2-) nisan-mayıs-haziran sayısı
Transkript
2-) nisan-mayıs-haziran sayısı
İ Çİ ND EK İ L ER :Mt4BZt/JTBO.BZT)B[JSBO 5..0#0SNBO.àIFOEƌTMFSƌ0EBT "EOB4BIƌCƌ Ali KÜÇÜKAYDIN :BZO4PSVNMVTV Prof. Dr. Devlet TOKSOY 2 #"Ƶ:";* 4PSVNMV:B[ƞǵMFSƌ.àEàSà Zeki KAMACI :BZO,VSVMV Sevda ERGİZ Prof. Dr. Ender MAKİNACI 0SNBO.àIFOEƌTƌ ƞTUBOCVMÃOƌW0SN'BL Hüseyin AYTAÇ Prof. Dr. Erol BURDURLU 0SNBO.àIFOEƌTƌ (B[ƌÃOƌW5FL&ǘU'BL Taha BERBER Prof. Dr. Mustafa AVCI 0SNBO.àIFOEƌTƌ 4àMFZNBO%FNƌSFMÃOƌW0SN'BL Ali İzzet BAŞER Prof. Dr. Özden GÖRÜCÜ 0SNBO.àIFOEƌTƌ 4àUÎàƞNBNÃOƌW0SN'BL Fatih SARAÇ Prof. Dr. Selman KARAYILMAZLAR "ǘBÎƞǵMFSƌ&OE:àL.àIFOEƌTƌ #BSUOÃOƌW0SN'BL Emre TOPBAŞ Prof. Dr. Semra ÇOLAK 0SNBO&OE.àIFOEƌTƌ ,BSBEFOƌ[5FLOƌLÃOƌW0SN'BL Prof. Dr. Sezgin AYAN ,BTUBNPOVÃOƌW0SN'BL :BZO,PǵVMMBS %FSHƌNƌ[EFZBZOMBONBTƌTUFOƌMFOZB[MBSCƌMHƌTBZBSEBZB[MNBMEBIBÚODFCBǵLBCƌSZFSEFCBTMQ ZBZOMBONBNǵPMNBMESƞN[BMCƌSEƌMFLÎFFLƌOEFLBǘEBZB[MPMBSBLBZSDBFMFLUSPOƌLPSUBNEB EFSHƌNƌ[ƌOZÚOFUƌNZFSƌOFQPTUBƌMFHÚOEFSƌMNFMƌEƌS:B[MBSTBZGBZ" HFÎNFNFMƌEƌSTBZGBZ BǵBOZB[MBSOCƌSCƌSƌOƌƌ[MFZFOTBZMBSEBZBZOMBOBCƌMFDFǘƌEàǵàOàMFSFLCÚMàNMFSFBZSMNBMES 'PUPǘSBGOFUWFUFNƌ[PMNBMTMBZUEǵOEBTBZTBMHÚOEFSƌMFDFLGPUPǘSBøBSOÎÚ[àOàSMàǘàZàLTFL PMNBMES:B[MBSEB5àSLÎFLFMƌNFMFSLVMMBOMNBMWF5àSLÎFEƌMLVSBMMBSOBVZVMNBMES:BZOMBOBDBL ZB[WFÎFWƌSƌMFSEFLƌEàǵàOTFMWFUFLOƌLTPSVNMVMVLZB[BSOBBƌUPMVQPEBZÚOFUƌNƌOƌWF%FSHƌ :BZO,VSVMVOVTPSVNMVUVUNB[%FSHƌEFZBZOMBOBOZB[MBSEBOLBZOBLHÚTUFSNFLLPǵVMVƌMFBMOU ZBQMBCƌMƌS%FSHƌZFHÚOEFSƌMFOZB[MBSZBZOMBOTOZBEBZBZOMBONBTOHFSƌWFSƌMNF[:B[MBS:BZO ,VSVMVUBSBGOEBOƌODFMFOƌS:BZO,VSVMZBZOMBOBDBLZB[MBSEBHFSFLMƌEà[FOMFNFMFSƌZBQBCƌMƌSWF VZHVOHÚSàMFOZB[MBSZBZOMBS :ÚOFUƌN:FSƌ "MQBSTMBO5àSLFǵ$BEEFTƌ #FǵUFQFMFS.BI4PL/P #FǵUFQF:FOƌNBIBMMF"/,"3" 5FM QCY #FMHFHFÎFS FQPTUBZBZƌO!PSNVIPSHUS XXXPSNVIPSHUS 5..0#0SNBO.àIFOEƌTMFSƌ0EBT (BSBOUƌ#BOLBT.FǵSVUƌZFU$BEEFTƌƵVCFTƌ 53 5BTBSN#BTL $5"5BOUN3FLMBN)ƌ[NFUMFSƌ0SH #BTO:BZO#ƌMƌǵƌN4BOWF5ƌD-UEƵUƌ *44/ ORMAN MÜHENDİSLİĞİ ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ AĞAÇ İŞLERİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ 4 0%".*;%"/ t *4*-ƞƵ-&.,"1"4ƞ5&3"103-"3*/*/03."/ Ã3Ã/-&3ƞ#Ã30-"3*/$":"1*-."4*/*/½/Ã/à "±"/i")Ƶ"1".#"-"+."-;&.&-&3ƞ/ƞ/*4*- ƞƵ-&.&5"#ƞ5656-."4*7&ƞƵ"3&5-&/.&4ƞ/& %"ƞ3:½/&5.&-ƞ,w3&4.ƞ(";&5&%& :":*.-"/%* t #"4*/%6:63646 t 0%".*;*/)6,6,.Ã$"%&-&4ƞ/%& 03."/-"3*.*;-&)ƞ/&½/&.-ƞ#ƞ3:"3(* ,"3"3*%")""-*/%* t F%0Ɨ36%0Ɨ"7&03."/$*-*, 4&.10;:6.6,"4*."/5"-:" 50.36,-"3*/,".:0/" :Ã,-&/.&4ƞƞ±ƞ/(&-ƞƵ5ƞ3ƞ-&/ :&/ƞ#ƞ3,0.#ƞ/&:Ã,-&.& 4ƞ45&.ƞŷ&-7ƞ/$ƞ7&0-6, ,0.#ƞ/"4:0/6Ÿ Prof. Dr. H. Hulusi ACAR KTÜ Orman Fakültesi YAYIN KURULUNDAN 03."/-"3*/ .Ã-,ƞ:&5ƞƞ-&ƞ%"3ƞ "-5:"1*4*/*/5&.&- 4036/-"3* Mehmet Sadık AYAN Orman Yüksek Mühendisi ":(&-(ƞ50-":*7& ":*/&73&-&3ƞ/ƞ/ "Ɨ"±-"3Ã;&3ƞ/%&,ƞ &5,ƞ-&3ƞ)",,*/%" #ƞ3%&Ɨ&3-&/%ƞ3.& Bilgin İÇEL SDÜ, Orman Fakültesi Mustafa AVCI SDÜ, Orman Fakültesi 24 28 :*-½/$(Ã/ i03."/ .Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞw )"#&3-&3 30 Değerli okurlarımız, Bu sayımızla birlikte 2015 yılının birinci yarısını geride bırakmış oluyoruz. Dünyanın, ülkenin bu arada ormancılık sektörünün gündemi çok hızlı bir şekilde değişiyor. Dünyada küresel emperyalizm tüm acımasızlığı ile yayılıyor. Acısını özellikle geri kalmış Müslüman ülkeler Müslüman toplum ve topluluklar çekiyor. Ülkemizde son yıllarda siyasal istikrar varmış gibi görünse de sığ ve basiretsiz politikalar yüzünden bu gün özellikle doğu ve güneydoğuda ki gelişmeler yarın nelerle karşılaşacağımız konusunda bizleri endişelendirmektedir. Çalışmaktan, üretmekten, bilimden teknolojiden uzak kaldıkça, bilgisizliğin karanlığında yüzdükçe tünelin ucunda ışık görünecekmiş gibi gelmiyor. Adaletsizliğin had safhaya geldiği, hukuka, mahkemeye, hâkime, savcıya güvenin kalmadığı bir ortamdan mesleğimizde nasibini alıyor. En bariz ve basit örneği ise Odamız yönetimin de ve muhtelif kurullarında görevi olan meslektaşlarımızın yerlerinden alınıp, değişik yerlere atanarak cezalandırılmalarıdır. 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri sonuçlandı. Ülkemize hayırlı olsun. Halkımız, siyasetçilerimize anlayana sivrisinek saz kabilinden bir mesaj verdi. Umarız ki hak ve özgürlüklerimizin korunacağı, geliştirileceği yeni yönetimlere kavuşabiliriz. Bu sayımızda da 2015 Nisan, Mayıs, Haziran ayları içerisinde gerçekleştirilmiş olan Oda faaliyetleri ile önümüzdeki günlerde ve aylarda yapılacak panel, seminer, sempozyum gibi eğitsel etkinliklerin plan ve programlarının sizlere iletilmesi gibi konulara yer verilmektedir. Odamızdan bölümünde; her zaman olduğu gibi, idarenin meslek ve meslektaş haklarını zedeleyen tasarruflarına karşı, meslektaşlarımızın haklarını savunma çerçevesinde idari yargıya açılmış davalar ile bunların seyri ve sonuçları hakkında bilgilendirme ile Odamızca çeşitli konularda gerçekleştirilmiş olan panel, seminer, toplantıları özetler halinde işledik. Uzman sahası bölümünde; KTÜ, Orman Fakültesinin çok değerli hocalarından Sayın Prof. Dr. H. Hulusi ACAR “Tomrukların Kamyona Yüklenmesi İçin Geliştirilen Yeni Bir Kombine Yükleme Sistemi (El Vinci Ve Oluk Kombinasyonu)” konulu yazısı, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesinin Öğretim üyelerinden Sayın Doç. Dr. Bilgin İÇEL ile Sayın Prof. Dr. Mustafa Avcı’nın birlikte kaleme aldıkları, oldukça ilginç bir konu olan “Ay, Gelgit Olayı Ve Ay’ın Evrelerinin Ağaçlar Üzerindeki Etkileri Hakkında Bir Değerlendirme” konulu yazıları yer almaktadır. Üyelerimizden bölümünde; Orman Mühendisi Mehmet Sadık AYAN’ ın “Ormanların Mülkiyeti İle İdarı Altyapı” konularını işleyen yazısına yer verdik. 50 Yıl Önce Bugün “Orman Mühendisliği dizi yazısı bu sayıda da devam etmektedir. Şubelerimizden haberler bölümünde; Denizli Şubemizle, Kahramanmaraş il temsilciliği binalarımızın açılışları, Merkez Şube ile Kastamonu Şubelerimizde düzenlenen paneller ile İzmir Şubemizin sosyal faaliyetleri yer almaktadır. Ramazan Bayramınız Kutlu Olsun. Saygılarımızla… Orman Mühendisliği Dergisi Yayın Kurulu /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 1 B AŞ YAZI 4BZHEFǘFS.FTMFLUBǵMBSN[ Milletvekili genel seçimleri huzur içinde 7 Haziran 2015 de sonuçlandı. Seçim sonuçlarının ülkemiz ve demokrasimiz için hayırlı olmasını diliyoruz. Siyasilerimizde kaybedenin olmadığı bir seçim sonucu ortaya çıkmış görüntüsü hakimdir. Siyasi partilerin kendi değerlendirmelerine göre durum böylede yorumlanabilir. Ancak 7 Haziran seçim sonuçlarıyla birlikte aradan geçen yaklaşık iki aylık zaman diliminde bile ülkemizde başta yargı ve bürokrasi olmak üzere toplumun büyük çoğunluğunda önemli oranda rahatlama yaşanmıştır. Oluşan bu huzur ortamının etki alanı ve süresinin uzaması ve kalıcı olması hepimizi mutlu edecektir. Bu nedenle siyasi parti yöneticilerinin sorumluluklarının bilincinde olmaları önem arz etmektedir. 4BZHEFǘFS.FTMFLUBǵMBSN[ Odamız, mesleğimiz ve meslektaşlarımızın mesleki hak ve yetkilerini olumsuz yönde etkileyen veya etkileyebilecek olan konularla ilgili hukuk mücadelesini kararlılıkla devam ettirmektedir. Bu kapsamda “Orman Kanununun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği”nin, orman alanlarında asfalt ve hazır beton santrallerinin kurulmasına izin veren hükümlerinin iptali için açtığı davada yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir. Bu karar ormanlarımızın geleceği açısından önemli bir gelişmedir. Yine odamızın Bursa Orman Bölge Müdürlüğü sınırları içinde bulunan fıstıkçamı özel ağaçlandırma sahasında, Sağlık Bakanlığı’na verilen ön iznin iptaline dair Bursa 1. İdare Mahkemesinin kararı hiçe sayılarak şehir hastanesi yapımından vazgeçilmemiş olması, bu konuda başlatmış olduğumuz hukuk mücadelesini etkilemeyeceği gibi, bu konunun sonuna kadar takipçisi olacağımızı ifade etmek isteriz. Nitekim, ön iznin iptalinden sonra hemen 24 ay süreli ikinci bir ön iznin verilmiş henüz sekizinci ayında 15/5/2015 tarihli Bakanlık oluru ile kesin izne çevrilmiş, saha teslimi yapılmamış olmasına rağmen, ilgili izin yönetmeliği ve hukuk kuralları çiğnenerek 9/5/2015 günü göstermelik bir entegre sağlık tesisi temeli atılmıştır. Sağlık Bakanlığı adına verilen 15/5/2015 tarihli kesin izin olurunun da iptali için Bursa İdare Mahkemesinde tekrara iptal davası açılmıştır. Yine odamızın Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı aleyhinde 2006 yılından itibaren yaptığı hukuk mücadelesinin bir sonucu olarak, öncelikle ısıl işlem fırınlarının kontrolünde 0SNBO &OEàTUSƌ.àIFOEƌTMFSƌOƌOyer alması sağlanmıştır. En son gelinen noktada sözkonusu Bakanlıkça 25/5/2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ahşap Ambalaj Malzemelerinin Isıl İşleme Tabi Tutulması ve İşaretlenmesine Dair Yönetmelik” ile Isıl İşlem fırınlarının Kapasite Raporlarının, üretimle ilgili mühendis bağlamında Serbest Orman Ürünleri Bürolarınca yapılmasının önü açılmıştır. Bu konuda duyduğumuz memnuniyeti meslektaşlarımızla paylaşmak isteriz. Benzer biçimde Orman Genel Müdürlüğü’nce 2013 yılından itibaren hazırlık çalışmalarının sürdürüldüğü orman ürünlerinin satış usul ve esaslarının belirlendiği 19/6/2015 tarihli ve 303 sayılı “Oduna dayalı Orman Ürünleri Satış Usul ve Esasları Tebliği”nde, idareden tahsisli orman ürünü alacak gerçek ve tüzel kişilerin ibraz edecekleri kapasite raporu, fizibilite raporu metraj, metraj ve keşif özetlerinin Orman Ürünleri Büroları kanalıyla Orman Endüstri Mühendisleri ile Ağaç İşleri Endüstri Mühendislerince yapılması sağlanmıştır. Bu konuda duyulan memnuniyet Orman Genel Müdürlüğü’ne bildirilmiş olup bu hususu bir kez daha sizlerle paylaşmak isteriz. GıdaTarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca 2009 yılından buyana yürürlüğe konulan yönetmeliklerde, orman bitkileri dahil tüm bitkilere arız olan mikro organizmalarla yapılacak kimyasal mücadelede gerekli olan bitki koruma ürünlerine reçete yazma yetkisi ziraat mühendislerine verilmekteydi. Danıştay’da açılan iptal davları sonucunda orman bitkileri nerede yetişirse yetişsin bitki koruma ürünü reçete yazma yetkisinin Orman Mühendislerine ait olduğuna karar verilmiştir. Bu Bakanlıkça en son yürürlüğe konulan Yönetmelikte orman alanlarının kapsam dışında olduğu yönünde düzenleme yapılmıştır. Ancak bu düzenleme de yeterli görülmeyerek yine yargıya taşınmıştır. Bir taraftan da hukuk mücadelesi sonucunda edinilen mesleki kazanımların, OGM tarafından çıkarılacak bir yönetmelikte eyleme dönüştürülmesi gerektiği hususu Orman Genel Müdürüne aktarılmış ve uygun görülmesi üzerine Odamızın katkılarıyla hazırlanan “Orman Bitkisi Ve Bitkisel Ürünlere Arız Olan Zararlı Organizmalar İle Teknik Mücadele Yönetmeliği” taslağı, dış görüş için ilgili bakanlıklara gönderilmiştir. Bu güzel gelişmeyi de ayrıca meslektaşlarımızla paylaşmak isteriz. 2 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ Diğer taraftan Orman Genel Müdürüne aktardığımız bir diğer konu da, dört yıldır yayımlanmayı bekleyen “Orman Yetiştirme Materyalleri Piyasasında Yetkilendirme, Denetleme Ve Orman Bitki Pasaportu” yönetmeliği taslağının yayımlanmasının sağlanması idi. Bu konuda olumlu karşılanmış ve Fidanlık Daire Başkanına gerekli talimat verilmiştir. Ümit ederiz ki bu taslakta hayat bulur ve meslektaşlarımızın yasal mesleki haklarının başka disiplinlerce kullanılmasının önün geçilmiş olur. 2023’e Doğru 3. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu 26-29 Kasım 2015 tarihinde Antalya’da yapılacaktır. Sempozyum konularında hazırlanacak bildirilerin ve katılımın mesleğimizin geleceği açısından sahip olduğu önemin farkındayız. Gerek fakültelerimiz ve araştırma kurumlarından gerekse uygulamadan gelecek bildirilerin ve katılımın bizlere güç vereceği, bilgi birikiminin gelecek kuşaklara aktarılması noktasında ve de ormancılık yönetimlerine ışık tutacağı kanaatindeyiz. 4BZHEFǘFS.FTMFLUBǵMBSN[ Son günlerde kamuoyuna da yansıyan başta Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki insanlarımızı huzursuz eden ve ayağa kaldıran ve ormancılığımızı yakından ilgilendiren “Yeşil Yol” konusu ile ilgili de görüşlerimizi kısaca sizlerle paylaşmak isteriz. Orman Mühendisleri Odası olarak, 2600 kilometrelik yolun neredeyse tamamının el değmemiş doğal alanlar ve yüksek dağ ekosistemi başta olmak üzere birçok hassas ve korunan alanın içinden yada yakınından geçiyor olması nedeniyle bölge doğasına verilecek zarardan dolayı endişeliyiz. Artvin, Rize, Gümüşhane, Bayburt, Trabzon, Giresun, Ordu ve Samsun olmak üzere 8 ili kapsayacak olan bu yol projesi içinde milli parklar, tabiatı koruma alanları, tabiat parkları ve avlak alanlar gibi koruma altındaki alanlar başta olmak üzere, yüksek dağ ormanlarındaki hassas ekosistemin bu proje kapsamında olumsuz etkileneceği aşikardır. Yer yer 2000 metreyi de aşan rakımlarda ve çok yüksek eğimli alanlarda 2600 kilometrelik bir yolun yapılamasının ileri teknoloji kullanılması durumunda dahi bölgenin doğasını ve ekosistemini olumsuz yönde etkileyeceği de ortadadır. Bu proje ile inşaat faaliyetleri sırasında ve sonrasında oluşacak bazı olumsuzluklar satır başları itibariyle; % Yol hafriyatının bölgede yapılmakta olan pek çok HES projesinde olduğu gibi yamaçlardan aşağıya yuvarlanması nedeniyle orman ağaçları ve yaban hayatı olumsuz etkilenecektir. Hasar gören ağaçlar böcek zararlarına da açık hale gelecektir. % Bu hafriyatın etkisiyle su kaynakları olumsuz etkilenecektir. Bölge insanının içme suyu kaynağı olan bu dereler hem inşaat aşamasında hem de inşaat sonrasında oluşacak yoğun kullanım nedeniyle meydana gelecek çöp dağlarıyla kirlenecektir. % Bitki örtüsü, ağaçlar, çalılar ve otsu türler tahrip edilerek endemik bazı türlerin yok olmasına neden olacaktır. % Arazi yapısı nedeniyle yüksek eğimli bu alanlar hem inşaat faaliyetleri hem de sonrasında sel ve heyelan risklerini arttırarak doğal kaynakların ve insan yaşamının olumsuz etkilenmesine neden olacaktır. % Yol yapımı ile amaçlanan turizm sektörünün gelişmesiyle birlikte bölgede önemli gelir kaynağı durumundaki arıcılık başta olmak üzere diğer sektörlerde gelir kayıpları yaşanacaktır. % Yol yapımı nedeniyle rant mantıklı yapılaşma artacak ve ormanlarımız ve yaylalarımız için potansiyel tehdit oluşacaktır. Sonuç olarak bu proje ile Doğu Karadeniz Bölgemizin ormanları ve doğal kaynaklarının olumsuz etkileyeceği odamızın kanaati olup bu konuda özellikle bölgedeki meslektaşlarımızın daha hassas davranmalarını bekliyoruz. Benzer şekilde Odamızın oluşturduğu bilim heyetince yapılan inceleme sonucunda ortaya konulan ve kamuoyuyla paylaşılan kapsamlı raporda da belirtildiği üzere, Artvin Cerantepe maden sahasının işletmeye açılması halinde çok büyük çevre zararlarına neden olacak maden işletmesine karşı yöre halkının doğayı koruma pahasına yaptığı mücadeleyi destekliyoruz. Hukuk zemininde de ilgili kuruluşlarla birlikte konuyu takip ediyoruz. Saygılarımızla… Yönetim Kurulu /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 3 ODAMIZDAN ISIL İŞLEM KAPASİTE RAPORLARININ ORMAN ÜRÜNLERİ BÜROLARINCA YAPILMASININ ÖNÜNÜ AÇAN “AHŞAP AMBALAJ MALZEMELERİNİN ISIL İŞLEME TABİ TUTULMASI VE İŞARETLENMESİNE DAİR YÖNETMELİK” RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANDI ( ıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca iAhşap Ambalaj Malzemelerinin Isıl İşleme Tabi Tutulması Ve İşaretlenmesine Dair Yönetmelik” 27/05/2015 tarihli ve 29368 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Ahşap ambalaj malzemelerinin ISPM-15 standardına uygun olarak, ısıl işleme tabi tutulmasını sağlayan ısıl işlem fırınlarının açılması başvurusunda ve denetimlerinde gerekli kapasite raporlarının düzenlenmesine ilişkin olarak, NàMHBZÚOFUNFMƌǘƌO ƌ[ƌO CFMHFTƌCBǵWVSVTVCBǵMLM D NBEEFTƌOEF̓ “c) Isıl işlem fırını ve hesabı, kapasite raporuna işlenmiş olarak hazırlanacak kapasite raporu,” olarak düzenlenmişken, 4 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ Odamızın 5531 sayılı Kanun ve Danıştay’da açtığı davalar sonucunda aldığı olumlu kararlara dayanarak, önce Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve daha sonra Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nezdinde yaptığı resmi girişimler ve yazılı öneriler sonucunda ısıl işlem fırınları kapasite raporlarının iàSFUƌN LPOVTV ƌMF ƌMHƌMƌ NàIFOEƌTÎF IB[SMBONǵ LBQBTƌUF SBQPSVw olarak değiştirilmesi istenmiş ve 27/5/2015 tarihli ve 29368 sayılı yeni Yönetmeliğin ƌ[ƌO CFMHFTƌ CBǵWVSVTV CBǵMLM DNBEEFTƌOEF “c) Isıl işlem fırınında; bir partide yer alabilecek en fazla ahşap ambalaj malzemesi miktarının, demonte halde ısıl işlem uygulaması yapılacak ahşap malzemeler için m³ cinsinden, montajlı halde ısıl işlem uygulaması yapılacak her bir ahşap ambalaj malzemesi çeşidi için adet cinsinden hesaplanmış olarak, “üretim konusu ile ilgili mühendisçe hazırlanmış kapasite raporu,” şeklinde olumlu hedefe ulaşılmıştır. Böylece, 5531 sayılı Meslek Yetki Kanununa göre ruhsatlı Orman Endüstri Mühendisi ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendislerinin, mesleki hak ve yetkilerinde bulunan, ahşap ambalaj malzemelerinin ısıl işlem fırınlarına dair kapasite raporu düzenlemesinin diğer mühendislik disiplinlerince yapılmasının önüne geçilmiş olacaktır. Isıl işlem fırınları, ahşap ambalaj malzemelerinin ISPM-15 standardına uygun olarak fırınlamasını yaptığı, yani fırındaki üretimin kurutulmuş ahşap ambalaj malzemesi olduğu, bunun da Orman Endüstri Mühendisi ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendislerinin konusuna girdiği, bu hakkın yalnızca 5531 sayılı Kanuna göre kurulmuş “4FSCFTU0SNBOÃSàO MFSƌ #àSPMBSwnca kullanılmasının yasal zorunluluk olduğu, CV OF EFOMF PSNBO àSàOMFSƌ CàSPMB SOO TBZMBSOO ÎPǘBMNBTOO HFSFLUƌǘƌOƌ BÎLÎB àZFMFSƌNƌ[ƌO EƌLLBUMFSƌOFTVONBLƌTUFSƌ[ Odamızın ilgili ısıl işlem Yönetmelikleri üzerinde Danıştay’da açtığı davalar sonucunda; önce mesleki haklarımızı ihlal eden Yönetmelik hükümlerinin iptali ve yeni yönetmeliklerde Orman Endüstri Mühendislerinin yetkilerinin yer alması sağlanmış, daha sonra TOBB ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nezdinde yapılan girişimler sonucunda da kapasite raporlarının üretimle ilgili mühendis bağlamında orman ürünleri bürolarında çalışan Orman Endüstri Mühendis ile Ağaç İşleri Endüstri Mühendislerince yapılması sağlanmıştır. 0%".*;*/#6"-"/%":"1 5*Ɨ* )6,6, .Ã$"%&-&4ƞ/ƞ ½;&5-&:&3&, Ã:&-&3ƞ.ƞ;& )"5*3-"5.",ƞ45&%ƞ, ƵÚZMFLƌ #ƌULƌ 4BǘMǘ ½OMFNMFSƌOF :ÚOFMƌL "IǵBQ "NCBMBK .BM[F NFMFSƌOƌO ƞǵBSFUMFONFTƌ )BL LOEB:ÚOFUNFMƌL (RG.4.5.2004, 25452) Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca ilk kez 4/5/2004 tarihli ve 25452 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bitki Sağlığı Önlemlerine Yönelik Ahşap Ambalaj Malzemelerinin İşaretlenmesi Hakkında Yönetmelik” ile ısıl işlem fırınlarının denetimlerinin Orman Bakanlığı ile Tarım ve Köy işleri Bakanlığı teknik elemanlarınca yapılacağına dair düzenlemelere yer verilmişti. “İnceleme ve Denetim Madde 10 — Yerinde incelemeyi ve denetlemeyi yapacak olan denetim üyeleri Bakanlık ve Çevre ve Orman Bakanlığının konu ile ilgili teknik elemanlarından oluşur. Başvurular ile ilgili her denetleme 3 teknik eleman tarafından yapılır.” #ƌULƌ 4BǘMǘ ½OMFNMFSƌOF :ÚOFMƌL "IǵBQ "NCBMBK .BM[F NFMFSƌOƌOƞǵBSFUMFONFTƌ)BLLO EB :ÚOFUNFMƌL (RG:21/6/2006, 26205) Daha sonra 2004 tarihli Yönetmeliği yürürlükten kaldıran TMMOB Orman Mühendisleri 2GDV×Q×QWHVSLW HGHFHùLELU\HLOH 7UNL\H2GDODUYH %RUVDODU%LUOLùLQLQ WHVSLWHGHFHùLELU \HQLQNDW×O×P× LOHLNL\×OJ|UHY \DSPDN]HUHEHü \HGHQROXüXU 21/6/2006 tarihli ve 26205 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Bitki Sağlığı Önlemlerine Yönelik Ahşap Ambalaj Malzemelerinin İşaretlenmesi Hakkında Yönetmelik” in aşağıdaki hükümleri ile ormancıların ısıl işlem fırın denetimleri dışlanmış ve konunun uzmanı olan Orman Endüstri Mühendislerinin hakları yok sayılmıştır. Şöyle ki; “Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; f) “Denetim elemanı: Ahşap ambalaj malzemesini kontrol eden inspektör veya Bakanlıkça kontrol etmeye yetkilendirilmiş Ziraat Mühendisleri,” İnceleme ve denetim MADDE 21 – (1) Yerinde incelemeyi ve denetlemeyi yapacak olan denetim üyeleri Bakanlık Merkez ve il müdürlükleri ile zirai karantina müdürlüklerinde görevli ziraat mühendislerinden oluşur. Başvurularla ilgili her denetleme iki Ziraat Mühendisi tarafından yapılır. Yetkili komisyon MADDE 22 – (1) Yetkili komisyon: Koruma ve Kontrol Genel Mü- dürünün belirleyeceği dört üye ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini temsilen bir üyeninkatılımı ile beş üyeden oluşur. Denetleme MADDE 24 – (1) Genel Müdürlük, Bakanlık il müdürlükleri veya Zirai Karantina Müdürlüklerinde görevli iki ziraat mühendisi tarafından, Yetkili Komisyonca logo basmak üzere yetkilendirilmiş kişi veya kuruluşlar yılda en az bir kez denetlenir.” Odamız, bu Yönetmeliğin yukarıdaki maddelerinin yürürlüklerinin durdurulup iptali için Danıştay 10. Dairesinde E:2006/4831 nolu davayı açmıştır. Dava sonunda 5531 sayılı Kanuna dayanarak Orman Endüstri Mühendislerinin mesleki haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Odamızın tezi haklı bulunmuş ve dava konusu 4/f, 21/1, 22/1 ve 24/1 maddeleri 17/11/2009 tarihli ve K:2009/9567 sayılı karar ile iptal edilmiştir. #ƌULƌ 4BǘMǘ ½OMFNMFSƌOF :ÚOFMƌL "IǵBQ "NCBMBK .BM [FNFMFSƌOƌO ƞǵBSFUMFONFTƌOF %BƌS:ÚOFUNFMƌL (RG:12/5/2010, 27579) Davanın Odamız lehine sonuçlanmasından sonra, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığınca yeni Bitki Sağlığı Önlemlerine Yönelik Ahşap Ambalaj Malzemelerinin İşaretlenmesine Dair Yönetmelik 12/5/2010 tarihli ve 27579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu Yönetmelikte Orman Endüstri Mühendislerine yer verilmiş ise de yeterli görülmemiştir. Şöyle ki; “Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; f) Denetim görevlisi: Ahşap ambalaj malzemesini kontrol eden Genel Müdürlük, il müdürlüğü veya müdürlükte görevli ziraat mühen- /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 5 ODAMIZDAN 6 disi ile orman endüstri mühendisini, k) İnspektör: İthal, ihraç ve transit geçişi yapılan, serbest bölgelere getirilen, bu bölgelerden çıkartılan; bitki, bitkisel ürün ve orman ürünleri ile ahşap ambalaj malzemelerinin zirai karantina amaçlı her türlü kontrollerle denetimini yaparak gerekli belgeleri düzenlemek ve yurt içinde yetiştirilen bitkilerde bitki sağlığı denetimlerini, resmi sürvey programlarını gerçekleştirmek üzere yetkilendirilmiş ziraat mühendisi, orman mühendisi veya orman endüstri mühendisini, İzin belgesine esas denetim MADDE 18 – (1) İzin belgesine esas denetim, denetim görevlileri tarafından yapılır. İzin belgesine sahip işletmelerin denetimi MADDE 21 – (1) Denetim görevlisi tarafından, yetkili komisyonca izin belgesi verilmiş kişi veya kuruluşlar, yılda en az iki kez denetlenir. Yetkili komisyon MADDE 19 – (1) Yetkili komisyon, Genel Müdürlükçe belirlenecek üç üye, TMMOB Orman Mühendisleri Odasının tespit edeceği bir üye ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin tespit edeceği bir üyenin katılımı ile; iki yıl görev yapmak üzere beş üyeden oluşur.” Bu düzenleme yeterli görülmemiştir. Çünkü denetim görevlileri yani inspektörlerin ayrı ayrı görevlendirilebileceğine dair düzenleme yapılmış ve Danıştay 10. Daire kararında belirtilen hususlara tam yer verilmemiştir. Böylece, Orman Endüstri Mühendislerinin yine denetimlerden dışlanabileceği görülmüştür. Bu nedenle, bu maddelerin hükümlerinin de iptali için Danıştay’da tekrar E:2010/9218 nolu dava açılmıştır. 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ Dava henüz derdesttir. Ancak Danıştay Başsavcılığının dava dosyası hakkındaki görüşlerinde, bizim tezimizin haklılığı yönünde görüş beyan edilmiştir. "IǵBQ"NCBMBK.BM[FNF MFSƌOƌO*TM̓ƞǵMFNF5BCƌ̓5VUVMNB T 7F̓ ƞǵBSFUMFONFTƌOF %BƌS :Ú OFUNFMƌL̓(RG:4.12.2011, 28132) Bitki Sağlığı Önlemlerine Yönelik Ahşap Ambalaj Malzemelerinin İşaretlenmesine Dair Yönetmeliği tekrar düzenlenerek, “"IǵBQ "NCBMBK .BM[FNFMFSƌ OƌO *TM̓ ƞǵMFNF 5BCƌ̓ 5VUVMNBT 7F̓ ƞǵBSFUMFONFTƌOF %BƌS:ÚOFU NFMƌLw̓ adıyla 4/12/2011 tarihli ve 28132 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu Yönetmelikte, dava konusu yaptığımız ve kazandığımız ve resmi yazı ile önerdiğimiz hususların önemli bir kısmına yer verilmiştir. Şöyle ki; “Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; l) Kontrol görevlisi: Bakanlık tarafından resmî kontrol yetkisi verilen, ahşap ambalaj malzemesini ve işletmesini bu Yönetmelik hükümlerine göre denetleyen Genel Müdürlük, il müdürlüğü veya müdürlükte görevli ziraat mühendisleri ile; Genel Müdürlük, il müdürlüğü, müdürlük, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğünün merkez veya taşra teşkilatında görevli orman endüstri mühendislerini, İzin belgesi başvurusu MADDE 7 – c) Isıl işlem fırını ve hesabı, kapasite raporuna işlenmiş olarak hazırlanacak kapasite raporu, İzin belgesine esas denetim MADDE 12 – (1) İzin belgesine esas denetim, kontrol görevlileri tarafından aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurularak yapılır. Yetkili komisyon MADDE 13 – (1) Yetkili komisyon, Genel Müdürlükçe belirlenecek iki üye ve TMMOB Orman Mühendisleri Odasının tespit edeceği bir üyenin katılımı ile; beşyıl görev yapmak üzere üç üyeden oluşur. İzin belgesine sahip işletmelerin denetimi MADDE 15 – (1) İzin belgesi verilmiş işletmeler, yılda en az iki kez kontrol görevlileri tarafından denetlenir. ç) İşletmede gerek görüldüğü hâllerde, işlemden geçirilen ahşap ambalaj malzemelerinin %1’i oranında örnek alınır. Örnekler müdürlüklere, zirai mücadele araştırma enstitü müdürlüklerine veya orman fakültelerine analiz yapılmak üzere gönderilir,” Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca, 4/12/2011 tarihli Yönetmeliğin değiştirilmesi çalışmalarında Odamızdan da görüş istenmiştir. Odamız, bu kez ahşap ambalaj malzemeleri ısıl işlem fırınlarının kapasite raporunun düzenlenmesinde, TOBB mevzuatında yer alan üretim konusunda uzman mühendis tarafından kapasite raporlarının düzenlenmesi gerektiğine yönelik resmi görüşünü vermiş ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri ile yaptığı görüşmelerde bu konu tüm yönleriyle anlatılmıştır. ̓"IǵBQ"NCBMBK.BM[FNF MFSƌOƌO*TMƞǵMFNF5BCƌ5VUVMNBT WF ƞǵBSFUMFONFTƌOF %BƌS :ÚOFU NFMƌL̓(RG: 27/5/2015, 29368) Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca 4/12/2011 tarihli Yönetmeliğin değiştirilmesi çalışmalarında Odamızdan da görüş istenmiştir. Odamız, bu kez denetimlerin bir Orman Endüstri Mühendisi ve bir Ziraat Mühendisinin birlikte yapmaları ile ahşap ambalaj malzemeleri ısıl işlem fırınlarının kapasite raporunun, TOBB mevzuatında yer alan üretim konusunda V[NBO NàIFO EƌT tarafından kapasite raporlarının düzenlenmesi gerektiğine üzerinde durmuştur. Ayrıca resmi görüş ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri ile yapılan görüşmelerde bu konular tüm yönleriyle anlatılmıştır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca 27/5/2015 tarihli ve 29368 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ahşap Ambalaj Malzemelerinin Isıl İşleme Tabi Tutulması ve İşaretlenmesine Dair Yönetmelik yürürlüğe konulmuştur. Bu Yönetmelik hükümleri yayınlandığından 3 ay sonra yürürlüğe girecektir. Bu Yönetmelikte şu hususlar yer almıştır. “Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; l) Kontrol görevlisi: Bakanlık tarafından resmî kontrol yetkisi verilen, bu Yönetmelik kapsamındaki işletmeleri ve ahşap ambalaj malzemelerini, bu Yönetmelik hükümlerine göre denetleyen, Genel Müdürlük, il müdürlüğü veya müdürlükte görevli ziraat mühendisi ile; Genel Müdürlük, il müdürlüğü, müdürlük, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğünün merkez veya taşra teşkilatında görevli orman endüstri mühendisini, İzin belgesi başvurusu MADDE 5 – (1) c) Isıl işlem fırınında; bir partide yer alabilecek en fazla ahşap ambalaj malzemesi miktarının, demonte halde ısıl işlem uygulaması yapılacak ahşap malzemeler için m³ cinsinden, montajlı halde ısıl işlem uygulaması yapılacak her bir ahşap ambalaj malzemesi çeşidi için adet cinsinden hesaplanmış olarak, üretim konusu ile ilgili mühendisçe hazırlanmış kapasite raporu, İzin belgesine esas denetim MADDE 11 – (1) İzin belgesine esas denetim; bir ziraat mühendisi ile bir orman endüstri mühendisinden oluşan kontrol görevlileri tarafından; bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi, ikinci fıkrasının (c), (ç), (e) ve (f) bentleri ve üçüncü fıkrasının (d) bendinde belirtilen esaslara uygun olarak, aşağıdaki şekilde yapılır. İzin belgeli işletmelerin denetimi MADDE 12 – (1) İzin belgeli işletmelerin denetimleri; birinci dönemde en geç haziran, ikinci dönemde en geç aralık ayı içerisinde olmak üzere, yılda en az iki kez,bir ziraat mühendisi ile bir orman endüstri mühendisinden oluşan kontrol görevlileri tarafından yapılır. Denetimlerde, ısıl işlem operatörleri de hazır bulunur. Yetkili komisyonun oluşturulması, çalışması ve görevleri MADDE 14 – (1) Yetkili Komisyon; Genel Müdürlükçe belirlenecek iki üye ve TMMOB Orman Mühendisleri Odasının tespit edeceği bir üyenin katılımı ile 1 yıl görev yapmak üzere, üç üyeden oluşur.” Böylece Oda olarak yaptığımız hukuk mücadelesi ve idari girişimler sonucunda son Yönetmelikte olumlu düzenlemeler yapılmıştır. Bu bağlamda, yaptıkları düzenleme için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına teşekkür ederiz. Ancak, Odamıza gönderilen Yönetmeliğin taslağında yer almayan, Danıştay 10. Daire kararı ile bu Yönetmeliğin ruhuna aykırı olarak ƞ[ƌO CFMHFTƌ PMNBZBO ƌǵ MFUNFMFSƌOEFOFUƌNƌ başlıklı aşağıdaki 13. Madde içinde düzenlenen̓ iƌLƌ [ƌSBBU NàIFOEƌTƌOEFO PMVǵBOWFZBw ibaresini hiç uygun bulmadığımızı ve bu ibarenin ip- tali için Danıştay’da iptal davası açacağımızı burada belirtmek isteriz. “İzin belgesi olmayan işletmelerin denetimi MADDE 13 – (1) Haklarında, ISPM 15 işaretlemesi yaptığına yönelik şüphe oluşan veya ihbar bulunan, izin belgesi sahibi olmayan işletmelerde; ISPM 15 işaretlemesi yapılıp yapılmadığının tespiti amacı ile iki ziraat mühendisinden oluşan veya bir ziraat mühendisi ile bir orman endüstri mühendisinden oluşan kontrol görevlilerince denetim yapılabilir. Denetimde tespit edilen hususlar, düzenlenecek tutanakta belirtilir.” 4BZHEFǘFS NFTMFLUBǵMBS N[ Hepinizin uzun süreden beri Resmi Gazetede yayımlanmasını beklediğimiz “Orman Yetiştirme Materyalleri Piyasasında Yetkilendirme, Denetleme Ve Orman Bitki Pasaportu Yönetmeliği” ile “Ormancilik Karantina, İnspektör ve Fümigasyon Yönetmeliği” taslaklarının yürürlüğe konulması için, OSB ile OGM’nin gayretlerini beklemekteyiz. Oda Yönetim Kurulu olarak, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da, mesleğimiz ve meslektaşlarımızın hak ve yetkilerini her platformda korumaya devam edeceğimizi bir kez daha belirtmek isteriz. Yapılan bu Yönetmelik düzenlemesinin meslektaşlarımız ve mesleğimize hayırlı olmasını dileriz. Saygılarımızla. 0%":½/&5ƞ.,636-6 /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 7 ODAMIZDAN 6 4 6 3 6 : 6 % #"4*/ 0%".*;*/#634"03."/#½-(&.Ã%Ã3-ÃƗÃ4*/*3-"3*ƞ±ƞ/%& #6-6/"/'*45*,±".*½;&-"Ɨ"±-"/%*3."4")"4*/%"4"Ɨ-*, #","/-*Ɨ*/"7&3ƞ-&/½/ƞ;/ƞ/ƞ15"-ƞ/&%"ƞ3#634"ƞ%"3& ."),&.&4ƞ/ƞ/ , /0-6 ,"3"3* )ƞ±& 4":*-"3", 4&±ƞ.-&3&:½/&-ƞ,Ƶ&)ƞ3)"45"/&4ƞ5&.&-ƞ"5*-.",5"%*3 0 rman Mühendisleri Odasının; Bursa Orman İşletme Müdürlüğü, Çalı Orman İşletme Şefliği, Çalıköy Serisi 23,24 ve 25 nolu bölmelerinde Odamıza tahsis edilen 515.000 m2’lik (51 Hektar) çok başarılı Fıstık Çamı özel ağaçlandırma sahasının, N LTN )B ̓ kısmının, Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın 11.9.2013 tarihli ön izin oluru ile Sağlık Bakanlığına tahsis edildiği ve ön izin işleminin iptali için #VSTB ƞEBSF .BILFNFTƌOEF UBITƌTƌO ƌQUBMƌ ƌÎƌO EBWB BÎMEǘ EBWB TPOVOEB UBSƌIMƌ WF , TBZM LBSBSZ MB “mülkiyet konusundaki uyuşmazlıktan kaynaklanan söz konusu dava nedeniyle ön izin verilmesine olanak bulunmadığından, dava konusu işlemin hukuka aykırı olarak tesis sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline” denilerek ön iznin iptal edildiği Odamızın internet sayfasında kamuoyu ile paylaşılmıştı. 8 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ Ülkemizde son dönemlerde hukuk kuralları ihlalinin olağan hale geldiği, doğal dokunun sürekli rant uğruna tahrip edildiği, hukuka göre olayların şekillenmesi yerine, olaylara göre hukukun şekillendirildiği kamuoyunun gözleri önünde cereyan etmektedir. Anayasanın 138 inci maddesinde yer alan “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez” hükmünü, Orman Genel Müdürlüğü, Bursa Valiliği, Bursa Orman Bölge Müdürlüğü hiç görmüyorlar mı? Bu idareler mahkemenin kesin kararını, Anayasa ve yasaların açık ve bağlayıcı hükümlerine rağmen, seçim öncesi göstermelik Şehir Hastanesi temelinin atılması için nasıl ihlal edebilmektedirler? Bir gün adalet önünde hesap verebileceklerini hiç düşünmüyorlar mı? Adının ve görevlerinin başında orman kelimesi bulunan ve ormanları korumakla mükellef olan, Orman Genel Müdürlüğü ile Bursa Orman Bölge Müdürlüğünün bu hukuksuzluktan derhal geri dönmelerini acilen talep ediyoruz. Ağaç katliamının ülke gündeminin devamlı ön sıralarında olduğu günümüzde, yeşil dokunun korunmasına yönelik olarak, Bursa 1. İdare Mahkemesi kararının ormancılık camiasına ve tüm çevre dostlarını sevindiren kararın ihlal edilmesini şiddetle kınıyor, hukuk dışı olan temel atma işinden vazgeçilmesi hususunu bir kez daha ilgililerin dikkatlerine sunuyoruz. Diğer mesleki konulardaki hukuk mücadelelerinde olduğu gibi, bu konuda da başlatmış olduğumuz hukuk mücadelesini sonuna kadar sürdüreceğimizi kamuoyuna duyuruyoruz. 0SNBO.àIFOEƌTMFSƌ0EBT :ÚOFUƌN,VSVMV ODAMIZIN HUKUK MÜCADELESİNDE ORMANLARIMIZ LEHİNE ÖNEMLİ BİR YARGI KARARI DAHA ALINDI i03."/ ,"/6/6/6/ ."%%&4ƞ/ƞ/ 6:(6-"." :½/&5.&-ƞƗƞw/ƞ/ 03."/ "-"/-"3*/%" "4'"-5 7& )";*3 #&50/ 4"/53"--&3ƞ ,636-."4*/" ƞ;ƞ/ 7&3&/ )Ã,Ã.-&3ƞ/ƞ/ ƞ15"-ƞ ƞ±ƞ/ %"/*Ƶ5":%" "±5*Ɨ*.*;%"7"%":Ã3Ã3-ÃƗÃ/%63%636-."4*/","3"37&3ƞ-%ƞ Odamızca; orman alanlarında asfalt ve hazır beton santrallerinin kurulmasına izin veren, Orman Genel Müdürlüğünün 18.04.2014 tarih ve 28976 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, i0SNBO ,B OVOVOVO OD .BEEFTƌOƌO 6ZHVMBNB :ÚOFUNFMƌǘƌwnin 3. maddesinin birinci fıkrasının (ll) bendindekii5FTƌTw̓ tanımı içerisinde yer alan “asfalt ve beton karıştırma ünitelerini,” ibaresinin yürütmesinin durdurulup iptali için Danıştay 8. Dairesinde açılan davada bu ibarenin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Danıştay 8. Dairesinin yürürlüğün durdurulmasına dair 17/9/2014 tarihli ve E:2014/5492 sayılı kararında, “…dava konusu düzenlemede yer alan asfalt ve beton karıştırma ünitelerinin, madencilikle ilgili olmaması veya madencilik faaliyeti için destek niteliğinde de olmaması nedeniyle, madencilik faaliyeti için zorunlu olan tesisler olarak kabul etmeye hukuken olanak bulunmamaktadır. Bu duruma, dava konusu düzenlemenin dayanağı yasada yer almayan, “asfalt ve beton karıştırma ünitelerini,” ibaresine, “Orman Kanununun 16 ncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği”nin 3. maddesinde yer verilmesine üst hukuk normuna uyarlılık bulunmamaktadır” denilerek dava konusu “asfalt ve beton karıştırma ünitelerini,” ibarenin yürürlüğü durdurulmuştur. Benzer düzenleme, bu Yö- netmelik ile yürürlükten kaldırılan 30/9/2010 tarihli ve 27715 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan i0SNBO ,BOVOVOVO OD .BEEFTƌOƌO 6ZHVMBNB :ÚOFUNFMƌǘƌwnin 4. maddesinin birinci fıkrasının (ff ) bendinde i5FTƌTw̓ tanımı içerisinde̓ “işleme tesisleri kapsamında hazır beton ve asfalt üretimi yapılan tesisleri” ibaresi olarak yer almış ve bu ibarenin de iptali için Danıştay’da dava açmıştık. Bu davada, Bakanlığın yanında iki özel sektör firması da davaya müdahil olmuştu. Anılan davada bu ibarenin durdurulmasına karar verilmişti. Danıştay’da 30/9/2010 tarihli Yönetmelik iptal davası esastan devam ederken, önceki karar dikkate alındığında, Danıştay’ın iptal kararını vermesinin çok muhtemel olduğu dikkate alındığında; 18/4/2014 tarihli Yönetmelikte aynı düzenlemenin yapılmış olması, bazı kişilerin ormandan bu bağlamda izin almalarının önünün açılması için bu düzenlemenin yapılmış olabileceği yönünde akıllarda kuşku uyandıran bazı soru işaretlerinin doğmasına neden olmuştur. Bu bağlamda, Orman ve Su İşleri Bakanlığından aşağıdaki soruların cevaplarının kamuoyu önünde verilmesini bekliyoruz. 1- Orman alanında asfalt ve hazır beton santralleri kurulması izni için 30/9/2010 tarihli Yönetmeliğe göre İdareye başvuran, ancak bu Yönetmeliğin “işleme tesisleri kapsamında hazır beton ve asfalt üretimi yapılan te- sisleri” ibaresinin yürürlüğünün durdurulduğu 22/2/2011 tarihine kadar sonuçlandırılamayan ve Danıştay YD kararı nedeniyle izin verilmeyen kaç kişiye, kimlere, nerelerde 18/4/2014 tarihli Yönetmelik ile asfalt ve hazır beton santrali tesisi kurma izni verilmiştir? 2- Orman alanında asfalt ve hazır beton santralleri kurulması izni için 18/4/2014 tarihli Yönetmeliğe göre idareye başvuran, ancak bu Yönetmeliğin “asfalt ve beton karıştırma ünitelerini,” ibaresinin yürütmesinin durdurulduğu 17/9/2014 tarihine kadar kaç kişiye, kimlere, nerelerde asfalt ve hazır beton santrali tesisi kurma izni verilmiştir? 3- Yine orman alanında asfalt ve hazır beton santralleri kurulması izni için 18/4/2014 tarihli Yönetmeliğe göre İdareye başvurmuş, ancak 17/9/2014 tarihli YD kararı nedeniyle izin işlemleri sonuçlandırılmamış kaç kişi vardır, kimledir ve başvuruları hangi yerler için yapmışlardır? Ormancılık mesleği alanında en büyük anayasal kamu kuruluşu olarak, Orman ve Su işleri Bakanlığından, kamuoyu önünde yukarıdaki sorular hakkında açıklama yapılmasını beklemekteyiz. Oda olarak ormanlarımız, ormancılığımız ve meslektaşlarımız yararına olacak mücadelemizi idari ve adli hukuk zemininde sürdürmeye devam edeceğiz. Bu kararın mesleğimiz ve meslektaşlarımıza hayırlı olmasını dileriz. 0%":½/&5ƞ.,636-6 /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 9 ODAMIZDAN F%0Ɨ36 %0Ɨ"7&03."/$*-*, 4&.10;:6.6 "."±7&,"14". Orman Mühendisleri Odası, Cumhuriyetin 100 üncü yılına (2023 yılı) kadar i2023’ e DOĞRU DOĞA VE ORMANCILIK SEMPOZYUMUw ana başlığı altında, doğa ve ormancılığa ilişkin tüm konuların tartışılacağı birden fazla sempozyumlar düzenleme kararı almıştır. Sempozyumun birincisi; 2427/Kasım/2011 tarihleri arasında aşağıdaki beş konuda, 1-Doğa ve ormancılığa ilişkin sözleşmeler, taahhütler ve benzer politika araçlarının geliştirilmesi, 2-Kaliteli su üretiminde ormanlar ve ormancılığımız, 3-Yenilenebilir enerji üretiminde ormanlar ve ormancılığımız, 4-Ormancılık hizmetlerinin yapılmasında serbest ormancılık bürolarının fonksiyonu 5-Türkiye orman endüstrisi ve ağaç işleri endüstrisinin gelişmesinde, 5531 sayılı Kanun ve ormancılığımızın yeri Sempozyumun ikincisi; 31/ Ekim/2013-03/Kasım/2013 tarihleri arasındaaşağıdaki dört konuda, 10 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 1-Orman ekosistemi temelinde Türkiye Ormanlarına yönelik odun dışı bitkisel ürünler, 2-Orman ekosistemi temelinde Türkiye’nin av ve yaban hayatı, 3-Türkiye orman ekosistemi ve yetişme muhiti analizi, envanteri, planlaması ve haritacılığı, 4-Gerçek ve tüzel kişilerin 5531 sayılı Kanuna yönelik hizmet alımları ve irdelenmesi 1. ve 2. , sempozyum bildirileri kitap haline getirilmiş, sonuç bildirileri ve çıktıları kamuoyu ile paylaşılmıştı; Bu kez, VZHVMBNBZB ZÚ OFMƌL CƌMEƌSƌMFSƌO UBSUǵMBDBǘ TFNQP[ZVNVO àÎàODàTà ,BTN,BTN UB SƌIMFSƌ BSBTOEB "OUBMZBEB aşağıdaki üç konuda yapılacaktır. ma ve n en r d tic imlil üstr gö aret ik, d isin ka zetim inde ış de ran v tin e a Or Or m ka an yn ek re ak osi kre lı d st as oğ em yo al i n ek O os rm en iste an va mi nt nd er e ,"4*."/5"-:" 4FNQP[ZVNLPOVCBǵMLMBS Orman ekosisteminde envanter Orman ekosistemi kaynaklı doğal rekreasyon Orman endüstrisinde verimlilik, dış ticaretinde gözetim ve karantina ,0/6":3*/5*-"3*7& #&,-&/5ƞ-&3 Sempozyum konularında hazırlanacak bildirilerde istenen ayrıntılar ve beklentiler BǵBǘEBLƌ ǵFLƌMEFPMBDBLUS iOrman ekosisteminde envanterw başlığı altında hazırlanacak bildirilerde; aşağıdaki konularda, kurumsal bilgi sistemleri ve klasik sistem kullanılarak envanter yapılması, değerlendirilmesi ve raporlanması konuları işlen4&.10;:6. melidir. ,0/6-"3* a) Odun dışı bitkisel ürünler, i2023’e DOĞRU 3. DOĞA VE b) Odun dışı hayvansal ürünler ORMANCILIK SEMPOZYUMUw c) Biyolojik çeşitlilik ana başlığı altındaki bildirilerde “Orman ekosistemi kaynaklı aşağıdaki konular işlenecektir. doğal rekreasyon” başlığı altında hazırlanacak bildirilerde; 6831 sayılı Orman Kanunu, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 3234 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği, Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanun ve bu kanunlara ilişkin ikincil mevzuat hükümleri dikkate alınarak aşağıdaki konular incelenmeli, değerlendirilmeli ve öneriler yapılmalıdır. a) Ormanın sosyo kültürel yararları bağlamında doğal rekreasyon alanlarının belirlenmesine yönelik kriterler, planlama ve projelendirme esasları, b) Ülkemizin doğal rekreasyon potansiyelinin iç ve dış turizme kazandırılması, c) Ülkemizin doğal rekreasyon alan kullanımının ekonomiye katkıları, “Orman endüstrisinde verimlilik, dış ticaretinde gözetim ve karantina” başlığı altında hazırlanacak bildirilerde; a) Orman endüstrisi ve ağaç işleri endüstrisine yönelik üretimde verimliliğin artırılması, verim artışında 5531 sayılı Kanunda mesleki faaliyet konuları ile mesleki hak ve yetkileri düzenlenen, Orman Endüstri Mühendisi ile Ağaç İşleri Endüstri Mühendislerinin fonksiyonu, b) Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yürütülen orman endüstrisi ve ağaç işleri endüstrisine yönelik ürünlerin ithalatında; dış gözetimi yapacak uluslararası gözetim şirketlerinin oluşumu ve yetkili konu uzmanları, c) Ekonomi Bakanlığınca 4703 Sayılı “Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun” hükümlerine göre yürürlüğe konulan dış ticarette ürün güvenliği ikincil mevzuatında; orman endüstri ürünleri ile orman bitkilerine ilişkin ithalat ve ihracat denetimlerinde yetkili konu uzmanları, Hususlarında incelemeler yapılarak mevcut durumun tespiti, 5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu”, orman idaresi mevzuatı ile 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği, Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanun hükümleri dikkate alınarak irdelenmeli ve öneriler yapılmalıdır. kitapçığında yer alacak, ancak sunulacak olan bildiri sayısı program olanakları çerçevesinde belirlenecektir. #ƞ-%ƞ3ƞ½;&5ƞ:";*. ,63"--"3* 1- Özetler 250 sözcükten fazla olmamalıdır. 2- Özet metin, bilgisayar ortamında MS Word 2007 veya daha üst versiyonda yazı karakteri ile #ƞ-%ƞ3ƞ±"Ɨ3*4* 1,15 satır aralığıyla, Times New Sempozyuma bildiri sunmak Roman fontu ve 11 punto ile yaisteyen kişi ve kuruluşlar; en fazzılmalıdır. la 250 sözcükten oluşan CƌMEƌSƌ̓ 3- Özet metinde; bildiri başlıÚ[FUMFSƌOƌ e-posta yolu ile &ZMàM tarihine kadar “Baş- ğı, yazar(lar) bilgisi, E-Posta adresi vuru Formu” ekinde Sempozyum bildiri içeriği yer almalı ve italik Sekreteryasına ulaştırmaları ge- yazılmalıdır. rekmektedir. Kabul edilen bildiri metin#ƞ-%ƞ3ƞ.&5/ƞ:";*. leri, &LƌN tarihine ka,63"--"3* dar Sempozyum Sekreteryasına Bildiriler, bilgisayar ortamında e-posta ile gönderilecektir. Bu taMS Word 2007 ya da daha üst verrihten sonra gönderilen bildiriler siyonda yazılmış olmalıdır. Bildirideğerlendirilmeyecektir. ler özden uzaklaşmayacak şekilde hazırlanmalı ve 12 sayfadan fazla olmamalıdır. Yazı karakteri “Times #ƞ-%ƞ3ƞ,"#6- New Roman” olup, kullanılacak ,63"--"3*7& karakter büyüklüğü 11 punto ve 46/6.-"3 1,15 (bir virgül onbeş) satır aralığı * Bildiriler kişi ve/veya kuruluş- uygulanmalıdır. Metin bölümlerilar adına verilebilir. nin altında 1 (bir) ve üstünde 1,5 * Çeviriler, ticari amaçlı yazı- (bir buçuk) satır boşluk bırakılmalar, kaynağı belirtilmeden yapı- lıdır. Metin iki yana yaslı, paragraf lan alıntılar içeren bildiriler kabul başında 1 (bir) girinti olmalı, paedilmeyecektir. ragraflar arasında boşluk bırakıl* Bildiri özetleri incelenerek, mamalıdır. kabul edilebilirlik açısından bir ön Başlık büyük harflerle koyu ve değerlendirmeden geçirilecektir. metin alanı ilk satırına ortalanarak * Uygun bulunan bildiri özet- yazılmalıdır. Başlıktan sonra yazar leri, tamamlayıcı bilgilerle birlikte adı ve soyadı yazılmalı, bunun altındaki satırda yazarların varsa kuyazar(lar)ına gönderilecektir. rumları belirtilmelidir. Ad, soyadı * Bir özetin uygun bulunması, ve kurum adlarının yazılmasında bildirinin sempozyumda sunulsadece ilk harfler büyük olmalıdır. mak üzere kabul edilmiş olduğu Bildiri metinleri; özet, giriş, geanlamını taşımamaktadır. Bildirilişme (metot, konular, bulgular, nin kabul kararı, bildiri tam metni tartışma, değerlendirme), sonuç üzerindeki değerlendirme sonuve öneriler ile kaynaklar bölümcu kesinleşecektir. Kabul edilen lerinden oluşmalı ve başlıklar ilk bildirilerin tamamı sempozyum /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 11 ODAMIZDAN harfler büyük olacak şekilde koyu yazılmalıdır. Faydalanılan kaynaklar, kaynağın metinde kullanıldığı yerde parantez içerisinde yazarın veya yazarların soyadları ve kaynağın yayınlandığı yıl verilerek belirtilmelidir. Atıflar, atıf yapılan kaynaklar metinde satır sonunda (Girgin, 2011), (Coşkun ve Toksoy, 1993), ikiden fazla yazar olması durumunda ise (Yeşil ve Ark., 1996) şeklinde verilmelidir. Kaynakların yazılmasında karakter büyüklüğü 9 punto olmalıdır. Kaynaklar alfabetik sıraya göre hazırlanmalı, aşağıdaki örneklere uygun olarak ve eksiksiz yazılmalıdır. Makale:Yavuz, H., Saraçoğlu, N., 1999. Kızılağaç için uyumlu ve uyumsuz gövde çapı modelleri, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, sayı: 23, s: 1257-1282, Ankara. Kongre-sempozyum tebliği veya poster: Türker, Ö ve Aydın Coşkun, A, 2011. Orman Su ilişkilerinin Hukuki Analizi 2023’e doğru, 1. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 21-27 Kasım 2011, s:319-326, Antalya. Kitap: Evcimen, B. S., 1978, Türkiye’de Orman Amenajmanının Gelişimi (I. Bölüm: İmparatorluk Dönemi), İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No:2403/249. İstanbul. Kitaptan bir bölüm: Little, C.H.A., Pharis, R.P., 1995. Hormonal control of tree stem growth. In: Gartner, B.L. (Ed.), Plant Stems: Physiology and Functional Morphology, Academic Press, New York, pp. 281-319. ,":*57&,"5*-*. Sempozyumda sözlü bildiri sunacak kişilerin (her bildiri için en çok bir kişi) yol, yemek ve konaklama giderleri, Oda Yönetim Kurulu kararına uygun olarak Oda tarafından karşılanacaktır. Sempozyuma başvuru formu Oda’nın XFC TBZGBTOEB da yer almaktadır. Sempozyuma katılacakların belirlenmesi, sempozyumun amaçlarına uygun olarak ve kapasite dahilinde Oda Yönetim Kurulunca kesinleştirilecektir. 4&.10;:6.5",7ƞ.ƞ &ZMàM Bildiri özetlerinin son teslim tarihi &ZMàM Bildiri özetleri kabul/ret bildirim tarihi &LƌN Bildiri tam metni son teslim tarihi 4&,3&5&3:" 4&.10;:6.4&,3&5&3:"4* Aynur GÜNEŞ YILMAZ Orman Mühendisi Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman ve Su İşleri Uzmanı "ESFT Orman Mühendisleri Odası Genel Merkezi Beştepeler Mah. 31. Sok. No:3 Beştepe- Yenimahalle/ANKARA 5FMFGPOƞǵ t0EB(FOFM.FSLF[ƌ t#&-(&(&±&3: 0 312 215 01 81 &1PTUB [email protected] www.ormuh.org.tr "ǘ"ESFTƌ http://dogaveormanciliksempozyumu.ormuh.org.tr 12 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ UZMAN S AH AS I 50.36,-"3*/,".:0/":Ã,-&/.&4ƞƞ±ƞ/ (&-ƞƵ5ƞ3ƞ-&/:&/ƞ#ƞ3,0.#ƞ/&:Ã,-&.&4ƞ45&.ƞ &-7ƞ/$ƞ7&0-6,,0.#ƞ/"4:0/6 1SPG%S))VMVTƌ"$"3 KTÜ Orman Fakültesi (ƞ3ƞƵ Ormanlar yenilenebilen doğal kaynakların en önemlilerinden birisidir. Yine orman işletmeciliği için odun hammaddesi üretimi teknik, ekonomik, ergonomik ve çevresel açılardan önem arzeden vazgeçilmez bir faaliyettir. Özellikle ülkemiz gibi genelde ormanları dağlık arazide bulunan ülkelerde odun üretimi çok daha fazla önem taşır. Odun hammaddesi taşıma faaliyetleri bölmeden çıkarma ve uzak nakliyat olmak üzere iki ana aşamadan oluşmaktadır. Bölmeden çıkarılan odun hammaddesinin orman yolu kenarlarında (rampalarda) kamyonlara yüklenmesi, taşınması ve depolarda boşaltılması işleri de yine bölmeden çıkarma faaliyeti gibi önemli faaliyetlerdendir. Ormancılıkta gelişmiş ülkelerdeki üretim mekanizasyonu oranı ülkemize oranla çok daha yüksektir. Topoğrafik yapısı Türkiye’ye benzeyen Avusturya’da üretim faaliyetlerinde mekanizasyon kullanım oranı % 86 dolaylarında iken ülkemizde bu oran sadece % 6-7 civarındadır (Acar, 1998; Acar vd., 2000). OGM’nin yıllık odun üretiminin yaklaşık 15 milyon m3’ü endüstriyel odun, 10 milyon steri ise yakacak odun olarak gerçekleştirilmektedir. Ülkemizdeki yıllık odun hammaddesi tüketimi ise ortalama 23-24 milyon m3/yıl’dır (Kaplan, 2007, Acar vd., 2008). OGM’nin yaptığı odun hammaddesi üretiminin yaklaşık %60’ını endüstriyel odun üretimi, bunun da % 40’ını tomruk üretimi oluş- turmaktadır (DPT, 2001). Ülkemizde güç ve pahalı bir yapıda olan odun üretim çalışmalarında orman içerisindeki kamyona yükleme çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Genelde insan gücü ya da yükleyici makinalarla gerçekleştirilen bu yükleme işi güç, pahalı ve riskli bir çalışmadır. Ülkemizde her yıl ortalama 50 milyon adet tomruk üretilmektedir. Bu tomruklar orman içerisinden orman yolu kenarına getirildikten sonra kamyonlarla depolara taşınması için yine her yıl 500 bin sefere yakın kamyon yüklemesi işi yapılmaktadır. Orman yolu kenarına kadar bölmeden çıkarılan odun hammaddesi ve özellikle tomruk vasfındaki değerli ve ağır yapıdaki ürünler en kısa sürede yüklenerek depolara nakledilmelidir. Bu şekilde hem ürünlerin kalite kaybı önlenmekte hem de orman içerisindeki iş akışı sekteye uğratılmış olmaktadır. Bu nedenle orman işçileri kamyonları boşta bekletmemek için gerektiğinde sürütme işlerine ara vererek yükleme işlerini de gerçekleştirmektedirler. Kamyonların bekletilmemesi gibi yükleyicilerin de bekletilmemesi önemlidir. Belirli bir bölgede fazla miktarda odun üretimi olmayan alanlarda, yükleyiciler ekonomik olmaması nedeniyle kullanılmamakta ve mecburen insan gücüyle elle yükleme işine gidilmektedir. Bu çalışmanın amacı; tomrukların orman içerisinde kamyonlara yüklenmesi için yapay oluk güzergahı ve el vincinden oluşan yeni bir alternatif kombine yük- leme sisteminin geliştirilmesi ve sistemin iş akışı açısından değerlendirilmesidir. 2 03."/$*-*,5" ,".:0/"50.36, :Ã,-&.&5&,/ƞ,-&3İ Yükleme işlerinde duruma göre elle yükleme aletlerinden kendi gücü ile iş gören yükleme makinelerine kadar çok değişik tipte araç kullanımı söz konusudur. Kullanılacak araçların tipi, yüklemenin yapıldığı yere, yüklenecek parça yükün boyut ve miktarına, iş gücü durumuna ve ekonomik koşullara bağlı olarak değişir. Sanayi ve yakacak odunu gibi küçük boyutlu ürünler genellikle araçlara elle yüklenir. Tomruk ve uzun gövdelerin yüklenmesinde ise yine bir ölçüde elle yükleme söz konusu olmakla birlikte daha çok çeşitli tip ve büyüklükte yükleme makineleri kullanılır (Resim 1 ve 2). Yüklenecek odun miktarının fazla olması yükleme işinde yüksek kapasiteli yükleme makinelerinin kullanımını gerektirir. Ormancılıkta değişik yükleme metotları mevcuttur. Genel olarak incelendiğinde yükleme işinde kullanılan güç kaynağı bakımından; insan gücü ve yardımcı araçlar ile yükleme, hayvan gücünden yararlanarak yükleme ve makineli yükleme şeklinde bir sınıflandırma yapmak mümkündür. Ülkemiz koşullarında yapraklı ağaç tomruklarının elle yüklenmesinde verim 6,4 m3/işçi/gün, iğne yapraklı ağaç tomruklarının elle yüklenmesinde ise günlük /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 13 UZMAN S AH AS I Resim 1. Rampadan ve yerden yuvarlanarak yükleme Resim 2. Hidrolik kıskaçlı yükleyici ve Liebher yükleme vinci ile yükleme verim 12,0 m3/işçi/gün olarak hesaplanmıştır. Yapraklı ağaç tomruklarının elle çalışan vinçle yüklenmesinde ise verim 9,3 m3/işçi/ gün, iğne yapraklı ağaç tomruklarında ise verim 14,2 m3/işçi/gün olarak belirlenmiştir. İğne yapraklı ağaç tomrukları için rampadan yüklemede verim 35,6 m3/işçi/ gün, yapraklı ağaç tomruklarının kreynle yüklenmesinde ise verim 39,8 m3/işçi/gün olarak hesaplanmıştır (Erdaş vd., 2014). İğne yapraklı ağaç tomrukları yapraklı ağaç tomruklarına göre daha yoğundur. Dolayısıyla, ağırlıklarının az olması nedeniyle günlük verim, iğne yapraklı ağaç tomruklarında yapraklı ağaç tomruklarınkinden yaklaşık iki kat daha fazladır. Kamyona makinalı yüklemede yükleme yerinin eğimi, zemin ve hava durumu ile tomrukların yüklenmeye uygunluğu, istiflerin 14 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ kamyondan uzaklığı ve yükleme yüksekliği gibi faktörler değerlendirme sonucunu belirlemektedir. Makine ile uygulanan yükleme yöntemlerinden elde edilen verimlerin elle uygulanan yükleme yöntemlerinden elde edilen verimlere göre büyük farklar gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca makina ile yapılan yüklemede iş emniyeti de önemli bir artı faktördür (Erdaş vd., 2014). 3 50.36,-"3*/ ,".:0/" :Ã,-&/.&4ƞ '""-ƞ:&5-&3ƞ Odun hammaddesinin bölmeden çıkarma safhasından sonraki ana taşıma safhası; ara depo ya da orman yolu kenarı istif yerlerinde kamyonlara yükleme, yüklü gidiş, son depo ya da fabrikalarda boşaltma ve boş dönüş safhaların- dan oluşmaktadır. Bu dört iş safhasından yükleme safhası, diğer iş safhalarına nazaran daha uzun bir süre almaktadır (Acar, 1998). Ormancılıkta odun hammaddesi taşıma faaliyetlerinde yükleme işleri, gerek masraf gerekse de taşıma işlerinin akışının devamlılığı yönünden büyük öneme sahiptir. Türkiye’de genellikle elle gerçekleştirilen kamyona yükleme işleri için yapılan harcamaların tutarı ortalama 400 TL/kamyon (2014 yılı) kadardır. Rampaların taşıma sırasında tıkanmaması için bölmeden çıkarılan emvalin bir an önce kamyonlara yüklenmesi gerekir. Bugün ülkemizde insan gücü veya yükleyicilerin kullanıldığı iki önemli yükleme yöntemi söz konusudur. İnsan gücü ile yüklemede iş güçlüğü, işçi temini problemi, yükleme süresinin fazla olması ve iş kazası riski önemli etkenlerdendir. Rampada bir günde sadece birkaç kamyon yüklemesi için pahalı yükleyicilerin kiralanması da ekonomik açıdan rantabl olmayan bir durumdur. Ülkemizde son yıllarda iş hacmi yüksek olan işlerde ve satış depolarında kısmi bir makineli çalışma görülmekle birlikte orman içi istif yeri ya da rampalarda yükleme işleri halen çoğunlukla elle yapılmaktadır. Son zamanlarda, işletme satış depolarında ve orman içi istif yerleri ile rampalarda Caterpillar 920 istifleyici, Granab 9000 yükleme vinci ve Liebher 902 yükleme vinci gibi makinelerle yükleme işlerinin yapılmaktadır. Yükleme, odun hammaddesi nakliyatının aksaksız olarak gerçekleştirilmesi bakımından önemli bir fonksiyona sahiptir. Bu fonksiyonun etkinliği, yükleme faaliyeti ile bölmeden çıkarma ve orman yolunda taşıma arasında iyi bir koordinasyonun sağlanmasına bağlıdır. Randımanlı bir yükleme faaliyeti için, taşımayı gerçekleştiren kamyon ve benzeri araç sayıları ile yükleyici kapasiteleri ya da yükleme ekibi olanaklarının yükleme öncesi beklemelerle zaman kayıplarına meydan vermeyecek şekilde dengelenmesi ve organize edilmesi gerekir. Depolarda yükleme sırasında yükleyici araçları tedarik etme ve rantabl kullanma mümkündür. Zira yüklenecek ürün miktarı depolarda yeterince mevcuttur. Ancak orman içerisinde yükleme zamanı – yüklenecek odun miktarı vs belli olmamakla birlikte yükleyici aracını orman içerisinde bekletmek de rantabl değildir. Bu nedenle basit, ucuz, hafif ve taşınabilir (portabl) yapıdaki taşınabilir el vinci ve oluk kombinasyonu ile bu alternatif yükleme sisteminin kullanılması orman içi yükleme çalışmalarında pratik, ekonomik ve ergonomik açılardan yararlı olacaktır. 4 &-7ƞ/$ƞ7& 0-6,4ƞ45&.ƞ ,0.#ƞ/"4:0/6 ƞ-&50.36,-"3*/ ,".:0/" :Ã,-&/.&4ƞ Bu çalışmada taşınabilir el vinci ve polietilen oluk kombinasyonu ile orman içi yol kenarlarındaki (rampalarda) yükleme işi için alternatif bir ara yöntem geliştirilmiştir. Bu kombine yükleme yöntemi özgün ve portabl bir yapıda olup bölmeden çıkarma ve uzak nakliyat çalışmaları arasında üretim akışını engellemeyecek bir organizasyonu kapsaması bakımından da önemlidir. Polietilen oluklardan oluşturulan yapay bir taşıma güzergahı içerisinde, tomrukların el vinci ile yukarı doğru oluk içi sürtünmesiz ortamda çekilerek kamyon kasasına kontrollü çekilmesi için kullanılan başlıca parçalar; oluk güzergahı, taşınabilir el vinci ve 10 – 12 mm çapında – 100 m uzunluğunda sentetik halat şeklinde sıralanabilir. :àLMFNFƞÎƌO 1PMƌFUƌMFO0MVLMBSEBO :BQBZ(à[FSHBI 0MVǵUVSVMNBT Bu çalışmada polietilen malzemeden üretilen oluk sistemi (Korige Boru SN4) kullanılarak yapay sürütme güzergahı oluşturulur. Polietilen borular düşük yoğunlukta malzemeden yapılmış olup ezilme, yırtılma ve çarpma gibi dış etkilere karşı dayanıklıdır. Sistemdeki yapay güzergahın oluşturulmasında kullanılan olukların tipi, malzemesi ve boyutları ile ilgili özellikleri Tablo 1’de verilmiştir. Polietilen oluklar (SN4 Korige Boru) tam daire olarak temin edildikten sonra ortadan boylamasına ikiye bölünür. Daha sonra orman içerisinde iki işçi tarafından yükleme alanına taşınarak yapay güzergahın oluşturulmasında kullanılır. Plastik (polietilen) oluklardan oluşan yapay güzergahın boyuna eğimi % 1 – 25 arasında değişim gösterir. Kurulum sırasında 2-4 adet plastik oluk uç kısımlarından taşıma yönünde bağlantı pürüzü olmayacak Resimde yerleştirilerek tepesi oval vidalarla birbirine monte edilmek suretiyle yerden kamyon kasasına doğru arka taraftan aplike edilir (Resim 3). Oluk sistemindeki bu yapay güzergahlar taşınabilir yapıya sahip olup montaj ve demontajı 1saat gibi çok kısa sürede gerçekleştirilebilmektedir. 5BǵOBCƌMƌS&M7ƌODƌ El vinci orman işçilerinin temin edebileceği fiyatta, verimli ve çok amaçlı kullanılabilecek taşınabilir bir sistemdir. Burada taşınabilir el vinci PCW5000 marka olup 100 m’ye kadar mesafeden kablo çekimi yapabilmektedir (Resim 4a). Çift halat kullanılması durumunda çekiş gücü iki misline çıkabilir. Tomruk vasfındaki odun hammaddesinin taşınabilir el vinciyle kamyona yüklenmesinde; her iki ucu kuşgözlü sentetik halat (12 mm çapında), zincir çoker (1,5 m), polyester çoker (2 m), üç adet metal kilit ve iki adet metal kan- Resim 3. Oluk güzergahının kurulumunda vidalama ve oluk pozisyonu 5BCMP:BQBZHà[FSHBIPMVǵUVSBOCƌSQMBTUƌLQPMƌFUƌMFO PMVǘB BƌUÚ[FMMƌLMFS 0MVL½[FMMƌLMFSƌ Oluk Şekli Yarım daire şeklinde (U) Oluk Malzemesi SN4 Polietilen Oluk Çapı (mm) 500 mm Oluk Et Kalınlığı (mm) 4 mm Oluk Boyu (m) 7m Oluk Ağırlığı (kg) 16 kg /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 15 UZMAN S AH AS I 1$85FLOƌL½[FMMƌLMFSƌ Motor: Honda GXH-50cc Maksimum Çekme Gücü: Tek halatla: 1 ton Çift halatla: 2 ton Ağırlık: 16 kg Motor: 4 zamanlı Honda GXH-50cc Yağ Deposu: 0.25 Litre SAE 10W-30 API SJ Yağ. Yakıt Deposu: 1.2 Litre Yakıt Cinsi: Kurşunsuz Benzin Yakıt Tüketimi: 340g/kwh Maksimum Güçle Çalışma Süresi: 1.5 Saat Maksimum Çekme Hızı: t85mm’lik Tamburla:18metre/ Dakika(1080m/saat) t57mm’lik Tamburla: 12metre/ Dakika(720 m/saat) Boyutlar: 33cm x 38cm x 36cm Kullanılabilir Halat Çapı: 10mm – 16mm Önerilen Halat Çapı: 12mm-13mm ca kullanılır. Sentetik halata metal kilitler yardımıyla monte edilen zincir çoker tomruğa sarılarak metal kancalar yardımıyla sabitlenir. Vincin kenarında yer alan 2 adet metal kanca, polyester çoker kullanılarak dikili ağaçlara, kamyon kasasına veya sahada kesilmiş ağaç kütüklerine rahatlıkla ve kısa sürede monte edilebilir (Resim 4b). Taşınabilir el vinci, sentetik halat ve diğer aparatlar bir orman işçisinin omuzunda ergonomik olarak ve kolaylıkla taşınabilir. çekleştirilir. Orman yolu üzerinde el vinci ve oluk kombinasyonu yöntemi kullanılarak yapılacak kamyona tomruk çekimi şeklindeki yükleme işinde 1 operatör ve 2 işçi yeterli olacaktır Taşıma sistemi, orman içerisin- &M7ƌODƌWF0MVL 4ƌTUFNƌ,PNCƌOBTZPOVƌMF ,BNZPOB:àLMFNF Burada yükleme için önce tomruk istif yerinden kamyon kasasına doğru arka taraftan boyuna doğru oluklarla (2-4 adet, 14-28 m) yapay güzergah oluşturulur. El vinci ise kamyon kasasının ön tarafına, kasa ön üst kısmına ya da dışarıdan yakındaki bir ağaç dibine (yönlendirme makarasının da kullanılmasıyla) sabitlenir. Daha sonra kamyona oluk içerisinden teker teker tomruk çekimleri yapılarak kamyon yüklemesi ger- 16 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ Resim 4. Taşınabilir el vinci ve ağaca sabitlenmiş halde kurulumu de ya da kamyon üzerindeki bir taşınabilir el vincinin motor gücü kullanılarak tomruğa bağlanan halatın vinç üzerindeki tambura sarılarak kamyon kasasına arkadan oluk güzergahı içerisinden çekilmesi şeklinde gerçekleştirilir (Resim 5). Taşınabilir vinçle entegre edilen oluk sisteminin tomruk çekme kapasitesini artırmak için sentetik halatın vinç tamburuna çift olarak sarılması sistemin gücünü iki katına çıkarmaktadır. Çalışma prensibi olarak, bir ucu tomruğa sarılmış diğer ucu da tambura 3-4 tur sarılan halatın motorun çalıştırılması ile tamburla birlikte dönerek boşa çekilmesi sonucu tomruk çekme işlemi gerçekleştirilir. Çekimi hızlandırmak, tersine olumsuz durumlarda ya da çekiş işi sonunda durdurmak için motor üzerinde ayarlamadurdurma tertibatları mevcuttur. Acar ve Üçüncü (2015) tarafından yapılan oluk içerisinde kontrollü kablo çekim denemelerinde elde edilen hız ve verim sonuçlarının kamyonla yüklemede de benzer olacağı düşünülmektedir. Taşınabilir el vincinin yükleme çalışmalarında tercih edilmesinin sağlayacağı bazı avantajlar şu Resimde sıralanabilir. * El vinci ve olukların işçiler tarafından kolaylıkla taşınabilmesi * Kurulumunun kolay olması * Düşük yakıt sarfiyatı nedeniyle ekonomik olması * Küçük ölçekli yükleme çalışmalarında yüksek verim sağlaması * Ormancılıkta odun üretim ve transport sisteminin aksamadan sürdürülebilirliği * Ergonomik olması Bu sistemde kalın çaplı odun hammaddesinin (tomrukların) kamyon kasasına sürütüldüğü zemin plastik malzemeden yapılmış oluklardan tesis edilmektedir. Bu yapay güzergah çok kaygan ve pürüzsüz bir yüzeye sahip olmasından dolayı tomrukla zemin arasında sürtünme meydana gelmemektedir. Dolayısıyla bu güzergah üzerinde aşağıdan yukarıya doğ- layca kurulabilir ve ucuz olması ile tomruk yükleme işinde zaman kayıplarını ve iş kazası riskini minimuma indirgeyecektir. Bu haliyle ekonomik olduğu kadar organizasyon içeren ergonomik bir sistemdir. 40/6±7& ½/&3ƞ-&3 Resim 5. Polietilen oluk ve el vinci kombine sisteminin çalışma prensibi (Acar, 2015) ru çekme işlemi çok daha hızlı bir Resimde gerçekleşmektedir. Orman yolu kenarına kadar taşınan tomruk vasfındaki ağır ürünler en kısa sürede yüklenerek depolara nakledilmelidir. Bu Resimde hem ürünlerin kalite kaybı önlenmekte hem de orman içerisindeki iş akışı sekteye uğratılmamaktadır. Kamyonların bekletilmemesi gibi yükleyicilerin de bekletilmemesi gerekir. Yüksek miktarda odun üretimi olmayan alanlarda, yükleyiciler ekonomik olmaması nedeniyle kullanılamamakta ve mecburen elle yükleme işine gidilmektedir. Bu gibi durumlarda el vinci kullanımı rantabl bir çözüm olabilecektir. Yükleme hızı açısından Kayın gibi ardaklanmaya karşı hassas türlere ait tomrukların ormanda bekletilmeden bir an önce kamyonlara yüklenerek taşınmaları için de bu yeni yükleme yöntemi olumlu bulunmuştur. Bölmeden çıkarılan tomruk vasfındaki ağır ürünlerin en kısa sürede yüklenerek depolara nakledilmesi, orman içerisindeki iş akışının sekteye uğratılmaması ile kamyonların ve yükleyicilerin bekletilmemesi açılarından önemlidir. Yük miktarının az ve değişken olduğu yerlerde ya da yükleyiciyi orman içerisindeki rampalara taşımanın maliyetli olduğu durumlarda el vinci kullanımı rantabl bir çözüm olabilecektir. Bu kombine sistemle, taşınabilir el vincinin pratik, taşınabilir, ko- Bu çalışmada taşınabilir el vinci ve polietilen oluk kombinasyonu ile orman içi yol kenarlarındaki yükleme işi için bir ara yöntem geliştirilmiştir. Hızlı, ucuz ve iş riski daha düşük olan bu kombine yöntem özgün ve portabl bir yapıda olup bölmeden çıkarma ve uzak nakliyat çalışmaları arasında üretim akışını engellemeyecek bir organizasyonu da sağlayacak durumdadır. Orman yol ağının yeterli olduğu yerlerde tomrukları kamyonlara yüklemek için ülkemizde az sayıda yöntem mevcuttur. Bu itibarla taşınabilir el vinci ve oluk güzergahından oluşan bu kombine sistem, portabl ve ucuz olması yanında yükleme işinde ara teknoloji uygulamasını içeren ergonomik bir alternatif yükleme yöntemidir. Bölmeden çıkarma işi ile kamyonla taşıma arasındaki uyumu tesis etmesi ile orman içi depo, rampa ya da orman yolu kenarındaki kısıtlı depolama alanlarının rantabl kullanımını sağlaması açısından geliştirilen bu kombine yükleme sistemi önemli bulunmuştur. Geliştirilen bu kombine sistemle, taşınabilir el vincinin pratik, portabl ve ucuz olması ile birlikte tomruk yükleme işinde zaman kayıplarının ve iş kazası riskinin minimuma indirgeneceği düşünülmektedir. Orman içerisinde yol kenarında ağır yükleme makinelerinin tedarik edilemediği ya da kullanımının rantabl olmadığı yerlerde, tomruk gibi ağır endüstriyel odunların kamyonlara yüklenmesi geliştirilen bu sistemle daha rahat gerçekleştirilebilecektir. Taşınacak tomrukların oluk güzergahı üzerine konulmasında kolaylık sağlanabilmesi için güzergahtaki ilk oluk düze yakın ve toprağa gömülecek Resimde tesis edilmelidir. Tomrukların oluk güzergahının ağzına taşınması için makara sistemi kurulması hem zaman kazanılması hem de ergonomiklik açısından yararlı olacaktır. Ormancılıkta tomruk yükleme çalışmalarında araç ve yöntem geliştirmenin zorluğu dikkate alındığında, yaygın ve geri dönüşümü olabilecek bu tür oluk sistemi ve el vinci kombinasyonu çalışmalarının geliştirilmesi ve uygulamaya aktarılması önemlidir. Ormancılık faaliyetlerinde yapılan tomruk yüklemelerinde işin kolaylaştırılması, ormancılık sektöründeki verimliliğin artırılabilmesi, iş kazalarının sayısı ve şiddetinin azalması, işin gerçekleşmesinde zaman tasarrufu sağlanması açılarından el vinci gibi portatif ve ekonomik sistemlerin değerlendirilerek geliştirilmesi gereklidir. ,":/",-"3 Acar, H.H., 1998. Transport Tekniği ve Tesisleri, KTÜ Orman Fak. Yayın No:56, 235s.Trabzon. Acar, H.H., 2015. A Combined Loading System with Portable Winch and Polyethylene Log-Line for Loading of Timber Products, EJFE Vol.1, No:2, 15p.Trabzon. (Baskıda) Acar, H.H., Üçüncü, K., 2015. Dağlık Arazide Tomrukların Oluk Sistemi ve Tomruk Başlığı Kullanılarak Yukarı Doğru Çekilmesine Yönelik Bir Portatif Vinç Sisteminin Uygulanması, KTÜ BAP Proje Raporu, No:10360, 86s. Acar, H.H., Şentürk, N. 2000. “Dağlık Orman Alanlarındaki Üretim Çalışmalarında Mekanizasyon” İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: B 46: 77-94. Acar, H.H., Ünver, S., Kaplan, E. 2008. Dağlık Arazide Tomrukların Plastik Oluklar İçerisinde Kontrollü Olarak Taşınması (TOKK Yöntemi). Orman Mühendisleri Odası Dergisi, Sayı: 4-5-6, 31-33. DPT, 2001. Yıllık Katalog, Ankara Erdaş, O., Acar, H.H., Eker, M., 2014. Orman Ürünleri Transport Teknikleri, KTÜ Orman Fakültesi Yayın No:233/39, 504s., Trabzon. Kaplan, E., 2007. Dünya Orman Varlığı ve Odun Tüketimi, Ahşap Dergisi, s.34. /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 17 UZMAN S AH AS I ":(&-(ƞ50-":*7&":*/&73&-&3ƞ/ƞ/ "Ɨ"±-"3Ã;&3ƞ/%&,ƞ&5,ƞ-&3ƞ)",,*/%"#ƞ3 %&Ɨ&3-&/%ƞ3.& #ƌMHƌOƞ±&- .VTUBGB"7$* Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi ":7&(&-(ƞ50-":* Ay, kütlesi dünyanın 1/8’i kadar olan, belirli bir atmosfere sahip bulunmayan ve Dünya’ya yaklaşık 384.000 km uzakta bulunan uydusudur. Ay’ın synodic ve sideral olmak üzere iki döngüsü vardır. Astronomide, Ay’ın bir yıldız ile birlikte ardı adına iki doğuşu arasındaki zaman farkına “Yıldızıl Ay (Sideral period)” denilmektedir. Bu hareketin (yani belirlenen yıldıza göre yaptığı) dönemi Ay için 27,32 gündür. Ay’da birbirinin ardı sıra gelen iki aynı evre arasındaki zaman farkına “Kavuşum Ay’ı (Synodic period)” denilmektedir. Bu bir Yıldızıl Ay’dan uzundur. Bir kavuşum ayı yaklaşık olarak 29,53 gündür. Bir aylık müddetten bahsedildiğinde, bir kavuşum ayına ait zaman aralığı anlaşılmaktadır (Sakallı, 2008). Ay doğuya doğru hareketinden dolayı, her gün meridyene daha geç varır. Eğer ardışık geçişleri arasındaki ortalama aralığa bir ay günü denirse, kavuşum ayında 29,53 ortalama güneş günü bulunduğu halde bu güneş günlerinden bir tane daha az ay günü bulunmaktadır. Buna göre bir ay günü uzunluğu 24 saat 50 dakika olmaktadır (Kalcı, 2001). Bir ay günü bir diğer kaynakta 24 saat 49 dakika olarak belirtilmiştir (Holzknecht ve Zürcher, 2006). Ay döngüsünün kabaca 14,5’ar günlük iki evresi vardır; birincisi yeniay ile başlayıp dolunay ile biten “büyüme evresi”, diğeri ise dolunayla başlayıp yeniay ile biten “küçülme evresi” dir. Halk arasında Ay’ın ilk hilal şeklinde çıkışı yeni ay (ayın yenisi), 15’i dolunay 15’inden sonrası ise eski ay (ayın eskisi) kabul edilmektedir (Şekil 1 ve 2) (Yüksel, 1998; URL1). Ay, Güneş ve Dünya bir hizada oldukları zaman (kavuşum anı) gelgit düzeyindeki değişim en yüksektir. Kavuşum anındaki gelgit düzeyi yüksek gel-git (spring tide) olarak bilinir. Yüksek gel-git durumunda hem kabarma, hem de alçalma en fazladır. Spring düzeyi yeni ay ve dolunay dan 1,5 Şekil 1. Ay’ın evreleri; Ay’ın büyümesi (yenisi) ve küçülmesi (eskisi) (URL1) 18 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ gün sonra görülür. Hemen hemen her 15 günde bir yenilenir. Karşıma anı, güneş ve ayın dik açı oluşturacak durumda bulunmalarıdır. Karşıma anındaki gelgit düzeyi alçak gel-git (neap tide) olarak bilinir (Şekil 3) (URL8). Alçak gelgit durumunda kabarma ve çekilme en azdır. Bu durumda iken ay ilk dördün ya da son dördün evresindedir. Dördünler yeniay ve dolunaydan yaklaşık 7,5 gün sonra görülür. Dördünleri izleyen 1,5 gün içinde de alçak gel-git olur. Alçak gelgit de her 15 günde bir yenilenir. ":*/&5,ƞ-&3ƞ Dünyamızın çevresinde yaptığı yolculuğu sırasında Ay, bedenimizde, hayvanlarda, havada, toprakta, suda, kısacası suyun bulunduğu her yerde bir çekim yaratır. Bu etki okyanus ya da deniz kenarlarında yaşanan gel-gitlerle gözle görülür şekilde fark edilebilmektedir. Gel-git veya medcezir, bir gök cismi üzerindeki parçacıkların başka gök cisimlerinin uyguladığı kütle çekimi kuvvetleri nedeniyle yer değiştirmesi olarak tanımlanmaktadır. Gel-git olayının nedenlerinden birisi de Ay’ın çekim kuvvetidir (Gürdal, 2002) Bu çekim kuvveti; gel-git olayı ilk ve ikinci dördün evrelerinde en düşük, yeniay ve dolunay devrelerinde en büyük değeri alır. Bir yerde sular kabarırken Ay, o yer için gökyüzünün en yüksek noktasın- Şekil 2. Ay’ın bir aylık görünüşü (URL1) Şekil 3. Alçak ve yüksek gel-git oluşumu (URL8) dadır (Yüksel, 1998). Bilinen en büyük gel-git Kanada’daki Fundy Körfezi içinde oluşur; burada 21 metre yüksekliğe kadar kabarmalar gözlenmiştir (URL2). Ay’ın büyüme evresinde çekimi arttığı için suyun bulunduğu her yerde su daha çok dışarıya akmaya, küçülürken de durmaya eğilimlidir (Aydemir, 2006). ":%½/(Ã4Ã7& #";*ƞ/"/*Ƶ-"3 Yüzyıllardır Ay’ın değişik evrelerinin insanlar hayvanlar, bitkiler, eşyalar, sular, kısaca Dünya’daki canlı veya cansız, pek çok şey üzerinde etkisi olduğuna dair yaygın inanışlar söz konusudur (Zürcher, 2001; Yüksel, 1998; Aydemir, 2006; Detseli, 2011; URL2; URL3; URL4; URL5). Bu inanışlar doğrultusunda Anadolu’nun pek çok yerinde de insanlar Ay’ın evrelerine göre işlerini (tohumların ekilmesi, ürün hasadı, turşu yapımı, gıdaların kurutulması, koyunların kırkılması, ağaçların kesimi vb.) planlamaya dikkat etmişlerdir (Aydemir, 2006). Ay döngüsüne göre tarım ürünlerinin ekim ve hasat edilmesiyle iyi ürün elde edileceği, hastalıklar ve böcek tasallutunun önüne geçileceğine inanılmıştır. Yukarıya doğru büyüyen bitkilerin ayın büyüme, aşağıya doğru büyüyen yumrulu sebzelerin ise ayın küçülme evresinde ekilmesi veya dikilmesinin gerektiği, Ay’ın küçülme evresinde bitkilerin güçlerinin köklere doğru arttığı ve bu yüzden bitkilerin kesiminin ya da olgun meyvelerinin toplanmasının bu dönemde yapılması gerektiği düşünülmüştür (URL6). Müzik aletlerinin yapımında özellikle keman yapımında kullanılan ladin odununun kesim zamanının ne olması konusundaki bazı geleneksel inanışlarda da ay döngüsünden bahsedilmekte (Zürcher, 2001), Ay’ın eskisinde ve kış mevsiminde ağaç kesimin yapılmasının uygun olduğu belirtilmektedir (URL7). Yüzyıllardır insanların gözlemleri ve tecrübeleriyle elde ettikleri bilgi birikimleri nesilden nesile aktarılmaktadır. Bunlar bir kesim tarafından batıl inanışlar olarak nitelendirilip pek kabul görmezken, bazı araştırmacıların da dikkatini çekmektedir. Acaba tarih boyunca insanoğlunun denemeyanılma, gözlemleri ve tecrübeleri ile kazandığı bu inanışlar tesadüfî ya da sadece batıl inanışlardan ibaret midir? Ormancılık çalışmaları ile ilgili olarak, ay döngüsünün ağaçlar ve odun özellikleri üzerine etkileri konusunda yapılan bir takım bilimsel çalışmalar mevcuttur. Ay döngüsüne göre ağaç kesim zamanının belirlenmesi ile ilgili ilk yazılı kaydın MÖ 372-287 yılları arasında yaşayan Teophrastus’un “Historia Plantum (History of Plants)” adlı eserine dayandığı bildirilmektedir. Bu eserde ayın küçülme evresinin başında kesilen ağaçların daha sert olup daha güç çürüyeceği ifadesinin yer aldığı ifade edilmektedir (Zürcher vd., 2012). Bu konuda literatürde yapılan pek çok bilimsel çalışma (88 2015 NİSAN/MAYIS/HAZİRAN ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 19 UZMAN S AH AS I adet bilimsel yayın) incelenerek Zürcher (2008 ve 2011), Zürcher vd. (2012) tarafından yapılan yayınlarda tartışılmıştır. ":*/&73&-&3ƞ ƞ-&03."/$*-*, ƞ-ƞƵ,ƞ-&3ƞ Konya-Beyşehir’de bulunan ve ülkemizin en önemli ahşap yapılarından biri olan, Eşrefoğlu camisinin yapımında kullanılan kerestelerin temininde, kesilen ağaçların Ay’ın durumuna göre dikkat edilerek kesildiği söylence olarak geçmektedir (kişisel görüşme). Ülkemizde hala kesimi yapılacak ağaçlar ile ilgili “ayın eskisi-yenisi” kavramlarına ait inanış yaygın olarak devam etmektedir. Eskiden beri ülkemizde kırsal kesimlerde insanlar ev yapımında ve kullandıkları araç gereçlerin yapımında kullandıkları ağaçları rastgele kesilen ağaçlardan elde etmemişler, ay döngüsüne dikkat etmişlerdir. Çünkü yeniayda kesilen ağaçların çabuk kurtlandığı ve ömürlerinin kısa olduğuna dair yaygın bir inanış mevcuttur. Ay, dolunay olduktan sonra eskimeye başlayınca, pencere, kapı veya çatı olarak kullanılacak ağaçların kesilmesinin doğru zaman olduğuna inanılmaktadır. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda; Ay-ağaç biyolojisi ilişkileri, ağaç kesim zamanının odun kalitesine etkisi, ağaçların yılın hangi mevsiminde kesildiği kadar, o tarihteki Ay’ın durumunun da bazı özellikler üzerinde etkili bir faktör olup olmadığı incelenmiştir. Bu çalışmaların büyük bir kısmında etkinin önemli görüldüğü belirtilmiş (Zürcher, 1998, 2000, 2001, 2008; Zürcher ve Rogenmoser, 2010; Zürcher vd. 2010, 2012), bazı çalışmalarda da incelenen özellikler ile Ay dön- 20 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ güsü arasındaki ilişkilerin anlamlı fakat zayıf olduğu bulunmuştur (Seeling, 2000). Bu çalışmalar üzerine kısaca bir değerlendirme yapıldığında, çalışmaların ağaçsu ilişkileri üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Ağaçlardaki su miktarı ile ilgili ya da buna bağlı özelliklerde (daralma-genişleme vb.) Ay’ın etkisi ile zayıf veya kuvvetli ilişkilendirmeler yapıldığı görülmektedir. Fakat literatürde diğer odun özellikleri ile ilgili bazı değinmeler olmakla birlikte, mekanik özellikler-ay evreleri ilişkisi ile ilgili yoğun bir araştırma ve bulgunun olmadığı görülmektedir. Bu konuda Zürcher (2001), dolunay döneminde daha düşük basınç direncinden bahsetmektedir. Okawara (2008) bu konuda herhangi bir fark belirlememiştir. Ayın farklı evrelerinde yapılan ağaç kesimleri ile odunun tutuşma ve yanıcılık özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç bulunmamıştır (Seeling, 1998, Niemz ve Kucera 2000). Odun özellikleri (yoğunluk, direnç özellikleri vb.) genetik ve çevresel etkenler başlıkları altında pek çok faktörden etkilenmektedir (Haygreen ve Bowyer, 1996). Ayrıca bu faktörlerin birbirileri ile etkileşimi de söz konusudur. Bir faktörün odun özelliği üzerinde ne kadar etkili olduğunu belirleyebilmek oldukça karmaşık bir konudur. Ay’ın yeryüzündeki sular üzerindeki çekim etkisi de uzun yıllardır bilinmektedir. Bu etkinin bitkilerdeki su hareketi ve dağılımı üzerinde etkili olabileceği düşünülerek (Villasante vd. 2010), çalışmaların ağaç/odun-su ilişkileri konusunda yoğunlaşmış olması doğaldır. Çalışmalar incelendiğinde zamanlama açısından örnek alım ve gözlemlerinde farklılıklar olduğu görülmektedir. Örneğin, Holzknecht ve Zürcher (2006) kendi çalışmaları ile Vesa- la vd. (2000) tarafından yapılan çalışma sonuçları arasındaki farklılığın sebebini kendilerinin bir ay gününü 24 sa 49 dak. olarak almalarına rağmen diğer çalışmada 25 sa 49 dak alınmasına bağlamaktadır. Farklı çalışmalar incelendiğinde Ay’ın evrelerine göre yapılan örneklemeler arasında birtakım zamansal ve mevsimsel farklılıklar olduğu görülmektedir. Bazı çalışmalarda dolunayda ve yeniayda (Ikeda, 2006; Okawara, 2008) yapılan örneklemeler, bazılarında Ay’ın büyüme ve/veya küçülme evrelerinde (Seelling, 2000; Takabe ve Yoshimura. 2006), bazılarında ise, ayın tüm evrelerini içeren örneklemeler yapılmıştır (Bariska ve Rosch 2000; Villasante vd.2010). Hatta Zürcher ve arkadaşları (2010) çalışmalarında, ayın dört farklı evresinin alt evrelere (3,5 günlük 8 periyoda) ayrıldığı bir örnekleme zamanı kullanmıştır. Bazı çalışmalar bir/birkaç ay döngüsü içerisinde (Ikeda, 2006; Takabe ve Yoshimura. 2006; Okawara, 2008; Villasante vd, 2010) dolayısıyla aynı mevsimde yapılmış, bazılarında ise 5-6 aylık dönemlerde dolayısıyla farklı mevsimlerde yapılmıştır (Zürcher vd., 2010). Tüm bilimsel çalışmalarda yöntemin belirlenmesinde ve varsayımların kurulmasında çok dikkatli olunmalıdır. Bu konuda yapılan bir takım farklılıklar, göz ardı edilen bazı faktörler hatta değerlendirmede kullanılan istatistiksel analizler elde edilen sonuçların da farklılaşmasına neden olabilmektedir (Morgan, 2001). Ormancılık açısından önemli olan ve Ay döngüsü ile ilişkilendirilen bir inanış da zararlı organizmaların oduna arız olması konusudur. Ülkemizdeki inanışa göre; Ay’ın eskisinde kesilen ağaçlardan elde edilen odun ürünlerinde böcek vb. tasallutu daha az olmaktadır. Yurtdışında yapılmış Şekil 4. Ay’ın yenisi ve eskisinde odunlarda nemlilik ve böcek faaliyeti bazı yayınlarda da aynı inanış ve bu inanış doğrultusunda yapılmış denemelerden bahsedilmekte ve bu bilgi doğrulanmaktadır (Şekil 4) (Zürcher, 2001). Ay’ın yenisinde toprağın su içeriğinde ve dolayısıyla ağaçların bünyesinde daha fazla su hareketi olmakta ve depolanmaktadır. Bu dönemde ağacın kesilmesi halinde nemle birlikte böcekleri cezbedecek uçucu yağların daha fazla salınması böcek saldırılarını açıkça artırmaktadır. Ağaçlarda dolunaydan sonraki 6-8. günlerde nişasta oranının en az düzeye indiği bildirilmektedir (Holzknecht and Zürcher, 2006, Zürcher, 2003b). Vogt et. al. (2002), Portoriko’da subtropikal bir ormanda Ay’ın döngülerine göre palmiye yapraklarında C, N, Ca, Mg, K, P ve bazı bileşenlerin (selüloz, hemiselüloz) değişimlerini araştırmışlardır. Özellikle dolunayda yapraklarda C, hemiselüloz (daha fazla) ve Ca (daha düşük) miktarlarının önemli oranda farklılık gösterdiğini belirlemişlerdir. Ağaçlarda kimyasal değişimlerden bahseden araştırmalara ilaveten, böceklerle ile ilgili olarak Ay evrelerinin bu canlıların davranışları üzerine etkileri konusunda çalışmalar mevcuttur (Jahn, 1982; Niemz ve Kucera, 2000). Picea abies üzerine yapılmış bu iki çalışmanın sonuçları birbirine paralellik göstermemektedir. Jahn (1982) farklı biofiziksel konularla da ilişkilendirerek, bir soğuk periyottan sonra dolunay döneminde kabuk böcekleri gelişinin yeniay döneminden daha fazla olduğunu belirtmiştir. Literatürde başka canlıların üreme, saldırganlık vb. davranışları ve ay evrelerinin etkileri üzerinde çalışmalara rastlanmaktadır (Neumann,1995; Grant vd., 2009). Çalışmalarımız, uzun yıllar literatür araştırmaları ve bu konuda çalışma yapan araştırmacılar ile görüş alış verişi şeklinde devam etmiş olup, son 2-3 yıllık dönemde de arazi çalışmaları ve gözlemler şeklinde gerçekleşmiştir. Arazi çalışmalarımız ve gözlemlerimizden elde ettiğimiz tecrübeler kısaca maddeler haline getirilecek olursa; Ağaçlarda Ay döngüsü-su ilişkilerinin incelenmesinde örnek materyal olarak artım kalemleri ile çalışılması, ağaç kesilip örnek alınmasına göre, hem ağaca zarar vermemesi hem de aynı ağacın farklı mevsim ve ay evrelerinde takip edilebilmesi açısından daha avantajlıdır. Artım kalemlerinin ağaçlardan daha hızlı alınıp, özel muhafazalar ile su içeriklerini kaybetmeden laboratuvara nakledilmesi daha kolaydır. Toprak, taban suyu seviyesi, meşcere kapalılığı, ağaç türü, ağaç çapı, örneğin ağaçtan alındığı yükseklik, öz odun-diri odun, mevsim, gün içindeki sıcaklık değişimleri vb. faktörler çalışmalarda göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin; öz odunda su içeriği daha düşük olup, öz odun ve diri odun kısmını içeren örnekler yalnızca diri odun içeren genç örneklere göre rutubet ölçümlerinde farklılık göstermektedir. Vejetasyon periyodu başlangıcında (ağaçlara su yürümesi olarak tabir edilen dönemde) yapılan ölçümlerde Ay etkisi ile oluşan farklılığı görmek güçleşmektedir. İncelediğimiz ağaçlar (kavak, kızılçam, karaçam, sedir) içerisinde Ay’ın evrelerine göre su içeriği açısından bir farklılık olduğu belirlenirken, bu farklılığın en net olarak arazide örnekleme sırasında bile gözlemlendiği tür kavak olmuştur. Ay’ın yenisi olarak tabir edilen dönemde artım kalemleri alımı sırasında kavaklarda dışarıya su akışı gerçekleşmekte fakat ayın eskisi olarak tabir edilen dönemde aynı ağaçlarda bu durum gözlenmemektedir. 2015 NİSAN/MAYIS/HAZİRAN ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 21 UZMAN S AH AS I Foto: A. İNCE Örnekler alınırken o yıl için yayınlanan ay takvimi takip edilmelidir. Bugüne kadar yaptığımız çalışmalar yılın farklı dönemlerinde ve farklı ay evrelerinde aynı örnek ağaçlardan alınan odun örneklerinde su içeriğinin değişip değişmediğinin belirlenmesi üzerine olmuştur. Bir kez de arazide Ay’ın farklı evrelerinde kesilerek araziye bırakılan kabuklu tuzak odunları üzerinde böcekler ile ilgili değerlendirme yapılmıştır. Ay’ın eskisi tabir edilen dönemde kesilerek araziye bırakılan ağaçlarda böceklenme Ay’ın yenisine göre oldukça az gözlenmiştir. Bundan sonraki hedefimiz; bu konuda daha detaylı ve daha uzun bir süreyi kapsayan (en azından birkaç yılı kapsayacak bir dönemde) bilimsel çalışmalar yapmaktır. Bu şekilde Ay evrelerine göre ağaç kesim za- 22 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ manının odun özellikleri ve böcek tasallutu konusundaki inanışları değerlendirmek amacıyla yaptığımız ön inceleme ve gözlemler ile elde ettiğimiz bulgular, yapmakta olduğumuz uzun süreli bilimsel projelerle daha detaylı olarak test edilebilecektir. ,":/",-"3 Aydemir, G. (2006). Ay’la Yaşam. Atlas Dergisi, Ocak 2006, Say.54 Gürdal, M. A. (2002). Deniz seviyesi değişimlerine neden olan etkiler, Harita Dergisi, Sayı:127 Bariska M. and Rosch P. (2000). Fällzeit und Schwindverhalten von Fichtenholz, Schweiz. Z. Forstwes. 151, 11: 439–443 Detseli, İ. (2011). Ayın eskisinde, yenisinde ağaç kesimi. http://www. memleket.com.tr/ Grant, R. A., Chadwick, E. A., Halliday, T. (2009). The lunar cycle: a cue for amphibian reproductive phenology? Animal Behaviour 78: 349–357 Haygreen, J. G., Bowyer, J. L. (1996). Forest Products and Wood Science 3. Edition Iowa State University Press, 483 p. Holzknecht, K., Zürcher E. (2006). Tree stems and tides – A new approach and elements of reflexion (reviewed paper), Schweiz. Z. Forstwes. 157, 6: 185–190 Ikeda, K. (2006). Green moisture content of sugi (Cryptomeria japonica) felled at the new of the moon and the full of the moon in every month. Bull. Shizuoka Prefecture Forestry Forest Prod. Res. 34:25-30 Jahn, E. (1982). Studies on the attack of spruce trees by bark beetles in connection with moon phases durmg the period of cutting. Anz. Schaedlingskd. Pflanzenschutz Umweltchutz 55(10): 145-149 Kalcı, R. (2001). Ay’a Ait Önemli Bilgileri İçeren Bir Java Programı, Ankara Üni. Fen Fak., (http://derman.sci- ence.ankara.edu.tr/ogrenci_tezleri/ rahsan/ay_bilgileri.pdf Morgan, E. (2001). The Moon and Life on Earth, Earth-Moon Relationships, 279–290 Neumann, D. (1995). Physiological Clocks of Insects - Ecophysiology of Reproductive Activities Controlled by Lunar Cycles, Naturwissenschaften, 82:310-320. Niemz, P., Kucera, L. J., (2000). Influence of the felling date in essential properties of Norway spruce, An investigation of published theses. Schweiz. Z. Forstwes. 151(11):444-450 Okawara, M. (2008). Strength of sugi (Cryptomeria japónica) cut in woods on the day of the new moon of winter. Bull. Saitama Prefect. Agrie. Forestry Res. Cent. 7:120-124 Sakallı, S. (2008). İlk ve Orta Öğretimde Astronomi Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniv., Astronomi ve Uzay Bilimlari Anabilim Dalı. Management of Tropical Forests: The Link between Rhythms in Plant Secondary Chemistry and Lunar Cycles. Ambio Vol. 31 No. 6, Sept 2002: 485490. Yüksel, A., F. (1998). Astro-Ay, Popüler Bilim Dergisi. Zürcher, E. (1998). Chronobiology of trees: Synthesis of traditional phytopractices and scientific research as tools of future forestry. Endogenous Development and Bio-cultural Diversity. p. 256-267 Zürcher, E. (2000): Moon-Related Traditions in Forestry and Corresponding Phenomena in Tree Biology. (In German, English summary) Schweiz. Z. Forstwes. 151 (2000) 11: 417-424. Zürcher E. (2001) Lunar Rhythms In Forestry Traditions – Lunar-Correlated Phenomena In Tree Biology And Wood Properties, Earth, Moon, and Planets, Volume 85-86, 463-478 Seeling, U. (1998). Doesn’t nonwood shrink and bum? AFZ/Der Wald. Allg. Forst Z. Waldwirtschaft Umweltvorsorge 53(26):1599-1601 Zürcher, E. (2003a). Drying and weathering behaviour of Norway Spruce (Picea abies Karst.) wood felled according to moon phase. Schweiz Z Forstwes 154(9):351–359 Seeling, U. (2000). Selected Wood Properties of Norway Spruce (Picea abies (L.) Karst.) and its Dependance on the Date of Felling, Schweiz. Z. Forstwes. 151, 11: 451–458 Zürcher, E. (2003b). Lunar Rhythms in Trees: Traditional Knowledge under a New Scientific Light. Proceedings of the VI. IUFRO European Forum on Urban Forestry 21 Takabe, K., Yoshimura, T. (2006). Biological evaluation of woods harvested at waning moon phase in winter. Wood Ind. 6l(12):577-583 Zürcher, E. (2008). Les Plantes et la Lune – Traditions et Phénomènes. In: Aux Origines des Plantes – Des plantes anciennes à la botanique du XXIè siècle. Hallé F., ed. Paris: Fayard; 2008: 389–411. Vesala, T., Sevanto, S., Paatero, P., Nikinmaa, E., Peramaki, M., Ala-Nissila, T., Kaariainen, J., Virtanen, H., Irvine, J. and Grace, J. (2000). “Do tree rings shrink and swell with the tides?” Tree Physiology vol. 20: 633-635 Villasante, A., Vignote, S., Ferrer, D. (2010). Influence of the Lunar Phase of Tree Felling on Humidity, Weight Densities,and Shrinkage in Hardwoods (Quercus humilis) Forest Products Society 2010. Forest Prod. J. 60(5):415-419. Vogt, K. A., Beard, K. H., Hammann, S., O’Hara Palmiotto J., Vogt, D. J., Scatena, F. N., Hecht, B. P (2002). Indigenous Knowledge Informing Zürcher, E. (2011). Plants and the Moon - Traditions and Phenomena, HerbalEGram: Volume 8, Number 4 Zürcher, E., Mandallaz, D (2001). Lunar synodic Rhythm and Wood Properties: Traditions and Reality. In: L’arbre 2000 the Tree. 4th International Symposium on the Tree, 20-26 August, 2000. Institut de recherche en biologie végétale/Montréal Botanic Garden, Isabelle Quentin Editeur, Montréal: 244-250. Zürcher, E., Rogenmoser, C (2010). Considering Reversible Variations in Wood Properties: possible Applications in the Choice of the Tree-Felling Date? Proceedings of the International Convention of Society of Wood Science and Technology and United Nations Economic Commission for Europe-Timber Committee, 11-14 Oct. 2010 Geneva, Switzerland Zürcher, E., Schlaepfer, R., Conedera, M., Giudici, F. (2010). Looking for differences in wood properties as a function of the felling date: lunar phase-correlated variations in the drying behavior of Norway Spruce (Picea abies Karst.) and Sweet Chestnut (Castanea sativa Mill.). Trees, 24: 31-41. Zürcher, E., Rogenmoser, C., Kartalaei, S., A., Rambert, D. (2012). Reversible Variations in Some Wood Properties of Norway Spruce (Picea abies Karst.) Depending on the Tree Felling Date, Chapter:3 in Spruce, Editors: Nowak, K.I., Strybel, H.F., Nova Science Pub. ISBN:978-1-61942-494-4. URL1: http://kentuckyfarmhouse. com/the-cycles-of-the-moon-theimportance-of-knowing-them/ URL2: Ay Safhaları, http://www.altuntop.org/islamvebilim/aysafhalari. asp, (Erişim: 01/01/2014) URL3: Baydar, H. http://www. sereflikochisarcengel.net/yazar. asp?yaziID=3524 (Erişim: 05/05/2013 URL4: http://tr.wikipedia.org/ wiki/Gelgit (Erişim: 04/01/2014) URL5: http://dogakesif.blogspot. com/2011/01/ay-takvimi-ve-aylaragore-bahcede.html (Erişim: 04/01/2014) URL6: New Moon - Full Moon, http://www.biodynamics.in/Rhythm. htm URL7: European Spruce - the Sound of Wood, http://www.besteurospruce.com/4.html URL8: http://medcezir.nedir.com/ (Erişim: 10/02/2014) Kişisel Görüşme: Eşrefoğlu camii imamı İsmail EFE ve cemaatten bazı yaşlı kişiler ile 16/Ekim/2013 tarihinde yapılan kişisel görüşme. 2015 NİSAN/MAYIS/HAZİRAN ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 23 ÜYEL ER İ Mİ ZD EN 03."/-"3*/.Ã-,ƞ:&5ƞƞ-&ƞ%"3ƞ "-5:"1*4*/*/5&.&-4036/-"3* &Ƶƞ5-ƞ,7&"%"-&5½-±Ã5Ã/%&±½;Ã.-&/&.&%ƞƗƞ4Ã3&$&%&7-&5 03."/$*-*Ɨ*.*;%")"6;6/:*--"3$ƞ#"-ƞ.6#")"%"/(&3ƞ-&3%& ,*4*3%½/(Ã-&3-&%&7".&5.&:&."),6..6%63 .FINFU4BEL":"/ Orman Yüksek Mühendisi Meslek gidişatının realitelere uygun hale getirilmesi gerektiğinde, ormancılığımıza naçizane yararlı olmaya çabalamak dışında, hiçbir zaman hiç bir şekilde maksatlı eğilimim olmadı. Zira meslek hayatımı mesleki milliyetçiliğime heba ettiğimi şimdi anlıyorum. Bu yazının başlığını kapsayan iki temel konuda, Orman Mühendisliği Dergisinin 2012 Yılı ilk sayısında, i0SNBOƞEBSFTƌOƌOƞEBSƌ "MU :BQT ƌMF /PSN ,BESP 6Z HVMBNBTO (FSFLUƌSFO (àODFM 4PSVOMBS WF ½OFSƌMFSƌw başlığı altında önceden yazmıştım. Aynı derginin Haziran 2013 Sayısında ise i 6ZHVMBNBMBS )VLVLTV[MVǘVOVO0SNBO7BSM ǘN[B0MVNTV[&ULƌMFSƌw Konuk başlıklı da yazmaya çalışmıştım; hiç kimse ne diyorsun demedi. Ormancılığımızın iki temel sorununa güncel yaklaşımların, tarihi geldiğinde olduğu gibi halen realiteden çok uzak devam ettirilmesi; yetkiyi elde edebilmişlerin meslek erbabı olanlarını üzmekte midir? Ne yapıldığının farkında olunabiliniyorsa, gücün yanında yer almak, bu konuda çeşitli yetkisiz etkili öncelikleri öne çıkartmak, mesleki sorumluluktan kurtarır mı? Nitekim günümüzde de iTPTZBMNVIBMFGFUMƌPSNBOw de- 24 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ yimi ile orman varlığımızın önemli bir kısmı iDƌCBMƌNVCBIBw gibi teknik ormancılığın dışında tutulmaya devam olunmaktadır. Norm kadro konusunda artık bir şeyler yapmak gerektiği ortada; kimsenin buna itirazı olamaz. Çünkü günümüzde ormancılık iş ve işlevlerinin bulunduğu taşramızda, idarenin bel kemiği olan işletme müdürlüklerimiz, yetkilerine giren ormancılık işlerinin birçoğunu yeterli ve birikimli elemansızlık yüzünden yapamaz durumdadırlar. Bölge Müdürlüklerindeki taşra deneyimi kazanmış elemanlar evrakları hazırlayacak, imzalarını yetkili gözükenler atacaklar; maaş bordroları dâhil taşıma su ile değirmen çevrilmeye çabalamak nereye kadar? Eskiden İşletme müdürü olmak için yoğun çaba sarf edilip meslektaş ayağına basılırken; günümüzde bazı vilayet merkezlerine bile gönüllü müdürler bulunamıyor. Deneyimli elemansızlığın sebep olduğu uygulama hataları makamların başını derde sokacak izlenimini veriyor. Çünkü buralarda müzmin sorunlara karşın personel yetersizliği hat safhada, neden? Nedenini adı geçen derginin 2012’ ilk sayısında üslubunca belirtmiştim, yeniden aynı şeyleri yazacak deği- lim. Taşradaki ormancılık sorunlarının yol açtığı orman-halk sürtüşmeleri karşısında; yetkisiz etkili inisiyatiflerle üst düzey makamları ele geçirebilenler, faraza onun adamı bunun adamı gözükenler, konumlarını koruyabilmek uğruna dürüst görev yapan personelin mağdur olmasına yol açmış; taşramızın çöküşü tarihi geldiğinde, maalesef böylece sağlanmıştır. Devletin sağduyusunu onur kabul edenler ise sert duvara dayanmış, hep geri hizmette kalmışlardır. Benzeri nedenlerle yöneticilerle birlikte idare personelini kanun ve mevzuat çerçevesinde mahalli sorunlara rağmen sağlama almak, ayakları üzerinde durabilmelerini sağlamak; gerçekçi norm kadro uygulamalarında esas amacı teşkil etmelidir. Ormancılığın kadimden gelen yozlaştırılmış yapısını; “sivri ucu aktif ormancılık iş ve işlevlerinin yürütüldüğü taşraya batırılmış, geniş tabanı Anakarada ve havada kalmış, ortası ise şişirilmiş bir konik yapı olarak temsil etmiş”; gerçekleri ile sonuçlarını ortaya koymaya çalışmıştım. Alışılmışın dışında çözüm önerileri de sunmuştum. Beğenilir beğenilmez ama mevcut idari alt yapıda hiçbir değişiklik yapılmadan; Ankara’da ve havada kalan kadim tabanı bütünüyle yerinde sabitlemek ayrıcalığı ile çoğunluğu son yıllarda yerleştirilmiş, bir kısmı ise taşra tecrübesinden tamamen yoksun kadroların bütünü, genel merkezde emekliliklerine kadar korunmaktadır. Bu durumda taşra sorunları ile yoğrulmuş yerel-doğal uzmanlara Ankara’yı kapamak şeklindeki bir norm kadro nasıl izah edilebilinir? Genel Merkez ve Bölge Müdürlük merkezlerine; bir kısmı taşrada işletme şefliğini henüz yaşamamış olan orman mühendisleri yerleştirilmiştir. Yakın zamanda gelenlerle 1-2 yıl evvelinde; deşifre olmuş paylaşım stratejisi sonucunda makamlara doldurulanlar sağlamda ise, yeniden mağduriyet hedefinde kalan kadimden-mağdur olmuşlar, çok severek mi hasbelkader konumlarında bulunmaktadırlar? Ankara’yı taşra birikimine kapatırken, 1’derece merkezlerinde biraz da başkaları kalsın mantığı ne kadar doğrudur? Tasarlanan uygulamanın adil ve dengeli bir sistemi içermediği ortadadır. Tecrübeye ve kazanılmış haklara önem verilmediği bir yana; yeni mezun orman mühendisini pasif olarak aktif ormancılığın dışında 10’yıllar çalıştırıldıktan sonra, tersine-taşraya itmek uygulaması nasıl izah edilebilinir? Yani en as kadro üst kadroyu denetleyecek, sonra fiilen üstleşmiş kadro astının emrine mi sokulacak? Yönetmelik kısa zamanda yeniden değiştirilecekse; realiteden yoksun bilim dışılıkla mantığımızı meçhule sürüklemek neden? Adama iş bulmak yerine; iş ve işlerliğe daha ehliyetli adam bulmak ve verimliliği artırmak olması gereken ana gaye değil midir? İki yıl evvelinde işi tanımlanmamış, tek bir elemanı bile bulunmayan şube müdürü yada başmühendis kadrolarının ihdası, nasıl izah edilebilinir? Böyle kadrolar hangi maksatlarla üretilip dağıtılmıştır? Torba-Yalın ve “o” iş kadrosu olanlar adı geçen yönetmelikle zırh gibi korunurken; ormancılıkta çok zorunlu olan idealizmi de bu şekilde silerseniz, verimlilik dibe çöker Kutsal mesleğimizi daha sağlam ve çağdaş bir idari alt yapıya ivedi kavuşturmak milli görevi ortada kalmışken; maksatlı olduğu izlenimini veren manevralara başvurulması, mesleğe darbe sayılmaz mı? Meslek hayatının çoğunu taşrada ormancılığın mahrumiyet yerlerinde geçirmekte iken, merkezlere çoğunlukla görevden taviz vermedikleri için zorlanarak alınmışların, kısmen yaşını başını almışların çok daha tecrübesizlerin emrinde birikiminden istifade edilemeyeceği sezgisi varken; ailelerinin anlamsız rahatsız edilmesi doğru mudur? Uyduruk bir kadro değişikliği ile meslek hayatının sonuna kadar aynı merkezde kalma şansını yeniden yakalayan örnekler ortada iken, adaletli bir iş yaptığınız inandırabilir misiniz? Çok sayıda sürpriz örneklerine karşın net haksızlığa uğramışlar, itilerek yeniden gönderildikleri merkezlerde; üstelik ısrarla bozulmuş idarelerde, hangi moralle daha verimli olabileceklerdir? Bu yerlerde yaşlarına ve birikimlerine münasip görevler tesis edilmeden, tecrübeli kadroları başka merkezlerde boşa almak, kıyım değilse, ormancılığa ne fayda sağlanabilinir? Zira 13 Ekim 2013 tarihli ve 28794 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren w0SNBO (FOFM .àEàSMàǘà 1FSTPOFMƌOƌO "UBNB WF :FS %F ǘƌǵUƌSNF &TBTMBSOB ƞMƌǵLƌO :Ú OFUNFMƌLw birçok haksızlıklara ve mağduriyetlere yeniden yol açtığı açıkça görülmektedir. Net olarak bilinmesi gereken bir şey vardır ki; artık çok eskilerde kalmış mevcut idari alt yapıda zorunlu hale gelmiş köklü değişiklikler öncelikle gerekmektedir. Çalışanlarının dağıtılması amaçlı bir norm kadro ile adaletsiz sirkülasyona tabi tutulması; yetişmiş kadroların başka merkezlerde pasifize edilmesinin ormancılığımıza yarar yerine, çok büyük zararları olacaktır düşüncemizi, tartışmak isteriz w"EƌM WF EFOHFMƌEBǘMNw kıstasından bahisle; bir yıl evvelki yanlı atamalarla, meslek hayatının tamamını aynı bölge müdürlüğünde, aynı yerde geçirmeye hak kazanan çok sayıda örnekler ortadadır. Bu durumda hiç eşya taşımamışları bildikçe, yeniden çok kere taşınacaklar söylenmez mi? Kaldı ki; bir yıllık uygulamalar puanlamaya bakılmaksızın önemli ölçüde adam kayırmacılıkla devam etmiş, hatta rotasyon uygulamaları etkili inisiyatiflerin baskılarıyla “sehven yapıldığı için değiştirilmiştir” muhtevalı tekziplere, haksızlığa uğramışların gözü önünde yol açmıştır. Şeflik dahi yapmamışlar merkezlere doldurulmuşken, şube müdürlüğü hatta bölge müdür yardımcılığı yapmışların yeniden işletmelere atanması hangi mantıkla izah edilebilinir? Bu dengesizlik ve huzursuzlukla işletmeciliğin tamamen dibe vuracağı görülemiyor mu? Orman Mühendisliği Dergisinin Haziran 2013 sayısında “ 6ZHVMBNBMBS )V LVLTV[MVǘVOVO 0SNBODMǘN [B 0MVNTV[ &ULƌMFSƌ”ni yazmıştım. Bu yazının açılımı Derginin tamamını dolduracak kadar doğru bilgilere dayanmaktadır. Eski 2015 NİSAN/MAYIS/HAZİRAN ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 25 ÜYEL ER İ Mİ ZD EN ve yeni kadastro çalışmalarındaki adaletsizlikler düzeltilemez ise; arazi hâkimiyeti sorunları gün geçtikçe müzminleşecektir. Aynı yerde Anayasaya göre Devlet ormanı olması gereken yerlerin çaplı tapuları özelin elinde iken; kadim köyünde bir ev yapabilecek kadar yeri kalmayan orman köylüsüne rağmen teknik ormancılık yürütülebilinir mi? Bu sorunların çözümüne yönelmeden güncel norm kadro uygulamasının ormancılığımızı yeniden yozlaştırılacağı aşikârdır. Çünkü ormanlarımızın mülkiyeti paylaşımında ilgili halkına izah edilemeyecek adaletsizlikler vardır. Bu nedenle de orman idareleri yetkisiz etkili önceliklerin baskılarına maruz kalmaktadırlar. Müzmin sorunlar karşısında anlık tedbirlerle asla faydalı olunamaz. Biri eş durumu, diğeri değişik iş durumu ile aktif görevden kaçar; mazlumlar ise reel alt yapısı olmayan görevlerde kaşarlanırlar. Verimli ormanlar bile işletilemez ve korunamazlar. Havanda su dövmek misali kısır döngüye yeniden girilir. Tefessüh ile statükocu-zaman kaybına devam olunur. lerdir. Her halükarda savunulma eğilimleri doğaldır. Bu realitenin esbaplarını bulmadan ve ortadan kaldırmadan, yönetmelikler faydalı olamaz, yürürlükte kalamazlar; mazlum personele zulümlerle noktalanırlar. Taşramızda mesleki dinamizmi bitirecek olan uygulama, 645 sayılı KHK’ ye de aykırıdır. Bu eğilimler orman mühendisi istihdamını de bütünü ile azaltacaktır. Zira taşra hizmetinde yeterince çalışamayanlar, merkezi yerlere doldurulmamalıydı. Ormancılığın iş ve işlevlerinin bulunduğu taşrada yeterli tecrübe kazanmamış teknik personeli genel merkez ve tali merkezlerde norm kadro ile sabitlemek, bir de bunları makamlar arası münavebe ile yükseltme hedefinde tutmak; tecrübe ve birikimlerin önünü kestiği gibi, adalet ve eşitlik ilkesine de tamamen aygırıdır. Taşranın ormancılık tecrübelerini özümsemiş mesleki birikimlerin uzmanlık yönetimlerine geçebilmesinin önü mezkür yönetmelikle kapatılmıştır. Mesleğin gerekleri ve gerçekleriyle bağdaşmadığına inandığımız, sağlam dayanaktan Ormancılık teknik personeli- yoksun bu gibi uygulamalar, çok nin taşradan alınması, ormancı- çeşitli inisiyatifleri kullanamalıktan uzaklaşması anlamına gelir. yanları mağdur etmekten başka Ana nedeni, kanuni mevzuatı çer- bir işe yaramayacaktır. Nitekim çevesinde düzgün çalışsa bile, or- 2012’ de yayımlanan yönetmelik manlar üzerinde çeşitli eğilimleri 2013’de değiştirilmiştir. Üst düzey bulunan şahısların muhbirliği ile makamlar deneme-yanılma ile makamların; iCVBEBNCVSBEBO tecrübe edinilecek yerler değilBMONBEFNƌZƌEƌZPSTVOV[CBǵ dir. Güncel yönetmeliğin tahmin LB ZFSEF WBMƌ ZBQOw şeklindeki, edilen uygulamasının geleceğini haksız ama etkili baskınlarına ma- tahlil edersek; 1980’lerde ormanruz kalınmasıdır. Genellikle aynı cılığın üst düzey yönetimi, aksine makamların bu güçlerin sihir-ze- “gençlerin soru sualsiz taşraya hirli tesirleri ile elde edilebildiği gönderilmesi realitesini, ısrarla yadsınamaz. Atamalarda fonksi- uygulamaya çalışmıştı.” yonlu olan makamlar, emeklilik O zaman ağır hastalarımızla dâhil, çok katlı maaş sağlayan yeren ücra köşelerde, dağ başındaki 26 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ şefliklere taşınmak zorunda kalanlarımız oldu. 10’yıllarca mahrumiyet yerlerinde hastalarımızla görev yaptık, bir çözümü bulunamadı. Sonunda yaşatılan ve gayri insani olan eziyetlerin adaletsizlik ile idraki; Tarihi ormancılığımızın mesleki karizması yüksek olan merhum önderine; UBǵCPMPMTVO EFEƌSUFDFLOƌUFMƌLUF Çünkü geriye dönüşümüzde tayin furyasından kurtarıp çıkış merkezlerimizde çok sayıda kalanların olduğunu teessüfle idrak ettik. Örneğin meslek hayatının tamamını aynı merkezde aynı makamda geçiren arkadaşlarımız, iki yıl evvelinde torba-yalın kadrolarla yeniden korunmuş bir-tek merkezde hiç eşya taşımadan emeklilik hakkına kavuşturulmuştur. Taşrada hiç çalışmamış veya çok kısa süreler çalışmış orman mühendisleri, 10’yıla kadar korunuyorlar; daha sonrası Kerim. Sorunu yönetmeliğin uygulamasındaki büyük hataların da katmerleştirmekte olduğu açıkça görülmektedir. Mezkûr yönetmeliğiniz gereği muhatapların puanlarını tespit ederek yayınlamıyorsunuz. Boşalan yerlerin 1/3’ünü ERP’de rotasyona açık gösteriyorsunuz; açılan yerlere bile rotasyon sırası henüz gelmemişleri atama yapıp puanlama yapmaksızın korumaya alıyorsunuz. Ormancılığın taşrasını doldurmada çözüm diye sunulan uygulama; aslanların zayıfı avlamasına dönüşüyor. Yazıktır meslektaş kaşarlanır, uygulama tıkanır. Bir yıl evvelinde yetkisiz etkili önceliklerle idarece yapılan atamalarda; hiyerarşiye bağlılık yüzünden planlı hileye takılanlar; yaşını-başını alsalarda, sirkülasyon tabidirler. Bunun ormancılığımıza faydası neresinde? Doğudabatıda çalışmışları yeniden aynı görevlere sürmek, eşyanın tabia- tına aykırı olacağına göre; bunları daha tecrübesiz kadroların emrinde pasifize etmek niye? Hiçbir kademede çalışmadan yığılma merkezlerine hesapsız atanmışlar, hangi birikimleri ile işletmeler üzerinde denetimlerde bulunabileceklerdir? Kadimden gelen idari yapı bu günün koşullarına göre yeniden düzenlenmeden norm kadro uygulamak, ormancılığımızı yeniden yozlaştıracak, sorunlarını müzminleştirecektir. Ormanların mülkiyeti ile idari alt yapısında, kadimden sorunlar varsa; yönetmelikler maksatlı mağduriyetlere yol açmaktan başka bir işe yaramayacaktır. Mezkûr yönetmelik, önceki kadrolara sirayet ettirilmeyip yayımı tarihi itibari ile yürürlüğe sokulmak yerine, geriye doğru tecrübeyi-kıyım’a dönüştürülecek ise; birikimleri hesapsız boşa almak, önemli vebal değimlidir? Ormancılık işletmeleri uzun vadeli açık alan özelliğindedir. Yaptıklarınızın semeresini hissedersiniz ama siz göremeyebilirsiniz. Ormancı teknik elemanları seri bazındaki şefliklere atamalı, başarıları devam ettikçe; gönüllük esaslı uzun yıllar yerlerinde tutulabilmelerinin önü açık olmalıdır. Zira askerlik gibi ormancılık, doğru değildir. Ormancılıkta 3-5 yıl çok kısa bir zamandır. Orta ve uzun vadeli işlere girişilmesinde azım ve kararlılık kırılır; yanlışlar yerinde sahipsiz kalır. Giderim duygusuyla başarılar engellenir, sorumluluklara kimse sahip çıkmaz. En iyi ihtimalle bir yıl yöreye alışmak, önünü göremeden ve açılmadan çalışmak, son yılda ise gidiş hazırlığından ibaret kalınır. Bu sorunlara rağmen böyle ormancılık, DƌCBMƌNVCBIBES. Ormanların yönetiminde çeşitli varsayımlarla yanlışlıklara yö- nelmek, sonradan geri adımlarla yerinde saymayı yeğlemek yerine; idari alt yapıyı iş ve işlevlerin bulunduğu taşrada kuvvetleştirmek ve norm kadro ile sağlamlaştırmak gerekir. Az sayıdaki 4’üncü bölgelerden çoğunluğun zamanında geçirilmesi imkânı olamayacağına göre, bunları sürgün yeri gibi kullanmayarak; ormancılık hizmetleri daha zor olan yerlere, 1-2 derece merkezlerden %10-20 fazla ücret politikası uygulatmak ve bunu emekliliğe yansıtmak önemli önerimizdir. İdealizmi ile gönüllü ormancılığın önü, süreye bağlı kalınmaksızın açılmış olacaktır. Tek maaşım var, eşimi özelde çalışmış gösterecek kurnazlığım yok, mevzuatın kabul edebileceği hastalık durumlu belgem de yok, birikimim varsa; benim sırtımdan kimse sürekli sosyal devletlik taslamasın. Hiçbir önceliğe yönelmeden idealizmimle verimliliğimin cezasını yorulmuş aileme yeniden çektiremem. Taşranın hizmetlerinde çok sık boşalmayı sağlamak yerine, şartları icabı, gönüllülük esaslı işlevler tıkırında ise; maya atılmış olan sütü sürekli karıştırmak, artık yoğurt olamaz ve süt olarak da içilemez kıvama getirmek niye? 4FNQP[ZVNMBSEB TFNƌ OFSMFS WF QBOFMMFSEF .FTMFLƌ BZEOMBSMB LBOBBU ÚOEFSMFSƌOƌO TFSHƌMFEƌLMFSƌ EPMVMVL TÚZMFN MFS WF ÚOFSƌMFS ƞDSBBUMBSB CƌS UàSMà ZBOTUMBNZPS EƌMFL WF UFNFOOƌMFSEFO ÚUFZF ZFUFSƌ GBZEBZ TBǘMBZBNZPS 5àSLƌZF PSNBODMǘOOÎÚ[àNCFLMFZFO TPSVOMBSLBSǵTOEBQBSMBLHà [FMGƌLƌSMFSàSFUƌMFCƌMEƌǘƌPSUBEB #VHàO NFTMFLƌ CƌSƌLƌNMFSƌO EF HƌEFSFL [BZøBUMEǘ CƌS PS UBNEB PSNBO NàIFOEƌTƌOƌO UFDSàCF WF CƌSƌLƌNMFSƌOƌO ÚOà Oà LFTFO BGBLÔ CƌS VZHVMBNB ƌMF LBSǵ LBSǵZBZ[ #V EVSVN WF LPOVN CƌMƌNTFM WF SBTZP OFM PSNBODML ZBQNBL ZFSƌOF NVIUFMƌG ǵBITMBS PSNBODMǘ OOZBQMEǘƌ[MFOƌNƌOƌWFSƌZPS EF/PSNLBESPZÚOFUNFMƌ ǘƌZBZOMBNBLEFIƌ[NFU CÚMHFMFSƌOƌ F ÎLBSUNBL (F OFMNFSLF[FZFSMFǵUƌSƌMNƌǵHFOÎ LBESPMBSEBZFSƌOEFNàOBWFCF ƌMF TBCƌUMFZFSFL TBǘMBNB BMNBL HƌCƌPSNBODMǘN[BGBZEBZF SƌOF[BSBSWFSFDFLCƌMƌNWFCƌMHƌ Eǵ NBLTBUMBSB ZÚOFMƌL PMEVǘV CFMƌSHƌO PMBO BOML EFǘƌǵƌLMƌL MFSMF SFWƌ[F FUNFL BOB TPSVO MBSOÎÚ[àNàOEFOTBEFDFV[BL MBǵUSNǵ PMVZPS &O ÚOFNMƌTƌ VZHVMBONBTOEB ƌTBCFUTƌ[MƌL PMEVǘV CFMMƌ PMBO CÚZMF OPSN LBESP 5àSLƌZF PSNBODMǘOO ÚOàOà BÎNBL ZFSƌOF PSNBO NàIFOEƌTƌ NFWDVEVNV[VO ZBSTO BÎǘB ÎLBSUNBL DƌWBSOEBLƌ ƌǵTƌ[ PSNBO Nà IFOEƌTƌOƌO àNƌUMFSƌOƌ LSNBL US 0SNBODMǘN[O QPMƌUƌLBT CÚZMF ƌTF HFMFDFǘƌNƌ[ƌO HFOÎ MFSƌOƌ OFEFO PSNBO NàIFOEƌTƌ ZBQZPSV[ $VNIVSƌZFUƌNƌ[ ƌMF ZBǵUPMBOƌEBSƌBMUZBQEBLÚLMà EFǘƌǵƌLMƌLMFSZBQMNBEBOTBLBU PMEVǘVCFMMƌPMBOUFNFMMFSà[F SƌOEF HÚLEFMFO ƌOǵB FUTFOƌ[ EF BZBLUB LBMBNB[ HàSàMUàMFS WF NBǘEVSƌZFUMFS àSFUFSFL ÎÚLFS &ULƌTƌ[ZFULƌMƌMFSFZFULƌTƌ[FULƌ MƌMFSFTPTZBMIBZBUN[BWFNƌM MƌFLPOPNƌNƌ[FLBULTZBOOEB ƌTUƌIEBN BMBOOO POMBSDB LBU EBIB PMBCƌMFDFǘƌOF ƌOBOEǘ N[ NƌMMƌ TFSWFU PMBO PSNBOMB SN[OZÚOFUƌNƌOFNFTMFLÚO EFSMFSƌOF WF UàN PSNBODMBSB IƌTTƌZBUMBSOB NBITVCFO BS[ PMVOVS 2015 NİSAN/MAYIS/HAZİRAN ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 27 ÜYEL ER İ Mİ ZD EN :*-½/$(Ã/ i0SNBO.àIFOEƌTMƌǘƌw Değerli Meslektaşlarımız, Bu sayımıza denk gelen 50 yıl önce bugün yani Nisan, Mayıs, Haziran 1965 aylarında yayınlanmış olan Orman Mühendisliği dergisi sayılarında; Yeni bir hizmet yılına girerken başlığı ve Orman Mühendisliği imzalı giriş yazısı 3ncü sayfada Orman, Ormancı ve Ormancılık başlığı ile Orman Yüksek Mühendisi Dr. Hasan Selçuk’ un yazısı 5nci sayfada, Murgul (Göktaş) oldu başlığı ile Orman Yüksek Mühendisi Orhan Ataman’ ın yazısı, 7nci sayfada, Hasılat Araştırmaları başlığı ile Orman Yüksek Mühendisi Özdemir Erdemir’ in yazısı 9uncu sayfada, Çabuk artımlı ekzotik orman ağaçlarının İtalya’ya ithal 28 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ ve Denenmesi başlıklı Orman Yüksek Mühendisi M. Ali Semizoğlunun çevirisi 11nci sayfada, Kağıt sanayinde ve diğer sanayi kollarında çok geniş bir kulla- nılma sahası olan bir nebat: Bambu başlığı ile Orman Yüksek Mühendisi İrfan Gürsü’ nun Tercümesi 26nci sayfada, Akdeniz Ormancılığında tabii ormanların ve ağaçlandırmaların taşıdıkları önem başlığı ile Orman Yüksek Mühendisi Turgut Beşkök ‘ün yazısı 28inci sayfada, XI. genel Kurul Toplantısından izlenimler başlığı ile orman Yüksek Mühendisi Şükrü Abbasoğlu’ nun yazısı 32nci sayfada yer almaktadır, ayrıca devamında “Olaylar ve Haberler”, “Orman Mühendisleri Odası Temsilcileri” ile “Üyelerimizi Tanıyalım” başlığı ile de üyelerin fotoğraflarının da yer aldığı bölümlerden oluşmaktadır. olabilir. Bizimkisi basit bir hatırlatmadır. Haziran 1965 sayısının “Odamızdan Haberler” bölümünden bir sayfanın fotokopisini de sizlerle paylaşıyoruz. ‘Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer’ derler ya, işte size 50 yıl öncesinin oda haberlerinden bir sayfa… mesleğe o tarihlerden çok sonra başlamış meslektaşlarımız ve üyelerimiz için çok fazla bir şey söylemese de O yıllarda görevde bulunmuş olan şimdi hayatta da kalan abilerimizin açısından o yılların yad ediliyor olması ve isimlerinin hatırlanmasının küçümsenmeyecek bir vefa ifadesi olduğu kanısındayız. Dergimizin eski sayıları, 1965 Nisan Sayısı 48 sayfa olarak basılmıştır. Yine bizim bu dönemimize rastlayan Haziran 1965 sayısının Künye ve İçindekiler bölümünü içeren sayfa fotokopisi okunabilecek şekilde eklenmiş olup, o dönemde derginin çıkartılmasına katkısı olan yöneticiler ile Yayın Kurulu üyelerini de yad etmiş olalım. Ayrıca O dönemde dergimizin o günün parası ile 5 TL ye satılıyor olması da başka bir anı olarak yer almaktadır. Şu anda görevde bulunan meslektaşlarımız, araştırma yapanlar için konu başlıkları yararlı /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 29 H AB ER L ER ,"45".0/6Ã/ƞ7&34ƞ5&4ƞ03."/'",Ã-5&4ƞ/%& i4":*-*,"/6/7&.&4-&, .&/461-6Ɨ6)6,6,6w ,0/6-61"/&-%Ã;&/-&/%ƞ 0 rman Mühendisleri Odası Batı Karadeniz Şubesince, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesinde 21.05.2015 tarihinde “5531 sayılı Kanun ve Meslek Mensupluğu Hukuku” konulu panel düzenlenmiştir. Panele Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ali KÜÇÜKAYDIN, Batı Karadeniz Şube Yönetim Kurulu Üyeleri, öğretim üyeleri ile çok sayıda öğrenci katılmıştır. Panelin açılışında Batı Karadeniz Şube Başkanı Cengiz DİK ile Oda Genel Başkanı Ali KÜÇÜKAYDIN birer konuşma yapmışlardır. Şube başkanı Cengiz DİK konuşmasında; ormancıların yıllardır görevleri gereği olarak can siperane icra ettikleri mesleki konulara yönelik yapılan bir ankette başka kurum ve kuruluşların adlarının öne çıktığını, yeterli tanıtımlarının olmadığını, genç mühendis adaylarının mesleklerini iyi öğrenmelerine katkı sağlamak için bu paneli düzenlediklerini ifade etmiştir. 30 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ Genel Başkan Ali KÜÇÜKAYDIN konuşmasında; 5531 sayılı Kanun yürürlüğe girdiğinde 64 çeşitli unvanda mühendis bulunurken bugün itibariyle bu sayının 108 olduğunu, ekosistem temeline dayalı orman mühendisliği mesleğinin 2020 li yıllarda ilk on bir meslek arasında yer alacağının uluslararası platformlarda kabul gördüğünü, genç mühendis adaylarının demokratik tavır gösterip onurlu ve dik duruş göstermeleri, mesleklerini iyi öğrenip sahip çıkmaları gerektiğini belirtmiştir. Panele panelist olarak “5531 sayılı Yetki Yasasının Uygulanması” konusunda OMO AR-GE Merkezi Başkanı Orman Yük. Müh&İşletmeci (E) Müsteşar Yardımcısı Eşref GİRGİN, “Lisansüstü Eğitim ve Akademisyenlik” konusunda Kastamonu Orman Fakültesi öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gökhan ŞEN ve “Meslek Başvurusu İş ve İşlemleri ile Serbest Ormancılık Bürolarında Yapılan İşler” konusunda Serbest Meslek Mensubu Orman Mühendisi Erdem BEKTAŞOĞLU sunumları ile katılmışlardır. Panel verilen kokteyl ile sona ermiştir. 5..0#03."/.Ã)&/%ƞ4-&3ƞ0%"4* ,")3"."/."3"Ƶƞ-5&.4ƞ-$ƞƗƞ )ƞ;.&5#ƞ/"4*"±*-*Ƶ* 5 MMOB Orman Mühendisleri Odası Kahramanmaraş İl Temsilciği hizmet binasının açılışı 30/04/2015 tarihinde düzenlenen bir törenle yapılmıştır. Açılış törenine; Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ali KÜÇÜKAYDIN, II.Başkanı İsmail Hakkı BARI, Yönetim Kurulu Üyesi Cemal SUNAR ve Orman Mühendisleri Odası Doğu Akdeniz Şu- besi Başkanı Selami TECE, Şube Yönetim Kurulu Üyeleri Adnan İZGİ, Atıf ÇETİN, Osman ARICI, Sütçü İmam Üniversitesi Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim BEKTAŞ, , Kahramanmaraş Orman Bölge Müdür Yardımcısı Mimar Sinan ÖZKAYA, odaların temsilcileri, serbest ve kamuda çalışan meslektaşlar ile sivil toplum kuruluş temsilcileri katılmışılardır. Açılış konuşmasının ardından mesleğe elli yılı aşkın hizmet veren meslek büyüklerimize plaket töreni yapıldı. Kahramanmaraş ve Gaziantep İlinden 1965 yılı ve öncesi mezun meslektaşlarımız bu anlamlı törenle unutulmadıklarını, bu mesleğin ne kadar yüce olduğunu, bu töreni organize eden Orman Mühendisleri Odası ile gurur duyduklarını dile getirdiler. 2015 NİSAN/MAYIS/HAZİRANN ORMAN MÜHENDİSLİ MÜHENDİSLİĞİ 31 H AB ER L ER 0SNBO.àIFOEJTMFSJ0EBT %FOJ[MJƵVCFTJOJOIJ[NFUCJOBTBÎMǵ 0 rman Mühendisleri Odası Denizli Şubesinin hizmet binası açılışı 24 Nisan 2015 tarihinde düzenlenen sade bir törenle yapılmıştır. Açılış törenine, Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Sayın Ali KÜÇÜKAYDIN, II. Başkan Sayın İsmail Hakkı BARI ile Odamız üyesi Meslektaşlarımız, Denizli Orman Bölge Müdürlüğünden Bölge Müdür Yardımcısı Sayın Hüseyin BALCI ve Diğer Odaların temsilcileri ile Kurum ve Kuruluşların temsilcileri katılmışlardır. Aynı gün meslekte 40 Yılını tamamlayan emekli meslektaşlarımıza ülke ormancılığına yapmış oldukları değerli katkılarının hatırlanmasına vesile olması düşüncesi ile kendilerine törenle plaket verilmiştir. 32 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ ƞ;.ƞ3%0Ɨ":Ã3Ã:ÃƵà ƞ zmir İKK’nın her yıl Orman Mühendisleri Odası İzmir Şubesi eliyle organize ettiği geleneksel “Doğa Yürüyüşü” bu yıl 10 Mayıs 2015 günü Bayındır’ın Akalan Köyü etrafındaki ormanlarda yapıldı. Bu yılki yürüyüşe “Doğanın İntikamı” başlığı atılmıştı: İzmir bu kış alışılmışın dışında soğuklar yaşadı. Bu soğuklardan 2, 3, 4 Ocak.2015 günlerinde yaşanan soğukların etkisiyle havadaki su buharı ağaçların, dalların, yaprakların etrafında katmanlar halinde buz kitlesine dönüştü. Bu buz sarmalı 8-10 cm kalınlıklara ulaşınca ağaçlar artık buzun ağırlığını taşıyamaz hale geldi ve yer yer devrilmeler, kırılmalar, tahrip olmaya başladı. Yapılan tespite göre bu felaket sonucu 350 bin m3 ağacın (450 bin adetten fazla) kesilmesi gerekiyor. Doğa yürüyüşü iki midibüsle saat 8.30’da Kemalpaşa, Yiğitler, Yenikurudere güzergahı izlenerek Akalan’a varıldı. Hazırlık ekibi ve fazlalık malzemeler buluşma noktasında bırakılarak yürüyüşün başlayacağı yere hareket edildi. Buradan saat 11.00’de yürüyüşe başlandı. 6,5 km.lik güzergah 3 saate yakın bir sürede tamamlandı. Arada mola noktalarında orman, ormancılıkta kullanılan malzemeler, doğal gelişim seyri ve benzeri konularda aydınlatıcı bilgiler de verildi. Sonuçta başlangıç noktasına tekrar ulaşıldı. Bu arada hazırlık ekibi piknik yemeği için gerekli işleri tamamlamıştı. Soluklanan katılımcılar karınlarını doyurup, dinlendikten sonra aynı güzergahtan geri dönüldü. Bu yıl iki midibüs yanında üç otomobille gelenler oldu. Aileleriyle birlikte toplam 64 kişi spor aktivitesi, doğayla baş başa olma, doğada belli farkındalıklar edinme etkinliğiyle güzel bir hafta sonu ve farklı bir “anneler günü” geçirdi. 2015 NİSAN/MAYIS/HAZİRAN ORMAN /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ MÜHENDİSLİĞİ 33 H AB ER L ER 5VSLJTI+PVSOBMPG'PSFTUSZZBZOEBy S üleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi tarafından 2000 yılından itibaren yayınlanan “Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi”, yayın hayatına 5VSLƌTI +PVSOBM PG 'P SFTUSZ (Türkiye Ormancılık Dergisi) adıyla devam etmektedir. Turkish Journal of Forestry, orman mühendisliği, orman endüstri mühendisliği, yaban hayatı ekolojisi ve yönetimi, peyzaj mimarlığı ile ilgili özgün araştırma makaleleri yayınlayan kaliteye odaklı hakemli bir dergidir. Araştırma makalelerinin yanında araştırma notları ve derleme çalışmalar da yayınlanmaktadır. Derginin yayın dili İngilizce ve Türkçe’dir. Hem basılı hem de çevrimiçi (online) olarak yılda iki sayı yayınlanmaktadır. Aşağıda verilen bağlantıdan dergi sayfalarına ulaşabilirsiniz. Dergi web adresi: http://edergi.sdu.edu.tr/index.php/sduofd eposta: [email protected] 03."/.Ã)&/%ƞ4-&3ƞ0%"4*.&3,&;Ƶ6#&4ƞ ±"/,*3*%","3"5&,ƞ/Ã/ƞ7&34ƞ5&4ƞ 7&4*/*'½Ɨ3&/$ƞ-&3ƞ/&:½/&-ƞ,4":*-* ,"/6/7&.&4-&,.&/461-6Ɨ6)6,6,6 ,0/6-61"/&-%Ã;&/-&%ƞ 0 rman Mühendisleri Odası Merkez Şubesinin, 13 Mayıs 2015 Çarşamba günü Çankırı da organize ettiği ve sunuculuğunu da Merkez Şube Yönetim Kurulu Üyesi M.Taha BERBER in üstlendiği panel; Merkez Şube II. Başkanı Adem YILMAZEL’ in açılış konuşması ile başladı. Emekli Müsteşar Yardımcısı Eşref GİRGİN’ in, Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Arda 34 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ ÖZEN’ in, Merkez Şube Yönetim Kurulu Üyeleri Burcu ERİCEKLİ ile Hakan TAN’ ın panelist olarak katıldığı programda 5531 Sayılı Kanun ve Yönetmelikleri, Meslek Mensupluğu Hukukunun uygulamaları, mesleğe giriş, özel sektörde serbest meslek mensubu, mesleki alanda akademik kariyer yapmak gibi konulara yer verildi. Aday meslektaşlarımızın merak duyduğu konularda sordukları soruları panelistler ile OMO Genel Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Cemal SUNAR cevaplandırdılar. Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin yoğun ilgisi ve verimli tartışmalarla devam eden panel, Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. M. Nuri ÖNER’ in programdan duyduğu memnuniyeti dile getirdiği kapanış konuşmasından sonra verilen kokteyl ile tamamlanmıştır. #"35*/Ã/ƞ7&34ƞ5&4ƞ03."/'",Ã-5&4ƞ/%& i03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞƞ±ƞ/ .&4-&,)6,6,61"/&-ƞw %Ã;&/-&/%ƞ Bartın Üniversitesi Orman Fakültesinde Orman Mühendisleri Odası, Orman Fakültesi, Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğünce 20/05/2015 günü “Orman Mühendisliği İçin Meslek Hukuku” konulu panel düzenlenmiştir. Panele Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ali KÜÇÜKAYDIN, Bartın Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Selman KARAYILMAZLAR, öğretim üyeleri ile çok sayıda öğrenci katılmıştır. /ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ 35 H AB ER L ER Panelin açılışında Ali KÜÇÜKAYDIN ve Prof. Dr. Selman KARAYILMAZLAR birer konuşma yapmışlardır. Ali KÜÇÜKAYDIN konuşmasında; 5531 sayılı Kanun yürürlüğe girdiğinde 64 çeşitli unvanda mühendis bulunurken bugün itibariyle bu sayının 108 olduğunu, bunlar içinde en kapsamlı görev tanımının 5531 sayılı Kanun ile Orman Mühendisi, Orman Endüstri Mühendisi ile Ağaç İşleri Endüstri Mühendisinin yapıldığını, ekosistem temeline dayalı orman mühendisliği mesleğinin 2020 li yıllarda ilk on bir meslek arasında yer alacağının uluslararası platformlarda kabul gördüğünü, genç mühendis adaylarının mesleklerini iyi öğrenip sahip çıkmaları gerektiğini belirtmiştir. 36 03."/.Ã)&/%ƞ4-ƞƗƞ/ƞ4"/.":*4)";ƞ3"/ Prof. Dr. Selman KARAYILMAZLAR konuşmasında; Fakülte olarak bu ve benzer etkinlikleri önemsediklerini, bu etkinliklerin öğrencileri hayata hazırlamada önemli bir yeri olduğunu, Orman Mühendisliği Bölümünden mezun olan öğrencilerin ülkenin orman varlığı ve zenginliğin değer katacaklarını ifade etmiştir. Panel, Bartın Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölüm Başkanı ve Orman Mühendisleri Odası Bartın İl Temsilcisi Prof. Dr. İsmet DAŞDEMİR’in moderatörlüğünde yapılmıştır. Panele panelist olarak “5531 sayılı Yetki Yasasının Uygulanması” konusunda OMO AR-GE Merkezi Başkanı Orman Yük. Müh&İşletmeci (E) Müsteşar Yardımcısı Eşref GİRGİN, “Lisansüstü Eğitim ve Akademisyenlik” konusunda Bartın Orman Fakültesi Ormancılık Hukuku ABD öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Gökçe GENÇAY, “Devlet Orman İşletmesinde Orman Mühendisi Olmak” konusunda Bartın Orman İşletmesi Yenihan Orman İşletme Şefi Oğuz Benkul BOLLUKÇU, “Meslek Başvurusu İş ve İşlemleri” konusunda Orman Fakültesi son sınıf öğrencisi Caner ŞENKAL ve “Serbest Ormancılık Bürosunda Yapılan İş ve İşlemler” konusunda Serbest Meslek Mensubu Orman Mühendisi İlhan Özgür YURT sunumları ile katılmışlardır. Panel, panele katkı veren moderatör ve panelistlere plaket verilmesiyle son bulmuştur. ,BSUPOEBO5FLOFMFS:BSǵNBT Temmuz Kabotaj Bayramı nedeniyle TMMOB İzmir İKK tarafından bu yıl 6. kez düzenlenen Kartondan Tekneler Yarışmasına Odamız İzmir Şubesi de katılmıştır. Birinciliği Gemi Mühendisleri Odası alırken Odamız İzmir Şubesi takımı da Mavi Bayrak ödülünü kazanmıştır. Meslektaşlarımızın sadece ormanlarda değil denizlerde de başarılara imza atması bizleri grurlandırdı. Kendilerini kutlarız. İSTİFA Orman Mühendisleri Odası Genel Merkezine üyelikten ayrılma isteklerini yazılı olarak bildiren; 0EB4JDJM/PMV Mehmet Emin ERGÜN, Yönetim Kurulunun 21.05.2015 tarihli ve 108/3 sayılı 0EB4JDJM/PMV Bülent ELDEMİR ise 25.06.2015 ve 115/5 sayılı kararları ile istifa talepleri uygun görülerek kabul edilmiştir. Oda Ana Yönetmeliğinin 11nci maddesi gereği meslek kamuoyuna duyurulur. VEFAT ,&."-#"-,": 130'%3)"4"/±"/",±*0Ɨ-6 "-ƞ,&."-":%*/ .&).&5&4.&3WFƵ")ƞ/:&/ƞ&3 5BSJIMFSJOEFBSBN[EBOBZSMNǵMBSES ,FOEJMFSJOFSBINFUBJMFMFSJOFWFNFTMFLUBǵMBSN[BCBǵTBǘMǘEJMFSJ[ 5..0#0SNBO.àIFOEJTMFSJ0EBT(FOFM.FSLF[:ÚOFUJNJ TMMOB ORMAN MÜHENDİSLERİ ODASI #FǵUFQFMFS.BI4PL/Pt#FǵUFQF:FOJNBIBMMF"/,"3" 5FM QCYt#FMHFHFÎFS FQPTUBEFSHJ!PSNVIPSHUS XXXPSNVIPSHUS