçük gruplar halinde
doğayla içiçe olmak, doğal ve kültürel değerleri yerinde görmek istemektedir. Hem turist
profilindeki, hem de tüketim kalıplarındaki değişiklikler doğal, kültürel çevrenin korumakullanma dengesi içinde kullanımını öngören “kırsal turizm”, “ekolojik turizm”, sürdürülebilir
turizm” gibi yeni kavramların oluşmasına neden olmaktadır. Kitle turizmine bir tepki olarak
gelişme gösteren ve belli bir mevsimle sınırlı olmayan ekolojik turizm, kırsal ve kültürel
turizm unsurlarını da içermekte ve hassas doğal ve kültürel alanlarda geliştirilebilecek en
uygun turizm türü olarak görülmektedir.
Coğrafi konumu, çok eski dönemlere kadar uzanan tarihsel ve kültürel yapısı ile önemli bir
yerleşim yeri olan Mersin, turizm açısından yüksek potansiyele sahiptir. Ancak Mersin’in
sahip olduğu çekicilikler turizmde beklentileri karşılayamamış, Türkiye ekonomisinde önemli
bir gelir etkisi yaratamamıştır.
1.1. DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve MERSİN
VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve sağlıklı
yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile beraber
yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. gibi faaliyetler için
kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya
dışında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin korunan alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de
görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif
ilişkiler içinde olmamız gerekmektedir. Proaktif kişi; ilişkilerde ve faaliyetlerde inisiyatifi
eline alan kişi demektir. Tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Orman ve Su İşleri Bakanlığı
5
taşra kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliştirilmesinde öncü olması doğru bir
harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kamu kurum ve kuruluşları; statülü korunan
alanlar, doğal alanlar, kırsal kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı
bir bakış açısı ile algılamaya başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin
meydana getirdiği olumsuz tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine
karşı alternatif, çevreye duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir
doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıştır.
Algılamadaki bu değişiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel
planlamasında turizme ilişkin proje ve çalışmaların giderek artmasına yol açmıştır. Bu sayede
turizm, zaman içinde kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel
kültürel zenginliğin korunmasında anahtar bir rol haline gelmiştir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir
bakış açısı meydana getirilmesi, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında önemli
seçeneklerden biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru
şekilde bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi
gruplarına fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
1.2. DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), çevre konularına
ilişkin çalışmaları arttırmış, Bu çalışma giderek artan bir etkinin meydana gelmesini
sağlamıştır. Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu’nca 1987 yılında tamamlanan çalışmalar
sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir rapor hazırlanmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan
ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok farklı yaklaşılması gerektiği bu raporda
vurgulanmıştır. Kalkınmanın ve insanlığın sahip olduğu kaynakların sürdürülebilir olduğuna
vurgu yapılmıştır. Raporda ortaya konulan “sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların
elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik
kaynakların nadir ve eşsiz olduğu görüşüne varılmıştır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin,
bir orman, kereste imalatı için kullanılabilirken, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı
olarak kullanılabilmekte ayrıca korunan alan olarak da ayrılabilmektedir. Alanın ve alanda
yaşayan yöre halkının özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken,
bazıları ise kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru
görülen seçenek ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da, yöre halkı ve diğer iş
6
gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı hayat kalitelerini yükseltmek için
ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya
her zaman ulaşılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin
beraberliği çok önemlidir. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının anlamı da
değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre insanlarının varlığı ve
faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı, turizm,
ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta enerji
üretimindeki yatırımlarla birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacağı açıktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve Sürdürülebilir
Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir. Bu kavramlara baktığımızda;
Kırsal Alan; Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili
etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla adlandırılan ve anılan
insan yerleşimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Kırsal Kalkınma Kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları
ekonomik, toplumsal ve kültürel şartları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabalarının, devletin
bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle
kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam katkıda bulunmalarının sağlanma süreci
şeklinde tanımlanmıştır.
Kırsal Alan Kalkınması; Hem eğitim hem de örgütlenme işi olup, kırsal alan; toplumun
ihtiyaçlarının göz önünde tutulması,
kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların
alınması sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum
istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalışmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar,
beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler,
sosyal güvenlik çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke
planları ile bir bütünlük içinde olmalıdır.
Sürdürülebilir Kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik
şartlarının tamamının sağlanması önemlidir.
Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır.
Kırsal alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında yapılan bir
araştırmada; Fransız vatandaşları tatillerinin, %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir
7
arkadaşının evinde, %26’sı evlerinde geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda
ikinci bir eve sahip olduklarını ifade etmişlerdir. Kırsal alanlar doğa için önemli role sahiptir.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı
koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili
hususlardır.
1.3. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır.
Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir kalkınma ile bağlantılı bir yaklaşımdır.
Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve ziyaret edilen yerlerin bugün kü
ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup geliştirerek ve genişleterek karşılanması
amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün,
gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin
devamını içermektedir. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre
sürdürülebilir bir turizm gelişimi;
Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun
vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri;
a. Biyolojik çeşitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
d. Yöre halkının refahı,
e. İstihdam kalitesi,
f. Sosyal eşitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l. Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm arasındaki
bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
8
Korunan alanlar turizme, turizm de korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan
alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bileşendir.
Turizm; aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve kültürün
bozulmaması için tedbirleri gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir kırsal
kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de zorunludur.
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme
eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur.
Turizmdeki büyümeyle beraber sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme
olan talep artmış ve turizm ürünleri ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de
değişmiş ve çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında,
yöreye özgü kültürel değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve
faunası, özel ekosistemler, doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha
sorumlu bir seyahat deneyimi kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki, turizm
eşsiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların
çevresinde yaşayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir.
Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin
arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araçtır. Dolayısıyla turizm sayesinde koruma
çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra ziyaretçiler ile yöre halkına
yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması gibi hedeflere
de kolayca ulaşılabilmektedir.
En önemli hususta; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş
kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve
izlenmesi gerekmektedir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan
olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline
gelebilecektir. İşte bu nedenle; “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME (MASTER)
PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur.
1.4. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ
Yukarda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm söz
konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi arasındaki fark
şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır.
9
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre halkı
katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir. Bu
yaklaşımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur,
yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için ortak
kararlar alınır. Karar almanın yanında uygulama ve izleme aşamalarında da yöre halkının
bilgisini, becerilerini, en uygun şekilde kullanmak esastır. Bu yaklaşım yöre halkının, yerel
otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
-Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur.
Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında olmalıdır. Bu
durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin
yapılmasıyla yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır. Söz konusu
gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında da
sorumluluk alacaklardır.
-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle hedefleniyorsa,
doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler ortaya konmalıdır.
-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile sınırlı
olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal, sosyal ekonomik yapılar da aynı zamanda
turizmin temel kaynağı olmaktadır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde
doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakış açısına
dayandırılmasına esas olmalıdır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm; doğayı koruma, kırsal
kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele
alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde
sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir
yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler
ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip olduğu
doğal, tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de
önemlidir.
10
-Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm
potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi özgün ve özellikli bir destinasyon oluşturması için
gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek
turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman başarılı
olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu alanlardan
beklenen faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı sayıda turist
demektir. Bu sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemlidir.
-Entegre Doğal Alan Yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı ile
doğa ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi
gruplarının etkin desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa,
ilgi gruplarının etkin iş birliği oldukça önemlidir. Planın herkes tarafından sahiplenilmesi
ayrıcalık olacaktır.
-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
-Pazarlama
Stratejisi; Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir
parçasıdır. Kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar
içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu
stratejide yer almalıdır.
-Turizm Destinasyonu Yönetimi; Yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu rekabete
açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu
rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir yaklaşımdır.
-İyi tanımlanmış amaçlar ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe, mali
portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı hazırlamak
gereklidir.
-Ziyaretçinin İzlenmesi ve Ziyaretçi Yönetim Planı: Madem ki doğa gibi hassas bir
sistemde çalışılıyor, bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim
planı lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma
kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geri bildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi
(iyileştirilmesi), hizmetteki aksamaların ve doğadaki değişimlerin takibi için çok önemlidir.
Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaşmak
garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir.
11
2. SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
2.1 KAYNAK ANALİZİ
Gelişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması mecburidir. Bir alanın sahip
olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel oluşturmaktadır. Bu
kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin etmektedir.
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm gelişimi için
önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin, tarımsal faaliyetleri desteklemediği
durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini hem de kırsal olma
özelliğini kaybedecektir. Gerek turizm potansiyeli gerekse taşıma kapasitesi turizm
kaynaklarının mevcut durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması
gerekir.
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a. Doğal Kaynaklar: turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu
kaynakların hali hazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi
turizm gelişimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. Eşsiz
manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici
olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları, konakladığımız evin
penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk
amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Halihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması
Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk, nehirler ve
göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için kullanımları gibi. Bu
kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük etkilere sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir
değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun değildir.
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla korunur.
Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
İklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneş ışığı
saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı
mevsimlerde turizm için elverişli olup olmadığıdır.
Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm
planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter
12
çalışmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin gelişmesi ve altyapı ile
tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.
b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara
benzerlik göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar,
turistler tarafından yüksek ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi
konusunda farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa
korumaya verilen destek artacaktır.
c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin
bileşimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı birçok
farklı unsurlar içermesi ve bu unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması
mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik
unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma
isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için altyapı
kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini ortaya
koymanın yanı sıra turizm gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme suyu,
donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı
olamayacaktır. Altyapının farklı unsurları için şartlar, kalite ve gelecekteki durum
değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu hem
kaynağın turizm gelişimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri
ortaya koyabilmektedir.
-
Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının
sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
-
İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep
telefonları da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri
içermektedir.
-
Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
-
Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji
kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike
içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
-
Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin
sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
13
-
Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı
atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
-
Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
-
Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli
olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok
önemlidir.
-
Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
İnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm
gelişiminde anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi
nitelikteki kültür ve kimliği oluşturmaktadır.
İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir;
-
Yöre halkının nüfusu,
-
Göç vb. eğilimler,
-
Demografik yapı,
-
Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik,
geleceğe odaklanma, çalışma ahlakı,
-
Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
-
Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
-
Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini
içeren sosyal yapı,
-
Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal
kaynaklar ve yönetimleri,
-
Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri,
yaklaşımları, algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait
olma ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
-
Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları, firma
sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış ilişkileri,
sektörler arası işbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile ilişkili
olabilmektedir.
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi
oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut
kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim
sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir
14
vizyon oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle bütünleştirilmesini
sağlayacaktır.
2.2 TURİZM POTANSİYELİ
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli
içermezler;
- Bazı doğa parçaları araştırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir.
Bu alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
- Bazı doğal sahalar, erişim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elverişli olmayan yerlerde
bulunurlar,
- Ekolojik kaynakların kullanımlar karşısındaki duyarlılığı (taşıma kapasitesi), ziyaretçi
girişinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli
önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir.
Bu potansiyel sınırlıysa başarılı bir turizm girişimini başlatmak imkanı olmayacaktır.
Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir
talebi karşılaması lüzumludur.
Turizme ilişkin motivasyon ve istekler değişkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değişen
tüketici davranışları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli
tüketicinin bakış açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline ilişkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri
elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde
çalışmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araştırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aşağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
-
Halen yapılan turizm,
-
Halihazırdaki turist miktarı,
-
Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
-
Ortalama kalma zamanları,
-
Turist profili,
-
Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık,
güneş, vb.)
-
Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile
kıyaslama yapılması ve neden o ilin tercih edildiği,
15
-
Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
-
İlimizde bir uluslar arası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkanı
makul müdür?
-
Alan ulaşım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taşıt, genel taşımacılık, vd.), bunlara
yaklaşım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
-
Alana ulaşma durumu (kolay-rahat, çaba ile, zor ve tehlikeli)
-
İle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
-
Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,
-
Güvenlik ve ulaşım açısından ne gibi problemler yaşanabilir?
-
Alt yapı incelemesi; taşımacılık ağı, yerel yolun durumu (toprak, asfalt), anayolla
bağlantısı, demiryolu ağı, yerel genel taşımacılığın yaygınlığı, program, ücretler,
hat/duraklar, döngü patikaları, patikalar, yollar, işaret levhaları, genel enformasyon
levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları,
-
Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması (iyi-sayısı, orta
iyi-sayısı vb.)
-
Hangi standartta yiyecek sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü)
-
İl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü
barınma kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
-
Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
-
İlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı
mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
-
Alan turist gezi rotasına girecek şekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara yakın
mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düşük veya yakında böyle bir
potansiyel bulunmamakta),
-
İlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı,
farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
-
Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, şans veya
mevsime bağlı),
-
Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
-
Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu:kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
16
-
doğal değerler: (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuş izole
olmuş alanlar, şelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuş, deniz
canlıları, iklim, diğerleri),
-
kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar,
folklor ve gelenekler, el işleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
-
Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı, eğitim
düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve geleneksel
özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi olmayan
bilgi ve beceriler, turizm gelişimine yaklaşımlar, misafir severlik anlayışı, hizmet
eğilimleri, yerel kuruluş ve idareler ile yönetişim, alanın kültürü ve kimliği,
-
Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
-
Altyapı; (su sistemleri, ulaşım ağları, sağlık imkanları, ulaşım terminalleri, enerji
kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar,
güvenlik sistemleri vb.)
-
İş ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satış yapan
çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor
malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, dişçiler, eczaneler,
kafe ve restoranlar, atm’ler, bankalar, diğer iş ve hizmetler.)
Turizm Talebi; Turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boş zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kişi olarak tanımlanabilir, turist ise
alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her
ziyaretçi turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin
de farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman
geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha
yüksek olmaktadır.
Turizme ilişkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
-
Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
-
Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değişimi,
-
Ortalama kalış süreleri, konaklama ve ulaşım şekilleri önemlidir.
17
(Sürdürülebilir doğa turizm gelişme planımızda ana unsur turizm olduğundan;turizme ilişkin
veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait verielr
üzerinden değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
-
Turist başına ortalama harcama,
-
Grup hacmi ve düzeni,
-
Turistlerin ağırlıklı yaş grubu,
-
Yaptıkları faaliyetler,
-
Ziyaret edecekleri-ettikleri yere ilişkin seçimleri,
-
Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama şekilleri,
-
İkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
-
Kullanılabilir ilave veriler.
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer il
veya illerle karşılaştırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin başka turizm pazarları ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını, bir
turistin alana ulaşmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.
Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaşılabilir değilse asla
başarılı bir turizm gelişimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu
dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla
ulaşılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düşünülen uzak mesafeler için alanın sınırlı
sayıda turist potansiyeli olacaktır.
-
Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
-
Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaşımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple bağımsız
turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir,
-
Tren, otobüs veya özel araçlarla erişim de konum faktörleri içinde önemlidir,
-
Alana ziyaret iklim şartları açısından da kısıtlı imkanlara neden olabilir,
-
İle özgü yapılan bürokratik işlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik birimleri
tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi,
-
Turizm arzında; işaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaşma kolaylığı da önem
arz etmektedir. Haritalar, broşürler, internet imkanı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz
faktörüdür.
18
-
Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik
standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeşitliliği, ortam ve
konukseverlik önemlidir.
-
Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
-
Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle
hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada
rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüştür. Doğal alanların alternatif
kaynak kullanımına dönüştürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu
yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karşısında
koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine
bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve
korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalışan ve doğanın kıymetini bilen ekoturistler için son derece önemlidir.
2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya
bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve
sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek
ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları
tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca
destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin
(örn: iklim değişikliği, kirlenme.vb.) baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını
tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl,
ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır.
Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir
planlama aracıdır. Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır.
Taşıma
kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma
kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet
etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca
19
Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin
aşılmaması ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan içinde tek
tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleşik
etkisidir.
2.3.1 Taşıma Kapasitesinin Elemanları;
Sosyal Taşıma Kapasitesi,
Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz
etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatışmalardan kaçınılmasını içerir.Bu
unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse
kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun
değişimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin
ilişkileri, kullanıcı grupların davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve
toplumsal faydalarıdır.
Ekonomik Taşıma Kapasitesi;
Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer
sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel
ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani
temel kıstas; turizm gelişimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taşıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist
sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik Taşıma Kapasitesi;
Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler,
ikamet yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik
değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi
ve veri toplanması önemli olmaktadır.
İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi;
Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müşteri olarak alınabilecek ziyaretçi
sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki
20
şartlar (doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları) ile turizm altyapısının kapasitesine
dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır;
-
Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
-
Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir;
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları: Kırmızı
liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas
türler,
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa
koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme
sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler,
konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,
özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin
bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine
ilişkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler, ölçütler ve
göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi;
Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri
üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi
sayısıdır.
3. İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR
İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda
sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen
bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve amaçlarımıza
ulaşmak için güvenebileceğimiz kişilerdir.
21
İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya olmaları
gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara ulaşmak
için işbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi
gruplarını işbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün olur.
3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ
Turizmde ilgi grupları;
-
Yöre halkı, kişiler ve kurumlar,
-
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
-
Bölgesel yetkililer,
-
Ulusal yetkililer,
-
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,
taşımacılar,
-
Turizmle ilgili sektörler,
-
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret
ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
-
İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar,
-
Eğitim ile ilgili birimler,
3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ
İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve
uygulamasında yer alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet
okumak için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır,
sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler
olduğunu ve hangi tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı
seviyelerinde destek temini için de son derece elverişli bir analizdir.
İlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının
yönetiminden sorumlu bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
-
Genel hedeflerini,
-
Turizmden beklediği faydaları
-
Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; şu adımlardan oluşur;
22
1. İlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi,
4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün
tahmin edilmesi,
5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi,
6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin
kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması,
8. Paydaşların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya
konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması,
11. Uygulama
(zaman
çizelgesinin
ve
hedeflerin
ortaya
konması,
iletişim
organizasyonunun oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. İzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaşım
uygulanması neticesinde;
-
Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
-
Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve
-
Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel
mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki
olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi
yerel kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye teşvik etmelidir.
3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Gelişme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi
gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını,
karar verme gibi hususları düzenler.
23
3.6. MERSİN TARİHÇE
Mersin yöresinde yapılan kazı ve araştırmalar, İl'in Neolitik (Yeni Taş), Kalkolitik (Bakır
Taş) çağlardan beri, yerleşim yeri olduğunu göstermektedir.
Bölgenin Kizuvatna olarak bilinen en eski adı, Hitit devrinde QUE (KUE), Klasik Devirde 'de
Kilikya olarak yer almıştır. Mersin, tarih sahnesinde bir çok medeniyetin izlerini taşımaktadır.
Mersin yöresi sırası ile Hititler, Firigler, Asurlular, Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve
Bizanslıların hakimiyetine girmiş, zaman zaman, Arap istilasına uğramış, XI. y.y.da
Selçukluların, XIV:y.y.da Karamanoğulları ve Ramazanoğulları’ nın ve XV.y.y.da Osmanlı
İmparatorluğu hakimiyetine girmiştir.
Mersin yöresinde, önemli tarihi merkezler olan Tarsus Gözlüküle ve Mersin Yumuktepe' de
yapılan kazılar, Mersin’ in tarihte önemli bir merkez olduğunu ortaya çıkarmıştır. Nitekim
Gözlükule İslam uygarlıklarından Neolitik Dönem'e kadar 33 katmandan oluşmaktadır.
Aynı şekilde Mersin Demirtaş Mahallesinde bulunan Yumuktepe' de gerçekleştirilen
kazılarda da aynı bulgulara rastlanmıştır.
Mersin yöresinde, daha sonra, Hitit Devrinin izleri görülür. Mersin ve Tarsus'un Yukarı
Mezopotamya'dan Orta ve Batı Anadolu’ ya yönelik geçiş yolu üzerinde olması, bu yöreyi
önemli kılmıştır. Hitit Kralı Hattuşiş, yöreyi imar ve ıslah etmiştir. Daha sonra Asur Kralı III.
Selomossa' nın eline geçen yöre, M.Ö.528 tarihinde İran Hükümdarlığına geçmiştir.
M.Ö.527'de yöreyi ve Kıbrıs'ı Yunanlılar ele geçirmiştir.
M.Ö. 334, yörenin Makedonya Kralı Büyük İskender’in hakimiyet dönemidir. M.Ö. 261.-246
da yöreyi Mısır Hükümdarı Batlenios Ogustos zapt eder M.Ö.66 yılında ise Roma
İmparatorluğu Komutanlarından Pompeius Mersin ve çevresini zapt ederek, Soli şehrini kendi
adına izafeten kurar daha sonra yöreyi kısa bir dönem Araplar işgal etse de barınamazlar.
Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra yöre Doğu Roma İmparatorluğu içerisinde
kalır. Bilahare yöre Bizans hakimiyetine geçer.
İslamiyet’in, Arabistan’da yayılmasından sonra Halife Osman zamanında yöre, Arapların
eline geçer. Asurlulardan sonra yöre Abbasi Halifesi Sultan Mehdi zamanında M.S. 853 de
Abbasilerin hegemonyasına geçer. 1082-1083 yıllarında Selçuklu hakimiyetine geçen yöre bu
dönemde, kısmi olarak Haçlı istilasına uğramıştır. Selçukluların zayıflaması ile yöre
Karamanoğulları’na geçer.
24
Mersin, Fatih Sultan Mehmet'in komutanlığında, Gedik Ahmet Paşa tarafından 1474’de ele
geçirilmiştir. 1481'de Fatih Sultan Mehmet'in ölümünden sonra Hükümdar olan II. Beyazıt ile
kardeşi Cem Sultan arasında ortaya çıkan saltanat kavgası sırasında Cem Sultanın Mersin' de
Korykos Kalesine ; oradan da, Anamur üzerinden, Rodos Şövalyelerinin yardımıyla İtalya'ya
gittiği söylenir.
Ovalık Kilikya olarak adlandırılan bölüm ise 1516 da Osmanlı İmparatorluğuna bağlanmıştır.
I. Dünya Savaşında, Mondros Mütarekesiyle itilaf devletlerinin istilasına uğrayan Mersin
1912-1918 tarihinde İngilizler işgal etmiştir.
02.01.1919 da da yöreye Fransızlar gelmiştir. 12.11.1919 da İngilizlerin çekilmesiyle işgalci
olarak Fransızlar kalmıştır. Mersin milli mücadele ile 3 Ocak 1922 de tekrar tarih
hakimiyetine geçmiştir. 1924 tarihinde Mersin adıyla Vilayet olmuştur.
MERSİN'İN KRONOLOJİSİ
M.Ö. 6000-5500 Neolitik Dönem
M.Ö. 5500-3000 Kalkolitik Dönem
M.Ö. 3000-2000 İlk Tunç Çağı
M.Ö. 2000-1700 Orta Tunç Çağı
M.Ö. 1700-1200 Kizuvatna Krallığı
M.Ö. 1200-612 Kue Krallığı
M.Ö. 546-333 Pers Krallığı
M.Ö. 301-101 Selevkoslar Dönemi
M.Ö. 101- M.S.-395 Roma Dönemi
M.S. 395-661 Bizans Dönemi
M.S. 661 Muaviyenin İçel' in bazı yörelerini ele geçirmesi.
M.S. 685-960 Yörenin Bizans ve Araplar tarafından sık sık el değiştirmesi.
M.S. 960 Bizanslıların yöreye egemen olması.
25
1082 Süleyman Şah'ın yöreye egemen olması.
1124 Ermenilerin Tarsus'u ele geçirmesi.
1224 Anadolu Selçukluları Dönemi.
1254 Karamanoğulları Dönemi.
1357 Silifkenin Karamanoğulları Beyliğinin eline geçmesi.
1473 Gedik Ahmet Paşa'nın Silifke'yi Osmanlı topraklarına katması.
1516 Mersin ve Tarsus Yöresinin Osmanlı yönetimine katılması.
1852 Mısırlı İbrahim Paşa'nın Mersin yöresini ele geçirmesi
1859 Mersin yöresinin Osmanlı topraklarına katılması
17 Aralık 1918 Mersin'in, İngilizlerce işgali.
19 Aralık 1918 Tarsus'un, Fransızlarca işgali.
02 Ocak 1919 Mersin'in, Fransızlarca işgali
20 Temmuz 1920 Fransızlarla yapılan Bağlar Savaşı.
05 Ağustos 1920 Pozantı Kongresi.
20 Aralık 1921 Ankara Antlaşması (Çukurova’ nın işgalciler tarafından boşaltılması.)
27 Aralık 1921 Tarsus'un düşman işgalinden kurtuluşu.
03 Ocak 1922 Mersin'in düşman işgalinden kurtuluşu.
17 Mart 1923 Atatürk'ün Mersin'i ziyareti
1924 Mersin'in Vilayet oluşu.
1933 Mersin' in ,İçel'in Vilayet Merkezi olan Silifke ile birleştirilmesi ve İl oluşu.
2002 İçel adının Mersin olarak değiştirilmesi.
26
3.7 MERSİN İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
3.7.1. Mersin İli Coğrafi Bilgiler
Orta Toroslar Taşeli Platosunda geniş bir yay çizerek kuzey doğuya yönelir ve gittikçe
yükselir. Mersin içerisinde kalan Bolkar Dağının Medetsiz Tepesi 3584 metre
yüksekliğindedir. İlin bu dağlık kesimindeki en önemli geçişler Gülek Boğazı ve Sertavul
Geçididir.
İl akarsu bakımından çok zengin değildir. İlin en önemli akarsuları Göksu ve Berdan Çayıdır.
Göksu Irmağı 268 km, Berdan Çayı ise 90 km uzunluğundadır. Lamas, Mezitli, Alata,
Deliçay, Glindire, Bozyazı, Anamur, Efrenk diğer önemli çaylardır.
İl’de önemli göl yoktur. Silifke - Taşucu arasında Akgöl, Ketlik ve Paradeniz başlıca
göllerdir.
İlin kıyı şeridinin iklimi Akdeniz iklimidir. Kuzey kesimleri ise Karasal iklim özelliği
gösterir. İlin sahil kesimi lodos, poyraz, meltem ve yıldız rüzgarlarının etkisindedir. Bölgenin
bitkisel örtüsü makidir.
İl dahilinde bulunan belli başlı ovalar ve bu ovaların yüzölçümleri şu şekildedir.
Tarsus Ovası 85.000 hektar,
Berdan Ovası 40.000 hektar,
Anamur Ovası 5.660 hektar.
İlin meteorolojik bilgileri ise;
Yerel Ortalama Yaygın Basınç (MB) 1011.9
Ortalama Sıcaklık 18.5 Co
Günlük En yüksek Sıcaklık Farkı 20.6 Co
Ortalama Oransal nem( %) 72
En düşük Oransal Nem (%) 7
Ortalama Açık Gün Sayısı 150
Ortalama Bulutlu Gün Sayısı 199.7
Ortalama Kapalı Gün Sayısı 49.1
Ortalama Yağış Miktarı 525.5 mm
Ortalama Toprak Sıcaklığı 21.8 Co’ dir.
27
Şekil 1. Mersin İl Haritası
28
3.7.2. İlin Jeolojik Durumu
Şekil 2. Berdan Ovasının jeoloji haritası ( Özer, 2007; 17 )
29
3.7.3.. İlin İklim Durumu
Tablo 1. Mersin İline Ait İstatistiki Veriler
MERSIN
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler (1970 - 2011)
Ortalama Sıcaklık (°C)
10.4
11.1
13.9
17.7
21.5
25.2
28.0
28.4
25.8 21.5
15.9
11.8
Ortalama En Yüksek Sıcaklık (°C)
14.9
15.6
18.3
21.6
24.8
28.0
30.7
31.5
30.1 26.9
21.3
16.5
Ortalama En Düşük Sıcaklık (°C)
6.6
7.2
9.7
13.4
17.2
21.2
24.4
24.7
21.5 17.0
11.8
8.1
Ortalama Güneşlenme Süresi (saat)
5.0
5.4
6.5
7.3
8.5
10.1
10.1
10.0
9.2
7.5
5.6
4.5
Ortalama Yağışlı Gün Sayısı
9.1
8.9
7.5
7.6
5.2
2.3
1.1
0.9
1.7
5.2
7.1
10.0
Aylık Toplam Yağış Miktarı
97.7
77.5
53.4
38.6
22.5
9.6
8.2
4.5
7.2
40.2
79.8
129.2
Ortalaması (kg/m2)
Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük Değerler (1970 - 2011)*
En Yüksek Sıcaklık (°C)
25.2
24.0
29.8
34.7
35.8
35.0
36.6
37.2
38.5 36.4
30.2
27.0
En Düşük Sıcaklık (°C)
-4.5
-3.6
-1.5
3.8
9.1
5.3
16.3
16.7
12.5 5.6
0.7
-3.0
Günlük Toplam En
03.12.2001 175.4
Günlük En Hızlı
07.02.2003 123.1
En Yüksek **.**.**** **.* cm
2
Yüksek Yağış Miktarı
kg/m
Rüzgar
km/sa
Kar
http://www.mgm.gov.tr/
30
3.7.4. İlin İdari Durumu
İl’in yüzölçümü 15.853 km2 olup; 13 ilçesi, 55 Belediyesi ve 510 köyü bulunmaktadır.
İl’e bağlı İlçelerden Bozyazı ve Aydıncık 1987 yılında, Çamlıyayla 1990 yılında, Büyükşehir
sınırlarında yer alan Akdeniz, Mezitli, Toroslar ve Yenişehir ise 2008 yılında İlçe olmuşlardır.
(http://www.mersin.gov.tr)
Tablo 2. Sayılarla İlçe, Köy, bucak ve Belediyeler
İlçe
Köy
Bucak Belediye
Bağlı Belediyenin Adı
8
1
Akdeniz
Akdeniz
15
2
3
Mezitli, Fındıkpınarı, Tepeköy
Mezitli
32
5
6
Toroslar, Arslanköy, Ayvagediği,
Toroslar
Güzelyayla, Gözne, Soğucak
8
1
2
Yenişehir, Değirmençay
Yenişehir
37
2
3
Anamur, Çarıklar, Ören
Anamur
10
1
Aydıncık
Aydıncık
14
2
3
Bozyazı, Tekmen, Tekeli
Bozyazı
10
1
2
Çamlıyayla, Sebil
Çamlıyayla
50
10
11
Erdemli, Arpaçbahşiş, Ayaş, Çeşmeli,
Erdemli
Esenpınar, Kargıpınarı, Kızkalesi,
Kocahasanlı, Kumkuyu, Limonlu, Tömük
41
4
5
Gülnar, Büyükeceli, Köseçobanlı, Kuskan,
Gülnar
Zeyne
90
1
2
Mut, Kuskan
Mut
66
8
9
Silifke, Akdere, Atakent, Arkum, Atayurt,
Silifke
Narlıkuyu, Taşucu, Uzuncaburç,
Yeşilovacık
129
5
6
Tarsus, Atalar, Bahşiş, Gülek, Yenice,
Tarsus
Yeşiltepe
TOPLAM
510
41
54
3.7.5. Nüfus
İl’in ekonomik potansiyeli ve coğrafi konumu sebebiyle nüfus yoğunluğu yüksektir. Özellikle
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan olmak üzere, yurdun her yöresinden yoğun göç almıştır.
Bu durum ilin nüfus yoğunluğunu arttırdığı gibi; kentsel gelişmeyi olumsuz etkilemiş, mahalli
hizmet ve ihtiyaçları da arttırmıştır.
2011 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Tespiti ile ulaşılan Mersin İli genel nüfus toplamı
1.667.939’dur.
Toplam 1.667.939 olan nüfusun 1.303.018’i1 (%78,12) şehir nüfusu, 364.921’si (%21,88)
köy nüfusudur (http://rapor.tuik.gov.tr).
31
Tablo 3. Mersin İli Sayım Yılları İtibariyle Nüfusu ve Yıllık Nüfus Artış Hızı
YILI
1927
1935
1940
1945
1950
1955
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1997
2000
2007
2008
2009
2010
2011
2012
NÜFUSU
211.543
244.236
257.790
279.474
317.929
371.667
444.523
511.273
590.943
714.817
843.931
1.034.085
1.266.995
1.508.232
1.651.400
1.595.938
1.602.908
1.640.888
1.647.899
1.667.939
1.682.848
NÜFUS ARTIŞ HIZI (Binde)
17.96
10.74
16.22
25.78
31.23
35.80
27.98
28.96
38.06
33.21
40.64
40.63
24.49
26.47
23,40
4,26
12,1
8,9
Tablo 4. Mersin İli ADNKS’ye Göre 2011 Yılı İlçeler Bazında Şehir ve Köy Nüfusu
İlçe Adı
Akdeniz
Mezitli
Toroslar
Yenişehir
Anamur
Aydıncık
Bozyazı
Çamlıyayla
Erdemli
Gülnar
Mut
Silifke
Tarsus
TOPLAM
Şehir
274.684
133.378
252.706
198.912
35.044
7.915
15.833
2.553
48.606
7.841
28.852
54.818
241.876
1.303.018
Köy
6.036
11.865
24.731
4.856
28.077
3.509
10.944
6.484
79.410
19.609
34.284
60.067
75.049
364.921
Toplam
280.720
145.243
277.437
203.768
63.121
11.424
26.777
9.037
128.016
27.450
63.136
114.885
316.925
1.667.939
32
3.7.6. Ulaştırma
Karayolu;
İlin Yol Ağı 184 km’si otoyol, 503 km’si devlet yolu, 676 km’si il yolu olmak üzere toplam
1.363 km’dir. Karayolları teşkilatınca son 7 yılda 103,3 km’si bölünmüş yol olmak üzere
toplam 182,3 km yol yapılmıştır.
Tablo 5. Mersin ve İlçeleri Mesafe Cetveli
Mersin
Anamur
223
53
Aydıncık
170
14
39
Bozyazı
209
313
260
299
Ç.Yayla
90
186
133
172
127
Erdemli
37
87
34
73
237
110
Gülnar
147
146
93
132
248
121
59
Mut
158
140
87
126
173
46
64
75 Silifke
83
250
197
236
61
64
174
185
110 Tarsus
27
Demiryolu;
Demiryolu ulaşımı yalnızca il merkezi ile Tarsus ilçesinde mevcut olup, il sınırları içindeki
demiryolu uzunluğu toplamı 55,2 km. dir. İlimizin lojistik merkezi olması bakımından,
merkezdeki Tırmıl mevkiinde liman, demiryolu ve otoyol bağlantılı bir konteyner aktarma
istasyonu ile Tarsus ilçesine bağlı Yenice beldesinde lojistik köy yapımı programa alınmış
olup, arazi kamulaştırma çalışmaları devam etmektedir.
Denizyolu ve Limanlar;
İlimizde deniz ulaşımı, kara ve demiryolu bağlantılı uluslararası Mersin Limanı ve Silifke
ilçesi dahilindeki Taşucu limanı ile sağlanmaktadır. Mersin limanı 4.762 gemi/yıl kabul
kapasitesi, 8.606.000 ton/yıl yükleme-boşaltma kapasitesi, 7200 m² net kullanılabilir alanı ile
yerli ve yabancı limanlarla rekabet edebilecek altyapıya sahiptir. Taşucu limanından
KKTC'ye ulaşım sağlanmaktadır.
Havayolları;
Havayolu ulaşımı il merkezine yaklaşık 57 km uzaklıktaki Adana havaalanından
sağlanmaktadır. Tarsus ilçesi Yenice beldesi yakınındaki Kargılı köyü, uluslararası yolcu ve
kargo taşımacılığı yapılacak bölgesel Çukurova havaalanının yeri olarak belirlenmiş ve 2009
yılı yatırım programında Çukurova Havaalanı , kamulaştırma çalışmaları devam etmektedir.
33
Çukurova havaalanının Yenice lojistik köyü ve Mersin Limanı ve diğer iller ile otoyol ve
demiryolu bağlantıları olacaktır.
3.7.7. Turizm
Mersin, 321 km. lik (100 km.si doğal sahillerden oluşmaktadır) kıyı şeridine sahip bir ildir.
Tarih boyunca eski Mısır ve Roma İmparatorluğunun yerleşim alanları arasında yer almıştır.
Yumuşak iklimi sayfiye yeri olarak kullanılmasını sağlamıştır. Bir yerleşim alanı olarak 8500
yıl öncesine tarihlenmektedir. Mersin ve yöresinde arkeologlar tarafından Neolitik (İÖ 6500)
ve Bronz devrine (İÖ 3000) ait kalıntılar bulunmuştur. Kıbrıs ve Mezopotamya ile olan ticari
bağlantıların izlerine rastlanmıştır. İlde Hititlerden başlamak üzere Büyük İskender, Roma,
Bizans, Arap, Haçlılar, Selçuk ve Osmanlılara ait birçok tarihi eser ve yerleşim merkezlerine
rastlamak olasıdır. Ayrıca ilk Hıristiyanların Kudüs’ten kovulmalarından sonra yerleştikleri
ilk yerler arasında olup, Hıristiyanlık dininin Roma’ya kadar yayılmasında en etkili
merkezlerden biri olmuştur.
Mersin ili turizm çeşitliliği açısından zengin bir potansiyele sahiptir. Bu arz çeşitliliği deniz,
yayla, dağ, inanç ve kültürel turizm yönleri ile oluşmaktadır. İnanç turizmi açısından başta
Hıristiyanlık olmak üzere üç semavi din için kutsal sayılabilecek yerler bulunmaktadır.
Mersin, Kültür ve Turizm Bakanlığınca kongre turizminin geliştirileceği 7 şehir arasına
alınmıştır. Yenişehir Belediyesince hizmete sokulan 12000 Metrekarelik fuar alanının,
Mersin’de fuarcılığın gelişimine katkı sağlamaktadır. Ayrıca, 2008 yılı Haziran ayında Mersin
Büyükşehir Belediyesince hizmete sokulan kongre merkezi de, kongre ve toplantı pazarı için
bir avantaj yaratmış bulunmaktadır. Tarsus-Gülek-Karboğazı kış turizmi açısından Kültür ve
Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi kapsamına alınmıştır. Bunun yanında şehirde bulunan
çeşitli spor tesisleri, ulusal hatta uluslararası düzeyde çeşitli spor karşılaşmalarını olanaklı
hale getirebilmektedir. Yatırımcılarına tapuları verilen ve 2013 yılı yaz sezonu hizmete
açılması planlanan Mersin-Tarsus Kültür, Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi, ilde golf
turizminin gelişmesi, ek yatak ve istihdam olanaklarının yaratılması açısından önemini
korumaktadır. İlan edilen 6 adet Turizm Merkezinde planlama çalışmaları devam etmektedir.
3.7.8. Mersin’ de Koruma Altındaki Sit Alanları
Mersin’in Tarsus İlçesinden Anamur’a kadar uzanan 321 km. sahil bandında çok sayıda doğal
sit alanı bulunmaktadır. Bunların çoğu Caretta Caretta Kaplumbağaları ile Akdeniz Foklarının
yaşam alanlarıdır.
34
Silifke İlçesinde bulunan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi (Endemik Bitki Ve Kuş
Gözlem Alanı) İl merkezine 80 km mesafede olup, 02.03.1990 tarihli Bakanlar Kurulu
Kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmiştir. Göksu Deltası 1994 yılında
ülkemizin RAMSAR Sözleşmesine taraf olmasıyla uluslararası koruma statüsüne kavuşmuş
önemli bir sulak alandır. 253.558 ha (1.360 hektarı su yüzeyi) yüzölçümüne sahip bölge
17.500 ila 94.700 arasında değişen kuş nüfusu ve 334 kuş türü, İribaş Kaplumbağası (Caretta
Caretta), Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası, Akdeniz Keşiş Foku (Monuchus Monuchus)
ve Akdeniz Yeşil Kaplumbağası (chelonia mydas) varlığı; 10.069 km. su toplama havzasıyla
dünya ve ülke ölçeğinde ekolojik önemi olan bir alandır.
İlimiz Mağara oluşumları bakımından “Mağara Cenneti” durumunda olup çok sayıda mağara
mevcuttur. Bölgemizdeki mağaralar çeşitli jeolojik hareketler ve yer altı sularının aşındırması
sonucu meydana gelmiştir. Tabiat şartlarında eşsiz güzelliklerle oluşan mağaraların insanlar
tarafından korunak, barınak ve dinsel mekân olarak kullanılmış olması geçmiş medeniyetlere
ait izlerin bulunmasını da sağlamaktadır.
Silifke-Narlıkuyu da Cennet Çöküğü, Cehennem Çukuru, Astım Mağarası, Anamur da
Köşekbükü Mağarası, Tarsus’ta Yedi Uyurlar (Eshab-ı Kehf) ziyarete açık mağaralarımızdan
olup büyük ilgi görmektedir. Ayrıca Aydıncık Aynalıgöl ve Tarsus Taşkuyu Mağarasını
ziyarete açmak için çalışmalar devam etmektedir.
Mersinde önem arz eden üç adet şelale bulunmaktadır. Bunlar Tarsus-Berdan, Gülnar Ilısu ve
Mut-Yerköprü Şelalesidir.
Mut-Gülnar, Ermenek üçgeninde yer alan ve bir doğa harikası olan Yerköprü Şelalesine, MutErmenek güzergâhından 5 Km. kadar gidildikten sonra varılır. Şelaleden sarkıt şeklindeki
yosunların üzerinden akan suyun bazı yerlerde çok bazı yerlerde damlalar halindeki düşmesi
çok farklı bir görünümü ortaya çıkararak şaşırtıyor insanı. Suyun düştüğü yerdeki suyun
maviliği, şelalenin yeşilliği, dik yamaçlardaki çam ağaçları sudaki balıkların oradan oraya hiç
durmadan gezinmeleri farklı bir dünyadaymışsınız gibi sizi mutlu ediyor.
Şelalenin kenarından mağaraya doğru baktığınız da dumanlı görüntünün gerisinde 200 metre
uzunlukta 5-10 metre genişlikteki tabanı göl olan bir mağara uzanıyor. Mağarada suyun mavi
ve yeşil tonlarda olması, mağaranın tavanındaki sarkıtlardan damlayan suyun görüntüsü ve
serinlik muhteşem.
Ilısu Şelalesi, oldukça yüksek debili bir suyun yaklaşık 70 metre yüksekten uçarak
oluşturduğu muhteşem güzellikte bir şelaledir. Daha önceleri çok daha yüksekten uçan su,
35
akarsuyun aşındırma gücünden dolayı uzun yıllar boyu giderek alçalmıştır ve alçalmaya
devam etmektedir. Suyun şelaleyi ilk oluşturduğunda uçtuğu yükseklik yaklaşık 200 metredir.
Şelale, bu muhteşem görüntüsünün yanı sıra, özellikle yaz aylarında serinlemek isteyenler için
ideal bir ortamdır. Yaklaşık 70 metre yüksekten uçan su, indiği yerde taşlara çarparak, adeta
doğal bir fıskiye gibi ileriye doğru fışkırmakta ve yaklaşık 15-20 metre uzaklığa kadar sürekli
yağmur misali yağmaktadır. Ayrıca şelalenin en büyük su kaynağı olan Ilısu kaynağı da,
şelalenin 2-3 km yukarısında bulunmaktadır. Kayaların içinden derya gibi suyun çıktığı bu
kaynak da gezilip-görülmeye değer eşsiz bir doğa manzarası sunmaktadır. Ilısu Şelalesi,
Gülnar'a 65, Mut'a 90, Ermenek'e ise 30 km (diğer yol 70 km civarında) dolaylarında bir
mesafededir. Şelale'ye kadar özel araçla inme imkânı vardır.
Tarsus Şelalesi; Tarsus İlçe Merkezinin kuzeyinde Berdan (Kydnos) Çay'ı üzerindedir.
Berdan nehrinin bu bölümünde nehir suyu 4-5 metrelik bir yükseklikten dökülerek şelale
meydana getirmektedir. Romalılar döneminde şelalenin bulunduğu alan nekropol (mezarlık)
olarak kullanılmıştır.
Doğal Sit Alanları
MEVKİİ, KÖY, MAHALLE
ADI
Eski Askeri Kışla Alanı (Tarihi ve 2. Hamidiye Mah.
Derece Doğal Sit Alanı)
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Adanalıoğlu Belediyesi sınırları içinde
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Kazanlı Belediyesi sınırları içinde
1. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı
Gözne Kalesi Çevresi
Mağara (1. Derece Doğal Sit Alanı)
Aslanköy Kasabası, Şekersu Mevkii
Mamuriye
Kalesi
(1.
ve
3.
Derece Bozdoğan Köyü
Arkeolojik Sit + 1. Derece Doğal Sit Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Kaladıran Köyü
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Karaağan Köyü
Alanı)
Köşekbükü Mağarası (1. Derece Doğal Sit Ovabaşı Köyü
Alanı)
1. Derece Doğal Sit Alanı
Dragon Çayı ile Orman Kampı Arasında
36
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Nasrettin Köyü Mevkii
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit İncekum Mevkii
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Bozluklu Mevkii
Alanı)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Sancak Burnu Mevkii
Alanı)
Büyük Ada (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Aydıncık
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Tekeli Beldesi
Alanı)
Çubukkoyağı Köyü, Maraştepesi Mevkii
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Tekeli Beldesi Keltepe Mevkii
Alanı)
Çubukkoyağı Köyü Maraştepesi Mevkii
Kızıl liman (Doğal Sit Alanı)
Bozyazı
Lenger Mağarası (Doğal Sit Alanı)
Lenger Köyü
Alata Doğal Sit Alanı
Erdemli
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Büyükeceli, Akkuyu Mevkii
Alanı)
Ilısu Şelalesi (Doğal Sit)
Gülnar
Çağlayan Şelalesi (Doğal Sit)
Büyükeceli, Kocaşlı Köyü)
Mağara ve Kaya Otmaları (1. Derece Hacıahmetli Köyü, Kapız Mevkii
Arkeolojik Sit + 1. Derece Doğal Sit Alanı)
Kalıntılar (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Çömelek Köyü Arıkayası Mevkii
Mavga Kalesi (1. Derece Arkeolojik Sit + Hacınuhlu Köyü, Kozlar Yaylası Mevkii
1. Derece Doğal Sit Alanı)
Yerköprü Düden Obruk ve Şelalesi (doğal Gezende Köyü
Sit Alanı)
Göksu Deltası (1. Derece Doğal Sit Alanı, Taşucu ve Atayurt ilçesi sınırları içinde
2. Dereceye dönüştürülüyor)
37
Tahta Limanı (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Akdere Köyü, Eğribük Mevkii
Güvercin Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + Silifke-anamur Kıyıbandı
Akhayat Harabeleri (1. Derece Arkeolojik Karadedeli Köyü Kuzeyinde
Sit + 1. Derece Doğal Sit Alanı)
Antik Yerleşim Yeri ((1. Derece Arkeolojik Susanoğlu Yöresi
2. ve 3. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit
Silifke-Anamur
Kıyıbandı,
Boğsak
Koyunda
Korasion Antik Şehri (Arkeolojik ve Doğal Susanoğlu
Sit)
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Akdere Beldesi, Eğribük Mevkii
Alanı)
Şeytanderesi
(Kocaçay
Kanyonu)
(1. Silifke-Erdemli, Uzuncaburç
Derece Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı)
Boğsak Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + Silifke-Anamur Kıyıbandı
Dana Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Silifke-Anamur Kıyıbandı
Fok Üreme Sahaları (1. Derece Doğal Sit Yeşilovacık köyü
Alanı)
3. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı
Silifke-Erdemli, Uzuncaburç
Liman Kalesi (1. ve 3. Derece Arkeolojik Silifke-Anamur Kıyıbandı
1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Derece Doğal Atakent Belediyesi
Sit Alanı
Aşağı Dünya Obruğu (1. Derece Arkeolojik Karadedeli Köyü Kuzeyinde
Aphrodisias Antik Kenti ve Köserelik Silifke-Anamur Kıyıbandı
Adası (1. ve 3. Derece Arkeolojik Sit + 1.
Barbaros Anıtı ve Çevresi (1. Derece Doğal Silifke-Mut
Karayolu
Üzerinde
Göksu
38
Sit Alanı)
Irmağı Kıyısında
3. Derece Doğal Sit alanı
Narlıkuyu Köyü Sınırları
Nagiduda Adası (1. Derece Arkeolojik Sit + Bozyazı
Yelkenli Ada (1. Derece Arkeolojik Sit + 1. Aydıncık
Kepez Mağarası (1. Derece Doğal Sit Kızılisalı Köyü Sarıveliler Mahallesi
Alanı)
Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı
Tarsus İlçe Merkezi
Tarsus Şelalesi 2. Derece Arkeolojik ve Tarsus
Doğal Sit Alanı
Doğal Sit Alanı
Tarsus Şelale Bölgesi
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Tarsus Belediyesi Mücavir alanında
Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanları (1. Huzurkent Belediye sınırları İçinde
Berdan Barajı Mesire Yeri (2. Derece Tarsus
Doğal Sit Alanı)
Sarıveli Doğal Sit Alanı
Sarıveli Köyü
Taşkuyu Doğal Sit Alanı
Taşkuyu Köyü
3.7.9. Tesisler
Tablo 6. Turizm İşletme Belgeli Yeme İçme Tesisleri
Tesisin Adı
Alibaba Kordon
Şimal Yıldızı
Botanik Garden
Grand Deniz Yıldızı
Öz Tropicana
Villa
Begonvil Restoran
Kafa Miz
Türü
Lokanta-Bar
Yüzer Lokanta
Lokanta
Lokanta
Lokanta
Özel Tesis
Lokanta
Özel Tesis
Kapasite
80 Kişi
104 Kişi
450 + 150 Toplam 600 Kişi
150 Kişi
25 Kişi
805 Kişi
150 Kişi
100 Kişi
39
Diğer Yeme İçme
Tesisleri
Tesisin Adı
Forum Alışveriş
Merkezi
Kipa Alışveriş Merkezi
Mersin Marina
Ali Baba Restaurant
Çınaraltı Balık
Restaurant
İnci Restaurant
Kerim Restaurant
Lagos Restaurant
Narlıkuyu Balık
Restaurant
Orfoz Balık Restaurant
Yunus Restaurant
Merada
X-Sıde Beach Club
Alp Cafe
Cafe Atilla Eski Türk
Evi
İklim Cafe
S Cafe
Saint Paul Cafe
Camıno
I See
The Box
Don Quıjote Cafe
Pizzeria
Kırmızı
Mobydick Takeaway
Vıkıng Cafe &
Restaurant
Truva Club Cy
Life Lounge
Tunç Kumpir
Asmaaltı Et & Balık
Restaurant
Akdeniz Restaurant
Antik Anadolu Sofrası
Aşina Restaurant
Göçtü Restaurant
Türü
Restaurant, Cafe,
Pastane
Restaurant, Cafe
Restaurant, Cafe
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Kapasite
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Balık Restaurant
Restaurant, Cafe,
Bar
Beach Club
Cafe
Cafe
Cafe
Cafe
Cafe
Cafe & Bar
750 Kişi
Cafe & Bar
Cafe & Bar
Cafe & Restoran
120 Kişi (Bistro Düzeni) 50 Kişi
(Oturum)
75 + 75 Toplam 150 Kişi
100 Kişi
125 Kişi
Cafe & Restoran
Cafe & Restoran
Cafe & Restoran
75 Kişi
80 Kişi
200 Kişi
Club
Club (Açık Hava)
Kafeterya.
Lokanta
3000+1500 Toplam 4500 Kişi
4000 Kişi
140 Kişi
125 Kişi
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
40
Gülbaba Restaurant
Gülistan Restaurant
Gürel Lokantası
Kalyon Prestij
Kalyon Restaurant
Polat Restaurant
Rafet Usta Restaurant
Salinas Pizza Döner
Sandal
Sözenler Restaurant
Şadırvan
Şelale Restaurant
Yıldırımlar
Yıldırımlar Lokantası
Yıldırımlar Lokantası
Temiz Yayla
Restaurant
Bedy's
Tantana Bar
Crista
Pasha
Durock
Trıbu
Mia Resorts Res.Pine
Club
Dursun Demir
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant
Restaurant & Bar
& Cafe (Alkollü)
Restaurant & Bar
& Cafe (Alkollü)
Restaurant / Cafe
Bar
Restaurant / Cafe
Bar / Club
Rock Cafe-Bar
Rock Cafe-Bar
Restaurant
260 Kişi
160 Kişi
200 Kişi
150 Kişi
150 + 50 (Bahçe) Toplam 200 Kişi
650 Kişi
130 Kişi / 300 Ayakta
120 Oturmalı 2 Katlı Alt Katta Ayakta
300 Kişi
50 Kişi
Sıkma, Gözleme,
Ayran
Not: Tavsiye olmayıp bilgi amaçlıdır.
41
3.7.10. Müzeler
Mersin’ de 9 müze (1’i özel) ve 11 ören yeri ziyarete açıktır. Mersin ili Müzelerinde 95.896
adet eser bulunmakta olup, bunların 6.697 adedi sergilenmektedir.
3.7.11. Mevcut Kütüphaneler
İl’de 26 Halk Kütüphanesi (1’i Gezici Kütüphane) bulunmaktadır. 2009 yılı sonu itibariyle
Kültür ve Turizm bakanlığına bağlı kütüphanelerde toplam 199.589 kitap mevcuttur. 2009 yılı
okuyucu sayısı ise 344.036’dır.
3.7.12. Sanat Galerileri
Bir adet Devlet Resim Heykel Müzesi ve Galerisi, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 5
Kültür Merkezi (2’si faaliyette, 3’ünün inşaatı devam etmektedir.) bulunmaktadır
3.7.13. Orman Varlığı
Ormanlık Saha Toplamı (ha) : 840.347
Açıklık Saha Toplamı (ha ) : 722.552
Genel Saha Toplamı (ha) : 1.562.899
Normal Koru (Verimli) Ormanı : 378.739 ha
Bozuk Koru (Verimsiz) Ormanı : 459.192 ha
Normal Baltalık (Verimli) Ormanı : 908 ha
Bozuk Baltalık (Verimsiz) Ormanı : 1.508 ha
Toplam Ormanlık Alan : 840.347 ha
Ormansız (Açıklık) Alan : 722.552 ha
GENEL ALAN : 1.562.899 ha
İlimiz ormanlık alanı, genel alanın % 54’ü kadardır. Türkiye ortalaması olan % 27 den bir
misli fazladır.
42
3.8. İLGİ GRUPLARI LİSTESİ (STK lar)
Mersin ili bünyesinde faaliyette bulanan, doğa turizmi kapsamında yer alabilecek Sivil
Toplum Kuruluşlarının bazıları aşağıda sıralanmıştır
KÜLTÜR MERKEZİ DERNEĞİ
AKDENİZ İHRACATÇI BİRLİKLERİ
ANITLAR DERNEĞİ
ÇEVRE KORUMA KÜLTÜR VE SANAT
DERNEĞİ
EĞİTİM VE KÜLTÜR VAKFI
KÜLTÜR VE SANAT TURİZM DERNEĞİ
KÜLTÜR VE SANATEVİ DERNEĞİ
MERSİN HAVACILIK KULUBÜ
DERNEĞİ
MERSİN TİCARET VE SANAYİ ODASI
MUT KÜLTÜR VE TURİZM
KALKINDIRMA DERNEĞİ
MÜSTAKİL SANAYİCİ VE
İŞADAMLARI DERNEĞİ
MÜZİK VE FOLKLOR DERNEĞİ
SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ
SUALTI ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ
TAŞUCU EĞİTİM VE DOĞAL HAYATI
KORUMA VAKFI
TEMA VAKFI
ÇALTIBOZKIR KÖYÜ VE HAVALİSİ
KÜLTÜR DAYANIŞMA DERNEĞİ
ÇEVRE DOSTLARI DERNEĞİ
ÇEVRE GÖNÜLLÜLERİ DERNEĞİ
DENİZ TİCARET ODASI
DOĞAL HAYATI VE ÇEVREYİ
KORUMA DERNEĞİ
GAZETECİLER CEMİYETİ
KAZANLI ÇEVRE KORUMA DERNEĞİ
SANAT KULUBÜ DERNEĞİ
TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ
ODASI
TÜKETİCİYİ KORUMA DERNEĞİ
TÜRK HAVA KURUMU DERNEĞİ
TÜRKİYE AVRUPA TOPLULUĞU
DERNEĞİ
YENİCE ÇEVRE KORUMA DERNEĞİ
ZİRAATÇILAR DERNEĞİ
ASLANKÖY KÜLTÜR VE DAYANIŞMA
DERNEĞİ
TEMİZ TOPLUM HAREKETİ DERNEĞİ
43
4. MERSİN DOĞA TURİZMİ ARZI
4.1 MERSİN NİN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI)
YER
Kuş
Trekking Yayla Mağara Av Sualtı
Gözlemciliği
Dalış
Hava
Sportif
Sporları Olta B.
Akarsu Botanik Foto
S.
Argoturizm
Kamp Karavan
Mersin
Anamur
Aydıncık
Bozyazı
Çamlıyayla
Erdemli
Gülnar
Mut
Silifke
Tarsus
44
4.2. MERSİN İLİNİN DOĞA TURİZMİ (ARZI) DEĞERLERİ VE BİLİNİRLİK
DEĞERLENDİRMESİ
Coğrafi konumu, çok eski dönemlere kadar uzanan geçmişi ile önemli bir yerleşim yeri
olması, Mersin’e turizm açısından çok önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu coğrafi konumu,
tarihsel ve kültürel birikimin sağladığı avantajlar Mersin’in turizm potansiyelinin oluşmasında
en belirgin etkendir. Ek olarak, binlerce yıllık yerleşim bölgesi olmasının sonucu olarak
ortaya çıkan değerler arasında el sanatları, yörük gelenek ve görenekleri, mutfağı, halk
oyunları, türküleri, ezgileri ile Mersin, çok farklı ve renkli bir görünüm vermektedir. Doğal
zenginlikler bakımından ise, yaylalar, trekking ve kış sporu için Bolkar Dağları, yat turizmi
için doğal koylar ve sağlık turizmi için şifalı su kaynakları görülmektedir. Göksu Deltası,
Taşucu Paragöl, Göksu Vadisi, Sarvatul Geçidi, Cehennem Deresi, Lamas Çayı Vadisi,
Pozantı Geçidi, Seyhan Nehri-Yekköprü Su Tüneli gibi gezip görmeye değer çok sayıda doğal
zenginliklere sahiptir. Toros Yaylaları hem tarihsel ve kültürel değerleri ve hem de flora ve
fauna yönünden oldukça zengin olup ziyaretçilere doğal yaşamı tanıma keyfi yaşatır ( Bingöl,
2004;132 ).
4.3. MERSİN İLİNDE DOĞA TURİZMİ AMAÇLI KULLANILAN VE KORUMA
STATÜLÜ ALANLAR
Tabiat Parkları
Tabiat Parkı; Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın
dinlenmesine uygun tabiat parçalarına denir.
Mersin ilinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü İl Şube Müdürlüğü
sorumluluğunda 8 Tabiat Parkı bulunmaktadır. Bunlar; 100. Yıl (Gümüşkum) Tabiat Parkı,
Kuyuluk Tabiat Parkı, Çamdüzü Tabiat Parkı, Erdemli Çamlığı Tabiat Parkı, Karaekşi Tabiat
Parkı, İncekum Tabiat Parkı, Pullu 1 Tabiat Parkı, Pullu 2 Tabiat Parkıdır.
45
100. Yıl (Gümüşkum) Tabiat Parkı: Saha Giriş, günübirlik alan ve plaj alanından
oluşmaktadır. Çeşitli orman ağacı türleri gölgesinde, temiz bir sahilde günübirlik piknik
yapma imkânı bulunmaktadır. Sahada piknik üniteleri ve oto park alanları bulunmaktadır.
Saha 22,98 Ha. lık alana sahiptir.
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
38.100 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin Sebebi
Kıyaslanabileceği
saha
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme
şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az …………… TL harcama
yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 30
Aileler : %60
Diğerleri : %10
1- Deniz Turizmi
2- Doğa Gezileri,
3- Doğa Eğitimi Programları
4- Yaban Hayatı Gözlem (Deniz Kaplumbağası)
İncekum
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
Orta derecede yakın; 2 saat (2-3 saat arasında)
havaalanına yakınlığı
Özel taşıt
(X)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
kanaati: Özel Taşıt
46
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet,
yürüyüş, atlı vb.)
Ulaşım için problemler: Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
47
Kuyuluk Tabiat Parkı: Mersin ili Mezitli ilçesi sınırları dahilinde Mezitli-Fındıkpınarı
yolunun 6. Km.’ sin de bulunmaktadır. Saha genelinde saf kızılçam koru ormanı ile
örtülmüştür. Günübirlik piknik alanı kullanıma uygundur. Sahada kır gazinosu, spor alanları,
büfe ve park bulunmaktadır. Saha 19,83 Ha. lık alana sahiptir.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
17.841 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Doğa Eğitimi Programları
3- Doğa Gezileri
Çamdüzü
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
48
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
49
Çamdüzü Tabiat Parkı: Silifke ilçesine 6.5 km. Mut yolu üzerinde uzaklıkta bulunmaktadır.
Silifke Çamdüzü Tabiat Parkı, en çok kızılçam ağaçlarından meydana gelen ormanda,
rekreasyon hizmeti vermektedir. Sahada kır gazinosu, büfe ve oyun parkları bulunmaktadır.
Saha 5,68 Ha. lık alana sahiptir.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
5.704 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %40
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Doğa Gezileri
Kuyuluk
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
50
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
X
İyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
51
Erdemli Çamlığı Tabiat Parkı: Tamamı 26,14 Ha. olup 12,5 Ha. lık kısmı günübirlik olarak
planlanmıştır. Aynı günde 400-500 adet kampçıya çadır kurma hizmeti verilebilmektedir. 11
adet karavan parkı ve 189 adetlik otomobil park yeri bulunmaktadır. Kızılçam ağaçları altında
doğa ve denizin keyfini çıkarmak mümkündür. Sahada kır gazinosu, büfe, fırın ve oyun
parkları bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
65.766 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %30
Diğerleri : %10
1- Deniz Turizmi
2- Piknik,
100. Yıl (Gümüşkum)
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
52
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
53
Karaekşi Tabiat Parkı: Mut ilçesine 7 Km. uzaklıkta, içinde gökkuşağı alabalığı üretme
istasyonu da bulunan doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir piknik ve dinlenme yeridir.
Sahadaki asıl ağaç türü kızılçam ve çınar olmakla birlikte birçok tür bulunmaktadır. Sahada
kır gazinosu, büfe, ve oyun parkları bulunmaktadır. Saha 9 Ha. lık alana sahiptir.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
8.530 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Doğa Gezileri
Çamdüzü
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
54
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
X
İyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
55
İncekum Tabiat Parkı: Silifke-Aydıncık karayolunda Aydıncık İlçesine 2 km uzaklıkta
kumsalı ve deniziyle egzotik bir özelliğe sahip 23,71 hektar genişliğinde bir tabiat parkıdır.
Ayrıca su altı dalgıçlığı ve diğer su altı sporları yapabilme imkânı vardır. Sahada soyunma
kabinleri, wc ve büfe bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
7.923 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %60
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Deniz Turizmi
3- Doğa Gezileri
Yüzüncü Yıl
Uzak; 4 saat (4-5 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
( )
Diğerleri
(X)
56
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
X
İyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
57
Pullu 1 Tabiat Parkı: Mersin-Antalya D400 kara yolu üzerinde, Anamur ilçesine 8 km
uzaklıkta olup yaklaşık 10,3 hektarlık bir alana sahiptir. Çevrenin tüm olumsuz etkilerinden
uzak olması sebebiyle yoğun ilgi gören ender tabiat parklarımızdan biridir. Temiz ve güzel bir
koyu olan sahili vardır. Sahada kır gazinosu, büfe, oyun parkları ve sıhhi tesis kompleksi
bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
5.447 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Deniz Turizmi
3- Doğa Gezileri
Pullu 2
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
58
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
59
Pullu 2 Tabiat Parkı: Mersin-Antalya D400 kara yolu üzerinde, Bozyazı ilçesine 4 km
uzaklıkta olup Pullu1 Tabiat Parkı'nın hemen yakınında bulunmaktadır. Yaklaşık olarak 33,5
hektarlık bir alana sahiptir. Masmavi bir deniz ile oluşan doğal güzellik insanların ilgisini
çekmektedir. Sahada büfe, wc ve sıhhi tesis kompleksi bulunmaktadır.
Halihazırda
ki
ziyaretçi sayısı
5.988 kişi (2012 yılı)
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %50
Diğerleri : %10
1- Piknik,
2- Deniz Turizmi
3- Doğa Gezileri
Pullu 1
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
60
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Tabiat Parkları Arz Analizi Tablosu;
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
1- Tabiat Parkları
Adı
İlçesi
Bilinirlik
100. Yıl (Gümüşkum)
Tabiat Parkı
Mezitli
B
Kuyuluk Tabiat Parkı
Mezitli
B
Çamdüzü Tabiat Parkı
Silifke
B
Erdemli Çamlığı Tabiat
Parkı
Erdemli
B
Karaekşi Tabiat Parkı
Mut
B
İncekum Tabiat Parkı
Aydıncık
B
Pullu 1 Tabiat Parkı
Anamur
B
61
Pullu 2 Tabiat Parkı
Anamur
B
Tabiat Parklarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Uygun İklim Özellikleri
Sosyal Faaliyet Alanlarının Azlığı
Doğal Zenginlik
Tanıtım Yetersizliği
Mavi Bayraklı Kıyıların Varlığı
Mavi Bayraklı Kıyıların Azlığı
Bakir Alanların Olması
Çevre Kirliliği Tehdidi
Ulaşım İmkanı Kolaylığı
Konaklama Yetersizliği
Koruma Altında Olması
Çevre Alanlarının Yapılaşması
Yerleşim Yerlerine Yakınlıkları
Turizm Bilincinin Yetersizliği
Milli Park ve benzeri sahalara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin
daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
Tabiat Parklarının bilinirliğinin ve değerinin arttırılması için, daha fazla tanıtım ve
yatırım kaynaklarının arttırılması,
Yöre insanının doğa; turizmi değerlerinin korunması açısından bilinçlendirmesi için
gerekli eğitimlerin verilmesi,
Üniversiteler ve STK larla işbirliği içerisinde yapılabilecek olan yatırımların doğal
ortamları bozmadan ve doğru bir planlama içerisinde tamamlanması,
Doğal yaşam alanlarında daha fazla çevre korumaya önem verilmeli.
62
Tabiat Anıtları
Tabiat Anıtının Adı
Bölge Müdürlüğü
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Yerköprü Şelalesi
VII. Bölge/ADANA
MERSİN
MUT
117 Ha.
2001
Tabiat Anıtının Özellikleri
110 milyon yıllık bir oluşumla kretase yaşlı kireç taşlarının faylanması sonucunda çok dar bir
kanyon oluşmuş ve bu faylanmaya bağlı olarak ortaya çıkan bir kaynak, bol karbonatlı
suyuyla traverten oluşturmaya başlamıştır. Halen bu oluşum devam etmektedir. Son derece
güzel görünümü ile yaklaşık 30 metre yükseklikten, sarkıt şeklindeki yosunların üzerinden
aşağıya akan bir şelale ve bu şelaleyi oluşturan su tünelinin içerisinde doğallığı bozulmamış
rengârenk sarkıtlar mevcuttur. Yerköprü Şelalesi Tabiat Anıtında, genel alandaki kızılçam
ağaçlarının yanı sıra, şelalenin üzerini oluşturan yaklaşık 3.0 Ha’lık alanda ise odunsu yapıda
incir, zakkum, pırnal meşesi, çınar, hayıt, akdiken, üvez, nar, erguvan, menengiç ve otsu
yapıda dardağan, ılgın, kapari gibi son derece zengin bitki çeşitliliğini bünyesinde
barındırmaktadır.
Sahanın büyük bir bölümü Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun
25.09.2007 tarih ve 3101 sayılı kararı ile 1.derece doğal sit alanı olarak tescil edilmiştir.
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler:
Saha içerisinde:
Sahanın 2002 yılında yapılmış 2009 yılında revize edilmiş peyzaj planı vardır. Şelalenin
üzerini oluşturan kısım hariç arazi eğimi %100’ün üzerinde olduğundan, saha taşlık bir arazi
yapısına sahip olduğundan ve kışın yağan kar ve şiddetli rüzgârların etkisi ile yüksek
bölgelerdeki taş ve kayaların düşme riski oldukça fazla olduğundan arazi kullanımlar için
fazla elverişli değildir. Bu nedenle peyzaj projesinde tam anlamıyla piknik için değil sadece
uzaktan gelen ziyaretçilerin dinlenmesi amacıyla 2 hektarlık bir alan piknik alanı olarak
ayrılmıştır. Sahada koruma esastır. Günübirlik geziler ve foto safari düzenlenebilir.
Nasıl Ulaşılabilir:
Mut Ermenek yolunun 23 Km ‘ sinden Devlet Su İşleri Gezende Baraj Müdürlüğünden ayrılan
63
asfalt yol ile ulaşılır. Yolun 4. Km ‘ sinden Yerköprü Şelalesi yoluna dönülerek 6. Km ‘ de
Tabiat Anıtına ulaşılır. Yolu asfalttır ve sadece kara yolu ile ulaşılır.
Neler Görülebilir:
Ermenek Çayı üzerinde bulunan Yerköprü Şelalesinde yeşilin her tonunu görmek mümkün
olup, şelalenin yeşilliği, suyun maviliği ve sudaki balıkların hareketi ile ziyaretçiler için
unutamayacakları bir doğa harikasıdır.
Halihazırda
ki Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: …….kişi
ziyaretçi sayısı
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : …………. kişi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Kıyaslanabileceği
saha
şekilleriyle
yapılmaktadır
Aileler : %10
Diğerleri : %10
1- Trekkin
2- Doğa Gezileri
Pullu 1
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
64
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
X
X
X
X
X
X
X
Koca Katran
VII. Bölge/ADANA
MERSİN
TARSUS/SEBİL
2,5 Ha.
1994
Sedir ağacı 620 yaşında, 40 m. boy, 2,34 m. çap ve 7,40 m. çevre genişliğine sahiptir.
Nasıl Ulaşılabilir
Cocakdere vadisinde bulunan Koca Katran Anıt ağacına ulaşmak için, Aslanköy de ki
Kuyucak orman deposunun içinden yola devam edilerek, Tırtar köyünden batıya dönülür.
Yaklaşık 7 km. kadar sedir ormanlarından tırmanarak 2000 metre rakımın üzerinde bulunan
Dümbelek Düzü düzlüğüne çıkılır. 14 km. kadar bu düzlükten doğuya doğru ilerleyerek
Cocakdere Vadisi’nin göründüğü Demir kapılı geçit noktasına doğru gelinir.
Vadiyi korumak amacıyla bu demir kapıdan geçiş izne tabidir. Kapıdan sonra yaklaşık 20
km. kadar Cocakdere vadisinde ilerlenir. Etrafta yaşlı genç sedir ormanlarıyla doludur.
Sonunda Tekedağ yangın gözetleme kulesini geçerek Koca Katran anıt ağacına ulaşılır.
65
İl
İlçe/Köy
Ana Ardıç
VII. Bölge/ADANA
MERSİN
TARSUS/KOZPINARI
Mevkii
2,5 Ha.
1994
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Ardıç ağacı 1105 yaşında, 21 m. boy, 2,75 m. çap ve 7,20 m. çevre genişliğine sahiptir.
Çamlıyayla İlçesinden kuzeye doğru yaklaşık 20 km. kadar gidildiğinde Bolkar Dağları
eteğinde ve Kadıncık vadisinin kuzeyinde Ana Ardıç’a ulaşılır.
Tabiat Anıtları Arz Analizi Tablosu;
Tabiat Anıtları
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Yerköprü Şelalesi
Mut
B
Koca Katran
Tar us/Sebil
B
Ana Ardıç
Tarsus/Kozpınarı
B
Tabiat Anıtlarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Çevre Baskısının Olmayışı
Ulaşım Güçlüğü
Doğal Zenginlik
Koruma Güçlüğü
Görece Yerleşim Yerlerine Yakınlığı
66
Tabiat Anıtlarına olan ulaşım kolaylıklarının sağlanabilmesi için yatırıma ihtiyaç
vardır,
Tabiat Anıtları bölgelerinde kamp alanlarının yaratılması gereklidir,
Tabiat Anıtlarının bilinirliğinin ve değerinin arttırılması için, daha fazla tanıtım ve
yatırım kaynaklarının arttırılması,
Mersin İlindeki Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları:
Yaban hayatı geliştirme sahası: Av ve yaban hayvanlarının ve yaban hayatının korunduğu,
geliştirildiği, av hayvanlarının yerleştirildiği, yaşama ortamını iyileştirici tedbirlerin alındığı
ve gerektiğinde özel avlanma plânı çerçevesinde avlanmanın yapılabildiği sahaları, olarak
tanımlanmıştır.
67
Sahanın Adı
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Hisardağı-Gedikdağı
VII. Bölge/ADANA
MERSİN
Silifke
4.309,00 Ha.
13.09.2006
Kaynak Değerleri
Memeliler
Sahada yapılan doğrudan gözlemler ile yöre halkı ve avcılarla yapılan anketler, literatür
kayıtlarının incelenmesi ve bu literatür kayıtlarına göre uygun habitatı bulunan 39 memeli
türünün olduğu belirlenmiştir.
Kuşlar:
Saha ve çevresinde yapılan doğrudan gözlemlere, yöre halkı ve avcılarla yapılan anketlere,
literatür kayıtlarının incelenmesine ve bu literatür kayıtlarına göre sahada uygun habitatı
bulunan kuş türü sayısı 77 dir.
Sürüngenler
Saha ve çevresinde yapılan doğrudan gözlemler ile yöre halkı ve avcılarla yapılan anketler,
literatür kayıtlarının incelenmesi ve literatür kayıtlarına göre sahada uygun habitatının
bulunduğu sürüngen türü sayısı 29 dur.
İki yaşamlılar
Saha ve çevresinde doğrudan gözlemler yolu ile 5 iki yaşamlı türü olduğu belirlenmiştir.
Hedef Tür
YABAN KEÇİSİ (Capra aegagrus): Deniz seviyesinden 3000 m. yüksekliğe kadar sarp
kayalık, ulaşılması zor dağınık çalı ve ağaçların olduğu alanlarda yaşar.Yaprak, taze
sürgün,dal ve meyve ile beslenirler.Yaklaşık 18 yıl ömürleri vardır.Toroslarda yaşayan halk
68
arasında geyik adı ile de bilinmektedir.
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler
Hisardağı Gedikdağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası sarp ve kayalık bir yapıya sahiptir.
Kuzey sınırında devamlı olarak akan Göksu Irmağı mevcut olup saha içerisinde mevsimsel
olarak değişen küçük dere ve çeşmeler bulunmaktadır.
Alanda Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit edilen kota ile
yerli ve yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılmaktadır. Ayrıca yaz aylarında
Göksu ırmağında yerel turizm acentelerince rafting yapılmaktadır.
Gedikdağı zirvesinde bulunan Geç Antik Dönem ören yeri kalıntılarının tescili yapılmış
olmakla birlikte herhangi bir kazı çalışması yapılmamıştır. Ancak kazı çalışmalarından sonra
gezilip görülmesi yönünde bir düzenleme yapılabilir.
Yerel halktan alınacak bir rehber ve kurumumuzdan bir görevli eşliğinde sarp, stabilize ve
orman içindeki patika yollardan 1-2 saat süren doğa yürüyüşleri de yapılabilir.
Mersin İli Silifke İlçesi mülki sınırları içerisinde yer almakta olup, Silifke İlçesine 15 km.
Mersin İline 100 km. ve en yakın adana havaalanına 180 km. uzaklıktadır. Silifke-Mut
karayolu ile Silifke-Gülnar karayollarının işlek ulaşım ağının kavşağı durumundadır.
Sahanın Adı
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Kestel Dağı
VII. Bölge/ADANA
MERSİN
Mut
4.290,00 Ha.
16.10.2005
69
Kaynak Değerleri
Kesteldağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası orman ekosistemi ve akarsu-kanyon
ekosisteminden teşekkül eden bir alandır. Sahanın en önemli kaynak değeri yaban keçisidir.
Kesteldağı YHGS.nın arazi yapısı ve üzerindeki bitki örtüsü yaban keçisine barınma, üreme
ve yaşamını devam ettirebileceği uygun bir ortam sunmaktadır. Saha içinde öncelikle yaban
hayatı açısından önemli olan su kaynaklarının devamlılığının sağlanması da çok önemlidir.
Alan, içerisindeki vadileri ve sarp kayaları ile, yaban hayatının barınması ve de alanın doğal
peyzajı açısından büyük önem taşımaktadır. Alandaki karstik yapı birçok in ve küçük mağara
oluşumuna sebep olmuştur.
Kesteldağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahasında gözlenen memeli türleri
LATİNCE ADI
TÜRKÇE AD
IUCN
Capra aegagrus
Yaban keçisi
VU
Lynx lynx
Vaşak
NT
Rhinolophus
Büyük Nalburunlu Yarasa
LR(nt)
Küçük Nalburunlu Yarasa
VU
Erinaseus concolor
Kirpi
LR(lc)
Hystrix indica
Oklu kirpi
LR(lc)
Canis lupus
Kurt
Martes martes
Ağaç Sansarı
LR(lc)
Martes foina
Kaya Sansarı
LR(lc)
Lepus auropaeus
Yabani Tavşan
LR(lc)
Sus scrofa
Yaban Domuz
LR(lc
Canis aureus
Çakal
LC
Vulpes vulpes
Tilki
LC
Meles meles
Porsuk
LR(lc)
Sciurus anomalus
Anadolu sincabı
ferrumequinum
Rhinolophus
hi posid ros
C
Kuşlar
70
Yaban keçisi envanter çalışmaları sırasında arazide yapılan gözlem, inceleme, yöre halkı ve
saha bekçileri ile yapılan görüşmeler değerlendirilerek alanda bulunan kuş türleri ortaya
konulmuştur. Alan içerisindeki orman, dere, kanyon, dağ, bahçe ve tarım arazilerini içeren
farklı yaşam alanları kuş türleri açısından zenginliğe sebep olmaktadır.
Sürüngenler
YHGS’nda yapılan gözlemler sonucunda alanda mahmuz bacaklı kaplumbağa (Testudo
graeca) olduğu tespit edilmiştir. Bu IUCN listesinde “zarar görebilir” kategorisinde yer
almaktadır.
İkiyaşamlılar
YHGS’nda Lycia salamandra luschani olarak bilinen semender türü ve Yeşil ağaç kurbağası
(Hyla arborea) gözlemlenmiştir. Bunlardan Lycia salamandra luschani sınırlı bir yaşam
alanına sahip olması ve yaşam alanlarının bozulması dolayısıyla IUCN tarafından
“tehlikede” olarak listelenmiştir. Yeşil ağaç kurbağası (Hyla arborea) da “düşük risk/tehdit
altına girebilir”kategorisine alınmıştır.
Hedef Tür
Yaban Keçisi (Capra aegagrus): Yaban keçisi, Kesteldağının yaban hayatı geliştirme
sahası olarak ayrılmasına gerekçe olan hedef türdür. Toroslarda yaşayan halk arasında geyik
adı ile de bilinen yaban keçisi, memeliler (Mamalia ) sınıfının çifttoynaklılar-tırnaklılar
(Artiodactyla) takımı, Gevişgetirenler (Ruminantia) alt takımı, içi boş boynuzlular (Bovidae)
Familyası, Caprinae Alt familyası, keçigiller (Capra) cinsine ait Capra aegagrus Erxleben.,
1777 türüdür.
Kesteldağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası sarp ve kayalık bir yapıya sahiptir. İçerisinde
Kestelkapızı Deresi ve Söğütözü Deresinin oluşturduğu derin vadiler bulunmaktadır. Saha
rekreasyon amaçlı kullanılmamaktadır.
Alanda Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit edilen kota ile
yerli ve yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılabilmektedir. Sahada yaban hayatı
gözlem turları yapılabilir.
Mut ilçesine ortalama20 km, Mersin iline 180 km ve en yakın havaalanı olan Konya
havaalanına 185 km. uzaklıktadır. Konum itibariyle Mut-Dağpazarı köyü yolu ile
bağlantılıdır.
71
Sahanın Adı
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
ÇamlıyaylaCehennemderesi
VII. Bölge/ADANA
MERSİN
Çamlıyayla-Toroslar
27.610,00 Ha.
05.10.2006
Kaynak Değerleri
Saha, havzayı oluşturan ana dere konumundaki Cehennemdere’den adını almaktadır. Bu
derenin (su kaynağının) Mersin ili ve Tarsus ilçesinin içme suyu ihtiyacının önemli bir
miktarını karşılayan su kaynağı olması ve başta hedef türümüz olan Yaban Keçisi ve
çevredeki tüm doğal yaşamın su ihtiyacını karşılıyor olması nedeni ile koruma hedefleri
arasın alınmasına karar verilmiştir. Dere, havzanın üstlerinde Cocak; altlarında ise Pamuk
dere adını alır. Saha içerisinde Cocak Derede 7 metrelik bir şelale, Altlı üstlü mevkiinde bir
şelale, Cehennemdere’de suyun çıktığı yerde bir, doğma mevkiinde bir olmak üzere toplam
dört şelale bulunmaktadır. Suçatı, Gökbirevlek,
Pınarlıbük mevkiileri dere sistemi
içerisindeki özellikli yerlerdendir. Cehennemdere ve Cocakdere vadileri dere ekosistemi
açısından peyzaj değeri yüksektir.
Ekolojik Özellikler
Biyocoğrafya
YHGS bölgesinin içinde bulunduğu Bolkar dağları, iki büyük biyocoğrafik bölgenin kesişim
alanında bulunmaktadır. Bunlar tüm Akdeniz havzasını içeren Akdeniz (Mediterran) ve İç
72
Anadolu bölgesinden başlayıp Orta Asya’ya kadar uzanan İran-Turan (Irano-Turanien)
bölgeleridir. Bolkar dağları çok farklı biyofiziksel özelliklere sahip bu iki bölgenin ilk
kesişim noktasını oluşturmaktadır. Bu haliyle bölge “Asya bozkırının Akdeniz ile kucaklaştığı
alan”
olarak
nitelendirilmektedir.
Bölgenin
güney
yamaçları
Türkiye
Akdeniz
vejetasyonunun, kuzey yamaçlar ve üst kesimler ise İran-Turan bölgenin özelliklerini
yansıtmaktadır. Öte yandan Bolkar dağları 1500’ün üzerinde toplam bitki türü (Türkiye
florasının yedide biri) ve 300’ün üzerinde endemik bitki türü (Türkiye endemik bitki
türlerinin onda biri) ile ülkemizin önemli flora alanlarından birisi olarak ifade edilmektedir.
Orman, Akdeniz iklimi etkisiyle Akdeniz fitocoğrafya bölgesinin vejetasyon
formasyonlarını göstermektedir. Meşçere tipleri saf ve karışık yapıda verimli ve bozuk
ormanlardan oluşan yapıya sahiptir. Orman alt tabakası olarak bulundukları gibi bozuk
sahalarda meşçere bile oluşturdukları görülmektedir. Saha içerisinde çok sayıda pınarlar
bulunmaktadır. Arazinin karsit olmasından dolayı pınarlar güney yamaçlarından erken, kuzey
yamaçlarda ise daha geç kurumaktadır. Bazı pınarların suyu ise çok azalmakla beraber
kurumamaktadır. Yaban hayatı geliştirme sahasının doğusunda Cehennemdere akarsuyu,
batısında ise Cocakdere akarsuyu bulunmaktadır
Fauna
Memeliler
Kurumumuzca yapılan yaban keçisi envanter çalışması ve yöre halkıyla yapılan görüşmelere
dayalı olarak alanda toplam 19 memeli türü gözlemlenmiştir. Alanda görülmesi muhtemel
büyük memeli hayvan türlerinde son 50-60 yıl içinde önemli kayıplar olduğu
anlaşılmaktadır. Bu nedenle, kurt ve vaşak artık çok seyrek görülen hayvanlardır. IUCN
tarafından “zarar görebilir” kategorisine alınmış olan Bezoar keçisi (Capra aegagrus), alanın
yaban hayatı geliştirme alanı olarak ilan edilmesine neden olan ana türüdür. Ayrıca
Cehennemderesi’nde Kırmızı Benekli alabalık ve sazan balığı doğal olarak bulunmaktadır.
Yaban Hayatı Geliştirme Sahasının karstik yapısı nedeniyle gözlenen yarasa türlerinden iki
tanesi IUCN listesinde yer almaktadır.
Kuşlar
konulmuştur. Alan içerisindeki orman, dere, kanyon, dağ ve meralar içeren farklı yaşam
alanları kuş türleri açısından zenginliğe sebep olmaktadır.
Sürüngenler
73
YHGS’nda yapılan gözlemler sonucunda alanda mahmuz bacaklı kaplumbağa (Testudo
graeca) olduğu tespit edilmiştir. Bu IUCN listesinde “zarar görebilir” kategorisinde yer
almaktadır. Ayrıca birçok kertenkele türü ve yılan türünününde sahada yaygın olarak varlığı
bilinmektedir.
İkiyaşamlılar
altına girebilir”kategorisine alınmıştır.
Balıklar
Cehennemderesi havzası balıklar açısından zengindir. Karakoyak-Cehennemdere bileşimi ile
Cocakdere arasında görülen dağ alabalığı, Pınarlıbük aşağılarında bulunan sazan balığı ve
kırmızı benekli alabalık tür çeşitliliği açısından önemlidir. Yapılan incelemede 2 adet balık
türü yaşadığı tespit edilmiştir. Yerli alabalık türü olan kırmızı benekli alabalığın (salmo trutta
) yoğun usulsüz avcılık nedeniyle son yirmi yılda büyük ölçüde azaldığı tespit edilmiştir.
Dağ alabalığı ülkemizdeki akarsularda bulunan ekonomik öneme sahip doğal balık
türlerinden en önemlisidir. Dağ alabalığı balıkçılık açısından etinin lezzetli olması ve çeşitli
hastalıklar için tedavi edici olarak kullanılmasının yanı sıra sportif olta balıkçılığı açısından
da büyük öneme sahiptir. Dağ alabalığı biyolojileri gereği birinci sınıf su kalitesine
gereksinim duyarlar. Akarsularda yapılan regulasyonlar, barajlar, içme suyu alımları vb.
birçok faaliyetlerle alabalık habitatları olumsuz etkilenmektedir.
Akarsuların barajlarla
kesilmesi de üreme habitatlarının bozulmasına yol açmaktadır. DKMPGM tarafından 2004
yılında başlatılan ‘’Orman içi suların balıklandırılması’’ projesi kapsamında doğal alabalık
üretim çalışmaları Şube Müdürlüğümüz tarafından yapılmakta ve üretilen kırmızı benekli
alabalıklar bu derelere doğal ortamlarına bırakılmaktadır.
Cehennemderesi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası sarp ve kayalık bir yapıya sahiptir. Alanda
Bakanlığımızca av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit edilen kota ile yerli ve
yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılmaktadır.
Alanda Koca Katran Tabiat Anıtımız bulunmaktadır. 1994 yılında tabiat anıtı olarak tescil
edilmiştir. Mersin İli Çamlıyayla İlçesi Sebil Beldesi Atuçtuğu mevkiinde olup, toplam alanı
2,5 ha’dır. Kaynak değeri; sedir ağacının 620 yaşında, 40 m. boy, 2,34 m. çap ve 7,40 m.
74
çevre genişliğine sahip olmasıdır.
Alanda çok yoğun turizm aktivitesi bulunmamaktadır. Alanın biyolojik zenginliği ve peyzaj
değeri turizm için potansiyel oluşturmaktadır. Sahaya günübirlik kullanım gezi ve amatör
fotoğrafçılık amaçlı yerli turistler gelmektedir.
Ayrıca farklı il ve ilçelerden ekoturizm
kapsamında (özellikle dağcılık olmak üzere doğa turu, yürüyüşler , amatör fotoğrafçılık
vb.aktiviteler) gruplar İl Müdürlüğünden izin alarak sahaya gelmektedirler. Özellikle su çatı
mevkii günübirlik kullanım alanı olarak tercih edilmektedir.
YHGS için planda belirtilen
genel prensipler doğrultusunda bu potansiyel teşvik edilmeli ve yörenin tanıtımı yapılmalıdır.
Mersin İli Çamlıyayla İlçesi ile Toroslar İlçesi mülki sınırları içerisinde kalmaktadır.
Cehennemderesi YHGS’ na Cocakderesi (Arslanköy),Cehennemderesi (Sebil Beldesi),
Atlılar Köyü (Dikenlioluk mevkii) olmak üzere 3 noktadan giriş yapılabilmektedir.
Sahanın Adı
Hopur-Topaşır
VII. Bölge/ADANA
İl
MERSİN
İlçe/Köy
Tarsus/ Çukurbağ, Keşli ve
Kuşcular
Kapladığı Alan
5.984,00 Ha.
İlan Tarihi
05.10.2006
Kaynak Değerleri
Hopur-Topaşır YHGS içerisinde sarp yamaçlar bulunmaktadır. Sahanın bulunduğu alan
dağlık alandır. En yüksek rakımı 2167 m.ile Ziyaret tepedir. Dağlık alan içerisinde sarp ve dik
yamaçlı vadi ve kapızlar bulunmaktadır.
75
Memeliler
Kurumumuzca yapılan yaban keçisi envanter çalışması ve yöre halkıyla yapılan görüşmelere
dayalı olarak alanda toplam 15 memeli türü gözlemlenmiştir. Alanda görülmesi muhtemel
büyük memeli hayvan türlerinde son 50-60 yıl içinde önemli kayıplar olduğu anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, kurt ve vaşak artık çok seyrek görülen hayvanlardır. IUCN tarafından “zarar
görebilir” kategorisine alınmış olan Bezoar keçisi (Capra aegagrus), alanın yaban hayatı
geliştirme alanı olarak ilan edilmesine neden olan ana türüdür.
Yaban Hayatı Geliştirme Sahasının karstik yapısı nedeniyle gözlenen çok sayıda yarasa
türünün birçoğu IUCN listesinde yer almaktadır. Yaban Keçisi Kurt, Çakal, Domuz,
Tilki,Yabankedisi,Kuyruksüren,Porsuk,Oklukirpi,Yumak,Kirpi,Sincap,Yarasabulunmaktadır.
Kuşlardankartal,akbaba,şahin,doğan,delice,karga,kuzgun,güvercin,saksağan,baykuş,ardıç
kuşları,keklik, karatavuk ,bıldırcın,bülbüller bulunmaktadır. Bülbül familyasının en iyi ürediği
alandır. Göçmen kuşlar Orta Anadolu’ya geçişte hangi istikamete gidecekse bu alan üzerinde
konaklayıp birkaç gece barındıktan sonra yollarına devam ederler. Kurbağa yılan, kertenkele,
böcek,örümcek ve yumuşakçalarda yaşamaktadır. Çakıt çayında Kırmızı Benekli alabalık
doğal olarak bulunmaktadır. Ayrıca burada koyu sazanı ve yılan balığı da bulunmaktadır.
Kuşlar
konulmuştur. Alan içerisindeki orman, dere, kanyon, dağ, bahçe ve tarım arazilerini içeren
farklı yaşam alanları kuş türleri açısından zenginliğe sebep olmaktadır.
İkiyaşamlılar
alanına sahip olması ve yaşam alanlarının bozulması dolayısıyla IUCN tarafından “tehlikede”
olarak listelenmiştir. Yeşil ağaç kurbağası (Hyla arborea) da “düşük risk/tehdit altına
girebilir”kategorisine alınmıştır.
Balıklar
Çakıt çayında yapılan incelemede 3 adet balık türü yaşadığı tespit edilmiştir. Yerli alabalık
türü olan kırmızı benekli alabalığın(salmo trutta ) yoğun usulsüz avcılık nedeniyle son yirmi
yılda büyük ölçüde azalmıştır. Diğer tespit edilen balık türleri ise gökkuşağı alabalığı, yılan
balığı ve sazan balığıdır.
76
Hopur-Topaşır YHGS içerisinde veya çevresinde rekreasyon ve turizm amaçlı yapılmış hiçbir
tesis bulunmamaktadır. Sahanın Henüz ekoturizm odaklı bir plan veya strateji
bulunmamaktadır. Ancak saha içerisinde ekoturizm etkinlikleri yaptırılabilir. Saha içerisinde
DKMP Genel Müdürlüğü tarafından av turizmi faaliyetleri yürütülmektedir. Her yıl tespit
edilen kota ile yerli ve yabancı avcılara sahada yaban keçisi avı yaptırılmaktadır.
Hopur-Topaşır Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Mersin İli Tarsus ilçesi Çukurbağ, Keşli ve
Kuşcular Köyleri mülki sınırları içerisinde yer almaktadır.
Sahanın Adı
Kadıncık Vadisi
VII. Bölge/ADANA
İl
MERSİN
İlçe/Köy
Tarsus/Olukkoyağı Köyü/
Çamlıyaylai
Kapladığı Alan
8.987,00 Ha.
İlan Tarihi
16.10.2005
Kaynak Değerleri
Kadıncık Vadisi ve çevresi genelde Toros Dağları’nın, özelde ise Bolkar Dağları’nın
biyocoğrafik özelliklerinin önemli bir kısmını yansıtmaktadır. Orman, Akdeniz iklimi
etkisiyle Akdeniz fitocoğrafya bölgesinin vejetasyon formasyonlarını göstermektedir.
Meşçere tipleri saf ve karışık yapıda verimli ve bozuk ormanlardan oluşan yapıya sahiptir.
Orman alt tabakası olarak bulundukları gibi bozuk sahalarda meşcere bile oluşturdukları
görülmektedir. Çalılık özelliği yüksek bir sahadır. Saha içerisinde orman toprağı olarak
büyük açıklıklar vardır.
77
Memeliler
Havzanın memeli faunası içerisinde yaban keçisinin (Capra aegagrus) özel önemi vardır.
Korumaya bağlı olarak birey sayısında artış gözlenmiştir. Barınma, beslenme ve yavrulama
için sahanın farklı yerlerini habitat olarak kullanan yaban keçileri (Capra aegagrus), alanın
yaban hayatı geliştirme sahası olarak ilan edilmesine gerekçe olan ana türüdür. Yaban keçisi,
IUCN tarafından “zarar görebilir” kategorisinde değerlendirilmektedir.
Vaşak (Lynx lynx), kurt (Canis lupus), tilki (vulpes vulpes), çakal (Canis aureus), tavşan
(Lepus europaeus),Yaban domuzu (Sus scrofa scrofa) dikkat çeken diğer memelilerdir. Alan
özellikle yırtıcı kuşlar bakımından oldukça zengin görünmektedir. Bunlardan yöre insanları
tarafından da çok bilinenleri; kaya kartalı (Aquila chrysaetus), şah kartal (Aquila heliaca)
delice doğan (Falco subbuteo), gökdoğan (Falco peregrinus), bıyıklı doğan (Falco
biarmicus), atmaca (Accipiter nisus), çakır kuşu (Accipiter gentilis), şahin (Buteo buteo),
kızıl şahin (Buteo rufinus)’dir. Ayrıca, ağaçlandırma sahalarında urkeklik (Tettragallus
caspius) ve kınalı keklik (Alectoris chukar) populasyonlarındaki zenginleşme dikkat
çekicidir. Bölgede ambifilerden Toros kurbağası (Rana Holtzi)
Medetsiz Tepe’nin
kuzeybatısında yer alan Karagöl ve Çiniligöl’e özgü endemik bir türdür. Kadıncık çayında
yaşayan balık türleri bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi Kırmızı Benekli Alabalık (Salmo
trutta macrostigma) ekonomik öneme sahip bir balıktır. Ayrıca tatlısu kefali (Leuciscus
cephalus), siraz balığı (Capoeta capoeta angorae) ve bıyıklı balık (Barbus capito pectoralis)
türleri de bulunmaktadır.
Yaban Hayatı Geliştirme Sahasının karstik yapısı nedeniyle gözlenen yarasa türlerinin bir
çoğu IUCN listesinde tehlike kategorisinde yer almaktadır.
Kuşlar
Arazide yapılan gözlem, inceleme, yöre halkı ve saha bekçileri ile yapılan görüşmeler
değerlendirilerek alanda bulunan kuş türleri ortaya konulmuştur. Alan içerisindeki orman,
dere, kanyon, yüksek dağ içeren farklı yaşam alanları kuş türleri açısından zenginliğe sebep
olmaktadır.
Sürüngenler
Yeterli veri bulunmamaktadır. Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda yaşayan sürüngen türleri
ayrıntılı olarak çalışılması gereken bir konudur.
İkiyaşamlılar
78
altına girebilir” kategorisine alınmıştır.
Balıklar
Kadıncık deresinde yapılan incelemede 5 adet balık türü yaşadığı tespit edilmiştir. Dağ
alabalığı ülkemizdeki akarsularda bulunan ekonomik öneme sahip doğal balık türlerinden en
önemlisidir. Dağ alabalığı balıkçılık açısından etinin lezzetli olması ve çeşitli hastalıklar için
tedavi edici olarak kullanılmasının yanı sıra sportif olta balıkçılığı açısından da büyük öneme
sahiptir. Dağ alabalığı biyolojileri gereği birinci sınıf su kalitesine gereksinim duyarlar.
Akarsularda yapılan regulasyonlar, barajlar, içme suyu alımları vb. birçok faaliyetlerle
alabalık habitatları olumsuz etkilenmektedir. Akarsuların barajlarla kesilmesi de üreme
habitatlarının bozulmasına yol açmaktadır.
Genel
Müdürlüğümüz
tarafından
2004
yılında
başlatılan
‘’Orman
içi
suların
balıklandırılması’’ projesi kapsamında doğal alabalık üretim çalışmaları Müdürlüğümüz
tarafından yapılmakta ve üretilen kırmızı benekli alabalıklar bu derelere doğal ortamlarına
bırakılmaktadır.
Genel Müdürlüğümüz tarafından 2004 yılında başlatılan ‘’Orman içi suların balıklandırılması
‘’ projesi kapsamında Kadıncık Vadisi YHGS içinde bulunan Bahçe Alabalık Üretim
İstasyonunda doğal alabalık üretim çalışmaları devam etmektedir.
Kadıncık deresinde tespit edilen balık türleri ise gökkuşağı alabalığı, yılan balığı ve sazan
balığıdır.
Yöre, sahip olduğu özgün ve bakir doğal yapısıyla doğa turizmi bakımından önemli olanaklar
sunmaktadır. Bu kapsamda sportif doğa yürüyüşü, bisiklet turları, yaban hayatı gözlemleme
ve resimleme turları, flora keşif ve resimleme turları gibi ekoturizm faaliyetlerini hassas ve
sürdürülebilir kullanım bölgelerinde yapılabilir. Bu faaliyetlerin kontrollü bir şekilde hayata
geçirilmesi için Kültür Turizm İl Müdürlüğü ve yöre halkı ile işbirliğinde ekoturizm
planlaması yapılmalıdır.
Alanda Ana Ardıç Tabiat Anıtı da görülmesi gereken bir doğa harikasıdır. 1995 yılında
tescil edilmiştir. Kadıncık Vadisi YHGS‘nda Kozpınarı mevkiinde bulunmaktadır. Ayrıca
saha
içinde
rekreasyonel
amaçlı
kullanılan
Bahçe
Mevkii
(Papazın
Bahçesi)
79
bulunmaktadır. Bahçe Mevkiinde 1 adet Alabalık Üretim İstasyonu olup; istasyonda Genel
Müdürlük tarafından başlatılan “Orman İçi Suların Balıklandırılması” projesi kapsamında
doğal alabalık üretim çalışmaları devam etmektedir.
Kadıncık Vadisi YHGS Mersin ili, Tarsus İlçesi Olukkoyağı Köyü ile Çamlıyayla İlçesi
mülki sınırları içerisinde yer almakta sınırları içerisinde yer almaktadır.
Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları (YHGS) Arz Analizi Tablosu;
Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Cehennemderesi
Çamlıyayla
M
Hisardağı
Silifke
M
Hopur Topaşır
Tarsus
M
Kadıncık Vadisi
Tarsus
M
Kestel Dağı
Mut
M
Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Yöre Halkının Korumaya Yönelik
Bilinçli Olması
Kaçak Avcılık
Doğal Zenginlik
Koruma Güçlüğü
Farklı Turizm Cazibe Özelliklerinin
(av, yayla, trekking, mağara, akarsu)
Bulunması
Uygulama Güçlüğü
80
Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarında daha fazla kamp alanına ihtiyaç bulunmaktadır,
Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarınnın bilinirliğinin ve değerinin arttırılması için, daha
fazla tanıtım ve yatırım kaynaklarının arttırılması,
Yabancı misafirlerin ulaşım, barınma ve diğer sosyal ihtiyaçlarının karşılanabilmesi
için gerekli yetiştirilmiş eleman sayısının arttırılması gereklidir,
Sulak Alanlar ve Ramsar Alanları
Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi (Endemik Bitki Ve Kuş Gözlem Alanı)
İl merkezine 80 km mesafede Silifke İlçesi sınırlarında yer alan ve 02.03.1990 tarihli
Bakanlar Kurulu Kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen Göksu Deltası 1994
yılında ülkemizin Ramsar Sözleşmesine taraf olmasıyla uluslararası koruma statüsüne
kavuşmuş önemli bir sulak alandır. 253.558 ha (1.360 hektarı su yüzeyi) yüzölçümüne sahip
bölge 17.500 ila 94.700 arasında değişen kuş nüfusu ve 334 kuş türü, Sini Kaplumbağası
(Caretta Caretta), Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası, Akdeniz Keşiş Foku (Monuchus
Monuchus) ve Akdeniz Yeşil Kaplumbağası varlığı; 10.069 km’lik su toplama havzasıyla
Kuş gözlemcilerinin büyük ilgisini çeken bölge doğa turizmi açısından büyük potansiyel
taşımaktadır.
Bu alanda ekolojik dengeyi bozmadan, deltadaki doğal yaşamı da koruyarak kuş gözlemciliği
ve botanik turizmi yapılmaktadır.
Sulak Alanlar ve Ramsar Alanları Arz Analizi Tablosu;
81
Tabiat Anıtları
Adı
İlçesi
Göksu Deltası Özel Çevre
Koruma Bölgesi (Endemik
Bitki Ve Kuş Gözlem Alanı)
Bilinirlik
Silifke
M
Tabiat Anıtlarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Küresel Isınma
Doğal Zenginlik
Koruma Güçlüğü
Görece Yerleşim Yerlerine Yakınlığı
Çevresel kirliliğin Az Olması
Gözlem istasyonlarının arttırılmasına ihtiyaç vardır,
Alana gelen yerli ve yabancı misafirlere alan hakkında bilgi aktaracak çalışan alan
kılavuzlarına ihtiyaç vardır,
Tür tanımlamalarıyla ilgili envanter çalışmaları yapılmalıdır,
82
4.4 MERSİN İLİNDE DOĞA TURİZİM ÇEŞİTLERİ
Mersin İlinde Göller
Mersin ilinde yer alan doğal göller; Silifke'de Akgöl, Paradeniz Gölü, Keklik Gölü, Gülnar'da
ise Aygır Göl, Kamışlı Göl, Uzun Göl'dür. Bunlara ek olarak, yörede Gezende ve Berdan
Baraj Gölleri'nin yanı sıra sulama amaçlı yapılmış çok sayıda göletler de bulunmaktadır.
Krater göllerinin en büyüğü Çamlıyayla'daki Çinili Göl'dür.
Şehirde ayrıca merkezde; Evcili Değirmendere, Tepeköy Gölpınarı, Tarsus'da; Çavuşlu
Kaleönü, Erdemli'de; Karakız ve Esenpınar göletleri bulunmaktadır.
Silifke (Akgöl, Paradeniz ve Keklik Gölü) : Bu göller denizle irtibatlı olup bol balık türleri
içermektedir. Denizden ince bir kum seddiyle ayrılan Paradeniz Lagünü (492 ha) ile daha çok
tatlı su gölü karakteri taşıyan Akgöl’dür (820 ha). Her iki gölde oldukça sığdır. Derinlik
Akgöl’de en çok 1 m, Paradeniz Lagünü’nde ise 1.5 m’dir. Akgöl 1945’lere kadar tuz elde
edilen oldukça tuzlu bir göl iken, kuzeydeki tarım alanlarının sulamaya açılarak drenaj
sularının göle bağlanmasıyla tatlı su gölüne dönüşmüştür. Akgöl kuzeyden göle giren 2 drenaj
kanalıyla beslenmekte, güneydoğudan Paradeniz Lagünü’ne açılan bir kanalla boşalmaktadır.
Gel-gitlere bağlı olarak bu kanaldan göle Paradeniz Lagünü vasıtasıyla tuzlu deniz suyu da
girmektedir. Akgöl, bitki örtüsü olarak kuzeyde yoğun Phragmites ve Typha bitkilerinin
kıyıya yakın yoğun bir örtü oluşturduğu “kıyı zonu” ve onun hemen güneyinde yer alan daha
az sıklıktaki ve çoğunluğu Scirpus’ lardan oluşan bir “iç zon”a sahiptir. Bu zon doğuda ve
batıda “kıyı zonu” olarak devam etmektedir. Batı, doğu ve güneybatıda Scirpus’ lardan oluşan
“iç zon” hemen hiç yoktur. Güney kıyıları ise hemen tamamı kısa boylu (en çok 70 cm.)
Scirpus ağırlıklı bitki örtüsünün çevrelediği en büyüğü 3 ha. alana sahip sığ (15-30 cm.)
gölcüklerden oluşmuştur. Gölcükleri çevreleyen toprak adacıklarda yer yer Phragmites
(kamış, kargı) ve Tamarix’ler (ılgınlar) bulunmaktadır. Bu gölcükler oldukça sığ olup
Paradeniz Lagünü’nden göle su geçişi olduğu zamanlarda gölcüklerdeki suların tuzluluğu
artmaktadır ( Erdem, 2009; 9 ).
83
Paradeniz Lagünü, denizle olan bağlantısı nedeniyle tuzludur. Göl çevresinde hemen hiç bitki
örtüsü bulunmamaktadır. Paradeniz Lagünü ile Akgöl arasında bulunan suları Akgöl’e göre
daha tuzlu olan Kuğu Gölü ve Paradeniz Lagünü’nün doğusunda çok daha tuzlu Arapalanı
Gölü bulunmaktadır. Ayrıca ilkbahar aylarında, yağışlara ve taşkınlara bağlı olarak alanda
yazın kuruyan birçok geçici göl oluşmaktadır. Göllerdeki tuzluluk oranı gelgitlere bağlı olarak
değişmektedir. Paradeniz Lagünü’nü Kuğu Gölü’ne ve dolayısıyla Akgöl’e bağlayan kanal
(yapı kanalı) ara sıra balıkçılar tarafından kapatılmaktadır. ( Erdem, 2009; 9 ).
84
Gülnar (Aygır Göl, Kamışlı Göl, Uzun Göl): Yer altı su seviyesinin yüksekliği durumundan
dolayı oluşmuşlardır. Bu göllerdeki sular yaz aylarında bile aynı seviyede kalmaktadır.
Göllerden tarımda yararlanılmaktadır. Yer altı su seviyesinin yüksekliği çevrede elma
yetiştiriciliğine uygundur. Yaz aylarında göllerin çevresi bataklık görünümündedir. Akarsu
vadi, taban ve yamaçlarında yer altı su seviyesi yüksektir (http://www.gulnar.gov.tr ).
85
Gezende Baraj Gölü: İlk olarak 1992 yılında KKDF fonundan 5 adet alabalık işletmesi
kurularak başlanan su ürünleri yetiştiriciliğinde 2003 yılından itibaren çok büyük bir gelişme
kaydedilmiştir. Su ürünleri üretimi 2003 yılı itibari ile 305.7 ton olarak gerçekleşmiş 2005 yılı
itibari ile toplam üretim kapasitesi 525.7 tona ulaşmıştır.
Özellikle 2005 yılında Hayvancılığın Desteklenmesi kararları kapsamında Su ürünlerine
(yavru balık alımı ve sofralık balık satışlarına) destek verilmesi 2005 ve 2006 yıllarında
göletlerde “Kafeste Alabalık Yetiştiriciliği Projesi” yapılmasını hızlandırmıştır. Gülnar ilçesi
Gezende Baraj Gölünde toplam 500 ton/yıl kapasiteli 2 adet Kafeste alabalık yetiştiriciliği
işletmesi kurulmuş ve işletmeler faal halde olup 1 adet işletme kurulum aşamasında 1 adet
işletme de ön izin için Bakanlığa müracaat etmiştir. 2006 yılı sonu itibariyle toplam üretim
kapasitesi önceki yıllara oranla % 300 artış göstermiş ve 1957.5 ton/yıla ulaşmıştır.
86
Berdan Baraj Gölü: Tarsus’un kuzeyinde bulunan ovadaki bahçeleri tarım arazilerinin,
Tarsus ve Mersin’in içme suyunu karşılayan, yazın sıcak aylarda ise bölge halkı tarafından
mesire alanı olarak kullanılır. Mesire alanının çevre düzenlemesi yapılmış içerisinde açık
hava gösteri merkezi, açık hava sineması, halı saha, hayvanat bahçesi, büfeler, mescit, fırın,
çocuk oyun alanlarıyla modern bir mesire alanı haline getirilmiştir ( Tarsus Kaymakamlığı,
2012 ).
Obruklar: Adıyla dikkat çeken Kanlıdivane adını antik dönemden almıştır (Antik adı
Kanytelleis’tir. Prof. Dr. Semavi Eyice, kanlı sözcüğünün bu antik isimden gelebileceği ya da
obruk içerisindeki kayaların ve kalıntıların kanlanmış gibi kırımızı renkli olmasından ileri
geldiğini söylemektedir. Bundan dolayı Halk arasında suçluların burada vahşi hayvanlara
parçalattırıldığı şeklinde bir efsane yakıştırılmıştır (Mersin Valiliği, 2009:128). Minarelli
87
suların kendine yol bulmak için kalker taşını eritmesiyle oluşan bir çökme çukura (Obruk)
sahiptir. Burası hem antik dönemde, hem Hıristiyanlık hem de Türk-İslam döneminde hiç
önemini kaybetmeyen bu ören yeri, son dönemlerde Mersin Valiliği öncülüğünde ve Mersin
Üniversitesi bilimsel danışmanlığıyla çevre düzenlemesi yapılmaktadır. Bu sayede bölgenin
arkeolojik ve kültürel çeşitliliğinin öne çıkarılması, farklı sunum teknikleriyle farkındalık
kazandırılması ve alanın yerel ulusal ve uluslar arası düzeyde tanıtımının yapılması, ayrıca
alanın ziyaretçiler için, flora dokusunun bozulmadan daha modern gezilebilir alanlara
dönüştürülmesi amaçlanmaktadır.
Bölgede Kanlıdivane obruğuna oluşum açısından çok benzeyen, Cennet ve Cehennem
obrukları da bulunmaktadır. Mitoloji de Zeus’un canavar Typhon’u buraya geçici olarak
hapsetmesi açısından dikkatleri üzerine çeken bu alan, Pagan (Çok tanrılı kültürler) ve
Hırıstiyanlık dönemlerinde sürekli kullanılmıştır. Burada özellikle Anadolu’nun en erken (MS
5 ve 6. yüzyıl) kiliselerine çokça rastlanmaktadır ( Çakıcı ve ark. 2012; 172-173 ).
88
Mersin İlinde Mağaralar:
Belli Başlı Mağaralar;
Toroslar

Şekersu Mağarası(Arslanköy)
Anamur

Köşekbükü Mağarası

Çukurpınar Mağarası

Üğü Mağarası

Bicikli Mağarası
Aydıncık

Aynalıgöl Mağarası
Bozyazı

Çaltı Mağarası
Çamlıyayla

Mehribakan Mağarası

Hacı Sarının Mağarası

Saydibi Mağarası

Karain Mağarası
Mut

Dereköyü Kuzeyi Mağarası

Sason Kanyonu Mağaraları

Gökden Kapız Bölgesi Mağaraları

Çayırhamam Mağarası

Karıkoca Mağarası

Kıravga Mağarası

Alaoda Mağarası

Karain Mağarası

Yerköprü Mağarası
Silifke

Cennet Çöküğü Mağarası

Cehennem Çukuru

Astım Mağarası

Ekizin Düdeni Mağarası
89

Sumaklı Düden Mağarası
Tarsus

Taşkuyu Mağarası

Yedi Uyurlar (Eshab-Kehf) Mağarasıdır.
Ziyarete Açık Mağaralarımıza İlişkin Kısa Bilgiler
Cennet Çöküğü Mağarası
Narlıkuyu Kasabası, Hasanaliler Mahallesinde yer almaktadır. Bir yer altı deresinin
oluşturduğu kimyasal erozyonla, tavanın çökmesi sonucu meydana gelmiş büyük bir
çukurdur. Çukurun tabanında 260 m. uzunluğunda bir mağara vardır.
Cennet Çöküğü Mağarası; içinde yer alan Meryem Ana Kilisesi nedeniyle inanç turizmi
açısından da önem taşımaktadır.
Cehennem Çukuru
Narlıkuyu Kasabası, Hasanaliler Mahallesinde Cennet Çöküğü ile yan yana bulunmaktadır.
Bir yer altı deresinin oluşturduğu kimyasal erozyonla, tavanın çökmesi sonucu meydana
gelmiş 130 m. derinliğinde büyük bir çukurdur.
Astım Mağarası
Narlıkuyu Kasabası, Hasanaliler Mahallesinde Cennet-Cehennem Çöküklerinin kuzeybatısındadır. İçine helezonik demir bir merdivenle inilen mağaranın oluşumu 3.jeolojik
döneme kadar uzanır. Birbirine bağlantılı, toplam uzunluğu 200 m.'yi bulan galeriler silis
minerallerinin birikmesiyle oluşmuş çok ilginç şekilli dev sarkıt ve dikitlerle süslüdür.
Mağara nem oranı yazın % 85, kışın % 95' e kadar ulaşmaktadır.
Köşekbükü Mağarası
Anamur ilçesi Ovabaşı Köyündedir. İlçe Merkezine 9 km. uzaklıkta 20.000 yıllık bir geçmişe
sahip olan mağara 500 m2. lik bir alana oturmuştur. ağara 3 bölümden meydana gelmiştir.
Birinci bölümün adı Huzur, ikinci bölümün adı Şifa, üçüncü bölümün adı ise Dilek'tir. Astım
hastalarına iyi geldiğine inanılmaktadır.
Yedi Uyurlar (Eshab-Kehf) Mağarası
Tarsus ilçesinin kuzey-batısında, 14 km. uzaklıkta yer alan Dedeler köyündedir.
Eshab-ı Kehf mağarası, Hıristiyan ve Müslümanlarca kutsal bir ziyaret yeri olarak kabul
edilir. Mağara dört köşe olarak kayadan oyulmuştur ve 1520 basamakla girilir.
Mağaranın üstünde 1873 yılında Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılan camiye sonradan üç
şerefeli bir de minare eklenmiştir. Kuran-ı Kerim'de Kehf Suresinde sözü edilen mağara
Müslüman ve Hıristiyanlarca kutsal sayılmaktadır.
90
Mersin İlinde Dini ve Kültürel Yapılar:
Eski Cami
Sultan Abdulmecit'in annesi Bezm-i Âlem Valide Sultan adına 1870 yılında yaptırılmıştır.
Dikdörtgen planlı, ahşap beşik çatılı, tek minareli cami 1901 yılında onarım görmüştür. 2008
yılında da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden restore edilmiştir.
Müftü Cami
Müftü deresinde Müftü köprüsünün yanındadır. Mersin'in eski camilerindendir. Müftü Emin
Efendi tarafından 1884 yılında cami ve medrese olarak inşa edilmiştir. 19. yüzyıl geç dönem
tarzında süslemeli, tuğralı mihrabı vardır. 2007 yılında da Vakıflar Genel Müdürlüğü
tarafından yeniden restore edilmiştir.
Ulu Cami
1898 yılında Sultan II. Abdulhamit zamanında, Saydalı Abdulkadir Seydavi öncülüğünde halk
tarafından yaptırılan eski Gümrük Meydanı'ndaki (Günümüzde Ulu Çarşı) Yeni Cami
yıktırılmış, yerine büyük ve modern Ulu Cami inşa edilmiştir. Cami üç katlıdır. Zemin katta
2000 kişilik ibadet mekânı ve son cemaat yeri bulunmaktadır. Ayrıca bodrum katında 400
kişilik konferans salonu olan caminin, iç yüzeyinde ilk defa bu camide uygulanan rumi ve
hatai desenli Kütahya çinisi ile profilli ve oymalı ahşap malzeme kullanılmıştır. İbadet
mekânına giriş tavanında rumi desenli renkli malakari rölyef uygulanmıştır.
Mihrabı çini ve ahşap karışımıdır. Mukarnaslı alçıdan yapılmış olup, üst kavsarasının yüzeyi
altın varak kaplanmıştır. 2 şerefeli iki minaresi vardır.
Avniye Camii
Minaresinin önceleri ahşap olması nedeniyle, Tahtalı Camii adıyla da bilinen yapı, Mahmut
Şami-Sümen tarafından bağışlanan arsa üzerinde 1898 yılında inşa edilmiştir.
İtalyan Katolik( Katedral) Kilisesi
Sultan Abdulmecit tarafından 1853 yılında verilen bir fermana dayanılarak kilise mekânının
inşaatına başlanmış ve yönetimi Capucins Rahiplerine verilmiştir. Günümüzde uray caddesi
üzerinde bulunan saat kuleli kilise kompleksi, diğer birimleri ile 1898 yılında bitirilmiştir.
Kesme kireç taşından avlulu anıtsal bir yapı olan İtalyan Katolik Kilisesi, Vatikan tarafından
1991 yılında İtalyan Katolik(Katedral) Kilisesi olarak değiştirilmiş ve güney, Güneydoğu
Anadolu, Karadeniz Bölgesi, Suriye, Irak, İran ve Rusya'daki katolik kiliselerine bağlanmıştır.
Mersin ve yöresindeki Katolik cemaat için ibadete açıktır.
91
Arap Ortodoks Kilisesi
Atatürk Caddesi üzerinde bulunan Arap Ortodoks Kilisesi, Mersin'in ilk sakinlerinden,
Dimitri ve Taunus Nadir tarafından bağışlanan arsa üzerine 1878 yılında inşa edilmiştir.
İbadete açıktır.
Hazreti Mikdat (Muğdat) Camii
Ankara Kocatepe Camii'nden sonra, Cumhuriyet döneminin ikinci büyük cami Muğdat
Semti'ndedir. Cemaat yeri, ana kubbe, son cemaat yeri ve mahfil katından ibaret olan ve
klasik Osmanlı mimarisi tarzındaki yapı, toplam Üç’er şerefeli, 6 adet minaresi, konferans
salonu, kütüphane, aşevi, sağlık ocağı ve diğer birimleriyle külliye özelliği taşır.
Eshab-I Kehf Camii
Tarsus'un kuzeybatısında 14 km. uzaklıkta Dedeler Köyündedir. Kuran-ı Kerim'de Kehf
Suresinde sözü edilen bu mağara Müslüman ve Hıristiyanlarca kutsal sayılır. Mağaraya 15-20
merdivenle inilir.
Eshab-ı Kehf Mağarasına ait bir efsane halk arasında anlatılır; "Mitolojik tanrılara inanışın,
gücünü kaybettiği dönemlerde, tek Tanrıya inandıkları için eziyet edilmekten kaçan Hıristiyan
dinine mensup Yemliha, Mekseline, Mislina, Mernuş, Sazenuş, Tebernuş ve Kefeştetayuş
adında yedi genç, Putperestliğe dönmeyi kabul etmediklerinden Rum Hükümdar Dakyanus'un
huzuruna çıkarılmışlar. Bu hükümdar, Putperestlik dinine bağlı kalmalarını, aksi takdirde
kendilerini öldürteceğini söyleyerek birkaç günlük zaman vermiş. Köpekleri Kıtmir ile
birlikte bu yedi genç ölümden kurtulmak için verilen süreden faydalanarak kaçmışlar ve bu
mağaraya sığınmışlar. Allah tarafından kendilerine 300 yıl süre bir uyku verilmiştir. İlk
uyanan, yiyecek almak için kente gider ama, elinde bulunan zamanı geçmiş para yüzünden
yakalanır. Yakalayan parayı nerede bulduğunu ve oraya götürülmesini ister. O da yalnız
olmadığını yedi arkadaşıyla beraber mağarada kaldığını söyler. Onunla birlikte mağaraya
geldiğinde yedi yavru kuşun tünediği bir yuvadan başka bir şey görmemiştir. Bu nedenle
burası Yedi Uyurlar Mağarası diye de anılır."
Halk arasında ziyaret dağı olarak bilinen dağ, konik biçimi ve topoğrafik görünümü itibariyle
doğal bir özellik arz eder. Mağara 300 m2 büyüklüğünde 10 m yüksekliğindedir. Mağaranın
içinde 3 tünel mevcuttur. Eshab-ı Kehf Mağarasının yanına Osmanlı Padişahı Abdulaziz
tarafından 1873 yılında bir mescit yaptırılmıştır.
92
Eski Cami
Çarşıbaşındaki Kilisenin 1102 yılında St. Paul Katedrali olarak yapıldığı söylenmektedir.
Roma sitilinde kalın ve yüksek duvarları, iç kısmı geniş, dışa bakan tarafı dar, derin
pencereleri ve kalın sütunları ile dikkat çekicidir. 1415 yılında Ramazanoğlu Ahmet Bey
tarafından onarılarak camiye çevrilmiştir. . Bazı kaynaklarda Ortaçağın başlarına ait bir
Ayasofya Kilisesinden söz edilir ve Papa'nın elçisi Mainz Piskoposu Konrad Von
Wittelsbach'ın 6 Ocak 1198'de burada, Ruppenlerden l.Leon'u Ermeni Kralı olarak tanıdığı ve
taç giydirmiş olduğu anlatılır.1704'de Tarsus'a gelen P.Lucas'da burada bir Grek ve bir
Ermeni Kilisesinden söz ederek Ermeni kilisesinin Paulus'un kendisi tarafından inşa edildiğini
belirtir. 1851 yılında Tarsus'a gelen V.Langlois de bu kiliseyi ziyaret etmiştir. Roma stilinde
kalın ve yüksek duvarları iç kısmı geniş, dışa bakan tarafı dar derin pencereleri ve kalın
sütunları dikkat çekicidir.
Kilisenin bahçesine batı yönde bulunan ve cephesi oldukça süslü bir kapıdan girilir. Yapı bu
bahçe içerisinde yaklaşık 460 m2.lik bir alanı kapsamaktadır. Kesme taşlarla inşa edilen
yapının dış uzun cephelerinde kör kemerler bulunmaktadır. Batıdaki ana kapıdan girilen
salonun genişliği 19.30 m. uzunluğu 17.50 m.dir. Girişin sağında ve solunda birer yarım
plaster sütun ve bu sütunların hizasında salonu üç sahına (nef) ayıran,ikişerli iki sıra halinde
dört serbest sütun yer alır.Kuzey ve güney duvarlarda da yine yarım sütunlar bulunmaktadır.
Aslında bu sütunlar gri renkli granit olup,antik çağ yapılarına ait olmaları muhtemeldir. Orta
salonun genişliği 12.60 m. olup, üzeri tonozludur. Tavanın merkezine rastlayan bölümde,
ortada Hz. İsa olmak üzere doğuda Yohannes ve Mattaios, batıda Marcos ve Lucas'ın freskleri
bulunmaktadır. Yapının kuzey-batı köşesinde ise bir çan kulesi yer almaktadır. Yapı ve
çevresi yıl içerisinde oldukça büyük bir yenileme görmüş, çevre düzenlemesi ve istimlâk ile
düzenlenmiştir.
Makam-I Danyal Camii
İlçe merkezinde eski müze binası olan Kubat Paşa Medresesi’nin yanındaki Makam-ı Danyal
Camii’nde abdestlik yapmak için başlatılan hafriyat çalışmaları sırasında caminin altına doğru
uzanan basık tonozlu bir yapının ortaya çıkmasıyla 2006 yılında Tarsus Müzesi tarafından
kurtarma kazısı çalışmaları başlatılmıştır. Yapılan ilk kazı çalışmaları sonucunda bir köprü
ortaya çıkarılmıştır. Roma Dönemi’ne tarihlenen köprüye ait farklı ölçülerdeki taşlar kurşun
kaplamalı demir çubuklarla birbirine tutturulmuştur.
Kazı öncesinde burada yapılan
kanalizasyon çalışmaları sırasında köprüde tahribatlar meydana gelmiştir. Köprünün
kuzeydoğusunda yoğunlaşan çalışmalarda manastır tonozu şeklindeki üst örtüye sahip türbe
93
yapısı ortaya çıkarılmıştır. Bu yapının duvarları 7. yüzyıla, örtüsü ise 13. yüzyıla
tarihlendirilmiştir. Duvarları kalker kesme taşlardan örülen türbenin, doğu cephesinde
bulunan güney pencerenin üstündeki blok taşın görünen yüzünde 7 köşeli yıldız kabartması
vardır. Bu alanda yapılan kazı çalışmaları sırasında dört halife dönemine tarihlenen 4 adet
bronz sikke ele geçirilmiştir. Yine türbenin doğusunda yapılan kazılarda beşik tonozlu bir
yapı bulunmuştur. Bu yapının kemeri, türbenin doğusundaki pencerelerin ortasından
geçmektedir. Anlaşılan bu alanda ortaya çıkarılan bir kanalın duvarları, yapıyı ikiye bölmüş,
bu nedenle kanalın suyu türbenin tam ortasından geçmiştir. Beşik tonozlu yapının duvar
tekniği, kanaldan önce inşa edildiğini gösterir. Yapılan kazılar sonucunda ele geçen diğer
buluntular olası bir küçük hamama ait alan, farklı zemin döşemeleri, sütun başlıkları ve
tamburlarıdır. Ele geçirilen küçük eseler ise Tarsus Müzesi’nde sergilenmektedir. Danyal
Peygamber ile ilgili önemli bir buluntu da Tarsus Müzesi’ne 1984 yılında getirilen kalker
levhadır. Prof. Dr. Ayşe Aydın tarafından yayınlanan ve müzede teşhirde olan, olasılıkla 6.
yüzyılın ikinci yarısı ile 7. yüzyıl arasına tarihlenen levha üzerinde dört yönde bitkisel motifli
bir bordürle çevrelenmiş, iki aslan arasında bir erkek figürü (Danyal) ve üst bölümde Ay
Tanrısı ile Güneş Tanrısı olduğu belirtilmiştir.
Danyal Peygamber’e ait sembolik türbenin üzerine 1857 yılında yapılan cami, türbenin
kutsallığından dolayı Makam Camii olarak adlandırılmıştır.
Yahudiler, Hıristiyanlar ve Müslümanlar’ ın saygı gösterdiği bir peygamber olan Danyal
Peygamber’in yaşamıyla ilgili az yazılı kaynağın aksine, sözlü anlatım fazladır. Yüzyıllardır
süregelen bu sözlü anlatımlardan yola çıkılarak Danyal Peygamber’in Tarsus’ta gömüldüğü
halkı tarafından kabul edilir.
Ulu Cami (Cami-İ Nur)
Cami-i Nur adıyla anılan ve bulunduğu semte de Cami-Nur ismini veren bu cami, Tarsus
merkezinde
yer
alan
Türk-İslam
sanatının
önde
gelen
eseridir.1579
yılında
Ramazanoğulları'ndan Piri Paşanın oğlu İbrahim Bey tarafından yaptırılmıştır. SelçukOsmanlı üslubunda tek şerefeli minaresi olan camii yapımında tümüyle kesme taş
kullanılmıştır. 47X13 m. boyutlarında dikdörtgen plana sahip caminin iç avlusuna 10 m.
yüksekliğinde, 7.20 m. genişliğinde olup, doğu, kuzey ve batı bölümlerini kapsayan 14
mermer sütunun taşıdığı revak vardır. Avlu taş levhalarla kaplı olup, ortada (H.1323) tarihli
onarım kitabesi bulunan bir şadırvanı mevcuttur. Camiye kuzey yönünden abidevi portalla
girilir. Bu portal Memlük mimarı özelliklerini taşıyan siyah beyaz mermerlerle süslüdür. Son
cemaat yeri, doğu- batı doğrultusunda 14 adet baklava dilimli sütunların taşıdığı orijinal
94
kiremitlerle örtülü 16 kubbeden revaklı ve 5 kapılı avlu yer alır. Caminin iç mekân sütunları
"İran Kemeri" adı verilen yarı sivri kemerlerle birbirine bağlanmıştır. Caminin minber,
mihrap ve müezzin mahfili mermerden yapılmıştır.
Caminin doğu bölümünde ayrı mekânda Hazreti Şit ve Lokman peygamberlerin makamları ve
Abbasi Halifesi olan ve Pozantı'da 833 (H.218) yılında ölen Me'mun'un kabri bulunmaktadır.
Cami Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 01.11.1990 gün ve 696 sayılı
kararı ile tescil edilmiştir. 2008 yılında da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden
restore edilmiştir.
Kubad Paşa Medresesi
Tarsus Tabakhane Mahallesinde bulunmaktadır. 1970 yılından bu yana Tarsus Müze binası
olarak kullanılmaktadır. Yapı Ramazanoğullarından Piri Paşa'nın kardeşi Kubad Paşa
tarafından 1553 tarihinde medrese olarak inşa edilmiştir. Medrese dikdörtgen planlı olup,
ortada avlunun etrafında 16 oda sıralanmıştır. Orijinalinde iki katlı, tek eyvanlı, açık avlulu
medreseler grubundandır. 1970 yılında yapılan onarımlarda orijinal şeklini büyük ölçüde
kaybetmiştir. Tamamen kesme taştan yapılan medresenin girişi batıdan görkemli, süslemeli,
Selçuklu stilinde orijinal bir kapıdan sağlanmaktadır. Medrese odalarının tavanları tonozlu
olup, odalarda birer ocak bulunmaktadır.
Bilal-İ Habeş Makamı Ve Mescidi
Bilal-i Habeşi Makamı ve Mescidi, Ulu Caminin güneybatı tarafında bulunmaktadır.
Peygamberimiz Hz.Muhammed (S.A.V.)' in müezzini olan Bilal-i Habeşi'nin Hz. Ömer
zamanında fetih edilen yerleri ziyareti esnasında Tarsus'a geldiği, Kırkkaşık denilen yerde,
yani şimdiki makamı ve mescidi bulunan yerde ezan okuyup, namaz kıldırdığı için 7.
Yüzyılda makamı, 16.yüzyılda da mescidi inşa edilmiştir. Mescid kara planlı olup, üstü büyük
bir kubbeyle örtülüdür. Üç bölümlü, üç kubbeli son cemaat mahalli mevcuttur. İçeride Bilal-i
Habeşi'ye ait makam kısmı vardır. Ayrıca mescidin yanına bir de kuyu inşa ettirilmiştir.
Osmanlı arşiv belgelerinde, 1519 tarihinde Bilal-i Habeşi makamı adına bir vakfın kurulduğu
anlaşılmaktadır.
Mencek Baba Türbesi
Tarsus İlçesi Merkezi, Tekke Mahallesinde bulunmaktadır. Nakşibendî Şeyhlerinden Mehmet
Bey tarafından yaptırılmıştır. Halk tarafından Mencek Baba diye adlandırılan türbeye ait
kitabe, güneydeki giriş kapısının üzerinde yer alır.
Osmanlı Devleti arşiv belgelerinde Mencek Zaviyesi (Küçük Tekke) olarak kayıtlara giren
yapının, vakfiyesinden anlaşıldığına göre İmam Kuseyrizade Şeyh Abdullah Mencek
95
tarafından inşa edilmiştir. Yine aynı zat tarafından H.781 (M.1379)' da vakfiyesi de tanzim
edilmiştir. Vakfiyesinden Orta Asya'dan ve Doğu Türkistan'dan Anadolu'ya gelen ve gelecek
Türklerin uğramaları ve konaklamaları için kurulmuş olduğu ifade edilmektedir. İçeride bir
mezar sanduka yer almaktadır. Güney tarafında bir mihrabı bulunan yapının kubbesinde
dekoratif anlamda renkli süslemeler görülmektedir.
Duatepe Türbesi
Tarsus İlçesi Merkezi, Kleopatra kapısının kuzeydoğusunda, Gözlükule Höyüğünün batı
eteğinde Karamehmetler İlköğretim okulunun bahçesinde bulunmaktadır. Osmanlı Devleti
zamanında yapıldığı tahmin edilen türbe, taş yığma avlu içerisinde yer almaktadır. Yapı kare
planlar ve kubbelerden oluşmuş olup, bugünkü durumu bakımsız ve harap bir vaziyettedir.
Mehmet Felah Türbesi
Tarsus İlçesi Merkezi, Adana Caddesi üzerinde bulunan Demirkapı Camiinin içerisinde yer
almaktadır. Türbe Tarsus'u Ermenilerden alan Halep Saltanat Naibi Harzemli Seyfettin
Timur'un şehit düşen kumandanı Felahoğlu Nureddin adına Osmanlı Padişahı II. Abdulhamit
tarafından (1903 yılında) yaptırılmıştır.
ANAMUR
Mamure Camii
Mamure Kalesinin batı avlusunda halen ibadete açık, onarım görmüş tek minareli tarihi bir
cami bulunmaktadır. İki bölümden oluşan kalede, iç içe iki sur ve surlar üzerinde kaleyi
bütünüyle dolaşan ve bir taraftan bir tarafa geçişi sağlayan burçlar arasında bir yol vardır. Bu
yıl üzerinde 35 normal, 4 büyük olmak üzere 39 kule bulunmaktadır.
Akcami
Karamanoğulları döneminde 1326 da yapılan cami, daha sonra yapılan yivli minaresi ile ilgi
çekicidir. Karşısında Karamanoğullarından kalma bir han ve bir köprü bulunmaktadır.
Akarca mahallesinde merkezi planlı tamamen kesme taştan kubbeli bir camidir.
Camiye batı yönünde basık kemerli taş kapıdan girilir. Girişin tam karşısında fazla derinliği
olmayan taş mihrap sağda orijinal olmayan ahşap minber yer alır.
Yapıda köşelerde ve yan duvarlar üzerinde sağır sivri kemerli açıklıklarda duvar içine
gömülmüş yuvarlak iç dolgu ile geleneksel Türk mimarisinde pek görülmeyen tarzda kubbeye
geçiş sağlanmıştır. Sağır kemerlerin ayakları üçgenimsi payandalarla desteklenmiştir.
Girişin solunda zamanında ahşap olan güdük minaresinin yerinde yivli tek şerefeli minaresi
kaide üzerinde yükselir.
96
Giriş kapısının hemen üzerinde yer alan altı satırlık yazıda 1326 H. tarihi okunmakla birlikte
yazıt orjinal değildir.
Kızıl Kilise
Anamur'un 8 km. kuzeyinde Kızılaliler köyü içerisinde yer alır. Ören yeri içerisinde üç sahınlı
bazilika görülür. Yapı 5.6. yüzyıl Isaura yapılarını çağrıştırır.
SİLİFKE
Alaaddin Camisi
Roma köprüsünün karşısında bulunan cami, Selçuklu sultanlarından Alaaddin Keykubat
döneminde yapıldığı için Alaaddin Camii adını almıştır. Şehrin tam merkezinde olduğu için
Merkez Camisi olarak ta bilinir.
Reşadiye Camisi
Padişah Sultan Mehmet Reşat zamanında, Nüzhet Paşa tarafından 1912 yılında yaptırılan
caminin doğu ve batısında bulunan sundurmaları, başlık ve tabanlıkları Korint tarzında
sütunlarla desteklenmiştir. Mermer ve kireçtaşından yontulmuş bu sütunlar Silifke
yöresindeki eski kalıntılardan devşirilmiştir.
Tevekkül Sultan Türbesi
Taşköprünün hemen yanındaki türbe hakkında yazılı herhangi bir kaynak bulunmamaktadır.
Selçuklu hanedanlarından birine ait olduğu rivayet edilen mezarın üzerindeki çatı daha
sonradan ilave edilmiştir.
ERDEMLİ
Paşa Türbesi
Ayaş Beldesi’nde yer ala türbe Mersin-Silifke karayolunun sağında, yolun kenarında,
mezarlık alanın içerisinde yer almaktadır. Türbenin üzeri altıgen piramidal bir çatı ile
örtülüdür. Kare planlı olup duvarları kesme taş örgülüdür. Üzerinde yer alan kitabeden
türbenin Aktaş oğlu Sinan Bey adına, 1220 yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır.
GÜLNAR
Zeyne Türbesi
Gülnar'dan Mut'a giderken 26 'ncı km. de Zeyne (Sütlüce) Kasabasındadır. Geniş bir bahçe
içerisinde inşa edilen ahşap çatı örtülü ve ahşap direkli ana geçit kısmına, zaman zaman mezar
odalarına ilavesi ile meydana gelmiştir.
Bahçede ise mezarlar bulunmaktadır. Zeyne Türbesi olarak bilinen Şeyh Ali Semerkandi
Türbesi, Beylikler dönemi eseridir.
97
Bir küllüye olması gereken yapı gruplarından sadece türbe ayakta kalabilmiştir. Görünüşte
psikolojik rahatsızlığı olan hastaların ziyaret ettikleri ve kurban kestikleri türbenin, külliyenin
bir parçası olduğuna dair yazılı bir kaynak bulunamamıştır.
Ali Semerkandi ile ilgili bir efsane anlatılır. Çobanlıkta yapmış olan Semerkandi öğle
sıcağında hayvanları susuzluktan yanmış vaziyette iken, yoldan geçen bir Türkmenin sert
sözleri ile karşılaşır. Buna çok üzülen Semerkandi dua ederek elindeki sopasını kayaların
ortasına vurur ve su fışkırır. Hayvanlarını sulayarak susuzluktan kurtarır. Bu yer halen mesire
yeri olarak kullanılmaktadır.
Şeyh Ömer Türbesi
Gülnar İlçesi'ne bağlı Şeyh Ömer Köyündedir. Türbede Bahru'l-Ulum adlı Kur-an tefsirinin
yazarı yatmaktadır. Türbe sekizgen planlı olup, düzgün kesme taşlarla örülmüştür. Üzerindeki
büyük kubbe betonla tamir edildiğinden eski özelliği hakkında tam olarak bilgi alınamamıştır.
MUT
Dağpazarı Kilisesi (Corapissus):
Mut İlçesinin 35 km kuzey batısındadır Antik ismi Corapissus olan kentin antik yol üzerinde
oluşu eski kente ayrı bir önem verildiğini göstermektedir. Antik kentte hayat ağacının
kollarına asılmış çok sayıda hayvan ve geometri desenlerle bezenmiş taban mozayiği göze
çarpar. 15x5.50 m. ölçülerinde olan taban mozayiğinin hangi yapının taban döşemesi olduğu
bilinme- mektedir. Antik kentte mozayiğin yanında 3 adet heroon tipi mezar oldukça yıpranmıştır. Bizans dönemine ait kilisenin ise apsisi ve bazı duvarları ayakta kalabilmiştir Köyün
güneyindeki vadide ise kaya mezarlarının bulunduğu nectopol sahası bulunmaktadır. Köylüler
tarafından soğuk hava deposu olarak kullanılan sarnıçlar vardır.
Alahan Manastırı:
Milattan sonra 440-442′de inşa edildiği tahmin edilen manastır, bugün yıkılmaya yüz tutmuş
durumda. Manastır, batı kilisesi, doğu kilisesi, kayalara oyulmuş keşiş odaları ve çevredeki
mezarlardan oluşuyor. Kilise binaları Ayasofya Müzesi ile ortak mimari özellikleri taşıyan
manastırın süslemesinde ustalıklı taş oymacılığı göze çarpıyor.
Alahan Manastırı’nın, İsa Peygamberin havarilerinden St. Paul ve yine Tarsus’ta yaşamış
Hıristiyan öncülerinden Barnabas’ın Anadolu’da Hıristiyanlığı yaymak için yaptığı
yolculuklar sırasında konakladıkları yerlerde yapılan mabetlerden biri olduğu belirtiliyor.
98
Kümbetler
Lalaağa Camisinin doğusunda iki türbe vardır. Üzeri konik çatı ile örtülü olduğundan bunlara
kümbet demek daha doğru olur. Muntazam kesilmiş küfeki taşları ile yapılmış kümbetlerin
birinde üç, diğerinde dört mezar vardır. Bunlardan biri Karamanoğullarından Musa Bey'e
(Lalaağa)' ya aittir.
Lalaağa Camii
Karamanoğlu İbrahim Bey' in emirleri ile Lalaağa tarafından yaptırılmıştır. Kare planlı ve tek
kubbeli caminin son cemaat yeri, beş küçük kubbe ile örtülmüştür.
Dağ Cami
Mut'un 2 km güneybatısındadır. Selçuklular dönemine ait olduğu (11. yy. sonları)
sanılmaktadır. Çevredeki devşirme taşlarla yapılmıştır.
Kızıl Minare
Rengi nedeniyle bu adı almıştır. Yapılış tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte
Karamanoğulları döneminde yapıldığı sanılmaktadır.
Nure Sofi Türbesi
1228 yılında Selçuk Sultanı 1. Alaüd'- din Keykubat tarafından Ermenek Kalesi civarına
yerleştirilen Karamanoğlu Beyliğinin ilk tarihi şahsiyeti Nure Sofi'dir. Karaman adını verdiği
oğluna beyliği devretmesinden sonra ömrünü Mut'ta geçirmiş ve ölümü üzerine Sinanlı
nahiyesi Değirmenlik Yaylası (Yalnızcabağ köyü) 'ne gömülmüştür
Müzeler:
Mersinde 1'i özel olmak üzere 9 adet müze bulunmakta olup, hepsi ziyarete açıktır. Bunlar;
Akdeniz ilçesindeki Mersin Müzesi, Atatürk Evi Müzesi,
Anamur ilçesinde Anamur Müzesi, Silifke ilçesinde Silifke Müzesi, Atatürk Evi ve
Etnografya Müzesi, Narlıkuyu Mozaik Müzesi ve Taşucu Amfora Müzesi (Özel) ve
Tarsus ilçesinde Tarsus Müzesi, St. Paul Anıt Müzesidir.
Müzeler, pazartesi günü dışında her gün 08.00–12.00/13.00–16.45 saatlerinde ziyarete açıktır.
Anamur Müzesi
Anemurium antik kentinde Amerikalı ve Kanadalı arkeologlar tarafından başlatılan kazılarda
çıkarılan buluntuların değerlendirilmesi amacı ile kurulan Anamur Müzesi İskele Meydanı,
Adnan Menderes Caddesi’nde yer almaktadır ve 1995 yılında ziyarete açılmıştır.
Müze içerisinde Kelenderis kazı buluntularının sergilendiği vitrinde İ.Ö. 5.yüzyıla tarihlenen
kırmızı ve siyah figürle işlenmiş lekytoslar ile Anemurium’da bulunan üzerinde Athena büstü
99
taşıyan bronz kantar ağırlığı dikkat çeken eserler arasındadır. Sikkelerin yer aldığı vitrinlerde
İ.Ö. 6.yüzyıl sonlarından itibaren basılmış altın, gümüş, nikel ve bakır sikkeler
sergilenmektedir. Etnoğrafik seksiyonunda, göçebelik ve yerleşik düzene ait eşyalar
bulunmaktadır.
Pazartesi tüm gün, dini bayramların birinci günü yarım gün kapalı, diğer günler mesai saatleri
içerisinde ziyarete açıktır.
Mersin Müzesi
Müze, şehir merkezindeki Cumhuriyet Alanı’nda bulunan Kültür Merkezi Binası’nın doğu
tarafındadır. Eski Halkevi olarak kullanılan binanın tarihi 1944–45 yıllarına gitmektedir.
Dönemin Valisi Tevfik Sırrı Gür’ün talimatıyla çifte çan kuleli Ahios Georgios Rum
Ortodoks Kilisesi’nin taşlarının sökülerek burada kullanılması ile yapılmıştır. Mersin
Müzesi’nin ilk eserleri Erdemli ilçesinde kurulmuş olan müzede toplanan eserlerden ve Adana
Müzesi’nden devredilenlerden oluşmuştur. Müze ilk olarak 1978 yılında Kültür Merkezi
Binası’nda kurulmuş, ziyarete 1991 yılında, daha sonra yenilenerek 2001 yılında açılmıştır.
Müzenin üç ana teşhir salonu vardır, taş eserlerin yer aldığı birinci salonda; Roma Dönemi’ne
ait mermer heykel başları, heykeller, çeşitli tipte lahitler ve Nagidos antik kentine ait yazıt
sergilenmektedir. Soli-Pompeiopolis kazısı, müzenin yaptığı Gayrettepe ve Bahçeli kurtarma
kazılarından elde edilen eserlerde bu salonda sergilenmektedir.
İkinci salonda yer alan Yumuktepe vitrininde, kazılardan çıkarılan eserler, taş ve obsidien
aletler, pişmiş toprak çanak çömlekler, dokuma ağırlıkları, ağırşaklar, el baltaları, keskiler,
cam bir skarabeus, İslami Döneme ait bir cam kandil bulunmaktadır. Bu salonda ayrıca Eski
Tunç, Urartu, Helenistik, Roma ve Bizans Dönemleri’ ne ait pişmiş toprak, çanak, çömlek,
cam eserler, Roma Dönemi’ne ait bir vana, müzik aleti olan Plagiaulos ve bronz kaplar,
bronz, gümüş ve altın sikkeler kronolojik olarak sergilenmektedir. Sikke Seksiyonu’ n da
Küstüllü ören yerinden çıkarılan Bizans Dönemi altın define buluntusu da yer alırken, 1998
yılında oluşturulan Tabiat Tarihi-Fosil-Kayaç ve Mineral Köşesi ziyarete açılmıştır. Antik
Dönem deniz ticaretinde önemli bir yere sahip olan amphoralarda aynı salonda
sergilenmektedir.
Bu salonda dikkati çeken diğer eserler İ.Ö. 2.bine ait kurşun figürinler, Hitit İmparatorluk
Çağı mühürleri; hayvan başlı gümüş Urartu bilezikleri, çeşitli form ve büyüklükteki cam
eserler, altın diadem ve küpelerdir. Adak amaçlı bronzdan yapılmış figürinler ve Bizans
Dönemi’ne ait çok çeşitli kandillerde değerli örneklerdendir.
100
Üst katta yer alan üçüncü salonda etnoğrafik eserler teşhir edilmektedir. Bunlar arasında
gümüş süs eşyaları, yöresel kıyafetler, peşkirler, ahşap ve madeni ev eşyaları, dokumacılık
örnekleri ve çeşitli silahlar yer almaktadır. Müze bahçesinde ise çeşitli dönemlere ait taş
eserler, Soli-Pompeiopolis kazısından getirilen heykeller, kabartmalı sütun başlıkları ve
pythoslar yer almaktadır.
Pazartesi tüm gün, dini bayramların ise birinci günü öğlene kadar kapalı, diğer günlerde mesai
saatleri içerisinde ziyarete açıktır.
Atatürk Evi Ve Müzesi
Atatürk, eşi Latife Hanımla birlikte 20 Ocak- 2 Şubat 1925 tarihleri arasında Mersin’i
ziyaretlerinde, müze haline getirilen bu evde 11 gün boyunca Mersinlilerin konuğu
olmuşlardır.
Atatürk Caddesi üzerinde, kentin odak noktasında yer alan yapı, 1897’de dönemin Almanya
Konsolosu Bay Christman’ın, Mersinli tüccar Mavromati’nin kızıyla evliliği nedeni ile konut
olarak yaptırılmıştır. Mimarı bilinmeyen yapı “Kristman Konağı “ olarak bilinmektedir. Bir
süre Tahinci ailesinin mülkiyetinde kalan ev 1972’de Nebil Hayfavi tarafından alınmış ve
1976 yılına kadar Toros Koleji olarak hizmet vermiştir. 1976’dan sonra boş tutulan bu yapının
adı, aynı yıl belediye encümeninin aldığı bir kararla “Atatürk Evi” olmuştur.
1980’de kamulaştırılarak 1982 yılında Kültür Bakanlığı’nın mülkiyetine geçmiştir. 12 Ekim
1992 tarihinde “Atatürk Evi ve Müzesi”olarak resmi açılışı yapılmıştır. Mersin, Atatürk Evi
ve Müzesi dıştan düzgün kesme taş ile yapılmış, iki katlı bir yapıdır. Sivil mimarinin en iyi
örneklerinden birisidir. Bahçesinde var olduğu bilinen hamama ait izler günümüzde yok
olmuştur.
Müzenin alt katı “ Fotoğraflarla ve Belgelerle Atatürk Müzesi ” olarak hazırlanmıştır. Burada
Atatürk’ün Mersin’i ziyaretlerinde çekilen fotoğrafları, Anıt Kabir Müzesi’nden getirilen 22
adet kişisel eşyası sergilenmektedir. Bunlar arasında bornoz, gömlek, çatal, bıçak, kaşık
sayılabilir. Bazı eşyalar Tarsus’lu Mehmet ve Belkız Akçora ailesi ile Taki Aleksioğlu ‘nun
bağışıdır. Kahve içtiği fincan ise Erdal Akalın tarafından armağan edilmiştir.
Etnoğrafik değerlerin sergilendiği üst katta, ortada bulunan büyük bir salon ve bu salona
açılan yedi oda bulunmaktadır. Bu odalardan ikisi yatak odaları, birisi çalışma odası, dördü
ise oturma odaları olarak değerlendirilmiştir. Girişte çeşitli fotoğrafların sergilendiği Kuvay-i
Milliye köşesi bulunmaktadır.
Pazartesi tüm gün, dini bayramların ise birinci günü öğlene kadar kapalı, diğer günlerde mesai
101
Devlet Resim Heykel Müzesi Ve Galerisi
Kent merkezinde, Akdeniz Belediyesi sınırları içerisinde, Eski Camii’nin kuzeyinde, 5226
Sanat Sokağı, No.6’da yer almaktadır. 19. yüzyılda inşa edilen yapı önce konut, sonra otel
olarak kullanılmış ve adı uzun süre Gülnar Otel’i olarak anılmıştır. 1997 yılında Valilikçe
kamulaştırılmıştır. 1997–2001 yılları arasında Kültür Bakanlığı’nca restore edilmiş ve Mersin
Devlet Resim Heykel Müzesi ve Galerisi olarak hizmete açılmıştır. Günümüzde Devlet Resim
Heykel Müzesi ve Galerisi olarak hizmet veren bina kesme taştan inşa edilmiştir. Çıkmalar ise
bağdadi teknikle yapılmıştır. Müze binasının giriş katı resim galerisi, birinci katı müze, ikinci
katı ise ofis ve toplantı salonu olarak kullanılmaktadır.
“Pazar günleri hariç 08–17 saatleri arasında ziyarete açıktır.
Silifke Müzesi
Taşucu yolu üzerindeki müze, yörenin çeşitli dönemlerine ait tarihi eserlerinin sergilendiği iki
katlı modern bir yapıdır.
Birinci katta çeşitli dönemlere ait mermer ve kalker heykeller ve çeşitli amphoralar
sergilenmektedir.
İkinci katta bulunan üç salondan birisinde Meydancık Kalesi’nde bulunan define
buluntusunun yanı sıra diğer sikke koleksiyonları, ikinci salonda daha çok seramik
buluntuların kronolojik olarak sergilendiği vitrinler, Aydıncık İlçesi’nde bulunan Kelenderis
kazı buluntuları ile Kilise Tepe Höyüğe ait buluntuların teşhir edildiği özel bir vitrin, üçüncü
salonda ise etnoğrafik eserler sergilenmektedir.
Pazartesi tam gün, dini bayramların birinci günü yarım gün kapalı, diğer günlerde mesai
Atatürk Evi ve Etnoğrafya Müzesi
Atatürk, Silifke’ye olan ilgisini burayı dört kez ziyaret ederek göstermiştir. Ziyaretlerinden
birinde burada bir çiftlik satın almış ve merkezi bu çiftlik olmak üzere bir Tarım Kredi
Kooperatifi kurulması için talimat vererek kendileri de bu kuruluşun üyesi olmuştur.
Atatürk’ün Silifke’ye 27 Ocak 1925 tarihinde ilk gelişinde kaldığı tarihi ev restore edilerek,
kullandığı eşyalarla birlikte müzeye dönüştürülmüştür.
Pazartesi tam gün, dini bayramların birinci günü yarım gün kapalı diğer günler mesai saatleri
içerisinde ziyarete açıktır.
Porto Calamie (Narlıkuyu), Poımenios Hamamı ve Üç Güzeller Mozaiği
Silifke’ye 20 km., Kızkalesi’ne 5 km. uzaklıktaki Narlıkuyu, Hıristiyanlık Dönemi’nde
Cennet-Cehennem’e gezi ve tapınmaya gelenler için bir deniz kapısı olmuştur. Buranın Orta
102
Çağ’daki ismi Porto Calamie diye bilinmektedir. Hamam Cennet obruğu içindeki yer altı
suyunun denize ulaştığı yerdeki tatlı su kaynağından yararlanılarak buraya yaptırılmıştır.
Dönemin tüccarlarının banyo ihtiyacını giderdiği yer olan bu görkemli hamam yapısından
yalnızca su yalağı ile yıkanma bölümündeki taban mozaiği günümüze kadar gelebilmiştir. İ.S.
4. yüzyılda Paperon kentinin ahalisi tarafından kullanılan Roma Hamamı’nın tabanındaki
mozaiklerde Zeus’un üç güzel kızı Aglaia, Thalia ve Euphrosyne çıplak olarak kumru ve
keklikler arasında dans ederken tasvir edilmiştir. Yarı tanrıça olan üç kız kardeş, güzelliği,
zerafeti ve neşeyi temsil etmektedir. Kral ise Roma imparatoru Arkadios ile birlikte
yönetimde olduğu Honorius olduğu sanılmaktadır.
Mozaik tablonun üzerinde bulunan ve İ.S. 4. yüzyıla tarihlenen eski Yunanca yazıtın Türkçe
çevirisi şöyledir: “Ey misafir, eğer bugüne kadar saklı kalmış olan bu güzel yıkanma suyunun
kaynağını kimin bulduğunu soracak olursan, bil ki o, kralın arkadaşı Poimenios’tur ve kutsal
adaları adil bir şekilde yönetmiş olan kişidir.”
Taşucu Amphora Müzesi (Özel Müze)
Müze, Taşucu Eğitim ve Doğal Hayatı Koruma Derneği Başkanı Aslan Eyice’nin
koleksiyonundan oluşan amphora ve toprak eserlerin vâkıfa bağışlanması ile kurulmuştur.
Antik Dönem’e ait 300 kadar amphora ve çeşitli toprak figürlerin sergilendiği müze, Akdeniz
deniz ticaretinde kullanılan amphora tipleri bakımından önemli özelliğe sahiptir. Müzeye
0.324.7144009 no.lu telefondan ulaşılabilir.
Tarsus Müzesi
Ramazanoğulları’ndan Kubat Paşa tarafından 1557 yılında açık avlulu medrese olarak
yaptırılan Kubat Paşa Medresesi, 1971’de müze haline getirilerek ziyarete açılmıştır. Ancak
olumsuz şartları nedeni ile 1998 yılında yeni yapılan Tarsus 75. Yıl Kültür Merkezi
kompleksine taşınmıştır.
Müzenin etnoğrafik ve arkeolojik eserlerin sergilendiği iki büyük salonu bulunmaktadır. Giriş
katında yer alan Etnografya salonunda Tarsus ve yöresinde yaşayan halkın ürettiği el işi
dokuma ürünleri, gümüş, bakır ve ahşap işçilik örnekleri, heybeler, nazarlıklar, kilimler,
takılar, mutfak eşyaları Yörük ve Türkmen kültüründen örnekler sunulmaktadır. Müzede
ayrıca günlük yaşamdan bir kesitin canlandırıldığı “Tarsus Evi “ köşesi oluşturulmuştur.
Alt katta yer alan Arkeolojik eserler salonu Tarsus yöresinde yapılan kazı çalışmaları ve satın
alma yolu ile müzeye intikal eden eserlerden oluşturulmuştur. Kazılar seksiyonunda Tunç
Çağı Gözlükule eserleri, Tarsus Cumhuriyet Alanı kazı buluntuları, Donuktaş-Roma Tapınağı
kazısından çıkan pişmiş toprak kandiller, mermer mimari parçalar, cam bilezikler, figürin
103
başları, Aziz Paulus Kuyusu kazısında bulunan kandiller, Roma Anıt Mezar’ı kazısından
çıkan buluntular, Makam-ı Danyal Camii’nde yapılan kurtarma kazısından çıkarılan sırlı
seramikler, bronz haçlar, barutluklar, Bizans Dönemi’ne ait sikkeler belli başlı eserleri
oluşturmaktadır. Satın alma yoluyla elde edilen eserler ise kronolojik olarak sergilenmiştir.
Sikke koleksiyonu ise oldukça zengindir.
Pazartesi günü tüm gün, dini bayramların birinci günü öğlene kadar kapalı, diğer günlerde
mesai saatleri içerisinde ziyarete açıktır.
St. Paul Anıt Müzesi
Cumhuriyet Mahallesi’ndeki kilise Hıristiyanlarca Aziz Paulus Kilisesi olarak tanınmıştır. 18.
yüzyıldan beri Tarsus’a gelen gezginlerin Paulus Kilisesi olarak tanıttıkları kilisede bu
olmalıdır. Paulus’un kendisinin yaptığı, hatta bahçesine bir ağaç diktiği çevresinde bir
mezarlık bulunan küçük bir Ermeni Kilisesi’nden bahsederler. Bu kilise 1862 yılında bir
fermanla yenilenerek bugünkü Paulus Kilisesi yapılmıştır. Hıristiyan cemaatin Tarsus’tan
ayrılması ile uzun zaman boş kalan kilise, kısa bir dönem askerlik şubesi ve lojman binası
olarak kullanılmıştır. Daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca koruma altına alınarak
onarımı yapılan kilise, Aziz Paulus Anıt Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.
Zaman zaman dini törenlerinde yapıldığı kilisenin önünde dört sütunun taşıdığı kemerli bir
nartheksi yer almaktadır. İç mekâna buradaki ana kapıdan girilmektedir. Girişin sağ ve
solunda birer yarım sütun ve bu sütunların hizasında salonu üç nefe ayıran iki sıra halinde dört
serbest sütun yer almaktadır. Orta bölüm tonozludur. Tavanın merkezine rastlayan bölümde
ortada Hz. İsa, yanlarda ise iki incil yazarları olan doğuda Ioannes ve Matteos, batıda Marcos
ve Lucas’ın tasvir edildiği duvar resimleri bulunmaktadır. Yan neflerin üzeri orta nefte olduğu
gibi tonozludur. Nefleri birbirinden ayıran sütunların arası kemerlidir. Orta nefin doğudaki üst
bölümünde bulunan pencerenin her iki yanında bir manzara ve melek resmi görülmektedir.
Apsis bölümünün her iki yanında odalar yer almaktadır. Girişin üstünde ilk iki sütunun
taşıdığı ahşap asma kat bulunmaktadır. Bu katın orta nefe bakan korkuluğun üzerinde
manzara resimleri yapılmıştır. Bu bölüme güneyde ve dışarıda bulunan bir merdivenle
çıkılmaktadır. Kilisenin kuzey doğu köşesinde ise çan kulesi yer almaktadır.
104
Trekking ve Yamaç Paraşütü Parkurları
TREKKİNG PARKURLARI
1-Lamas Kanyonu
YAMAÇ PARAŞÜTÜ PARKURLARI
1-Tarsus/Kartaltepe
2-Ayva Gediği-Namrun Parkuru
2-Tarsus/Çanaktepe
3-Fındıkpınarı-Arslanköy
3-Gelincik Tepesi (Yenişehir)
4-Manavşa Parkuru
4-Arslanköy-Yaylacık
5-Çukurkeşlik parkuru
5-Silifke-Yeşilovacık-Tisan Tepesi
6-Darboğaz-Namrun
7-Cehennem Deresi Vadisi
6-Tarsus Eshab-ı Kehf
7-Erdemli-Akpınar Köyü-Göktepe
RAFTİNG PARKURLARI
8-Güzeloluk-Ereğli Parkuru
9-Dümbelek Düzü-Yıldız Dağı
10-Göksu Deltası
11-Göksu Nehri Yürüyüşü
12-Ermenek Çayı
13-Dragon Çayı
14-Geçimli-Dişkeş-Köprübaşı-Kravga
Parkuru
15-Çömelek Yürüyüşleri
a)Sason Kanyonu
b)Göğden Yaylası
16-Doğu Sandal-Şakna Yürüyüşü
17-Kadıncık Vadisi Parkuru
18-Atlılar (Sadiye) Köyü Parkuru
19-Karakızderesi Parkuru
20-Karagöl-Namrun Parkuru
1-Göksu Irmağı
2-Lamas Çayı
3-Dragon Çayı
ANTİK İZLENİMLİ TREKKİNG
PARKURLARI
1-Sağlıklı Köyü-Roma Yolu-Tarsus
2-Şeytan Deresi Vadisi
3-Ura-Korykos
4-Kilikia Afrodisias Parkuru
5-Demircili (İmbrigon)-Sivri Kale Parkuru
6-Hançerkale-Gökburç-Tekkadın
Örenyerleri Parkuru
7-Karakabaklı-Işıkkale-Sinekkale Parkuru
8-Korykos Nekropol Yolu Ve Adamkayalar
Parkuru
9-Prensesin Ayak İzleri Parkuru
Jeep Safari ve Su Altı Dalış Parkurları
JEEP SAFARİ PARKURLARI
1-Avgadı, Güzeloluk-İvriz, Konya Ereğlisi
Parkuru
2-Gözne-Ayvagediği-Cehennem Deresi-SebilNamrun Parkuru
3-Lamas-Esenpınar-Kızılgeçit-UzuncaburçSilifke Parkuru
4-Erdemli-Kırobası-Çömelek-Mut Parkuru
5-Silifke-Uzuncaburç-Kırobası-Mavga KalesiDağpazarı
SU ALTI DALIŞ
PARKURLARI
1-Akyar (Silifke)
2-Narlıkuyu (Silifke)
3-Susanoğlu (Silifke)
4-Altınorfoz Oteli
(Silifke)
5-Kızkalesi (Erdemli)
105
Alahan Manastırı Parkuru
6-Aydıncık-Şeyh Ömer-Gezende-Mut Parkuru
7-Anamur-Kazancı-Ermenek-Mut Parkuru
8-Dragon Çayı Parkuru
6-Paşa Türbesi
(Erdemli)
7-Taşucu (Silifke)
8-Boğsak (Silifke)
9-Tisan-Mavikent
(Silifke)
10-Büyükeceli (Gülnar)
11-Aydıncık
Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi (Endemik Bitki Ve Kuş Gözlem Alanı)
İl merkezine 80 km mesafede Silifke İlçesi sınırlarında yer alan ve 02.03.1990 tarihli
Bakanlar Kurulu Kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen Göksu Deltası 1994
yılında ülkemizin Ramsar Sözleşmesine taraf olmasıyla uluslararası koruma statüsüne
kavuşmuş önemli bir sulak alandır. 253.558 ha (1.360 hektarı su yüzeyi) yüzölçümüne sahip
bölge 17.500 ila 94.700 arasında değişen kuş nüfusu ve 334 kuş türü, Sini Kaplumbağası
(Caretta Caretta), Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası, Akdeniz Keşiş Foku (Monuchus
Monuchus) ve Akdeniz Yeşil Kaplumbağası varlığı; 10.069 km’lik su toplama havzasıyla
Kuş gözlemcilerinin büyük ilgisini çeken bölge doğa turizmi açısından büyük potansiyel
taşımaktadır.
Bu alanda ekolojik dengeyi bozmadan, deltadaki doğal yaşamı da koruyarak kuş gözlemciliği
ve botanik turizmi yapılmaktadır.
Yaylalar
106
YAYLALAR
1-Uzuncaburç
2-Kozlar Yaylası
3-Kaş Yaylası
4-Dağpazarı Yaylası
5-Fındıkpınarı Yaylası
6-Namrun (Çamlıyayla)
7-Sartavul Yaylası
8-Kırobası (Mara Köyü) Yaylası
9-Soğucak Yaylası
10-Sorgun Yaylası
11-Küçük Sorgun Yaylası
12-Gözne Yaylası
13-Aslanköy Yaylası
14-Balandız Yaylası
15-Gökbelen Yaylası
16-Karakızderesi yaylası
17-Gülek Yaylası (Karboğazı)
18-Avgadı (Aydınlar)
19-Sunturas(Çağlarca)
20-Güzeloluk
21-Ayvagediği
Kongre ve Fuar Turizmi
Toplantı Salonları (200 kişi ve üzeri)
İlçesi
Meslek
Özel
TOPLAM
Kuruluşlarına
Ait
Tesis Kapasite Tesis Kapasite Tesis Kapasite Tesis Kapasite
Sayısı
Sayısı
Sayısı
Sayısı
Kamuya Ait
Akdeniz
6
2.593
Yenişehir
7
2.292
Anamur
1
225
-
Bozyazı
-
-
Erdemli
-
Mut
3
1.350
3
1.700
12
5.643
4
1.485
11
3.777
-
-
-
1
225
-
-
1
455
1
455
-
-
-
1
250
1
250
1
280
-
-
-
-
1
280
Silifke
-
-
-
-
1
200
1
200
Tarsus
3
951
-
-
-
-
3
951
TOPLAM
18
6.341
3
1.350
10
4.090
31
11.781
Mersin Kültür Merkezi
107
Türkiye’nin en iyi 10 kültür merkezinden biri olan Mersin Kültür Merkezi, 1946’da “Halkevi”
olarak yapılmıştır. Mülkiyeti bakanlığımızda bulunan merkezin 638 kişilik salonunda opera,
tiyatro, konser ve sempozyumlar düzenlenmekte, etkinlikler tüm yıl ara verilmeden devam
etmektedir.
Binada Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü ve Mersin Müze Müdürlüğü de hizmet
vermektedir
Tarsus 75.Yıl Kültür Merkezi
Bakanlığımız mülkiyetinde bulunan bina bünyesinde 475 kişilik büyük salon, 200 kişilik
küçük salon, sergi salonu, kurs odaları, kafeterya, depolar yanında İlçe Halk Kütüphanesi
Müdürlüğü, Müze Müdürlüğü ve misafirhane bulunmaktadır.
Yenişehir Fuar Merkezi
Yenişehir Belediye Başkanlığınca 47.000 m² alan üzerine 12.000 m² alan kapalı alana sahip
sergi salonları, toplantı salonları, yeme-içme tesisleri ile modern bir fuar merkezi yaptırılarak
2007 yılı Ekim ayında hizmete açılmıştır.
Büyükşehir Belediyesi Kongre Merkezi
Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yaptırılan kongre merkezi toplam 1.000 kişi kapasiteli
kongre ve toplantı salonları, sergi salonu ve diğer etkinlikler için çeşitli bölümlerden
oluşmaktadır.
Deniz Turizmi
321 km sahil şeridi boyunca yer alan plajları, koyları ve 300 güne varan güneşli gün sayısı, 37
turizm işletme belgeli ve 323 Belediye Belgeli konaklama tesisi ile Mersin; deniz turizmi
açısından da önemli bir merkez durumundadır.
İlimizde ilan edilen 8 adet Turizm Merkezi-Koruma ve Gelişim Bölgesinin Mersin-TarsusKarboğazı Kültür, Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi dışında kalan 7 tanesi sahillerimizde
yer almaktadır.
1-Mersin-Tarsus-Gülek-Karboğazı Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi
2-Mersin -Tarsus Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi
3-Silifke-Narlıkuyu-Akyar Turizm Merkezi
4-Silifke-Taşucu-Boğsak Turizm Merkezi
5-Silifke-Kargıcık Turizm Merkezi
6-Silifke-Ovacık Turizm Merkezi
7-Gülnar-Ortaburun Tepesi Mevkii Turizm Merkezi
8-Anamur- Melleç Turizm Merkezi
Konaklama
108
Türü
Turizm İşletme
Belgeli
Tesis Oda
Yatak
35
2.163 4.619
Tesisin Cinsi
Otel
Tatil Köyü
Motel
1
Pansiyon
Apart Otel
1
Golf Alanı
Butik Otel
Sosyal Tesis
Sağlıklı Yaşam
Merk.
Kongre ve
Sergi Mer.
Günübirlik
Tesis
Mokamp
Kamping
Toplam
37
Seyahat Acenteleri
65
134
168
554
Turizm Yatırım Belgeli
Belediye Belgeli
Tesis
102
Oda
2.732
Yatak
6.638
32
173
8
502
2.448
267
1.601
9.813
830
2
132
360
Tesis
22
6
Oda
3.813
2.050
Yatak
8.199
4.200
2
2
1
1.260
2.502
33
66
7.156
14.967
1
1
1
2.396
SEYAHAT ACENTALARI
Grubu
A GRUBU MERKEZ
A GRUBU ŞUBE
AG GRUBU
B GRUBU
C GRUBU
TOPLAM
Rehberler
Ülkesel
İngilizce
70
Almanca
1
Rusça
1
Arapça
1
5.307
2
4
323
71
127
6.279
60
34
19.336
36
Sayısı
44
5
8
1
1
59
Bölgesel
1
0
0
0
Deniz Sınır Kapıları Giriş-Çıkış Sayısı
Yıllar
Giriş
Çıkış
109
2007
2008
2009
Yerli
136.594
133.607
112.193
Yabancı
17.603
18.554
16.850
Toplam
154.197
152.161
129.043
Yerli
153.267
135.854
120.210
Yabancı
27.269
18.754
18.421
Toplam
180.546
154.608
138.631
Yıllara Göre Müze Ve Örenyerleri Ziyaretçi Sayısı
YILLAR
2006
2007
2008
2009
ZİYARETÇİ SAYILARI
YERLİ
YABANCI
228.874
230.315
299.388
273.973
56.252
71.289
86.049
136.639
MÜZE
KARTLI
8.366
2.257
TOPLAM
ZİYARETÇİ
285.126
301.604
393.803
412.869
4.5. MERSİN İLİ VE İLÇELERİNİN ÖNE ÇIKAN DOĞA TURİZMİ
DEĞERLERİ MATRİSİ
110
Rafting (R)
Aydıncık İlçesi
Bozyazı İlçesi
Çamlıyayla İlçesi
Erdemli İlçesi
Gülnarİlçesi
Mut.İlçesi
Silifke.İlçesi
Tarsus.İlçesi
Değerler 1
toplamı 2
Anamur lçesi
Aktivite/değer
Mersin
3
3
3
1
2
3
3
2
1
6
1
7
2
5
2
8
3
4
X
X X
Canyoning/kanyo
n yürüyüşü (C)
X X X X X X X X X X
Mağaracılık (M)
X X X X
Dağ bisikletçiliği
(DB)
X X X
X X X X
Denizel değerler X X X X
(DS)
X X X X
X
X
Dağ-yayla gezisi X X X X X X X X X X
imkanı ( DG)
Peyzaj
güzelliği/fotosafa
ri (PF)
X X X X X
X X X X
Yaylada
konaklama/kampi
ng
X X X X
X X
X
X
Pansiyonculuk(P)
X X X X
X X
Kır
havasında
şehir
merkezleri(KHŞ
M)
X X
(YK)
Düzenlenmiş
X
doğa
gezisi
rotası(DGR)
Aktif
X
X
X
X X X X X X X X X X
111
yaylacılık(AY)
Kuş gözlemciliği
imkanı(KuG)
Sportif
olta
balıkçılığı
imkanı(SOB)
Milli park
sahalar(MP)
X
X X
X
X
vb X X X X X X X X X X
Kış
sporları
potansiyeli(KSP)
X
Estetik
şelale
bulunan
yerler(EŞ)
X
X
X
X
Estetik göl/baraj
olan yerler(EGB)
X
Botanik
gezilerine uygun
saha(BOG)
Tescilli
avlak
sahası (AvS)
X
X
X
X
Yaban
hayatı
geliştirme
sahası(YHGS)
X X X
X
X X X
Garantili yaban
hayatı
gözlemi(GYHG)
X
X
X X X
İzole
ilginç
ekosistemler(İE)
X X
X
X
Sualtı
Yaşamı
Gözleme İmkanı
(SAG)
X X X
Bakir
Küçük
Koylar (BKK)
X X X
X
X
112
Ormanaltı florası
tanıma
gezi
imkanı(Mantar ve
benzeri
dahil)
(FGİ)
X X
Endemik
Bitkilerin
Gözlemi (EBG)
X X X X X
Köy
Pazarları(Orman
meyvelerinden
reçel marmelat,
kurutulmuş
meyve satılması
kaydıyla) (KP)
X X X X X X X X X
Doğal taşlardan
tabiat
tarihi
gezisi(Gezi
sırasında en az
10-15 değişik taş
türü
ve
jeomorfolojik
yapılar
tanıtılmalıdır)
(DTTTG)
Bakir
doğa
parçaları
keşif
gezisi(Bakir vadi
ve bakir orman
gibi gizli kalan
değerleri
keşfetme gezileri)
(BDPKG)
X
X X
X X X X
X X
X
X
X
X
X X
X
Yayla
gezisi X X X X X X X X X X
imkanı (Ya)
Yaya gezi imkanı X X X X X X X X X X
(Y)
Tarihi eserler, sit X X X X X X X X X X
113
alanı (Ts)
Şelale
görme
imkanı (Ş)
X
X
X
Peyzaj
değeri
yüksek
yerler,fotoğrafik
yerler (P)
X X X X X X X X X
Mağara
(Mğ)
X X
gezisi
X X
Motorlu
gezi X X X X X X X X X X
imkanı (M)
Jeolojik
ve
jeomorfolojik
değerler (Jm)
X X
X X
Kanyon
görme
imkanı (Cn)
X X X X
Botanik
gezisi
imkanı (Bt)
X X X X
Bakir
orman
gezisi (Bo)
X X
Atla
geziye
uygun (At)
X X X X X
X X X X
X X X X X X
X
X
114
5. SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
Seçkin ve yüksek değer alan ilçeler sırasıyla;
Tarsus, Anamur, Çamlıyayla ve Aydıncık ilçeleridir.
TARSUS İLÇESİ TURİZM TALEBİ DEĞERLERİ TABLOSU
Ziyaretçi Profili
Eşler: %.10Aileler : %.40
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya
gelmesi şeklinde) : %.20
Diğerleri : %.10
1 İnanç Turizmi
Gelişlerinin İlk 5
2 Doğa Gezileri,
Sebebi
3. Fotosafari,
4 Mağaracılık,
5. Kırsal Miras Gezileri,
Kıyaslanabileceği
Anamur
saha
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
kanaati: Toplu Taşıma
Diğerleri
(X)
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
115
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
X
X
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
Yerel
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar:
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Yatak&kahvaltı oteli
Rota üstü kulübeler
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
şekilde turistlerin
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Var-Yok
Var
Neler?
İnanç Turizmi
Değerleri
Sunduğu özellikleri
Yaban Hayatı
Geliştirme Sahaları,
Tabiat Anıtları
1. Yaban Keçisi
2. Kırmızı Benekli
Alabalık
116
varlıklar
Diğer ilginç
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
1.
2.
Kadıncık Çalısı
Flueggea anatolica
Gemici
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
Memeliler
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler
Yaban Keçisi
var mı?
Genellikle rastlanma
%20-30
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Yeterli
Sahadaki tesisler
Yetersiz
Rekreasyonel tesisler
X
Spor tesisleri
X
Diğerleri
X
Taşıma Kapasitesi Analizi
Kuşlar
İyi
Açıklama
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen
Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
4
5
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay
x
alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para
x
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
x
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve
x
önerileri ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
x
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
x
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
x
İyi bir işbirliği içindeler
x
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
x
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
x
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
x
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
x
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
x
117
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm
gelişiminden sonra gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya
çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek
veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra
zarar görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı
oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların
satılması,
Dağcılık,trekking
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Etki
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
edilebilir edilemez
ancak;
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
118
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak
kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
X
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi; (Korunan Alanlar İçin)
(1-Akıcı, Yeterli 2- İyi, 3- Fena Değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
Korunan alana giriş yolları
x
Korunan alandaki yol ağı
x
Korunan alan içindeki toplu
x
taşıma araçları
Park girişi
Park etme
x
akış
x
Park yeri imkanları
Yer sayısı
x
Biletleme
x
yönlendirme
x
Bilgi imkanları
İşaret levhaları
x
Yetkililer
x
Ziyaretçi merkezi
x
Ofisler
x
Basılı ve görsel materyal
x
Yiyecek içecek temini
Tedarik
x
Ticaret
Seçenekler
x
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
x
Atıkların toplanması
x
Patika ağı
Yeterlilik durumu
x
Yaban
hayatı
izleme Sayısı ve uygunluğu
x
noktaları
Aktiviteler
seçenekler
Paket doğa turları
x
Altyapı
119
Çalışanlar
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Tüm değerlendirmeye alınan alanlarda genel olarak konaklama, fiziki tesisler ve sosyal
faaliyetler açısından sıkıntılar mevcuttur. Korunan sahalara ulaşım yollarının düzeltilmesi ve
gerekli yol üstü geçici park yerlerinin yapılmasına ihtiyaç vardır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi:
Yöre halkı tarafından turizme ve gelen turistlere karşı herhangi bir olumsuz vaka
olmamaktadır.
Genel olarak iç turizme yönelik hizmet verilmektedir.
ANAMUR İLÇESİ TURİZM TALEBİ DEĞERLERİ TABLOSU
120
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin
Sebebi
İlk
Kıyaslanabileceği
saha
Diğerleri : %.10
1 Deniz Turizmi
5
2 Doğa Gezileri,
3. Fotosafari,
Tarsus
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
kanaati: Toplu Taşıma
Diğerleri
(X)
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
121
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Sayısı
Kategori
Açıklama
Turistik
Yerel
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Var-Yok
Alan turist ziyaret
Alandaki yabanıl
varlıklar
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Neler?
Yaban Hayatı
Bakir Koylar
1. Yaban Keçisi
Diğer ilginç
1.
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
2. Deniz
Kaplumbağası
2.
122
Tatmin edici yaban
var mı?
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Yaban Keçisi
%40-50
Yetersiz
X
X
X
Yeterli
İyi
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Göstergeler
1
2
3
4
5
x
alırlar
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
çıktı
x
123
veriliyor
oluyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların
satılması,
Su sporları
Rafting
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Kabul
Kabul
edilebilir edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
124
Yürüyüş yollarından yürümeyen turistler bitkilere çok
zarar veriyor
gelmektedir
kullanılabilir
1
2
X
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
x
x
x
taşıma araçları
Park girişi
Park etme
x
akış
x
Yer sayısı
x
Biletleme
x
yönlendirme
x
Bilgi imkanları
İşaret levhaları
x
Yetkililer
x
Ziyaretçi merkezi
x
Ofisler
x
x
Tedarik
x
Ticaret
Seçenekler
x
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
x
x
Patika ağı
Yeterlilik durumu
x
Yaban
hayatı
x
Altyapı
125
noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
x
olmamaktadır.
ÇAMLIYAYLA İLÇESİ TURİZM TALEBİ DEĞERLERİ TABLOSU
126
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin
Sebebi
İlk
Kıyaslanabileceği
saha
Diğerleri : %.
1 Yayla Turizmi
5
2 Doğa Gezileri,
3. Fotosafari,
Tarsus
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
127
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
Yerel
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Alan turist ziyaret
Alandaki yabanıl
varlıklar
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Var-Yok
Var
Yaban Hayatı
Neler?
Yaban Keçisi
Yaban Hayatı
Akarsu
1. Yaban Keçisi
Diğer ilginç
1.
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
2. Kırmızı Benekli
Alabalık
2.
Flueggea anatolica
Gemici
128
Tatmin edici yaban
Memeliler
Yaban Keçisi
var mı?
%40-50
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Yeterli
Sahadaki tesisler
Yetersiz
X
Spor tesisleri
X
Diğerleri
X
Kuşlar
İyi
Açıklama
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Göstergeler
1
2
3
4
5
x
alırlar
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
çıktı
x
veriliyor
x
x
x
129
oluyor
x
x
x
x
x
x
x
x
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların
satılması,
Su sporları
Rafting
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Etki
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
edilebilir edilemez
ancak;
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
zarar veriyor
gelmektedir
1
2
X
3
4
5
X
X
X
130
kullanılabilir
X
X
X
X
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
x
x
x
taşıma araçları
Park girişi
Park etme
x
akış
x
Yer sayısı
x
Biletleme
x
yönlendirme
x
Bilgi imkanları
İşaret levhaları
x
Yetkililer
x
Ziyaretçi merkezi
x
Ofisler
x
x
Tedarik
x
Ticaret
Seçenekler
x
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
x
x
Patika ağı
Yeterlilik durumu
x
Yaban
hayatı
x
noktaları
Aktiviteler
seçenekler
x
Bisiklet kiralama
x
Araç kiralama
x
At-katır kiralama
x
Çalışanlar
Yeterli sayıda
x
Donanımlı
x
Altyapı
131
olmamaktadır.
Aydıncık İlçesi Turizm Talebi Değerleri tablosu
Ziyaretçi Profili
Diğerleri : %.
1 Deniz Turizmi
Gelişlerinin İlk 5
2 Doğa Gezileri,
Sebebi
3. Fotosafari,
5. Mağaracılık
Kıyaslanabileceği
Anamur
saha
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
Altyapı Analizi
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
132
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
X
X
Restoranların
durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Sayısı
Kategori
Açıklama
Turistik
Yerel
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller
(Misafirhaneler)
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Alan turist ziyaret
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Var-Yok
Var
Neler?
Aynalıgöl Mağarası
Var
Akdeniz Foku
Yaban Hayatı
Yaban Keçisi
133
Alandaki yabanıl
varlıklar
Bayrak türler
Diğer ilginç
yaban hayatı
(fauna)
Kelebekler
Endemik
bitkiler,
1. Akdeniz Foku
1.
2. Yabana Keçisi
2.
Tatmin edici yaban
var mı?
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan
tesisler
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Akdeniz Foku
%10-20
Yetersiz
X
X
X
Yeterli
İyi
Durum Açıklaması
Konaklama, yol ve
sosyal tesislere
ihtiyaç vardır.
Göstergeler
1
2
3
4
5
x
alırlar
x
x
x
x
x
x
134
çıktı
veriliyor
oluyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların
satılması,
Su sporları
Rafting
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
X
X
X
Korunan alan
üzerindeki
etki
Etki
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
edilebilir edilemez
ancak;
X
X
X
135
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
zarar veriyor
gelmektedir
kullanılabilir
1
2
X
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Altyapı
Park girişi
Yer
Kapasite 1 2 3 4 5
x
x
x
taşıma araçları
Park etme
x
akış
x
Yer sayısı
x
136
Biletleme
yönlendirme
Bilgi imkanları
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Tedarik
Ticaret
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Patika ağı
Yeterlilik durumu
Yaban
hayatı
noktaları
Aktiviteler
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Çalışanlar
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
olmamaktadır.
137
6.
MERSİN
İLİ
VE
İLÇELERİNİN
KIYAS
YÖNTEMİ
İLE
KISA
DEĞERLENDİRMESİ
Karşılaştırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki farkı
görmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimliliği arttırma yöntemidir.
Karşılıklı bilgi alışverişi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi
ürünlerimize yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini şimdiden görüp,
müşterinin isteklerini şimdiden karşılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
Karşılaştırma yapılan ilçenin/ilin başarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçede/ilde
alınabilirliği araştırılmalıdır.
KIYAS YÖNTEMİ İLE DOĞA TURİZMİ POTANSİYELİ YÜKSEK OLAN
BAZI İLÇELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
MERSİN ili
İlçe
Kıyaslanan
Kıyaslama
Örnek Alınacak Deneyim
İl/ilçe
sebebi,
Aydıncık
Benzer Doğa
Her iki ilçeninde doğa turizmi
Anamur
kaynaklarına
potansiyeli yüksek alanları vardır.
Sahip
Aydıncık ilçesi Anamur ilçesine
Olmaları
nazaran çevre baskısından daha az
etkilenmektedir.
Ulaşılabilirlik Tarsus ilçesi ana yola ve turizm
Tarsus
Çamlıyayla
değeri taşıyan yerlere olan
yakınlığı ile Çamlıyayla ilçesine
göre avantaja sahiptir. Çamlıyayla
ilçesinin doğa turizmi yönünden
kapasite olarak yüksek fırsatlara
sahip olması ancak yapılabilecek
olan yatırımlara bağlıdır.
7. MERSİN İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ
Mersin Kalkınma ve İş Konseyi’nin (MEKİK) kararlarıyla oluşturulan Kültür, Turizm
ve Spor Alt Komisyonu SWOT analizi çalışmasının yapılmasına karar vermiştir. Bu
doğrultuda, Mersin ilinin turizm açısından güçlü ve zayıf yanları ile Mersin turizmi için
geçerli olabilecek fırsat ve tehditlerin (SWOT) analizi, 10 Ekim 2008 tarihinde Mersin
Sanayici İş Adamları Derneğinde (MESİAD) yapılan bir çalıştay ile gerçekleştirilmiştir.
Yapılan çalıştayda ortaya çıkan fikirler üzerinde çalışılarak, Mersin turizmi için geçerli
olabilecek güçlü ve zayıf yanlar ile fırsat ve tehditler belirlenmeye çalışılmıştır ( Çakıcı, 2011;
12-13 ).
138
İlin Güçlü/Zayıf Yönleri
Mersin İlinin Turizm Açısından Güçlü/Zayıf Yönleri ( Çakıcı, 2011; 12-13 )
GÜÇLÜ YÖNLER
Valinin ilgi ve desteği
Yerel lezzetler
Tarihi (arkeolojik) zenginlik
Doğal zenginlik
Kültürel zenginlik
Farklı turizm cazibe unsurlarına (kış-sanat-sağlık-inanç-avyayla-ekoturizm) sahip olması
Uygun iklim özellikleri
Adnan Menderes Bulvarı boyunca yer alan (tematik) park
Fuar alanının varlığı
Limanın varlığı
Teknopark çalışmaları
Turizm sektörü paydaşlarının samimi çabaları
ZAYIF YÖNLER
Yerel yönetimlerin imarlaşmaya yönelik tutumu
Çarpık yapılaşma
Örgütsel, bilinçli ve hedef pazarlara odaklı tanıtımın yetersizliği
Çöp fabrikası ve arıtma yatırımlarının yetersizliği
Yerel yönetimlerde turizm vizyonu yetersizliği
Mersin Turizm ve Tanıtma Vakfı’nın olmayışı
Kongre ve ziyaretçi bürosunun olmaması
Şehir otelciliğine gereken önemin verilmemesi
Müze ve ören yerlerinde standart düzenlemenin olmayışı
Master planın olmayışı
İl ve ilçeler arasında ulaşım zorlukları
Yönlendirme levhalarının yetersizliği
139
GÜÇLÜ YÖNLER
Mavi bayraklı kıyıların varlığı ve mavi bayrak alma çabaları
Mersin’ in Ortadoğu’ nun lojistik üssü olmak için çalışması
Sektörün ihtiyaç duyduğu yetişmiş işgücünü sağlayan eğitim
kurumlarının varlığı
Bakir turizm alanlarının olması
İç turizmde bölgenin çekim unsuru olması
Yat limanlarının oluşu
Sağlık hizmetlerinin gelişmesi
Üniversite-sanayi-sivil toplum işbirliği
Sivil toplum örgütlerinin turizme olumlu bakışı
Ulaşım imkanlarının çeşitliliği
Havaalanına yakınlık
Kongre turizmine dönük üst yapı tesdislerinin varlığı
Spor alt yapısının yeterliliği
Laik, etnik, hoşgörülü etnik yapı
Halkın turizme yönelik olumlu bakışı
Denizin göreli olarak temiz olması
Kültür ve sanat organizasyonlarının çokluğu
ZAYIF YÖNLER
Şehrin olumsuz imajı
Çalışmaların hedefe ulaşmadan yarım bırakılması
Toplumun projelere inanç ve güven duymaması
Sivil toplum örgütlerinin tabana yayılmayan tutumları
Nitelikli işgücünün il dışına göçü
Sanayi kuruluşlarından kaynaklanan kirlilik
Kurumlar arası koordinasyon eksikliği ve otorite boşluğu
Turizm bilincinin yetersizliği
Mavi bayraklı kıyıların azlığı
Hedef pazarların belirsizliği
Tarım, sanayi ve yerleşimin iç içe geçmiş olması
Tanıtım bütçesinin belirsizliği
Kamu üst kurumlarının gereken desteği vermemesi
Turizm geliştirme çabalarında koordinasyon eksikliği
Balık çiftlikleri
Kültürel ve tarihi varlıkların korunamaması
Mersin il merkezinden denize girilemiyor olması
140
İlin Turizm Açısından Fırsatları ve Tehditleri
Mersin İlinin Turizm Açısından Fırsatları ve Tehditleri ( Çakıcı, 2011; 14 )
FIRSATLAR
Yeni havaalanının Mersin’e daha yakın bir yerde yapılması
Mersin Limanı’nın büyümesi ve yabancı ortaklık
Ortadoğu pazarına yakınlık ve bu pazarın artan ilgisi
İlde üniversite sayısının artması ve mevcut üniversitelerin
gelişimi
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Mersin’in kongre turizminin
geliştirileceği şehirler arasında kabul edilmesi
AB adaylığı nedeniyle Türkiye’nin bilinirliğinin artması
Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı’nda geliştirilecek
yöreler içinde bulunması
Alternatif turizm türlerine (yayla/inanç/kültür) olan ilginin
artması
Kültürel mirasın korunmasına dönük projelerin Avrupa
Birliği’nce desteklenmesi
TEHDİTLER
Terör
Ekonomik kriz
Göç
Türkiye’nin komşu ülkelerle olan sorunları
Komşu ülkelerin birbirleriyle ve kendi içlerindeki sorunlar
Öncelikle bir sanayi kenti olarak planlanmış olmak
Nükleer santral
Tarsus-Kazanlı kıyı kesimi projesinde yaşanan zorluklar
Turizm yatırımlarına sağlanan teşviklerin azalması
141
FIRSATLAR
TEHDİTLER
Türkiye’deki bilinen turizm destinasyonlarının turizm üst yapı Enerji maliyetlerinin yükselmesi
ve tesisleri açısından doyum noktasına yaklaşması
Akdeniz’in doğusunda olan ülkelere dönük
turist talebinin artması
Yatırımcıların ilgisini çeken bir il olması
Artan dış ticaret hacmi
Antalya-Mersin karayolunun yetersizliği
Turizm yatırımcılarının ilgisinin Mersin’den kayması
Dünyada ve Türkiye’de muhafazakarlık
eğilimlerinin artması
Rusya, Çin ve Uzakdoğu kaynaklı turist akımının Akdeniz Küresel ısınma
çanağına yönelmesi
Antalya’ya gelen 2 önemli turist grubu
Turizm işletmeleri arasındaki rekabetin
(Almanya-Rusya) arasındaki uyumsuzluk fiyat ağırlıklı olması
İç turizm hareketlerinin gelişmesi
Yatırım maliyetlerinin yüksekliği
İşsizlik
Ulusal savunmaya yönelik jeopolitik konum
(Kıbrıs, İncirlik)
ÖNEMLİ NOT: Çalışma, 20.10.2008 tarihinde gerçekleştirilmiş olup; yazarın belirttiği üzere (katılımcı bir yaklaşımla, güncel gelişmeler
doğrultusunda) tabloda bazı değişimler yapılmıştır.
142
Şekil 4. Mersin İli Doğa Turizmi Potansiyel Alanlar Haritası
Av
Botanik
Turizmi
Balıkçılık
Dağcılık
Yayla
Foto
Safari
Bisiklet
İzcilik
Çiftlik
Tur
İpek Yolu
Kamping
Jeep
Safari
Kış
Turizmi
Scuba
Mağara
Su Sporu
Ornitoloji
Trekking
Rafting
Y.
Paraşütü
143
STRATEJİK
AMAÇLAR
Doğa Turizmi
potansiyeli
yüksek
alanlarda
altyapı
eksikliğinin
giderilmesi
Amaç 1
DOĞA TURİZMİ FAALİYETLERİNİN TÜM YILA VE
İL GENELİNE YAYILMASI
Tematik
Eksen
1
MERSİN DOĞA TURİZMİ EYLEM PLANI
EYLEMLER
Gerçekleş
Sorumlu
mesi
Kuruluşlar
Öngörüle
n Yıllar
Eylem 1
Doğa Turizmi
2013Mersin Orman
Envanterini
2015
ve Su İşleri
Oluşturmak
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Valilik,
Belediyeler
Eylem 2
Doğa Turizmi
2013Mersin Orman
potansiyeli
2017
ve Su İşleri
bulunan
Şube
alanlarda içme
Müdürlüğü,
suyu, WC,
Mersin Kültür
kanalizasyon
ve Turizm İl
ve atık yönetim
Müdürlüğü,
sistemini
Mersin
kurmak
Üniversitesi,
Mersin Çevre
ve Şehircilik İl
Müdürlüğü,
Açıklama/Alt Eylemler
Mersin’in, Doğa Turizmi potansiyeli
bulunan tüm değerlerini içerecek bir
envanter çalışması yapılacak, bu envanter
çalışması sayısal bilgiler,resimler ve
sayısal haritaları içerecek ve ileride
yapılacak mezo ve mikro düzeydeki
planlama çalışmaları için güvenilir veriler
elde edilecektir.
Gelen turistlerin imkanlarını iyileştirmek,
kalış sürelerini artırmak amacıyla belli
bölgelerde içme suyu,WC v.b. yardımcı
tesisler oluşturulacak, mevcuttakiler
yenilecektir.Gelen turistlerin yaşam
alanlarını iyileştirmek için alt yapı olarak
en başta kanalizasyon sisteminin
oluşturulması ve katı atık sisteminin
kurularak doğal hayat ve eko sistemin
korunması sağlanacaktır.
144
Amaç 2
Doğa Turizmi
ürünleri
geliştirmek ve
pazarlamak
Eylem 1
Mersin’ in
yöresel
ürünlerinin
geliştirilmesi
20142016
Eylem 2
Pazar
Araştırması
Yapmak
20132014
Eylem 3
Yöresel
ürünlerin
satışını
gerçekleştirme
k
20132022
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su İşleri
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
TKDK
Mersin Orman
ve Su İşleri
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Mersin
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık İl
Md.
Mersin Orman
ve Su İşleri
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
TKDK tarafından belirlenen Mersin' in
yöresel ürünleri olan; Silifke yoğurdu,
Keçi sütü ürünleri, Tantuni, Cezerye, Nar
ekşisi, Sumak, Pekmez, Bandırma, Yayla
balları, ürünlerin ticari olarak
pazarlanması için pazar araştırması
yapılacaktır.
Dünya'da ve Türkiye'de ekoturizm
ürünleri üzerine bir Pazar araştırması
yaparak ekoturizm ürünlerinin
pazarlanması üzerine girişimciler için bir
kitapçık hazırlanacaktır
Yöresel ürünlerin satışını gerçekleştirmek
için ilçelerde satış kooperatiflerinin
kurulmasını sağlamak, kooperatiflerin
satış reyonlarını oluşturmalarını
sağlanacaktır
145
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Mersin
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık İl
Md.
Amaç 3
Doğa Turizmi
konusunda
farkındalık
yaratmak
Eylem 4
Yöresel
Ürünler
Fuarına
Katılmak
20132022
Eylem 1
Tanıtım
araçlarını
hazırlamak
20132014
Eylem 2
Yöre halkını
2013-
Konya Orman
ve Su İşleri
Müdürlüğü,
Konya Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık İl
Md.
Mersin Orman
ve Su İşleri
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Mersin Çevre
ve Şehircilik İl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
İstanbul ve Antalya'da heryıl organize
edilen yöresel ürünler fuarına katılımcı
olarak stant açmak, satış yapılabilecek
yöresel ürünler sergilenecektir.
Mersin Doğa Turizmi alanlarını ve
ürünlerini tanıtmak için yazılı,görsel
tanıtım kitapçıkları,broşür,internet sitesi
en az Türkçe ve İngilizce olarak
hazırlanacaktır.
Yöre Halkının ekoturizm konusunda
146
bilinçlendirmek 2022
Amaç 4
Doğal,
kültürel, tarihi
ve arkeolojik
değer
üstyapısını
geliştirmek
Eylem 3
Doğa Turizmi
fuarı yapmak
20132022
Eylem 1
Doğa Turizmi
alanları yol
yapımı ve
yenilenmesi
projelerini
gerçekleştirme
k
Şehir merkezi
dışında basit ve
20132022
Eylem 2
20132016
ve Su İşleri
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su İşleri
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin
Üniversitesi,
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık İl
Md., Valilik,
Belediyeler
Valilik,
Belediyeler,
Karayolları
5.Bölge
Müdürlüğü
ilgisini ve bilgisini artırmaya yönelik
Ekoturizm'i anlatan seminer,eğitim ve
organizasyonlar yapılacaktır. Ayrıca yöre
halkına daha kolay ulaşmak için tanıtım
filmleri ve yerel televizyonlarda eğitici
programlar hazırlanacaktır
Mersin Orman
ve Su İşleri
Gelen turistlerin konaklama imkanları
genişletilecektir.
İlde var olan fuar altyapısı kullanılarak
Doğa Turizmi fuarı gerçekleştirilecektir.
Doğa Turizmi alanlarına ulaşımın rahat
olarak sağlanması gerçekleştirilecektir.
147
kullanışlı
konaklama
birimleri
yapılması
Amaç 5
Doğa Turizmi
özel gelişim
bölgeleri
oluşturmak
Eylem 3
Mevcut
tesislerin fiziki
alt yapısının
iyileştirilmesi
20132022
Eylem 1
Av Turizminin
Geliştirilmesi
20132022
Eylem 2
Foto Safari
2013-
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su İşleri
Şube
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin Çevre
ve Şehircilik İl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Mersin Orman
ve Su İşleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Mersin Orman
Turistik tesislerde fiziki altyapılar
iyileştirilecektir.
Televizyon programları, Av Dergileri
editörleri ve avcılık ile ilgili görsel ve
yazılı medya ile iletişime geçilerek
avlaklar tanıtılacaktır.
Avcıların kullanımı için avlak sahaları
yakınlarında yeme-içme imkanları
artırılacaktır
yakın komşu illerdeki avcılar ve avcı
dernekleri, seyahat acentaları ile irtibata
geçilerek şehre davet edilecek ve avlaklar
tanıtılacaktır.
Göksu Deltası gibi sulak alanlar ve
148
Turizmin
Geliştirilmesi
2017
ve Su İşleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Belediyeler
Eylem 3
Mağara
turizminin
Geliştirilmesi
20132022
Mersin Orman
ve Su İşleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
Eylem 4
Dağ ve Dağ
Yürüyüşü
(Trekking)
Turizminin
Geliştirilmesi
20132020
Mersin Orman
ve Su İşleri
Müdürlüğü,
Mersin Kültür
ve Turizm İl
Müdürlüğü,
Valilik,
Belediyeler
YHGS ler, komşu illerdeki amatör ve
profesyonel fotoğrafçı dernekleri yöreye
davet edilerek foto safari çalışmaları
yapılacaktır
Sosyal Medya ve internet sitelerinden
şehrin foto safari için ekoturizm değerleri
ön plana çıkarılarak pazarlanacaktır
Turistik Mağaralarda gerekli işaretleme,
levha ve aydınlatma çalışmaların
yapılacaktır
Mağara turizmini tanıtmak amacıyla
broşür,CD hazırlanacak ve internet sitesi
kurulacaktır.
Tanıtımı tam olarak yapılamamış, turizm
değeri zengin mağaraların tespiti
tamamlanacaktır Aynalı Göl Mağarası
gibi.
Lamas Kanyonu, Ayva GediğiNamrun Parkuru, FındıkpınarıArslanköy gibi
trekking ve doğa yürüyüşü alanlarını
tanıtıcı broşür,CD hazırlanacak ve
internet sitesi yaptırılacaktır
Trekking ve doğa yürüyüşü alanlarının
rotaları hazırlanıp, broşürleri basılacaktır.
149
STRATEJİK
AMAÇLAR
İldeki Mevcut
Doğa Turizmi
değerlerini
tanıtmak
Amaç 1
DOĞA TURİZMİ SEKTÖRÜNDEKİ İSTİHDAM VE
GELİRİN ARTIRILMASI
Tematik
Eksen
2
EYLEMLER
Eylem 1
Ziyaretçi
Memnuniyeti
belirlemek
Eylem 2
Pazar
araştırması
yapmak
Eylem 3
Tanıtım
faaliyetleri
yapmak
Gerçekleşmesi
Sorumlu
Öngörülen
Kuruluşlar
Yıllar
2015-2021
Mersin Orman ve
Su İşleri Şube
Müdürlüğü, Mersin
Kültür ve Turizm İl
Üniversitesi
2013-2015
Mersin Orman ve
Su İşleri Şube
Üniversitesi
2013-2020
Mersin Orman ve
Su İşleri Şube
Üniversitesi,
Valilik, Belediyeler
Açıklama/Alt Eylemler
Ziyaretçi memnuniyetinin
belirlenmesi amacıyla her
yıl düzenli olarak, bilimsel
metotlar kullanılarak anket
çalışmaları yapılacak ve
sonuçları yayınlanacaktır
Pazardaki oluşan ve
oluşabilecek talepleri
öngörerek bir Pazar
araştırması yapılacaktır.
Mersin' deki Doğa Turizmi
değerlerini tanıtmak
amacıyla il genelinde ve
ülke genelindeki
fuar,toplantı ve
organizasyonlara katılmak,
potansiyel acentalara
ulaşmak ve Doğa Turizmi
değerleri tanıtım araçları
gönderilecektir.
150
Eylem 1
Mersin
ekoturizm
logosunu
oluşturmak
2013-2014
Eylem 2
İşletmeleri
çevreye
duyarlı hale
getirmek
2013-2020
Eylem 3
Ekoturizm
fuarı yapmak
2013-2022
Eylem 1
İşletmelerde
Eğitimli
Personel
çalıştırılmasını
sağlamak
2013-2022
Amaç 3
Amaç 2
Ekoturizm
Marka İmajı
oluşturmak
Doğa Turizmi
Sektörüne
Nitelikli
Eleman
Yetiştirmek
Mersin Orman ve
Su İşleri
Müdürlüğü,
Mersin Orman ve
Su İşleri Şube
Üniversitesi,
Mersin Çevre ve
Şehircilik İl
Müdürlüğü,
Mersin Orman ve
Su İşleri Şube
Üniversitesi,
Gıda,Tarım ve
Hayvancılık İl Md.,
Mersin Orman ve
Su İşleri
Müdürlüğü, Konya
Üniversitesi,
Valilik,Belediyeler,
Mersin’in Doğa Turizmi
imajının oluşturulması için
herkesin kullanımına açık
olacak bir " Doğa Turizmi
logosu" hazırlanacaktır.
Mersin’ in Doğa Turizmi
imajını artıracak, Doğa
Turizmi sahası içindeki ve
dışındaki işletmelerin
çevreye duyarlı hale
getirilmesi için öncelikle
çevre eğitimleri
yapılacaktır
İlde var olan fuar altyapısı
kullanılarak Doğa Turizmi
fuarı gerçekleştirilecektir.
İşletmelere turizm alanında
eğitimli personel
çalıştırmanın önemi
anlatacak farkındalık
seminerlerini il merkezi ve
ilçe merkezlerinde yapmak
151
Eylem 2
Rehberlik
hizmeti
yapmak
2013-2016
Mersin Orman ve
Su İşleri
Müdürlüğü, Konya
Üniversitesi
Öğrencilere yönelik
kariyerlerini planlamak
amacıyla, Doğa
Turizminin il için önemli
vurgulayacak ve kalifiye
olarak çalışılacak iş
sahalarını tanıtacak lise ve
üniversite öğrencilerine
yönelik seminerler
organize edilecektir
152
SONUÇ VE ÖNERİLER:
Giriş kısmında da bahsedildiği üzere Mersin ilimiz coğrafi konumu, çok eski dönemlere kadar
uzanan tarihsel ve kültürel yapısı ile önemli bir yerleşim yeridir ve turizm açısından yüksek
potansiyele sahiptir.
Mevcut potansiyel alanların değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulması gereken
öneriler şu şekilde sıralanabilir;
 Yöre insanlarının Doğa Turizm değerlerine olan ilgisini ve koruma kapasitesinin
arttırılmasına yönelik eğitim çalışmaları düzenlenmelidir,
 Doğa turizminde ülkemizde veya diğer ülkelerde yapılan güncel, başarılı çalışmaların
yöre yapısına uygun olarak uygulanması gereklidir,
 Doğa turizmi için öne çıkan değerlerin tanıtımının sadece yöresel olarak kalmaması
için daha fazla gayret gösterilmelidir,
 Kaybolmaya yüz tutmuş yöresel değerlerin tekrar değerlendirilmesi ve bu konuda yöre
halkının teşvik edilmesi gereklidir (Örneğin, Silifke ilçesinin yoğurdu, eski yörük
kültürü vb.)
 Çeşitli Doğa turizmi alan çalışmalarında (trekking, yamaç paraşütü, kanoculuk vb.)
deneyimli ve yetişmiş elemanların eğitimleri ve turizme kazanımları gereklidir,
 Doğa turizmi alanlarına, ulaşımın kolay ve gelecek olan misafirlerin konaklama ve
diğer ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik yatırımlara öncelikle ihtiyaç vardır.
Sonuç olarak Mersin ili sadece kendi içerisinde doğa turizmi değerine sahip bir il olmaktan
çıkıp uluslararası bir doğa turizmi potansiyeline sahiptir.
Özellikle, Tarsus, Çamlıyayla ve Aydıncık ilçeleri barındırdıkları tarihi değerler ve doğal
tabiat varlıkları ile ön plana çıkmaktadır.
Çamlıyayla’ da bulunan Kadıncık Vadisi her yönüyle en bakir yerlerden sayılabilir ve burada
yapılabilecek yatırımlarla (yol, konaklama, barınma sorunları önem arz etmekte) doğa turizmi
alanı olarak yüksek değere sahiptir.
Tarsus, kendi ilçe merkezinde bulunan tarihi değerler ve deniz turizmi için yapılacak olan
yatırımlarla sadece yöresel ziyaretçileri değil uluslararası misafirleri de kabul edebilecek
kapasiteye erişebilir.
Aydıncık ilçesi, el değmemiş dokusu ve yapılaşmayla bozulmamış kıyılarıyla yüksek değere
sahiptir. Özellikle ülkemiz değerlerinden olan Damlataş Mağarasının bir benzeri de bu
ilçemiz sınırlarındadır (Aynalıgöl Mağarası). Ulaşım konusunda yapılan yatırımlarla yavaş
yavaş turizm yatırımlarını çekebilecek kapasitededir. Tabi ki yöre halkının eğitimlerle ve
katkılarla bilinçlendirilmesi ve bu doğa değerlerini koruması büyük önem arz etmektedir.
153
MERSİN İLİ DOĞA TURİZMİ FAALİYETLERİ İÇİN ÖNERİLEN ALANLAR
Göksu Deltası;
Gerçekleştirilebilecek Doğa Turizmi Faaliyetleri:
 Fotosafari
 Yaban Hayatı ve Kuş Gözlemciliği
 Doğa Eğitimi Programları
 Kayık Turları
Yerköprü Şelalasi;
 Piknik Alanı
 Manzara Seyir
 Doğa yürüyüşü
İl Dahili Tüm Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları;








Doğa Gezileri
Manzara seyir terasından yaban hayatı gözlemciliği
Fotosafari
Av turizmi
Botanik Gezileri
Trekking
Dağcılık
Sportif Balıkçılık (Özellikle Kadıncık Vadisi)
Aynalıgöl Mağarası (Aydıncık);
 Mağara turizmi
 Trekking
 Dağcılık
İl Geneli Tüm Tabiat Parkları;
 Piknik alanı
 Deniz turizmi (Kuyuluk, Çamdüzü ve Karaekşi hariç)
 Doğa yürüyüşü
*(Ayrıca 44. sayfada Doğa Turizmi yapılabilecek tüm alanlara ilişkin ayrıntılı tablo
sunulmuştur.)
154
HAZIRLAYAN
………….. İli Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü
KONTROL EDEN
…………. Bölge Müdürlüğü/ …………../ ………… Şube Müdürü
Uygun Takdim
……….……… Bölge Müdürü
..………………….
Vali Yardımcısı
Doğa Turizmi Master Planının uygulanması UYGUNDUR
……………….
VALİ
HAZIRLAYAN: AR-GE Şube Müdürlüğü 2013, (Hasan SADAY, Ümit Nabi ÜLKÜTAŞIR, Haluk
AKGÖNÜLLÜ)
155

MERSİN DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI

Transkript

Benzer belgeler

ÖZGEÇMİŞ

Ek - Gülnar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü

Turizm Akademisyeni, Mezunu ve Öğrencisi! Mesleki Yeterlilik

71490862-010.06.02 Konu ıHijyen ve çevre

Siz hiç uçan balık gördünüz mü?

Turizm Haftası - afyon il millî eğitim müdürlüğü

Özeti için tıklayınız.

Slayt 1