Kentsel Dönüflüm Deprem

Transkript

‹STANBUL TEKN‹K ÜN‹VERS‹TES‹ VAKFI YAYIN ORGANI
[MART-HAZ‹RAN 2012] SAYI: 59
Deprem
ve
Kentsel Dönüflüm
Kensel Dönüflüm / Nilgün Ergun - Handan Türkoğlu
Van (2011) Depreminin Ard›ndan / Zekai Celep - Kadir Güler
Önce Afete Yaklafl›m ve Bak›fl Aç›s› De¤iflmeli / Naci Görür
Deprem Yönetmeli¤i, Yap› Sto¤u ve Kentsel Dönüflüm / M. Hasan Boduroğlu
Mizah› Mühendisçe Yapmak: fiaka Dergisi / Tuncay Zorlu
ISSN: 1303-1139
itü
vakf›
dergisi
6
MART-HAZ‹RAN/
Prof. Dr. Nilgün Ergun, Prof. Dr. Handan Türko¤lu
2012
SAYI: 59
15
Van (2011) Depremlerinin Ard›ndan
Prof. Dr. Zekâi Celep, Prof. Dr. Kadir Güler
21
Önce Afete Yaklafl›m ve Bak›fl Aç›s› De¤iflmeli
Prof. Dr. Naci Görür
‹TÜ VAKFI DERG‹S‹
Deprem Yönetmelikleri, Yap› Sto¤u ve
Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu
‹TÜ VAKFI DERG‹S‹
24
‹mtiyaz Sahibi: ‹TÜ Vakf› ad›na
Prof. Dr. Muhammed fiahin
Yaz› ‹flleri Müdürü: Hatice Yaz›c› fiahinli
30 Geleneksel Yap›lar ve Mühendislik Müdahaleleri
Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. O¤uz Müftüo¤lu, Prof.Dr. K.Kutgün Eyüpgiller,
Doç.Dr. Yegan Kahya, Doç.Dr. Deniz Mazlum, Y.Doç.Dr. Gülsün Tanyeli,
Y.Doç.Dr. Y›ld›z Salman, Y.Doç.Dr. Zeynep Eres, Ö¤r.Gör.Dr. Nilüfer Yöney,
Dr. Umut Almaç
32 Deprem Zirvesi 2012:
Yay›n Kurulu:
Prof. Dr. Y›ld›z Sey (Yay›n Kurulu Baflkan›)
Y. Müh. Naci Endem
Dr. Y. Müh. (Mimar) Do¤an Hasol
Prof. Dr. Mete Tapan
Prof. Dr. O¤uz Müftüo¤lu
Prof. Dr. Tahsin Yomral›o¤lu
Prof. Dr. Suat Küçükçiftçi
Hatice Yaz›c› fiahinli
Editör: Hatice Yaz›c› fiahinli
‹stanbul Depreme Haz›rlan›yor! Mu?
Erdo¤an Bayraktar, Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu, Prof. Dr. Mikdat Kad›o¤lu, Semih
Turhan, Vedat Gürgen, Faruk Göksu, Aziz Yeniay
50 Daha ‹yi Bir Gelecek ‹çin Mühendislik
ENKA’n›n 55 Y›ld›r De¤iflmeyen Hedefi
54
Mizah› Mühendisçe Yapmak: fiaka Dergisi
Doç. Dr. Tuncay Zorlu
Katk›da Bulunanlar:
Pakize Kaya, Asl› Erinç
Grafik Uygulama: Murat Ece
Yönetim Yeri:
‹TÜ Vakf› Merkezi
‹TÜ Maçka Yerleflkesi 80394 Teflvikiye - ‹ST.
Tel: (0 212) 291 34 75 - 230 73 71
Fax: (0 212) 231 46 33
Bask›: Cenkler Matbaac›l›k
‹brahim Karao¤lano¤lu Cd. No: 7 / A
Seyrantepe - ‹STANBUL
Tel: (0212) 264 18 21
Yay›n Türü: Yayg›n, Süreli
90 Genç Baflar›
e-posta: [email protected]
http://www.ituvakif.org.tr
‹TÜ’den Haberler
Vak›f’tan Haberler
6 2 103
109 111
Briç
Atamalar
Bu dergide yay›mlanan imzal› yaz›lar sahiplerinin
görüflünü yans›tmaktad›r. Dergiyi ve Yay›n
Kurulu’nu ba¤lay›c› nitelik tafl›maz.
‹TÜ Vak›f Dergisi'nde yay›nlanan yaz› ve
foto¤raflardan kaynak belirtmek kofluluyla al›nt›
yap›labilir.
b
buu ssaayy›d›daa
‹TÜ
Deprem ve Kentsel Dönüflüm
De¤erli Okurlar,
‹TÜ’lüler için Türkiye’deki geliflmeleri bilimsel bilgiler üzerinden izlemek ve de¤erlendirmek, e¤itim/ö¤retim/araflt›rma d›fl›ndaki görevleri için örnek gösterilebilir.
Son günlerde kentlerimizin gelece¤i ve
kent kültürümüz aç›s›ndan önemli bir
dönüm noktas›na gelmifl bulunuyoruz.
Resmi Gazete’de 31 May›s 2012 Tarihinde yay›mlanan 6306 say›l› “Afet Riski Alt›ndaki Alanlar›n Dönüfltürülmesi
Hakk›ndaki Kanun” un uygulamaya geçmesiyle mevcut kentlerimizin gerek yap›sal gerekse kültürel bak›mdan yaflayaca¤› dönüflümün her yönüyle de¤erlendirilmesi gerekti¤ine inanarak 59. say›m›z› Kentsel Dönüflüm konusuna ay›rd›k. Kuflkusuz, amaç Üniversitemizin bilgisini ilgililere sunmak ve düzeyli bir tart›flmaya açmakt›r. Konuyu de¤iflik bilim
dallar›ndan befl makale ile sizlere sunuyoruz.
Mimarl›k Fakültesi fiehir ve Bölge Planlamas› Bölümü ö¤retim üyeleri Prof. Dr.
Nilgün Ergun ve Prof. Dr. Handan Türko¤lu “Kentsel Dönüflüm” bafll›kl› yaz›lar›nda konuyu genifl bir bak›fl aç›s›yla
ele alarak yeniden yap›land›rman›n sosyal, kültürel ve ekolojik etkilerinin göz
ard› edilmemesi zorunlulu¤unu önemle
vurguluyorlar.
Yönetmelikler ve yap›mda dikkat gerektiren hususlar üzerindeki görüfllerini son
Van depreminde yapt›klar› incelemeler
üzerinden aç›klayan “Van (2011) Depremlerinin Ard›ndan” adl› yaz›lar›yla anlatan, ‹nflaat Fakültesi ö¤retim üyeleri
Prof. Dr. Zekai Celep ve Prof. Dr. Kadir
Güler, binalar›n y›k›m›nda inflaat sürecinde rol alan herkesin pay› oldu¤unu
yaz›n›n bafl›nda özellikle belirtiyor.
Maden Fakültesi Ö¤retim Üyesi Prof. Dr.
Naci Görür “Önce Afete Yaklafl›m ve Bak›fl Aç›s› De¤iflmeli” adl› makalesinde
bugüne kadarki bak›fl aç›s›n›n yetersizli¤ini, depreme dayan›ks›z binalar› y›k›p
yerine yeni binalar›n yap›lmas›yla bir sonuca var›lamayaca¤› görüflünü savunarak yeni yaklafl›mlara iliflkin öneriler
yapmaktad›r.
Yürürlü¤e giren kanunun itici gücünün
kentlerimizin büyük bir kesimini risk al-
4
t›nda tutan deprem olmas› nedeniyle,
konuya deprem mühendisli¤i aç›s›ndan
yaklaflan Türkiye Deprem Vakf› Baflkan›
Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu’nun “Deprem Yönetmelikleri, Yap› Sto¤u ve Kentsel Dönüflüm” konulu yaz›s›, bu bilim
alan›n›n baflka ülkelerde ve Türkiye’deki
geliflimini anlatmakta ve özellikle üzerinde durulmas› gereken hususlar›n alt›n›
çizmektedir.
Mimarl›k Fakültesi Restorasyon biriminde görevli on ö¤retim eleman›, koruma
projelerinde geleneksel yap› malzemeleri ve yap›m tekniklerinin yap› mühendisli¤i alan›nda gerekli ilgiyi ve itinay› görmeyerek ihmal edildi¤ini ve bunun geleneksel yap›lar›n korunmas›nda sorun yaratt›¤›n› anlatarak ilgililere uyar›da bulunuyorlar.
Bu say›m›z›n ana konusu olan Kentsel
Dönüflüm, 1-7 Mart Ulusal Deprem Haftas› içinde Türkiye Deprem Vakf›’n›n düzenledi¤i Deprem Zirvesi s›ras›nda ele
al›nd›. Bu toplant›da konuflulanlar genifl
bir özet olarak sizlere aktar›ld›.
Deprem araflt›rmalar› konusunda Türkiye-Japonya iflbirli¤inin 60. y›l› için ‹TÜ
Deprem Mühendisli¤i ve Afet Yönetimi
Enstitüsünce düzenlenen çal›fltay ve ‹TÜ
mezunlar›nca kurulan ENKA’n›n 55. y›l›na ait tan›t›m yaz›lar› da özet olarak dergimizde yer ald›.
Birço¤umuz, herhalde 1909-1928 y›llar›
aras›nda Mühendis Mektebi ö¤rencilerinin fiAKA adl› bir mizah dergisi yay›mlad›klar›n› bilmiyoruz. Fen- Edebiyat Fakültesi ‹nsan ve Toplum Bilimleri Bölümü
ö¤retim üyesi Doç. Dr. Tuncay Zorlu,
“Mizah› Mühendisçe Yapmak: fiAKA
Dergisi” bafll›¤› alt›nda bu dergiyi bize
tan›t›yor.
Her say›m›zda oldu¤u gibi bu say›m›zda
da ‹TÜ’den ve ‹TÜ Vakf›’ndan haberler,
ö¤renci baflar›lar›n›n yan› s›ra mezunlar›m›zla ilgili atamalar ve aram›zdan ayr›lan mezunlar›m›z yer al›yor.
60. say›m›zda buluflmak üzere, sayg›lar›m›zla.
Prof. Dr. Y›ld›z Sey
Yay›n Kurulu Baflkan›
itü vakf› dergisi
{
Küreselleflmenin Fiziksel Mekândaki Yans›malar›
Kentsel dönüflüm, faaliyet alan› ve do¤as› gere¤i, mevcut kentlerin yap›s› ve birçok insan›n
fiziksel, sosyal ve ekonomik gelece¤i üzerinde büyük etki yapmaktad›r. Bir kentte yaflayanlar› ve
faaliyetlerini etkiledi¤i kadar flehrin bütün geleneklerini de etkiler. Genellikle mekân› organize eden
ve yeni geliflme perspektifleri sunan fiziksel müdahaleler içerse de mevcut sosyal ve ekonomik
dokuyu da etkilemekte ve kentsel çevrenin fiziksel biçimini iyilefltirirken, ayn› zamanda insanlarla
kentsel mekan aras›ndaki psikolojik ve duygusal iliflkileri de de¤ifltirmektedir.
Prof.Dr. Nilgün Ergun
Prof.Dr. Handan Türko¤lu
‹TÜ Mimarl›k Fakültesi
fiehir ve Bölge Planlamas› Bölümü
Küresel yeniden yap›lanma sürecindeki
ekonomik de¤iflimler, ulusal ölçeklerde
ele al›nan politikalar›n da yönünü belirlemifltir. Günümüzde kentler, küreselleflmenin rekabet gerektiren süreçlerinde
dünya kentleri içindeki konumlar›n› kazanabilmek için varl›klar›n› ekonomik,
sosyal ve politik güçlerle birlikte sürdürmek zorunda ve küresel dönüflüme ayak
uydurmak durumunda kalm›fllard›r. Bu
nedenle kentsel alanlar, sa¤l›kl› bir çevre
oluflturmak ve toplumsal ç›karlar amac›yla yeniden planlanmakta ve yeniden
infla edilmektedir.
Kentsel dönüflüm, genel olarak, kentlerin eskiyen, y›pranan ve çöküntü alanlar› haline gelen bölgelerinin
y›k›p yeniden yapma,
canland›rma, sa¤l›klaflt›rma yoluyla yeniden kimlik kazanmas› ve küresel
de¤iflimlere
ayak
uydurmas› için bir araç olarak tan›mlanmaktad›r. Kentsel dönüflüm, kent parçalar›n›n kullan›m biçimine toplumsal,
ekonomik, kültürel ve politik amaçlarla
d›flar›dan bir müdahale sonucunda gerçekleflmektedir.
Kentsel dönüflüme konu olan alanlar
olarak yasad›fl› yap›laflma nedeniyle oluflan sa¤l›ks›z gecekondu bölgeleri, kaçak
binalar›n bulundu¤u alanlar, do¤al afet
riski yüksek alanlar, tarihi yap› sto¤unun
yo¤un oldu¤u kent merkezinde bak›ms›zl›k nedeni ile eskiyen alanlar, ifllevini
yitiren kent merkezleri, terk edilmifl ya
da boflalt›lm›fl fabrika, liman gibi ekonomik ömrünü doldurmufl olan kent bölümleridir.
Kentsel dönüflüm ile, yap›laflm›fl mekâna
daha iyi bir kullan›m getirmek amaçlan›r.
Yeni, yaflanabilir kent merkezleri yarat›l›r, tarihi binalar fiziksel ve ekonomik yaflanabilirlik için restore edilir, kullan›labilir
6
konutlar, fiyat ve ekonomik s›n›f olarak
de¤er kazan›rken bazen de tarihi binalar
kaybolur, konutlar ve mahalleler yok edilir, insanlar yerlerinden edilir.
Kentsel dönüflüm, faaliyet alan› ve do¤as› gere¤i, mevcut kentlerin yap›s› ve birçok insan›n fiziksel, sosyal ve ekonomik
gelece¤i üzerinde büyük etki yapmaktad›r. Bir kentte yaflayanlar› ve faaliyetlerini
etkiledi¤i kadar flehrin bütün geleneklerini de etkiler. Genellikle mekân› organize
eden ve yeni geliflme perspektifleri sunan
fiziksel müdahaleler içerse de mevcut
sosyal ve ekonomik dokuyu da etkilemekte ve kentsel çevrenin fiziksel biçimini iyilefltirirken, ayn› zamanda insanlarla
kentsel mekân aras›ndaki psikolojik ve
duygusal iliflkileri de de¤ifltirmektedir.
{
Nilgün Ergun - Handan Türko¤lu
Kentsel dönüflüm, genellikle alan›n üzerindeki nüfusun, flehrin baflka bir k›sm›na
yeniden yerlefltirilmesini içermektedir.
Yeniden yerlefltirme; genellikle kent
merkezinden uzakta, izole çevrelerde infla edilmifl, e¤itim ve sa¤l›k gibi donat›lara eriflimin s›n›rl› oldu¤u, büyük ölçekli
konut projelerine olmakta ve ifl olanaklar›n› azaltarak burada yaflayanlar›n fakirli¤ini de artt›rmaktad›r. Nüfus için yer de¤ifltirme sadece maddi maliyet de¤il, ayn› zamanda sosyal ve duygusal maliyet
de getirmekte, alan›n yeniden yap›lanmas›ndan sonra insanlar ayn› alanda yeniden konutland›r›lsalar bile mahallenin
dönüflümünün sosyal yap› üzerinde kaç›n›lmaz bir psikolojik etkisi olmaktad›r.
Özellikle çocuklar ve yafll›lar gibi nüfusun en hassas kesiminde ciddi psikolojik
travmaya yol açabilecek uzun süreli bir
al›flma dönemine ihtiyaç duyulmaktad›r.
Yönetimler insanlar›n yer de¤ifltirmesinin
ekonomik maliyetlerini karfl›layabilmekte, psikolojik maliyetler ise genellikle göz
ard› edilmektedir. Bu nedenle yeniden
yerlefltirme, kentsel dönüflüm sürecinin
en önemli bileflenidir ve özel bir önemi
vard›r.
Kentsel dönüflüm süreci içindeki di¤er
bir kritik konu, özgün kent kültürünün
korunmas›d›r. Kent kültürü, yap›laflm›fl
çevre ve sosyal yap› aras›ndaki iliflkinin
geliflimi ile yak›ndan iliflkilidir. Bir özgün
kültürün fiziksel ve sosyal izlerinin kayb›,
bir kültürün yok olmas›na yol açar. Kentsel dönüflümle kentin do¤al, sosyal ve
yap›laflm›fl çevresine getirilen de¤ifliklikler, kent kültürünün üzerinde ciddi bir
etki yapabilir. Yerel kültürün korunmas›
için çevrenin ve toplumun daha fazla korunmas›n›n öneminin yan›nda, kültür de
çevrenin ve toplumun geliflmesi için gereklidir. Bu nedenle dönüflüm sürecinde
yerel kültürü tahrip etmemek, kentsel
çevrenin bilinçli bir dönüflümüyle gelifltirmeyi sa¤lamak önemli olmaktad›r.
Fiziksel, sosyal ve ekonomik olarak çevre verilerinin belirlenmesi ve bu verilere
fiekil: ‹stanbul’da 5366 say›l› kanun kapsam›nda belirlenen yenileme alanlar›.
7
Yönetimler insanlar›n yer
de¤ifltirmesinin ekonomik
maliyetlerini karfl›layabilmekte,
psikolojik maliyetler ise
genellikle göz ard›
edilmektedir. Bu nedenle
yeniden yerlefltirme, kentsel
dönüflüm sürecinin en önemli
bileflenidir ve özel bir önemi
vard›r.
göre kentsel dönüflümde kararlar al›nmas› gereklili¤i, kentsel dönüflümün alana özgünlü¤ünü vurgulamaktad›r.
Görüldü¤ü gibi kentsel dönüflüm, sadece fiziksel ve finansal bir olgu de¤il, ayn›
zamanda sosyolojik, kültürel, ekonomik,
yasal ve politik bir konu da olan çok boyutlu ve karmafl›k bir süreçtir. Müdahale
edilen kent parças›n›n, kenti ve kent
çevresini büyük ölçeklerde etkilemesinden dolay› büyük önem tafl›maktad›r.
Kentsel dönüflümün ba¤l› oldu¤u kriterlerin çok fazla olmas›, stratejilerin zamana ve mekâna göre farkl›laflmas›n›, pek
çok bilim dal›ndan beslenmesini gerektirmektedir. Politikac›lar›n ve tasar›mc›lar›n birleflmesini, sosyologlar, ekonomistler, mühendisler, mimarlar, planc›lar ve
peyzaj mimarlar› gibi uzmanlar›n birlikte
çal›flmas›n› gerekli k›lmaktad›r.
Avrupa’da özellikle AB politikalar› çerçevesinde 1990‘l› y›llarda kamu sektörü,
özel sektör ve halk kat›l›m› ortakl›¤›n›n
söz konusu oldu¤u “yönetiflim” formülüyle beraber “kat›l›mc›l›k” kavram› ortaya ç›km›flt›r. Aktörlerin planlamaya ve
proje sürecine kat›l›m›, yeni ortakl›klar,
projelerin yönlendirilmesi, kaynak sa¤lanmas›, örgütlenme, organizasyon, halk›n e¤itimi ve bilinçlendirilmesi önem kazanm›flt›r. Günümüzde, bu aktörlerden
halk kat›l›m›n›n, sürecin bir parças› olarak önemli oldu¤u vurgulanmaktad›r.
Yerel halk›n sorunlar›n›n-ihtiyaçlar›n›n
bilinmesi ve buna göre çözüm önerileri
{
getirilmesi özel sektör riskinin azalt›lmas›nda da etkili olabilmektedir. Kamu ve
özel sektörün yan›nda gönüllü kurulufllar, sivil toplum örgütleri, farkl› toplumsal kesimler yer alm›fl, tarihi ve kültürel
miras ile ekonomik geliflme aras›ndaki
ba¤›n önemi anlafl›lm›fl, kentsel dönüflümde “kentsel koruma” kavram› da ön
plana ç›kmaya bafllam›flt›r.
Türkiye’deki Uygulamalar
Kentsel dönüflüm, Türkiye'de 1980'lerin
sonunda küreselleflmenin etkilerinin giderek güçlenmesi, biçim de¤ifltirmesi ve
bunun fiziksel mekândaki yans›malar› ile
yerel yönetimlerin gündeminde yer almaya bafllam›flt›r.
1990’lar›n sonlar›ndan itibaren dönüflüm projeleri önem kazanm›fl, terk edilen sanayi alanlar› ve ifllevini yitirmifl liman alanlar› gibi büyük alanlar›n dönüflümü gündeme gelmifltir. Bu alanlar›n
dönüflüm projelerinin elde edilmesi
amac› ile yar›flmalar aç›lm›fl, ancak bu
projeler ve yar›flmalar, ço¤unlukla
“kentsel tasar›m projesi” ad› alt›nda, salt
fiziksel mekân›n düzenlenmesi ve yeni
bir ifllevin verilmesi amac›n› tafl›yan yaklafl›mlar içermifltir.
Son y›llara kadar eski merkezlerin yeniden canland›r›lmas›, rehabilite edilerek
flehre yeniden kazand›r›lmas› yerine, yeni yerleflimler daha çok desteklenirken,
daha önceki dönemlerde yasallaflan
kentsel alanlar›n ve eski kent merkezlerinin yenilenme ihtiyac› daha ön plana
ç›km›flt›r.
Bu dönemde kent çeperlerinde ana arterler boyunca geliflmifl gecekondu mahallelerinin veya kaçak yap›laflmalar›n
belediyeler taraf›ndan y›k›larak yenilenmesi, orta ve alt orta gelir grubunun
kent içi apartmanlar›n›n mal sahipleri taraf›ndan iyilefltirilmesi, üst gelir kesimin
kent merkezindeki tarihi veya eskimeye
yüz tutmufl konutlar› sat›n alarak ve res-
Kent kültürü, yap›laflm›fl çevre
ve sosyal yap› aras›ndaki
iliflkinin geliflimi ile yak›ndan
iliflkilidir. Bir özgün kültürün
fiziksel ve sosyal izlerinin kayb›,
bir kültürün yok olmas›na yol
açar. Kentsel dönüflümle kentin
do¤al, sosyal ve yap›laflm›fl
çevresine getirilen de¤ifliklikler,
kent kültürünün üzerinde ciddi
bir etki yapabilir.
tore ederek soylulaflt›rmas› ve kent merkezlerindeki veya çeperindeki çöküntü
alanlar›n›n yerel yönetimler eliyle özel
yasal kolaylaflt›rmalar yard›m›yla yenilemesi gibi uygulamalar görülmektedir.
2000’li y›llarda ise inflaat flirketlerinin
uluslararas› pazara aç›lmas› ve inflaat sanayinin geliflmesi ile kentsel dönüflüm
yasalarda yer almaya bafllam›flt›r.
2003 y›l›nda ç›kar›lan 4966 say›l›
yasa ile, 2985 say›l› Toplu Konut
Kanununda önemli de¤iflikler yap›lm›fl, bu yasayla Toplu Konut
‹daresi’ne (TOK‹) konut sektörü
ile ilgili flirketler kurmak veya ku-
‹BB’nin planlad›¤› Stratejik Kentsel
Dönüflüm alanlar›ndan Kartal için ünlü
mimar Zaha Hadid’e yapt›r›lan proje.
8
{
ni sa¤layarak, çok önemli bir araç
olarak kullan›lmaktad›r.
2004 tarihli 5216 say›l› Büyükflehir
Belediyeleri Kanunu’nun 69. maddesinde, “Belediye; düzenli kentTarihi Miras›n Korunmas›na Yönelik Kent- leflmeyi sa¤lamak, beldenin konut,
sel Dönüflüm: sanayi ve ticaret alan› ihtiyac›n›
Haydarpafla Yenileme
Alan› karfl›lamak amac›yla belediye ve
mücavir alan s›n›rlar› içinde, özel
rulmufl flirketlere ifltirak etmek, yurtiçi ve kanunlar›na göre korunmas› gerekli yeryurtd›fl›ndaki konut d›fl›nda do¤rudan ler ile tar›m arazileri hariç, imarl› ve alt
veya ifltirakleri arac›l›¤›yla proje gelifltir- yap›l› arsalar üretmek; konut, toplu komek, alt yap› ve sosyal uygulamalar› nut yapmak, satmak, kiralamak ve bu
yapmak veya yapt›rmak, idareye kaynak amaçlarla arazi sat›n almak, kamulaflt›rsa¤lanmas›n› teminen kar amaçl› proje- ma yapmak, bu arsalar› trampa etmek,
lerle uygulamalar yapmak veya yapt›r- bu konuda ilgili di¤er kamu kurum ve
mak gibi görevler ve yetkiler verilmifltir. kurulufllar› ve bankalarla ifl birli¤i yapYine bu yasayla TOK‹’ye ferdi ve toplu mak ve gerekti¤inde onlarla ortak projekrediler vermek, köy mimarisinin gelifl- ler gerçeklefltirmek yetkisine sahiptir”
mesine, gecekondu alanlar›n›n dönüflü- denilmekte, 73. maddesinde ise “Bemüne, tarihi doku ve yöresel mimarinin lediye, Büyükflehir belediyeleri kentin
korunup yenilenmesine yönelik projeleri geliflimine uygun olarak eskiyen kent k›kredilendirmek gibi görev ve yetkiler de s›mlar›n› yeniden infla ve restore etmek;
verilmifltir.
konut alanlar›, sanayi ve ticaret alanlar›,
Bu görev ve yetkilerle Toplu Konut ‹da- teknoloji parklar› ve sosyal donat›lar
resi (TOK‹), gerek kentin çeflitli alanla- oluflturmak, deprem riskine kars› tedbirr›ndaki konut projeleri ve gerekse kentler almak veya kentin tarihî ve kültürel
sel dönüflüm–yenileme projelerindeki dokusunu korumak amac›yla kentsel
planlay›c›, uygulay›c› rolü ile konut üre- dönüflüm ve geliflim projeleri uygulatimi politikalar› içinde önemli bir yere makla görevlendirilmektedir. 5216 say›l›
ulaflm›flt›r. Kentsel dönüflüm; de¤erlenen Büyükflehir Belediyesi Kanunu, 5393 sagecekondu alanlar›nda yaflayanlar›n, y›l› Belediye Kanunu ve 5301 say›l› ‹l
kentin d›fl›nda bulunan, rant› daha dü- Özel ‹daresi Kanunu, yerel yönetimlerin
flük, kentle iliflkisi daha az olan yerlere yerel aktörlerin kat›l›m›yla mekânsal ve
do¤rudan ya da dolayl› olarak gitmeleri-
9
Kentsel dönüflümün ba¤l›
oldu¤u kriterlerin çok fazla
olmas›, stratejilerin zamana ve
mekâna göre farkl›laflmas›n›,
pek çok bilim dal›ndan
beslenmesini gerektirmektedir.
Politikac›lar›n ve tasar›mc›lar›n
birleflmesini, sosyologlar,
ekonomistler, mühendisler,
mimarlar, planc›lar ve peyzaj
mimarlar› gibi uzmanlar›n
birlikte çal›flmas›n› gerekli
k›lmaktad›r.
kurumsal stratejik planlar› üretmesini
flart koflmaktad›r.
2004 y›l›nda ç›kar›lan 5273 say›l› kanun
ile toplu konut kanununda yine önemli
de¤ifliklikler yap›lm›fl, TOK‹, Gecekondu
dönüflüm projesi uygulayaca¤› alanlarda
veya mülkiyeti kendisine ait arsa ve arazilerden “konut uygulama alan›” olarak
belirledi¤i alanlarda veya valiliklerce
toplu konut iskân sahas› olarak belirlenen alanlarda; her tür ve ölçekteki imar
planlar›n› yapmaya, yapt›rmaya ve tadil
etmeye yetkili k›l›nm›flt›r.
2005 y›l›nda ç›kar›lan 5366 say›l› “Y›pranan Tarihi Ve Kültürel Tafl›nmaz Varl›klar›n Yenilenerek Korunmas› ve Yaflat›larak Kullan›lmas› Hakk›nda Kanun” ile
y›pranan ve özelli¤ini kaybetmeye yüz
tutmufl; kültür ve tabiat varl›klar›n› koruma kurullar›nca sit alan› olarak tescil ve
ilan edilen bölgeler ile bu bölgelere ait
koruma alanlar›n›n, bölgenin geliflimine
uygun olarak yeniden infla ve restore
edilerek, bu bölgelerde konut, ticaret,
kültür, turizm ve sosyal donat› alanlar›
oluflturulmas›, tabiî afet risklerine karfl›
tedbirler al›nmas›, tarihi ve kültürel tafl›nmaz varl›klar›n yenilenerek korunmas› ve yaflat›larak kullan›lmas› amaçlanmaktad›r.
Bu yasayla sadece sit alanlar›nda, il özel
idarelerinde il genel meclisi, belediyeler-
{
Deprem Master Plan›ndan sonra pilot bölge seçilen Zeytinburnu
dönüflüm projesinin kat›l›mc› bir süreç olarak tasarlanmas› ve halk›n
bafl›ndan beri sürecin içinde yer almas› projeyi di¤erlerinden daha
avantajl› bir duruma tafl›m›flt›r.
de belediye meclisi taraf›ndan belirlenecek ve bakanlar kurulu taraf›ndan kabul
edilecek ‘yenileme alanlar›n›n’ yenilenmesini amaçlamaktad›r. 5366 say›l› kanun ile kendinden önce ve sonra haz›rlanan kanun tasar›lar› asl›nda tek bir ortak
amaca hizmet etmektedir. Bu amaç, özel
olarak belirlenecek kentsel alanlar›n fiziksel, sosyal ve ekonomik anlamda yenilenmesidir. Bugün özellikle tarihi nitelikli
alanlarda gerçeklefltirilen kentsel yenileme uygulamalar› 5366 say›l› kanunun yasal bünyesinde flekillendirilmektedir.
2007 y›l›nda yap›lan de¤iflikliklerle 5609
say›l› kanunda Bay›nd›rl›k Bakanl›¤›n›n
yetkisinde olan, Belediye s›n›rlar› içindeki alanlarda gecekondu ›slah bölgeleri,
gecekondu tasfiye bölgeleri, gecekondu
önleme bölgelerinin s›n›r onay›n›n yap›lmas› yetkisi TOK‹’ye verilmifl, ‹mar ve Islah Planlar›n›n, TOK‹ denetiminde belediyelerce haz›rlanmas› sa¤lanm›flt›r.
TOKI kentsel dönüflüm sürecinde belediyelerin önemli bir paydafl› olarak ortaya ç›km›flt›r ve gerek kendi yasas› ve gerekse kentsel yenileme ile ilgili di¤er yasalardan gelen yetki ve güç ile kentsel
yenileme konusunda kentsel rant›n yarat›lmas› ve bölüfltürülmesi ile ilgili çok
önemli bir aktör konumuna getirilmifltir.
1984’ten 2003’e kadar hazine arazileri
üzerinde 43,000 konut birimi üreten
TOK‹, 2003’den 2010’a kadar 430,000
konut birimi üretmifl olup, gelecek y›llar
içinde 500,000 konut birimi daha üretmeyi hedeflemektedir. TOK‹’nin uygulamalar›n›n %14’ü kentsel dönüflüm,
%3’ü afet konutlar›, %1’i k›rsal konut
kapsam› alt›nda gerçeklefltirilmifltir.
TOK‹, son derece genifl yetkilerle donan›p ülkenin her köflesinde her alanda söz
sahibi olurken, TOK‹ uygulamalar›; kent
plan›ndan ba¤›ms›z plan yapma yetkisi,
yap› denetiminden muaf olmas›, yüksek
bloklar fleklinde her yere ayn› tip yerleflme tasar›m› ile yaklafl›lmas›, baz› durumlarda ekolojik yönden hassas veya riskli
alanlara yap›laflma kararlar› sebebiyle
elefltirilere u¤ram›flt›r.
Ayr›ca tüm dönüflüm projeleri de¤iflik
seviyelerde toplumsal reaksiyona hedef
olmufltur. Baflakflehir’de ev sahipleri, evlerin küçüklü¤ünden ve yerleflmenin izole konumundan yak›nm›fllar, belediye,
sosyal programlar düzenlemek zorunda
kalm›flt›r. Sulukule örne¤indeki gibi bölgede yaflayan romanlar› bölgeden uzaklaflt›r›p oturduklar› bir bölgenin yok edilmesi, bir k›sm›n›n da kültürlerinin çok d›fl›nda yüksek bloklar›n bulundu¤u flehir
d›fl› bir alana tafl›nmak zorunda kalmalar› toplumsal tepkilere yol açm›flt›r.
10
TOK‹, son derece genifl
yetkilerle donan›p ülkenin her
köflesinde her alanda söz sahibi
olurken, TOK‹ uygulamalar›;
kent plan›ndan ba¤›ms›z plan
yapma yetkisi, yap›
denetiminden muaf olmas›,
yüksek bloklar fleklinde her
yere ayn› tip yerleflme tasar›m›
ile yaklafl›lmas›, baz›
durumlarda ekolojik yönden
hassas veya riskli alanlara
yap›laflma kararlar› ile
elefltirilere u¤ram›flt›r.
Afet Riski ve Kentsel Dönüflüm
Türkiye’de büyük kentlerdeki kaçak yap›laflman›n büyük boyutlara ulaflmas› ve
ülkenin büyük bir k›sm›n›n deprem riski
alt›nda bulunmas› kentsel dönüflüm projelerini h›zland›rm›flt›r. 1999 y›l›nda
meydana gelen Büyük Marmara depremi, kentlerin yenilenmesi gereklili¤ini bir
kez daha ortaya koyarken kentsel dönüflüm de daha çok konuflulmaya, tart›fl›lmaya bafllanm›flt›r.
19 milyon yap›n›n bulundu¤u ülkemizde, bu yap›lar›n %67’sinin ruhsats›z ,
%60’›n›n 20 yafl›ndan yukar›, %40’›n›n
güçlendirme gerektirdi¤i düflünülürse
yap›sal önlemlerin önemi anlafl›labilir.
2001 y›l›nda ç›kan Yap› Denetim Yasas›,
yap› denetimi alan›nda önemli bir aflama
olarak kabul edilebilir. Risk azaltma hedeflerine yaklaflan bir giriflim olarak Yap›
Denetimi Yasas› ve bu yasa çerçevesinde
oluflturulan düzenlemeleri bu iflleyiflin,
denetçilerin do¤rudan iflveren taraf›ndan ücretlendirilmeleri nedeniyle, yeterince güçlü bir önlem oluflturamad›¤› yak›nmalar› yayg›nd›r. Öncelikle oluflturulan yeminli teknik bürolar›n iflleyifli ile ilgili sorunlar›n varl›¤›, yasan›n önce sadece 19 ili kapsamas› ve nihayet TOK‹’nin
yap›sal denetimden muaf olmas›, yasa-
{
Yaln›zca afet risklerinin
azalt›lmas› fleklinde bir yaklafl›m
yeterli olamaz. Öte yandan, afet
risklerinin azalt›lmas› ve kentsel
dayan›kl›l›¤›n art›r›lmas› da
sadece yap›lar›n yenilenmesi ve
yap›sal çevreye odaklanan bir
konu de¤ildir. Elbette yap›sal
güvenlik önemlidir. Ancak
afetlere karfl› direncimiz
art›r›lmaya çal›fl›l›rken do¤aya,
tarihe ve topluma karfl› yeni bir
afet riski oluflturmamaya gayret
göstermemiz gerekir.
n›n sadece yap›n›n strüktürüne odaklanmas›, yasaya iliflkin yak›nmalar aras›nda
yer almaktad›r.
2001 y›l›nda ‹mar Yasas› kapsam›nda da
afet yönetimi ve risk azaltma konusu
gündeme gelmifltir ve her ölçekteki imar
plan›nda jeolojik ve mikro bölgeleme verilerinin kullan›lmas›n› flart koflmaktad›r.
‹mar planlar›n›n haz›rlanmas›nda tehlikelerin göz önüne al›nmas›, risk azaltma
hedeflerine her yönüyle yan›t verecek
biçimde olmal›d›r. Oysa yürürlükteki
imar yasas›, bu düzenlemelere karfl›n
yaln›zca yerbilimsel aç›dan tehlikeli görülen bölgelerin çizimlerde hangi teknikle gösterilece¤ine iliflkin birkaç yönetmelik tan›m› ile s›n›rl› kalm›flt›r. Örne¤in risk
azaltma ile ilgili önemli bir konu olan
deprem s›ras›nda ve sonras›nda önemli
tehlike içeren tehlikeli maddelerin yer
seçimi konusunda henüz tehlikeli madde
depolama ile ilgili net bir standart getirilememifltir.
Afet risklerinin azalt›lmas› konusunda
önemli bir araç olarak görülen kentsel
dönüflüm çabalar›, uzun bir süredir ülke
gündemindedir. 2005 y›l›ndan beri üzerinde çal›fl›lan yasa tasar›s›n›n amac›, eskiyen ve özelli¤ini kaybetmifl kent bölgelerinin kentin geliflimine uygun olarak
yeniden infla ve restore edilmesi, konut
alanlar›, ticaret alanlar›, turizm ve kültür
alanlar› sosyal donat› alanlar› oluflturulmas›; deprem risklerine karfl› tedbirler
al›nmas›
veya
kentin tarihi ve
kültürel dokusunun korunarak
yenilenmesidir.
Bu tasar›, kanun
yap›c›lar›n as›l
amac›n›n
tüm
kentsel alanlarda
özel
yenileme
Dönüflüm alanlar›ndan bir di¤eri, Fikirtepe.
11
bölgesi belirlemek oldu¤unu göstermektedir.
Tasar›da ba¤›ms›z olarak ele al›nm›fl görünen ‘kentsel dönüflüm’ konusunda
deprem tehlikesi bir gerekçe olarak gösterilmifl olmakla birlikte, riskli alanlar›n
belirlenmesi, toplu yenileme ve yerel
topluluklar›n örgütlenerek ortakl›klar kurabilmesi, bu sürece uygun finansal yöntemler ve planlama araçlar›, özendirici
sosyal projeler gibi tamamlay›c› mekanizmalar gelifltirilebilmifl de¤ildir.
Bu dönemde baflta büyükflehir belediyeleri olmak üzere birçok belediye, de¤iflik
ölçeklerde kentsel dönüflüm projelerini
uygulamaya koymufltur.
‹stanbul Büyükflehir Belediyesi, planlad›¤› kentsel dönüflüm uygulamalar›n› üç
grupta toplam›flt›r:
- Stratejik Kentsel Dönüflüm: Kartal (330
Ha), Maltepe-Dragos (31,5 Ha), Cendere-Silikon Vadisi (230 Ha),Ayamama Bas›n Aks› (230 Ha), Küçükçekmece Kumsal (180 Ha),
- Tarihi Miras›n Korunmas›na Yönelik
Kentsel Dönüflüm Haydarpafla Yenileme
Alan› (129 Ha), Beyo¤lu- Perflembe Pazar› (8,5 Ha), Süleymaniye (93,9 Ha),
Beyo¤lu -Tarlabafl› (2 ha).
- Deprem Odakl› Kentsel Dönüflüm: Fikirtepe (131 Ha), Okmeydan› (175,5
Ha), Bayrampafla (11,3 Ha), Zeytinburnu Sümer Mahallesi: (1700 KB-17,1 Ha
Konut, 4,6 Ha Ticaret).
TOK‹ projelerinin %40’›n› ‹stanbul’daki
dönüflüm projeleri oluflturmaktad›r. Bu
projeler, Belediyelerle yap›lan anlaflmalar
sonucunda yerinde dönüflüm veya bofl
bir alanda sosyal donat› ve yeflil alan ilavesi ile gerçeklefltirilmifltir. Bunlar aras›nda ‹kitelli-Baflakflehir, Bafl›büyük-Maltepe, Oruç Reis-Esenler, Kayabafl›-Küçükçekmece, Ayazma/Tepeüstü-Küçükçekmece, Bezirgan Bahçe-Küçükçekmece
uydu kentler fleklinde, Baflakflehir ise
(5100 KB) ise afet risklerinin azalt›lmas›
amac›yla infla edilen konut alanlar›d›r.
2010 y›l›nda, 2005 tarihli Belediye Yasas›n›n 73. maddesi geniflletilerek beledi-
{
Kentsel dönüflüm uygulamas›n›n
bafllad›¤› Tarlabafl›.
yelerin kentsel dönüflüm konusunda
yetkileri art›r›lm›flt›r. Yerel yönetimler
aç›s›ndan bak›ld›¤›nda, olas› afet zararlar›n›n azalt›lmas›na yönelik faaliyetlerinin
bafl›nda, imar planlar›n› haz›rlamak, yap›
denetimi yapmak, can ve mal güvenli¤ini koruyacak di¤er önlemleri almak ve
uygulamak gelmektedir. Olas› afet zararlar›n› azaltmaya yönelik flehirsel çevre
ile ilgili stratejilerin risk analizi sonucunda ortaya ç›kan bulgulara göre gelifltirilmesi önemlidir. Risk azaltma faaliyetleri,
ayn› zamanda toplumun deste¤ini ve
kat›l›m›n› gerektirir. Yerel yönetim yasalar›, planlama kapsam›nda afet zararlar›n›n azalt›lmas› ile ilgili ilkeler yan›nda,
planlama sürecinde kat›l›mla da ilgili ilkeler öngörmektedir. Yeni yerel yönetim
kanunlar›, her ne kadar karar verme süreçlerine tam kat›l›m ile ilgili belirsiz ifade-
ler içeriyor olsa da yerel yönetim süreçlerine kat›l›m›
bir flekilde somut yapt›r›mlarla öngörmektedir.
Deprem Master Plan›ndan
sonra Zeytinburnu, Küçükçekmece ve Fatih ilçeleri
incelenmifl ve sismik olarak
en hassas ve yap› sto¤u en
hassas bölgelerden biri ve
arazi de¤eri aç›s›ndan de¤erli bir bölge olarak Zeytinburnu kentsel dönüflüm
için öncelikli alan olarak
belirlenmifltir. Zeytinburnu, Fatih, Küçükçekmece,
Bayrampafla, Ba¤c›lar, Güngören, Bahçelievler bölgelerinde yaklafl›k 150.000
bina araflt›r›larak 1/3’ünün riskli oldu¤u
saptanm›flt›r.
Zeytinburnu Sümer ve Merkez Efendi
mahallelerinin Deprem Master Plan›ndan sonra pilot bölge seçilmesi, Büyükflehir ve Zeytinburnu Belediyesi’nin kat›l›mc› bir süreç olarak tasarlanmas› ve
halk›n bafl›ndan beri sürecin içinde yer
almas›, projeyi di¤erlerinden daha avantajl› bir duruma tafl›m›flt›r.
Kentlerimizdeki riskler, yaln›zca kaçak ve
dayan›ks›z yap›laflmadan kaynaklanmamaktad›r. Yetersiz aç›k alanlar, gelifligüzel altyap› flebekeleri, düzensiz yap›laflma biçimi ve yüksek yo¤unluklar, tehlikeli komfluluklar, acil durumlarda baflvurulacak tesislerin dayan›ks›zl›¤› ve yanl›fl
konumland›r›lmalar›, denetimsiz sanayi
kurulufllar›, vb. do¤rudan fiziki düzenlemeleri ilgilendiren yönlerdir. Bunlara yönetsel yetersizlikler de eklenebilir. Çevre
kirlili¤i, ekosisteme duyars›zl›klar›n getirdi¤i sel felaketleri, ormanlar›n, sulak
alanlar›n ve k›y›lar›n do¤al yap›lar›n›n
kaybedilmesi, gelifligüzel verilmifl planlama kararlar› ile ekosistemlerini h›zla kaybetmektedir.
Son günlerde Türkiye’nin gündemine giren “Afet Riski Alt›ndaki Alanlar›n Dönüfltürülmesi Hakk›nda Kanun” tasla¤›
tart›fl›lmaktad›r. Her fleyden önce kent-
12
1999’dan beri önemli ad›mlar›n
at›ld›¤› ülkemizde, uygulamada
özellikle mahalle ölçe¤inde
sorunlar yaflanmaktad›r. Afet
risklerinin azalt›lmas›nda arazi
kullan›m kararlar›n›n verilmesi
hayati önem tafl›maktad›r. Arazi
kullan›m kararlar›n›n pazar›n
yönlendirdi¤i bir kararlar zinciri
olarak de¤il, sürdürülebilirlik ve
risk azaltma çerçevesinde
oluflturulmas› gerekmektedir.
lerin dönüflümü konusunun a¤›rl›kl› olarak afet riskli alanlar›n dönüflümü fleklinde düzenlenmesi dar kapsaml› bir yaklafl›md›r. Kentlerin yenilenmesi çok yönlü
bir yaklafl›m› gerektirir. Kentler yenilenirken içinde bulunduklar› dönemin fiziksel
ve sosyo-ekonomik koflullar› ve kentte
yaflayanlar›n sorunlar› ele al›nmal›d›r.
Yaln›zca afet risklerinin azalt›lmas› fleklinde bir yaklafl›m yeterli olamaz. Öte
yandan, afet risklerinin azalt›lmas› ve
kentsel dayan›kl›l›¤›n art›r›lmas› da sadece yap›lar›n yenilenmesi ve yap›sal çevreye odaklanan bir konu de¤ildir. Elbette yap›sal güvenlik önemlidir. Ancak
afetlere karfl› direncimiz art›r›lmaya çal›fl›l›rken do¤aya, tarihe ve topluma karfl›
yeni bir afet riski oluflturmamaya gayret
göstermemiz gerekir. Yasa tasla¤›n›n bu
anlamda do¤ay›, tarihi ve toplumu koruyan tüm yasalar› (madde 9), bu sürecin
olmazsa olmaz› kat›l›mc›l›¤›, plan bütünlü¤ünü devre d›fl› b›rakmaya çal›flarak
daha bafllang›çta pek çok sorun bar›nd›rd›¤› görülmektedir.
Sonuç
Türkiye’de kentsel yenileme süreci, çeflitli siyasi ve ekonomik de¤iflimlerden
etkilenerek günümüze gelmifltir. Dünyadaki uygulamalar›n gerisinde seyreden
bu süreç, dünyadaki örneklerden kendi-
C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
{
ne ders almay› baflaramadan, günlük
ekonomik politikalar›n etkisinde kalm›flt›r.
Kentsel dönüflüm mekânsal ve sosyal bir
gerekliliktir. Ancak kent planlamas›nda
bütüncül bak›fl önemlidir. Dönüflüm
projelerine odaklanmak, planlamay› ihmal etti¤i ve parçac› bir yaklafl›m sergiledi¤i için riskli yönleri bulundurmaktad›r.
Kentsel dönüflüm projelerinde; fiziksel
mekân›n dönüfltürülmesinin yan›nda
problemin sosyal ve kültürel boyutlar›n›n da dikkate al›nmas›, alan›n özelliklerine göre farkl› problemlere farkl› çözümler üretilmesi gerekmektedir.
1999’dan beri önemli ad›mlar›n at›ld›¤›
ülkemizde, uygulamada özellikle mahalle ölçe¤inde sorunlar yaflanmaktad›r.
Afet risklerinin azalt›lmas›nda arazi kullan›m kararlar›n›n verilmesi hayati önem
tafl›maktad›r. Arazi kullan›m kararlar›n›n
pazar›n yönlendirdi¤i bir kararlar zinciri
olarak de¤il, sürdürülebilirlik ve risk azaltma çerçevesinde oluflturulmas› gerekmektedir. Öte yandan, bu süreçte kamu
kurumlar›n›n ve belediyelerin risk azaltmay› kapsayan bir planlama anlay›fl›n› benimsemeleri önem kazanmaktad›r.
Günümüzde ‹stanbul baflta olmak üzere,
Türkiye’nin birçok kentinde farkl› alanlarda birçok proje, farkl› yaklafl›mlarla
ortaya at›lmaya devam etmektedir.
Kentsel dönüflüm yap›lacak alanda sosyokültürel ve sosyoekonomik yap›s›na
göre alternatif modellerin üretilmesi gerekirken ço¤u zaman, kentin en çok rant
getirecek alanlar› seçilmektedir. Belediyelerin kamu yarar› düflüncesi ve gerçekten ihtiyaç olmas›ndan daha çok,
kaynak yaratmak ve ekonomik kayg›lar
nedeniyle kentsel dönüflüm projelerini
uygulamak istedikleri görülmektedir.
Çok büyük yat›r›mlar›n gerçekleflti¤i ve
gerçekleflece¤i bu alandaki uygulamalar,
rant kavgas› riski ile karfl› karfl›yad›r. Oysa bir kentsel dönüflüm program›n›n baflar›s›, bu programlar›n kentsel alan›n genel plan›yla tamamen uyum sa¤lamas›na ba¤l›d›r.
Kentsel dönüflümün bütünsel
bir planlama anlay›fl› ile
demokratik ve kat›l›mc›,
eflitlikçi, finansman› sa¤lanm›fl,
istihdam yarat›c›, tarihi ve
do¤al çevreyi koruyan, çevre
kirlili¤ini minimize eden,
sa¤l›kl›, sürdürülebilir, do¤al ve
di¤er afetlere karfl› güvenli,
dezavantajl› gruplar› gözeten,
e¤itim-sa¤l›k hizmetleri ile
yeterli aç›k alanlar›n sa¤land›¤›,
nüfus ve yap›laflma kontrolü
olan, kimli¤ini koruyan, içinde
yaflayanlar›n sosyal iliflkilerini
güçlendiren bir çevrenin
yarat›lmas›nda bir araç olarak
kullan›lmas› gerekmektedir.
Kentsel dönüflüm çerçevesinde sosyal
planlama önem kazanmaktad›r. TOK‹
planl› konut stoku aç›s›ndan çaba sarf ederken politika ve strateji aç›s›ndan sosyal planlama anlay›fl›, sadece yoksullara
ev sa¤lamak olarak görülmemelidir.
Sosyal planlaman›n en önemli boyutu
olan kat›l›ml› planlama süreci, bu durumda bir araç olarak ortaya ç›kmaktad›r. Kent konseyleri ve di¤er sosyal örgütlenmeler kat›l›ml› planlama ve yönetim için araç olarak kullan›labilir. Özellikle mahalle ölçe¤inde oluflturulacak örgütlenmeler önem kazanmal›d›r.
Sonuç olarak kentsel dönüflümün; bütünsel bir planlama anlay›fl› ile demokratik ve kat›l›mc›, eflitlikçi, finansman› sa¤lanm›fl, istihdam yarat›c›, tarihi ve do¤al
çevreyi koruyan, çevre kirlili¤ini minimize eden, sa¤l›kl›, sürdürülebilir, do¤al ve
di¤er afetlere karfl› güvenli, dezavantajl›
gruplar› gözeten, e¤itim-sa¤l›k hizmetleri ile yeterli aç›k alanlar›n sa¤land›¤›, nüfus ve yap›laflma kontrolü olan, kimli¤ini
koruyan, içinde yaflayanlar›n sosyal iliflkilerini güçlendiren bir çevrenin yarat›l-
14
mas›nda bir araç olarak kullan›lmas› gerekmektedir. Bu anlamda gündemde
olan yasa tasar›s›n›n net ve yeterli bir altyap› sa¤layamad›¤› anlafl›lmaktad›r.
KAYNAKLAR
Ataöv, A., ve Osmay, S., 2007, Türkiye’de Kentsel Dönüflüme Yöntemsel Bir
Yaklafl›m, ODTÜ Mimarl›k Fakültesi
Dergisi, Ankara.
Balamir, M. (2006) Afet Politikalar›nda
Yükselen Paradigma: Sak›n›m; Depremler Ülkesi Türkiye’de Tutumlar ve ‹stanbul Tart›flmalar›. "Cumhuriyet Bilim Teknik", 20, (2006), s.18-19,
Couch, C., Fraser, C., ve Percy, S., 2003,
Urban Regeneration In Europe, Blackwell Publishing, Iowa.
Ergun, N.; (2008), “Kentsel Dönüflüm”,
'Kentsel Dönüflüm' Paneli, Mimarlar
Odas› Samsun fiubesi, 22 Kas›m 2008,
Samsun.
Özden, P.P., (2002), Yasal Ve Yönetsel
Çerçevesiyle fiehir Yenileme Planlamas›
Ve Uygulamas›: Türkiye Örne¤i, ‹TÜ
Fen Bilimleri Enstitüsü ,Doktora Tezi, ‹stanbul.
Özden, P.P., ve Kubat, A.S., 2003, Türkiye’de fiehir Yenilemenin Uygulanabilirli¤i Üzerinde Düflünceler, ‹TÜ Dergisi,
‹stanbul.
Roberts, P., ve Sykes, H., 2000, Urban
Regeneration A Hand Book, SAGE Publications, Londra.
Teaford, J.C., 2000, Urban Renewal and
Its Aftermath, Fannie Mae Foundation,
Housing Policy Debate,Volume 11,Issue 2.
TOK‹ Raporu, 2008, Mimarlar Odas›
Antalya fiubesi, Antalya.
Yönder, A. ve Türko¤lu H. (2011) “Post
1999 developments in Disaster Management in Turkey: The regulatory frameworks and implementation of land
use planning for disaster risk reduction
in Istanbul.” Case study prepared for
ISDR Global Assessment Report 2011.
{
Eksiklik ve kusurdan binay› yapanlar›n tümü sorumludur
VAN (2011) Depremlerinin Ard›ndan
“Van depremlerinde (2011) deprem ivmesinin en büyük de¤erinin Van’da 0.20g ~ 0.25g ve Ercifl’te
0.10g ~ 020g aras›nda bulundu¤u kabul edilirse, bu de¤erin üçüncü deprem bölgeleri için
öngörülen Ao=0.3’ten daha küçük oldu¤u anlafl›l›r. Ayr›ca, yönetmelikte öngörülen de¤erin ortalama bir de¤er olarak kabul edildi¤i göz önüne al›n›rsa, aradaki fark›n daha da büyük oldu¤u
anlafl›l›r. Bu karfl›laflt›rma, genel kabul edilen çerçevesinde Deprem Yönetmeli¤i kurallar›n›n uygulanmas› durumunda gözlenen boyutta hasar›n ortaya ç›kmamas› gerekti¤ine iflaret eder...”
Prof. Dr.Zekai Celep
Prof. Dr. Kadir Güler
‹stanbul Teknik Üniversitesi,
‹nflaat Fakültesi Ö¤retim Üyeleri
1. Girifl
Geçen y›l Van ilinde Tabanl› merkezli (23 Ekim 2011 ML=6.9, Mw=7.1) ve
Erdemit merkezli (9 Kas›m 2011
ML=5.6) iki deprem yaflad›k. Depremden hemen sonra ‹stanbul Teknik Üniversitesi, Deprem Mühendisli¤i ve Afet Yönetimi Enstitüsü, ‹nflaat Fakültesi ve Maden Fakültesi taraf›ndan oluflturulan ve deprem mühendisli¤i, inflaat mühendisli¤i ve
yer bilimleri konusunda uzmanlardan oluflan genifl kat›l›ml› bir ekip
sahada, okullarda ve daha sonra konutlarda incelemeler yapm›fl, sonuçlar›n› de¤iflik ortamlarda yöneticiler
ve medya ile paylaflm›flt›r. Afla¤›da
bu bilgiler özetlendikten sonra, yurdumuzdaki mevcut binalar›n deprem güvenli¤inin belirlenmesi, bu
konuda yap›lan faaliyetler ve güncel
olarak tart›fl›lan deprem odakl› kentsel dönüflüm konular›nda yazarlar
görüfllerini aç›klam›fllard›r.
2. Van Depremleri
Tabanl› merkezli (23 Ekim 2011
ML=6.9 Mw=7.1) deprem için ancak
Muradiye istasyonunda bir kay›t elde edilmifltir. Bu kay›tta ölçülen en
büyük yer ivmesi, yatayda 0.18g
(KG), 0.17 (DB) ve düfleyde 0.08g’dir.
Erdemit merkezli (9 Kas›m 2011
ML=5.6) deprem için ise, Van istasyonunda ivme de¤erleri yatayda
0.15g (KG), 0.25g (DB) ve düfleyde
0.15g de¤erleri ölçülmüfltür. Bu ivmelerin Van ve Ercifl’te oluflturduklar› hasar›n de¤erlendirilmesinde,
kay›t al›nan istasyonlar ile baz› yerleflim merkezleri aras›ndaki uzakl›k
önemlidir. Bu amaçla Tabanl›-Muradiye 31 km, Tabanl›-Van 15 km, Tabanl›-Ercifl 27 km ve Edremit-Van 9
km, Edremit-Ercifl 47 km oldu¤u göz
önüne al›nmal›d›r. Tabanl› merkezli
depremden Van ‹li’nde 60, köylerinde 66, Ercifl ‹lçesi’nde ise 476 can
kayb› ve Edremit merkezli depremde
Van ilinde 40 can kayb›n›n oldu¤u
bildirilmifltir. Her iki depremde en
büyük hasar Van ve Ercifl yerleflim
merkezlerinde ve köylerinde meydana gelmifltir. Van ve Ercifl’te a¤›rl›kl›
olarak betonarme bina hasarlar› ve
köylerinde y›¤ma bina hasarlar› yayg›n biçimde gözlenmifltir. Yukar›da
verilen ivme de¤erleri ve mesafeler
göz önüne al›narak, Van’da Tabanl›
Depremi’nden 0.20g ve Edremit
Depremi’nden 0.25g, Ercifl’te ise Tabanl› Depremi’nden 0.20g ve Edremit Depremi’nden 0.10g’lik bir etki
meydana geldi¤i kabul edilebilir. Bu
de¤erler, her iki merkezde meydana
gelen hasar›n de¤erlendirilmesinde
önemlidir.
3. Deprem Yönetmeli¤i
Yurdumuzda depreme dayan›kl› bina tasar›m›nda öngörülen kurallar,
Deprem Yönetmeli¤i taraf›ndan düzenlenmektedir. Uyulmas› zorunlu
olan bu yönetmelik, en son olarak
1968, 1975, 1998 ve 2007’de de¤ifltirilerek yenilenmifltir. Özellikle 1998
15
Deprem Yönetmeli¤i, kapsaml› de¤ifliklikleri ve baz› yeni kavramlar› içermektedir. Genel olarak bu de¤ifliklikler, deprem mühendisli¤inde meydana gelen geliflmelerin uygulamaya yans›t›lmas› yan›nda, betonarme
ve çelik yap›lar›n tasar›m›nda ortaya
ç›kan yeniliklerin kullan›lmas› olarak
kabul edilebilir. Bunun yan›nda,
meydana gelen deprem hasarlar›n›n
de¤erlendirilmesinde elde edilen bilgilerin yans›mas› fleklinde kabul edilebilir. De¤ifliklikler, genel olarak tasar›ma esas al›nan eflde¤er deprem
kuvvetinin artt›r›lmas› yan›nda, baflta süneklik ve elastik ötesi davran›fl›n vurgulanmas›na dayanan kapasite tasar›m› gibi ek kavramlar, yap›sal
düzensizlikler ve konstrüktif kurallar›n›n eklenmesi olarak görülebilir.
Deprem Yönetmeli¤i’nin 1998 ve
2007 kurallar› aras›nda yeni yap›lacak binalar›n tasar›m›n› ilgilendiren
kurallar aras›nda önemli bir fark bulunmamaktad›r. Yeni yay›mlanan
yönetmelik esas olarak mevcut binalar›n deprem güvenliklerinin belirlenmesi ve bunlar›n güçlendirilmesi
konusunda kurallar içermektedir.
Deprem bölgeleri haritas›na göre
mevcut durumda Van ‹l merkezi,
ikinci deprem bölgesinde (Ao=0.3) ve
Ercifl ‹lçesi ise birinci deprem bölgesinde (Ao=0.4) bulunmaktad›r. Bu
durumda yüksek süneklikte infla
edilmesi beklenen konut binalar›nda
karfl›lanmas› gereken eflde¤er deprem kuvvetinin deprem bölgesine
ba¤l› olarak bina a¤›rl›¤›n›n s›ras›yla
0.3x2.5/8=0.094 ve 0.4x2.5/8=0.125
kat› oldu¤u kabul edilebilir. Burada
{
Zekai Celep, Kadir Güler
spektrum katsay›s›n›n en büyük de¤eri 2.5 ve deprem yükü azaltma katsay›s› için yüksek sünek betonarme
çerçeve binalar için öngörülen 8 de¤eri kullan›lm›flt›r. 1975 Deprem Yönetmeli¤i’nde bu de¤erler, 0.08 ve
0.10 olarak verilmifltir. Bu tür, do¤rudan k›yaslama, çok do¤ru olmasa
da, karfl›lanmas› gereken eflde¤er
deprem kuvvetinde %17-25 aras›nda
bir art›fla iflaret etmektedir.
Van depreminden hemen sonra ‹TÜ, Deprem Mühendisli¤i ve Afet
Yönetimi Enstitüsü, ‹nflaat Fakültesi ve Maden Fakültesi taraf›ndan
oluflturulan ve deprem mühendisli¤i, inflaat mühendisli¤i ve yer
bilimleri konusunda uzmanlardan oluflan genifl kat›l›ml› bir ekip,
sahada, okullarda ve daha sonra konutlarda incelemeler yapm›fl,
sonuçlar›n› de¤iflik ortamlarda yöneticiler ve medya ile
paylaflm›flt›r.
4. Hasar Sebepleri
lenme boyunun yetersiz olmas›,
kesiti genifl kolonlarda sadece kesitin çevresinde etriye bulunmas›
ve orta bölümde bu etriyenin kollar›n› birbirine ba¤layan enine donat› bulunmamas›, bu tür eksiklikler olarak say›labilir. Kolonlar›n
boyuna donat›s›n›n kat geçifllerindeki kenetlenme boyunun yetersiz olmas› da bir di¤er önemli hasar sebebi kabul edilebilir. Kolon
kirifl birleflim bölgesinde enine
donat›n›n eksikli¤i de, baflka bir
önemli kusur olarak say›lmal›d›r.
c. Yumuflak/zay›f kat bulunmas›:
Özellikle zemin katlar›n ticari hacim olarak kullan›lmas›, bu katlarda kat yüksekli¤inin büyük olmas›, bölme duvarlar›n›n önemli derecede azalt›lmas›, bu tür eksiklikler olarak say›labilir.
d. Kal›p, donat› ve beton iflçili¤indeki özenin düflük olmas›: Özellikle
donat› üzerindeki beton örtüsü kal›nl›¤›n›n yetersiz olmas›, temelkolon, döfleme-kolon, kirifl-kolon
birleflim bölgelerinde donat› düzenin özensiz oluflturulmas›n›n bu
tür eksikliklerin bafl›nda geldi¤i
belirtilebilir.
Van depremlerinde (2011) deprem
ivmesinin en büyük de¤erinin
Van’da 0.20g ~ 0.25g, Ercifl’te ise
0.10g ~ 020g aras›nda bulundu¤u kabul edilirse, bu de¤erin üçüncü deprem bölgeleri için öngörülen
Ao=0.3’ten daha küçük oldu¤u anlafl›l›r. Ayr›ca, yönetmelikte öngörülen
de¤erin ortalama bir de¤er olarak
kabul edildi¤i gözönüne al›n›rsa, aradaki fark›n daha da büyük oldu¤u
anlafl›l›r. Bu karfl›laflt›rma, genel kabul edilen çerçevesinde Deprem Yönetmeli¤i kurallar›n›n uygulanmas›
durumunda gözlenen boyutta hasar›n ortaya ç›kmamas› gerekti¤ine iflaret eder. Deprem Yönetmeli¤i kurallar›na uyulmamas› olarak bildirilebilecek genel hasar sebepleri, betonarme binalar için afla¤›daki gibi s›n›fland›r›labilir:
a. Beton kalitesinin düflük olmas›:
‹TÜ Deprem Mühendisli¤i ve Afet
Yönetimi Enstitüsü’nün çal›flmalar›, binalarda beton kalitesinin
çok genifl bir aral›kta de¤iflti¤ini
göstermifltir. Çok say›daki binada
beton dayan›mlar›n›n 10MPa ~
15MPa aral›¤›nda ve önemli k›sm›n›n da 8MPa ~ 20MPa aras›nda
bulundu¤u ortaya ç›km›flt›r. Ancak, bunlar›n yan›nda 5MPa de¤erine inen ve ender de olsa 30MPa
de¤erine yaklaflan beton dayan›mlar›na da rastlan›lm›flt›r.
b. Donat› düzenindeki eksiklikler:
1975 Deprem Yönetmeli¤i’nden
itibaren kirifl ve kolonlar›n uç bölgelerinde öngörülen etriye s›klaflt›r›lmas›n›n yap›lmamas› veya
Deprem Yönetmeli¤i (2007)’nin
ifadesiyle sarg› etriyesinin kullan›lmamas›, kirifl ve kolon orta bölgelerinde etriye aral›klar›n›n seyrek olmas›, etriye uçlar›nda kenet-
Resim 1: Yeterli güvenlik sergileyen y›¤ma bina
16
Yukar›da belirtilen hasar sebepleri,
ana hatlar› benzer kalmak üzere, daha da çeflitlendirilebilir. Ayr›ca, bu
hasar sebeplerinin yeni olmad›¤› ve
daha önce haz›rlanan deprem raporlar›nda bu sebeplere iflaret edildi¤i
kolayca anlafl›labilir. Baflka bir ifade
ile yaz›lan sebepler, bilinenin tekrar›
olarak görülebilir. Bu hasar sebepleri, binalarda baflta duvar çatlaklar› ve
hasarlar›, kolon-kirifl birleflim bölgelerinde beton dökülmeleri fleklinde
meydana gelmifltir. Yatay yük kapasitesi çok düflük olan binalarda toptan göçmeye götüren hasarlar gözlenmifltir. Yukardaki kusurlar›n
olumsuz etkileri bina yüksekli¤i artt›kça, daha belirgin hale gelmektedir.
Bu sebeple, genellikle gözlemler hasar›n binan›n kat adedi ile artt›¤›n›
göstermifltir. Ancak, ço¤unlukla bina
yüksekli¤i artt›kça inflaat›n daha seçkin ve tecrübeli inflaat müteahhitleri
taraf›ndan yap›ld›¤›, dolay›s›yla yönetmeliklere uyma ve mühendislik
hizmeti alma ihtimali artt›¤› için,
yüksek katl› binalarda hasar›n azald›¤› söylenebilir. Bu durum, hasar›n
en çok 4-6 katl› binalarda gözlenme-
{
sinin sebebini aç›klamaktad›r.
Özellikle Van ve Ercifl’in köylerinde
y›¤ma binalar, yayg›n biçimde bulunmaktad›r. Bu binalarda da hasar
sebepleri benzer flekilde s›n›fland›r›labilir:
a. Y›¤ma duvarlar›n yetersiz olmas›:
Y›¤ma duvar birimlerin yetersiz
kalitede bulunmas› ve bunlar›n
derzlerinde yetersiz dayan›ma sahip harç kullan›larak ba¤lanmas›
en önemli hasar sebebi olarak say›labilir. Y›¤ma duvarlarda genel-
Mevcut binalar›n depreme dayan›kl› duruma getirilmesi,
günümüzün önemli bir toplumsal problemi olarak ortaya ç›km›flt›r.
Çözümün k›sa zamanda gerçeklefltirilemeyece¤i ve kolay bir tedbirin ve çözümün olmad›¤› aç›kt›r. Eksiklik ve kusurlardan sadece
bir meslek veya yönetici grubu sorumlu tutulamayaca¤› gibi, zincirin halkalar› gibi sorumlulu¤un paylafl›lmas› sözkonusudur.
likle boflluklu tu¤la veya beton
briketler kullan›lm›flt›r. Her ikisi-
Resim 2: Kal›n y›¤ma duvarlarda orta bölümün moloz tafllarla doldurulmas›n›n ve düflük dayan›ml›
harc›n sebep oldu¤u duvar hasar›
nin de mukavemeti düflük olup
özelikle boflluklu tu¤la çok gevrektir. Bunun yan›nda, bu birimler
aras›nda derzlerde yetersiz harç
veya çamur harç kullan›lmas› hasar› artt›ran bir durum olmufltur.
b. Y›¤ma duvarlarda düfley ve yatay
hat›llar›n kullan›lmamas›: Y›¤ma
binalarda betonarme döflemelerin yatay hat›l ile duvarlara mesnetlendirilmesi ve en az›ndan bina köflelerinde düfley hat›llar›n
bulunmas›, duvar›n beraber çal›flmas›n› sa¤larken, düzlem d›fl› kolayca da¤›lmas›n› önler.
c. Y›¤ma duvarlar›n düzeninde eksiklik bulunmas›: Özellikle k›rsal
kesimde depo veya hayvan a¤›l›
olarak kullan›lan y›¤ma binalar,
tek katl› ve planda bir do¤rultuda
uzundur. ‹ki k›sa kenarda büyük
kap› boflluklar› bulunurken, uzun
kenarlarda küçük pencere boflluklar› yeral›r. Boyuna duvarlar› enine do¤rultuda ba¤layan bir iç duvar›n bulunmamas› ve çat›n›n rijit
diyafram kabulünden çok uzak
davranmas›, hasar›n önemli bir
sebebi olarak görülebilir.
Hem betonarme ve hem de y›¤ma binalarda oluflan toptan göçme veya
benzeri önemli hasarlar›n tek bir eksiklik veya kusurun ortaya ç›kmas›ndan çok, birkaç›n›n beraber bulunmas› sonucu olaca¤› unutulmamal›d›r.
5. Depreme Dayan›kl› Bina Tan›m›
ve Belirlenmesi
Resim 3: Kirifl-kolon birleflim bölgesinde betonun yetersiz yerleflimi sonucu ortaya ç›kan hasar
Resim 4: Dayan›m› yetersiz betonun, donat› düzeninin kolon döflemeye birleflen kesitinde
oluflturdu¤u hasar.
17
Yurdumuzda gözlenen deprem hasarlar›n›n sebepleri benzer olup her
depremde tekrar gözlenmekte ve
uzun y›llard›r uygulamada yap›lan
eksikliklerin sonucudur. Özellikle büyük flehirlerimizde deprem güvenli¤i
yetersiz çok say›da bina bulunmaktad›r. Bu durum, yüksek nüfus art›fl›
yan›nda, h›zl› flehirleflmenin sonucu
olarak da meydana gelmifltir. Binala-
{
Resim 5:
Dayan›m›
yetersiz betonun, donat›
düzeninin
kolon
döflemeye
birleflen
kesitinde
oluflturdu¤u
hasar (kal›n
s›va).
r›n deprem güvenliklerinin belirlenmesinde önemli bir husus, “deprem
güvenli¤i” tan›m›d›r. Deprem Yönetmeli¤i’nde deprem güvenli¤i, konut
binalar›nda tasar›m depremi etkisinde can güvenli¤inin sa¤lanmas› fleklinde tan›mlanm›flt›r. Yurdumuzdaki
deprem yönetmeli¤inin geliflmesinde, güvenlik tan›m›n›n sürekli daha
belirgin hale getirildi¤i ve güvenlik
seviyesinin yükseltildi¤i görülür.
Deprem Yönetmeli¤i’ne göre “yeterli deprem güvenli¤i”ne sahip olmayan binan›n, daima tasar›m depreminin etkisinde toptan göçebilece¤ini söylemek yerinde de¤ildir. Deprem Yönetmeli¤i’nde “can güvenli¤i” kavram›na ek olarak, “toptan
göçmeyi önleme güvenli¤i” tan›m›
da bulunmaktad›r. Bu aç›klamadan,
e¤er mevcut eski bir bina Deprem
Yönetmeli¤i’ne göre “can güvenli¤i”ni sa¤lam›yorsa, ancak “toptan
göçmeyi önleme güvenli¤i”ni sa¤l›yorsa, y›k›lmas›na karar verilebilece¤i gibi, s›n›rl› zaman için kullan›m›na
da karar verilebilir.
Mevcut binalar›n depreme dayan›kl›
duruma getirilmesi, günümüzün
önemli bir toplumsal problemi olarak ortaya ç›km›flt›r. Çözümün k›sa
zamanda gerçeklefltirilemeyece¤i ve
kolay bir tedbirin ve çözümün olmad›¤› aç›kt›r. Eksiklik ve kusurlardan
sadece bir meslek veya yönetici grubu sorumlu tutulamayaca¤› gibi, zincirin halkalar› gibi sorumlulu¤un
paylafl›lmas› söz konusudur. Depreme dayan›kl› bina inflaat›nda, proje-
Resim 6: Gedikbulak ilkö¤etim okulunda a¤›r hasar
nin gelifltirilmesinden flantiyede yap›lan uygulamaya kadar bütün katk›s› bulunanlar›n nas›l eme¤i ve baflar›s› söz konusu ise, benzer oranda
kusur ve eksiklikte de hepsinin belirli ölçüde sorumlu oldu¤u unutulmamal›d›r. Bu sebepten, kolayc›l›¤a kaç›p eksiklik ve kusuru baflkas›nda
aramaktansa, önce kendimizin katk›s›n› ve kusurunu sorgulamam›z yerinde olacakt›r. Belki de bu konuda
ilk baflta yap›lacak ifl, bu konuda az
veya çok gayret ve çal›flma gösterenlerin takdir edilmesidir.
Mevcut binalar›n çeflitli tan›mlar kabul edilerek depreme karfl› güvenlikleri konusu, hem deprem etkisindeki
belirsizlik ve hem de binan›n deprem davran›fl›ndaki karmafl›kl›k sebebiyle, ancak çok say›da kabullerle
ve yaklafl›mla belirlenebilir. Bu maksatla sarf edilecek zamana, incelenecek bina say›s›na ve beklenen yaklafl›ma ba¤l› olarak de¤iflik incelikte inceleme yöntemleri gelifltirilmifltir.
Bunlar afla¤›daki gibi verilebilir:
a. Birinci kademe inceleme: Binan›n
d›fl özelliklerini inceleyerek yap›-
lan bir puanlama sistemdir. Bu
özellikle burulma düzensizli¤i, düfley ve yatay kesitte düzensizlik,
kütle düzensizli¤i, a¤›r cephe elemanlar›n›n bulunmas›, kat adedinin artmas›, komflu binalarla olan
olumsuz durum, kirifle göre zay›f
kolon durumu, k›sa kolon oluflumu, zay›f kat, yumuflak kat oluflumlar›, yetersiz beton kalitesi gibi hususlar, esas al›nan parametrelerdir. Bu parametrelerin a¤›rl›klar›, daha ayr›nt›l› inceleme yan›nda, hasar görmüfl binalarda
yap›lan incelemelerle belirlenir.
b. ‹kinci kademe inceleme: Birinci
kademe inceleme parametrelerine ek olarak, depremde en çok etkilenebilecek kat olarak görülen
zemin (veya bodrum) kattaki kolonlar›n geometrisi ve donat›s›n›
göz önüne al›narak yap›lan yaklafl›k hesab›n sonuçlar› gözönüne
al›n›r. Bu yöntem, di¤er iki yöntemin birlefltirilmesi veya ayr›nt›l›
olan üçüncü inceleme yönteminin
basitlefltirilmesi veya ayr›nt›l›
yöntemin sadece kritik kata uygulanmas› olarak kabul edilebilir.
‹stanbul ili, Zeytinburnu ve Fatih ‹lçeleri’nde mevcut binalar
konusunda al›nacak kararlar›n oluflturulmas›nda ve kentsel dönüflüm
kavram› çerçevesinde müdahale edilecek bölgelerin belirlenmesinde altl›k
oluflturmak amac›yla, bu bölgedeki binalar›n deprem güvenlikleri, birinci
kademe inceleme yöntemi ile incelenmifltir.
18
{
Resim 7: Çok iri tafllar›n bulundu¤u dayan›m› düflük beton yan›nda di¤er etkenlerin de
oluflturdu¤u hasar.
Resim 8: Yetersiz betonun dayan›m›, donat›
düzeninin kolonda oluflturdu¤u hasar (90
derece k›vr›lan etriyelerin aç›lmas›.
c. Üçüncü kademe yöntemi: Ayr›nt›l›
inceleme yöntemi olarak da bilinen bu yöntem, Deprem Yönetmeli¤i’nde bulunan deprem güvenli¤i belirleme kurallar›n›n uygulamas› olarak kabul edilebilir.
Bu üç yöntemin küçük farkl›l›klarla
de¤iflik uygulamas› mevcuttur. Yöntemler, uygulanmalar›nda gerekli
olan zamanla ters orant›l› bir yaklafl›kl›¤a sahiptir. Bir bölgedeki binalar›n deprem güvenliklerinin belirlenmesi ve k›sa zamanda çok say›da binan›n de¤erlendirilmesinde söz konusu oldu¤u zaman, birinci yöntemin kullan›m› önerilir. Yaklafl›kl›¤›ndan dolay›, elde edilen sonucun bina
tekiline indirilerek kullan›lmas› önerilmez. Üçüncü kademe inceleme
ise, tekil binalar›n deprem güvenliklerinin belirlenmesini sa¤lar. Güvenli¤i yetersiz bulunan binan›n güçlendirilmesinde yeterli güvenlik seviyesinin tespitinde de kullan›l›r. Okul ve
hastane gibi toplumsal öneme sahip
binalar›n deprem güvenli¤inin belirlenmesi ve güçlendirilmesi, bu yöntemin en yayg›n kullan›m alan›d›r.
amac›yla yap›lan çal›flmada, s›n›rl› say›daki binada ikinci kademe
inceleme uygulanm›fl ve güçlendirme projeleri haz›rlanm›flt›r.
Güncel olarak Çevre ve fiehircilik Bakanl›¤›’n›n kentsel dönüflüm kavram› çerçevesinde müdahale edilecek
bölgelerin belirlenmesinde kullanmak amac›yla belirli bir bölgedeki
mevcut binalar›n deprem güvenliklerinin belirlenmesi için bir çal›flma
bafllatt›¤› bilinmektedir. Bu yöntemin birinci kademe kadar basit ve
üçüncü kademe kadar çok zaman al›c› olmamas› beklenmektedir. Bu durumda kullan›labilir yöntem, üçüncü
inceleme yönteminin binan›n depremde en çok etkilenen kat› olarak
görülen kritik kat›na uygulanmas›
fleklinde basitlefltirilecek ikinci kademe bir inceleme yöntemi olmas› uygun düflmektedir. Bu amaçla kullan›lacak yöntemin aç›k olarak ortaya konulmas›, inceleme amaçl› teknik elemanlar›n e¤itilmesi önemlidir. Sadece konutlara uygulanabilecek bu yöntemde, deprem etkisinin tasar›m depremi olarak belirlenmesi ve güvenlik
seviyesinin can güvenli¤i veya toptan göçmenin önlenmesi olarak Deprem Yönetmeli¤i’nde verilen kavramlara dayanmas›, uygulanmas›n› yasal
bak›mdan da kolaylaflt›rabilir.
6. Kentsel Dönüflüm
Yurdumuzda deprem güvenli¤i yetersiz çok say›da bina bulunmas›, çeflitli yöntemlerin beraber kullan›lma-
s›na sebep olmufltur. Bunlar afla¤›daki gibi verilebilir:
a. Okul ve hastane gibi toplumsal
önemi bulunan binalar›n Deprem
Yönetmeli¤i’nin kurallar› esas al›narak üçüncü kademe incelenmesi ve yetersiz bulunanlar›n durumuna göre y›k›lmas›na veya güçlendirilmesine karar verilmesidir.
Milli E¤itim Bakanl›¤›, Sa¤l›k Bakanl›¤›, ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi, ‹stanbul Proje Koordinasyon Birimi, ‹l Özel ‹daresi gibi kurulufllar›n uygulamalar› yan›nda,
tekil, özel, ticari ve sanayi kurulufllar›n›n binalar›nda yap›lan uygulamalar da bu türden kabul edilebilir.
b. ‹stanbul ‹li, Zeytinburnu ve Fatih
‹lçeleri’nde mevcut binalar konusunda al›nacak kararlar›n oluflturulmas›nda ve kentsel dönüflüm
kavram› çerçevesinde müdahale
edilecek bölgelerin belirlenmesinde altl›k oluflturmak amac›yla, bu
bölgedeki binalar›n deprem güvenlikleri birinci kademe inceleme yöntemi ile incelenmifltir.
c. ‹stanbul ‹li, Küçükçekmece ‹lçesi’nde tasar›m depreminde toptan
göçmeye karfl› güvenli¤i olmayan
binalar›n belirlenmesi için ve bu
seviyede bir güvenlik sa¤lanmas›
19
{
“Gerek tekil bir binan›n
deprem güvenli¤inin
sa¤lanmas›nda gerekse kentsel
dönüflüm projelerinin
uygulanmas›nda, binalar›n
mevcut deprem güvenliklerinin
belirlenmesi gereklidir. Bunun
için baflta ‹TÜ ‹nflaat Fakültesi
ve Deprem Mühendisli¤i ve
Afet Yönetimi Enstitüsü
ö¤retim üyeleri olmak üzere,
yurdumuzda bulunan di¤er
üniversitelerdeki uzmanlar
taraf›ndan de¤iflik incelikte
yöntemler gelifltirilmifltir. Bu
konuda ayr›nt›l› çal›flmalar ve
bilgiler ‹stanbul Büyükflehir
Belediyesi’ne haz›rlanan
‹stanbul Deprem Master
Plan›’nda bulunabilir...”
Resim 9: Van, Gölü ‹lkö¤retim Okulu’nda y›¤ma duvar hasar›
Resim 10: Van ‹skele Yat›l› Bölge Okulu lojman binas›nda kalkan duvar hasar›
7. Sonuç
Yukar›da verilen de¤erlendirmeler
afla¤›daki gibi özetlenebilir:
a. Yetersiz deprem güvenli¤ine sahip binalar›n oluflturdu¤u problemleri azaltman›n en kolay ve
maliyeti en düflük yolu, yeni infla
edilecek binalarda tafl›y›c› sistem
tasar›m› ve inflaat› ile ilgili kural
ve yönetmeliklerin eksiksiz uygu-
lanmas›d›r. Böylece problemin
artmas›n›n önüne geçilmifl olacakt›r.
b. Deprem güvenlikleri yetersiz binalar›n mevcut olmas›, yetersiz denetim yan›nda, özellikle h›zl› nüfus art›fl› ve k›sa zamanda flehirleflme ihtiyac›n›n sonucu oraya ç›kan bir problem olup ancak uzun
sürede çözülebilecek bir problem-
20
dir. Önemli bir di¤er husus, bu
konuda yap›lan çal›flmalar› küçük
görmemek yan›nda, problemin
büyüklü¤ünü fark etmek olacakt›r.
Ayr›ca, her meslek kesiminin konu ile ilgili sorumlulu¤unun oldu¤u kabul edilmelidir. Bunun gibi
çözümde de zincir halkas› örne¤i
gibi, her grubun katk›s› gereklidir.
c. Gerek tekil bir binan›n deprem güvenli¤inin sa¤lanmas›nda gerekse kentsel dönüflüm projelerinin
uygulanmas›nda, binalar›n mevcut deprem güvenliklerinin belirlenmesi gereklidir. Bunun için
baflta ‹TÜ ‹nflaat Fakültesi ve Deprem Mühendisli¤i ve Afet Yönetimi Enstitüsü ö¤retim üyeleri olmak üzere, yurdumuzda bulunan
di¤er üniversitelerdeki uzmanlar
taraf›ndan de¤iflik incelikte yöntemler gelifltirilmifltir. Bu konuda
ayr›nt›l› çal›flmalar ve bilgiler ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi’ne
haz›rlanan ‹stanbul Deprem Master Plan›’nda bulunabilir.
{
Önce Afete Yaklafl›m ve Bak›fl Aç›s› De¤iflmeli
“Afet odakl› bir kentsel dönüflüm, sadece gecekondular› y›karak yerine güzel görünümlü evler yapmak demek de¤ildir. Zaten böyle bir anlay›fl›n uygulanmas› mümkün de de¤ildir. Bugün ülkemizdeki yerleflim alanlar›n›n çok büyük bir k›sm›, bir nevi gecekondu niteli¤indedir. Bütün bunlar› y›k›p
güzel görünümlü binalara dönüfltürmeye ne para, ne zaman, ne de sab›r yeter. Kald› ki depremde
en iyi bina, gösteriflli bina de¤il, içerisinden insanlar›n sa¤ ç›kt›¤› binad›r.
Kentsel dönüflümde “çürük binalar›” y›kaca¤›z diye yola ç›kmak” da depreme haz›rlanmay›
küçümsemek olur. Tehlike analizi, risk analizi, zarar azaltma ve acil durum çal›flmalar› ciddi bir
flekilde yap›lmadan depreme haz›rlanmak ezbere ifl yapmak olur. Ciddi bir haz›rl›k için, binalardan
önce halk›n ve yönetimlerin afete karfl› yaklafl›mlar›n› ve bak›fl aç›lar›n› de¤ifltirmeleri gerekir.”
Prof. Dr. Naci Görür
‹TÜ Maden Fakültesi
Son Van afetinden sonra deprem, t›pk›
1999 y›l›n› hat›rlat›r gibi tekrar gündemimize girdi. Can ve mal kayb›n›n Gölcük
ve Düzce depremleriyle k›yaslanamayacak kadar az olmas›na ra¤men, her nedense Van depremleri siyasilerimizi ciddi
bir flekilde etkiledi. Hükümet yetkilileri,
iktidar› kaybetme pahas›na depreme haz›rl›k yapacaklar›n› beyan ettiler. On iki
y›ldan sonra ‹stanbul Belediye Baflkan›m›z depremin ciddiye al›nmas› gerekti¤ini söyledi ve kentin tüm ilçelerini depreme haz›rlama çal›flmalar›n›n “bir seferberlik havas›nda” bafllayaca¤›n› söyledi.
Umutlar bir kez daha yeflerdi.
Bugünlerde Mecliste depreme haz›rl›¤a
yönelik bir “Kentsel Dönüflüm” yasa
tasla¤› var. Ayr›nt›s› pek tart›fl›lmasa da,
yetkililer ikide bir ç›k›p “Çürük binalar›
y›kaca¤›z” diyorlar. Hangi ölçekte, hangi veriye dayal› olarak konufltuklar› belli
de¤il. Tüm Türkiye’deki çürük binalar›
m› y›kacaklar, yoksa sadece ‹stanbul’dan
m› bahsediyorlar pek anlafl›lm›yor. ‹nsan›n akl›na ister istemez flu sorular geliyor:
- Türkiye’de kaç bina var?
- ‹stanbul’da kaç bina var?
- Bunlar ne tür binalar?
- Neden ve ne zaman yap›lm›fllard›r?
- Hangisi sa¤lam, hangisi çürüktür?
- Buna kim ve nas›l karar verecektir?
- Böyle bir ifli kim ve ne zamanda yapar,
maliyeti nedir?
- Hükümet, gerçekten yap› sto¤unu bu
ciddiyette mi ele alacakt›r, yoksa sadece
getirim de¤eri yüksek belirli yerler mi
de¤erlendirilecektir?
- E¤er öyleyse gerçekten risk alt›nda
olan binalar ne olacakt›r?
- “Çürük” laf›n›n da bir derecesi olmal›d›r. Az, orta, çok çürük gibi. Her “çürük” denilen bina y›k›lacak m›d›r? Hiç
güçlendirme yap›lmayacak m›d›r?
Bunlar gibi daha pek çok kritik soru sorulabilir. Hepsi de gerçekten çok önemli
ve üzerinde ciddiyetle durulmas› gereken sorulard›r. Ancak, bütün bu sorular›n d›fl›nda sorulmas› gereken çok daha
önemli baflka bir soru daha vard›r. O da
fludur:
- Depreme haz›rl›k, sadece çürük binalar› y›kmak m› demektir?
Hükümetin alelacele Meclise sundu¤u
tasar›ya bak›l›rsa, bu ifl maalesef böyle
alg›lan›yor. Hâlbuki bu konu, al›nmas›
gereken önlemlerin sadece bir tanesi. Y›k›m ve yap›m ifli, müteahhitlerin ifltah›n›
kabart›yor, ama oraya gelinceye kadar
21
yap›lmas› gereken daha çok ifl var. Bu
iflleri “Depreme haz›rl›k öncesi araflt›rmalar” ve “ Depreme haz›rl›k çal›flmalar›” diye ikiye ay›rmak mümkündür:
1. Depreme Haz›rl›k Öncesi
Araflt›rmalar
1.1. Tehlike Analizi
Yerleflim alanlar›n›n s›n›rlar› içerisinde
bulunan veya o alan›n d›fl›nda olup da
yöreyi etkileyecek tüm do¤al tehlike
kaynaklar› tan›mlanmal›d›r. Bu tan›mlama, bilimsel araflt›rmalarla yap›lmal› ve
ortaya somut veri ve öneriler ç›kart›lmal›d›r. Olmas› mümkün, belli bafll› do¤al
tehlikeler flunlard›r: deprem, s›v›laflma,
tsunami, heyelan, sel, hortum, orman
yang›n›, kurakl›k, biyolojik salg›n, deniz
ve çevre kirlili¤i, vb.
Bu tehlikelerin her biri ayr› ayr› projelendirilerek, konunun uzmanlar› taraf›ndan
afla¤›daki sorulara ayr›nt›l› cevaplar bulunmal›d›r:
a) Tehlikenin kayna¤› nedir, nas›l oluflmaktad›r?
b) Tehlikenin boyutu nedir? Gerçekleflti¤i takdirde yay›lma h›z› nas›ld›r?
Kapsama alan› ne kadard›r?
c) Tehlikenin yerleflim alan› ölçe¤inde
da¤›l›m›n› tekdüze midir, yoksa böl-
{
Naci Görür
geden bölgeye de¤ifliklik göstermekte midir?
d) Tehlikeler, ilçede çeflitli ölçeklerde nas›l haritalanabilir?
e) Tehlikenin artmas›na veya azalmas›na
neden olan faktörler nelerdir?
f) Tehlikenin olaca¤› zaman› kestirmek
mümkün müdür?
g) Tehlike için herhangi bir izleme ve
uyar› sistemi var m›d›r?
1.2. Risk Analizi
Tehlike analizleri ve haritalar› yap›ld›ktan
sonra her bir tehlike için ayr›nt›l› risk
analizleri yap›lmal›d›r. Bu çal›flmalar da
ayr› ayr› projelendirilmeli ve uzmanlar
taraf›ndan gerçeklefltirilmelidir. Risk analizlerinin amac›, afla¤›daki sorular›n veriye dayal› olarak cevapland›r›lmas› olmal›d›r:
a) Tehlike olufltu¤u takdirde yerleflim
alan›nda neleri etkileyecek ve zarar
verecektir?
b) Tehlikenin kapsama alan›ndaki can
(insan, hayvan ve bitki) ve mal (bina,
arazi, toprak vb.) kayb›n›n miktar› ne
olacakt›r?
c) Saptanan kay›plar›n ekonomik boyutu
ne olacakt›r?
d) Hangi eylem ve uygulamalar, riski
azalt›p art›rmaktad›r?
1.3. Zarar Azaltma Çal›flmalar›
Tehlike ve risk analizleri yap›ld›ktan sonra, riski art›ran faktörler tüm ayr›nt›lar›yla ortaya konulmal› ve bu faktörlerin etkinli¤ini azaltacak plan ve programlar
gelifltirilmelidir. Özellikle 2. maddenin ‘a’
fl›kk›nda zarar görece¤i tespit edilmifl
olan tüm varl›klar gözden geçirilerek ya
tamamen afet güvenli hale getirilmeli,
ya da afetten en az zarar görecek flekilde olmas› sa¤lanmal›d›r.
1.4. Acil Durum Çal›flmalar›
Tehlike gerçekleflip afet olufltu¤unda yap›lacak acil durum çal›flmalar›n›n can ve
mal kayb›n›n önlenmesinde çok büyük
bir önemi vard›r. Bu tür çal›flmalar elbet-
te a¤›rl›kl› olarak yerel yönetim örgütleri
taraf›ndan yürütülecektir. Ancak gönüllü
gruplar›n, özel sektörün, okullar›n ve sivil toplum örgütlerinin iflin içine kat›lmad›¤› bir acil durum yönetiminin baflar›l›
olma flans› s›n›rl›d›r. Onun için bu unsurlar iyi bir plan ve program dahilinde bir
araya getirilmelidir. Özellikle, yerleflim
alanlar›nda “mahalle/site afet gönüllüleri” kurulmal› ve bunlara;
- Acil duruma haz›rl›k,
- Yang›n söndürme,
- Altyap› kontrolü (tesisat, do¤algaz, vb),
- Afet ile iliflkili t›bbi yard›m,
- Hafif düzeyde arama-kurtarma,
- Ekip organizasyonu gibi konularda e¤itim verilmelidir.
Mahalle/site afet gönüllüleri yerel yönetimler bünyesinde kurulmufl olan “acil
müdahale ekipleri”nden farkl›d›r. Bu
ekipler de yerel yönetimlerce oluflturulmal›, e¤itilmeli ve sürekli e¤itim ve tatbikatlarla her an göreve haz›r bulundurulmal›d›r.
2. Depreme Haz›rl›k Çal›flmalar›
Yerleflim alanlar›nda depreme haz›rl›k
çal›flmalar› için yerel yönetimler, bir taraftan halk› depreme haz›rlarken, di¤er
taraftan da kendileri de gerekli çal›flmalar› yapmal›d›r. Hükümet ise idari, mali
ve yasal yönden yerel yönetimleri desteklemeli ve çal›flmalar› kolaylaflt›rmal›d›r.
Depreme haz›rl›k çal›flmalar› halk›n, yap›
sto¤unun ve yerel yönetimlerin depreme
haz›rlanmas› olarak üç bafll›kta ele al›nmal›d›r.
2.1. Halk› Depreme Haz›rlama
Halk›n depreme haz›rlanmas› her fleyden
önce telkin ve e¤itimle olur. Üniversiteler, okullar, valilikler, belediyeler, medya,
sivil toplum örgütleri, muhtarl›klar, vb.,
bu konuda duyarl›, istekli ve çal›flkan olmal›d›rlar. Halk›n depreme haz›rlanmas›
kapsam›nda flu ifller ciddi ve do¤ru bir biçimde yap›lmal› veya yapt›r›lmal›d›r:
- Deprem kenti bilincinin verilmesi,
22
Depreme haz›rl›k sadece çürük
binalar› y›kmak m› demektir?
Hükümetin alelacele Meclise
sundu¤u tasar›ya bak›l›rsa, bu
ifl maalesef böyle alg›lan›yor.
Hâlbuki bu konu, al›nmas›
gereken önlemlerin sadece bir
tanesi. Y›k›m ve yap›m ifli
müteahhitlerin ifltah›n›
kabart›yor ama oraya gelinceye
kadar yap›lmas› gereken daha
çok ifl var. Bu iflleri “Depreme
haz›rl›k öncesi araflt›rmalar” ve
“ Depreme haz›rl›k çal›flmalar›”
diye ikiye ay›rmak mümkündür.
- Bir deprem kentinde yaflama kültürünün oluflturulmas›,
- Deprem s›ras›nda ve sonras›nda do¤ru
davran›fl bilincinin gelifltirilmesi,
- Konut ve iflyerlerinin depreme uygun
döflenmesi,
- Aile deprem plan›n›n haz›rlanmas›,
2.2. Yap› Sto¤unu Depreme
Haz›rlama
Yerleflim alanlar›nda yap›lacak olan tehlike ve risk analizlerine ba¤l› olarak yap›
sto¤unun depreme haz›rlanmas› çal›flmalar› yerel yönetim ve vatandafl iflbirli¤iyle bafllat›lmal›d›r. Bu çal›flmalar s›ras›nda afla¤›daki hususlara dikkat edilmelidir:
— Yap› sto¤unu depreme haz›rlama ifli
her fleyden önce bir “kentsel dönüflüm”
veya bir “gecekondu” sorunu de¤ildir
ve böyle ele al›nmamal›d›r. Depreme haz›rlamada amaç, kentin görünümünü,
yerleflimini, mimari dokusunu, hukuksal
problemlerini, vb. düzeltmek veya düzenlemek de¤ildir. Yap›lmak istenen fley,
olas› bir depremde binalar›n “yass› kaday›f” gibi çökerek insanlar› öldürmeyecek
bir duruma getirilmesidir. Unutmamak
{
Naci Görür
laz›m ki depremde hemen hemen her bina, az veya çok hasar görür. Önemli
olan, binan›n hasar al›p almamas› de¤il,
insanlar›n içinden sa¤ olarak ç›kabilmesidir.
— Yap› sto¤u önceden saptanm›fl bir bilimsel yöntemle elden geçirilmeli ve kusurlu binalar ay›klanmal›d›r. Çok say›da
bina olmas› nedeniyle böyle bir taraman›n kolay olmayaca¤› aç›kt›r. Ancak Belediye-üniversite-özel sektör-vatandafl
iflbirli¤iyle bu baflar›labilir.
— ‹lk önce yerleflim alanlar›ndaki bina
stokunun yeri, da¤›l›m›, yap›sal özellikleri (cinsi, kat say›s›, vb.),hukuksal durumu
(iskân, imar, vb), zemin özellikleri, yafl›,
kullan›m amac› ve niteli¤i gibi hususlar
belirlenmeli ve aciliyet durumuna göre
bir inceleme s›ras› oluflturulmal›d›r.
— Üniversite deste¤iyle “deprem güvenli” bir bina için olmazsa olmaz özellikler belirlenmeli ve bu özelliklerin ›fl›¤›
alt›nda de¤iflik cinsteki binalar›n yap›sal
bileflenlerinin nas›l olmas› gere¤i ayr›nt›lar›yla tan›mlanmal›d›r. Daha sonra her
bina tipi için bir kontrol tablosu haz›rlanmal›d›r.
— Yerleflim alanlar›nda yetkin “tarama
ekipleri” oluflturulmal›d›r. Bu ekipler Belediye-Üniversite-Özel Sektör bünyesinde olmal›, ancak Belediyenin gözetim ve
denetiminde çal›flmal›d›r. Ekipler üniversiteden “deprem güvenli tarama kurslar›” almal› ve verilecek olan bir “sertifika”
ile yetkilendirilmelidirler.
— Tarama ifllemi için gerekli kaynak yerel yönetim ve vatandafl taraf›ndan karfl›lanabilir. Bugün birçok insan, evinin
deprem güvenli olup olmad›¤›n› merak
etmekte, bunun için inceleme yapt›rmaya haz›r olmakla birlikte nereye ve kime
baflvuraca¤›n› bilemediklerinden harekete geçmemektedirler.
— Tarama sonuçlar› bir harita üzerine ifllenmeli ve bu harita, yap›lacak olan
“zarar azaltma” çal›flmalar›na esas teflkil
etmelidir. Böyle bir harita sonucu yerleflim alanlar›nda nerelerde, ne kadar takviye veya tahliye yap›laca¤› ortaya ç›ka-
cak ve yap›lmas› gereken iflin maddi ve
manevi boyutu gerçek anlam›yla kavranabilecektir.
— Tarama sonuçlar› vatandafla yerel yönetimler taraf›ndan tebli¤ edilmelidir.
Öngörülen takviye veya tahliye çal›flmalar›nda kendisinden ne istendi¤i ve kendisine nas›l yard›m yap›laca¤› aç›k ve net
olarak söylenmelidir.
— Tahliye ve takviye çal›flmalar› devlet,
yerel yönetim, vatandafl ve özel sektör ifl
ve güç birli¤iyle gerçeklefltirilmelidir. Bu
tür adres bazl› çal›flmalar›n gerçek bir
“yerinde kentsel dönüflüm”e yol açaca¤› unutulmamal›d›r. Önerilen bu tür iyilefltirme çal›flmalar›, do¤rudan do¤ruya
bina kusurlar›n›n giderilmesine yönelik
olaca¤› için vatandafl taraf›ndan daha
kolay benimsenecek ve desteklenecektir. Ayr›ca, sadece gecekondu semtlerinin “toptan y›k›m› ve yeniden yap›m›”
gibi seçeneklere nazaran çok daha ekonomik olaca¤›, yörenin mimari ve çevresel dokusunu bozmayaca¤› ve tüm yerleflim alan›n› kapsayaca¤› için daha adil
olacakt›r.
2.3. Yerel Yönetimleri Depreme
Haz›rlama
Yerleflme alan›n› depreme haz›rlayabilmek için öncelikle yerel yönetimlerin
kendilerini çok h›zl› bir biçimde afet ve
acil durum yönetimine haz›rlamas› gerekir. 1999 depremlerinden sonra hemen
hemen her belediyede afet ve acil durum merkezleri kuruldu, kurtarma ekipleri oluflturuldu ve ‹stanbul örne¤inde
oldu¤u gibi, birçok mahalleye kurtarma
donan›mlar› bulunduran depolar konuldu. ‹stanbul’da deprem tehlikesi kalkmad›¤› halde, bu depolar kalkt›, afet ve
acil durum merkezleri at›l hale geldi,
kadrolar› da¤›t›ld› veya etkisizlefltirildi.
Bu durum, halk›n oldu¤u kadar yönetimlerin de afete karfl› ne kadar bilgisiz
ve duyars›z oldu¤unu göstermektedir.
Birkaç sene deprem olmad› diye art›k hiç
olmayaca¤› zannedilmekte ve önlemler
tavsat›lmaktad›r. Depremin, her fleyin
23
Yap› sto¤unu depreme
haz›rlama ifli her fleyden önce
bir “kentsel dönüflüm” veya bir
“gecekondu” sorunu de¤ildir
ve böyle ele al›nmamal›d›r.
Depreme haz›rlamada amaç
kentin görünümünü,
yerleflimini, mimari dokusunu,
hukuksal problemlerini, vb.
düzeltmek veya düzenlemek
de¤ildir. Yap›lmak istenen fley
olas› bir depremde binalar›n
“yass› kaday›f” gibi çökerek
insanlar› öldürmeyecek bir
duruma getirilmesidir.
tamamen unutulup hiç umulmad›k bir
anda gelebilece¤i unutulmaktad›r.
Konunun önemine istinaden, afla¤›daki
önerilerin ciddi bir flekilde ele al›nmas›
laz›md›r:
— Yerel yönetimlerde bir Depreme Haz›rl›k Birimi kurulmal›d›r. Bu birim, tercihen Baflkan Yard›mc›l›¤› düzeyinde olmal›, olam›yorsa Daire Baflkanl›¤› statüsünde olmal›d›r.
— Birimin kendine ba¤l› altbirim ve kadrolar› bulunmal›d›r. Örne¤in,
- Depreme Haz›rl›k Projeleri Altbirimi
- Halk› Depreme Haz›rlama Altbirimi
- Mahalle Örgütlenmesi Altbirimi
- Yap› Sto¤unu Tarama ve ‹nceleme Altbirimi
- Sivil Savunma, Acil Müdahale, Arama
ve Kurtarma Altbirimi
— Birimin yetkisi ve kendi bütçesi olmal›d›r.
{
Binalarda Yap›sal Olmayan Hasarlara Dikkat!
Deprem Yönetmelikleri, Yap› Sto¤u ve
“...Yaklafl›k son altm›fl y›ll›k zaman dilimi içinde yedi defa de¤iflikli¤e
u¤rayan deprem yönetmeliklerinin sonuncusu, 2007 Deprem
Yönetmeli¤i’dir. Yap› sto¤umuzun büyük bir bölümü 1975 Deprem
Yönetmeli¤i’ne göre yap›lm›fl betonarme yap›lard›r. Bu istatistikler,
ruhsatl› yap›lar ile ilgilidir ve ruhsats›z yap›laflman›n h›zla artt›¤› 1985
sonras› dönemde yap›lanlar, bu de¤erlendirmelerin
d›fl›ndad›r. Her ruhsats›z yap›n›n, mühendislik
hizmeti görmemifl oldu¤u iddia edilemez;
ancak, böyle bir hizmeti görmeyenlerin
oran›n›n fazla oldu¤u da aflikârd›r...”
Prof. Dr. M. Hasan Boduro¤lu
Türkiye Deprem Vakf›
Yönetim Kurulu Baflkan›
Ülkemiz, dünyada deprem tehlikesinden
en çok etkilenen ülkelerden birisidir. Bunun en önemli nedeni de deprem yaratan faylar›n hemen hemen hepsinin ülkemiz topraklar›nda bulunmas›d›r. Bu
nedenle ülkemizin yaklafl›k % 95’i deprem bölgesi olarak tan›mlanm›flt›r. Son
yüzy›l içinde ülkemizde y›k›c› olan depremlerde 97.021 kifli hayat›n› kaybetmifl
ve 636.795 bina y›k›lm›flt›r. Tarihsel
depremlerde meydan gelen kay›plar
hakk›nda çok güvenilir say›sal veri bul-
mak hayli zordur. Dünyada 20. yüzy›lda
meydan gelen büyük depremleri takip
eden y›llarda deprem yönetmelikleri ile
ilgili ad›mlar at›lmaya bafllanm›flt›r. Örne¤in, 1906 San Francisco depreminde
(büyüklü¤ü 7.9) 3.000 kifli ölmüfltür.
‹talya’da 1908 Messina Depremi ise (büyüklü¤ü 7.1) 90.000 ölü ile sonuçlanm›flt›r. Japonya’da 1923 Kanto depreminde
(büyüklük 8.3) can kayb› 110.000 kifli
olarak tahmin edilmifltir. Bu ülkelerden
‹talya’da 1909’da ilk deprem yönetmeli¤i ç›kar›lm›flt›r. California’da 1927 y›l›nda
deprem ile ilgili önemli önlemler al›nm›fl,
Japonya’da ise ilk deprem yönetmeli¤i
1924 y›l›nda haz›rlanm›flt›r.
24
Deprem hasarlar› gözlenerek depremlere dayan›kl› yap›lar infla etmek için hesap
yöntemlerinin gelifltirilmesi ve disiplinleraras› bir alan olan Deprem Mühendisli¤i’nin geliflmesi de bu yönde olmufltur.
Deprem Mühendisli¤i kavram›, ilk defa
1948 y›l›nda California’da Deprem Mühendisli¤i Araflt›rma Merkezi’nin kurulmas›yla kullan›lma¤a bafllanm›flt›r ve daha önceleri depremle ilgili çal›flmalar, genellikle Mühendislik Sismolojisi ad›yla
an›lm›flt›r[1]. Deprem Mühendisli¤i’nin
tarihi geliflmesi ele al›nd›¤›nda bu konuda ilk gözlemlerin ‹ngiliz bilim adam› Robert Hooke taraf›ndan, 1705 y›l›nda yay›mlam›fl oldu¤u ‘Lectures and Discourses of Earthquakes and Subterranueous
Eruptions’ adl› eserinde bahsedildi¤ini
biliyoruz[2]. Daha sonralar› ‹ngiliz bilim
adam› Thomas Young‘›n 1807’de yay›mlad›¤› ‘Lectures on National Philosophy’ Cilt: 2 adl› kitab›nda depremlerden de bahsetmektedir[2]. 19. yüzy›l›n
bafllar›nda Robert Mallet 1848’de ‹rlanda Akademisi yay›nlar›nda ‘On the
Dynamics of Earthquakes’ adl› makalesini yay›mlam›flt›r. Bu makalede deprem
etkileri, deprem dalgalar›, tsunamiler ve
{
Hasan Boduro¤lu
elektromanyetik sismograftan bahsetmifltir. Robert Mallet, ayr›ca episenter ve
efl hasar e¤rileri terimlerini de ilk kullanand›r[3]. Ancak, bu düflünceler
bir bak›ma fazla ilerleme
kaydetmemifltir. Japonya’da 1891’de
meydana gelen
Mina–Awari
Depremi (büyüklük 8; 7273
ölü, 17175
yaral›)
‹ngiliz
bilim adam›
John Milne taraf›ndan gözlenmifl ve ilk
defa foto¤raflarla desteklenen ve yaln›z gözlem de¤il, ayn› zamanda araflt›rmac› yan› olan bir deprem raporu olarak
yay›mlanm›flt›r[2].
1906 San Francisco ve 1908 Messina
depremlerine kadar, mühendislik alan›nda yap›lar›n deprem kuvvetlerine dayan›kl› olarak yap›lmas› düflüncesi söz konusu de¤ildi. Birçok deprem bölgesinde
alçak katl› y›¤ma yap›lar infla edilmekteydi, ayr›ca betonarme ve çelik yap›lar
daha emekleme aflamas›ndayd›[3].
Messina depremi, ‹talyan Hükümetini
harekete geçirmifl; bunun sonucunda
kurulan, dokuz mühendis ve befl ö¤retim üyesinden oluflan komitenin haz›rlad›¤› raporda ilk defa, a¤›rl›¤›n belli bir
yüzdesi olan deprem kuvveti alt›nda
depreme dayan›kl› yap›lar›n tasar›m› söz
konusu olmufltur. Profesör M. Panetti
taraf›ndan önerildi¤i flekilde binalar›n birinci katlar›n›n üst katlardaki a¤›rl›¤›n
1/12’si kadar yatay yük alt›nda, ikinci ve
üçüncü katlar›n ise o katlar›n üstündeki
a¤›rl›klar›n 1/8’i kadar bir yatay yük alt›nda hesap yap›lmas› önerilmifltir[3]. Bu
yöntem önce mühendisler taraf›ndan
daha sonra deprem yönetmeliklerinde
kullan›lmaya bafllanm›flt›r.
Bu esaslar, 1940’lara kadar mevcut olan
deprem yönetmeliklerinde standard olarak kullan›lm›flt›r. Hatta 1923 Kanto
Depremi öncesi Japonya’da betonarme
binalar›n tasar›m› için de kullan›lm›flt›r.
1923 Kanto depreminden sonra Japonya’ da yatay yük etkisi %10’a ç›kar›lm›flt›r. 1933 Long Beach depreminden sora
katsay› Los Angeles bölgesinde %8 olarak kullan›lmaya bafllanm›flt›r. Los Angeles’de 1943’den sonra binan›n toplam
yüksekli¤ini göz önüne alacak flekilde
yükseklik boyunca de¤iflken yük olarak
kullan›lmaya bafllanm›flt›r. Bu yaklafl›m
Prof. R.R. Martel taraf›ndan binan›n dinamik analizi yap›larak belirlenmifl ve ilk
defa binan›n kütlesi yan›nda binan›n rijitli¤i de göz önüne al›nm›flt›r. 1923’ten
sonra Tokyo Üniversitesi’nde kurulan
Deprem Araflt›rma Enstitüsü, Deprem
Mühendisli¤i ve Sismoloji konusunda çal›flmalar yapacak ilk resmi kurulufl olmufltur.
Ülkemizde de benzer durum söz konusudur[4]. 1939 Erzincan depreminde (büyüklük 7.9) 32.962 kifli hayat›n› kaybet-
1906 San Francisco ve 1908
Messina depremlerine kadar,
mühendislik alan›nda yap›lar›n
deprem kuvvetlerine dayan›kl›
olarak yap›lmas› düflüncesi söz
konusu de¤ildi. Birçok deprem
bölgesinde alçak katl› y›¤ma
yap›lar infla edilmekteydi, ayr›ca
betonarme ve çelik yap›lar
daha emekleme aflamas›ndayd›
mifltir. Bu depremi takiben ilk olarak
1940 y›l›nda ‹talyan Yap› Talimatnamesi
Türkçeye çevrilmifl ve onu takiben yine
1940 y›l›nda Zelzele M›nt›kalar› Muvakkat Yap› Talimatnamesi ç›kar›lm›flt›r. Bu
yönetmelik, 1942 y›l›nda geniflletilmifl ve
bu yönetmeli¤in arkas›nda Türkiye Zelzele Haritas› verilmifltir. 1945 y›l›nda
fiekil 1. 1945 y›l›nda yay›nlanm›fl Deprem Bölgeleri Haritas›. Üçüncü bölge bofl gösterilmifltir.
fiekil 2. 1963 y›l›nda yay›mlanan dört bölgeli harita.
25
{
Hasan Boduro¤lu
Türkiye Yer Sars›nt›lar› Haritas› yenilenmifltir[4] (fiekil 1). 1944 y›l›nda ise Deprem Bölgeleri Esasl› Tamir Talimatnamesi uygulamaya konmufltur. 1948 y›l›nda
Türkiye Yer Sars›nt›s› Bölgeleri Yap› Yönetmeli¤i uygulamaya konulmufl ve
1949 y›l›nda yap›lar›n statik hesaplar›
için baz› de¤ifliklikler yap›lm›flt›r. 1951
y›l›nda Yer Sars›nt›s› Bölgelerinde Yap›lacak Yap›lar Hakk›nda Yönetmelik ç›kar›lm›flt›r. Bu yönetmelikte 1953 y›l›nda baz› de¤ifliklikler yap›lm›flt›r. 1961 y›l›nda
‘Afet Bölgelerinde Yap›lacak Yap›lar
Hakk›nda Yönetmelik’ haz›rlanm›flt›r. Bu
yönetmelik, 6 kattan fazla olan binalar›n
projelerinin ‹mar ve ‹skan Bakanl›¤›nca
tasdik olunmas›n› öngörmüfltür. 1963
y›l›nda Deprem Bölgeleri Haritas› tekrar
düzenlenmifltir[5] (fiekil2) ve bu harita
1972 (fiekil 3) ve 1995 (fiekil 4) y›llar›nda de¤iflikli¤e u¤ram›flt›r. Deprem yönetmeli¤i de 1968, 1975 ve 1997 y›llar›nda de¤iflikliklerle yenilenmifltir.
2007 y›l›nda ‘Deprem Bölgelerinde Yap›lacak Binalar Hakk›nda Yönetmelik’ ç›kar›lm›flt›r. Bu Yönetmelik 1997 yönetmeli¤ine esas olarak sad›k kalmakla birlikte, mevcut binalar›n de¤erlendirilmesi
ve güçlendirilmesi ile ilgili bir bölüm eklenmifltir. Yönetmeliklerdeki önemli hususlar afla¤›da özetlenmifltir.
1948 Yönetmeli¤i’nde; yap›n›n her mukavim parças›na tatbik edilecek ufki
kuvvetler G+0.30 P’nin birinci derece
tehlikeli bölgelerde 0.10 ile ikinci derece
tehlikeli bölgelerde 0.05 ile çarp›larak elde edilmifltir. Çok aç›kl›kl› çerçevelerde
en az bir aç›kl›k 22 cm.lik dolu tu¤lal›
duvar olarak örülmesi halinde çerçevenin mukavemetini art›rd›¤› kabul edilir.
Güvenlik gerilmeleri % 25 art›r›labilir’
denilmektedir.
1955 Yönetmeli¤i’nde; ‘Yatay kuvvet
H = C x (G + n P); birinci derece deprem
bölgesi C = 0.04 ~ 0.02 (Zemin Durumuna göre), ‹kinci derece deprem bölgesi C = 0.03 ~ 0.01 (zemin durumuna
göre) resmi yap›larda n = 0.50 özel yap›larda n = 0.33 olarak al›n›r’ denilmek-
tedir.
1961-1962 Yönetmeli¤i’nde; ‘Yatay
kuvvet H = C (G + n P), C = Co n1 n2 ,
Co 16 m yüksekli¤e kadar 0.06 ve sonraki her 6 m için 0.01 art›r›l›r, 40 m’den
sonra ise her 3 m için 0.01 art›r›l›r. Bina
tipi katsay›s› n1 betonarme binalarda
Zemin Tipi I , II ve III için 0.8, 0.9 ve 1.0
olarak al›nabilir. Güvenlik gerilmesi deprem analizi için %50 art›r›l›r.’
1968 Yönetmeli¤i’nde; ‘Yatay yük sadece kütle ile orant›l› olarak de¤il, yap›n›n
rijitli¤i ile orant›l› olarak hesaplanmaktad›r. Bu durumda Yatay kuvvet F= C W,
toplam a¤›rl›k W= ΣWi, yatay yük kat-
1997 ve 2007
Yönetmeliklerimiz ça¤dafl birer
yönetmeliktir. 1997
Yönetmeli¤ine göre benzer
karfl›laflt›rma yap›ld›¤›nda
süneklik düzeyi yüksek olmas›
gereken yap›larda da yatay yük
katsay›s›nda %100 art›fl söz
konusudur. Bu durumda1997
öncesi yap›lan binalar›n büyük
bir ço¤unlu¤unun riski çok
yüksektir.
say›s› C= Co α β γ ba¤›nt›s› ile hesaplanmaktad›r. Di¤er de¤erler ise;
F=CW
C = Co K S I
Deprem
Bölgesi
1
2
3
Deprem Bölgesi 1
2
Co
0.10 0.08
C°
0.06
0.04
0.02
Zemin
Tipi
I
II
III
α
0.80
1.00
1.20
Bina önem katsay›s› konut ve benzeri binalarda 1, birinci derecede önemli yap›larda 1.5, dinamik faktör γ T<=0.5 ise 1,
T>0.5 ise 0.5/T olarak al›nacakt›r. T binan›n periyodu olup T= 0.09 H/√D ba¤›nt›s› ile hesaplan›r. Kat a¤›rl›klar› ise
Wi=Gi+niPi ba¤›nt›s› ile hesaplan›r Burada ni=1.0 ya da konut tipi yap›larda
ni=0.5 dir. Toplam yatay kuvvet, bina
3
0.06
4
0.03
I Bina önem katsay›s› (1.00 ~ 1.50)
K Yap› Tipi Katsay›s› 0.60 ~ 1.20 (sünekli¤e göre)
S Spektral Katsay› S = 1 / (0.8 + T - To)
T Yap›n›n birinci moduna ait periyot
To zeminin birinci moduna ait periyot,
genelde 0.25 ~ 0.80
Wi=Gi+niPi ,ni=0.80, 0.60 veya 0.30
Fi=(F - Ft) Wihi / ΣWihi
1961, 1968 ve 1975 deprem yönetmelikleri yatay yük katsay›lar› befl katl› betonarme biryap› için karfl›laflt›r›ld›¤›nda
bu sürede yaklafl›k iki kat› art›r›ld›¤› afla¤›daki tabloda görülmektedir[4].
yüksekli¤i boyunca Fi=FWihi / Σ Wihi
olarak da¤›t›l›r. Bu yönetmelikte, yatay
burulma momenti hesab› da öngörülmektedir. Betonarme yap›larda kolonlarda kirifl birleflim bölgelerinde etriye s›klaflt›r›lmas› istenilmektedir.
1975 Yönetmeli¤i’nde ise bu kavramlar
yan›nda spektral katsay›n›n yönetmeli¤e
eklendi¤ini görüyoruz. Bu durum afla¤›daki tabloda özetlenmifltir. Ayr›ca kolon
ve kirifl birleflim bölgelerinde etriye s›klaflt›r›lmas› ayr›nt›l› bir flekilde verilmektedir.
26
Birinci Deprem
Zemin Tipleri
1961-1962
1968
1975 (K=0.60)
(K=0.80)
(K=1.20)
‹kinci Deprem
Zemin Tipleri
1961-1962
1968
1975 (K=0.60)
(K=0.80)
(K=1.20)
Bölgesi
1
0.048
0.048
0.060
0.080
0.120
Bölgesi
1
0.028
0.032
0.048
0.064
0.096
2
0.054
0.060
0.060
0.080
0.120
3
0.060
0.072
0.060
0.080
0.120
4
0.060
0.080
0.120
2
0.032
0.040
0.048
0.064
0.096
3
0.036
0.048
0.048
0.064
0.096
4
0.048
0.064
0.096
{
Hasan Boduro¤lu
1997 ve 2007 Yönetmeliklerimiz ça¤dafl
yönetmeliklerdir. 1997 Yönetmeli¤ine
göre, benzer karfl›laflt›rma yap›ld›¤›nda
süneklik düzeyi yüksek olmas› gereken
yap›larda da yatay yük katsay›s›nda
%100 art›fl söz konusudur. Bu durumda
1997 öncesi yap›lan binalar›n büyük bir
ço¤unlu¤unun riski çok yüksektir.
Yap› sto¤undaki istatistik veriler, deprem yönetmeliklerinde yap›lan de¤iflikliklere paralel olarak incelendi¤inde; ‹stanbul’da1954 y›l› istatistikleri ile bafllaman›n uygun olaca¤› düflünülmüfltür. Bu
y›l›n ruhsatl› yap›lar›na bak›ld›¤›nda [4]
toplam yap› sto¤unun %38’i tu¤la y›¤ma, %20’si tafl y›¤ma, %6’s› ise beto-
narmedir (fiekil5). 1962 y›l›n›n ruhsatl›
yap›lar›na bak›ld›¤›nda ise %52’sinin
tu¤la y›¤ma yap› olarak infla edildi¤ini
görüyoruz (fiekil 6). Bu y›l için yeni betonarme yap›larda çok az bir art›fl görülmektedir. Bu y›llar, kente göçün h›zlanma¤a bafllad›¤› y›llard›r. 1972 y›l› istatistiklerine bak›ld›¤›nda tu¤la y›¤ma yap›lar›n yüzdesi çok az azalmakla birlikte,
betonarmenin yaklafl›k dört kat artt›¤›
görülmektedir (fiekil 7). Betonarme yap›lar›n inflas› 1975 y›l›nda h›zla artarak
%45’e ulaflm›flt›r. Y›¤ma tu¤la yap›larda
ise bir azalma gözlenmektedir (fiekil 8).
1985 y›l› istatistiklerinde betonarme yap›lar›n oran› geçen on y›l içinde artarak
% 71 de¤erine ulaflm›flt›r (fiekil 9). Tu¤la y›¤ma yap›lar yar› yar›ya azalm›flt›r.
1990 istatistikleri ise ruhsatl› yap›lar›n
%76’s›n›n betonarme ve %22’sinin ise
tu¤la y›¤ma yap› oldu¤unu göstermektedir (fiekil 10). 1998 y›l›n›n istatistikleri
ise yaklafl›k %93’ünün betonarme ve
%7’sinin ise tu¤la y›¤ma yap› türünde
oldu¤unu göstermektedir (fiekil 11).
Bu istatiksel bilgilerde, ‹stanbul’a göç ve
h›zl› kentleflmede binalar›m›zda betonarmenin tercih edildi¤i görülmektedir. Günümüzde neredeyse binalar›m›z›n tamam› betonarme olarak yap›lmaktad›r.
Yaklafl›k son altm›fl y›ll›k zaman dilimi
içinde yedi defa de¤iflikli¤e u¤rayan
deprem yönetmeliklerinin en sonuncusu
2007 Deprem Yönetmeli¤i’dir. Görüldü¤ü gibi yap› sto¤umuzun büyük bir bölümü 1975 Deprem Yönetmeli¤i’ne göre yap›lm›fl betonarme yap›lard›r. Bu istatistikler ruhsatl› yap›lar ile ilgilidir ve
ruhsats›z yap›laflman›n h›zla artt›¤› 1985
sonras› dönemde yap›lanlar bu de¤erlendirmelerin d›fl›ndad›r. Her ruhsats›z
Göz önüne al›nacak di¤er bir
husus da, s›k s›k de¤ifltirilen imar
durumlar› nedeniyle binalara ek
kat ç›k›lmas›d›r. Bu ilave katlar
nedeniyle yap›ya gelen deprem
yükleri etkisi hesaba kat›lmadan,
sadece düfley yüklere göre
yap›n›n yeterli oldu¤unun
belirtilmesi neredeyse ola¤an
uygulama haline gelmifltir. Belki
de en önemli hususlardan biri
1983 y›l›nda ç›kar›lan ‹mar Aff›
yasas›d›r. 1999 Kocaeli ve Düzce
depremlerinde çöken binalar›n
büyük bir ço¤unlu¤unun imar
aff›ndan yararlanan ve o s›ralarda
acele olarak binalara kat ilavesi
yap›lan konutlar
oldu¤u hat›rlanmal›d›r.
fiekil 3. 1972 y›l›nda yay›nlanan harita.
fiekil 4. 1996 y›l›nda haz›rlanan befl bölgeli harita.
27
{
Hasan Boduro¤lu
fiekil-5 1954 y›l› ruhsatl› inflaat istatisti¤i.
yap›n›n mühendislik hizmeti görmemifl oldu¤u iddia edilemez, ancak böyle bir hizmeti görmeyenlerin oran›n›n fazla oldu¤u
da aflikârd›r. 1975 Deprem Yönetmeli¤ine
uygun olarak infla edilmifl birçok yap›
1992 Erzincan, 1995 Dinar, 1998 AdanaCeyhan ve 1999 Kocaeli ve Düzce depremlerinde hasar görmeden ayakta kalabilmifllerdir. Hasar nedeninin denetimsizlik oldu¤u unutulmamal›d›r. Denetimin
önemi ilk defa 1953 yönetmeli¤inde gözlenmektedir. Bu yönetmelikte, zemin
özelliklerine göre seçilecek katsay› için binay› projelendiren kifli ile denetleyen kiflinin bu katsay›y› beraberce saptamalar›
hakk›nda bir hüküm vard›r. Ancak denetleme düflüncesi zamanla yok olmufltur.
Bu arada göz önüne al›nmas› gereken en
önemli husus, TS500 olarak bilinen ‘Betonarme Yap›lar›n Hesap ve Yap›m Kurallar›’ standard›n›n ilk defa 1975 y›l›nda ç›kar›ld›¤› ve emniyet gerilmelerine göre olan
hesab›n 1984 y›l›nda tafl›ma gücüne göre
de yap›labilece¤inin belirtilmesi ve 2000
y›l›nda tamamen tafl›ma gücüne göre hesaba geçilmesi olmufltur.
Yap› sto¤umuzdaki büyük ço¤unlu¤u betonarme olan denetlenmemifl bu yap›lar,
mutlaka incelenmeli ve bunlar›n baz›lar›
teker teker güçlendirilebilece¤i gibi, baz›lar› bir kentsel dönüflüm projesi içinde ele
Kentsel dönüflümün baflar›l›
olabilmesi için birçok hususun
ayr›nt›l› olarak düflünülmesi
gerekmektedir. Kentsel
dönüflüm her fleyden önce
insanlar›n yaflam hakk›n›
gözeten, yerinde dönüflümü
destekleyen, ekonomik ve
toplumsal boyutu olan, insanlar› birlefltirici ve meydana
gelecek de¤er art›fl›ndan
paylaflmay› sa¤layan bir proje
olmal›d›r. Tek bafl›na bir rant
art›fl› projesi haline
gelmemesi en önemli kofluldur.
al›nmal›d›r.
Hangi yap›lar›n öncelikli olaca¤› sorusuna
ise yan›t bulmam›z için en son yönetmeli¤imize bakmam›z yeterli olacakt›r. Yap›
önem katsay›s›, hangilerinin öncelikli olaca¤›n› hemen tan›mlayabilir. Bunlardan
birinci grupta bulunanlar; hastaneler, dispanserler, sa¤l›k ocaklar›, itfaiye binalar›,
PTT, haberleflme bina ve tesisleri, ulafl›m
istasyonlar› ve terminallerdir. ‹kinci gruptakiler insanlar›n uzun süreli ve yo¤un
olarak bulundu¤u ve de¤erli eflyalar›n
sakland›¤› binalar, okullar, yurt, yatakha-
2010 fiili depreminde yüksek yap›larda meydana gelen a¤›r hasar.
28
{
Hasan Boduro¤lu
ne vb; üçüncü grup ise insanlar›n k›sa süreli ve yo¤un olarak bulundu¤u binalar,
spor tesisleri, sinema, tiyatro, konser salonlar› ve benzeri binalard›r. Bunlar›n say›s› az oldu¤u için gerek kamu gerekse
özel sektör taf›ndan bu binalar›n incelenip
güçlendirilmesi veya y›k›l›p yeniden yap›lmas› söz konusudur. Bu binalar›n yan›na
bafllang›çta konut olarak tasarlanan, ancak daha sonra insanlar›n yo¤un olarak
bulundu¤u ifl yeri amaçl› kullan›lan binalar da eklenmelidir.
Burada göz önüne al›nacak di¤er bir husus da s›k s›k de¤ifltirilen imar durumlar›
nedeniyle binalara ek kat ç›k›lmas›d›r. Bu
ilave katlar nedeniyle, yap›ya gelen deprem yükleri etkisi hesaba kat›lmadan, sadece düfley yüklere göre yap›n›n yeterli
oldu¤unun belirtilmesi neredeyse ola¤an
uygulama haline gelmifltir. Belki de en
önemli hususlardan biri, 1983 y›l›nda ç›kar›lan ‹mar Aff› yasas›d›r. 1999 Kocaeli
ve Düzce depremlerinde çöken binalar›n
büyük bir ço¤unlu¤unun imar aff›ndan
yararlanan ve o s›ralarda acele olarak binalara kat ilavesi yap›lan konutlar oldu¤u
hat›rlanmal›d›r. ‹mar aff›nda yeminli bürolar›n mimar ve mühendisleri, birçok halde mevcut statik projeleri ve hesaplar› ayr›nt›l› incelemeden, sadece mimari rölövelerle binalar›n bu aftan yararlanmas›n›
sa¤lam›fllard›r. Bu husus, belediyelerdeki
projelerin incelenmesinden de aç›k olarak
görülebilir.
‹stanbul’un mevcut riskli konut say›s› düflünüldü¤ünde ve bunlar›n incelenerek
gerekenlerin güçlendirilmesi, y›k›l›p yeniden yap›lmas› veya bu kapsamda kentsel
dönüflümün uygulanmas› en büyük mühendislik projelerinden biri olacakt›r.
Kentsel dönüflüm, çeflitli ülkelerde gecekondu bölgelerinin veya çok eski binalar›n
bulundu¤u ve kentin ilk kuruldu¤u bölgelerin dönüflümü için uygulanm›flt›r. Kentsel dönüflümün baflar›l› olabilmesi için birçok hususun ayr›nt›l› olarak düflünülmesi
gerekmektedir. Kentsel dönüflüm her fleyden önce, insanlar›n yaflam hakk›n› gözeten, yerinde dönüflümü destekleyen,
Yap›sal olmayan deprem
hasarlar› mutlaka göz önüne
al›nmas› gereken hususlard›r.
Binalar›m›z depremlerde a¤›r
hasar görmeseler bile yap›sal
olmayan deprem hasarlar›
birçok ölüm, yaralanma ve
maddi kayb›n nedeni
olmaktad›r. Binalarda yap›sal
olmayan unsurlar, tafl›y›c›
olmayan bölme duvarlar›, asma
tavanlar, ›s›, temiz su ve at›k su
tesisatlar›, mekanik ve elektrik
ekipmanlar›, pencereler, d›fl
cephe kaplamalar›, giydirme
cepheler ile bina içinde bulunan
di¤er eflyalar olarak
düflünülebilir.
ekonomik ve toplumsal boyutu olan, insanlar› birlefltirici ve meydana gelecek de¤er art›fl›ndan paylaflmay› sa¤layan bir
proje olmal›d›r. Tek bafl›na bir rant art›fl›
projesi haline gelmemesi en önemli kofluldur. ‹nsanlar›n, mevcut deprem riskini iyi
anlamalar› sa¤lanmal› ve bu riskin en aza
indirilmesi için yap›lmas› gerekenler aç›k
ve seçik olarak kamuoyuna sunulmal›d›r.
Kentsel dönüflüm kentlerimizin mevcut
çirkin ve sa¤l›ks›z yap›laflmas›n›n düzeltilmesi için bir araç olarak da kullan›lmal›d›r.
Kentsel dönüflüm projelerine özen gösterilmeli ve sadece çok katl› yap›lar›n afl›r›
kümelendi¤i projeler olmamal›d›r. Ülkemizde yüksek binalar gerçek bir deprem
testinden geçmemifltir. Ancak yurt d›fl›nda olan son depremlerde yüksek yap›larda çökmeler ve a¤›r hasar görmeler söz
konusu olmaktad›r. Bunun örneklerine 27
fiubat 2010 fiili depreminde rastlanm›flt›r[5]. Yüksek yap›lar için bir yönetmelik
haz›rlanmal› ve bu yap›lar için ba¤›ms›z
tasar›m kontrolu ve onay sistemi getirilmelidir. Yüksek yap›lar›n tasar›m›nda
do¤rusal olmayan analiz yöntemleri kulla-
29
n›lmal› ve bu binalar ayn› hastane ve
okullar gibi kesintisiz kullan›m performans›n› hedefleyecek biçimde tasarlanmal›d›r.
Yap›sal olmayan deprem hasarlar› mutlaka göz önüne al›nmas› gereken hususlard›r. Binalar›m›z, depremlerde a¤›r hasar
görmeseler bile yap›sal olmayan deprem
hasarlar› birçok ölüm, yaralanma ve maddi kayb›n nedeni olmaktad›r[6]. Binalarda
yap›sal olmayan unsurlar, tafl›y›c› olmayan
bölme duvarlar›, asma tavanlar, ›s›, temiz
su ve at›k su tesisatlar›, mekanik ve elektrik ekipmanlar›, pencereler, d›fl cephe
kaplamalar›, giydirme cepheler ile bina
içinde bulunan di¤er eflyalar olarak düflünülebilir. Bunlarla ilgili yönetmeliklerimizde bir iki paragrafla belirtilen hususlara
uygulamalarda çok dikkat edilmelidir.
Özellikle yüksek binalardaki cephe kaplamalar›n›n deprem güvenli¤i önem kazanmaktad›r. Bu hususlar gerçekleflmedi¤i
takdirde depremlerde hasar gören veya
çöken ve yap›sal olmayan hasarlar›n oldu¤u çok say›da yüksek bina ile karfl› karfl›ya
kalabiliriz.
Kaynaklar
1. Robert Reitherman , International Aspects
Of the History of Earthquake Engineering,
Part 1, February 12, 2008 Draft, Earthquake
Engineering Reserach Institute, Oakland , California.
2. Amr S.Elnashai, A Brief history of earthquake engineering with emphasis on in and
from the British Isles, Journal of Chaos, Solitons, Fractals, Vol. 13, 967-972, 2002.
3. George W. Housner, An historical view of
earthquake engineering, Proceedings of 8th
WCEE, San Francisco Post Conference Volume, p.25-38., 1984.
4. M.Hasan Boduro¤lu, ‘’‹stanbul’ un Yap›
Sto¤u ve Sorunlar›,’’ ‹kinci ‹stanbul ve Deprem Sempozyumu, s. 63-68, 27 May›s 2000,
‹MO ‹stanbul fiubesi.
5. M. Hasan Boduro¤lu, Yüksek Binalar›n Performans› ve Yönetmelikler, fiehirlerimiizn
Gelece¤i, Tehditler ve F›rsatlar, Sempozyumu, s.67-71, 19 Kas›m 2011, Üsküdar, ‹stanbul.
6. M. Hasan Boduro¤lu, Yap›sal Olmayan
Deprem Hasarlar›, Yedinci Ulusal Deprem
Mühendisli¤i Konferans›, Ça¤r›l› Bildiriler,
s.249-255, 30 May›s -3 Haziran 2011, ‹stanbul.
{
Kültür Varl›klar›na Önyarg›l› Yaklafl›mlar De¤iflmeli
Geleneksel Yap›lar ve Mühendislik Müdahaleleri
“Geleneksel yap›m teknikleriyle infla edilmifl binlerce an›tsal yap› ve sivil mimarl›k örne¤i
Anadolu’nun özgün kültür miras› olarak ilgi beklerken, ça¤dafl yap› malzemelerine ve yap›m tekniklerine odaklanan yap› mühendisli¤i camias› gerek e¤itim gerekse de araflt›rma çal›flmalar›nda
ne yaz›k ki bu malzemeleri ihmal etmifltir. Koruma/restorasyon alan›nda uzmanlaflan mimarlarla ifl
birli¤i yapan s›n›rl› say›da yap› mühendisi uygulamada oldu¤u gibi akademik çal›flmalarda da yer
alarak bu miras›n korunmas›na ve gelecek kuflaklara ulaflt›r›lmas›na katk›da bulunmaya devam
etmektedir. Geleneksel yap›m teknikleriyle ilgili ihmalin sona erdirilmesi ba¤lam›nda mühendis
meslektafllar›m›za önemli görevler düfltü¤ü bir gerçektir...”
Prof.Dr. Zeynep Ahunbay
Prof.Dr. O¤uz Müftüo¤lu
Prof.Dr. K.Kutgün Eyüpgiller
Doç.Dr. Yegan Kahya
Doç.Dr. Deniz Mazlum
Y.Doç.Dr. Gülsün Tanyeli
Y.Doç.Dr. Y›ld›z Salman
Y.Doç.Dr. Zeynep Eres
Ö¤r.Gör.Dr. Nilüfer Yöney
Dr. Umut Almaç
‹TÜ Mimarl›k Fakültesi
Restorasyon Birimi
Tafl, tu¤la, ahflap ve kerpiç, kültür varl›¤›
olarak adland›rd›¤›m›z geleneksel yap›larda kullan›lan bafll›ca malzemelerdir. Günümüzde betonarme ve çeli¤in egemen oldu¤u mühendislik dünyas›nda, binlerce
y›ll›k geçmifli olan bu malzemelerin ve bu
malzemelere dayanan yap›m tekniklerinin
k›s›tl› bir kesim d›fl›nda fazlaca tan›nmad›¤›, daha do¤rusu geçen elli y›ll›k süreçte
bu tekniklerin unutuldu¤u bilinmektedir.
Geleneksel yap›m teknikleriyle infla edilmifl
binlerce an›tsal yap› ve sivil mimarl›k örne¤i, Anadolu’nun özgün kültür miras› olarak ilgi beklerken, ça¤dafl yap› malzemelerine ve yap›m tekniklerine odaklanan yap›
mühendisli¤i camias›, gerek e¤itim gerekse de araflt›rma çal›flmalar›nda ne yaz›k ki
bu malzemeleri ihmal etmifltir. Koruma/restorasyon alan›nda uzmanlaflan mimarlarla ifl birli¤i yapan s›n›rl› say›da yap›
mühendisi, uygulamada oldu¤u gibi akademik çal›flmalarda da yer alarak bu miras›n korunmas›na ve gelecek kuflaklara
ulaflt›r›lmas›na katk›da bulunmaya devam
etmektedir. Geleneksel yap›m teknikleriyle
ilgili ihmalin sona erdirilmesi ba¤lam›nda
mühendis meslektafllar›m›za önemli görevler düfltü¤ü bir gerçektir.
Bilginin s›n›rl› oldu¤u ortamlarda, mimar
veya mühendis meslektafllar›m›z aras›nda
dahi yanl›fl düflüncelerle karfl›lafl›labilmektedir. Örne¤in, restore edilecek yap›larda
özgün malzeme kullan›lmas› ilke karar›n›n
30
yanl›fl oldu¤u, kargir yap›lar›n ahflap yap›lar gibi deprem aç›s›ndan riskli oldu¤u, dolay›s›yla deprem bölgelerinde ahflap ve
kargir yap›lara izin verilmemesi gerekti¤i
hususlar› ne yaz›k ki zaman zaman dile getirilmektedir. Bu görüfller, koruma kurullar›nda ifl takip eden yapsatç› müteahhitler
ve imar art›fl› peflindeki kimi kesimlerce dile getirilen söylemler ile örtüflmektedir. Bu
görüfl ve söylemleri bilimsel gerçeklerle
ba¤daflt›rmak mümkün de¤ildir.
‹TÜ Mimarl›k Bölümü Restorasyon
Birimi’nin Yapt›¤› De¤erlendirme
‹TÜ Mimarl›k Bölümü Restorasyon Birimi
olarak yapt›¤›m›z de¤erlendirme, kültür
varl›klar›na önyarg›l› yaklafl›mlar›n büyük
ölçüde de¤iflmesi gerekti¤i yönündedir.
Ahflap tafl›y›c› sisteme sahip yap›lar›n deprem karfl›s›nda yüksek risk tafl›d›¤› yönünde bilimsel bir tespit olmad›¤› gibi, aksine,
ahflap yap›lar›n tarih boyunca yaflanm›fl
{
depremlerde yüksek dayan›m gösterdikleri
bilinmektedir. Ahflap yap›lar›n yang›n
an›nda özellikle çelik yap›larla karfl›laflt›r›ld›¤›nda di¤er yap›lardan daha çok risk tafl›d›¤› da söylenemez. Yang›n güvenli¤i yönetmeliklerine uygun olarak infla edilmeleri durumunda ahflap yap›lar›n da yang›n
güvenli¤i yüksektir. Kald› ki Dünya genelinde, özellikle geliflmifl bat› ülkelerinde
(ABD, Kanada, ‹flveç) ve Japonya’da her y›l
on binlerce yeni ahflap konut infla edilmektedir; bu tür yap›lar hem güvenlidir, hem
de her türlü ça¤dafl konforu karfl›lamaktad›r.
Kargir yap›lar›n (tafl – tu¤la) deprem güvenli¤inin düflük oldu¤unun söylenmesi yine gerçeklerle uyuflmamaktad›r. Teknik
kurallara uygun olarak infla edilmeleri halinde bu yap›lar da gerekli güvenlik standartlar›n› sa¤lamaktad›rlar. Anadolu’da
yayg›n olarak karfl›lafl›lan kerpiç yap›lar için
de ayn› görüfl geçerlidir. Dünya genelinde
oldu¤u gibi ülkemizde de binlerce kargir
yap› yüzy›llard›r ayakta durmaktad›r; deprem performanslar›n›n kimi zaman betonarme yap›lardan iyi oldu¤u zamana dirençleriyle kan›tlanm›flt›r.
Kültür Varl›¤› Yap›n›n Restorasyonu
Ça¤dafl koruma kuram› ve uygulamalar›
kapsam›nda ahflap ve / veya kargir yap›lar›n tafl›y›c› sistemlerinin betonarme veya
çelik olarak yenilenmesi gibi bir uygulama
ancak çok özel durumlarda, nadiren söz
konusu olabilecek bir durumdur. Venedik
Tüzü¤ü’nün 10. maddesi, kültür varl›¤› yap›n›n restorasyonu söz konusu oldu¤unda
özel / ça¤dafl yöntemlerle sa¤lamlaflt›r›labilece¤ini vurgulamaktad›r. Bu maddede
kastedilen yap›n›n y›k›l›p betonarme
/ çelik olarak yeniden yap›lmas› de¤ildir. Kald› ki, ayn› tüzü¤ün di¤er
maddelerinde yap›n›n özgünlü¤ünün (tafl›y›c› sistemi de dahil olmak
üzere) korunmas›na yönelik maddeler bulunmaktad›r. Ayr›ca, ça¤dafl
koruma kuram› çerçevesinde geleneksel yap›lar›n özgün strüktür ve
yap›m teknikleriyle korunmas› ge-
Ülkemizde geçerli olan 2007 tarihli Deprem Bölgelerinde Yap›lacak
Yap›lar Hakk›nda Yönetmelik’te, kültür varl›¤› yap›lar›n bu yönetmeli¤in kapsam› d›fl›nda oldu¤undan baflka bir bilgi verilmemektedir. Oysaki, daha önce yürürlükte olan 1997 yönetmeli¤inde en
az›ndan yeni yap›lacak geleneksel ahflap, kargir ve kerpiç yap›larla
ilgili kapsaml› birer bölüm yer ald›¤›, bu tür yap›lar›n ne flekilde infla
edilmesi gerekti¤inin ayr›nt›l› olarak tan›mland›¤› bilinmektedir.
rekti¤i yönünde pek çok uluslararas› (bkz.
UNESCO, ICOMOS) tüzük bulunmaktad›r. ICOMOS’un 2003’te kabul etti¤i Mimari Miras›n Analizi, Korunmas› ve Strüktürel Restorasyonu için ‹lkeler konulu tüzük tarihi yap›lar için ça¤dafl koruma ilkelerini belirlemekte ve mühendisler için
strüktürel restorasyon yaklafl›m›n› tan›mlamaktad›r.
Kültür Varl›¤› Yap›lar ‹çin Yönetmelik
Ülkemizde geçerli olan 2007 tarihli Deprem Bölgelerinde Yap›lacak Yap›lar Hakk›nda Yönetmelik’te, kültür varl›¤› yap›lar
bu yönetmeli¤in kapsam› d›fl›nda oldu¤undan baflka bir bilgi verilmemektedir. Oysaki daha önce yürürlükte olan 1997 yönetmeli¤inde en az›ndan yeni yap›lacak geleneksel ahflap, kargir ve kerpiç yap›larla ilgili kapsaml› birer bölüm yer ald›¤›, bu tür
yap›lar›n ne flekilde infla edilmesi gerekti¤inin ayr›nt›l› olarak tan›mland›¤› bilinmektedir. Kültür varl›¤› yap›lar için bu yönetmelikte ayr› bir bölümün bulunmas› ya da bu
tür yap›lar için ayr› bir yönetmeli¤in haz›rlanmas› gereklidir. ‹talya gibi geliflmifl ülkelerde, depremler sonunda edinilen deneyimlerle, salt kültür varl›¤› yap›lar için haz›rlanm›fl yönetmelikler gelifltirildi¤i bilinmektedir.
31
Di¤er yandan endüstriyel ve 20. yüzy›l mimarl›k miras› yap›lar, strüktürel de¤erlendirme ve güçlendirme müdahaleleri bak›m›ndan özel bir durum oluflturmaktad›r.
Özellikle 1975 öncesine tarihlenen betonarme ya da karma sistemle infla edilmifl
örnekler, genel olarak narin tafl›y›c› elemanlara sahiptir ve geleneksel yap›lar gibi
günümüzde geçerli deprem ve güvenlik
yönetmeliklerine uygun de¤ildir. Ancak,
bu tür yap›lar için haz›rlanacak onar›m ve
yap›sal güçlendirme projelerinde, kesit geniflletme gibi yap›n›n d›fl görünümünü de¤ifltirecek müdahale ya da y›k›l›p yeniden
yap›lmalar›n› öngören kararlar verilirken,
söz konusu örneklerin mimari miras ve kültür varl›¤› olduklar› dikkate al›nmal›, söz
konusu karar ve uygulamalarda bu alanda
uzmanlaflm›fl mimar ve mühendisler yetkili
olmal›d›r.
Mimari Miras›n Gelecek Kuflaklara
Aktar›lmas› ‹çin Disiplinleraras›
Çal›flma
Ülkemizin sahip oldu¤u mimari miras› gelecek kuflaklara sa¤l›kl› bir flekilde aktarabilmek için disiplinleraras› çal›flmalar yap›lmas› ve art›k bu miras›n mühendislik boyutunun bu konuda uzmanlaflan meslek
adamlar› taraf›ndan irdelenmesi gereklidir.
Kültür varl›klar›yla ilgili çal›flmalarda,
ekibin kültür varl›klar›n›n korunmas›,
geleneksel yap›m teknikleri ve benzeri konularda yeterli düzeyde bilgiye sahip, bu alanlarda sistematik
e¤itim görmüfl, deneyim sahibi arkeolog, sanat tarihçisi, mimar ve
mühendis uzmanlardan oluflmas›
gerekti¤i aflikârd›r.
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
‹stanbul Depreme Haz›rlan›yor!Mu?
Türkiye Deprem Vakf› (TDV)’n›n 1-7 Mart Ulusal Deprem Haftas› nedeniyle düzenledi¤i Deprem
Zirvesi 2012’de, deprem ve kentsel dönüflüm konusu masaya yat›r›ld›. Toplumda depremden
korunma kültürü ve bilincini oluflturmak amac›yla görsel ve uygulama odakl› çok say›da proje
yürüten Türkiye Deprem Vakf›’n›n gerçeklefltirdi¤i Zirve’ye kat›lan Çevre ve fiehircilik Bakan›
Erdo¤an Bayraktar, ‘Kentsel Dönüflüm Yasa Tasar›s›’ hakk›nda bilgi verdi. “‹stanbul Depreme
Haz›rlan›yor! Mu? temal› Panel’de yetkililer ve uzmanlar afet riskine iliflkin çal›flmalar›, uygulamalar› ve acilen al›nmas› gereken önlemleri aktard›. Zirve program›nda yer alan “Deprem Haz›rl›k Ödülleri” töreninde ise
TDV’nin ‹stanbul ‹l Milli E¤itim Müdürlü¤ü ve ‹l Sa¤l›k Müdürlü¤ü
iflbirli¤i ile yürüttü¤ü “Okullarda ve Hastanelerde Depreme
Haz›rl›k Çal›flmalar› ve En ‹yi Uygulamalar” projesine kat›lan okul
ve hastanelere Baflar› Belgesi ve Ödülü verildi.
Ülkemizde deprem bilincini oluflturmak
için de¤iflik zamanlarda çeflitli e¤itimler,
konferanslar ve yay›nlar› gerçeklefltiren
TDV - Türkiye Deprem Vakf›, toplumsal
ve sosyal sorumluluk anlay›fl› ile tüm ulusta depremden korunma kültürünün ve bilincilin oluflturulmas›na katk›da bulunmak
amac›yla, görsel ve uygulama odakl› projelerini büyük bir ilgi ve titizlikle yürütmeye devam ediyor.
Türkiye Deprem Vakf›, bu çerçevede 1-7
Mart Ulusal Deprem Haftas› kapsam›nda
bu y›l ilkini düzenledi¤i “DEPREM Z‹RVES‹ 2012” ad› alt›nda ana temas› “‹stanbul
Depreme Haz›rlan›yor! Mu? paneli ve ay-
n› zamanda yürütmekte oldu¤u projelerden “Depreme Karfl› Okullarda ve Hastanelerde Haz›rl›k Çal›flmalar›, En ‹yi Uygulamalar” ve “Deprem Haz›rl›k Ödülleri”nin
yer ald›¤› bir etkinlik gerçeklefltirdi.
Do¤al
Afet
Sigortalar›
Kurumu
(DASK)’nun deste¤i ile 2 Mart 2012 tarihinde The Marmara Taksim Oteli’nde düzenlenen etkinli¤in aç›l›fl konuflmalar› Çevre ve fiehircilik Bakan› Erdo¤an Bayraktar
ve TDV Yönetim Kurulu Baflkan› Prof. Dr.
M. Hasan Boduro¤lu taraf›ndan yap›ld›.
“‹stanbul Depreme Haz›rlan›yor! Mu? temal› Panel’de Prof. Dr. M. Hasan Boduro¤lu (Moderatör), konuflmac› olarak Ve-
Soldan sa¤a: Prof. Dr. Mikdat Kad›o¤lu, A. Faruk Göksu, Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu, Vedad
Gürgen, Aziz Yeniay, Semih Turhan.
32
dad Gürgen (Genel Müdür-Altyap› Hizmetleri/Çevre ve fiehircilik Bakanl›¤›), Semih Turhan (Deprem Risk Yönetimi ve
Kentsel ‹yilefltirme Daire Baflkan›/‹BB),
Aziz Yeniay (K.Çekmece Belediye Baflkan›), A. Faruk Göksu (Kentsel Strateji, Kurucu Ortak), Prof. Dr. Mikdat Kad›o¤lu
(‹TÜ Afet YM Araflt›rma ve Uygulama
Merkezi Müdürü) yer ald›.
Panel’in ard›ndan, “Depreme Haz›rl›kta
Okullarda En ‹yi Uygulamalar” projesi
çerçevesinde ‹stanbul ‹l Milli E¤itim
Müdür Yard›mc›s› Mete Taflp›nar’›n konuflmas› ve ODH Projesi ile dereceye giren okullar›n sunumlar›; Depreme Haz›rl›kta Hastanelerde En ‹yi Uygulamalar”
projesi çerçevesinde ‹stanbul ‹l Sa¤l›k Müdürü Yard›mc›s› Doç. Dr. Do¤aç Niyazi
Özüçelik’in konuflmas› ve HDH Projesi ile
dereceye giren hastanelerin sunumlar›,
ard›ndan Kat›l›m ve Teflekkür Belgeleri da¤›t›m› yer ald›.
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
“Afetlere haz›rl›k konusunda bilinçli bir
toplum infla etmek için ortak ak›l gelifltirmek”
Prof. Dr. M. Hasan Boduro¤lu, TDV Yönetim Kurulu Baflkan›
TDV (Türkiye Deprem Vakf›) Yönetim Kurulu Baflkan› Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu,
aç›l›fl konuflmas›nda Deprem Zirvesi
2012’nin 1-7 Mart tarihleri aras›nda okullarda kutlanan Deprem Haftas› nedeniyle
düzenlenlenen bir etkinlik oldu¤unu belirterek, zirvenin amac›n›n, deprem olgusunun toplum taraf›ndan do¤ru anlafl›lmas›n›
sa¤lamak ve önlem al›nmas› halinde, depremin en az can kayb› ve hasarla atlat›labilece¤ini anlatmak oldu¤unu belirtti.
1993 y›l›nda kurulan TDV’nin kurulufl
amac› ve faaliyetleri hakk›nda bilgi veren
Boduro¤lu, Vakf›n stratejisini ”Kurumsal
sosyal sorumluluk anlay›fl› ile depremden
korunmay› toplumsal kültür yap›land›rmas› olarak ortaya koymay› düflünüyoruz.
Marmara Bölgesi baflta olmak üzere tüm
ulusumuzu e¤itim platformuna dönüfltürmek istiyoruz. Stratejimiz, toplumsal olarak afetlere haz›rl›k konusunda bilinçli bir
toplum infla etmek için ortak ak›l gelifltirmektir.” fleklinde aç›klad›.
TDV’nin iflbirli¤i paydafllar›n›n Afet ve Acil
durum Yönetim Baflkanl›¤›, ‹l Milli E¤itim
Müdürlü¤ü, ‹l Sa¤l›k Müdürlü¤ü, üniversiteler yerel yönetimler, halk, sivil toplum
kurulufllar› medya ve özel sektör temsilcilerinden olufltu¤unu belirten Hasan Boduro¤lu, Vakf›n 2011-2015 hedefleri ve aktif projeleri hakk›nda flu bilgileri verdi:
“Deprem Simülasyon E¤itim ve Bilim
Merkezi’nin kurulmas› için faaliyetlerimiz
devam ediyor. Bu merkezi kurarak, birinci ve ikinci derecede deprem riski tafl›yan
bölgeleri ziyaret edece¤iz; farkl› illerde ‘Simülasyon E¤itim Odalar›’ gerçeklefltirmek
istiyoruz; afetlere en iyi haz›rl›kl› okullar,
hastaneler, belediyeler ve uygulamalar,
çeflitli konferanslar› gerçeklefltirmek; “Bizim Aile Haz›r, Bizim Okul Haz›r, Bizim Belediye Haz›r, Bizim Apartman Haz›r” sürdürülebilir projelerini bafllatmak, geleneksel ‘depreme duyarl› olmak’ yar›flmalar›n›
düzenlemek hedeflerimiz aras›nda.
YOTA: Yap›sal Olmayan Tehlikelerin
Azalt›lmas›
‹l Milli E¤itim Müdürlü¤ü iflbirli¤inde,
BASF-The Chemical Company ana sponsorlu¤unda yürütülen “Okulumuz Depreme Haz›rlan›yor’ projesi ve ‹l Sa¤l›k Müdürlü¤ü ile ortaklafla yürütülen “Hastanemiz Depreme Haz›rlan›yor” projesi hakk›nda bilgi veren Prof. Dr. M. Hasan Boduro¤lu, ‹stanbul’da binalar›n depreme
karfl› güçlendirilmesinin devam etti¤ini,
ancak binalar›n güçlendirilmesinin tek
bafl›na yeterli olmad›¤›n›, özellikle okul ve
hastanelerin yap›sal olmayan hasarlardan
korunmas› için önlemler al›nmas› gerekti¤ini vurgulad›. Prof. Boduro¤lu “Bu iki
projemizin amac› da YOTA dedi¤imiz, Yap›sal Olmayan Tehlikelerin Azalt›lmas›
kapsam›nda okullarda ve hastanelerde
hareketli eflyalar›n sabitlenmesi, tehlikeli
maddelerin uygun yerlerde depolanmas›
gibi birçok konuyu içeriyor. Çünkü bu hasarlar nedeniyle okullar ve hastaneler,
depremden sonra kullan›lamaz duruma
geliyor. Bina sa¤lam kalsa da, içindeki hasarlar herkesi korkutuyor.” diye konufltu.
Bu projeler çerçevesinde baflvuru yapan
okul ve hastanelerin hangi kriterlere göre
de¤erlendirildi¤ine de aç›kl›k getiren Boduro¤lu, bunun bir bafllang›ç, bir durum
saptamas› oldu¤unu, bu önlemlerin hayat›m›z›n bir parças› haline gelmesi ve benzer uygulamalar›n evlerde de yap›lmas›
gerekti¤ini sözlerine ekledi.
Prof. Boduro¤lu, okullara yönelik aktif
çal›flmalar› flu flekilde özetledi: ”Okullara
yönelik projelerimizi ‘Sismail’ deprem
program› maskotuyla destekliyoruz. ‘Sismail’ ders kitaplar›nda da yer al›yor.
Okullarda kurdu¤umuz bilgi panolar›yla,
ö¤rencilerin depremden korunmay› e¤lenerek ö¤renmeleri için çal›fl›yoruz. ‹çinde
iki yönlü sarsma tablas› bulunan ‘Deprem
Simülasyon E¤itim Arac›’m›zdaki e¤itimlerle panik ve korku duygusuna kap›lmamalar› için ö¤rencilere görsel ve uygulamal› olarak deprem an›ndaki hissi vermeye çal›fl›yoruz. Ayr›ca örneklerle, deprem
an›nda öncelikli yap›lmas› gerekenleri uygulamalarla yapt›r›yoruz. Aral›k 2011’den
itibaren di¤er kurum/kurulufl/etkinliklerde
yaklafl›k 15 bin kifliye e¤itim verildi, ilk hedefimiz 75 bin kifliye ulaflmak. Bu e¤itimleri sadece ‹stanbul’da de¤il tüm illerde
gerçeklefltirmek istiyoruz. Depremden
korkmayal›m, depremi ö¤renelim, depremden sonra keflke dememek için hepimiz haz›rlanal›m.”
Türkiye Deprem Vakf›, Mobil Deprem Simülasyon E¤itim Arac›
33
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
“Kentsel Dönüflüm ‹çin Temel ‹lkeler”
Faruk Göksu, Kentsel Strateji Kurucu Orta¤›
Faruk Göksu, çeflitli dönüflüm projeleri uygulamalar›nda edindi¤i tecrübelerin ›fl›¤›nda, ‹stanbul’u dikkate alarak, kapsaml› bir
dönüflüm için gerekli temel ilkeleri, ana
bafll›klar halinde aktard›.
Kentsel Kurgu
“Yirmi y›lda Türkiye çok h›zl› dönüfltü fakat, bu dönüflüm sonucunda gördük ki
kentlerimiz kimliklerini kaybetti; kapasitelerini o kadar afl›r› doldurdu ki kaliteli çevreler yaratamad›k; bizim ‘6K’ olarak tan›mlad›¤›m›z Kimlik-Kapasite-Kaynak-Kalite-Kat›l›m-Kurgu temalar›n› içeren bir dönüflüm senaryosu gelifltiremedik.
Biz
bundan sonra ç›kacak yasay› da dikkate
alarak yeni bir dönüflüm senaryosu yapacaksak ‘6K’y› yeniden ele almal›y›z. fianl›urfa, Sultanbeyli veya Bursa... Birbirinden
fark› olmayan kimliksiz kent parçalar›n› biz
yaratt›k. O nedenle, birinci iflimiz yeniden
kentsel kurgunun kurulmas› olsun.
Eylem Planlama Süreci
Dönüflüm alanlar›n›n belirlenmesi için her
yeri efl zamanl› dönüfltüremeyiz. Tüm
dünyada yap›ld›¤› gibi bir yoksulluk haritas›, risk haritas›, yer haritas› haz›rlanarak
bunlar üst üste çak›flt›r›lmal›, dönüflüm
alanlar› böyle belirlenmelidir. Klasik imar
plan› anlay›fl› yerine, eylem planlama sürecine girmemiz laz›m. Kentlerimizin dönüflebilmesi için olmazsa olmaz ekonomik
kalk›nmay› sa¤layaca¤›z, bugüne kadar
yaratmad›¤›m›z eflitli¤i sa¤layaca¤›z, ekolojiye, çevreye dikkat edece¤iz.
Uzlaflma Yönetimi
Di¤er bir konu; sosyal bütünleflmeyi, fiziksel bütünleflmeyi nas›l sa¤layaca¤›z?
Eylem planlamam›z›n genel çerçevesini
bunlar oluflturacak. Ben flahsen yirmi befl
y›ld›r dönüflüm projesiyle ilgileniyorum,
dönüflümün bir uzlaflma yönetimi oldu¤una inand›m, art›k uzlaflma yönetim becerisini ortaya koymam›z laz›m, çünkü bofl arsam›z kalmad›. Dönüflüm yapaca¤›m›z
alanlarda yoksul insanlar, kirac›lar yafl›yor.
O nedenle kamunun, özelin, sivilin yaflayanlarla birlikte bir uzlaflma sürecine girmesi laz›m. Biz bunu da ‘6B’ olarak adland›r›yoruz; Kat›l›m seviyesini art›rmak
için do¤ru bilgilendireceksiniz, bilinçlendireceksiniz, kamu ile özel sektörle sivil top-
“Çabam›z riski yönetilebilir seviyeye çekmek”
Semih Turhan
‹stanbul Büyükflehir Belediyesi
Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel ‹yilefltirme Daire Baflkan›
Yeni tasar›n›n asl›nda bir acil eylem plan› oldu¤unu, ‹stanbul’un depreme haz›rland›¤›n›, tasar› kanunlaflt›¤›nda her fleye
s›f›rdan bafllanmayaca¤›n› belirterek konuflmas›na bafllayan Semih Turhan, ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi’nin deprem riskine yönelik yürüttü¤ü çal›flmalar› özetle flu flekilde aktard›:
“Deprem riskini azalt›rken, ‹stanbul’un küresel rekabette önemli bir flehir oldu¤unu unutmamak gerekiyor. On bafll›k alt›nda
toplayabilece¤imiz çal›flmalar kapsam›nda, kentin jeolojisini çal›flt›k, risk analizleri yapt›k, tehlike haritalar›n› oluflturduk, ‹stanbul afet risk bölgeleri gösterge sistemi projemizi bafllatt›k ve sosyal doku k›sm› hariç çal›flmalar› tamamlad›k. Di¤er
çal›flmalar›m›z› ise ‹stanbul deprem sirkülasyonu, yap› denetimi
ve kentsel dönüflüm. On sekiz y›ll›k çal›flman›n sonuçlar› kitap
ve rapor haline getirildi, önümüzdeki aylarda bas›m›n› yaparak
uzmanlar›n ve ilgililerin kullan›m›na sunaca¤›z.
Rakamlar çarp›c›, ciddi bir risk var...
Bu çal›flma dünyada yap›lanlar› da çok önemseyen bir çal›flma.
Deprem tehlikesiyle karfl› karfl›ya olan iki kent Tokyo ve Saint
Francisco’da yap›lan çal›flmalar›n dünyada baflka bir örne¤i yok.
Biz de bu çal›flmada
genelde mühendislikle ve deprem tehlikesine yönelik risk
belirlemeleriyle ilgili
tüm meslek disiplinlerine ait çal›flmalar› yapt›k. Üç bölgeye ay›rd›¤›m›z ‹stanbul’un
yaklafl›k 700 km2’lik alan› kapsayan iki bölgesini tamamlad›k,
üçüncü bölgeyi kapsayan çal›flmam›za önümüzdeki günlerde
bafllayaca¤›z.
Depreme yönelik çal›flma süreci 1999’dan sonra CAYKA çal›flmas›yla bafllad›. Afet Önleme Haz›rlama Temel Plan› dedi¤imiz
bu çal›flma, ‹stanbul’un ilk risk analiz çal›flmalar›n›n bafllad›¤›, milat noktas› diyebilece¤imiz depremden sonraki önemli bir projedir.
Muhtemel hasar kay›tlar›m›z› bu çal›flma ile hesaplad›k, 2010 y›l› bafl›nda da bu çal›flmay› güncelledik. Rakamlar çarp›c›, ciddi bir
risk, belki de yönetilemeyecek bir risk var. Bizim çabam›z, bu riski
yönetilebilir seviyeye çekmek. Muhtemel hasar kay›tlar›nda ve
yeni tasar›da da hedeflenen asl›nda bu acil eylem plan›. ‹stanbul’da çok a¤›r hasar oluflacak yap›lar yüzde 10 – 15’lere tekabül
ediyor ve bizim hedefimiz de büyük zarar görecek olan bu yap›
stoku.
34
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
lum örgütlerini belirli platformlarda buluflturacaks›n›z, en önemlisi, süreç içerisinde
belirsizlikleri gidereceksiniz. Herkesin beklentisi çok yüksek, bir konuta karfl›l›k 2-3
konut talepleri oluyor. Beklentileri minimum seviyelere indirmemiz laz›m. Son
olarak da, taraflar›n büyük ço¤unlu¤unun
benimsemedi¤i projelere girmemek gerekiyor. Tüm dünyada sosyal dönüflüm projesi ortak biçimde yap›l›r. Bundan böyle
sadece kamu odakl›, özel sektör odakl›
dönüflüm projeleri yerine, iflbirli¤ine dayal› projelerin gelifltirilmesi laz›m.
Biz, ilk dönüflüm projesine Ankara Portakal Çiçe¤i vadisinde bafllad›k. Hiçbir gecekonduyla, mülk sahibiyle gerilim yaflamadan bu tür projeleri gerçeklefltirdik ve flunu gördük ki iyi tasarlanm›fl, fizibilitesi iyi
yap›lm›fl proje kendi kayna¤›n› kendi yarat›yor.
Proje Ortakl›k Pay›
Bizim art›k var olan yaklafl›m ve yöntemlerimizin d›fl›nda yöntemlere ihtiyac›m›z
var. Rotam›zda bir de imar haklar›n›n
transferi ve menkullefltirilmesi olmal›. E¤er
gayrimenkul bir yat›r›m arac›ysa, hisseler
çok bölündüyse, menkullefltirme sürecine
girmemiz gerekiyor. Yasaya teklif ettik
ama düzenlemede, ortak pay› ve kamu
ortakl›k pay› dönüflüm projelerinde yeterli
de¤il. Onun yerine Proje Ortakl›k Pay›
(POP) dedi¤imiz düzenlemenin kamu ad›na al›nmas› laz›m. Bundan böyle imar haklar› art›r›lacaksa -ki art›r›l›yor- bu imar
haklar›n›n bedava verilmemesi, Bat›’da oldu¤u gibi bir bölümünün, en az›ndan sosyal projelere, dönüflüm kapasitesi ve finansman› olmayan projelere finans yaratmak üzere kullan›m› yeniden ele al›nmal›.
De¤er Paylafl›m›
Bir di¤er bafll›¤›m›z ‘de¤er paylafl›m›’. Bu
proje ortakl›k pay› o kadar büyük bir de¤er paylafl›m› ki eflitlik ad›na bu yarat›l›r ve
yarat›lan art› de¤er bir kentsel dönüflüm
fonunda birlefltirilirse, -ayn› Toplu Konut
Fonu gibi- bundan böyle ilave imar haklar›n›n bir bölümünün kentsel dönüflüm fonuna aktar›lmas›yla, özellikle toplumsal ve
ekonomik projelerin gerçeklefltirilmesi için
kaynak sa¤lanabilir. Yasal düzenleme,
Tsunami tehlikesi
Bir di¤er çal›flmam›z tsunami ve deprem tehlike haritalar›. Tsunami tehlikesinin ne boyutta oldu¤unu bilimsel çal›flmalarla ortaya
koyduk. ‹stanbul’da olas› bir depremde deniz alt›nda k›r›lan faylar›n da hareket etmesiyle en olas› senaryoya göre oluflacak deprem tsunami dalga boyu 5.5 metre ve bu, k›y›lardan özellikle de
dere a¤›zlar›ndan 150 metre içeri girecek, a¤›rl›kl› olarak k›y› yap›lar›na zarar verecek.
‹stanbul Afet Gösterge Sistemi Projesi hem kurumlar›n hem ilçe
baz›nda bütün birimlerin, depreme veya afete haz›rl›kl› olup olmad›¤›n› ortaya koyan bir çal›flmad›r. Bu çal›flma, bundan sonra yapaca¤›m›z tüm dönüflümler ve risk azalt›m› projelerimize destek
verecek.
Master Plan
Master Plan, bu iflin bafllang›c›nda sekiz ana bafll›k ile yap›lmas› gereken çal›flmalar›, dört üniversitemizle birlikte çal›flarak ortaya koydu¤umuz bir plan. Güçlendirme çal›flmalar›, mali kaynaklar, e¤itim
çal›flmalar›, sosyal faaliyetler ve yap›lmas› gereken tüm ifllemler birlefltirildi ve Deprem Master Plan› olarak ortaya konuldu. Bu noktada e¤itim de çok önemli. Biz, toplumu depreme karfl› bilinçlendirecek her türlü e¤itim ve aktivitenin yap›laca¤› kal›c› bir merkez yapmak üzere uluslararas› bir yar›flma açt›k. Projenin uygulama sürecine önümüzdeki y›l bafllayaca¤›z.
‘afet riski önlemi’ ad› alt›nda ç›kt›. Bizim
insan›m›z görmedi¤i fleye inanm›yor. Ben
bu afet riski yasas›n›n ileride ‘kentsel dönüflüm yasas›’na dönüflece¤ine inan›yorum. Al›nan derslerle bu yasalar›n düzenlenmesine gerek var ama, art›k bizim
üçüncül bir planlama anlay›fl›na geldi¤imizi söylemekte de yarar var.
Kentsel Dönüflüm Fonu
Olmazsa olmazlardan bir temel ilke, de
mutlaka ‘Kentsel Dönüflüm Fonu’ kurulmal›. Özellikle ‹stanbul, ‹zmir ve Ankara’da yarat›lan de¤er çok yüksek, bu de¤erin eflitlikçi yaklafl›mla da¤›t›lmas› için
ilave imar haklar›ndan elde edilen gelirin
bir bölümünün kamuya yeniden döndürülmesi mekanizmalar›n›, yöntemlerini
devreye sokmam›z laz›m.
‹mar Bonusu
Önemsedi¤imiz bir di¤er konu ‘imar bonusu’. Art›k belediyeler imar haklar›n› karfl›l›ks›z art›rmamal›, en az›ndan verece¤i
imar hakk›n› parsel ya da ada baz›nda birleflmelere, çekme mesafelerini kamuya
terk ederek yollar›n genifllemesine, kapal›
Yap› güçlendirme çal›flmalar›m›z devam ediyor ve ço¤u tamamland›. ‹SMEP Projesinin bafl›nda okullar›n güçlendirilmesi çal›flmalar› geliyor.
Erken uyar› ve acil müdahale sistemi
Kandilli Rasathanesi ile erken uyar› ve acil mühadale sistemi çal›flmas› yapt›k. Bu çerçevede Kandilli Rasathanesi’nin üretece¤i sinyali alabilecek konumdaki kurumlar -örne¤in ‹gdafl, Tedafl, Metro gibi- olas› bir depremde hemen gerekli önlemleri alacaklar.
Stratejik dönüflüm
Dönüflümle ilgili olarak önce alan ve yöntemleri belirledik. Sürdürülebilir bir modeliniz yoksa, düzenledi¤iniz yasalar›n da kullan›labilirli¤i kalm›yor. Gecekondu alanlar›nda dönüflüm, stratejik dönüflüm gibi kentsel tasar›m planlar› yapt›k. Stratejik dönüflüm projemiz Kartal, Maltepe, Dragos, Ka¤›thane, fiiflli, Cendere Vadisi ve
Ayamama Deresi’ni kaps›yor.
Depreme dayan›kl› 1536 konut
Önemsedi¤imiz projelerden bir di¤eri de kamu alanlar›n›n dönüflüm süreçlerinde kullan›lmas›n› amaçl›yor. Bu çerçevede Zeytinburnu’nda 1536 adet depreme dayan›kl› konut inflas›na bafllanm›flt›r. Bayrampafla merkezi kentsel dönüflüm projemiz de önemsedi¤imiz deprem çal›flmalar›ndan bir tanesidir. Burada temel
yaklafl›m›m›z kentsel arazinin alansal büyüklü¤ünden çok, de¤er
odakl› dönüflümdür.”
35
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
otopark yap›lmas›na, kamusal mekân elde
etme flart›na ba¤l› olarak art›rmal›. Biz imar
planlar› ile imar haklar›n bedava veriyoruz,
bunun karfl›l›¤›nda hiç bir fley alm›yoruz.
Bugüne kadar yüzde 40 ortakl›k pay› al›yorduk, dönüflümde zaten bunlar› yeniden
elde etmemiz mümkün de¤il, bu yöntemi
de devreye sokmam›zda yarar var.
Yerel Giriflim
Dönüflümde ‘yerel giriflim’e mutlaka destek sa¤lamam›z laz›m. Kamu odakl› yukar›dan afla¤›ya olmak yerine, ayn› zamanda
insanlar› afla¤›dan yukar›ya örgütleyerek
yeni bir modele do¤ru gitmemiz gerekiyor. Bizim, ‘destek’ ad›n› verdi¤imiz bu
platform, demokrasi, ekonomi, strateji,
toplum, eflitlik kat›l›m kavramlar›ndan
olufluyor.
Üç Ada Bir Ada
Biz, 2010 y›l›nda ‘Üç Ada Bir Ada’ ad›n›
Mutlaka ‘Kentsel Dönüflüm Fonu’ kurulmal›. Kamunun kaynaklar› k›t.
Özellikle ‹stanbul, ‹zmir ve Ankara’da yarat›lan de¤er çok yüksek, bu
de¤erin eflitlikçi yaklafl›mla da¤›t›lmas› için ilave imar haklar›ndan elde
edilen gelirin bir bölümünün kamuya yeniden döndürülmesi
mekanizmalar›n›, yöntemlerini devreye sokmam›z laz›m.
verdi¤imiz bir çal›flma yapt›k. ‹stanbul’un
17 ilçesinde bafllad›¤›m›z bu çal›flmay› 17
A¤ustos 2011’de bir workshop’la aç›klad›k. Ulusal ve uluslararas› planc›lar›n, tasar›mc›lar›n, sosyologlar›n biraraya geldi¤i
bu aktivite ile bir ça¤r›da bulunarak dedik
ki; çok say›da dönüflüm projesi gelifltirdik,
birçok dönüflüm projesinde bulunduk, art›k elimizi tafl›n alt›na koyma zaman› geldi... “Belirlilik esas›na dayal›, yerinde dönüflüm nas›l olur?” slogan›yla ç›kt›k. Temel ilkelerimiz biraz önce saym›fl oldu¤um
ilkelerdi. Bu modelde birinci mesaj›m›z;
gönüllü birleflim bonusunuzu al›n, kendiniz y›k›n, yerinde yap›n.
Niçin üç aday› bir ada yapt›k? Art›k parsel baz›ndaki yap›laflman›n kentleflmemize
katk› sa¤lamad›¤›n›, yeterli kamusal alanlar›n ortaya ç›kmad›¤›n› biliyoruz. Ancak
ve ancak birkaç ada bir araya gelirse 10 12 bin m2 büyüklü¤üne ulafl›l›r. 17 ilçede
yapt›¤›m›z çal›flma ile sa¤lananlar: 1. Ta-
“Devlet, riskli yap›lardan kurtulmak için
her türlü anlaflmaya aç›k...”
Vedad Gürgen
Çevre ve fiehircilik Bakanl›¤› Altyap› Hizmetleri Müdürü
Vedat Gürgen, yeni kanun tasar›s›n›n gerekçesi ve dönüflümün
metolojisinden bahsetti¤i konuflmas›nda özet olarak flu bilgileri
verdi:
“Biz bakanl›k olarak, ‘bu dönüflümü nas›l yapabiliriz, insanlar›m›z›
bu felaketin içinden nas›l kurtarabiliriz’ diye büyük bir heyecan
içindeyiz.
1939 Erzincan depreminden hemen sonra çekilmifl bir foto¤rafta,
binalara ve vatandafllar›m›za bak›p, sonra da günümüze 2011
Van depremi foto¤raflar›na bakt›¤›m›zda, aradan geçen 70 küsur
y›la ra¤men ayn› foto¤raf› görüyoruz. ‹nsanlar›n k›l›k-k›yafetlerinde, binalar›n fleklinde farkl›l›k var ama, ortak nokta enkaz›n bafl›nda oturmufl, eflyalar›n› toplayan çaresiz insanlar... Çok al›flk›n
oldu¤umuz görüntüler. 1944 Gerede, 2003 Bingöl, 2011 Van,
1999 ‹stanbul, Adapazar›, ‹zmit... Aradan geçen uzun y›llara ra¤men hiçbir fley de¤iflmiyor. Neden de¤iflmiyor?
Burada hepimiz suçluyuz; önlem almadan bu binalar› yapanlar ve
yapt›ranlar suçlu. Dolay›s›yla bu hepimizin sorunudur. Bu kanun tasar›s› çok elefltirilebilir, elefltirmek de gerekir. Yaln›z bu kanun tasar›s› ile aradan geçen bir insan ömrü kadar zamana ra¤men yap›lmayan iflin yap›lmas› için bir ad›m at›lm›flt›r. Bir daha deprem oldu¤unda, en az›ndan biz bu çal›flmalara bafllad›k diyebilme noktas›nday›z.
Ah, vah demek noktas›ndan bir ad›m öteye geçmifl durumday›z.
“Dersimizi ald›k “
bu kanunun da
amac› budur...
Art›k bir önlem almam›z gerekiyor. Bu kanun tasar›s› bunun için
gelifltirilmifl bir önlem. Gazete manfletlerine bakt›¤›m›zda da ayn›
fleyi görüyoruz. 1939 depreminden sonra Ulus gazetesi “Müthifl
bir zelzele felaketi oldu. Bingöl en ac› yoklama” diyor. Bugünün
gazetelerine bakt›¤›m›zda da hemen hemen ayn› ifadeleri görüyoruz. Bir gazete bafll›¤› diyor ki, “Art›k ders alal›m!” Biz de diyoruz ki, ‘dersimizi ald›k, bu kanunun da amac› budur zaten.
Afet riski alt›ndaki alanlar ile bu alanlar d›fl›nda riskli yap›lar›n bulundu¤u arsa ve arazilerde her türlü standarda uygun, sa¤l›kl› ve
güvenli yaflama çevrelerini kurma, iyilefltirme ve yenileme yapmak bizim haz›rlad›¤›m›z tasar›n›n genel amac›d›r. Bu genel amac›n içerisinde, daha genifl olarak kanun maddeleri ve yönetmelikler de düflünülerek yap›lacak iflleri de¤erlendirdik.
‹stanbul Büyükflehir Belediyesi’nin çal›flmalar›nda, afetsel büyüklü¤ü 7.5 büyüklü¤ünde bir deprem olmas› halinde, senaryolara
göre 2500-10 bin adet çok a¤›r hasarl› bina, 13 bin ila 34 bin
adet a¤›r hasarl› binadan bahsediliyor. Biz Bakanl›k olarak bu duruma gelecek binalar› ar›yoruz. 10 bin ila 30 bin aras› can kayb›
olacak deniyor... Art›k bu manzaralar› görmek istemiyoruz, kanunlar›n amac› bu diyoruz.
36
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
sar›m esteti¤i sa¤lan›yor; 2. Örgütlenme
kapasitesi ortaya ç›k›yor; 3. En önemlisi
kamusal alan elde etme kapasitesi, aç›k
alan, yol geniflletmesi, okul, sa¤l›k, krefl
gibi yap›lar› bu üç ada içerisinde yapabiliyorsunuz, 4. ‹yi bir proeje gelifltirme ölçe¤i. Çünkü bizim kentlerimizin yüzde
70’i yap-sat’la geliflti, parsel baz›nda bu
yapsat’ç›lar›n müthifl bir birikimi var, bunlar devreden ç›kt›. Art›k bunlar›n yerine
kurumsal yat›r›mc›lar geldi. Ada ölçe¤inde bu girflimcili¤i yeniden kazan›rsak, yani
yap-sat’ç›lar›n yapm›fl oldu¤u dönüflümü
yine yap-sat’ç›lar› kurumsal hale getirerek
dönüfltürürsek, daha h›zl› olaca¤›n› zannediyoruz.
Yöntemimiz çok basit; birleflirseniz bonus
alacaks›n›z! Kanunun bunu söylemesi laz›m. Fikirtepe’de flu anda buna benzer bir
uygulama yap›l›yor, bu yetmez. Ben flehir
planlamac›s›y›m, bize ö¤retilen fluydu:
“Ekonomik ve toplumsal boyutu olmayan projelerin ad› kentsel dönüflüm projesi de¤ildir. De¤er paylafl›m› esasl› dönüflüm yerine,
maliyet odakl› dönüflümü gündemimize almam›z laz›m. Her yeri
emsal art›rarak dönüfltüremeyiz. ‹ngiltere örne¤inde oldu¤u gibi
kentsel dönüflüm fonu kurulmal›; bu, kamuya, özel sektöre, sivile
1/3 oran›nda paylaflt›r›lmal›; dönüflüm proje alanlar›nda yoksulluk,
risk ve de¤er haritalar› ç›kart›larak alanlar belirlenmeli.”
‹mar planlar›nda en az 5 m çekme mesafesi konacak... Kamunun yol geniflletmek
için kamulaflt›rma yapmamas›, çekme mesafeleri kamuya terk ediliyorsa bedelsiz
‘sana flu kadar imar hakk› veriyorum’ denmesi laz›m.
Temel sorun flu: ‹stanbul’da kapasitemizi
o kadar aflm›fl›z ki, iki emsalli yerler yarataca¤›m›za dört emsalli yerler yaratm›fl›z. Bu
dört emsalin üzerine ilave bir imar hakk›
verdi¤imizde, o alanlarda sa¤l›kl› çevreler
A¤›r hasara u¤rayacak binalar›n tespiti
Bu binalar› nas›l arayaca¤›z? Lisansl› kurulufllar›m›z olacak ve bu binalar› tespit edecekler. Kanunun içinde bir gönüllülük esas› var. Bakanl›k olarak vatandafla, ‘yap›n›n riskli olup olmad›¤›n› tespit ettir’ diyoruz. Vatandafl tespitini yapt›r›p raporunu tanzim edecek ve bize
gönderecek. Yapt›rm›yorsa, Bakanl›k ilgili birimlerle el ele bu binalar› tespit noktas›na gidecek. Vatandafl›n itiraz› halinde üniversiteden
dört, Bakanl›ktan üç kifliden oluflturulan bilirkifli heyetimize raporlar› tekrar inceleterek yap›n›n riskli olup olmad›¤›na karar verece¤iz
ve tapu kay›tlar›na girece¤iz. Yap›n›n riskli olup olmad›¤›n› tespit ettikten sonra mal sahibi ile anlaflma yollar› arayaca¤›z. Anlaflma sa¤lanamamas› halinde, kamuoyunda flöyle bir kan› var: Bakanl›k gelecek ve bütün binalar› y›kacak! Bu, hayalcili¤in son noktas›d›r. Vatandafl›n mülkiyet hakk›n› al›p, ‘binan› y›k›yorum’ diyemeyiz.
Mal sahibine binas›n› y›kmas› gerekti¤ini, y›kmazsa idari makamlarca y›k›lmas› gerekti¤ini tebli¤ edece¤iz. Yine y›km›yorsa, bu sefer de
y›kt›rma yaz›s›n› mülki amirlere gönderece¤iz. Mülki amirler de y›kt›ram›yorlarsa en sonunda diyoruz ki, y›k›m ve tahliye ifllemini bakanl›k yapacak.
Vatandafllar›n anlaflmas› nas›l olacak?
‹fllem yapaca¤›m›z alanlarda maliklerin anlaflmalar› için otuz günlük
süre verece¤iz. Anlaflma sa¤lan›yorsa uygulamam›z› yapaca¤›z, sa¤lanam›yorsa Bakanl›k acele kamulaflt›rma yöntemi de uygulayabilecek.
Vatandafl gelip, ‘benim arazimi kamulaflt›r›n’ diyebilir. Bu durumda
kamulaflt›rmay› yaparak devam edece¤iz. Kat karfl›l›¤› yeniden yap›lanma paylafl›m› fleklinde bir teklif gelirse, bu karara kat›lmayanla-
yaratamay›z. O nedenle dedik ki baz› yerlerde imar haklar›n› belli yo¤unluk bölgelerine ve stratejik akslara transfer edip ilçe
baz›nda senaryolar yazmam›z laz›m.
Yeni kentsel kurgulara
ihtiyac›m›z var
Bu projede üç ada bir araya geldi¤inde bu
kadar yo¤un alanlarda imar bonuslar›n›
artt›rd›¤›m›zda flunu gördük: Art›k tasar›mc›lar›m›z›n da ‘yo¤unluk mimarl›¤›’ denilen kavrama al›fl›p bu tür alanlarda kim-
r›n bedelini tespit ederek önce anlaflan tarafa teklif edece¤iz. Bu fiyata alam›yorlarsa biz alaca¤›z ve iflin orta¤› olaca¤›z. En son sat›lamayan bedellerin paylar›n› ödedikten sonra hazine ad›na tescil ederek, sertifik ve kredi ifllemlerini yapaca¤›z.
Devlet, bonkör davranacak
Bu ifl ve ifllemleri yapmak üzere araçlar›m›z, modellerimiz var. Anlaflma ile tahliye edilen, y›kt›r›lan, kamulaflt›r›lan yap›lar›n maliklerine,
kirac› olanlara, konut, ifl yeri, arsa veya kredi yard›m› yapabilece¤iz.
Devlet bu anlamda gerçekten bonkör davranacak, vatandafl›n binas›n› y›k›p, soka¤a b›rakmayacak, limitler zorlanarak yap›lacak bu ifl.
Konutunu, iflyerini kendi yöntemleri ile yapmak iseyene ‘buyrun size kredi de veriyoruz’ diyece¤iz. Onun d›fl›nda riskli rezerv yap› alanlar› d›fl›nda olup da, kanunlar›n öngördü¤ü amaçlar bak›m›ndan
güçlendirilmesi teknik olarak tespit edilen yap›lar için güçlendirme
kredisi verece¤iz. Devlet, bu yap›lardan kurtulmak için her türlü anlaflmaya aç›k.
Bakanl›¤›n, tafl›nmazlar› sat›n almaya, ön al›m hakk› kullanmaya, ba¤›ms›z bölümler de dahil olmak üzere tafl›nmazlar› trampa etmeye,
tafl›nmaz mülkiyeti veya imar mülkiyetini baflka yere al›p transfer etmeye de yetkisi var, menkul de¤erlere dönüfltürme flans›m›z da var.
Anlaflabilmek için birçok alternatif sunuyoruz; ister gayrimenkul olarak, ister menkul olarak kamu ve özel sektör iflbirli¤ine dayanan
usuller uygulayal›m, kat karfl›l›¤› has›lat paylafl›m› yapal›m denirse
ona da var›z.
Bunlar hep tasarlan›p düflünülmüfl çözümler. Mevzuat, yerlefltirme
bak›m›ndan bu kanunun önemli oldu¤unu düflünüyoruz.”
37
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
likli, kaliteli çevre sa¤lamay› ö¤renmeleri
gerekiyor.
Parsel baz›nda yap›laflma yerine ada baz›nda yap›laflmada daha fazla yeflil alan,
otopark, genifl yollar sa¤layan birtak›m
çal›flmalar› test ettik, bunlardan da dersler
ç›kard›k. Art›k dar alanda k›sa paslaflmalar yerine, bizim mahalle ve ilçe ölçe¤inde
yeni kentsel kurgulara ihtiyac›m›z var.
Bu y›l 17 A¤ustos’ta iki çal›flma yapaca¤›z. Buradan ald›¤›m›z dersle art›k kentsel
tasar›m yerine, stratejik tasar›m yapmam›z laz›m. Hedef üç ilçe
olarak Küçükçekmece, Kartal
ve Ba¤c›lar’› seçerek
burada
mahalle baz›nda, ada ölçe¤inde, ilçe ölçe¤inde tasar›mlar yapaca¤›z. Buradaki insanlar› örgütleyerek onlara flu mesaj› verece¤iz: Kendi projeni kendin gelifltir, bir
gün belediye kap›n› çald›¤›nda gerilim yaflama! Kendi tasar›mc›n› kendin tut, oturun hep birlikte kendi yaflam alan›n›z› kendiniz tasarlay›n; belediyeye gidin; zaten
belediye bu tür örgütlenmelere al›fl›k. belediyelerle özel sektörle iflbirli¤i yap›n!
Sonuç olarak ekonomik ve toplumsal boyutu olmayan projelerin ad› kentsel dönüflüm projesi de¤ildir. De¤er paylafl›m›
esasl› dönüflüm yerine, maliyet odakl› dönüflümü gündemimize almam›z laz›m.
Her yeri emsal art›rarak dönüfltüremeyiz.
‹ngiltere örne¤inde oldu¤u gibi kentsel
dönüflüm fonu kurulmal›; bu, kamuya,
özel sektöre, sivile 1/3 oran›nda paylaflt›r›lmal›; dönüflüm proje alanlar›nda yoksulluk, risk ve de¤er haritalar› ç›kart›larak
alanlar belirlenmeli.”
Türkiye Deprem Vakf›
Bilgi ve Destekleriniz ‹çin:
www.turkiyedepremvakfi.org.tr,
[email protected],
Tel: 0212 285 65 55 - 0530 569 42 62
Depreme Haz›rl›kta En ‹yi Uygulamalar
Türkiye Deprem Vakf›, Okulumuz Depreme Haz›rlan›yor ve Hastanemiz Depreme
Haz›rlan›yor projesine baflvururak, gerekli kriterleri yerine getiren okul ve hastaneleri ödüllendirdi.
Türkiye Deprem Vakf›, “Depreme Haz›rl›kta En ‹yi Uygulamalar” etkinlikleri aras›nda ‹stanbul’da okullarda ve hastanelerde
depreme haz›rlkl› olma çal›flmalar›n› teflvik etmek ve destek olmak amac›yla; 2011 y›l›nda ‹stanbul Milli E¤itim Müdürlü¤ü iflbirli¤i ile “Okulumuz Depreme Haz›rlan›yor” ve ‹l Sa¤l›k Müdürlü¤ü iflbirli¤i ile “Hastanemiz Depreme Haz›rlan›yor” projesini bafllatt›. Bu proje için baflvuruda bulunan ve gerekli kriterleri yerine getiren ‹stanbul’daki okul ve hastanelere Türkiye
Deprem Vakf› taraf›ndan törenle Baflar› Belgesi ve Ödülü ile
Kat›l›m Belgesi verildi.
2 Mart 2012 tarihinde The Marmara ‹stanbul’da düzenlenen
“Deprem Zirvesi 2012” etkinli¤i kapsam›nda gerçeklefltirilen
Ödül Töreni’nde konuflan ‹l Milli E¤itim Müdür Yard›mc›s› Mete Taflp›nar ve ‹l Sa¤l›k Müdür Yard›mc›s› Doç. Dr. Do¤aç Niyazi Özçelik, Türkiye Deprem Vakf›’n›n bu girifliminin önemine ve
yarar›na de¤inerek, ilk kez uygulanan bu çal›flmalar›n sürdürülebilir olmas› ve gelecek y›llarda katlanarak devam etmesi dile¤inde bulundular.
Baflar› Belgesi ve Ödülü kazanan okul ve hastanelerin yetkilileri,
proje kapsam›nda depreme haz›rl›k amac›yla kurumlar›nda yapt›klar› uygulamalar› görsel sunumlarla aktard›lar.
38
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
“Marmara depremi, Türkiye’nin birinci
öncelikli sorunudur”
Aziz Yeniay, Küçükçekmece Belediye Baflkan›
Küçükçekmece Belediye Baflkan› Aziz Yeniay, Deprem Zirvesi’nde yapt›¤› konuflmada ilçede kentsel dönüflüm çerçevesinde hayata geçirilen projeler ve mevcut
durum hakk›nda bir de¤erlendirme yapt›.
“Yerel yöneticiler olarak, do¤rusunu söylemek gerekirse, küfe s›rt›m›zda de¤il,
ayaklar›m›z›n alt›nda ve yumurtay› ezmeden nas›l götürebiliriz diye de hesaplar yap›yoruz. Özellikle alt› çizilerek ifade edildi¤i gibi flu anda ‹stanbul’daki depremle ilgili sürecin yönetilebilir bir taraf› yok. Risk o
kadar büyük, o kadar kapsaml› ki hocalar›m›z›n da ifade etti¤i gibi bir cümle ile for-
mulü fludur flu yasa ç›karsa flu sonucu alabilirsiniz denilebilecek kadar basit de¤il...
Bu kapsamda yapt›¤›m›z çal›flmalar var,
ancak önümüzdeki günlerde ç›kacak olan
yasay› önemsiyoruz. Zira bugüne kadar
ad› konulmam›fl, tan›mlanmam›fl bir olguyu tan›ml›yor, kendi içerisinde eksikliklerine ra¤men, bir milat olacakt›r.
Say›ya dökmek kadar yanl›fl bir fley olamaz. Sonuçta bir kifli odakl› çal›flmak zorunday›z, bir kifli ölürse bir fley olmaz, 30
bin kifli ölürse bir fley olur, diyemeyiz. Sonuç itibar›yla, soka¤a inip “depreme haz›r m›s›n›z?” sorusunu sordu¤umuzda hiç
haz›r olmad›¤›m›z› görürüz. Ne kadar
kurtarma ekibiniz, aparat›n›z olursa olsun
o sokaklara alt› ay giremeyece¤iz. Alt› ay
giremeyece¤imiz yerde neyi kurtaraca¤›z?
Kimle, hangi ekiple, kendisi de depremzede olan bir vatandafl› hangi duyguyla,
hangi haleti ruhiyeyle oraya sevk edece-
Okulumuz Depreme Haz›rlan›yor
Hastanemiz Depreme Haz›rlan›yor
Türkiye Deprem Vakf›’n›n “Okulumuz Depreme Haz›rlan›yor-OHD” Projesine ‹stanbul ‹l Mili E¤itim Müdürlü¤ü iflbirli¤iyle ‹stanbul genelinde 130 okul baflvuru yapt›. Baflvurular› geçerli olan 60 okuldan yüzde 75’lik dilimi, Okulumuz Depreme Haz›rlan›yor Projesi Denetleme ve De¤erlendirme Kurulu taraf›ndan gezilerek Depreme Haz›rl›kta En ‹yi 3 okul
baflar›l› bulundu. Bu okullar (alfabetik):
Ataköy Mimar Sinan ‹lkö¤retim Okulu,
Avc›lar Ali Karay ‹lkö¤retim Okulu,
Esenyurt Siteler ‹lkö¤retim Okulu
BAfiARI BELGES‹ VE ÖDÜLÜ,
Anaokulu kategorisinde:
Özel Marmara Kartal Havac›lar Anaokulu
BAfiARI BELGES‹ VE ÖZEL MANS‹YON kazand›.
Türkiye Deprem Vakf›’n›n “Hastanemiz Depreme Haz›rlan›yorHDH” Projesine ‹stanbul ‹l Sa¤l›k Müdürlü¤ü iflbirli¤iyle ‹stanbul genelinde toplam 59 hastane baflvuru yapt›. Baflvurular›
geçerli olan 59 hastaneden ilk 10 hastane Hastanemiz Depreme
Haz›rlan›yor Projesi Denetleme ve De¤erlendirme Kurulu taraf›ndan gezilerek ‹stanbul genelinde Depreme Haz›rl›kta En ‹yi 3
hastane baflar›l› bulundu. Bu hastaneler (alfabetik):
Eyüp Devlet Hastanesi,
Kartal Yavuz Selim Devlet Hastanesi,
Üsküdar Devlet Hastanesi
BAfiARI BELGES‹ VE ÖDÜLÜ kazand›.
Kat›l›mc› tüm okul ve hastanelere Kat›l›mc› Belgesi, ilk üçte yer alan okul ve hastanelere Baflar› Belgesi ve Baflar› Ödülü, Deprem Zirvesi 2012 Etkinli¤i’nde düzenlenen törende verildi.
39
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
¤iz. Risk çok büyük. Bu riski mutlak surette sürdürülebilir noktaya çekmemiz gerekiyor. Biz ‹TÜ ile Prof. Dr. Mikdat Kad›o¤lu ve Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu baflkanl›¤›ndaki kurullarla depreme yönelik
birkaç proje çal›flmas› yapt›k. Bu çerçevede Küçükçekmece Afet Riski Yönetimi
Kapasitesini Gelifltirme ve Araflt›rma Projesi bafll›¤› alt›ndaki çal›flmada hangi tedbirleri almam›z gerekti¤i ve önümüzdeki
y›llarda bununla ilgili eylem plan›n› bir önceki befl y›ll›k stratejik plana koyduk. Bu
befl y›ll›k stratejik plan çerçevesinde nas›l
yol ald›k, hangi noktaday›z?
Alternatif bir çal›flma olan Küçükçekmece
Deprem Riskinin Azalt›lmas› Projesi de
sadece riski minimize etme, riski sat›n alma, sigortalama noktas›ndaki bir çal›flmad›r ve bizi mutlak surette o sokaklara girilebilir, orada riske müdahale edebilir noktaya getirecek bir altyap› çal›flmas›d›r.
Yaflanabilir kentler sadece
yoksullu¤un giderilmesi, yap›
sto¤unun iyilefltirilmesi ile
mümkün olmayacak
Tüm bu çal›flmalar, bir planlama bütünlü¤ü içerisinde ele al›nmad›¤› takdirde bir
süre sonra bir baflka faciayla da karfl› karfl›ya kalaca¤›z. Bu yasay› çok önemsiyoruz, Marmara depremi Türkiye’de stratejik plan kapsam›nda, ulusal güvenlik kapsam›nda ele al›nmas› gereken, seferberlik
anlay›fl› ile de müdahale edilmesi gereken
Türkiye’nin flu andaki bütün sorunlar› masaya yat›r›ld›¤›nda, birinci öncelikli sorunudur. Bu sorunun, sadece bir yasal düzenleme ile de üstesinden gelinecek kadar
küçük marjinal bir yaklafl›m olarak de¤erlendirilmesi yanl›fl olur.
Bu planlar› sadece imar planlar› olarak da
de¤erlendirmemek gerekir. Sonuçta biz
bu ilçeleri bu flehirle yaflataca¤›z, yaflat›rken de yaflan›labilir güvenli kentler elde
edece¤iz. Bu güvenli, yaflan›labilir kentler
sadece yoksulllu¤un giderilmesi, yap› sto¤unun iyilefltirmesi ile mümkün olmayacak. Ya da sadece buradaki yenileme ve
dönüflüm, buradaki yap› stoklar›n›n yeni-
lenmesi ile de sa¤lanamayacak. Bu çal›flmalar çerçevesinde
tehlikeli alanlar, ulafl›m, arazi kullan›m›,
aç›k alanlar›n yetersizli¤i, yan›c› patlay›c› maddeler, ambulans ve ulafl›labilirlik, e¤itim alanlar›n›n
durumu,
servis
alanlar›m›z vs. bunlar› dikkate ald›¤›m›zda, zarar› azaltma noktas›nda yap›lmas› gereken çal›flmalarda
özellikle
buradaki risk bölgelerinin bir an önce
ortadan kald›r›lmas› gerekiyor.
Türkiye’nin Yeflil Sertifikal› ilk kamu binas› Küçükçekmece
Belediye Binas›.
Türkiye’nin ilk ‘yeflil sertifikal›’
kamu binas›
Bu kapsamda özellikle Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan yap›lan ve son sel bask›nlar›n›n yafland›¤› bölgedeki ›slah çal›flmalar› büyük ölçüde tamamlanm›fl oldu Ayamama koridorunun ›slah çal›flmas› h›zl› bir
flekilde devam ediyor.
Biz kamu binalar› yapaca¤›m›z alanlar›n iki
amaca hitap etmesi gerekti¤ini düflündük;
bir, kendi asli görevlerini yerine getirecek;
iki, bölgenin dönüflüm noktas›nda da biraz lokomotif olacak. Bu anlamda özellikle yapaca¤›m›z yap›lar›n simgesel olmas›
gerekti¤ini düflündük. fiu andaki belediye
binam›z orta hasarl›. Yap›m› süren ve 1.5
y›l sonra tamamlanacak olan Belediye binam›z Türkiye’nin ilk yeflil sertifikal› kamu
binas›, çünkü bu bina bölgenin gelece¤i-
ne de katk›da bulunacak.
Deprem parklar›yla ilgili pek çok nokta
belirlendi, rezerv olarak bir arena inflaat›m›z var ki 40.000 kiflilik bir toplanma
alan› olarak Türkiye’nin en büyük arenas›d›r. Dört y›l önce bitirdi¤imiz Cennet
Kültür Sanat Merkezi inflaat› bafllad›¤› zaman Yeflilova Mahallesi’nin yaklafl›k 3/4’ü
gecekondu idi. Aradan geçen dört y›ll›k
zamanda bu bölgedeki gecekondular›n
yüzde 80’inden fazlas› biz müdahale etmeden dönüfltü. Çünkü sadece Kültür
Merkezi de¤il, baflka birtak›m argümanlar›, bir tak›m yat›r›mlar› ve kararlar› da devreye soktuk. Bir deprem an›nda, ciddi anlamda kullanabilece¤imiz rezerv alanlar
olufltu. Cennet Kanarya Mahallesi’ne bakt›¤›m›zda foto¤raf bizi ürkütüyor. Büyükflehir Belediyesi-Bimtafl kanal›yla bölgede
yapm›fl oldu¤umuz çal›flmalar çerçevesinde elimizde yap› stoku ilgili ciddi bir envanterimiz var. Ancak bunlar› eylem pla-
“Marmara depremi, Türkiye’de stratejik plan kapsam›nda, ulusal
güvenlik kapsam›nda ele al›nmas› gereken, seferberlik anlay›fl› ile
de müdahale edilmesi gereken Türkiye’nin flu andaki bütün sorunlar› masaya yat›r›ld›¤›nda, birinci öncelikli sorunudur. Bu sorunun,
sadece bir yasal düzenleme ile üstesinden gelinecek kadar küçük
marjinal bir yaklafl›m olarak de¤erlendirilmesi yanl›fl olur.”
40
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
n›na dönüfltürme noktas›nda ciddi zorluklarla karfl›laflaca¤›m›z bir gerçektir. Net bir
flekilde ifade edeyim, bu bölgenin yüzde
75-80’i ortalama 25-30 y›ll›k yap›lard›r
ve yüzde 75-80’i de kaçakt›r. 2004 y›l›ndan bugüne tek bir kaçak çivi çakt›rtmad›k, ama elde de bu stok var.
Mahalle bazl› dönüflüm projeleri
Küçükçekmece, kentsel dönüflüm çal›flmas›n› baflar›yla uygulam›fl bir yerel yönetimdir. Biz bu dönüflümü gecekondu bölgesinde uygulad›k, fakat flimdi çok katl›
gecekondularda ayn› sistemi uygulamam›z mümkün de¤il. fiu anda bölgede
deprem odakl›, mahalle bazl› dönüflüm
projeleri haz›rl›yoruz. Bunun için TOK‹ ile
bir protokol imzalad›k. Burada öncelikli
olarak vatandafla flunu sunuyoruz: ‘Biz
buray› dönüflüm alan› ilan ettik, burada
bir de¤er yarataca¤›z! Bu, imar art›fl› anlam›na gelmesin, çünkü imar art›rmayaca¤›z, bir birimlik de¤eriniz iki, üç, dört olacak. Bunun için flirket mant›¤› içinde bir
de¤erlendirme yapal›m, siz flirketin paydafl› olun, biz sizin önünüzü açal›m’ diyoruz.
Birinci seçenek bu. TOK‹ ile yapt›¤›m›z
protokol, onlar aç›s›ndan bir ilk olacak.
Bundan sonraki süreçte kamunun gelip
kolayca ‘ç›km›yorsan al›yoruz’ demesinin
o kadar da kolay olaca¤› kanaatinde de¤ilim. ‹flin sosyal boyutunu da dikkate ald›¤›m›zda kimse bunun o kadar kolay yürü-
Küçükçekmece nüfusunun yar›s› ‘mania’ bölgesinde yafl›yor ve
oradaki yap›laflma 15.50 - 18.50 seviyesinde. Sivil Havac›l›k diyor
ki, oralar› y›karsan sana 6 metreden daha fazla irtifa vermem.
Deprem y›karsa zaten y›k›lm›fl olacak, bunu mu bekleyece¤iz?
Yani konu sadece yerel yönetimin sorumlulu¤unda de¤il. Bu,
devletin bütün katmanlar›n›n topyekûn harekete geçip çözmesi
gereken bir realitedir.
tülebilir hadise olmad›¤›n› görecektir. Ben
flahsen yirmi y›ld›r belediyecilik yapan biri
olarak bunu yaflayarak gördüm. Topyekûn kurumlar da buna haz›r olmal›. Küçükçekmece nüfusunun yar›s› ‘mania’
bölgesinde yafl›yor. Ve oradaki yap›laflma
15.50 - 18.50 seviyesinde. Sivil Havac›l›k
diyor ki, oralar› y›karsan sana 6 metreden
daha fazla irtifa vermem. Deprem y›karsa
zaten y›k›lm›fl olacak, bunu mu bekleyece¤iz? Yani konu sadece yerel yönetimin
sorumlulu¤unda de¤il. Bu, devletin bütün katmanlar›n›n topyekün harekete geçip çözmesi gereken bir realitedir. Yaz›flmalar›m›z devam ediyor. Bir sonuç alamazsak bir süre sonra bir bas›n toplant›s›
yaparak “Burada hiçbir flekilde dönüflüm
yap›lamaz, sadece deprem buray› dönüfltürür” diye nokta koyup b›rakaca¤›z.
Çünkü Küçükçekmece’nin yüzde 50’si
‘mania’dan dolay› dönüfltürülemez noktas›nda. B›rak›n insanlara imar art›fl› veril-
41
mesini, elindekini 3’te bire indirerek nas›l
dönüfltürece¤iz?
Küçükçekmece özellikle son y›llarda yap›lan büyük kamu yat›r›mlar› ve bunlara
paralel gelen özel sektör kurulufllar› ile
birlikte ciddi anlamda bir de¤iflime, dönüflüme gitmekte. Art›k kentlerimizi yaflan›labilir k›lmam›z gerekir. Her bölgeye do¤ru misyonlar yüklemek suretiyle, kendine
yeter hale getirerek sorunu çözmemiz gerekir.
Küçükçekmece Belediyesi olarak afete
haz›rl›k çal›flmalar›m›z›n bir di¤eri de
poliüretan malzeme ile üretece¤imiz
prefabrik yap›lar. Çad›rlar›n yerine kullanaca¤›m›z bu yap›lar yaklafl›k 800 °c
s›cakl›¤a dayan›kl›, yanmaz, ses geçirmez, üzerinden t›r da geçirseniz elastiki
yap›s›yla tekrar eski halini alan sa¤l›kl› bir
malzeme. ‹ki kiflinin 15 dakikada monte
edebilece¤i bu yap›lar›n ilk prototipini
yapt›k.“
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
Çevre ve fiehircilik Bakan› Erdo¤an Bayraktar:
“Afet Riskinden Kurtulma Dönüflümü”
“Afet Riski Alt›ndaki Alanlar›n Dönüfltürülmesi” yasas› radikal bir yasa. Yasan›n Meclis’te kanunlaflmas› (*)
halinde 3’te 2 ço¤unlukla mülkiyette tasarruf imkân›n› getiriyoruz. Bilimsel-teknik heyet taraf›ndan,
depremde ayakta kalamayaca¤› onaylanm›fl bir binay› y›kmak zorunday›z. ‹dari mahkemeler taraf›ndan
yürütmeyi durdurma karar› verilmesin diye bunu yasal hale getirdik ve bu flekilde meclisten ç›kacak...”
Çevre ve fiehircilik Bakan› Erdo¤an Bayraktar, Deprem Zirvesi 2012’de, yeni yasa tasar›s›n› de¤erlendirdi.
Deprem kufla¤›nda yer alan ülkemizde son
100 y›lda büyük can ve mal kayb›na neden olan 90 deprem yaflanmas›na ra¤men, ne yaz›k ki yap› stokunun afetlere
karfl› duyarl› hale getirilmesi için ciddi bir
çal›flmay› bugüne kadar yapamad›k.
1950’den, özellikle de 1970’ten sonra flehirlerimizin büyümesiyle birlikte yap›laflma
kontrolden ç›kt›. Gecekondu ve kaçak yap› yapanlara yasal yapt›r›mlar› tam olarak
uygulayamad›k.
Son elli y›lda devlet olarak bizim de zaaflar›m›z oldu. ‹nsanlar›m›z da kendi yörelerinde ifl ve afl bulamad›¤› için sa¤l›k ve e¤itim imkânlar›ndan istifade edemedi¤i için,
baflta ‹stanbul olmak üzere büyük flehirlere
göç etti, flehirlerimiz alabildi¤ine bozuldu.
Bafllarda tek katl› olan gecekondular, zamanla çok katl› yap›lara ve bu da giderek bir
rant meselesine dönüfltü. Büyük flehirlerimize bakt›¤›m›zda en çok kaçak yap›laflman›n ‹stanbul’da oldu¤unu görüyoruz.
Gecekondularda oturanlar›n % 70’i o gecekondunun sahibi de¤il, kirac›s›.
fiehirlerimizi bir an önce düzenli ve yaflanabilir hale getirmek; bunu da toplumsal
bütünlük içerisinde gerek siyasi, gerek di¤er meslek disiplinleri, sivil toplum kurulufllar› olarak toplumun tüm katmanlar› ile beraberce yapmak mecburiyetindeyiz.
Dünya devletleri art›k Türkiye’ye daha
dikkatli bakmaya bafllad›lar. Türkiye’nin
gayri safi milli has›las› 800 milyon dolar› aflt›, genç nüfusumuz artt›, özel sektörümüz
geliflti, buna karfl›n toplam konut sorunu
20 milyon civar›nda. Türkiye’de bu do¤rultuda Çevre ve fiehircilik Bakanl›¤› kuruldu.
Afet Riski Alt›ndaki Alanlar›n Dönüfltürül-
mesine iliflkin yasa ile ana hedefimiz, baflta
deprem olmak üzere yang›n, sel, heyelan,
ç›¤ gibi afet riski tafl›yan yap› stokumuzu
depreme karfl› güvenli hale getirmek.
Biz devlet ve hükümet olarak bundan sonra Türkiye Deprem Vakf›, DASK ve benzeri di¤er sivil toplum kurulufllar›yla ve üniversitelerle imkânlar›m›z› paylaflaca¤›z,
Öncesi ve sonras›nda, Ayazma Kentsel Dönüflüm Projesi
(*) Metinde geçen “Afet Riski Alt›ndaki Alanlar›n Dönüfltürülmesi” bafll›kl› yasa tasar›s›, 16 May›s 2012 tarihinde Meclis Genel Kurulu’ndan geçerek yasalaflt›
(Resmi Gazete, 31.05.2012 tarih, 6306 say›l› yasa).
42
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
maddi bak›mdan, fiziksel bak›mdan, bilgilerimizi bütünlefltirmek bak›m›ndan yard›mlaflma içinde olaca¤›z. Bu bir can ve
mal meselesi. Ç›karmak istedi¤imiz yasa
radikal bir yasa. Yasan›n mecliste kanunlaflmas› halinde 3’te 2 ço¤unlukla mülkiyette tasarruf imkân›n› getiriyoruz. Bilimsel-teknik heyet taraf›ndan, depremde
ayakta kalamayaca¤› onaylanm›fl bir binay› y›kmak zorunday›z. ‹dari mahkemeler
taraf›ndan yürütmeyi durdurma karar› verilmesin diye bunu yasal hale getirdik ve
bu flekilde meclisten ç›kacak.. Toplumun
tüm katmanlar› bunu desteklemezse bu
iflin alt›ndan kalkamay›z.
Afet riski alt›ndaki alanlar›n dönüfltürülmesine iliflkin yasa ile ana hedefimiz baflta deprem olmak üzere; yang›n, sel, heyelan, ç›¤ gibi afet riski
tafl›yan yap› stokumuzu depreme karfl› güvenli hale getirmek. Biz devlet
ve hükümet olarak bundan sonra Türkiye Deprem Vakf›, DASK ve benzeri di¤er sivil toplum kurulufllar›yla ve üniversitelerle imkânlar›m›z›
paylaflaca¤›z; maddi bak›mdan, fiziksel bak›mdan, bilgilerimizi bütünlefltirmek bak›m›ndan yard›mlaflma içinde olaca¤›z.
mam›fl, bilim teknolojisinden yoksun yap›lar. Bu yap›lardan kurtulmam›z laz›m.
Yasa ç›kt›ktan sonra biz bu çal›flmay› belediyelerle, valiliklerle, üniversitelerle,
özellikle de Teknik Üniversitelerle birlikte
süratli bir flekilde bafllatmak zorunday›z.
Bu ifl için ciddi bir kaynak laz›m. Vatandafl›m›z flu anda bu ifle haz›r gibi görünse de
maalesef, basit bir flekilde bakt›¤›m›zda
mant›¤›, yapt›¤› hesap fludur: ‘Ben gecekondumu verirsem buradan birkaç daire
fazladan al›r›m!’ ‹nsan›m›z› bu düflünceden vazgeçirmemiz laz›m. Bu kentsel dönüflüm çana¤›n›n içerisinde bir olgu, ama
bizim as›l yapaca¤›m›z, afet riskinden kurtulma dönüflümüdür. Netice itibar›yla
kentsel dönüflüm, ama bu ifadenin, bu
eylemin içerisine “rant” kelimesini yak›flt›rmak, bize yap›lacak en büyük haks›zl›kt›r ve bu iflin önüne konulacak en büyük takozdur. Daha ifl bafllamadan, ülke“Bilim ve teknolojiden yoksun yap›lardan kurtulmam›z laz›m”
nin kalk›nmas›na, geliflmesine yönelik,
Geldi¤imiz bu kötü tabloda inflaat müsalafl ve kaçak yap›lardan, depreme dayahendisi olarak benim sorumlulu¤um var,
n›ks›z yap›lardan kurtulmaya, flehirlerimihukukçular›n, flehir planlamac›lar›n›n,
zi güzellefltirmeye yönelik bu çal›flmaya
sosyologlar›n da sorumlulu¤u var. Ne kabafllamadan, bu gibi ifadeleri bunun yan›dar masum olsa da gecekondu yapan›n
na getirmek bu millete haks›zl›kt›r. Birbirida sorumlulu¤u var. Bu ortak akl›, ortak
mizi daha çok denetleyelim daha çok flefirade ve beraberli¤i yakalay›p canh›rafl bir
faf olal›m, hesap verebilir duruma
gayretle bu afet dönüflümünü, Türgelelim ve bu afet riski alt›ndaki bikiye’yi afet riski alt›ndaki binalardan
nalar›n ortadan kald›r›lmas›n› mutkurtarma iflini bafllatmak zorunday›z.
laka bafllatal›m.
Bu sadece bir afet dönüflümü, bir
Afet riski alt›ndaki alanlar›n dönüflkentsel dönüflüm de¤il. Bu dönüflüm
türülmesi yasas›n›n birkaç aya¤›
gerçekleflti¤i zaman flehirlerimizde
var. En önemli iki ayaktan bir taneyollar düzelecek, meydanlar, parksi, vatandafl odakl›d›r. Biz vatandalar, bahçeler olacak, ulafl›m, teknik
fla diyoruz ki, binan 1990 veya
alt yap› düzelecek; bunun yan›nda
1999 y›l›ndan önce yap›lm›flsa
yeflil binalar, günefl ve rüzgar enerjisa¤lam m›d›r, de¤il midir, bunu
sinden, ya¤mur suyundan daha çok
teknik heyete denetlettir. E¤er biistifade eden binalar›m›z, k›sacas›,
na depreme dayan›ks›z ise bunu
ça¤dafl yaflam alanlar›m›z oluflacak.
kendin y›k; kirac›ysan kira yard›m›
Sadece kifli bafl›na geliri art›rmakla,
yapaca¤›z, mal sahibiysen kredi
e¤itim kalitesini art›rmakla bunu sa¤yard›m› yapaca¤›z, iflyeriyse iflyelayamay›z. Biz gerçekten geliflmifl bir
ri kredisi verece¤iz; devletin tüm
ülke, bir refah toplumu olmak istiimkânlar›yla mali destek sa¤lama
yorsak Türkiye’yi bu yeni bin y›la hayolunda ad›m ataca¤›z. Ama sen
z›rlamal›y›z.
bu sakat binay› kendin y›km›yorsan biz bunu y›kmak zorunday›z!
“Kentsel dönüflüm eylemine
rant kelimesini yak›flt›rmak en
Y›kt›ktan sonra, iflte arsan; kendin
büyük haks›zl›kt›r”
yapabilirsin, satabilirsin, öylece b›Bakan Erdo¤an Bayraktar’a konuflmas›n›n ard›ndan Rektör Prof.
Türkiye’deki konut stokunun yar›s›Dr. Muhammed fiahin ve Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu taraf›ndan rakabilirsin, her türlü tasarruf hakk›
na yak›n›, mühendislik hizmeti al- teflekkür plaketi verildi.
sana ait! E¤er arsa üzerindeki bi-
43
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
nada kat mülkiyetindeki durum, bina y›k›ld›¤› zaman hisseli gayrimenkule dönüflecekse, oradaki hisseler oran›nda yeterli ço¤unluk olan 3’te 2 ço¤unluk ile
anlaflabilirseniz, anlaflma sa¤lanamayan
kiflilerin hakk›n› da size sataca¤›z. E¤er
sat›n alma imkân›n›z yoksa devlet olarak
biz o hisseyi sat›n alaca¤›z ve diyece¤iz ki
bizim ald›¤›m›z hisseyi de siz tasarruf
edebilirsiniz. Sat›n, yap›n, kat karfl›l›¤› verin! Bu yasayla Türkiye’nin flartlar›na uygun, vatandafl› kollayan, devlet flefkati ile
vatandafl› kucaklayan, ikna etmeye dayal›, aç›kgözlerin ve f›rsatç›lar›n önünü
kesmeye yönelik bir hesap yapmaya çal›flt›k.
Yaklafl›k dört y›ld›r sürdürülen bir çal›flma
ama Van depremi bunu tetikledi. Türkiye
Cumhuriyeti’nin baflbakan› ç›kt› dedi ki;
“Ne pahas›na olursa olsun, benim insan›m›n can›na ve mal›na malolan deprem
riskinden ülkemizi kurtarmak için çok ciddi bir çal›flma yapaca¤›z. Deprem riski tafl›yan bu yap›lar› y›kaca¤›z!” Bunun için
yasay› taslak haline getirip TBMM’ye
sunduk, komisyondan geçti.
Türk inflaat flirketleri yurt d›fl›nda
Türkiye’de büyük bir dönüflüm seferberli¤i bafllat›rsak, mühendislik
müflavirlik sistemimiz geliflecek, inflaat sektörümüz ve yerli malzeme
daha çok geliflecek, çevreye duyarl› malzeme kullan›lacak, bu malzemenin daha çok ihraç edilme imkân› olacak. Yurt d›fl›ndaki müflavirlerimiz oyun kurucu ve proje yap›c› olaca¤› için flartnamelere bizim
üretimimiz olan malzemeleri yazacak, bize uygun ibareler koyacaklar.
oyun kurucu olacak
Bu yasan›n çok faydalar› olacak. Bugün
dünyada yüzü aflk›n ülkede Türk inflaat
flirketlerinin imzas› var. Bu inflaat flirketlerinin bir k›sm› da o ülkelerin flartlar›na uygun firma kurup ifl yapt›lar. Bir k›sm›n› da
o ülkelerin yapt›¤› flartnamelere dayal›
olarak ifl yap›yorlar. Halbuki biz Türkiye’de büyük bir dönüflüm seferberli¤i bafllat›rsak, mühendislik müflavirlik sistemimiz geliflecek, inflaat sektörümüz ve yerli
malzeme daha çok geliflecek, çevreye duyarl› malzeme kullan›lacak, bu malzemenin daha çok ihraç edilme imkân› olacak.
Yurt d›fl›ndaki müflavirlerimiz oyun kurucu ve proje yap›c› olaca¤› için flartnamelere bizim üretimimiz olan malzemeleri
yazacak, bize uygun ibareler koyacaklar.
Böylece Türkiye’nin ihracat› ve dövizi artacak, buna ba¤l› olarak iflsizlik ve kay›td›fl› azalacak, ara teknik eleman geliflecek,
sonuç olarak Türkiye’de çok ciddi flekilde
bir ekonomik canlanma olacak.
Bugün Brezilya’n›n gettolaflma bölgeleri
fli bafl› geliri 15 bin dolar›n üzerine ç›km›fl
ve sadece kentsel dönüflüm için AB’den
çok ciddi miktarda yard›m alm›fl.
Türkiye’nin geldi¤i noktada bu ifle dört elle sar›larak üstesinden gelmek zorunday›z.
Vatandafl›m›z› depreme karfl› bilinçli ve
duyarl› hale getirmek için, depreme haz›rl›kl› bina için, ço¤unlu¤un katk›s› yani dürüst, duyarl›, bilimsel yaklafl›m içinde, vatan, millet ve üretim eksenli insanlar›n konuya sahip ç›kmas› gerekiyor. Rahmetli
‹smet ‹nönü’nün söyledi¤i gibi dürüst insanlar›n daha çok eylemin içerisine girmesi laz›m.
Ne olursa olsun bu deprem dönüflümü,
ülkemizi salafl ve depreme dayan›ks›z yap›lardan kurtarmak için flehirlerden kasabalara, köylere kadar dalga dalga yay›lmal›. ‹ki y›l, befl y›l, on y›l, yirmi y›ll›k bir
periyotta ülkemizi ça¤dafl, modern, flehirlerle çok güzel hale getirmemiz laz›m.
Ülkemizde nüfusun yüzde 78’i flehirlerde
yafl›yor, bu oran daha da artacak. Bu bak›mdan biz flehirlerimizi parklar›yla, bah-
ile bafl› dertte ve gecekondulardan kurtulmak için 500 milyar dolar›n üzerinde
bir bütçe ay›rmay› hedefliyor. Meksika
ve M›s›r bunu baflaram›yor; Güney Kore baflarm›fl; çal›flkanl›k ve ciddiyet olarak örnek alaca¤›m›z ülkelerden biri olarak ‹spanya baflarm›fl, AB’ye girmifl ki-
çeleriyle, sa¤l›¤›yla, e¤itimiyle, kültürüyle
dinlenme alanlar›yla, k›y›lar›yla, topografyas›, seras›yla birlikte ele alarak çok sa¤l›kl› hale getirmek zorunday›z. Bu bak›mdan
depremle, afetle ilgili ne yap›lacaksa biz
onun destekçisiyiz.
44
itü vakfı dergisi
{
Deprem Zirvesi 2012
‹TÜ Afet Yönetimi Uygulama Araflt›rma Merkezi Müdürü: Prof. Dr. Mikdat Kad›o¤lu
“Afet Yönetimi Bir Kalk›nma Problemidir”
“Birkaç yüz milyar m› kaybedece¤iz? Türkiye’nin gayri safi milli has›las›n›n üçte biri... Deprem, Türkiye
ekonomisi için çok büyük bir darbe olacak. Türkiye’nin flu andaki k›rm›z› kitab› bu. Afet yönetimini biz
ne olarak görüyoruz biliyor musunuz? Müdahale problemi olarak maalesef! Afetlerle, müdahale
ederek mücadele etmeye çal›fl›yoruz. Türkiye’nin flu andaki en büyük yanl›fl› bu. Bizim bütün
çal›flmalar›m›z yara sarmak üzerine. Afet yönetimi bir kalk›nma problemidir. Ne yaz›k ki biz bunu böyle
görmüyoruz...”
Afet Riskini Azaltma Kanunu çok önemli bir kanun, ancak gelifltirilmesi gerekiyor. Kentsel dönüflüm, afet riskini azaltma yöntemlerinden sadece bir tanesidir.
Riski azaltmak için tüm yöntemleri içeren bütüncül bir yaklafl›m gereklidir.
‹stanbul depreme haz›r m›? Tabi ki kimse haz›r ya da haz›r de¤il diyemez, evet
- hay›r denilecek bir konu de¤il bu.
“Haz›rlan›yor mu?” dersek mutlaka haz›rlan›yordur, ama yeterli mi, nerede neler yapt›k, nerede ne kadar eksi¤imiz
var? diye bakmam›z laz›m.
‹stanbul’da tehlike senaryosu dört tane.
Bunlardan ‘C’ senaryosu tüm fay hatlar›n›n bir anda k›r›lmas› üzerine dayal›.
Afet yönetiminde en kötü senaryo al›n›r,
en iyisinin olmas› için dua edilir. Bizim
en kötüsüne göre haz›rlanmam›z gerekiyor. Acaba haz›rland›k m›, haz›rlanmam›z için neler yapt›k? Say›n Bakan›m›z
dedi ki, ‘Japonya’da ne varsa bizde de
olmas› laz›m!’ Ben de size, Japonya’dan
örneklerle bunu anlatmaya çal›flaca¤›m.
Art›k siz karar verin ne kadar haz›rl›k
yapt›k, ne kadar›n› daha yapmam›z laz›m ve neredeyiz?
Bu riskler sürekli de¤iflebiliyor. Mesela
2007’deki senaryoda ölü say›s› 87 bin,
daha sonrakinde 59 bin olmufl. Ben en
son senaryoyu kullanay›m. Asl›nda burada da en kötüsünü bulmak laz›m. Son
senaryoda 30 bin ölü bekleniyor. Diyelim 30 bin kifli öldü, biz bu 30 bin ölüyü
nas›l yönetece¤iz. Afet yönetiminde ceset bedenlerin yönetimi diye bir konu
var. Mesela 10 bin bina çok a¤›r hasarl›,
350 bin bina hafif hasarl›... Peki gidip
bunlar› incelemek, enkaz›n› kald›rmak
konusunda haz›r m›y›z? Binlerce insan›
hastanede tedavi edecek kapasitemiz
var m›? Afet yönetiminde, senaryoya
göre gerçekçi olmak laz›m, kâ¤›t üzerinde haz›rland›k, olmaz! Gerçekten bu
problemi çözecek kapasitemiz var m›?
fiimdi konuflal›m bakal›m: 30 bin ölüyü
nas›l gömece¤iz, bunlar›n namazlar›n›
kim k›lacak? Yoksa deprem flehidi mi yapaca¤›z bunlar›? Kimlik tespiti nas›l olacak? Bunlar› çok iyi düflünmemiz gerek.
Afet yönetiminde senaryoya göre
gerçekçi olmak laz›m
Fay hatt› bütün olarak k›r›ld›¤› zaman ortaya ç›kabilecek riskleri gösteren senaryo
2003’te yap›lm›fl. Bu senaryoda 70 bin
ölü, 5 bin binan›n çökmesi, 50 bin binan›n hasar görmesi, 2 milyon evsiz insan,
60 milyar dolar kay›p riski söz konusu.
45
Gerçek bu. Yani savc›y› getirebilecek misiniz o 30 bin kiflinin bafl›na, nas›l olacak
bu ifl? Nerede tutaca¤›z bu kadar cesedi,
var m› fikriniz? Yani 30 bin cesedi flurada flurada tutaca¤›z diye bir plan var m›?
Ben befl y›l AKOM’da çal›flt›m, on y›l da
dan›flman olarak ‹stanbul Valili¤inde. Bu
sorular›n cevab›n› bulmak çok zor de¤il.
‹stanbul’da, Türkiye’de 30 bin cesedi koyacak yer bulmak çok zor. Afet Riski
Azaltma Kanunu deniyor ya! Bu kanun
çok önemli, çünkü bu afeti müdahale ile
çözeriz, mutlaka bu riski azaltmam›z laz›m. 30 bin de¤il, 10 bin ölü olursa belki alt›ndan kalkar›z.
Bu kanun çok önemli ama nas›l olmas›
gerekir o ayr›. Bizim ceset torbalar›m›z
çok kötü, fermuarl› antika torbalar, dünyada yok bizde kalm›fl. Ya afet riskini
azaltacaks›n›z, ya da bunlara haz›rlanacaks›n›z, ikisinden birini seçin, baflka yapacak fley yok.
Mesela 30 bin ölüyü y›kamadan gömecek miyiz? Var m› imamlarla ilgili haz›rl›k. fiu kadar imam göreve gelecek, dediniz mi? Trabzon’dan Of’lu hocalar› m›
ça¤›raca¤›z? Var m› öyle bir plan? Peki
bunlar› nereye gömece¤iz arkadafllar?
Morguyla, bahçesiyle her fleyiyle bir kifli
için 5 m2 mezar alan› laz›m. 30 bin kifli
150 bin m2 ediyor. Var m› ‹stanbul’da
bu kadar yer? 150 bin m2 ‘lik mezar alan› yok asl›nda. 100 bin kiflinin ölme ihtimali daha fazla ama 30 bin kabul edelim. Gördü¤ünüz gibi bu iflin alt›ndan
müdahale ile, kahramanl›kla kalkamay›z.
itü vakfı dergisi
{ Deprem Zirvesi 2012
Riski azaltmak için tek bafl›na
kentsel dönüflüm yetmez!
Riskin azalt›lmas› laz›m, ama gerçek anlamda afet riskinin tüm yöntemlerinin
kullan›larak azalt›lmas› laz›m. Kentsel
dönüflüm, riski azaltmak için önemli bir
ad›m ama tek bafl›na yetmez. fiimdi diyelim ölenleri gömdük, s›ra hasarl› binalara geldi... 10 bin bina çok a¤›r hasarl› yass› kaday›f olmufl, 30 bin bina
hasarl›, 1350 bina hafif hasarl›... Ne olacak bu kadar bina? Bir kere bu binalar›n
ne kadar› sa¤lam, ne kadar› çürük, nas›l,
nereden biliyoruz? Bakaca¤›z, kontrol
edece¤iz, deniliyor.
Sen flu binada oturuyorsun, bak›n bizim
laz mütahhit yapm›fl, adam kolonu ilgisiz
bir yere koymufl... fiimdi bu binalar› nas›l aray›p bulaca¤›z? Bu binalar›n yass›
kaday›f olmamas› gerekiyor. Yass› kaday›f olmas›, dünyada kabul edilebilir bir
gerçek de¤ildir, olamaz böyle bir fley!
Bu binan›n içinde üçgen beflgen, ne yaparsan›z yap›n ölürsünüz. Burada koruma kural› yok! Bunun için bu binalar›n
tekrar rehabilite edilmesi gerekiyor.
Ama kanunun ad› gibi, içinin de bir olmas› gerekiyor. Bu, sadece riski azaltman›n bir yöntemi. Ben böyle bir bina istemiyorum, binalar›n insan silosu fleklinde
olmamas›, daha insanca yaflanacak flekilde olmas› gerekiyor.
Japonlar›n konutlar› ve bu tür konutlar›n
dünyada örnekleri var. Ben sürekli Japonya’ya gidip geliyorum, onlar bu dönüflümleri befl y›lda bir tart›fl›yorlar. Afet
riski azaltma kanununda ‘risk iletiflimi’
diye bir konunun olmas› laz›m. Ben kanuna bak›yorum, sadece y›kma ve trans-
1950’lerde sivil savunma ç›km›fl, bu hep böyle süregitmifl.
Türkiye’nin yanl›fl› nedir flu anda? 1950’deki sel sigortas› deprem
kanununa benziyor. Deprem odakl› kanun olamaz, flu anda dünyada
böyle bir örnek, tek odakl› kanun yok art›k. Bütün dünyada çerçeve
kanunlar› haz›rlan›yor. Afet yönetimi kanununun da çerçeve
fleklinde haz›rlanmas› laz›m. Kentsel dönüflümün baflka sak›n›m›
önlemesi, ayr› ayr› olmas› ve bunlar›n yönetmeliklerle ortaya
konulmas› laz›m.
fer var. Risk iletifliminin nas›l yap›laca¤›na iliflkin birfley görmedim.
Japonya’da flehir plan› kat›l›mlar sonucu
oluflturulan bir plan. Bizde bu flekilde
kat›l›mc› bir anlay›fl oldu¤unu sanm›yorum. Japonlar›n arazisi çok k›s›tl›, ama
birleflik nizam bina yok.
Gelelim güçlendirme konusuna: Binalarda ne kadar güçlendirme yap›ld› bilmiyorum ama Japonya’n›n bir hedefi var mesela 2007’de yüzde 43 olan güçlendirmeyi 2015’te yüzde 95’e ç›karmay› planl›yor. Her fleyi y›k›p yapamazs›n›z. Örne¤in ‹ran’daki tarihi bir kaleyi y›k›p yapamazs›n›z, güçlendirme yap›n, zaten yok
oluyor bu tarihi eserler.
Yeni kanunda yap›sal olmayan
riskleri içeren bir madde var m›?
Japonlar›n ald›¤› birinci ders eflyalar. Japonlar binadaki eflyalar› aparatlarla sabitliyor, siz yap›yor musunuz? Binay›
güçlü yapman›z yetmez ki! Kentsel Dönüflüm Kanununda veya Afet Risk Kanununda yap›sal olmayan riskleri içeren
bir madde var m›? ben görmedim. Bu
kanun asl›nda çok ayr›nt›l› haz›rlanm›fl
46
fakat belli bafll› konular› oraya koyup ayr›nt›lar› daha kapsaml› belirlemek gerekiyor. Van’daki hastane s›rf içindeki donan›mlar çöktü diye bir hafta çal›flmad›.
Bunlar› da düflünmemiz, olaya bir bütün
olarak bakmam›z gerekiyor. ‹fl makinalar›n› ele alal›m: Diyelim ifl makinalar› çal›flamaz duruma geldi, ne olacak? Bunlar
çok para pul isteyen fleyler de¤il. Zihniyet olarak çok gerideyiz, bütüncül bakam›yoruz.
Sa¤l›k Bakanl›¤› toplumsal bir ilk
yard›m seferberli¤i bafllats›n
Senaryoya göre 140 bin hafif yaral›, 60
bin kifli de yatarak tedavi olacak... 60
bin kifliyi nereye koyaca¤›z? Bu kadar
insan› kim kurtaracak? 10 bin a¤›r hasarl› binan›n bafl›na arama kurtarma ekibi
bulabilecek misiniz? 20 kiflilik aslanlar gibi arama kurtarma ekibi nerede bulacaks›n, dünyada yok! 10 bin tane ekip laz›m
demek ki riski azaltmam›z için. Japonya’da oldu¤u gibi bizim toplumumuzda
deprem e¤itim programlar›na kat›lan
gönüllü teyzeler, nineler var m›? Türkiye’de afete haz›r, vatandafl›, yak›n›n› kur-
itü vakfı dergisi
taracak insanlar var m›? Topluma inemedi¤imiz için bu böyle...
Peki her yerde deprem malzeme konteynerlerimiz var m› ? Bunlar›n ço¤unu
çald›lar! Vatandafl kendine yard›m etmeyi biliyor mu? Afette üç türlü yard›m
vard›r: Kendi kendine yard›m, baflkas›na yard›m ve devletin yard›m›. Biz yard›m› hep devletten bekliyoruz. Devlet
de, kendi kendimize yard›m için bizi
e¤itmiyor. ‹çimizde kaç kifli ilk yard›m
biliyor? Ben isterdim ki Sa¤l›k Bakanl›¤›
toplumsal bir ilk yard›m seferberli¤i
bafllats›n. Uçan ambulanslar güzel ama
yetmez ki bu ifle. Süper ambulanslar,
sahra hastanesi... San›yor musunuz ki
deprem her zaman güneflli, güzel bir
günde olacak? Peki ya kar ya¤arken
olursa ne yapacaks›n›z?
fiimdi geldik 530 bin acil bar›nma ihtiyac› olan haneye. Bu insanlar› nas›l bar›nd›raca¤›z? Bu kadar hasarl› binan›n
tespitini yapacak adam› nereden bulaca¤›z? Bu, Bayram Otel’de oldu¤u gibi mi olacak? Nas›l olmal›? Bu kadar binay› kontrol edecek adam var m›? O
kadar inflaat mühendisini nereden bulaca¤›z?
Afet yönetiminde çad›r yoktur. Japonya’da insanlar›n depremde
çad›r kurdu¤unu gördünüz mü hiç? Çad›r diye bir fley yok ama hadi
neyse çad›r›m›z olsun da bir yere kural›m. Afete ne kadar haz›r›z?
Bir Japonlar›n evlerine bak›n, bir de bizim evlerimize. Japonya’da
bütün millet evler yap›l›ncaya kadar okullarda, spor salonlar›nda
kald›. Bizim önce okullar›m›z y›k›l›yor. Nas›l yönetece¤iz bu afeti?
Kamu binalar› çökerse afeti yönetemezsiniz...
Kamu binalar› y›k›l›rsa afeti
yönetemezsiniz!
Peki nerede bar›naca¤›z? Hesap yapt›k 330 bin
çad›r laz›m. Bu kadar çad›r dünyada yok. O
kadar çad›r bulduk diyelim, nereye koyaca¤›z?
Afet yönetiminde çad›r yoktur. Japonya’da
gördünüz mü hiç insanlar›n çad›r kurdu¤unu.
Çad›r diye bir fley yok, ama hadi neyse çad›r›m›z olsun da bir yere kural›m. Afete ne kadar
haz›r›z? Bir Japonlar›n evlerine bak›n, bir de bizim evlerimize. Japonya’da bütün millet evler
yap›l›ncaya kadar okullarda, spor salonlar›nda
kald›. Bizim önce okullar›m›z y›k›l›yor. Nas›l yönetece¤iz bu afeti? Kamu binalar› çökerse afeti yönetemezsiniz. Halk nereye s›¤›nacak, bu
bilinmiyor. Ba¤›fl yönetimini hiç bilmiyoruz,
kamyonlar› talan ediyorlar. Patnos diye bir yer
A¤r›’da, girifline levha koymufllar “Ercifl’e hofl-
geldiniz” diye. Bu olaylara karfl› bir
önleminiz var m›?
Japonlar y›lda iki kez okulda
yat›yor, siz okulda yatt›n›z m›
hiç?
Okullar›n çok sa¤lam olmas› ve
acil durum malzemesinin haz›r
bulunmas› gerekiyor. Çünkü
47
halk›n okullara s›¤›nmas› laz›m. Okula s›¤›nd›¤› zaman da tafl›ma suyla de¤irmenin
dönmedi¤i gibi, afet de dönmez. Bekleyin
arkadafllar, size malzeme gönderiyoruz,
Halkal›’dan fluradan buradan.... Yok öyle
bir fley. Ne yol var, ne floför, ne araç. Biz
de ‘merkezi yerler oluflturuyoruz, yard›m›
oradan da¤›taca¤›z’ diyoruz. Öyle bir fley
yok, flimdiden da¤›tmam›z gerekiyor, ama
ne yaz›k ki böyle bir haz›rl›¤›m›z da yok.
Bak›n Japon aileleri y›lda iki kez okulda yat›yorlar. Onlar biliyor ki deprem oldu¤unda okulda yatacaklar, çocuklar afet an›nda
okulu garipsemesinler diye. Hanginiz ailece okulda yatt›n›z?
Halk telefonla nas›l iletiflim kuracak? Japonlar›n 171 acil hatt› var. Aray›p 1’e bas›yorsunuz telefon numaran›za mesaj b›ra-
k›yorsunuz 30 saniye, sizi merak edenler
ayn› numaray› ar›yor, sizin telefonunuza
mesaj b›rak›yor. Bizde de 171 numaras›n›
sigara b›rakma hatt›na verdiler san›r›m.
Evinizde yang›n söndürücü var m›? Kullanmay› biliyor musunuz? Kim söndürecek
yang›n›? ‹tfaiye numaras› kaç? Diyelim hat›rlad›n›z, sizi mi bekliyorlar? Hadi hemen gidelim mi diyecekler? Nas›l gidilecek, sokak-
itü vakfı dergisi
lar yeterli mi? Japonlar, su tafl›namayaca¤›n›
bildikleri için flehrin her yerine yang›n an›nda kullan›lmak üzere 100 tonluk su depolar› yap›yorlar, çocuklar› e¤itiyorlar.
‹flte bu problemleri göz önüne al›p, toplum
olarak afetlere haz›r olmam›z gerekiyor. Biz
buna haz›r m›y›z? Birey olarak, vatandafl
olarak haz›r m›y›z? fiu anda afet olmad›¤›
halde bizde normal trafik bile çal›flm›yor.
Afet s›ras›nda bütün araçlar yolda olacak.
fiimdi gelelim alt yap›ya: Normal su borular›, deprem an›nda birleflim yerlerinden
ayr›l›yor. Japonlar bundan ders alm›fllar,
bu ayr›fl›m yerlerine özel aparatlar koyuyorlar, yani depremde aç›laca¤›n› düflünerek bunu yap›yorlar. Ben y›llard›r bunu anlat›yorum, ama kimse anlam›yor; ‘boflver
hocam bizim borular ‘düfont’ diyorlar.
Öyle de, onun da ayr›lan yeri var. Afetlerde su tafl›mak diye bir konu olamaz... Japonlar su tafl›ma iflinden vazgeçip, acil su
tesisleri kurmay› planl›yorlar, onlar biliyorlar ki, gezi parklar›na binlerce insan s›¤›nacak. ‘Ben bu kadar insana su mu tafl›yaca¤›m?’ diyor, afette parklara s›¤›nacak
insanlar için iki su tank›n› haz›r tutuyor.
haz›r iki tane su tank›. Bunlar basit ve
ucuz, temel fleyler ama bizde yok.
Toplum olarak afetlere haz›r olmam›z gerekiyor. Biz buna haz›r m›y›z?
Birey olarak, vatandafl olarak haz›r m›y›z? fiu anda afet olmad›¤›
halde bizde normal trafik bile çal›flm›yor. Afet s›ras›nda bütün
araçlar yolda olacak. Japonlar su tafl›namayaca¤›n› bildikleri için
flehrin her yerine yang›n an›nda kullan›lmak üzere 100 tonluk su
depolar› yap›yorlar, çocuklar› e¤itiyorlar. Siz yang›n söndürücünün
nas›l kullan›ld›¤›n› biliyor musunuz? Evinizde var m›, yok?
Afet yönetimi bir kalk›nma
problemidir
Birkaç yüz milyar m› kaybedece¤iz? Türkiye’nin gayri safi milli has›las›n›n 3’te biri.
Deprem, Türkiye ekonomisi için çok büyük
bir darbe olacak. Türkiye’nin flu andaki k›rm›z› kitab› bu. Afet yönetimini biz ne olarak görüyoruz biliyor musunuz: Müdahale
problemi olarak maalesef! Afetlerle müdahale ederek mücadele etmeye çal›fl›yoruz.
Türkiye’nin flu andaki en büyük yanl›fl› bu.
Bizim bütün çal›flmalar›m›z yara sarmak
üzerine maalesef. fiu anda Van’da çal›flan
bütün arkadafllar›m›z yeni kanun yazmaya
çal›fl›yorlar. Ama tecrübeleri ne üzerine?
Y›k›m ve yara sarma üzerine... Afet yönetimi ile ilgili hiç tecrübeleri yok. Afet yönetimi bir kalk›nma problemidir. Ne yaz›k ki
biz bunu böyle görmüyoruz. Kriz yönetimi
kanunlar› haz›rlan›yor. Afet yönetimi kanununun çerçeve fleklinde haz›rlanmas› laz›m. Kentsel dönüflümün baflka sak›n›m›
önlemesi, ayr› ayr› olmas› ve bunlar›n yönetmeliklerle ortaya konulmas› laz›m. Türkiye flu anda bu kanunda 1960’larda. Kanunda öngördü¤ü fley kabul edilemez, bununla risk yönetilemez. Bunu yönetilebilir hale indirgememiz laz›m. Yeni kanun bu
nedenlerle çok önemli, Afet Riski Azaltma
Kanunu bafll›¤›n›n da olmas› ve içinin de
doldurulmas› gerekiyor. Asl›nda belediyelere verilen görevlerden birisi afet zarar›n›
azaltmakt›r. Bizim yapmam›z gereken fley
tehlikeleri bir yana b›rak›p neden zarar
gördü¤ümüzü ve bunu sosyo-ekonomik
yönüyle bir bütün olarak ele almakt›r. Türkiye zaten uluslararas› belgeleri imzalam›fl
kabul etmifl. 2005’teki UNESCO Çerçeve
çözüm de¤ildir. 1950’lerde sivil savunma
ç›km›fl, bu hep böyle süregitmifl. Türkiye’nin yanl›fl› nedir flu anda? 1950’deki sel
sigortas› deprem kanununa benziyor.
Deprem odakl› kanun olamaz, flu anda
dünyada böyle bir örnek yok. Tek odakl›
kanun yok art›k. Bütün dünyada çerçeve
Eylem Plan›’nda befl maddeye imza atm›fl›z, yapaca¤›z diye. Bu befl madde bir bütündür. Kanunlar›n bunlara ayk›r› olmamas› gerekiyor. bizim yapmam›z gereken sorunlar›-çözümleri belirleyip k›sa-orta vadede çözmektir, yoksa bu iflin alt›ndan kalkamay›z.
48
{
Türkiye ve Japonya’dan bilim adamlar› ‹TÜ’deki Çal›fltay’da bir araya geldi
Deprem Mühendisli¤i Alan›nda 60 Y›ll›k ‹flbirli¤i
‹TÜ Deprem Mühendisli¤i ve Afet Yönetimi Enstitüsü, Türkiye ve Japonya’n›n Deprem Mühendisli¤i
Alan›ndaki ‹flbirli¤inin 60. Y›l› an›s›na bir Çal›fltay düzenledi.
‹stanbul Teknik Üniversitesi Deprem Mühendisli¤i ve Afet Yönetimi Enstitüsü “Türkiye ve Japonya’n›n Deprem Mühendisli¤i
Alan›ndaki ‹fl Birli¤inin 60. Y›l›” an›s›na 1-2
Haziran tarihlerinde bir çal›fltay düzenledi.
Türk ve Japon bilim adamlar›n› buluflturan
çal›fltayda, Türkiye ve Japonya’n›n Deprem
Mühendisli¤i alan›ndaki ifl birli¤inin tarihsel
süreci, ortak çal›flmalar ve geçti¤imiz y›l iki
ülkede önemli deprem hasarlar›na yol açan
Van ve Fukushima depremleri ile ilgili en son
çal›flmalar sunuldu.
Remzi Ülker Konferans Salonu’nda aç›l›fl›
yap›lan çal›fltaya ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, Rektör Yard›mc›s› Prof. Dr.
Derin Ural, Uluslararas› Deprem Mühendisleri Birli¤i Baflkan› Prof. Dr. Polat Gürkan, Japonya Uluslararas› ‹flbirli¤i Ajans› (JICA) Türkiye Baflkan› Akio Satio, JICA Türkiye Derne¤i’nden Dr. Alparslan Kuzucuo¤lu, Deprem Mühendisli¤i Afet Yönetimi Enstitüsü
Müdürü Prof. Dr. Ertaç Ergüven, Afet ve
Acil Durum Yönetimi Baflkanl›¤›’ndan yetkililer ve akademisyenler kat›ld›.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin,
Türkiye’de deprem çal›flmalar›n›n temelini
atan ‹stanbul Teknik Üniversitesi’nde en son
yap›lan çal›flmalarla ilgili bilgi verdi. Prof. Dr.
fiahin “Deprem Mühendisli¤i ve Afet Yönetimi Enstitüsü’nü kurduk. Baflbakanl›k Afet
ve Acil Durum Yönetimi Baflkanl›¤›’n›n oluflturdu¤u Deprem Dan›flma Kurulu’nda yer
alan 5 akademisyenden birisi benim, di¤eri
de Rektör Yard›mc›m Prof. Dr. Derin
Ural’d›r. Türkiye Japonya iflbirli¤inin 60. y›l›nda ‹TÜ ile Japonya’n›n deprem mühendisli¤i alan›nda lider üniversiteleri aras›nda ortak lisans ve lisans üstü programlar bafllatabiliriz.” dedi.
Uluslararas› Deprem Mühendisleri Birli¤i
Baflkan› Prof. Dr. Polat Gürkan konuflmas›na bafllamadan tüm konuklar› geçti¤imiz y›l Ekim ay›nda Van’da meydana
gelen depremin ard›ndan artç› sallant›larda göçük alt›nda kalarak hayat›n› yitiren
Japon yard›m gönüllüsü Atsushi Miyazaki an›s›na sayg› durufluna davet etti. Gürkan, 1952 y›l›ndan itibaren Türkiye’ye
e¤itim için gelen Japon bilim adamlar› ile
bafllayan iliflkilerin tarihsel sürecini ve
Türkiye’de yürütülen çal›flmalar› aktard›.
Japonya Uluslararas› ‹flbirli¤i Ajans› (JICA) Türkiye Baflkan› Akio Satio da iki ülkenin yaflad›¤› büyük depremlerin ard›ndan ortak amac›n güvenli toplumlar için
çal›flmak oldu¤unu vurgulayarak “Türki-
ye’den 300 teknik personele Japonya’da
e¤itim verdik. Japon bilim adamlar› 60 y›ld›r
bilgi birikimlerini ve tecrübelerini Türkiye’deki meslektafllar› ile paylafl›yor. Depremlerden
do¤an zararlar›n en aza indirilmesi ve afet
yönetiminin geliflmesi için yap›c› ve aktif çal›flmalara devam edece¤iz.” dedi.
Türkiye Deprem Vakf› Baflkan› Prof. Dr. Hasan Boduro¤lu da "Japonya ve Türkiye Aras›ndaki iflbirli¤i ve bu iflbirli¤inin ‹stanbul
Teknik Üniversitesi’nde Sismoloji ve Deprem
49
Mühendisli¤inin Geliflimine Katk›lar›" konulu bir sunum yapt›. Prof. Dr. Boduro¤lu
1939 y›l›nda yaflanan 7.9 Erzincan depreminin ard›ndan Türkiye’de bafllat›lan yönetmelik çal›flmalar› ve 1942 y›l›nda Türkiye Zelzele Haritas›’n›n haz›rlanmas›ndan, 2010 y›l›nda Deprem Mühendisli¤i ve Afet Yönetimi
Enstitüsü’nün kurulmas›na kadar geçen süreyle ilgili detayl› bilgiler paylaflt›.
{
Fark Yaratan ‹TÜ Mezunlar›
Daha ‹yi Bir Gelecek ‹çin Mühendislik
ENKA’n›n 55 Y›ld›r De¤iflmeyen Hedefi
‹TÜ ‹nflaat Fakültesi 1954 mezunu fiar›k Tara ve s›n›f arkadafl› merhum Sadi Gülçelik’in 1957 y›l›nda
temelini att›klar› ENKA ‹nflaat ve Sanayi A.fi., 2012 y›l›nda kuruluflunun 55 y›l›n› kutluyor. ‹nflaat sektörü baflta olmak üzere genifl bir yelpazede faaliyetlerini sürdüren, dünyan›n dört bir yan›ndaki
dev yat›r›mlar›yla Türk inflaat sektörünü yurtd›fl›nda baflar›yla temsil eden ENKA, y›llard›r dünyadaki
en iyi müteahhit flirketler aras›nda ön s›ralarda yer al›yor. ENKA, bu baflar›n›n s›rr›n›, rekabetçi uluslararas› pazarlarda, mühendislik problemlerine ve emniyetli projelere getirdi¤i yenilikçi çözümler
olarak aç›kl›yor…
ENKA ‹nflaat ve Sanayi A.fi., 1957 y›l›nda kurulmufltur. 1960’l› y›llarda ENKA, Türkiye’nin sanayi yat›r›mlar hamlesinde, yirmi fabrika, çeflitli tersane tesisleri ve altyap› iflleri inflaatlar›n› baflar› ile tamamlayarak önemli bir rol oynam›flt›r. 1970’li y›llarda, ENKA, ileriki
y›llarda onun en önemli karakteristiklerinden birini teflkil edecek olan gerek ifl
kapsam›nda, gerekse co¤rafi çal›flma
alan›nda genifl bir çeflitlili¤e yönelmifltir.
fiirket yeniden yap›lanm›fl ve ENKA ‹nflaat ve Sanayi A.fi.’nin uzmanlaflm›fl
bölümleri, ENKA’n›n sahibi oldu¤u yeni yan flirketler kurmak için kendisinden ayr›lm›flt›r. 1980’li y›llar›n bafl›nda
ENKA ‹nflaat ve Sanayi A.fi., grup flir-
ketlerinin deste¤i ile Orta Do¤u ve Kuzey Afrika’da muazzam projeler üstlenerek yurtd›fl› sözleflmelerinin hacmini
büyük ölçüde geniflletmifltir. 1988’den
beri Rusya Federasyonu ve Ba¤›ms›z
Devletler Toplulu¤u’nda (Beyaz Rusya,
Kazakistan, K›rg›zistan, Ukrayna, Azerbaycan), 1993’ten beri Almanya,
1997’den beri Etiyopya, 1998’den beri
H›rvatistan, 2002’den beri Cezayir ve
Hollanda, 2003’ten beri Bat› Afrika
(Kamerun, Mali, Gine, Sierra Leone),
2004’ten beri Romanya ve Nepal’de ve
2006’dan beri, Umman, Tacikistan ve
Arnavutluk’ta, 2007’den beri BosnaHersek’te, 2008’den beri Cibuti ve Burundi’de, 2010’dan beri Kosova'da ve
son olarak da 2011’den beri Afganis-
tan, Ekvatoryal Gine ve Dominik Cumhuriyeti, Papua Yeni Gine ve yeniden
Irak'ta çal›flmaktad›r.
75 fiirketle Dört Sektörde
Faaliyet
Enka ‹nflaat ve Sanayi A.fi., ENKA Grubu’nun ana flirketidir. Toplam 75 flirketten oluflan Grup, dört sektörde faaliyet göstermektedir:
1) Mühendislik ve ‹nflaat
2) Emlak ve Ofis Gelifltirme
3) Enerji
4) Ticaret ve Sanayi
‹stanbul Menkul K›ymetler
Borsas›’nda Kuruldu¤undan
Beri ‹fllem Gören fiirket
ENKA ve yan flirketleri, halen Moskova’da, 235 anahtarl› Swissôtel’in iflletti¤i bir otele ve 420.000 m2’lik net ki-
K›z›ltepeler ‹fl ve Kültür Merkezi, Swiss Otel ve Moskova Müzik Evi, Moskova / Rusya
50
Shakhtar Stadyumu, Donetsk / Ukrayna.
{
Naberezhnaya Kule Ofis Binalar›,
Moskova / Rusya
777 MW Adapazar› ve 1.554 MW Gebze Do¤al Gaz Santrallar›,
Adapazar› / Türkiye
Enka ‹nflaat ve Sanayi A.fi.,
ENKA Grubu’nun ana flirketidir.
Toplam 75 flirketten oluflan
Grup dört sektörde faaaliyet
göstermektedir: Mühendislik
ve ‹nflaat, Emlak ve Ofis
Gelifltirme, Enerji,
Ticaret ve Sanayi
ralanabilir A tipi ofis ve rezidans alan›na sahip olup bunlar› iflletmekte ve çeflitli uluslararas› firmalara yerel ifl merkezleri ve tesisleri sa¤lamaktad›r. ‹flletilen ve yönetilen tüm bu binalar, tam
güvenli¤i ve mühendislik kontrol sistemlerini sa¤layan ak›ll› bina teknolojileri ve profesyonel yönetim ve kalite
hizmeti ile donat›lm›fl bulunmaktad›r.
2011 y›l› itibar›yle ENKA, Moskova’da
“Kapitoly” marka ismiyle, toplam
442.000 m2’lik kapal› alanl›, sahibi oldu¤u on adet al›flverifl merkezini iflleterek Moskoval›lara hizmet vermektedir.
Türkiye’nin En Büyük Enerji
Üreticisi
ENKA’n›n sahip oldu¤u ve iflletti¤i toplam 3.854 MW kapasiteli Gebze, Adapazar› ve ‹zmir Do¤al Gaz Kombine Ya-
Bautino Suni Ada Yap›m›, Hazar Denizi / Kazakistan,
t›r›m Santrallar›, bugüne kadar Türkiye’de yap-ifllet modeliyle gerçeklefltirilmifl en büyük özel yat›r›m projeleridir.
Türkiye’de özel sektörde yaklafl›k 32 milyar KWh elektrik üretim kapasitesiyle
Türkiye toplam elektrik sarfiyat›n›n %
15’ini sa¤layan en büyük elektrik üreticisi konumunda olan ENKA, halen yeni
enerji yat›r›mlar› planlamaktad›r.
Sheremetyevo Uluslararas› Havaliman›Terminal 3,Moskova / Rusya
51
{
Paveletskaya ‹fl ve
Ticaret Merkezi,
Moskova / Rusya
ENKA, gerek yurtiçinde gerekse yurtd›fl›nda bugüne kadar toplam 12.000
MW kapasiteye sahip 14 adet kömür
ve do¤al gaza dayal› enerji santral› inflaatlar›n› baflar› ile tamamlam›fl olup
2012 y›l›nda Irak’ta toplam 1.126 MW
kapasiteye sahip 3 adet yeni santral inflaat›n› yürütmektedir.
temleri, ‹hracat-‹thalat,
Is›tma ve Havaland›rma, Elektrik ‹letim Hatlar›, Boru Hatlar› ve Depolama Tesisleri, Tank
Çiftlikleri, Rafineriler,
Petrokimya Kompleksleri, Gübre Kompleksleri, Hafif ve A¤›r Sanayi
Tesisleri, Çimento Fabrikalar›, Konut Kompleksleri, Restorasyon ‹flleri, Ticari ve Al›flverifl Binalar›, Oteller, Camiler, Hastaneler, E¤itim Tesisleri, Spor Tesisleri, Havaalan› Kompleksleri, Uçak S›¤›naklar›, Telekomünikasyon Sistemleri, Prefabrike Beton
‹flletilen ve yönetilen tüm bu
binalar, tam güvenli¤i ve
mühendislik kontrol
sistemlerini sa¤layan ak›ll› bina
teknolojileri ve profesyonel
yönetim ve kalite hizmeti ile
donat›lm›fl bulunmaktad›r.
Elemanlar›, Arazi ve Ofis Gelifltirme,
Gayr›menkul Gelifltirme ve Yönetimi.
Toplam 19.947 Çal›flan
Halen, ENKA Grubu'nda 2.919’u teknik personel ve 1.543’ü idari personel
Bugüne Kadar 41 Ülkede
Gerçekleflen 450 Adet Kontrat
ENKA’n›n Faaliyet Alanlar›:
Otoyollar, Tüneller, Köprüler, Viyadükler, Metrolar, Barajlar, Tersaneler,
Limanlar, Dalgak›ranlar, Mendirekler,
Deniz ‹flleri, Su Temini Sistemleri, Su
Ar›tma Tesisleri, Su Depolar›, Pompa
‹stasyonlar›, Kanalizasyon Sistemleri,
At›ksu Ar›tma Tesisleri, Deniz Suyu
Ar›tma Tesisleri, Enerji Santrallar›,
Enerji Da¤›t›m ve Trafo Merkezi Sis-
Arnavutluk Otoyolu
Aktau Liman›, Aktau / Kazakistan
H›rvatistan Otoyolu
52
{
400 MW Yajva Do¤al Gaz Santral›, Rusya
790 MW Rijnmond Enerji Merkezi, Rotterdam/Hollanda
olmak üzere toplam 19.947 kifli çal›flmaktad›r.
Ulusal ve Uluslararas› Kalite
Standard› Belgeleri
ENKA, ISO 9001:2008 Kalite Yönetim
Sistemi, ISO 14001:2004 Çevresel Yönetim Sistemi ve OHSAS 18001:2007
Mesleki Sa¤l›k ve Güvenlik Yönetim
Sistemi sertifikalar›na sahip olup ‹ngiliz
Standartlar› Enstitüsü’nün (BSI) belgelendirme kuruluflu, bu sertifikalar›n ge-
çerlili¤inin devam› için flirketimizde periyodik denetlemeler gerçeklefltirmektedir.
Çevre Güvenlik ve Sa¤l›k
Politikas›
“S›f›r Kaza” politikas› ENKA’da hem bir
hedef, hem de bir baflar›d›r. ENKA,
ofislerinde, flantiyelerinde ve ilgili tesislerinde çal›flan tüm personelini ve ifl ortaklar›n› korumak için, kapsaml› Çevre,
Güvenlik ve Sa¤l›k (ÇGS) politikas› uy-
ENKA Merkez Binalar›, Balmumcu-‹stanbul
“S›f›r Kaza” politikas› ENKA’da
hem bir hedef, hem de bir
baflar›d›r. ENKA, ofislerinde,
flantiyelerinde ve ilgili
tesislerinde çal›flan tüm
personelini ve ifl ortaklar›n›
korumak için, kapsaml› Çevre,
Güvenlik ve Sa¤l›k (ÇGS)
politikas› uygular.
gular. Bu politika, ifl nedeniyle do¤abilecek her türlü kirlilik, tehlike ve kazaya karfl› koruma içerir.
ENKA Merkez ve fiubeleri
Merkez Ofis: Balmumcu, Bestekar
Sevki Bey Sok., ENKA Binalar› Befliktafl,
34349, ‹stanbul / Türkiye
Tel: +90.212.376 10 00
Faks : +90.212.272 88 69 Enka Merkez Binalar›, Balmumcu / ‹stanbul
http : www.enka.com
e-posta : [email protected]
fiubeler: Ankara, Moskova, Astana,
Atyrau, Aktau, Amsterdam, Cluj-Napoca, Tripoli, Muscat, Basra, Pristina,
Cidde, Tirana.
53
{
‹TÜ Tarihinden Bir Kesit
On günde bir intiflar eden haftal›k Mecmua-y› Mizahiye ve Edebiye
Mizah› Mühendisçe Yapmak: fiaka Dergisi
(1)
“... Ayr›ca idarecilerin, hocalar›n ve arkadafllar›n ne ölçüde elefltiriye ya da mizaha aç›k olabilecekleri,
dolay›s›yla ‘hoflgörünün boyutlar›’ ve bunun aktar›l›fl ve ifade flekilleri de buradan ç›karabilece¤imiz hususlar
aras›nda bulunuyor. fiaka Dergisi, ayn› zamanda bir fliir, edebiyat ve sanat dergisi olma özelli¤i de içeriyor.
Zaman zaman bir seri halinde birbirini takip eden bölümlerde yay›mlanan hikâyelere, ço¤unlukla aflka dair
fliirlere, aflk›n mühendisli¤e ait kavramlarla aktar›m›na da yer veriyor. Derginin içerdi¤i karikatürler ve resimler, nisbeten amatörce ele al›nan di¤er hususlara göre daha zengin ve baflar›l› gözükürler...”
Mühendis Mektebi ö¤rencileri taraf›ndan, ilk say›s› 12 Kas›m 1921 tarihinde yay›mlanan “fiaka” dergisi,
gerek Mühendis Mektebi’nden verdi¤i haberler, gerekse Milli Mücadele y›llar›n›n siyasi iklimini yans›tmas›
bak›m›ndan yak›n tarihimize ›fl›k tutan önemli bir belge...
Doç. Dr. Tuncay Zorlu
‹TÜ Fen-Edebiyat Fakültesi
‹nsan ve Toplum Bilimleri Bölümü
1909-1928 y›llar›nda faaliyet gösteren
Mühendis Mektebi ö¤rencileri taraf›ndan neflredilen fiAKA isimli mizah ve
edebiyat dergisi, dönemin mühendislik
e¤itimi hakk›nda çok önemli ipuçlar› vermekle kalmay›p ayn› zamanda çok de¤erli karikatürler ve çizimler de içermektedir.
fiaka Dergisi, 12 Kas›m 1921 tarihinden
itibaren, ‘on günde bir intiflar eden haftal›k Mecmua-y› Mizahiye ve Edebiye’
olarak yay›n hayat›na at›l›r. ‹TÜ Kütüphanesi’ndeki(2) kopyadan tespit edebildi¤imiz kadar›yla, otuz say› kadar devam
eden dergi, önceleri kendisini mizah ve
edebiyat dergisi fleklinde ifade ederken,
12. say›s›ndan itibaren, ‘mizah, edebiyat
ve fenni’ dergi olarak tan›mlam›flt›r. 15.
say›da bu ifadelere ‘riyazi’ terimi eklenmifltir.
Hasan Sabri’nin yönetiminde ç›kan derginin baflyazarl›¤›n› Galip Refik yürüt-
mektedir. Dizgisi Mühendishane’de, Gazino’da ve de¤iflen baflka mekânlarda
yap›lan dergi, Okmeydan›’nda, Kurflunlu Cami’de, Ihlamur’da, Y›ld›z-fievket
Pafla Kona¤›’nda ve muhtelif yerlerde
bas›lmaktad›r.
13 Mart 1920 tarihli, 1. sene 2. say›s›nda derginin hangi koflullarda ç›kt›¤›na
dair ‹dare Heyeti taraf›ndan kaleme al›nan flu sat›rlara yer verilmekteydi:
‘fiakay› mevki‘-i intiflâra vaz‘ ile nacizâne bir hizmet arzusunu besleyen s›n›f›m›z di¤er arkadafllar›m›z›n ve bi'l-hassa
üçüncü s›n›f kardefllerimizin tebrikle biz
alenen îfâ-y› teflekkürü ber vecîbe addeder. ‹ntiflârdan evvelki azim ve ümidin bu gün kat‘î ve muntazam bir mecrâya girdi¤ini görüyoruz. Di¤er arkadafllar›m›z›n gösterdikleri teflvik ve mu‘âvenet lütuflar› zannediyoruz ki mecmuac›¤›n devam›na büyük âmiller olacakt›r.
Mahrumiyetler içinde intiflâr eden fiaka'm›z›n noksanlar› pek çoktur A¤abeylerimizin dedikleri gibi fiaka yaln›z
mahdûd hususî saha dahilinde intiflâr
ediyor. Fakat bunda da ma‘zeretimiz
teslîm olunur zann›nday›z. Çünkü az
zamanlar toplu bir halde görebildi¤imiz
meslek arkadafllar›m›z› ma‘a'l-esef fazlaca tan›yamad›k. Ümid ederiz ki fiaka
buna bir vas›ta olur ve bu ictimâ‘î âflinal›k bize fikrî terbiyeler verir. Biz isteriz
ki hatalar›m›z flifâhen veya tahrîren tasrîh olunsun, korkak ve mütereddid
ad›mlar›m›z sa¤lam bir zemin bulabilsin. Buna da muvaffak olabilmek için
yine tekrar edelim. Vesâyâya muhtac›z.
Bunu peyderpey ifa eyleme¤e gayret
eden meslektafllar›m›za karfl› da büyük
bir flükran ve minnetdârî besliyoruz’.
Derginin Kurban Bayram› münasebetiyle
27 A¤ustos 1920’de ç›kan 13. özel say›s›nda ‘musahabe’ bafll›¤› alt›nda derginin ilk yay›n›ndan o güne kadar geçen
süredeki durumu de¤erlendiriliyor:
Son say›s›nda flakan›n tâ ilk say›s›ndan
flimdiye kadar geçirdi¤i istihâleleri söylemek ve mu‘terizlere de küçük bir cevap vermek istedim: ‹lk intiflar› haber
veren reklamc›kta fiAKA, yaln›z bol bol
güldürecek, yaln›z mizahî mecmu‘a olacak denmiflti. Ortaya ç›kt›¤› vakit ibti-
(1) Bu konu ilk defa ‹TÜ BAP çerçevesinde, Doç. Dr. Tuncay Zorlu yönetiminde Prof. Mehmet Bilge, Prof. Dr. Cüneyd Okay, Yard. Doç. Burak Barutçu ve Uzman Dr. Aras Neftçi’nin katk›lar›yla haz›rlanan ‘1909-1929 Y›l› ‹TÜ Arfliv Belgelerine Göre Mühendislik Tarihimiz: Okutulan Dersler, Hocalar, Mühendislik Ö¤rencilerinin Ç›kard›¤› fiaka ‹simli Mizah Dergisi’ isimli projede ele al›nm›flt›r (fiubat 2009-Haziran 2010). Bu projedeki bilgiler
T. Zorlu, M. Bilge, A. Neftçi ve B. Barutçu taraf›ndan ‘1908-1929 ‹TÜ Arfliv Kataloglar› Ifl›¤›nda Mühendislik E¤itimi Tarihimize Bir Bak›fl’, ‹TÜ Vakf› Dergisi, say› 56, Eylül-Aral›k 2010, 53-63 künyesiyle yay›mlanm›flt›. ‹TÜ Mustafa ‹nan Kütüphanesi’n’deki fiaka dergisinin bu proje çerçevesinde Türkçeye kazand›r›lan nüshas›ndan yap›lan seçme yaz› ve karikatürlerle oluflturulan bir baflka çal›flma için bkz. Cüneyd Okay, Mühendis Mektebi Ö¤rencilerinin Ç›kard›¤› Mizah Dergisi fiaka, ‹stanbul: Do¤u Kitabevi, 2012.
(2) ‹TÜ Mustafa ‹nan Kütüphanesi’ndeki koleksiyon 2. Say›dan bafllamaktad›r. 2. Say›n›n bafll›¤›nda ‘K›ymetli kütüphanemize bir hat›ra olmak üzere ithaf olundu. Fî 12 Teflrîn-i Sânî 1337 [ve] fî 11 Rebî‘ulevvel sene 1340’ (12 Kas›m 1921) ifadesi bulunmaktad›r.
54
{
Tuncay Zorlu
“‹lk intiflar› haber veren
reklamc›kta fiAKA yaln›z bol
bol güldürecek, yaln›z mizahî
mecmu‘a olacak denmiflti.
Ortaya ç›kt›¤› vakit ibtidâ’î
basit idi. Fakat kafî derecede
mizahla dolmufltu. ‹lk üç say›da
yaln›z kendi hususiyeti
dahilinde kald›¤› için tenkid
edildi. fiaka bu hususiyetten
kurtulsun dediler. Biz de pek
a‘lâ dedik.”
fiaka Dergisi’nin 3. Say›s›n›n Kapak Sayfas› (1920)
dâ’î basit idi. Fakat kâfî derecede mizahla dolmufltu. ‹lk üç say›da yaln›z
kendi hususiyeti dahilinde kald›¤› için
tenkid edildi. fiaka bu hususiyetten kurtulsun dediler. Biz de pek a‘lâ dedik. Lakin s›n›f›m›zdan atlayarak mektebi tecessüsle bir haber ucu elde etmek kabil
de¤ildi. Henüz mektep sahas› bize misafir aflinal›¤›n› gösteriyordu. Biz flakay›
kendi bafl›m›za ç›karmak için de¤il ancak bütün kalemcilerin yard›m›yla müfltereken idame ettirebilmek için neflretmifltik. ‹lk say›larda yaln›z birinci s›n›f
yazd›. Kendi hususiyeti ile u¤raflt›, son-
ra di¤er arkadafllar›na sahifelerini açt›…
fiaka mizahi bir mecmu‘a idi, böyle oldu¤u halde mizahdan ayr›ld›, mesle¤ini
büsbütün de¤ifltirdi diyen arkadafllara
bunun sebebini izah etmek müflkil de¤il…
Arkadafllar›m›z davete icabet ederek yaz› göndermek lutfunda bulundular. Fakat yaz›lar dram, hikayeydi. Mizah hiç
yoktu. Yaln›z mizah nam› alt›nda ç›kan
mecmuaya, ancak mizah gönderilmek
laz›mken fazla ciddiyet getiren yine haric olsun"
Dördüncü say› anketlerle doldu¤undan
55
onda da di¤er yaz›lar pek yer bulamad›.
fiimdi flaka bir def‘a bu vaziyetiyle pro¤ram›ndan s›yr›lm›fl oldu. fiaka'n›n mizahc›l›k mevkii yan›nda bir de günlerin
hat›ra defteri de küçük bir hissede kay›r›ld›.
Sonra beflinci say› geliyor. fiaka bir def‘a
hat›rât kitabc›s› oldukdan sonra mektebin ciddi gayr-› ciddi her vakas› ona yaz›lacakt›. Zavall› Fahri'nin ufûlü için bir
sat›r yazmak kadirflinasl›k icab› idi.
Mektebimizin bu ac› hazin vakas› ile
da¤lanan kalblerimiz a¤larken kalemi
kuvvetli kardefllerimiz hissiyatlar›n›
bedbaht seciyelerine kar›flt›rarak yazd›lar. Bunlar› herkes derin bir teessürle
okudu. Ac›nd›. Ve bunun a¤›r yaz›lar›n
flakada bulunuflundan kimse bir garâbet
hissetmedi. Yaln›z flen hat›ralar de¤il
hayat›n pek ac› hat›ralar› da vard›. Bundan sonra da her ciddi yaz›y› yazmak laz›md›.
Muterizler her fleyi umumî bir mukayeselerine tabi‘ tutmak istiyorlar. fiaka'y›
d›flar›n›n dikenine benzetmek. ‹smi öyle
icab ettiriyor. Do¤ru fakat biz gelen güzel yaz›lar› reddedemezdik. Bir defa evvelce böylelerini kabul etti¤imizi düflünerek bu yaz›lara baflka mu‘amele olunamazd›. fiaka'n›n bu günkü flekli edebidir demek do¤ru olmaz, maksad da
edebi bir nüsha ç›karmak de¤il. Biz yaln›z aras›nda okunacak, bazen güldürecek, bazen müteessir edecek yaz›lar›yla
{
Tuncay Zorlu
fiaka'n›n bu günkü flekli
edebidir demek do¤ru olmaz,
maksad da edebi bir nüsha
ç›karmak de¤il. Biz yaln›z
aras›nda okunacak, bazen
güldürecek, bazen müteessir
edecek yaz›lar›yla
arkadafllar›m›za iyi bir vakit
geçirtmek, bir hat›ra b›rakmak
istedik.
fiaka Dergisi’nin 14. Say›s›n›n Kapak Sayfas› (1920)
gülmesi bir vicdans›zl›k olmaz m› idi? Arkadafllar›m
pek sathî, düflüncesiz tenkifiAKA
diyle üzerimize pek fena
Mizahi Mecmua
pek merhametsiz hücum
Mühendis Mektebi
ediyor. fiaka bir def‘a edebi
(Kardeflim Ertu¤rul Kemal’e)
bir mecmu‘a de¤ildir ve
Bir buse mi, bir gül mü verirsin, dedim, ey olamaz da. Bu nokta-i nazara göre onu görmemelifluh?
Bir nim tebessümle yarim gülüverdi...
yiz, mizah› ise o kadar de¤il. Mizah› olmakla muhakMüdür-i mesul: Hasan Basri
kak güldürücü bir yaz› gör7 Teflrin-i Sani 1336 / 7 Kas›m 1920, Y›ld›z
mek isterseniz mecmua an‹dareci: Hasan Basri
cak dördüncü say›da ölüverirdi. fiaka'y› bu kadar idame ettirebilmek mizahl›kla
arkadafllar›m›za iyi bir vakit geçirtmek,
beraber ciddiyeti de kar›fld›rmas› ile kabir hat›ra b›rakmak istedik.
Sonralar› biçare Halim'in vefat›, kanl› im oldu. O kadar hayret ediyoruz ki biz
ve ac› bayramlar tevali etti. Sulh imza- devam›na büyük bir azimle çal›fl›rken
land› bu ac›, pek bedbaht günlerimizde üzerine gittikçe daha güzel ç›kan mecherkes nefleye yüz çevirmiflti. fiaka'da mu‘ay› niçin mizahî de¤il böyle olmabu günlerde fazla gülmeyi, güldürmeyi mal› diye tahatti’e ediyorlar. O bir def‘a
unuttu. Çünkü zamana uymak en iyi bir oldu nas›l oldu¤unu yazd›m. Art›k niçin
fleydi. Etraf a¤larken sahifelerimizin olmaz, u¤raflaca¤›m›za eldekini ›slaha
Sal›: 14
Y›l: 2
56
u¤raflacak yollar gösterilseydi çok daha
muvaf›k olmaz m›? Bu kadar u¤rafld›ktan sonra yine aç›kdan aç›¤a be¤enmemek, afla¤›lanmak do¤rusu nankörlük,
kadir-i nâflinasl›k de¤il midir? Alt› ayl›k
müflterek hayat›m›z›n muhtelif safahat›n› tesbîte hayat›m›zda bir daha ele geçmeyecek birçok tatl› hat›ralar›m›z›, ac›
veya tatl› günlerimizin hat›ralar›n› yazma¤a, çizme¤e muvaffak oldu¤umuzu
düflünerek manal› manas›z hücumlara
samimi bir nazarla bak›yoruz. Az çok
hat›rlanaca¤› kanaatindeyiz. fiakalar,
mizah yaz›lar›, karikatürleri ac› hikayeleri, baz› münakaflalar› ile bizim maddi
hat›ram›zda samimi ve sevimli bir meflgale olmad› m›?
fiaka bu maksad›na nail ve istedi¤inden
fazla ra¤bete mazhar oldu¤undan bahtiyard›r. Bu yüzden muhterem arkadafllar›na, gayretli muharrirlerine, hâr teflekkürler eder ve hayat mücâdelesinin
her safahat›nda muvaffak ve mazhar olmalar›n› kalbinde temenni eder.
Derginin 7 Teflrin-i Sani 1336/7 Kas›m
1920 tarihli ikinci senesi ve 14. say›s›nda
ç›kan de¤erlendirme yaz›s› da günün koflullar›n› anlamak ve fiAKA Dergisi’nin
misyonunu ö¤renmek aç›s›ndan anlaml›
gözüküyor:
On dokuzuncu as›rda serzede-i zuhûr
olan ink›lâbat›n üssü'l-esâs› fikr-i beflerin inkiflaf›na sebep olan hadisât-› tabîiyyenin mütalaa ve tedkikidir. Bir tarafdan ‹ngiliz ve Frans›z alimleri kavanin-i
tabîiyyenin tecrübeye istinâden keflfiyle
u¤rafl›rken, fiark-› garbîde vaktiyle ha-
{
Tuncay Zorlu
‘Han›mlar Topo¤rafya Ameliyat›na ‹fltirak Ederse’
Han›m: - Yar›m Saattir Hala ‹stikamet Alamad›n›z m›?
yat-› siyasiye ve askeriyesinden sarf-›
nazar ulûm ve fünûnla pek büyük bir
medeniyet kurarak, kâinat› fla‘flaa-i ikbâline nazar-› g›bta ile bakma¤a ve serîr-i haflmeti önünde hidmet ve hayretle e¤ilme¤e mecbur eden ecdad›m›z›n
halefleri de f›tratlar›nda merkûz olan
fikr-i terakkî ve inkiflâfa binaen garbda
vuku bulan gûnâ gün ta¤ayyürât ve tahavvülât› tedkîk etmifllerdir.
Milleti için hayat›n› feda eden bir padiflah-› âlîflan›n hayât-› askeriyemizde
azîm fedakârl›klar ve muvaffakiyetler
!!...... (fiaka Dergisi, 3. Say›, 20 Mart 1920)
ibraz eden topçu istihkâm s›n›f› yetifltirmek üzere tesisini ferman buyurduklar›
Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn'da
garbda intiflâr ve kemâl-› muvaffakiyetle inkiflâf eden ulûm ve fünûnun bizdeki yegâne mahall-i tedrîsi olmufltur.
1299 sene-i hicriyesinde (1881-1882)
tesis edilen Mühendis Mektebi, iflte bu
müessesenin bir flubesi olarak küflâd
edilmifl, ve memleketin duçâr oldu¤u
gûnâ gün felaketlere inzimâm eden istibdâd-› idareye ra¤men mektebimizde
takib edilen tarz-› tedrîsin ciddiyeti bu
‹stikflafa Giderken... (fiaka Dergisi, Say› 23, 16 fiubat 1922)
57
zavall› memlekete keyfiyeten pek büyük hizmetler ifa eden bir s›n›f-› mümtâz yetifldirmifltir.
Vücuduyla iftihar edebilece¤imiz yegane milli bir müessese halini alma¤a
namzed olan ve meflrutiyetin i‘lan›n›
müteakip azimkâr ellerde Avrupa mekteplerine rekabet edecek derece-i kemâle vâs›l olan mektebimizin tarih-i tesisinden bile bir çok mühendisler bî haber kalm›fl ve müessesemiz meslektafllar›n muavenetinden mahrum, yersiz
yurtsuz bir halde kalarak eski ehemmiyetini bile kaybetmek tehlikesine düflmüfltür.
Bu elim anlarda memleket ve millete
hizmeti bir mecburiyet ve vazife bilen
genç neslin, faal uzuvlar› bu hususta da
seleflerine takaddüm ederek kimsesiz
kalan mektebin tarih-i tesisini tes‘îd için
ilk ad›m›n› atm›flt›r. Bu sene ahvâl-i hâz›ra ve îcâbât-› zamân›n netâyic-i tabîiyyesinden olarak pek sâkinâne bir surette icrâ-y› tasavvur eden merâsim-i
tes‘îdin gelecek seneler için bir bafllang›ç olmak dolay›s›yla gelecek seneler
için bir bafllang›ç olmak dolay›s›yla bir
‘...Tophane'de henüz bir ay
okumam›fld›k ki, Balkan Harbi
meydâna ç›kd› ve mekteb bir
sene kapal› kald›. Balkan
Harbi'nden sonra önce
muvakkaten Dîvân Yolunda
Kondoktor Mektebi’nde, sonra
F›nd›kl›’da Faik Bey Kona¤›'nda
aç›ld›. Harb-i Umûmî'de bütün
ecnebî mektebleri taksîm
edilirken bizim hissemize
Pangalt›'daki Notürdam Dösiyon
Mektebi isâbet etmifldi. Dört
harb senesi orada geçdi.
Mütârekeyi müteâkib askerden
döndü¤ümüz zaman mektebi
oradan da ç›kar›lm›fl bulduk...’
{
Tuncay Zorlu
Yeni Mühendislerin Kula¤›na Küpe...
-Tevekkeli, Hesap Yanl›fl De¤il!....
Tesviyesini Unutmuflum
(fiaka Dergisi, Say› 4, 3 Nisan 1920)
ehemmiyet-i mümtâze bulundu¤undan
ve meslekdafllar› hiç olmazsa senede bir
kere bu vesile ile senelerce evvel terk
ederek tahattur etmedikleri talabelik
hayat›na ircâ‘-› nazara muvaffak olduklar›ndan dolay› müntesiplerinin bihak-
Ufûl
Eyvah! Zavall› kardeflim Fahri
Sen de mi tatt›n bu ac› derdi
‹nlerken pençesinde veremin,
Söndü kalbinde do¤an emelin
Olmufldun nevmîd pençeleflmekten
Fakat ölüme isti‘câl neden?
Neden? Ne için? Bu kadar erken
Ne vefa umdun sen bu ölümden?
Kesdin ümidi art›k hayattan
B›kt›n m› idi sen yaflamaktan
Tafl›n›rken elde tabutun
H›zlan›yordu kalpleri hüznün
K›rm›z› bayrak sarm›fld› seni
Matemli keder örtmüfltü onu
Kabrine indin sen yavafl yavafl
Gözlerimin ak›dd› damla damla yafl
Geçip gittin sen kara yerlere
Elemli yad›n kald› bizlere
23 Nisan 1920, Sütlüce (Ergun)
(fiaka Dergisi 5. Say›)
(Teflrihhanede) T›bbiyeli: Acaba bu tahtakurusunun ci¤erleri nerede, bir türlü bulam›yorum
(sa¤ yukar›). Cefa görmeyen dervifl, sefan›n kadrini bilmez (sa¤ afla¤›)
Mülkiyeli ve biz!.... (sa¤ en afla¤›) (fiaka Dergisi, Say› 8, 3 Haziran 1920)
k›n iftihâra haklar› vard›r. Ümit ederim
ki haleflerimizde aç›lan bu ç›¤›r› takib
ederek meslekdafllar› mektebe rabt için
her f›rsattan istifâde etsinler.
Derginin 16 fiubat 1921, Çarflamba, tarihli 16. say›s›nda yay›na daha esasl› bir
flekilde devam edilebilmesi için bir heyet
seçimi gündeme gelmifltir. Bu çerçevede
seçilen yaz› iflleri heyeti (Hey’et-i tahrîriye) Nazir Tu¤rul, Galib Refik, Nazmi Cemaleddin beylerden, idare heyeti ise
(hey’et-i idâre), sorumlu müdür( Müdîri Mes’ûl) Nazir Tu¤rul, ‹dâreci Hasan
Sabri, Veznedâr Sabit Sami beylerden
teflekkül etmifltir. Ayr›ca,
derginin sonraki say›lar›nda neler yay›mlanabilece¤i konusunda
bir anket düzenlenmesi,
bu anketlerde
ço¤unluk kaArkadafl›m›z Abdurrahman Bey taraf›ndan yap›lan merhûm Fahri Efendi'nin hastal›kl› zaman›ndaki bir krokisi. (fiaka Dergisi’nin 5. Say›s› Fahri’ye ithaf edilmifltir.)
58
zanan fikirlerin kura ile ödüllendirilmesi
de karara ba¤lanm›flt›r.
Söz konusu y›llardaki teknoloji, araç-gereçler, Mühendis Mektebi’nin sürekli
de¤iflen e¤itim mekânlar› ve bunlar›n
ö¤renciler üzerindeki etkisi, hocalar ve
özellikleri, kad›n mühendis alg›s›, mühendis adaylar›n›n potansiyel dertleri,
yeni ceza nizamnamesine karfl› ö¤rencilerin ilk defa 3 fiubat 1921’de derslere
girmeyerek greve gidifli, ancak baflar›l›
olamamalar›, ö¤rencilerin vefat eden
arkadafllar›na yazd›klar› mersiyeler (hastal›ktan hayat›n› kaybeden Fahri ve ‹smail Halim örne¤inde oldu¤u gibi), savafl koflullar›, do¤u-bat› yüzleflmesi, yeni-eski mühendis profillerinin karfl›laflt›r›lmas› gibi konular, derginin bafll›ca konular› aras›nda yer al›rlar. Ayr›ca idarecilerin, hocalar›n ve arkadafllar›n ne ölçüde elefltiriye ya da mizaha aç›k olabilecekleri, dolay›s›yla ‘hoflgörünün boyutlar›’ ve bunun aktar›l›fl ve ifade flekilleri
de buradan ç›karabilece¤imiz hususlar
aras›nda bulunuyor. fiaka Dergisi ayn›
zamanda bir fliir, edebiyat ve sanat dergisi olma özelli¤i de içeriyor. Zaman zaman bir seri halinde birbirini takip eden
bölümlerde yay›mlanan hikâyelere (Sü-
{
Tuncay Zorlu
Baz› aziz hat›ralar vard›r ki, onlar›n
ve binaenaleyh fazla tarif etme¤e de
yad› bir zevk ayn› zamanda bir hüzün veu¤raflamam.
rir. Muhterem üstad Hulusi Beyefendi ile
Tesadüfen onun Suriye valili¤i zamuhterem hocam Tahsin Bey'in fiaka'ya
man›nda ben de Suriye'de bulunmuflgeçen resimleri karfl›s›nda ne duydu¤umu
tum. Bir gün ben huzûrunda iken bir
zihnimin periflan meflguliyetleri aras›nda
çok Dürzî meflâyihi kendini ziyarete gelaraflt›rmak bulmak ve hallerimi istedi¤im
diler. Onlarla o kadar tatl› musâhabet
flekilde ifade etmek mümkün olmayacak.
ediyordu ki ihtiyar, genç bâdiyenin bu
Fakat mesle¤in büyüklerine karfl› vecîbe-i
ateflli, vakur rüesâs› yerlerinden kalk›p
hürmeti izhar için bu f›rsatdan da istifâde
oturuyor, onun hitâbelerini büyük bir
etmek isterim.
huflu ile dinliyorlard›. Orada ak sakall›
Mektebin hemen ilk mezunlar›ndan
bir ihtiyar fleyhin ona karfl› kulland›¤›
olan Hulusi Bey mektebin hayât-› siyâsiye
(bisevî? Hazretiküm) hitab› hala kulave ictimaiyesinde en yüksek mevkiyi tut¤›mda ç›nl›yor. Onlar gitti, gayet mütemufl bir zâtt›r. Hayat›n›, terceme-i hâlini
vaz› bir l›sanla bana o kabailin efkâr ve
yazabilecek halde de¤ilim. Fakat bildi¤im
adât›n›, an‘anât›n› fleyhler aras›nda kabir fley varsa Nafia Müsteflarl›¤›, Naz›rl›¤›,
râbet ve husûmetleri ve muhtelif kabiKonya ve Suriye valili¤idir. Fakat bizi hiç
leler aras›ndaki revab›t› anlatt›¤› zaman
de alakadar etmeyen bu gibi rütbe ve
anlad›m ki o vahflet-âbad›n hududsuz
mans›blarla onu meslekdafllar›m huzurundüflünen ihtiyâr ve genç hükümdarlar›da tan›tmakdan ebâ ederim.
na karfl›s›nda boyun eydiren onun ilmi
Merhum tam manas›yla merakl› bir
ve vukûfu idi. Suriye'nin belki en çok
Merhum Mühendis Hulusi Bey Efendi Meksanatkârd›. Onun ruhundaki incelik man- tebimizin Yetifltirdi¤i En Büyük Hayat Adam›. sevdi¤i merhum Türk mümessili idi. But›¤›ndaki selabet kadar kuvvetliydi. Musi- (fiaka Dergisi, Say› 23, 15 fiubat 1922)
nu o zaman Suriye'de yaflayan ve halkkî ve sanâyi-i musîka hakk›nda, çiçek yela temas edebilen herkes bilir. Mektebitifltirme ve bahçecilik hakk›nda en hurde
miz yetifltirdi¤i bu büyük adamla her
teferruata teceddüd eliyle temas etmifldi. Eski mektebimizin halde iftihar etmekde hakl›d›r.
anfisinde verdi¤i konferanslarda onun belî¤, tatl›, mûnis hiNazir Tu¤rul, fiaka Dergisi, Say› 23, 15 fiubat 1922
tabelerini duyup onu sevmemek mümkün de¤ildi Ruhundaki incelik ve hassasiyeti tamamiyle anlad›¤›m› iddia edemem
Mektebimiz Mezûnlar›n›n "‹statistik" Cedveli
59
{
Tuncay Zorlu
Bir Mektup
Mühendis lisan›yla îlân-› aflk (Bir mühendisin dilinden aflk ilan›)
Ey kuvve-i zindemi tevlîd eden cevher (ey bana yaflama gücü veren
mücevher)!
Vapurda enzâr›m›z (bak›fllar›m›z) tesâdüm etmiflti (kesiflmiflti). Bir tebessümünüzle muvâzenetimi (dengemi) kaybettim. Kemâl-i sür‘atle (son
sürat) i‘tirâf-› muhabbet (sevgimi itiraf) ediyorum. Bu ta‘cîli (ani durumu)
i‘tâ eden (ortaya ç›karan) câzibe-i cemâlinizdir (yüzünüzün güzelli¤idir).
Muharrikini tebdîl etti¤iniz (harekete geçirdi¤iniz) kuvve-i ile'l-merkeziyye-i aflk (merkezi aflk kuvveti) bundan sonra saha-i seyrinizde deverân etmemi (etraf›n›zda dolaflmam›) emrediyor. Beni bu muz’ic (s›k›nt› veren)
dertten kurtaracak ittihâdd›r (bir araya gelmemizdir). ‹ttihâd edelim (bir
araya gelelim). Ben sizin tâbi‘-i gayr-› munkat›‘›n›z olay›m (kesintisiz olarak size tabi olay›m). Müfltaklar›n›z› (türevlerinizi) mahv edeyim, s›f›ra
müsâvî (eflit) k›lay›m. Sizi a‘zamî bir muhabbetle seveyim. Hatt-› mümâss-› muhabbetimi (aflk›m›n te¤et çizgisini) ufka tevcîh edeyim (yönelteyim). Benim baflka bir nokta-i in‘itâf›m (bükülme noktam) yok ki…
Sevdam›n a‘zamî oldu¤una bu delîl kâfî gelmesin... Elastikiyetten
mahrum olan kalbim inkiflâfa (genifllemeye) ma‘rûz kal›yor. Rica ederim
size mahrûti'fl-flekl (konik) bir kalbini takdîm eden bu biçâreyi reddetmeyiniz. Bir kalb ki beher (her) santimetre muka‘ab› (küpü) 10000 kilogram
sevdâya mütehammil (dayan›yor). Hay›r hay›r, dereceden ârî (yoksun) bir
kavis (yay), kavisden ârî (yays›z) bir zâviye (aç›), zâviyesiz (aç›s›z) bir müselles (üçgen), müsellessiz (üçgensiz) bir hirâm (piramit) tasavvuru mümkün ise benim de sizden tebâ‘udüm (uzak kalmam) mümkün olur. Benden
kaçmay›n›z. Sizi hatt-› mücânib (asimptot) gibi nâ-mütenâhîye (sonsuza)
kadar ta‘kîb edeyim. fiimdilik tefâzulî (lütufkar/diferansiyel) iltifât›n›z bu
müfltâka (sevdal›ya) kâfîdir. Fakat bir gün bu lutfu itmâm edece¤inizi (tamamlayaca¤›n›z›) va‘ad ediniz güzelim!...
Hâce-i Muhterem
Hasan Tahsin Bey Merhûm
(fiaka Dergisi, Say› 23, 16 fiubat 1922)
heyla, Teselli, Mehmed iken oldu Yuvan, Dalga, Çöp, Bir Bûse ‹çin, Bayra¤›m, Göz A¤r›s›, Hakiki bir Mizah, Vak‘a
m› Hadise mi? Genç Mühendislere K›ssadan Hisse, Yirmi Sene Sonra, Çobanlar
Da¤›nda, Nihad’›n Hayat-› Hicran›ndan,
Sahte Ye¤en, Defterimdeki Masal, Yasl›n›n Derdi, Pençe, Küçük Baba, Aziz Kardefl, Bize Düfltü, Öksüz Yer gibi), ço¤unlukla aflka dair fliirlere, aflk›n mühendisli¤e ait kavramlarla aktar›m›na da yer veriyor.
Derginin içerdi¤i karikatürler ve resimler,
nisbeten amatörce ele al›nan di¤er hu-
suslara göre daha zengin ve baflar›l› gözükürler. Bunlar aras›nda Mühendishane
hocalar›ndan Merhamet, Kerim, Reflid,
Salim ve Salih Murad’›n; ö¤rencilerden
Fehmi, R›fat, Adli, Tahsin, Ruhi, Dimitri,
H›ranet, Reflad, fiefik, Galib, Jozef, Adnan, Necid ve Salahaddin’in resimleri
öne ç›kar. Ayr›ca Galib Bey'in ‘Han›mlar
topografya ameliyat›na ifltirâk ederse’,
Ekrem Bey'in ‘Genç Mühendislerin Kula¤›na Küpe’ isimli karikatürleri de fiaka'daki en baflar›l› çal›flmalar aras›nda
yer al›r.
fiaka Dergisi’nde Mühendislik Mektebi
(3) fiaka Dergisi, Say› 20, 3 Temmuz 1922.
60
mezunlar›n›n istatistik cetvelleri tutulmufl, vefat edenlerin say›s› verilmifltir.
Ayr›ca okulun artan ve eksilen ö¤retim
y›l› meselesine aç›klamalar getirilmifltir.
Yandaki verilen tablo bu konuda önemli bilgiler verir(3).
Ayr›ca tablonun alt›ndaki malumat bölümünde, 5 sene olarak bafllayan e¤itim
süresinin zaman içerisinde önce 6, sonra
da 7 seneye ç›kart›ld›¤› ve daha sonra ise
tekrar 6’ya indirildi¤i belirtilirken, mektebin aç›l›fl›nda öncelikle Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn'a daha sonra da
Nâfia Nezâreti'ne devredildi¤i belirtil-
{
Tuncay Zorlu
olanlar 104, Anadolu ve Arabistan’l› olanlar 104, K›r›m, Bulgaristan ve Girit’li olanlar ise 19
olarak verilmifltir (4).
Mühendis Mektebi’nin yeri dönemin flartlar› yüzünden s›k s›k
de¤iflmifltir ve e¤itim farkl› mekânlarda kesintilerle devam ettirilmifltir. Zira derginin 20. say›s›nda fierefeddin Kerim taraf›ndan ‘Musahabe’ bölümünde
kaleme al›nan ‘Mektebden Ayr›l›rken’ isimli yaz› bu duruma
aç›kl›k getirmektedir :
‘...Tophane'de henüz bir ay
okumam›fld›k ki, Balkan Harbi
meydâna ç›kd› ve mekteb bir
sene kapal› kald›. Balkan Harbi'nden sonra önce muvakka(fiaka Dergisi, 16 Temmuz 1922)
ten Dîvân Yolunda Kondoktor
Mektebi’nde, sonra F›nd›kl›’da
Faik Bey Kona¤›'nda aç›ld›.
Muhterem Muallimlerimiz
Harb-i Umûmî'de bütün ecnebî
1. Burhaneddin Ferid Bey (Elektrik Muallimi)
2. Mustafa Salim Bey (Mihanik-i Riyazi, Temami, mektebleri taksîm edilirken bizim hissemize Pangalt›'daki
Tefazuli Muallimi)
3. Burhaneddin Bey (Hidrolik, Kargir Köprüler...) Notürdam Dösiyon Mektebi
isâbet etmifldi. Dört harb sene4. Müdür Nuri Bey
si orada geçdi. Mütârekeyi mü5. Ahmed Cevdet Bey (Topo¤rafya)
teâkib askerden döndü¤ümüz
6. Fikri Bey (Mukavemet, Demir ve Ahflap
zaman mektebi oradan da ç›kaKöprüler)
7. Mehmed fiükrü Bey (Malzeme-Ders Nezareti) r›lm›fl bulduk. Bir iki ay tezebzübden sonra nihâyet mekteb
8. Reflid Bey (Resim)
yine ilk ç›kd›¤› yere, Hal›c›o¤9. Ziya Bey (Kargir ve Ahflap ‹nflaat-Tersimiye)
lu'na avdet etdi. Henüz çilemiz
10. Akil Bey (Hendese)
dolmam›fl olacakd› ki iki sene
11. Hasan Bey (Resm-i Hatti)
evvel oras›n› da ‹ngilizler iflgâl
12. Salih Murad Bey (Hikmet)
etdi. Bu defa daha elîm bir buh13. Dahiliye Müdürü Yusuf Razi Bey
rân geçirdikden sonra bin müfl14. Ahmed As›m Bey (Usul-i Ameliyye-i ‹nflaat)
kilât içinde Y›ld›z'a, flimdiki
15. Abbas Bey (Usul-i Ameliyye-i ‹nflaat
mektebimize yerleflebildik. On
Muavini)
senede befl binâ de¤ifldirmek
(fiaka Dergisi, Temmuz 1922)
mektebi o kadar derinden sarsd› ki baflka bir mekteb buna tagayrimüslim oldu¤u, bunlardan 47’sinin
hayat›n› kaybetmifl bulundu¤u belirtil- hammül edebilir miydi? Bunu flübheli
mektedir. Toplamda 396 mühendisin görüyorum...3 Temmuz 338 (3 Temmekânsal da¤›l›m›na gelince; ‹stanbullu muz 1922).
olanlar 127, Trakya ve Makedonyal› fierefeddin Kerim
Mühendis Ç›kan Arkadafllar›m›z
1. Muallim Mimar Hasan Bey
2. Hasan Rami Efendi
3. ‹hsan Hamdi Efendi
4. Ahmed ‹rfan Efendi
5. Ekrem Kâz›m Efendi
6. Mehmet Fehmi Efendi
7. ‹brahim Rahmi Efendi
8. Müeyyed Efendi
9. ‹kbal Efendi
10. Ali Efendi
11. Kemal Said Efendi
12. fiefik Efendi
13. Sadi Efendi
14. Server Orhan Efendi
15. Ömer Lütfi Efendi
16. Cevad Efendi
17. Muammer Efendi
mektedir.
Bu bilgilerin yan› s›ra, mektepten o döneme kadar mezun olan mühendislerden 384’ünün Müslüman 12’sinin ise
61
i t ü vakf› dergisi
{ İTÜ’den haberler
‹stanbul Teknik Üniversitesi: Bir Bilim An›t›n›n 239. Y›l›
‹stanbul Teknik Üniversitesi, kuruluflunun 239. y›l›n› Geleneksel ‹TÜ Günü tören ve flenlikleriyle kutlad›.
‹ki gün süren etkinliklerde, meslekte 40, 50 ve 60 y›l›n› dolduran mezunlarla, ‹TÜ’de 30, 40 ve 50
hizmet y›l›n› dolduran mensuplara an› plaketi; yapt›klar› ba¤›fllarla ‹TÜ’nün çok say›da projesinin
hayata geçirilmesine katk›da bulunan kifli ve kurulufllara Alt›n Ar› ve Gümüfl Ar› Ödülü verildi.
‹stanbul Teknik Üniversitesi’nin 239.
Y›l›, mezun ve mensuplar›n kat›ld›¤›
‹TÜ Günü’nde coflkuyla kutland›. ‹TÜ
Ayaza¤a Yerleflkesi Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde düzenlenen
plaket töreni, Yerleflkeyi kapsayan
geziler ve alanlardaki renkli etkinliklerle kutlanan ‹TÜ Günü’nde yüzlerce
mezun, y›llar sonra tekrar mezun olduklar› üniversitenin havas›n› soluman›n mutlulu¤unu, üniversitenin ulaflt›¤› düzeyi görmenin gururunu yaflad›lar.
‹TÜ’nün 239. kurulufl y›ldönümü nedeniyle düzenlenen ve iki gün süren
geleneksel ‹TÜ Günü’nde, meslekte
40, 50 ve 60 y›l›n› geriden b›rakan mezunlarla, ‹TÜ’de 30, 40 ve 50. Hizmet
Y›l›’n› dolduran mensuplara plaket
verildi.
‹TÜ’nün son y›llarda her alanda yapt›¤› at›l›mlara, yapt›klar› ba¤›fllarla katk›da bulunan kifli ve kurulufllara da her
y›l ‹TÜ Günü’nde oldu¤u gibi Alt›n Ar›
ve Gümüfl Ar› Ödülleri verildi.
‹TÜ Günü’nde Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin’in aç›l›fl konuflmas›n›n
yan› s›ra, meslekte 60 y›l›n› dolduran
mezunlar ad›na Dr. Do¤an Tekeli,
‹TÜ’de 40 y›l›n› dolduran mensuplar
ad›na Prof. Dr. Hasan fiener, meslekte
50 y›l›n› dolduran mezunlar ad›na
Yük.Müh. Mehmet Bildirici, ‹TÜ’de 50
y›l›n› dolduran mensuplar ad›na Prof.
Dr. Nigan Bayaz›t, meslekte 40 y›l›n›
dolduran mezunlar ad›na Dr. Hüsamettin Kavi, ‹TÜ’de 40 y›l›n› dolduran
mensuplar ad›na Prof. Dr. Abdurrahman Satman ve ‹TÜ Mezunlar Konseyi ad›na Erol Bilecik birer konuflma
yapt›.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin konuflmas›nda, 239. ‹TÜ Günü’nde
mezun ve mensuplarla bir arada olmaktan duydu¤u gururu belirterek “
‹TÜ bir bilim an›t›d›r. Kuruldu¤undan
bu yana bilimsel, sosyal ve ekonomik
geliflmelere ›fl›k tutar. Ülkemizin ulusal
hazinesidir. Gelece¤i flekillendirmifltir;
zorluklara direnmifltir. ‹TÜ, baflar›d›r.
Çat›s› alt›ndakilere baflar›lar, dostluklar ve an›lar hediye etmifltir. Hayat arkadafllar›yla tan›flt›rm›flt›r. Ayr›cal›k kazand›rm›flt›r. Onurlu bir yaflam sunmufltur…” dedi. ‹TÜ’nün geride b›rak›lan 239 y›l içinde kendisinden beklenen görevleri ve yüklendi¤i sorumluluklar› büyük bir özveri ve baflar›yla
yerine getirdi¤ini vurgulayan Rektör
fiahin, ‹TÜ’nün, ülkemizin Dünya
Üniversitesi olma vizyonu do¤rultusunda e¤itim ve araflt›rma atyap›s›nda yap›lan at›l›m ve yat›r›mlarla, topluma do¤rudan katk› sa¤layan projeler, sanayi ve dünya üniversiteleri ile
yap›lan iflbirli¤i çal›flmalar› hakk›nda
bilgi aktard›. Rektör Prof. Dr. fiahin,
konuflmas›n› “Yaflam›m›n ‹TÜ çat›s›
62
alt›nda bafllad›¤›na inanan bir ‹TÜ’lü
ve 2008’den bu yana bu üniversitenin
Rektörü olarak söz veriyor; 239. y›ldan
gelece¤e tarih düflüyorum: Cumhuriyetimizin ayd›nl›k yüzü olan ‹TÜ; daha
büyük hedeflere daha büyük bir kararl›l›k ve azimle yürüyecek, yapt›¤› her
çal›flmayla öncü olmaya, dünyay› flekillendirecek bilgi ve birikime sahip,
cesur ve ülke sevgisiyle dolu mezunlar
yetifltirmeye devam edecektir. As›l
önemlisi ise ‹TÜ, tüm bunlar› yaparken Atatürk’ün izinden yürümekten
asla vazgeçmeyecektir.” diyerek tamamlad›.
Törende, her y›l ‹TÜ Günü’nde verilen ve son bir y›l içinde ‹TÜ’ye yapt›klar› ba¤›fllarla, çok say›da projenin
hayata geçirilmesini sa¤layan kifli
ve kurulufllara geleneksel Alt›n Ar›
ve Gümüfl Ar› Ödülleri da¤›t›ld›.
‹ki gün süren kutlama program› kapsam›nda 25 May›s 2012 Cuma günü,
meslekte 60 y›l›n› dolduran 1952 Haziran-Eylül ve 1953 fiubat dönemi
mezunlar› ile ‹TÜ’de 30-40 ve 50 hizmet y›l›n› dolduran mensuplar plaket ald›. 26 May›s 2012 Cumartesi
günü ise meslekte 40 ve 50 y›l›n›
dolduran 1962 Haziran-Ekim, 1963
fiubat, 1972 Haziran-Ekim, 1973 fiubat dönemi mezunlar›na an› plaketi
verildi.
Mezun ve mensuplar için 75. Y›l Ö¤-
renci Sosyal Merkezi’nde Geleneksel ‹TÜ Günü Ö¤le Yeme¤i, dileyen mezunlar için
‹TÜ’ye kazand›r›lan yeni fiziksel mekânlar, yürütülmekte
olan inflaat çal›flmalar› ve yeni projelerin tan›t›m›n›n yap›ld›¤› Kampüs Turu, Geleneksel
Uçurtma fienli¤i, çocuklara
yönelik çeflitli aktiviteler günü renklendiren di¤er etkinliklerdi.
‹TÜ Günü kutlamalar› çerçevesinde tüm fakülteler, ayr›ca
kendi bünyelerinde düzenledikleri etkinliklerde mezun ve
mensuplar›yla
buluflarak
meslekte 20 ve 30 y›l plaketi
verdiler.
239. Y›l ‹TÜ Günü nedeniyle
mezun ve mensuplar 26 May›s akflam› da ‹TÜ Gecesi’nde
bir araya geldi. Four Seasons
Hotel Bosphorus’ta gerçeklefltirilen gecede ‹TÜ TDMK mezunu Alt›n K›zlar grubu ile sanatç› Fatih Erkoç sahne ald›. Mezunlar ad›na konuflmalar (Soldan sa¤a): Dr. Y. Mim. Do¤an Tekeli, Y. Müh. Mehmet Bildirici,
Dr. Hüsamettin Kavi, Prof. Dr. Nigan Bayaz›t, Prof. Dr. Hasan fiener, Prof. Dr. Abdurrahman Satman.
‹TÜ TMDK Oda Orkestras›
Konseri
fief: Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin
fief O¤uzhan Balc› yönetimindeki ‹TÜ Türk Mus›kisi Devlet Konservatuvar› Oda Orkestras›’n›n, Solist TMDK Müdürü Prof. Dr. Cihat Aflk›n’la verdi¤i konserler ve konserde seslendirdikleri eserler, dinleyenleri müzi¤in büyülü
evreninde yolculu¤a ç›kar›rken, konuklara bir de sürpriz
yaflatt›. Solist Cihat Aflk›n, konsere bafllamadan önce ‹TÜ
TMDK’n›n 2011-2012 sezonunda Türkiye’nin müzik e¤itimi
veren en iyi kurumu seçildi¤ini belirterek, önümüzdeki
ö¤retim y›l›ndan itibaren, ‹TÜ’deki tüm mühendislik-mimarl›k ö¤rencileri için Konservatuvar’da yan dal program› bafllatacaklar› vurgulad› ve bu ö¤rencilerden biri olarak, Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin’i orkestray› yönetmesi için sahneye davet etti. Rektör fiahin, birkaç dakika
yönetti¤i orkestradaki flef performans› ile herkesi flafl›rtsa
da, “Uzun y›llard›r kalbim hiç bu kadar heyecanla atmam›flt›. Atatürk, ‘Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz; hatta cumhurbaflkan› olabilirsiniz; fakat
sanatç› olamazs›n›z’ derken ne kadar do¤ru söyledi¤ini bir kez daha anlad›m.” dedi.
63
‹TÜ Alt›n Ar› 2012 Ödülü
Ali A¤ao¤lu, ARI Teknokent A.fi.,
Denizcilik Fakültesi Sosyal Yard›m
Vakf›, Elginkan Vakf›, Y.Müh. Erol
Bilecik, Dr. Erol Üçer, Kültürel, Sosyal ve Sa¤l›k Tesisleri ‹nflaa ve ‹flletme A.fi., Y. Müh. O¤uz Gürsel, Rocwell Otomasyon Tic. A.fi., Trakya
Döküm, Türk Telekomünikasyon
Afi., Uzmar Uzman Deniz San. ve
Tic. A.fi., Vestel Digital Üretim San.
Tic. A.fi.
‹TÜ Gümüfl Ar› 2012 Ödülü
Prof. Dr. Ahmet Sa¤lamer, Baymak
Makina San. Tic. A.fi., BM Mühendislik ve ‹nflaat A.fi., Bolu
Çimento San. A.fi., Y.Müh. Cahit ‹dil, Çanakkale Kalebodur
Seramik San. A.fi., ‹brahim
Bodur Kaleseramik E¤itimSa¤l›k ve Sosyal Yard›m Vakf›,
Ç›tak Sigorta Acente A.fi., Çolako¤lu Metalurji A.fi., Densan Deniz
Nakliyat› San. ve Tic. A.fi., Dünya
Denizcilik ve Tic. A.fi., Ericom Telekomünikasyon ve Enerji Teknolojileri A.fi., Ford Otomotiv San. A.fi.,
Güral Vitrifiye, Müh. ‹brahim Mazman, ‹nce Denizcilik Tic. A.fi. ve Çal›flanlar›, ‹TÜ Denizcilik Fakültesi
1985 Y›l› Mezunlar›, Dr. Keskin Keser, Koray ‹nflaat A.fi., Maersk Denizcilik A.fi., Y.Müh. Do¤an fiahin,
Mediha Özer, Mehmet Yi¤it fiardan,
OHM Rock Solid Images, Y. Müh.
Mim. Onur Özsoy, Paradigm, Siemens A.fi., Taflk›flla E¤iim ve Kültür
Derne¤i ve Tülin Gediktafl.
64
239. YIL
65
itü vakfı dergisi
Rektör Prof. Dr. fiahin
Baflbakan Erdo¤an’la
Görüfltü
Baflbakan Recep Tayyip Erdo¤an, ‹stanbul Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin’i Dolmabahçe Saray›’ndaki Baflbakanl›k Ofisi’nde kabul etti. Resmi ziyaret kapsam›nda gerçeklefltirilen görüflmede, Rektör Prof. Dr. fiahin’e
Rektör Dan›flman› Prof. Dr. Tahsin Yomral›o¤lu da efllik etti.
Prof. Dr. fiahin, Baflbakan Erdo¤an’a ‹TÜ’de son y›llarda bilim
ve teknolojide yaflanan geliflmeler ve kampus alanlar›n›n iyilefltirmesi projesiyle ilgili detayl› bilgiler verdi. Prof. Dr. fiahin, akademisyenlerin dan›flmanl›¤›nda ö¤rencilerin ulusal ve
uluslararas› düzeyde baflar› kazanan projeleri, Ar-Ge projeleri, Teknokent ve Dijital Türkiye Üssü yat›r›mlar›yla ‹TÜ’nün
uluslararas› iliflkileri hakk›nda bilgi arz etti.
Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin’e K›r›m’dan
“Fahri Doktor” Unvan› Verildi
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin’e, K›r›m Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi taraf›ndan,
yüksekö¤retime uluslararas› düzeyde sa¤lad›¤› katk›lar ve iki üniversite aras›nda kurulan
iflbirli¤inden dolay› “Fahri Doktor” unvan› verildi.
K›r›m Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi, ‹stanbul
Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin’e “Fahri Doktor” unvan› verdi. Prof. Dr. Muhammed
fiahin’e “Fahri Doktor” unvan› yüksekö¤retime uluslararas› düzeyde sa¤lad›¤› katk›lardan ve iki üniversite aras›nda kurulan iflbirli¤inden dolay› verildi.
K›r›m Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi taraf›ndan
“Fahri Doktor” unvan›na lay›k görülen ‹TÜ Rektörü Prof.
Dr. Muhammed fiahin, törende yapt›¤› “Teflekkür Konuflmas›”nda, kuruluflundan bu yana Türkiye’nin imar
ve modernizasyonuna büyük katk›lar veren ‹TÜ’nün bir
dünya üniversitesi olarak birçok proje ile Uluslararas›
Yüksekö¤retim’e katk› vermeye devam edece¤ini söyledi. ‹TÜ ile K›r›m Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi
aras›nda 2011 y›l›nda imzalanan iflbirli¤i anlaflmas›na
de¤inen fiahin, “‹ki üniversite aras›ndaki iliflkiler, ‹TÜ Mimarl›k Fakültesi Mimarl›k Bölümü'nden ö¤retim üyeleri
ve 36 ö¤rencinin ziyareti ile bafllad›. Bu gezi s›ras›nda yap›lan araflt›rmalar ve görüflmeler ile projeler gelifltirildi.
Bu kapsamda K›r›m Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi
bünyesinde yap›lmas› planlanan 700 kiflilik Ö¤renci Yurtlar›, Spor Merkezi, Kongre Merkezi ve E¤itim birimlerinden oluflan “Türk-Slav Gençlik Merkezi” üzerine ö¤renci
fikir projelerinin haz›rlanmas› oldu. ‹TÜ Mimarl›k Fakültesi’nde ö¤rencileri taraf›ndan projeler çizildi.”dedi.
Konuflmas›n›n sonunda K›r›m Mühendislik ve Pedagoji
Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fevzi YAKUBOV’a ve Se-
nato Üyelerine “Fahri Doktor” unvan› için teflekkür eden
fiahin, “Bana bu unvan ile büyük onurlar bahflettiniz. Bu
unvan› büyük gurur ile tafl›yaca¤›ma de¤erli konuklar›m›z önünde söz veriyorum.”dedi.
Rektör fiahin’in konuflmas›n›n ard›ndan K›r›m Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fevzi Yakubov, ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin’e “Fahri
Doktor” unvan›n› takdim etti.
Türkiye’den T.C. Baflbakan› Say›n Recep Tayyip Erdo¤an’›n ard›ndan bu üniversiteden “Fahri Doktor” unvan›
alan ikinci kifli ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin
oldu.
66
itü vakfı dergisi
‹TÜ Rektörü, Avrupa Teknik ve
Araflt›rma Üniversiteleri Birli¤i
Yürütme Kurulu’na Seçildi
‹TÜ Rektörü Bosna ve
Kosova’da Ziyaretlerde
Bulundu
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, Avrupa’n›n
en önemli mühendislik üniversitelerinin yer ald›¤›
Avrupa Teknik ve Araflt›rma Üniversiteleri Birli¤i
(CESAER) Yürütme Kurulu’na seçilen dört kifliden biri
oldu.
Merkezi Belçika’da bulunan Birlik’te, Avrupa’n›n en iyi
altm›fl mühendislik üniversitesi yer al›yor. Avrupa
Teknik ve Araflt›rma Üniversiteleri Birli¤i (CESAER)’nin
8-9 Mart 2012 tarihlerinde Brüksel’de gerçeklefltirdi¤i
Genel Kurul’da yeniden oluflturulan dört kiflilik
Yürütme Kurulu’na Türkiye’den ilk kez ‹TÜ Rektörü
Prof.Dr. Muhammed fiahin seçildi.
Rektör Prof. Dr. fiahin, bu görevle sadece ‹TÜ’nün
de¤il, Türkiye’nin de ad›n›n karar verici kurulda yer
almas›n› sa¤lad›. Böylece Türkiye’ye, baflkanl›k yolu da
aç›lm›fl oldu. Avrupa’n›n en iyi mühendislik üniversitelerinin aras›nda Türkiye’den bir üniversitenin yer
almas›n›n gurur verici oldu¤unu belirten fiahin, “‹TÜ
Rektörü olarak bu önemli göreve getirilmifl olmamda,
son iki y›ld›r görev yapt›¤›m Avrupa Teknik ve
Araflt›rma Üniversiteleri Birli¤i’nde, Üniversitelerde
Araflt›rma ve Strateji Yönetimi” konusunda yapt›¤›m›z
katk›lar çok etkili oldu. Oy birli¤iyle göreve getirildim.
Bu sadece üniversitemiz için de¤il Türk yüksek ö¤retimi ve ülkemiz için de çok önemli bir geliflmedir.” dedi.
Prof. Dr. fiahin, Avrupa Komisyonlar›nda düflünce
kurulufllu¤u görevini de yürüten Avrupa’daki Teknik ve
Araflt›rma Üniversiteleri Yönetim Kurulu Üyeli¤ine iki
y›l önce Türkiye’den ilk seçilen rektör olmufltu.
CESAER Yürütme Kurulu'nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi'nin d›fl›nda Norveç Bilim ve Teknik Üniversitesi,
Torino Politeknik Üniversitesi ve Delft Teknik Üniversitesi yer al›yor.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin Bosna ve Kosova’da ikili görüflmelerde bulundu. Rektör Dan›flman›
Doç. Dr. Yunus Kalkan’›n efllik etti¤i ziyarette, Uluslararas› Bosna Üniversitesi eski Rektörü Prof. Dr. Hilmi Ünlü,
Rektör Vekili Doç. Dr. Serdar Öztürk ve Uluslararas› Burç
Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Padem ile iki üniversite aras›ndaki e¤itim ve araflt›rma iflbirlikleri görüflüldü. Rektör Prof. Dr. fiahin’in bir sonraki dura¤› Saray
Bosna Devlet Üniversitesi oldu. Burada Rektör Prof. Dr.
Faruk Caklovica taraf›ndan karfl›land›. Saray Bosna’da
Sareyova Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Rektörü Prof.
Dr. Ejuo Ganic ile de görüflen fiahin, yo¤un ziyaret program›na Kosova ile devam etti. Türklerin yo¤un olarak yaflad›¤› Prizren flehrinde Kosova Kamu Yönetimi Bakan›
Mahir Ya¤c›lar, Meclis Baflkan Yard›mc›s› Enis Kervan,
Avrupa Politeknik Üniversitesi Mütevelli Heyeti Baflkan›
Yalç›n Koçak ve Türk Delegasyonu Temsilcisi Albay Ahmet Çelik ile bir araya geldi.
Ziyaretinin son gününde Prizren’deki Avrupa Politeknik
Üniversitesi ö¤rencileriyle bir araya gelen Rektör Prof.
Dr. fiahin, ‹TÜ’deki Ar-Ge çal›flmalar› ile ilgili ö¤rencilere seminer verdi. Kosova Milli E¤itim Bakan› Dr. Rame
Buja, Türkiye Büyükelçisi Songül Ozan ve Kamu ‹flleri
Bakan› Mahir Ya¤c›lar’› makamlar›nda ziyaret eden fiahin, e¤itim ve araflt›rma alan›nda ortakl›k yapabilecek konular üzerinde görüfl al›flveriflinde bulundu.
67
itü vakfı dergisi
{
İTÜ’den haberler
Ali A¤ao¤lu Elektrikli Otomobilini
Ar-Ge Çal›flmalar› ‹çin ‹TÜ’ye Ba¤›fllad›
Ali A¤ao¤lu, ‹TÜ’nün elektrikli araç için yürütmekte oldu¤u Ar-Ge
çal›flmalar›nda kullan›lmak üzere, elektrikli otomobili Tesla Roadster’›
‹TÜ’ye ba¤›fllad›.
Ali A¤ao¤lu, elektrikli araçlar konusunda fark›ndal›k yaratmak amac›yla 2010 y›l›n›n Temmuz ay›nda Türkiye’ye
getirtti¤i ilk elektrikli otomobil Tesla Roadster’› ‹TÜ Makina Fakültesi’ne ba¤›fllad›. ‹TÜ’de düzenlenen törenle
Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin’e teslim edilen araç,
fakültenin elektrikli araç araflt›rmalar›nda kullan›lacak.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, Rektör Yard›mc›lar› Prof. Dr. Ahsen Özsoy, Prof. Dr. Derin Ural, Prof. Dr.
M. Fevzi Ünal, Genel Sekreter Nevzat Özkök, akademisyenler ve elektrikli araçlarla ilgili çal›flan ö¤rencilerin kat›ld›¤› törende konuflan Ali A¤ao¤lu, Tesla Roadster’› çok
önemsedi¤i elektrikli araçlar konusunda fark›ndal›k yaratmak amac›yla sat›n ald›¤›n› hat›rlatarak, “Tesla’y› almaya karar verdi¤imde amac›m, dikkatleri elektrikli araçlara çekmekti. Yak›n gelecekte herkes bu tip araçlar kullanacak. Temiz enerjiyle çal›flan her türlü teknolojinin
desteklenmesini ve teflvik edilmesini istiyoruz. ‹TÜ'yü
sizlere anlatmama gerek yok. Türkiye'de Ar-Ge'ye çok
ciddi katk›lar yapan, endüstri ile iliflkileri çok kuvvetli bir
üniversitedeyiz. Bu araba, ‹TÜ'deki çal›flmalara ufac›k bir
katk› sa¤lasa amac›na ulaflm›fl olacak. ‹TÜ'deki çal›flma
azmi, heyecan ve flevkle bunun çok daha fazlas›n›n olaca¤›n› düflünüyorum" dedi.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin ise konuflmas›nda; ‘‘Say›n A¤ao¤lu, bu ba¤›flla gelece¤in teminat› gençlere ne kadar güvendi¤ini bir kez daha kan›tlad›. Türkiye’nin ilk helikopteri, ilk hidrojen teknesi, ilk küp uydusu,
ilk günefl teknesi gibi birçok ilkine imza atan üniversitemiz, elektrikli araç çal›flmalar› konusunda da hakl› bir
üne sahip. Türkiye’nin ilk elektrikli minibüsü, ilk insans›z
elektrikli arac› yine Makina Fakültemize ba¤l› Mekatronik
E¤itim ve Araflt›rma Merkezi’nde tasarland›. Üniversitemize hediye edilen Tesla Roadster’›n elektrikli araçlar
üzerine yap›lacak Ar-Ge çal›flmalar›na büyük
katk›lar sa¤layaca¤› inanc›nday›m’’ dedi.
Prof. Dr. fiahin,
tüm uluslararas› yüksekö¤retim a¤lar›nda
baflar›yla temsil
edilen, Türkiye’nin teknoloji
üssü olma yolunda
emin
ad›mlarla ilerleyen
‹TÜ’nün,
bugüne kadar üniversiteye maddi ve manevi destek veren hiç kimseyi yan›ltmad›¤›n› söyledi.
Teslim töreninin ard›ndan Prof. Dr. Muhammed fiahin,
Ali A¤ao¤lu'nun model araba koleksiyonu için dünyada
100 adet üretilen Ferrari 458 modelini hediye etti.
Tesla Roadster: 100 kilometreye 3,7 saniyede ç›kan Tesla Roadster, s›f›r karbon emisyonuna sahip bir araç. 450
kilograml›k lityum-iyon pillerle 288 beygirlik güç üretimi
gerçeklefltiren Tesla, kilometrede 2,5 kuruflluk elektrik tüketiyor. ‹ki kap›l› ve üstü aç›labilen arac›n bataryalar› 3,5
saatte flarj ediliyor ve 365 kilometrelik menzile kadar ç›kabiliyor. Tesla Roadster, yavafllad›¤›nda ise elektrik
enerjisini bataryaya çevirerek tasarruf sa¤l›yor. Tesla
Roadster’da motor ya¤›, egzoz ve flanz›man gibi tipik
araç özellikleri bulunmuyor. Araç çal›flt›¤› s›rada motor
sesi duyulmuyor.
68
itü vakfı dergisi
‹ngiltere Devlet Bakan›
David Willets
‹TÜ’yü Ziyaret Etti
Türkiye’nin Dünya
Üniversitesi:
‹TÜ 2008-2012
‹ngiltere’nin Üniversiteler ve Bilimden Sorumlu Devlet
Bakan› David Willets ‹TÜ’yü ziyaret etti. ‹TÜ’de yap›lan
çal›flmalardan çok etkilenen Willetts, “‹TÜ gibi bir dünya
üniversitesinin ‹ngiltere’de kampüs açmas›n› çok isteriz”
dedi.
Türkiye’ye ilk kez resmi ziyaret gerçeklefltiren ‹ngiliz Bakan’a ‹ngiltere’nin önemli üniversitelerinden on alt› rektör ve rektör yard›mc›s›n›n yer ald›¤› bir heyet efllik etti.
Bakan Willets, ‹stanbul Teknik Üniversitesi’nde Rektör
Prof. Dr. Muhammed fiahin, Rektör Yard›mc›lar› Prof. Dr.
Derin Ural ve Prof. Dr. M. Fevzi Ünal taraf›ndan karfl›land›.
Türkiye’nin ilk hidrojen teknesi, ilk küp uydusu, ilk günefl
teknesi ile mikro uydu, insans› robotlar ve günefl arabas›
projelerini yak›ndan inceleyen Bakan, projelerde çal›flan
ö¤rencilerden bilgi ald›. Projelerden çok etkilendi¤ini gizlemeyen Bakan Willets, “Ö¤rencilerin gözlerindeki flevk
ve heves üniversitede yap›lan tüm ifllere yans›m›fl.
‹TÜ’nün son y›llarda yapt›¤› Ar-Ge çal›flmalar›, uluslararas› görünümü, endüstri ile iliflkileri çok etkileyici.” dedi.
Projeleri ziyaretinin ard›ndan ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, ‹ngiliz heyete, ‹TÜ’de yap›lan çal›flmalar› anlatt›¤› bir sunum gerçeklefltirdi. Aktar›lanlar› dikkatle dinleyen Bakan David Willets, “‹TÜ gibi her türlü uluslararas› yüksek ö¤retim a¤lar›nda baflar›yla temsil edilen
bir dünya üniversitesinin ‹ngiltere’de kampüs açmas›n›
çok isteriz. Bununla ilgili her türlü deste¤i vermeye haz›r›z.” diye konufltu.
Yap›lan görüflmelerde, Türkiye ve ‹ngiltere aras›nda ortak anlaflma say›s› ve de¤iflime kat›lan ö¤renci say›s›n›n
di¤er Avrupa üniversitelerinden daha düflük oldu¤una
dikkat çekildi. Türk ve ‹ngiliz heyet ikili anlaflmalar›n art›r›lmas› için ortak çal›flmalar yapma karar› ald›.
‹stanbul Teknik Üniversitesi 2008-2012 dönemi çal›flmalar› “Türkiye’nin Dünya Üniversitesi, ‹TÜ 20082012” ad› alt›nda kitap olarak yay›mland›.
Kitab›n “Önsöz”ünde belirtildi¤i flekliyle; Teknik ö¤retimde 239 y›l› aflan parlak geçmifli, ça¤dafl e¤itim ortam›, güçlü akademik kadrosuyla, Türkiye’nin öncü kurumu ‹TÜ’nün, 2008-2012 döneminde yapt›¤› at›l›mlar›
sergileyen bu kitap, 25 bin ö¤rencisi, 4 bin çal›flan› ve
100 bini aflk›n mezununun ortak gurur kayna¤› olan bir
geliflimi özetliyor.
Kuruluflundan bu yana evrensel bilimin Türkiye’deki
temsilcisi, teknolojik geliflmelerin bilimsel oda¤› ve
topluma do¤rudan katk› sa¤layan projelerin öznesi
olan ‹TÜ, art›k dünyan›n en yetkin e¤itim-ö¤retim kurumlar›yla bilimsel rekabet içinde oldu¤unu gösteriyor: Ulusal, bölgesel ve küresel bir aktör olarak etkinli¤in vard›¤› boyutlar› sergiliyor. Türkiye’de mühendislik ve mimarl›k mesleklerinin tan›m›n› yapan ve bu konumunu her zaman koruyan ‹TÜ’nün, ö¤rencilerine ve
akademik kadrosuna sundu¤u olanaklar, güçlenen
uluslar aras› iliflkileri, bilimsel ve kurumsal yap›lanmada eriflti¤i düzey, köklü geçmifline lay›k bir yönetim sorumlulu¤unun belgesi olarak beliriyor.
“TÜRK‹YE’N‹N DÜNYA ÜN‹VERS‹TES‹, ‹TÜ 20082012” kitab›n›n editörleri Nil Türkeri, Pelin Dursun,
Ozan Önder Özener, Pakize Kaya ve Asl› Erinç.
168 sayfal›k Kitapta, ‹TÜ’nün e¤itim ve araflt›rma felsefesi ile son dört y›ll›k süreçte hayata geçirilen çal›flmalar E¤itim ve ö¤retim kalitesiyle gelece¤i infla eden kurum; Araflt›rma ve inovasyonda öncülük, giriflimcilik
ve çevreyle etkileflim; Kampus yaflam›nda mekansal
kalite; Ça¤dafl
yönetiflim, kurumsallaflma ve
mali kaynak gücü, yeteneklerin
buluflma noktas›nda daha kaliteli yaflam; Geliflen dünyaya bilimsel disiplin,
küresel yüksekö¤retimde güçlü rekabet, olmak üzere befl
ana bafll›k alt›nda bol görsel
malzeme ve metinler eflli¤inde
sunuluyor.
69
itü vakfı dergisi
Prof. Dr. Ali ‹hsan Aldo¤an
K›z Ö¤renci Yurdu Aç›ld›
‹TÜ Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fakültesi’nde dört dönem dekan
olarak görev yapan Prof. Dr. Ali ‹hsan Aldo¤an’›n ad›, Ayaza¤a
Yerleflkesinde yap›m› tamamlanan K›z Ö¤renci Yurdu’na verildi.
Prof. Dr. Ali ‹hsan Aldo¤an’›n aram›zdan ayr›l›fl›n›n birinci
y›l›nda, 1992-1995, 1998-2001, 2001-2004 ve 2008-2011
dönemlerinde dekanl›k yapm›fl oldu¤u ‹TÜ Gemi ‹nflaat›
ve Deniz Bilimleri Fakültesi ev sahipli¤inde bir anma toplant›s› düzenlendi.
Denizcilik Müsteflar› Hasan Naibo¤lu, Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin, Rektör Yard›mc›lar› Prof. Dr. Ahsen Özsoy ve Prof. Dr. M.Fevzi Ünal, Aldo¤an Ailesi, akademisyenler, idari personel ve ö¤rencilerin kat›ld›¤› törenin ard›ndan Ayaza¤a Yerleflkesi’nde Prof. Dr. Ali ‹hsan Aldo¤an’›n ad›n›n verildi¤i k›z ö¤renci yurdunun resmi aç›l›fl›
yap›ld›.
Anma toplant›s›nda konuflan ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, “Onunla tan›flma onuruna eriflememifl
‹TÜ’lülere onu tan›tmak, ‹TÜ’ye verdi¤i emeklerin sonsuza kadar yaflayacak bir simgesini yaratmak için bir yol arad›k. fiahs›na duydu¤umuz derin sayg›n›n bir göstergesi
olarak yeni k›z yurdumuzun ismini Ali ‹hsan Aldo¤an Yurdu yapt›k. Sayg›de¤er hocam›z›n ad›n› tafl›yan bu yurt,
çok sevdi¤i, ömrünü adad›¤› Üniversitesinde art›k sonsuza kadar yaflayacak. Ali ‹hsan Aldo¤an Hocam›z, ‹TÜ’de,
bizlerle, çok sevdi¤i ö¤rencileriyle yaflamaya devam edecek.” dedi. Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fakültesi ad›na
Dekan Vekili Doç. Dr. ‹smail Hakk› Helvac›o¤lu da Prof. Dr.
Aldo¤an’›n akademik kariyerindeki baflar›lar›ndan söz
ederek “Onun yoklu¤unda her iflle ne kadar ince ve titizlikle ilgilendi¤ini bir kez daha anlad›k. Ondan ö¤rendi¤imiz gibi sorunlara titizlikle yaklaflmaya çal›flt›k. Hiç unutmad›¤›m›z bir sözü ise “Ö¤rencilerimizi ön planda tutaca¤›z. Fakülte ana ve babal›¤a her zaman devam etmeli.” oldu. Bu yaklafl›m› sürdürmek için çal›fl›yoruz.” dedi.
Aldo¤an Ailesi ad›na konuflan o¤lu Murat Aldo¤an da
“Yaflarken, kaybetti¤imiz süreçte ve sonras›nda Aldo¤an
Ailesi’ne destek ve ilgisini hiç eksik etmeyen Rektörümü-
ze insanl›¤› için teflekkür
ederim.
Son bir y›lda babam›z› çok özledik. Onun üzerimizdeki manevi
s›cakl›¤›n› kaybettik, ama bugün s›cak bir ailemiz daha oldu¤unu tekrar hat›rlad›k. Babam›n ilk ve daimi aflk› ‹TÜ, Onu kalbinin bir köflesinde yaflatacak. Yurt binas›na ad›n›n verilmesinde eme¤i geçen
herkese flükran ve minnetlerimizi sunar›z.” dedi. Akademisyenler de Prof. Dr. Aldo¤an’la ilgili an›lar›n› paylaflt›.
Konuflmalar›n ard›ndan 298 k›z ö¤renciyi misafir eden
Prof. Dr. Ali ‹hsan Aldo¤an K›z Yurdu, efli Oya Aldo¤an ve
Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin taraf›ndan aç›ld›.
‹TÜ Mobil Android Uygulamas›
Yay›nda
‹TÜ Bilgi ‹fllem Daire Baflkanl›¤› taraf›ndan haz›rlanan uygulamalara ‹TÜ Mobil Android Uygulamas› da eklendi. Bu
uygulama ile ‹TÜ'den haberleri, duyurular› ve etkinlikleri
takip edebilirsiniz. Ayr›ca uygulama, ‹TÜ mensuplar›na sunulan hizmetlerin ba¤lant›lar›n› ve güncel yemekhane menüsünü içermektedir. ‹TÜ Mobil Android Uygulamas›'n›
Android Market veya http://mobil.itu.edu.tr üzerinden ücretsiz olarak indirebilirsiniz.
70
itü vakfı dergisi
‹TÜ ‹ngilizce Haz›rl›k E¤itimine Uluslararas› Akreditasyon
‹stanbul Teknik Üniversitesi’nin geçti¤imiz y›l akredite edilen yirmi üç mühendislik program›ndan sonra,
Yabanc› Diller Yüksekokulu Lisans ‹ngilizce Haz›rl›k Program› ve Uluslararas› Ortak Lisans ‹ngilizce Haz›rl›k
Program› da CEA (Commission on English Language Program Accreditation) taraf›ndan akredite edildi.
ABD E¤itim Bakanl›¤›’n›n yetkilendirdi¤i tek kurum olan CEA
(Commission on English Language Program Accreditation) taraf›ndan Yabanc› Diller Yüksekokulu Lisans ‹ngilizce Haz›rl›k
Program› ve Uluslararas› Ortak Lisans ‹ngilizce Haz›rl›k Program› akredite edildi. Türkiye’den ilk kez bir devlet üniversitesinin
‹TÜ ‹ngilizce Haz›rl›k Programlar›, CEA (Commission on English
Language Program Accreditation) taraf›ndan onaylanarak kalitesi uluslararas› düzeyde kan›tlanm›fl oldu. ‹stanbul Teknik Üniversitesi, CEA taraf›ndan ‹ngilizce Haz›rl›k E¤itimi akredite edilen dünyadaki 100. kurum oldu.
‹TÜ Yabanc› Diller Yüksekokulu, 2009 y›l›nda ‹ngilizce dil e¤itimi akreditasyonu alan›nda uluslararas› bir prestije sahip olan
CEA’ya baflvurdu. Baflvuru sonras›nda gerçeklefltirilen iki y›ll›k
öz de¤erlendirme sürecinde CEA taraf›ndan belirlenmifl olan ve
aralar›nda ö¤retim program›, akademik personel, ölçme ve de¤erlendirme ve program de¤erlendirme gibi kriterlerin oldu¤u
52 standarda cevaben bir rapor haz›rland›. Raporun teslimi sonras›nda geçti¤imiz Kas›m ay›nda CEA taraf›ndan görevlendirilen uzman bir komisyon taraf›ndan ‹TÜ Yabanc› Diller Yüksekokulu’nda saha ziyareti gerçeklefltirildi. Bu ziyaret s›ras›nda ö¤renci, akademik ve idari personelle yap›lan görüflmelerin yan›
s›ra lisans düzeyinde verilmekte olan ‹leri ‹ngilizce dersleri de
incelendi. Saha ziyareti sonras›nda komisyon taraf›ndan haz›rlanan
raporda
‹TÜ’de Lisans ‹ngilizce Haz›rl›k Program›
ve UOLP ‹ngilizce
Haz›rl›k
Program›’nda verilen ‹ngilizce e¤itiminin kalitesinin uluslararas›
düzeyde oldu¤u belirtildi. Komisyon Ni-
Yabanc› Diller Yüksekokulu
Kütüphanesi
san ay›nda yap›lan toplant› sonras›nda ise ‹TÜ Yabanc› Diller
Yüksekokulu’nun ilk baflvuruda verilen maksimum süre olan
befl y›l süre ile akredite edildi¤i bildirildi.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, “‹TÜ’de 2010-2011 y›l›ndan itibaren lisans düzeyinde devam etmekte olan % 30 ‹ngilizce e¤itimin yan› s›ra % 100 ‹ngilizce programlar› bafllatt›k. Yabanc› Diller’de ders içerikleri ve saatlerini yeniden düzenledik.
S›n›flardaki ö¤renci say›s›n› azaltt›k. Yabanc› uyruklu okutman
say›m›z› 17’ye ç›kard›k. Bu say›y› daha da art›raca¤›z. Ö¤rencilerin dil yeterliliklerini ölçmek için yapt›¤›m›z s›nav› iki aflamal›
hale getirdik. Tüm bu çal›flmalar›m›z› da uluslararas› akreditasyonla taçland›rm›fl olduk.” dedi.
‹TÜ Yabanc› Diller Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Nebiye Musao¤lu da “Yabanc› Diller Yüksek Okulu’nda ö¤rencilerimizi dil
becerileri geliflmifl, uluslararas› düzeyde rekabet gücüne sahip
bireyler olarak yetifltiriyoruz. ‹TÜ’de verdi¤imiz yabanc› dil e¤itiminin kalitesinden emindik. Uluslararas› ve ba¤›ms›z bir kurulufl taraf›ndan da kalitemizin onaylanmas› gurur verici bir geliflmedir.” dedi.
‹TÜ’nün geçti¤imiz y›l yirmi üç mühendislik program› ABET
(Accreditation Board for Programs in Engineering and Technology) taraf›ndan akredite edilmiflti.
si ikinci, ‹flletme Fakültesi de üçüncü olarak tamamlad›.
Ödül töreninde, tak›mlara kupalar› ‹TÜ Rektörü Prof. Dr.
Muhammed fiahin taraf›ndan takdim edildi.
Rektörlük Kupas›
fiampiyonu YDYO Oldu
‹stanbul Teknik Üniversitesi Beden E¤itimi Bölümü taraf›ndan her y›l düzenlenmekte olan ‹TÜ Rektörlük Kupas› "Fakülteler Aras› Ö¤renci Futbol Müsabakalar›"’n›n
2012 y›l› galibi ‹TÜ Yabanc› Diller Yüksek Okulu oldu.
5 Mart - 2 May›s 2012 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen
ve ‹TÜ Futbol Branfl Sorumlusu Ar.Gör. Bülent Aslanbafl taraf›ndan organiza edilen turnuvan›n Final maç›nda Yabanc› Diller Yüksek Okulu tak›m› ‹nflaat Fakültesi tak›m› ile karfl›laflt›. Final karfl›laflmas›n› 4-2 kazanan taraf, ‹TÜ Yabanc› Diller Yüksek Okulu oldu.
Ö¤rencilerin hakemlik yapt›¤› turnuvay› ‹nflaat Fakülte-
71
itü vakfı dergisi
Dünya ve Türkiye’den Kad›n Rektörler
‹TÜ’de Bulufltu
‹stanbul’daki liselerin müdürleri ve rehber ö¤retmenleri, ‹stanbul ‹l Milli E¤itim Müdürlü¤ü ile
birlikte ‹TÜ’de düzenlenen “Üniversitel E¤itimi ve Mesleklerin Gelece¤i” seminerine kat›ld›.
''Cam Tavan›n Ötesindeki Kad›n Akademisyenler: Kazan›mlar, Engeller, F›rsatlar'' (Beyond The Glass Ceiling:
Women Rectors Across Europe Achievements, Challenges And Opportunities) bafll›¤›yla düzenlenen 3. Avrupal› Kad›n Rektörler Toplant›s›, yirmi dokuz ülkeden kad›n
rektörler ve rektör yard›mc›lar›n›n kat›l›m›yla 21-22 May›s 2012 tarihlerinde ‹stanbul Teknik Üniversitesi Süleyman Demirel Kültür Merkezi'nde yap›ld›.
Organizasyon baflkanl›¤›n› ‹TÜ eski Rektörü Prof. Dr.
Gülsün Sa¤lamer’in yürüttü¤ü konferans›n amac›, çeflitli ülkelerin kad›n rektörlerinin ve rektör yard›mc›lar›n›n
deneyimlerini birbirleriyle paylaflmalar›na ve kad›n akademisyenlerin yönetim görevlerine kat›l›mlar›n›n art›r›lmas›na iliflkin stratejiler gelifltirebilmeye yönelikti.
Toplant›ya ‹TÜ Kimya Mühendisli¤i mezunu Aile ve Sosyal Politikalar Bakan› Fatma fiahin, YÖK Baflkan› Prof. Dr.
Gökhan Çetinsaya, ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, Rektör Yard›mc›lar› Prof. Dr. Ahsen Özsoy ve Prof.
Dr. Derin Ural, ‹TÜ Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kad›n Araflt›rmalar› ve Uygulamalar› Merkezi (BTM-KAUM)
Müdürü Prof. Dr. Gülsün Sa¤lamer, Türkiye ve dünyan›n
dört bir yan›ndan kad›n rektörler, rektör yard›mc›lar› ve
akademisyenler kat›ld›.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakan›, ‹TÜ Kimya Mühendisli¤i Bölümü
mezunu Fatma fiahin’e, Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin ve ‹TÜ eski
Rektörü Prof. Dr. Gülsün Sa¤lamer taraf›ndan plaket verildi.
Bu yüzy›l, kad›nlar›n yüzy›l› olacak
Bakan Fatma fiahin, kabinenin tek kad›n bakan› olarak,
kariyerini ‹stanbul Teknik Üniversitesi’nin kendisine verdi¤i vizyona borçlu oldu¤unu belirterek bafllad›¤› konuflmas›nrda, kad›nlar›n erkeklerle yar›flabilmesi için akademik kariyerin önemine de¤indi. fiahin, “Art›k bilgi toplumunda yafl›yoruz. Bilgi toplumunu yönetmek durumunday›z. Onun için geçmifli iyi analiz edip vizyonumuzu iyi
çizmemiz gerekiyor. Tarihe bakt›¤›m›z zaman bilgiyi elinde tutan toplumlar yükselmifl, tutamayanlar yok olmufltur. fiu an kas gücünden kafa gücüne geçilmifl bir dönemi yafl›yoruz. Kas gücüyle erkeklerle yar›flamad›k, ama
bugün kafa gücüyle yar›fl›yoruz. Kafa gücüyle yar›flt›¤›m›z zaman, çok art›m›z var. Bu yüzy›l, kad›nlar›n yüzy›l›
olacak. Art›k çok daha fazla kad›n lider olacakt›r” dedi.
Bakan fiahin, toplant›ya kat›lan kad›n rektörlerin tecrübesini çok önemsediklerini ve bu tür organizasyonlar›n yeni ufuklar aç›p, yeni vizyonlar çizece¤ini söyledi.
Akademik unvan yükseldikçe kad›n oran› azal›yor
YÖK Baflkan› Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya aç›l›fl konuflmas›nda toplumsal cinsiyet dengesini gösteren rakamlar›
de¤erlendirerek, son y›llarda yüksek ö¤renim görenler
aras›nda eflitsizli¤in ortadan kalkt›¤›n› ve bu oran›n kad›nlarda yüzde 46 oldu¤unu belirtti. Kad›nlar›n önündeki bariyerlerin kald›r›lmas› ve f›rsat eflitli¤i sa¤lanmas›
için gerekli ad›mlar›n at›lmas›n›n önemine de¤inen Çe-
Toplant›n›n yürütücüsü Prof. Dr. Gülsün Sa¤lamer (ortada) yurt d›fl›ndan
kat›l›mc›larla.
tinsaya Türkiye’de kad›n akademisyen say›s›n›n pek çok
Avrupa ülkesinden daha yüksek oldu¤unu ve 100 binden
fazla akademik personel bulundu¤unu, ancak akademik
unvan yükseldikçe kad›n oran›n›n azald›¤›n› vurgulayarak''Araflt›rma görevlilerinin yüzde 47'si, yard›mc› doçentlerin yüzde 35'i, doçentlerin yüzde 31'i kad›n. Profesörlere bak›ld›¤›nda kad›n say›s› yüzde 30’dan da az. 165
rektörden sadece 9'u kad›n. fiuna inan›yorum ki, kad›nlar›n kat›l›m›n› ve toplumsal cinsiyet dengesini yüksek ö¤retimde çok boyutlu ele almal›y›z'' dedi.
Tüm dünyadan gelen kad›n akademisyenlere ‹stanbul
Teknik Üniversitesi’nde yap›lan çal›flmalarla ilgili detayl›
bilgi veren ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, “‹stanbul Teknik Üniversitesi’nde üç rektör yard›mc›mdan
ikisi kad›n, 19 rektör dan›flman›m›n 11’i kad›n, 13 dekan›-
72
itü vakfı dergisi
m›zdan 4’ü kad›n. Bu say›lar›n daha da artmas› temennimiz.” dedi. Organizasyonun baflkanl›¤›n› üstlenen Prof.
Dr. Gülsün Sa¤lamer de bu y›l üçüncü kez, kad›n akademisyenlere ev sahipli¤i yapmaktan mutluluk duyduklar›n› belirterek “Y›llar geçtikçe kat›l›mc› say›m›z› artt›rd›k.
‹kinci toplant›n›n ard›ndan güçlü ba¤lant›lar kurduk, çabalar›m›z daha verimli ve görünür hale
geldi. Genç kad›n akademisyenlerin cam
tavan›n ötesine geçebilmeleri için çal›flmaya devam etmeliyiz. Amac›m›z, yüksek
ö¤retimde kad›n say›s›n› hak etti¤i yere
hep birlikte tafl›mak. Liderlik sadece liderin
de¤il, lider ve ekibinin yapt›¤› bir fleydir.
Hep birlikte çal›flarak de¤iflimi sa¤layabiliriz.” dedi.
Aç›l›fl konuflmalar›n›n ard›ndan oturumlara geçildi. Baflkanl›¤›n› Prof. Dr. Gülsün
Sa¤lamer’in yapt›¤› ilk oturumda EUA
Baflkan› Helena Nazare ve Çin ‹letiflim Üni-
versitesi Onursal Rektörü Liu Jinan, yönetim deneyimlerini kat›l›mc›larla paylaflt›.
Toplant›ya, yirmisi Türkiye'den olmak üzere, Avrupa'n›n
yan› s›ra Pakistan, Çin, Güney Kore, Bangladefl, ‹srail ve
Zimbabwe gibi ülkelerden seksenin üzerinde kad›n rektör, rektör yard›mc›s› ve akademisyen kat›ld›.
Ayd›nlatmada Devrim
Yaratan Buluflun Mucidi
Mehmet Ar›k, ‹TÜ’de
Konferans Verdi
Doktora s›ras›nda "Yüksek Ak›l› Is› Transferi ve MikroElektro-Mekanikal-Sistemler MEMS" konular›nda çal›flt›.
2000 y›l›nda General Elektrik Evrensel Araflt›rma ve Gelifltirme (GE GRC) Merkezi’nde uzman mühendis olarak
çal›flmaya bafllayan Doç Dr. Mehmet Ar›k, daha sonra
proje müdürlü¤ü görevine getirildi ve 12 araflt›rmac› ile
global bir araflt›rma grubu kurdu. Dr. Ar›k’›n araflt›rma
konular› aras›nda elektroniklerin so¤utulmas›, mikroak›flkan sistemler, enerji, medikal, savunma sistemleri,
kat› hal ayd›nlatma sistemleri (LED/OLED), fotonik sistemleri ve Six Sigma bulunuyor.
Son on y›lda seksen civar›nda patent baflvurusu yapan
ve bugüne kadar baflvurular›n›n otuzu olumlu sonuçlanan Dr. Ar›k, ASME ve IEEE profesyonel mühendislik
kurulufllar›na üye olup, ayr›ca ‘ASME fleref üyesi’dir.
Doksan›n üzerinde uluslararas› kitap, dergi ve konferans makalesi olan Dr. Ar›k ayr›ca, ASME TSEA ve IEE
CPMT dergilerinde yard›mc› editör olarak görev yapmakta ve de¤erlendirme sürecindeki di¤er patent baflvurular›n›n sonuçlanmas›n› bekliyor.
Ayd›nlatmada devrim yaratan buluflu nedeniyle ‘21.
yüzy›l›n Edison’›’ olarak isimlendirilen Doç. Dr. Mehmet
Ar›k, ‹TÜ Makina Fakültesi 2012 y›l› Dr. Cavit Ç›tak Teknoloji Konferans›’n›n konu¤u oldu.
Mehmet Ar›k, 2 May›s 2012 tarihinde ‹TÜ Makina Fakültesi Orhan Öcalgiray Konferans Salonu’nda gerçeklefltirilen etkinlikte, “Yeni Nesil Enerji Verimli Kat› Hal Ayd›nlatma Teknolojileri” bafll›kl› bir konferans verdi.
‹TÜ Makina Fakültesi’nden mezun olan Mehmet Ar›k,
on y›ldan bu yana çal›flmakta oldu¤u New York’taki General Electric Küresel Araflt›rma Merkezi’nde yürüttü¤ü
çal›flmalar sonucu, jet motorlar›nda uygulanan so¤utma prensibinden yola ç›karak gerçeklefltirdi¤i bulufl ile
LED ampullerdeki ›s›nma problemini tamamen çözdü.
2012 y›l›ndan itibaren yayg›n olarak dünya pazar›na ç›kan bu yeni teknoloji LED ampuller, çok hafif ve büyük
enerji tasarrufu sa¤l›yor. Ayd›nlatmada büyük bir devrim gerçeklefltiren bu bulufl, yak›nda baflta IPhone’lar
olmak üzere, ›s›nma problemlerinin yafland›¤› cep telefonlar›, laptop gibi birçok teknolojik üründe de kullan›labilecek.
Doç. Dr. Mehmet Ar›k
Doç. Dr. Mehmet Ar›k, 1991 de ‹TÜ Makina Fakültesi’nden mezun oldu. 1996 y›l›nda Miami Üniversitesi
Makina Mühendisli¤i’nden "Tek Fazl› Turbulansl› Ak›fllar›n ‹ncelenmesi" konusunda Master, 2001 y›l›nda ABD
Minnesota Üniversitesi’nden Doktora derecesi ald›.
73
itü vakfı dergisi
{ ‹TÜ’den haberler
‹TÜ Rektör Yard›mc›s›
Prof. Dr. Derin Ural Londra
2012 Olimpiyatlar›’nda
Meflale Tafl›yacak
Doç. Dr. Selçuk Aktürk’e
‘Gallieno Denardo’ ödülü
Londra 2012 Olimpiyat Meflale Koflusu’nda Türkiye’yi
temsil edecek meflale tafl›y›c›lar› belli oldu. ‹TÜ Rektör
Yard›mc›s› Prof. Dr. Derin Ural da do¤al afetlerle ilgili
çal›flmalar› nedeniyle meflaleyi tafl›yacak 12 kifliden biri oldu.
Londra Olimpiyat Stadyumu’nda 27 Temmuz 2012’de
yap›lacak aç›l›fl töreni öncesi olimpiyat meflalesi tüm
‹ngiltere’yi 8000 meflale tafl›y›c›s› ile dolaflacak. York
flehrinde yap›lacak kofluda Türkiye’den seçilen 12 kifli
300’er metre meflaleyi tafl›yacak. Meflaleyi tafl›yacak
tek akademisyen Prof. Dr. Derin Ural oldu.
‹TÜ Rektör Yard›mc›s› Prof. Dr. Derin Ural, 1999 y›l›nda
meydana gelen büyük depremin ard›ndan Federal Acil
Durum Yönetim Kurumu FEMA’n›n ‹TÜ ile gerçeklefltirdi¤i e¤itim projesini koordine etti. ‹TÜ Afet Yönetim
Merkezi’nin kurucu müdürü olan Ural, Uluslararas›
Afet Yönetimi Birli¤i Türkiye Baflkan›, ABD’de bulunan
Afet Yönetimi Yüksekö¤retim Vakf› Yönetim kurulu
üyesi ve Türkiye’nin Deprem Dan›flma Kurulu’nun tek
kad›n üyesi oldu. Prof. Dr. Ural “Olimpiyat meflalesini
tafl›yarak do¤al afetler hakk›nda bilinç oluflturmaya
katk›da bulunaca¤›ma inan›yorum. ‹TÜ’nün 1999 y›l›ndan itibaren Afet Yönetimi konusunda yapt›¤› çal›flmalar Türkiye’de fark yaratm›flt›r. Rektörümüz Prof. Dr.
Muhammed fiahin de Afet Yönetimi Merkezinin aktif
üyesi olmakla beraber, çal›flmalar›m›z›n Ulusal ve
Uluslararas› seviyede kabul görmesinde eme¤i büyüktür” dedi.
Türkiye’yi temsil edecek kafilede 2 sporcu, 2 sanatç›, 2
gazeteci ve toplumda fark yaratan 5 sivil toplum kuruluflu üyesi ve bir akademisyen yer ald›.
74
‹TÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Fizik Mühendisli¤i Bölümü’nden, Doç. Dr. Selçuk Aktürk, International Commission for Optics (ICO) ve the Abdus Salam International Centre for Theoretical Physics (ICTP) kurumlar›
taraf›ndan birlikte verilen Gallieno Denardo ödülüne
de¤er görülmüfltür. Bu ödül, 2007 y›l›nda ölümüne kadar yirmi y›l boyunca ICTP’de Optik programlar›n› yürüten, Trieste Üniversitesi profesörü Gallieno Denardo
an›s›na; Optik alan›nda uluslararas› nitelikte üstün
araflt›rmalar yapm›fl olan ve k›rk yafl›n› doldurmam›fl
araflt›rmac›lara verilmektedir. 2012 y›l› ICO/ICTP Gallieno Denardo ödülü, “Ultrah›zl› optik alan›nda, özellikle de ultrah›zl› lazer darbesi karakterizasyonu ve ve
do¤rusal olmayan optik uygulamalar› konular›nda gerçeklefltirmifl oldu¤u de¤erli çal›flmalar” nedeni ile Selçuk Aktürk’e verilmifltir. Ödül töreni 14 fiubat 2012’de
ICTP’nin Trieste’deki kampusunda, ödül jürisinin ve
Denardo’nun eflinin kat›l›m›yla, “The 2012 ICTP Winter
College on Optics: Advances in Nano-Optics and Plasmonics” k›fl okulu program› dahilinde gerçeklefltirilmifltir.
Doç. Dr. Selçuk Aktürk lisans derecesini 2001 y›l›nda
Bilkent Üniversitesi, doktora derecesini de 2005 y›l›nda
Georgia Institute of Technology, Fizik bölümlerinden
alm›flt›r. Doktora sonras› 2009 y›l›na kadar Fransa’da
Ecole Polytecnique bünyesindeki Laboratoire d’Optique Apliquee araflt›rma merkezinde çal›flmalar yürütmüfltür. 2009 y›l›ndan bugüne ‹TÜ Fizik Mühendisli¤i
Bölümü’nde ö¤retim üyesidir. Yapm›fl oldu¤u araflt›rmalar neticesinde uluslararas› sayg›n hakemli dergilerde 36 adet makalesi yay›mlanm›flt›r ve bu yay›nlar
580 üzerinde at›f alm›flt›r. Uluslararas› konferanslarda
80 üzerinde sunufllar gerçeklefltirmifltir. Çal›flmalar›,
SPIE, Berthold Leibinger Foundation, Türkiye Bilimler
Akademisi, Feyzi Akkaya Vakf› dahil, pek çok ulusal ve
uluslararas› kurumlar taraf›ndan ödüllere de¤er bulunmufltur.
itü vakfı dergisi
KOB‹’ler ‹çin Tasar›m Projesi, ‹TÜ ve ISO ‹flbirli¤iyle
Hayata Geçirildi
Yenilik yapma ihtiyac›nda olup endüstriyel tasar›mc›lara nas›l ulaflaca¤›n› ve bir tasar›m projesini nas›l
yönetece¤ini bilmeyen KOB‹’ler ile endüstri ürünleri tasar›m› bölümlerinden mezun olmufl ve ifl hayat›na yeni
bafllam›fl tasar›mc›lar bu proje ile bir araya geliyor...
‹stanbul Kalk›nma Ajans›’n›n ilk proje ça¤r›s›na
‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü’nün ‹stanbul Sanayi Odas› ile ortak olarak yapt›¤› baflvurunun desteklenmeye uygun bulunmas› sonucunda, KOB‹’ler ‹çin Tasar›m Projesi hayata geçirildi. Tasar›m ihtiyac› olup tasar›m deneyimi olmayan KOB‹’ler ve ifl yaflam›n›n bafllang›c›nda
olan endüstriyel tasar›mc›lar› bir araya getiren
web bazl› bir efllefltirme sistemi oluflturan ve bu
sistemin pilot uygulamas›n› içeren proje 1 y›l sürecek.
Kobilericintasarim.com sitesi 2010 y›l›nda ‹stanbul Kalk›nma Ajans› taraf›ndan desteklenen Kar Amac› Gütmeyen Kurumlara Yönelik Yarat›c› Endüstrilerin Gelifltirilmesi Mali Destek Program› taraf›ndan desteklenen KOB‹’ler ve Yeni Mezun Tasar›mc›lar›n Bir Araya Getirilmesine Yönelik Web Bazl› Efllefltirme ve Dan›flmanl›k Sistemi Gelifltirilmesi projesi kapsam›nda gerçeklefltirildi.
Proje, genel anlamda ‹stanbul’daki yarat›c› endüstrilerin
önemli bir parças› olan endüstriyel tasar›m sektörü ile
Türk ekonomisinde istihdam aç›s›ndan önemli bir yer tutan imalat sektörlerindeki KOB‹’ler aras›nda ilk iliflkilerin
kurulmas›n› ve iki taraf›n da faydas›n› gözetecek flekilde
yönetilmesini amaçl›yor. Böylece ayn› anda
hem KOB‹’lerin rekabet gücünün hem de tasar›mc›lar›n istihdam olanaklar›n›n art›r›lmas› hedefleniyor.
Bu proje, yenilik yapma ihtiyac›nda olup endüstriyel tasar›mc›lara nas›l ulaflaca¤›n› ve bir tasar›m projesini nas›l yönetece¤ini bilmeyen KOB‹’ler ile endüstri ürünleri tasar›m› bölümlerinden mezun olmufl ve ifl hayat›na yeni bafllam›fl
tasar›mc›lar›n bir araya getirilmesine, böylece Türkiye’de KOB‹’lerin yak›n olmad›klar› bir rekabet unsuru
olan endüstriyel tasar›m ile tan›flmalar›n› ve tasar›mc›lar
ile çal›flmay› deneyimlemelerini amaçlamaktad›r. Bu
kapsamda projenin önerisi tasar›mc› ihtiyac› olan küçük
ve orta büyüklükteki iflletmeler ile ifl arayan tasar›mc›lar› buluflturmak, daha da önemlisi, nitelikler ve ihtiyaçlar
do¤rultusunda efllefltirmektir.
Proje, ‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü mezunlar›n›n yan› s›ra di¤er üniversitelerden mezun endüstriyel
tasar›mc›lar›n ifl piyasas›na girifllerinde kolayl›k sa¤layacak, KOB‹’lerin endüstriyel tasar›mc›lar için bilinçli müflteriler haline gelmesini hedefleyen yönleriyle dikkat çekmektedir. Proje, KOB‹-tasar›mc› efllefltirmesine yönelik
bir web sitesinin kurulumu paralelinde yürütülecek bir
de pilot uygulama içermektedir.
Pilot Uygulama Mart Ay›’nda Bafllad›
Projenin pilot uygulamas›, tasar›m tecrübesi olmayan
KOB‹’lerin tasar›mc›larla çal›flma deneyimi elde etmeleri
için haz›rlanan web sitesine kay›t olmalar›na, kay›tl› KOB‹’ler ve tasar›mc›lar aras›nda gerçekleflecek eflleflme
sonras›nda, KOB‹’yle eflleflen tasar›mc›n›n gerçeklefltirece¤i ürün tasar›m›n›n
proje kapsam›nda yaln›zca bir defal›¤›na
proje bütçesinden fonlanmas›na dayanmaktad›r. KOB‹’lerle efllefltirilen endüstriyel tasar›mc›lar›n çal›flmalar› belirlenen
befl deneyimli dan›flman endüstriyel tasar›mc› rehberli¤inde yürütülecek proje
Mart ay›nda bafllay›p dört ay sürecek.
Proje, ‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü’nden Prof.Dr. Özlem Er, Arafl. Gör.
Deniz Leblebici Baflar, Ali Gökkurt,
‹SO’dan ise Burçin De¤irmencio¤lu ve
Cem Emre Memifl taraf›ndan yürütülmektedir. http://www.kobilericintasarim.com
75
itü vakfı dergisi
KOB‹’lerle Genç
Tasar›mc›lar ‹TÜ’de Bulufltu
rekabet gücünün art›r›lmas› ve tasar›mc›lara istihdam olana¤› yarat›lmas› için ilk ad›m at›ld›.
KOB‹’ler ve ifl yaflam›n›n bafllang›c›nda olan
endüstriyel tasar›mc›lar› bir araya getiren proje
kapsam›nda sisteme kay›t yapan KOB‹’ler ve
Tasar›mc›lar, profesyonel tasar›mc›lardan oluflan
bir dan›flma kurulu taraf›ndan efllefltirildi.
‹TÜ Rektör Yard›mc›s› Prof. Dr. M. Fevzi Ünal, bu projenin üniversite-sanayi iflbirli¤inin güzel örneklerinden
biri oldu¤unu vurgulayarak “Bu projeyle tasar›m, KOB‹’ler için de ulafl›labilir oldu. Tasar›m›n getirece¤i bak›fl aç›s›yla üretilecek ürünlerle bir rekabet avantaj› yarat›lacakt›r. Genç tasar›mc›lar için de tasar›mlar›n›n hayata geçece¤i bir olanak yarat›lm›fl oldu. Projeye eme¤i geçen herkese teflekkür ederim.” dedi.
Konuyla ilgili bilgi veren Prof. Dr. Özlem Er, “Bu proje
ile yenilik yapma ihtiyac›nda olup endüstriyel tasar›mc›lara nas›l ulaflaca¤›n› ve bir tasar›m projesini nas›l yönetece¤ini bilmeyen KOB‹’ler ile endüstri ürünleri tasar›m› bölümlerinden mezun olmufl ve ifl hayat›na yeni
bafllam›fl tasar›mc›lar›n bir araya getirilmesini amaçlad›k. ‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü y›llard›r ö¤rencilerin bitirme projelerini sanayi ile iflbirli¤i yaparak
gerçeklefltirmekteydi. KOB‹’ler için de böyle bir ihtiyac›n oldu¤unu fark edince ‹stanbul Kalk›nma Ajans›’na
proje yazd›k. fiu an yirmi iflletme sahibi ile yirmi tasar›mc›y› buluflturaca¤›z. Proje büyüyerek devam edecek.” dedi.
Toplant›da, KOB‹ ve Tasar›mc›lar ilk kez bir araya gelerek yapacaklar› projeler üzerinde konuflma f›rsat› buldu.
Prof. Dr. Özlem Er: Yirmi iflletme sahibi ile yirmi
tasar›mc›y› buluflturaca¤›z
‹stanbul Kalk›nma Ajans› taraf›ndan desteklenen “KOB‹’ler ‹çin Tasar›m” Projesi kapsam›nda KOB‹’ler ve Tasar›mc›lar bulufltu. Tasar›m ihtiyac› olan KOB‹’ler ve ifl yaflam›n›n bafllang›c›nda olan endüstriyel tasar›mc›lar› bir araya getiren proje kapsam›nda sisteme kay›t yapan KOB‹’ler
ve Tasar›mc›lar, profesyonel tasar›mc›lardan oluflan bir
dan›flma kurulu taraf›ndan efllefltirildi. ‹TÜ Taflk›flla Mimarl›k Fakültesi’nde Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü’nün ev sahipli¤inde bir tan›flma toplant›s› düzenlendi.
KOB‹’lerle genç tasar›mc›lar› buluflturan toplant›ya ‹TÜ
Rektör Yard›mc›s› Prof. Dr. M. Fevzi Ünal, Mimarl›k Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Orhan Hac›hasano¤lu, Endüstri
Ürünleri Tasar›m› Bölüm Baflkan› Prof. Dr. Alpay Er, Proje Koorninatörü Prof. Dr. Özlem Er, Dan›flma Kurulu üyeleri, küçük ve orta büyüklükteki iflletmelerin temsilcileri ve
tasar›mc›lar kat›ld›. Proje, ‹stanbul’daki yarat›c› endüstrilerin önemli bir parças› olan endüstriyel tasar›m sektörü ile Türk ekonomisinde istihdam aç›s›ndan önemli bir
yer tutan imalat sektörlerindeki KOB‹’ler aras›nda ilk iliflkilerin kurulmas›n› ve iki taraf›n da faydas›n› gözetecek
flekilde yönetilmesini amaçl›yor. Proje
kapsam›nda ‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü taraf›ndan KOB‹’lerin
‹DA Kongresi’nin Yeni Logosu
‹lk Kez ‹TÜ’de Kullan›lacak
ICSID (International Council of Societies of Industrial
Design) ile ICOGRADA (International
Council of Graphic Design Associations)
ve IFI (International Federation of InteriorArchitects/Designers) taraf›ndan oluflturulan International Design Alliance,
IDA Kongresi’nin yeni görsel kimli¤ini
aç›klad›. Pentagram taraf›ndan tasarlan›p gelifltirilen bu yeni logo, Grek temelli bir teori olan ve “tüm kara parçalar›”
anlam›na gelen ve Dünya’daki tüm kara
parçalar›n›n bir zamanlar tek bir büyük
kara parças› oldu¤u fikrini vurgulayan
Pangaea’n›n, sanatsal bir yaklafl›mla yeniden yap›land›r›lmas›ndan olufluyor.
IDA Kongresi 17-19 Kas›m 2013 tarihinde ‹stanbul’da
gerçeklefltirilecek. Kongrenin resmi ev sahibi olan ‹stanbul Teknik Üniversitesi “Design Dialects” kongre temas› alt›nda bu logoyu ilk kullanan kurum
olacak. “Design Dialects” temas›, yüzleflme, iletiflim ve iflbirli¤i kavramlar›
için bir metafor olarak sunuluyor ve tüm
disiplinlerin katk›s›yla yarat›c› bir tasar›m söylemi gelifltiriyor.
‹TÜ, tasar›mc› olan ve olmayan profesyonellerin kongre program› ve çok disiplinli oturumlar boyunca ilgili konularda tart›flabilecekleri ve çeflitli çözüm
önerileri bulmak için birlikte çal›flabilecekleri bir platform sa¤layacak.
76
itü vakfı dergisi
Türk Tasar›mlar›, ‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü
ile Helsinki’de Temsil Edildi
‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü, T.C. Kültür ve Turizm Bakanl›¤› ve CAISA Galeri (Helsinki) iflbirli¤i
ile Dünya Tasar›m Baflkenti Helsinki 2012 program›nda Türk Tasar›m ürünleri sergilendi.
‹stanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü, T.C. Kültür ve Turizm Bakanl›¤› ve
CAISA Galeri (Helsinki) iflbirli¤i ile Dünya Tasar›m
Baflkenti Helsinki 2012 program›nda Türk Tasar›m
ürünleri sergilendi. T.C. Kültür ve Turizm Bakanl›¤› taraf›ndan organize edilen “Turkey Meets Finland” program›n›n bir parças›n› oluflturan sergide,
Türk yemek kültürü ve çay kültürüne ait parçalar
büyük ilgi gördü.
Gözal›c› Masa üstü sofra ürün ve
aksesuarlar›
Proje kapsam›nda, yirmi befl Türk tasar›mc› taraf›ndan tasarlanan elli sekiz masa üstü sofra ürün
ve aksesuar›ndan oluflan bir seçki “Table of Contents: Contemporary Tableware Design From Istanbul” ad› alt›nda sergilenmeye baflland›. Türkiye'nin Finlandiya Büyükelçisi Saleh Korutürk taraf›ndan aç›lan sergiye, Finlandiya D›fliflleri Bakanl›¤›, Helsinki Belediyesi, World Design Capital Helsinki 2012 Direktörlü¤ü, Aalto Üniversitesi
ve Helsinki'deki diplomatik misyonlardan çok say›da temsilci kat›ld›. Ayr›ca, Türkiye'nin Finlandiya Büyükelçisi Saleh Korutürk, ‹TÜ Endüstri
Ürünleri Tasar›m› Bölümü ö¤retim üyeleri
Prof.Dr. Alpay Er, Doç.Dr. fiebnem Timur Ö¤üt,
Doç.Dr. Humanur Ba¤l› ve Y. Doç.Dr. Çi¤dem Kaya'y› makam›nda kabul etti.
‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölüm Baflkan›
Prof. Dr. Alpay Er, “Masaüstü sofra eflyalar› sektörü son on y›ld›r Türk tasar›m›n›n yenilikçi örneklerinin s›kça görüldü¤ü, Türk endüstrisinin
tasar›ma dayal› inovasyon konusunda tecrübe kazand›¤› deneysel bir alan haline geldi. Tasar›m için çok
önemli olan bu etkinlikte “Table of Contents” sergisinin seçki, düzenleme ve organizasyonunu gerçeklefltirmekten çok memnunuz.” dedi. ‹TÜ Endüstri Ürünleri
Tasar›m› Lisansüstü Program›’nda gerçeklefltirilen
projelerden bir seçki de “Timetable: Snapshots of the
Turkish Food Culture” ad› alt›nda sergilendi. fiebnem
Timur Ö¤üt ve Hümanur Ba¤l› taraf›ndan yürütülen
proje, geçmifl ve günümüz Türk Yemek Kültürü üzerinden gelece¤e yönelik öngörüleri içeriyor.
Sergide ürünleriyle yer alan tasar›mc›lar:
Oya Akman, Ümit Altun – Design-um Tasar›m Ekibi, Ali
Bakova, Demet Bilici, Ela Cindoruk, Minas Çolakyan,
Alev Ebuzziya, Gamze Güven, Semiha Kan, Umut Sinan Karaca, Kerim Korkmaz, Defne Koz, Faruk Malhan,
‹nci Mutlu, Tamer Nak›flç›, Hasan Demir Obuz, Sema
Obuz, Burcu Akbulut Onur, Kunter fiekercio¤lu, Adl›han Tartan, Özlem Tuna, Funda Ünal, Ertunç Vatanper-
77
itü vakfı dergisi
ver, Can Yalman ve Seza Ye¤in.
Etkinlik kapsam›nda “Bir Tasar›m fiehri Olarak ‹stanbul” konulu bir seminer de gerçeklefltirildi.
Tasar›m Sergisi, 12 Nisan 2012 - 12 Haziran 2012 tarihleri aras›nda Helsinki CAISA Galeri’de izlenebilecek.
http://www.caisa.fi/
‹stanbul as a Design City WDC Helsinki 2012’de
‹TÜ Semineri
T.C. Turizm ve Kültür Bakanl›¤› ve CAISA Galeri (Helsinki) iflbirli¤iyle ‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü taraf›ndan World Design Capital Helsinki 2012 etkinlikleri kapsam›nda "Istanbul as a Design City" bafll›kl› bir seminer gerçeklefltirildi. 13 Nisan 2012 Cuma
sabah› CAISA galeri'de gerçekleflen seminer Prof.Dr.
Pekka Korvenmaa (Aalto University) taraf›ndan yönetildi. Seminerde ‹TÜ EÜTB ö¤retim üyeleri Prof.Dr.
Alpay Er, Doç.Dr. fiebnem Timur Ö¤üt, Y.Doç.Dr. Çi¤dem Kaya ve Doç.Dr. Humanur Ba¤l› birer sunum
yapt›lar.
Prof. Dr. Alpay Er, ‘red dot
2012’ Ürün Tasar›m›
Ödül Jürisinde
red dot tasar›m ödülü, 70’ten fazla ülkeden, 14,000’den fazla
tasar›mla uluslararas› düzeyde en fazla tasar›mc›ya ulaflan
ödül olma özelli¤ine sahip. red dot ödülü, estetik biçimler,
de¤iflen trendler ve tasar›mc›lar için bir kalite onay› niteli¤i
tafl›yor. 2012 y›l›n›n en iyi ürünlerini seçen red dot tasar›m
ödülü jürisinde, bu y›l ilk kez ‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m›
Bölüm Baflkan› Prof. Dr. Alpay Er de yer ald›.
Alpay Er, Jüriye Türkiye’den davet edilen ilk uzman
‹TÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölüm Baflkan› Prof Dr. Alpay
Er küresel tasar›m sektörünün en sayg›n ödüllerinden "red
dot Ürün Tasar›m›" uluslararas› jürisine Türkiye'den davet
78
edilen ilk uzman oldu. Jüri 21-23 fiubat 2012 tarihlerinde Almanya'n›n Essen kentinde topland› ve 58 ülkeden
1800 civar›nda firman›n 19 farkl› kategoride baflvuruda
bulundu¤u
4.515 ürünü de¤erlendirdi. Geçti¤imiz y›llarda Türkiye, red dot Ürün Tasar›m›
kategorilerinde ödüllerini katlayarak artt›ran ülkeler aras›na
girdi.
red dot Ürün Tasar›m› 2012 Ödülü” kapsam›nda kazanan firmalar 2 Temmuz 2012’de, Almanya
Essen’de Aalto-Theater’da yap›larak red dot galas›nda aç›klanacak.
itü vakfı dergisi
‹TÜ’den Üç Proje TTGV
Dr. Ak›n Çakmakç› Ödülü Ald›
Prof. Dr. Tayfun Akgül IEEE
Etik Komitesi’ne Seçildi
‹TÜ’den Abdulkerim Çapar, Nazan Erdumlu ve
Mehmet Onur Çetin 4. TTGV Dr. Ak›n Çakmakc› Tez
Ödülü’nün sahibi oldular.
‹TÜ Makina Fakültesi 1960 mezunu Dr. Ak›n Çakmakç›
ad›na iki y›lda bir verilen Türkiye Teknoloji Gelifltirme
Vakf› (TTGV) Dr. Ak›n Çakmakç› Ödülleri’nde ‹TÜ'den üç
proje ilk ona girdi. 2011-2012 döneminde dördüncüsü
düzenlenen Dr. Ak›n Çakmakç› Üniversite-Sanayi
‹flbirli¤inde En Baflar›l› Tez ve Kurulufl Ödülleri 19 Nisan
2012’de Ankara’da düzenlenen törenle sahiplerini buldu.
‹TÜ’den tez dan›flmanl›¤›n› Prof. Dr. Muhittin Gökmen’in
yapt›¤› Abdulkerim Çapar’›n projesi, tez dan›flmanlar›ndan birinin Prof. Dr. Bülent Özipek oldu¤u Nazan Erdumlu’nun projesi ve Tez dan›flmanl›¤›n› Doç. Dr. Haluk
Erol’un yapt›¤› Mehmet Onur Çetin’in projesi ödüle lay›k
görüldü.
Abdulkerim Çapar “Gradyan Temelli Betimleyiciler ve fiekil Güdümlü H›zl› Yürüme Tekni¤iyle Nesne Bölütleme ve
S›n›fland›rma” projesiyle; Nazan Erdumlu “Vortex ‹plik
Üretim Sisteminde ‹nce Numara ‹plik Üretilebilirli¤inin
Araflt›r›lmas› ‹çin Bir Yaklafl›m” projesiyle; Mehmet Onur
Çetin ise “Susturucularda Bas›nç Kayb› ve Akustik Performans›n ‹ncelenmesi” projesiyle ödüle de¤er görülen uygulama projeleri aras›nda yer ald›.
Türkiye Teknoloji Gelifltirme Vakf› (TTGV) üniversite-sanayi iflbirli¤ini güçlendirmek ve üniversitelerde gerçeklefltirilen Ar-Ge faaliyetlerinin ticarileflmesini teflvik etmek
amac›yla, sanayide uygulanm›fl tezleri seçerek ödüllendiriyor. Ödüle lay›k görülen on çal›flma için her tez sahibine ve ilgili tez dan›flman›na 5 bin’er TL tutar›nda maddi
ödül, tezin uyguland›¤› firmalar da plaketle ödüllendirildi.
Prof. Dr. Muhittin Gökmen,
Abdulkerim Çapar
Doç. Dr. Haluk Erol,
Mehmet Onur Çetin
79
‹TÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi
Elektrik Mühendisli¤i ö¤retim
üyelerinden Prof. Dr. Tayfun Akgül, dünyan›n en büyük profesyonel mesleki ve teknik örgütü IEEE’nin (Institute of Electrical and
Electronics Engineers) Etik Komitesi’ne seçildi. Dünya
genelinde 150’den fazla ülkeden 400 bin üyesi bulunan
IEEE’nin Etik Komitesi sadece 9 kifliden olufluyor.
IEEE, dünya çap›nda toplumun ilerlemesini sa¤lamak,
teknolojik geliflmeleri teflvik etmek ve üyelerin kiflisel
geliflimine katk›da bulunmak amac›yla kuruldu. Dünyada bilgisayar, elektrik ve elektronik mühendisli¤i ilgili yay›nlar›n % 30’undan fazlas› IEEE yay›nlar›na dahildir. Bunun yan› s›ra mesleki ve teknik standartlar› da
belirleyen IEEE, her y›l 400’den fazla toplant› düzenlemektedir.
IEEE Etik Komite Üyeleri: Clinton J. Andrews-Chair,
Tayfun Akgul, Emily Anesta, Joseph A. Kalasky, Ercan
Kuruoglu, Michael Loui, Alan Rotz, Sampathkumar
Veeraraghavan, Ellen Yoffa.
Tekstil At›k Suyunu Boyadan
Ar›nd›ran Sorbent Projesi
Birincilik Ödülü Ald›
‹TÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Ö¤retim
Üyesi Prof. Dr. Niyazi B›çak ve ö¤rencisi Y.Kimyager
Mustafa Akar, ‹stanbul D›fl Ticaret Kompleksi'nde
düzenlenen 1. Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Ar-Ge
Proje Pazarlar›'nda "Tekstil At›k Suyunu Boyadan
Tamamen Ar›nd›ran Yeni ve Etkin Bir Sorbent" isimli
projeleri ile, Boyalar ve Yap›flt›r›c›lar kategorisinde
birincilik ödülüne lay›k görüldü.
itü vakfı dergisi
Prof. Dr. A. Sezai Saraç’a
Tajikistan Bilimler Akademisi
Taraf›ndan ‘Fahri Doktor‘
Unvan› Verildi
‹TÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü ö¤retim
üyelerinden Prof. Dr. A.Sezai SARAÇ’a Tajikistan
Bilimler Akademisi taraf›ndan Fahri Doktor unvan›
verildi.
Prof. Dr. A.Sezai Saraç,
kimya alan›nda yapt›¤›
çal›flmalar ve Proje Direktörlü¤ünü (NPD) yürüttü¤ü
NATO SfP 983931 "Sustainable Management of Toxic
Pollutants in Central Asia: Towards a Regional Ecosystem Model For Environmental Security (SUS-CA-REM)
(2011- 2014) projesi ile bölgeye yapt›¤› katk›lar nedeniyle Tajikistan Academy of Sciences taraf›ndan "Certificate
of honoris causa Doktor in Chemical Sciences" unvan›na
lay›k görüldü.
Saraç’a Fahri Doktora Unvan›, 24-28 Nisan 2012 tarihleri
aras›nda Özbekistan Samarkand'da gerçeklefltirilen
"Monotoring of PCB Emission in Environmental Media
of Kazakhstan, Uzbekistan and Tajikistan" - Technical
Assembly and Workshop of NATO SfP 983931 isimli
toplant› ve törende takdim edildi.
Dr. Enzo Siviero’nun Çal›flmalar›
‹TÜ’de Sergilendi
Haliç/Alt›nboynuz Köprüsü projesinin dan›flmanl›¤›n›
üstlenen Enzo Siviero, ‹TÜ’deki sergisinin aç›l›fl› öncesi
Mimarl›k Fakültesi’nde “Bridgescape” bafll›kl› bir sunum gerçeklefltirdi.
Köprüler üzerine dünya genelinde 500’e yak›n tezin yürütücülü¤ünü yapm›fl ve çal›flmalar› çeflitli ülkelerde
gösterilmifl olan
Yap› ve Mimarl›k
Profesörü Dr.Enzo Siviero’nun
Bridging Sergisi,
‹TÜ
Taflk›flla
Kampüsü’nde 9 30 Nisan Tarihlerinde sergilendi.
‹talya Venedik’te
bulunan IUAV
Üniversitesi’nde
görev yapmakta
olan Prof.Dr.Enzo Siviero, Padua Üniversitesi’nde Yap› Mekani¤i üzerine
e¤itimini
tamamlad›ktan
sonra, hem aka-
demik hem
de profesyonel
olarak
köprüler konusunda derin araflt›rmalar yapt› ve
uzmanlaflt›.
Yap› ve form,
mekanik davran›fl ve estetik nitelikler aras›ndaki ba¤lant› noktalar›n› araflt›rmak
için akademik kariyerini “mimarlara yap›y› ö¤retmek”
konusuna adad›. Sürdürülebilir niteli¤i olan bir altyap›ya
sahip olmak ve çevresel etkinin en aza indirilmesi için
çevreyle olan uyuma daha özel önem gösterilmesi gereken konsept tasar›m aflamas› ve malzeme belirleme,
köprü tasar›m› için en önemli aflama. Prof.Dr.Enzo Siviero, mekanik ve beton yap›lar›n davran›fllar›nda bir uzman olarak, IUAV Üniversitesi’nde meslektafllar› ve araflt›rmac›lar ile bu konular› irdeleyen birçok çal›flma gerçeklefltirdi. Profesyonel olarak, Enzo Siviero mühendis,
mimar ve teknikerlerle köprülerin, viyadüklerin ve yollar›n tasar›m›, yap›sal kontrolü ve incelenmesi üzerine çal›flmalar yürütüyor. Siviero yerel yönetimler ve devlet organlar› ile köprülerin kontrolü ve izlenmesi üzerine dan›flmanl›k yap›yor.
80
itü vakfı dergisi
‹TÜ’nün Yeni Kurumsal
Kimlik Rehberi Tan›t›ld›
‹stanbul Teknik Üniversitesi’nin günümüz tasar›m
ve uygulama tekniklerine uygun olarak yeniden
yorumlanan logosu ve kurumsal kimlik çal›flmalar›
tan›t›ld›.
‹stanbul Teknik Üniversitesi’nin, günümüz tasar›m ve
uygulama tekniklerine uygun olarak yeniden yorumlanan logosu ve kurumsal kimlik çal›flmalar› bir toplant› ile
tan›t›ld›. Toplant›ya ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed
fiahin, Rektör Yard›mc›lar› Prof. Dr. Ahsen Özsoy, Prof.
Dr. Derin Ural, Prof. Dr. Mehmet Fevzi Ünal, Genel Sekreter Nevzat Özkök, dekanlar, dekan yard›mc›lar›, bölüm
baflkanlar›, enstitü müdürleri, daire baflkanlar› ve fakülte
sekreterleri kat›ld›.
Rektör Yard›mc›s› Prof. Dr. Ahsen Özsoy baflkanl›¤›nda
‹TÜ Kurumsal Kimlik ve Logolu Tasar›m Ürünleri Komisyonu’nun; Dünya Grafik Tasar›mc›lar Birlikleri Konseyi
Baflkan Yard›mc›s› Yeflim Demir’le birlikte çal›flarak gerçeklefltirdi¤i kurumsal kimlik k›lavuzu kat›l›mc›lara tan›t›ld›. ‹TÜ'nün köklü geçmifline, kültürel özelliklerine ve vizyonuna uygun Dünya
Üniversitesi standartlar›ndaki kurumsal kimlik
çal›flmas›; ‹TÜ’nün mühendislik, mimarl›k ve
konservatuar alanlar›ndaki öncü yaklafl›m›na
uygun; sanatsal bir anlay›flla haz›rlanarak tamamland›.
Toplant›da konuflan ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, “239 y›ll›k köklü bir geçmifli
olan Üniversitemizin geçmifline ve kültürüne
sad›k kalarak oluflturulan yeni kurumsal kimlik
çal›flmas›nda eme¤i geçen herkesi kutlar›m.
Kurumsal Kimlik rehberinin tüm birimlerimiz taraf›ndan hassasiyetle kullan›m› son derece önemlidir. 20122013 Akademik Y›l›’n›n
bafllamas›yla birlikte
tüm birimlerimizin yeni
kurumsal kimli¤imize
uygun bas›l› ve görsel malzemeye geçmesini rica ederim.” dedi.
Prof. Dr. Ahsen Özsoy da kurumsal kimlik çal›flmas›n›n
Teknik Üniversite’nin her türlü hassasiyeti gözetilerek
uzun ve zorlu bir çal›flman›n ard›ndan yaflama geçirildi¤ini belirtti. Prof. Dr. Özsoy, detayl› çal›flma sürecinde
emek veren herkese teflekkür etti.
Konuflmalar›n ard›ndan Dünya Grafik Tasar›mc›lar Birlikleri Konseyi Baflkan Yard›mc›s› Yeflim Demir, kat›l›mc›lara ‹TÜ’nün Kurumsal Kimlik Tan›t›m›’n› yapt›.
Ürünlerin önümüzdeki günlerde daha da çeflitlenece¤i
sat›fl mekan›ndan elde edilecek gelir ‹TÜ’lü ö¤rencilere
burs olarak verilecek.
1773 ‹TÜ Sat›fl Mekân› Aç›ld›
‹TÜ Rektörlü¤ü bünyesinde çal›flmalar›n› sürdüren ‹TÜ Kurumsal Kimlik ve Logolu Tasar›m Ürünleri Komisyonu'nun liderli¤inde ve ‹TÜ Mezunlar› Derne¤i katk›lar›yla 1773 ‹TÜ Sat›fl Mekan› aç›ld›. Aç›l›fla ‹TÜ Rektörü Prof.Dr. Muhammed fiahin, Rektör Yard›mc›lar› Prof. Dr. Ahsen Özsoy ve Prof. Dr. M.
Fevzi Ünal, ‹TÜ KKTC Rektörü Prof. Dr. Mustafa Yanalak, Genel Sekreter Nevzat Özkök, dekanlar, rektör dan›flmanlar›, Mezunlar Derne¤i Baflkan› Erol Bilecik, mezunlar ve ö¤renciler
kat›ld›.
Üniversitemizin mühendislik, mimarl›k ve konservatuvar
alanlar›ndaki öncü yaklafl›m›na uygun sanatsal bir anlay›flla
tasarlanan ürünlerin yer ald›¤› 1773 ‹TÜ Sat›fl Mekan› ‹TÜ
Ayaza¤a Yerleflkesi, Mustafa ‹nan Kütüphane Binas› Girifl Kat›nda aç›ld›. ‹stanbul Teknik Üniversitesi ile bütünleflmifl zengin tekstil ve k›rtasiye ürünlerinin yer ald›¤› sat›fl mekân› aç›ld›¤› andan itibaren büyük bir ilgiyle karfl›land›.
81
itü vakfı dergisi
Prof.Dr. Figen Kad›rgan
‘Elginkan Vakf› Teknoloji
Ödülü’nü ald›
‹TÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü ö¤retim üyesi Prof. Dr. Figen Kad›rgan, “Günefl Enerjisini Yüksek
Verimle Is›ya Dönüfltüren Nano Kaplamalar›n Sürekli
Bir Yöntemle Rulodan Ruloya Sararak Prototip Üretimi”
isimli projesi ile 2011 Elginkan Vakf› Teknoloji ödülünü
kazand›.
Elginkan Vakf› taraf›ndan, bu y›l 6’nc›s› düzenlenen
“Türk Kültürü Araflt›rma ve Teknoloji” ödülleri, teknoloji ve bilim insanlar›n›n yapt›klar› araflt›rmalar›
ortaya ç›karmak ve teflvik etmek, bilim ve kültür dünyas›na yapm›fl olduklar› hizmetleri takdir etmeyi
amaçl›yor.
Kad›rgan’›n bu projesi ile günefl
enerjisi yüksek verimle ›s›ya çevrilebilmekte olup proje, ucuz ve h›zl› bir
yüzey teknolojisi olmas› bak›m›ndan
ülkemizde ilk olarak nitelendirilmektedir. Çevreci nitelikler de tafl›yan projenin patent baflvurusu yap›lm›fl, 2012
y›l›nda yay›nlanmas› beklenmektedir. Ayr›ca ürünün spektral özellikleri, yüksek s›cakl›¤a
dayan›kl›l›k ve yap›flma testleri
Avrupa Birli¤i ve ASTM standartlar›na uygun olarak Rapperswill Günefl Teknikleri Enstitüsünde (SPF) test edilmifl ve
yüzeylerin ömürleri 25 y›ldan
daha uzun bir süre için akredite edilmifltir.
Ö¤r. Gör. Emin Alper’in “Tepenin Ard›” Filmine
Berlin ve ‹stanbul Film Festivali’nden Ödül
‹TÜ ‹nsan ve Toplum Bilimleri Bölümü Ö¤retim Görevlisi Emin Alper’in yönetmenli¤ini yapt›¤› ilk filmi
“Tepenin Ard›”, 62. Uluslararas› Berlin Film Festivalinden iki ödül, 31. ‹stanbul Film Festivali’nden
Alt›n Lale ödülü ald›.
‹TÜ Fen Edebiyat Fakültesi ‹nsan ve Toplum
Bilimleri Bölümü Ö¤retim Görevlisi Emin Alper, ilk filmi “Tepenin Ard›” ile 62. Uluslararas› Berlin Film Festivali’nden iki ödül, 31. ‹stanbul Film Festivali’nden Alt›n Lale ödülü ald›.
Tepenin Ard›, 62. Uluslararas› Berlin Film Festivali’nin genç sinemac›lara ayr›lan Forum Bölümü’nde gösterildi ve bu bölümün en önemli ödülü olan Caligari ödülünü kazand›. Emin
Alper ayr›ca bütün festival filmleri aras›nda
yap›lan ve ilk filmlerini çeken yönetmenlere
verilen En ‹yi ‹lk Film dal›nda da Özel Mansiyon alarak Berlin’den iki ödülle döndü.
Film, ‹KSV taraf›ndan düzenlenen 31. Uluslararas› ‹stanbul Film Fevstivali’nin ödül gecesine de damga vurdu. Tepenin Ard›, Murathan
Mungan’›n baflkanl›k yapt›¤› Ulusal Jüriden
En ‹yi Film seçilerek Alt›n Lale Ödülü’nü kazand›.
Film, bir da¤ evinde yaflayan küçük bir ailenin
hayali düflman yaratma hikayesini anlat›yor.
82
itü vakfı dergisi
UNESCO, Mimar ve fiehirci Prof. Kemal
Ahmet Arû’yu 100. Do¤um Y›l›'nda
Uluslararas› Düzeyde An›yor
fiehir ve Bölge Planlama bilim alan›n›n ülkemizdeki öncülerinden, merhum
mimar ve flehir planc›s› Prof. Kemal Ahmet Arû, UNESCO 36. Genel
Konferans›'n›n sonunda oybirli¤i ile al›nan kararla, 2012 y›l›nda 100. do¤um
y›ldönümünde uluslararas› düzeyde an›lmak üzere seçildi. Kararda, "Kemal
Ahmet Arû'nun bütün dünya mimarlar› ve flehircileri için bir referans oldu¤u"
vurguland›.
Birleflmifl Milletler (BM) Bilim, E¤itim ve Kültür Örgütü
(UNESCO) 25 Ekim-10 Kas›m 2011 tarihleri aras›nda Paris’te gerçeklefltirilen 36. Genel Konferans›’nda 2012 y›l›nda fiair ve Filozof Yusuf Nabi (1641-1712) ile Bestekar Buhurizade Mustafa Itriî’nin (1640-1712) ölümlerinin 300. y›l›,
Mimar ve fiehir Planc›s› Kemal Ahmet Aru’nun (19122005) do¤umunun 100. y›l›n› Uluslararas› düzeyde anma
faaliyetlerinin yap›lmas› ve bir eserinin desteklenmesi karar› ald›. UNESCO’nun 36. Genel Konferans›’n›n sonunda,
fiehir ve Bölge Planlama bilim alan›n›n ülkemizdeki öncülerinden, mimar ve flehir planc›s› Prof. Kemal Ahmet
Arû’nun "bütün dünya mimarlar› ve flehircileri için bir referans oldu¤u" vurguland›. 2012 y›l›nda 100. do¤um y›ldönümünde uluslararas› düzeyde an›lmas› oy birli¤i ile karar
alt›na al›nd›.
sa¤layan Arû, 1944’te Isparta, 1945’te Kayseri ve Ödemifl, 1948’de ‹zmit (Gündüz Özdefl’le), 1946’da Bo¤azl›yan,
Tekirda¤, Söke ve Malkara, 1947’de Babaeski, Band›rma,
Gönen, Finike, Burdur, Serik, Biga, Tokat, Kars ve Turhal,
1948’de Gaziantep, 1952’de ‹zmir (G. Özdefl’le) 1970’te Niksar ve Tavflanl› ‹mar Plan› yar›flmalar›nda birincilik ödülleri ald›.
Arû’nun kent planlamas› çal›flmalar› mimarl›¤›na da damgas›n› vurdu. Mimari projelerinde konuyu her zaman çevreyle bir bütünlük içinde, çevre sorunlar›na çözüm getirebilecek biçimde ele ald›. 1947-57 aras›nda Rebii Gorbon’la
birlikte yapt›¤› 1. Levent ve 1954’te gerçeklefltirdi¤i 4. Levent Toplu Konut uygulamalar› bu yöndeki çal›flmalar›n›n
önemli örneklerindendir.
Çeflitli mimari proje yar›flmalar›na kat›lan Arû, Ankara Polis Koleji (1940), ‹zmit Oteli, Belediye ve Hükümet Meydan›
Prof. Kemal Ahmet ARÛ
1912 y›l›nda do¤an Kemal Ahmet Arû, 1932’de Galatasa- (1948; Gündüz Özdefl, Kemali Söylemezo¤lu ile), Emlak
ray Lisesi’ni, 1937’de Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mi- Kredi Bankas› Ataköy Oteli (1956; AHE Grubu ile), Emlak
marl›k Bölümünü (MSÜ) bitirdi. 1940’da Yüksek Mühen- Kredi Bankas› Genel Müdürlü¤ü Binas› (1957; AHE Grubu
dislik Mektebi (‹TÜ) Mimarl›k Fakültesi fiehircilik Kürsü- ile), Malatya Teknik Tar›m Okulu (1960; AHE Grubu ile), Disü’nde asistanl›k görevine bafllad›. 1942-46 aras›nda Cle- yarbak›r Üniversitesi Kampüsü (1971; Y›ld›r›m ve Yalç›n
mens Holzmeister’le birlikte proje derslerini yürüttü. Ayn› Sa¤l›kova, Emre Arû ile) proje yar›flmalar›nda birincilik
zamanda 1954’e dek Prof. Gustav Oelsner’in asistanl›¤›n› ödüllerini kazand›. Taksim Vak›flar (Sheraton) Oteli için
1959’da aç›lan uluslararas› yar›flyapt›. ‹TÜ’deki ö¤retim üyeli¤i
may› Hande Suher, Tekin Ayd›n,
görevinin yan› s›ra Y›ld›z Teknik
Mehmet Ali Handan, Altay Erol ve
Okulu (YTÜ) ve Maçka Teknik
Yalç›n Emiro¤lu’ndan oluflan
Okulu’nda
dersler
verdi.
AHE Grubu ile birlikte haz›rlad›¤›
1950’de profesör oldu, ayn› y›l
proje ile kazand›; yap› 1975’te tafiehircilik Kürsüsü baflkanl›¤›na
mamland›.
seçildi. 1954-70 döneminde araKemal Ahmet Arû’nun “Türk Hal›klarla ‹TÜ Mimarl›k Fakültesi
mamlar› Etüdü” (1941), “‹kinci
Dekanl›¤› görevinde bulundu.
Dünya Harbi’nden Sonra Garp
1961-62’de Stuttgart, 1963’te
Avrupas›nda Mesken Problemi”
Berlin ve 1967’de Viyana Teknik
(1950), “‹mar Planlama Çal›flmaÜniversitesi Mimarl›k Fakültesi
lar› Çizim Tekni¤i” (1955; G. Özfiehircilik Kürsülerinde konuk
defl’le), “Yayalar ve Tafl›tlar, fieö¤retim üyesi olarak dersler
hir Dokusunda Yeni Ulaflt›rma
verdi. 1967-82 aras›nda ‹TÜ MiDüzenleri” (1965), “Türk Kenti”
marl›k Fakültesi fiehircilik Ensti(1998) ve “Kemal Ahmet Arû-bir
tüsü baflkanl›¤› yapt›.
Üniversite Hocas›n›n Yaflam›n›n
E¤itim alan›ndaki çal›flmalar› ve
80 Y›l›” (2001) adl› kitaplar› buuygulamalar›yla Türkiye’de kent Soldan sa¤a: Orhan Safa, Kemal Ahmet Arû, Sabri Oran, Emin
tasar›m›na önem verilmesini Onat , Nezih Eldem . (Kemal Ahmet Arû arflivi - Mimarl›k Müzesi) lunuyor.
83
itü vakfı dergisi
Gelece¤in mühendis ve mimarlar›n› ifl dünyas›yla
buluflturan platform:
‹TÜ ‹nsan Kaynaklar› Zirvesi 2012
‹TÜ ö¤rencilerinde kariyer bilinci oluflturmak ve onlar› ifl dünyas›na haz›rlamak amac›yla ‹TÜ ‹fl ve ‹nsan Kaynaklar› Merkezi’nin
pek çok
uygulamas›ndan biri olan ‹KZ 2012’de ö¤renciler, ‹K yöneticileri veya temsilcileriyle bir araya geldiler, farkl› sektörlerden flirketlerin üst düzey yöneticileriyle profesyonel iletiflim deneyimi yaflad›lar...
‹TÜ ‹fl ve ‹nsan Kaynaklar› Merkezi, her y›l fiubat ay›n›n
son haftas›nda ‹nsan Kaynaklar› Zirvesi düzenleyerek
sayg›n firmalarlar› ve temsilcilerini ‹TÜ ö¤rencileriyle ayn› ortamda buluflturuyor. ‹TÜ ö¤rencilerinde kariyer bilinci oluflturmak ve onlar› ifl dünyas›na haz›rlamak hedefiyle gerçeklefltirilen bu etkinlikle, ö¤renciler staj ve ifl
baflvurusu yapabiliyor, çeflitli seminerler arac›l›¤›yla
mesleki ve kiflisel geliflimlerine katk› sa¤layabiliyorlar.
Merkez’in, en genifl kapsaml› ‹nsan Kaynaklar› Zirvesi, bu
y›l 27 fiubat - 1 Mart 2012 tarihleri aras›nda ‹TÜ’nün üç
yerleflkesinde efl zamanl› olarak gerçeklefltirildi.
27-28 fiubat Gümüflsuyu’nda Makine Fakültesi, 28-29 fiubat Maçka’da ‹flletme Fakültesi ve 28 fiubat-1 Mart aras›nda Ayaza¤a Yerleflkesi Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde gerçeklefltirilen etkinliklerde; biliflimden otomotive, yeni teknolojilerden iletiflim sektörüne, inflaattan g›da sektörüne her biri alan›nda öncü k›rka yak›n firman›n
temsilcileri ile buluflan ö¤renciler, ayn› zamanda önemli
kiflisel geliflim uzmanlar›n›n sunumlar›, yar›flma ve çekilifllerle ücretsiz yurtd›fl› e¤itimi ve konser gibi pek çok
renkli aktivite ile desteklenmifl bir deneyim yaflad›.
‹KZ 2012’nin çok de¤erli kat›l›mc›larla zengin içerikli
program›nda üç ayr› panele yer verdi:
Yerli Otomobil Nas›l Üretilir? bafll›kl› panele Ercan TEZER
Ahmet ARKAN- Arfesan Yönetim Kurulu Baflkan›; Ali ‹hsan ‹LKBAHAR –Otomotiv Sanayi Derne¤i (1989-2004) YK
Baflkan› ve Tolga K. DO⁄ANCIO⁄LU – Hexagon Studio,
panelist olarak kat›ld›lar.
Sosyal Medya Nereye? bafll›kl› panelde ‹pek ARAL K‹fi‹O⁄LU-‹nsan Kaynaklar› ve Yönetim Dan›flman›, Blogger;
Ömer EK‹NC‹-Desnet Yaz›l›m Yönetim Kurulu Baflkan›;
Özgür AKMAN-Digital ‹letiflim Dan›flman› ve Brandwolf
Genel Müdürü; Murat KAHRAMAN- Ttnet ‹nteraktive
Medya Yöneticisi; Ekin ULUKÖK – Global Bilgi Çözüm
Müdürü, bu konudaki görüfllerini aktard›rlar.
fiirketler Gözüyle E¤itim Yeterli mi? bafll›kl› panelin konuflmac›lar› Prof.Dr. Türker BAfi- Yeni ‹K Dan›flmanl›k
Grubu; Prof.Dr. fiahin KARASAR- THY E¤itim Baflkan›; Yücel ATIfi- Prometheus Dan›flmanl›k CEO’su; Hasan
ÇEP- Alper Is›l ‹fllem Genel
Müdürü; Eylem GürgençKariyer.net ‹fl Ortakl›klar›
Yöneticisi ve Engin Y›ld›zBilimer Biliflim Akademisi
Genel Müdürü, konu ile ilgili görüfl ve tecrübelerini
paylaflt›lar.
– Moderatör, Otomotiv SanayiDerne¤i Genel Sekreteri; Prof.Dr.Murat
EREKE – ‹TÜ Otomotiv Laboratuvar› Sorumlusu; Ali
R›za Alptekin –
OTOKAR
Genel
Müdür Yard›mc›s›;
Baflar›l› ve genç ifl gücüne önem veren
kurumlar›n, gelece¤in mühendis ve mimarlar›yla bulufltu¤u ‹TÜ ‹nsan Kaynaklar› Zirvesi’nde VESTEL Genel
Müdürü Metin Salt, OTOKAR Tank Konfigürasyon Yönetimi Birim Yöneticisi Tamer S›rçal›, B‹L‹MER - 3D Akmademi’den Engin Y›ld›z-Volkan Tanr›verdi-Ruhi Yap›c›,
BMC Otomotiv’den Muharrem Erkan, FORD OTOSAN’dan Ernur Mutlu, HEXAGON Studio’dan Tolga K.
Do¤anc›o¤lu, BOSCH Genel Müdürü Steven Young;
Merke Sarpafl, Ömer Ekinci, Erim H›s›m, Do¤ufl Yay›n
Grubu ‹K Gen. Müd. Yard›mc›s› Serap Yetifl, TURK-
84
itü vakfı dergisi
Anadol STC-16, ‹TÜ ‹KZ'de!
‹KZ 2012 kapsam›nda ‹TÜ Süleyman Demirel
Kültür Merkezi önünde sergilenen Anadol STC16, ilk prototipi 1972'de gelifltirilen ve sadece
1973 ve 1975 y›llar› aras›nda üretilen bir
Anadol modeli. 1961’de tasarlanan Devrim'den
sonra, Türkiye'de tasarlanarak üretilen ve seri
üretimi gerçekleflen ilk otomobil ve ilk Türk
yap›m› spor otomobil unvan›n› ald›.
CELL’den Ayd›n B›r›k, ‹TÜ RADYO’dan Süha Çalk›vik, ‹K
Dan›flman› ‹pek Aral Kiflio¤lu, ASSAN Alüminyum Ürün
ve Proses Gelifltirme Direktörü Murat Dündar, M. Yücel
At›fl, PEUGEOT’dan Ufuk Bendefl, HSK’dan ‹zzet TanyolSefa Bulut, SAP E¤itim Hizmetleri Müdürü Burçak Aksoy
K›l›nçer, Sacret CV’den Erim H›s›m, BORUSAN ‹K Müdürü N. Semra Akman ve Genel Müdür Yard. Özge Sar›türk,
M‹CROSOFT’tan Eda Çal›flkan ve farkl› sektörlerden önde gelen pek çok firma temsilcisi, yapt›klar› sunumlarla ifl
dünyas›ndaki geliflmelerin ›fl›¤›nda mezunlardan beklentilerini ö¤rencilerle paylaflt›lar.
‹nsan Kaynaklar› Zirvesi’nde, Baker-Hughes, Merck ‹laç,
Fen-‹fl, Hema, Otokar, Vestel, Bosch, Veri Park, Ericsson,
Ar› Teknokent, Schlumberger, Savunma Sanayi Müsteflarl›¤›, Yap› Merkezi, Vodafone, Türk Telekom, Çiçek Sepeti, Sahibinden.com, Peugeut, Ebay/Gitti-Gidiyor, Erdemir, ‹nnova Biliflim, Eczac›bafl›, Avea, Total, Kibar Holding, Artcraft, ‹nci Holding, Bunge G›da, Componenta
Dökümcülük, FNSS, HSK, Armada Yaz›l›m, Tema, T›rsan, Koç Holding, Gürallar, Dentafl, Do¤ufl Otomotiv,
Borusan Otomotiv, PWC, Bilimer 3D Akademi, Pepsico,
Shelle-Turcas A.fi., stand açarak ö¤rencilerle bire bir görüflmeler yapt›lar.
‹TÜ ‹nsan Kaynaklar› Zirvesi 2012'den sonras›...
Hep birlikte bir zirveyi daha bitirdik. Yorucuydu ve çok da keyifliydi.
Kapan›fl ard›ndan pastam›z› kesmeyi ihmal etmedik :)
‹TÜ ‹nsan Kaynaklar› 2012 akl›mda kalanlar:
Yerli Otomobil Nas›l Üretilir? konulu panelden, “nas›l ve ne üretirseniz
üretin FARKLI OLUN...”
Sosyal Medya Nereye? konulu panelden,“digital imaj›n›z› yarat›n, bilinir olun...”
fiirketler Gözüyle E¤itim Yeterli mi? konulu panelden, “ne istedi¤inizi bilin
ve alg›lar›n›z aç›k olsun...”
Do¤ufl Yay›n grubunun yar›flmas› etkinli¤e renk katt›. Farkl› genel kültür
sorular› soruldu. Bu da bir örnek, asl›nda kat›laca¤›n›z tüm ifl
görüflmelerinde aranan salt e¤itim de¤il...Bunlar› yapanlar fark yarat›yor,
y›¤›nlar›n aras›ndan s›yr›l›yor.
Mühendislere yeni ifl olanaklar› aç›l›yor. Bunlardan biri de Prometheus
Dan›flmanl›k CEO'su Yücel At›fl'›n sunumunda bahsetti¤i Kentsel
Dönüflüm'dü. Bu konuda merkezimizin de çal›flmalar› olacak. Ve dahas› bu
projeler için mühendislere ilgi daha da artacak.
‹pek Aral Kiflio¤lu'nun sunumu geçen sene oldu¤u gibi bu sene de en
be¤enilen sunumlar aras›ndayd›. Çok önemli konulara de¤indi, belki en
önemlisi “BLOG TUTUN”du. Dilek M. Görgüç
85
itü vakfı dergisi
Anadolu’nun kadim çalg›s› üzerine düflünmek
‹TÜ Ba¤lama Günleri ve “Nida Tüfekçi
Uluslararas› Ba¤lama Sempozyumu”
‹TÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvar›’n›n geleneksel “‹TÜ Ba¤lama Günleri” ve bu kapsamda
Ba¤lama’ya ve Halk Müzi¤ine büyük katk›larda bulanan Nida Tüfekçi’yi anmak üzere düzenledi¤i
“Nida Tüfekçi Uluslararas› Ba¤lama Sempozyumu” için Türkiye’den ve dünyan›n farkl› ülkelerinden
müzik ve farkl› alanlardan ö¤retim üyeleri, araflt›rmac›lar ve icrac›lar kat›ld›.
Anadolu müzi¤inin temel çalg›s› olan
Ba¤lama (Saz)'y›, tarihsel süreçteki geliflim aflamalar›, co¤rafi çeflitlilik ve yap›sal özellikleri, sosyolojik niteli¤i, icra
özellikleri,
üslup ve ekolleri, yap›m
teknikleri yönleriyle ele alarak tart›flmak; bu ba¤lamda icrac› ve e¤itimci
kimli¤i ile tarihi bir sima olan Nida Tüfekçi'yi anmak, onun Ba¤lama ve Halk
Müzi¤ine katk›lar›n› ortaya koymak
üzere "Nida Tüfekçi Uluslararas› Ba¤lama Sempozyumu" düzenlendi.
‹stanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvar› Müzikoloji
Bölümü taraf›ndan 10-13 Nisan 2012
tarihlerinde ‘‹TÜ Ba¤lama Günleri’ kapsam›nda, ‹stanbul Teknik Üniversitesi
Maçka Sosyal Tesislerinde düzenlenen
sempozyuma Türkiye'den ve dünyan›n
çeflitli ülkelerinden, müzik ve farkl›
alanlardan ö¤retim üyeleri, araflt›rmac›lar ve icrac›lar kat›ld›.
Sempozyumda müzik ve ilgili disiplinlerden kat›l›mc›lar›n sunaca¤› bildiriler
ve panellerle, Ba¤lama (Saz) ve benzeri çalg›larla ilgili verileri bir araya getirerek bilgi al›flverifline dayal› ç›kar›mlar
sa¤layabilmek ve bu ç›kar›mlar yolu ile
Türkiye'deki müzik alg›s›na dayal› kültürel temel ve bu temel üzerine kurulu
Ba¤lama (Saz) e¤itiminin do¤ru biçimlenmesine ›fl›k tutarak katk› sa¤lamak
amaçland›.
du¤unu, derledi¤i tüm eserleri kurumla hocalar›m›z›n sanatç› yönleri ve bilim
ve ö¤rencilerle paylaflt›¤›n›, bu süreçte insanl›klar› yan›nda yönetici olarak
yüzlerce ö¤renci yetifltirdi¤ini vurgula- Türk Müzi¤i için nas›l bir mücadele verd›. Anadolu Müzi¤i’nin temel çalg›s› diklerine tan›k olduk. Onlar hayatlar›n›
olan ba¤lamay› farkl› aç›lardan ele al- bu yola adad›lar bize bu adanm›fll›¤›
mak, icrac› ve e¤itimci kimli¤iyle miras b›rakt›lar. Bu sebeple onlar›n dü‹TÜ’lü usta Nida Tüfekçi’yi anmak, flünce ve mücadelelerinin genç kuflakonun ba¤lama ve halk müzi¤ine katk›- lar taraf›ndan daha iyi anlafl›lmas› için
lar›n› tekrar anlamak amac›yla düzen- akademik ve sanatsal ortamlarda onlalenen bu sempozyumun Türk Halk r›n fikirlerini nesilden nesile aktarmay›
Müzi¤ine önemli katk›lar sa¤layaca¤›n› görev bildik…”
sözlerine ekleyen Rektör fiahin, etkinli- Nida Tüfekçi’nin törene kat›lamayan
¤i organize edenlere ve katk›da bulu- ‹TÜ TMDK emekli ö¤retim görevlilerinnanlara teflekkür etti.
den k›z› Gamze Tüfekçi Yaz›c›’n›n yeri‹TÜ Türk Musikisi Devlet Konservatu- ne konuflma metnini Ö¤retim Görevlivar› Müdür Yard›mc›s› ve Müzikoloji si fiafak Gürler okudu. Konuflmas›nda
Anabilim Dal› Baflkan› Prof. Dr. fiehvar babas›n› ‘Halk Müzi¤i’ne karfl›l›ks›z
Befliro¤lu da yapt›¤› aç›l›fl
konuflmas›nda folklor araflt›rmalar›na ömrünü adam›fl,
ba¤lama ve birçok halk müzi¤i çalg›s›n› bilimsel bir
yöntemle akademik ortama
tafl›m›fl, ba¤lama üstad› Nida Tüfekçi ad›na bir sempozyum düzenlemenin yürekten bir görev oldu¤unu
belirterek flunlar› söyledi: Nida Tüfekçi an›s›na haz›rlanan plaket, Rektör Prof. Dr.
“Bizler, bu okulun yöneti- Muhammed fiahin ve Prof.Dr. fiehvar Befliro¤lu
Gamze Tüfekçi Yaz›c› ad›na Ö¤r. Gör. fiafak
mindeki yeni kuflak olarak taraf›ndan,
Gürler (ortada)’e verildi.
“‹crac›, E¤itimci ve Yönetici Kimlikleriyle Nida Tüfekçi” Panelistleri, Soldan sa¤a:
Ö¤r. Gör. Yücel Paflmakç›, Prof. Dr. Can Etili Öktem, Erol Akt›, Prof. Fikret De¤erli,
Arif Sa¤, Ö¤r.Gör. ‹rfan Kurt, Ö¤r.Giör.E. fiafak Gürler.
Nida Tüfekçi: Halk Müzi¤i’ne adanan bir ömür
Nida Tüfekçi, Uluslararas› Ba¤lama
Sempozyumu’nun aç›l›fl›nda konuflan
Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin, ‹TÜ
Türk Musikisi Devlet Konservatuvar›’nda 1976 y›l›ndan itibaren görev
alan Nida Tüfekçi’nin uzun y›llar e¤itimci olarak ve çeflitli kademelerde yönetim görevleri üstlenerek Türk Halk
Müzi¤ine çok önemli katk›larda bulun-
86
itü vakfı dergisi
adanm›fl bir hayat’ olarak düflündü¤ünü anlatan Tüfekçi, “Öyle bir adanm›fll›k ki bu, içinde ne aileye yer var ne
maddiyata ne toleransa. Onun için bu
konuda tek do¤ru vard›: ‘folklor, bilimsel bir aland›r, her ne olursa olsun onu
yaratan anonim yap›s› bozulursa, bir
daha tamir edilemeyecek biçimde kaybedilir…’ Geçmifline dönüp bakt›¤›m›zda onu baflar›ya ulaflt›ran esas olgunun
sonsuz bir halk müzi¤i aflk›n›n yan› s›ra,
e¤itimin önemine dair yaflayarak ö¤rendikleri oldu¤unu görüyoruz… Tertemiz bir insand› benim babam, her fleyiyle hakikiydi o. Öfkesiyle, sevgisiyle,
flakalar› ve hiddetiyle çok gerçekçi idi.
Gerek sanatsal ve gerekse sosyal aç›dan hiçbir h›rs› ve kompleksi olmayan
ve bu nedenle sevgi, sayg› ve özlemle
an›lmay› hak etmifl bir insand›…” dedi..
Konuflmalar›n ard›ndan gerçeklefltiri-
len “‹crac›, E¤itimci ve Yönetici Kimlikleriyle Nida Tüfekçi” bafll›kl› Aç›l›fl Paneli’ne Prof. Fikret De¤erli moderatör,
San.Ö¤r. Gör. Yücel Paflmakç›, Prof. Dr.
Can Etili Öktem, Erol Akt›, Arif Sa¤,
San.Ö¤r.Gör.
‹rfan
Kurt,
San.Ö¤r.Gör.E. fiafak Gürler konuflmac› olarak kat›ld›.
Sempozyum, "Türkiye ve Çevre Kültürlerde Ba¤lama ve Uzun Sapl› Çalg›lar",
"Toplumsal, Kültürel ve Simgesel Nitelikleriyle Ba¤lama", "Ba¤lamada ‹cra
Tav›rlar, Düzenler ve Çokseslilik" ve
"Ba¤lama E¤itimi Yöntem ve Yaklafl›mlar" bafll›klar› alt›nda oturumlar ile “Gelenekselden Güncele Ba¤lama Yap›mc›l›¤›”, “Gelenekselden Moderne Ba¤lamada ‹cra ve E¤itim” bafll›kl› panellerle tamamland›.
Ustalar ve Genç Yetenekler Ba¤lama Günleri’nde
‹TÜ Türk Mus›kisi Devlet Konservatuvar›’n›n bu y›l yedincisini düzenledi¤i Ba¤lama Günleri’ne Anadolu
halk kültürünü ba¤lamas› ile yans›tan, kendi tezene tekni¤ini gelifltirerek literatüre geçen, UNESCO
taraf›ndan yaflayan insan hazinesi ilan edilen, k›sacas› tezenesi ile bu co¤rafyan›n kadim saz›
ba¤lamay› konuflturan pek çok ustay› ve onlar›n yetifltirdi¤i çok say›da genç yetene¤i a¤›rlad›...
Neflet Ertafl, Arif Sa¤, Musa Ero¤lu, Erol Parlak, Cengiz Özkan,
Okan Murat Öztürk, Erdal Erzincan gibi bu sanat›n önemli ustalar› yan›nda genç yetenekler ve özgün ba¤lama gruplar›n› bir araya getiren ve kamuoyunda büyük yank› bulan “‹TÜ Ba¤lama
Günleri”, “Nida Tüfekçi Uluslararas› Ba¤lama Sempozyumu” ile
efl zamanl› olarak ‹TÜ Mustafa Kemal Amfisi’nde befl gün boyunca genifl kitlelerin kat›l›m›yla görkemli bir sanat flölenine dönüfltü.
Teknik kapasitesi ve seslendirme imkânlar› genifl ve zengin, co¤rafi yayg›nl›k bak›m›ndan da Asya içlerinden Balkanlara kadar
uzanan bir çalg› olarak ba¤laman›n geleneksel seslendirme, tarz
ve biçimlerini do¤ru kaynaklar vas›tas›yla yar›nlara tafl›mak, halk
müzi¤i ve özellikle de ba¤lama sevdal›s› kitleleri ba¤laman›n en
önemli ustalar› ile buluflturmak ve gelecek vadeden genç yeteneklerle, özgün ba¤lama gruplar›na imkân tan›mak amac›yla gerErol Parlak
çeklefltirilmekte olan “‹TÜ Ba¤lama Günleri”nde, ba¤lamaya
gönül vermifl çok say›da usta ile genç yetenek ve gruplar bir
araya geldi.
‹TÜ Ba¤lama Günleri 2012’ye kat›lan ustalar, genç yetenekler ve gruplar: Çetin Akdeniz, Nida Atefl, Ayd›n Çekiç,
Mesut Da¤l›, Ayla Karacan, Erol Parlak, ‹lgar ‹mamverdiyev, Mustafa Tatl›türk, Cihan Orhan, Erdem
fiimflek, Seval Ero¤lu, Okan Murat Öztürk, Farhad fiidfar, Ümit Y›lmaz, Erkut Özkan, E.Ü.
Devlet Türk Musikisi Konservatuar› Ba¤lama
Tak›m›, Cengiz Özkan, Selçuk Murat K›z›latefl,
Afl›k Dertli Divani, Hüseyin Tekin, Ba¤lama
Dörtlüsü, Afl›klar Meclisi, Mehmet Üçer,‹smail Altunsaray, Kemal Alaçay›r, Hüseyin – Ali R›za Albayrak, Cem Tar›m, Erhan Uslu.
Seval Ero¤lu
‹lgar ‹mamverdiyev
87
Çetin Akdeniz
itü vakfı dergisi
Üniversite E¤itimi ve Mesleklerin Gelece¤i
‹stanbul’daki liselerin müdürleri ve rehber ö¤retmenleri, ‹stanbul ‹l Milli E¤itim Müdürlü¤ü ile
birlikte ‹TÜ’de düzenlenen “Üniversite E¤itimi ve Mesleklerin Gelece¤i” seminerine kat›ld›.
‹stanbul genelindeki Anadolu Lisesi, Fen Lisesi ve Anadolu Ö¤retmen Liseleri’nin müdürleri ve rehber ö¤retmenleri, ‹stanbul ‹l Milli E¤itim Müdürlü¤ü ile birlikte ‹stanbul Teknik Üniversitesi’nde düzenlenen “Üniversite
E¤itimi ve Mesleklerin Gelece¤i” isimli seminere kat›ld›.
‹TÜ Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde düzenlenen
seminerin aç›l›fl konuflmas›n› ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin yapt›. Prof. Dr. fiahin, ‹stanbul Teknik
Üniversitesi’nin uluslararas› görünümü, ABET ve Yetkin
Mühendislik, ö¤renci projeleri, akademik ve sosyal olanaklar›n› e¤itimcilerle paylaflt›. ‹letiflim Merkezi Akademik Dan›flman› Burak K›lanç da e¤itimcileri de¤iflen s›nav sistemi ve ö¤renci tercihlerinin e¤ilimleri ile ilgili bilgilendirdi.
Mesleklerin gelece¤i seminerinde Mimarl›k Bölüm Baflkan› Prof. Dr. Arzu Erdem, Elektronik Haberleflme Bölümü ö¤retim üyesi Doç. Dr. Müfltak Erhan Yalç›n, ‹flletme
Mühendisli¤i ö¤retim üyesi Yrd. Doç. Dr. Deniz Tunçalp
ve Endüstri Mühendisli¤i ö¤retim görevlisi Dr. Bülent
Cerit, mesleklerinin gelece¤i hakk›nda e¤itimcilere bilgi
verdi.
‹stanbul’dan 195 e¤itimcinin kat›ld›¤› etkinlik kapsam›nda verilen ö¤le yeme¤ine Rektör Yard›mc›lar› Prof. Dr.
Derin Ural ve Prof. Dr. M. Fevzi Ünal, dekanlar ve bölümlerin tan›t›m koondinatörleri kat›ld›. Etkinlik, kampüs turu ve laboratuvar gezisiyle sona erdi.
tanbul ‹l Milli E¤itim Müdürü Dr. Muammer Y›ld›z, ‹TÜ
Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, ‹TÜ KKTC Rektörü
Prof. Dr. Mustafa Yanalak ve Genel Sekreter Nevzat Özkök kat›ld›. ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin,
‹TÜ’nün Ar-Ge çal›flmalar› ve yüksek ö¤retime katk›lar›yla ilgili otuz dokuz ilçe milli e¤itim müdürüne bilgi verdi.
‹lçe Milli E¤itim Müdürleri ‹TÜ’de Topland›
‹stanbul Teknik Üniversitesi ‹stanbul ‹lçe Milli E¤itim Müdürleri toplant›s›na da ev sahipli¤i yapt›. Toplant›ya ‹s-
Mezunlar Derne¤i
Bursa fiubesi’nde Görev
De¤iflimi
‹stanbul Teknik Üniversitesi Mezunlar› Derne¤i
(‹TÜDER) Bursa fiubesi’nin 8. Ola¤an Genel Kurulu’nda
Berat Tunakan, baflkanl›¤› Hasan Tu¤cu’ya b›rakt›.
Bursa’daki ‹TÜ mezunlar›n› tek çat› alt›nda buluflturan
‹TÜDER Bursa fiubesi'nin 8. Ola¤an Genel Kurulu’nda
iki dönemdir dernek baflkanl›¤›n› yürüten Berat
Tunakan, görevini ‹nflaat Mühendisi Hasan Tu¤cu'ya
devretti. Hasan Tu¤cu, Genel Kurul’da yapt›¤›
konuflmada, "Sadece ülkemizin de¤il, dünyan›n en
sayg›n e¤itim kurumlar› aras›nda yer alan ‹TÜ, küresel
vizyon çerçevesinde dünya üniversiteleri ile yar›flmaktad›r. 2023 y›l›nda 250. kurulufl y›ldönümünü kutlayacak
olan üniversitemiz, her ö¤rencinin okumak istedi¤i
ayr›cal›kl› bir kurumdur. Üniversite yönetiminin ve ‹TÜ
mezunlar›n›n bu vizyonla liderlik edece¤i çal›flmalarla
birlefltiricilik ve kat›l›mc›l›k rolünü en iyi flekilde
sürdürmeye devam edece¤iz. 200'e yak›n üyesi bulunan derne¤imizin üye say›s›n› artt›rak, ‹TÜ'lüler
aras›ndaki dayan›flmay› güçlendirmek öncelikli hedefimiz olacak. Oluflturaca¤›m›z yeni stratejilerle kentimiz
ve ülkemiz için teknik konularda katk› sa¤lamak, kamu,
özel sektör ve üniversite iflbirliklerini gelifltirmek için
çal›flma içinde olaca¤›z" dedi.
Tek listeyle gidilen seçimde, Servet Büyükpoyraz,
Fettah Bilalo¤lu, Harun Bayrak, Fikri Haflal, Cahit
Yard›mc› ve Mehmet Sakall›o¤lu yeni yönetimde görev
ald›lar. ‹TÜDER Bursa Denetleme Kurulu üyeliklerine
Tuncer Dikensak, Sabri Dokuzlu ve Recep Aky›ld›z
seçilirken; Erdem Saker, Berat Tunakan ve Gürkan
Kanbir de Onur Kurulu üyeli¤ine getirildi.
88
itü vakfı dergisi
TÜB‹TAK 43. Ortaö¤retim Ö¤rencileri Araflt›rma Projeleri
Sergisi ve Yar›flmas› ‹TÜ’de Gerçeklefltirildi
TÜB‹TAK’a sekiz ayr› branflta proje haz›rlayan lise ö¤rencilerinin projeleri ‹TÜ’de sergilendi. ‹TÜ’nün Avrupa Bölgesi Koordinatörlü¤ü’nü üstlendi¤i, “TÜB‹TAK 43. Ortaö¤retim Ö¤rencileri Araflt›rma Projeleri Avrupa Bölgesi Yar›flmas›” Sergisi’nde 114 proje yer ald›. Yar›flmada dereceye girenlere, ‹TÜ’de düzenlenen törenle ödülleri verildi.
TÜB‹TAK 43. Ortaö¤retim Ö¤rencileri Araflt›rma Projeleri Sergisi ve Yar›flmas› ‹stanbul Teknik Üniversitesi’nin
ev sahipli¤inde gerçeklefltirildi. Trakya ve ‹stanbul’un çeflitli liselerinden ö¤renciler birbirinden ilginç projelerini
20-22 Mart 2012 tarihleri aras›nda ‹TÜ Ayaza¤a Kampüsü Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde sergiledi. ‹TÜ,
Y›ld›z Teknik ve ‹stanbul Üniversitesi’nden jüri üyeleri taraf›ndan de¤erlendirilen projelerden dereceye giren ö¤rencilere ödülleri 23 Mart düzenlenen törenle takdim
edildi.
TÜB‹TAK’a sekiz ayr› branflta proje haz›rlayan lise ö¤rencilerinin projeleri ‹TÜ’de sergilendi. ‹TÜ’nün Avrupa Bölgesi Koordinatörlü¤ü’nü üstlendi¤i, “TÜB‹TAK 43. Ortaö¤retim Ö¤rencileri Araflt›rma Projeleri Avrupa Bölgesi
Yar›flmas›” Sergisi’nde 114 proje yer ald›. Projelerin sergilenmeye bafllad›¤› ilk gün, ‹TÜ Rektörlü¤ü taraf›ndan
verilen hofl geldiniz kokteylinde baflar›l› ö¤renciler ‹TÜ’lü
akademisyenlerle bir araya geldi. Bilgisayar, Biyoloji,
Co¤rafya, Fizik, Kimya, Matematik, Sosyoloji ve Tarih
konular›nda haz›rlanan projelerden dereceye girenler,
son gün düzenlenen törenle ödüllendirildi.
TÜB‹TAK Proje Koordinatörü ‹TÜ Uçak ve Uzay Bilimleri
Fakültesi ö¤retim üyesi Prof. Dr. ‹brahim Özkol “Farkl› liselerden genç beyinler böyle bir yar›flmaya kat›larak gelece¤e güvenimizi artt›rd›lar. Buradaki gençlerin kendi-
leri ve ülkeleri ad›na çok büyük projelere imza atacaklar›na yürekten inan›yorum. Projeler, özgünlük ve yarat›c›l›k, kullan›lan bilimsel yöntem, katk› ve tutarl›l›k, uygulanabilirlik, kullan›labilirlik, sosyo-ekonomik fayda, kaynak
taramas›, özümseme, sunumda netlik gibi kriterlere göre de¤erlendirildi.” dedi.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin de aday ö¤rencilere ‹TÜ’nün son y›llarda gerçeklefltirdi¤i projelerle
akademik sosyal olanaklar›n› aktard›. Rektör fiahin, “Bilim üretmek için en baflta inanmak gerekiyor. Öncelikle
akademisyenine, ö¤rencisine, gelece¤e inanmas› gerekiyor. 239 y›ld›r biz bunu yap›yoruz. ‹nan›yoruz ve baflar›yoruz. Bugün genç beyinlere inand›¤›m›z için Türkiye’nin ilk küp uydusu, ilk hidrojen teknesi, ilk elektrikli
minibüsü, ilk helikopteri gibi birçok önemli projenin alt›na ‹TÜ imzas›n› att›k. Bugün burada projesi olan ö¤rencilerden de ço¤unun Türkiye’nin birçok ilkine imza atacaklar›na yürekten inan›yorum.” dedi. Törene kat›lan ‹stanbul AKP Milletvekili Osman Aflk›n Bak da “Gençlerle
gurur duydum. Benim çocu¤umun projesi de yar›flt›. Hükümet olarak bilimsel ve teknolojik projelere çok destek
veriyoruz. Bu anlamda en büyük pay› ‹stanbul Teknik
Üniversitesi’ne ay›rd›k.” dedi.
Her dalda dereceye giren ö¤renciler, Ankara'ya gönderilerek ülke genelinde de¤erlendirilecek.
89
{
Genç baflar›
‹TÜ Uyar› Model Uydu Tak›m› ABD’de Dünya
Birincisi Oldu
Amerikan Ulusal Havac›l›k ve Uzay Araflt›rmalar› Merkezi (NASA), Amerikan
Havac›l›k ve Uzay Enstitüsü (AIAA) ve Amerikan Astronomi Toplulu¤u (AAS)
katk›lar›yla her y›l ABD’nin Texas eyaletinde düzenlenen geleneksel Mikro Uydu
Yar›flmas›’nda ‹TÜ UYARI Model Uydu Tak›m› Dünya Birincisi oldu. Uyar› Tak›m›
d›fl›nda ‹TÜ’den Devrim, UUMK ve Lagari tak›mlar› da yar›flmaya kat›ld›. Lagari
Model Uydu Tak›m› da yar›flmada Dünya Dördüncüsü oldu...
Amerikan Ulusal Havac›l›k ve Uzay Araflt›rmalar› Merkezi
(NASA), Amerikan Havac›l›k ve Uzay Enstitüsü (AIAA) ve
Amerikan Astronomi Toplulu¤u (AAS) katk›lar›yla her y›l
ABD’nin Texas eyaletinde düzenlenen geleneksel Mikro Uydu Yar›flmas›’nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi’nin ‹TÜ UYARI Model Uydu Tak›m› Dünya birincisi oldu.
ABD baflta olmk üzere dünyan›n en iyi üniversitelerinden 35
ekibin yer ald›¤› yar›fllarda Türkiye’yi ‹stanbul Teknik Üniversitesi temsil etti. Mikro Uydu Yar›flmas› Tasarla, Yap, F›rlat
(Annual CanSat Competition -Design Built Launch)’a kat›lan
‹TÜ UYARI Model Uydu Tak›m› tüm rakiplerini geride b›rakarak Dünya Birincisi oldu. ‹TÜ UYARI ekibi yar›flmada hem
tasar›m hem performans bak›m›ndan yar›flma jürisinden
tam not ald›. Tak›m Kaptan› Uzay Mühendisli¤i ö¤rencisi Sü-
leyman Soyer, Uçak Mühendisli¤i ö¤rencileri Muhammed
Y›lmaz ve Veysel Ya¤mur Saka, Elektronik ve Haberleflme
Mühendisli¤i’nden Onur fiahin, Yunus Bu¤ra Özer ve Murat
Can Kabakc›o¤lu ile Metalurji ve Malzeme Mühendisli¤i’nden Emre Atay’dan olufltu. Ö¤renciler mikro uydu ile ilgili çal›flmalar›n› Elektrik-Elektronik Fakültesi bünyesindeki
RF Elektronik Laboratuvar›'nda gerçeklefltirdi.
Tak›m Kaptan› Süleyman Soyer ““Ülkemiz için Dünya ile yar›fl›yoruz” slogan› ile yola ç›kt›k. Uzun ve yorucu bir çal›flman›n sonunda böyle önemli bir baflar›ya imza atmak bizleri
çok gururland›rd›. En bafl›ndan beri her an yan›m›zda olan
Rektörümüz Prof. Dr. Muhammed fiahin’e ve dan›flman hocalar›m›z Doç. Dr. Halit Süleyman Türkmen ve Ö¤r. Görevlisi Ali Bahad›r’a teflekkür ederiz.”dedi.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin de baflar›lar›ndan
dolay› ö¤rencileri kutlayarak “Ö¤rencilerimize maddi ve manevi destek verilirse neler baflarabileceklerini bir kez daha
görmüfl olduk. Bu baflar› sadece Üniversitemiz için de¤il ülkemiz için de gurur kayna¤›d›r. Ö¤rencilerimizin projelerini
desteklemeye devam edece¤iz.” diye konufltu.
‹TÜ Lagari Model Uydu Tak›m› Dünya Dördüncüsü
Yar›flmaya ‹stanbul
Teknik Üniversitesi’nden Uyar› d›fl›nda Devrim, UUMK
ve Lagari tak›mlar›
da kat›ld›. Lagari
Model Uydu Tak›m›
da 4. Oldu. Yar›flma
için ‹TÜ UYARI Model Uydu Tak›m›;
‹TÜ Rektörlü¤ü, 84
Uçak Mühendisli¤i
Mezunlar›,
TÜB‹TAK, TE‹, THY ASES
Aviation ve Hitit Yaz›l›m’dan sponsorluk deste¤i ald›.
90
{ Genç baflar›
‹TÜ ATA Tak›m› ABD’deki “‹nsans›z Hava
Arac›” Yar›fllar›’nda Dördüncü Oldu
‹TÜ ATA Tak›m›, Amerikan Havac›l›k ve Uzay Enstitüsü’nün
‹nsans›z Hava Arac› Yar›fllar›’nda dünyan›n dört bir yan›ndan
üniversitelerin yan›s›ra, ABD’nin en iyi üniversitelerinin de yer
ald›¤› 68 tak›m aras›ndan dördüncü oldu.
Amerikan Cessna Uçak fiirketi ve Raytheon Füze Sistemleri’nin destekleriyle yap›lan Tasarla, Yap, Uçur
(Design/Built/Fly) ‹nsans›z Hava Arac› yar›flmas›na dünyan›n dört bir yan›ndaki üniversitelerden altm›fl sekiz
tak›m kat›ld›. ‹stanbul Teknik Üniversitesi ATA Tak›m›,
Illinois, Virginia Tech, MIT gibi Amerika’n›n en iyi üniversitelerini geride b›rakarak dördüncü oldu. Bu sonuçla, yar›flma tarihi boyunca Türk tak›mlar›n›n ald›¤› en iyi
dereceye ve Amerika d›fl›ndan kat›lan ülke tak›mlar›
içinde al›nan en baflar›l› ikinci dereceye imza at›ld›.
Bu y›l on alt›nc›s› düzenlenen yar›flmada tak›mlardan,
insans›z, elektrik motorlu ve uzaktan radyo kontrollü
olarak uçurulan bir hava arac›n›n tasar›m›, üretimi ve
görevleri yerine getirecek uçufllar›n› gerçeklefltirmesi
istendi. Bu sene temel uçufl görevleri olarak dört dakikal›k bofl uçufl; üç tur boyunca sekiz adet alüminyum
blo¤u tafl›ma uçuflu ve iki litre su bar›nd›ran bir su tank›ndan 100 m irtifada suyun tahliye edilerek geri dönülmesi olarak belirlendi.
‹TÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi ö¤rencilerinden
oluflan ATA Tak›m›, görev uçufllar›ndan sonra 167,41
puanla yar›flmay› dördüncü olarak tamamlad›. ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, Türkiye’ye flimdiye
kadar en iyi dereceyi getiren tak›m üyelerini tebrik ederek “Amerika’da düzenlenen yar›flma ö¤rencilerimize
‹TÜ ATA Tak›m›’n›n “insans›z Hava Arac›”.
mühendislik
e¤itimleri
boyunca
edindikleri
kazan›mlar›
prati¤e dönüfltürme
olana¤› tan›maktad›r.
Bir kez daha
gördük ki,
ö¤rencilerimize gereken deste¤i verince dünyan›n en iyi üniversitelerini rahatl›kla geçecek projelere imza atabilmektedir.” dedi.
Tak›m kaptan› Uçak Mühendisli¤i dördüncü s›n›f ö¤rencisi Sercan Ertem, VESTEL, ASELSAN, TÜB‹TAK, ‹TO,
TAI, GEDON, ‹TÜ Rektörlü¤ü ve ‹TÜ Uçak Mühendisli¤i
1984 girifllilerin sponsorlu¤unda yar›fllara kat›lan ATA
uça¤›n›n önümüzdeki y›l ilk üçte yer almay› hedefledi¤ini söyledi.
Türkiye’den sekiz tak›m›n kat›ld›¤› yar›fllarda ODTÜ’nün
Nymph Noir Tak›m› 23. Hava Harp Okulu’nun Scorpion
Tak›m› 36. s›rada yar›fl› tamamlad›.
Rektör Prof. Dr. Muhammed fiahin, yar›flma sonras› ‹TÜ ATA Tak›m› ile bir araya
gelerek, tüm üyeleri baflar›lar›ndan dolay› tebrik etti.
91
{
Genç baflar›
‹TÜ Ö¤rencilerine Endüstriyel Tasar›m
Yar›flmas›’nda ‹ki Ödül
‹stanbul Maden ve Metaller ‹hracatç› Birlikleri’nin bu y›l yedincisini
düzenledi¤i Endüstriyel Tasar›m Yar›flmas›’nda ‹TÜ ö¤rencileri, iki
kategoride ödül ald›.
‹stanbul Maden ve Metaller ‹hracatç›
Birlikleri (‹MM‹B) taraf›ndan bu y›l yedincisi düzenlenen Endüstriyel Tasar›m Yar›flmas› Ödül Töreni 3 Nisan
2012 tarihinde ‹MM‹B Tasar›m ve Teknoloji Meslek Lisesi’nde gerçeklefltirildi. Törene Gümrük ve Ticaret Bakanl›¤› Müsteflar› Ziya Altunyald›z, ‹stanbul
Valisi Hüseyin Avni Mutlu, Türkiye ‹hracatç›lar Meclisi Baflkan› Mehmet Büyükekfli, ‹MM‹B Koordinatör Baflkan›
Fatih Kemal Ebiçlio¤lu, ‹KM‹B Yönetim
Kurulu Baflkan› Murat Akyüz ve ‹DDM‹B Yönetim Kurulu Baflkan› Tahsin
Öztiryaki kat›ld›.
‹stanbul Teknik Üniversitesi Endüstri
Ürünleri Tasar›m› Bölümü ö¤rencisi
Selen Sar›el, Konsept 2011 Plastikten
Mamul Ürün Kategorisi/Ö¤renci dal›nda “HAG” isimli tasar›m›yla birincilik
ödülüne lay›k görüldü. Yine Endüstri
Ürünleri Tasar›m› Bölümü’nden O¤uz
Turan Buruk Plastikten Mamul Ürünler
Kategorisi/Ö¤renci dal›nda “Oistre”
adl› tasar›m›yla üçüncülük ödülüne lay›k görüldü.
land›¤›n› ve da¤›t›lan ödüllerle Türkiye’nin özgün tasar›mc›lara kavufltu¤unu, bu y›l 17 sektörde tasar›m yar›flmas› ve 12 sektörde Ar-Ge Proje Pazar› düzenlediklerini, bu projelerin fabrikada
ürüne dönüfltürülerek kullanma sunuldu¤unu belirtti.
‹MM‹B Koordinatör Baflkan› Fatih Kemal Ebiçlio¤lu ise; “2005 y›l›ndan bu
yana düzenledikleri yar›flmalarla binlerce tasar›m ödüllendirerek, bu alanda
fark›ndal›k oluflturmaya çal›flt›klar›n›,
burslar vererek yar›flmalara kat›l›m›
teflvik ettiklerini vurgulad›.
‹MM‹B Endüstriyel Tasar›m Yar›flmalar› kapsam›nda bu y›l “Metalden Mamul
Ürünler”, “Plastikten Mamul Ürünler”,
“Elektrikli Küçük Aletler” ve “Konsept
2011: Plastikten Mamul Ürün Setleri”
olmak üzere dört farkl› kategoride
ödüller sahiplerini buldu. Yar›flma çerçevesinde projeler; inovasyon, ihracat
potansiyeli, estetik, ifllevsellik, gerçeklefltirilebilirlik, güvenlik ve sürdürülebilirlik kriterleri kapsam›nda de¤erlendirildi. Dünyaca ünlü tasar›mc›lar ve Türkiye sanayisinden önde gelen endüstri-
‹MM‹B’den ihracat
hedefine tasar›m
deste¤i
Bu y›l yedincisi düzenlenen ‹MM‹B Endüstriyel
Tasar›m Yar›flmalar›’nda
dört farkl› kategoride yar›flan 452 baflvurudan 32’si
ödüle lay›k görüldü.
Türkiye ‹hracatç›lar Meclisi Baflkan› Mehmet Büyükekfli, ödül töreninde yapt›¤› konuflmada ‹MM‹B taraf›ndan düzenlenen Endüstriyel Tasar›m Yar›flmalar› ile Türkiye ekonomisine katma de¤er sa¤-
92
cilerin yer ald›¤› jüri taraf›ndan de¤erlendirilen toplam 452 baflvuru aras›ndan endüstriyel tasar›mda fark yaratan
32 proje ödüle lay›k görüldü.
Konsept 2011: Plastikten Mamul Ürünler Kategorisi / Ö¤renci s›n›f›nda ‹TÜ Endüstri Ürünleri
Tasar›m› Bölümü ö¤rencisi Selen Sar›el, HAG –
Salata Haz›rlama ve Servis Seti ile birinci; O¤uz
Turan Buruk ise Plastikten Mamul Ürünler Kategorisi/Ö¤renci dal›nda “Oistre” adl› tasar›m›yla
üçüncülük ödülüne de¤er görüldü.
{
Genç baflar›
‹TÜ’lü Genç Mühendisler Türkiye’yi
Avrupa’da Temsil Edecek
Avrupa Teknoloji Ö¤rencileri Birli¤i Yar›flmas›’na Türkiye’den gidecek tak›m›n
belirlenmesi için yetmifl dokuz üniversitenin kat›ld›¤› bölgesel yar›flmalar yap›ld›. ‹stanbul Teknik, Y›ld›z Teknik, Ege
Üniversitesi ve ODTÜ’de yap›lan yar›flmalar›n ard›ndan finalistler ODTÜ’de
düzenlenen yar›flmada son kez mühendislik becerilerini sergiledi.
‹ki aflamal› yar›flmada Tak›m Tasar›m›’nda yar›flmac›lardan kendilerine verilen araçlar› modifiye ederek parkurda
ilerletmeleri istendi. Zorlu parkurda yar›flmac›lar›n çamur, yüksek bir tepe,
atefl, su ve ya¤ içinden geçerek araçlar›n› park etmeleri beklendi. Vaka Analizi’nde ise yar›flmac›lardan önce iflas
eden bir flirketi en az zararla kurtararak
kara geçmesi için bir çözüm önerisi istendi. Ard›ndan bir süt fabrikas›n›n kurulumundan, fabrikadaki ürünü etkili
bir flekilde pazarlamaya ve ürünü halkla buluflturmak için yürütülecek reklam
kampanyas›n› tasarlamaya kadar geçen üretim sürecini planlamalar› beklendi.
‹TÜ, Y›ld›z Teknik, Ege Üniversitesi ve
ODTÜ’lü ö¤rencilerden oluflan tak›m-
lar üç gün boyunca yar›flt›. Vaka Analizi ve Tak›m Tasar›m› kategorilerinin birincisi, ‹stanbul Teknik Üniversitesi oldu. Vaka Analizi Tak›m› Endüstri Mühendisli¤i 4. s›n›f ö¤rencileri Ece Bolat,
P›nar Utku, Murat Ali Köybafl› ve Ecem
Uslubafl’tan oluflurken, Tak›m Tasar›m›
Tak›m›, Uzay Mühendisli¤i ö¤rencisi
Onur Kaya, Gemi ‹nflaat› ve Gemi Makinalar› Mühendisli¤i ö¤rencisi Harun
Demir, Elektrik Mühendisli¤i ö¤rencisi
Sinan Hamulu ve Deniz Ulaflt›rma ‹flletme Mühendisli¤i ö¤rencisi Onur Akkufl’tan olufltu.
‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, “Türkiye’de bu tür projeler, ö¤rencilere ö¤rendiklerini pekifltirme, yetenek ve becerilerini gelifltirme flans› tan›d›¤› gibi, onlara tecrübe de kazand›rmaktad›r. Bu sene Türkiye BEST Mühendislik Yar›flmas›’nda birinci olarak
ülkemizi Avrupa’da temsil edecek ö¤rencilerimizi yürekten kutluyorum.
Eminim, Avrupa’dan da birincilikle dönerek ald›klar› e¤itimin ve teknik becerilerin kalitesini bir kez daha ispatlayacaklar” dedi.
‹TÜ’lülerin ‘Yüz Tan›ma
‹çin Yeni Bir Görüntü
Gösterimi’ Projesine Ödül
20. IEEE Sinyal ‹flleme ve ‹letiflim Uygulamalar› (S‹U) Kurultay› 18-20
Nisan 2012 tarihleri aras›nda Mu¤la’n›n Fethiye ‹lçesi’nde gerçeklefltirildi. Türkiye’nin Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar alanlar›ndaki en
prestijli konferans›nda 450 bildiri sunuldu. Konferans kapsam›nda
verilen IEEE En ‹yi Ö¤renci Bildirisi Ödülü’nü "Yüz Tan›ma için Yeni
Bir Görüntü Gösterimi: Yerel Zernike Momentleri" bafll›kl› çal›flma ile
‹TÜ ald›.
Dan›flmanl›¤›n› Bilgisayar Mühendisli¤i Bölümü ö¤retim üyesi Prof.
Dr. Muhittin Gökmen’in yapt›¤› ekip ‹TÜ Kontrol Mühendisli¤i yüksek lisans ö¤rencisi Evangelos Sar›yinidi, Bilgisayar Mühendisli¤i
yüksek lisans ö¤rencisi Volkan Da¤l› ve Salih Cihan Tek ile Hesaplamal› Bilimler ve Mühendislik program› doktora ö¤rencisi Birkan
BEST
BEST, 1989 y›l›ndan beri mühendislik
ve teknoloji ö¤rencilerini bir araya getiren bir ö¤renci birli¤idir. Bu birlik, 30
ülkede 91 BEST grubu ve yaklafl›k 3000
üyesiyle Avrupa’n›n dört bir yan›nda
bir milyonun üzerinde ö¤renciye ulaflarak mesleki geliflim ve kariyer deste¤i
sa¤lamaktad›r. Avrupa BEST Mühendislik Yar›flmas› 1-8 A¤ustos 2012 tarihlerinde Zagreb’de yap›lacak.
Tunç’tan olufltu. Ayn› çal›flma Alper Atalay Üçüncülük Ödülü’ne de
lay›k görüldü.
Çal›flmayla ilgili bilgi veren Prof. Dr. Muhittin Gökmen, “Bu çal›flmada, bilgisayarla görünümün (Computer Vision) güncel ve önemli bir
problemi olan yüz tan›ma konusunda özgün bir yöntem önerildi.
Önerilen yöntem gösterim, görüntü iflleme ve bilgisayarla görü
nesne bulma ve tan›ma gibi di¤er problemlerine uygulanma potansiyeline sahiptir.” dedi.
Ayr›ca Ankara'da TTGV Üniversite-Sanayi ‹flbirli¤inde En Baflar›l›
Tez ve Kurulufl Ödülü töreni yap›ld›. Doktora ö¤rencisi Dr. Abdülkerim Çapar'a, dan›flman› olarak Prof. Dr. Muhittin Gökmen'e ve uygulamay› gerçeklefltiren Divit firmas›na, "Gradyan Temelli Betimleyiciler ve fiekil Güdümlü H›zl› Yürüme Tekni¤iyle Nesne Bölütleme
ve S›n›fland›rma" bafll›kl›
tez çal›flmas›n›n baflar›yla teknolojik ürüne dönüfltürülmesinden dolay›
ödül verildi.
93
{
Genç baflar›
Robotik Merakl›lar› ‹TÜ’de Bulufltu
‹TÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü’nün bu y›l alt›nc›s› düzenledi¤i
‹TÜ Robot Olimpiyatlar› (‹TÜRO) Türkiye’deki robotik merakl›s› üniversite ve lise ö¤rencilerini bir araya getirdi. Robotik alan›ndaki geliflmelerin paylafl›ld›¤› , yar›flmalar›n
yap›ld›¤› ‹TÜRO, Türkiye’de roboti¤in geliflimine de katk› sa¤l›yor.
Robotik merakl›s› üniversite ve lise ö¤rencilerinin projelerini sergiledikleri, yar›flmalara kat›ld›klar›; bu alandaki son geliflmeleri konuflmac› olarak kat›lan uzmanlardan
ö¤renme f›rsat› bulduklar› ‹TÜRO, bu y›l alt›nc› defa
kap›lar›n› açt›.
‹TÜ Elektrik Elektronik Fakültesi Kontrol ve Otomasyon
Kulübü’nün düzenledi¤i ‹TÜRO’2012’nin aç›l›fl töreninde
konuflan ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin, ‹TÜ
Elektrik Elektronik Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Ömer Usta,
ana sponsorlardan Elginkan Vakf› Müdürü ‹lhan Üttü ve
Y›ld›z Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. ‹smail Yüksel,
ö¤renciler taraf›ndan gerçeklefltirilen ‹TÜRO’nun önemine de¤inerek, roboti¤in art›k bir bilim dal› olarak ilerlemekte oldu¤una, dünya ve Türkiye’deki seyrine ve endüstriyel alanda kullan›m›na dikkat çektiler.
12-14 Nisan 2012 tarihleri aras›nda ‹TÜ Ayaza¤a Kampüsünde gerçeklefltirilen ‹TÜ Robot Olimpiyatlar›’nda Çizgi
‹zleyen, Mini Sumo, Labirent, Yang›n Söndüren, Süpürge, Kendini Dengeleyen ve Serbest Kategori olmak üzere yedi kategoride robot yar›flmalar› düzenlendi. Ülkenin
dört bir yan›ndaki üniversite, lise ve ilkö¤retim okullar›ndan gelen yaklafl›k 550 projenin üç gün boyunca ‹TÜ’de
sergilendi¤i ve yar›flt›¤› olimpiyatlar, 7 bin’i aflk›n ziyaretçi ile de rekor k›rd›.
Etkinlik süresince yurtiçi ve yurtd›fl›ndan ö¤renci, akademisyen ve sanayi temsilcileri ile gerçeklefltirilen seminer,
panel ve söyleflilerde bir araya gelen robotik dünyas›
merakl›lar›, bir taraftan robotik projelerini yar›flt›r›rken,
ODTÜ tak›m›n›n üç boyutlu kamera sistemiyle çal›flan
“avatar” adl› robotu. Bu teknoloji ileride daha da gelifltirildi¤inde medikal, animasyon ve robotik alan gibi
birçok sektörde kullan›labilecek.
di¤er taraftan roboti¤in Türkiye ve dünyadaki geliflimi konusunda da bilgi edindiler. ‹TÜRO’ya
Almanya Dresden Üniversitesi Mekatronik Anabilim Dal› Baflkan› Prof. Dr. Michael Beitelschmidt ile Eurobot Yar›flmas› üçüncüsü Dresden Eurobot Tak›m› da kat›ld›.
Üç gün boyunca etkinlikler, yar›flmalar...
‹TÜRO’2012’de üç güne yay›lan ve yedi kategoride gerçeklefltirilen yar›flmalar›n yan› s›ra, robotik alan›ndaki
geliflmelerin aktar›ld›¤› panel, söylefli ve seminer gibi etkinlikler de genifl kat›l›mlarla gerçekleflti. Türkiye’nin robotikle ilgili planlar› ve bu do¤rultuda yap›lan çal›flmalar›n aktar›ld›¤› “Türkiye’de Roboti¤in Yol Haritas›” bafll›kl› panele konuflmac› olarak dünyadaki en prestijli organizasyon olarak kabul gören RoboCup etkinli¤inin Organizasyon Komitesi Baflkan› BÜ ö¤retim üyelerinden
Prof.Dr. Levent Ak›n, 9 Eylül Üniversitesi ö¤retim üyesi
Prof. Dr. Erol Uyar ve ‹TÜ ö¤retim üyesi Prof. Dr. Kuzucu
kat›ld›.
Sualt› belgesel çekimleri ve sualt› robotlar› tasar›mlar›
ile tan›nan Engin Aygün “Sualt› Görüntüleme Robotlar›” konulu söylefli ile robotlar›n farkl› bir alandaki kullan›m›na dikkat çekti. Almanya’da Eurobot Robotics
Challenge fiampiyonas› Organizatörü ve TU Dresden
Mekatronik Anabilim Dal› Baflkan› Prof. Dr. Michael Beitelschmidt taraf›ndan verilen seminer; ‹TÜ Makine Fakültesi ö¤retim üyesi Yrd.Doç. Dr. Hülya Yalç›n’›n yürütmekte oldu¤u yurtiçi ve yurtd›fl› robotik projeleri ve
araflt›rma alan› olarak
yapay görme, görüntü
iflleme, örüntü tan›ma,
insan bilgisayar etkileflimi ve çevresel zeka uygulamalar›na iliflkin bilgileri aktard›¤› seminer;
birçok elektronik ve robotik projesini hayata
geçiren Dresden Universtiy of Technology
Mobil Robotlar Çal›flma
Grubu (TURAG) söyleflisi ‹TÜRO ‘2012’de kat›80. Y›l Cumhuriyet Anadolu Lisesi 3. s›n›f ö¤rencileril›mc›lara farkl› aç›l›mlar
nin do¤al afet için tasarlad›klar› "uçan robot" .
sunan etkinlikler olarak
yer ald›.
94
{
Genç baflar›
Zeynep Çi¤dem Yak›fl›r, Hacettepe Üniversitesi Elektrik-Elektronik Bölümü:
‹nsans›z Hava Arac› ve Blue Print olmak üzere
serbest kategoride iki proje ile kat›l›yoruz.
Blue Print, insan hareketlerini taklit eden, tehlike an›nda insan›n giremeyece¤i yerlerde kullan›m için, ‹nsans›z Hava Arac› ise askeri alanlarda kullan›lmak üzere tasarland›. Dört pervanesi ile helikopter özelli¤i tafl›yan bu robotun alt›ndaki kamerayla al›nan görüntüler sayesinde yerdeki nesnelerin takibi yap›labiliyor. ‹TÜRO’da birbirinden güzel projeler var ve Türkiye’de gençlerin neler yapabilece¤ini gösteren güzel bir ortam.
Robot Toplulu¤u olarak hedefimiz, projemizi daha iyi bir noktaya getirmek. Buradaki bilgi paylafl›m› bizim için çok önemli.
Robotik çal›flmalar› maddi anlamda daha fazla desteklenebilse
çok daha iyi projeler ortaya ç›kar.
Volkan Denizcan, Marmara Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi:
Bu y›l Mini Sumo, Çizgi ‹zleyen, Labirent ve Yang›n Söndüren kategorilerinde kat›l›yoruz. ‹TÜRO, bilgi ve teknoloji
paylafl›m› için, kimin ne yapt›¤›n›
görmek, fikir edinmek için güzel bir
ortam sa¤l›yor. Türkiye’de bu tür orgnizasyonlar›n say›s› giderek art›yor, bu da roboti¤e duyulan ilgi
ve geliflimi gösteriyor. fiirketler sponsorluk konusunu daha fazla ciddiye alsalar ve yararlar›n›n fark›na varsalar daha farkl› noktada oluruz. Küçük çapl› sponsorluklar bulsak da, bu ifller çok
masrafl›. Fakültemiz s›n›rl› da olsa bize destek verdi¤i için flansl›y›z ancak, kamu üniversitelerinde bu projelere kaynak bulmak
s›k›nt›l›. fiimdilik basit kategorilerde yar›flacak projeler üretiyoruz. Hedefimiz daha ileri gidip Ar-Ge tabanl› ifller yapmak.
Serkan Ayy›ld›z, ‹zmir Ç›narl› Meslek Lisesi,
Teknik E¤itmen:
‹TÜRO’ya dördüncü defa kat›l›yoruz. ‹lk defa
serbest kategoride kat›lm›fl ve bomba imha
robotuyla üçüncü olmufltuk. Daha sonra Mini Sumo ve Çizgi ‹zleyen kategorilerine kat›larak Mini Sumo kategorisinde iki y›l birinci olduk. ‹TÜRO, programdaki ekstra etkinliklerin yan›nda ‹TÜ’yü tan›mak, ö¤rencilere sundu¤u olanaklar›
görmek, robotik alan›ndaki geliflmeler hakk›nda bilgi edinmek
için önemli bir f›rsat. Bu çapta organizasyonlar› gerçeklefltiren
‹TÜRO grubunun Milli E¤itim’in düzenledi¤i Robot Yar›flmas›’na kat›lmas›n› öneriyorum. Belki de mühendis olman›n verdi¤i bir özgüvenle o yar›flmalara kat›lma gere¤i duymuyorlar,
ama kendi organizasyonlar›na bu tecrübeyi de aktarmalar› yararl› olur diye düflünüyorum. Bu y›l hem robot projelerinde ilerleme, hem de kat›l›mc› say›s›nda art›fl var. Eskiden robot projesini yapmak için Türkiye’de malzeme bulamazd›k. Art›k malzeme bol ve robotik konusunda oldukça ileri bir seviyedeyiz.
Ayberk Sa¤d›ç, ODTÜ Makina Mühendisli¤i
Böl.ümü:
ODTÜ Makina ve ‹novasyon Tak›m› olarak 6
adet Çizgi ‹zleyen, 2 adet Mini Sumo robotuyla yar›flmaya kat›ld›k. Robotlar›m›zda performans art›rmaya yönelik çal›flmalarla ilgileniyoruz. ‹nsan yürüyüflünü taklit eden bir robot
çal›flmam›z var, çok büyük bir proje oldu¤u
için buraya getiremedik. Bu y›l, Topluluk olarak ‹TÜRO’ya
kat›lmak için gecemizi gündüzümüze katarak çal›flt›k. Kat›l›mc›lar, her y›l kendilerini biraz daha gelifltiriyorlar. ‹TÜ’deki kardefllerimizle beraber olmak, onlarla fikir al›flverifli yapmak, beraberli¤imizi pekifltirmek bizim için önemli. Biz ODTÜ toplulu¤u
olarak insanlar›n hayallerini gerçeklefltirebilecekleri bir ortam
yaratmak istiyor, inovasyon kavram›n› öne ç›kar›yoruz. Bu nedenle her türlü sektöre hitap eden projeler yap›yoruz. Arkadafllar›m›z flu anda rüzgar enerjisi ile ilgili bir proje ve sudaki kirlili¤i temizleyen bir mini denizalt› yap›yorlar.
‹TÜRO 2012 Yar›flma Sonuçlar›
Serbet Kategori:
1. Midas - Erdem Tatl› - ‹stanbul Kültür Üniversitesi, 2.
‹nsans›z Hava Arac› - Tugay Arslan - Hacettepe Üniversitesi, 3. Uçtu Uçtu Robot Uçtu - Sevda Y›lmaz - 80. Y›l
Cumhuriyet Anadolu Lisesi.
Kendini Dengeleyen Kategorisi:
1. Robut - Umut Mayetin - Kocaeli Üniversitesi, 2. Tika Mustafa Taflç› - Bal›kesir ‹MKB Endüstri Meslek Lisesi, 3.
Çakma Cinc›r - Mustafa Taflç› - Bal›kesir ‹MKB Endüstri Meslek
Lisesi.
Mini Sumo Kategorisi:
1. Burçak - Selman Erdem - Gazi Üniversitesi, 2. Fecii - Selman
Erdem - Gazi Üniversitesi, 3. Niyobyum - ‹lhan Coflkun Bahçecik Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi
Çizgi ‹zleyen Kategorisi:
1. Code'mu otuttururum - Gökhan Çak›r - Pendik Endüstri
Meslek Lisesi, 2. Tafldelen 3 - Ömer S. Erol - Özel Tafldelen
Koleji, 3. Tafldelen 6 - Ömer S. Erol - Özel Tafldelen Koleji.
Süpürge Kategorisi:
1. Tornado - F›rat Dede - ‹TÜ, 2. Pirinçsavar - Ali R›za
Do¤an - Zile Endüstri Meslek Lisesi.
3. Süpüroni - Onur Kalayc› - ‹MKB Sakarya Teknik ve Endüstri
Meslek Lisesi.
Yang›n Söndüren Kategorisi
1. El-Cezeri - Coflkun Odabafl - ‹MKB Sakarya Teknik ve
Endüstri Meslek Lisesi, 2. Yanan› Görür Allah - Ömer Faruk
Öztürk - Marmara Üniversitesi, 3. Asel - Erdem Do¤an Bal›kesir ‹MKB Endüstri Meslek Lisesi.
Labirent Kategorisi
Labirent kategorisinde pisti tamamlayabilen robot olmam›flt›r.
Bu kategoride yar›flan yar›flmac›lar›n hepsi mansiyon alm›flt›r.
95
{
Genç baflar›
‹flletme Mühendisli¤i Kulübü’nün Markalaflan Organizasyonu
13. Yönetim Bilimleri Kongresi
Üniversite ö¤rencilerini akademik çal›flmalara teflvik etmek, e¤itim sistemine yön vermek, ö¤rencilerle ifl dünyas› aras›nda yeni köprüler kurarak günümüz yönetim problemlerine ›fl›k tutmak ve bilgi
paylafl›m›na olanak vermek amac›yla her y›l düzenlenmekte olan “Yönetim Bilimleri Kongresi (YBK)”
‹TÜ ‹flletme Mühendisli¤i Kulübü’nün en köklü organizasyonu olarak 13-17 Mart 1012 tarihleri
aras›nda on üçüncü kez kap›lar›n› açt›.
Ö¤rencilere her y›l eflsiz bir deneyim ortam› sunan Yönetim Bilimleri Kongresi, Aç›l›fl Gecesi, Sanal ‹flletme Oyunu, Panel ve Seminerler, Kariyer Alan› olmak üzere dört
ana bölümden olufltu. YBK Aç›l›fl Gecesi bu y›l, ‹TÜ ‹flletme Mühendisli¤i’nin 35. y›l›, ‹flletme Mühendisli¤i Kulübü’nün 20. kurulufl y›ldönümü olmas› nedeniyle Cemal
Reflit Rey Konser Salonu’nda gerçeklefltirilen özel bir
konserle kutland›. ‹flletme Mühendisli¤i mezunlar› ile
kongre kat›l›mc›lar›n› bir araya getiren bu özel gecede aç›l›fl konuflmalar› ‹TÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed fiahin,
‹TÜ ‹flletme Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Öner Günçavd›, ‹TÜ
‹flletme Mühendisli¤i Bölüm Baflkan› Prof. Dr. Lerzan Özkale taraf›ndan yap›ld›. Geceye Türkiye ifl dünyas›n›n küresel rekabetini art›rmaya yönelik her türlü imkân›n› seferber etmeye çal›flan Vodafone Türkiye CEO’su Serpil Timuray da konuk oldu. Aç›l›fl konuflmalar› ve kokteylin ard›ndan ‹TÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvar› mezunu Birsen Tezer’in verdi¤i konser geceye ayr› bir renk katt›.
Aç›l›fl Gecesi ve Sanat ‹flletme Oyunu Final›’nin ard›ndan
15-17 Mart aras› ‹TÜ Maçka Kampüsü Mustafa Kemal Amfisi’nde gerçeklefltirilen Kongre program›ndaki panel ve
seminer oturumlar›nda; üretim, finans, pazarlama, insan
kaynaklar›, ekonomi vb. alanlarda güncel konular alan›nda
uzman kifliler taraf›ndan ele al›nd›. Ayr›ca; kongre alan›nda yer alan kariyer fuar› ile firmalara, üç gün boyunca farkl› üniversitelerde okuyan yaklafl›k 1000 kifliye ulaflma imkân› sunularak, ö¤rencilerin firmalar› daha yak›ndan tan›mas›na olanak sa¤land›.
‹TÜ ‹flletme Mühendisli¤i Kulübü’nün, her y›l bir önceki
Prof. Dr.
Muhammed
fiahin
y›ldan daha iyisini baflarma felsefesiyle yola ç›karak, art›k bir marka haline getirdi¤i Yönetim Bilimleri Kongresi’ne bu y›l yine farkl› sektörlerin önde gelen temsilcileri konuflmac›
olarak kat›ld› ve deneyimlerini ö¤rencilerle paylaflt›. Kongre program› oturum bafll›klar›: ‘Lovemarks’Olma Stratejisi ve Müflteri Ba¤l›l›¤› Art›r›m›, Kad›n›n Türkiye’deki Sosyoekonomik Konumu ve Gelece¤i, Resesyon Riski ve Türkiye’ye Etkisi, Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Finansal Stratejilere Etkileri, Otomotiv Sektörünün Türkiye Maceras›,
‹fle Al›m ve Sonras›nda Yetkinlik Yönetimi, Kaos Yönetimi, Liberalleflen Elektrik Piyasalar›, Yüksek Teknolojili
Yüksek Katma De¤erli Ürün Üretimi (Panel), Farkl› Sektörlerde Yarat›c› Sat›fl Teknikleri, Future Leaders for the
World by Dream fort he World Project, AB Sürecine ‹ktisadi Bak›fl (Panel).
Sanal ‹flletme Oyunu
Türkiye'nin en aktif kulüplerinden ‹TÜ ‹flletme Mühendisli¤i Kulübü, Türkiye'de ifl simülasyonu tarz›nda bir simülasyon yar›flmas› düzenleyen ilk ö¤renci kulübü olarak bir
ilke daha imza att›. Sanal ‹flletme Oyunu (S‹O) ad›yla bu y›l
ikincisi düzenlenen yar›flmaya 3 bin ö¤renci baflvuru yapt› ve 64 tak›m alt› hafta süresince rekabet ortam›nda yar›flma f›rsat› buldu.
Üniversite ö¤rencilerinin bilgi birikimlerini prati¤e dökebilecekleri web tabanl› bir yönetim ve strateji yar›flmas› olan
Prof. Dr.
Lerzan
Özkale
96
Prof. Dr.
Öner
Günçavd›
{
Genç baflar›
Aç›l›fl gecesinden...
‘Lovemarks’ Olma Stratejisi ve Müflteri Ba¤l›l›¤› Art›r›m› konulu oturumun konuflmac›lar› (soldan
sa¤a) : A. Ferhat Albayrak – Ferrari Maserati Sales & Marketing Manager, Ersan Alkan Profesyonel Pazar Araflt›rmac›s›, Yi¤it fiardan - Saatchi & Saatchi Yönetim Kurulu Baflkan›,
Doç. Dr. fiebnem Burnaz (PY).
Sanal ‹flletme Oyunu (S‹O)’nda tak›mlar yönettikleri firman›n geçmifl verilerinden yararlanarak yeni dönemler
için çeflitli kararlar ald›lar. Altm›fl dört tak›mdan de¤erlendirmelere göre flirketine en çok katma de¤er sa¤layan
sekiz tak›m finale yükseldi.
"Gelece¤in Liderleri S‹O'da Yar›fl›yor" slogan›yla yola ç›kan S‹O'nun finali ve ödül töreni 13. Yönetim Bilimleri
Kongresi (YBK) kapsam›nda gerçeklefltirildi. Alt› hafta süren zorlu yar›flmada 1. ve 2. tak›m Bo¤aziçi Üniversitesi'
nden, 3. tak›m ODTÜ' den ç›kt›. 1. Tak›ma: Vodafone Dis-
cover Genç Yetenek Program› + 5.000
TL; 2. Tak›ma Vodafone Discover
Genç Yetenek Program› + Tablet PC;
3. Tak›ma Vodafone Discover Genç
Yetenek Program› + Smartphone ödülü verildi.
Sosyal duyarl›l›k: YBK Sosyal Orta¤› KAÇUV
Yönetim Bilimleri Kongresi her y›l say›s›z kuruluflun sponsor olarak verdi¤i destekle gerçeklefltiriliyor. Bunun yan›
s›ra, her y›l düzenledi¤i etkinliklerde, sosyal konulara olan
duyarl›l›¤›n› da ortaya koyan ‹flletme Mühendisli¤i Kulübü
13. Yönetim Bilimleri Kongresi’nin sosyal orta¤› ise Kanserli Çocuklara Umut Vakf› (KAÇUV) oldu.
Prof. Dr. Deniz Gökçe
97
Rick Young
Prof. Dr. Aysel Çelikel
{
Genç baflar›
19. ‹TÜ EMÖS Ödülleri Sahiplerini Buldu
Üniversite ö¤rencileri ile ifl dünyas› aras›nda yeni köprüler kurmay› amaçlayan ‹TÜ Endüstri
Mühendisli¤i Ö¤renci Sempozyumu-19. ‹TÜ EMÖS kapsam›nda gelenersel BaflAr› ödülleri de
sahiplerini buldu.
‹TÜ Endüstri Mühendisli¤i Kulübü’nün bu y›l on dokuzuncu
defa imza att›¤› Türkiye’nin ilk proje yar›flmas› tabanl› ö¤renci organizasyonu olan ‹TÜ Endüstri Mühendisli¤i Ö¤renci
Sempozyumu (‹TÜ EMÖS), Türkiye'den çeflitli üniversitelerin
kat›l›m› ile gerçeklefltirildi. Sempozyumun aç›l›fl töreni Harbiye Askeri Müzesi’nde yap›ld›. Gecede BaflAr› Ödülleri de sahiplerini buldu.
Üniversite ö¤rencilerini akademik çal›flmalara özendirmek,
haz›rlayacaklar› proje ve bildirilerle kariyerlerine katk› sa¤lamak, ö¤rencilerle ifl dünyas› aras›nda yeni köprüler kurarak
günümüz mühendislik problemlerine ›fl›k tutmak amac›yla
düzenlenen sempozyumda çeflitli üniversitelerden lisans ve
yüksek lisans ö¤rencileri, ifl dünyas›ndan deneyim sahibi yöneticilerle bir araya geliyor.
19. Endüstri Mühendisli¤i Ö¤renci Sempozyumu kapsam›nda
mezun olduklar›nda da aran›lan bütün niteliklere sahip olmalar›n› istedik. Bu nedenle sadece akademik geliflimlerine de¤il; sosyal ve kültürel yönlerinin de geliflimine önem verdik.
Bu anlamda ciddi destekler sa¤layarak önlerini açt›k. Sonuç
ortada. Her y›l ‹TÜ’den ‹ngilizce bilen, giriflimci, uluslararas›
baflar›lar kazanmaya haz›r, ö¤renmeyi ö¤renmifl, bilgiye ulaflmaya ve bilgiyi kullanmaya hâkim, de¤iflimin öncüsü ‹TÜ’lüler mezun ediyoruz.” dedi. ‹flletme Fakültesi Dekan› Prof. Dr.
Öner Günçavd› ve ‹flletme Fakültesi Ö¤retim Üyesi ve Rektör
Dan›flman› Doç. Dr. Alp Üstünda¤ da birer konuflma yapt›.
Sunucu Yunus Günçe'nin esprileriyle renk katt›¤› Ödül Töreni’nde 19. EMÖS Yaflam Boyu Baflar› Ödülü’nü yazar Ayfle
Kulin, 19. EMÖS Özel Ödülü’nü Ali K›rca al›rken, Y›l›n En
BaflAr›’l› Tart›flma Program› Abbas Güçlü ile Genç Bak›fl, Y›l›n En BaflAr›’l› Roman› Serenad’la Zülfü Livaneli ve Y›l›n En
BaflAr›’l› Sivil Toplum Kuruluflu
Toplum Gönüllüleri Vakf› oldu. Y›l›n En BaflAr›’l› ‹fladam› ise Ali
A¤ao¤lu seçildi.
"Baflar› Ödülleri" sahiplerini
buldu. Yirmi kategoride doksan befl aday›n yer ald›¤› ankette 15 bin oy kullan›ld›.
Harbiye Askeri Müze'de gerçeklefltirilen görkemli tören, ifl,
sanat, medya ve akademi dünyas›n›n ünlü isimlerini bir araya getirdi. Aç›l›fl töreninde konuflan ‹TÜ Rektörü Prof. Dr.
Muhammed fiahin, “Biz ö¤rencilerimizin ‹TÜ çat›s› alt›nda en yüksek e¤itim kalitesi ile
ö¤renimlerini
sürdürürken
Di¤er BaflAr› Ödüllüleri:
Y›l›n En BaflAr›’l› Sosyal Medya Kullanan ‹smi Cüneyt Özdemir,
Y›l›n En BaflAr›’l› Yerli Filmi: Türkan
Y›l›n En BaflAr›’l› Yerli Dizisi: Leyla ‹le Mecnun
Y›l›n En BaflAr›’l› E¤lence Program›: Disko Kral› (Okan Bayülgen)
Y›l›n En BaflAr›’l› Kad›n Sanatç›s›: fiebnem Ferah
Y›l›n En BaflAr›’l› Mizah Dergisi: Uykusuz
Y›l›n En BaflAr›’l› Radyo ‹stasyonu: Power FM
Y›l›n En BaflAr›’l› ‹fl Kad›n›: Hanzade Do¤an Boyner
Y›l›n En BaflAr›’l› ‹K Sitesi: Kariyer.net
Y›l›n En BaflAr›’l› Haber Sitesi: www.ntvmsnbc.com
Törende sahne alan fief Masis Aram Gözbek yönetimindeki
Bo¤aziçi Caz Korosu'nun performans› büyük ilgi ile izlendi.
98
{
Genç baflar›
Yat›r›m ve ‹fl Dünyas›nda Küresel F›rsatlar
GOB‹ Kariyer Etkinli¤i
‹TÜ Yat›r›m Kulübü, en iyi uluslararas› organizasyonlardan biri olan
GOBI (Global Opportunities in Business and Investment - Yat›r›m
ve ‹fl Dünyas›nda Küresel F›rsatlar) etkinli¤inde üniversite ö¤rencilerini, küresel ifl ve yat›r›m konular›nda önde gelen firma temsilcileriyle ‹TÜ’de buluflturdu.
2009 y›l›ndan bu yana, her sene yurtiçi ve yurtd›fl›ndan yüzlerce
ö¤renciyi; ifl dünyas›, finans ve ekonomi alanlar›nda fikirler yaymay› sa¤lamak amac›yla befl gün boyunca a¤›rlayan GOB‹, 15-20 Nisan 2012 tarihleri aras›nda ‹TÜ ‹flletme Fakültesi’nde gerçeklefltirildi. GOB‹ program›nda yer alan dört ayr› panelde on iki CEO yararl› deneyimlerini aktard›lar.
GOB‹ 2012’nin panel konular› ve panelistleri: Krizde Marka Yönetimi – Cem Aç›k (Pfizer Marketing Manager), Koray Bebeko¤lu (Do¤ufl Otomotiv Stratejik Pazarlama ve Kurumsal ‹letiflim Direktörü),
Erkan Güral (Kütahya Seramik), Serdar ‹nan (‹nanlar ‹nflaat Genel
Müdürü). Türk ‹fl Dünyas›nda Kad›n Olmak - Being Woman in Turkish Business World: Nihal Temür (Tedarik Zincirinden Sorumlu
Baflkan Yard›mc›s› Unilever Türkiye, ‹srail,Orta Asya ve ‹ran), Nilü-
Gelecek ‹çin Giriflimcilik
‹TÜ Giriflimcilik Kulübü, bu y›l ikincisini düzenledi¤i ‹TÜ Giriflimcilik
Zirvesi’nde ifl dünyas›n›n liderlerini ö¤rencilerle buluflturdu. Dünyadaki de¤iflim ve geliflimin giriflimci ruha sahip bireylerin önderli¤inde yafland›¤›n› ve gelece¤in flekillenmesinde de giriflimcilerin
baflrolü oynayaca¤› gerçe¤inden hareket eden ‹TÜ Giriflimcilik Kulübü’nün, “Gelecek ‹çin Giriflimcilik” temas› ile gerçeklefltirdi¤i Zirve,
farkl› sektörlerden farkl› bak›fl aç›lar›, baflar› hikayeleri ve yeni fikirlerin sunuldu¤u panellerin yan› s›ra sürpriz aktivitelerle giriflimcili¤e
merakl› üniversite ö¤rencilerinin büyük ilgisini çekti.
12-13 Nisan 2012 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen ‹TÜ Giriflimcilik
Fuat Sami
Emre Kurttepeli
‹smail Haznedar
Tolga Tatari
Hüsnü Özye¤in
Ali Servet Eyübo¤lu
Ziya Boyac›giller
Fatih ‹flbecer
fer Bulut (T‹KAD Baflkan›), Çi¤dem Ertem (‹ntel Orta Do¤u-Afrika-Türkiye ‹fl Gelifltirme Müdürü). Markas›n› Konuflturan Liderler- Pioneers of the Brand: Mustafa Sar›gül
(fiiflli Belediye Baflkan›), Burak Ayd›n (‹ntel Türkiye Genel Müdürü),
Haluk Okutur (Simit Saray› CEO), Münteha Mangan (Grupfoni Kurucu Orta¤›,Genel Müdür Yard›mc›s›). Dünyada Öne Ç›kan Türk
Markalar›-Prominent Turkish Brand: Temel Kotil (Türk Hava Yollar›
Genel Müdürü) Ömer Yüngül ( Vestel fiirketler Grubu ‹cra Kurulu
Baflkan›), Kadir Üsküp (Karsan Stratejik Planlama ve ‹fl Gelifltirme
Müdürü ) Sani fiener (TAV CEO).
‹TÜ Yat›r›m Kulübü, 17 Nisan akflam› Sortie’de düzenlenen GOB‹’12
Welcome Party, organizasyon süresince halk oyunlar› gösterileri,
Bo¤aziçi Caz Korosu konseri, geziler, farkl› ve yarat›c› çok say›da
etkinlikle dünyan›n dört bir yan›ndan gelen üniversitelilerin ve farkl› kültürlerin kaynaflt›¤› zengin içerikli ve renkli bir GOB‹’yi daha geride b›rakt›.
Zirvesi 2012 program›nda yer alan panel
bafll›klar› ve konuflmac›lar:
“‹nternet Giriflimcili¤i”, Tolga Tatari-Markafoni.com, Ali Servet Eyübo¤lu-Mekanist.net, Fatih ‹flbecer-Pozitron, Ömer Deveci-fiikayetvar.com.
“Fütürizm ve Giriflimcilik”, Koordinatör:
Yasemin Sungur-Kariyer Koçu / Fütüristler Derne¤i Üyesi, Cem Tar›k Yüksel-Unilever TR Baflkan Yard›mc›s› / Fütüristler
Derne¤i YK Üyesi, Emrah Kaya-Youth
Holding CEO, Murat fiahin - Fütüristler
Derne¤i Baflkan›, Duygu Eren - D&P Dan›flmanl›k, Çi¤dem Ertem-‹ntel Ortado¤u ve Afrika Genel Müdürü.
”Küresel Piyasada ‘Marka’ Olmak”: Koordinatör: Elif Ulu¤-Bo¤aziçi
Üniversitesi, Ça¤atay Özdo¤ru-Esas Holding CEO, Berk Ça¤dafl-Do¤ufl Otomotiv CFO, Ayflen Zamanpur -Silk & Cashmere CEO, Sinan
Öncel- Twigy.
“Türkiye’de Giriflimcilik” Özel Oturumu: Koordinatör: Alp Üstünda¤‹TÜ Ö¤retim Üyesi, Ziya Boyac›giller-Yat›r›mc›/Giriflimci/ Dan›flman,
‹smail Haznedar-JCI (Junior Chamber International) Dünya Baflkan
Yard›mc›s›, Emre Kurttepeli-Galata Business Angels/ Mynet Grubu,
Fuat Sami-Labx Melek Yat›r›m Fonu, Gülden Türktan- KAG‹DER Baflkan›.
“Sosyal Giriflimcilik”: Koordinatör: Nükhet Gökaltay, Nasuh Mahruki-AKUT, Melih Özsöz-Çöp(m)adam, Hülya Ünver-LÖSEV, Sezai Haz›r-Habitat/ TOBB, Kemal Demirel-BEDD Genel Baflkan›.
Giriflimcilik Zirvesi 2012’de, Giriflimcilik Zirvesi Fas›l› ve Veda Partisi gibi renkli ve e¤lenceli aktivitelere de yer verildi.
99
{
Genç baflar›
‹TÜ Denizcilik Fakültesi “Denizcilik Festivali”
‹TÜ Denizcilik Fakültesi’nin geleneksel “Denizcilik Festivali” yurtiçi ve yurtd›fl›ndan Denizcilik
ö¤rencilerinin kat›l›m› ve renkli etkinliklerle kutland›. Festival kapsam›nda düzenlenen “Denizcilik
E¤itimi ve Mesleki Alternatifler Sempozyumu”nda ise ö¤renciler yapt›klar› sunumlarla mesle¤in
sorunlar›n› ve çözüm önerilerini dile getirdiler.
‹TÜ Denizcilik Fakültesi geleneksel “Denizcilik Festivali” 2729 Nisan 2012 tarihlerinde, zengin içerikli bir etkinlik program› ile Tuzla Kampüsü’nde gerçeklefltirildi.
Festival kapsam›nda düzenlenen ‘ödül töreni’ ve ‘hofl geldin
törenine ‹TÜ Rektörü Prof.Dr.Muhammed fiahin, Deniz Harp
Okulu Komutan› Tümamiral Kemalettin Gür, Kaptan Altay
Altu¤, ‹TÜ Denizcilik Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Nil Güler, Ö¤retim Üyeleri, Denizcilik Müsteflarl›¤› ‹stanbul Bölge Müdürü
Cemalettin fievli, Uluslararas› K›lavuz Kaptanlar Birli¤i Baflkan Yard›mc›s› Cahit ‹stikbal, DEFAV Baflkan› Bülend Temur
ve ‹TÜ DEFAMED Baflkan› Baybora Y›ld›r›m kat›ld›.
‹TÜ Denizcilik Fakültesi Sosyal Etkinlikler Kulübü, Kariyer
Kulübü, Yelken Kulübü ve Kürek Kulübü iflbirli¤iyle düzenlenen Festival’e ‹TÜ Denizcilik Fakültesi ö¤rencilerinin yan›s›ra, DEÜ Denizcilik Fakültesi ve KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi ve Tunceli Üniversitesi ö¤rencileri ile yurt d›fl›ndan Ukrayna, Rusya, Gürcistan ve Romanya'dan pek çok denizcilik
ö¤rencisi kat›ld›.
‹TÜ Denizcilik Fakültesi Dekan› Prof. Dr. Nil Güler’in aç›l›fl
konuflmas›n›n ard›ndan, festival kapsam›nda yap›lan yelken
ve kürek yar›fllar›nda dereceye giren ö¤rencilere ödülleri
verildi.
Festival program› kapsam›nda “Denizcilik E¤itimi ve Mesleki Alternatifler Sempozyumu” ‹TÜ Denizcilik Fakültesi, DEÜ
Denizcilik Fakültesi, KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi
ve Yak›n Do¤u Üniversitesi Denizcilik Fakültesi ö¤rencilerinin oluflturdu¤u Denizcilik Lisans Ö¤rencileri Derne¤i taraf›ndan gerçeklefltirildi.
Sempozyumun aç›l›fl konuflmalar› Feramuz Aflk›n, Bülend
Temur, Baybora Y›ld›r›m, Dekan Prof. Dr. Nil Güler, ‹TÜ DF
mezunu Güzem Çevik ve ‹TÜ DF ö¤rencisi Özlem Balca
Ak›nc› taraf›ndan yap›ld›.
Denizcilik e¤itimi
sorunlar› ve denizcilik mesle¤ine alternatif mesleklere
yönelik sunumlar›n gerçeklefltirildi¤i Sempozyumda
ö¤rencilerin “Denizcilik E¤itimi”
ve
”Mesleki
A
l
t
e
r
n
a
tifler”
Festivalde, Türkiye Kürek Federasyonu, ‹TÜ
DF ve Tuzla Belediyesi iflbirli¤i ile ilk kez kürek bafll›kl› iki oturumda
yapt›klar›
yar›fllar› gerçeklefltirildi.
sunumlarda dile getirdikleri görüfller, sorunlar ve çözüm
önerileri, akademisyenler, sektör temsilcileri ve meslek
adamlar› taraf›ndan dikkatle izlendi.
Üç gün süren festival boyunca, yurt d›fl›ndan ve ‹stanbul d›fl›ndan gelen ö¤renciler için ‹stanbul gezisi, Akdeniz Gemisi
gezisi, Seyir Kulesi gezisi, Simülatör Merkezi gezisi, kürek ve
yelken e¤itimi ve yar›flmalar›, denizcilik yar›flmalar›, festival
alan› aktiviteleri, konserler ve gösteriler, Ya¤mur Çocuklar
Özel E¤itim Merkezi gösterisi ve ücretsiz tekerlekli sandalye
da¤›t›m› yap›ld›.
Ö¤renciler Festival boyunca Yüksek Sadakat, Bulutsuzluk
Özlemi, Sahte Rak› Ballad Project, Grup Veto, RH(+) Bluesband, ‹TÜ Konservatuvar Grubu ve okulun mezunlar›n›n
oluflturdu¤u Albatros Grubu konserleri ile cofltular.
100
{
Genç baflar›
12. PROSteel Yar›flmas›nda
“Otobüs Terminali” Tasarland›
Bu y›lki konusu “Otobüs Terminali Tasar›m›” olan ve Türk
Yap›sal Çelik Derne¤i ve Borusan Mannesmann taraf›ndan
düzenlenen 12. PROSteel Çelik Yap› Tasar›m› Ö¤renci
Yar›flmas› sonuçland›. Mimarl›k ve mühendislik bölümü
ö¤rencilerinin, çelik malzeme ile yarat›c› çözümler
gelifltirmeleri ve birlikte çal›flmalar›n› teflvik etmek amac›yla
her y›l düzenlenmekte olan tasar›m yar›flmas›nda, bu y›l ‹TÜ
ö¤rencilerinin Yeditepe Üniversitesi ö¤rencileri ile
oluflturdu¤u ekip, üçüncülük ödülünü ald›. ODTÜ ö¤renci
tak›mlar›n›n birincilik ve ikincilik ödülünü ald›¤› yar›flmada,
‹TÜ ö¤rencilerinin çeflitli üniversitelerle oluflturdu¤u üç ayr›
ekip Birinci Mansiyon, Üçüncü Mansiyon ve Beflinci
Mansiyon ödülünün sahibi oldu.
Bu y›l 19 farkl› üniversiteden 32 grubun kat›ld›¤› yar›flmada,
ö¤renciler modüler çelik mazlemeler kullanarak “Otobüs
Terminali” tasar›m› ile yar›flt›lar. Eleme sonucu birinci olan
ekip 5.500 TL, ikinci olan ekip 3.500 TL ve üçüncü olan ekip
ise 2.500 TL para ödülü kazand›.
Ödüller, 27 Nisan 2012 tarihinde Yap› Endüstri Merkezi’nde
düzenlenen törende da¤›t›ld›.
12. PROSteel yar›flmas›nda üçüncülük ödülünü Y›ld›r›m Yazganankan, Dinçer
Ayd›n (Yeditepe Üniversitesi Mimarl›k); Ali Eray Bulut, Arda Batmaz (‹TÜ ‹nflaat
Mühendisli¤i)’dan oluflan ekip kazand›.
ya¤›fl gibi çevresel etmenlerden, ayr›ca devam etmekte olan
çal›flmalar› iklim flartlar›ndan korumak üzere çal›flmalar
süresince (en az befl y›l) kullan›lmas› planlan›yor.
ÇATIDER 2012 yar›flmas›nda
‹TÜ ö¤rencileri üçüncülük ald›
ÇATIDER taraf›ndan düzenlenen "Arkeolojik Alanda Çat›"
konulu "Ulusal Ö¤renci Mimari Fikir Projesi Yar›flmas›"sonuçland›.
‹TÜ Mimarl›k Fakültesi’nde toplanarak flartnameye uygun 65
projeyi de¤erlendiren jüri, Milas Uzunyuva An›t Mezar›
Arkeopark› Koruyucu Çat›s› için tasar›m yapan Ceren
Demircan (ODTÜ) ve Asl› Ekiztepe (ODTÜ)’nin projesini
Birincilik; Ertu¤rul Mustafa Danac› (ODTÜ)’n›n projesini ‹kincilik; Sinan Aziza¤ao¤lu (‹TÜ) ve Sevan Uncu (‹TÜ)’nun projesini Üçüncülük ödülüne de¤er buldu.
Mimarl›k bölümü lisans ö¤rencilerinin çat› sistemleri ile ilgili
yeni ve yarat›c› fikirler gelifltirmesini teflvik etmek ve çat› /
örtü sistemlerinin tüm bileflenleri ile ilgili tasar›m deneyimi
elde etmelerini sa¤lamak, gelece¤in tasar›mc› adaylar›n› sektörle buluflturmak ve bu alandaki baflar›l› tasar›mlar› ödüllendirmek amac›yla düzenlenen yar›flmaya kat›lan projeler 6
Nisan 2012 tarihine kadar ‹TÜ Taflk›flla Mimarl›k Fakültesi’nde
sergilendi. 6. Çat›-Cephe Sempozyumu ve Çal›fltay›
kapsam›nda 11-13 Nisan tarihleri aras›nda Uluda¤ Üniversitesi Görükle Yerleflkesi Mimarl›k Fakültesi’nde sergilenen
projeler için kollokyum ve ödül töreni ise 12 Nisan’da gerçeklefltirildi.
Çat›der’in, ülkemizdeki zengin kültürel miras›n korunmas›na
yönelik çal›flmalara katk› sa¤lamay› hedefleyen yar›flmas›
sonucu tasarlanan çat›n›n, yaklafl›k bir y›ld›r aral›ks›z kaz›
çal›flmalar› sürdürülen Uzunyuva An›t Mezar›n›n günefl ve
‹TÜ ö¤rencileri Sinan Aziza¤ao¤lu ve Sevan Uncu’nun Üçüncülük Ödülü
alan projesi.
101
{
Sektör Haber
Uzmanl›k ‹steyen Projelerde Mesa ‹malat Sistemleri
Ordu-Ulubey Yolunda Alt› Adet Tünel ‹nflaat›
Ordu-Mesudiye-Koyulhisar Devlet Yolu projesi kapsam›nda yap›m› devam eden Ordu-Ulubey yolu üzerindeki alt› adet tünel infla ediliyor. Toplamda 2 bin 200 km uzunlu¤a sahip ve tamamland›¤›nda iki bölge
aras›ndaki ulafl›m› büyük oranda rahatlacak olan tünellerin yap›m›n› üstlenen Fermano¤lu ‹nflaat, projede
Mesa ‹malat’›n kal›p sistemlerini kullan›yor.
Yollar, ulaflt›klar› yerlere hayat veren damarlar gibidir ve damarlarda oluflan problemler hayata son verecek kadar önemlidir. Bu örnekten yola ç›karsak, yapt›¤›m›z bu iflin ne kadar önemli oldu¤u da anlafl›lmaktad›r.
Halen kullan›lmakta olan yol, mevcut karayolu trafi¤ini kald›racak geometrik standartlarda de¤ildir. Yap›m› devam etmekte olan projenin tamamlanmas›yla, yöre halk› ça¤›na uygun yollar›na kavuflacak ve yörenin
kalk›nmas›na katk› sa¤lanacakt›r.
mas›, arazi kayb›, güzergah üzerinde bulunan tarihi veya turistik dokuya
zarar vermemesi gibi birçok faydalar› bulunmaktad›r.
15 km uzunlu¤undaki yol projesinde bulunan alt› tünel sayesinde, zor
arazi flartlar›na ra¤men afl›r› virajlar ve dik rampalar› olmayan bir yol güzergah› oluflturulmufltur. Günümüz teknolojisi, her tür zeminde tünel yap›m›na imkan sa¤lamaktad›r. Ülkemizde ve dünyada yayg›n olarak NATIM (Yeni Avusturya Tünel Açma Metodu) olarak adland›r›lan tünel açma metodu uygulanmaktad›r.
Tünel iflleri yap›m› zor, a¤›r, çok dikkat ve bu oranda çeflitlilik gösteren
makine, alet, ekip ve ekipman isteyen bir ifltir. Tünelcilikte, nihai beton
kaplamas› çok önemlidir. Betonda mukavemetin yan›nda, düzgün bir
yüzey elde etmek gerekir. Düzgün bir yüzey, uygun beton dizayn› ve
iyi bir kal›pla ancak elde edilebilir. Günümüzde tünellerde iflçili¤i çok
daha kolaylaflt›ran, çelik kal›plar kullan›lmaktad›r. Karayollar›nda kullan›lan ve 12 m ano boyu olan bir çelik kal›pta yaklafl›k 100 ton metal
kullan›lmaktad›r.
‹yi bir çelik kal›p; kal›pta kullan›lan malzemenin kalitesi, iflçili¤i minimuma
indirecek sistem dizayn›, yani kal›b›n beton döküm öncesi haz›rlanmas›,
dökümden sonra kal›p söküm kolayl›¤›, beton döküm esnas›nda kal›b›n
fonksiyonelli¤i, kal›b›n beton gören yüzeyinde uygun kal›nl›kta ve kalitede saç kullan›lmas›, panellerin difl oluflturmayacak flekilde montaj› ve kal›b›n beton yükü karfl›s›nda deformasyona imkan vermeyecek mukavemette olmas› çok önemlidir.
Tünellerde Yap›m Teknikleri ve Kal›p Sistemlerinin Önemi
Projede Mesa Kal›p Sistemleri Kullan›l›yor
Uygun standartta yollar için tüneller vazgeçilmez yap›lard›r. Düfleyde ve
yatayda afl›lmas› zor arazi flartlar›, afl›r› kaz› yap›lmas›, tabii yap›n›n korun-
Mesa ‹malat, Türkiye'nin en önde gelen kal›p imalatc›lar›ndand›r ve bu
alanda hakl› bir üne de sahiptir. Mesa'n›n yapm›fl oldu¤u kal›plarla tünel
haricinde de birçok yurt içi ve yurt d›fl› projelerinde çal›flma imkan› buldum.
Mesa ‹malat'›n karayolu ve su tüneli gibi farkl› ebatlarda tünel beton
kal›b› imalat›na bafllad›¤›n› biliyoruz. Hatta ilk karayolu tüneli nihai kemer kaplama beton kal›b› ile flu an çal›flmaktay›z. 15 ano beton dökümünü sorunsuz bir flekilde yapt›k. Kal›b›n kurulum ve kullanma kolayl›¤›, kal›p aç›ld›ktan sonra beton yüzeyinin düzgünlü¤ü, sorunsuz beton dökümü bizim iflimizi kolaylaflt›rm›fl ve bizleri de rahatlatm›flt›r.
Mesa imalat ile, halen kullanmakta oldu¤umuz kal›b›n imalat aflamas›ndan, flantiyede montaj›na ve beton döküm sonras›na kadar her aflamas›nda görüfl al›flveriflinde bulunduk ve bundan çok istifade ettik.
Mesa gibi ad› marka olmufl bir firma ile çal›flmak tabii ki bizim kendimize ve yapm›fl oldu¤umuz ifle güvenimizi artt›rmaktad›r.”
Ordu-Mesudiye-Koyulhisar Devlet Yolu Toprak Tesviye, Sanat Yap›lar›,
Köprü, Viyadük, Tünel ve Üstyap› ‹flleri Projesi kapsam›nda yap›m› devam eden 15 km uzunlu¤undaki Ordu-Ulubey yolunda alt› adet tünel infla edilmektedir. Özka-Kalyon Adi Ortakl›¤›’n›n yüklenici oldu¤u projede
tünellerin yap›m› Fermano¤lu ‹nflaat taraf›ndan sürdürülmektedir. 2011
y›l›nda bafllayan ve 2013 y›l›nda tamamlanmas› planlanan, toplamda 2
bin 200 metre uzunlu¤a sahip tünellerin yap›m›nda Mesa ‹malat kal›p
sistemleri kullan›lmaktad›r. Fermano¤lu ‹nflaat fiantiye fiefi Köksal Birinci’nin, tünel projesine iliflkin yap›m teknikleri ve kullan›lan sistemler hakk›nda verdi¤i bilgiler:
“Fermano¤lu ‹nflaat; yaklafl›k 15 km'lik yol projesinde, “T1-T2-T3-T4T5-T6” diye adland›r›lan ve toplamda 2 bin 200 metre tünellerin portal
yap›lar›, tünellerinin kaz›, destekleme, nihai kaplama beton ifllerinin alt
yüklenici olarak yap›m›n› üstlenmifltir.
Yollar: Ulaflt›klar› Yerlere Hayat Veren Damarlar
102
nnnno
‹TÜ Vakf› Mütevelliler Heyetine 24 yeni üye
‹TÜ Vakf› Mütevelliler Heyeti’ne, tümü ‹TÜ mezunu ve ifl dünyas›n›n baflar›l› isimlerinden oluflan
24 yeni üye seçildi. ‹TÜ Vakf›, Mütevelliler Heyeti’nden ald›¤› güçle, Üniversiteye olan deste¤ini art›rarak
sürdürmeyi hedefliyor.
‹stanbul Teknik Üniversitesi’ni her alanda desteklemek
amac›yla 1984 y›l›nda kurulan ‹TÜ Vakf›, çal›flmalara yeni
bir ivme kazand›rmak, mevcut yap›y› daha da güçlendirerek Üniversiteye daha fazla katk›da bulunmay› sa¤lamak
amac›yla Mütevelliler Heyeti’ne yeni üyeler seçti.
‹TÜ Vakf›’n›n, 27 Mart 2012 tarihinde ‹TÜ Maçka Sosyal
Tesislerinde yap›lan 56. Müteveliler Heyeti toplant›s›nda
gündem gere¤i ‹TÜ Vakf› 2011 y›l› Yönetim ve Denetim
Kurulu raporlar› ibra edildi, 2012 y›l› Çal›flma Program›
ve Bütçesi onayland›. Ard›ndan, Yönetim Kurulu’nun
önerisi do¤rultusunda tümü ‹TÜ mezunu ve ifl dünyas›n›n baflar›l› isimlerinden oluflan 24 kiflinin ‹TÜ Vakf› Mütevelliler Heyeti’ne seçimi yap›ld›.
‹TÜ mezun ve mensubu Kurucular, Tüzel Kifli Temsilcileri, Onur Üyeleri ve Seçilmifl Üyelerin oluflturdu¤u
mevcut Mütevelliler Heyeti’ne seçilen 24 yeni üyenin
isimleri ve mezuniyet y›llar›:
Y. Müh. R›fat D‹KER (‹nflaat’69), Y. Müh. M. Ruhi AYDIN
(‹nflaat’67), Y.Müh. ‹. N. Ekber ONUK Makine/Uçak’72),
Y. Müh. Berat KARABAY (‹nflaat’68), Y. Müh. Yalç›n
TANVERD‹ (‹nflaat’68), Y. Müh. Mehmet Ali ÖZKAYA
(‹nflaat’68), Y. Müh. Hasan ÖZDEM‹R (‹nflaat’67), Y.
Müh. ‹lker AKAR (‹nflaat’67), Y. Müh. Ali ÖZCAN (‹nflaat’68), Y. Müh. Deniz Metin KAYA (Makine’80), Y. Müh.
Haydar GÜRBÜZ (‹nflaat’72), Y. Müh. Mete AKALIN (‹nflaat’67), Y. Müh. Aysun BARIN (Elektrik’75), Y. Müh.
Can DELDA⁄ (‹flletme’88), Y. Müh. Cömert VARLIK (‹flletme/Endütri’98), Y. Müh. Esra ÖZTEZCAN (Elektrik’89),
Y. Müh. Haluk EM‹RO⁄LU (Makine’88), Y. Müh. Haluk
TANER (Elektrik’80), Y.Müh. P›nar EFEND‹O⁄LU (Elektrik’85), Y. Müh. Sadi ABALI (Elektrik’82), Y.Müh. Ali R›za EFEND‹O⁄LU (Elektrik/Elektronik’85), Y. Müh. Bülend
TEMUR (Denizcilik’81), Y. Müh. Sibel KER‹MO⁄LU (‹flletme’83), Y.Mim. Süreyya KARAMAN (Mimarl›k’73).
Toplant›da, Yönetim Kurulu Yedek Üyeli¤ine, Prof. Dr.
Ali ‹hsan ALDO⁄AN’›n vefat› nedeniyle yerine, görev
süresini doldurmak üzere Y. Müh. Tahsin TU⁄RUL
seçildi.
103
nnnno
Burçin Büke,
Bestelerini
Nefl’e Önal An›s›na
Seslendirdi
Arkas Trio, ‹TÜ’de
Müzikseverlerle Bulufltu
Sevenleri ve dostlar›, Nefle Önal’›n çok
sevdi¤i piyano sanatç›s› Burçin Büke konserinde bir araya geldi. ‹TÜ Vakf› Sosyal ve Kültürel Hizmetler
Komitesi kurucu üyelerinden olup 5 Nisan 2011 tarihinde sonsuzlu¤a u¤urlad›¤›m›z Nefle Önal an›s›na organize edilen Burçin
Büke konseri, 28 fiubat 2012’de ‹TÜ Maçka Yerleflkesi’nde
gerçeklefltirildi.
Büke, konser program›nda Chopin, Prokofiev ve Cosmo eserlerinin yan›nda, a¤›rl›kl› olarak kendi bestelerini seslendirdi.
‹TÜ Vakf› Sosyal ve Kültürel
Hizmetler Komitesi’nin “Burs
Kampanyas›na Destek” etkinlikleri
çerçevesinde düzenledi¤i ve Nefle
Önal’›n da y›llarca bu etkinliklerin
içinde yer alarak destek vermifl
oldu¤u konserin organizasyonu
Prof. Dr. Güven Önal’›n katk›lar› ile
gerçeklefltirildi. Konserin tüm geliri,
‹TÜ Vakf› Burs Fonu’na aktar›ld›.
Sanatlar›n› uluslararas› alanda kan›tlam›fl üç yetkin ve de¤erli
‘solist’ sanatç› Tuncay Y›lmaz, Gustav Rivinius ve Emre Elivar’dan oluflan ‘Arkas Trio’ müzikseverlerle ‹TÜ’de bulufltu.
Deniz tafl›mac›l›¤›n›n Türkiye’de ve dünyada önde gelen kurulufllar›ndan Arkas Holding’in sanata ve klasik müzi¤e verdi¤i de¤eri uzun soluklu ve evrensel düzeyde bir projeyle kal›c› k›lmay›
amaç edinerek, Haziran 2011’de kurdu¤u Arkas Trio, Türkiye’de
özel bir kurumun çat›s› alt›nda, kurumsal bir yap›da konumlanm›fl ‘ilk’ Trio özelli¤ini tafl›yor.
‹TÜ Vakf› Sosyal ve Kültürel Hizmetler Komitesi’nin, “Burs Kampanyas›”na destek etkinlikleri kapsam›nda 26 Mart 2012’de ‹TÜ
Maçka Yerleflkesi’nde gerçeklefltirilen konser, sanatsever Kevser Arsan’›n katk›lar› ile hayata geçirildi.
Uluslararas› baflar›lar›yla tan›nan ve 1827 yap›m› Giuseppe Marconcini keman›yla çalan solist Tuncay Y›lmaz, büyük festivallerin ve oda müzi¤inin dünyaca tan›nan viyolonsel sanatç›s› Gustav Rivinius, Dresden ve Berlin Müzik Yüksek Okullar›’n› birincilikle bitirip, müzik kariyerini Berlin’de sürdürmekte olan piyano
sanatç›m›z Emre Elivar’›n sundu¤u unutulmaz konserde Beethoven, Mendelssohn ve Hasan Uçarsu’nun bestelerine yer verildi.
Düzeltme
Dergimizin 58. say›s›nda “Prof. Dr. Cahit Özgür An›s›na Gülsin
Onay Piyano Resitali” bafll›kl› haberde, yanl›fll›kla, konserin
Kevser Arsan’›n katk›lar›yla gerçeklefltirildi¤i yaz›lm›flt›r. Söz
konusu konser, Prof. Dr. Cahit Özgür’ün k›z› Gülsün Gürsel’in
katk›lar› ile gerçeklefltirilmifltir. Düzeltir, özür dileriz.
Konserin geliri, ‹TÜ Vakf› Sosyal ve Kültürel Hizmetler
Komitesi’nin tüm etkinliklerinde oldu¤u gibi, ‹TÜ Vakf› Burs
Fonu’na aktar›lm›flt›r. Gülsün Gürsel’e katk›lar›ndan dolay›
teflekkür ederiz.
Her mekanda her zaman
yan›n›zday›z...
www.metincopyplus.com
Fuar, seminer, tan›t›m ve toplant›lar›n›zda, promosyon
çal›flmalar›n›zda iç mekan, d›fl mekan dijital bask›, poster,
katalog, kartvizit, tan›t›m CD’si, tiflört, kupa ve flapka bas›mlar›,
ayakl› panolar, Fotoblok - Forex S›vama, kald›r›m panolar›,
örümcek stand, Roll Up, X Banner, resim çerçeveleri,
One Way Vision, Duratrans - Backlight
Grafik - Tasar›m, kurumsal kimlik çal›flmalar›, dergi,
katalog tasar›m›
MET‹N COPY PLUS ARTI DIJITAL & BASKI MERKEZI
Türkoca¤› Cad. No: 3 Ca¤alo¤lu - ‹STANBUL Tel: 0212 527 61 81 Pbx Fax: 527 61 84
e-mail: [email protected] / [email protected]
104
nnnno
Yeni Ç›kanlar
Yap› Mühendisli¤ine Girifl
Yap›sal Çözümleme Cilt I
‹nflaat ve
Çevre Sistemleri
Mühendisli¤i
Yazarlar: Prof.Dr. Faruk Karado¤an,
Prof.Dr.Sumru Pala,
Doç.Dr.Ercan Yüksel,
Ar.Gör.Yavuz Durgun
1. Hamur-- Ciltsiz -- 17 x 24 cm
‹stanbul, Birsen Yay›nevi, 2011, 1. Bas›m
Fiyat›: 35 TL ISBN : 9789755115719
Yazarlar›
Çeviri
Fiyat›
Yay›nlayan
‹nflaat Mühendisli¤i e¤itimi alm›fl ve almakta olanlar› yak›ndan ilgilendiren Yap› Mühendisli¤ine Girifl -Yap›sal Çözümleme kitab›n›n birinci cildi yay›mland›. Kitab›n ikinci cildine ait çal›flmalar da son aflamas›na getirilmifl bulunuyor.
Bu kitapta, ‹nflaat Mühendisli¤i e¤itimi vermekte olan kurumlar›n Lisans ve Yüksek Lisans programlar›nda içeri¤i esas itibariyle Yap›
Stati¤i bilim dal› olan konular göz önünde tutulmufl, yap› sistemleri ile d›fl etkiler kapsaml› bir flekilde gözden geçirilmifl, serbest titreflim ve burkulma gibi konularla malzemenin ve /veya geometri de¤ifliminin do¤rusal olmamas›na yönelik bafllang›ç düzeyindeki bilgiler
basit bir dile indirgenerek anlat›lm›flt›r.
Eser haz›rlan›rken, okuyucunun ard›fl›k s›ralanan konular›n birinden
sonrakine kolayca ilerleyebilmesi esas› özenle korunmufltur. Bu
amaçla okuyucunun bildiklerinden ve yeni ö¤rendiklerinden yola ç›karak daha ileri konulara kolayca geçebilmesi önemsenmifltir.
Her aflamada okuyucusunun ilgisini çekme, konulara farkl› aç›lardan bakarak görüflünü geniflletme, bütünler nitlikteki ö¤retilerle
okuyucu aras›ndaki boflluklar› doldurma ve böylelikle düflünce s›n›rlar›n› ötelere tafl›ma yönünde aç›klamal› özgün örnek ve uygulamalara yer verilen bu eser, okuyucusuna verdi¤i önemi yans›tacak
bir titizlik ve bask› ile ortaya konmufltur; okuyucusunun dikkatine
çok güvenmektedir.
Eser bu haliyle yaln›z Yap› Mühendisli¤i ö¤rencilerini de¤il, e¤itim
kurumlar›n›n çerçeveleri önceden çizilmifl ders kitaplar› içine s›k›flt›r›lan bir e¤itimle yetinmeyen, kendi kendini gelifltirmek isteyen Yap› Mühendislerini de yak›ndan ilgilendirmektedir. E¤itim- ö¤retim
döneminin yerini daha çok ö¤retim- ö¤renim dönemine b›rakmakta oldu¤u günümüzde yar›fltan kopmak istemeyen Yap› Mühendisleri aç›s›ndan bu çok önemlidir. Sürekli ö¤renmek durumunda oldu¤unun ay›rd›ndaki bir Yap› Mühendisine, konular› daha iyi düflünebilece¤i bir anlat›mla ulaflmaktad›r.
Dalga K›r›n›m›nda Analitik Yöntemler
Cilt I - II
Yazarlar: Prof. Dr. Alinur Büyükaksoy,
Prof. Dr. Gökhan Uzgören,
Prof. Dr. Ali Alkumru
‹TÜ Vakf› Yay›n›, 2011, Cilit: I-II, 590 sayfa, ISBN:9789757463-23-8
Bu kitap, çeflitli fiziksel özelliklere sahip düzlemsel veya silindirik
geometrilerden oluflmufl süreksizlik sistemlerinden dalga saç›l›m›na
iliflkin analitik çözümleri kapsamaktad›r. Bu türden geometrilerin
dalga yay›l›m›na etkisini inceleyen araflt›rmac›lara ve özellikle de bu
konular üzerine tez çal›flmas› yapmak isteyen lisansüstü ö¤rencilere
yönelik olan bu kitap, gerek göz önüne ald›¤› temel geometrik
: Charles S. Revelle,
E. Earl Whitlatch,
Jeff R. Wright
: Y. Müh. Erdo¤an
Basmac› (‹TÜ-1962)
: 30 TL.
: Orhan Yavuz Teknik
E¤itim Vakf›
Yazarlar, eserlerinde inflaat ve çevre mühendislerine seçenekler aras›ndan karar oluflturmay›, seçmeyi
kolaylaflt›ran, h›zland›ran, do¤ru karar verebilmenin yöntemlerini aç›klayan güçlü araçlar sunmaktad›r. Bu yöntem dizisini
“Sistem Mühendisli¤i” olarak tan›mlamaktad›rlar.
Eserde s›k s›k rastlanacak “Sistem Analizi” kavram› ise sistemin yönetilmesi veya tasar›m için alternatifler ve seçenekler
üzerinde organize bir flekilde çal›fl›lmas› anlam›n› tafl›maktad›r.
509 Sayfadan oluflan eserde “Mühendislik Ekonomisi”ne
önemli bölümler ayr›lm›flt›r. Bu bölümlerde müteahhitlerin
verecekleri tekliflerde maliyet hesaplar›na etki yapacak faktörler
s›ralanmakta, karar vermeyi kolaylaflt›racak yöntemler aç›klanmaktad›r.
Eser, afla¤›daki bölümlerden oluflmaktad›r:
Sistem Analizinin Aç›klanmas›, ‹nflaat ve Çevre
Mühendisli¤inde Modeller, Bir Grafiksel Çözüm Prosedürü ve
Di¤er Örnekler, Çok Amaçl› Do¤rusal Programlar, A¤ Ak›fl›n›n
Do¤rusal Programlama Modelleri, Programlama Modelleri:
Kritik Yol Yöntemi, Karar Teorisi, Çok Amaçl› Bir Su Kaynaklar›
Problemi, Ulaflt›rma Sistemleri, Mühendislik Ekonomisi I: Faiz
ve Eflde¤erlilik, Mühendislik Ekonomisi II: Alternatifler Aras›
Seçim, Mühendislik Ekonomisi III: Amortisman, Vergiler,
Enflasyon ve Kiflisel Finansal Planlama, Bileflik Faiz Tablolar›
‹steme Adresi : Orhan Yavuz Teknik E¤itim Vakf› ‹ktisadi
‹flletmesi
Meclisi Mebusan Cad. No.19/5 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel: (0212) 252 52 80 e.mail: [email protected]
T.Ekonomi Bankas› ‹stanbul Kurumsal fib.
IBAN No: TR09 0003 2000 0120 0001 0014 18
yap›lar ve gerekse de Fourier dönüflümüne
dayal› Wiener-Hopf tekni¤i ad› verilen
çözüm yöntemi bak›m›ndan etkin bir referans kaynak konumundad›r. Bunun yan›
s›ra, bu konularda say›sal olarak
çal›flmalar yapan araflt›rmac›lara yönelik
olarak da kitapta elde edilen analitik
çözümlerin, süreksizlik cisimlerine iliflkin
kal›nl›k, uzunluk ve fiziksel özellik gibi farkl›
parametrelerle olan de¤iflimleri de e¤riler
arac›l›¤›yla ayr›ca verilmifltir.
1. Bask›
Bilgi ve siparifl: Tel. 0212 232 57 62 - 291 34 75
[email protected]
105
nnnno
Yay›nlar›m›z
Siparifl ve bilgi: 0212 232 57 62 : 230 73 71 [email protected] www.ituvakif.org.tr
Matematik I
Çözümlü Problemler
Mimarl›kta
De¤erlendirme
Mimarl›kta Estetik
De¤erlendirme
Genel Jeoloji
(8. Bask›)
Y.Doç. Dr.
Ayfle Peker Dobie
5. Bask›
Prof. Dr.Mete Tapan
Prof. Dr.Mete Tapan
Prof. Dr.‹hsan Ketin
Matematik I
Teoremler, ‹spatlar,
Problemler
Kompleks
De¤iflkenli
Fonksiyonlar Teorisi
Elektromagnetik
Alan Teorisinin
Temelleri
Yaz›lar› ve
Rölöveleriyle
Sedat Çetintafl
Y. Doç. Dr.
Mehmet Ali Karaca
2. Bask›
Prof. Dr.
Mithat ‹demen
Prof. Dr.
Mithat ‹demen
Prof. Dr.
Ayla Ödekan
Yaflam›n Evrimi
F‹krinin Darvin
Döneminin Sonuna
Kadarki K›sa Tarihi
Modern
Aerodinami¤in
Temelleri
Müzikoloji ve
Kaynaklar›
Muallim ‹smail Hakk›
Bey ve Mûsîkî Tekâmül
Dersleri
Writing Research
Papers
(3rd edition)
Dilek Vidana Tavaflo¤lu
Suzan Ar›man
Süeda Albayrak
Prof. Dr. Ülgen Gülçat
Y. Doç. Dr.
Recep Uslu
Prof. Dr. Celal fiengör
106
Diferansiyel
Denklemler
Prof. Dr.
Faruk Güngör
4. Bask›
Elektromagnetik
Alan Teorisi Çözümlü
Problemleri Cilt: I-II
Prof. Dr.Gökhan Uzgören
Prof. Nermin Kaygusuz Prof. Dr. Alinur
Büyükaksoy
Prof. Dr. Ali Alkumru
nnnno
Sat›fl Yerleri:
‹TÜ Vakf› (‹TÜ Maçka Kampüsü), Golden Mert (‹TÜ Ayaza¤a Kampüsü), Çantaylar (‹TÜ Ayaza¤a Kampüsü), YEM Kitabevi,
Birsen Yay›nevi, Pan Yay›nc›l›k, Pandora, Nobel Yay›n
:: Writing Research Papers (3. Bask›)
Yazar: Dilek Vidana Tavaflo¤lu / 2008
::Matematik I Çözümlü Problemler ( 5. Bask›)
Yazar: Y. Doç. Dr. Ayfle Peker Dobie / 2007
:: Teknik ‹ngilizce
Yazar: Pamela ED‹S / 1998
15 TL.
22 TL.
:: Gemi Forumunun Hidrodinamik Dizayn›
Yazar: Prof. Dr. Kemal Kafal›
10 TL.
8 TL.
::Genel Jeoloji (8. Bask›)
Yazar: Prof. Dr. Ihsan KET‹N / 2006
25 TL.
:: Kalitatif Analiz
Yazar: Prof. Dr. Özer BEKARO⁄LU / 1988
::Matematik I Teoremler, ‹spatlar, Problemler
Yazar: Y. Doç. Dr. Mehmed Ali Karaca / 2008
25 TL.
::Mukavemet Esaslar›
Yazar: Prof.Dr.Güher Dosdo¤ru / 1968
7 TL.
::Autocad R12 ile Kolay Tasar›m
Yazar: Prof.Dr.Nigan Beyaz›t / 1993
8 TL.
::Köprülü Kren Hesab›
Yazar: Prof.Dr.Güher Dosdo¤ru / 1982
8 TL.
:: Dalga K›r›n›m›nda Analitik Yöntemler Cilt: I-II (Yeni)
Yazar: Prof. Dr. Alinur Büyükaksoy,
Prof. Dr. Gökhan Uzgören, Prof. Dr. Ali Alkumru 25 TL.
:: Yaflam›n Evrimi Fikrinin Darwin Döneminin Sonuna
Kadarki K›sa Tarihi
Yazar: Prof. Dr. Celal fiengör / 2004
15 TL.
:: Yaz›lar› ve Rölöveleriyle Sedat Çetintafl
Yazar: Prof. Dr. Ayla Ödekan
:: Kompleks De¤iflkenli Fonksiyonlar Teorisi
Yazar: Mithat ‹demen / 2008
::Çelik Borular›n Projelendirilmesi
Yazar: Amerikan Su ‹flleri Birli¤i / 1984
::‹TÜ'den 50 Y›ll›k An›lar
Yazar: Prof.Dr.Kemal Kafal› / 2001
150 TL.
7 TL.
18 TL.
5 TL.
:: Yüksek Matematik
Yazar: Prof. Dr. Cevdet KOÇAK / 1996
10 TL.
:: Genel Fizik Deneyleri
Yazar: Doç. Dr. Mustafa ÇET‹N / 1986
7 TL.
:: -Fizik I Ders Notlar›
Yazar: KOM‹SYON 1986
7 TL.
:: ‹norganik Teknolojiler
Yazar: Prof. Dr. Haldun C‹VELEKO⁄LU,
Prof Dr. Raflit TOLUN / 1987
8 TL.
:: Plaklar
Yazar: Prof. Dr. Enver ÇETMEL‹ / 1987
8 TL.
::Uçuflun Yüzüncü Y›l›nda Modern Aerodinami¤in Temelleri
Yazar: Prof. Dr. Ülgen Gülçat / 2006
17 TL.
:: Analitik Kimya
Yazar: Prof. Dr. Özer BEKARO⁄LU,
Prof. Dr. Ahmet GÜL, Doç. Dr. Nüket TAN / 1987
8 TL.
::Mimarl›kta Estetik De¤erlendirme
Yazar: Prof. Dr. Mete Tapan / 2010
:: Üretim Metalurjisi
Yazar: Prof. Dr. Fuat PAS‹N / 1988
8 TL.
:: Diferansiyel Denklemler (4. Bask›)
Yazar: Prof. Dr. Faruk Güngör / 2007
::Elektromagnetik Alan Teorisinin Temelleri
Yazar: Mithat ‹demen / 2006
15 TL.
25 TL.
11 TL.
::Mimarl›kta De¤erlendirme
Yazar: Prof. Dr. Mete Tapan / 2004
10 TL.
::Planlamada Say›sal Yöntemler
Yazar: Prof. Dr. Vedia Dökmeci / 2005
10 TL.
::Lineer Cebir Çözümlü Problemleri (2. Bask›)
Yazar: Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Karaca / 2009
15 TL.
10 TL.
::Tekerlekli Koltuktaki ‹nsanlar›n Hayat›ndan Tablolar
Yazar: Yük. Müh. fiükrü SÜRMEN / 1988
7 TL.
::Elektromagnetik Alan Teorisi Çözümlü Problemleri (I-II Cilt)
Yazar: Prof. Dr. Gökhan Uzgören, Prof. Dr. Alinur
Büyükaksoy, Prof. Dr. Ali Alkumru / 2009
35 TL.
::Sözlü Yaz›l› ve Bilimsel Anlat›m Teknikleri
Yazar: Naciye SARITOSUN, Nuran AK,
Özden BAYRAMIÇLILAR
7 TL.
::Muallim ‹smail Hakk› Bey ve Musiki Tekamül Dersleri
Yazar: Prof.Dr. Nermin Kaygusuz / 2006
10 TL.
::Flotasyon
Yazar: Prof. Dr. Suna ATAK / 1990
8 TL.
:: Fonksiyonel Analiz
Yazar: Prof. Dr. Erdo¤an fiuhubi / 2001
20 TL.
::Plaser Yataklar
Yazar: Prof. Dr. Atilla aykol, Yrd. Doç. Dr. A. H. GÜLTEK‹N / 1992 7 TL.
:: Cisimlerin Mukavemeti
Yazar: Prof. Dr. Mustafa ‹nan / 2001
20 TL.
:: Üniversitelerimiz Nereden Nereye Getirildi?
Yazar: Prof. Dr. Kemal KAFALI / 1989
8 TL.
:: The Armenian File (Ermeni Dosyas›)
Yazar: Kamuran Gürün / 2001
18 TL.
:: Kayna¤›n Ifl›l ‹fllemi
Yazar: Prof. Dr. Nezihi ÖZDEN / 1987
7 TL
:: ‹TÜ Tarihçesi
Yazar: Prof. Dr. Kaz›m ÇEÇEN / 1990
10 TL.
:Nükleer Ça¤›n ‹lk 40 Y›l›
Yazar: Prof. Dr. Nezihi Özden / 1983
8 TL.
5 TL.
:: Analiz
Yazar: Prof. Dr. Ratip Berker / 1993
7 TL.
::Müzikoloji ve Kaynaklar›
Yazar: Yrd.Doç.Dr. Recep Uslu / 2006
::2023 Y›l›nda Türkiye
Yazar: Ekrem Ceyhun / 2006
10 TL.
107
{
Aram›zdan Ayr›lanlar
Y. Müh. Recep Nadir SEB‹K
‹TÜ’50
1927 y›l›nda Manisa’da do¤du. ‹TÜ Makine Fakültesi’nden 1950 y›l›nda mezun
oldu. Meslek yaflam›na Sümerbank ‹zmir Dokuma Fabrikas›’nda bafllad›.
1957’de Sümerbank Denizli ‹plik Fabrikas› Müdürü oldu. 1965’te Sümerbank
‹zmir Basma Sanayi Müessesesi Müdürlü¤ü’ne atand›. Emekli oldu¤u 1979
y›l›na kadar Türkiye’de ilk kumafl ve
konfeksiyon ihracat›n› gerçeklefltiren
bu kuruluflta çal›flt›. 1961’de Frans›z Hükümeti ASTF bursuyla Fransa’da pamuklu ve yünlü sanayi fabrikalar›nda
incelemeler yapt›. Tarifl ‹plik Fabrikas›’n›n kuruluflunda görev ald›. Ege Bölgesi Sanayi Odas› meclis üyeli¤i ve yönetim kurulu üyeli¤i yapt›. Kurucusu oldu¤u ‹zmir Tekstil ve Haz›r Giyim ‹hracatç›lar› Birlikleri’nde uzun süre baflkan
olarak çal›flt›. 1979’da aile flirketi Sebiteks Tekstil Tic. ve San. A.fi.’yi kurdu.
28.03.2012 tarihinde aram›zdan ayr›ld›.
Y. Müh Y›lmaz SOYAK
‹TÜ’55
1932 y›l›nda Refahiye’de do¤du. 1955
y›l›nda ‹TÜ ‹nflaat Fakültesi’nden Yüksek Mühendis unvan› ile mezun oldu.
1961 y›l›nda müteahhit olarak bafllad›¤›
inflaat sektöründeki çal›flmalar›n› 1976
y›l›nda kurdu¤u Soyak ‹nflaat ve Tic.
A.fi. ile sürdürdü. Kurucusu oldu¤u
Trakya Döküm ve Haymak A.fi, fittings
ve döküm fabrikalar›n›n Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›n› yapt›. Yurtiçi ve yurtd›fl›nda inflaat projeleri gerçeklefltiren
Soyak Holding’in 1999-2007 y›llar› aras›nda Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›n› ve
2007’den itibaren onursal baflkanl›¤›n›
yürüttü.
22.03.2012 tarihinde aram›zdan ayr›ld›.
Prof. Dr. M. ‹hsan MUNGAN
‹TÜ’59
1936 y›l›nda Mardin’de do¤du. ‹TÜ ‹nflaat Fakültesi Betonarme Bölümünden
1959 y›l›nda mezun oldu. 1965 y›l›nda
Mühih Teknik Üniversitesi’nde doktoras›n› tamamlad›. 1965-1971 aras› ODTÜ’de ö¤retim üyesi olarak görev yapt›.
1971-1985 y›lar› aras›nda Bochum Ruhr
Üniversitesi Betonarme Kürsüsü’nde
çal›flt› ve kürsünün bilimsel araflt›rmalar koordinatörlü¤ünün yan›s›ra, kendinden çekmeli büyük so¤utma kuleleri
araflt›rma grubunu yönetti. Bu alanda
gelifltirdi¤i ve literatürde MUNGAN
Stabilite Kriteri olarak adland›r›lan formüller 35 y›ldan beri uluslararas› yönetmeliklerde yer almakta ve kullan›lmaktad›r.
1977 y›l›nda ‹TÜ ‹nflaat Fakültesi’nde
Doçent unvan›n› ald›. 1985 y›l›nda Mimar Sinan Üniversitesi Yap› Mühendisli¤i Bölümü’nde Profesör olarak atand›.
Bu kurumda Anabilim Dal› Baflkanl›¤›,
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlü¤ü görevlerini yürüttü. 2003 y›l›nda emekli
oldu. 2005 y›l›nda Haliç Üniversitesi
Mimarl›k Fakültesinde ö¤retim üyesi
olarak göreve bafllad›.
6 Mart 2012 tarihinde aram›zdan ayr›ld›.
Dr. Y. Müh. Sedat ÖZKOL
‹TÜ’60
1936 y›l›nda ‹stanbul‘da do¤du. ‹TÜ ‹nflaat Fakültesi’nden 1960 y›l›nda mezun
oldu. Amerika'da inflaat mühendisli¤in
dal›nda doktora, endüstri mühendisli¤i
alan›nda yüksek lisans yapt›. ODTÜ
baflta olmak üzere Marmara Üniversitesi ve Maltepe Üniversitesi’nde ö¤retim
üyesi olarak görev yapt›. Kamu ve özel
sektörde yürüttü¤ü görevlerin yan›nda,
‹nflaat Mühendisleri Odas› Genel Baflkanl›¤› ve pek çok dernekte çeflitli görevlerde bulundu. Farkl› alanlarda bir
çok kitab› da bulunan Sedat Özkol’un
yay›mlad›¤› kitaplar aras›nda; "Türkiye
Ulafl›m›n›n Ekonomi Politi¤i", "7e Paradigmas›", "Diflil Yönetiflim" isimli kitaplar› yer al›yor. 1996 da kurucu oldu¤u
Epsilon Ei¤itim/Yönetim Dan›flmanl›¤›:
“Kurumsal Etik De¤erler/Kurumsal
Toplumsal Sorumluk/Etik Yönetimi /
Evrensel ‹fl Ahlak›” nda BM Mükemmellik Ödülünü ald›. 1999 da BM Kalk›nma Program› “Baflar› Plaketi” sahibi
oldu. 2000 de 7 e Paradigmas› ile Tasar›m›n› yapt›¤› ve tüm belediyeler aras›nda TÜS‹AD Türkiye Büyük Ödülü’nü
kazand›¤› “Kad›köy Belediyesi e-dönüflüm projesi” ni bafllatt›.
19 Mart 2012 Pazartesi günü aram›zdan
ayr›ld›.
Prof. Dr. Emin Ünalan
‹TÜ’60
1919 y›l›nda Ödemifl'te do¤du. 1938 y›l›nda Maarif Vekaleti (Milli E¤itim Bakanl›¤›)’nin seçme s›nav›n› kazanarak
Elektrik Mühendisli¤i ö¤renimi için Almanya'ya gönderildi. 1943 y›l›nda Mü-
108
nih Yüksek Mühendis Okulu'ndan
mezun oldu ve ayn› okulda Asistan olarak çal›flmaya bafllad›. 1945 y›l›nda
savafl nedeniyle yurda döndü. ‹TÜ Elektrik Fakültesi'ne asistan olarak atand›
atand› ve 1952 y›l›nda Doçent, 1957 y›l›nda da Profesör oldu. 1952-1954 y›llar› aras›nda Almanya'da Siemens Fabrikalar›nda, 1956'da ‹ngiltere'de, 1965'de
Berlin'de AEG Otomasyon Enstitüsü'nde araflt›rma ve incelemeler yapt›.
‹TÜ’deki görevinin yan›s›ra YTÜ ve Hava Harp Okulu'nda misafir Profesör olarak ders verdi. Üç telif kitab› ile alt› adet
tercüme kitab› ‹TÜ’de yay›mland›. 19701972 y›llar›nda Elektrik Fakültesi Dekanl›¤›, daha sonra Kontrol ve Bilgisayar
Bölüm Baflkanl›¤›, Uygulama ve Araflt›rma Merkezi Müdürlü¤ü gibi idari görevlerde bulundu.
1986 y›l›nda yafl haddinden emekli oldu. 1995 y›l›na kadar Fakülte'de ders
vermeye devam etti.
21 May›s 2012 günü aram›zdan ayr›ld›.
Y. Müh. Saadet (ARIKAN) ÖZKAL
‹TÜ’67
1944 y›l›nda Rize’de do¤du. ‹TÜ ‹nflaat
Fakültesi’nden 1967’de mezun oldu.
Profesonel meslek yaflam›n›n ilk 20 y›l›nda ENKA’n›n çeflitli kurulufllar›nda
mühedislik yapt›. Bu kuruluflta çal›flt›¤› dönemde gerçeklefltirilen Erdemir,
Seka Giresun Ka¤›t Fabrikas›, Seydiflehir Alüminyum Tesisleri, çevre yolu viyadükleri ve tünelleri, Mecidiyeköy viyadü¤ü görev ald›¤› projelerden baz›lar›d›r. 1980 sonras› özellikle iskele, kal›p ve öngerilme alanlar›nda uzmanlaflt›. Mühendislik mesle¤ini b›rakt›ktan
sonra kitaplarla ilgilenmeye bafllad› ve
Almanca ve ‹ngilizce’den çok say›da kitab› Türkçe’ye çevirdi. 50’nin üzerinde
akademik ders kitab›n› yay›na haz›rlad›.
‹lerici Kad›nlar Derne¤i (‹KD)’nin kurucular›ndan ve Türkiye’de kad›n hareketinin öncü isimlerinden Saadet Ar›kan
Özkal 17.04.2012 tarihinde aram›zdan
ayr›ld›.
Aram›zdan ayr›lan mensup ve mezunlar›m›z›n
ailelerine, yak›nlar›na ve ‹TÜ camias›na baflsa¤l›¤›
dileriz.
{
Briç
Haz›rlayan: Süleyman Kolata
23-28 fiubat tarihlerinde ‹zmir’de oynanan K›fl Aç›k
Tak›mlar fiampiyonas› sonuçlar›:
1- YILANKIRAN:
Süleyman Kolata, ‹smail Kandemir,
Okay Gür, Gökhan Y›lmaz, Salim
Y›lank›ran, Mehmet Siriko¤lu.
Final Maç›ndan:
Enver Köksoy, Murat Molva, Mete
Toppare, Ak›n Uçlar, Ali Uçar,
Erke Suiçmez.
♠Q 9 8 4
♥Q
♦ Q V 10 9 6 3
♣V 4
K›fl Bayan Tak›mlar› sonuçlar›:
1- GALATASARAY:
Vera Adut, Belis Atalay, Mey Zaim,
Serap Kurano¤lu, Lale Gümrükçüo¤lu,
Mine Babaç.
2- KÖKTEN:
Mehvefl Pisak, Ece Mizhari, Tuna
Aluf, Meltem özümerzifon, Sevil
Abin, Banu Alt›nok.
3- MERS‹N:
Ahu Zobu, fiükriye Merze, Ümran
Semerci, Canan Ad›güzel, Güler
Uyan›k, Arzum Demirbilek.
♠A 7 2
♥ V 10 9 6
♦A R 8 5
♣8
2
♠ R V 10 6 5 3
♥4
♦7
4 2
♣ 10 6 3
2- Amedian BROSS: Tahir Demirhan, Baki Demirhan,
Veysi Akay, Zana Akay, fierif
Camc›, Ekrem Özç›kan.
3- Ak›n UÇAR:
♠—
♥A R 8 7 5 3 2
♦—
♣A R Q 9 7 5
Zonsuz, imp
Da¤›tan: Bat›
Özç›kan
W
—
Pas
Pas
Pas
Kandemir
N
1 CL
6 kör
pas
pas
Camc›
E
pas
kontur
kontur
—
Kolata
S
1 pik
7 CL
pas
—
Kandemir neden 1 CL açt›¤›n› flöyle aç›kl›yor: “E¤er iki
rengimden birine üçlü veya dörtlü fit varsa yedi oynamak istiyorum. Ancak alt› seviyesinde de kalabilmeliyim. 1 kör aç›p 6 CL edersem Kolata’ya pas diyecek ya
da 6 köre düzeltecek ve kesinlikle yedi oynayamayaca¤›z.”
Karo as ç›k›fl›na çakan Kandemir uzun süre düflündü.
Hangi renk kötü da¤›lm›fl acaba? 6 köre konturuda dikkate alarak kör dam›na gidip bir pike çakarak ele döndü
ve bir küçük köre yerin vale kozu ile çakt›. Art›k güvenli
bir flekilde kozlar› toplayabiliyordu. Kontur at›lmam›fl olsayd› da en iyi oyun bu görünüyor.
Di¤er masada Veysi Akay karo as ç›k›fl›na çak›p kör dam›na gitti ve kozlar› toplad›. Bir kör kaybedip bat›nca
17 imp
YILANKIRAN tak›m›n›n oldu.
23-28 fiubat 2012 tarihlerinde ‹zmir’de yap›lan 2012 Türkiye K›fl Aç›k
Tak›mlar fiampiyonas›’n› Salim Y›lank›ran, Mehmet S›r›kl›o¤lu, Okay
Gür, Gökhan Y›lmaz, Süleyman Kolata ve ‹smail Kandemir’den oluflan
YILANKIRAN tak›m› kazand›.
109
{
Briç
Final Maç›ndan:
Bayanlar Finalinden
K-G: Zonda, imp
Da¤›tan: Do¤u
Zonda: imp
Da¤›tan: Do¤u
♠R
♥R
♦A
♣9
Q 3
8
Q 10 5 2
8 4
♠ A 10 2
♥6
3
♦R V 9 8 7 3
♣Q 7
♠5 4
♥ A 10 9 7 4 2
♦—
♣V 6 5 3 2
♠V
♥Q
♦6
♣A
Özç›kan
W
—
2 kör(1)
Pas
♠V8 7 2
♥—
♦R Q 9 8
♣ R Q 10 5 2
9 8 7 6
V 5
4
R 10
Kandemir
N
—
kontur
pas
♠—
♥A Q 7 4 2
♦7 6 2
♣A V 8 6 3
♠A Q 6 4
♥ R V 10 6
♦ 10 5 4 3
♣ 4
♠ R 10 9 1 3
♥9 8 5 3
♦A V
♣9 7
Camc›
E
pas
3 kör
—
Kolata
S
pas
4 pik
—
W
—
4 CL
Pas
Acar
N
—
kontur
pas
E
1 kör
4 kör
—
Erkan
S
pas
pas
—
(1) Zay›f körler
Aç›k odada 2 kör aç›fl›na Kuzey pas deyince orda
oynanm›fl.
Ekrem Özç›kan kör as›n› ç›kt› ve trefl oynad›. Camc›’n›n
dam›n› as› ile alan Süleyman Kolata pik oynay›p yerden
ruay› girdi. Do¤u al›p son treflisini dönünce deklaran
yan›lmay›p rua ile ald›. Sonra kozlar› ve kör al›c›lar›n› çekti.
Do¤unun elinde sadece karolar kalm›flt›. Karo oynay›p yerden 10’luyu koydu. Do¤u ald› ama son iki löveyi yerin
AQ’›na veriyordu.
12 imp YILANKIRAN tak›m›na gitti.
Asl› Acar’›n konturu, splinter yap›nca trefl k›sa
oldu¤undan, kalan iki rengin küçü¤ünün atak edilmesini
istiyordu. Bu fena bir anlaflma de¤il, en az›ndan bu elde
çok ifle yarad›. Güneydeki Berrak Erkan karo as›n› çekip
karo vale ile devam etti. Asl› Acar bunu dam ile ald›. Rua
karosunda tahsil etti ve son karoyu oynad›. Kuzey büyük
kozu ile çakt›.
Son iki karoya treflerini atan Erkan, oyunu bat›rm›flt› art›k.
‹TÜ Sosyal Tesisleri
3’ü süit, 29 odal› 57 yatak
kapasiteli konaklama birimi
Konferans salonu
Çok amaçl› toplant› salonlar›
Yüzme Havuzu
Ar› Kovan› Restoran/Bar
Havuzbafl› Restoran
Teras/K›fl Bahçesi
Sergi Salonu
Teras Cafe
‹TÜ Vakf› Sosyal Kulübü’ne üye oldunuz mu?
Bilgi ve iletiflim: 0212 230 73 71 - 246 64 05
‹TÜ Sosyal Tesisleri, Maçka/‹stanbul Tel: (0212) 296 31 47 - 296 55 12-13 Fax: (0212) 233 10 19 web: www.ituvakif.org.tr - e-mail:[email protected]
Havuzbafl› Restoran/Ar› Kovan› Restoran: 0212 246 10 07
110
⁄ Mezunlar/Atamalar
Dr. Ahmet Bolat
THY Genel Müdür Yard›mc›s›
Türk Hava Yollar› A.O. Yönetim Kurulu, Genel
Müdür Yat›r›m ve Teknoloji Yard›mc›l›¤› görevine
Dr. Ahmet BOLAT’› atad›.
‹TÜ Endüstri Mühendisli¤i Bölümü’ne lisans e¤itimini tamamlayan Bolat, Stanford Üniversitesi’nde Master, Michigan Üniversitesi’nde doktoras›n› tamamlad›. Michigan Üniversitesi’nde bir
dönem ders verdikten sonra Kral Suud Üniversitesi’nde doçent ve profesör
olarak ö¤retim üyeli¤i yapt›. 2005 y›l›nda Türk Hava Yollar›’nda Yat›r›m
Yönetimi Baflkan› olarak göreve bafllayan BOLAT, ayr›ca Sun Express Hava
Yollar›’nda da 2011 y›l› Haziran ay›ndan bu yana Yönetim Kurulu üyesi olarak
görev yap›yor. Hava Yollar› ve Hava Limanlar› Operasyonlar› da dahil olmak
üzere, Optimizasyon konular›nda uluslararas› dergilerde yay›nlanm›fl çok
say›da makalesi bulunuyor.
Abdullah Soner Akkurt
THY Genel Müdür Ticari Yard›mc›s›
Türk Hava Yollar› Genel Müdür Tiicari Yard›mc›l›¤› görevine A. Soner Akkurt atand›.
Lisans e¤itimini ‹TÜ’de tamamlayan Akkurt,
ABD’de Malzeme Mühendisli¤i dal›nda Yüksek Lisans derecesi ald›. Arçelik, Assan, Kibar Holding’de Ar-Ge Mühendisli¤i ve yöneticili¤i yapt›.
2004 y›l›nda Türk Hava Yollar›’nda Uzman olarak
çal›flmaya bafllad›. Ayn› kurumda s›ras›yla Uzmanl›k, Mühendislik, Pazarlama
ve Sat›fl Bölge Müdürlü¤ü, Baflkan Yard›mc›l›¤› ve Kargo Baflkan› olarak görev
yapt›.
Ayhan Güven
Türk Pirelli Fabrika Müdürü
Türkiye’de 50’nci kurulufl y›l›n› geride b›rakan
Türk Pirelli’nin ‹zmit Fabrikas› müdürlü¤üne
Ayhan Güven atand›.
‹TÜ Gemi Makineleri Mühendisli¤i Bölümü’nden
1992 y›l›nda mezun olan Ayhan Güven, 2001-2003
aras›nda Newport University’de MBA yapt›.
Dünya lastik devi Pirelli grubunun en büyük fabrikas› olan ‹zmit’teki Türk Pirelli Lastik Fabrikas› müdürü olan Ayhan Güven, 18
y›ldan bu yana Türk Pirelli’de çeflitli kademelerde görev yapmakta olup, son
olarak oto lastikleri fabrika müdürlü¤ü görevini yürütüyordu.
‹brahim Sinan Ak
Zorlu Enerji Genel Müdürü
Zorlu Enerji Genel Müdürlü¤ü’ne ‹brahim Sinan
Ak atand›. Ak, bu görevden önce Zorlu Enerji’de
Finanstan Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›l›¤›n›
yürütüyordu.
‹brahim Sinan Ak, ‹TÜ ‹flletme Mühendisli¤i
Bölümü’nden 1995 y›l›nda mezun oldu. ABD’deki
Old Dominion University’de 1996-98’de Finans
dal›nda MBA yapt›. Çal›flma yaflam›na Evgin Yat›r›m Menkul De¤erler’de yat›r›m uzman› olarak bafllad›. 2000-2002’de Vestel Komünikasyon’da Finans fiefi, 2002-2006 y›llar› aras›nda ise Vestel Beyaz Eflya’da Finans Müdürü olarak
görev yapt›, 2006 y›l›nda Zorlu Enerji Grubu’na geçti.
Murat Cenk K›v›lc›m
Alcatel-Lucent Teletafl Türkiye-Azerbaycan
Baflkan›
Alcatel-Lucent Teletafl, Türkiye-Azerbaycan Baflkanl›¤›na Murat Cenk K›v›lc›m atand›.
‹TÜ Elektronik ve Haberleflme Mühendisli¤i
Bölümü’nden mezun olan K›v›lc›m, INSEAD Üniversitesi’nde yüksek lisans yapt›. Siemens’de Pazarlama-Sat›fl Mühendisi olarak yürüttü¤ü ifl
111
hayat›n› Alcatel-Lucent’ta, Operasyonel Pazarlama Müdürü, ‹fl Sat›fl Destek Müdürü, Orado¤u, Afrika, Türkiye ve Hindistan ‹hracat Direktörü;, Güney ve Do¤u Afrika Carrier Sat›fl Direktörü, Gana Genel Müdürü ve Nijerya Genel Müdürü olarak sürdürdü.
Evrim Hizaler
ADEL Kalemcilik ve Tic. A.fi.
Genel Müdürü
ADEL Kalemcilik Ticaret ve Sanayi A.fi. K›rtasiye Grubu Genel Müdürlük görevine Evrim
Hizaler getirildi.
‹TÜ ‹flletme Mühendisli¤i Bölümünden mezun
olan Evrim Hizaler, Sabanc› Üniversitesi’nde
MBA e¤itimi ald›. 1997 y›l›nda Efes Türkiye’de
pazarlama uzman› olarak ifl yaflam›na bafllayan Hizaler, çeflitli kademelerde görev yapt›ktan sonra, son olarak Efes Bira Grubu’nda Pazarlama
Direktörlü¤ü görevini yürütüyordu.
Ali Cenk Dönmez
ESTON YAPI Genel Müdür
2005 y›l›nda Tasarruf Mevduat› Sigorta Fonu’na (TMSF) geçen Eston Yap›’n›n Genel Müdürlü¤üne Ali Cenk Dönmez atand›.
‹stanbul Teknik Üniversitesi ‹nflaat Fakültesi ‹nflaat Mühendisli¤i Bölümü’nden mezun olan
Ali Cenk Dönmez, Bay›nd›rl›k ve ‹skan Bakanl›¤› Teftifl Kurulu Baflkanl›¤›’nda Müfettifl Yard›mc›s› olarak ifl hayat›na bafllad›. Arsa Ofisi ‹stanbul Bölge Müdürlü¤ü’nde Bölge Müdür Yard›mc›s›, Star Medya Grubu ve Zeytino¤lu fiirketler Grubu’nda Teftifl Kurulu Baflkanl›¤› görevlerini yürüttü.
Talat Özen
Bursa Büyükflehir Belediyesi (BUSK‹)
Genel Müdür Yard›mc›s›
Bursa Büyükflehir Belediyesi BUSK‹ Genel Müdür Yard›mc›l›¤›’na, ‹stanbul Anadolu Yakas›
Elektrik Da¤›t›m Afi (AYEDAfi) Genel Müdür
Yard›mc›s› Talat ÖZEN getirildi.
Talat ÖZEN, ‹TÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi’nden elektrik mühendisi olarak mezun oldu.
1984 y›l›nda bafllad›¤› ifl hayat›n›, 2012 y›l›na kadar TE‹Afi Bat› Anadolu
‹flletme Grup Müdürlü¤ü’nde Bölge Mühendisi, TEDAfi ‹negöl ‹flletme
Müdürü, Yalova ‹flletme Müdürü, Bursa Müessese Müdür Yard›mc›s›,
Bal›kesir Müessese Müdürlü¤ü’nde Bafl Uzman, Bursa Müessese Müdürlü¤ü’nde Müflteriler Müdürü, UEDAfi Bursa ‹l Müdürü, UEDAfi fiirket Müdürlü¤ü ve son olarak ‹stanbul AYEDAfi’ta Genel Müdür Yard›mc›s› olarak sürdürdü.
Ebru Kökten
Anadolu Biliflim Hizmetleri
Hiz. Sev. ve Uyg. Destek Müdürü
Anadolu Biliflim Hizmetleri Bilgi Güvenli¤i ve
Kalite Müdürü Ebru Kökten, ayn› kurumda Hizmet Seviyesi ve Uygulama Destek Müdürlü¤üne getirildi.
1998 y›l›nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi Matematik Mühendisli¤i Bölümü’nden mezun olan
Kökten, ifl hayat›na Hobim’de yaz›l›m uzman› olarak bafllad›. Ard›ndan
1999 y›l›nda Anadolu Biliflim Hizmetleri bünyesine uygulama gelifltirme
uzman› olarak kat›lan Kökten, s›ras›yla yetkinlik merkezi yöneticili¤i, ürün
ve proje ofisi yöneticili¤i, bilgi güvenli¤i ve kalite yöneticili¤i görevlerini
üstlendi.
itü vakfı dergisi
‹TÜ Bilim Merkezi’nde Yaz Bilim Atölyeleri
‹TÜ Bilim Merkezi’nde, çocuklar›n yaz tatilinde bilim ve tekni¤in ilginç ve zevkli yönlerini keflfedecekleri
Yaz Bilim Atölyeleri 11 Haziran’da bafll›yor.
Taflk›flla’daki ‹TÜ Bilim Merkezi’nde bu yaz tatilinde farkl› temalarda bilim ve teknoloji atölyeleri aç›l›yor! Bu çal›flmalara kat›lan ö¤renciler, bilimin ve tekni¤in ilginç ve zevkli yönlerini keflfedecek, bu s›rada yap›lacak pratik uygulamalar ve geziler ile
hem tatillerini de¤erlendirmifl, hem de ‹TÜ’nün araflt›rmalar›na
ortak olmufl olacaklar.
Temel Bilimler, Elektronik, Model Uçak ve
Arkeoloji temalar›nda dört Farkl› Bilim Atölyesi!
Ç›lg›n Bilim Atölyesi (7 – 11 Yafl): Ç›lg›n Bilim okulunda temel
bilimlere dair deneyler ve çal›flmalar yap›lacakt›r. Bilim flovlar›,
enerji, yal›t›m, elektrik, astronomi, geri dönüflüm, böcek gözlemleri, mutfakta bilim ve ilginç kimya konulu atölye çal›flmalar› ile planetaryum gezilerini içeren program iki hafta olarak
planlanm›flt›r.
Okuldan Önce Bilim Atölyesi (4-6 Yafl): Okul öncesi çocuklar
için düzenlenen program hayal gücünü gelifltirici, do¤a ve çevre alg›s› ile motor becerileri güçlendirmek üzere tasarlanm›fl
atölyelerden oluflmaktad›r. Dedektiflik bilimi, do¤a gözlemi,
m›knat›slar, kar›fl›mlar yap›lacak çal›aimalardan baz›lar›.
Elektronik Atölyesi (7 – 11 Yafl): Bu programa kat›lan her ö¤renci, elektronik mühendisli¤ine ad›m at›yor, telgraf, piyano, ç›lg›n
›fl›klar gibi çeflitli elektronik devreler haz›rl›yor. Ayr›ca kat›l›mc›lar, ‹TÜ Mekatronik
Merkezi’ne yap›lacak
gezilerle robotlar›n
nas›l kontrol edildi¤i yak›ndan inceleme flans› bulacakt›r.
Uçan Makineler: Model Uçak Atölyesi (7 – 10 ve 11-14 Yafl): Uçmak yeniden keflfediliyor, uçan bir makine bafltan tasarlan›yor.
Hava ile ilgili tiyatro gösterileri izleniyor, deneyler yap›l›yor, havac›l›k müzesi geziliyor. Parçalar birlefliyor, modeller olufluyor.
Sonunda havada süzülen uçaklar ortaya ç›k›yor. Üstelik herkesin yapt›¤› uçaklar kursun sonunda kendisinde kal›yor!..
Arkeoloji Yaz Okulu (7 – 11 Yafl): Bir arkeologun meslek hayat›n›n çocuklar için befl gün boyunca yaflanabilen bir deneyime
dönüfltürüldü¤ü program, mumya yap›m›, restorasyon, kaz›
çal›flmas›, tümleme, orienteering ve çivi yaz›s› atölyelerini içermektedir.
Bilgi ve kay›t: ‹TÜ Bilim Merkezi - ‹TÜ Taflk›flla Kampüsü
Beyo¤lu/‹STANBULTel: 0.212.2516013 www.eglenbilim.com,
www.bilimmerkezi.itu.edu.tr
‹TÜ Sosyal Tesisleri
⎧ 3’ü suit olmak üzere 29 odal› 57 yatak kapasiteli konaklama birimi.
⎧ Konferans salonu
⎧ Çok amaçl› toplant› salonlar›
⎧ Ar› Kovan› Restoran/Bar
⎧ K›fl bahçesi
⎧ Çat› Restoran
⎧ Teras
⎧ Sergi salonu
⎧ Otopark
Özenle seçilmifl menüler, ö€len ve akflam yemekleri,
bilimsel ve sosyal etkinlikler, davetler, kokteyller, brunch,
kokteyl prolonger, niflan-dü€ün törenleri,
mezuniyet - do€um günü partileri, s›n›f yemekleri,
aç›k büfe yemek davetleri.
‹TÜ Maçka Sosyal Tesisleri
‹TÜ Vakf› ‹fltiraki olan
Mühendislik-Mimarl›k-Müflavirlik
Araflt›rma - Gelifltirme San. Tic. A.fi.
taraf›ndan iflletilmektedir.
‹TÜ Sosyal Tesisleri, ‹TÜ Maçka Kampüsü, Teflvikiye / ‹stanbul
Tel: (0212) 296 31 47 - 296 55 12 Fax: (0212) 233 10 19
e-mail:[email protected] / Havuzbafl› Restoran: 0212 246 10 07

Kentsel Dönüflüm Deprem

Transkript

Benzer belgeler

AÇ - ekolojikmim.com

yap› 278 Ocak 2005

Hakkında - Temel Nöroşirürji Kursları

SM78-4 - Spormeydani.org

T-KIT 3 DOC*

YAPI dergi2.qxd