Sosyal Güvenlik Nereye Doğru Gidiyor?

Transkript

Bat Avrupa sosyal güvenlik yöneticileriyle yap lan görü meler
IBM Global Social Segment
Haziran 2007
Sosyal Güvenlik Nereye Do ru
Gidiyor?
15 Bat Avrupa ülkesindeki sosyal güvenlik yönetimi
CEO’lar ile yap lan görü meler
Haz rlayanlar:
Prof. Dr. Paul SCHOUKENS
Prof. Dr. Danny PIETERS
Sayfa 1
#çindekiler
Önsöz - Chris Gibbon
5
Giri
7
Görü melerin baz genel sonuçlar
9
1 Belirleyici etkenler
1.1 Demografik sorunlar
10
10
1.1.1
Daha az ye il, daha fala gri
10
1.1.2
1.1.3
Bak m için daha fazla gereksinim
Aç k görü
12
13
1.2 Göç
14
1.3 De;i en aile yap lar
1.4 < sizlik ve genel ekonomik durum
17
18
1.5 Sosyal güvenlik güvencesi olmadan çal ma
21
1.5.1 Genel olarak kay t d
çal ma
ve gelirin dü ük beyan edildi;i
21
1.5.2 Yasa d göçmenlerin çal mas
24
1.5.3 Bir ülkede yabanc sosyal güvenlik güvencesiyle çal ma
24
1.5.4 (Tam) sosyal güvenlik güvencesi olmadan yasal çal ma
25
1.6 Gerileyen sosyal de;erler / Dayan ma konusu
1.6.1 Nesiller aras dayan ma (her iki yönde)
27
27
1.6.2 Sosyal hak doland r c l ;
27
1.6.3 Sosyal güvenlik temelinde dayan man n (“sosyal
sözle me”) öneminin anla lmamas
28
1.7 Artan beklentiler ve talepler
1.7.1 Sosyal güvenli;in içeri;i
29
29
1.7.2 Sosyal güvenlik yönetimlerinin davran
31
1.7.3 Reform
1.7.4 Mahkeme ba vurular ve dava say lar
33
34
1.8 Kamu ve özel sektör oyuncular
1.8.1 Siyasi karar alma
1.8.2 Özelle tirme e;ilimi
1.9 Adem-i merkeziyetçili;e kar
1.9.1 Merkeziyetçili;e kar
merkeziyetçilik
34
35
merkeziyetçilik
37
yetkilendirme ve adem-i
1.9.2 Sosyal güvenli;in çe itli bölgelerde fiili ekilde
farkl la mas
Sayfa 2
34
37
38
2 Sigorta kapsam ndaki nüfus ve verilen sosyal haklar
39
2.1 Sigorta kapsam ndaki nüfus / yoksulluk
39
2.1.1 Özel gruplar n genel sosyal güvenlikle bütünle tirilmesi 39
2.1.2 Serbest meslek sahipleri
39
2.1.3 Hedeflenen sosyal haklar
2.1.4 Haklar almama ve otomatik olarak verme
40
41
2.2 Farkl planlar ve yönetimler aras nda kar l kl etkile im
43
2.3. Sosyal hak planlar n n etkinle tirilmesi
2.4 Ya l l k emekli maa lar
45
47
2.4.1 Emekli maa
reformu
47
2.4.2 Emeklilik ya
48
2.4.3 Birinci kademe ve primlerin tümünün i verence ödendi;i ve
i çinin fona katk s n n olmad ; emeklilik planlar
48
2.4.4 Birinci ve ikinci kademelerin geli tirilmesi
51
2.4.5 Katk pay ile emekli maa
aras nda daha fazla orant 53
2.5 Dul ve yetim yard m
2.6 Çal amama durumu sosyal haklar
53
54
2.7 < sizlik sosyal haklar
57
2.8 Sa;l k ve bak m
2.8.1 Sa;l k
58
58
2.8.2 Bak m
61
2.9 Aile ödenekleri
63
3 Sosyal güvenlik finansman
64
3.1 Sosyal güvenlik finansman yap s ve kaynak düzeyleri
3.2 Gelecek için kaynak sa;lama
64
67
3.3 Katk paylar ödeme konusundaki yetersizlik
67
4 Yönetim
68
4.1 Yönetim yap s ve yönetimler aras
68
4.2 < veren ve sosyal sigortal larla ili kiler
4.3 Sendikalar n ve i veren organizasyonlar n n konumu
70
70
4.4 BT, e-devlet ve veri gereksinimi
71
5 Yabanc ve uluslararas etkiler
74
5.1 Avrupa Birli;i
74
5.2 Yabanc etkiler
5.3 Küreselle me ve yerel olmaktan ç karma
76
76
Sayfa 3
6 CEO’nun “mesaj ”
6.1 Sosyal güvenli;e olan inanç
6.2 Sosyal sözle menin sonucu olarak sosyal güvenlik;
daha iyi anla lma gereksinimi
78
78
79
6.3 Demokratik toplumun gerekli bir bile eni olarak sosyal
güvenlik
79
6.4 Sürdürülebilir finansal ve ekonomik temel gereksinimi
79
6.5 Pozitif bir ekonomik faktör olarak sosyal güvenlik
6.6 <nsanlar n hizmetinde olan sosyal güvenlik, en muhtaç
durumdaki ilk s rada
6.7 Daha bütünsel bir görünüm
6.8 Genç nesillere dikkat
80
80
81
81
6.9 Sosyal ortaklar n rolü
82
6.10 Politikac lar n ve yönetimlerin sorumluluklar
6.11 Daha fazla AB kat l m
82
82
7 Ara t rmac lar n son aç klamalar
7.1 Sosyal güvenli;e olan temel inanç
83
84
7.2 Sosyal güvenlik: Demokrasinin dire;i / Demokrasi: Sosyal
güvenli;in zorlu;u
86
7.3 Sosyal güvenlik kal c olacaksa de;i mek zorundad r!
89
7.4 Sosyal güvenlik plan olmas n veya sistem tek ba na olsun 91
7.5 Nesil dayan mas ve genç nesil ayr mc l ;
93
7.6 Sosyal güvenlik korumas olmadan çal ma
94
7.7 Artan göçün etkisi
7.8 Etkinle tirme
96
97
7.9 Finansman ve özelle tirme hakk nda sorular
98
7.10 Artan ikayetlerle ba a ç kma
7.11 Dahili olarak yeniden yap lanma gereksinimi
100
101
7.12 Ulusal sosyal güvenlik ve daha büyük bir dünya
101
7.13 Genel Bak
103
Ek 1: Görü me yap lan ki iler
104
Ek 2: Görü melerin biçimi
110
Yazarlar hakk nda
112
Sayfa 4
Önsöz – Nereye Do ru Gidiyoruz?
IBM Global Social Segment ad na, Profesör Danny Pieters ve Profesör Paul
Schoukens taraf ndan haz rlanan “Sosyal Güvenlik Nereye Do(ru Gidiyor?”
ba+l kl bu raporu yay nlamaktan memnunluk duyuyorum.
Pieters ve Schoukens’in sosyal güvenlik yöneticilerini en fazla me+gul eden bu
soruyu, yani “21. yüzy lda sosyal güvenlik nereye do(ru gidiyor?” sorusunu
sormalar hiç +a+ rt c de(il. Bu soruya yan t vermek için yazarlar, Yunanistan
d + nda, geni+lemeden önceki 15 Bat Avrupa ülkesinin yakla+ k 70 sosyal
güvenlik yönetimi CEO’su ile yap lan görü+melerden derlenen e(ilimleri
tan mlam +lard r. Bu 15 Bat Avrupa ülkesi +unlard r: Avusturya, Belçika,
Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, 9rlanda, 9talya, Lüksemburg, Hollanda,
Norveç, Portekiz, 9spanya, 9sveç ve 9ngiltere. Avrupa Ekonomik Bölgesinin bir
üyesi olan Norveç de bu listede yer alm +t r.
Pieters ve Schoukens, ayr nt l inceleme için 12 alan tan mlam +t r:
i) Sosyal güvenlik konusundaki temel
inanç
ii) Demokrasi ile etkile+im
iii) Güvenlik ve reform gereksinimi
iv) Daha fazla etkile+im ve daha fazla kat l ml çal +ma
v) Nesilleraras dayan +ma
vi) Sosyal güvencesiz çal +ma
vii) Göçün etkileri
viii) Aktivasyon politikas
ix) Finansman ve özelle+tirme ile ilgili soru i+aretleri
x) Artan +ikayetleri yönetme gereksinimi
xi) Sosyal güvenlik yönetimlerinin dahili olarak yeniden yap land r lmas
gereksinimi
xii) Daha büyük bir dünyada ulusal sosyal güvenlik
Sayfa 5
Pieters ve Schoukens, bulgular n IBM’in Ekim 2006’da Roma’da düzenlenen
Uluslararas Sosyal Güvenlik Forumu’nda (International Social Security Forum)
sundu. IBM, küresel sosyal güvenlik toplulu(u içinde sosyal güvenli(in gelece(i
konusundaki tart +malara h z vermek için bu çal +man n tam raporunu
yay nlamaktad r.
Bu raporun yay nlanmas , IBM'in Avrupa Sosyal Güvenlik Kurumu (EISS;
European Institute of Social Security) ile i+birli(i içinde çal +t ( bir dizi giri+imin
devam niteli(indedir. Bu giri+imler, Sosyal Güvenli(e 9li+kin Ana Program , Avrupa
sosyal güvenlik kurumlar taraf ndan Internet'in geli+mekte olan kullan m na ili+kin
kapsaml üç ara+t rmay , seçilen Avrupa ülkelerinde vergilendirme ile sosyal
güvenlik aras ndaki ili+ki hakk nda bir raporu, IBM uzmanlar n sosyal politika
e(ilimleri ve yönelimleri konusunda sürekli bilgilendirme amaçl y ll k Sosyal
Güvenlik Akademisi çal +mas n içerir. IBM ve EISS, sosyal hizmetler ve sosyal
güvenlik fikir liderli(i alanlar nda i+birli(ini sürdürmeyi planlamaktad r. Bu raporun,
vatanda+lara sosyal hizmetlerin ve sosyal güvenli(in sa(lanmas n geli+tirmeye ve
dönü+türmeye çal +an kamu yöneticileri için yeni ve de(erli bilgiler sa(layaca( na
inan yoruz.
Chris Gibbon
IBM Global Social Segment
Ba+kan Yard mc s ve Ortak
[email protected]
Sayfa 6
Önemli Noktalar
Giri
Bu rapor, Yunanistan d + nda, geni+lemeden önceki 15 Bat Avrupa
1
ülkesindeki yakla+ k 70 sosyal güvenlik yönetimi CEO’su ile yap lan
görü+melerden derlenen e(ilimleri gözler önüne sermektedir. Bu 15 Bat
Avrupa ülkesi +unlard r: Avusturya (AVU), Belçika (BEL), Danimarka
Bu raporda, sosyal güvenli in
gelece i konusundaki ki isel
görü leri sorulan 15 Bat Avrupa
(DAN), Finlandiya (F9N), Fransa (FRA), Almanya (ALM), 9rlanda (9RL),
9talya (9TA), Lüksemburg (LÜK), Hollanda (HOL), Norveç (NOR), Portekiz
(POR), 9spanya (9SP), 9sveç (9SV) ve 9ngiltere (9NG). Avrupa Eonomik
ülkesindeki sosyal güvenlik
yöneticimi CEO’su ile yap lan
Bölgesinin bir üyesi olan Norveç de bu listede yer alm +t r.
görü melerin sonuçlar
sunulmaktad r.
Görü+meler May s 2005 ile Haziran 2006 tarihleri aras nda
gerçekle+tirilmi+tir; görü+meyi yapanlar, her ikisi de Leuven
Üniversitesi’nde ö(retim görevlisi olan Prof. Dr. Paul Schoukens* ile Prof.
Dr. Danny Pieters’tir. Görü+meye kat lan CEO’lar n adlar Ek 1’de yer
almaktad r. Ancak, görü+meye kat lan ki+ilerin dile getirdi(i görü+lerin
içeri(inin gizli tutulmas kararla+t r lm +t r. Metinde bir ülkenin ad n n
geçmesi, o ülkeden görü+meye kat lanlar n tümünün ya da ço(unun ayn
görü+te oldu(unu göstermez; yaln zca bu ülkeden görü+meye
kat lanlardan birinin görü+ünü bu +ekilde ifade etti(ini gösterir.
Görü+meler ortalama bir buçuk saat sürmü+tür.
CEO’lar n her birine, sosyal güvenli(in k sa ve orta-uzun vadedeki
gelece(i (gelecek 3 y l/gelecek 12 y l) ile ilgili görü+leri sorulmu+tur.
Görü+melerin yap ld ( tektip biçim Ek 2’de yer almaktad r.
1
Özel bir durum olarak, sosyal güvenlik yönetimleri için çal +an ya da sosyal güvenli(e
ili+kin genel bir görü+ü bulunan ara+t rma gruplar n n ba+kanlar yla da görü+tük. Bu
durumda görü+me ilgili ülkenin CEO’sunun te+vikiyle yap lm +t r.
* Lüksemburg’daki görü+meler, Paul Schoukens yerine yine Leuven Üniversitesi’nde çal +an
Bernhard Zaglmayer taraf ndan gerçekle+tirilmi+tir.
Sayfa 7
Bu raporun CEO’lar taraf ndan dile getirilen temel ifadeleri ve görü+leri
özetlemeye çal +t ( n en ba+ ndan belirtmek yerinde olacakt r. nu belge,
belirtilen konular n tümünün yer ald ( ya da ifade edilen görü+lerle ilgili
olumlu ya da olumsuz bir yarg da ya da de(erlendirmede bulunan bir
çal +ma de(ildir. Ancak, çal +man n sosyal güvenli(in son derece
ayr cal kl tan klar olan sosyal güvenlik yönetimi CEO’lar n n görü+lerini
yans tt ( için çok anlaml oldu(unu dü+ünüyoruz.
Raporun son sözler bölümünde, görü+ümüze göre son zamanlarda
ara+t rma ya da politika geli+tirme alan nda yeterli dikkatin
gösterilmedi(i konular vurgulayarak daha fazla özene gerek oldu(unu
göstermeye çal +aca( z. Böylece, bu raporun özellikle Avrupa Sosyal
Güvenlik Kurumu ile Avrupa ve Sosyal Güvenlik Ara+t rma Birimi gibi
ara+t rma kurumlar n n dünün ya da bugünün sorunlar n de(il,
gelecekte daha yo(un +ekilde hissedilecek sorunlar için bir ara+t rma
faaliyetleri program geli+tirmesine yard mc olmas n istiyoruz.
Sayfa 8
Görü melerin baz genel sonuçlar
Görü+meyi yapanlar, CEO’lar n ki+isel görü+lerini alma konusunda
srarc yd lar. Ancak, birkaç durumda, CEO’lar n adlar kurumlar ndaki
konumlar yla birlikte an lm +t r. Bunu, ki+isel görü+leri ile kurumlar n n
beyanlar n n birbiriyle örtü+tü(ü +eklinde aç klayabiliriz.
Görü+meye kat lanlar n ço(unun, sorumlu olmad klar sosyal güvenlik
alanlar yla ilgili beyanda bulunmaktan kaç nd ( n ve sorumlu olduklar
sosyal güvenlik alanlar na yo(unla+t klar n fark ettik.
Di(er bir bulgu da, görü+meyi yapanlar k sa vadeli (dört y l) ve orta-uzun
vadeli (on iki y l) görü+ler aras nda her zaman bir ayr m yapsa da,
görü+meye kat lanlar n ço(unun "gelecek" ile ilgili görü+lerini ifade
ederken bu tür bir ayr ma girmemi+ olmas d r. CEO’lar n baz lar , sosyal
güvenli(in nas l bir de(i+im gösterece(i ya da göstermesi gerekti(i
konusunda ki+isel görü+lerini belirtmek yerine, gelecekle ilgili
“tahminlerde” bulunmay tercih etmi+tir.
Görü+melerin ana sonuçlar n , görü+melerin biçimiyle k smen ili+kili
alt ba+l k alt nda toplamaya çal +t k:
1. Belirleyici etkenler
2. Kapsanan nüfus ve verilen haklar
3. Sosyal güvenlik finansman
4. 9dare
5. Yabanc ve uluslararas etkiler
6. CEO’nun “mesaj ”
Sayfa 9
Önemli Noktalar
1
Belirleyici etkenler
Bu bölümde, görü+meye kat lanlara göre sosyal güvenli(in gelece(ini
etkileyebilecek her türlü etkeni ele alaca( z. Hem ya+amsal hem de
toplumsal etkenlerin yan s ra, belirleyici yasal, politik ve ideolojik
etkenleri görece(iz.
1.1
Demografik sorunlar
uzamas ) ve azalan yeni do an
1.1.1
Daha az ye il, daha fazla gri
çocuk say s n (do urganl kta
Tüm ülkelerde demografik sorun önemli olarak belirtilmi+tir. Demografik
sorun, ilk planda artan ya+l nüfusunu (ya+am beklentisinin uzamas ) ve
Demografik sorunlar, artan ya l
nüfusunu (ya am beklentisinin
azalma) kapsar.
azalan yeni do(an çocuk say s n (do(urganl kta azalma) kapsar. Di(er
bir deyi+le, az, daha az ye+il ve çok, daha çok gri!
Ancak, demografik zorluklar n önemi ülkeden ülkeye farkl l k
göstermektedir; baz ülkeler bu sorunu di(erlerine göre daha yak n bir
zamanda ve daha derin bir +ekilde hissetti. Baz ülkelerde, gerekli
önlemlerin al nd ( na dair bir dü+ünce olu+urken; baz lar nda bu dü+ünce
görülmemektedir.
Demografik verilerin ve evrimin her ülkede birbirinden farkl oldu(u;
dolay s yla buna yönelik reformun da farkl oldu(u görülmü+tür.
Baz ülkelerde, belirli özellikleri nedeniyle, demografik sorunlar di(er
ço(u ülkeye göre daha sonra ortaya ç kacakt r (NOR, 9SP, POR, 9RL,
LÜK).
Örne(in 9spanya’da, +u anki durum göreli olarak iyidir; iç sava+
s ras ndaki (1936-1939) dü+ük do(um oranlar sonucu emekli maa+
almaya yeni ba+layan çok say da ki+i yoktur. Ancak, demografik kriz
ülkeyi önümüzdeki be+ y l içinde derinden vuracakt r. Ülke nüfusuna +u
anda bütçe kayna( olsa da, gelece(i güvence alt na almak için
emeklilik sisteminde büyük reformlar yap lmas gerekti(ini anlatmak için
epey çaba sarf edilmesi gerekiyor. Ayr ca, diktatörlük rejiminin sona
ermesinden sonra yeni gruplar n güvenlik sistemine kat lmas yla birkaç
y l içinde sisteme ek bir yük gelecektir (9SP).
Sayfa 10
Önemli Noktalar
Portekiz’de demografik sorunlar di(er ülkelerden daha sonra ortaya
ç kacak gibi görünüyor. Ancak, Portekiz sosyal koruma sistemi, di(er
Avrupa ülkelerindeki sistemlerden daha yeni ve daha zay ft r. Ayr ld klar
nokta farkl d r; demografik sorunlar n sonuçlar dolay s yla daha büyük
olabilir. Portekiz bir yandan, çok say da insan yoksulluk içine itmek
istemedikçe koruma düzeyini çok fazla azaltamayacakt r. Öte yandan,
Kuzey Avrupa’daki CEO’lar n ço u,
nüfusun ya lanmas n n emeklilik
sistemi üzerindeki etkisinin büyük
oranda kontrol alt nda oldu unu
sistemi +imdi oldu(u gibi sürdürebilmek için çok büyük mali s k nt larla yüz
yüzedir. Bir CEO, ya+lanman n mali sonuçlar olan bir sosyal sorun
oldu(u ve sosyal sonuçlar olan mali bir sorun olmad ( görü+ünü dile
getiriyor (POR). 9spanya’da da sosyal koruma son birkaç on y ldaki h zl
ekonomik geli+meyle ayn h zda geli+memi+tir (9SP).
tahmin ediyor.
9rlanda'da demografik durum henüz olumludur. Nüfus yak n gelecekte
göreli olarak genç olmaya devam edecektir ve ülke ekonomik olarak
geli+mektedir. Ayr ca, 9rlanda genç göçmenler için de çekici bir ülkedir.
Kötüle+en demografik sorunlar Avrupa'n n geri kalan ndan daha sonra
ortaya ç kacakt r. 9rlanda için en fazla endi+e verici olan konu ise, sa(l k
ve bak m hizmetleri için artan gereksinimdir (9RL).
Kuzey Avrupa’daki CEO’lar n ço(u, nüfusun ya+lanmas n n emeklilik
sistemi üzerindeki etkisinin, son y llarda emeklilik sisteminde
gerçekle+tirilen kapsaml reformlar sayesinde büyük oranda kontrol
alt nda oldu(unu tahmin etmektedir (9SV, F9N ve ayn zamanda ALM ve
LÜK).
Bununla birlikte, CEO’lar n bir k sm , var olan emeklilik sisteminde
yap lan küçük ve bir defaya mahsus düzenlemelerin yetersiz oldu(u ve
yeterli çözüm için kapsaml reformlar n yap lmas gere(inde srarl d r.
Ayn zamanda, nüfusun reformlar anlamas n n önemini de
vurgulamaktad rlar (9SV ve AVU). Sonuç olarak, daha kapsaml
reformlar daha büyük bir parlamento giri+iminin ve buna muhalif
görü+lerin ürünüdür; reform sürecine sosyal ortaklar da kar + r (9SV,
LÜK).
Sayfa 11
Önemli Noktalar
1.1.2
Bak m için daha fazla gereksinim
Demografik sorun konusu aç ld ( nda, ilk olarak dile getirilen emekli
maa+lar olur. Ancak, CEO’lar n büyük bir k sm konuya daha geni+ bir
aç dan bakmaktad r. Emekli maa+lar kontrol alt nda oldu(unda bile,
“daha az ye+il, daha fazla gri" demografik durumu, sosyal güvenlik
“Daha az ye il, daha fazla gri”
demografik durumu, sosyal
güvenlik sistemlerini, özellikle
sa l k ve bak m planlar
konusunda zorlayacakt r.
sistemlerini, özellikle sa(l k ve bak m planlar konusunda daha fazla
zorlayabilir.
Kapsaml bir bak m ya da bak m sigortas ve/veya bak m
hizmetlerine olan gereksinimin (DAN, 9RL , AVU) yan s ra, i+siz
ya+l ki+iler için özel i+sizlik yard mlar (emeklilik öncesi
düzenlemeler) (DAN) geli+tirilmesi gereklili(i dile getirilimi+tir.
Baz ülkelerin, bak m hizmetlerinin niceli(ini ve niteli(ini büyük oranda
art rmas gerekmektedir (9RL). Sa(l k bak m sisteminde, artan
maliyetlerde kesinti yap lmas gere(i belirtilmi+tir (ALM). CEO’lardan biri
bu sorunu, gençlerin son derece kötü sa(l k durumuyla ili+kilendirmi+tir.
CEO’yu, sa(l kl ya+ayanlara sa(l k primlerinde indirim sa(layarak
gelecekteki sa(l k sigortas sisteminde insanlar daha sa(l kl ya+ama
konusunda harekete geçirecek (di(er +eylerin yan s ra, daha fazla spor
yaparak) bir yap önermeye iten, artan hastal k say s olabilir (ALM). Di(er
CEO’lar, ya+lanman n büyük bir sorun olmad ( n ; onlar sa(l kl ve artan
potansiyelleriyle kültürel olarak ba+a ç kabilir k lman n önemli oldu(u
görü+ünü belirtmi+lerdir. CEO’lardan biri ya+lanmaya olumlu taraf ndan
bakmay önermi+tir: ya+l ki+ilerin bir sürü (bo+) zaman n n n oldu(unu
unutmayal m; bu ki+ilerin bu zaman toplumumuzun +u anda yapt ( ndan
daha faydal +ekilde geçirmelerini sa(layabiliriz. Böylece, ya+l lar
toplumla daha fazla kayna+t rabiliriz (9TA).
Sayfa 12
1.1.3
Önemli Noktalar
Aç k görü
Tüm ülkelerde demografik sorun bu +ekilde kabul edilse de, CEO’lar n
baz lar “gelecekle ilgili aç k bir görü+e” sahip olma konusunda uyar da
bulunmu+tur. CEO’lardan biri, ya+lanan nüfusun maliyetini tahmin
etmeye çal +an ara+t rmalar de(erlendirirken sa(duyunun gere(inden
söz etmi+tir. Bu ara+t rmalarda genellikle hesaplamalar için sabit
parametreler kullan l r; öte yandan gerçek çok daha karma+ kt r. Yeni
Tüm ülkelerde demografik sorun
kabul edilse de, CEO’lar n baz lar
"gelecekle ilgili aç k bir görü e"
sahip olma konusunda uyar da
bulunurken; içlerinden biri ya lanan
nüfusun maliyetini tahmin etmeye
yönelik ara t rmalar
de erlendirirken sa duyunun
gere inden söz etmi tir.
hastal klar ya da bo+anm + aile say s ndaki art + gibi yeni olgular n
gerçek etkisini tahmin etmek güçtür. Ayr ca geçmi+te, ekonomistlerin
sosyal koruma ve özellikle de emekli maa+lar yla ilgili tahminleri ve
felaket senaryolar nda s k s k yan ld klar ortaya ç km +t r (9SP, FRA).
Son olarak, demografik sorun, tüm ülkeyi ayn +ekilde etkilemedi(i; daha
çok baz bölgeleri veya nüfusun belirli gruplar n etkiledi(i için çe+itlilik
gösterebilir. Örne(in, baz Kuzey Avrupa ülkelerinde, bölgesel
demografik de(i+im gibi ek sorunlar görülmektedir. Kuzey'de düzgün bir
sosyal altyap n n korunmas gittikçe sorunlu olmaya ba+lam +t r. Nüfus
gittikçe daha fazla güneye, özellikle güneydeki +ehirlere göç etmekte;
ülkelerin kuzey bölümlerini terk etmektedir. Sonuç olarak, sosyal
sigortal lar n tümü için e+it haklar n sa(lanmas ; örne(in, Kuzey'deki
tenha bölgelerde ya+ayanlar için sorunlu olmu+tur. Güney’deki insanlar
ikinci ya da üçüncü nesil iç göçmenler oldu(u ve geldikleri bölgeyle olan
duygusal ba( kaybettikleri için gelecekte daha fazla tart + lacak olan
artan bölgeler aras dayan +ma anlam na gelir. (F9N). Sosyal güvenlikle
ilgili baz idari görevleri Kuzey’e kayd rmak için baz giri+imlerde
bulunulmu+tur (F9N, NOR).
Hollanda’da, görü+meye kat lan CEO’lar aras nda çok fazla dile
getirilen ve beklenen i+gücü s k nt s na vurgu yapan demografik
sorunlarla ilgili daha kapsaml belirgin bir yakla+ mla kar+ la+t k. Di(er
ülkelerdeyse, Hollanda sosyal güvenlik CEO’lar , demografik soruna
çözümün ekonomik büyüme oldu(unu belirttikten hemen sonra +u
soruyu soruyorlar; bu ekonomik büyümeyi sürdürecek yeterli i+gücü
olacak m ?
Sayfa 13
Bu nedenle, Hollandal CEO’lar, gelecekte insanlar n i+gücü
piyasas nda yaln zca daha uzun kalmayaca( n , ayn zamanda
ya+am döngüsü görü+ünde, sosyal korumaya kapsaml yeni bir
yakla+ m n da geli+tirilece(i konusunda srarl lar. Ya+am döngüsü
konusunda,
insanlar n
ya+am
a+amalar yla
ilgili
bir
ayr m
yap lmaktad r:
•
0-25 ya+: okul dönemi
•
25-45 ya+: deneyim kazanma dönemi
•
45-65 ya+: yo(un çal +ma dönemi
•
65-80 ya+: çal +man n b rak lmas ; ancak toplumda aktif rol oynama
• 80 ya+ ve üstü: ya+am n son günlerinin güzel geçirilmesinin
sa(lanmas
Sosyal haklar ve hizmetler farkl ya+am a+amalar çevresinde
yap land r lmal ve her biri için farkl bir tasar m olmal d r. Her ya+am
a+amas için, toplu sözle+meler yap labilir, çal +ma toplu sözle+mesi,
bak m toplu sözle+mesi (çal +an ki+iler için, çocuklar hasta olanlar için)
ya+l lar için toplu sözle+me vb.
Demografik konularla ilgili son sözde, çiftçilerin sosyal güvenli(i ile ilgili özel
düzenlemeleri belirtmek istiyoruz. Böyle özel planlar uyguland ( nda,
görü+meye kat lanlar gittikçe devlet taraf ndan desteklenecekleri
konusunda hemfikirdiler; ulusal çiftçileri desteklemek için kabul edilebilir bir
yol gibi görünüyor (F9N).
1.2 Göç
Sosyal güvenli(in yak n gelece(iyle ilgili çok önemli bir olgu da, özellikle
Avrupa ülkelerine yap lan göçlerdeki art +t r.
Baz Kuzey ülkeleri, demografik sorunu daha fazla göçe izin vererek
çözme olas l ( n ya da gere(ini dü+ünmektedir. Öte yandan göç, politik
ve kültürel bak + aç s ndan oldukça sorunlu bir konu olarak
dü+ünülmektedir; bir ülkede olmas istenen türde+li(i (+u anda hiç
olmad ( kadar de(i+tirdi(i gibi) de(i+tirmeyecek midir (F9N, NOR)?
Sayfa 14
Önemli Noktalar
Benzer sesler Güneyden de yükselmektedir; CEO’lar göçün demografik
sorunlar n bir çözümü olarak görülmemesi konusunda uyar yorlar (9SP,
POR). Göçmenler toplumla bütünle+tiklerinde, onlar da çok say da çocuk
yapmaktan kaç nmaya ba+l yorlar. Ayr ca, bugün çal +maya ba+layan
göçmenler, bundan 20 – 25 y l sonra emekli olacaklar ve onlar da ya+l l k
sorununun bir parças haline gelecekler (9SP, POR). Bunun yan s ra,
Göçün demografik sorunlar n bir
çözümü olarak görülmemesi
gerekiyor çünkü göçmenler
toplumla bütünle tiklerinde, onlar
da çok say da çocuk yapmaktan
kaç n yorlar.
göçmenler ve özellikle tespit edilen yasad + olanlar , di(er ortalama
çal +anlarla k yasland ( nda e+it sürede prim ve vergi ödememesine
ra(men sosyal haklardan yararlanabilmektedir (9SP). Ancak, baz CEO’lar,
yasal ve yasad + göç sürecinin durmayaca( görü+ündedir. Nüfusun,
göçün artabilece(i konusunda bilgilendirilmesi gerekmektedir.
Yasad + göçmenlerle ilgili belirli bir sorun bulunmaktad r. Bu
göçmenlerden büyük bir k sm n yasal göçmene dönü+türmek için
kapsaml yasalla+t rma kampanyalar düzenlendi (9SP). Yasalla+t rma
i+lemleri, yasad + i+çileri “su yüzüne ç kard ” ve onlar hem sosyal sisteme
katk lar hem de sosyal haklar aç s ndan sisteme dahil etmi+tir (9SP,
POR).
Ayr ca, göçmenler çok farkl bak + aç lar na sahip olabilmektedir; baz lar
ülkede kalarak burada yeni bir ya+am kurmay
isterken, baz lar
ülkelerine geri dönmeyi (ya da ba+ka ülkelere “gitmeyi”) istemektedir. Bu
farkl tutumlar sosyal güvenlik sistemleri için sorunlar olu+turacakt r: bu
farkl isteklere nas l yan t verilecek (9SP)? CEO’lardan biri giderek artan,
ailelerin yeniden bir araya gelmesinden kaynaklanan sorunlar konusunda
uyarmaktad r; kendi ülkelerinden gelen aile üyeleri de sosyal güvenlik
sistemine bel ba(lamaya ba+layacakt r (9SP).
9rlanda’da göç yak n bir tarihe kadar önemli bir konu de(ildi. Politika
yap c lar, izlenecek göç sosyal politikas n n temel hatlar n
henüz
çizememi+lerdir. 9rlanda’ya göç son y llarda, k smen, geli+en ekonomi
nedeniyle çok büyük oranda artm +t r. Birkaç y l sonra nüfusun %10’unun
göçmenlerden olu+mas beklenmektedir. 9rlanda gibi nüfusu her zaman
son derece türde+ olan bir ülke için çok yeni bir olgu. Çok kültürlü bir ülke
9rlanda için yeni bir kavramd r. Bu yeni göç sorunlar n ölçmek ve bu
sorunlarla ba+a ç kmak için politikalar yava+ yava+ ba+lat lmaktad r.
Sayfa 15
Ülke halen, do(ru say da göçmenin ne olaca( n n yan t n ve bu
göçmenlerin toplumla nas l en iyi +ekilde birle+tirilece(inin yollar n
aramaktad r. Temel sorulardan biri, 9rlanda ekonomisi kötüye gitti(inde
9rlanda’n n göçmenlerle ne yapaca( d r (9RL)?
Lüksemburg’da, göç ile ya+anan deneyim önemli bir yer tutmaktad r.
Ülkedeki demografik durum, Fransa, Belçika ya da Almanya gibi kom+u
ülkelerden gelen gençler nedeniyle di(er AB ülkelerine göre daha az kritik
olabilir. Bir yanda, bu göç 30 ya+ n alt nda iyi e(itimli ki+ileri arayan
giri+imcilerin taleplerini kar+ lamaktad r. Di(er yanda ise, daha fazla say da
ki+i sosyal haklardan yararlanmakta ve sosyal risk olu+tu(unda sosyal
güvenlik bütçesindeki harcamalar n artmas na neden olmaktad r. Bu durum
daha çok, hastal k/sa(l k ve bak m ile i+sizlik için geçerlidir. Portekiz'den iyi
+ekilde yap land r lm + göç ak + , Portekiz uyruklular Lüksemburg'a göç
ederek k sa bir süre çal +t ktan sonra sosyal haklardan yararlanmaya
ba+lad ( için bir tür “sosyal turizm” biçimini almaktad r. 9+sizlik sigortas
haklar ndan yararlananlar n nispeten yüksek bir yüzdesini Portekiz
uyruklular olu+turmaktad r (LÜK).
Avusturya’da, yasad + göç konusunda daha iyi bir bütünle+tirme
politikas n n öneminden söz edilmi+tir (AVU).
Sayfa 16
Önemli Noktalar
1.3
De i en aile yap lar
Çe+itli ülkelerin üst düzey yöneticileri, aile hayat ile ilgili önemli toplumsal
de(i+iklikler ve bunlar n sosyal güvenlik üzerine etkilerine dikkati
çekmi+tir. Yeni kurulan aileler, sonraki e+ler, ailelerin yan na yerle+tirilen
çocuklar ve ortak ebeveynlik gibi konularda sosyal güvenli(in gelecekteki
konumu ne olacakt r (9NG, 9RL, BEL, LÜK)?
Kad nlar n çal +ma hayat na giri+i de, sosyal güvenli(in gelece(i üzerinde
önemli ba+ka bir etken olmu+tur (9SP, FRA, POR, AVU).
Ailede önemli de i iklikler
görülmektedir – yeni kurulan
Kad nlar n çal +ma hayat ndaki yerlerini al + yla birlikte, özellikle
aileler, sonraki e ler, ailelerin
Avrupan n Latin kökenli ülkelerinde, i+ ya+am ile aile ya+am aras nda bir
yan na yerle tirilen çocuklar ve
dengenin olu+turulmas n sa(layacak önlemlerin al nmas n n önemi
ortaya ç km +t r. Do(um oranlar ndaki kötüye gidi+le ilgili bir +ey
yap lacaksa, bu birincil öncelik olmal d r. Çiflerin her ikisinin de
ortak ebeveynlik konular n n nas l
ele al naca
önemlidir.
çal +mas n ve çocuklar n yeti+mesini sa(layacak gerçek bir aile
ortam n n olu+turulmas n sa(layacak politikalar n geli+tirilmesi
gerekmektedir (9SP, FRA, POR). Bu politikalar n ayr mc bir etkisinin
olmamas na dikkat edilmelidir; kad nlar anne rolüne sahip ev kad n
konumuna geri itilmemelidir (9SP). Bu durum da çocuklar için günlük
bak m olanaklar na ili+kin gereksinimleri art rabilir (POR). Ayr ca, tek
ebeveynli ailelerin say s da giderek artmakta ve i+ ile çocuklar n
yeti+tirilmesi aras nda daha karma+ k sorunlar n ortaya ç kmas na yol
açmaktad r (9SP).
Ancak, eski zamanlarda çok normal olmayan +ekilde, birçok kad n
profesyonel olarak etkin olmamay ve bundan yirmi y l öncesine göre
çok daha fazla +ekilde seçimlerini aile ya+am ndan yana kullanmay
tercih etmektedirler (9SP). Özellikle göçmenler aras nda, kad nlar
(tekrar) çocuklar n yeti+tirmek için evde kalma e(ilimindedirler (9SP).
Sayfa 17
Önemli Noktalar
1.4
6 sizlik ve genel ekonomik durum
CEO’lardan baz lar , demografik e(ilimlerin o kadar da endi+e verici
olmad ( ve gerçek sorunlar n ba+ka bir yerde oldu(u konusunda
srarl yd .
CEO’lar, ulusal ekonomilerin
Bu +ekilde, birçok CEO, demografik e(ilimlerden çok ulusal
sosyal güvenlik sistemi üzerindeki
ekonomilerin geli+iminin sosyal güvenli(in gelece(i üzerindeki
etkisinin demografik e ilimlerden
etkisinden söz etti (F9N, 9SV, ALM, HOL, 9SP, FRA, POR, AVU).
daha fazla olaca n dile getiriyor.
Bu noktada duruma bak + aç lar da farkl l k göstermektedir. Baz lar en
dü+ük ekonomik büyümeyi gerektiren bir emekli maa+ reformunu
dü+ünürken (F9N, ALM, HOL); baz lar kötüye giden bir ekonomide bile,
ekonominin a+a( ya do(ru gidi+ini izleyecek olan emekli maa+lar n n
seviyesinin kuramsal olarak korunmas n n gereklili(ini vurgulam +t r.
Ancak, böyle bir durumda sorunun mali ve teknik sürdürülebilirlik
olmad ( ; nüfusun emekli maa+ miktarlar ndaki negatif bir büyümeyi
kabul edip etmeyece(i konusu üzerinde uzla+ lan bir konudur (9SV).
Baz lar , sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirli(i için y ll k en az %3’lük
bir ekonomik büyümenin gerekli oldu(unu hesaplam +t r (FRA). Böylesine
sürekli bir büyümenin gelecek y llarda ya da on y llarda devam edip
etmeyece(i ise bir soru i+areti olarak kalmaya devam etmektedir. Bu
büyüme devam etmezse, sosyal güvenlik sistemi, özellikle de emekli
maa+ sistemi üzerinde yap lacak reformlar gerekli olacakt r. Bu tür
reformlara kar+ halk n gösterece(i direnci ve tepkileri önlemek için
de(i+im gere(ini aç kça anla+ labilir bir dille anlatmak önemlidir (FRA).
Sayfa 18
CEO’lardan baz lar genel ekonomik durumun i+sizlik rakamlar için
i+sizlikle mücadeledeki gönüllü önlemlerden daha belirleyici oldu(unu
vurgulamaktad r. Baz CEO’lar, hem sosyal güvenlik sistemlerinin
kendisinin hem de bu sistemler taraf ndan korunan ki+ilerin, i+ gücü
piyasas n n büyük ölçüde de(i+ti(ini fark etmesi gerekti(i sonucuna
varm +t r; hiç kimse tüm i+ kariyerini yaln zca bir ya da birkaç tam zamanl
i+te tamamlamay bekleyemez. Küçük ve geçici i+ler göz önünde
bulundurulmas gereken bir gerçektir (AVU, ALM). Daha önce sözünü
etti(imiz gibi, Hollanda’da yeterli i+gücünü bulma olas l ( ekonomik
ba+ar n n temel etkeni olarak dü+ünülmektedir (HOL).
Yava+ ekonomik geli+me ve i+sizli(in bir arada oldu(u ülkelerde, sosyal
güvenlik sisteminin tehlikede olaca( a+ikard r. Dolay s yla, mümkün
oldu(unca çok say da insana i+ bulunmas önemlidir (FRA, POR, AVU).
Bunun yan s ra, i+sizlikle mücadele yoksullukla mücadeleden ayr
dü+ünülemez. Baz lar , i+sizlerin var oldu(u bilinen yap sal temel
konusunda endi+elenmektedir (9SV). Ancak, tüm insanlara kolayca
istihdam yarat lamaz (hasta ya da engelli ki+iler, bak m ndan sorumlu
olduklar çocuklar olan kad nlar vb.). Baz CEO’lar n görü+üne göre,
etkinle+tirme politikas a+a( daki gruplar üzerinde odaklanmal d r:
•
Profesyonel faaliyetlerini çocuk sahibi olma ve çocuk yeti+tirme
ile birle+tirebilmeleri için kad nlar (FRA, HOL, 9SP)
• Birço(u i+gücü piyasas na giremedi(inden genç insanlar (LÜK)
• Daha uzun süre çal +malar n sa(lamak için çal +maya devam
edebilecek çok ya+l olmayan ki+iler (FRA ve POR)
Görü+meye kat lan di(er ki+ilerin yo(unla+t ( nokta, gizli i+sizlik ve
çal +ma yetersizli(i ve hastal k konular nda daha fazla program n
harekete geçirilmesi gere(i olmu+tur (9SV, ALM). 9+gücü piyasas ndaki
arz ve talep aras nda devam eden yap sal uyu+mazl k da artan bir sorun
kayna( d r.
Sayfa 19
Bu uyu+mazl k, yetersiz e(itimle (yetersiz e(itime sahip çok say da ki+i ya
da üniversite diplomas na sahip çok say da ki+i) (F9N, LÜKS), yetersiz
co(rafi hareketlilikle (yüksek i+sizlik oran na sahip bölge ile
doldurulamayan i+ alanlar na sahip bölgeler) (F9N), çal +an (in-work) ve
çal +mayan (out-of-work) gelirleri aras ndaki fark n çok az olmas n n (F9N,
9SV) yan s ra, çal +ma eti(indeki gerileme (yerli halk n art k baz i+leri
art k yapmak istemeyi+i) ile ba(lant l d r (9SV). Göçmen gruplar n n
baz lar aras nda kad nlar n çal +mas na kar+ gösterilen direnç de önemli
bir sorun olarak belirtilmektedir (9SV, DAN, NOR, HOL). Hedefi belirgin
planlar faydal olabilir: dilin ö(renilmesi ve uyarlanm + ve nitel e(itim
burada dile getirilebilir. Müslüman kad nlar gibi i+gücü piyasas nda yeterli
temsile sahip olmayan gruplar n i+gücü piyasas na daha fazla kat lmas na
yard mc olabilir (NOR, DAN). Ancak, hedef belirleme, örne(in i+gücü
piyasas na girmek istemeyen ki+ilere (kad nlara) özel sosyal yard m hakk
gibi (“ba+ örtüsü sosyal hakk ” ola(an sosyal yard m hakk ndan daha
dü+üktür) ya da ikiden fazla çocu(u olan aileler için aile ödeneklerinin
toplanmas na kar+ önlemler gibi o ülkenin i+ eti(i de(erlerini kabul
etmeyen gruplara odaklanan özel sosyal güvenlik planlar n n ya da
düzenlemelerinin olu+turulmas anlam na da gelebilir.
Di(er CEO’lar sosyal güvenli(in gelece(ini tahmin etme olas l ( ndaki
önemli de(i+iklikleri dile getirmi+tir. Sosyal güvenlik sistemleri 19.
yüzy lda hayata geçirildi(inde, bat toplumlar kapal ekonomilere sahipti,
istihdam düzeyleri a+a( yukar istikrarl yd ve sistemin yeniden
bölü+türme etkileri belirli bir ölçüye kadar biliniyordu; hatta tahmin
edilebilirdi. Yimdiyse, resim tamam yla de(i+ti; gelecek beklentileri daha
az belirgin, ekonomik beklentiler daha "hassas" (FRA).
Sayfa 20
Önemli Noktalar
1.5
Sosyal güvenlik güvencesi olmadan çal ma
1.5.1
Genel olarak kay t d
ve gelirin dü ük beyan edildi i çal ma
CEO’lara kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i çal +man n önemiyle
ilgili soru soruldu(unda, genellikle görü+lerini belirtmekte tereddüt
etmi+lerdir. Genel izlenim, ülkenin kay t d + ve gelirin dü+ük beyan
edildi(i çal +ma ile kar+ kar+ ya oldu(u ve bunun i+gücü piyasas n n
Sosyal güvenlik kayd
olmadan
çal mayla mücadelede a a daki
etkenler önemlidir:
çe+itli sektörlerini farkl +ekilde etkiledi(i yönündedir. Ayr ca, ço(u CEO
önlemlerin al nd ( n , ancak daha yap labilecek çok +eyin oldu(unu
belirtmi+tir. Neredeyse tüm ülkelerde, görü+me yap lan CEO’lar daha
beyan etmeme daha sonra
nitelikli verilere gerek duyduklar n söylemi+lerdir. Bunun yan s ra, ayn
ülkedeki CEO’lar n ülkelerindeki kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i
sosyal haklar n kayb na neden
çal +mayla ilgili görü+lerinin oldukça farkl olu+u da çarp c d r. Genellikle,
olur
kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i çal +ma, yasal ve özellikle yasa
d + göçmenlerle de ilgilidir. Bu konuyu biraz daha ayr nt l ele almaya
• Sistemin effafl
–
• Çe itli sosyal kurumlar
aras ndaki i birli i
çal +al m.
• Halk n sosyal güvenlik bilincini
güçlendirme
• Kay t d
çal anlar n
Ayn ülkedeki CEO’lar n, çok say da ya da s n rl say da ki+inin kay t d +
ya da gelirin dü+ük beyan edildi(i ekonomide (di(er bir deyi+le,
belirlenmesi için daha fazla
gelirleri/i+leri için sosyal güvenlik kurumlar nda kay tl olmadan çal +an)
denetim
çal +t ( na dair görü+leri aras nda büyük farkl l klar bulunmaktad r (9SV,
HOL, BEL, ALM, 9RL, 9SP, FRA). Bu durum, mutlak rakamlarla kay t
d + çal +anlar n (hem yerli halk hem de yasad + yabanc lar) say s n n
s n rl olmas ndan; ancak say lar n n belirli sektörlerde (oteller, restoranlar,
temizlik ve özel hanelerdeki di(er küçük hizmetler gibi) göreli olarak daha
fazla olu+undan dolay kay tl çal +anlar piyasan n d + na itmesinden
kaynaklan yor olabilir. Kay t d + çal +anlar n say s az olsa da, baz
örnekler halk n dikkatinden kaçmamakta ve önemli toplumsal ve politik
kar + kl (a neden olabilmektedir (9SV).
Sayfa 21
Bunun yan s ra, ifade edilen görü+lerde toplumdaki de(i+en ahlaki
de(erlerden kaynaklanan rahats zl k hissedilmektedir; dürüstlü(e büyük
önem veren kat Protestan de(erlerine sahip kültürel olarak türde+
toplumlardan, ahlaki çökü+ün görüldü(ü kültürel olarak daha fazla
farkl la+m + toplumlara do(ru olan de(i+im (9SV, NOR). Ayn zamanda,
yüksek düzeydeki sosyal denetim ortadan kalkm + ve bunun yerini
geli+mi+ bir toplumsal etik sistemi alamam +t r.
Kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i çal +ma ile mücadele
Avusturya, 9talya ve Portekiz’de ve ayr ca Fransa'da önemli bir sorun
olarak görülmektedir; Fransa'da görü+me yap lan yöneticilere göre bu
rakamlar oldukça dü+üktür (AVU,
9TA,
POR,
FRA).
Belçika,
Almanya ve 9spanya’da, bu durumda son y llarda oldukça büyük
oranda azalma görülmü+tür (BEL , ALM, 9SP).
Sosyal güvenlik kayd olmadan çal +mayla mücadele için a+a( daki
etkenler önemli olarak tan mlanm +t r:
•
Sistemin effafl ; . Sözkonusu ki+iler, mesleki gelirlerini beyan
etmemenin ya da dü+ük beyan etmenin daha sonra sosyal haklardan
daha az yararlanmaya neden olaca( n n fark nda olurlarsa, sistemi
aldatma konusunda daha az e(ilimli olacaklard r (9SP, 9TA, POR). Ayn
zamanda, çal +man n kay t alt na al nmas çal +anlar ve i+verenler için
kolayla+t r lmal d r (AVU, BEL). 9darelerin verdi(i hizmetin (ve
denetimlerin) kalitesi genel BT ve e-dönü+üm ile ayn h zda geli+melidir
(BEL).
•
Çe itli sosyal güvenlik yönetimleri ve di;er (örn. vergi) idareler (hem
merkezi hem de yerel) aras ndaki iyi i birli;i ve veri al veri i her türlü
gizli i+ gücüyle mücadelede önemlidir (BEL , ALM, 9SP, 9TA, POR,
9RL). Bilgi teknolojileri ve e-teknolojinin ak lc kullan m , (örn. e-sigorta
kartlar ) bu aç dan faydal olabilir (AVU, BEL).
Sayfa 22
•
Halk n sosyal güvenlik bilincini güçlendirme halk n kay t d + ve gelirin
dü+ük beyan edildi(i çal +ma ile sistemi baltalamas n önlemelidir. Bu
ba(lamda, kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i çal +ma nicelik
olarak oldukça s n rl olsa da, sosyal güvenlik sistemi için bir kanser
oldu(u için çözümü için çal + lmal d r (FRA).
•
Kay t d
çal anlar n belirlenmesi olas l ; n art rmak için daha fazla
denetim (FRA);
ayr ca hedefi belirlenmi+ denetimler, yüksek risk
gruplar na odaklanan ve son derece etkili denetimler (POR). Ayn
+ekilde, denetim ve inceleme hizmetleri, görevlerini yerine getirmek ve
son geli+melerin gerisinde kalmamak için en yeni araçlar kullanmal d r
(özellikle BT alan nda) (BEL).
Kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i çal +ma olgusu genellikle,
rekabet etmede zorlanan ve i+ gücü maliyetlerinden tasarruf etmek
isteyen küçük ve orta ölçekli i+letmelerle de ilgilidir (9TA, POR, HOL).
Son olarak, k ta Avrupas n n d + nda, kay t d + i+çiler konusuna o
kadar fazla dikkat edilmemektedir; daha çok yanl + uygulamalara ve
beyan edilmeyen çal +mayla sosyal haklar n birle+imine dikkat
edilmektedir (9RL , 9NG).
Sayfa 23
Önemli Noktalar
1.5.2
Yasa d
göçmenlerin çal mas
Birçok ülkede, CEO’lar kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i çal +may
yasa d + göç olgusu ile ili+kilendirmi+lerdir (9SV, DAN, NOR, 9SP, POR,
FRA, HOL, 9RL , ALM). Tek bir istisna olarak, yaln zca bir CEO
göçmenlerin sosyal güvenlik sistemini yerli halktan daha fazla doland rd (
görü+üne kar+ ç km +t r (FRA). 9ngiltere’de konuya artan sahte kimlik
sorunu dile getirilerek dolayl olarak de(inilmi+tir.
i çiler, (tam) bir sosyal (ve vergi)
Genel olarak, yasa d + göçmen i+çiler, (tam) bir sosyal (ve vergi) kayd
olmadan çal +an toplam ki+iler aras nda yerli halka oranla daha büyük bir
kayd olmadan çal an ki iler
yüzdeyi olu+turmaktad r. Ülkede kalmas na ya da çal +mas na izin
aras nda yerli halka oranla daha
verilmeyen ki+ilerin daha fazla oranda kay t d + çal +mak zorunda
kalmas +a+ rt c de(ildir.
Genel olarak, yasa d
göçmen
büyük bir yüzdeyi olu turmaktad r.
Ço(u ülke, yasa d + yabanc i+çilere sosyal sigorta hakk
tan mamaktad r; yasa d + yabanc i+çiler ülkede yasal olarak kalmad (
(genel sigorta) ya da çal +mad ( (mesleki sigorta) için sosyal güvenlik
haklar ndan yararlanamamaktad rlar. Bununla birlikte, yasa d + ki+iler de
bazen, sa(l k, aile ödene(i ve sosyal yard m gibi baz sosyal haklardan
yararlanabilmektedirler. Böyle bir durumda, ilke olarak sosyal koruman n
finansman için bir katk da bulunmamalar na ra(men (sosyal hak primleri
ya da do(rudan vergi ödemedikleri için) sosyal güvenlik sistemi için
maliyetlere neden olmaktad rlar.
1.5.3
Bir ülkede yabanc sosyal güvenlik güvencesiyle çal ma
Bazen yabanc lar, sosyal sigortaya sahip olduklar (ya da olmalar gereken)
kendi ülkelerinden ba+ka bir ülkede o ülkeye görev için gönderildiklerinden
sigortal olmadan ya+ayabilir ya da çal +abilirler. Bu durum, her türlü
yolsuzlu(a yol açabilece(i için CEO’lar için artan bir endi+e kayna( haline
gelmi+tir.
Sayfa 24
Birçok CEO, ülkeye yasal olarak gelen ve gönderen ülkenin (örne(in,
Polonya, bir Balt k ülkesi ya da Orta Avrupa’dan AB’ye yeni üye olmu+ bir
ba+ka ülke gibi) sosyal korumas kapsam nda bu ülkede yasal olarak
çal +an ki+ilere dikkati çekmi+tir (9SV, DAN, NOR, F9N, HOL, BEL, FRA,
AVU, 9RL). Bu ki+iler, gerçekte çal +t klar ülkelerdekinden daha dü+ük
ücretlere ve sosyal güvenlik korumas na sahiplerdir. Bu nedenle, genellikle
yerel çal +anlar taraf ndan e+it olmayan rakipler olarak alg lanmaktad rlar.
Öte yandan bu gönderilen çal +anlar bir yandan kay t d + çal +maya olan
gereksinimi azaltabilecektir (NOR, F9N, DAN, 9RL). Bu durum özellikle,
bu ki+iler kom+ular olan “eski” AB üyesi ülkelerde çal +mak için bu
ülkelere geçti(inde sorun te+kil etmektedir (AVU).
Çal +mak üzere gönderilen bu ki+iler (ve kom+u ülkelere geçen i+çiler)
çal +t klar ülkedekinden hem maliyet olarak hem de sosyal haklar
aç s ndan daha dü+ük bir sosyal güvenlik güvencesine sahiptir. Bu
çal +anlar n kendi ülkelerinde etkili bir sosyal sigorta imkan na sahip olup
olmad ( da kesin de(ildir (AVU).
1.5.4
(Tam) sosyal güvenlik güvencesi olmadan yasal çal ma
Baz CEO’lar, (sistemi doland rmayan ya da göçmen olmayan) artan
say da ki+inin ülkede yasal olarak çal +mas na ra(men sosyal güvenlik
sistemi taraf ndan korunmad ( ya da yeterli +ekilde korunmad (
konusundaki endi+elerini dile getirmi+tir. Bu durum, bu ki+ilerin
düzensiz çal +mas ndan ya da baz gruplar sosyal sigortadan “ayr
tutan” her türlü hükümden kaynaklanmaktad r.
Sosyal güvenlik sistemimizi (özellikle emekli maa+lar n ) olu+turan
geleneksel çal +ma modelleri y pranmaya ba+lmam +t r. 9nsanlar
düzensiz kariyerlere (ve hatta ya+amlara) sahiptir. Art k bir ki+i
kariyerinin
ba+ ndan
sonuna
kadar
bir
çal +an
olarak
devam
etmemektedir: ki+iler dünya turuna ç kmak için, çocuklar n yeti+tirmek
için ya da e(itimlerine devam etmek için çal +may b rakmaktad rlar.
Bunun yan s ra, i+lerini ve mesleklerini daha s k de(i+tirmektedirler;
kendi i+lerini kurmakta, yar
yapmaktad rlar.
Sayfa 25
zamanl
çal +makta ve küçük i+ler
Sistemse, hala çal +an olarak tam zamanl istihdama dayal d r. Sistemin
bu düzensiz çal +ma +ekillerini daha fazla dikkate almas gerekir. Yu anki
çal +ma evrimi, sözkonusu i+çilerin kötü sosyal korumayla; özellikle
yetersiz emekli maa+lar yla kar+ kar+ ya kalmas na neden olmaktad r. Bu
yaln zca kendileri için bir sorun de(il, ayn zamanda, sosyal güvenlik
planlar ; özellikle emekli maa+ planlar için ve bu ki+iler genellikle asgari
sosyal haklara ve sosyal yard ma sahip oldu(u için devlet bütçesi için de
bir sorundur (ALM, AVU).
Ancak,
insanlar
genellikle
düzensiz
bir
kariyeri
isteyerek
seçmemekte; buna zorunlu kalmaktad r. Baz çal +anlar (yasal),
ola(andan daha yetersiz sosyal güvenlik güvencesi alt nda çal +mak
zorunda kalmaktad r. Maa+l
çal +anlar
i+e almak yerine (iyi
korumaya sahip, dolay s yla maliyeti daha yüksek), +irketler bu
ki+ilerle sözle+meli olarak serbest meslek ya da k smi serbest
meslek temelinde çal +maktad r (9TA).
Bu durum, baz çal +an gruplar (küçük i+ler) sosyal sigortalar primlerini
ödemek zorunda kalmayacaklar için kötü bir hal alabilir. (ALM, AVU)
Sonuçta bu durum, sosyal bir riskle kar+ la+t klar nda hiçbir gelir
güvencesine sahip olmad klar için bu ki+iler aç s ndan kötüdür. Devlet ve
sosyal güvenlik sistemleri içinse, bu ki+iler genellikle baz sa(l k
hizmetlerinden ve sosyal yard mlardan yararland klar için olumsuz bir
niteli(e sahiptir. Bu ki+iler, sosyal sigortal ki+iler için (kendilerini sigortal
yapmak üzere primlerini ödedikleri için) genellikle kaç n lan maliyetler
yaratmaktad r (ALM, AVU).
Belirli bir sorun da, yapt klar küçük i+lerden elde ettikleri gelirleri
(ancak bu i+lerin toplam de(il) sosyal sigorta düzeyinin alt nda
kalan çe+itli küçük i+leri birle+tiren ki+ilerle ilgilidir. Bu çal +anlar,
birden fazla küçük i+i gelirlerinin toplam miktar n beyan etmeden
birle+tirmektedir. Dolay s yla, sosyal sigorta +emsiyesinin d + nda
kalmaktad rlar. Bu hileli davran +lar sistemin yakalamas bazen zor
olmaktad r (ALM).
Sayfa 26
Önemli Noktalar
1.6
Gerileyen sosyal de erler / Dayan ma konusu
1.6.1
Nesiller aras dayan ma (her iki yönde)
Görü+me
yap lan
CEO’larda
baz lar na
göre,
göz
önünde
bulundurulmas gereken bir di(er nokta nesiller aras dayan +mad r.
Baz yöneticiler genç nesillerin ya+l lar ve faal olmayan di(er gruplar
art k
Genç nesiller ya l lar ve faal
olmayan di er gruplar
desteklemek için istekli
olmayaca ndan dolay nesil
çat mas tehlikesi olas d r.
desteklemek
için
istekli
olmad klar
konusunda
uyar da
bulunmakta (FRA); di(erleri de genç nesillerin en son sosyal güvenlik
reformlar ndan adil olmayan bir +ekilde etkilendikleri konusuna vurgu
yapmaktad r (9TA, HOL). Emekli maa+ reformlar +u anki ya+l nesil
için oldukça cömert sosyal haklar korumu+; ancak yeni gelen nesiller
için çok ciddi kesintiler yap lm +t r (emekli maa+lar art k ödenen
primlerle daha fazla ilintilidir). Bu tür bir hesaplama yöntemi, düzensiz
kariyere sahip ki+iler, yani i+gücünün büyük bir bölümü için
dezavantajl olmu+tur. Yeni emeklilik plan na göre tam olarak sigortal
olan +imdiki nesiller emekli olmaya ba+lad ( nda, bir anda emekli
maa+ reformunun kapsam yla kar+ kar+ ya gelecektir. Nesiller
aras ndaki bu tür bir çat +ma gerçek olacakt r (9TA). Hepsinden
önemlisi,
artan
bireycilik
nedeniyle
gelecekteki
genç
nesiller
gelecekteki ya+l larla (=+imdiki gençler) dayan +ma içinde olmak için
daha az istekli olacakt r (HOL).
1.6.2
Sosyal hak doland r c l
Sosyal güvenlik sistemini doland rmak yaln zca kay t d + çal +ma ile
s n rl de(ildir. Baz CEO’lar, ayn ki+inin ayn sosyal haktan iki ya da
daha fazla kez (örne(in, farkl +ehirlerde) ya da ayn ki+inin ayn anda
hem i+sizlik maa+ n dan hem de sa(l k hakk ndan yararlanmas
noktas nda endi+elidir (9SV, NOR). Bu durum, farkl sosyal güvenlik
yönetimleri aras nda daha iyi bilgi al +veri+ini gerektirmektedir.
Ki+iler bir yanda çal +malar ile katk paylar di(er yanda sosyal haklar
aras ndaki ili+kiyi görmezse, artan oranda i+siz kalmak e(iliminde
olabilirler. Dolay s yla, baz CEO’lar katk pay ile sosyal hak düzeyleri
aras nda daha fazla ortant olmas n istemektedirler (9SV, NOR, DAN).
Ayn zamanda, aile sosyal haklar n n ço(unlukla ikinci ya da üçüncü nesil
göçmenler2 aras nda ayn aileye gitmesinin de (DAN) engellenmesinin
önemini vurgulam +lard r
9kinci ya da üçüncü nesil göçmenler, sosyal güvenlik haklar n n oldu(u ülkenin yerlisi olmayan ki+ilerdir.
Bu terim göçmen ya da yabanc ile e+anlaml de(ildir; bu ki+iler bu ülkede do(mu+tur; ancak kökenleri
nedeniyle yerli halktan kabul edilmemektedirler.
2
Sayfa 27
Önemli Noktalar
Ayr ca, bar nd rma hizmetleri gibi baz hizmetlerin maliyeti daha görünür
k l nmal d r (9NG). Bu +ekilde, insanlar sosyal güvenli(in onlara sa(lad (
faydalar daha iyi anlayabilirler. Örne(in, kira yard m do(rudan ev
sahibine ödendi(i için ki+iler kiralar n n gerçek maliyetini bilmemektedir
(9NG).
Sosyal etikteki gerileme,
1.6.3
Sosyal güvenlik temelinde dayan man n (“sosyal sözle me”)
öneminin anla lmamas
toplumun büyük bir kesiminin
sosyal güvenli in özünü
Sosyal etikteki gerileme, Kuzey Avrupa’daki CEO’lar n ço(unun
anlayamamas yla ba lant l d r;
endi+elendi(i bir olguyla ba(lant l d r: toplumun büyük bir kesiminin
sosyal güvenlik, bir ki inin
sosyal güvenli(in özünü anlayamamas d r; sosyal güvenli(in bir ki+inin
yaln zca sosyal haklardan yararland ( bir dayan +ma sistemi olmay + ,
yaln zca alaca
haklara sahip
oldu u bir sistem de il, ayn
ayn zamanda katk da bulundu(u bir sistem olu+udur. Sosyal güvenlik
zamanda katk da bulunmas
yönetimlerinin ba+ nda bulunan çok say da ki+inin bunu gelecekle ilgili
en önemli konulardan biri olarak görmesini sa(lamak gerekir; sosyal
gereken bir sistemdir.
sigortal lar n sosyal güvenli(in özünü anlamalar n
sa(lamak; bu
sistemin herkesin yaln zca haklara sahip oldu(u bir dayan +ma sistemi
de(il, ayn zamanda sorumluluklar n n ve görevlerinin bulundu(u bir
sistem oldu(unun onlara anlat lmas gerekir (DAN, NOR).
Hollanda’da, ayn dü+ünce yeni bir “vatanda+ sözle+mesi” talebine
dönü+türülmü+tür. Böyle bir sözle+mede, hükümetin vatanda+lar na
sosyal güvenlik çat s alt ndaki haklar n ve görevlerini aç klamas
gerekir. “Sosyal güvenli(in ne oldu(unu tekrar aç klamam z gerekiyor"
(HOL).
Ancak sosyal sigortal lar n görevleri konusuna fazla vurgu yap lmamas
da gerekir. Olumsuz yönlerin vurgulanmas (artan emekli maa+ yükü,
ço(alan sa(l k ve bak m maliyetleri), baz vatanda+lar n katk paylar ne
için ödedikleri sorusunu kendilerine sormaya ba+layarak sisteme olan
kamu deste(inin azalmas na yol açabilir (HOL).
Sayfa 28
Önemli Noktalar
1.7
Artan beklentiler ve talepler
Sosyal güvenlikten beklentilerin ve taleplerin birçok ülkede artt (
bildirilmi+tir. Bu e(ilim, sunulan sosyal koruman n ve verilen sosyal
haklar n yan s ra sosyal güvenlik yönetimlerini dü+ündürmektedir. Bazen
beklentiler ve talepler kendi içinde de çat +makta; reformlar n yap lmas n
güçle+tirmektedir. Baz ülkelerde, artan beklentiler ve talepler çok say da
mahkeme ba+vurusuna ve davaya yol açm +t r. Bu olgular n her birini tek
Giderek artan bir oranda, insanlar
tek inceleyelim.
ald klar sosyal haklardan ho nut
de ildir ve baz ülkelerde özellikle
1.7.1
sa l k alan nda daha iyi koruma
Birçok CEO, sosyal güvenlik sistemine kar+ de(i+en bir tutumun oldu(unu
belirtmi+tir. Sosyal sigortal lar n ço(unun, giderek artan bir oranda kendi
talep etmektedir.
Sosyal koruman n içeri i
konumlar n sistemden yararlanan olarak gördüklerini ve kendilerini bir
dayan +ma sisteminin kat l mc s olarak görmediklerini yukar da
belirtmi+tik. Ancak dahas da var. Birçok CEO, sosyal sigortal lar n artan
talepkâr tutumlar n n yan s ra sistemden gerçekçi olmayan beklentilerini
dile getirmi+tir. Geçmi+in emeklileri, etkin ya+amlar n oldukça yoksul ya
da temel gereksinimlerini kar+ layacak +ekilde geçirmi+tir ve ald klar
emekli maa+lar için bir +ekilde "minnettarl k" hisleri beslemekteydi. Yu
anda ise, insanlar ald klar sosyal haklar düzeyinden memnun de(iller.
Ancak, sosyal hak düzeylerini art rmak için ödeyecekleri vergi miktar n ve
sosyal katk pay n art rmak için de bir o kadar isteksizler (9SV, NOR,
DAN, 9TA, FRA, POR).
Baz ülkelerdeki, daha fazla ve daha iyi sosyal koruma talebi özellikle
sosyal sa(l k ve bak m sistemi alan nda yo(unla+m +t r (9TA, FRA,
POR, AVU). Artan beklentiler hastaneye yatmada “otel” i+levi ya da
“alternatif t bb n” sa(l k haklar na dahil edilmesini içerebilir. Ki+iler ayn
zamanda daha fazla bilgi de istemektedirler. Sa(l k sigortac lar sosyal
güvenlik sistemi içinde rekabet ederse, bu tür talepler sa(l k paketinin
geni+letilmesine ve bazen de sa(l k ve bak m n nesnel de(il öznel
kalitesini art r c önlemlere yol açabilir (ALM).
Sayfa 29
Emeklilik ya+ na ula+an nesiller de büyük beklentilere sahiptir.
Günümüzün yeni emeklisi hayattan keyif almak istemektedir. Emeklilikten
sonra beklentilerini yerine getirebilmek için emeklilik öncesi ya+am
standartlar n büyük oranda sürdürmeye gerek duymaktad r (9RL).
Ancak, gönüllü ikinci ve üçüncü kademe emeklilik planlar n n kabul
edilmesinin yan s ra son belirtilenin düzeyi etkin nesillerin ço(unun
emeklilik hayallerini gerçekle+tirebilmesini sa(layacak türden de(ildir
(9RL, 9TA).
Günümüzde ki+iler, yüksek kalitede bireyselle+tirilmi+ hizmetler
almakta ve bazen sosyal güvenlik hizmetlerini ve haklar n fazlas yla
standartla+t r lm + bulmaktad rlar (9SV, NOR, DAN, HOL, 9NG).
Ayr ca, sistem içinde daha fazla seçim özgürlü(ü istemektedirler. Bir
noktada “tüketici” toplumu, kendini vatanda+ ile sosyal güvenlik sistemi
aras ndaki ili+kide yans tmaktad r. Sosyal güvenlik sistemi bazen bu
e(ilimlere, sosyal sigortal lar daha fazla oranda "mü+teri" olarak kabul
ederek yan t vermektedir (FRA, HOL, 9NG). Vatanda+lar n kendilerine
daha bireysel davran lmas n ve sosyal güvenlik sisteminde daha fazla
özgürlük istedikleri bu dönü+üm, +effafl ( n kaybedildi(i ve dolay s yla
sisteme olan kamu deste(inin yava+ yava+ azald ( daha karma+ k bir
sisteme do(ru çeli+kili bir yön çizmektedir (FRA).
Baz CEO’lar, nüfusun büyük kesiminin sosyal güvenlik sisteminde seçim
yapma becerisini ve iste(ini sorgulamaktad r (9SV, HOL).
9skandinav ülkelerinde, genel sosyal güvenceyle ilgili belirli bir sorun,
belirli bir süre yurt d + na giden ki+ilerin ülkeye döndükten sonra ülkeden
hiç ayr lmam + ve sosyal güvenlik katk paylar n ödemi+ ki+ilerle ayn
haklardan yararlanmay beklemesiyle ortaya ç kmaktad r (9SV).
Sayfa 30
Önemli Noktalar
1.7.2
Sosyal güvenlik yönetimlerinin davran
Sosyal güvenlik planlar n n içeri(inden çok, sosyal sigortal lara,
i+verenlere ve sosyal haklardan yararlananlara sosyal güvenlik
yönetimlerinin nas l davrand ( ele+tiri konusu olmaktad r.
Burada yine, sosyal güvenlik yönetimleri taraf ndan sunulan hizmetlerin
kalitesinin özel sektörün (bankalar, ticari sigortac lar gibi benzer
Baz sosyal güvenlik CEO’lar ,
kurumlar n) sundu(u hizmetlerin kalite düzeyine ula+mas beklenmektedir
insanlar n imdiki hizmet
düzeyinden memnun olduklar n ya
(9NG, 9RL , 9SV, NOR, DAN). Bunun sonucu, yönetimler taraf nda daha
fazla verimlilik, i+verenler ve sosyal sigortal lar taraf nda daha az çaba
da son y llarda büyük ilerlemelerin
olmal d r (9NG, 9RL). Baz CEO’lar insanlar n +imdiki hizmet düzeyinden
kaydedildi ini dü ündüklerini
genel olarak memnun olduklar n (9RL, 9NG) ya da son y llarda i+verenler
ve sosyal sigortal lar için hayat kolayla+t r c idari prosedürlerin
belirtmi tir.
geli+tirilmesi yönünde büyük ilerlemelerin kaydedildi(ini (BEL , FRA,
POR, 9SP) ya da öngörüldü(ünü (9TA) belirtmi+tir.
Baz CEO’lar, beklentilerinin kar+ lanmas nda yönetimlerin nas l bir tutum
benimsemesi konusunda ki+ilerin isteklerindeki de(i+iklikten de söz
etmi+tir. Telefon, e-hizmetler ve di(er elektronik araçlar gibi ileti+im
kanallar yla daha h zl yan t almay beklemektedirler (9NG, BEL).
Sosyal güvenlik yönetimlerinden daha bireyselle+tirilmi+ bir özen
göstermesi beklenmektedir (9RL).
Sosyal güvenlik yönetimlerinden tüm bu artan beklentiler ve taleplerin
ço(unlukla, küçülen sosyal güvenlik bütçeleriyle yerine getirilmesi
gerekmektedir. Bunu gerçekle+tirmek için, BT ve e-devlet
uygulamalar na büyük umut ba(lanm +t r (9RL). Ancak bu uygulamalar,
sosyal güvenlik kurumlar nda personel fazlal ( na ya da ço(unlukla
+imdiki personelin e(itimi ve becerileriyle (genellikle idari personel)
gelecekte gerekli olan personelin e(itimi ve becerileriyle bir uyu+mazl k
yaratmaktad r (9RL , BEL). Kapsaml dahili yeniden yap lanmaya gerek
vard r; ancak bu yeniden yap lanma ciddi sendikal ve politik dirençle
kar+ la+maktad r (BEL).
Sayfa 31
BT kullan m hedef gruplar n özgüllü(ünü de göz önünde
bulundurmal d r; örne(in, ya+l sosyal sigortal lar için daha az uygun
olabilir (BEL).
Ki+iler ayn zamanda, sosyal güvenlik sistemini ve özellikle kendilerini
ilgilendiren kararlar anlamay beklemektedir (NOR). Yüphesiz, BT
karma+ k prosedürlerin mü+teriyle dost bir +ekilde yürütülmesine olanak
tan maktad r; ancak, daha çok say da vatanda+ sonuçlar kendisi kontrol
etmek istemektedir (NOR). Daha genç nesiller daha fazla ve
birseyselle+tirilmi+ bilgi istemekte; ancak, karma+ k sosyal güvenlik
sistemini anlamak için çaba göstermeye pek haz r görünmemektedirler
(AVU).
Sosyal güvenlik yönetimlerinden giderek artan oranda, “mü+terilerine”
ya+amlar n düzene koymalar için (örne(in, ne zaman çal +may
b rakacaklar konusunda) do(ru kararlar almada yard mc olmalar
da beklenmektedir. Bu alanda yard mc olmak için yönetimler,
mü+terilerine kendileri için en uygun kararlar bulmada benzetim
araçlar sunabilirler. Baz ülkeler, bu tür araçlar kariyer kesintileri
(örne(in, okula geri dönme) ya da emeklilik düzenlemeleri gibi sosyal
güvenlikle ilgili alanlarda kullanmay dü+ünmektedir (BEL , 9NG). Bu
+ekilde, sosyal güvenlik yönetimleri ya+l l k emekli maa+lar gibi
konularda sosyal sigortal lar bir sosyal hakk almadan önce onlarla
birlikte çal +abilecektir (9NG).
Bu benzetimler, ki+ilerin bilgiye dayal ek poliçe (örne(in, ya+l l k geliri) gibi
kararlar almay bekledikleri durumlar için özellikle önemlidir (BEL).
Sayfa 32
Önemli Noktalar
1.7.3
Reform
CEO’lar ço(unlukla, a+ r derecede karma+ k sosyal güvenlik
sistemlerinde +ikayet etmekte ve di(er bir deyi+le kapsaml bir
basitle+tirmeden söz etmektedirler (HOL, 9NG). Gerçekten de, sosyal
güvenlik kanun yap c lar , olas
her grup ki+inin gelecekte
kar+ la+abilece(i olas her türlü sorunla ilgili düzenleme yapmay
istemek gibi bir hataya dü+mektedir. Bunun sonucundaysa, çok
Hollanda’da, yeni “vatanda
karma+ k yasalar ç kar lmakta ve bazen izlenen özgün politikan n
tersine uygulamalar görülmektedir (HOL). Bunun aksine, yal nl k,
sözle mesi” ya da “vatanda n
aç kl ( sa(lamakta ve dolay s yla insanlar n haklar n ve görevlerini
sosyal sigorta poliçesi”,
vatanda lar n sosyal güvenlik
daha iyi anlamas n sa(lamaktad r (9NG). Bu fikirler, son halini
Hollanda’da ortaya at lan “vatanda+ sözle+mesi” ya da “vatanda+ n
alan ndaki haklar n n ve
sosyal
görevlerinin ana hatlar n
vatanda+lar n sosyal güvenlikle ilgili haklar n ve görevlerini aç k, k sa ve
öz bir +ekilde ortaya koyacakt r (HOL).
çizmektedir.
güvenlik
poliçesi”
ad
alt nda
alm +t r.
Bu
sözle+me,
Sosyal güvenlik sistemin ve bunun yönetimine ili+kin taleplerdeki art +a
ra(men, kamuoyunun “sistemde büyük de(i+iklikler” yap lmas yönünde
isteksiz oldu(u da görülmektedir. Sosyal haklar n kazan lm + olarak
görmekte ve di(er ki+iler için sisteme daha fazla ödeme yapmada daha
az istekli davranmaktad rlar (FRA).
Modern teknolojiden yararlanan reformlarla ilgili belirli bir sorun da,
hizmetin sosyal sigortal lar için büyük ölçüde geli+tirilmesini sa(layacak
her türlü yeni önlemin (örn. veriler aras nda ba(lant kurma) al nmas n
engelleyen gizlili(in korunmas kurallar n n a+ r +ekilde uygulanmas d r.
Bu noktada bir ki+inin, gizlili(in korunmas hedefini yeniden gözden
geçirmesi ve BT ve e-devlet uygulamalar n sosyal güvenlik (yönetim)
alan ndan tamam yla d +lamak yerine güvenilir üçüncü taraflarla (özel
sektör bankalar yla) anla+malar yapmaya çal +mas gerekir (BEL).
Sayfa 33
1.7.4
Mahkeme ba vurular ve dava say lar
Sosyal güvenlik yönetimlerinin ald ( kararlara ve hatta ç kar lan sosyal
güvenlik yasalar na kar+ aç lan dava say s n n artt ( bildirilmi+tir (9TA,
POR). Baz ülkelerde, artan dava say s yak n zamanda yap lan
reformlarla ve ki+ilerin münferit olarak ya da toplu +ekilde kar+ ç kt klar
sonuçlarla ilgilidir (HOL, 9NG, ALM). Bunun yan s ra, bir mahkeme karar
bir dizi yeni +ikayetle de sonuçlanabilir (BEL). Bazen, yetkin hakimlerin
sosyal güvenlikle ilgili yeterli bilgiye sahip olmad klar ya da bu alana yak n
olmad klar görülmü+; bunun sonucunda da, devletin genel sosyal güvenlik
politikas yla ayn yönde olmayan hükümler verildi(i görülmü+tür (POR).
Hükme ba(lanmay bekleyen çok say daki sosyal güvenlik davalar sosyal
güvenlik yönetiminin ola(an çal +mas n sekteye u(ratmaktad r (9TA).
1.8
Kamu ve özel sektör oyuncular
1.8.1
Siyasi karar alma
9ktidardaki siyasi partilerin etkisi ülkeler aras nda büyük farkl l klar
göstermektedir. Hükümet de(i+iklikleri yaln zca baz ülkelerde temel
sosyal güvenlik özelliklerini (reform) ciddi +ekilde etkiler görünmektedir.
Bu durum Kuzey Avrupa için geçerlidir (DAN, 9SV, NOR, F9N, HOL,
ayr ca, BEL ve AVU). 9spanya'da siyasi iktidar de(i+iklikleri daha az bir
öneme sahiptir çünkü ülke sosyal ve siyasi ana oyuncularla (muhalefet
dahil) sosyal güvenlik reformunu planlamak için uzla+maya varmaya
çal +maktad r. Bu yakla+ m Toledo Antla+mas (Toledo Pact) ile
sonuçland ve ard ndan hükümet de(i+ikliklerinde reformlarda istikrar n
elde edilmesini sa(lad . Fransa, Portekiz ve 9talya’daki CEO’lar, sosyal
güvenli(in gelece(ine ili+kin vizyonlar n genellikle ülkenin gelecek
y llardaki siyasi yap lanmas na ba(lamaktad rlar. Ayn durum, sosyal
reformlar n daha fazla özelle+tirme yönünde ilerlemesi konusundaki
vizyonlar nda da görülmektedir (9SP, POR, FRA).
Sayfa 34
Önemli Noktalar
Belçika'da, önemli reformlar n hem siyasi hem de sosyal oyuncular
aras nda kapsaml bir uzla+may gerektirdi(ine ili+kin; ayn zamanda,
cesur bir reform plan n n uygulanmas için kararl bir siyasi liderli(in
tüm a( rl ( n hissettirmesi gerekti(ine ili+kin bir tür paradoks dile
getirilmi+tir (BEL). Bu tür bir reform yak n bir gelecekte
gerçekle+tirilemezse, var olan sistemin tamam yla y pranmas ve
sosyal güvenlik sisteminin yerini fiili özel düzenlemelerin almas
olas d r (BEL).
9ngiltere’de, muhalefete kar+ ço(unluk oyuyla önemli reformlar
parlamentodan geçirildi; ço(unluk de(i+ti(inde reformlar geçersiz
k l nd . Böylesine “yanar döner” sosyal güvenlik yasalar , özellikle
Özelle tirme ve rekabet, son
zamanlardaki siyasi ve ideolojik
emekli maa+lar konusunda önemli reformlar uzla+ma gerektirdi(i
için gelecekte art k hüküm sürmemelidir (9NG).
terminolojinin a r toplar d r; ancak,
CEO'lar n ço u önümüzdeki on
y llarda önemli de i iklikler
Hollanda’da, son reformlar önemli bir süre için sosyal ortaklar n sosyal
güvenlik alan nda oynayaca( rolü marjinalle+tirmi+tir (HOL). Sosyal
beklememektedir.
ortaklar ve siyasi karar al c lar geçmi+te çok yak nken, Avusturya’daki
son siyasi de(i+iklikler sosyal güvenlik yönetimlerinin, önemli sosyal
politika yönelimleri haz rlamada daha fazla paya sahip olmalar n
sa(lam +t r (AVU).
1.8.2
Özelle tirme e ilimi
Özelle+tirme ve rekabet, yak n geçmi+teki siyasi ve ideolojik
terminolojinin a( r toplar olmu+tur. Ancak, görü+me yap lan CEO’lar n
ço(u önümüzdeki on y llarda önemli de(i+iklikler beklememektedir (9SV,
NOR, F9N, DAN).
Yak n bir geçmi+te baz reformlar gerçekle+tirilmi+tir (örne(in, emekli
maa+lar konusunda 9sveç’te yap lan reformlar); ancak gelir yerine
geçen sosyal hak planlar için özelle+tirmeye yönelik hiçbir önemli
e(ilim görülmemi+tir. Yasal sosyal koruman n üzerinde özel koruma
geli+tirme e(ilimi büyük olas l kla devam edecektir (DAN). Bak m ve
sa(l k alanlar nda özel hizmet sa(lay c lar n devreye girmesi olas l k
dahilinde görülmektedir (NOR,
9SV,
DK).
Böyle bir e(ilim,
bireyselle+tirilmi+ bir yakla+ m ve daha fazla seçenek bekleyen sosyal
sigortal lar n yukar da belirtilen talepkâr tutumuna da kar+ l k gelir
Sayfa 35
(NOR).
Sayfa 36
Ayn +ekilde, Hollanda’da kavramla+t r ld ( +ekilde ya+am döngüsü
düzenlemeleri özel sektörün daha fazla kat l m n gerektirebilir.
Gerçekle+tirilmi+ olan önemli özelle+tirme giri+imlerinin geri al nmas
beklenmemektedir (HOL).
Almanya’da, özel sektör oyuncular n n daha fazla kat l m ve sa(l k ve
bak m sigortac lar aras nda (adil rekabetin yan s ra) daha fazla rekabet
ortam n n olu+mas beklenmektedir (ALM).
Baz CEO'lar, bu etkinle+tirmenin (9SV, DAN ve faal olmayanlar için de
AVU içinde) ve genel olarak emek arac l ( n n gelecekte
özelle+tirilebilece(i olas l ( n d +ar da b rakmamaktad r (9SV, DAN ve
HOL).
Özel sektörün ki+ilerin gereksinimlerini kar+ layamad ( noktalarda, kamu
sektörü örne(in uzun vadeli bak m düzenlemeleri gibi alanlarda daha fazla
geli+tirilebilir (9RL).
Daha fazla özel sektör oyuncusunun sosyal güvenlik sistemine dahil edilip
edilmemesi sorusu baz ülkelerde ço(unlukla çe+itli siyasi ideolojilerle
ilgilidir: dolay s yla siyasi iktidar ili+kileri sosyal güvenlik reformlar n n daha
fazla özelle+tirme yönünde sürdürülüp sürdürülmeyece(inin belirleyici
unsurudur (9SP, POR, FRA). Genel olarak, bu ülkeler sosyal risklerin
kapsaml bir kamu güvencesi alt nda olmas fikrine ba(l d r (9SP, POR,
FRA).
Sayfa 37
Önemli Noktalar
1.9
Adem-i merkeziyetçili e kar
1.9.1
Merkeziyetçili e kar
merkeziyetçilik
yetkilendirme ve adem-i merkeziyetçilik
9ncelenen ülkeler yap olarak birbirinden farkl d r; dolay s yla, sosyal
güvenlik alan ndaki yetkilerin da( t lmas noktas nda da birbirinden
merkezi yetkililerin sosyal
ayr lmaktad r. Görü+me yap lan birçok CEO (merkezi sosyal güvenlik
yönetimlerinin) merkezi yetkililerin konumlar n sürdürüce(ine ili+kin
hizmetlerdeki konumlar n
görü+
koruyaca
merkeziyetçili(in görülmesi de olas d r (HOL, POR). Öte yandan,
özellikle ki+ilerin harekete geçirilmesi noktas nda, yerel düzey
Görü meye kat lan CEO’lar n ço u
belirtmi tir.
yönünde görü
bildirmi+lerdir
(9TA,
9SP).
Baz
ülkelerde,
daha
fazla
gelecekte bölgesel düzeyden daha önemli olabilir (HOL, 9NG).
9skandinav ülkeleri, baz sosyal politika yetkilerini geleneksel olarak daha
alt düzeydeki co(rafi kurumlara (belediyeler ya da bölgeler) b rakm +t r.
Bunun sonucunda, özellikle yerel özerkli(in en önemli unsur oldu(u sa(l k
ve bak m alan nda merkezi düzey ile bu co(rafi kurumlar aras nda sürekli
bir gerginlik görülmektedir. Merkezi yetkililer di(er +eylerin yan nda, ülke
çap nda vatanda+lar aras nda e+itli(in sa(lanmas için yerel politikalar
üzerinde daha fazla denetime sahip olmak isterken, yerel özerkli(in temel
özelli(ine kar+ gelinmemektedir. Yerel yetkililer ise öte yandan, daha
etkili bir politika ve yönetim elde etmek için genellikle birle+mektedir.
(DAN, 9SV). Her durumda, merkezi ve yerel düzeyde daha iyi i+birli(i ve
yetkilerin s n rland r lmas genellikle gereklidir (ayn zamanda AVU).
Baz ülkelerde, daha büyük bir anayasal reformun parças olarak, daha
fazla sosyal güvenlik yetkisi bölgelere aktar labilir (BEL , 9TA). Hizmetler
ve önleme, bazen bölgesel yetkiler olabilir; önleme ve etkinle+tirme
üzerine yap lan vurgu bölgesel yetkilerin geli+tirilmesini de sa(layabilir
(BEL).
Sayfa 38
1.9.2
Sosyal güvenli in çe itli bölgelerde fiili ekilde farkl la mas
Baz ülkelerde, sosyal güvenlik yönetimleri taraf ndan ulusal yasalar n
ülke içinde uygulan + ndaki farkl l klarla ilgili endi+eler dile getirilmi+tir.
Bazen, çok büyük farklar görülmektedir; örne(in, sosyal güvenlik
yasalar n n ülkenin güneyinde uygulan + n n “daha esnek” oldu(u
görülmektedir (9TA, 9SP, BEL).
9ngiltere’de, ülke içindeki sosyal güvenlik tek tip olsa da, +ehir ya+am
(özellikle Londra) ile ta+radaki ya+am aras nda önemli farkl l klar oldu(u
belirtilmi+tir; bunun sonucunda, bu farkl l klar n ele al nmas için sosyal
güvenlikte daha fazla farkl la+ma gerekmektedir (9NG).
Sayfa 39
2
Sigorta kapsam ndaki nüfus ve verilen sosyal haklar
2.1
2.1.1
Sigorta kapsam ndaki nüfus / yoksulluk
Özel gruplar n genel sosyal güvenlikle bütünle tirilmesi
Özel gruplar n (daha ayr cal kl ), özellikle devlet memurlar n n di(er
çal +anlara uygulanan sosyal güvenlik sistemiyle daha fazla
bütünle+tirilmesinin, böyle bir reform büyük tart +ma yaratacak olsa da ele
al nmas gereken konular aras nda oldu(u dü+ünülmektedir (9SP, POR,
FRA, BEL).
Baz ülkelerde, özellikle sa(l k ve bak m plan nda görülen, belirli
gruplar n sigorta kapsam ndaki var olan aç klar giderilecektir (ALM).
Özel ek sosyal hak planlar yla tamamlanan temel ve genel planlar n
hayata geçirilmesi, +imdiye kadar sigorta kapsam d + nda b rak lan
gruplar n kapsam içine al nmas n h zland rabilir. Bu noktada en büyük
sorun, yasad + göçmenlerin sa(l k ve bak m talepleriyle ilgili ne
yap laca( d r (ALM).
2.1.2
Serbest meslek sahipleri
Baz CEO’lar, serbest meslek sahiplerinin ve ücretli çal +anlar n, mesleki
risk sigortalar da dü+ünülerek, serbest meslek çal +anlar n n sigorta
kapsam n n geni+letilmesini önererek bu ki+ilere e+it muamele edilmesini
savunmaktad rlar (BEL). Serbest meslek sahiplerini daha kapsaml bir
sosyal sigorta sistemine dahil etme bask s , serbest meslek sahiplerinin
say s artt kça büyüyecektir (ALM). Ancak, bu tür bir reform, serbest
meslek sahiplerinin ödedikleri katk paylar nda bir art + anlam na da
gelebilir (ALM).
Baz ülkelerde, serbest meslek sahipleri genellikle ücretli çal +anlara
ili+kin her türlü toplu düzenlemenin d + nda b rak ld ( ndan, bu ki+ilerin
özellikle ya+l l kta yeterli sosyal güvenceye sahip olmas yla ilgili
endi+eler dile getirilmi+tir (NOR, DAN). Bu durum, serbest meslek
sahiplerini kapsayan var olan sosyal sigortalar n yürürlükten kald r ld ( ,
serbest meslek sahiplerinin tamam yla özel sigorta sektörüne b rak ld (
yerler için özellikle önemlidir (HOL).
Sayfa 40
Önemli Noktalar
Ücretli çal +anlarla serbest meslek sahipleri aras ndaki s n r n çizilmesi
sorunu da dile getirilen sorunlar aras ndad r (F9N).
Baz ülkelerde, farkl serbest meslek sahibi gruplar n kapsayan
planlar n birle+tirilmesi ele al nacak konular n ba+ nda gelmektedir
(FRA, 9SP).
2.1.3
Hedeflenen sosyal haklar
Birçok CEO, gelir incelemelerinin
Birçok CEO, sosyal haklar n verilmesinde gelir incelemelerinin
kullan lmas sorusunu dile getirmi+tir. Bu konuyla ilgili tek bir ülke içinde
sosyal haklar n da t lmas nda
bile kesin çizgilerin çizilmesi son derece zordur.
kullan lmas n n gere ini dile
getirse de, bu konuyla ilgili tek bir
Sosyal güvenlikte kullan lan çe+itli gelir incelemelerinin
ülke içinde kesin çizgilerin
düzenlenmesinin yan s ra vergi indirimleriyle ayn çizgiye getirilmesi
çizilmesi son derece zordur.
konusunda baz endi+eler dile getirilmi+tir (9NG). Ayn endi+e gelir
incelemelerinin kullan ld ( +emalar n yürürlü(e konmas n n idari
maliyeti ile ilgili de belirtilmi+tir (AVU). Özellikle kad nlar n i+gücü
piyasas nda daha fazla yer almas n n gelir incelemeli planlar n fiili
etkisini salt sosyal sigorta düzenlemelerinin lehine azaltmas
beklenmektedir (9RL). Gelir incelemesinin yeniden da( t c etkisi, gelir
incelemesine dayal sosyal haklar n her zaman ula+mas gereken yere
ula+mamas nedeniyle de sorgulanmaktad r. Sosyal haklar n ço(u,
beyan edilen gelirin nas l denetlenece(ine ba(l d r (AVU). Ki+iler gelir
incelemesine dayal planlar n me+rulu(uyla ilgili sorunlar da
ya+ayabilmektedir; çok fazla ödeme yapmakta ve kar+ l ( nda çok az
hak almakta ya da hiçbir hak almamaktad rlar (AVU).
Ancak, baz CEO’lar, katk paylar n n tümünün i+verence ödendi(i ve
çal +anlar n fona katk s n n olmad ( sosyal emeklilik planlar n n, bazen
çok dü+ük sosyal haklar sa(lasa da, hedef gruplarda, özellikle de
ya+l larda yoksullu(u s n rlamaya yard mc oldu(una ili+kin görü+
belirtmi+tir. Genel yoksulluk, özellikle de nüfusun genç kesiminde yine de
artmaktad r (9TA, 9SP).
Genel olarak, zengin ile yoksul aras ndaki gelir uçurumunun artt ( na
ili+kin ciddi kayg lar dile getirilmi+tir. (HOL, ALM). Gelecekte, sosyal
güvenli(in yan s ra toplumda da daha büyük gelir farkl l klar kabul
edilmek zorunda kal nacakt r.
Sayfa 41
Önemli Noktalar
9+gücü piyasas ndaki i+gücü s k nt s nedeniyle, vas fl ki+ilere olan talep
çok büyük olacakt r. Bu ki+ilerin gelirleri önemli ölçüde artabilir (HOL).
Ayn zamanda, daha dü+ük e(itime sahip ki+iler, düzensiz kariyerlere
sahip olabilir; dolay s yla yetersiz sosyal sigortaya sahip olacaklard r
(ALM).
Son derece dü+ük çal +t r labilirlik oran na sahip ve bugün i+sizlik
maa+ , hastal k yard m ya da ço(unlukla sosyal yard m alan birçok
ki+inin durumu daha da kötüdür (HOL). Baz ki+iler hiçbir +ekilde
istihdam edilebilme +ans na sahip de(ildir: bu ki+ilerle ilgili ne
Genel olarak, CEO’lar sosyal
haklar n al nmamas n önemli bir
sorun olarak görmemektedir.
yap lacakt r? Bu ki+iler için “yapay” i+ler mi yarat lmal d r? Ki+ilerin
daha az ya da hemen hemen hiç istihdam edilmedi(i i+ler, yurtd + nda
daha ucuza yap labilir; bu i+lere mali destek sa(lanmal m d r? Baz
ki+iler çal +abilmekte, ancak kendilerine bakamamaktad rlar. Bu
ki+ilerin özel ya+amlar na da kar +acak m y z? Kar +acaksak, ne
ölçüde olacak? Devlet ki+ilerin kendi sorumluluklar n vurgulamal d r;
ancak ki+ileri yüz üstü de b rakmamal d r (HOL).
2.1.4
Haklar almama ve otomatik olarak verme
Sosyal koruma planlar n n ki+isel yönünden söz ederken, belirli bir sosyal
haktan yararlanan olarak belirtilen ki+ilerin bu sosyal hakk gerçekten al p
almad ( sorusu sorulmal d r. Bu sosyal hakk talep ediyorlar m ya da
(birçok nedenden dolay ) bu sosyal hakk talep etmedikleri için hak ettikleri
sosyal güvenceyi alam yorlar m ?
Genel olarak, CEO’lar, sosyal haklar n al nmamas n , sosyal güvenlik
haklar n n, aile ödeneklerinin ve sosyal yard mlar n al nmamas n n
büyük bir sorun olarak görüldü(ü Fransa d + nda önemli bir konu olarak
görmemektedir (FRA).
Bazen, sosyal haklar n al nmamas sorunu, sosyal hakk n otomatik
olarak verilmesiyle, bir ki+inin ba+vuruda bulunmas na gerek kalmadan
ilgili ki+ilere verilebilir.
Sayfa 42
Bu durum, yönetimlerin bir ki+inin bir sosyal hakk al p almayaca( n
belirlemek için ilgili tüm verilere eri+ime sahip olmayabilece(i için baz
sosyal haklar için di(erlerine oranla daha kolayd r. Örne(in, bu,
ya+l l k emekli maa+lar ya da çocuk ödenekleri için kolay
görünmektedir (HOL).
Ancak, CEO’lar n büyük ço(unlu(u, sosyal haklar n otomatik
da( t lmas na ve sosyal haklar için ba+vuruda bulunma gere(ini
kald rmaya kar+ ç kmaktad r (FRA, 9SP, POR, 9RL , 9NG, HOL, BEL,
AVU). CEO’lar n baz lar na göre, ba+vuru yap lmas n n gerekli olmas ,
sosyal güvenli(in haklar ve görevlerle ilgili oldu(unun vurgulanmas yla
ayn çizgide olacakt r (HOL).
Di(er çözümler, haklar n al nmamas olgusunun çözülmesi için tercih
edilir. Ba+vurunun gerekli oldu(u durumlarda, ço(u CEO, hak ettikleri
sosyal güvenceleri talep etmelerine yard mc olmak için sosyal
güvenlik yönetimlerinin haklardan yararlanacak ki+ilerle yak n temas
halinde olmas gerekti(ini savunmaktad r (AVU, HOL,
BEL).
Yönetimler, örne(in emekli maa+ alanlar n kendilerini ziyaret
etmesini beklemek yerine onlar ziyaret ederek, daha kullan +l , etkili
ve mü+teri odakl bir yakla+ m benimseyecek +ekilde te+vik edilebilir
(POR). Ça(r merkezleri, Web tabanl uygulamalar gibi çok say da
kanal n olu+turulmas anlam na da gelebilir (9NG). Yönetimler, sosyal
hak odakl de(il mü+teri odakl olmal ; yanl + bir yönetime yap lan
ba+vuru otomatik olarak do(ru birime yönlendirilmelidir (9NG).
Fransa’da genel dü+ünce, hedef gruplara daha fazla bilgi vermek için
büyük yat r mlar yapmak yerine planlar n daha fazla basitle+tirilmesi
yönündedir (FRA).
Sosyal hakk almama, bilgi eksikli(inden ya da belirli bir sosyal hakk
talep etmekten utanmaktan kaynaklanabilir. Ayr ca, bir sosyal hak çok
küçükse, bu haktan yararlanacaklar, bu tür birden fazla sosyal hakk n
birle+imi önemli miktarda paran n toplanmas n sa(layacak olsa da
(9NG), bu sosyal hakk talep etmekle u(ra+mamaktad r. Baz ki+iler,
sosyal hak de(erlendirmesi s ras nda özel ya+amlar na çok fazla
kar + lmas ndan korktuklar için (örne(in, kay tl olmayan i+lerini beyan
etmek zorunda kalacaklar için) sosyal haklar n talep ememeyi tercih
etmektedir (9RL).
Sayfa 43
Önemli Noktalar
2.2
Farkl planlar ve yönetimler aras nda kar l kl etkile im
Biçok CEO, çe+itli sosyal güvenlik yönetimleri aras ndaki yetersiz
i+birli(i ya da ileti+imden +ikayet etmektedir. Vergi yetkilileri sosyal
korumada bir rol oynuyorsa, sosyal güvenlik ve vergi idareleri
aras ndaki ili+kinin dikkate al nmas gerekir (9NG).
Birbiriyle pek ilgili olmayan birçok sosyal hak plan n n varl ( , yaln zca
sosyal hak plan n n varl
yönetimler aç s ndan de(il, ayn zamanda politika bak + aç s ndan da daha
az istenilir etkiler yaratabilir (F9N, DAN, HOL). Yönetimler kendi aras nda
yaln zca yönetimler aç s ndan
irtibat kursa ve en iyi +ekilde i+birli(i yapsa da (örne(in, kar+ l kl veri
de il, ayn zamanda politika bak
bankalar ), yönettikleri planlar n çok iyi +ekilde koordine edildi(i anlam na
gelmemektedir (BEL).
Birbiriyle pek ilgili olmayan birçok
aç s ndan da daha az istenilir
etkiler yaratabilir.
Reformlar genellikle, sosyal koruman n di(er alanlar üzerindeki etkilerini
yeterli +ekilde göz önünde bulunduramamaktad r. Sosyal koruma
alan ndaki kapsaml reformlar, hem ulusal, hem de bölgesel ve yerel
düzeyde çok say da yetkili mercinin olmas nedeniyle engellenmektedir.
Bir bakan genellikle kendi yetkileri alt ndaki sosyal hak plan yla ilgilenir ve
di(er departmanlarla olan etkile+imi göz ard eder (F9N, DAN). Bir sosyal
sigortada büyük reformlar yap ld ( nda ve di(erleri de(i+meden
kald ( nda, bu durum istenmeyen ya da en az ndan öngörülemeyen
sonuçlara yol açabilir (ALM, HOL). Gerçekte, sa(l k ve bak m ile emekli
maa+lar gibi (ALM, 9RL) ya da i+sizlik planlar ve emekli maa+lar gibi
(ALM) tüm planlar n birbiriyle ba(lant l oldu(u gerçe(i gözden
kaç r lmamal d r. Bir plan n finansman yap s ndaki de(i+iklik, di(er planlar
da etkiler. Örne(in, çok dü+ük i+sizlik yard mlar sorununu çözmek için,
i+sizlerin ödemesi gereken katk paylar dü+ürülebilir.
Sayfa 44
Bu durum, emekli maa+lar gibi ba+ka bir planda aç (a neden olabilir
(ALM). Bir plan n özelle+tirilmesi, di(er planlar (özelle+tirilmeyen) üzerinde
dikkatli +ekilde ele al nmas gereken etkilere sahip olabilir (ALM). Ayr ca,
yerel yetkililer merkezi sosyal güvenlik yönetimlerinin harekete geçirilmesi
konusunda oynamak zorunda olduklar rollerin bilincinde olmal d r (9SV).
Sosyal güvenlikle ilgili kapsaml bir bak + aç s na sahip olmak için, baz
CEO’lar sosyal güvenli(in çocuklar, faal olarak çal +anlar ve ya+l lar (9RL)
gibi gruplar ya da daha önce ele al nan Hollanda’daki ya+am a+amalar
yakla+ m nda tan mlanan “ya+am n be+ a+amas ” (HOL) etraf nda yeniden
dü+ünülmesi gerekti(ini savunmaktad r (HOL). Baz lar sosyal güvenlik
yönetimlerinin gerçekten kapsam alt ndaki sosyal riskin ne oldu(unu bilip
bilmedi(ini (BEL); ya da al nan önlemlerin izlenen sosyal politikan n genel
hedefleri ile hala tutarl olup olmad ( n sorgulamaktad r (HOL). Baz lar , i+
kazas sigortalar gibi çok uzun y llard r var olan planlar n tehdit alt nda
oldu(undan endi+e etmektedir (BEL, ALM, AVU). Ayr ca, meslek
hastal klar gibi baz sosyal risklerin do(as yak n gelecekte önemli ölçüde
de(i+ebilir. Geleneksel meslek hastal klar bundan yirmi y l sonra art k var
olmayabilir. Bunun yan s ra, tek bir nedene ba(l meslek hastal klar da
ortadan kalkabilir. Koruyucu tedavilere daha fazla önem verilecektir.
Meslek hastal ( n n tüm riski ve ilgili sosyal güvenlik plan n n gözden
geçirilmesi gerekebilir (BEL , AVU).
Ayn +ekilde, vergi düzenlemeleri sosyal korumada bir role sahipse,
bu düzenlemelerin izlenen sosyal güvenlik politikas yla tutarl olmas
önemlidir (9NG). Örne(in, sosyal güvenlik ve vergi yasas ndaki gelir
incelemeleri birbirinden çok farkl ysa, bu durum çok can s k c olabilir
(9NG).
Sayfa 45
Önemli Noktalar
2.3.
Sosyal hak planlar n n etkinle tirilmesi
CEO’larla yap lan görü+meler, sosyal hak planlar n n etkinle+tirilmesinin Latin
kökenli ülkelerde pek fazla görülmedi(ini; oysa 9skandinav ülkelerinde reform
6 sizlik
yard mlar
ve
emekli maa lar genellikle
yürürlü e konulacak ilk
planlard r.
sürecinin en öncelikli konusu oldu(unu göstermi+tir. Ayn +ekilde
Hollanda’da, sosyal haklar n etkinle+tirilmesi en son reformlar için ana hedef
olmu+tur (HOL).
9+sizlik yard mlar ve emekli maa+lar , genellikle etkinle+tirilecek ilk
planlard r (DAN, 9SV, NOR, F9N, LÜK). Emeklilerin etkinle+tirilmesi
konusunda, baz CEO’lar daha yap lacak i+lerin oldu(unu dü+ünmektedir.
Etkinle+tirme deyince akla yaln zca i+gücü piyasas ndan emekli olan ki+iler
gelmemeli (HOL), ayn zamanda emekliler bir +ekilde mesleki olarak etkin
olmaya davet edilmelidir (HOL, 9RL).
CEO’lar genellikle, daha fazla etkinle+tirme yapman n sonraki ad m olarak,
çal +amama planlar n (özellikle uzun vadeli) dile getirmi+tir. Gerçekte
i+sizken (gizli) birçok ki+inin çal +amama yard m ald ( görülmü+tür (F9N,
DAN, NOR, 9SV, HOL, ALM). Daha fazla ve daha iyi rehabilitasyon
hizmetleri, sakatl k maa+ alan birçok ki+inin i+gücü piyasas na geri
dönmesini sa(layacakt r. Hollanda'da sakatl k maa+ planlar nda bu amaca
ula+mak için önemli ölçüde reformlar yap lm +t r (HOL).
Bir CEO, "dünyay ke+fetmek" isteyen gençlerin, e(itimlerinin sonuyla i+
hayatlar n n ba+lang c aras nda geçen bir ya da iki y ll k bo+ dönemin de
önüne geçilmesi gere(ini dile getirmi+tir (DAN).
Sayfa 46
Genel olarak, CEO’lar, sosyal haklar n etkinle+tirilmesinin yaln zca
ya+l lar ve hastalar için de(il, ayn zamanda kad nlar, göçmenler,
dü+ük e(itimli ki+iler, bo+anm + ebeveynler ve çok say da çocu(u olan
aileler için de geçerli olmas gerekti(ini dü+ünmektedir (HOL, 9NG,
9RL). Bu gruplar n ço(u için en önemli konu, bir yandan çocuk sahibi
olup bu çocuklar yeti+tirirken, bir yandan da kendileri ve aileleri için
yeterli paray kazanma gere(inin bir araya getirilmesidir (HOL, 9NG,
9RL, AVU). Günümüzde, baz ki+iler, yüksek maliyetli çocuk bak m
giderlerini kar+ layamad ( için çal +mamaktad r (AVU).
CEO’lar ayr ca, ki+ilerin çal +may p bir sosyal yard m alarak ya+amlar n
sürdürdü(ünde, çal +arak sürdürdükleri ya+amdan daha iyi bir ya+ama
sahip olmamas gerekti(ini de vurgulamaktad r ("i+sizlik tuza( " ya da
"sosyal hak tuza( ") (9NG, 9RL , AVU).
Genel olarak, sosyal hak planlar n n etkinle+tirilmesi, nakit sosyal haklar n
öneminin azalmas n ve sosyal haktan yararlananlar n ki+isel becerilerine
ve gereksinimlerine göre (örne(in, rehabilitasyon, yeniden e(itim, sürekli
e(itim, çocuk bak m gibi) uyarlanm + hizmetler biçiminde tahakkuk ettirilen
sosyal haklar n öneminin artmas n sa(layabilir (HOL, 9RL , 9NG).
Birkaç CEO, mevcut i+ler olmad ( nda etkinle+tirme politikas n n
gerçekle+tirilmesinin zor oldu(unu dile getirmi+tir (BEL, ALM). Ancak,
di(erleri gelecekteki i+gücü eksikli(inin +u anki sosyal hak etkinle+tirme
önlemlerini hakl gösterece(ini ve güçlendirece(ini dü+ünmektedir
(HOL, AVU).
Sayfa 47
Önemli Noktalar
2.4
Ya l l k emekli maa lar
2.4.1
Emekli maa
reformu
Birçok ülkede, ya+l l k emekli maa+lar ile ilgili sorunlar önemli emekli
maa+ reformlar ile çözülmeye çal + lm + ya da çal + lacakt r. Bu reformlar
neredeyse her zaman (gerçek) emeklilik ya+ n n yükseltilmesini ve birinci
kademe harcamas olarak yasal zorunlulu(a sahip vadesi geldi(inde
Emekli maa
reformlar
neredeyse her zaman, (gerçek)
ödenen emeklilik planlar gibi do(rudan ya da dolayl olarak
sermayele+tirilen ya da tan mlanan katk pay planlar n n te+vik edilmesini
içerir.
emeklilik ya n n yükseltilmesini
ve yasal zorunlulu a sahip
vadesi geldi inde ödenen
emeklilik planlar n n do rudan ya
da dolayl olarak sermayele tirilen
ya da tan mlanan katk pay
planlar n n te vik edilmesini içerir.
Birçok 9skandinav ülkesi, ya+l l k emekli maa+lar nda yak n zamanda
büyük reformlar gerçekle+tirdi; katk pay ile sosyal hak aras nda artan bir
orant tesis edilmeye çal + ld , gerçek emeklilik ya+ yükseltildi, erken
emeklili(in önüne geçilmeye çal + ld . Sonuç olarak, önemli yeni
de(i+iklikler beklenmiyor. Ancak, önemli bir konu ortada durmaktad r:
reformlar genellikle parlamentonun ço(unluk karar yla sunulsa da, bu
reformlar n etkisi bundan birkaç y l sonra ortaya ç kaca( için halk
genellikle bu reformun etkisini tam olarak anlayamamaktad r (9SV, F9N).
Daha küçük emeklilik ya+ gibi iste(e ba(l emeklilik düzenlemeleri ya
da devlet memurlar gibi baz gruplara tan nan sosyal haklar adaletsiz
düzenlemeler olarak görülmekte; ancak, bunlar n kald r lmas n n son
derece zor oldu(u ve siyasi bir tehlike yaratabilece(i kabul edilmektedir
(9SP, FRA, BEL). E+itsizlik bir yana, farkl meslek gruplar n kapsayan
planlar n (i+çiler, serbest meslek sahipleri, devlet memurlar )
uyumlula+t r lmas na yönelik bir gereksinim hissedilmektedir (AVU).
Daha genel konu+ursak, bir ülkedeki birden çok emeklilik
düzenlemesinin a+ r karma+ kl ( dile getirilebilir. Ancak, var olan birden
çok sistemin birle+tirilmesi ve uyumlula+t r lmas , bu tür bir i+lem için
büyük bir engel olu+turan ek finansman gereksinimini ortaya
ç karacakt r (FRA).
Sayfa 48
2.4.2
Emeklilik ya
Emeklilik ya+ n n bir +ekilde 65, 68 ya da daha üst ya+lara yükseltilece(ine
ili+kin bir görü+ birli(i vard r. Ancak, bunun gerçekle+tirilmesi demografik,
Önemli Noktalar
sosyal ve siyasi durumlar birbirinden çok farkl ülkeler için ayn +ekilde
farkl olacakt r.
Baz ülkelerde, gerçek emeklilik ya+ , resmi emeklilik ya+ ndan çok farkl
de(ilken (9SP, POR), resmi ve gerçek emeklilik ya+ aras ndaki büyük
Emeklilik ya n n bir ekilde 65,68
fark ciddi sorunlara yol açmaktad r (9TA, FRA, BEL). Yava+ ekonomik
ya da daha üst ya lara
yükseltilece ine ili kin bir görü
büyüme, her zaman ilk olarak ya+l çal +anlar i+gücü piyasas n n d + na
itmekte ve her türlü erken emeklilik biçiminin görülmesine neden
birli i vard r.
olmaktad r (POR). Ba+ka bir ülkedeyse, çal +anlardan beklenen a+ r
verimlilik, emeklilik ya+ ndan çok önce çal +may b rakman n bir nedeni
olarak görülmektedir (FRA). Bazen, yak n geçmi+te oldu(u gibi ciddi
siyasi hatalar yap larak, yeni kategorilerdeki ya+l lar n erken emekli
olmas na yol aç labilmektedir (9SP). Bazen, emeklilik ya+ n n yükseltilmesi
tart +mas henüz ba+lamam + olsa da, yak n bir gelecekte bunun
kaç n lmaz oldu(u hissedilmektedir (POR).
2.4.3
Birinci kademe ve primlerin tümünün i verence ödendi i ve i çinin
fona katk s n n olmad emeklilik planlar
9kinci ve üçüncü kademe emeklilik düzenlemeleri geli+tirme e(iliminin
d + nda, CEO’lar primlerin tümünün i+verence ödendi(i ve i+çinin fona
katk s n n olmad ( emeklilik planlar ile birinci kademe emeklilik
düzenlemelerinde bir dönü+üme dikkat çekmi+lerdir.
9lk olarak, katk pay ödemeli emeklilik sistemi ile primlerin tümünün
i+verence ödendi(i ve i+çinin fona katk s n n bulunmad ( ya da asgari
emeklilik sistemleri aras ndaki ili+ki çe+itli ülkelerde farkl görü+lerin dile
getirilmesine neden olmu+tur. Baz ülkelerde, sosyal emekli maa+
(i+gücüyle ilgili olmayan temel emekli maa+ ) ile katk pay ödemeli emekli
maa+ aras ndaki fark n azalmas beklenmektedir (9TA, POR). Ancak,
9spanya’da, son mesleki faaliyetlerinden göreceli olarak iyi gelir elde etmi+
olan ve dolay s yla göreceli olarak iyi katk pay ödemeli emekli maa+
almaya hak hazanan daha fazla ki+inin emekli olmas yla birlikte, primlerin
tümünün i+verence ödendi(i emekli maa+lar na olan ba( ml l ( n azalmas
beklenmektedir. Bu dönü+üm ayn zamanda, i+çiler +u anda yapt klar
dü+ük beyanlar n gelecekteki sosyal haklar n etkileyece(inin bilincine
Sayfa 49
vard klar için, son y llarda gelirin dü+ük
beyan edilmesi olgusunun azalmas yla
da ba(lant l d r (9SP).
Sayfa 50
Baz ülkelerde, asgari emekli maa+ tutarlar n n hala çok dü+ük oldu(u
kabul edilirken (9SP, POR), ba+ka bir ülkede, emekli maa+ reformunun
gelecekte ya+l l k riskinin yetersiz +ekilde güvence alt na al nmas na yol
açaca( dü+ünülmektedir (9TA).
Fransa’da, en son emekli maa+ öngörüleri, ki+ilerin mesleki kariyeri
daha az tutarl ve kazançl (i+sizlik ve hastal k nedeniyle daha fazla
kesintiye u(rad ( için) oldu(u için finansman aç s ndan 10 y l öncesine
göre daha az sorunlu olaca( yönündedir. Sonuç olarak, ödenmesi
gereken katk pay ödemeli emekli maa+lar da azalacakt r.
Portekiz sosyal güvenlik sistemi oldukça gençtir. Ya+l lar n ço(u,
düzensiz ve/veya k sa mesleki kariylerlerine göre hesaplanan ve
düzgün bir ya+am sürmelerini sa(lamayan emekli maa+lar almaktad r.
Hükümet, garanti edilen asgari emekli maa+ n yükseltmeye ba+lad ;
ancak, bu da uzun dönemde sistemin mali sürdürülebilirli(ini tehlikeye
sokabilir. Bu sorunla ba+a ç kmak için, katk pay ödemeli emekli
maa+lar n n ko+ullar s k la+t r lm +t r (örne(in, daha uzun sigorta
dönemleri; son y llardaki en iyi gelir yerine ortalama gelirin kullan lmas
gibi). Sonuç olarak, emekli maa+lar (maa+ tutarlar ) birbirine
yakla+maya ba+lam +t r: Daha yüksek asgari tutar, daha dü+ük gelirle
ilgili emekli maa+ tutarlar görülmeye ba+lanm +t r (POR).
Baz
ülkelerde, nüfusun yasal emeklilik sisteminin nas l i+ledi(ini
anlamas n n gere(inden söz edilmektedir. Emeklilik sigortas n n do(ru
mant ( n n aç klanmas
gerekir: emeklilik idaresinin gelece(in
emeklisiyle emeklili(inden çok önce ileti+im kurarak emeklilik haklar n n
ne oldu(u konusunda onu bilgilendirmesi gerekir (ALM, BEL).
Sayfa 51
Önemli Noktalar
2.4.4
#kinci ve üçüncü kademelerin geli tirilmesi
Birçok CEO, sermayele+tirilen ikinci ve üçüncü kademe emeklilik
planlar n n te+vik edilmesiyle ilgili sorunlar dile getirmi+tir.
Sermayele+tirilen emeklilik düzenlemeleri alan nda uzun dönemli
deneyimlere sahip bir ülkeden edinilen görü+e göre, tan mlanan katk
paylar planlar n n çok riskli oldu(u dü+ünülmekte ve gelecekte tercihlerin
En korkutucu sorun, ki ilerin
ki+iler bu planlar (ve sonuçlar n ) daha iyi anlad kça, tan mlanan sosyal
hak planlar na do(ru olmas gerekti(idir (9NG). Ba+ka bir ülkede,
ya l l k riski için yeterli güvence
payla+maya dayal emeklilik plan n n kötüle+en demografik durumu daha
sa lamayaca ndan, zorunlu
iyi ele alaca( ; sermayele+tirmenin (a+ r +ekilde düzenlendi(inde) çok
tehlikeli oldu(u ve demografik sorunu çözmeyece(i belirtilmi+tir (AVU).
olmayan ikinci ve üçüncü kademe
düzenlemeleri almamas ndan
kaynaklanmaktad r.
En korkutucu sorun, ki+ilerin ya+l l k riski için yeterli güvence
sa(lamayaca( ndan, zorunlu olmayan ikinci ve üçüncü kademe
düzenlemeleri almamas ndan kaynaklanmaktad r. 9talya’da, fiilen çal +an
ku+a( n gerçekte ödenen cömert emekli maa+lar n kar+ lamak için çok
yüklü ödeme yapmas gerekti(i görülmü+tür. Ayn zamanda, daha sonra
yeterli bir emekli maa+ almak için ek emeklilik katk pay ödemek
zorundad rlar. Ço(u insan, mali güce sahip olmad ( için ya da emeklili(i
çok uzak gördükleri için dikkat etmediklerinden dolay katk pay n
ödememektedirler. Ayr ca, (yeterli) emekli maa+ n n olu+turulmas artan
oranda bireysel giri+ime b rak lm +t r; bu da toplumda artan bireycili(e yol
açmaktad r. Çözümler, art k +irket düzeyinde ek emeklilik planlar
olu+turularak üretilmektedir. Bu çözümün artan gelir ikamesi aç ( n
kapatmak için yeterli olup olmayaca( zamanla anla+ lacakt r (9TA).
9rlanda’da da, ikinci kademe emeklilik düzenlemelerinin çok dü+ük oldu(u
dü+ünülmektedir. Birinci kademenin yaln zca sabit sosyal haklar sa(lad (
dü+ünülürse, bu emekli maa+lar n n gelecek nesillerin artan beklentilerini
kar+ lamayaca( aç kt r (9RL).
Sayfa 52
Baz CEO’lar, ikinci kademe emeklilik düzenlemelerinin pek kabul
edilmek istenmemesi sorunuyla, bu sermayele+tirilmi+ planlar n bu
planlar gönüllü olarak alma vasf na sahip ki+ilere zorunlu k l nmas yla
çözmeyi önermektedir (9RL, BEL). Bu +ekilde birinci kademe ile ikinci
kademe aras ndaki s n r çizgisi incelir; Baz lar bu ba(lamda birinci
kademeden konu+maya ba+lad bile (BEL). Baz ülkelerde, CEO’lar
i+verenleri, çal +anlar na yeterli ikinci ve üçüncü kademe emeklilik
ürünleri sunmaya ya da en az ndan bu alandaki taahhütlerini çok s k
de(i+tirmemeye ikna etme konusunda srarl d rlar (9NG, 9RL , BEL).
Ancak, bir ki+i ikinci kademe düzenlemeye kat lmak için zorland ( nda
ve bir ki+i çe+itli ürünler aras nda seçim +ans na sahip oldu(unda, ba+ka
bir sorun ortaya ç kabilir. Gerçekten de, özellikle ki+ilerin bilgiye dayal
bir seçim yapmak için yeterli bilgiye sahip olmad ( 9skandinav
ülkelerinde CEO’lar reformlar n ortaya att ( birden çok seçenekten
dolay (örne(in, çe+itli emeklilik fonlar ) endi+elerini dile getirmi+lerdir.
Daha az avantaja sahip bir seçim yapan ki+iler, örne(in, daha az ya+l l k
geliri gibi, daha ba+ar l bir seçim yapanlara kar+ elde edecekleri
sonuçlar kabul edecekler midir (9SV)?
Baz CEO’lar, nüfusun, örne(in kötü eknonomik sonuçlardan dolay
emekli maa+lar nda gelecekte yap lacak fiili kesintileri kabul edip
etmeyece(ini sorgulamaktad r (9SV, F9N).
Ayn zamanda, baz reformlarla birlikte ortaya ç kan idari maliyetlerdeki
art + n yan s ra bir ki+inin ya+l l kta almay bekleyebilece(i toplam
gelirin hesaplanmas n n karma+ kl ( da bir endi+e kayna( d r (9SV,
DAN). 9ngiltere’de, zorunlu ki+isel tasarruf hesab plan , +imdiki ikinci
kademe emeklilik planlar n n kusurlar n gidermektedir (9NG).
Sayfa 53
Önemli Noktalar
2.4.5
Katk pay ile emekli maa
aras nda daha fazla orant
Baz emekli maa+ plan reformlar (önceden gerçekle+tirilen ya da
yaln zca planlanan) katk pay ve emeklilik hakk aras nda orant
(yeniden) kurmay amaçlamaktad r (9SV, F9N, DAN ve AVU). Bazen,
sosyal haklar n önceki kazançlarla ve dolay s yla ödenen katk
paylar yla daha fazla ili+kili oldu(unu ve s n rl say daki en iyi y llar de(il
tüm kariyeri dikkate alarak tercihli hesapland ( “sigorta ilkesini” yeniden
onaylamak için de savunulur. Emekli maa+ tutarlar , emeklilik ya+ ndaki
ya+am beklentisine de uyarlanmal d r. Bunun yan s ra, bir ki+inin
çal +mad ( dönemlerin çal +t ( dönemlere eklendi(i durumlar da
s n rland r lmal d r. Her durumda, bu dönemler söz konusu ki+i ya da
ba+ka biri taraf ndan ödenen katk pay yla kar+ lanmal d r (AVU, LÜK).
Ancak, küçük çocuklar n yeti+tirildi(i dönemler gibi dönemler, çal +ma
Hem i gücü piyasas nda artan
dönemlerine cömert bir +ekilde dahil edilmeli (LÜK) ve farkl bir
say daki kad nlar, hem de evli
ba(lamda ele al nmal d r (9NG).
olmayan çiftler dul ve yetim
yard m planlar n n
Ayr ca, emekli maa+lar n n artan maliyetlerinin üstesinden gelmek için,
sorgulanmas n
zorunlu i+ ve katk kay tlar n n hesaplanmas nda 13. ve 14. aylar göz
önünde bulundurmayan endeksleme mekanizmas (9SP) gibi; Ek emeklilik
gerektirmektedir.
güvencesi olu+turmak için ek i+ten ç karma tazminat kullan lmas (9TA) ya
da emekli maa+ alanlar n hala sürdürdükleri i+lerden al nan vergi oran n n
dü+ürülmesi gibi daha kesin önlemler dü+ünülmektedir (POR).
2.5
Dul ve yetim yard m
Hem i+gücü piyasas nda artan say daki kad nlar, hem de daha fazla
görülen evli olmayan çiftler olgusu dul ve yetim yard m planlar n n
sorgulanmas n gerektirmektedir (BEL, 9SP, LÜK, NOR). Baz lar na göre,
uzun vadede bunun kald r lmas dü+ünülmektedir (9SP, NOR). Ancak, dul
ve yetim yard m planlar n n kald r lmas n n, önemli derecede siyasi
dirençle kar+ la+mas (NOR) ve gelir aç s ndan e+lerine ba( ml ;
dolay s yla dul maa+ ile geçinen bir kad nlar ku+a( n n bulunmas
nedeniyle yak n bir gelecekte gerçekle+mesi beklenmemektedir (9SP).
Sayfa 54
Önemli Noktalar
Yak n bir gelecekte, bo+anma (LÜK) ve evlilik d + birlikte ya+aman n
sonuçlar na ili+kin iyi çözümlerin bulunmas gerekecektir (BEL). Birkaç
y l önceki dul ve yetim ayl ( hakk n n kapsam (bo+anmadan sonra eski
e+ için de) bugün bir politika hatas olarak kabul edilmektedir (9SP).
Asgari emeklilik maa+ n n oldu(u ülkelerde, dul ve yetim ayl ( n n
kald r lmas ndan sonra emekli maa+ haklar n n bireyselle+tirilmesi,
emekli maa+ harcamalar nda büyük bir art +a neden olabilir (LÜK).
Uzun süreli çal amama ya da
hastal k planlar özellikle inceleme
alt ndad r; birçok ki i bugün
çal amama yard m al rken,
asl nda bu ki iler (gizli) i sizler
aras nda yer almal d r.
Günümüzde, dul ve yetim ayl ( ndan yararlanacaklara gelir
incelemesinin yap lmas da dü+ünülmektedir (9SP).
2.6
Çal amama durumu sosyal haklar
Daha önce, “sosyal haklar n etkinle+tirilmesi” konusunu incelerken,
birçok CEO’nun çal +amama durumu sosyal haklar n , etkinle+tirme
çabalar nda ilk s raya yerle+tirdi(ini gördük.
Özellikle, uzun süreli çal +amama ya da hastal k durumu planlar inceleme
alt ndad r; birçok ki+i bugün çal +amama yard m al rken, asl nda bu ki+iler
(gizli) i+sizler aras nda yer almal d r (F9N, DAN, NOR, 9SV, HOL, ALM,
AVU, LÜK). Baz Latin kökenli ülkelerde, i+sizlik riskine kar+ hastal k
planlar n n istismar n n son y llarda azald ( bildirilmi+ ve gelecekte önemli
bir endi+e kayna( olu+turmad ( belirtilmi+tir (9TA). Ancak, baz
durumlarda; örne(in, hava durumu (kurakl k) nedeniyle, tar m sektöründeki
birçok ki+i çal +amamakta ve çal +amama durumu sosyal haklar na olan
talepte art + gözlenmektedir (9SP). Geçmi+te, hasta olarak kabul edilen çok
say da ki+i, +u anda hastal k sosyal haklar ndan yararlanmaktad r. Bu
durumu çözmek için, hastal k maa+ tutar n n çal + lan y llarla
ili+kilendirilmesi ve çal +amama durumunun de(erlendirilmesinin ve
denetiminin sa(l k idaresi doktorlar ndan sosyal güvenlik kurumunun kendi
doktorlar na aktar lmas dü+ünülmektedir (9SP).
Sayfa 55
Önemli Noktalar
Daha fazla ve daha iyi rehabilitasyon hizmetleri, +u anda maluliyet maa+
alan çok say da ki+iyi tekrar i+gücü piyasas na döndürecektir. Bu ki+ilerin
de(erlendirilmesine ili+kin bak + aç s da de(i+mektedir. Temel soru, bir
ki+inin para kazanma becerisini ne kadar kaybetti(inden, hangi kazançlar
elde edebilece(ine ve hala sahip oldu(u i+ becerisinin ne oldu(una do(ru
de(i+mi+tir (HOL, DAN). Hollanda’da, maluliyet tazminat planlar , bu
kazanma becerisini ne kadar
belirli amaçla önemli ölçüde düzenlenmi+tir (HOL). Etkinle+tirme önlemlerini
ve ilgili sosyal haklar n toplumda ve özellikle do(rudan ilgili ki+ilerle
kaybetti i de il, hangi kazançlar
s n rlanmas n n do(ru +ekilde yap lmas n n önemi bildirilmi+tir. Hollandal
elde edebilece i ve hala sahip
oldu u i becerisinin ne
bir CEO, çal +amayanlar n ciddi +ekilde yeniden de(erlendirilmesinin daha
kabul edilebilir bir +ekilde sunulabilir görü+ündedir. Sosyal haktan
oldu udur.
yararlanan ki+ilerin, daha önce sistemi aldat yormu+lar gibi bir anda
Temel soru, bir ki inin para
çal +abilir oldu(u aç klanm +t r. Daha olumlu bir yakla+ m, bu ki+ilerin
gerçekten (k smen) çal +amayacaklar n n do(rulanmas ve ayn zamanda
belirli (onlara göre uyarlanm +) i+leri yapabileceklerinin gösterilmesidir.
Ki+iler böyle bir yakla+ m daha kolay benimseyeceklerdir (HOL).
9skandinav ülkelerinde, maluliyet tazminat planlar n yürürlü(e koyma
politikas , hem sendikalardan hem de i+veren kurulu+lar ndan destek
bulmu+tur; ancak, baz CEO’lar al nacak yeniden çal +ma hayat na dönme
önlemlerinin i+gücü piyasas na yeniden giri+lerde önemli sonuçlar n
al nmas na yard mc olaca( ndan ku+kuludurlar (F9N, 9SV). Di(er ülkelerde,
hasta ki+ilerin rehabilitasyonu ya da di(er bir deyi+le çal +amayan ki+ilerin
yeniden çal +abilir k l nmas n n, ilgili hizmetler hala büyük oranda eksik
oldu(u için yaln zca iyi niyet kapsam nda kald ( görülmektedir (9TA, POR).
Belçika’da, siyasetçilerin hasta ki+ilerin yeniden i+ hayat na dönmesi için
gerekli önlemleri alma konusunda cesaretten yoksun olduklar görülmü+tür
(BEL).
Baz CEO’lar, daha az çal +ma becerisine sahip ki+ilere göre uyarlanm +
i+ yerlerini destekleyen rehabilitasyon önlemlerinin, ola(an i+leri,
desteklenen rehabilitasyon i+lerine yapay bir +ekilde dönü+türmek için
sapt r lmas tehlikesi konusunda uyarm +t r: daha önce i+inden ç kar lan
bir ki+i bu i+e, devlet yard m alan “esnek i+" kapsam nda yeniden
girebilir (DAN).
Sayfa 56
Genel olarak, ak l sa(l ( bozuklu(u olan (artan say daki) ki+ilerin
rehabilitasyonuna yönelik endi+eler daha fazla dile getirilmi+tir (F9N,
AVU). Rehabilitasyon ve ayr ca fizyolojik rehabilitasyon için daha
fazla yat r m yap lmas
gerekmektedir. Di(er bir deyi+le, var
olanlardan daha kapsaml tekniklerin geli+tirilmesi gerekir (AVU).
K sa süreli hastal k izinleri i+verenleri dü+ündürmektedir; sosyal ortaklar
hastal k sosyal haklar n n istismar yla sava+mak için çal +ma yap lmas
konusunda uzla+m +t r (NOR).
Mesleki risk sigortalar (i+ kazas ve mesleki hastal k planlar ) konusu ele
al nd ( nda, bunlar n varl ( n n bile sorguland ( n daha önce (bkz. Farkl
planlar ve ilgili yönetimler aras nda kar+ l kl etkile+im) belirtmi+tik. Ancak,
bu sigortalar n yap s n n daha fazla önleyici tedbirler ve rehabilitasyonu
içerecek +ekilde gelecekte de(i+ece(i aç kt r. Güvenli çal +ma ortamlar n n
olu+turulmas birinci önceliktir; dolay s yla, nakit sosyal yard m için daha az
dikkat ve para gidecektir (BEL) Ancak, bu sigortalar taraf ndan ödenen
sosyal yard mlar n bir tür tazminat özelli(inin de oldu(u; yani, küçük sa(l k
sorunlar nda, daha dü+ük nakit sosyal yard m n yap labilece(i de
belirtilmi+tir (BEL). Bunun yan s ra, bir CEO, meslek hastal ( sigortas n n
gelecekte bir tür çevresel risk sigortas na dönü+ebilece(ini dile getirmi+tir.
Bunu, amyant n neden oldu(u kanser örne(i ile somutla+t rabiliriz. Yu
anda, baz sanayi kollar nda çal +anlar etkileyen en önemli meslek
hastal ( budur. Ancak, amyant ile çal +an belirli bir sanayi kolundaki
ki+ilerin d + ndaki ki+iler de bu hastal ktan etkilenebilir. Önümüzdeki
y llarda, baz sanayi kollar özel +ah slar etkileyen amyant ba(lant l
hastal klardan dolay sorumlu tutulacakt r. Belki de, söz konusu sanayi
kolunun, yine sigorta alt na al nmas gereken bir tür “nesnel/kabahatsiz
sorumlu tutulu+una" (kurban n kusuru kan tlamas na gerek kalmadan) yol
açabilir. Bu tür sigorta kapsam , bir kamu hizmeti/kamu sosyal sigorta
kurumu taraf ndan en iyi +ekilde yerine getirilebilece(i için sosyal
güvenli(in gelece(i budur (BEL).
Sayfa 57
Önemli Noktalar
2.7
6 sizlik sosyal haklar
Son y llarda, yeniden çal +ma hayat na döndürme konusunda Kuzey
Avrupa’da birçok yasa de(i+ikli(i yap ld . Buna ra(men, uzun süredir i+siz
olan ki+ilerin büyük ço(unlu(u i+siz olmaya devam etmektedir. Bu durum,
i+sizli(in oldu(u ekonomik büyümenin ortaya ç k + yla daha da kötüle+ti
(9SV, F9N, DAN).
Son y llarda, yeniden çal ma
hayat na döndürme konusunda
Kuzey Avrupa’da birçok yasa
de i ikli i yap lmas na ra men,
uzun süredir i siz olan ki ilerin
büyük ço unlu u i siz olmaya
devam etmektedir.
Ayr ca, ülke içinde co(rafi hareketlilik için isteksizlik nedeniyle baz
bölgelerde büyük i+sizlik oranlar görülürken, ba+ka bölgelerde i+gücüne
büyük talep vard r (9SV, F9N). Bunun yan s ra, co(rafi hareketlilik çiftlerin
her ikisi de çal +t ( nda ve bo+anma sonras evlenen çiftlerden biri eski
e+ine verilen çocuklar n düzenli olarak ziyaret etmek istedi(inde de
olumsuz +ekilde etkilenir (9SV).
Kamu i+leri giri+imleri genellikle pek istenilmemektedir (F9N). 9+sizli(i
önleyici araçlar n yarat lmas (toplu i+ten ç karmalardan önce i+çilerin
yeniden e(itimi) daha fazla önem kazanm +t r (F9N).
9+sizlik
yard m n n
döneminin
ya
da
düzeyinin
azalt lmas
dü+ünülmemektedir. Bunun yerine, baz i+siz ki+iler, öncelikle daha
genç nesiller, uzun süre i+sizlik yard m almalar n engellemek ve
daha fazla i+ hayat na geri döndürme çabas göstermek için
seçilecektir (POR).
Sosyal yard m ödemelerini tamamlay c çabalar n (“pasif” önlem)
i+verenler ile i+ arayanlar n bir araya gelece(i bir i+ pazar n n
olu+turulmas gibi “etkinle+tirme” önlemleriyle birlikte hayata geçirilmesi,
büyük zaman ve personel yat r m yap lmas n gerektirmektedir. 9+siz
ki+iler bu pazara davet edilmeli, burada yer almalar kendilerine
an msat lmal ve davetin gere(ini yapmazlarsa yapt r m uygulanmal d r
(LÜK).
Sayfa 58
Önemli Noktalar
2.8
Sa l k ve bak m
9skandinavyal CEO'lar, sa(l k ve bak m maliyetlerinin artmas
konusunda çok endi+eli görünmemektedirler; daha çok, gelecekte,
özellikle ülkelerin daha uzak ve daha az nüfusa sahip oldu(u yerlerde
yeterli sa(l k ve bak m sa(lay c lar na sahip olmamaktan endi+elidirler
(NOR, F9N). Sa(l k ve bak m temelde yerel ya da bölgesel düzeyde
sa(land ( nda, sa(lay c larla ba+ar l düzenlemeler yapmak için bu
düzeylerin güçlendirilmesi gerekir (F9N). Bu hizmet tabanl düzenlemenin
sigorta tabanl ulusal düzenlemeyle de(i+tirilmesi ço(unlukla
reddedilmektedir (F9N, 9SV).
Baz ülkelerde, CEO’lar, sa(l k için (özellikle ya+l lar için) daha az
T bbi malzemeler ve hizmetler her
harcama yap lmas n ve gelecekteki uzun vadeli bak m için daha fazla
zaman daha karma k ve daha
harcama yap lmas n önermi+tir. Burada, “En fazla paray gelecekte
ya+l lar n bak m için harcamay gerçekten istiyor muyuz?” sorusu
maliyetli olaca
için, önemli bir
soru tüm sa l k ve bak m
ortaya ç kmaktad r. Bu, toplum için ve ya+l lar n itibar için faydal
paketinin kar lan p
m d r? Ya+l lar kendi evlerinde, bir hastanede ya da bak m evinde
alacaklar pahal bak mdan daha basit ve daha iyi bir hizmet alabilirler
kar lanmayaca d r.
(9RL, ALM).
2.8.1
Sa l k
Baz ülkelerde, h zla artan sa(l k ve bak m maliyetleri önemli bir endi+e
kayna( d r (ALM, AVU). T bbi malzemeler ve hizmetler her zaman daha
karma+ k ve daha pahal olacakt r. En büyük sorulardan biri, tüm sa(l k
ve bak m paketini sigorta kapsam na almay isteyip istemedi(imizdir.
9stemiyorsak, sigorta kapsam yla ilgili kararlar almak için hangi unsurlar
ya da ölçütler (nelerin kapsam içinde olaca( ; nelerin olmayaca( ;
kapsam düzeyinin ne olaca( vb.) kullan lacakt r (AVU, ALM).
Di(er bir soru da, “Meslek temelinde sa(l k sigortas yürüten ülkeler
buna devam edecek mi ya da genel sa(l k sigortas na geçi+ yapacak
m d r?” sorusudur (ALM). Sigortal lar n seçim yapabilece(i (özellikle
serbest meslek sahiplerinin) daha fazla say da sa(l k sigortas paketi
olu+turulmal d r. Baz tedaviler ve ilaçlar, ki+ilerin ödeme yapmas
gereken “lüks” tedavi s n f na daha kolay bir +ekilde sokulabilir
(AVU).
Sayfa 59
Önemli Noktalar
Ya+l lar n say s ndaki art + n sa(l k ve bak m sistemi üzerindeki etkisi,
sosyal koruman n gelece(i için önemli bir sorun olarak görülmektedir
(FRA, 9TA). Sa(l k alan ndaki soru, ço(unlu(un, ya+l lardan olu+an
küçük bir yüzdenin olu+turdu(u maliyetleri ödemeyi kabul etmeye
devam edip etmeyece(idir (FRA).
Ya l lar n say s ndaki art
sa l k
sistemi için önemli bir sorundur.
Sa l k alan ndaki soru,
ço unlu un, ya l lardan olu an
küçük bir yüzdenin maliyetlerini
ödemeye devam edip
etmeyece idir.
Sa(l k sistemlerinin kar+ kar+ ya oldu(u sorunlar ve finansman ,
farkl ülkelerde farkl yakla+ mlara dönü+mü+tür.
Fransa’da, temel sorun a+ r t bbi tüketimdir. 9nsanlar, hastal ( n
tedavisi için uygun olmayan, küçük sa(l k sorunlar na yönelik ilaçlar
(genellikle antibiyotikler) almaktad r. Sa(l k sisteminin temelleri
kaybolmu+ görünmektedir: sa(l k plan n n hangi amaçlara sahip olmas
gerekti(i gözden kaç r lmaya ba+lanm +t r. Ba+ka bir sorun da, sa(l k
hizmetlerine eri+imdeki e+itsizliktir. Zenginlerin sa(l k altyap s na eri+imi
daha kolayd r. Son olarak, mevcut altyap (özellikle hastaneler) daha
verimli +ekilde i+letilebilir (FRA).
9talya’da sa(l k hizmeti için daha standart bir yakla+ m n gere(i dile
getirilmi+tir. Hizmetin sunumunda daha fazla +effafl k gerekmektedir; bu
yöndeki ilk ad m yak n zamanda hayata geçirilen sa(l k kart d r. Sonraki
ad m, birinci basamak sa(l k hizmetine daha fazla yat r m yap lmas d r;
günümüzdeki sa(l k hizmeti fazlas yla uzmanla+m +t r. Daha fazla ayakta
tedavi hizmetinin yan s ra daha fazla grupland r lm + birinci basamak
sa(l k hizmetine gerek vard r. Koruyucu t p hizmetlerine de daha fazla
önem verilmelidir (9TA).
Sayfa 60
9spanya’da, sa(l k sisteminin sorunlar baz bölgelerde yo(unla+m +t r. Bu
bölgelerdeki sa(l k maliyetleri son derece yüksektir. Bunun nedenleri
aras nda:
• Aile üyelerinin tedavisi için (göçmen) ailelerin yeniden bir araya gelmesi
•
Sahtekarl kta art + (örne(in, ya+l lara verilen do(um kontrol haplar )
• Birçok AB vatanda+ burada ya+amakta ve sa(l k hizmeti talep
etmektedir (bazen yurtd + nda, ancak sa(l k sistemi aç s ndan
ikamet ettikleri yerin güneyinde) (9SP).
9rlanda’da sa(l k alan ndaki kamu/özel sektör karma uygulamas n n
ba+ar s zl ( ndan +ikayet edilmektedir. Uygulamada bunun anlam ,
doktorlar n kamu sa(l k sisteminde çal +t ( saatlerde “özel muayene”
yapmalar anlam na gelir (9RL).
Görü+meleri yapanlar n tümü, görü+me yap lan CEO’lar n yaln zca birinin
t p alan ndaki teknolojik ve bilimsel ilerlemeden kaynaklanan sa(l k
harcamalardaki art +la ilgili endi+esini dile getirmesine +a+ rm +t r (F9N).
Bunun nedeni, sa(l k sisteminin büyük oranda yerel ve bölgesel düzeyde
düzenleni+i ve finanse edili+idir; oysa görü+me yap lan CEO’lar ulusal
düzeyde etkindir.
Sayfa 61
Önemli Noktalar
2.8.2
Bak m
Artan say daki (çok) ya+l ki+iler ile hem çal +mak hem de çocuk
yeti+tirmek ebeveynler için daha iyi bak m düzenlemelerinin geli+tirilmesi
gere(i önemli bir konudur (FRA). Bak m ihtiyac , bak ma muhtaç ya+l lar ve
çocuklar için farkl +ekilde ele al nmaktad r.
Artan say daki ya l ki iler ve
hem çal mak hem de çocuk
Çocuklar dü+ünüldü(ünde, onlar için daha çok say da ve daha iyi
gündüz bak mevlerinin olu+turulmas önemlidir (FRA).
için daha iyi bak m düzenlemeleri
Yo(unla+ma daha çok ba+kas na bak ma muhtaç ya+l lar üzerinedir.
Almanya’da, bak m sigortas yürürlüktedir; ancak, yeni bir finansmana
gere i önemli bir konudur.
gerek vard r. Bir CEO, +a+ rt c bir +ekilde bunun finansman n n
yeti tirmek isteyen ebeveynler
sermayele+tirme ile yap laca( n belirtmi+tir. Ayr ca, daha fazla ve adil
rekabet de istenmektedir (ALM).
Latin kökenli ülkelerde, bak ma muhtaç ya+l lar için yeterli hizmetler ve
bar nma yerleri geli+tirilmesi dü+ünülmektedir. Bak ma muhtaç ya+l lar göz
önünde bulunduruldu(unda (ya+l ve bazen engelli ki+iler) “bak m”
olgusunun sosyal güvenli(in yeni bir dal olarak kabul edilmesi üzerinde
yo(unla+ lm +t r (9SP, FRA, POR). Ancak, düzene konmas gereken daha
birçok +ey vard r. Yeni bir (katk pay ödemeli) sosyal sigorta plan m
yoksa, katk paylar n n tümünün i+verence ödendi(i ve i+çinin fona
katk s n n olmad ( bir düzenlemenin mi yap laca( na karar verilmelidir
(9SP ve belki de uzun vadede POR). Ya da, baz hizmetleri sosyal sa(l k
paketine eklemek ya da gönüllü bak m sigortas gibi öncelikle daha az
ku+at c önlemler seçerek bak m hizmetleri ve kurumlar n n geli+tirilmesine
mi yo(unla+ laca( belirlenmelidir (ilk a+amada POR).
Bak m plan n n tan t lmas , +u konularda önemli sorular n gündeme
gelmesine yol açar: plan kapsam ndaki ki+iler (ve bak ma muhtaçl k
düzeylerinin göstergesi/ölçütü), yönetim, planda etkin olan
profesyoneller, planda rol oynayan kurulu+lar (kalite ko+ullar , yüzeysel
ko+ullar vb.), listelenecek sosyal haklar vb. Ayr ca, bu tür bir yenilik
büyük kamuoyu deste(ine gerek duyar. Her durumda, bak m plan ,
hizmetlerin verilmesi, bir kurumda bak m ve aile bak m hizmetleri ile
evde bak m dahil olmak üzere birçok sosyal hakk n karma uygulamas
olarak kar+ m za ç kar.
Sayfa 62
Paket, en dü+ük gelire sahip olanlar n lehine vergi indirimleri de içerebilir
(9SP).
Düzgün bir bak m plan n n hayata geçirilmesi, di(er sosyal güvenlik
planlar n n maliyetleri üzerinde olumlu etkiler olu+turacakt r (sa(l k
sistemi üzerindeki yükü azaltacak; sakatl k planlar ndaki özerkli(in
kayb için tazminat kald racakt r) (9SP).
9rlanda’da, ya+l lar için daha fazla ve daha iyi bak m gereksinimi,
bak m sigortas yeni katk paylar yla finanse edilece(i için bir bak m
sigortas n n olu+turulmas na neden olmayabilir. Bu katk paylar ,
9rlanda ekonomisinin rekabet gücünü azalt r. Bu nedenle, 9rlanda
evde bak m deste(i için daha fazla para harcamakta; bunun
finansman n k smen kurum içinde bak m bütçesinden aktararak,
k smen de genel bütçeyi art rarak yapmaktad r. Bütün bu çabalar,
bak ma muhtaç ya+l lara verilen tüm hizmetlerin kapsaml +ekilde
yeniden dü+ünülmesiyle artacakt r (9RL).
9talya’da
oldu(u
gibi,
bak m
hizmeti
sa(lay c lar n n
ço(u
(ya+l lara) yabanc lard r (hem yasal hem de yasad + göçmenler);
bak m hizmetlerine artan gereksinim daha fazla göçün al nmas yla
ba(lant l d r (9TA).
Ayn zamanda, sa(l k (yönetim ve hizmetler) ile bak m (yönetim ve
haklar) aras nda daha iyi bir koordinasyon, özellikle bu hizmetler farkl
düzeylerde bölgesel yetkiler üzerine kuruldu(unda özel bir dikkat
gerektirir (9TA).
Emeklilerin sa(l kl ve etkin olmas gereksinimi, yaln zca ya+am kaliteleri
için de(il ayn zamanda sa(l k ve bak m harcamalar n n azalt lmas için
önemli bir katk sa(layacakt r (9TA, 9SP, ALM).
Sayfa 63
2.9
Aile ödenekleri
Aile ödenekleri dü+ünüldü(ünde, alt ve orta gelir gruplar n n hedeflenmesi
ve böylece yeni gelir incelemelerinin kullan lmaya ba+lanmas
dü+ünülmektedir (FRA). Çok say daki sosyal haklar planlar n n
basitle+tirilmesi de dü+ünülmektedir (FRA). Yoksul çocuklar konusu da
endi+e vericidir: gelir incelemeli sosyal haklarla genel aile yard mlar
verilmeli midir (9RL)?
Artan tek ebeveynli aileler de mevcut aile politikas n n sorgulanmas na
neden olmaktad r. Bu ailelere daha iyi sosyal haklar sunmak için aile
yard m yap m z de(i+tirmeli miyiz? Ailelerin yap s konusunda mümkün
oldu(unca tarafs z m kalmal y z? Baz aileler için (tek ebeveynli aileler)
pozitif ayr mc l k yapmal m y z (FRA)?
Sosyal güvenlikteki aile politikas ile vergilendirme aç s ndan aile
politikas n n yeniden gözden geçirilmesi gerekebilir (HOL).
Sayfa 64
Önemli Noktalar
3
Sosyal güvenlik finansman
3.1
Sosyal güvenlik finansman yap s ve kaynak düzeyleri
Sosyal güvenlik finansman yla ilgili en önemli soru, ayn zamanda i+gücü
maliyetini de yükseltmeden nas l ek finansman sa(lanaca( d r. Ba+ka bir
deyi+le, finansal sorunlarla kar+ kar+ ya kal nd ( nda i+gücü üzerindeki
Sosyal güvenlik finansman yla ilgili
yük nas l vergilendirilir?
en önemli soru, ayn zamanda
i gücü maliyetini de yükseltmeden
Katk finansman ve i+gücü maliyeti aras ndaki ba(lant sa(l k bak m
nas l ek finansman sa lanaca d r.
maliyetlerini daha bütçe tabanl olarak finanse etme yolunda ilerleme
(AVU, ALM) veya prim katk l bak m sigortas na (9RL) geçi+ yapmama
nedeni olarak belirtilmi+ti. Ancak, geçmi+te bu tür geçi+lerin i+gücü
piyasas na (ALM) önemli bir etkisi olmad ( ndan katk
finansman ndan (daha fazla) bütçe finansman na geçi+in etkilerinin
abart lmamas gerekti(i de görülmü+tür. Bütçenin önemli ölçüde gelir
vergisinden finanse edildi(i ve bunun da kurulu+lar n (ALM) çal +ma
ve kar ndan kaynaklanan gelirden elde edildi(i ortadad r.
Katk lar n önemi ve sosyal güvenlik finansman kayna( olarak bütçe
sübvansiyonu göz önüne al nd ( nda, baz
CEO’lar n bütçe
finansman nda art + bekledi(ini gördük (HOL, 9RL, ALM). Baz lar böyle
bir art + n sosyal sigortan n sigorta olma özelli(ine zarar verece(inden
endi+eli (ALM). Bu, güç ili+kilerinde bir de(i+ikli(e de neden olabilir. Bütçe
finansman na önem verilen ülkelerde, hazine, zaten sosyal politika
yap c lar taraf ndan savunulan sosyal reformlar bloke etmi+tir (Gelir
testinin azalt lmas yla ilgili olarak 9NG).
Baz lar eninde sonunda bir tür takas gerçekle+ece(ini savundular: e(er
i+verenler (ve çal +anlar) katk lar n azaltmak isterlerse, sosyal güvenlik
alan ndaki sosyal ortak olarak rolleri (daha da) azalacakt r. Sosyal
güvenlik sisteminin i+lemesi üzerinde daha fazla güce sahip olmak
istiyorlarsa, bunun bedelini ödemeleri gerekiyor, yani daha yüksek
katk larda bulunmalar gerekiyor (HOL).
Sayfa 65
Ço(u CEO, sosyal güvenlik sisteminin finansal sorunlar oldu(unu ve
i+gücü üzerindeki mali ve parafiskal yüklerin kald r lmas gerekti(ini
kabul etse de, birço(u sosyal güvenlik finansman nda önemli yap sal
de(i+iklikler olmas n beklemiyor. Alternatif kaynaklar n oldu(u
durumlarda, bunlar daha fazla kullan labilir ve hatta geni+letilebilir
ancak katk lar n ve devlet sübvansiyonlar n n yerini alamaz (FRA,
POR, BEL). Fransa’da, ek finansman kayna( olarak “art r lm + +irket
de(eri” vergisi tart + lmaktad r (FRA).
Baz lar ise kar ay n sonunda de(il ba+ nda ödemek gibi sorunun
kendisine etkisi olmayan çok daha s radan önlemler beklemektedir.
Do(al olarak, bu tür acil önlemler yaln zca bir defa kullan labilir. Ayr ca,
katk tavanlar n n da yükselmesi bekleniyor ve örne(in ek planlar n
zorunlu k l nmas yla veya mali te+viklerin sa(lanmas yla özel
kapsamlar n daha çok vurgulanmas olas d r (ALM).
Finansman zorluklar n hedef alan di(er olas operasyonlar aras nda
toplu aktifle+tirmenin (tek tek aktifle+tirme de(il) ilerledikçe ödeme
finansman n n yerini almas ve sabit sosyal güvenlik kazançlar n
“franchise” yakla+ m yla de(i+tirmek yer almaktad r; bu yakla+ mda
devlet (büyük olas l kla vergi dairesi) yaln zca ki+inin sosyal maliyet
e+i(i belirlenen tavan a+t ( nda müdahale eder (HOL). Ayr ca sosyal
güvenlik finansman sisteminin tamamen anla+ lmaz hale gelmesi
durumunda finansal sorunlar gidermek çok zor olacakt r; bu nedenle
sosyal güvenlik finansman saydam olmal d r (BEL).
Sosyal güvenlik finansman n n yükseltilmesi yerine sosyal güvenlik
sisteminin giderleri mümkün oldu(unca azalt lmal d r (LÜK). Sosyal
koruma planlar nda maa+ veren rolüne sahip özel kurumlar n en
küçüklerinde olmasa da, idari maliyetlerin k s lmas na da dikkat edilmelidir
(9NG). Gelir testlerinin yap lmas n n da önemli bir finansal yük getirdi(i de
hesaba kat lmal d r (AVU).
Sayfa 66
Genel olarak, Kuzeyde ya+ayan CEO’lar kümüle vergi ve sosyal
güvenlik katk paylar n n daha fazla yükseltilemeyecek seviyelere
geldi(ini dü+ünüyorlar. Di(er taraftan, insanlar paralar n n kar+ l ( n
(sosyal güvenlik) ald ( takdirde yüksek vergi ve sosyal güvenlik katk
pay düzeylerinin halk n tepkisini çekmeyece(i dü+üncesi yayg n
(DAN). Aktifle+tirme konusunda tamamlay c özel (emekli maa+ )
düzenlemelerin yüksek vergilerin yaratt ( bask y azaltma konusunda
yararl olabilece(i görülüyor. Ancak, +u ana kadar bu tür düzenlemeler
yararl vergi uygulamalar na (onlar k smen ya da tamamen vergiden
dü+ürülebilir hale getirerek) tabi oluyordu. Bu, vergilendirilebilir taban
daraltarak daha yüksek vergi oranlar na yönelik bask ya neden
olacakt r (DAN).
Yüksek sosyal güvenlik ve vergi düzeyleri uygun oranda haklarla
dengelenirse kabul edilebilir. Haklar tek tip olursa ve gelir incelemesi
yap lm + olursa, (vergilerin ve sosyal güvenlik katk paylar n n
uyguland ( ) çal +ma kar+ l ( elde edilen gelir ve sosyal güvenlik
konusunda gelir yerine geçen sosyal hak (income replacement benefit)
aras ndaki uçurum azalt larak, s ras yla “i+sizlik tuzaklar ” (unemloyment
trap) ve “yoksulluk tuzaklar "na (poverty trap) neden olacakt r. Bu
nedenle, baz lar gelir incelemelerini azaltmay ve/veya gelir yerine
geçen sosyal haklar çal +ma sonucu elde edilen gelir ile ayn vergi ve
sosyal güvenlik vergilerine tabi tutmay önermektedir (DAN, NOR).
Norveç, Kuzey Denizi’nden ç kar lan petrolden kaynaklanan rezervlere
sahip oldu(undan finansman tart +malar nda özel bir konuma sahiptir.
Buradaki sorun, gelecek nesiller için acil gereksinimleirn kar+ lanmas n
erteleme gere(ini halka anlatmakt r. Di(er bir zorluk da sosyal güvenli(in
her zaman s n rl araçlar olan ortamlarda i+ledi(i ve o s rada petrolden
elde edilen gelir her+eyi mümkün k lsa da, seçim yapma gere(i oldu(u
konusunda fark ndal k sa(lamakt r (NOR).
Sayfa 67
Önemli Noktalar
3.2
Gelecek için kaynak sa lama
Baz ülkeler, fondaki paran n sosyal güvenlik konusundaki güncel bütçe
aç ( n kapatmak için acilen kullan lmas gerekebiliyor olsa da (POR),
gelecek y llarda ortaya ç kacak (özellikle demografik geni+lemeden
kaynaklanan) zorluklar kar+ layabilmek için finansal rezervler olu+turmak
istemektedirler. Benzer +ekilde daha uzun dönemler için (ör. dört y ll k)
sosyal güvenlik bütçeleri (tahminler) olu+turma yönelimi olu+maktad r
özellikle demografik geni lemeden
(FRA). Politik nedenlerle “rezervleri” acil gereksinimler için kullanma
olas l ( çok yüksek oldu(undan, bazen rezerv olu+turman n riskli oldu(u
kaynaklanacak zorluklarla ba a
dü+ünülmektedir (AVU).
Baz ülkeler gelecek y llarda
ç kabilmek için finansal rezervler
olu turmak istiyor.
3.3
Katk paylar ödeme konusundaki yetersizlik
Baz i+verenlerin (genellikle küçük ve orta ölçekli kurulu+lar) beyan
etti(i sosyal güvenlik katk paylar n ödeme konusundaki yetersizlik
özel
bir
sorun
olu+turmaktad r.
Bu
kurulu+lar
kötü
ekonomik
ko+ullardan +ikayet etmekte ve bu nedenle çal +anlar için sosyal katk
paylar
ödeyemediklerini
belirtmektedirler.
Bu
i+verenleri
cezaland rmak gerçek bir çözüm sunmamaktad r. Bunun yerine sosyal
güvenlik borçlar n (bir k sm n ) ödemelerini sa(layacak farkl önlemler
geli+tirilebilir (9SP, POR):
•
•
Görevleri daha uzun y llara da( tma (ör., be+ y l)
Borçlar henüz ödenebilir haldeyken +irket varl klar na ili+kin
teminat alma
•
“Konkordato” yoluyla borçlar ödeme
•
Biriken borçlar üzerinde uygun faiz oranlar uygulama
•
Borçlar n n bir k sm n indirmek (ör., %50)
Baz ülkelerde, sosyal güvenlik planlar n idare etmekten sorumlu yönetim
sosyal güvenlik katk paylar n toplayandan farkl d r. Özellikle sosyal katk
paylar ba+ka bir ana görevi (ör. vergi yönetimi) de olan bir yönetim
taraf ndan gerçekle+tiriliyorsa, bu daha yava+ takibe veya katk paylar n n
verimli bir +ekilde toplanmas konusunda daha az dikkat gösterilmesine
neden olabilir (HOL, ALM).
Sayfa 68
Önemli Noktalar
4
Yönetim
4.1
Yönetim yap s ve yönetimler aras etkile im
Geçmi+e bakarsak, yürürlükteki çe+itli sosyal ve politik güçler aras ndaki
iktidar kavgas n n sonucu olarak sosyal güvenlik yönetiminin genel yap s
nadiren önemli de(i+ikliklere haz r olmu+tur. Bunun sonucunda, gelecekte
daha küçük sosyal güvenlik kurumlar n n birle+tirilmesine gerek
Sosyal güvenlik yönetimleri
geçmi e dayal nedenler ve çe itli
sosyal ve politik güçler aras ndaki
iktidar kavgalar yüzünden nadiren
önemli de i ikliklere haz r olmu tur.
duyuldu(unu ifade eden CEO’lar ayn zamanda bu i+lemlerin politik olarak
gerçekle+tirilebilirli(inden +üphe duymaktad rlar (BEL, ALM, AVU, LÜK).
Mevcut fonlar birle+tirerek uygulanan yönetim süreçlerini önemli ölçüde
basitle+tirmeyi amaçlayan Fransa’da, i+ sahiplerine ili+kin sosyal güvenlik
sistemlerinin ve bunlar n yönetiminin birle+tirilmesi bir istisna olarak
görülmektedir. Bu +ekilde, kendi i+inin sahibi olmak daha kolay hale
gelecek ve uzun vadede ülkenin ekonomisi geli+tirilecektir. Sonuç olarak, i+
sahibi giri+imciler tüm sosyal güvenlik konular yla ilgili olarak tek bir
“merci”ye ba+vuracakt r. Bu birle+me ba+ar yla gerçekle+tirilirse di(er
sosyal güvenlik konular için bir örnek olarak izlenebilir. Bu birle+me
i+veren ve devlet memuru düzenlerinde de örnek al nabilir (FRA).
Kuzey Avrupa ülkelerinde, sosyal güvenlik yönetiminin baz
bölümlerinden sorumlu yerel kurumlar n bu görevle ba+a ç kmak için
çok küçük oldu(u dü+ünülmekte ve daha büyük kurumlar talep
edilmektedir. Bu durum, bu yerel kurumlar n en uygun +ekilde
çal +mas için ne boyutta olmalar gerekti(i ve/veya belirli görevlerin
merkezi hale getirilmesi sorular n ortaya koymaktad r (DAN, NOR,
F9N ve 9RL).
CEO’lar taraf ndan tasarlanan baz reformlar özellikle kendi ülkelerinde
sosyal güvenlik yönetimi organizasyonuyla çok ba(lant l olsa da bu
reformlar n büyük ço(unlu(unun sosyal güvenli(in yönetimsel yap s nda
önemli bir de(i+iklik öngörmedi(i söylenebilir. Yine de, birçok CEO farkl
ancak birbiriyle ili+kili sosyal güvenlik planlar uygulayan mevcut sosyal
güvenlik yönetimleri aras nda daha fazla i+birli(i olmas gere(ini
vurgulamaktad r.
Sayfa 69
9skandinav ülkelerinde, “aktif” ve “pasif” sosyal güvenlik haklar n
yöneten ki+iler aras nda daha yak n i+birli(i olmas özellikle gerekli
görülmektedir (NOR, 9SV). Di(er ülkelerde, sa(l k plan ve yönetimi ile
çal +ma sigortalar ve bunlar n yönetimleri aras ndaki ili+ki özel dikkat
gerektirmektedir (9TA, 9SP, BEL).
Sosyal sigortal ki+ilerin kayd , incelenmesi ve denetim etkinlikleri göz
önüne al nd ( nda, ilgili çe+itli yönetimler aras nda s k bir i+birli(i çok
yararl olacakt r (9TA, AVU).
Sosyal güvenlik yönetimleri (özellikle daha küçük olanlar) aras ndaki
i+birli(i, yönetim için malzeme al m veya insan kaynaklar yönetimi gibi
ortak görevleri hedef alan çok pratik bir yap da olabilir (BEL).
Vergi makamlar sosyal güvenlik yönetimi görevlerini yerine getirdi(inde,
sosyal güvenlik yönetimleri ve vergi makamlar aras nda iyi bir i+birli(i
zorunludur. Baz CEO’lar bu i+birli(inin geli+ti(ini görmek istemektedir
(POR, 9SP, 9TA, HOL, 9NG, AVU). Böyle geli+mi+ bir i+birli(i sosyal
güvenlik konusundaki doland r c l klara kar+ mücadeleyi de güçlendirebilir
(ör. veri ve ücretleri e+le+tirerek) (POR, 9SP, 9TA, AVU). Vergi
makamlar n n sosyal güvenlik katk paylar n toplamaktan sorumlu oldu(u
durumlarda, bu makamlar n gerekli katk paylar n n ödenmemesinden çok
büyük vergi doland r c l klar yla ilgilenmelerinden endi+e edilmektedir
(HOL).
Sayfa 70
Önemli Noktalar
4.2
6 veren ve sosyal sigortal larla ili kiler
Sosyal güvenlik yönetimini, yaln zca i+verenler ve sosyal sigortal larla
olan ili+kileriyle de(il, sosyal sigortal lar n “mü+teri” olarak kabul edilece(i
+ekilde geli+tirme çabalar gösterilmektedir (FRA, 9SP). Bu hedefe
ula+mak için ortak bir merkez ofis kurulabilir (9NG).
Sosyal güvenlik sistemindeki
Sosyal sigortal lar n daha talepkar yakla+ mlar n n bir sonucu olarak
sosyal ortaklar n, i verenlerin
sosyal güvenlik yönetimlerinin, mü+terilerine olan tav rlar n farkl bir
organizasyonlar n n ve
+ekilde uyarlamalar gerekmektedir: al nan kararlar n daha özenli bir
+ekilde motive edilmesi için daha disiplinli ve resmi bir yakla+ m
sendikalar n rolü gittikçe daha
fazla sorgulanmaktad r.
gereklidir (DAN). Baz durumlarda, ba+vuru kurumlar sosyal mevzuat n
tüm ülkede tek tipte uygulanmas n sa(lamak için proaktif müdahaleler
geli+tirmeye ba+layarak, baz yönetimlerin ba(lay c nitelikte olmayan
hukuk uygulamalar n gerçekle+tirmektedir (DAN).
4.3
Sendikalar n ve i veren organizasyonlar n n konumu
Sosyal ortaklar n, i+veren organizasyonlar n n ve sendikalar n sosyal
güvenlik sistemindeki rolleri gittikçe daha fazla sorgulanmaktad r (9TA,
FRA, F9N, DAN, 9SV, HOL, ALM).
Bu geli+me, katk paylar n n öneminin azald ( ve bütçe finansman n n
artt ( sosyal güvenlik finansman sistemindeki de(i+ikliklerle ilgili olabilir
(FRA). Bu geli+me, sosyal güvenlik planlar ndaki di(er de(i+ikliklerden de
kaynaklanabilir (HOL). Asl nda, gelecek y llarda “iyi yöneti+im” zorunlu bir
konu haline gelece(inden, sosyal güvenlikte gerçek payda+lar n kim
oldu(u yeniden gözden geçirilmek durumunda kalacakt r. Yu anda, sosyal
güvenlik yönetiminde sosyal ortaklar önemli bir konumdad r. Ancak bu
konum gelecekte korunabilecek mi? Sosyal ortaklar toplumdaki tüm
payda+lar temsil ediyor mu (FRA, ALM)?
Sayfa 71
Önemli Noktalar
Görü+me yap lan baz ki+iler kendilerine sosyal sa(l k sistemi vergiyle
finanse edildi(inde sosyal ortaklar n bu plandaki konumlar n koruyup
koruyamayacaklar n sordular (AVU, BEL).
9skandinav ülkelerinde ise i+sizlik sigortas genellikle sendikalarla yak n
Bilgi Teknolojisi (BT) daha verimli
ve daha dü ük maliyetli sosyal
güvenlik yönetimi için zorunludur,
ancak yaln zca planlar de il tüm
sosyal güvenlik yönetimi BT
potansiyeline uyarlanmal d r.
ba(lant l olan i+sizlik fonlar n n elinde. Yak n tarihte, sendikalarla
ba(lant s kesilen baz i+sizlik fonlar ortaya ç kt . Bu durum devam
ederse, sosyal güvenlik tart +mas nda sendikalar n konumunu
zay flatabilir ve hatta sosyal güvenlik yönetiminde sosyal ortaklar n
varl ( n n sorgulanmas na neden olabilir (F9N, DAN, 9SV). Ancak, ayn
zamanda sendikalar n i+sizlik sigortas fonlar na kar+ i+sizlerin
“savunucular ” olma konumunu güçlendirebilir (9SV).
4.4
BT, e-devlet ve veri gereksinimi
BT’nin sosyal güvenlik yönetimine giri+i do(ru yönetimin tüm unsurlar n
etkilemektedir; mü+terinin hakk n alma süresini h zland rabilir,
mü+terilerle ilgili bilgilerin toplanmas na ve saklanmas na yard mc olabilir,
çal +anlar n ve toplanan katk paylar n n kayd n n tutulmas n sa(layabilir,
i+in nas l geli+ece(ine ili+kin daha iyi tahmin sa(layabilir vb. Ba+ka bir
deyi+le, BT daha verimli ve dü+ük maliyetli sosyal güvenlik yönetimi
mücadelesinde zorunlu görülmektedir (9NG, 9RL, HOL). Ancak, ba+ ndan
itibaren BT'nin ka( t formlar n dijital hale getirilmesinden ibaret olmamas
gere(ini vurgulamak önemlidir. Yaln zca planlar de(il, tüm sosyal güvenlik
sistemi yönetimi BT potansiyeline uygun olarak düzeltilmeli ve
uyarlanmal d r (HOL, BEL).
BT’nin önemi ilk olarak çal +anlara ve sosyal sigortal lara daha iyi hizmet
verme ile ilgili olarak görülmü+tür (9SP, 9RL, POR, LÜK). 9nteraktif Web
siteleri, yard m masalar ve ça(r merkezlerini içeren birden çok ileti+im
kanal n n en iyi çözüm olabilece(ine dikkat edilmelidir (AVU, 9RL, 9NG).
Ki+iler bütünsel olarak ele al nmal d r; doktorlar gibi sosyal güvenlikle
ili+kili herkes +u anda olduklar ndan daha fazla BT yönelimli olmal d r
(9RL).
Sayfa 72
Ayr ca, çal +anlar n do(ru +ekilde kaydedilmesi BT kullan larak daha ileri
düzeyde gerçekle+tirilebilir. Örne(in, Portekiz’de yönetim ki+ilerin
(gelirlerini, ödedikleri katk paylar n , vb. girerek) sosyal güvenlik
durumlar hakk nda tahminlerde bulunabilece(i çevrimiçi bir sisteme
yat r m yapm +t r. Bunu yaparak, insanlar gelirlerini aç klamaya
yönlendirilmektedir (sistemin saydaml ( ). Ayr ca, i+verenin katk
paylar n ödeyip ödemedi(i kontrol edilebilmektedir (bu sisteme geçildi(i
gün on binlerce yeni kay t yap lm +t r!). Bu, vergi kaç rma vakalar n
takip etme ve azaltma konusunda sonuçlar do(urmu+tur (POR, ayr ca
LÜK). Ayr ca 9spanya’da, BT, çal +an n yaln zca bir defa kaydedilmesini
mümkün k lm +t r. Kay t i+leminin tüm sosyal güvenlik sistemi üzerinde
etkileri vard r (9SP).
Ayr ca 9skandinav ülkelerinde, e-devlet ve BT tüm sosyal güvenlik
sistemlerinin yönetiminde önemli özellikler haline gelmi+tir. Ancak, çe+itli
merkezi ve da( t lm + sosyal güvenlik kurumlar ve yönetimlerinde
kullan lan teknolojiler aras ndaki ba(lant hala önemli bir sorundur. Sorun
özel faktörlerin (ör., sigorta +irketleri, maa+ fonlar ) sosyal güvenli(in baz
bölümlerini yönetmesiyle daha da büyümektedir (F9N).
Ancak, sosyal güvenlik yönetiminde e-devlet ve BT’nin kullan m yla
daha iyi ve daha saydam yönetim, yönetimsel i+gücünde azalma ve
daha dü+ük yönetim maliyetleri gibi sonuçlar beklenmektedir (DAN,
F9N, 9SV, NOR). E-devlet 'in sosyal sigortal ve yönetim aras ndaki
ili+ki üzerindeki etkisinin ne boyutta olaca( sorusu henüz
yan tlanmam + durumdad r (NOR). S kl kla, bir vaka yasal ve teknik
nedenlerle (elektronik imza eksikli(i, yeterince donan ml olmayan
ba+vuru makamlar ) adli incelemeye tabi tutulursa, e-devlet ve BT
olanaklar s n rlanmaktad r (DAN).
Sayfa 73
E-devlet ve BT kullan m insan kaynaklar nda da de(i+ikli(e gereksinimi
olan birçok sosyal güvenlik yönetimiyle kar+ kar+ yad r. CEO’lar
gelecekte sosyal güvenlik yönetiminde çal +mak için uygun ki+iler
bulabileceklerinden endi+e etmektedirler (bu +u anda zaten bir sorundur)
(9SV, F9N, BEL, 9RL, LÜK). Ayn zamanda, BT'nin sosyal güvenlik
yönetimine giri+i ülkenin yüksek i+sizlik oran na sahip daha uzak
bölgelerinde istihdam konusuna da katk da bulunabilir (9SV, F9N).
Baz CEO’lar sosyal güvenlik yönetimlerinin zaten sosyal güvenlik
yönetimini geli+tirmek ve sosyal politika hedeflerine ula+mak için
kullan labilecek önemli miktarda veriyi ellerinde bulundurduklar n
gözlemlemi+tir (HOL, BEL). Gizlilik korumas kurallar n n bazen gerçekten
ki+ilerin gizliliklerine hizmet etmek yerine ilerlemeyi gereksiz +ekilde
önleyecek kadar s k ve resmi olabildi(i görülmektedir (HOL, BEL).
Baz CEO’lar, gerekti(inde kurallar yeniden yönlendirmek için daha k sa
sürede müdahale etmelerine olanak tan yacak daha çok i+e yarayan
istatistiksel araçlara gereksinim duyduklar n ifade etmi+lerdir. Genel
olarak, özellikle yöneticilerin yeni veya tasarlanan sosyal politikalar n
etkilerini ölçmek istemeleri durumunda, güvenilir rakam ve verilerin gittikçe
daha önemli hale geldi(i görülmektedir. Bu kesinlikle yöneticilerin içerideki
çal +malar na etki edecektir ancak ayr ca birbirlerine olan ba(lant lar n da
etkileyecektir (NOR, DAN).
Sayfa 74
Önemli Noktalar
5
Yabanc ve uluslararas etkiler
5.1
Avrupa Birli i
Sosyal güvenlikte OMC (Open Method of Coordination – Aç k
Koordinasyon Yöntemi) de dahil olmak üzere “yumu+ak” AB sosyal
politika te+viklerinin sosyal güvenlik reformlar hakk ndaki yerel
tart +malara önemli bir etkisi olmad ( görü+ü yayg nd r (DAN, F9N, 9SV,
OMC (Aç k Koordinasyon
Yöntemi) dahil “yumu ak” AB
sosyal politika te viklerinin
sosyal güvenlik reformlar
hakk ndaki yerel tart malar
üzerinde bir etkisi olmad
görü ü yayg nd r.
9TA, FRA, 9SP, BEL, LÜK, AVU, ayr ca POR ve 9RL). Yaln zca, OMC
belgelerinde yabanc sosyal sigorta sistemleriyle ilgili bilgiler verilmesi
bazen faydal görülmelerine neden olmu+tur. Ancak, genellikle OMC
raporlar n n haz rlanmas yla ili+kili ulusal yönetimlerin i+yükünün, OMC
i+leminin geri dönü+üyle kar+ la+t r ld ( nda çok a( r oldu(u dü+ünülür
(LÜK). Ülkeler için sabit yönergeler geli+tirmek yerine en iyi uygulamalar
yaymaya odaklanmak gerekmektedir. Özellikle Avrupa Komisyonu’nun
sahip oldu(u varsay lan gizli gündemler ülkeleri endi+elendirmektedir
(9RL).
OMC çerçevesi kapsam nda olu+turulan belgelere yaln zca istisnai
durumlarda daha fazla de(er verilmi+tir. Bunun ziyaret edilen tek AB
üyesi olmayan ülkede geçerli oldu(u dikkat çekmi+tir (NOR). Ayr ca
sosyal hariç tutma üzerine haz rlanan Avrupa raporlar n n 9rlanda’n n
sosyal politikas üzerinde etkileri oldu(u belirtilmi+tir (9RL).
Ancak, Avrupa Birli(i yaln zca ba(lay c niteli(i olmayan belgeler de(il,
ayr ca koordinasyon düzenlemesi 408/7 gibi ba(lay c yasal belgeler de
haz rlamaktad r. Bu belgeler tüm Avrupa Ekonomik Alan ülkeleri
taraf ndan incelenmek üzere haz rlanmaktad r. Ancak, CEO’lar örne(in
koordinasyon düzenlemesinin yaln zca koordinasyon olman n ötesine
geçerek ve koordinasyon yasas n uygulaman n bir sonucu olarak
devletlerin (yaln zca ihracat prensibini de(il) ulusal sosyal güvenlik
düzenlemelerini uyarlamalar na neden olarak, genellikle ulusal sosyal
güvenlik sistemleri üzerinde etkisi oldu(unu belirtmi+lerdir. (HOL, NOR,
9SV, 9TA, FRA, 9SP, AVU, ALM, BEL, LÜKs).
Sayfa 75
9skandinav ülkelerinde, bu görü+ koordinasyon mekanizmas n n (Kuzey
Avrupa) evrensel sosyal sigortalara uygulanmak için çok uygun olmad (
dü+üncesiyle birlikte yer almaktad r. Bunun, göçmen i+çilerle ilgili olarak
koordinasyonun 9skandinavya Anla+mas (Nordic Treaty) taraf ndan idare
edildi(i zamandan çok daha fazla soruna yol açt ( söylenmektedir (9SV,
DAN). Evrensel sosyal sigorta vatanda+lar ve toplum aras ndaki yak n ve
köklü ili+ki temel varsay m na dayan r. Ancak bu toplum bugün gittikçe
artan say da göçmen ve di(er "yer de(i+tiren" ki+iyle kar+ kar+ yad r
(DAN).
Baz CEO’lar Avrupa ekonomik yasa prensiplerinin sosyal güvenlik
üzerindeki etkileriyle ilgili endi+elerini ifade etmi+lerdir. Bu endi+eler
genellikle mal ve hizmetlerin serbest dola+ m ve adil rekabet ile ilgiliydi.
(BEL, ALM, LÜK, FRA). Di(erleri Avrupa Birli(i'nin kendilerine ait bir
“9skandinavya” ziraat politikas (9skandinav Ülkelerinin Kuzeyi için) izlemeye
izin verip vermeyece(i konusunda endi+eliydiler (F9N).
Bir CEO, ulusal devletlerin tak nd ( +izofren tutumu (Adalet Divan ülkenin
sosyal güvenlik sistemi aleyhine bir karar üzerine “+ok olmu+tu”)
gözlemlemi+ti; oysa Avrupa düzeyindeki ba(lay c niteli(i olan yasa
normlar n kabul etmeden önce dü+ünmeleri gerekirdi (AVU).
Baz CEO’lar Avrupa Birli(i’nin (geçerli güç s n rlar içindeyken) sosyal
güvenlik alan nda teknik koordinasyon ve veri de(i+imi konusunda
ba(lay c nitelikte yasalar geli+tirmemesinden yak nmaktalar (HOL, BEL).
Daha genel olarak, baz CEO’lar ülkelerinde Avrupa’ya kar+ pozitif
tutumun gücünü kaybetti(ini ifade etmi+lerdir (9SP, FRA).
Baz lar , yukar dakilerin hiçbirini dikkate almaks z n, Avrupa Birli(i'nin
(yasas n n) etkilerinin Avrupa Konseyi'nin (yasal araçlar n n) ve
Uluslararas Çal +ma Örgütü’nün (ILO) etkilerinden daha görünür
oldu(unu belirtmi+tir (ALM, HOL). Baz lar ilgili uluslararas kurumlar
aras nda, özellikle veri toplama ve sosyal güvenlik sistemi sorunlar n n
toplanmas konusunda daha fazla i+birli(i yap lmas n istediler (LÜK).
Sayfa 76
Önemli Noktalar
5.2
Yabanc etkiler
Birçok CEO reform planlar n savunan ve bu planlara kar+ olan ulusal
savlarla, kendi sosyal güvenlik sistemlerinin gelece(i konusundaki
tart +man n ilk ve en önemli ulusal tart +ma oldu(unu vurgulam +t r. Do(al
olarak, ülkelerinin ada olmad ( ve küresel ekonominin bir parças
oldu(unun fark ndalar (bkz. sonraki konu); ancak tart +mada yabanc
Küreselle me ve insanlar n
örneklere ba+vuruldu(unda, genellikle kom+u ülkelerle (co(rafi veya
gittikçe daha fazla hareket
kültürel) ilgilenmekteler (9SV, DAN, F9N, NOR, AVU, ALM, 9TA, FRA, POR,
9SP, LÜK). 9ngiltere’de bu genellikle Avrupa’n n d + na, Avustralya, Yeni
halinde olmas sosyal güvenli in
gelece i için önemlidir; örne in
Zelanda, Kanada ve ABD gibi ülkelere bakmak anlam na gelmektedir
küreselle me nedeniyle,
(9NG).
i verenler di er küresel
oyucularla rekabet etmek
5.3
Küreselle me ve yerel olmaktan ç karma
durumundad r ve i gücü
maliyetlerinin çok yüksek olmas
Birçok ülkede, küreselle+menin ve insanlar n gittikçe daha fazla
nedeniyle üretimi yerel olmaktan
hareket halinde olmalar n n etkilerinin sosyal güvenli(in gelece(i için
ç karmak isteyebilirler.
önemli oldu(u belirtilmi+tir (POR, 9SP, HOL, AVU, 9RL, F9N, 9SV, DAN,
NOR). Bir ülkede, küreselle+menin küçük ve orta ölçekli kurulu+lar
üzerindeki etkisi endi+elerin merkezini olu+tururken (POR), ba+ka
birinde küreselle+en ekonominin gerektirdi(i esneklikte art + nedeniyle
çal +anlar ve olu+turulan sosyal güvenlik sistemi üzerindeki bask dile
getirilmi+tir (9SP). Küreselle+me nedeniyle, i+verenler di(er küresel
oyuncularla rekabet etmek durumundad r ve i+gücü maliyeti çok
yüksek görüldü(ünden üretimlerini yerel olmaktan ç karmak
isteyebilmektedirler. Rekabet edebilmek için sosyal koruma düzeylerini
dü+ürmek gerekebilmektedir. Örne(in yeterli ve daha iyi e(itim görmü+
i+gücüne ve yüksek çal +ma derecesine sahip Çin'le rekabet
edebilmek için sosyal koruma düzeylerini dü+ürmek gerekebilir (HOL,
9RL , AVU).
9skandinav ülkelerinde, küreselle+menin etkileri konusunda samimi bir
e(ilim fark edilebilir. Bu genel e(ilim a+a( daki gibi özetlenebilir.
Gerçekten de, temelde endüstriyel etkinliklerin baz lar (Uzak) Do(u’ya
aktar lmaktad r. Bazen, böyle durumlar medyada çok dikkat çekmekte
ve politik tart +malar n odak noktas olmaktad r. Ancak, yerel olmaktan
ç kar lan i+lerin say s (hala) s n rl d r. Genel görü+ 9skandinav
ülkelerinin
Sayfa 77
farkl +ekillerde de olsa, bir süredir aç k ekonomilere sahip oldu(udur (F9N, 9SV,
DAN, NOR). Bu nedenle, küreselle+me ve yerel olmaktan ç karmay durdurmaya
çal +mak yerine, “özel küçük piyasa" (niche) endüstrilerle birlikte hizmet
sektörünü geli+tirmeye çal +mak gerekmektedir (F9N). Baz lar ekonomik
geli+meleriyle birlikte Do(u’daki ülkelerin daha fazla sosyal koruma talebiyle
kar+ kar+ ya kalaca( n gözlemlemektedir. Her durumda, 9skandinav ülkelerinde
küreselle+menin zaten çok yüksek oldu(u dü+ünülen i+gücü maliyetini (daha
fazla) yükseltmenin imkans z oldu(u görülmektedir (F9N).
Küreselle+menin özel iç bir etkisi i+veren gruplar ndan baz lar n n de(i+en
tutumudur. Sosyal güvenlik geleneksel olarak, devlet, sendikalar ve i+veren
organizasyonlar aras ndaki bir görü+ birli(i etraf nda olu+turulur. Ancak, ulusal
sendikalarla ortakl k kurmakla pek fazla ilgilenmeyen ve genellikle yerel
olmaktan ç karmaya taraf olan, (esas olarak) çok uluslu, yeni bir i+veren türü
ortaya ç km +t r. Bu da sosyal güvenlik reformunda görü+ birli(i sa(lama
çabalar n zora sokmu+tur (F9N).
Küresel enerji krizinin, dönemsel olarak sosyal güvenlik sisteminin sindirmesi
gereken ekonomik +oklara neden olabilecek etkileriyle ilgili belirgin bir endi+e
ifade edilmi+tir (F9N).
Bir ülkede, gittikçe artan say da (ya+l ) yabanc n n ülkeye yerle+erek, o ülkenin
sosyal refah hizmetlerinden yararlanmas özel bir zorluk olarak belirtilmi+tir
(9SP).
Bazen küreselle+me temel olarak, dola+an ve göç eden çok say da insanla
ba(da+t r lmaktad r (9NG, HOL). Daha küreselle+mi+ bir ekonomide, (daha
k sa kariyerler nedeniyle) genellikle daha dü+ük gelir ve sosyal güvenlik
düzeyine sahip daha çok göçmen görülebilir. Dünyadaki farkl l klar bugünlerde
ulusal topluma yans yabilir (HOL). Di(er taraftan, baz CEO’lar çok say da
parlak insan ve yat r m n kaybedilmesine neden olabilecek olan, göçe
engellerden +ikayet etmektedir (HOL).
Sayfa 78
Önemli Noktalar
6
CEO’nun “mesaj ”
Görü+melerin sonunda, CEO’lara sosyal güvenlik dünyas na, temel görü+lerini
ifade eden genel bir mesaj vermeleri istendi. Tan m olarak, bu mesaj sosyal
güvenli(in her yönüyle ilgili olabilirdi, bu nedenle bir genel bak + sa(lamak zordu.
CEO’lar Avrupa’da mevcut olan
yüksek düzeyde geli mi sosyal
Ayr ca, bu mesajlar n ço(unun içeri(i önceki bölümlerde ele al nm +t . Bu nedenle
kendimizi birkaç defa yinelenen veya daha genel özellikteki “mesajlarla”
s n rlad k.
güvenlik sistemlerini koruman n,
onu destekleyen temel de erleri
korumaya ba l oldu unu ve
6.1
Sosyal güvenli e olan inanç
bunun da uygun her kad n ve
sahibi olmas gerekti i anlam na
Birçok CEO, (Bat ) Avrupa’da yüksek düzeyde korumay garanti eden çok
geli+mi+ bir sosyal güvenli(e olan inançlar n ifade etti (FRA, 9SP).
geldi ini vurgulad .
9skandinav ülkelerindeki CEO’lar da 9skandinav sosyal güvenlik modeline
erke in i gücü piyasas nda bir i
ve kendi sosyal güvenlik sistemlerinin temel de(erlerini ifade etmi+ olsalar
da ayn +eyi söylediler (DAN, 9SV, NOR, F9N). Ancak, ço(u ayn zamanda
bu sistemi koruman n, onu destekleyen temel de(erleri korumak anlam na
geldi(ini, yani önce sosyal güvenlik için uygun ki+ilerin i+gücü piyasas nda
bir i+ sahibi olmalar gerekti(ini vurgulad . Bu ki+ilerin i+ sahibi olmas bir
dizi durumun tehdidi alt ndad r; bu tehditlerden en önemlileri +unlard r:
•
9+gücü piyasas n n d + nda b rak lan uzun süre i+siz kalm + insanlar n
olu+turdu(u büyük e+i(in devam etmesi (NOR, 9SV, DAN)
• E(itim ve mevcut i+ler aras ndaki uyumsuzluk (F9N)
• Baz yabanc gruplar n 9skandinavya i+gücü de(erlerine direnç göstermesi
(DAN)
•
Genel olarak sosyal etikten sapma ve sosyal güvenli(in ne oldu(unu
anlama zorlu(u (9SV, DAN)
Ayr ca Lüksemburg’da da kendi sosyal güvenlik sistemlerinin de(eri
vurgulanm +t r (LÜK).
Sayfa 79
Önemli Noktalar
6.2
Sosyal sözle menin sonucu olarak sosyal güvenlik;
daha iyi anla lma gereksinimi
Ayr ca, genç nesillere sosyal güvenlik sistemlerinin temel
dayan +ma mant ( n aç klamak da önemlidir (9SP, ALM, AVU).
Kendi sosyal güvenlik modellerine olan inançlar yla ba(lant l olarak,
baz 9skandinavyal CEO’lar ilgili ki+ilerin anlamas ve ona göre
Sosyal güvenlik tüm insanlar n
hareket etmesi için sosyal güvenli(i temelde basitle+tirme
isteklerinden bahsettiler (9SV, DAN ve HOL). Genel olarak, sosyal
toplum içinde bir arada ya amas na
güvenli(in neyi savundu(unun tekrar tekrar aç klanmas için çaba
olanak tan d
göstermek gerekmektedir; sosyal güvenlik yönetimleri ileti+imlerini
bu yönde geli+tirmelidir (ALM, BEL).
ndan, sosyal
güvenlik yönetimleri vatanda larla
günlük ileti imlerinde demokrasiyi
uygulamaktad r (veya
6.3
uygulamamaktad r).
Demokratik toplumun gerekli bir
bile eni olarak sosyal güvenlik
Sosyal güvenlik demokratik toplumun dire(idir, bu nedenle sosyal güvenlik
yöneticileri demokrasiyi (garanti eden) savunan en önde gelen ki+ilerdir
(AVU, BEL, HOL). Sosyal güvenlik tüm insanlar n toplum içinde bir arada
ya+amas na olanak tan d ( ndan, sosyal güvenlik yönetimleri vatanda+larla
günlük ileti+imlerinde demokrasiyi uygulamaktad r (veya
uygulamamaktad r). Bu yönetimler insanlarla temaslar nda oynad klar bu
çok önemli rolün bilincinde olmal d rlar (HOL).
6.4
Sürdürülebilir finansal ve ekonomik temel gereksinimi
Baz CEO’lar, sosyal sigortaya verdi(imiz önem ne olursa olsun, makul
bir finansal ve ekonomik temel üzerine kurulmad kça bu sistemin
ayakta kalamayaca( n gözlemlemi+tir (9NG, HOL, AVU).
Sayfa 80
Önemli Noktalar
Sosyal güvenli(in etkin bir toplum üzerine in+a edilerek toplumu
geli+tirmesi gerekti(i vurgulanm +t r. Sosyal güvenlik herkes için topluma
adil kat l m imkan sunmal d r. Parola +u olmal d r: “9nsanlar mümkünse
ekonomik nedenlerle, gerekirse sosyal nedenlerle i+e al n”. Sosyal
güvenlik ara+t rmac lar taraf ndan zaman zaman savunulan temel gelir
gerekirse sosyal nedenlerle i e
yakla+ m n n, temelde sosyal koruma ve çal +maya haz r olmay birbirine
ba(lama vurgusunun tam olarak kar+ t oldu(u dü+ünülmektedir. Ki+ileri
adil bir +ekilde bütünle+tirmek için i+in önemi her sosyal güvenlik
sisteminde vurgulanmal d r (HOL, AVU). Bu konuda, baz lar özellikle
al n” parolas yla etkin bir toplum
sürdürülebilir ekonomik bir temel ve sa(l kl bir finansman gere(ini
üzerine in a edilerek toplumu
özellikle vurgulam +t r (9NG, AVU).
Sosyal
güvenlik
“6nsanlar
mümkünse ekonomik nedenlerle,
geli tirmelidir.
6.5
Pozitif bir ekonomik faktör olarak sosyal güvenlik
Sosyal güvenlik sistemini uzun süreli olarak korumak ekonomik büyüme
ve daha fazla istihdam gerektirirken (FRA, 9SP), sosyal güvenlik bir
maliyet faktörü de(il daha çok bir verimlilik faktörü olarak görülmelidir.
Gerçekten de, rekabetçi bir Avrupa sosyal güvenlik sistemlerinin
y k m n göze alamaz. Sosyal güvenlik ekonominin önündeki bir engel
olarak de(il ekonomik geli+me ve büyümenin bir ko+ulu olarak
görülmelidir. Ancak daha fazla (sosyal) güvenlik ile daha rekabetçi
olunabilir. Örne(in, çal +anlar, kendilerini (sosyal olarak) daha güvende
hissettiklerinde, daha verimli olacaklard r (POR, 9SP).
6.6
6nsanlar n hizmetinde olan sosyal güvenlik, en
muhtaç durumdaki ilk s rada
Nas l bir sosyal güvenlik reformu dü+ünülürse dü+ünülsün, politika
yap c lar ve yöneticiler sosyal güvenlik ve kendilerinin ki+ilerin hizmetinde
olduklar n ve muhtaç durumdakileri ilk s raya almalar gerekti(ini
unutmamal d r (POR, 9SP). Her durumda, herkes için iyi durumda olan bir
temel koruma garanti edilmelidir (9RL).
Sayfa 81
Önemli Noktalar
Unutulmamal d r ki, ekonomik olarak refah içindeki toplumlarda bile bu
zenginlikten faydalanamayan baz ki+iler her zaman vard r. Sistemin
geli+mesine ve daha iyi ekonomik ko+ullara ra(men baz insanlar yine de
zor ko+ullarda ya+amaktad r. Bu ki+iler geride b rak lmamal d r.
Sistemdeki bu tür “aç klar” sürekli olarak aranmal d r. Nerede aç klar var?
Haklar n da( t m n n hatal veya olumsuz +ekilde yap ld ( yerler
nerelerdir? Bu sorular her zaman ak lda tutulmal d r (9RL, HOL).
Sistemin geli mesine ve daha iyi
ekonomik ko ullara ra men, baz
insanlar hala zorlu ko ullarda
ya amaktad r ve bu insanlar geride
b rak lmamal d r.
Kamu sisteminin temel kapsam sa(lam olmal d r. Gerisi profesyonel
gruplarca doldurulabilir. Reform yap l rken, maliyetler kamu sisteminde
tutulurken kazançlar özelle+tirilmemelidir (AVU).
6.7
Daha bütünsel bir görünüm
Baz CEO’lar sosyal koruma konusunda daha bütünsel bir görünümü
savundular (sa(l k dahil). Günümüzde, politika yap c lar ve sosyal güvenlik
yöneticileri çok büyük bir ço(unlukla bölünmü+ bir +ekilde çal +arak,
sosyal korumayla ili+kili alanlarda neler olup bitti(ini hesaba katmay ihmal
etmektedirler (9TA). Baz 9skandinavyal CEO’lar (kendi) sosyal güvenlik
sistemlerine olan güçlü inançlar n ve basitle+tirme isteklerini bu bölünmü+
yakla+ mdan uzakla+ma ve sosyal güvenli(in gelece(ini daha bütünsel bir
+ekilde inceleme gere(iyle birle+tirmi+tir (9SV).
6.8
Genç nesillere dikkat
Baz CEO’lar, edinilmi+ haklar n korunmas için geçerli sosyal güvenlik
sistemi reformlar n n genç nesillerin aleyhine oldu(unu ve bu nedenle
gençlerin sosyal güvenlik sistemine olan ba(l l ( n tehlikeye att ( ndan
yak nm +t r (9TA).
Sayfa 82
Önemli Noktalar
6.9
Sosyal ortaklar n rolü
Baz CEO’lar sosyal güvenli(in geli+iminde sosyal ortaklar n rolünün
gözden geçirilmesi gerekti(ini dü+ünmektedirler. Gelecekteki
mücadelelerle ba+a ç kmak için daha geni+ bir bak + aç s ve gerekli
önemli reformlar için daha fazla i+birli(i gerekli görülmektedir (9RL,
AVU).
Politikac lar önemli ve gerekli
politika kararlar n almal d r,
6.10
Politikac lar n ve yönetimlerin sorumluluklar
ancak sosyal güvenlik
yönetimlerinin günlük
Politikac lar önemli ve gerekli politika kararlar n almal d r, ancak sosyal
i leyi ine müdahale
güvenlik yönetimlerinin günlük i+leyi+ine müdahale etmemelidir. Öte
yandan, yönetimler aç k politikalar çerçevesinde geni+ hareket
etmemelidir.
özgürlü(üne sahip olduklar nda en iyi +ekilde çal +acaklard r. Bundan
sonra, politik olarak belirlenen hedeflere eri+tikleri ölçüde sorumlu
olacaklard r. Bu +ekilde hem politika hem de yönetim görevlerini en iyi
+ekilde yerine getireceklerdir ve sonunda yap lanlarla ilgili hesap
verecek olan belirli bir taraf olacakt r (BEL).
6.11
Daha fazla AB kat l m
Baz CEO’lar vergilendirme konusu da dahil olmak üzere Avrupa Birli(i’nin
sosyal güvenlik alan nda daha etkin olmas gerekti(ini ifade ettiler (NOR,
F9N).
AB, sosyal koruman n önemini tan mal ve sosyal güvenlik alan nda
daha etkin olmal d r (9SP, NOR, F9N). Bu, Avrupa ekonomik
bütünle+mesinin galip gelmesi için AB’ye sosyal alanda daha fazla
yetkinlik verilmesi anlam na gelir (9SP). AB ayr ca sosyal güvenlik ve
vergilendirme aras ndaki etkile+ime daha fazla dikkat etmelidir (NOR,
F9N).
Daha pratik bir düzeyde, baz CEO’lar gelecek için olas en iyi sosyal
politikay geli+tirmek üzere daha iyi verilere sahip olma gere(i konusunda
srar ettiler. Ancak yaln zca sistemin güçlü ve zay f yanlar n bilerek iyi bir
politika geli+tirmek mümkün olabilir. Avrupa böyle bir uygulamayla daha
fazla ilgili olmal d r (ALM).
Sayfa 83
Önemli Noktalar
7
Ara t rmac lar n son aç klamalar
Bu raporun sonuna geldi(imizde, sosyal güvenli(in gelece(iyle ilgili ifade ve
fikirlerin aras nda bizi en çok etkileyenleri vurgulamay bir görev kabul ediyoruz.
Bunu yaparken amac m z zaten 70’in üzerindeki görü+menin bir özeti olan
raporun bir özetini sa(lamak de(il!
Ara t rmac lar özellikle ilgi
bekleyen oniki madde belirledi.
Belirledi(imiz maddeleri çok say da CEO onlardan söz etti(i veya özellikle orijinal
olduklar ndan önem s ras na göre seçtik. Zaten çok ilgi görmekte olan konular
dahil etmedik ve pek fazla dile getirilememi+ ve “tabu” olarak görülen konulara
ayr cal k verdik.
Seçimimiz bu nedenle ki+iseldir; ba+ka okuyucular ba+ka ifade ve fikirleri daha
ilgi çekici bulabilir. Bununla birlikte, okuyucular n bu raporu daha fazla dü+ünmek,
yeni giri+imlerde bulunmak ve halka daha iyi hizmet vermek yönünde te+vik edici
bulmas önemlidir.
Kendimizi k s tlamam z gerekti(inden, özellikle ilgilenilmesi gerekti(ini
dü+ündü(ümüz oniki maddeyi burada belirtiyoruz:
• Sosyal güvenli(e olan temel inanç
•
Demokrasi ile etkileti+im
•
•
Güvenlik ve reform gereksinimi
Daha fazla etkile+im gereksinimi
•
Nesiller aras dayan +ma
•
Sosyal koruma olmadan çal +ma
•
Göçün etkileri
•
•
Etkinle+tirme politikas
Finansman ve özelle+tirme konusundaki soru i+aretleri
•
Gittikçe artan say da +ikayeti yönetme gereksinimi
• Sosyal güvenlik yönetimlerinin dahili olarak yeniden yap land r lmas
gereksinimi
•
Daha büyük bir dünyada ulusal sosyal güvenlik
Sayfa 84
Önemli Noktalar
7.1
Sosyal güvenli e olan temel inanç
Sosyal güvenli(e olan temel inançlar n ifade eden CEO’lar n say s n n
çoklu(u dikkat çekiciydi. Sosyal güvenlik çok k ymetli bir hazine olarak
Sosyal güvenlik yönetimleri
görülmekte. Ayn zamanda, CEO’lar n ço(u sosyal güvenli(in ne demek
oldu(unun aç kça ifade edilmesi konusunda srar ettiler: daha güçlü ve
yaln zca pratik sorularla ilgili olarak
daha zay f olan aras ndaki dayan +ma. Dayan +ma ayr ca sosyal
de il, sosyal güvenlikle ili kili temel
de erler konusunda da ileti imi
sigortal olanlar n yaln zca sosyal haklar n tüketicileri de(il, hak ve
görevlere sahip “kat l mc lar” olduklar anlam na da gelmektedir. Sosyal
geli tirmelidirler.
güvenlik korunacaksa, uygun her kad n ve erke(in i+gücü piyasas nda
i+e sahip olaca( prensibi gibi onu destekleyen temel de(erlerin de
korunmas gerekir.
Bu temel dayan +ma mant ( n halka ve özellikle de genç nesillere ve
farkl kültürel geçmi+lere sahip olanlara ayr nt l olarak aç klama
gereksinimi oldu(u görülmektedir.
Sosyal güvenli(in anlam n ayr nt l olarak aç klamak gerekmektedir. Bu
nedenle, sosyal güvenlik yönetimleri yaln zca kazanç uygulamalar ve
benzeri gibi pratik sorunlarla ilgili olarak de(il ve belki de daha çok sosyal
güvenlikle ili+kili temel de(erlerle ilgili olarak da ileti+imlerini
geli+tirmelidirler. Bu, birçok sosyal güvenlik yönetiminin izledi(inin
yan nda ve bunlardan temelde farkl olan daha yeni bir ileti+im stratejisi
anlam na gelir. E(itim, hatta temel okul e(itimi bile talep edilebilir. Bu
ba(lamda, sosyal güvenlikle ilgili her tür okul e(itimine kar+ süregelen
direni+in üstesinden gelmek gerekmektedir. Ayr ca, halk n örne(in
bilgilendirici TV programlar yla ve her tür e(lence içine yerle+tirilmi+
mesajlarla (örne(in dizi filmler) yarat c bir +ekilde e(itimi dü+ünülmelidir.
Sayfa 85
Sosyal güvenli(e olan inançlar n anlat rken birçok CEO sosyal güvenlik
ve ekonomi aras ndaki temel etkile+imden de bahsetti. Bir yandan, hiçbir
sosyal güvenlik sistemi sürdürülebilir bir finansal ve ekonomik temel
olmadan ayakta kalamazken, di(er yandan sosyal güvenli(in pozitif bir
ekonomik faktör olarak görülmesi de gerekmektedir. Bu etkile+im de
herhangi bir sosyal güvenlik sisteminin anla+ lmas ve halka aç klanmas
gereken önemli bir özelli(i olarak görülebilir.
9nsanlar sosyal güvenli(in ne oldu(unu daha iyi anlarsa, planlarla ilgili
olarak daha gerçekçi olabilirler. Ki+i kendini bir i+tirakçi, sosyal koruma
düzeninde bir kat l mc olarak gördü(ünde, minimum oranda olmasa da
adil oranda bir katk s olmas gerekti(ini ve maksimum oranda olmasa da
adil bir +ekilde çe+itli haklara sahip olaca( n daha iyi anlar. Do(al olarak,
vatanda+lar paralar n n kar+ l ( n alma konusunda srar edecektir. Ancak,
sosyal güvenlik anla+ ld ( nda, "paran n kar+ l ( " kavram bireysel de(il
mü+terek bir +ekilde de(erlendirilmelidir.
Ayr ca, sosyal güvenlik, toplumdan ve kamuoyunda ve kültürde geçerli
olan e(ilimlerden ayr tutulamaz. Genç nesiller daha fazla ve
bireyselle+tirilmi+ bilgi isterken bazen karma+ k olabilen sosyal güvenlik
sistemini anlamak için kendileri çaba gösterme konusunda haz r
görünmemektedirler. Di(er çok say da nedenin yan nda, bu bulgu da
sosyal güvenlik sisteminin tamamen basitle+tirilmesi gereksinimini
göstermektedir. Birçok nesildir sosyal güvenlik uzmanlar ve politika
yap c lar ve CEO’lar sosyal güvenlik sistemini basitle+tirmeye
çal +m +t r. Ayn zamanda, k smen her özel duruma belirli bir çözüm
bulmak amac yla, sistemler gittikçe daha da karma+ k hale gelmi+tir.
Bugün basitle+tirme her zamankinden daha da fazla gereklidir, ancak
bu yaln zca halk sosyal güvenli(in temellerini anlad ( nda ve tüketimci
yakla+ mdan uzakla+t ( nda gerçekle+tirilebilecektir.
Sayfa 86
Önemli Noktalar
Vatanda+lar paralar n n kar+ l ( n istemektedir ve buna da haklar vard r,
özellikle sosyal güvenlik yönetiminin i+leyi+i konusunda. 9lgili ki+iler; sosyal
sigortal lar, çal +anlar ve hak sahipleri taraf ndan sosyal güvenlik
planlar n n içeri(inden daha çok, sosyal güvenlik yönetimlerinin ki+ilerle
ilgilenme +ekli ele+tirilmektedir. Ço(u ülke bu alanda önemli giri+imlerde
bulunmu+tur, bu giri+imlerin devam etmesi gerekmektedir. Halk n
gerçekten de sosyal güvenlik yönetiminden en az sigorta +irketleri veya
bankalar gibi özel kurumlardan ald klar oranda iyi hizmet alma hakk
vard r.
Sosyal koruma alt ndakilerin, sosyal güvenli(i daha iyi anlamas gere(ine
odaklanmakla birlikte, CEO’lar sosyal sigortal lar n, haklarla birlikte
görevleri de olan kat l mc lar olarak rollerinin bilincinde olmalar gerekti(i
ço unluklar n diktatörlü ü de ilse
konusunda da srar etmi+lerdir. Özellikle, birçok CEO haklar için ba+vurma
gereksinimini ortadan kald r p, hak edenlere haklar n otomatik olarak
ve zay f ve marjinal insanlar da
verme yoluyla haklar n kullan lmamas sorunuyla ba+a ç kmaya meyilli
dahil olmak üzere herkes için insan
haklar na önem veriyorsa, sosyal
görünmüyor. CEO’lar hak ba+vurusunda bulunan potansiyel lehdarlara bilgi
vermeyi ve yard mc olmay tercih ediyorlar. Bu durumda, potansiyel
güvenlik gerçekten de
lehdarlara ula+mak için çe+itli kanallar üzerinde yarat c bir inceleme
demokrasinin dire i olarak
yapman n uygun olaca( görülmektedir.
Demokrasi günümüzdeki
görülebilir.
7.2
Sosyal güvenlik: Demokrasinin
dire i / Demokrasi: Sosyal
güvenli in zorlu u
Birçok CEO sosyal güvenli(in demokratik bir toplumun gerekli bir bile+eni
oldu(unu dü+ünmektedir. Sosyal güvenlik insanlara topluma e+it kat l m
f rsat sunarak kapsay c bir toplumu mümkün k lar. Demokrasi
günümüzdeki ço(unluklar n diktatörlü(ü de(ilse ve zay f ve marjinal
insanlar da dahil olmak üzere herkes için insan haklar na önem veriyorsa,
sosyal güvenlik gerçekten de demokrasinin dire(i olarak görülebilir. Ayr ca,
baz CEO’lar devletin en zay f "yüzü" olan günlük hayatta demokrasinin,
genellikle sosyal güvenlik yönetiminde çal +an ki+iler arac l ( yla i+ledi(ini
vurgulamaktad r. Bu nedenle sosyal güvenlik yönetimlerinin günlük hayatta
demokrasiyi yürütmeleri gerekti(inin fark na varmalar önemlidir.
Sayfa 87
Sosyal güvenlik demokrasinin dire(i olarak görüldü(ünde bile, demokrasi
ve sosyal güvenli(i birle+tirmek her zaman kolay de(ildir. Parlamenter
demokrasilerde, çe+itli lobi gruplar sosyal güvenlik düzenlemelerini kendi
ç karlar do(rultusunda etkilemek isteyeceklerdir ve bu da s kl kla sosyal
güvenli(in daha karma+ k hale gelmesine neden olacakt r. Ortaya ç kan bu
karma+a insanlar n sosyal güvenli(in temel prensiplerine
yabanc la+mas na neden olabilir.
CEO’lar önemli sosyal güvenlik reformlar n n az nl k ve ço(unluk partilerin
kat l m yla kapsaml görü+meler sonucunda ço(unluk sa(lanarak
gerçekle+tirilmesi gerekti(i konusunda srar ettiler. Devletin kendinden
önceki hükümetlerin gerçekle+tirdiklerine s rt n dönerek dengesiz
reformlar yapmas sosyal güvenlik için zararl olur. Reformlar n ba+ar s
buna ba(l olaca( ndan, halka iyice aç klanarak sunulmal d r. Baz
ülkelerde, örne(in ya+l l k maa+lar yla ilgili planlarda kar+ la+ lan zorluklar
önemli reformlarla a+ lm +t r. Bu reformlar genellikle kapitalize edilmi+ veya
tan ml katk pay planlar n do(rudan veya dolayl olarak ilk sermaye
hesab na, yasal olarak zorunlu ilerledikçe ödenen maa+ planlar nda
desteklemeyi amaçlar. Bununla birlikte, halk n ne oldu(unu (örne(in ikinci
ve üçüncü kademe düzenlemelerindeki art + n çok dü+ük olmas
durumuyla kar+ kar+ ya kalmayaca( n ) anlamas önemlidir.
Sosyal güvenlik ki+ilerin günlük hayat nda ve demokrasi için çok önemli
oldu(undan ve sosyal güvenli(in (zaman içinde) güvenlik sa(lamas fikri
nedeniyle sosyal güvenlikte reform yapma planlar genellikle önemli sosyal
ve politik direni+lerle kar+ la+ r. Bu nedenle, de(i+mesi gerekti(i tüm
uzmanlarca kabul edilen konulardaki düzenlemeler s kl kla y llar boyunca
de(i+meden kal r. Belirli ayr cal kl gruplar için daha dü+ük emeklilik ya+
gibi tercihe ba(l düzenlemelerin adaletsiz oldu(u dü+ünülür, ancak bu
ayr cal klardan kurtulmak politik ve sosyal olarak riskli olarak kal r.
Sayfa 88
Önemli Noktalar
Bu muhafazakarl k kadercili(e neden olmamal , bunun yerine sosyal
güvenlikle ilgili daha fazla e(itim ve bilgi sahibi olmaya te+vik etmelidir.
Ayr ca, gerekli reformlara ve karar verildikten sonra onlar uygulayacak
olan liderlere büyük ölçüde destek vermek üzere yeterli gücü bir araya
getirmek için devlet adamlar gerekmektedir. Bu ba(lamda, sosyal
güvenlik konusunda demokratik karar verme yap m z n baz uyarlamalara
gerek duyup duymad ( sorulabilir. Örne(in ço(u ülkede bölgesel
Sosyal güvenlik konular n n ayr ca
seçilmi meclisler taraf ndan,
genel politik yap lardan daha sabit
bir ekilde ele al naca
i levsel
bir federalizm ara t r labilir.
federalizm biçimleri zaten bilindi(inden, sosyal güvenlik konular n n ayr ca
seçilen meclisler taraf ndan genel politik yap lardan daha sabit bir +ekilde
ele al naca( i+levsel federalizm konusu ara+t r labilir. Bunu aç klamak
gerekirse; hükümetler genellikle 4 seneden uzun süre görev yapmaz,
politik nesiller de 20 seneden uzun sürmez, ancak bugün karar verilen bir
emeklilik reformunun temel etkileri 20 seneden önce görülmeyecektir.
Bugünün politikac lar ndan politik cesaret beklerken bu da göz önüne
al nmal d r.
Sosyal güvenlikle ilgili olarak demokratik karar verme biçim ve
kanallar n n uyarlanmas gere(i, birçok CEO'nun belirtti(i gibi sosyal
ortaklar n (i+veren organizasyonlar ve sendikalar) sosyal güvenlikteki
rolü gittikçe daha fazla sorgulan rken daha da büyük bir bask unsuru
olmaktad r.
Modern bir demokraside, e+itlik ilkesinin çok önemli oldu(u dü+ünülür.
Bu nedenle ayn yasan n farkl bölgelerde e+it olmayan +ekilde
uygulanmas endi+e verebilir ve hatta sistemin dayan +ma esaslar n
zay flatabilir.
9stisnai vakalarda, mahkemenin sosyal güvenlik düzenlemelerinin baz
kurallar n Avrupa, uluslararas , anayasal veya di(er daha öncelikli bir
kanuna ayk r olduklar gerekçesiyle bozmaya karar vermesi sorun
yaratacakt r. Sonuç olarak, sosyal güvenlik yönetimleri belirli bir duruma
özgü kararlar vermeleri, ancak dava konusu olan düzenlemenin
mevcudiyetinin sürmesi nedeniyle ikileme dü+mektedirler. Mahkemenin
karar benzer durumlarda da uygulanmal m d r yoksa mevcut düzene
uymaya devam m edilmelidir? Bu birçok ülkede gerçek bir sorundur ve
bu soruna gereken çözümün bulunmamas sosyal güvenli(e olan inanc
zay flatmakta ve modern demokrasilerdeki di(er bir önemli ilke olan
hukukun üstünlü(ünü ihlal etmektedir.
Sayfa 89
Önemli Noktalar
7.3
Sosyal güvenlik kal c olacaksa de i mek zorundad r!
Sosyal güvenlik büyük ölçüde hala elli sene veya bazen bir yüzy l
öncesinin sorunlar na verilen yan tt r. Görü+melerde ifade edilen sosyal
güvenli(e olan ba(l l k ve “inanca” ra(men, kal c olacaksa sosyal
güvenli(in bugünün ve gelece(in önemli sosyal sorunlar na gerekti(i gibi
cevap verebilmek için uyarlanmas gerekti(ine karar verdik. Giuseppe
Tomasi di Lampedusa’n n “Il Gattopardo”daki sözleri burada geçerlidir; “Se
Sosyal güvenlik kal c olacaksa,
bugünün sosyal sorunlar na göre
uyarlanmal d r. Örne in, dul kad n
ve dul erkek haklar n n ortadan
kalkmas beklenmektedir ve i çi
kazalar ve meslek hastal
da sorgulanmaktad r.
planlar
vogliamo che tutto rimanga come è, bisogna che tutto cambi” (“her+eyin
oldu(u gibi kalmas n istiyorsak, her+eyin de(i+mesi gerekir”).
Bu, belirli sosyal güvenlik planlar n koruman n anlam üzerinde
dü+ünmemiz gerekti(i anlam na gelir. Bir risk olarak ölenlerin mal
hissesini alma hakk ve bununla ilgili dul kad n ve dul erkek haklar n n
uzun vadede ortadan kalkmas bekleniyor, ancak bu sistemleri
kald rmaya ba+lamak politik olarak çok hassas bir i+lemdir. Profesyonel
riziko sigortalar n n (ör. i+çi kazas ve meslek hastal ( planlar ) gelece(i
de sorgulanmaktad r. Her durumda, gelecekte bu sigortalar n
karakterlerinin de(i+erek daha fazla koruma ve rehabilitasyonun
vurgulanaca( ve belki de ekolojik riskler gibi i+ hayat n n d + ndaki
riskleri de içine alacak +ekilde geni+letilmesi beklenmektedir.
Sosyal riskler ve bunlarla ilgili düzenlemeler sorgulanmazsa, bunlar n
içeri(ini revize etmek gerekebilir. Birçok ülkede, sa(l k hizmetleri ve
sosyal güvenli(in garanti etti(i ürün paketlerinin yeniden tan mlanmas
gerekmektedir. Bu ba(lamda, görü+ülenler aras nda yaln zca bir
Sayfa 90
CEO t ptaki teknolojik ve bilimsel geli+im nedeniyle gittikçe artan sa(l k
maliyetleri konusunda endi+elerini belirtmi+tir.
Sosyal güvenlikte reform yap lacaksa, bunun bir nedeni de sosyal
güvenlik düzenlemelerinin üzerine in+a edildi(i belirli önko+ul ve
varsay mlar n art k geçerli olmamas d r.
Sosyal güvenli(imiz hala hayattaki “normal” ve “varsay lan” durumun bir
kad n ve bir erke(in bir kez evlenip birlikte çocuk sahibi olup bu çocuklar
birlikte büyütmesi oldu(u noktas ndan yola ç kar. Nadir olmayan bir
+ekilde buna erke(in ev d + nda çal +t ( ve para kazand ( ve kad n n
evde oturup aileye bakt ( da eklenebilir. Bu resim, art k gerçeklere
uymamaktad r, ancak sosyal güvenlik hala di(er ya+am +ekillerini bu
“varsay lan konuma" "istisna" olarak görmektedir. Sosyal güvenli(in
toplumdaki temel de(i+iklikleri hesaba katmas ve mevut ço(ullu(u
yans tacak +ekilde sosyal güvenlik düzenlemeleri gerçekle+tirmesi
önemlidir. Birçok CEO, gelecekte sosyal güvenli(in gittikçe artan say daki
bo+anma ve yeniden olu+an aileler, ortak ebeveynlik, önemli say daki tek
ebeveynli aileler vb. ile nas l ba+a ç kaca( konusunda sorular sorarken
bu yöne i+aret etmi+tir. Yu hassas sorunun da ele al nmas gerekir;
sosyal güvenlik bu olaylara kar+ "nötr" bir duru+ almal m d r yoksa baz
ya+am düzenleri di(erlerinden önde mi tutulmal d r?
Sayfa 91
Önemli Noktalar
7.4
Sosyal güvenlik plan olmas n veya sistem tek ba na
olsun
Görü+ülen CEO’lar n neredeyse tamam sosyal güvenlik planlar n n
birbirlerinden ve di(er sosyal politika araçlar ndan çok ayr olduklar
konusunda bir +ekilde endi+elerini bildirdi. Benzer +ekilde, sosyal politika
yap c lar n da dar görü+lü olduklar ndan ve sosyal güvenlik yönetimlerinin
Birçok CEO farkl ancak ili kili
sosyal güvenlik ve sosyal koruman n di(er alanlar nda neler olup bitti(ini
sosyal güvenlik planlar nda
bilmediklerinden yak nd lar.
çal an sosyal güvenlik
yönetimlerinin daha iyi bir ekilde
Bu nedenle baz CEO’lar sosyal koruma konusunda bütünsel bir
i birli i yapmalar gere ini
görü+ savunarak, günümüzde politika yap c lar n ve sosyal
vurgulad .
güvenlik yöneticilerinin bölünmü+ bir +ekilde çal +t klar ndan ve
sosyal korumayla ili+kili alanlarda neler oldu(unu göz önüne
almad klar ndan +ikayet ettiler.
Çe+itli sosyal hak planlar n n yan yana olup birbirleriyle ili+kili olmamalar
yaln zca yönetim de(il politika aç s ndan da istenmeyen etkilere neden
olmaktad r. Yönetimler kendileri ili+ki kursa ve uygun +ekilde i+birli(i
yapsa bile, bu, yönettikleri planlar n iyi bir +ekilde koordine edildi(i
anlam na gelmemektedir.
Bununla birlikte, sosyal güvenlik yönetimleri aras ndaki ileti+im
ve koordinasyonun çok daha fazla geli+tirilmesi gerekti(i
dü+ünülmektedir.
Do(al olarak, kötü etkile+imin ilk akla gelen çaresi çe+itli sosyal güvenlik
kurumlar n , özellikle küçük olanlar birle+tirmektir. Ancak, CEO’lar bu
birle+melerin politik olarak gerçekle+tirilebilirli(inden +üphe duymaktad r
ve sosyal güvenli(in yönetimsel yap s nda büyük de(i+iklikler olmas n
beklememektedir. Bu nedenle, birçok CEO farkl ancak ili+kili sosyal
güvenlik planlar n çal +t ran mevcut sosyal güvenlik yönetimleri aras nda
daha iyi bir i+birli(i olu+turma gere(ini vurgulamaktad r.
Sayfa 92
Önemli Noktalar
BT’nin kullan m sosyal güvenli(e bütünsel bir yakla+ m getirmeyi
kolayla+t racakt r. Politika yap c lar ve yöneticiler hedeflenen sosyal
güvenlik reformlar n n iyi ve kötü yanlar n kar+ la+t rabileceklerdir. Sosyal
güvenlik yöneticileri birbirleriyle ileti+imde bulunabilecek ve birbirlerinin
verilerinden yararlanabileceklerdir. Daha önce hiç bu kadar çok veri
saklan p daha iyi sosyal politika ve sosyal güvenlik yönetimi sa(lamak
üzere birle+tirilememi+ti.
BT’nin kullan m sosyal güvenli e
bütünsel bir yakla m getirmeyi
kolayla t racakt r, ancak bu
yaln zca ka t formlar n dijital hale
getirilmesiyle s n rl kalmamal d r;
yaln zca planlar de il, tüm sosyal
Ancak gerçekler baz kusurlar da görmemiz için bizi zorlamaktad r.
Öncelikle, BT’nin kullan m yaln zca ka( t formlar n dijital hale
getirilmesiyle s n rl kalmamal d r. Yaln zca planlar de(il, tüm sosyal
güvenlik yönetimi yenilenmelidir ve BT’nin potansiyeline göre
uyarlanmal d r. Ancak, bu henüz ba+lat lmam +t r bile. Ayr ca, tuhaf
görünse de, modern teknoloji bazen çe+itli sosyal güvenlik kurumlar
BT’nin potansiyeline göre
aras nda iyi ileti+imi geli+tirmek yerine buna engel olabilmektedir. Bu
nedenle, "çe+itli kurumlar n bilgisayarlar n n birbirleriyle konu+mas "
uyarlanmal d r.
konusunda ulusal stratejiler geli+tirmek önemlidir.
güvenlik yönetimi yenilenmelidir ve
Ayr ca dü+ünülmesi gereken d + engeller de vard r. Sosyal güvenlik
politikas ve yönetiminin modern teknolojiden yararlanmas ile ilgili
sorunlardan biri, sosyal sigortal ya verilen hizmeti (veri ba(lant s , vb.)
geli+tirme konusundaki tüm yeni tedbirlere engel olacak a+ r gizlilik
korumas kurallar nedeniyle ortaya ç kabilir. Bu, gizlilik korumas n
ortadan kald rmak için bir bahane de(ildir, ancak vatanda+lar n ve
toplumun teknolojik geli+imin faydalar ndan yararlanabilmelerine olanak
tan yan daha az resmi ve daha etkin önlemler al nmas gere(ini ortaya
koymaktad r.
Sayfa 93
Önemli Noktalar
Son olarak, sosyal güvenlik ve vergi yönetimleriyle ilgili özel bir aç klama
yap lmal d r. Sosyal politika vergilendirmeyi bir +ekilde bir araç olarak
kullanabilir. Veri yönetimlerinden katk paylar n toplamak veya haklar
da( tmak için destek de al nabilir. Birçok CEO sosyal politikay
+ekillendirmek veya sosyal güvenlik düzenlemelerini yönetmek konusuna
vergi kurumlar kar +t ( nda, sosyal güvenlik planlar ve bunlar n yönetimi
gibi di(er sosyal politika araçlar yla ili+kilerin yürütüldü(ünden emin
olunmal d r. Daha genel olarak, vergi makamlar n n her zaman sosyal
güvenlik politika yap c lar veya yöneticileriyle ayn öncelikleri
belirlemeyece(i konusunda baz endi+eler bulunmaktad r.
Nesiller aras ndaki dayan may
toplumun genç kesimlerine
bindirilen yük aç s ndan da ele
almak uygun olur.
7.5
Nesil dayan mas ve genç nesil ayr mc l
Edebiyatta nesiller aras dayan +ma konusu geni+ ölçüde i+lenmi+tir.
Yine de ço(u zaman dikkatler gelecek nesillerin kazand kça ödeme
sistemiyle gelece(in emeklilerine ödeme yapmaya devam edip
etmeyecekleri. Baz CEO’lar bu konudaki endi+elerini de ifade etmi+
ancak, +u anki genç ve daha genç nesillere ihanet etmemek gerekti(i
konusunu daha fazla vurgulam +lard r. Son zamanlarda uygulanmakta
olan ya da +u anda tasarlanan birçok sosyal güvenlik reformu (özellikle
de emekli maa+lar konusunda), elde edilen haklara son derece sayg
göstermekte ve halen çal +ma ya+ nda olup, 40/50 ya+ ndan daha ya+l
olanlar n her türlü ayr cal klar n korumaya da çal +maktad r. Hiçbir
reform bunlara hiçbir +ekilde zarar vermemelidir. Tüm bu edinilmi+
haklar ve hak edilmi+ beklentileri korumak ve gelecekteki kendi emekli
maa+lar düzenlemelerini gözetmek için birli(i korumak isteyen genç
nesiller (ikinci ya da üçüncü kademe düzenlemeler) bu tür bir yakla+ m
ço(unlukla yararl bulur.
Nesiller aras dayan +may , toplumun genç kesimine yüklenen
sorumluluklar aç s ndan da yans tmak uygun olacakt r.
Sayfa 94
Önemli Noktalar
7.6
Sosyal güvenlik korumas olmadan çal ma
Öyle ya da böyle ço(u sosyal güvenlik düzenlemesi çal +mayla
ba(lant l d r. Ola(an bir Bismarck yakla+ m nda çal +ma, sosyal
sigortan n anahtar d r. Di(er yakla+ mlarda da kimin çal +t ( n (ve
kimin malul, i+siz vb. oldu(unu) bilmek sosyal güvenlik için önemlidir.
Sosyal güvenlik düzenlemeleri
Bu nedenle, kayg duyulan en önemli nokta ülkede sosyal güvenli(e
ba(l olmadan çal +an ki+ilerin say s ndaki art +t r.
çal mayla ba lant l d r ancak kay t
d
(sigortas z) ve gelirin dü ük
beyan edildi i her türlü i sosyal
güvenlik sistemlerinin
“kanser”leridir.
Sosyal güvenli(e ba(l olmama nedenlerinden ilki çal +t klar düzensiz
çal +ma tipi ya da her türlü +art alt nda, baz çal +an gruplar n sosyal
sigortayla “ili+iksiz b rakmak” olarak görülebilir. Baz çal +an gruplar
(küçük i+ler, serbest meslek sahibi baz ki+iler) sosyal sigortayla ili+iksiz
olabilir. Bunlar n prim yat rmalar gerekmez (çekici görünebilir) ancak,
bunlar hiçbir sosyal koruma da almazlar. Oysa eskiden baz küçük i+lerin
kay ttan muaf tutulmas n n bürokratik maliyetileri olurdu. Bu BT ve e-devlet
kullan m n n ba+lad ( bu zamanlarda onaylanamaz.
Ülkenin sosyal güvenli(ine kay tl olmayan ba+ka bir çal +an kategorisi
de, di(er ülkelerden gönderilen ve gönderen ülkenin sosyal güvenlik
yasalar kapsam nda olan çal +anlardan olu+maktad r. Sosyal sigortas
olmadan çal +an ki+ileri bulan ulusal sosyal güvenlik yetkilileri s kl kla
atanma beyan yla kar+ la+makta ve ço(u zaman durumu kabul etmek
zorunda kalmaktad r. Sözkonusu ki+inin gönderen ülkede gerçekten
sosyal sigortal olup olmad ( denetlenemez ve al c ülkede ilgili ki+i için
hiçbir hak aç k olmad ( için bununla ilgilenilmeyebilir. Ancak, gönderen
ülkede kendi bölgesinde çal +mayan ki+ilerin durumunu denetlemek de
ayn derece zordur.
Sayfa 95
Sonuçta, (yasal ya da yasal olmayan +ekilde) gönderilen çal +an
genellikle gönderen ülkede sosyal sigortal de(ildir. Ayr ca, sosyal
sigortal olsa dahi (ki bu ço(u zaman gönderen ülkeninkine uygun sosyal
hak sa(lamaktad r), gönderilen ülkede tamamen yetersizdir. Gönderilen
ülkede, gönderilen bu çal +anlar ucuz i+gücü haline gelir.
AB içinde baz lar atama yönergesinin bu sorunlar çözebildi(ine
inanabilir ancak, bu yönergenin sosyal güvenlik düzenlemeleri için de(il
yaln zca i+ kanunu için geçerli oldu(unu hat rlatmam za izin verin.
Dahas , atama yönergesine uygunlu(un denetimi daha fazla kayg
do(urmaktad r. Sosyal güvenli(in atamayla ilgili tüm yönleri için acilen
yeni yakla+ mlar geli+tirilmelidir. BT ve e-devlet bu konuda iyi hizmetler
sa(layabilir (en az ndan ulusal sosyal güvenlik yönetimleri gerçekten bu
sorunun üstesinden gelmek isterlerse).
Son olarak, tamamen kay t d + olan (sigortas z) i+ler ve gelirin dü+ük
beyan edildi(i her türlü i+ bulunmaktad r. Kay t d + ve gelirin dü+ük beyan
edildi(i i+in önemi sorguland ( nda CEO’lar kendi görü+lerini bildirmekten
kaç nm +lard r. Genel izlenim, ülkenin (büyük ya da küçük çapta) kay t d +
ve gelirin dü+ük beyan edildi(i çal +madan haberdar oldu(u ve bunun
i+gücü piyasas n n farkl sektörlerini aç k +ekilde etkiledi(i yönündeydi.
Dahas , CEO’lar n bir ço(u önlemlerin önceden al nd ( n , ancak daha
fazlas n n yap labilece(ini gözlemlemi+ti. S kl kla, kay t d + ve gelirin dü+ük
beyan edildi(i i+le yasal ya da özellikle yasa d + göçmenler aras nda bir
ba(lant kurulmu+tur (yaz n n devam na bak n). Hatta baz lar , olay nicelik
bak m ndan önemli olmasa da yine de sosyal güvenli(in (kamu deste(inin)
temelini olu+turan dayan +man n mant ( n olu+turmak için bu konuya
de(inilmesi gerekti(ini vurgulam +t r. CEO’lar bunu sosyal güvenlik sistemi
için gerçek bir “kanser” olarak adland rmaktad rlar.
Sayfa 96
Önemli Noktalar
7.7
Artan göçün etkisi
Ziyaret edilen ülkelerin tümü bir dereceye kadar artan göç ile kar+ kar+ ya
kalm +t r. S kl kla, bu, çok say da ki+inin ülkeye göç etti(i anlam na
CEO’lar n n ço unun saptamas na
gelmektedir; ayr ca bu gitikçe artan say da ki+inin birkaç y l çal +mak
ve/ya da ya+amak için yurt d + na gitti(i anlam na da gelmektedir.
göre göç demografik sorunu
çözmez ancak bunu en iyi
Ço(u ülkede sosyal güvenlik politikas yap c lar ve yöneticileri bu göçün
ihtimalle bunu erteler.
kendi sosyal güvenlik sistemleri için ne anlama gelece(i konusunda
kapsaml bir vizyon geli+tirememi+tir. Baz ülkelerin göç hakk nda genel
bir politik vizyonu dahi olmad ( göz önüne al nd ( nda bu hiç de
+a+ rt c olmasa gerek. Yine de, sosyal güvenlikte uygulaman n her
yönden ele al nmas gerekir.
CEO’lar n ço(unun saptamas na göre göç demografik sorunu çözmez.
En fazla, bunu birkaç y l erteleyebilir. Ayr ca, ba+ka bir kültür
altyap s ndan gelen büyük gruplar halindeki yabanc lar n baz sorunlar
ç kard ( da aç kt r. Sosyal güvenli(in ne oldu(unu aç klamak ve örne(in
bu gruplar n kad nlar n i+gücü pazar na katmak için bu sorunlar n
çözülmesi için artan çabalarla çal + lmas gerekir. Göç ile ili+kili
sorunlar n üstesinden elbette gelinebilir, ancak ki+ilerin yeterli çözümleri
bulmak için bu sorunlar tam olarak görmeye haz r olmalar gerekir.
En büyük sorun kayna( n n ülkeye girmelerine ve/veya orada
çal +malar na izin verilmeyen göçmenler yani yasa d + ki+iler oldu(u
aç kt r. Kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i i+ sorunu, ülkede
çal +malar na izin verilmeyen çok say daki yasa d + i+çi göçmenin
varl ( ile aç k +ekilde ili+kilidir ve bu nedenle öyle ya da böyle tek
ba+ na kay t d + i+i elinde tutmaktad r.
Sayfa 97
Önemli Noktalar
Yasa d + çal +anlara ne gibi sosyal haklar tan nmas gerekti(i ve bunun
sonucu olarak ne gibi iyi tasarlanm + bir (sosyal) politikan n uygulanaca(
konusu üzerine dü+ünceler gerekenden daha fazlad r.
Ancak, göçmenlerin bak + aç s çe+itli olabilir; baz lar ülkede kalmay ve
orada yeni bir hayat kurmay beklerken, di(erleri kendi anavatanlar na
dönme (ya da ba+ka bir ülkeye “ta+ nma”) iste(ine sahiptir. Göçmenlerin
bu farkl tutumlar , sosyal güvenlikten çe+itli yan tlar isteyebilir. Elbette
bu, ülkeden ayr lanlar için de geçerlidir.
Alg lama u ekildedir; gerçekte
7.8
Etkinle tirme
(gizli) i siz ki iler olmalar na
ra men çok say da ki i i
Son y llarda etkinle+tirme hakk nda çok +ey söylendi ve yaz ld .
göremezlik ödene i almaktad r.
Avrupa’n n bir bölümünde bu olaya gösterilen dikkat sosyal güvenlikte
(özellikle emekli maa+lar ve i+sizlik konusunda) reformlarla
sonuçlanm +t r. CEO’lar sonraki a+amada i+ göremezlik yard mlar n n
tam olarak çözümlenece(ini belirtmektedir. Gerçekte (gizli) i+siz ki+iler
olmalar na ra(men birçok ki+inin i+ göremezlik yard m ald ( fark
edilmi+tir. Bu son sözlerde tart +mak için seçti(imiz ba+l klar göz önüne
alarak, kendimizi, etkinle+tirme hakk ndaki ana görü+e ait olmayabilecek
baz aç klamalarla s n rland raca( z.
CEO’lar i+gücü pazar nda arz ve talep aras ndaki devam eden yap sal
uyumsuzluk konusundaki endi+elerini ifade ettiler. Bu uyumsuzluk,
yetersiz e(itim (çok az ya da çok akademik), co(rafi hareketlilik eksikli(i
(i+sizlik oran n n yüksek oldu(u bölgeler ve bo+ pozsiyonlar n
doldurulamad ( bölgeler) ve çal +an (in-work) ve çal +mayan (out-ofwork) gelirlerinde çok küçük farkl l k olmas yla ba(lant l d r. Ayr ca, i+ ve
aile sorumluluklar konusunda daha iyi olmak için orta yolu bulmak üzere
çocuk bak m n geli+tirme olanaklar n n da üzerinde durulmu+tur.
Sayfa 98
Önemli Noktalar
Baz CEO’lar i+ ahlak nda hiç dü+ü+ olmad ( n eklediler.
Her iki e+in de çal + yor olmas durumunda ve hatta bak m eski e+e
verilmi+ olan çocuklar n ziyaret etme hakk n etkili +ekilde kullanabilmek
isteyen bo+anm + ki+iler söz konusu oldu(unda co(rafi hareketlili(in
engellenece(i gerçe(ine daha fazla dikkat gösterilmesi gerekir.
9+ göremez ki+ilerin istihdam edilmesi söz konusu oldu(unda, dikkatinizi,
bir CEO’nun zihinsel ya da psikolojik engelli ki+ilerin rehabilitasyonu
iste(ine çekmemize izin verin. Bu, gelecek y llarda t p uzmanlar ve i+gücü
piyasas ndaki uzmanlar için en zorlay c sorunlardan biri olabilir.
Sosyal güvenlikle ilgili temel
sorunlar n üstesinden
gelinecekse, finansman sorununa
yarat c l k ve cesaretle de inilmesi
gerekir.
7.9 Finansman ve özelle tirme hakk nda sorular
Birçok ülke yerle+ik sosyal sigorta ve sosyal yard m planlar n finanse
etmek için önemli zorluklarla kar+ kar+ ya bulunmaktad r. Herkesin bildi(i
ba+l ca soru +udur: 9+gücü maliyetini art rmadan sosyal güvenlik için ek
finansman nas l art r l r? Ba+ka bir deyi+le, finansal sorunlarla kar+
kar+ ya gelindi(inde, i+gücü üzerindeki yük nas l kald r lacak? Birçok
CEO’nun i+gücü üzerindeki mali ve mali olmayan yüklerin azalt lmas
gerekti(i konusunda hemfikir olmas na ra(men, bir ço(u finansman ve
sosyal güvenlik yap s nda önemli de(i+iklikler beklemiyor. Alternatif
finansman kaynaklar n n var oldu(u durumlarda, bu kaynaklar, ödenekler
ve devlet yard m de(i+meden, daha fazla ya da hatta biraz daha
geni+letilerek kullan labilir. Bununla birlikte, sosyal güvenlikle ilgili temel
sorunlar n üstesinden gelinecekse, finansman sorununa yarat c l k ve
cesaretle de(inilmesi gerekir. Görü+meler, bunun, sosyal sigorta
sistemini prim ve yard m aras nda daha orant l bir yöne ta+ d ( n
göstermektedir. Sosyal güvenlik hakk n n gelir taraf n ayarlamak için
kay t d + ve gelirin dü+ük beyan edildi(i i+lerin üstesinden gelmek de e+it
derecede önemlidir.
Sayfa 99
Genellikle savunuldu(u gibi, sosyal güvenlik bölümlerini “özelle+tirme” ve
böylece bunlar devlet ya da sosyal güvenlik bütçesi d + na ç karma
çözümü da sorular art rmaktad r. Özelle+tirme ve rekabet gerçekten yak n
geçmi+te çok konu+ulan politik ve ideolojik konular olmas na ra(men,
görü+me yap lan CEO’lar n ço(u gelecek on y lda önemli de(i+iklikler
beklememektedir. Özelle+tirilmi+ sermayeli anla+malar göz önüne al nrak
tan mlanan sorunlar için yaln zca +unu söylememize izin verin: Ki+iler
(ekonomik bak + aç s ndan) beklendi(i gibi iki ya da üç kademeli
anla+malar yapmazlar. 9ki kademeli anla+man n zorunlu oldu(u yerlerde,
insanlar n seçimlerini yapmak için yeterli bilgiye sahip olmad klar
durumlarda farkl ürünler aras ndan seçim yapmaya mecbur edilmelerinin
zor oldu(u fark edilir. Sonradan daha az kazançl görünen bir seçim
yapan ki+iler e+it muamele ilkesine dayanarak tazminat istedi(inde ciddi
sorunlar ç kabilir.
Baz i+verenlerin (genellikle küçük ve orta boy i+letmelerin) beyan edilen
sosyal güvenlik primlerini ödeme gücünün olmamas özel bir sorun te+kil
etmektedir. Bu kurulu+lar, kötü ekonomik ko+ullar nedeniyle sorun
ya+ad klar ndan ve sonuç olarak çal +anlar n n sosyal güvenlik primlerini
ödeyemediklerinden +ikayetçidirler. Bu i+verenlere yapt r m uygulamak
her zaman gerçek çözümler sa(lamaz. Bunun yerine, sosyal güvenlik
borçlar n n (bir bölümünün) ödenmesini kolayla+t rmak için her türlü
önlem geli+tirilebilir. Benzer +ekilde, halen kay t d + ve gelirin dü+ük
beyan edildi(i ekonomideki çal +anlar ve i+verenleri kay tl i+e geçmeleri
konusunda ikna edecek yarat c stratejiler geli+tirilmesi gerekir. Sosyal
tefti+in daha da fazla geli+tirilmesi gerekti(i aç kt r. Ancak ayn
zamanda, çok yüksek yapt r mlarla kar+ kar+ ya kalmadan ki+ilerin
ödemelerini kendi kendilerine yapabilecekleri kanallar olu+turmak da
önemlidir.
Sayfa 100
Önemli Noktalar
7.10
Artan ikayetlerle ba a ç kma
Birçok CEO +ikayet ve ba+vuru say lar n n artt ( n bildirdi. Bazen
bunlar n, her türlü lobi gruplar taraf ndan ayarlanan benimsenmeyen
reformlarla ili+kileri bulunmaktad r. Ayr ca, bunlar, kendilerinin en iyi
hizmeti ve olas en iyi yard mlar almaya haklar oldu(unu dü+ünen,
de(i+en sosyal korumal zihniyete mensup olabilirler. Bazen, +ikayetler
Mikayetler ve ba vurular için
ve ba+vurular kolay ve ucuz olabilir ve baz suistimallerle sonuçlanabilir.
ülke genelinde ya da farkl
Genellikle, hizmetini oldukça geli+tirmi+ olan sosyal güvenlik yönetimleri
dahi artan say daki +ikayetlerle ilgili sorun ya+ yor olabilirler. Artan
yönetimler taraf ndan farkl
ekillerde muamele yap lmas n
ve sonuç olarak yasan n e it
olmayan ekilde uygulanmas n
+ikayetlerin nedeni ne olursa olsun, +ikayet dosyalar ve ba+vurular için
gerçek bir yönetim sa(lamak amac yla soruna daha örgütlenmi+ bir
+ekilde de(inilmelidir. Tersi durumda, ola(an sosyal güvenlik yönetimi i+i,
+ikayet ve ba+vuru y ( nlar nedeniyle rahats z edici hale gelebilir.
önlemek üzere sosyal güvenlik
yönetimleri ve sosyal güvenlik
Ayr ca, +ikayetler ve ba+vurular için ülke genelinde ya da farkl yönetimler
adli kurulu lar mekanizmlar
taraf ndan farkl +ekillerde muamele yap lmas n ve sonuç olarak yasan n
olu turmay dü ünmelidir.
e+it olmayan +ekilde uygulanmas n önlemek üzere sosyal güvenlik
yönetimleri ve sosyal güvenlik adli kurulu+lar mekanizmalar olu+turmay
dü+ünmelidir. Örne(in, bir yerel i+sizlik bürosu bir i+in reddedilmesi
durumunda do(ru +ekilde yapt r m uygular, ancak benzer bir durumda
ba+ka bir büro uygulamazsa, uygulanmayan ki+i aç k +ekilde +ikayet
etmeyece(i ya da ba+vuruda bulunmayaca( için e+itsizlik ortaya
ç kacakt r. Bu nedenle, merkezi yönetim ya da hatta adli sistem yapt r m
uygulama görevini yerine getirmeyen yönetimleri belirlemek için denetimler
ba+latabilir.
Sayfa 101
Önemli Noktalar
7.11
Dahili olarak yeniden yap lanma gereksinimi
Birçok ülkedeki CEO, kurulu+lar ndaki insan kaynaklar konusunda
endi+eliydi. Artan hizmet gereksinimlerinin ve özellikle sosyal güvenlik
yönetiminde toplu BT ve e-devlet sistemine geçi+in sonucu olarak, ço(u
Artan hizmet gereksinimlerinin
çok fazla dü+ük vas fl çal +ana ve yeterli olmayan say da uygun i+gücüne,
BT personeline ve di(er alanlarda çal +ana sahip olacaklar ndan
ve
korkuyorlar. Ayr ca, baz ülkelerde sosyal güvenlik kurumlar genel i+
özellikle
sosyal
güvenlik
yönetiminde toplu BT ve edevlet
sistemine
geçi in
sonucu olarak, ço u çok fazla
dü ük vas fl i çiye ve yeterli
olmayan
say da
uygun
i gücüne, BT personeline ve
di er alanlarda çal ana sahip
bulma araçlar olarak görülmekteydi. Yine de CEO’lar n birço(u ilgili
personel ayarlamalar yla kurulu+lar için köklü dahili olarak yeniden
yap lanman n gerekli oldu(unu dü+ünmektedir. Ancak, bu tür bir yeniden
yap lanmay yürütmek için çok hassasiyet ve … çok zaman gerekiyor.
Örne(in, bir grevin sonucu olarak sosyal güvenli(in birkaç haftal ( na
çal +mamas riskini gerçekten kimse göze alamaz. Bununla birlikte, insan
kaynaklar sorunu genellikle ciddi bir sorundur ve ilgilenilmesi gerekir;
yarat c çözümler memnuniyetle kabul edilir.
olacaklar ndan korkuyorlar.
7.12
Ulusal sosyal güvenlik ve daha büyük bir dünya
Neredeyse CEO’lar n tümü sosyal güvenlik tart +mas n n halen
ulusal bir tart +ma oldu(unu ve bu +ekilde kalaca( n
onaylamaktad r.
Elbette küreselle+me göz önünde bulundurulmal d r, ancak sosyal
güvenli(in küreselle+mesi konusunda genel olarak CEO’lar n kafas
kar + k durumdad r.
Di(er ülkelerdeki en iyi (ve en kötü) uygulamalar hakk ndaki yararl bilgiler
de(erlendirilecektir. Eskiden beri co(rafi ve kültürel olarak kom+u olan
ülkelere ve bunlar n sosyal güvenlik sistemlerine dikkat edilecektir.
Sayfa 102
Önemli Noktalar
9lk bak +ta evrensel ya da en az ndan tüm Avrupa’da geçerli gibi
görünen konular farkl ülkelerde çok farkl +ekilde gerçekle+ebilir.
Örne(in,CEO’lar n birço(u demografik durumun sosyal güvenli(in
gelece(i için önemli bir faktör oldu(unu belirtti, ancak bazen bunu
söylerken çok farkl +eylerden bahsediyorlard . Sosyal haklar n
etkinle+tirilmesi yakla+ m Latin kökenli Avrupa ülkelerinde pek
bulunmamas na ra(men bu, 9skandinav ülkelerinde son sosyal güvenlik
Bir ki i kendi ülkesindeki sosyal
güvenli e kar
sorumlu kalmak
isterse, üzerinde
dü ünüldü ünde, AB’nin kuralc
reformlar n n ba+ ilkesidir.
Sosyal güvenlikte Aç k Koordinasyon Yöntemi içinde olmak üzere
“yumu+ak” AB sosyal politika giri+imlerinin, sosyal güvenlik reformlar
hakk nda yerel tart +malar üzerinde esasl bir etkiye sahip olmad ( fikri
çal ma olanaklar n ortadan
gerçekten çok yayg nd . Yürürlükteki AB yasas elbette uygulan yor, ancak
kald rmak de il art rmak gerekir.
Tersi durumda, AB’de Avrupa
CEO’lar baz ba(lay c normlar n dolayl etkisinden +ikayetçiler. 9lke olarak
koordinasyon düzenlemelerinin ulusal sosyal güvenlik sistemlerini olduklar
yasas ulusal yasaya üstün
gibi ele almas ve göçmen i+çilerin haklar n korumak için gerekli oldu(u
oldu u için, ulusal sosyal
sürece bunlar birbirlerine uydurmas gerekirken, koordinasyon
düzenlemeleri, bunun belirli etkilerinden kaç nmak için, ülkelerin her türlü
güvenlik mant
ekonomisi mant
gerekecektir.
n n Avrupa
na yer açmas
yap y olu+turmas n sa(lar.
Ayr ca CEO’lar sosyal güvenli(in, AB’nin sosyal güvenli(in özgüllü(ünü
yeterince göz önüne almadan olu+turdu(u, mallar n ve hizmetlerin serbest
dola+ m na ili+kin AB ekonomik hukuk ilkelerinin ve adil rekabet ilkelerinin
etkilerine katlanmak zorunda oldu(undan +ikayet ettiler. Bu nedenle,
baz lar AB’nin ekonomik etkisini dengeleyebilmek için, özellikle, sosyal
sa(l k planlar ile ilgili olarak Avrupa Birli(i’ne sosyal güvenlik alan nda
(daha fazla) yetki verilmesini savundu. Bir ki+i kendi ülkesindeki sosyal
güvenli(e kar+ sorumlu kalmak isterse, üzerinde dü+ünüldü(ünde, AB’nin
kuralc ayr mc l k olanaklar n ortadan kald rmak de(il art rmak gerekir.
Tersi durumda, AB’de Avrupa yasas ulusal yasaya üstün oldu(u için,
ulusal sosyal güvenlik mant ( n n Avrupa ekonomisi mant ( na yer açmas
gerekecektir.
Sayfa 103
Önemli Noktalar
7.13
Genel Bak
Bu raporun en ba+ nda, as l niyetimizin, görü+me yapt ( m z birçok
CEO’nun fikirlerini yans tmak oldu(unu belirtmi+tik. 9fadeler hakk nda
de(erlendirme yapmad k. Raporun bu son bölümünde yaln zca bizim
fikrimize göre dikkati en çok hak eden noktalar n bir özetini verdik.
Gerçekten de, hem her ülke baz nda hem de Avrupa düzeyinde, sosyal
Avrupa düzeyinde, sosyal
güvenli(in gelece(i hakk ndaki tart +man n tamam nda CEO’lar n ve di(er
“ayr cal kl tan klar n” sesinin daha fazla duyulmas gerekti(i kan s na
güvenli in gelece i hakk ndaki
vard k. Avrupa Sosyal Güvenlik Enstitüsü’nün (The European Institute of
Hem her ülke baz nda hem de
tüm tart mada CEO’lar n ve
di er “ayr cal kl tan klar n”
sesinin daha fazla duyulmas
gerekti i kan s na vard k.
Social Security) as l iste(i, farkl sosyal güvenlik uzmanlar ,
akademisyenler, politika yap c lar, hakimler ve tabii ki yöneticilerden
olu+an gruplara sosyal güvenlik hakk nda tart +acaklar bir aç k oturum
düzenlemektir.
Bugünkü giri+im bu aç dan dikkate al nmal d r. Biz de sosyal güvenlik
hakimleri ve politika liderleriyle benzer uygulamalar gerçekle+tirmeyi
umuyoruz. Avrupa’daki günümüz sosyal güvenlik tart +mas n n tipik
özelliklerini ortaya ç karmam za yard mc olmas bak m ndan, bu
uygulamay dünyan n di(er bölgelerinde yinelemek ayn derecede çekici
olur.
Yazarlar ve gerçekte tüm Avrupa Sosyal Güvenlik Enstitüsü için
kar+ lanmas gereken zorluk, yukar daki oniki alan n her biri ile ilgili
ara+t rma projeleri geli+tirmek için özel dikkat çekerek bunlar ele
almakt r. Bu yolla yak n gelecekte kar+ la+aca( m z sorunlar çözmeye
ili+kin bilimsel ara+t rma yapmay ümit ediyoruz. Bu iste(i iyi bir sonuca
ula+t rmak için yaln zca CEO’lar n de(il birçok yöneticinin i+birli(ine ve
deste(ine gereksinimimiz olacak.
Sayfa 104
Ek 1:
Görü me yap lan ki iler
Dr. Hans Jürgen Ahrens – AOK-Bundesverband, Almanya
D. Francisco Javier Aibard Bernad – Tesorería General de la
Seguridad Social (TGSS), 9spanya
Dr. Gerhard Aigner – Bundesministerium für Gesundheit und
Frauen, Avusturya
Jacques Augustin – Régime Social des Indépendants
(RSI/CANCAVA), Fransa
Daniel Barr – Premiepensionsmyndigheten - Premium Pension
Authority, 9sveç
Dott. Luigi Bassani – Ente Nazionale di Previdenza per gli Addetti
e per gli Impiegati in Agricoltura (ENPAIA), 9talya
Prof. dr. Ulrich Becker – Max Planck Institut für
ausländisches und internationales Sozialrecht, Almanya
Dott. Maurizio Benetti – Istituto Nazionale di Previdenza per i
Dipendenti dell’Ammistrazione (INPDAP), 9talya
Thomas Børner – The Ministry of Social Affairs, Danimarka
Håkan Ceder – Socialstyrelsen - National Board of Health and
Welfare, 9sveç
Alexis Cleveland – The Pension Service, 9ngiltere
Erwin Dehlinger – AOK-Bundesverband Berlin, Almanya
Michel Depoortere – Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO), Belçika
Stephan Fasskamer - Deutsche Rentenversicherung Bund, Almanya
Sayfa 105
D. Fidel Ferreras Alonso – Instituto Nacional de la Seguridad
Social (INSS), 9spanya
Henk Fijn van Draat - Sociaal-Economische Raad, Hollanda
Dr. Martin Gleitsmann – Wirtschaftskammer Österreich, Avusturya
D. Edoardo González López – Instituto Social de la Marina (ISM),
9spanya
D. Octaviano Granado Martinez – Secretariado del Estado de la
Seguridad Social, 9spanya
Dottssa. Paola Grandoni – Ente Nazionale di Previdenza ed
Assistenza dei Veterinari (ENPAV), 9talya
Alain Gubian – Agence Centrale des Organismes de Sécurité
Sociale (ACOSS), Fransa
Jan Gysen – Rijksdienst voor de Sociale Zekerheid van de
Provinciale en Plaatselijke Overheden, Belçika
Bjørn Halvorson – Arbeds- of Sosialdepartementet - The Ministry of
Labour and Social Affairs, Norveç
Gertrud Hedenström-Eriksson – Arbetslöshetskassornas
Samorganisation - Federation of Unemployment Insurance Funds,
9sveç
Patrick Hermange – Caisse Nationale d’Assurance Vieillesse
(CNAV), Fransa
José.A.M. Hilgersom – Ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid - DG Arbeidsomstandigheden en Sociale
Verzekeringen, Hollanda
Päivi Huotari – Social Security Fund for Agriculture (MELA),
Finlandiya
Sayfa 106
John Hynes – Department of Social and Family Affairs, 9rlanda
Cumhuriyeti
Sayfa 107
Helen Johnston – Combat Poverty Agency, 9rlanda Cumhuriyeti
Dr. Josef Kandlhofer – Hauptverband der österreichischen
Sozialversicherungsträger, Avusturya
Bernadette Lacey – Social Welfare Services Agency - Department of
Social and Family Affairs, 9rlanda Cumhuriyeti
Anne Kari Lande Hasle – Helse- og Omsorgsdepartementet - The
Ministry of Health and Care Services, Norveç
Adriana Lender – Försäkringskassan - Swedish Social Security
Agency, 9sveç
Markku Lento – The Ministry of Social Affairs and Health, Finlandiya
Joop Lindhorst – Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen,
Hollanda
Dra. Maria Luís Ferreira – Direcção-Geral da Segurança Social,
Portekiz
Dr. Edmundo Emílio Mão de Ferro Martinho – Instituto da
Segurança Social, Portekiz
Dott. Luigi Marchione – Istituto Nazionale di Previdenza per i
Dipendenti dell’Ammistrazione (INPDAP), 9talya
Mostéfa Messaoudi – Caisse Nationale d’Assurance Vieillesse
(CNAV), Fransa
Dr. Michael Mussil – Versicherungsanstalt der gewerblichen Wirtschaft,
Avusturya
Harald Nybøen – Barne- og Familiedepartementet - The Ministry of
Children and Family Affairs, Norveç
Sayfa 108
Dott. Filippo Palumbo – The Ministry of Health, 9talya
Guido Perl – Rijksdienst voor Pensioenen (RVP), Belçika
Heikki Pohja – Unemployment Insurance Fund, Finlandiya
Dr. Walter Pöltner – Bundesministerium für Soziale Sicherheit,
Generationen und Konsumentenschutz - Sektion Sozialversicherung,
Avusturya
Jukka Rantala – Eläketurvakeskus - Finnish Centre for Pension,
Finlandiya
Dr. Uwe Rehfeld – Deutsche Rentenversicherung Bund, Almanya
Frank Robben – Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid, Belçika
D. Angel Rodríguez Castedo – Instituto de Mayores y Servicios
Sociales (IMSERO), 9spanya
Lars Rohde – ATP, Danimarka
Annie Rosès – Caisse Nationale d’Assurance Vieillesse (CNAV),
Fransa
Mariette Scholtus – Administration de l’Emploi - Employment
Administration, Lüksemburg
Peter Schönefeld – Arbetslöshetskassornas Samorganisation Federation of Unemployment Insurance Funds, 9sveç
Georges Schroeder – Inspection générale de la Sécurité Sociale –
General Social Security Inspection, Lüksemburg
Karen Sejersdal Christensen – Ankestyrelsen - National Social
Appeals Board, Danimarka
Sayfa 109
Dermoth Smyth – Department of Health and Children, 9rlanda
Cumhuriyeti
Jorgen Søndergård – Danish National Institute of Social Research
(SFI), Danimarka
Philippe Steck – Caisse Nationale des Allocations Familiales
(CNAF), Fransa
Hans Stefanis – Bundesministerium für Soziale Sicherheit,
Generationen und Konsumentenschutz, Avusturya
Erry Stoové – Sociale Verzekeringsbank, Hollanda
Dott. Vincenzo Tomassini – ex Istituto di Previdenza Sociale
(INPS), 9talya
Shirley Trundle – Department of Work and Pensions, 9ngiltere
Jan Uytterhoeven – Fonds voor Beroepsziekten (FBZ), Belçika
Clement van de Coevering – Department for Work and Pensions Pensions Analysis Directorate, 9ngiltere
Mag. Norbert Vanas – Hauptverband der österreichischen
Sozialversicherungsträger, Avusturya
Jan A. van den Bos – Ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid - DG Arbeidsmarktbeleid en Bijstand, Hollanda
Markku Wallin – The Ministry of Labour, Finlandiya
Sayfa 110
Ek 2:
Görü melerin biçimi
Bu ara+t rman n amac , merkezi sosyal güvenlik yönetimi CEO’lar n n
sosyal güvenli(in (sosyal güvenlik yönetiminin) gelece(i konusunda ne
gibi endi+eleri oldu(unu ve esas zorluklarla nerede kar+ la+t klar ya da
kar+ la+acaklar n saptamakt r.
Görü+meler önceden olu+turulmu+ bir +ablona göre yap land r lm +t r.
CEO’lar hem ülkedeki sosyal güvenli(in gelece(i, hem sistemin daha
geni+ ba(lama (ulusal olarak, Avrupa’da ve küresel olarak)
yerle+tirilmesini hem de kendi kurulu+lar ndaki zorluklara özellikle
dikkat çekerek, sosyal güvenlik yönetiminin gelece(ini ele ald lar.
Sonuç olarak görü+meler a+a( daki konu ba+l klar na ve sorulara
yo(unla+m +t r:
Bölüm 1: Genel olarak sosyal güvenlik (yönetimi de il,
yaln zca kendisi)
Bölüm 2: Sosyal güvenlik yönetimi ve görü me yap lan ki ilerin
sosyal güvenlik kurumunun “i alan ”
Her iki konu ba+l ( için CEO’lara +unlar sorduk:
• Ba+l ca riskler ve zorluklar
• Uygulanmakta olan ve yak n gelecekte uygulanacak olan ana reform
planlar
• Görü+me yap lan ki+iye göre uzun vadede dü+ünülmesi gereken
reformlar
Sayfa 111
A+a( daki konulara de(inilebilir:
• Ya+am etkenlerini belirleme
• Yasal, politik, ideolojik etkenleri belirleme
•
Kapsanan nüfus
•
Finansman
•
Sosyal haklar
•
9stihdam ve proaktif i+gücü piyasas politikas
•
Sosyal güvenlikte yararlanan n/i+verenlerin vb.’lerinin konumu
•
Yönetim
Bölüm 3: Sosyal güvenlik kurumu ve bunun d
etkilenen sosyal güvenlik alanlar
etkenlerden
Bu bölümde, Bölüm 1 ve 2’deki bulgular olas olarak etkileyebilecek
d + etkenleri ke+fediyoruz. Bunu yapmak için a+a( dakilere
odaklan yoruz:
•
•
Uluslararas ortam ve Avrupa ortam
Sosyal güvenlik d + ndaki dahili ortamlar ve politikalar. Bunlar genel
politik etkenler gibi bölüm 1 ve 2’de ifade edilen görü+leri alt üst edebilir.
Bölüm 4 : CEO’nun göndermek istedi i özel “mesaj”
Sayfa 112
Yazarlar hakk nda…
Danny Pieters, K.U. Leuven’de (Leuven Katolik Üniversitesi) Kar+ la+t rmal
Hukuk ve Avrupa Sosyal Güvenlik Hukuku’nda Ordinaryüs Profesördür. Ayr ca
burada Ö(renci 9+leri Direktörlü(ü’nü de yürütmektedir. Köln ve Strasburg
üniversitelerinin eski ara+t rma görevlisi olan Profesör Pieters, Tilburg
Üniversitesi’nde (1986 – 1991 aras nda) de ö(retmenlik yapm +t r. 1995’ten
itibaren 400 üyeli Avrupa Sosyal Güvenlik Enstitüsü’nün Genel Sekreterli(i
görevini yürütmekte olan Profesör Pieters 1999 y l nda Belçika parlementosuna
seçildi.
Profesör Pieters, Sosyal Hukuk Enstitüsü’nün Avrupa k sm olan Avrupa Sosyal
Güvenlik Ara+t rma Birimi’nde yöneticidir. Birim 1967 y l nda K.U. Leuven
hukuk fakültesinin bir bölümü olarak kurulmu+tur ve birimde sosyal hukukla ilgili
dersler ve seminerler düzenlenmektedir. Birimin kar+ la+t rmal sosyal güvenlik,
Avrupa sosyal güvenli(i ve uluslararas sosyal güvenlik (hukuku), sosyal
yard m hukuku ve sosyal güvenlik alan nda bilgi teknolojisi alanlar ndaki gerçek
temalar ara+t ran kapsaml bir ara+t rma birimi vard r. Profesör Pieters
Avrupa’da sosyal koruma ile ilgili e(itim projelerinde ve ara+t rma projelerinde
çok büyük deneyime sahiptir.
Profesör Pieters AB kurumlar nda, Avrupa Konseyi’nde ve birçok ulusal yönetim
ve hükümet biriminde dan +man olarak görev yapmaktad r. Ö(rencilere sosyal
koruma konusunda ayr nt l çal +malar sa(layan K.U. Leuven’de düzenlenen
birden çok disiplinli ve çok uluslu lisansüstü e(itim program olan Avrupa Sosyal
Güvenli(i Master program n n program yöneticisidir.
Professor Pieters’ n biyografisinde Avrupa ve kar+ la+t rmal sosyal güvenlik
hukuku alanlar ndaki birçok kitap ve makalenin yan s ra, 250’den fazla yay n
bulunmaktad r. Avrupa’daki kurumlarda +ekillenen sosyal haklar n kar+ la+t rmal
analizi üzerine ara+t rma konusunda hukuk doktoras na sahiptir.
Profesör Peters’ n
ileti im bilgileri:
European Institute of Social Security
K.U. Leuven, Faculty of Law
Tiensestraat 41 B-3000
Leuven, Belçika
Telefon: +32 1632 5422; Faks: +32 1632 5419
E-posta: [email protected]
Sayfa 113
Paul Schoukens, K.U. Leuven’de (Leuven Katolik Üniversitesi) Sosyal Güvenlik
Hukuku Profesörü (Kar+ la+t rmal , Uluslararas ve Avrupa) ve K.U. Brussels’de
(Brüksel Katolik Üniversitesi) Misafir Profesör olarak görev yapm +t r ve
Avrupa’da 400’den fazla üyesi bulunan bir bilim derne(i olan Avrupa Sosyal
Güvenlik Enstitüsü’nün genel koordinatörüdür.
K.U. Leuven içinde, Profesör Schoukens, Research Unit on European Social
Security (Avrupa Sosyal Güvenli(i Ara+t rma Birimi; RUESS) olarak
düzenlenmi+ olan Sosyal Hukuk Enstitüsü’nün Avrupa k sm nda çal +maktad r.
Ö(retim alanlar Avrupa, uluslararas ve kar+ la+t rmal sosyal güvenlik hukukunu
içerir ve ara+t rma konular kar+ la+t rmal sosyal güvenlik ve Avrupa sosyal
güvenli(i ile ilgilidir ve standart olmayan i+çilerin sosyal korunmas , sa(l k
sistemleri, sosyal refah ve e-teknoloji ile sosyal güvenlik yönetimi aras ndaki
ili+kiyi içerir. Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyi ve birçok ulusal kurum ve
devlet kurulu+u için ara+t rma projeleri yürütülmektedir.
Ayr ca, Profesör Schoukens Avrupa Sosyal Güvenli(i Master program ile Sosyal
Güvenlik Yaz Okulu’nda görevlidir. Burada Profesör Schoukens çok disiplinli bak +
aç s ndan Avrupa’da sosyal güvenli(e genel giri+ dersi veren iki haftal k kursun
program yöneticisidir.
Profesör Schoukens 50’den fazla gazete makalesinin yazar d r ve ara+t rmalar n
sunmak üzere çok s k uluslararas toplant lara ve konferanslara davet edilir.
Profesör Schoukens serbest meslek sahibi ki+ilerin sosyal korunma sistemleri
konulu Avrupa Birli(i yasas n n etkileri üzerine ara+t rmas yla K.U. Leuven’den
hukuk alan nda doktora derecesi alm +t r.
Profesor Schoukens ileti im
bilgileri:
European Institute of Social Security
K.U. Leuven, Faculty of Law
Tiensestraat 41 B-3000
Leuven, Belçika
Telefon: +32 1632 5422; Faks: +32 1632 5419
E-posta: [email protected]
Sayfa 114
Copyright IBM Corporation 2007
IBM Corporation
Route 100
Somers, NY 10589
ABD
Amerika Birle+ik Devletleri’nde
bas lm +t r
6-07
Her hakk sakl d r.
IBM ve IBM logosu, IBM Corporation’ n
ABD ve/veya di(er ülkelerdeki tescilli
ticari markalar d r.
Di(er +irket, ürün ve hizmet adlar , di(er
+irketlerin ticari adlar ya da hizmet
markalar olabilir.
9+bu belgede IBM ürünlerine ve
hizmetlerine yap lan at flar, IBM’in
bunlar di(er ülkelerde kullan ma
sunaca( anlam na gelmez. IBM,
üçüncü ki+i ürünleri ya da hizmetleriyle
ilgili olarak hiçbir garanti vermez ya da
hiçbir beyanda bulunmaz.
Sayfa 115

Sosyal Güvenlik Nereye Doğru Gidiyor?

Transkript

Benzer belgeler

kapak.fh11

51-56 Sukran OZKAHRAMAN - Akademik Geriatri Dergisi

Yerel halktan pek çok kişiyi restoranınıza çekin

2. Çeviri metnini indirmek için tıklayınız.

Kompakt ve sessiz. Siemens Ulafl›m

CitySurf Byte dergisinde

Dosyayı indirmek için tıklayın.