T. C. ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü

T. C.
ADALET BAKANLIĞI
Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
Denetimli Serbestlik ve Yardım Hizmetlerinden Sorumlu Daire
Başkanlığı
01- 08 EKİM 2006 TARİHLERİ ARASINDA İSPANYA (KATALONYA)
ÇOCUK SUÇLU ADALETİ SİSTEMİ ÇALIŞMA ZİYARETİ RAPORU
EKİM 2006
1
İSPANYA (KATALONYA) ÇOCUK SUÇLU
ADALETİ SİSTEMİ ÇALIŞMA ZİYARETİ RAPORU
GİRİŞ
Bakanlığımızın Avrupa Birliği Fonu ile yürüttüğü TR/2004/IB/JH/03 numaralı
“Türkiye’de Denetimli Serbestlik Hizmetlerinin Geliştirilmesi Projesi” kapsamında 1-8 Ekim
2006 tarihleri arasında İspanya’ya bir çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir.
Çalışma grubunda Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdür Yardımcısı Abdullah ÇELİK,
Denetimli Serbestlik ve Yardım Hizmetlerinden Sorumlu Ankara Savcısı İsmail KANTAŞ,
Genel Müdürlüğümüz Denetimli Serbestlik ve Yardım Hizmetlerinden Sorumlu Daire
Başkanlığı Koruma Kurulları ve Yardım Şubesi Müdürü Leyla EMANET, Çocuk ve Genç
Denetimli Serbestlik Şubesi Uzmanı Psikolog Ece VARLIK, Ceza ve İnfaz Kurumları Ankara
Eğitim Merkezi Şube Müdürü Mehmet ŞAMLIOĞLU, Öğretim Görevlisi Sosyal Çalışmacı
Derya KOLBAŞI ve Eyüp Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezi Şube Müdürü Fuat
KARAOSMANOĞLU yer almıştır.
1 Ekim 2006 Pazar günü havayoluyla Barcelona’ya intikal edilip, önceden rezervasyon
yapılan otele yerleşilmiş, hafta içi beş gün boyunca hazırlanan program doğrultusunda
ziyaretler yapılmıştır.
Çalışma Ziyareti programının birinci günü saat 09:00’da; çalışma ziyaretinin
koordinatörü Jaume MARTIN eşliğinde Barcelona’da bulunan Adalet ve Çocuk Suçlu Adaleti
Müdürlüğü binasına gidilmesi ve Rehabilitasyon ve Çocuk Suçlu Adaleti ile Ceza Hizmetleri
Sekreteri Albert BATLLE ve Çocuk Suçlu Adaleti Genel Müdürü Josep FONT’un
karşılamaları ve açılış konuşmaları ile başlamıştır.
Albert BATLLE tarafından kısa bir açılış konuşması yapıldıktan sonra, İspanya ve
Katalonya’daki Adalet Hizmetleri ve Çocuk Suçluluğu ile ilgili kanunların tarihsel gelişimi
konusunda kısa bir bilgi verilmiştir. Daha sonra Çocuk Suçlu Adaleti Genel Müdürü Josep
FONT tarafından, 2000 yılından önceki Adalet Sistemi ve 2000 yılında kabul edilen Genç
Kanunu ile getirilen yenilikler, Katalonya’da bulunan suçlu çocukların özellikleri ve bu suçlu
çocuklar için yapılan hizmetler hakkında daha geniş bilgi verilmiştir. Sonra, Uzlaşma ve
Teknik Tavsiye Hizmet Birimi Müdürü Montserrat CIMA tarafından bu birimin yönetimi ve
denetimi ile uzlaşma hizmetlerinin amaçları, uygulandığı durumlar ve uygulama biçimleri
konularında bilgi verilmiştir. Daha sonra ise, Ceza İnfaz Hizmeti Birimi Müdürü Javier
GONZALEZ tarafından bu birimin yönetim ve denetimi ile ceza infaz sisteminde verilen
cezalar ile bunların uygulama biçimleri, bu konuda hizmet veren kurumlar ve personelleri
hakkında bilgiler verilmiştir. Birinci günün sonunda ise, CEJFE- Genç Suçlu Adaleti Personel
Eğitim Merkezi ziyaret edilmiştir. Bu merkezde görevli Marta FERRER tarafından Çocuk
Suçlu Adaleti Hizmeti’nde yer alan profesyonellerin bu eğitim merkezinde eğitimi; Ed
HİLTERMAN tarafından Risk Değerlendirme Programı, Manel CAPDEVILA tarafından ise,
çocuk hükümlülerin suç tekrarı alanında yapılan araştırmalar hakkında bilgi verilmiştir.
İkinci gün; uzlaşma ve yargıya teknik tavsiye bölümünde görevli Alicia REYES
tarafından mahkemelere verilen mahkeme öncesi raporlar ile yargı yolundan ayrılma
programları konusunda, Lidia AYORA tarafından ise mağdur-hükümlü uzlaşması konularında
daha geniş bilgi verilmiştir. Çocuk Suçlu Mahkemelerinde görevli bir hakim ve savcı
tarafından çocuk mahkemelerinin işleyiş biçimi, çocuklar için verilen cezalar ile uygulama
biçimleri konularında bilgi verildikten sonra, duruşma yapılan bir mahkeme ziyaret edilerek
duruşmada kimlerin bulunması gerektiği konularında ayrıca bilgi verilmiştir. Günün sonunda
ise, kamu yararına çalışma kararlarının uygulandığı bölümde görevli David PEREZ eşliğinde
bu cezaların uygulandığı iki yer olan Denizcilik Müzesi ile Yelken Yapım Okulu ziyaret
edilerek, bu cezaların nasıl yerine getirildiği konularında bilgi verilmiştir.
Üçüncü gün; Barcelona’nın 100 km. güneyinde bulunan Tarragona’da Çocuk Suçlu
Adaleti Müdürlüğünün Bölge Hizmetlerini yürüten yerel bir şube müdürü Judith ASENSIO
2
eşliğinde o bölgede bulunan bir sosyal servis ziyaret edilmiştir. Yolculuğun uzun sürmesi
dolayısıyla zaman kalmadığından yerel şube ziyaret edilememiştir. Sosyal serviste Judith
ASENSIO, şubesinin görevleri konusunda bilgi verdikten sonra, sosyal serviste görevli Jordi
BURCET tarafından bu servisin görevleri, hangi çocukların bu servisten yararlandıkları ve bu
servisten alınabilen hizmetler konularında bilgi verilmiştir. Günün sonunda, CE ORIOL
BADİA-yarı açık rejimli kurum ziyaret edilmiş ve kurumda görevli müdür yardımcısı ve
psikolog tarafından kurumun özellikleri, kurumda bulunan çocukların durumları, kurumda
uygulanan iyileştirme ve tedavi programları hakkında bilgi verilmiştir.
Dördüncü gün; Barcelona’da bulunan 18-23 yaş arası genç yetişkinlerin barındığı CP de
JOVES de BARCELONA Ceza İnfaz Kurumu ziyaret edilmiştir. Ceza infaz kurumu müdürü
ve kurumda görevli bir psikolog ve sosyal çalışmacı ile kurum gezilmiş, ve kurumun
özellikleri, hangi hükümlülerin kabul edildiği, uygulanan iyileştirme ve eğitim programları
konularında bilgi verilmiştir. Günün sonunda, mahkeme öncesi gözlem merkezi ve akıl sağlığı
birimi olarak hizmet veren 14-18 yaş genç hükümlü kurumu CE Els Til.lers ziyaret edilmiş ve
o kurumda kalan çocuklar tarafından bizim için hazırlanan öğle yemeğinden sonra, kurum
müdürü ve kurumda görevli uzmanlar tarafından kurum gezdirilmiş ve kurumun özellikleri,
hangi çocukların kalabileceği ile uygulanan iyileştirme ve eğitim programları konularında bilgi
verilmiştir.
Beşinci gün, 18 yaş altı çocuk hükümlüler için özel ünite olan psikiyatri hastanesi
ziyaret edilmiş ve Doktor Jordi Tio tarafından hastanenin özellikleri, bu hastanede bulunan
çocukların tedavi biçimleri, terapi nitelikli tedbirler ve akıl sağlığı konusunda hükümlülerin
nelere ihtiyaçları olduğu konularında bilgi verilmiştir. Daha sonra, eğitsel tedbirlerin
uygulandığı gündüz merkezi olan ve davranış sorunları nedeniyle normal bir okula devam
edemeyen özel ihtiyaçları bulunun çocuklara yönelik, okur-yazarlık, eğitim ve hayatta kalma
becerileri alanlarında yapılan çalışmaların bulunduğu bu merkez, görevli uzmanlar tarafından
hem gezdirilmiş hem de merkez hakkında bilgiler verilmiştir. Günün sonunda, aile terapisi
yapılan ve cinsel suçtan hüküm giyen çocukların gönderildiği bir merkez olan VENTIJOL
ziyaret edilmiş ve merkezde görevli psikolog Carme BOSCH tarafından merkezin görevleri ve
çocuklar için yaptıkları programlar hakkında bilgi verilmiştir.
7 Ekim Cumartesi günü grup halinde Barcelona şehrinin tarihi-turistik yerleri gezilmiş,
8 Ekim Pazar günü Türkiye’ye dönülmüştür.
3
1. İSPANYA-KATALONYA ÇOCUK SUÇLU ADALETİ SİSTEMİ
İspanya-Katalonya Çocuk Adalet Sistemi Avrupa’daki en yeni ve en modern sistem
olarak tanımlanmaktadır. Bunun sebebi, çocuk adaleti konusunda uluslar arası yenilikleri de
içeren yeni kanunların yürürlüğe girmiş olmasıdır. Amacı çocuk ya da gencin yüksek yararı
olan, onlar için en iyisini düşünen ve risk değerlendirmesi ile yapılandırılmış bir sistemdir. Bu
sistemde suçlulara karşı yaptırımları uygulayan çok özel servisler bulunmaktadır. Ayrıca bu
yaptırımlara karar veren polis ve mahkeme servisleri de bulunmaktadır. Sisteme göre; suçun
cezasının yapılan suç kadar büyük olmasına gerek yoktur, cezalandırma da daha esnek ve rahat
olunabilmektedir. Çocuğun gelişimiyle ilgili olarak ceza da değişebilmektedir. Bu düşünce 5-6
yıl önce 2000 yılında kabul edilen Kanun ile ortaya çıkmıştır. Önceki Kanun 14-16 yaş
aralığındaki çocuk ve gençleri kapsarken, bu Kanun, 14-18 yaş aralığındaki çocuk ve gençler
için hazırlanmıştır. Bu yaştaki çocuk ve gençler kendi yaptıklarından sorumlu olarak kabul
edilmektedir (ceza ehliyeti). Dolayısıyla yetişkinler gibi mahkemelere çıkabilmektedirler. Bu
kanuna göre mahkeme ise; kişinin gelişimi, perspektifi, psikolojisi ve olgunluk düzeyi ile ilgili
olarak eğitsel yaptırım uygulamakta ve bu gelişime göre cezayı da değiştirebilmektedir. Amaç
çocuk veya genci cezalandırmak değil, eğitim yoluyla gelişimini ve değişimini sağlamak ve
onları suça iten sebepleri aramaktır. Bu nedenle kurulan eğitim merkezleri güvenliklerini de
göz önüne alarak bu hizmetleri vermektedir.
Ayrıca, daha önceki Kanunda suçtan zarar gören mahkemeye gidememekteydi.
Mahkemeye gidip suçlunun daha ağır ceza almasını isteyemiyordu. Yeni Kanunla artık suçtan
zarar gören de mahkemeye giderek, suçlunun aldığı cezayı yeterli bulmadığını, daha fazla ceza
verilmesini isteme hakkına sahiptir.
İspanya’da 17 özerk bölge vardır. Bu bölgelerin hepsi devletle aynı kanunlara sahip
olmasına rağmen, her bölge kendine özgü uygulamalar yapabilmektedir. Bu bölgelerde Devlet
veya özel şirketler tarafından organize edilmiş merkezler bulunmaktadır. Bu merkezler verilen
yaptırımları ve tedbirleri takip etmektedir. Merkez çalışanlarını ise, devlet profesyonelleri veya
özel şirket çalışanları oluşturmaktadır.
Katalonya’da ise Katalan modeli uygulanmaktadır. Devlet, yaptırımların veya
tedbirlerin yönetimini, organizasyonunu ve takibini yapmaktadır. Katalonya’da her yıl 7 bin
değişik gençle çalışılmaktadır. Burada çok fazla suç işlenmemekte bu sayı fazla değişim
göstermemektedir. Gençler üzerinde büyük bir kontrolleri bulunmaktadır. 14-18 yaş arasındaki
gençlerin %2,5’u polis tarafından tutuklanmış olmasına rağmen, bu oranın sadece %45’i bu
sistem içinde yer almaktadır.
Bu sistemde aileler harekete geçirilmektedir. Böylelikle ailelerin çocukları ve
çocuklarına uygulanacak yaptırımlar ve tedbirler hakkında bilgi almaları sağlanmaktadır.
Örneğin, uyuşturucu bağımlılığı durumlarında çocuklarını kontrol etmekte, eve saat kaçta
geldiklerini, kimlerle görüştüklerini, takip etmektedirler. Çünkü, suç işleyen bu çocuklar
işledikleri suçlara göre; bazıları bu programlara dahil edilmekte, bazıları evde kontrol altına
alınmakta, bazıları ise kapalı ceza infaz kurumuna konulmaktadır. Bu kurumlara konulanlardan
bazıları dışarıya çıkma özgürlüğüne sahip olmaktadır. Bu yüzden ailenin duyarlı olmasının, suç
işlemeyi önlemede bir basamak olduğu düşünülmektedir.
Temel amaç; örneğin her 10 çocuktan 3’ünün bu programları alması, 6’sının halk içinde
kontrol altında tutularak evinde takip edilmesi ve 1’inin kapalı ceza infaz kurumunda
tutulmasıdır. Bununla beraber, ceza infaz kurumlarında bulunanların yarısının da dışarı çıkma
özgürlüğüne sahip olabilmesidir.
4
Katalonya 7 milyon nüfusa sahip olmakla beraber burada 2000 gençle çalışılmaktadır.
Bu şekilde ayrıldığında;
-300’ü analiz edilmekte,
-300’üne eğitim yaptırımları uygulanmakta,
-230’u kapalı cezaevlerinde tutulmakta,
-1200–1300 arası yarı açık ceza infaz kurumlarında bulunan ve kontrol edilebilir
özgürlükleri olan, halk içinde çalışabilen, özel eğitim aktivitelerine katılabilen ve ayakta tedavi
edilebilen gençlerden oluşmaktadır.
Bu 2000 genç için; Çocuk Suçlu Adaleti Genel Müdürlüğünde yaklaşık 500 kişi
çalışmaktadır. 300’ü merkezde, 70’i yarı açık cezaevlerinde, geri kalan 130’u ise diğer adli
kurumlarda çalışmaktadır.
Katalonya’da yetişkinler ile genç ve çocuklara işledikleri suç karşılığında ceza
verilirken farklı usuller uygulanmaktadır. Böylece, 14 yaş altındaki çocuklar ceza infaz
kurumuna gönderilmek yerine aileleri ile eğitim programlarına katılmaktadırlar.
Önceki Kanun 14-16 yaşı içine almaktaydı. 16-18 yaş aralığı da Kanun kapsamında
olmasına rağmen, gençlerin 23 yaşına kadar kontrol edilmesi gerekmektedir. Çünkü, bu
kişilerin de topluma adapte edilebilmesi istenildiğinden, bazı merkezler kurulmuş ve bu
konuda profesyoneller eğitilmiştir.
2. GENÇ SUÇLU ADALETİ MÜDÜRLÜĞÜ BÖLÜMÜ
14-18 yaş arasındaki genç suçluları kapsamaktadır. Genel yönetim 2 büyük servisten
oluşmaktadır.
a-Uzlaşma ve teknik tavsiye servisi : Mahkemeye gitmeden önceki süreci temsil
etmektedir. Bu süreçte ise;
- Uzlaşma yapmakta ve
- Eğitim servisleri hizmetleri vermektedir.
b-Cezanın yaptırımı servisi : Mahkeme kararlarının uygulanması ile ilgilenmektedir.
- Denetimli serbestlik,
- Açık cezaevleri,
- Yarı açık cezaevleri,
- Kapalı cezaevleri.
2.1. Uzlaşma ve Teknik Tavsiye
Mahkeme öncesinde izlenen prosedür şu şekildedir:
Polis genci tutuklayınca çocuk ve genç savcılığına getirir ve polisin görevi burada biter.
İspanya’da genç savcılığı, mahkemenin nasıl gideceğini organize eden birimdir. Eğer savcı,
dava açmaya karar verirse uzlaşma ve teknik tavsiye servisinden görüş almak zorundadır.
Kanuna göre, gencin işlediği suç çok büyük değilse dava açılmadan önce bir fırsat verilmeli ve
5
çocuğun verdiği zararı karşılaması sağlanmalıdır. (kamu davasının ertelenmesi). Ayrıca bu
durumda mağdura da yardım için bir fırsat verilmiş olmaktadır.
Teknik tavsiye servisinde 2 alternatif bulunmaktadır.
1- Eğitim Programları: Bu programlar takip edilirse eğitim konuları ile ilgili plan
hazırlanıp savcılığa gönderiliyor. Buna mahkeme öncesi çözüm denilmektedir.
2- Teknik Tavsiye Servisi: Gencin ailesinden başlayarak sosyal bir araştırma yapılır.
Savcılığa gönderilir, savcılık da bu raporu mahkemeye gönderir. Mahkeme de dava açma işini
gerçekleştirir. Mahkemede savcı, yargıç, genç ve avukatı ile teknik servisten bir görevli
bulunur. Yargıç herkesi dinler. Bu sırada teknik servis görevlisi hazırladığı raporu sunar.
Hakim bu rapor doğrultusunda karar verir.
Uzlaştırma ve teknik değerlendirme servisine çocuklar 2 şekilde gelmektedir.
1- Savcılıkla gelenler,
2- Mahkeme kararı ile gelenler,
Çok ciddi suç işleyenler mahkemeye psikolog veya sosyal çalışmacı ile birlikte gelir ve
ifadeleri alınır. Alınan ifadeye göre işlem süreci orada belirlenir; hakim çocuğun ya açık ceza
infaz kurumuna, ya yarı açık ceza infaz kurumuna ya da kapalı ceza infaz kurumuna
gönderilmesine karar verir. Ayrıca gencin vasisi/velisi de yanında bulunur. Teknik ekip bilgi
alırken bu kişilerden de yararlanır. Daha sonra evine gidip elde edilen bilgileri karşılaştırır.
Ayrıca okullarına, eğer kimsesizse ve bir kurumda kalıyorsa kurumuna giderek görüşme yapıp
raporu tamamlarlar. Çocukta bir psikolojik rahatsızlık görünürse, psikologla görüşmesi için bir
randevu verilir. Bu psikolog tarafından da rahatsızlığın yazılı olarak belirtilmesi
gerekmektedir. Bu rapor da sosyal araştırma raporuna eklenir. Psikolog burada tanı koyar. İlk
teşhisi psikolog yapar, daha sonra psikiyatriste gönderir.
İspanya’da Genç Adaleti ile ilgili 5/2000 Kanunu temel kanundur. Bu Kanunda; her
suçlu genç için rapor hazırlanması ve bu raporda gencin neleri yapmasının zorunlu olduğu,
kişisel durumu, aile çevresi ve durumunun detaylı bir şekilde açıklanmasının zorunlu olduğu
yer almaktadır. Sosyal araştırma raporunu psikolog veya sosyal çalışmacı bir ay içinde teslim
etmek zorundadır. Yılda 1 uzmana 145 tane dosya düşmektedir. Ayrıca bu uzmanlar yılda 16
gün boyunca savcılıkta çalışmak zorundadırlar. Çünkü, çocukların getirilme ihtimali her an için
geçerlidir. 16 uzmanın 10’u Pazartesi’den Cuma’ya kadar, 3’ü Cumartesi, 3’ü de Pazar günü
çalışmaktadır. Ayrıca 24 saat savcılıkta bir uzman bulunmak zorundadır.
Mahkemeler;
1- Kanuna uygun olarak çalışmakta,
2- Teknik ekibin hazırladığı mahkeme öncesi raporlardan da yararlanmaktadır.
Daha sonra mahkeme kanundaki suçu incelemekte ve suçun özelliğine göre mahkeme
mi olacak yoksa teknik ekibin hazırladığı bu rapora göre mi devam edilecek, mahkeme bunun
kararını verir. Ayrıca, bu rapor mahkeme boyunca değişik zamanlarda da hazırlanabilmektedir.
1- 5/2000 Kanununun 4 üncü maddesi, savcılık teknik araştırması istemektedir. Daha
ağır suç işleyen gençler için ne gibi bir uzlaşma ve prosedür izleneceği ve bunun en kısa sürede
yapılması gerektiği,
2- Mahkemeye çıkana kadar neler yapılacağına karar verilmektedir.
Gençlerin işlediği suçların %95 ini hafif, %5 ini ise ağır suçlar oluşturmaktadır.
6
Mahkemelere hazırlanan teknik raporlar;
Savcının bunu talep etmesi ile teknik ekipte bulunan psikologlar veya sosyal
çalışmacılar tarafından hazırlanmaktadır. Savcılık suçun daha hafif bir nedenden
kaynaklandığına kanaat getirirse, teknik ekipten uzlaşmanın gerekli olup olmadığına karar
verilmesini ister. Uzlaşma sadece hafif suçlarda istenmektedir. Teknik ekip de bir taraftan bu
raporun nasıl hazırlanacağını araştırarak uzlaşmayı sağlamak zorundadır.
Teknik raporu hazırlamak için teknik ofiste genç suçlu, ailesi veya vekili ile görüşme
yapılmaktadır. Suçlu genç için daha önce hazırlanan sosyal ve kişisel rapor da göz önünde
bulundurulmaktadır. Bu rapor; okul, yaşadığı yer, sosyal çevresi ile yapılan görüşmelerden
elde edilen bilgilerden oluşmaktadır. Bazen raporu daha iyi hazırlayabilmek için yaşadığı yer
de ziyaret edilmektedir. Bunların sonucunda teknik bir rapor hazırlanır. Bir eğitim metodu
belirlenir. Genel olarak; gencin özgürlüğü yolu tercih edilmektedir. Kapalı bir kuruma
gönderilmesi en son düşünülen seçenek olmaktadır.
Bu amaçla;
1- Öncelikle mağdurla-suçlu arasındaki uzlaşma sağlanmaya çalışılır, daha sonra;
2- Denetimli serbestliğe,
3- Açık kurumlara,
4- Yarı açık kurumlara,
5- Kapalı kurumlara gönderilmesine karar verilmektedir.
Katalonya’da mahkemeden geçen bütün gençlerden kapalı cezaevlerine gönderilenlerin
oranı %10-11’dir.
Mahkeme öncesi, savcı, avukat ve teknik ekibin çalıştığı bir hazırlık dönemi
bulunmaktadır. Mahkeme sırasında da raporu hazırlayan teknik ekip mahkeme de bulunur.
Hakimin teknik ekibi çağırma ve teknik ekibin de katılma zorunluluğu vardır. Teknik ekip,
mahkemede yaptığı araştırmaları anlatır veya eğer hazırlanan rapor ile duruşma günü arasında
uzun bir zaman geçmişse bu zaman aralığında elde edilen bilgileri de mahkemeye sunar.
Teknik ekip bir de eğitim programları için teklif vermektedir. Genç için hangi yolun
daha uygun olduğuna karar verilmesini sağlamaktadır. Bazen teknik ekiple savcının hazırlamış
olduğu teklifler farklı olabilir. Ayrıca, bu genç birden fazla suç işlemiş olabilir veya daha
önceden bazı yaptırımlar verilmiş olabilir. Hakim teknik ekibe burada hangisinin hangi sırada
yapılmasının daha uygun olacağını sorabilmektedir.
Teknik ekip çalışmalarını;
1- Savcılığın istediği bilgileri sağlamak amaçlı yaptığı gibi,
2- Kendi bağımsızlıkları da bulunmaktadır. Raporu hazırlarken teknik ekibe hiçbir
şekilde müdahale edilmemektedir. Sadece Kanunda; hazırlanacak raporda bulunması gereken
kriterler öngörülmüştür. Raporların %98’inde bu içerik genel olarak bulunmaktadır. Ancak,
suçun daha ağır olduğu durumlarda daha özel araştırmalar yapılır, araştırmalar daha
derinleştirilir ya da gencin avukatı raporu eksik bularak bir üst mahkemeye giderek raporun
daha kapsamlı bir araştırma yapılarak yazılması ve tamamlanması yönünde talepte bulunabilir.
Teknik ekipte 3 uzman bulunmaktadır. 1 psikolog, 1 sosyal çalışmacı-bunlar rapor
hazırlayanlar- 1’de uzlaşmayı sağlayan uzlaştırmacı görev yapmaktadır. Genel olarak teknik
ekipten savcılık tarafından ;
1- Rapor hazırlamaları,
7
2- Uzlaştırmanın yapılıp yapılamayacağının araştırılması istenmektedir. Eğer suç ağırsa
savcı sadece rapor hazırlanmasını talep etmektedir.
Sosyal araştırma raporu düzenlemek için mağdurla görüşülmez. Mağdura yardım için
başka servisler bulunmaktadır. Suçlular çok gençse, mağdur davet edildiğinde “bu insanı
görmek istemiyorum, kendimi kötü hissediyorum” dediğinde bu servislere gönderilir. Bu
servisler bütün mağdurlara bakan genel bir servistir. Sonuç olarak, burada ne yapılacağı değil,
suçun nedenleri araştırılmaktadır.
Eğer suçlu, mağdura tazminat ödemeyi kabul ederse mağdurla görüşme ayarlanmakta;
eğer ödemeyi kabul etmezse görüşme yaptırılmamaktadır. Ayrıca mağdur, suçlu istedi diye
görüşmeye gelmek zorunda değildir, kendisinin de istemesi gerekmektedir.
Katalonya Bölgesindeki uzlaşma servislerindeki ekip sayısı:
- Barcelona’da
4 grup
- Tarragona’da
1 grup
- Girona’da
1 grup ve
- Lleida’da
1 grup olmak üzere 7 grup bulunmaktadır.
Genç suçlu mahkemeleri 4 bölgenin merkezinde bulunmaktadır. Her mahkeme kendi
bölgesinde bulunan 14-18 yaş arasında gençler için çalışmaktadır. Barcelona 4 milyon nüfusa
sahip olduğundan burada çalışanların sayısı diğerlerinden daha fazladır.
Barcelona’da bulunan 4 teknik ekipte 54 teknik uzman vardır. Psikologlar veya sosyal
çalışmacılar yılda 140 rapor hazırlamakta, uzlaştırmacılar ise 120 uzlaşma yapmaktadırlar.
Her grupta; 3 uzlaştırmacı ve 5 psikolog görev yapmaktadır. Uzlaştırmacı olarak görev
yapabilmek için avukat, psikolog ve sosyal çalışmacıların, eğitimlerinin üzerine ayrıca
uzlaştırma eğitimi almış olmaları gerekmektedir. 40 saatlik bu eğitim zorunludur ve bu
eğitimde görüşme teknikleri, uzlaştırma teknikleri gibi dersleri verilmektedir. Eğitim
merkezinde göçmen sorunları ile alakalı, kültür ve ailevi konuları içeren eğitim programlarına
da katılabilmektedirler. Teknik ekipte bulunan psikolog ve sosyal çalışmacı rapor
hazırlamakta; uzlaştırmacı ise sadece uzlaştırma görevini yerine getirmektedir.
Teknik ekibin diğer özelliği, mağdur ve suçlu arasındaki uzlaşmayı sağlamaktır. 5/2000
Kanununun 19 uncu maddesinde çocuğun ceza ehliyetinin olmadığı ve işlediği suç orta
derecede bir suçsa şöyle bir seçenek bulunmaktadır: Mahkemeye gitmeden önce çocuğa
mağdurun zararının tazmini için bir fırsat verilmesi.
Burada mağdurun zararını tazmin için bazı kriterler dikkate alınmaktadır.
1- Çocuğun sorumluluk alıp alamayacağı,
2- Çocuğun gerçekten bunu isteyip istemediği, suçunu kabul edip etmediği veya
pişmanlık duyup duymadığı,
3- Çocuk gerçekten bu durumu anlayabiliyor mu ve bunu gerçekleştirebilecek
kapasitesinin olup olmadığı.
Bunların yanında gencin ailesi de çok önemlidir. Bu durumu ailesinin de kabul etmesi
gerekmektedir. Çünkü, 18 yaş altındaki çocuklarla çalışılmaktadır. Genel olarak gençlerin
%60’ı sorumluluğu kabul etmektedir. Daha da zor olan ise gencin; mağdura önem vermesi,
mağdur da ne gibi sonuçlara yol açtığının farkına varması ve bunları düşünmesidir. Ayrıca
mağdurun psikolojik olarak etkilenip etkilenmediği de çok önemlidir. Amaç, gencin kendisini
mağdurun yerine koyup durumu anlaması ve empati yapmasıdır.
8
Eğer çocuk ve ailesi bu koşullara uyarsa ve bu kriterlere sahip ise, mağdurla iletişime
geçilmektedir. Mağdurun uzlaşma toplantısına katılmama seçeneği bulunmaktadır. Teknik
ekip, mağdurla da olayı incelemeli, olayın mağdurun hayatında nelere neden olduğunu, bu
programa katılma isteğinin olup olmadığını, kapasitesinin bulunup bulunmadığını, hınç alma
duygusunun olup olmadığını araştırmalıdır. Eğer mağdurun tek düşündüğü gencin
cezalandırılması ise, buna sadece mahkeme de karar verilmelidir.
Daha sonra uzlaştırmacı mağduru davet eder ve suçlu-mağdur arasında bir görüşme
hazırlayarak iki tarafı bir araya getirir. Uzlaşmacı burada koşulları hazırlamış olur. 1990’dan
2006’ya kadar 25.000 kişi ile uzlaşma sağlanmıştır ve hiçbir sorun yaşanmamıştır.
Uzlaştırma görüşmesinin genel amacı; suçun nedenini öğrenmek ve suçun kaynağına
inmektir.
İki taraf için de uzlaştırmanın yararlı olacağı bilinmeli, sadece mahkemeye gitmemek
için alternatif olarak görülmemelidir. Kişinin kötü hislerinden kurtulması ve eğer varsa
ekonomik zararında karşılanması gerekir. Örneğin; üç genç dükkan soyuyorlar ve dükkan
sahibini tehdit ederek 60 € çalarlar. Mağdurla görüşüldüğünde kendisini çok kötü hissettiğini
söyler. Artık hava karardığında dükkanda olmaktan korktuğundan,, eşi onunla gitmek zorunda
kalıyor, sürekli arkasına bakarak yürümeye başlıyor. Kendi çocukları da dükkanı soyan
çocuklarla aynı okula gidiyor, tehdit edilmelerinden korkuyor. Böyle bir durumda ise, kişi için
60 €’nın bir anlamı yoktur, çünkü, korkuları çok daha fazladır. Bu durumda yapılması gereken,
kişinin korkularından kurtulmasıdır. Bu tip sorunlarla karşılaşılabilmektedir. Mağdurların en
fazla sorduğu soru; “Neden ben?” olmaktadır. Bu hissin iyileştirilmesi gerekmektedir. Aynı
zamanda mağdurlar suçlu çocuklara da soru sorabilirler:
Mağdur: Neden beni seçtin?
Çocuk: Sizin dükkan boştu.
(Böyle bir cümle mağduru rahatlatabilmektedir)
M: Bu sizin annenizin başına gelse nasıl olurdu?
Ç: O işi yapanları öldürürdüm.
(Böyle bir cevap suçlunun mağdurun duygusunun farkına varmasına yardımcı oluyor)
M: Çocuklarıma ne olacak?
Ç: Söz veriyorum bir şey olmayacak
M: Dükkanımda kalmaya korkuyorum
Ç Biz okuldan çıkınca sizin yanınıza geliriz bir şey olmasın diye.
Tüm bunlar paradan çok daha önemlidir.
Barcelona’da merkezde 2 milyon olmak üzere toplam 4 milyon kişi yaşamaktadır.
Buradaki Adalet Sistemi oturmuş ve koordinasyonu çok iyi olan bir sistem olduğundan çok
fazla zorluk çekilmemiştir. Ancak;
1- Politik yapılardan kaynaklanan sorunlar bulunmaktadır.
2- Mahkemeye getirilen çocukların doğasından kaynaklanan sorunlar vardır. 25 yıl önce
getirilenlerin %75’ini İspanyol, %25’ini çingeneler oluştururken, günümüzde %70’ini İspanyol
ve çingeneler, %30’unu ise farklı ülke (Fas, Kuzey Afrika, Latin Amerika) vatandaşı çocuklar
oluşturmaktadır.
9
3- Yaşın daha da arttırılmasıyla da sorunlar yaşanmaya başlamıştır. Yaş aralığının
15’den 18’e çıkması suç dağılımını da değiştirmiştir. Daha önce hırsızlık suçları daha çok iken,
bu suçların yanında cinayet suçları artmaya başlamıştır.
4- İşin doğası gereği yaşanılan zorluklar vardır. Çocukların sürekli gelişmekte ve
değişmekte olması, çocukla çalışırken dikkate alınması gereken bir çok konunun olması gibi
değişkenler zorluklar yaşanmasına neden olmaktadır.
2.2. Ceza İnfaz Sistemi
Uzlaşmanın yapılmadığı ve suçun ağır olduğu durumlarda mahkemeler iki şekilde karar
vermektedirler. Bunlar; hapis cezaları ve denetimli serbestlik hizmetleridir.
a) Kapalı hapis
: Çocuk hakkında düzenlenen raporlardan elde edilen bilgilerden
hareketle, çocuğu sosyalleştirmeyi amaçlar, bu yönü ile toplumda sorumlu bulunduğu sosyal
davranışına müsaade eder. Kapalı bakım uygulayan kurumlarda, kurum idaresi sınırlı ve daha
sonraları ise bağımsız kontroller gerçekleştirir.
b) Yarı açık ceza infaz kurumu: Kurumda kalmak suretiyle, kurumun planlı eğitim
programları faaliyetlerine katılmak yönünde bir tedbirdir. Çocuğun kurum-dışı faaliyetlere
katılabilme ve hafta sonu izinlerinden faydalanabilme ihtimali bulunmaktadır.
c) Tam açık ceza infaz kurumu : Kurumda uygulanır ve kurum-dışı tüm eğitim ve
çalışma ile ilgili faaliyetlere katılma izni verilir.
Denetimli Serbestlik tedbiri ise; çocuğun sorumluluk bilinci ile bir hayat sürmesini
sağlayacak beceri ve bilgi edinebilmesi amacıyla hakim tarafından hükmolunan süre boyunca,
uzman bir kişi tarafından gerçekleştirilebilecek kontrol ve takip altında tutulması anlamına
gelmektedir. Bu tedbirin infazı esnasında, çocuk, hakim tarafından kanun uyarınca belirlenen
yükümlülüklerini ve kendisinden beklenilenleri yerine getirmelidir. Bu kapsamda;
a) Eğitim merkezine düzenli aralıklarla ziyaret,
b) Eğitim, kültürel, davranışsal, mesleki veya çalışma programları, cinsel eğitim
programları, yol kuralları eğitimi ve diğer benzer programlara devam etme,
c) Belirli yerleri ziyaret etme yasağı,
d) Evinde infaz,
e) Belirli bir yerde yaşama yükümlülüğü,
f) Terapötik yardım,
g) Kamu hizmeti,
h) Bazı hakların geri alınması (motor ehliyetleri gibi),
ı) Yetkili hakim veya savcının uygun göreceği diğer yükümlülükler verilmektedir.
Bu yaptırımların 5 özelliği bulunmaktadır.
1- İspanyol Kanunlarına dayanmaktadır. Kanun yoluyla gerçekleştirilmektedir.
2- Bu yaptırımların kontrolü ve takibi hakim tarafından yapılmaktadır.
3- Yaptırımları her bölge kendisi uygulamaktadır. Kendileri kontrol etmektedir.
4- Gerektiğinde Hakim tedbirleri değiştirebilmektedir.
5- Hapis cezaları, çocuklar için tahsis edilen kurumlarda gerçekleştirilmektedir.
Katalonya’da 6 tane ceza infaz hizmeti yeri bulunmaktadır.
1- 2 tane 60 kişilik
2- 2 tane 30 kişilik,
3- 1 tane 14 kişilik,
4- 1 tane 12 kişilik (terapötik birim) bulunmaktadır.
1
Bunlara ek olarak, Barcelona ve Tarragona’da 60’şar kişilik 2 kurum daha açılması
planlanmaktadır.
60 kişilik bir kurumda;
-1 müdür,
- 1 müdür yardımcısı,
- 4 koordinatör,
- 50-60 eğitim görevlisi (sabah, öğle, akşam, gece ve hafta sonu olmak üzere vardiya
usulü çalışmaktadırlar)
- 2 psikolog,
- 2 sosyal çalışmacı
- 7 okul öğretmeni görev yapmaktadır.
Eğer okulda eğitimine devam eden bir çocuk suç işlediyse, barınılan kapalı kurumda bir
okul bulunmakta ve bu okulda eğitimine devam etmektedir. Bu okulda 7 öğretmen görev
yapmaktadır. Çünkü, eğitim kanunen zorunludur ve çocuklar orada bulunan okula devam
etmek zorundadırlar.
Çocuk 16 yaşından büyük ise, kapalı ceza infaz kurumlarında bulunanlar bazı etüt
çalışmalarına katılmaktadır. Ayrıca çocuklar ürettikleri ile 60 ve 30 kişilik cezaevlerinden
dışarıya satış yapmaktadırlar. Çalışan gençlere bir miktar ücret ödenmekte ve sigortaları
yapılmaktadır. Ancak, çalışacak bu gençlerin 16 yaşından büyük, iyi halli ve istekli olmalı
gerekmektedir.
Cezaevlerinden tahliye olan çocuklara hakim tarafından yapması gereken bazı
sorumluluklar ve yükümlülükler verilmektedir. Bunu takip etmekten sorumlu olan görevlinin
bu kişiye iş bulma görevi de bulunmaktadır.
Kurumlar ceza infaz kurumlarından tahliye edilen kişileri çalıştırdıklarında devlet
tarafından bu kurumlardan vergi düşürülmektedir. Bir zorunluluk değil, kurumun isteğine bağlı
ancak vergi düşürülmesi kurumları olumlu yönde etkilemektedir. Bu, sadece hükümlüler için
değil, özürlüler içinde uygulanmaktadır.
3. EĞİTİM MERKEZLERİ
3.1.CEJFE- Hukuki Çalışmalar Merkezi
Katalonya’da Adalet Bakanlığında, yöneticiler ve Genç Suçlu Adaleti sisteminde
çalışan hakimlerle birlikte 13.000 kişi görev yapmaktadır. Barcelona’da bulunan bu eğitim
merkezi Adalet Bakanlığında çalışan bu kişilere verilecek eğitim programlarını hazırlamakta
ve uygulamaktadır.
Bu eğitim merkezinde 1.000 personel çalışmakta olup, eğitim merkezinde 2 bölüm
bulunmaktadır:
1- Eğitim bölümü,
2- AR-GE- Proje araştırma ve geliştirme bölümü.
Eğitim merkezlerinde, Adalet Bakanlığının daha iyi ve daha etkin çalışabilmesini
sağlayıcı eğitim verilebilmesi için araştırmalar yapılmakta ve bu araştırmalar sonucunda yeni
projeler ve yeni servisler üretilmektedir.
1
Eğitim Programları :
Merkezde Adalet Bakanlığında genç suçlularla ilgili olarak 500 kişi çalışmaktadır. Her
yıl 450 si eğitim almaktadır. Bu eğitim programları 2 şekilde uygulanmaktadır:
A) Başlangıç eğitimi : (60 saat)
1- Genel Organizasyon
a) Adalet Bakanlığı ve
b) Çocuk Adaleti Genel Müdürlüğü hakkında bilgi.
(En genelden en özele eğitim verilir)
2- Genç Adalet sistemi ile ilgili mevzuat eğitimi verilmektedir. Bununla birlikte, genç
mahkemelerinde görev yapan hakimler ve kararları konuları ile hakkında bilgilendirilmekte ve
mahkemelerin nasıl çalıştıklarının anlaşılabilmesi için mahkemelere ziyaretler
düzenlemektedir. Duruşmalara bilgi almak amaçlı girebilmektedirler.
3- Genç suçlular hakkında bilgi verilmektedir. Suç türleri, yaş aralıkları, cinsiyetleri,
uyrukları gibi konularda bilgilendirme yapılmaktadır.
4- Adalet Bakanlığındaki ekiplerin nasıl çalıştıklarını görebilmek için merkeze
gitmektedirler. Bu ekiplerin hangi konularda, nasıl çalıştıkları anlatılmakta, eğer çalışmaları
gerekiyorsa orada pratik eğitim almaktadırlar. Ayrıca ekiplerin mahkemelerle ve cezaevleri ile
nasıl çalıştıkları konularında bilgilendirilmektedirler.
B) Devam Eden Eğitimler:
Hizmet içi eğitimlerdir. Bu eğitimde genel grup kursları verilmektedir. Bu kurslar;
a) Ceza infaz kurumu personeli ve
b) Genç Adalet Genel Müdürlüğünde çalışan personel için eğitim programlarını
içermektedir.
Çünkü, bu grupların konuları ve karşılaştıkları problemler aynıdır. Birlikte çalıştıkları
gençlerin ortak konuları olabilmektedir ve bunları çözebilmeleri için de bu temel bilgileri
almaları gerekmektedir.
Bu programlarda herkesin toplam 40 saat eğitim alma hakkı vardır. Aşağıda belirtilen
eğitimler 20 saatlik aktiviteler halindedir. Dolayısıyla herkes 2 tane program seçebilmektedir.
12345-
Psikolojik sorunlu suçluları tanıma.
Uyuşturucu bağımlıları,
Gençlerle görüşme teknikleri,
Temel bilgiler,
Bilişsel davranışçı tedavilerin uygulanması, (Genç Kanununun yürürlüğe girmesi ile
birlikte programa eklenmiştir.)
6- Aile içi şiddet,
7- Çocuk Kanunları.
1
Ayrıca bu eğitimlerin yanında, bir de Genç Adalet Sistemi için uygulanan bir yöntem
vardır. Her yıl ekiplerin müdürleri ile buluşulup, hangi konularda ihtiyaçlarının olduğu
belirlenerek ihtiyaç analizi yapılmaktadır.
Katalonya’da her yıl 9 000 kişiye eğitim verilmektedir.
Hakim, savcı ve mahkeme çalışanları olmak üzere 7 000 kişi,
Cezaevlerinde de 3500 personel görev yapmaktadır.
Eğitim merkezinde eğitim verecek olan üniversite profesörleri, mahkemeleri ve
cezaevlerini gezerek ne gibi eğitim vereceklerini planlamaktadırlar.
Eğitim merkezinde 2 tür eğitimci bulunmaktadır.
1- İçeriden eğitimci : Adalet Bakanlığında çalışanlar arasından tecrübelerine, kişilik
özelliklerine ve mevzuat bilgilerine göre seçilen eğitimcilerdir. Bunlar, hakimler, savcılar, ceza
infaz kurumu müdürleri veya psikologlar olabilmektedir.
2- Dışarıdan eğitimci : Daha iyi eğitim seviyesine ulaşabilmek ve bilgilerin
paylaşılabilmesi için dışarıdan da destek alarak eğitimci görevlendirilmektedir. Bunlar
üniversite profesörleri ile özel eğitim almış eğitimcilerdir.
Eğitim içinde yer alan kurslar pratik kurslardır. Nasıl görüşme yapılır, hükümlüler
gidecekleri yerlere nasıl götürülür bunların eğitimi verilir. Ayrıca, mevzuat konusunda da
teorik eğitim verilmekte ve eğitim sonunda sınavlar yapılmaktadır. Eğitime katılanlar görev
yerlerine döndüklerinde sorunla karşılaşırlarsa eğitimlerine katılanlarla iletişime geçerek
onlardan bilgi alabilmektedirler. Ayrıca eğitim verenler, ayda bir onları yerlerinde ziyaret
ederek sorunları veya sıkıntıları olup olmadıklarını yerinde görerek öğrenmektedirler.
Her eğitim sonunda öğrenci ve öğretmenler, program değerlendirmesi yapılması
amacıyla form doldurmaktadırlar. Bu formlardan çıkan sonuçlar ile, eğitimlerin yeterli olup
olmadığı, eksik yönleri, bu eksiklikleri tamamlamak için neler yapılabileceği konusunda
bilgiler elde edilmekte ve daha sonraki eğitim programlarının hazırlanma döneminde bu
bilgiler eğitim merkezi tarafından değerlendirilmektedir.
Eğitim merkezinde toplam13 sınıf bulunmaktadır. Burada 260 kişi eğitim almaktadır.
240 kişilik de amfi salonu bulunmaktadır. Bu merkezde toplam 500 kişi aynı anda eğitim
alabilmektedir.
3.2. Genç Hükümlülerin Suç Tekrarı Alanında Yapılan Araştırmalar
Bu kapsamda yapılan araştırmalar pratik ve hemen uygulamaya geçirilebilecek olan
araştırmalardır. Çünkü, bu araştırmaların gerekliliği yıllık çalışma raporları ve uygulamalar
sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, pratik araştırmalar ve istatistikler yapılmaktadır.
Örneğin, 2003 yılında yapılan bir araştırma sonucunda, yabancı gençlerden merkezlere
gelenlerin çoğunluğunu diğer ülkelerden gelen ailesiz gençlerin oluşturduğu görülmüştür.
Ayrıca bu merkezlere gelişlerinin nedenleri de araştırılmış ve şu noktaların genel olduğu
görülmüştür.
1)Aile içi şiddet ve
2)Aldıkları eğitim (bu konuda 2004 yılında bir araştırma yapılmış)
1
2005 de yapılan araştırma ile, tekrar suç işleme oranı araştırılmış ve bu oran %22,7
olarak bulunmuştur. Sonuç olarak, suç işleyenlerin büyük bir bölümünün artık suç işlemediği,
küçük bir bölümün aynı suçu işlediği, bir bölümünün ise daha ciddi suçları işlediği
görülmüştür.
Yapılan diğer bir araştırma ile de mahkum profili çıkarılmaya çalışılmış ve şu sonuç
elde edilmiştir:
2002-2005 yılları arasında 3 000 hükümlü üzerinde yapılan araştırmadan %56’sının bir
suç işlediği, %4’ünün ise 7 den fazla suç işlediği görülmüştür.
Yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlar ise suç işleyenlerin çoğunun;
1- Erkek olduklarını,
2- Ailesi tarafından kötü davranışlara maruz kalmış olduklarını,
3- Sosyal çevresinin iyi olmaması ve sorunlu olduklarını,
4- Okula gitmediklerini,
5- Uyuşturucu kullandıklarını ortaya koymuştur.
1
3.3. Risk Değerlendirme Programları:
Bu araştırmaların sonucunda; çalışan profesyonellerin iyi bilgilendirilmemiş olduğu ve
uygulamalarda bir takım yanlışlıkların olduğu görülmüştür. Profesyoneller farklı düzeylerde
risk değeri vermektedir. Dolayısıyla bunun standart hale getirilmesi gereği ortaya çıkmıştır. Bu
sebeple Gençlerde Şiddete Yönelik Yapılandırılmış Risk Değerlendirmesi - The Structured
Assesment of Violent Risk in Youht (SAVRY) aracı oluşturulmuştur. Risk faktörlerinin ortaya
çıkması sonucu kişi tedaviye ya da ıslaha yönlendirildiğinden risk faktörlerinin çok net bir
şekilde anlaşılması ve değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu değerlendirme aracı 30 maddeden oluşmaktadır. Bu aracın içerisinde;
1- Tarihsel Gelişim : Gencin geçmişi hakkında, ilk suçu ne zaman işledi, kaç suç işledi?
2- Sosyal Durumu : Nerede, nasıl, kimlerle yaşıyor, arkadaşların durumu, suç işleyip
işlemedikleri veya gencin suç işlemesine neden olup olmadıkları, ailesinin ekonomik, sosyal ve
eğitim durumu,
3- Eğitim Durumu : Ailesinin eğitimine verdiği önem, eğitim almayı isteyip istemediği,
4- Kişisel durumu : Alkol veya uyuşturucu kullanıp kullanmadığı, çalışmayı isteyip
istemediği, olumlu veya olumsuz kişisel özelliklerinin bilinmesi gerekli.
5- Koruyucu faktörler bulunmaktadır.
Bunların sonucunda düşük, orta ve yüksek risk faktörü elde edilir. Yüksek riskli
olanların suç tekrarlama olasılığı da daha fazla olabilmektedir. Örneğin, çocuk dürtüsel ve
olumsuz davranımda bulunuyorsa ve tedavi edilebilirse suç işleme risk düzeyi düşebilir. Bu
risk değerlendirmesine göre, gencin hangi yönlerinin eksik olduğu, bu eksikliklerin hangi
eğitimlerle nasıl giderilmesi gerektiğine de uzman karar vermektedir. Uzmanlar bu sistemi suç
işleme oranını düşürmek için kullanmaktadırlar.
Uzmanların elde ettikleri bu bilgiler bilgisayarlara kaydedilmekte, araştırmalarda da bu
bilgilerden de yararlanılmaktadır.
Risk değerlendirme
Tedavi /
ıslah
Geri
bildirim
Araştırma
Geri bildirim verildiğinde ve bununla beraber öneriler de anlatılır. Profesyoneller
böylelikle nerede eksik olduklarını fark eder ve bunları düzeltirler. Aynı zamanda bu bilgiler
eğitim için de kullanılarak araştırmanın bilimsel hale getirilmesi sağlanır.
1
Risk değerlendirme sisteminde puanlama yöntemi kullanılmamaktadır. Çünkü,
Katalonya’da yaşayan farklı kültürde insanlar bulunmaktadır. Risk değerlendirmesi düşünce ve
eğitim ile yapılabilir. Puanlama yöntemi ile risk değerlendirmesi yapılınca problemler ortaya
çıkabilir. Riski çok düşük olan bir kişinin yüksek risk faktörü olabilir. Çünkü, birkaç risk
faktörü ilişkilerinden dolayı daha yüksek risk faktörü oluşabilmektedir. Genel toplamlarda
çalışılınca, bu durumlar göz ardı edilmiş olmaktadır.
Ayrıca uzmanlar düşünmeye yönlendirilerek beklenmeyen olumlu veya olumsuz
faktörlerin de göz önünde bulundurulması sağlanmaktadır.
Bu formları psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacılar doldurabilmektedir. Bu uzmanlar
çok uzun süre eğitim almakta ve eğitimlerinin devamlılığı bulunmaktadır.
Bu öncelikle bir pilot bölgede uygulanmış ve çalışma kalitesinin çok yükseldiği
görüldüğünden genelde de uygulanmaya başlanmıştır.
1
4. ÇOCUK- GENÇ SUÇLU MAHKEMELERİ
Barcelona’da 6 genç mahkemesi bulunmaktadır.
Mahkemeler 2’ye ayrılmıştır.
1- Genç mahkemeleri – 14-18 yaş arası
2- Yetişkin mahkemeleri – 18 yaş üstü
Genel olarak Avrupa Birliği yasalarına uyum sağlanabilmesi için 14 yaşına kadar suç
işleyen çocuklar mahkemeye çıkarılmamaktadırlar. Amerika ve İngiltere’de ise bu çocuklar da
mahkemeye çıkmaktadırlar. Katalonya’da 14 yaş altında suç işleyen çocuklarla sosyal hizmet
kurumları ilgilenmektedir.
Genç mahkemelerinde yetişkin mahkemelerinde kullanılan dil kullanılmamaktadır.
Genç mahkemelerinde önemli olan cezalandırma değil, yaptırımların uygulanmasıdır. Çünkü,
ilgilenilen ve çalışılan kişiler genç insanlardır. Bu nedenle yaptırımların eğitim amaçlı
olmasına dikkat edilmektedir. Yetişkin ve genç mahkemelerinin arasındaki en önemli fark;
yetişkinlerde cezanın, gençler de ise yaptırımların uygulanmasına dikkat edilmesidir. Çünkü,
15 yaşındaki bir gencin kolay değişim ve gelişimi sağlanabilirken, 40 yaşındaki bir yetişkinin
gelişim ve değişim göstermesi kolay değildir.
Eğer devlet olarak başarılı olmak istenirse, devletin zengin ve gelişmiş olması gerekir.
Devletlerin gelişimi ise eğitimle başlar ve bu eğitimi sağlayacak çok sayıda öğretmen
görevlendirmesi gerekmektedir. Bu sistemin başarılı olması için hem çok sayıda öğretmene
hem de çok sayıda uzmanlara-psikolog-sosyal çalışmacı vb.- ihtiyaç vardır. Çünkü, çalışılan
kişiler hem genç hem de suçlu örneklemdir. Hem bu gençlerle hem de bu gençlerin aileleri ve
sosyal çevreleri ile çalışmak zorunluluğu bulunmaktadır. Çalışılan alan çok geniş ve karmaşık
bir alandır.
Ağır suçlarda ise, hapis cezaları uygulanmaktadır. Bu kişiler kapalı cezaevlerinde
kalmaktadırlar. Kapalı cezaevleri de yetişkinlerin kaldığı kapalı cezaevlerine benzemekle
beraber aralarındaki fark, genç kapalı cezaevlerinde eğitim veriliyor olmasıdır. Bu nedenle çok
fazla eğitimci gerekmektedir. Bu uygulanan model Alman modelidir.
Mahkemelere genç suçlu ile ilgili olarak gelen tek bilgi kaynağı teknik servis tarafından
hazırlanan raporlardır. Hakimler bu raporlara göre karar veriyorlar. Hakimler de ayrıca çocuk
ve genç mahkemelerinde çalışacaklarsa hukuk eğitiminin yanında bu konuda da ihtisas eğitimi
almaları gerekmektedir. Bu eğitimleri veren iki eğitim merkezi bulunmaktadır. Bu konuda da
İtalyan modeli kullanılmaktadır.
Çocuk ve genç mahkemelerinde çalışan savcıların rolleri daha önemli olduğu için
hakimlerden daha farklı haklara sahiptirler. Yetişkinlerin mahkemelerinde yargıcın işlevi daha
fazladır. Ancak, gençlerin mahkemesinde savcının istemi üzerine yargıç devreye girebilir.
Çocuk mahkemelerinde savcı daha çok görev almaktadır, sorumlulukları ve yapacağı görevler
daha fazladır. Mahkemeye kadar geçen sürede yapılanlar, uzlaştırma ve anlaşmadır. Eğer
çocuk verilen tazmini ödemedi ya da uymadı ise o zaman savcı teknik ekipten bir rapor
hazırlamasını ister. Eğer çocuğun bir mazereti yoksa o zaman çocuk mahkemeye gönderilir ve
mahkeme aşaması başlar. Ancak, mağdur yapması gerekenleri yapmazsa farklı yönlendirmeler
yapılır. Çünkü, mağdurun bu konuda herhangi bir sorumluluğu yoktur.
Yılda 6 mahkemede ortalama olarak 3500 genç davası görülmektedir.
1
Ağır suçlarda, yetişkinlerden ayrı gençlere özgü bir Kanun bulunmaktadır. Çocuk
Kanununda cezalar açık olarak yazmaktadır. Büyüklerin işleyeceği suçlar ile aynı suçlardır
ancak eğitim çözümleri vardır, ceza olarak uygulanmaz. Aynı suçu işleyen gençlere farklı
eğitim biçimi uygulanabilmektedir. Aynı suçu işleyebilirler ancak aynı kişilik veya sosyal
yapıya sahip olmayabilirler. Bu nedenle hazırlanan raporların önemi çok büyüktür.
Bu çalışmalar açık, yarı açık ya da kapalı cezaevlerinde de yapılabilmektedir. Açık
cezaevlerine gönderilen çocuk ve gençlerde amaç ise; onların özgürlüklerini kontrol altına
almaktır. Bu çocuk ve gençler normal yaşamlarına devam etmekte ancak, teknik ekipteki
görevlilerin kontrolü altında bulunmaktadırlar.
Kamu yararına çalışmada ise, kişi yardım ve sosyal amaçlı olarak kamuda
çalışmaktadır. Yaşlılara, yardıma muhtaçlara ya da bahçe işleri gibi alanlarda
çalıştırılmaktadırlar. Genel olarak bu kişilere ücret verilmemektedir. Sağlık problemleri varsa
tedavi edilmektedir.
Bazı çocuklar terapötik evlerde de kalabilmektedirler (örneğin; çocukların ailesiyle
problemleri varsa ailesinin yanından alınmaktadır). Psikolojik tedavi çok önemlidir, çünkü
belki de suçun temel nedenini oluşturmaktadır.
Savcının sorumlu olduğu süreç;
1-Çocuğu avukatıyla dinlemek,
2-Mağduru dinlemek,
3-Sanıkları dinlemek,
4-Bunlara göre zararı inceleyen, çocuk için eğitim programını öneren teknik raporu
talep etmek,
5-Hakime bu raporu götürmek üzere gün talep etmektir.
Barcelona’da 18 çocuk savcısı, 200 hakim bulunmaktadır. Nüfusu ise 4 milyondur. Bir
savcının yaklaşık olarak gördüğü dosya sayısı 230’dur. Savcı, 130’unu mahkemeye gönderir.
Diğer kısmını ise, eğer mağdur çok zarar görmemiş ve suç çok ağır değilse, mahkemenin
çocuk için de iyi olmayacağına karar verilirse, davanın açılmasının ertelenmesi söz konusu
olabilir.
Teknik ekip, savcı ile yüz yüze konuşur, çocuk hakkındaki her şeyi rapora
yazmayabilir. Aynı zamanda önemli olan savcı- teknik ekip iletişimidir.
Ortalama olarak 1-2 yıl deneme süreleri verilir. Sadece bir kere 5 yıllık bir deneme
süresi verilmiştir.
Denetim süresinde;
1- Başlangıç raporu,
2- Devam raporu (6 ayda bir),
3- Bitiş raporu olmak üzere 3 değişik rapor hazırlanmaktadır.
İlk 2 ayda düzenlenen başlangıç raporu çok önemlidir. İlk raporlarda çocuğun kararları
ve yapacakları yazılı olduğundan ve kurallara ya da yazılanlara uyup uymadığı çok büyük
önem taşımaktadır. En son yapılan rapor ise, değerlendirme amaçlı olarak hazırlanmaktadır.
1
Eğer esneklik içerisinde çocuk, her kurala uyar, her söyleneni yaparsa; teknik ekip
verilen süreyi kısaltmayı teklif edebilir. Bunu önce çocuğa planı yaparken de söyleyebilir :
“Eğer her şey yolunda gider ve sen hepsine uyarsan süreyi azaltabiliriz”. Bunun dışında
sorumluluklarını yerine getirmediğinde kapalı ceza infaz kurumlarına gönderilme gibi
sonuçları da bulunmaktadır.
Ağır suçlarda çocuk 18 yaşından küçük bile olsa direkt olarak kapalı ceza infaz
kurumuna gönderilir. Katalonya’da son 5 yılda bir kere 6 yıl, 2 kere de 5 yıl ceza verilmiştir.
Verilen diğer cezalar ise 1-2 yıl arasında değişmektedir.
Denetimli serbestlik tedbirleri 2 yıla kadar uygulanmaktadır. Çocukta da yetişkinde de
aynıdır. Ayrıca çocuk 23 yaşına kadar tedavi merkezlerinde kalabilmektedir.
5.
UYGULANMAKTA
KARARLARI
OLAN
KAMU
YARARINA
ÇALIŞTIRMA
5.1. Denizcilik Müzesi
Denizcilik müzesinde çocuklar belli saatlerde çalıştırılmaktadır. Hiçbir çocuğun
çalışma saati bir diğeri ile çakışmamaktadır. Müzede görevli olan diğer görevliler ile aynı
kıyafetleri giymektedirler. En çok 30 saate kadar kamu hizmeti cezası verilenler çalışmaktadır.
Burada sadece Adalet Bakanlığının gönderdiği çocuklar bulunmamaktadır. Çalışmak isteyen
normal çocuklarda burada çalışabilmektedir. Bilet kontrolü ya da danışmada durma gibi ufak
işleri yapmaktadırlar. Bu çocukların suçlu olduğu diğer kişilere açıklanmamaktadır. Adalet
Bakanlığında bir birim, kamu hizmeti yapılabilecek kurumları araştırmakta ve onlarla
anlaşmalar imzalamaktadırlar. Burada çalışan çocukların sigortası ödenmektedir.
5.2. Yelken Yapma Okulu
Yelken Yapma Okulunda da 5 yılda gelen 300 çocuktan 12’si Adalet Bakanlığı
tarafından gönderilen çocuklardır. Burada yelken yapmayı öğrenmektedirler. Ayrıca, yelken
kullanma ehliyeti bile alarak yelkenci olan çocuklar bulunmaktadır. Bu okulda da sadece
Adalet Bakanlığın gönderdiği çocuklar bulunmamaktadır. Bu çocuklar da bu okula bütün gün
değil, belirli saatlerde gelmektedirler. Bu okuldaki amaç, çocuklara bir meslek edindirmek
amacıyla onlara bazı beceriler kazandırmaktır.
6. TARRAGONA
HİZMETLERİ
GENÇ
SUÇLU
ADALETİ
MÜDÜRLÜĞÜ
BÖLGE
6.1. Yerel Bir Şube Müdürlüğü
Tarragona’da 400 bin kişi yaşamaktadır.
Bu şube içerisinde çocuk adalet sistemi ile ilgili her birim yer almaktadır. Denetimli
serbestlik de burada yer alan bir birim olarak çalışmaktadır.
Bu birimin görevleri şunlardır:
1-Teknik servisin yaptığı raporları incelemek,
2-Çocuk için başka bir sosyal servisin çalışıp çalışmadığını araştırmak,
3-Çocuktan randevu almak, aile ve çocukla görüşmek (eğer aile gelebiliyorsa her
zaman çağrılıyor, gelmek istemeyen aile ise zorla getirilmiyor, uzmanlar bazı durumlarda
evlere gidebiliyorlar),
1
4-Görüşmeyle ilgili plan yapmak,
5-İlk olarak haftalık görüşme yapmak bazı durumlarda daha az problemli olanlarla ayda
bir görüşmek,
6-Eğitim planının hazırlanması için 1 aylık bir süreleri vardır. Bu süre sonunda raporu
onaylanmak üzere mahkemeye göndermek,
7-Planın uygulanması için kaynak araştırmak,
8-Olası durumlar için plan incelemek (geliştirmek için yer bırakılır),
9-Programın bitmesine yakın çocuğu sosyal servis için hazırlamak,
Denetimli serbestlik çocuğun hayatı içinde çok küçük bir zaman diliminde yer
almaktadır. Bu kısa zaman içerisinde büyük değişikliklerin olması zaten beklenmemektedir.
Süreye mahkeme karar vermektedir. Suçun ne kadar ağır olduğuna bağlı olarak 2-3 aydan 2
yıla kadar çıkabilmektedir. Örneğin, kamu yararına çalışmakta bu süre 25-30 saat olarak
belirlenmektedir.
Çocuğun eğitim dışında yerine getirmesi gereken yükümlülükleri şunlardır:
1-Görüşmelere gelmek,
2-Eğitim programları içerisinde yer alan uygulamaları yapmak. Örneğin; alkol
almamak, evde yapması gereken yükümlülükler gibi.
Gönüllüler:
Sistemin içerisine yeni girmeye başlamıştır. Hedefleri eğitim programları içerisinde
eğitim zorluğu olanlarla gönüllülerin çalışmalarını sağlamaktır. Gönüllülerle çalışmaya yeni
başlandığından henüz gelişmemiştir.
6.2. Sosyal Servisler
Sosyal servisler aşağıdaki görevleri yerine getirmektedir.
1- Çocuğun ruhsal durumunu takip etmek, özellikle psikolojik ve uyuşturucu sorunları
olan çocukları denetlemek gerekmektedir.
2- Çocuklara ayakta tedaviler de uygulanmaktadır.Bu durumda çocuk ayakta tedavi
göreceği yere giderek, tedavi sonucunda aldığı raporu sosyal servise vermek zorundadır.
3- Çocukların günlük aktivite merkezlerine gitmeleri gerekmektedir (bu merkezlere
gidip gitmedikleri kontrol ediliyor).
4- Aile dışındaki veya gruptaki yaşantılarını kontrol etmek,
5- Halk için yapmaları gereken işleri yapıp yapmadıklarını kontrol etmek,
6- Sosyal eğitim işleri, daha önceden hazırlanmış ve bir hedefe yönelik çalışmalar
yapmak,
7- Aile, arkadaş, okul ve işyeri gibi çocuğun yaşamındaki bütün durumlar dikkate
alınmaktadır.
Suçlu gencin, görüşmelere gelmek dışında, kurs alması ve iş araması gerekmektedir.
Ayrıca alkol ve uyuşturucu kontrolü yaptırması gerekir.
Uzlaşmadaki başarı; 2003-2004 yılları arasında düşmüştür. Bunun nedenleri;
1-Organizasyondan kaynaklanmaktadır. Çünkü, suçlar da daha çok filtreleştirmeye
gidilmiştir. Uzlaşma yapacakları suç türleri ile suçu işleyen çocuk ve gençler daha özenle
seçilmeye başlanmıştır.
2-Ayrıca, gelen suçlar daha ağır olduğu için uzlaşma uygulanamamaktadır.
3-Suç işleyerek tekrar gelenlerin sayılarının artması. Çünkü, bu suçlularla uzlaşma
yönünde çalışmak çok zor olmaktadır.
Genelde işlenen suçlar; gasp, hırsızlık, kapkaç ve madde bağımlılığıdır.
2
Tarragona’da sosyal servisteki 1 uzmana yılda 30-35 çocuk, uzlaşmacılara ise 25 çocuk
düşmektedir.
6.3. Sosyal Servis Örneği: REUS
Tarragona’da sosyal servislerin çalışmalarını kolaylaştırmak için belirli bölümler belirli
sosyal servislere verilmiştir. Bu bölümlerden biri REUS’tur.
Reus kent merkezinde 104.000 kişi yaşamaktadır. Bu bölüm de ikiye ayrılmıştır. Bu
bölümlerin her birinde bir ekip çalışmaktadır. Bu ekip yetişkinlerle, çocuklarla, yaşlılarla ve
Adalet Bakanlığı tarafından gönderilen çocuklarla ilgilenmektedir. Bu servislerde temel ve özel
olan servisler bulunmaktadır.
Serviste 5 uzman çalışmaktadır:
1- Yarımgün çalışan 1 sosyal çalışmacı bulunmaktadır. Bu sosyal çalışmacı yaşlılarla
ilgilenmektedir.
2- 1 uzman ise her çeşit halkla ilgilenmektedir.
3- 3 eğitimci bulunmakta ve 1 i tam gün, 2 si ise yarım gün çalışmaktadır.
2 çeşit çalışma bulunmaktadır.
1- Bireysel çalışma,
2- Grup çalışmaları ve projeler.
Eğer, çocuk veya gencin, bir servisin yetki alanından diğer bir servisin yetki alanına
gitmesi gerekiyorsa kişinin o yerdeki ekiple çalışabilmesine imkan sağlanır. Bu serviste her yıl
6-18 yaş aralığında 220 kişi ile çalışılmaktadır. Bu çocuklardan sadece 3-4 tanesi Adalet
Bakanlığı tarafından bu servise yönlendirilen suç işleyen çocuklardır.
Bu servis, 13 yaştan 16 yaşına kadar kişilerin gelişimleri ve eğitimleri için bütün
kaynakları araştırır. Semtte bulunan okullarla, çeşitli kurum ve kuruluşlarla irtibata geçip,
yardım alır.
Ayrıca, bu serviste çeşitli projeler uygulanmaktadır. Her projede farklı kişiler
çalışmaktadır.
Örneğin; spor programları projesinde 7 kişi,
Okula devam programları projesinde ise 2 kişi çalışmaktadır.
Ailelerle çalışma projesinde aileleri ile problemleri ve sorunları olan çocuklar yer
almaktadır.
Bunların yanında uzlaştırmacılar da çocuk ve ailesi hakkında sosyal servislerden bilgi
alabilmektedirler. Bütün kurumlar arasında bilgi paylaşımı bulunmaktadır. Ayrıca, bu kurumlar
arasında işbirliği anlaşmaları yapılır ve bu kurumlara devletten teşvikler sağlanır.
Bu servisin, denetimli, serbestlik de dahil olmak üzere tüm çocukları kapsayan
programları vardır. Tüm programları her çocuk alabilmektedir.
Denetimli serbestlik birimi çocuk geldiğinde, sosyal servisle iletişime geçmektedir.
Amacı:
1-Çocuğun programlara gelip gelmediğini takip etmek,
2-İşlerin nasıl gittiğini öğrenmek,
3-Mahkemeye rapor hazırlamak.
2
Bu birimdeki temel amaç; eğitim vermek ve meslek kazandırmak amacıyla eğitmek
suretiyle çocukların suç işlemesini engellemektir.
Katalonya Çocuk Adalet Sistemi’nde tüm kamu ve özel sektör kurumları işbirliği ve
koordinasyon içerisinde çalışmaktadır.
Sosyal servisten sonra; okula gitme problemi olan çocukların ve suçlu çocukların 16
yaşlarına kadar eğitildiği bir okula ziyaret gerçekleştirilmiştir. Bu okul önceleri dini bir okul
iken daha sonra Eğitim Bakanlığı’na bağlı problemli çocukların hem okul dersleri hem de
beceri geliştirme dersleri aldığı okul haline getirilmiştir.
2
7. CEZAEVLERİ ZİYARETLERİ
7.1. CE Oriol Badia (Yarı açık ceza infaz kurumu)
Çalışma ziyareti içinde şehir dışında küçük bir yarı açık ceza infaz kurumuna
gidilmiştir. İçerisinde hayvanların da barındığı küçük bir çiftlik bulunmaktadır.
14 kişilik olan bu ceza infaz kurumunda sadece erkekler kalabilmektedir. Buraya alınan
çocukların ortak özellikleri bulunmaktadır. Bu çocuklar empati yapabilme özelliği ve
kapasitesi olan çocuklar arasından seçilmektedirler.. Bu kurumda hiçbir güvenlik önlemi
yoktur, başlarında bir polis bulunmamaktadır. Bir problem olduğunda sadece orada çalışan
personel bu durumla ilgilenmektedir. Genel olarak bu çocukların aileleri ile problemleri ve
sorunları bulunmaktadır. Bu yüzden aileleri ile de çalışılmaktadır.
Çocuk, bu kuruma gelir gelmez kendisine bir öğretmen atanır. Daha sonra kurumda
görevli psikolog veya sosyal çalışmacı bu çocuğun veya gencin ailesiyle iletişime geçer. Şu
anda bu kurumda 11 çocuk bulunmaktadır. Çocuklardan 3 tanesi Faslıdır. 2 çocuğun ailesi
Katalonya’da yaşamaktadır. Fakat 1 tanesi kamyon altında kaçak giriş yapmıştır. Burada kalan
çocukların ceza süreleri 6 ay ile 1 yıl arasında değişmektedir.
Bu çocuklara kurumda barınma imkanı da sağlanmaktadır. Bazıları gündüz okullara
veya etüt sınıflarına gidebilmektedirler. Ayrıca marangozluk ve bahçıvanlık kurslarına
katılmaktadırlar. Bazıları da dışarıda aktivitelere katılabilmektedirler. Fabrikalara çalışmaya
gidenler de bulunmaktadır. Ayrıca, eğitimciler, psikologlar, pedagoglar, sosyal çalışmacılar
kurumda bulunan çocukların sorunlarına göre her yıl bir eğitim planı hazırlamaktadır. Örneğin,
yabancı sorunu, cinsellik sorunu vb.
Çocuk veya genç polis tarafından yakalanınca savcılığa götürülür. Eğer suçu ağırsa
mahkeme kararı ile kapalı ceza infaz kurumuna gönderilir. Bu kurumda kaldığı süre içerisinde
iyi hallilik gösterirse kurumda görevli psikolog, sosyal çalışmacı ve öğretmen tarafından
oluşturulan bir kurul tarafından açık ceza infaz kurumuna gidip gidemeyeceğine karar verilir.
Eğer bu kararı yargıç da onaylarsa, bu kuruma- yarı açık ceza infaz kurumuna gelebilir. Eğer
bu kurumdan, kurumda kaldığı süre içerisinde iyi davranışlar gösteren bir çocuk kaçarsa,
burada da bir kurul oluşturulur ve bu çocuk yakalanınca tekrar kabul edip edemeyeceklerine
karar verilir. Kötü davranışlar gösteren bir çocuğun kaçması halinde ise, yakalanınca doğrudan
kapalı ceza infaz kurumuna iade edilmektedirler.
Bu kurumda,
-1 yönetici,
-1 yönetici yardımcısı,
-1 sosyal çalışmacı,
-1 psikolog,
-2 aşçı,
-1 şoför,
-2 memur,
-13 eğitimci görev yapmaktadır. Bu görevlilerin 3’ü sabah, 3’ü öğle, 3’ü akşam ve 3’ü
de hafta sonu vardiyalarında çalışmaktadır.
Her çocuğa yemek dışında haftalık 8 € harçlık verilmektedir. Eğer yargıç dışarı
çıkmaları yönünde bir karar verirse, bir ayda iki hafta sonu eğitimcileri ile birlikte dışarı
çıkabilmektedir. Açık ceza infaz kurumunda bulunanlar ise her hafta sonu ailelerinin yanında
kalabilmektedirler.
2
Bu kurumda bulunanlar genellikle; hırsızlık, gasp suçları, aile ile problem yaşayanlar ve
agresif olanlardır. Buradaki çocuklara eğitim verilmektedir. Bunlar marangozluk gibi
eğitimlerdir. Kurumdaki psikologlar dinamik kökenli psikoterapiler yapmaktadırlar. Hayvan
çiftliğindeki hayvanların bakımını üstlenmeleri, onlarla temas ve ilişki kurmaları, sorumluluk
üstlenmeleri gibi konularda çalışmalar yapmaktadır. Bu amaçla kurumun çiftliğinde eşekler,
köpekler, tavşanlar, horoz ve tavuklar bulunmaktadır.
Burada çocukların iş bulmaları konularında onların teşviki söz konusudur. Bu
bağlamda, telefon, internet kullanımı sağlanmaktadır.
Eğer çocuk veya gençte patalojik bir sorun olduğu gözlenirse, çeşitli psikolojik testler
uygulanmaktadır. Tahliyelerine bir ay kala, sorumlu bir uzmanla görüşme yapılır ve
tahliyesinden sonra da bu çocuk veya genç takip edilir. Bu takip işini çocuk veya gencin
adresinde bulunan denetimli serbestlik görevlileri yapmaktadırlar. Bu denetim süresi mahkeme
tarafından verilen karara göre 6 ay ile 2 yıl arasında değişmektedir.
Her sene bir eğitim planı yapılmakta ve bu plan doğrultusunda çalışanların hepsine
eğitim verilmektedir.
7.2. CP de Joves de Barcelona (Genç yetişkin kapalı ceza infaz kurumu)
Bu kurum 1984 yılında 18-25 yaş arası hükümlü ve suçluların kalabileceği bir kurum
haline getirilmiştir. Kuruma polisin ceza infaz kurumu servisi yardımcı olmaktadır. Bu kurum
3 bölüme ayrılmıştır:
1- 368 kişilik kapalı bölüm,
2- 100 kişilik yetişkinler için açık bölüm,
3- 50 kişilik gençler için açık bölüm.
Katalonya’da yetişkinler ve gençler için ayrı kurumlar bulunmaktadır. 9.000 yetişkin
hükümlü bu kurumlarda kalmaktadır. Cezaevlerinde toplam 13.000 hükümlü ve tutuklu
bulunmaktadır.
Bu kurumun dışında;
1- Barcelona’da hem hükümlülerin, hem tutukluların hem de kadınların kalabileceği
400 kişilik bir ceza infaz kurumu,
2- Barcelona dışında 3 tanesi 300-400 kişilik, 3 tanesi de 1000 kişilik olmak üzere
toplam 6 tane ceza infaz kurumu bulunmaktadır.
Ancak, son zamanlarda suç oranlarının artması nedeniyle yeni cezaevleri yapılmaya
başlanmıştır. Bu nedenle;
1- Barcelona’nın 30 km. dışında gençler için bir ceza infaz kurumu,
2- 1000 kişilik bir yetişkin ceza infaz kurumu,
2
3- 2000 kişilik bir yetişkin ceza infaz kurumu yapılmaya başlanmıştır. 2007 yılının
başında bir ceza infaz kurumunun açılmasına karar verilmiştir. Ayrıca yapımına başlanan bu
cezaevlerinin ise 2010 yılına kadar bitirilmesi planlanmaktadır.
Bu kurumda 18-25 arası gençler bulunmaktadır. Ancak 8 tane de yetişkin hükümlü
bulunmaktadır. ceza infaz kurumunda bulunanların %40’ı İspanyol, %60’ı yabancı uyrukludur.
Bu yabancı uyrukluların ise %30’unu Faslı, %20’sini Latin, % 10’unu ise diğer ülke
vatandaşları oluşturmaktadır.
Kurumda, değişik eğitim organizasyonları yapılmaktadır.
1- Bir bölümünde öğrenme zorluğu olan gençlere (100 kişi civarında),
2- Bir bölümünde normal eğitim görebilen, daha uyumlu gençlere (200 kişi civarında),
3- Bir bölümünde de psikolojik sorunları olan gençlere (14 kişi) eğitimler
verilmektedir.
Gençler 2 kez sabah 2 kez de akşam olmak üzere günde 4 kez aktivitelere
katılmaktadırlar. Her katıldıkları aktivite için karne doldurulmaktadır. Eğitim için olan
aktivitelere katılım mecburi olup, iş konusundaki aktivitelere katılım isteğe bağlıdır. İş
konusunda yapılan bir aktivite de araba kabloları yapımıdır. Sabah ve akşam 40’ar kişi olmak
üzere bu aktivitede 80 kişi çalışmaktadır.
Ayrıca iş servisinin organize ettiği 5 çeşitli konuda meslek edindirme kursları
bulunmaktadır. Bu kurslar 12 kişiliktir. Bahçıvanlık, tamirat, elektrikçilik, boyacılık ve araba
tamirciliği konularında verilen bu kurslar 3 ay sürmekte ve kurs sonunda katılımcılara sertifika
verilmektedir.
Ayrıca kurumda bulunan kişilerin sorunları çözmek amacıyla bazı programlar da
uygulanmaktadır. Örneğin, uyuşturucu bağımlısı olanlara, cinsel suçtan dolayı kurumda
bulunanlara bu konularda programlar uygulanmaktadır. Bu programlar bireysel veya grup
olarak yapılmaktadır. Bu programları kurum doktorları organize etmektedir ancak, dışarıdan da
bu konuda deneyimi olan uzmanlar katılabilmektedir. Burada risk analizi yapılmaktadır.
Çünkü, burada çok değişik eğitim seviyelerinde, çeşitli kişisel ve ruhsal durumları olan
kişilerle çalışılmaktadır. Bu kişilerin ruhsal ve kişisel durumları göz önüne alınarak daha
pozitif düşünmeleri sağlanmaya çalışılmaktadır.
Örneğin, uyuşturucu sorunu olan bir kişiye bu sorunu çözmesi yönünde yardımcı
olunmaktadır. Eğer bu kurumda çözemeyecekleri bir durum olursa dışarıdaki diğer kurumlarla
iletişime geçip, çocuk o kurumlara gönderilmektedir. Katalonya’da her kurumun bir
bölümünde ayakta tedavi olabilecekleri bir yer bulunmaktadır.
2000-2001 yılından itibaren Katalonya’da suçlu profili çok değişiklik göstermiştir.
Yabancı çocuk ve gençler ile yetişkinlerin daha fazla cezaevlerine girdiği gözlenmiştir. Bu
kişilerin eğitim seviyeleri çok düşük olmakla beraber ekonomik imkanları da yok denecek
kadar azdır. Araplar ve Latinler en fazla suç işleyenler arasında ilk sıradadır ve tekrar suç
işleme oranları çok yüksektir. 1998’de 1-2 tane uyuşturucu suçundan gelen Latin çocuk
varken, şimdi bu çocuklar evlere girip gasp ve hırsızlık yapmaya ve sokakta kavga yapmaya
başlamışlardır. Bu yüzden de dil kursları açmaya gerek duyulmuştur. Dil bilmediklerinden
dolayı kendilerini ifade edemeyen bu çocukların hangi eğitim ve programlara dahil edilmeleri
gerektiği konusunda bir karar verilememektedir.
Gençler bu kuruma girdikten sonra ilerleyen yaşlarına göre yetişkin cezaevlerine
gönderilmektedirler. Bu kurumlardan da tahliye olduklarında ise bu çocuklar kontrollerini
2
kaybetmektedirler. Sorumlulukları bitmektedir. Tahliye olanların %40’ı tekrar suç işleyip ceza
infaz kurumuna geri dönmektedir.
Bu kurumda görev yapan her öğretmen belli sayıda kişi ile ilgilenmektedir.
İlgilendikleri kişilerin gelişim durumlarına bakılarak eğitimin bireysel olarak mı yoksa etüt
şeklinde mi yapılacağına karar verilmektedir.
Kurum;
1- Başlangıç bölümü,
2- Gelişim bölümü ve
3-Yüksek güvenlikli bölüm olmak üzere 3 bölüme ayrılmaktadır. Kurumda kalanların
bazıları kendi evlerinde kalmakta, sadece hafta sonları cezalarını çekmek üzere kuruma
gelmektedirler.
Bu bölümlerde kalanlardan da;
1- Bir bölümü sadece bazı aktivitelere katılmakta,
2- Bir bölümü ayda bir hafta sonu dışarı çıkmakta,
3- Bir bölümü kurumda -yarı açık ceza infaz kurumu- kalmakta, ancak dışarıda
çalışmaktadır,
4- Bir bölümü de ailelerinin yanında kalmakta ve çalışmaktadırlar. Bunlar sosyal
görevliler tarafından kontrol edilmektedirler.
Kurumda kalanlar, eşleri veya kız arkadaşları ile özel olarak ayda iki kere görüş
yapmaktadırlar. Ayrıca ayda iki kere de eşleri, aileleri ve çocukları ile, ayda bir hafta sonu da
iki kere dört arkadaşı ile görüş yapabilmektedirler.
Bu kurumun 2008’de kapatılmasına ve yerine daha modern bir ceza infaz kurumu
yapılmasına karar verilmiştir. Dış güvenliği olan bu kurumda, 1984 den bugüne kadar hiç firar
olayı olmamıştır, ancak bir kişi girdiği bunalım sonucu intihar etmiştir.
Çocuklar ve gençler kuruma kabul edildiklerinde bütün uzmanlar bu kişiler hakkında 15
gün içinde bilgilendirilmektedirler. Kişilerin durumlarına göre özel programlar
hazırlanmaktadır. Hatta Ramazan Ayı dolayısı ile oruç tutanlar için de programlar
uygulanmaktadır. Hafta sonları imamlar gelmektedir. Herkes koğuşlarında dini vecibelerini
yerine getirebilmektedir. Burada her dine saygı gösterilmektedir. Ayrıca kurumda iki tane de
kültürel uzlaştırmacı bulunmaktadır.
Kuruma gelen herkese bir kimlik kartı ve nelere uyması gerekenleri gösteren bir kılavuz
verilir. Ayrıca katılacakları aktiviteler belirlendiğinde de bu aktiviteleri ilişkin kartlar da
kişilere verilmektedir.
Eğer hükümlünün;
1- Hastalık durumu varsa veya
2-Yetmiş yaşından büyükse tahliye edilebilmeleri için cezalarının 2/3 ünü
tamamladıklarında bir rapor hazırlanmakta ve hakim onayına sunulmaktadır.
Ayrıca hükümlüler, cezalarının ¾ ünü iyi halli olarak tamamlarsa teknik ekip bir rapor
hazırlayarak tahliye edilebilmesi için hakime sunmaktadır. Ancak bunun için bazı kurallar
bulunmaktadır.
2
1- Dışarıda bir tedavi gerektiriyor olması,
2- Belirli yerde yaşama zorunluluğu veya belli yerlere de gitme yasağının olması,
3- Ailesinin sorumluluğu alması,
4- Silah veya ehliyet alamıyor olması,
5- Kültürel, iş, cinsellik gibi konularda eğitim programlarına katılması,
6- Ya da ailesi ile görüşme yasağı gibi konularda yükümlülükler verilmektedir. Bu
konuda kararı hakim verir. Katalonya’da 2-3 ceza infaz kurumundan sorumlu bir hakim
bulunur. Cezaevlerinin her türlü işleyişinden bu hakim sorumlu tutulmaktadır.
Tahliyeden sonra kişi, Adalet Bakanlığı altında çalışan Suçlunun Sosyal Asistanlığı
Bölgesel Kurumlarına yönlendirilmektedir. Katalonya’da,
1- 1 tane Barcelona’da,
2- 1 tane Tarragona’da,
3- 1 tane Gorana’da,
4- 1 tane de Leida’da olmak üzere 4 tane kurum bulunmaktadır.
Her kurumda:
-1 müdür,
-Sosyal çalışmacı,
-Psikolog,
-Eğitimci,
-İş bulma konusunda uzman,
-Kanunlar konusunda bilgili uzman bulunur.
Kişinin uyuşturucu veya diğer konularda problemleri varsa, bu problemleri ile ilgili
olarak sosyal çalışmacı ve psikolog kişinin kendisi ve ailesi ile görüşebilir.
15 günde bir sosyal çalışmacı ziyaret eder, psikologla görüşür. Ayda bir de ekip
toplanarak görüşme yapar. Eğer bir yükümlülüğü varsa bunu yerine getirip getirmediği
konusunda kontrol edilir.
Hükümlüler tahliye edildiklerinde 3 aylık veya 1 yıllık dönemlerde kontrol edilirler.
Özellikle psikolog tedavisi, özel müdahale isteyenler veya uyuşturucu tedavisi görenler daha
sık kontrol edilirler. Ayrıca, eğer bir işte çalışıyorlarsa, kontrol amaçlı olarak 1 sene içinde
aldığı maaş çekleri veya tedavi için bir kuruma gidiyorsa onunla ilgili belgeler istenir. Eğer
çocuk bunları yerine getirmemişse sosyal servisler, kişinin gelişiminin iyi olmadığını içeren
bir rapor hazırlar ve hakime sunarlar. Hakim de bu rapora göre kişinin özgürlüğünü geri alarak
ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verir.
9.000 hükümlünün %8’i (720) şartlı tahliye olmaktadır. Bu oranın ise %3’ü (21) tekrar
suç işleyerek ceza infaz kurumuna girmektedir. %95’i suç işlemeden hayatlarına devam
etmektedirler. %2’si ise olumsuz gelişmeler göstermektedir.
İyi halli hükümlülerin şartlı tahliye olabilmek için cezalarının ¾’ünü çekmeleri
gerekmektedir. Ancak olağanüstü hallerde bu oran 2/3 olarak uygulanabilmekte iken ceza infaz
kurumu mevcudunu azaltmak için bu yönde talepler artmıştır.
Bütün bunlardan tek bir şey elde edilmek istenmektedir:
2
Hükümlülerin tahliye sonrasında bir işte çalışmaları ve topluma kolaylıkla uyum
sağlayabilmeleri.
7.3. CE Els Til.Lers. (Genç Hükümlü Kurumu – Mahkeme öncesi gözlem merkezi
– Akıl Sağlığı Birimi)
Bu kuruma genç kanunu ile ceza alanlar gönderilmektedir (14-18 yaş arası).
Yetişkin kanunu ile ceza alanlar ise (18-25) diğer kurumlara gönderilir.
- Eğer bir genç 18 yaşından önce bir suç işlemiş ve bu kuruma gönderilmiş ise Genç
Kanunu 23 yaşına kadar bu kurumda kalmasına izin vermektedir.
- Ayrıca, eğer yargıç kişinin mahkeme gününe kadar bu kurumda kalmasına karar
verirse kişi bu kurumda kalabilmektedir.
Terapötik merkez 12 kişiliktir. Bu kurumda kız-erkek karışık kalabilmektedir. Burada
amaç, cezalandırmak değil, eğitim verilmesi suretiyle kişileri topluma kazandırmaktır.
Kurumda;
-1 yönetici,
-5 yönetici yardımcısı,
-3 psikolog ve 3 sosyal çalışmacıdan oluşan 1 teknik ekip,
-53 eğitimci,
-6 okul öğretmeni,
-6 tane de iş ve etüt işlerinden sorumlu görevli,
-1 yazışmaları yürüten görevli,
-1 tanesi personelle, 3 tanesi de kanun prosedürü ile ilgilenen 4 personel,
-8 i aynı anda çalışan 29 tane güvenlik görevlisi,
-3 doktor,
-temizlikçi, şoför, tamirciler ve bir de kapıda bekleyen bekçi bulunmaktadır.
Kurumda kapasite üzerinde kişi kalmaktadır. 1-2 sene içerisinde bu durumun değişmesi
planlanmaktadır. Bu merkezlerin kapasitesi 15 kişiye çıkarılması ve 2 merkezi kapasitesinin de
30 kişiye çıkarılması planlanmaktadır. Böylece kapasite üzerinde kişi alınmayacaktır. En fazla
60 kişi kapasiteli cezaevleri yapılması düşünülmektedir. Ekonomik kalite ile eğitimsel
kapasiteyi çok iyi ayarlanması gerektiğinin farkına varılmıştır.
Her bir birim 12 eğitimci ve 1 koordinatörden oluşturulacaktır. 1 psikolog ve 1 sosyal
çalışmacı 30 kişiden sorumlu olacaktır. Ekonomi, personel ve güvenlikten sorumlu 3 yönetici
görevlendirecektir. Özellikle güvenlik sistemlerinin iyi organize olmadığının ve bunu
düzenlemenin ilk sırada önemli olduğunun farkına varılmıştır.
7.3.1. Eğitimsel Hedefler
Bu kurumda 6 kişilik 6 sınıf bulunmaktadır. Bu sınıfların her birinden bir öğretmen
sorumludur.
1-Yetişkinler için temel eğitim,
2-Okuma yazma bilmeyenler için okuma yazma dersleri,
2
3-Çalışmak zorunda olup, ortaokul ve liseyi tamamlayamayanlar için eğitim
programları uygulanmaktadır. Bu programlar, dışarıdaki okullarda verilen eğitim programları
ile paraleldir eğitim sonunda diploma alabilmektedirler.
Bu programların yanında ayrıca etüt programları da bulunmaktadır. Bunlar resim,
turizm, tamircilik, bahçıvanlık ve çalışma konularındadır. Örneğin, dışarıda bir şirket için
üretim yapabilme konusunda bir program yapılıyor. Bu program için bisiklet yapımı
düşünülmektedir. Burada programda çalışan çocukların sigortaları yaptırılacaktır.
Bunların dışında, Adalet Bakanlığı her ceza infaz kurumu için kurslar düzenlenmesini
istemektedir. Özellikle, eğitim, iş bulma, terapi ve teknik geliştirme konularında olmasının
üzerinde durulmaktadır. Bütün bunlar her ceza infaz kurumunda uygulanmaktadır. Ayrıca, her
çocuğa göre farklı programlar da olabilmektedir (psiko-sosyal uyum kursu gibi). Bunun
yanında öz- bakım (ev içi), temizlik ve boş zamanlarını nasıl değerlendirmeleri konularında da
bilgi vermek üzere kurslar düzenlenmesi planlanmaktadır.
Ayrıca bu programların dışında 3 tane daha program açılması planlanmaktadır.
Uyuşturucu, psikolojik rahatsızlıklar ve sağlık konularında bilgi vermek ve tedavi amaçlı
programlar açılması düşünülmektedir. Bu kurumda bulunan terapötik ünite ile çalışılacaktır.
Katalonya’da çok fazla değişik kültür ve halklardan kişiler bulunduğu için, birbirlerinin
kültürlerini tanımaları ve anlayabilmeleri için kültür programları bulunmaktadır. Bunun
yanında 2 köpekle yürüttükleri çalışmalar vardır. Çocuklar bu köpeklerin bakımını
üstlenmektedirler, onlarla yürüyüşe çıkmaktadırlar. Buradaki amaç, onların sorumluluk sahibi
olmalarına yardımcı olmaktır. Burada çocukların yararlanabilecekleri bir kütüphane
bulunmaktadır. Ayrıca tiyatro (drama) eğitimi verilmektedir. Drama eğitiminde çocukların
duygularını daha kolay dışarı vurmaları ve ifade etmeleri sağlanmaktadır. Çocuklar bir aktivite
veya bir kutlama olduğunda bulunulan yerin temizliğini kendileri yapmaktadırlar.
Bunların yanında hafta sonu aktiviteleri de bulunmaktadır. Kuaförlük, berberlik,
fotoğrafçılık ve bisiklet kursları vardır. Bu çocuklar bisiklet tamiri yapabilmektedirler.
Bu kurumda oto-kontrol programları bulunmaktadır. Örneğin, iki çocuk tartışınca
görevli bu programı uygulanır. Bu programla öfke kontrollerini sağlamaya yardımcı
olunmaktadır.
Kapasite 74 kişiliktir. Maksimum;
1- 14-16 yaş arası 20 kişilik bir birimi,
2- 16-18 yaş arası 19 kişilik bir birimi,
3-18 yaş üstü erkekler için 20 kişilik bir birimi,
4- 14-23 yaş arası kızlar içinde 15 kişilik birimi bulunmaktadır.
Bunların yanında ayrıca,
1- 12 kişilik kız erkek karışık bir terapötik bir birim ile
2-Bu kurumdan çıkmaları yakın kişilerin kalabilecekleri ve yarı-açık olarak adlandırılan
kız erkek karışık 5 kişilik bir birim bulunmaktadır.
Kanunlar değiştikçe ve genişledikçe Adalet Bakanlığı bu kurumu yeni kabul edilen
konulara uygun programlar hazırlamaları konusunda yönlendirmektedir.
Var olan ve yeni hazırlanması gereken bu programları;
2
-1 müdür veya yardımcısı,
-1 birim koordinatörü,
- 1 psikolog,
- 1 sosyal çalışmacı
- 1 öğretmenden oluşan bir ekip uygulamaktadır.
Kişisel programlar da bulunmaktadır. Bu programların içinde çeşitli bölümler ve etütler
vardır. Bu programlar çocuğun gelişimine göre değişebilmektedir. Ayrıca özel bir kurumdan da
psikiyatrik tedavi alabilmektedirler. Sadece eğitimler bu kurumda yapılmaktadır.
Kaliteli ve ekonomik bir düzenleme yapılması planlanmaktadır. Ne kadar çocuk için bu
planlanabilir bu araştırılmaktadır. Çocuğun evine yakın olması amaçlanmaktadır.
İspanya’nın bazı bölgelerinde Genç Adalet Sistemi özelleştirilmiş durumdadır. Bir
İspanya Kanunu var bir de Katalon Kanunu bulunmaktadır.
Amaçları arasında servislerin iyi organize edilerek cezaevlerinde disiplin rejiminin
uygulanması bulunmaktadır. ceza infaz kurumunda bulunanlara garantiler ve haklar sağlayan,
ailelerinin kolaylıkla ziyaret edebilecekleri, raporların hazırlanabileceği, her bireyin kendisi
için gerekli olan eğitimi alabileceği bir rejim uygulaması amaçlanmaktadır.
Yönetim her yıl bazı hedefler belirler. Bu hedefler bütün birimler tarafından kabul
edilir. Dış birimler de bu hedefleri her 3 ayda bir inceler ve “devam edebilirsin” veya “burada
durabilirsin” diyerek çalışmalarını yönlendirirler. Sağlıkçılar, öğretmenler, iş takip görevlileri
var. Pahalı görünebilir ancak özel şirketlerin yapmasında daha ucuza gelmektedir. Madrid ve
Sevilla’da 1 günlük bu çalışmanın maliyeti 240 € dur.
Yetişkin Cezalandırma Servisi Teklifi ile Genç Cezalandırma Servisi Teklifi
karşılaştırıldığında eşit maliyeti olduğu görülmektedir.
3
8. AKIL SAĞLIĞI VE EĞİTİM BİRİMLERİ ÖRNEKLERİ
8.1. Sant Pere Clavé – (Terapi nitelikli tedbirler)
Bu kurum Adalet Bakanlığı ile işbirliği içinde bulunan kurumlardan birisidir. Adalet
Bakanlığı bünyesinde, yarı açık ceza infaz kurumunda veya uzlaşma aşamasında psikolojik
sorunları olan çocuklarla ilgilenmekte olan bir kurumdur. Bu kurumdaki çocuklar dışarıdaki
etkinliklere katılabilmektedirler. Buradaki personel psikolog ve psikiyatristlerden oluşan bir
ekiptir. Kurumdaki ofislerde çocuklarla ilgilenilmektedir. Bu uzmanlar, Adalet Bakanlığının
uzmanları ile de işbirliği içerisinde çalışırlar. Yargıcın karar aşamasında çocuk hakkında
istediği bilgileri bir araya getirerek çocuk hakkında daha fazla bilgiye sahip olmaktadırlar.
Bu kurum, sağlık ekibinden oluşmaktadır. 13 yıldır da Adalet Bakanlığı ile işbirliği
yapmaktadırlar. Yaptıkları işlerle Adalet Bakanlığına müdahale değil, yardımcı olmayı
amaçlamaktadırlar. Bu çocuklar bu kurumda hazırlanan programlara daha kolay
gelmektedirler. Ekipte bulunan psikolog ve psikiyatristler haftada 80 saat çalışmaktadırlar.
Adalet Bakanlığı 14-22 yaş arası çocukları bu kuruma gönderir. Bazen 22 yaşından
sonrada devam edilen programlar da olmaktadır. Bu kuruma mahkeme öncesi ve sonrası
aşamalarda bulunan çocuklar gönderilir. Buraya gelen çocukların çoğunluğu 16 yaşındadır.
Adalet Bakanlığının uzman ekibi çocuklarla çalışırken bir sorun olduğunu anladıklarında bu
kurumu ararlar ve seçtikleri çocukları buraya gönderirler. Bu gönderme her hangi bir aşamada
olabilir. Hakim çocuk için sosyal oryantasyonun gerekli olduğunu görerek zorunlu olarak bu
programı koymuşsa Bakanlık uzmanı bu kurumla iletişime geçer ve çocuğu alıp
alamayacaklarını sorar.
Özetle, bu kuruma çocuğun alınabilmesi için,
1- Teknik ekip kararı,
2- Hakim kararı gerekmektedir.
Çocuk buraya geldiğinde psikolojik rahatsızlığına bir teşhis konulur. Çocuk ve içinde
bulunduğu durum-ailesi, çevresi, bulunduğu merkez-araştırılır. Daha sonra terapötik müdahale
yapılır. Bu kurumda uygulanan tedavi programı bireysel yapılır. Çünkü çocuğun grup halinde
kendisini iyi ifade edemediği düşünülmektedir. Bireysel tedaviler genelde terapötik
müdahaleler olmakla beraber farmakolojik tedavi de olabilmektedir. Yapılan terapilerin içeriği
dinamik kökenli olan psikanaliz tekniklerinden oluşmaktadır.. Bu müdahalelerle çocuk
duygularının ve endişelerinin farkına varır, tanımlar ve savunma mekanizmalarını anlamaya
başlar. Bu sayede çocuğun iletişim kurma problemleri azaltılır. Bu müdahalelerle amaçlanan,
çocuklara düşünebilme ve problem çözebilme yeteneği kazandırmaktır.
Çocuklarla yetişkinler çok farklı davranışlara sahiptirler. 14-18 yaş arası çocukların
düşünmeden hareket etmeleri gelişim dönemlerinden ergenlikle bağlantılıdır. Burada
uygulanan programlar Avrupa Birliği programlarından uyarlanmış programlardır. Eğer
çocuğun burada bulunduğu sürede bir yere kapatılacak kadar ciddi bir rahatsızlığının olduğu
anlaşılırsa, bu işle ilgilenen bir başka büyük servise gönderilir. Değilse, bu kurumda ayakta
tedavi görür.
Bu kuruma ayrıca, şartlı tahliyeden sonra da hakim kararı ile gelinebilmektedir. CE Els
Til. Lers’e yerleştirilmektedir.
Psikolojik sorun;
1- Suçun kaynağı veya nedeni,
3
2- Çocuğun ailesine veya yaşadığı çevreye bir tepki,
3- Aile içi şiddet-Katalonya’da çocuklar babalarını çok dövüyorlar-,
4- Kapalı ceza infaz kurumunda bulunmaya bir tepki şeklinde (örn. agresyon) ortaya
çıkabilmektedir.
Bazen, suçlu çocuk ve gençlerin Adalet Bakanlığından geçmiş olmaları psikolojik
sorunlarının ortaya çıkmasını sağlaması yönünden çocuklar için bir şans olmaktadır.
Kurum uzmanlarının bir yılda yaptığı 800 görüşmenin %32’si Adalet Bakanlığı
uzmanları ile yapılan görüşmeler, %68 i ise ailelerle yapılan görüşmelerdir.
Adalet Bakanlığı uzmanları (teknik ekip) çocuğun değişik kurumlardan yardım almasını
sağlarlar. Eğitim, iş, okul ve barınılacak yer konusunda yardımcı olurlar. Bunu koordine etmek
çok zordur. Bu bağı kurarak çocukların psikolojik destek almasını da sağlamaktadırlar.
Bu kurumdaki ekip sağlık ekibi olduğu için gizlilik esasına dikkat etmek durumundadır.
Adalet Bakanlığı uzmanlarına (teknik ekip) fikir verirler. Çocuktan aldıkları gizli bilgileri
vermezler. Burada çocuğun kendisini anlatması yönünde çalışmalar yapılmaktadır.
Suç işleyenlerin %87’sini erkekler, %13’ünü ise kızlar oluşturmaktadır. Bunların yaş
ortalamasına bakıldığında;
1- %3’ünü 14,
2- %11’ini 15,
3- %21’ini 16,
4- %36’sını 17,
5- %20’sini 18,
6- %9’unu 19-22 yaşlarındaki çocuklar oluşturmaktadır.
Adalet Bakanlığı tarafından gönderilen çocukların;
-%73’ünü İspanyollar,
-%27’sini ise göçmenler oluşturmaktadır.
Göçmenlerin ise;
-%50’sini Faslılar,
-%25’ini Latin Amerikalılar,
-%25’ini ise Doğu Avrupa ülkeleri çocukları (Romanlar ve Ruslar) oluşturmaktadır.
Adalet Bakanlığı tarafından bu kuruma gönderilen çocuk ya da gençlerin psikolojik
rahatsızlıklarına bakıldığında;
1-% 31 endişe, kaygı ya da depresyon belirtileri gibi tepkisel davranışlara sebep olan
adaptasyon sorunları,
2- %14 antisosyal davranış ve kişilik sorunları,
3-% 14 dürtü kontrolü sorunu,
4- %11 madde bağımlılığı,
5-% 11 disosyal kişilik örüntüleri,
6-% 7 afektif (duygudurum) ve anksiyete (kaygı) bozuklukları,
7-% 5 kişilik bozuklukları,
8-% 4 psikotik özellikler,
3
9-% 3 diğerleri şeklindedir.
Yargıç tarafından verilen bu zorunlu psikolojik tedavi 2000 yılından önce
uygulanmamaktaydı. 2000 yılında kabul edilen 5/2000 kanunu ile artık yargıçlar bu yönde de
karar vermeye başlamışlardır. Kararda yargıç bir süre belirtir, fakat tedavi çocuğun gelişimine
ve değişimine göre daha uzun veya daha kısa da sürebilir. Eğer çocuk tedaviyi yarıda keser ve
gelmezse bunun yargıç tarafından verilecek herhangi bir cezası bulunmamaktadır.
Bu kurumda çocuklara,
1- Psikolojik tedavi ve
2- Uyuşturucu tedavisi uygulanmaktadır.
Psikolojik tedavi de çocuğun isteyip istemediği sorulmamaktadır. Uyuşturucuda ise
çocuk tedaviyi kabul etmezse yeni bir yaptırım uygulanmaktadır.
14-18 yaş arası çocuklara verilen yaptırımlardan biri de belirlenen bazı yerlere
gitmemek şeklinde olmaktadır. Çocuklar, bu kuruma başta hiç istemeyerek gelmektedirler.
Psikolojik sorunları olmadığını ve Adalet Bakanlığının gönderdiğini düşünmektedirler. Ancak
daha sonra kendilerini anlatmaya başlamaktadırlar. Bu nedenle gençlerle terapötik bir ilişki
kurmak çok önemlidir.
Ayrıca zorunlu bir tedavileri olmadığı için devamlılığı sağlamak çok kolay değildir.
Çocuğun açılmasını sağlamak için çocuğa çok saygılı olmak, aşağılayıcı bir tavır almamak
gereklidir. Çocuklar kendilerine saygı duyulduğunu hissederlerse işbirliği yapmaktadırlar.
Ayrıca, tedavi sırasında onların pozitif kişilikleri, güçlü yanları bulunmaya çalışılmaktadır.
Çünkü, bu gençler bir kimlik arayışı içerisindedir. Örneğin, bir köpeği varsa, sorumluluk
alabileceğini, bakım yapabileceğini veya bir motor kullanıyorsa motordan anladığını belirterek
onların kendilerini fark etmeleri sağlanabilmektedir. Bu yaşlarda benlik gelişiminin çok önemli
olduğu bilinmektedir. Bu kuruma gelen çocuklarda olumsuz benlik algısı çok yüksektir.
Dolayısıyla tedavide çocuğun olumlu özellikleri ön plana çıkartılarak benlik algısının olumlu
yönde gelişmesi ve çocuğun kendi potansiyelinin farkına varması amaçlanmaktadır. Adalet
Bakanlığından gelenlere 1 yıl süren ayakta tedavi uygulanmaktadır.
Adalet Bakanlığından 1 yıl süreli gelenlerin;
1- %47’si tamamen tedaviyi bitirmekte,
2- %26’sı tedaviyi bırakmakta,
3- %9’u gelmemekte,
4- %9’u başka bir servise gönderilmekte,
5- %9’u ise tedavileri bittikten sonra devam etmektedirler.
Yetişkinler hastanelere yönlendirilmektedirler.
3 psikolog ve 2 psikiyatrist haftada 80 saat çalışmaktadırlar. Bekleme listeleri yoktur,
gelen herkesi alabilmektedirler. Bir bölümleri 18 yaşına kadar olan çocuklarla, bir bölümleri
ise 18 yaş üstü çocuklar ile ilgilenmektedir. Her yıl 200 yeni hasta gelmektedir, şu an 411 hasta
bulunmaktadır.
8.2.ESCLAT- (Eğitsel tedbirler – Gündüz merkezi )
3
16 yaşından küçük çocuklar için eğitim veren bir merkezdir. Ayrıca bir tane de 16
yaşından büyükler için eğitim veren bir merkez bulunmaktadır. Bu merkezde 20 kişi
çalışmaktadır.
Adalet Bakanlığı ile, günlük çalışma merkezi olarak anlaşma imzalanan bir merkezdir.
Yargıç her gün bu merkeze gelme zorunluluğu kararı verdiğinde çocuklar bu merkeze
gönderilmektedir. Verilen karar, ya bir gün boyunca bu merkeze gelmesi şeklinde veya bir
günde birkaç saat gelmesi şeklinde olabilmektedir. Çocuklar burada yemeklerini
yiyebilmektedirler. Yargıç kararına bağlı olarak, 25-30 veya 60 saatlik sürelerde bir hizmet
vermeleri gerekmektedir. Bu merkezde bir yeri boyamak veya çalışanların çocuklarının
bulunduğu kreşte bu çocuklarla ilgilenmek gibi işlerde çalışmaktadırlar.
Ayrıca etüt çalışmaları da yapılmaktadır. Bu çalışmalar, marangozluk, elektrikçilik,
seramik, aşçılık ve tesisatçılık gibi konularda yapılabilmektedir.
İspanya’da 16 yaşına kadar eğitim zorunludur.
14 yaşından sonra okulla problemi olan veya suç işleyen çocuklar okulu ve eğitimlerini
yarıda bırakmaktadırlar. Burada normal okullardaki gibi eğitim programları uygulanmaktadır.
Diğer eğitim birimleri ile işbirliği içerisinde çalışan birimleri bulunmaktadır. 16 yaşına kadar
yapılması gereken eğitim programları hazırlanmaktadır. Bireysel olarak her çocuk için ayrı bir
eğitim programı düzenlenmektedir. Adalet Bakanlığının bu merkezde kontenjanı
bulunmaktadır. Normal okula devam edemeyenler bu merkeze yönlendirilmektedir. Buradan
alınan okul diploması normal okullardaki diplomalarla eşit düzeydedir. Burada normal
okuldaki ders saatlerinden daha az ders yapılmaktadır. Bu eksik kalan dersleri ise, meslek
edinmek için yapılan çalışmalarla telafi etmektedirler. Esclat bir bölümü devlete, bir bölümü
ise özele bağlı bir merkezdir. Bu kurumlar, Adalet Bakanlığı, Eğitim Bakanlığı, İş Bakanlığı ve
Belediyelerdir.
Ayrıca, akşamları boş zamanlarını değerlendirmek amacıyla etüt çalışmaları
yapılmaktadır. Ancak, bunların ücretlerini aileleri ödemektedir. Normal eğitim sistemi içinde
sorun yaratan, sorunları olanlar bu merkeze devam ettiklerinde bir gelişme sağlamaktadırlar.
Eğitim programı uygulanacak çocuklar 8-10 kişilik 4 grup oluşturmaktadırlar. Şu anda
16 yaş altında 35 kişi kalmaktadır. 28 tanesi hiç suçla alakası olmayan, 7 tanesi ise Adalet
Bakanlığının gönderdiği çocuklardır. Bu çocuklar aynı sınıflarda eğitim görmektedirler. Hiçbir
çocuk arasında ayrım yapılmamaktadır. Merkezde kalan çocuklardan 12’si göçmen
çocuklardır.
12 tanede 16 yaş üstünde genç bulunmaktadır. Ancak, şu anda 16 yaş üstünde Adalet
Bakanlığının gönderdiği genç bulunmamaktadır.
Örneğin, daha önceleri bir genç bir yıl boyunca gelmiş ve ona bir şirkette de staj imkanı
sağlanmıştır. Bu merkezden ayrıldıktan sonra da artık bu şirkette çalışmaya başlamıştır.
Kamu hizmeti cezası alan ve şartlı tahliye edilen çocuklar da bu merkeze
gelebilmektedirler. Örneğin, şartlı tahliye edilen çocuklara bilgisayar kursu verilmektedir.
Adalet Bakanlığı bu merkeze bu hizmetlerinden dolayı bir ödeme yaptığı için, çocukların
ihtiyaçları doğrultusunda programlar yapılmasını isteyebilmektedir.
Burada aileler ile de görüşmeler yapılmaktadır.
3
Her üç ayda bir her çocuk için bir karne doldurulmaktadır. Bu karne de ders notlarının
yanında davranışları durumunda da not verilmektedir. Çocukların gelip gelmediği, merkezdeki
davranış şekilleri hep karnede belirtilmektedir.
Burada çocuğun ailesiyle de görüşülmektedir. Çocuk gelmeyi redderse önce çocukla
daha sonra aileyle ve en sonunda da temsilcilerle görüşülmektedir.
Bu merkezde çocuklar 9 ayla 1 yıl arasında eğitim görmektedirler.
8.3.VENTIJOL (Aile terapisi-Cinsel suçtan hüküm giyenler için terapi merkezi)
Adalet Bakanlığı ile bu merkez arasında bir anlaşma bulunmaktadır. Yarı açık ceza
infaz kurumundan, açık ceza infaz kurumundan ve kapalı ceza infaz kurumunda kalan ancak
tahliyesine az bir süre kalan çocukların gelebilecekleri bir merkezdir. Burada genel problemleri
şiddet ve cinsellik olan çocukların tedavileri yapılmaktadır.
Bu merkeze daha çok çocuklarına sınır koyamayan ailelerin çocukları gelmektedir.
Aile içerisinde eğer otorite koyulamıyorsa, babanın verdiği cezayı anne kaldırıyorsa çocuk
üzerinde babanın otoritesi azalmaktadır. Dolayısıyla çocuğun baba figürü ortadan kalkmakta ve
sınırlar kaybolmaktadır. Bunun sonucu olarak çocuk babasını dövebilir duruma
gelebilmektedir. Katalonya’da çocukların babalarını dövdüğü olaylara çok sık rastlanmaktadır.
Bu durum aile içi şiddet olarak ele alınmaktadır. Eğer aile içerisinde alkol ve uyuşturucudan
doğan şiddet varsa çocuk artık bu şiddeti normal olarak görebilmektedir.
Eğer, çocuk bir kez gelmezse hakime haber verilir. 3 kez gelmez ise, mahkemeye
götürülmek üzere sorumlu savcılığa gönderilir.
Bu merkeze gelen yetişkinler daha istekli davranmaktadırlar. Çünkü, bu merkeze
düzenli devam ederlerse şartlı tahliyeleri öne bile alınabilmektedir. Bu yüzden daha bilinçli
davranmaktadırlar.
Adalet Bakanlığı temsilcisi ile ilk olarak merkezin koordinatörü görüşme yapar. Çocuk
hakkında düzenlenen rapor ilk olarak koordinatöre gelmektedir. Koordinatör de aile ve çocukla
ilk görüşmeyi yapmaktadır. Onlara bu program hakkında bilgi verilir ve çocuğun neler yapması
gerektiği anlatır. Çocuğun, kişisel durumu, iş hayatı, sosyal çevresi ve ailesi ile görüşmeler ve
araştırmalar yapılır. Daha sonra çocuğa bir terapist atanır ve elde edinilen bilgiler terapiste
verilir. 15 günde bir terapist çocukla görüşme yapar. Bazen ya çocukla, ya ailesi ile ya da her
ikisi ile birlikte görüşmeler yapılır. Burada uygulanan çalışma modeli “aile ile çalışma”
modelidir. Adalet Bakanlığının temsilcisinin de teklifleri göz önünde bulundurulur. Bu edinilen
bilgilerden hareketle bir hedef belirlenir. Kısa süreli programlar da yapılabilir. İlk görüşme
bireysel olarak yapılır. Yapılacak olan program anlatılır. Çünkü çocukların istekli olmaları ve
rızaları çok önemlidir. Programın başarısı için istekli olmaları çok önemlidir. Görüşmelerde
çocukların dürtüleri, sınırları anlaşılmaya ve zayıf yönleri belirlenmeye çalışılmaktadır. Daha
sonra işledikleri suç konusunda bilgi alınmaya çalışılır. Çalışmanın 2/3 ü tamamlandıktan
sonra aile ile çalışmaya başlanır. Eğer merkeze gelemezlerse mektupla görüşmeler yapılır. Bu
görüşmelerde ailelerinde kendilerini iyi hissetmeleri, yargılandıklarını hissetmemeleri
sağlanmaya çalışılır. En zor olan, terapi için verilen zamanın kısa olmasıdır.
Bu merkezde çocuk önce bireysel, daha sonra sadece aile ya da çocuk ve aile birlikte
görüşmeye alınmaktadır. Ayrıca her 3 ayda bir çocuğun gelişimi ve değişimi hakkında rapor
hazırlanmaktadır.
3
Bu merkezde uygulanan psikoterapiler dedinamik kökenlidir. Son zamanlarda
sistematik aile terapisi uygulanmaya başlanmıştır. Bu tip tedavilerde amaç terapinin başladığı
noktaya geri dönmektir. Bir sistematik içerisinde ailenin ve çocuğun farkındalığı artırılmaya
çalışılmaktadır. İlk önce çocuğun kendine güveni üzerinde daha sonra ise dürtü kontrolü
üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Çocuğun güçlü ve zayıf yönleri kendisi tarafından ortaya
konmakta, daha sonra bu zayıf yönleri güçlendirmek üzerine çalışılmaktadır. Tüm bu
aşamalardan sonra suçla ilgili çalışılmaya başlanmaktadır. Bu bahsedilen aşamaların 2/3’ü
tamamlandıktan sonra aile tedaviye dahil edilmektedir.
Buraya gelen aile içi şiddet yaratan çocukların aile yapılarına bakıldığında; ailesi
olmayan ya da ailede sınır kavramının olmadığı aile yapıları dikkat çekmektedir. Bu kurum
ayrıca ailede şiddet gören çocuklarla yani mağdurlarla da ilgilenmektedir. Cinsel suç işleyen
çocukların ailelerine bakıldığında ise yine sınır kavramı olmayan ve tutarsız alkol kullanımının
yüksek olduğu anne-babaların yüksek oranda olduğu, ayrıca çocuğun daha önce cinsel
istismara uğradığı ya da şiddet gördüğü göze çarpmaktadır.
3 yıl içinde 35-40 civarında çocuk bu merkeze gelmiştir. Adalet Bakanlığı dışındaki
kurumlardan da bu merkeze gelen çocuklar bulunmaktadır.
Bu merkezde 1 koordinatör, 12 psikolog, (aile terapisti) ve 1 sosyal çalışmacı görev
yapmaktadır. Ayrıca dışarıdan bir kurumdan da bir süpervizör gelmekte, bu süpervizöre ayrıca
bu merkez tarafından ücret ödenmektedir.
3
9. DEĞERLENDİRME
9.1 İspanya-Katalonya’da Uygulanan Sistem ile Türkiye’deki Uygulamanın Benzerlikleri
1- Katalonya’da da çocuk ve gençlerin cezalandırılmaları yerine eğitim yoluyla topluma
kazandırılmaları çok önemlidir. Bu nedenle, bütün ceza infaz kurumlarında her türlü eğitim
verilmektedir. Özellikle normal eğitimlerine devam edebilmeleri için ceza infaz kurumlarında
çok sayıda öğretmen görev yapmaktadır. Ayrıca meslek edindirme kursları da bulunmaktadır.
Türkiye’de de denetimli serbestlik hizmetlerinde ve ceza infaz kurumlarında eğitime çok
büyük önem verilmekte ve meslek edindirme kursları düzenlenmektedir.
2- Katalonya’da çocuk ve gençler tahliye sonrasında da izlenmekte ve karşılaşabilecekleri
sorunlarına sosyal servisler aracılığı ile yardımcı olunmaya çalışılmaktadır. Türkiye’de de
tahliye sonrasında yetişkin ile genç ve çocuklara tahliye sonrasında koruma kurulları aracılığı
ile yardımcı olunmaya çalışılmaktadır.
3-Katalonya’da Adalet Sistemi içinde görev alanlar her yıl eğitim merkezlerinde eğitim
almaktadır. Türkiye’de de personel eğitim merkezinde Adalet Sistemi içinde görev alanlara
eğitimler verilmektedir. Eğitim konuları de her iki ülkede aynı içeriktedir. Ayrıca, eğitim
alanlar eğitim merkezindeki görevlilerle ve uzmanlarla her konuda bilgi alışverişinde
bulunmaktadırlar.
4- Katalonya’da kamu hizmeti cezası verilenler çalıştıkları kurumdan ücret almamaktadırlar.
Türkiye’de de kamu hizmeti cezası alanlara ayrıca ücret ödenmemektedir.
5- Katalonya’da mahkeme öncesinde suçlu ile mağdur görüştürülerek uzlaşma sağlanmaya
çalışılmaktadır. Türkiye’de de uzlaşma sağlanması büyük bir önem arzetmektedir.
6- Katalonya’da çocukların ve gençlerin duruşmalarında teknik ekipten bir uzman ve avukatı
bulunmaktadır. Türkiye’de de çocuk veya gence bir avukat sağlanmakta ve çocuk
mahkemelerindeki uzmanlar çocuklara yardımcı olmaktadırlar.
7- Katalonya’da yetişkinler ile genç ve çocuklara işledikleri suç karşılığında ceza verilirken
farklı usuller uygulanmaktadır. Türkiye’de de hem yetişkinler hem de gençler için Ceza
Kanununda farklı usuller uygulanmaktadır.
8- Katalonya’da gençlere verilen cezaların uygulama ve sonuçları onların gelişim süreçlerine
göre değişebilmektedir. Türkiye’de de denetimli serbestlik uygulamalarında çocuklar için
verilen yaptırımlar da çocuğun gelişim ve değişimine göre hakim tarafından
değiştirilebilmektedir.
9- Katalonya’da kurumlarda müşahade altına alınan hükümlülerin bu odalardaki sağlıklarını
tehdit edici unsurlar ortadan kaldırılmış, çarşaf ve mefruşat takımlarının bile intihar riski göz
önünde bulunarak kağıttan yapılmış olması dikkati çekmiştir. Türkiye’de de bu tür hükümlüler
müşahade altına alınırken en ince ayrıntı göz önünde bulundurulmaktadır.
10- Eğitim merkezlerinde, eğitimleri üniversitelerde görevli olan profesörler de
verebilmektedir. Türkiye’de de çeşitli üniversiteler ile kurum ve kuruluşlardan belli konularda
bilgi vermek üzere eğitimciler gelebilmektedir.
3
9.2 İspanya-Katalonya’da Uygulanan Sistem ile Türkiye’deki Uygulamanın Farlılıkları
1- İspanya’da Adalet Hizmetlerini özel kurumlarda verebilmektedir. Ancak, Türkiye’de özel
kurumlar Adalet Hizmetlerini yerine getirememektedir.
2- Katalonya’da savcıların ceza infaz kurumları üzerinde idari görevleri bulunmamaktadır.
Sadece iki-üç ceza infaz kurumunun işlemlerinden sorumlu bir hakim bulunmaktadır. Bu
sistem de Türkiye’deki infaz hakimliği sistemine benzemektedir.
3- Katalonya’da genç ve çocuk mahkemelerinde görev yapan hakimlerin mesleki eğitimlerinin
yanında ayrıca bir eğitim almaları zorunludur. Türkiye’de ise, hizmet içi eğitim, kurs ve
seminerler düzenlenmekte ancak, böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.
4- Katalonya- İspanya çocuk suçlu adalet modeli oldukça oturmuş sağlam bir sistemdir. Gelen
çocuğun suçuna göre ilk olarak uzlaştırma seçeneğinin olması, iş yükünü azaltmaktadır.
Çocuğun her yönden değerlendirilmesini sağlayan teknik ekip çok iyi çalışmakta ve onların
yazdığı raporlar büyük önem taşımaktadır. Hakim ve savcılar bunun bilincindedir. Ayrıca
yazılan raporlar tek bir uzman tarafından değil bir ekip çalışması sonucu ortaya çıktığından
güvenilir ve geçerli olma olasılığı çok yüksektir. Ancak, Türkiye’de denetimli serbestlik
hizmetleri henüz yeni olduğundan bu raporlar ileriki dönemlerde daha fazla önem arz
edecektir.
5- Kamu hizmeti cezaları saat olarak verilmektedir. Ancak, bu cezalar Türkiye’de gün veya ay
olarak verilmektedir.
6- Katalonya’da dikkat çeken başka bir husus ise İspanya’da aile içi şiddetin çok fazla
olmasıdır. Yani İspanya’da çocuğun aileden biri ya da bir kaçına şiddet gösterme oranı oldukça
fazladır. Hatta işlenen suçların başında yer almaktadır. Bizim ülkemizde ise bu tip vakaların
sayısı oldukça azdır.
7- Katalonya’da hükümlüler risk değerlendirme sistemi ile değerlendirilmekte ve bu
değerlendirme sonucunda hükümlülere uygulanacak yaptırımlar veya cezalar belirlenmektedir.
Ancak, Türkiye’de risk değerlendirme sistemi henüz oluşturulmamış ama oluşturulma
çalışmaları devam etmektedir.
8- Teknik ekipten biri olmak ya da uzlaşmacı olmak için üniversite eğitiminin üzerine bu
alanlarda verilen eğitimlerin alınması zorunluluğu vardır. Böylelikle mesleki standart
getirilebilmiştir. Bu tip alanlarda yüksek lisans eğitiminin verilmesine başlanmış, hukuk ve
psikoloji gibi meslek dallarının eğitimine de ders olarak konulmuştur. Bu, ülkemiz için çok
büyük bir gerekliliktir.
9-Tedavi merkezlerine bakıldığında ise, yataklı ya da ayakta tedavi merkezlerinin amacına
uygun ve yerinde kullanıldığı gözlenmiştir. Ayrıca özel kurumların ya da dışarıdaki terapi
merkezlerinin de Adalet Bakanlığı’yla iş birliği yapması tedavilerin kalitesini yükseltmektedir.
Tedavi ya da terapi merkezlerinin de gelen suçlu çocukların psikolojik profillerine göre
ayrılması psikolojik tedavinin yerinde ve yeterli yapılmasını kolaylaştırmaktadır. Ancak,
Türkiye’de bulunan hastaneler de hükümlülere ayrılan kontenjan çok yetersizdir.
10- Katalonya’da ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler eşleri veya özel arkadaşları ile
ayda iki kez, bir buçuk saat, banyolu, görevlilerin girmeyeceği özel bir odada görüşme (cinsel
amaçlı olarak) yapabilmektedir. Ancak, Türkiye’de böyle bir uygulama mevcut değildir.
3
11-Katalonya Adalet Sisteminde çok fazla uzman çalıştığından her uzmana düşen vaka sayısı
çok fazla değişkenlik göstermemektedir. Bu durum işlerin daha verimli ve standart bir şekilde
yürütülmesini sağlamaktadır. Türkiye’de ise bölgeler göre vaka ve uzman sayısı fazla
değişkenlik gösterdiğinden, bu durum bazı sıkıntılara yol açabilmektedir.
12-Katalonya bölgesi Afrika ve Latin Amerika’dan göç alan bir bölge olduğundan, göçmen
çocukların çok fazla suç işleme eğiliminde olmaları dikkat çekicidir. Bu nedenle Katalonya’da
Adalet sisteminin çok yönlü işlemesi gerekmektedir. Örneğin, bu çocukların dil, kültür farkı ve
aile yoksunluğu gibi sorunlarını gidermeye yönelik olarak pek çok farklı program
uygulanmaktadır.
13- Katalonya’da bölge sistemi içerisinde eğitimler verildiği için eğitim merkezlerinde
konaklama ve yemek imkanları bulunmamaktadır. Türkiye’de ise sadece dört bölgede eğitim
merkezi bulunduğu için eğitime gelen kişilere konaklama ve yemek imkanları tanınmaktadır.
14- Katalonya’da devlet kurumlarında çalışanların kılık ve kıyafetlerinin Türkiye’deki gibi
resmi olmadığı gözlemlenmiştir.
3
9.3. Öneriler
1- Katalonya Adalet Sisteminde çok sayıda uzman personel çalışmaktadır. Çünkü, risk
değerlendirmesi yapılırken uzmanlar bu konuda rapor hazırlamakta ve bu raporlara göre
kişilere uygun yaptırım veya cezalar uygulanmaktadır. Türkiye’de de denetimli serbestlik
hizmetlerinde veya ceza infaz kurumlarında uzman personel (psikolog, sosyal çalışmacı,
öğretmen, sosyolog vs.) istihdamına daha fazla önem verilmelidir.
2- Katalonya’da Adalet Bakanlığı hükümlülerin gidebileceği hemen her kurumla anlaşmalar
imzalayarak belirli sayıda kontenjan almıştır. Türkiye’de de sistemin başarısı için Adalet
Bakanlığının da daha çok kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyon içerisine girmesi
gerekmektedir.
3- Kurumlarda uzmanların çocuk, aile ve mağdur ile görüşme yaptıkları odaların ve
ortamlarının fiziki olarak görüşmeye çok uygun ve elverişli olduğu gözlenmiştir. Bu nedenle
Türkiye’de de bu konudaki fiziki koşulların iyileştirilmesi çalışmaları devam edilmelidir.
4- Katalonya’da suç işleyen çocuğa suçlu gözüyle değil, sorunlu gözüyle bakılmakta
olduğundan ceza yaptırımları da eğitim ve tedavi ağırlıklı olmaktadır. Ayrıca çocuğa bir aile
gibi davranılarak güven telkin edilmekte ve çocuğa saygı duyulmaktadır. Türkiye’deki bakış
açısının da bu doğrultuda değişmesi yönünde çalışmalar sürdürülmelidir.
5. Katalonya’da hükümlü ve tutukluların akıl sağlığı konusunda özel ve kamu kurumları ile
anlaşmalar yoluyla hükümlü ve tutuklular tedavi olmaya yönlendirilmektedir. Türkiye’de de
bazı merkezlerde bu yönde çalışmalar devam etmektedir.
6- Programın çok yoğun olması, ayrıca tercümanın Adli Terminolojiye çok hakim olamaması
nedeniyle Katalonya’daki Adalet Sistemi hakkında alınan bilgilerde bazı eksiklikler olmuştur.
Ayrıca, verilen dokümanların Katalanca olması daha fazla bilgi edinmemizi güçleştirmiştir.
Bundan sonraki ziyaretlerde de bu konuda hazırlıklı olunup, önlem alınmalıdır.
4
Abdullah ÇELİK
CTE Genel Müdür Yardımcısı
İsmail KANTAŞ
Ankara Savcısı
Leyla EMANET
Şube Müdürü
Ece VARLIK
Uzman
Mehmet ŞAMLIOĞLU
Eğitim Merkezi
Şube Müdürü
Derya KOLBAŞI
Eğitim Merkezi
Öğretim Görevlisi
Fuat KARAOSMANOĞLU
Eyüp Denetimli Serbestlik ve
Yardım Merkezi Şube Müdürü
4