docAltın Kalpli İnsan Bilgisayarlar Gökyüzü Çiçekleri
download 
Şikayet Transkript
Altın Kalpli İnsan Bilgisayarlar Gökyüzü Çiçekleri
MAYIS 2009 Aylık Aile, Çocuk ve Kültür Dergisi YIL: 15, SAYI: 135 FİYATI: 1,50 lv. ISSN 1310-6422 Hayatın içinden: Altın Kalpli İnsan Bilim - Fen: Bilgisayarlar Hayvanlar Alemi: Gökyüzü Çiçekleri KELEBEKLER Sayımızın okulu: Jitnitsa Köyü “Y. Yovkov” Ortaokulu Май 2009 1 İçindekiler MAYIS 2009 YIL: 15, SAYI: 135 FİYATI: 1,5 ISSN 131 0 lv. 0-6422 Ay lık Ai ve Kü le , Ço cu k ltü r De rg is i Hayatın içinden: Altın Kal İnsan pli BİLİM FEN: Bilgisay arlar HAYVAN LAR AL EMİ: Gökyüzü KELEBEKL Çiçekleri ER Sayımızın okulu : Jitnitsa “Y. Yovk Köyü Ortaokuov” lu Май 2009 1 Издава: „A-PRESS“ OOD 2 Mayıs 2009 Mayıs 2009, Sayı: 135 Май 2009, брой: 135 4 6 10 14 16 20 24 28 32 34 36 38 40 44 Altın Kalpli İnsan Човекът със златно сърце Bilgisayarlar Компютрите Gökyüzü Çiçekleri KELEBEKLER ПЕПЕРУДИТЕ - цветята на небосвода Ne, Niçin, Nasıl? Какво, защо, как? Yoğurt Киселото мляко Türkçe - Edebiyat Annemizin Köşesi За майките Jitnitsa Köyü “Y. Yovkov” Ortaokulu ОУ „ Й. Йовков”, с. Житница Patlamış Yıldız Avı Лов на избухнали звезди Sizden Gelenler Вашите отзиви Genç Ressamlar Млади художници Mizah Хумор Otomobil Dünyası Автомобилен свят Bulmaca Кръстословица GENEL YAYIN MÜDÜRÜ Главен редактор YAYIN KURULU Издателски колектив Samir HATİPOĞLU [email protected] Niyazi KÜÇÜK Şevki ŞEN Seycan KARANİ Menevsiye BİLAL Emre ADEM YAYIN EDİTÖRÜ GÖRSEL YÖNETMEN Отговорен редактор и Графично оформление Nihat DAVUT [email protected] Editör’den Merhaba Kıymetli Ümit Dostları, Sizleri bu ay çok farklı bir hikayecikle selamlamak istiyoruz. Onu okuyunca belki çoğunuz ‘Bunu mart ayında yazmalıydınız’ diyecek. Bir kısmınız da ‘Olur mu esas anneler günü mayıs ayında, mart ayında sadece kadınlar günü kutlanıyor’ diyecek. Biz ise, bütün yılı onlara ayırsak bile yeter mi diyeceğiz. Bu hikayeciği ilk olarak annelerle ilgili katıldığımız bir konferansta duyduk ve çok etkilendik. Tabi ki, aklımıza ilk gelen şey, bunu siz, okuyucularımızla paylaşmak oldu. His yoğunluğu son derece yüksek olan bu hikayeyi okurken ağlamamak mümkün değil. Ama esas önemli olan, hislerimizle ulaştığımız bu bilinci davranışlarımızla da devam ettirmek. Annelerimizin kıymetini gerçek anlamda ve Nikolay Haytov’un deyimiyle ‘onlar hayattayken’ anlamak. Aslında hikayecik bir yönüyle de annlerimize bakıyor. Vazifelerinin ve sorumluluklarının büyüklüğü açısından. Bütün dünyanın anne sevgisi ile kuşanması ümidiyle... Здравейте скъпи приятели на Юмит, Този месец искаме да ви поздравим с един много различен разказ. Когато го прочетете, може би много от вас ще кажат „трябваше да го публикувате през месец март”. А други ще кажат „всъщност през май месец е денят на майката, през март се празнува деня на жената”. А ние ще кажем, че и цяла година да отделим на тях, ще бъде малко. Този разказ го чухме на една конференция, посветена на майката, и много се развълнувахме. И разбира се, първото нещо, което ни дойде на ум е да го споделим с вас. Невъзможно е да не се разплачем, докато четем този разказ. Но по-важното е и с постъпките си да се отнасяме така, както с чувствата си. Трябва да осъзнаем стойността на нашите майки и както е казал Николай Хайтов да я разберем „докато те са живи”. Всъщност разказа се отнася и за майките, от гледна точка на техните задължения и отговорности. С надежда, че целия свят ще бъде обгърнат от майчината обич... Bebek ve Melek Doğacak bebek doğumdan bir gün önce Allah ile görüşür... -Allahım dünyaya gideceğim ve orada ne yapacağım bilmiyorum... -Ben senin için bir melek yarattım; o seninle ilgilenecek. -Allahım ben onların dilini bilmiyorum; onlarla nasıl konuşacağım, iletişim kuracağım? -Senin için yarattığım melek sana onların dilini öğretecektir. -Allahım, duyduğum kadarıyla dünyada çok kötülük varmış; onlarla nasıl başa çıkacağım? -Senin için yarattığım melek seni canı pahasına kötülüklerden koruyacaktır, merak etme. -Allahım sana tekrar nasıl döneceğim? -Senin için yarattığım melek bana nasıl döneceğini sana anlatacaktır. Derken, melekler gelir ve bebeğe dünyaya gitme zamanının geldiğini söylerler. Melekler bebeği Allah’ın huzurundan alırken bebek son kez sorar. -Allahım benim için yarattığın meleğin adı ne? -Adının önemi yok, ama sen ona ANNE diyeceksin... Бебето и ангелът Един ден преди да се роди бебето се среща с Всевишния: - О, мой Създателю, ще отида на земята, а не знам какво да правя там. - Аз създадох за теб един ангел, който ще бъде до теб. - Но Създателю мой, аз не разбирам техния език. Как ще разговарям с тях? -Ангелът, който създадох за теб, ще те научи на езика им. - Всевишни, доколкото чух на земята има много злини. Как ще се предпазя от тях? - Не се притеснявай! Ангелът, който създадох за теб ще те пази, с цената на живота си. - Създателю, как ще се върна отново при Теб? - Ангелът, който създадох за теб ще те научи как да се върнеш при мен. Тогава дошли ангелите и казали, че е време да го заведат на земята. Тогава бебето попитало Всевишния: - Всевишни, как е името на ангела, който си създал за мен? - Не е важно името... - Ти ще я наричаш МАМО... BÜROLAR / ОФИСИ Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53 Şumen/Шумен: 054 / 830 693 Varna/Варна: 052 / 612 634 Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58 Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67 Ruse/Русе: 082 / 87 55 32 Burgas/Бургас: 0878 528 624 Smolyan/Смолян: 0878 528 627 www.umitdergisi.com e-mail: [email protected] ABONE / АБОНАМЕНТ 6 месеца: 9,00 лв., 3 месеца: 4,50 лв. ABONE VE DAĞITIM BULGARİSTAN POSTASI PK No: 1940 Абонамент и разпространение БЪЛГАРСКИ ПОЩИ ПК No: 1940 Dergiye gönderilen eserler iade edilmez. Yayınlanan yazı ve şiirler kaynak gösterilerek yayınlanabilir. Yazılarda gerekli görülen düzeltmeler yapılır. Yazıların sorumluluğu yazara aittir. Получени материали не се връщат. Всички материали се публикуват с посочен източник. Материалите се редактират по необходимост. Отговорност за материала носи авторът. Adres: Sofya 1202, ul. “Timok” No: 2, Tel/Faks: 02-832 31 11 Май Адрес: София 1202, ул. “Тимок” № 2, тел./факс: 02-832 2009 31 11 3 NOT: Dergide yer alan tercümeler, harfiyyen olmayıp mana olarak verilmiştir. H AYAT I N İÇ İNDEN / НЕЩАТА ОТ ЖИВОТА ALTIN KALPLİ İNSAN Hatice İBRAHİM ЧОВЕКЪТ СЪС ЗЛАТНО СЪРЦЕ İ hsan bu küçük kasabada doktorluk yapıyordu. Büyük şehirden buraya bu ilk bahar gelmişti, burada çalışacaktı, insanlara yardımcı olacaktı. İnsan olarak çok iyi ve nezaketli biriydi, yumuşak huyu ve iyilik dolu bir kalbi vardı, insanları da çok severdi. Kalbi gibi dış görünüşü de çok güzeldi, yakışıklı selvi boyluydu, parlak bem beyaz yüzü ve sıcak anlamlı bakan zeytin karası gözleri vardı. Sesi yumuşak, sıcak, huzur doluydu. Kısa bir zaman için insanlar onu çok sevdiler. Acılarına karşı gerçek ilgisini ve samimi yardımcı olma isteğinin farkındaydılar. Her hastaya büyük ilgi gösteriyordu, her bir hasta onun için özeldi. Hiç kimse onun odasından üzüntülü ya da kaygılı çıkmıyordu. Hastaları nasıl teselli edeceğini ve onlara nasıl umut vereceğini biliyordu. Çok hasta olanlar bile onun odasından umutlu ve huzurlu çıkıyorlardı. O yalnız bedenlerin değil aynı zamanda ruhların da doktoruydu. Çocuklar bile doktora götürülürken ağlamazlardı, çünkü o çocuklara nasıl davranacağını bilirdi, onlara karşı çok dikkatliydi ve onların sevgisini çabuk kazanırdı. Geçen gün küçük Ali’nin annesi sevimli afacana sözünü dinlemediği için, şeker yemeye devam ettiği için kızdı ve şeker yemeyi kesmezse onu doktora götüreceğini ve iğne yapacaklarını söyledi. Küçük hiç korkmadı, çikolatalarını yemeye devam etti ve dolu bir ağızla şöyle dedi; “Bizim doktor çok iyi, bana iğne yapmaz”. Küçükler de büyükler de 4 Mayıs 2009 И хсан беше доктор в това малко красиво градче. Тази пролет бе пристигнал от големия град и се бе настанил тук за да работи, да помага на хората. Като човек той беше много добър и учтив, имаше добро сърце и мек характер, обичаше хората, имаше слънчево излъчване. Външноста му беше приятна като характера му – лицето му беше сияйно бяло, беше висок със стройна фигура, а черните му очи гледаха винаги мило и добродушно. Гласът му бе топъл и приветлив. За кратко време хората го обикнаха много, те виждаха искренната му заинтересованост към техните страдания и истинското му желание да облекчи болките им. На всеки пациент обръщаше голяма доза внимание, всеки пациент за него беше специален. Никой не си тръгваше натъжен или разстроен от неговия кабинет. Той знаеше как да утешава болните и да им дава надежда, че ще се оправят. Дори и най болните излизаха от кабинете му с добро настроение и спокойни. Той не лекуваше само телата им той лекуваше и душите им. Дори децата не се страхуваха да ходят при него защото той така добре общуваше с тях, така внимателен и мил бе с децата, че те не изпитваха страх да ходят на лекар. Дори когато майката на малкия Али се ядоса защото той не послуша молбата и да престане да яде бонбони и го заплаши, че ще го заведе на лекар да му сложат инжекция, Али въобще не се стресна и продължи да си дъвче шоколадовите бонбони и с пълна уста отговори: „Докторът е добър няма да ми сложи инжекция.” И малките и големи- те много обичаха доктор Ихсан. Той никога не doktor İhsan’ı çok severlerdi. Gece çağrıldığında отказваше помощ дори когато бе повикан през bile yardıma koşardı. Bazen bütün gün çalıştıkноща. Понякога цял ден бе работил и изморен tan sonra yorgun eve geliyordu, telefonu çalıсе прибираше в къщи, телефонът му звънваше yordu. Birinin ona ihtiyacı vardı, o hiç tereddüt някой имаше нужда от неговата помощ , той и etmeden hastaya koşardı. Bazı çocuklara büyüза миг не се колебаеше, знаеше, че някой боyünce ne olacaksın sorulduğunda “İhsan ağabi лен се нуждаеше от него и веднага откликваше. gibi doktor olacağım derlerdi”. Murat ikinci sıMного пъти бе закарвал болни в болницата на nıfa gidiyordu. Bir gün okuldan dönerken uçaголемия град със собствената си кола. Някои от mayan bir serçe gördü. Kuşun hasta olduğunu децата когато ги питаха какво искат да станат когато пораснат те отговаряха „Доктор, като баdüşündü, onu minnacık ellerine aldı ve doktora тко Ихсан.” Мурат, който беше втори клас един götürmeye karar verdi. Genç doktor, Murat’a güден намери на улицата врабче което не можеше lümsedi, başını okşadı ve “Haklısın kuş gerçekда лети, той реши, че е болно и го взе в малките ten hasta, şimdi onu iyileştireceğiz” dedi. Sonra си ръчички после го занесе направо в кабинета dostça Murat’a “Senin de yardımın gerekiyor” на доктор Ихсан. Младият доктор се усмихна dedi. Ona makası uzattı ve bandın neresini kesпогали детето по главичката и му рече: „Наисmesi gerektiğini söyledi. Kuşun ayağı sarıldı. тина птичето е болно сега ще го излекуваме.” Murat çok sevinçliydi, doktora yardımcı olduğu Усмихна се на Мурат и му каза: „И ти трябва да помагаш.” После му подаде ножицата и му için kendisiyle gurur duyuyordu. “Kuş en kısa показа къде да отреже от превръзката кояzamanda iyileşecek ve uçаcak” dedi, doktor то подготвяха за крачето на птичето. küçük Murat’a gülümseyerek ve onu ... Малкия Мурат отряза парчето бинт dış kapıya kadar geçirdi. Çocuk çok с голяма радост като се гордееше Doktor İhsan, mutluydu. Ertesi gün okul arkaсъс себе си, че помага на докHüseyin’in derdini dindaşlarına yaşadığı küçük maceтора да излекуват птичето. rayı anlattı, hatta ev ödevinledikten sonra birbirlerine Когато птичката беше вече de bile kuşun iyileşmesi için превързана докторът усмихküs olan iki aileyle konuşmaya изпрати малчугана, а деkendisinin doktora nasıl yarkarar verdi. Çok ter döktü onları нат тето беше много радостно. dımcı olduğunu anlattı. barıştırmak için, ama en sonunda На следващия ден Мурат Asiye ve Hüseyin uzun zaразвалнуван разказваше на aralarında bu anlamsız geçimmandan beri birbirlerini çok приятелите си в училище за sizliğe son vermelerine ve iki seven iki gençti. Fakat anne случилото му се, дори написа babaları evlenmelerine izin gencin evlenmelerine izin в домашното си как е помаvermezlerdi çünkü aralarında гал на докторът да излекуват vermelerine ikna edeyıllarca süren bir anlaşmazlık птичката. bilmeyi başardı. vardı. İki komşu aile birbirleriyle Хюсеин и Асие се обичаха от дълго време, но не можеха да се ожеkonuşmazlardı bile. Bu durum birнят защото родителите им, които бяха birine aşık olan iki genç için çok ızdıraр съседи не се разбираха от дълги години, дори не vericiydi. Hüseyin derdini doktora anlatmaya си говореха по между си, те не даваха и дума да karar verdi, çünkü biliyordu ki, o yalnız çok iyi се издума за женитба. Душите на двамата млаbir doktor değil, aynı zamanda çok akıllı ve yarди страдаха от това положение. Хюсеин реши да dım sever bir insandı. Doktor İhsan, Hüseyin’in сподели мъката си с доктор Ихсан и да потърси derdini dinledikten sonra birbirlerine küs olan помощ от него защото знаеше, че е не само доiki aileyle konuşmaya karar verdi. Çok ter döktü бър лекар, но и много умен и добър човек. Когато Хюсеин сподели болката си младият доктор onları barıştırmak için, ama en sonunda aralaреши да поговори и с двете семейства, които не rında bu anlamsız geçimsizliğe son vermeleriсе разбираха. Струваше му много усилия, но най ne ve iki gencin evlenmelerine izin vermelerine накрая ги убеди да сложат край на тази безмисikna edebilmeyi başardı. Hüseyin genç doktora лена неприязън по между си и да се съгласят çok müteşekkirdi. İki ay sonra güzel bir düğün децата им да се оженят. Хюсаин бе безкрайно yapıldı. благодарен на доктор Ихсан. След два месеца се Kasabadaki insanlar doktor İhsan’ın kalbi дигна хубава сватба. “altın olduğunu” söylerlerdi, bazıları da ilaç gibi Хората в градчето казваха, че доктор Ихсан insan olduğunu söylerlerdi. Herkes ona karşı има златно сърце, други казваха че е човек като мехлем. Всички го уважаваха безкрайно и мноsonsuz sevgi ve saygı duyguları beslerdi. “Altın го го обичаха . Бяха щастливи че техният доктор kalpli” bir doktora sahip oldukları için çok mutима „златно сърце”. luydular. Май 2009 5 Bilgisayarlar Компютрите Osman ALGIN K imilerine göre hayatımızı kolaylaştıran, kimilerine göre ise yararından çok zararı olduğuna inanılan araçlar bilgisayarlar. Bütün bu görüşlerin kendilerine göre doğru tarafları var belki de. Fakat şu da bir gerçek ki, bilgisayarlar hayatımızın her alanında etkisini iyiden iyiye hissettirmeyi başarmıştır. Bugün hemen her yerde birçok işimizi bilgisayarlarla hâllediyoruz. Evimizde kullandığımız fırında, sokaktaki trafik lambalarında, cep telefonlarında, fabrikalardaki makinelerde, alışveriş yaptığımız marketin yazar kasasında bilgisayarın izlerini görmek mümkün. Fakat her konuda olduğu gibi bilgisayarda da bilinçsiz kullanım maalesef kötü sonuçlara sebep olabiliyor. Bilgisayarı sadece oyun oynayıp başkalarıyla sohbet etmek için kullanırsak, bilgisayar bize pek de bir şey kazandırmaz. Neler mi yapabiliriz bilgisayarla? Kendimize ait bir web sitesi hazırlayabiliriz meselâ. Yazacağımız şiirleri, hikâyeleri, masalları başka insanlarla paylaşabiliriz. Anneler gününde, annemizi çok sevdiğimizi ona göstermek için güzel bir sunum hazırlayabilir ve akşam hep birlikte bu sunumu izleyebiliriz. İnternet sayesinde farklı dil ve kültürdeki insanları tanıyabilir, farklı şehirleri ziyaret edebiliriz. Ödevlerimizi araştırabilir, gazete ve dergileri takip edebiliriz. Aslını söylemek gerekirse bilgisayarda yapabileceklerimiz, neredeyse hayallerimiz kadar geniş… Bilgisayarların Tarihi Gelişimi Bilgisayarın tarihçesi hesaplama araçlarının tarihçesiyle, yani MÖ. 2000’de abaküsün kullanılması ile başlar. Daha sonra tarih 6 Mayıs 2009 С поред някои компютрите улесняват живота ни, а според други те крият редица вреди и опасности за нашето бъдеще. Вероятно всяка от тези гледни точки си има своите основания, но е вярно, че компютрите доказват своята ефективност във всички сфери на нашия живот. Днес почти всичко извършваме с помощта на компютъра. Той присъства в електрическата фурна, в уличното осветление, в мобилните телефони, във фабричното оборудване, на касите в супермаркетите. Но, както и с всичко друго, неправилната употреба на компютъра може да има нежелани последици. Ако използваме компютъра само за игри и за чат, тогава едва ли ни е много полезен. Какво може да правим с компютъра? Може например да си направим собствена уеб-страница, за да споделяме с други хора нашите стихове, разкази, приказки. Може да подготвим хубава презентация на компютъра по повод 8 март, която да покажем вечерта на цялото семейство. Чрез интернет можем да опознаем различни езици и култури, да посетим различни градове. Може да потърсим материали за домашните работи, да следим вестници и списания. Всъщност, компютърът предлага толкова много възможности, колкото са и нашите мечти... Кратка история на компютъра Историята на компютъра започва с изнамирането на сметачните машини, т.е. със сметалото, датиращо от 2000 години преди новата ера. Ето какви са içinde aşağıdaki aşamalardan geçerek şu an kullandığımız bilgisayarlara ulaşılmıştır. 1939’da ilk elektronik hesap makinesinin mucidi olan Bulgar asıllı bilim adamı Jon Atanasov, bu buluşuyla modern anlamda bilgisayarın da mucidi ilan edilir. (1971) 1642/Blaise Pascal’ın ilk mekanik hesaplama makinesini icat etmesi, 1842/Charles Babbage’in karmaşık problemleri çözebilen fark makinesi planı, 1890/Herman Holerith’in delikli kart sistemi kullanan makine planı, 1939/İlk elektro-mekanik bilgisayar: ABC, 1946/İlk elektronik bilgisayarın (ENİAC) bulunması, 1951/İlk ticari amaçlı bilgisayar: UNIVAC, 1958/İlk transistörlü bilgisayarların bulunması, 1964/İlk entegre devreli bilgisayarların kullanılması, 1975/İlk mikro işlemcili bilgisayarlar, 1980/İlk kişisel bilgisayarlar: PC. Bilgisayarların Donanımları Bilgisayar donanımı beş bölümden oluşur: Merkezi işlem birimi: Bilgisayarın çalışmasını düzenleyen ve programlardaki komutları işleyen birimdir. İşlem hızına göre çeşitli modelleri vardır. Ana bellek: Verilerin ve programların kullanıldığında geçici olarak depolandıkları yerdir. Dış bellek birimleri: Verilerin kalıcı olarak saklandığı yerlerdir. Sabit diskler ve CD’ler gibi. Giriş birimleri : Bilgisayara verileri girmek için kullanılan klavye, fare, tarayıcı gibi araçlardır. Çıkış birimleri : Bilgisayarlardaki dosyaların çıktılarını görmek için kullandığımız ekran ve yazıcı gibi araçlardır. следващите етапи, през които протича историята на съвременния компютър: През 1642 г. Блез Паскал изобретил първата механична сметачна машина. През 1842 г. Чарлз Бабидж начертал план на машина, която да решава сложни задачи. През 1890 г. Херман Холерит начертал план на машина, която използва за смятане перфорирани карти. През 1939 г. е направена първата електромеханична сметачна машина АВС, през 1946 г. е изобретена първата електронна сметачна машина (ENİAC). През 1951 г. е произведена първата сметачна машина с търговска цел: UNIVAC. През 1958 г. е изобретена първата сметачна машина с транзистор, през 1964 г. е използвана първата сметачна машина с интегриран процесор, през 1975 г. е направен първият компютър с микропроцесор, а през 1980 г. е въведен в употреба първият персонален компютър. Устройство на компютъра Компютърът се състои от пет части, а именно: Основен процесор: чрез него компютърът работи, както и качените на него програми. Има различни видове според скоростта на работа. Основна памет: В нея се съхраняват данните, както и временните операции по отделните програми. Външна памет: Тук се съхраняват данните в окончателен вид като дискета или компакт диск. Входни елементи: Това са клавиатурата, мишката, търсачката, чрез които можем да вкараме данни в компютъра. Изходни елементи: Това са мониторът Май 2009 7 и принтерът, чрез които Güvenli bir Bilgisaвиждаме файловете в yar Kullanımı için yaготов вид. pılması Gerekenler: • Topraklı priz kullaКак да ползваме nılmalı безопасно • Bilgisayarlar işlem компютър? yaparken kapatılmamalı • Да използваме за• Bilgisayarın bulunземени контакти. duğu ortam temiz ve ha• Да не изключваме vadar olmalı 1939’da ilk elektronik hesap компютъра, докато ра• Bilgisayarlar manyemakinasının mucidi olan Bulgar ботим с него. tik alan oluşturan cihazasıllı bilim adamı Jon Atanasov, bu • Средата, в която се lardan uzak tutulmalı намира компютърът, да • Bilgisayarlar tozdan buluşuyla modern anlamda bilgisaе чиста и проветрена. sudan ve nemden korun- yarın da mucidi ilan edilir. (1971) • Компютърът да се malı държи далеч от уреди, • Bilgisayarlara virüsкоито образуват магнитно поле. lere karşı etkin antivirüs sistemleri yüklen• Да се пази компютърът от прах, вода meli и влага. • Да се качи на компютъра сигурна Bilgisayar oyunları антивирусна програма. Bilgisayarda birçok kişinin en çok sevdiği şey kuşkusuz oyun oynamaktır. Fakat Компютърните игри bilgisayarda oyun oynarken dikkat edilmesi Несъмнено мнозина обичат да играgereken noktalar var. Öncelikle bilgisayarda ят на компютърни игри, но трябва да oyun oynama sürelerinin günlük veya haftaсе държи сметка за някои неща. Преди lık olarak belli olması gerekir. Çoğu zaman всичко играта на компютъра трябва да bilgisayarların başında zamanın nasıl geçе с точно определена продължителност tiğini anlayamayız. Hatta kendisini kontrol в рамките на деня или седмицата. В поedemeyenler çok kısa bir sürede bilgisayar вечето случаи не разбираме колко бързо bağımlısı bir insan haline gelebiliyor. Dikkat минава времето пред компютъра. Има edilmesi gereken diğer bir nokta ise şiddet хора, които се пристрастяват към комiçerikli, vurdulu kırdılı oyunlardan uzak duпютърните игри. Друго важно нещо е да rulmasıdır. Bu tür oyunlar ruh sağlığı açısınне се играят игри с насилие, защото те dan son derece zararlıdır. увреждат психическото ни здраве. Bilgisayar ve Bilgisayar Oyunlarının Zararları Sayısız faydaları olan bilgisayar doğru kullanılmazsa bize zarar verebilir. Bu zararlar hakkında bilim adamları şunları söylemektedir: • Bilgisayarı aşırı kullanma neticesinde göz ve kas sisteminde sağlık sorunları ortaya çıkabilir. • Zaman israfına sebep olur. • Aile ve toplumda iletişim sorunları yaşanabilir. • Tehlikeli bilgisayar oyunlarını oynamak 8 Mayıs 2009 Вредата от компютрите и компютърните игри Компютрите имат безброй предимства, но когато се използват неправилно, може и да са вредни. Учените акцентират на следните вреди: • Прекомерната работа пред компютър може да доведе до здравословни проблеми с очите и мускулите. • Прахосва времето. • Затруднява общуването в семейството и обществото. • Играта с опасни компютърни игри okul ve ders başarısı üzerinde olumsuz etkilere sebep olabilir. • Şiddet içeren bilgisayar oyunları kişiler üzerinde saldırgan davranışların oluşmasına neden olabilir. • Bilgisayar başında geçirilen zaman kitap okuma, resim yapma, ders çalışma, gezme gibi faydalı etkinlikleri olumsuz yönde etkileyebilir. İnternet Adreslerinde Kullanılan Kısaltmalar Ne Anlama Gelir? gov : hükümet kuruluşları edu : eğitim kurumları org : ticari olmayan kurumlar com : ticari kurumlar net : servis sunucuları mil : askeri kurumlar İletişim Ağı İnternet İnternet birçok bilgisayarın birbirine bağlı olduğu dünya çapında bir iletişim sistemidir. İnternet sayesinde istediğimiz bilgiye çok kısa bir sürede ulaşabiliriz. Bu bakımdan internet dev bir bilgi denizine benzer. Tabiî ki bu bizim de katkıda bulunabileceğimiz bir bilgi denizidir. İnternet genellikle haberleşme, bilgi paylaşımı, oyun, alışveriş gibi alanlarda kullanılır. Bugün yeryüzünde yaklaşık 700 milyon kişinin internet kullandığını düşünürsek internetin ne kadar geniş alanlara ulaştığını anlayabiliriz. Fakat interneti kullanırken son derece dikkatli olmalıyız. Bilmediğimiz, zararlı yayın yapan ve bilgisayarımıza zarar verebilecek virüslerin bulaşabileceği sitelerden uzak durmalıyız. Bir Doğru Bir Yanlış Bilgisayar sizin için ne ifade ediyor? Bilgisayar benim en iyi arkadaşım. Bilgisayarsız bir hayatı düşünemiyorum. Bilgisayar karşısında sıkılmadan saatlerce oturabilirim. (Ahmet K. / 11 yaş) Bilgisayarı ödev yapmak, merak ettiğim konuları araştırmak ve sıkıldığım zaman, ara sıra, oyun oynamak için kullanıyorum. Saatlerce bilgisayar karşısında oturamam. (Filiz T. / 10 yaş) влияе отрицателно на успеха в училище. • Игрите с насилие пораждат агресивно поведение. • Времето, прекарано пред компютъра, ограничава четенето на книги, рисуването, ученето на уроци, разходките. Какво означават някои съкращения в адресите на уеб-страниците? gov : държавно учреждение edu : образователна институция org : нестопански организации com : стопански организации net : сайтове, предлагащи услуги mil : военни организации Интернет Интернет е световна мрежа за комуникация, в която са свързани всички компютри. Благодарение на интернет можем за кратко време да намерим необходимата ни информация. От тази гледна точка интернет е едно огромно море от информация, което може да ни бъде от голяма полза. Интернет се използва основно за кореспонденция, обмен на информация, игри, търговия. Като се има предвид, че днес близо 700 милиона души ползват интернет, можем да разберем колко разпространен е той. Но трябва да се използва много внимателно, защото чрез съмнителни уеб-страници в нашия компютър могат да попаднат много вредни вируси. И правилно, и погрешно... Какво е за вас компютърът? Той е най-добрият ми приятел. Не мога да си представя живота си без компютър. Мога да си играя на него с часове, без да ми омръзне (Ахмет К., 11-годишен). Използвам компютъра за домашните си работи, за информация, която ми е любопитна, а понякога, когато ми е скучно, и за игри. Не стоя с часове пред компютъра (Филиз Т., 10-годишна). Май 2009 9 Ahmet ŞENLİK Gökyüzü Çiçekleri K KELEBEKLER imi şairler “ipek kanatlı böcek“ demiş ona, kimileri de onu havada uçan canlı bir çiçeğe benzetmişler. Bu ince, narin ve sevimli yaratıkların daldan dala, çiçekten çiçeğe konup durmaları hemen hepimizin dikkatini çekmiştir. Yeryüzünde yaklaşık 100 binden fazla kelebek türü yaratılmış. Bunlardan bir kısmı gündüz, bir kısmı da gece kelebeğidir. Gece kelebeklerinin vücudu daha kalın ve tüylüdür. onlara “pervane” ismi de verilir. Kelebekler çok çeşitli büyüklüktedir: İki kanat arasındaki mesafe 1 cm olan kelebekler olduğu gibi, 2, 3, 4, 5, 10 cm olan türler de vardır. Sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan bazı kelebek türlerinin iki kanadı arasındaki mesafe 30 cm kadardır. Yaklaşık 17 bin türü olan gündüz kelebeklerinden bazılarının isimleri şöyle: Anadolu melikesi, turuncu süslü kelebek, orman fisto kelebeği, benekli bakır kelebeği, zümrüt, sarı bantlı kadife, tavus kelebeği, küçük beyaz melek, alıç kelebeği, yırtık pırtık, apollo, bahadır, çok gözlü mavi, diken kelebeği, kırlangıç kuyruk, gü- 10 Mayıs 2009 Dikkatle baktığımızda kelebeklerin bir kanadındaki desenin diğer kanattakiyle tamamen aynı olduğunu fark ederiz. Kanatların hem şekli hem de içindeki desenler simetrik olarak tasarlanmıştır. Aslında kuşlarda ya da başka canlılarda da simetrik tasarımlar görürüz. Ancak kelebeklerin kanatlarında, simetrik yapının en güzel örneklerinin sergilendiğini söyleyebiliriz. Н якои поети са нарекли пеперудите „буболечки с копринени крила”, а други са я сравнявали с живо цвете, което лети във въздуха. Пеперудите привличат вниманието на всекиго със своята красота и с непрестанния си полет от цвят на цвят и от клон на клон. На Земята има приблизително над 100 хил. вида пеперуди. Някои от тях са дневни, а други нощни пеперуди. Нощните пеперуди имат подебело тяло и са по-мъхести, наричани са още „перка”. Пеперудите са с най-различна големина. Разстоянието на разперените им крила може да варира от един сантиметър до 2, 3, 4, 5, 10 см. Някои пеперуди, които обитават топли и влажни райони, могат да достигнат и до 30 см разгърнато разстояние на крилата. Дневните пеперуди са близо 17 хил. вида и имат най-различни наименования като аполонова пеперуда, копринена, голямо нощно пауново око и т.н. Пеперудите се размножават чрез сна- ПЕПЕРУДИТЕ müş benekli zıpzıp… Kelebekler, yumurtayla çoğalır. Gelişim tamamlanınca bu yumurtanın kabuğunu yiyerek bir tırtıl çıkar gün yüzüne. Tırtıllar bol bol yaprak yiyerek üç - dört hafta kadar beslenir. Beslendikçe büyür ve gelişirler. Olgunlaşan tırtıl, bulunduğu yerde baş aşağı sallanır ya da salgıladığı ipekle kendine bir koza örerek asılır. Buna “pupa dönemi” adı verilir. Bu dönemde tırtıldan muhteşem bir kelebek yaratılır. Kozadan ilk çıkışta kelebeğin kanatları hem buruşuk hem de ıslaktır. Hemen bir bitkiye tırmanıp birkaç saat güneşlenirler. Sonuçta kanatlar büyür, genişler ve incelir. Dikkatle baktığımızda kelebeklerin bir kanadındaki desenin diğer kanattakiyle tamamen aynı olduğunu fark ederiz. Kanatların hem şekli hem de içindeki desenler simetrik olarak tasarlanmıştır. Aslında kuşlarda ya da başka canlılarda da simetrik tasarımlar görürüz. Ancak kelebeklerin kanatlarında, simetrik yapının en güzel örneklerinin sergilendiğini söyleyebiliriz. Gündüz kelebeklerinin parlak ve ilgi çekici kanatları vardır. Ancak, tehlikeyi hissettiklerinde kanatlarını kapatarak kendilerini yere bırakırlar. Böylece birdenbire gözden kaybolur, fark edilmez hâle gelirler. Çünkü bu şekilde onlara kendilerini korumalarını sağlayacak ilginç bir özellik verilmiştir. Kanatlarının arka yüzü parlak değildir. Çok donuk renktedir. Böyle olunca bulundukları yerde düşmanları tarafından kolayca algılanamazlar. Kelebek türlerinin güneşlenme şekli de farklılık gösterir. Kimisi güneş ışığını emerek vücut цветята на небосвода сяне на яйца. Когато се развие гъсеницата в яйцето, тя разчупва неговата кора и излиза навън. Гъсениците се хранят с много зелени листа в продължение на четири седмици. През това време те растат и се развиват. Развитата гъсеница изплита около себе си пашкул от жлезен секрет. Това е периодът, в който пеперудата е какавида. След това какавидата се превръща в красива пеперуда. Когато пеперудата излезе от пашкула, крилата и са намачкани и влажни. Затова тя престоява няколко часа на слънце върху някое листо. В резултат на това крилата й изсъхват и се разперват. При внимателно наблюдение се вижда, че багрите на двете й крила са абсолютно еднакви. Те са симетрични както по форма, така и по украса. Подобна симетрия се наблюдава, всъщност, и при други птици и животни. При пеперудите обаче тази симетрия е най-съвършена. Дневните пеперуди имат ярки и колоритни крила. Когато обаче почувстват опасност, те прибират крилата си и стоят на земята. Така те внезапно изчезват от поглед и стават незабележими. По този начин те се предпазват от опасности. Долната страна на крилата им не е ярко, а пастелно оцветена. Затова, при свити крила, те трудно могат да бъдат забелязани. Различните видове пеперуди се различават и по начина на излагането им на слънце. Някои стоят на слънце, поглъщат слънчевата светлина и повишават телесната си температуМай 2009 11 sıcaklığını yükseltir, kimisi de ışığı vücuduna yansıtarak. Üstelik güneşlenme şekline göre kelebeklerin kanat renkleri de farklıdır. Kanadın rengi, Güneş’ten gelen hangi renk ışığın emileceğini gösterir. Kelebekler, çiçeklerdeki balözleriyle beslenirler. Her kelebeğin ağzına, çiçekteki balözünü kolayca emebilecek bir hortum yerleştirilmiştir. Bir kelebek, hayatta kalabilmek için iyi beslenmelidir. Bu da iyi uçmasına bağlıdır. Kelebeklerin iyi uçabilmeleri için vücut sıcaklığının 30 – 40 santigrat derece civarında tutulması gerekir. Bunun için gerekli enerjiyi de güneşlenerek alır. Kelebekler, bitkilerin, bilhassa rengârenk çiçeklerin bolca bulunduğu ortamları çok severler. Ormanların açık arazileri, çayırlar, çimenler, yamaçlardaki patika yollar ve bu yolların kenarlarındaki bitkiler onlar için en uygun yaşama alanlarıdır. Çiçekten çiçeğe dolaşırken tozlaşmaya ve sonuçta çiçeklerin çoğalmasına sebep olduklarının farkında bile değildirler. Aslında bu, onlara yaptırılan önemli bir görevdir. Kelebeklerin çoğu birkaç hafta yaşar. 2 -3 ay yaşayan türleri de vardır. Monark kelebeği gibi bazı kelebek türleri 8 ay, kral kelebekleri de 10 ay kadar yaşayabilir. Uzun ömürlü kelebeklerin bir başka ilginç özelliği de binlerce kilometre yol kat ederek büyük bir göçü gerçekleştirmesidir. Bu yol bazen 5000 kilometreyi bulur. 12 Mayıs 2009 ра, а други отразяват светлината. Освен това и окраската им зависи от начина на използване на слънчевата светлина. Отделните цветове показват кои слънчеви лъчи се поглъщат. Пеперудите се хранят с тичинковия нектар от цветята. Затова пеперудите си имат хоботче, за да се хранят по-лесно. Една пеперуда трябва да се храни добре, за да може да оцелее, както и за да може да лети добре. Друго условие за полета им е телесната температура да е 30-40 градуса. Тя се постига чрез припичане на слънце. Пеперудите много обичат среда, в която има пъстри цветя. Затова те живеят най-вече по горски поляни, ливади, планински склонове и край горски пътечки. Пеперудите спомагат и за опрашването и размножаването на цветята, без дори да подозират за това, защото летят от цвят на цвят. Всъщност, това е много важна тяхна функция. Повечето пеперуди живеят няколко седмици. Има и видове, които живеят 2-3 месеца. Други, като Пеперудата монарх, живеят и 8 месеца, а кралските пеперуди и до 10 месеца. Пеперудите с по-дълъг живот имат и друга особеност, а именно, че прелитат хиляди километри. Понякога прелетяното разстояние може да достигне 5000 км. HABERLER / НОВИНИ “Искам да успея” В ОУ “Св. св. Кирил и Методий”-с. Нановица, с официална програма беше открит мултимедиен салон, която е една от спечелените от четирите проекта в община Момчилград за изграждане на училищен център за улеснена адаптация “Искам да успея”, по Схема за съфинансиране на общински проекти. Другите три училища със спечелен проект са: ОУ „Васил Левски”- с. Равен, ОУ “Н. Й. Вапцаров”-с. Звездел и ОУ “Н. Й. Вапцаров”-с. Груево. Общата стойност на проекта е 100 000 лева, като 80 % са финансирани от Центъра за образователна интеграция на децата и учениците от етническите малцинства и 20 % от бюджета на община Момчилград. В откриването присъстваха Ердинч Хайрула – кмет на община Момчилград, Ерол Мехмед – зам.-кмет на община Момчилград, кметове, директори, учители, ученици и родители. В края на програмата директорите на четирите училища изразиха благодарности към кмета на община Момчилград за оказаната подкрепа. Юмер Алкач, Кърджали Май 2009 13 A. Başak SEZGİN В КАКВИ ПОЧВИ ВИРЕЕ ЧАЯТ? ÇAY BİTKİSİ HANGİ TOPRAKLARI SEVER? Ç Ч ay bitkisi; tropikal ve nemli, çok yağışlı ılıman bölgelerde yetişir; kireçsiz bol asitli toprakları sever. Bu şartları taşıyan deniz seviyesinden yüksek bölgelerde ise daha kaliteli ürün alınır. Çay bitkisinin yetişebilmesi için, özellikle gelişme safhalarında yağmurun muntazam ve devamlı yağması gerekir. Yeşil hâldeyken işlenen çay bitkisi, ortalama 180 santimetre boyundadır. Bitki kendi hâline bırakıldığında 30 metreye kadar uzayabilir. аеното растение вирее в тропически и влажни територии, където има много валежи и почва, бедна на варовик и богата на киселини. По-голяма реколта се добива от подобни почви на високо надморско равнище. Особено важно условие за отглеждането на чай са постоянните и обилни валежи. Средната височина на чаеното растение, което се подрязва, докато е зелено, е 180 см. Ако не се подрязва, може да достигне височина до 30 м. REJENERASYON NEDİR? КАКВО ОЗНАЧАВА РЕГЕНЕРАЦИЯ? elime olarak yenilenme manasına gelen rejenerasyon, organizmanın herhangi bir sebeple kopan veya zarar gören parçasının tamamlanması şeklinde tanımlanabilir. Canlıların rejenerasyon potansiyelleri, ihtiyaçlarına göre farklılık gösterir. Düşmanı çok, devamlı yaralanma ve organlarını kaybetmesi söz konusu olan hayvanlara bu potansiyel verilmiştir. Toprak solucanlarının ve kertenkelelerin kopan kuyruklarının bir süre sonra tekrar büyümesi buna misal olarak verilebilir. Kendini müdafaa edebilecek olan hayvanlarda daha fazla, insan gibi akıl ve şuur sahibi bir varlıkta ise çok daha azdır. егенерацията означава подновяване. При живите организми регенерация се нарича процесът на възстановяване на част от тялото им, която е откъсната или повредена. Различните живи същества имат различна степен на регенерация съобразно специфичните им нужди. Подобно свойство имат онези животни, които имат много потенциални врагове и са изложени на голям риск от наранявания и загуба на органи. Най-добър пример за регенерация са червеите и гущерите, при които откъсната част или опашка се възстановява бързо след това. Животните, които могат да се отбраняват, имат по-силно развити свойства за регенерация, а най-малко се наблюдава тя при човека, който притежава съзнание и разум. K 14 Mayıs 2009 Р UYURKEN NİÇİN SAĞ TARAFA YATALIM? B ЗАЩО ТРЯБВА ДА СПИМ НА ДЯСНАТА СИ СТРАНА? К ir tarafa yatarak uyurken yatılan yöne bağlı olarak burun deliklerimizin birisi tıkanırken diğeri açılmakta ve solunum açık olan burun deliğinden yapılmaktadır. Sağ tarafa yatılması durumunda sağ burun deliği tıkanmakta, sol burun deliği açılmaktadır. Sol burundan yapılan nefes alma ile sağ beyin yarım küresinin aktivitesi artar. Sağ beyin yarım küresinin uyarılması da kalp hızımızın yavaşlamasına, tansiyonumuzun düşmesine ve mide-bağırsak faaliyetlerimizin yavaşlamasına vesile olur. Dolayısıyla kalbimiz daha az yorulur, uykuya dalmamız daha kolaylaşır, bu da istirahatımızın daha nitelikli olmasına imkân sağlar. Uyku sırasındaki en iyi yatış pozisyonunun sağ yana yatarak ve ayakları vücuda doğru çekerek uyuma şeklinde olduğu bildirilmektedir. Nitekim bu şekilde bir yatışın anne karnındaki bebeğin pozisyonuna benzer olması da bunun fıtrî bir yatış tarzı olduğunu gösterir. Çünkü bebek, anne karnında büyütülürken kemiklerinin üzerine yerleştirilen kasları kasılmamış orjinal hâlindedir. Doğumdan sonra ise her türlü hareketimiz bu kasların kasılmasıyla olur. Demek ki kaslarımızı en iyi dinlendirmenin yolu ilk yaratılış hâlimizi almamızdır. огато спим, обърнати на едната си страна, едната ни ноздра се запушва и ние дишаме само от другата. Ако спим на дясната си страна, се запушва дясната ноздра, а лявата е отпушена. Дишането през лявата ноздра активира дейността на дясното полукълбо, а това забавя сърдечния ритъм, намалява кръвното налягане и забавя функционирането на стомаха и червата. По този начин сърцето се натоварва по-малко, което ни улеснява да заспим и по-бързо и следователно да релаксираме по-пълноценно. Найдобрата поза за спане е да сме обърнати на дясната си страна с присвити към тялото крака. Тази поза прилича на позата на плода в майчината утроба. Тази поза на плода натоварва най-малко мускулатурата му. Ето защо, когато спим в подобна поза, мускулатурата ни си почива най-добре. BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? ЗНАЕТЕ ЛИ, ЧЕ: En büyük organımızın vücudumuzda kapladığı yaklaşık 1,7 m2’lik alanla derimiz olduğunu, Atın yavrusuna tay, damızlık erkek ata aygır, dişiye kısrak, at sürüsüne yılkı, koşum atlarının erkeğine beygir dendiğini, Nar suyu ve çekirdeğinde 19 element olduğunu, bunlar arasında demir, kobalt, molibden, potasyum, kalsiyum, selenyum, sodyum ve çinkonun olduğunu, Най-големият ни орган е кожата, която покрива цялото ни тяло и е с приблизителна площ 1,7 кв. м.? В турския език има различни думи за кон („ат”): жребецът се нарича „тай”, жребецът за разплод „айгър”, женският кон „късрак”, конят за надбягване „бейгир”, а стадото коне „йълкъ”? В сока и ядката на нара имa 19 елемента, сред които желязо, кобалт, молибден, потаций, калций, селен, сода и цинк? Май 2009 15 Aslı KAPLAN Yoğurt Киселото мляко Yoğurt Nedir? Yoğurt, süt şekerinin maya dediğimiz süt asidi bakterileri ile tepkimesi sonucunda meydana gelen bir süt mamulüdür. Maya olarak kullanılan yoğurdun içindeki bu şuursuz ama vazifeli bakteriler, sütte bulunan laktoz şekerini enerji elde etmek için kullanırlar ve bu tepkimeler sonucunda laktik asit üretirler. Laktik asit, sıvı hâldeki sütün, daha katı ve kremsi hâldeki yoğurda dönüşmesine aracılık yapmış olur. Bu bakteriler, en iyi, vücut sıcaklığına benzer sıcaklıklarda gelişir. Yoğurtsuz Yoğurt Nasıl Yapıldı? Günümüzde yoğurdun nasıl yapıldığını herkes az çok biliyor. Sütün, yoğurt hâline gelmesi için içerisine katılan eski yoğurt maya görevi görüyor. Peki, yoğurtsuz yoğurt yani ilk yoğurt nasıl yapıldı? Milli gıdamız olan yoğurdun, ilk defa nasıl yapıldığına dair kesin bir bilgi mevcut değildir. Bazı ilim adamlarınca, bir koyun işkembesine konan sütün yoğurt hâline gelmiş olabileceği söylenirken bazılarınca da süt sağılan kaplara bulaşan bakteriler aracılığıyla teşekkül etmiş olabileceği tahmin edilmektedir. Çünkü yoğurt bakterileri, esas itibariyle bağırsak bakterileridir. Mayalama Nasıl Yapılıyor? Mayalama öncesindeki ilk iş, yoğurt yapılacak sütü kaynatmaktır. Kaynatmadaki maksat; sütü hastalık yapıcı faktörlerden arındırmak, sütün içindeki fazla suyu uçurarak yoğurda daha iyi kıvam vermek ve sütün hammaddesindeki yağı 16 Mayıs 2009 Какво представлява киселото мляко? Киселото мляко е млечен продукт, който се получава от протичащата в прясното мляко реакция благодарение на киселинните бактерии в захарта на млякото, които наричаме закваса. Бактериите на млечната мая използват като източник на енергия лактозната захар на прясното мляко и в резултат на реакцията се получава лактична киселина. Именно тя сгъстява прясното мляко и го превръща в кисело. Тези бактерии се развиват най-добре при температура, близка до телесната температура на човека. Как се прави кисело мляко без закваса Всеки знае повече или по-малко как се прави кисело мляко. В прясното мляко се слага закваса от старо кисело мляко. Как обаче беше направено първото кисело мляко без наличието на закваса от старо кисело мляко? Няма сведения кога за първи път е направено киселото мляко, което е наша национална гордост. Някои учени предполагат, че първото кисело мляко се е получило, след като съхранявали прясно мляко в шкембе от овца. Други смятат, че първото кисело мляко се е получило в съдовете, в които се дои мляко. Предполага се, че тези съдове не са били много чисти и по стените им е имало бактерии. Всъщност, наистина бактериите на киселото мляко са чревни бактерии. Как се прави закваса? Преди да се закваси прясното мляко, то Gıda olmasının yanında âdeta şifa olarak da bahşedilmiş olan yoğurt, gerek ihtiva ettiği maddelerin çeşidi gerekse bunların vücutta yerine getirdiği görevler sebebiyle büyük bir ehemmiyet kazanmıştır. Demir ve bakır madeni hariç vücut için gerekli olan diğer maddelerin hemen hepsi yoğurdun içinde mevcuttur. yumuşatmaktır. Kaynatılan sütün suyu dörtte bir oranında azalınca süt, mayalama yapılacak olan kaba aktarılır. Maya olarak kullanılacak yoğurt, az miktarda süt ya da suyla sulandırıldıktan sonra sıcaklığı 40 - 45 santigrat dereceye inmiş olan sütün içine dökülüp hafifçe karıştırılır. Sütün soğumaması için mayalama kabının kapağı sıkıca kapatılır. Yaklaşık 37 santigrat derece sıcaklığındaki ortamda dört beş saat mayalanmaya bırakılır. Sıcaklığın muhafaza edilebilmesi için mayalama yapılan kabın herhangi bir örtüyle sarılmasında da fayda vardır. Mayalanma ortamında fazla bekletilen yoğurdun tadı ekşir. Ayrıca eğer yapılacak yoğurdun biraz ekşi olması arzu edilirse maya olarak ekşi bir yoğurt kullanılmalıdır. Mayalanma gerçekleştikten sonra yoğurt, bulunduğu sıcak ortamdan uzaklaştırılıp iki saat serin bir yerde tercihen de buzdolabında dinlendirilir. Gelelim Yoğurdun Faydalarına Çok eski zamanlardan beri mayalanan süt mamulleri ve bunların arasında da bilhassa yoğurt, birçok derdin devası olarak görülmüştür. Gıda olmasının yanında âdeta şifa olarak da bahşedilmiş olan yoğurt, gerek ihtiva ettiği maddelerin çeşidi gerekse bunların vücutta yerine getirdiği görevler sebebiyle büyük bir ehemmiyet kazanmıştır. Demir ve bakır madeni hariç vücut için gerekli olan diğer maddelerin hemen hepsi yoğurdun içinde mevcuttur. Üstelik yoğurdun içindeki bu maddeler, kolaylıkla hazmedilecek ve vücuda sinebilecek niteliktedir. трябва да се свари. Целта на сваряването е да се убият всички вредни микроби в него, както и да се изпари излишната вода, за да се получи гъсто кисело мляко с висока масленост. Когато водното съдържание на свареното прясно мляко се намали с една четвърт, млякото се поставя в съд, където ще се закваси. Използваното за закваса кисело мляко се разбърква с малко прясно мляко или вода и се изсипва в съда с прясното мляко, чиято температура трябва да е спаднала до 40-45 градуса. Разбърква се леко. За да не изстине млякото, съдът се затваря добре. Съдът трябва да престои 4-5 часа при температура приблизително 37 градуса. За да се поддържа постоянна температура, е добре съдът да се увие с нещо. Ако се подържи по-дълго време, млякото става по-кисело. Ако искате да направите покисело мляко, може да се използва за закваса по-старо кисело мляко. След като стане киселото мляко, съдът се отвива и се държи два часа на хладно, след което може да се постави по желание в хладилника. С какво е полезно киселото мляко? От древни времена млечните продукти със закваса и особено киселото мляко са използвани като лек за много болести. То има не само хранителни качества, но и лечебни свойства. Ето защо киселото мляко е особено полезно за човешкото тяло. То съдържа всички полезни за тялото вещества с изключение на желязото и медта. Освен това тези вещества се усвояват лесно от органиМай 2009 17 Yoğurdun sağlık bakımından müspet tesirleri, özellikle de içindeki süt şekeri ile süt asidinden ileri gelmektedir. Süt şekeri, midede değil bağırsaklarda parçalanır ve süt asidi hâline gelir. Bağırsaklarda, asitli ortam meydana gelince de burada bulunan tehlikeli ve zararlı bakterilerin çoğalmalarına, hatta yaşamalarına imkân kalmaz. Bu sebeple bulaşıcı hastalıklarda yoğurt, âdeta bir ilaç gibi tavsiye edilmektedir. Yoğurt; verem ile şarbon dışında tifo, paratifo, difteri, dizanteri, kolera, tüberküloz, gibi hastalıklara ait mikropları imha edebilmektedir. Bağırsak zehirlenmeleri, kronik ishal, hazımsızlıktan kaynaklanan ağız kokusu, kabızlık gibi sıkıntıları gidermede önemli bir yere sahiptir. зма. Най-важните от здравословна гледна точка вещества в киселото мляко са лактозата и млечната киселина. Лактозата се разгражда на млечна киселина не в стомаха, а в червата. Тази киселина е важна за унищожаването на вредни и опасни бактерии, които могат да се размножат в чревния тракт. Затова при инфекциозни болести се препоръчва консумацията на кисело мляко. Киселото мляко унищожава бактериите на туберкулозата, антракса, тифа, дифтерията, дизентерията, холерата. То също така е полезно и при чревни отравяния, хронични диарии, лош дъх поради нередовно храносмилане, запек. Кисело мляко три пъти дневно Üç Öğün Yoğurt Киселото мляко може Yoğurt, sabahtan akşaда се консумира през ma kadar günün her saaцелия ден. То е полезно tinde yenebilecek harika почти за всички възbir gıdadır. Her yaşta расти, както за здраhemen hemen herkes ви, така и особено за için uygundur. Sağlıkхора със стомашни lı kimseler için olduğu и чревни заболяваkadar bilhassa mide ния. Някои хора със ve bağırsak hastalıkстомашни проблеYoğurt daima suyuyla birlikte yenmelidir. Çünми не могат да пият ları bulunanlara da kü vitaminler, özellikle de B grubu vitaminler прясно мляко, но çok faydalıdır. Mideyoğurdun suyundadır. Faydaları saymakla bitлесно усвояват кисеleri rahatsız olan bazı ло мляко. Когато киmeyen yoğurdun, içindeki karbonhidratlarla kimseler süt içemezler, селото мляко попадhâlbuki yoğurdu kolayproteinler de uygun nispetlerde bulunur. не в стомаха, то не се lıkla hazmederler. Yoğurt, Yağ yakma özelliğiyle, çabuk kilo verутаява, както прясното mideye geldiği zaman sütmek ve özellikle karın bölgesindeki мляко, а е във вид, готов te olduğu gibi pıhtılaşmaz. fazla kilolardan kurtulmak isteза усвояване от органиÇünkü daha önce yapılırken, зма. Според изследванията, yenler için de ideal bir pıhtılaşmış ve hazma hazır hâle прясното мляко се усвоява за gelmiştir. Yapılan bir denemede besindir. три часа, а киселото мляко само süt üç saatte hazmedildiği hâlde, bunза един час. dan elde edilen yoğurdun bir saatte hazmedildiği görülmüştür. И водата, отделена от киселото мляко, е полезна Suyuna da Bandım Киселото мляко трябва да се консумира с Yoğurt daima suyuyla birlikte yenmelidir. отделената от него течност, защото именно Çünkü vitaminler, özellikle de B grubu vitaminв нея се намират витамините, и особено виler yoğurdun suyundadır. Faydaları saymakla тамин В. В киселото мляко има и достатъчно bitmeyen yoğurdun, içindeki karbonhidratlarвъглехидрати и протеини. То топи мазниниla proteinler de uygun nispetlerde bulunur. Yağ те и затова е полезна съставка в диетите за отyakma özelliğiyle, çabuk kilo vermek ve özellikслабване, особено при желание за стопяване le karın bölgesindeki fazla kilolardan kurtulmak на коремните мазнини. Киселото мляко има isteyenler için de ideal bir besindir. Ayrıca dinуспокоително въздействие, помага за добрия lendirici ve uyku verici özelliğe sahip olan yoğurt, и спокоен сън. Затова е прекрасна храна за çocukların beslenmesi için de çok elverişlidir. децата. 18 Mayıs 2009 HABERLER / НОВИНИ ,,Врати към света” В ъв връзка с работа по спечелен проект по програма „Създаване на предпоставки за успешна социализация на децата и младите хора от етническите малцинства” към ЦОИДУЕМ, на 31.03.2009 г. в ОУ ,,Васил Левски”-с. Луличка, общ. Крумовград, бяха драматизирани християнският празник Сирни заговезни (Прошка) и мюсюлманският Курбан Байрам. Бяха изложени традиционните ястия за двата празника. Беше представен обичаят хамкане на яйца, характерен за празника Сирни заговезни. Обърна се особено внимание на обичая искане на прошка по време на празниците Сирни заговезни и Курбан Байрам. ,,Млад огнеборец” Н а 14.04.2009 г. в стадиона на гр. Крумовград се проведе общинско състезание на младежките противопожарни отряди ,,Млад огнеборец” от община Крумовград. В състезанието участваха отбори от училищата на с. Луличка, с. Горна Кула, с. Странджево и СОУ – Крумовград. Отборът при ОУ ,,Васил Левски”-с. Луличка, общ. Крумовград, с ръководител Момчил Карамфилов, се класира на първо място. Отборът първенец беше награден с купа, медали и шах за всеки участник. Май 2009 19 Derleyen: Emre Adem Abdurrahim KARAKOÇ 1932 yılının Nisan ayında Türkiye’nin Kahramanmaraş ili, Elbistan ilçesine bağlı Ekinözü (Cela) köyünde dünyaya geldi. Küçük yaşlarda şiire merak sardı. Bu, aileden gelme bir merak diyebiliriz. Çünkü dedesi, babası ve kardeşleri de şairdirler. İlk yazdığı şiirleri 2 kitap olacak hacimde iken beğenmeyip yaktı ve 1958 yılından itibaren yazdıklarını ‘Hasana Mektuplar’ ismi altında 1964 yılında 10 bin adet bastırdı. FEDAİ yayınları arasında çıkan bu eser kısa zamanda tükendi ve 2. baskısını yine 10 bin adet yaptı. 1985 yılından beri gazetecilik yapmaktadır. Bir ara politikaya girdi ve ayrıldı. Niçin girip, niçin ayrıldığını bir röportajda şöyle cevaplandırdı: ‘Allah rızası için girmiştim, Allah rızası için ayrıldım’ 30 yılı aşkın bir zaman içinde kitapları baskı üstüne baskı yenilemektedir. KENDİ DİLİNDEN, KENDİ TARİFİ “Ebedî kudretin tek sahibinden alınan emir üzerine 1932 yılında dünyaya gelmişim. Çocukluğum şöyleböyle geçti. Kıt imkânlara, kıtlık yıllarına rağmen hâlâ o günleri özlerim. Birçok kimseye o yılları anlatsam, ‘Özlenecek neresi var? ‘ diyebilirler, ama ben hep çocukluk yıllarımı sevdim. Şiir yazmaya küçük yaşlarda başladım. Zaten bizim oralarda her genç şiir yazar. Bu tutku başka bir meşgalenin veya işin olmayışından kaynaklanıyor gibime geliyor. Ben de avareydim, boşluğumu şiirle doldurmaya çalıştım. Benimle şiire başlayanlar yalnızlıktan, yardımsızlıktan dökülüp gittiler.” ESERLERİ: Şiir kitapları: Hasan’a Mektuplar (1965), El Kulakta (1969), Vur Emri (1973), Kan Yazısı (1978), Suları Islatamadım (1983), Beşinci Mevsim (1985), Dosta Doğru, Akıl Karaya Vurdu (1994) , Yasaklı Rüyalar (2000), Gökçekimi (2000), Gerdanlık-I (2000), Gerdanlık-II (2002), Gerdanlık-III (2005), Parmak İzi (2002) Düşünce Yazıları: Çobandan Mektuplar (Deneme) 20 Mayıs 2009 Mihriban (Aşk) Sarı saçlarına deli gönlümü Bağlamışlar, çözülmüyor Mihriban. Ayrılıktan zor belleme ölümü Görmeyince sezilmiyor Mihriban. ‘Yâr’ deyince, kalem elden düşüyor Gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor Lâmbamda titreyen alev üşüyor Aşk, kağıda yazılmıyor Mihriban. Önce naz, sonra söz ve sonra hile... Sevilen, seveni düşürür dile Seneler, asırlar değişse bile Eski töre bozulmuyor Mihriban. Tabiplerde ilâç yoktur yarama Aşk deyince ötesini arama Her nesnenin bir bitimi var ama Aşka hudut çizilmiyor Mihriban. Boşa bağlanmamış bülbül, gülüne Kar koysan köz olur aşkın külüne... Şaştım kara bahtın tahammülüne Taşa çalsam ezilmiyor Mihriban. Tarife sığmıyor aşkın anlamı Ancak çeken bilir bu derdi, gamı Bir kördüğüm baştan sona tamamı... Çözemedim... Çözülmüyor Mihriban. Abdurrahim Karakoç Birkaç Atasözü Fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp. İnsanın kusur ve eksiği, ahlâkî yönü varlıkla belirlenemez. Bu bakımdan yoksul olması, geçimini sağlamakta güçlük çekmesi utanılacak bir durum değildir. Asıl utanılacak durum ve davranış, gücü varken tembellik edip çalışmamak ve yoksul düşmektir. Fare deliğe sığmamış, bir de kuyruğuna kabak bağlamış. 1. Yapamayacağı kadar ağır bir iş varken başka bir iş daha yüklenmek son derece sakıncalıdır. İnsan önce kendi işini yapıp düzlüğe çıkmalı, daha sonra başkalarının yükünü omuzlamayı düşünmelidir. 2. Kendisi sığıntı durumunda iken yanına bir kişi daha almak yanlış ve tutarsız bir davranıştır. Faydasız baş mezara yaraşır. Madem ki yaşıyor, o hâlde bir işe yaramalıdır insan. Ne kendisine, ne de etrafına bir yararı, bir kârı dokunmayan ve ona buna yük olan kişinin yaşaması ile ölmesi arasında bir fark yoktur. Birkaç Deyim Faka basmak: Tuzağa düşmek, aldatılmak.”Beni nasıl faka bastırdılar anlayamadım bir türlü!” Fareler cirit atmak: Bir yer ıssız olmak, kimseler bulunmamak. ”Koca köyde fareler cirit atıyordu.” Farkına varmak: Gözüne çarpmak, orada bulunduğunu anlamak, fark etmek.”O kalabalıkta senin farkına varacaklarını sanmıyorum.” İmla Kılavuzu Küçük Ünlü Uyumu Küçük ünlü uyumu kuralı iki yönlüdür: 1. Bir kelimenin ilk hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa sonraki hecelerde de düz ünlü bulunur: anlaşmak, yanaşmak, kayıkçı, ısırmak, ılıklaşmak, seslenmek, yelek, bilek, çilek. 2. Bir kelimenin ilk hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa bunu izleyen ilk hecede dar yuvarlak (u, ü) veya geniş düz (a, e) ünlü bulunur: boyunduruk, çocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, vurmak, yumurta, özlemek, güreşmek, sürmek. Küçük ünlü uyumuna aykırı bazı Türkçe kelimeler de vardır: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavur-, kavuş-, savur-, yağmur. Küçük ünlü uyumu, alıntı kelimelerde aranmaz: aktör, alkol, bandrol, daktilo, doktor, horoz, kabul, kitap, konsolos, muzır, mühim, mümin, müzik, profesör, radyo, vakur. Küçük ünlü uyumuna aykırı kelimelere getirilen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsolos-luğ-u, mümin-lik, müzik-çi, yağmur-luk. -ki aitlik eki yalnızca birkaç örnekte küçük ünlü uyumuna uyar: bugünkü, dünkü, öbürkü. Bu ünlü düzenleri ve ilk heceyi izleyen ünlüler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir: a › a, ı (bakar, alır) o › u, a (omuz, oya) e › e, i (geçer, gelir) ö › ü, e (ölçü, ördek) ı › ı, a (kılıç, kısa) u › u, a (uzun, uzak) i › i, e (ilik, ince) ü › ü, e (ütü, ürkek) Ünlü Daralması (a - ı, e – i) Türkçede a, e ünlüsü ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyiş ve yazılışta da a ünlüleri ı, u; e ünlüleri i, ü olur: başlıyor, kanıyor, oynuyor, doymuyor; izliyor, diyor, gelmiyor, gözlüyor. Birden çok heceli ve a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan ek aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i’ye dönme) eğilimi görülür. Ancak, söyleyişteki ı, i ünlüleri yazıya geçirilmez: başlayan, yaşayacak, atlayarak, saklayalı, atmayalım, gelmeyen, izlemeyecek, gitmeyerek, gizleyeli, besleyelim. Buna karşılık tek heceli olan demek ve yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip. Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazılışta korunur. Май 2009 21 22 Mayıs 2009 Май 2009 23 Her zaman işinize yarayacak pratik bilgiler Полезни съвети в домакинството Pirinç ve bakliyatların saklanması için cam kavanozları tercih edin. За съхранение на ориз или бобови растения, използвайте стъклени съдове. Sebzeleri tuzlu suda yıkamayı alışkanlık haline getirin. Tuzlu su sebzeleri daha etkili ve çabuk temizler. Винаги мийте зеленчуците в солена вода. Тя ще ги почисти по-добре и по-бързо. Çikolata sosu hazırlanırken içine biraz kahve konursa tadı çok daha değişik olur. Soğanların üzerine biraz un serpilirse kavururken kararmaz. Etleri limon suyu ile pişirirseniz hem çabuk pişer hem de lezzetli olur. Bulaşık suyunuza bir kaşık sirke katmakla bulaşıklarınızın daha kolay ve temiz yıkandığını göreceksiniz. Renkli gömlekler yıkanmadan önce iki saat sirkeli suda bırakılırsa renkleri canlı olur. Сложете малко кафе в шоколадовия сос, който правите. Ще видите, че вкусът му става по-различен. Ако поръсете малко брашно върху лука, който ще запържите, ще видите че той не почернява. Печете месото с лимонов сок, става по-бързо и повкусно. Добавете към водата за миене на съдове малко оцет и ще видите, че съдовете стават почисти и се мият по-лесно. Поставете цветните дрехи във вода с оцет да постоят около два часа, цветовете им ще станат по-ярки. Balık kokan tavayı limonla bir güzel ovalayın ve yıkayın. За да премахнете миризмата на риба от тигана, първо потъркайте тигана с парче лимон, след това го измийте. Kesik limonu nasıl saklarsınız: Küçük bir tabağa toz şeker serpin, kesik tarafı şekerin üzerine gelecek şekilde koyun iki hafta limon kurumadan saklanır. Как ще запазите срязаният лимон: сложете малко захар в една паничка, поставете срязаната част върху захарта, така лимонът може да се запази две седмици без да изсъхне. 24 Mayıs 2009 ISPANAKLI BÖREK БАНИЦА СЪС СПАНАК Malzemeler: 500 gr. ıspanak yaprağı, 1 soğan, 3 diş sarımsak, 2 çorba kaşığı un, 1 su bardağı süt,1 yumurta, beyaz peynir, kaşar peyniri, tuz, karabiber, sıvı yağ, 3 adet yufka Hazırlanışı: Soğanı ve sarımsağı ince doğrayarak sıvıyağda kavurun. Biraz kavrulunca üzerine doğranmış ıspanakları da ekleyin. Tuzunu ve baharatını ayarlayarak kavurun. Bu arada sütü, unu ve yumurtayı çırpın. Çok kavurup renginin bozulmasına izin vermeden üzerine sütlü karışımı da ekleyin. Kapağı kapalı 12 dakika pişmeye bırakın. Pişen ıspanakların üzerine rendelenmiş kaşar peyniri ve beyaz peynirini ekleyerek karıştırın. Diğer tarafta birinci yufkayı kek kalıbının içine kenarları sarkacak şekilde yayın. Pişirdiğiniz iç harcı yufka ile kaplanmış kek kalıbına doldurun. Kalan yufkaları üzerine kapattıktan sonra kenarlardan sarkan yufkaları da kapatın. Üzerine hafif bastırdıktan sonra önceden ısıtılmış 180 derecelik fırında pişirin. Необходими продукти: 500 гр. спанак, 1 глава лук, 3 скилитки чесън, 2 супени лъжици брашно, 1 чаша пр. мляко, 1 яйце, малко сирене, малко кашкавал, сол, черен пипер, олио, 3 разточени кори за баница. Начин на приготвяне: Нарежете ситно лука, чесъна и ги запържете в олио. След малко добавете към тях нарязаният спанак. Посолете и овкусете с черен пипер по желание. През това време разбийте яйцето, прясното мляко и брашното. След като спанакът малко поомекне, без да се променя много цвета му, добавете разбитата смес с прясното мляко и яйцето. Поставете капак и задушете за около 1-2 минути. Към вече готовата спаначена смес добавете настърган кашкавал, сирене и разбъркайте. Поставете една от разточените кори за баница в намазана кексова форма като оставите краищата и отвън. Запълнете формата с вече приготвената плънка. Отгоре покрийте с останалите кори и затворете баницата от всички краища. Изравнете найгорната част, натискайки леко с ръка и сложете да се пече в предварително загрята фурна на 180 градуса. 26 Mayıs 2009 Май 2009 27 S AY I M I Z I N O K U L U / У Ч И Л И Щ Е НА БРОЯ Jitnitsa Köyü “Y. Yovkov” Ortaokulu ОУ „ Й. Йовков”, с. Житница Hüseyin MÜMÜN – Okul Müdürü Ç ernooçene Belediyesi’ne bağlı Jitnitsa köyündeki ortaokul, 1959 yılında köy halkının gönüllü yardımları ve çalışmalarıyla açılır. Köydeki yeni okul binasının inşa edilmesinden ve ortaokulun açılmasından önce, Vodaç ile Jitnitsa köylerinde birleşik sınıflardan oluşan ayrı ilkokullar mevcutmuş. Okulun ilk müdürü ve kurucusu, Haskovo kasabasından Kiro Nikolov Seksenov. Kendisi, hala hayatta ve geçtiğimiz günlerde bize duygusal bir mektup yazarak, okulun 50. yıl dönümünü hatırlattı ve bu önemli olaya katılmayı arzu ettiğini belirtti. Günümüz itibariyle okulumuzda, Kanyak, Dyadovsko, Jitnitsa ve Vodaç köylerinden gelen 62 öğrenciye eğitim veriliyor. Okula bağlı yarım gün çalışan ve 27 çocuğa eğitim veren iki anaokulu var. Eğitim kadrosu, 10 öğretmen ve 2 bayan anaokulu öğretmeninden oluşmaktadır. İki öğretmen dışında bütün öğretmenler yüksek tahsillidir. 28 Mayıs 2009 О сновното училище в село Житница, общ. Черноочене е открито през 1959 година със доброволни средства и трудови дни на населението. Преди построяването на новата сграда и откриването на основното училище в селото, са съществували отделни начални училища в селата Водач и Житница със слети класове. Първи директор и основоположник на училището е бил Киро Николов Сексенов от град Хасково, който още е жив и неотдавна с трогателно писмо ни напомни за предстоящия 50-годишен юбилей на училището и желанието си да присъствува на това забележително събитие. Училището ни днес обучава 62 деца и ученици от селата Каняк, Дядовско, Житница и Водач. Към училището функционират и две полудневни детски градини с 27 деца. Педагогическият колектив се състои от 10 учители и 2 детски учителки. С изключение на двама, всички са с висше образование. Okulda, verimli ve sonuç verici eğitim-öğretime yönelik birçok maddi ve sosyal imkan mevcut: İyi altyapı – ahşap doğramalar PVC ile değiştirildi, 10 adet bilgisayar ve İnternet bağlantısı mevcut, tüm sınıflarda siyah tahtalar değiştirilip yerine beyazları konuldu, sınıfların çoğunda yeni büro ve sıralar mevcut, belediye tarafından temin edilen ücretsiz ulaşım aracı var, hazırlık sınıfı ve 1-4 sınıf öğrencilerine ücretsiz kahvaltı veriliyor, 5-8 sınıf öğrencilerine ucuz fiyatlarla yemek sağlanıyor, 1-7 sınıf öğrencilerine ders kitapları ücretsiz vb. Eğitim kadrosunun temel öncelikleri ve hedefleri şunlar: - Okulun prestijini ve imajını yükseltmek ve sabit kılmak; - Her derste kaliteli eğitim vermek; - Yabancı dil eğitiminde (İngilizce) verimlilik elde etmek; - İletişim teknolojilerini daha ileri seviyede benimsemek vb. Öğretmenler, öğrencilere Avrupa eğitim standartlarına uygun eğitim verilmesi için var gücüyle çalışılması gerektiğinin farkındadır. Okulda, kendileriyle haklı olarak gurur duyduğumuz birçok öğrencinin bulunduğunu düşünüyoruz. Öğrenciler, il ve belediye çapında düzenlenen yarışma ve olimpiyatlarda iyi performans sergiliyor. Geçen yıl ve daha önceki yıllarda okulun BÇK (Bılgarski Çerven Krıst) ve Sivil Koruma (Grajdanska Zaştita) takımı, Kırcali Valisi Sayın Angel Kocamanov ile ilgili birimler tarafından takdirname ile ödüllendirildi. Налице са много материални и социални предпоставки, насочени към ефективна и резултатна учебно-възпитателна работа в училище: добра материална база – сменена дървена дограма с PVC, 10 броя персонални компютри и Интернет връзка, сменени черни дъски с бели във всички класни стаи, нови маси и чинове в повечето стаи, безплатен ученически превоз от общината, безплатни закуски за децата от подготвителната група и началния етап 1-4 клас, поевтинена храна за учениците от 5 до 8 клас, безплатни учебнищи от 1 до 7 клас и др. Основни приоритети и цели пред педагогическия колектив са: - издигане и утвърждаване ролята на училището; - постигане на качество в обучението по всеки предмет; - ефективност от чуждоезиковото обучение – английски език; - по-задълбочено усвояване новостите в информационните технологии и др. Колективът е наясно, че с всички усилия трябва да се работи за осигуряване на подготовка на учениците, съответствуваща на европейските образователни стандарти. Преценяваме, че в училището имаме доста талантливи деца и ученици, с които основателно се гордеем. Добре се представят на областни състезания и олимпиади, на общински такива и др. Миналата и в предишните години училищният отбор по ГЗ и БЧК бе удостоен с „ГРАМОТА” от обласния управител на Кърджали г-н Ангел Коджаманов и от съответните областни звена. Футболният отбор печели призови места Май 2009 29 Futbol takımı, belediye tarafından düzenlenen yarışmalarda dereceye girdi ve maddi bakımdan teşvik ediliyor. Çernooçene’deki İskra futbol takımında, okulumuzdan 5-6 yetenekli öğrenci yer alıyor. Okulumuz, her yıl ülke içi geziler düzenleyen belki de tek okul ve böylece öğrencilerin serbest zamanları makul ve verimli biçimde değerlendirilmiş oluyor. Bu ise Eğitim ve Bilim Bakanlığının “Okul, Öğrencinin İstediği Mekan” sloganını gerçekleştirmek için önemli bir etken. Yine bu bağlamda meslektaşımız matematik ve iletişim teknolojileri öğretmeni Ayşe Osman, “Okulu, genç insanlar için cazip yer haline getirelim” başlıklı bir proje hazırladı ve bunu eğitim bakanlığına onaylanması için teslim ettik. Öğretmenler kadrosunun tüm gayretleri meyvelerini veriyor. Okulumuzdan mezun olan birçok öğrenci bugün önemli devlet ve idare mevkilerinde görev yapmaktadır. Biz, Belediye Başkanı Aydın Osman’ın okulumuzun mezunlarından olduğu için gurur duyuyoruz. Ben müdür olarak bizzat kendisine ders verdim. Kırcali Bölge Müftüsü Şabanali Ahmet de okulumuzun mezunlarından olup, yüksek İslam eğitimi almıştır. İsmigül Naimova Sofya “Sv. Kliment Ohridski” Üniversitesi’nden mezun 30 Mayıs 2009 на общински състезания и биват материално стимулирани. В представителния футболен отбор за деца и юноши „Искра” – Черноочене са включени 5-6 талантливи ученици от нашето училище. Ние сме, може би, единственото училище, което ежегодно организира ученически екскурзии из страната, с което рационално и ефективно оползотворяваме свободното време на учениците. А това е много важен фактор за изпълнение мотото на МОН – „Училището – желана територия на ученика”. Пак в тази връзка инициативната ни колежка Айше Осман – учителка по Математика и Информационни технологии, разработи проект на тема „Да направим училището привлекателно място за младите хора”, който е предаден за одобрение в МОН. Всички тези усилия на колектива ни дават своите „плодове”. Много наши възпитаници днес заемат важни държавни и изпълнителски постове и служби. Ние се гордеем, че кметът на общината г-н Айдън Осман е възпитаник на училището и лично като директор аз съм му бил учител. Районният мюфтия на град Кърджали г-н Шабанали Ахмед е наш ученик и е с висше ислямско образование. Исмигюл Наимова завърши география в СУ „ Св. Климент Охридски” и е учителка в СОУ – Черноочене, Неджмитин Мехмед и Севгин Реджеб от Жит- oldu ve Çernooçene’deki lisede öğretmenlik yapıyor. Jitnitsa’dan Necmettin Mehmet ile Sevgin Recep mühendislik bitirdiler ve mesleklerinde çalışıyorlar. İsmet Remzi Varna’da gazetecilik bölümünü bitirdi. Öğrencimiz Birsen Necdet Stara Zagora’da Yüksek Tıp Enstitüsü’nde son sınıf öğrencisi. Eğitimlerine devam eden öğrencilerimiz ise şunlar: Fetihe Aydın Sofya’da Mimarlık ve İnşaat 4. sınıf öğrencisi, Naim Necdet Plovdiv’de 4. sınıfta hukuk okuyor, Gülçinay Mehmet Plovdiv’de 4. sınıfta tıp okuyor, Aylin Bürhan Sviştov’da ekonomi okuyor vb. 2007/2008 yılında mezun olan 16 öğrenci lise eğitimine devam ediyor, yüzde 90’ı Çernooçene’deki lisede okuyor. Ana dili eğitimi, eğitim bakanlığının yönetmeliklerine göre gerçekleştiriliyor. Öğretim programına uygun olarak 6 grup (bütün sınıflar) haftada 4 saat seçmeli ve zorunlu seçmeli olarak ana dili dersleri görüyor. Ana dili derslerini okutan öğretmen Gülten Recep, bu mesleğin uzmanı ve öğrencilerin ana dillerini iyi öğrenmeleri için büyük gayret sarf ediyor. Filiz gazetesinin hemen her sayısında öğrencilerimizin bilmeceleri, ata sözleri, resimleri yayınlanıyor. Ders kitaplarının ve yardımcı kitapların azlığı temel problemimiz. Ümit dergisi de bu konuda iyi bir yardımcı. Dizaynı ve içeriği bakımından dergi, istenilen ve sabırsızlıkla beklenen bir yayın. Okul ve eğitim, aile ve çocuk, genç ressamlar ile ilgili konular çocukların ve öğrencilerin ilgisini çekiyor. Ümit dergisini almak isteyenlerin sayısının 15’ten 3040’a yükselmesi rastlantı değil. Tüm yayın ekibine başarılı ve verimli çalışmalar diliyorum. ница завършиха инжинерство и сега работят по специалностите си, Исмет Ремзи завърши журналистика във Варна. Последна година ВМИ – гр. Стара Загора завършва наша ученичка Бирсен Неждет. Продължават обучението си наши възпитаници – Фетихе Айдън „ Архитектура и строителство” – София, IV курс, Наим Неждет – право IV курс, Пловдив, Гюлчинай Мехмед – медицина Пловдив, IV курс, Айлин Бюрхан – икономика в Свищов и др. От завършилите 16 ученика през учебната 2007/2008 г. всички продължават в средни учебни заведения, като 90 процента – в СОУ – Черноочене. Обучението по Майчин език се осъществява съгласно Указанието на МОН – в 6 групи /всички класове/ по 4 часа седмично във формите на СИП и ЗИП, съобразно Учебния план. Преподавателката г-жа Гюлтен Реджеб е редовна учителка по специалността и полага големи усилия за добре овладяване на майчиния език от учениците. Почти във всеки брой на детското издание на в-к „Филиз” има поместени материали от наши възпитаници, като гатанки, пословици, поговорки, рисунки и др. Основен проблем представлява липсата на достатъчен брой учебници и учебни помагала. Списание „Юмит” също е добър помощник в това отношение. Със своето оформление и съдържание то е желано и с нетърпение очаквано издание. Темите, свързани с училището и обучението, семейството и децата, младите художници и др., привличат вниманието на децата и учениците. Неслучайно броят на желаещите да получат сп. „Юмит” нарасна от 15 на 30-40. Пожелавам успешна и ползотворна творческа работа на целия редакционен колектив. Май 2009 31 Лов на избухнали звезди Murat ÇELEBİ S onunda buldular biliyor musunuz? Neyi mi? Neyi olacak, Samanyolu galaksimizdeki patlamış yıldızlardan bir tanesini. Eeee ne var bunda mı dediniz? Söyleyeyim. Astronomlar son 330 yıldır böyle patlamış bir yıldız bulmaya çalışıyorlardı, ama bir türlü bulamıyorlardı. Siz zeki çocuklar biliyorsunuzdur gerçi ama ben yine de hatırlatayım: Galaksiler, milyarlarca yıldızdan meydana gelen çok büyük yıldız topluluklarıdır. Güneşimizin içinde bulunduğu Samanyolu Galaksisi’nde yani bizim galaksimizde 200 milyardan fazla yıldız bulunur. Yıldızlar için de takdir edilen bir ömür vardır ve bu sürenin sonunda ölürler. Yıldızların, Güneşimizin yaklaşık bir buçuk katından daha büyük kütleli olanları, ölümlerinin son anlarında muhteşem bir parlamayla patlar. ‘Süpernova’ denen bu yıldız patlamaları o kadar parlaklardır ki inanamazsınız çocuklar. Bazen tek bir patlamadan çıkan ışık, içinde bulunduğu galaksideki yüzlerce milyar yıldızın ışığından daha fazladır. Kâinata büyük teleskoplar ile baktığımızda bizim galaksimize benzeyen milyonlarca galaksi görürüz. Samanyolu’na benzeyen galaksilerde her yüzyılda 2 ya da 3 tane süpernova gözlenir. Ama bilim adamlarını şaşırtan, bizim galaksimizdeki en son süpernovanın taa 1680’de görülmüş olması. “O zamandan beri bizim galaksimizde niye yıldız patlaması olmuyor? Oluyorsa niçin göremiyoruz?” diye merak edip duruyordu astronomlar. Ellerinde çok büyük teleskoplar galaksimizin her yerinde patlamış yıldız avına çıkmışlardı. Uzun zamandır bakınıp duruyorlardı. Veee nihayet geçen sene bir tane buldular. Meğer bu süpernova, 140 yıl önce olmuş ama galaksinin merkezindeki gaz ve toz bulutunun 32 Mayıs 2009 Н ай-накрая я намериха, знаете ли? Какво ли намериха? Как какво? Една избухнала звезда в нашата галактика Млечен път. Е, какво пък толкова, ще кажете. Нека да обясним. През последните 330 години астрономите се опитваха да открият такава звезда, но все не я намираха. Вие, умни деца, знаете наистина, но нека да ви напомня, че галактиките са съзвездия от милиарди звезди. Галактиката Млечен път, в която се намира нашето Слънце, има над 200 милиарда звезди. Звездите обаче си имат определена продължителност на живот и накрая умират. Звездите, които са приблизително един път и половина поголеми от Слънцето, умират със страхотен взрив. Деца, няма да повярвате колко впечатляващи са тези звездни взривове, които се наричат „супернова”. Понякога, светлината от един такъв взрив е по-силна от светлината на стотиците милиарди звезди в съответната галактика. Когато наблюдаваме вселената през големи телескопи, виждаме наличието на милиони други галактики като нашата. В галактиките, които приличат на Млечния път, на всяко столетие се наблюдават 2 или 3 „супернови”. Това, което обаче учудва учените е, че последната „супернова” в нашата галактика е от 1680 г. Затова астрономите се чудят защо оттогава досега не е имало друг звезден взрив в нашата галактика, а ако има, защо не го виждаме. Затова те „тръгнали на лов”, за да открият подобна избухнала звезда някъде в нашата галактика. И ето, че най-накрая, през месец май миналата година те намериха една такава звезда. Тази „супернова” е станала преди 140 години, но понеже е останала скрита зад газ и облак от прах в центъра на галак- Kâinata büyük teleskoplar ile baktığımızda bizim galaksimize benzeyen milyonlarca galaksi görürüz. Samanyolu’na benzeyen galaksilerde her yüzyılda 2 ya da 3 tane süpernova gözlenir. Ama bilim adamlarını şaşırtan, bizim galaksimizdeki en son süpernovanın taa 1680’de görülmüş olması. arkasında kaldığı için görememişiz. Toz bulutunun arkasını görebilmek için hem X-ışınlarını hem de radyo dalgalarını kullanmış bilim adamları. Şandra X-ışını uzay teleskopunu kullanarak bir nevi galaksimizin merkezinin röntgenini çekmişler. New Meksiko’daki VLA radyo teleskopları ile de bölgeyi incelemişler. Bu süpernovayı bulan araştırmanın başındaki bilim adamı Stephen Reynolds yıldız patlamasını şöyle tarif ediyor: “Galaksimizdeki hiç bir şeye benzemiyor. Bu yeni bulduğumuz patlama, yıldızların nasıl patladığını ve patladıktan sonra neler olduğunu incelememizde çok önemli.” Astronomlar, yüzyıllardır süren avlarının sonunda bizim galaksimizde bir tane süpernova buldular. Ama olması beklenen diğer patlamalar nerede acaba? Belki onlar da toz bulutlarının arkasında saklanıyorlardır, ne dersiniz? тиката, не е била забелязана досега. За да я видят зад облака от прах, учените са използвали както рентгенови лъчи, така и радиовълни. За целта работа им свършил телескопът „Сандра” с рентгенови лъчи, като с него направили своеобразна рентгенова снимка на галактиката. От друга страна използвали и радиотелескопа VLA в Ню Мексико. Начело на екипа учени, издирили тази „супернова”, бил Стивън Рейнолдс, който отбелязва: „Откритата от нас „супернова” в нашата галактика не прилича на никоя друга. Тя е важна, за да разберем механизма на звездните взривове и какво става след тях.” Така астрономите намериха след лов, продължил стотици години, една „супернова” в нашата галактика. Но къде са обаче другите подобни избухнали звезди? А може би и те се крият зад облаците от прах, какво мислите? Май 2009 33 SİZDEN GELENL ER Усмивката на поздрава Хюршан Еминова гр. Асеновград О, небеса... Върши тя чудеса Като утринна роса Докосва с лекота Облива с мекота Озарява със светлина Дарява с топлина. О, небеса... Върши тя чудеса Като утринна роса Стопява всяка омраза От изгрева до залеза И забрава отшумява От усмивката на поздрава. О, небеса... Върши тя чудеса Като утринна роса. Закатанчени врати отваря Уморени от живота отмаря. С обич и любов зарежда И вяра за всяка надежда. İLKAY ÇETİN - KAZANLIK MUSTAFA AYHAN - KARAMATSİ/KIRCALİ OU “İVAN VAZOV” 4. SINIF ÖĞRENCİLERİ - VESELİNA/RAZGRAD 34 Mayıs 2009 BAHAR UMUDU Elvan Fedat Dönemez yağmurlar yeniden bulutlara, bir defa karışınca denize. Geriye dönebilir mi nehirler ırmaklar, kalksa bile dağlardan eriyip su olsa da, dönüşü var mıdır gök yüzüne ak renkli karların. Oylesine imkânsız bilirdim işte senin bana dönüşünü, benim sana umudumu. Yüzünü görüşüm bile öylesine umutsuzdu. Bir sıcak güneş uyandırdı bu gün beni, ısıttı yüreğimi bahar havası. Çiçekler, böcekler, kuşlar, umut aşıladı gönlüme. Yağan yağmuru, dağlardaki karları, denize dökülen ırmakları tekrar bulutlara döndüren güneş. Topraktan yarattığı kullarını yeniden toprağa kavuşturan Allah. Neden kavuşturmasın bizi, umudumuz neden olmasın vuslat adına ? ВАШИТ POSTA Е ОТЗИ ВИ ПОЩА Bize yazı, şiir ve resim gönderme zahmetinde bulunan; yarışmalara katılan fakat sayfa sayımızın sınırlı olması sebebi ile çalışmalarının tamamını yayınlayamadığımız, aşağıdaki isimleri yazılı okuyucularımıza dergimize olan sevgilerinden dolayı çok teşekkür ederiz. Hatçe Ahmed-Razboyna/Burgas, Esra Fikret-Jılti Bryag, Kadriye Ergün-Jılti Bryag, Ayşe Eminova-Veselina/Razgrad, İbrahim Aydın-Veselina/Razgrad, Julide Mehmedova-Veselina/Razgrad, Serkan Bayram-Starovo/Kırcali, Cansu SevalKaramantsi/Kırcali, Samir Bayram-Starovo/Kırcali, Rengin Fahri-Razboyna/ Burgas, Aylin Asenova-Jılti Bryag, İlkay Çetin-Kazanlık, Mustafa Ayhan-Karamantsi/Kırcali, Mehmed Keçici-Venets/ Şumen, Ferit Feyzula-Jinzifovo/Kırcali, Ramadan Yakup-Pçelina/Razgrad, Yasemin Mümin-Velikdençe/Kırcali, Sibel Mustafa-Starovo/Kırcali, Melek Yüksel-Starovo/Kırcali, Nesrin VasfiyeStarovo/Kırcali, Rengin Fahri-Razboyna/Burgas, Hatice Ahmet-Razboyna/ Burgas, Semra Nihat-Razboyna/Burgas, Emine Ahmet-Razboyna/Burgas, Özlem Fikret-Razboyna/Burgas, Habibe Mehmet-Razboyna/Burgas, Ajda Mehmet-Razboyna/Burgas, Fatme Hasanova-Razboyna/Burgas, Aylin Osman-Razboyna/Burgas, Habibe Hüseyin-Razboyna/Burgas, Yusuf-Razboyna/Burgas, Smail Hasan-Razboyna/ Burgas, Ünzile Nurulla-Razboyna/Burgas, Özcan Mustafa-Razboyna/Burgas, Ayşe Sevdali-Razboyna/Burgas, Gülsüm Yusuf-Razboyna/Burgas, Türkan Mehmet-Razboyna/Burgas, Anife FedailRazboyna/Burgas, Zeyneb ŞerbetinRazboyna/Burgas ENES NAİM ve CEM MUSTAFA - GROHOTNO/DEVİN Май 2009 35 ESRA FİKRET - JILTİ BRYAG HATÇE AHMED - RAZBOYNA/BURGAS KADRİYE ERGÜN - JILTİ BRYAG AYŞE EMİNOVA - VESELİNA/RAZGRAD İBRAHİM AYDIN - VESELİNA/RAZGRAD 36 Mayıs 2009 JULİDE MEHMEDOVA - VESELİNA/RAZGRAD SERKAN BAYRAM - STAROVO/KIRCALİ CANSU SEVAL - KARAMATSİ/KIRCALİ SAMİR BAYRAM - STAROVO/KIRCALİ RENGİN FAHRİ - RAZBOYNA/BURGAS AYLİN ASENOVA - JILTİ BRYAG Май 2009 37 ☺ ВИ ЦОВЕ По време на снимките на филм режисьорът казва на главната героиня: - А сега трябва да скочите от ей онази скала. - Ами ако се убия? - Няма страшно, това и без това са последните кадри, които трябва да заснемем. ☺ ☺ ☺ Писател: - Представяш ли си: връщам се вкъщи и виждам моя тригодишен син да къса на части новия ми ръкопис. - Нима вече може да чете! ☺ ☺ ☺ Съобщение в пресата: “Вчера за първи път бе осъден хакер за проникване в чужда мрежа .................... ............................ ....................!!! 38 Mayıs 2009 ☺ и влезе в затвора за излежаване на 12-годишна присъда. По данни на централния компютър на полицията, вдругиден хакерът излиза на свобода поради изтичане на срока на наказанието.” ☺ ☺ ☺ В цирка. - Чух, че сте търсели звероукротител. - Съжалявам, преди малко мястото беше заето. Елате утре. ☺ ☺ ☺ - Тази картина е струвала на художника цели три години труд. - Не може да бъде! - Така е. Нарисувал я е за две седмици, а през останалото време се мъчил да я продаде. FIKRALAR İYİ TERBİYE N asreddin Hoca’nın buzağısı ahırdan kaçıp avluda ne kadar çiçek, sebze varsa bir o yana bir bu yana zıplayarak harap etmiş. Bunu gören Hoca, hemen ahıra koşmuş, ineği dövmeye başlamış. Hanımı meraklanmış: — Yahu, ortalığı buzağı dağıttı sen ineği dövüyorsun. — Hanım işime karışma, demiş Hoca. İnek buzağısına iyi terbiye verseydi, böyle yapmazdı buzağı. SON Ç ıkarcı bir film yönetmeni ile genç oyuncu aralarında konuşuyormuş: — İşte senin oynayacağın sahneyi çekeceğimiz uçurum burası… — Ama burası çok tehlikeli! Düşüp yaralanır ya da ölürsem… — Sen hiç meraklanma bu sahne filmin son sahnesi zaten… KOŞU G azetesinden başını kaldıran Tuncay, televizyonda, koşan sporcuları görmüş: — Bu adamlar acaba neden koşuyor, diye sormuş. — Onlar koşucu, başbakanlık kupası için koşuyorlar, diye cevap vermiş arkadaşı. — Peki, bu kupayı kime verecekler? — Birinciye. — Öbürlerine peki ne verecekler? — Hiçbir şey vermeyecekler. — Öyleyse onlar niye koşuyorlar? MAKİNİST E vin küçük evladı, duvar saatini tamir etmek maksadıyla içini açmış, saatin içinden ölü bir karınca çıkmış. Bunu gören çocuk hayretler içinde şöyle demiş: — Aaa! Makinistin öldüğünü ben zaten tahmin etmiştim. Май 2009 39 Н Citroen C3 Picasso дебютира в България овото предложение на Citroen при вановете - C3 Picasso, дебютира официално в България. Новият компактен ван се позиционира под C4 Picasso, а основни конкуренти са модели като Opel Meriva, Nissan Note, Renault Modus и Kia Soul. Дизайнът е новаторски и свеж, а отвътре интериорът е много функционален. Автомобилът е близък по размери с Xsara Picasso, а Топ агрегатът при бензините, които са разработени в сътрудничество с BMW Group, е 1,6 VTi със 120 к.с. и 160 Нм при 4259 об/мин. Средният разход е 6,9 л/100 км. Дизелите са 1,6 HDi в два варианта мощности - с 90 и 110 к.с., съответно с разход 4,8 и 4,9 л/100 км. багажното пространство варира от 500 до безпрецедентните 1506 литра при сгънат заден ред седалки. При нужда можете да регулирате пода на багажника в две нива, а задният ред седалки се измества напред, докато облегалката пада назад, за да осигури възможност за по-ефективна почивка на пътниците отзад. C3 Picasso се предлага с огромен панорамен люк, а изместването на А-колоната е позволило да се отвори най-добрата видимост в сегмента - 82% (76% Opel Meriva, който бе досегашен лидер). Двигателната гама включва по 4 двигателя, по два бензинови и дизелови. Базов е 1,4 VTi с 95 к.с. и среден разход 6,8 л/100 км. Топ агрегатът при бензините, които са разработени в сътрудничество с BMW Group, е 1,6 VTi със 120 к.с. и 160 Нм при 4259 об/мин. Средният разход е 6,9 л/100 км. Дизелите са 1,6 HDi в два варианта мощности - с 90 и 110 к.с., съответно с разход 4,8 и 4,9 л/100 км. Цените на модела стартират от 24 000 лв. с ДДС, а в момента се уточняват спецификациите за регистриране на колата като товарна, при което ще се ползва данъчен кредит. Агенция Speed-Press 40 Mayıs 2009 Д вете версии купе и хечбек на новия Renault Megane са вече на българския пазар. Те бяха представени вчера в ресторант Rainbow Plaza с оригинално шоу под наслов “Време за промяна”. Премиерата им бе съпътствана от ревю на прически от висшата мода, вдъхновени от френската марка Renault и реализирани от коафьора Васил Михайлов от академия Stephan. Двата автомобила са с коренно различен дизайн и са ориентирани към различен тип купувачи. Докато хечбекът е семеен автомобил, то купето е младежка, спортна версия. За това говори и участието му в новото издание на култовата електронна игра NEED FOR SPEED. Вече са ясни и базовите цени за Megane за българския пазар. От 28 000 лв. с ДДС започват те за хечбека, докато оригиналното спортно купе ще струва 30 600 лв. с ДДС. Те дебютират с класическия 1,6-литров бензинов мотор, доказал своите гъвкавост и икономичност, но у нас вече са достъпни и дизеловите версии - небезизвестният със своята икономичност 1.5 DCi (105 к.с.), както и преработеният dCi 130 (F9Q). Megane Hatch и Megane Coupe са първи- те два модела на Renault, които се предлагат с новата му версия. Новият Megane е единадесетият модел на Renault, получил максимална оценка на краштестовете за безопасност, традиционно провеждани от независимата организация EuroNCAP. За широката публика новият Renault Megane ще дебютира на „Международен автомобилен салон София 2009”, който ще се проведе между 12 и 21 юни. Агенция Speed-Press Renault Megane бе представен у нас Двете версии купе и хечбек на новия Megane са вече на българския пазар. Те бяха представени вчера в комплекс Rainbow Plaza с оригинално шоу под наслов “Време за промяна”. Цените стартират от 28 000 лв. с ДДС. Май 2009 41 ORİGAMİ BORAZAN / ТРОМПЕТ 1 2 3 4 5 8 11 14 42 Mayıs 2009 6 7 9 10 12 13 Nasreddin Hoca İki Göz Kapanırsa Nasreddin Hoca’ya sormuşlar: - Hocam insanlar nişan alırken neden bir gözünü kapatırlar? - Bunu da mı bilmiyorsunuz? Eğer iki gözünü de kapatırlarsa göremezler de o yüzden. Настрадин ходжа Ако и двете очи са затворени Попитали Настрадин ходжа: - Ходжа, защо хората, когато се прицелват, си затварят едното око? - Нима и това не знаете? Ако си затворят и двете очи, няма да могат да виждат, затова. Май 2009 43 İki resim arasındaki sekiz farkı bulur musunuz? Открийте осемте разлики между двете рисунки. Yukarıda gördüğünüz şekil, altaki küplerin hangisinin açılımıdır? Bulur musunuz? Открийте на кое купче отговаря горното изображение. Yandaki karmaşık harfler içinde bir atasözü gizledim. Bulmak için “BAŞLA”dan girip, BİTİR”e ulaşman gerekiyor. Yukarıya, aşağıya, sağa ve sola hareket edebilirsin, fakat çapraz hareket edemezsin. Atasözünü oluşturan kelimelerin ilk harfleri yuvarlak içine alınmıştır. 44 Mayıs 2009 Май 2009 45 46 Mayıs 2009 КАК ЩЕ ГИ ВИДИТЕ? Тихата и спокойна среда ще ви улесни. Поставете картината на стената или я дръжте с ръце, но без да мърдате. Не бива да се концентрирате върху преплетените изображения на картината. С други думи, погледът ви трябва да се съсредоточи не върху фигурите на самата картина, а отвъд нея. Ако ви е за първи път, бъдете по-търпеливи. Погрешно е да очаквате, че веднага ще видите триизмерни образи. Ако след две минути гледане все още не сте ги видели, не се измъчвайте. Починете си малко и опитайте пак с отпочинал поглед. Щом веднъж “прогледнете” триизмерните образи, ще изпитате истинско удоволствие. Освен това, подобно взиране е добро упражнение за очите, но не ги претоварвайте. Триизмерните картини, които се създават с помощта на компютър, са всъщност двуизмерни картини с преплетени изображения, които при внимателни заглеждане изглеждат като триизмерни. ЩО Е ТРИИЗМЕРНА КАРТИНА? МЕТОДИ НА ГЛЕДАНЕ Метод на пресичане: Погледът се концентрира върху точка между окото и обекта. При този метод и двете очи трябва да се фокусират върху една и съща точка. Дръжте картината много близо пред очите си. Отпуснете очните си мускули. Представете си, че наблюдавате цялата картина. Когато погледът ви се успокои, започнете да отдалечавате картината от себе си с два см на две-три секун- ди. Продължете да наблюдавате цялата картина. Първоначално погледът ви ще се премрежи, но след това ще започнете да виждате триизмерните образи. Метод на отражение: Изберете си някакъв образ, който се отразява в картината. Например съсредоточете погледа си върху отражението на носа или окото си. След няколко секунди ще започнете да виждате триизмерните образи. В МИНАЛИЯ БРОЙ GEÇEN AYKİ ÇÖZÜM NASIL GÖRECEKSİNİZ? Sessiz ve sakin bir ortam görmenizi kolaylaştıracaktır. Resmi hareket etmeyecek şekilde sabit bir düzleme yerleştirmeli ya da elinizle tutacaksanız kımıldatmamaya çalışmalısınız. Hiçbir zaman resmin görünen şekli Özel bilgisayar teknikleri ile elde edilen bu resimler sayesinde, iki boyutlu ve karışık bir görüntü üzerinde, üç boyutlu ve anlamlı şekilleri görmek mümkün oluyor. 3 BOYUTLU RESİM NEDİR? GÖRME METODLARI Kesiştirme metodu: Bakış göz ile obje arasında bir nokta üzerinde odaklanır. Bu metodda iki gözün de kaydırılmadan aynı nokta üzerinde odaklanması gerekir. Resmi burnunuza değecek kadar yakından tutun. Gözlerinizi rahatlatın. Görüntüyü izliyor gibi düşünün. Sakinleştikten sonra yavaş yavaş resmi yüzünüzden uzaklaştırın. 2-3 saniyede 2 santim. Resmin tümüne bakmaya devam edin. Okuma uzaklığında resmi uzaklaştırmayı durdurun ve bakmaya devam edin. Önce görüntü bulanacak, ardından üçüncü boyuta geçeceksiniz. Yansıma metodu: Resmin üzerine düşen bir yansımayı kendinize seçin. Mesela görebiliyorsanız gözünüzü ya da burnunuzu. Israrla bu yansımaya bakmaya devam edin. Birkaç saniye sonra derinliği farkedecek, daha sonra 3 boyutlu görüntüyle başbaşa kalacaksınız. olan karışık çizgi ve renklere takılmamalısınız. Bakışlarınızı resme değil de adeta resmin arkasına, derinliğe yönlendirmelisiniz. Eğer ilk kez böyle bir resme bakıyorsanız biraz sabırlı olmalısınız. Hemen göreceğinizi sanmak yanlış olur. İki dakika baktıktan sonra görüntüyü yakalayamazsanız, kendinizi zorlamayın. Biraz ara verip, sakin kafayla tekrar deneyin. Bir kere görmeye başladıktan sonra büyük zevk alacağınızı kesinlikle söyleyebiliriz. Bu teknikler gözünüzün sıhhati için iyidir, ancak gözleri fazla yormamaya dikkat etmek gerekir. абонаментна кампания 2009 Всяко печатно издание прилича на едно училище. Както всяко училище си има преподаватели и ученици, така и всяко издание си има своите автори и читатели. За нас сп. “Юмит” е училище - ние даваме най-доброто от нас, за да отговорим достойно на очакванията и изискванията на нашите читатели. Целта ни е да им бъдем максимално полезни. Немалко наши читатели станаха и наши уважавани автори. Matbaadan çıkan her bir yayın okula benzer aslında. Okullardaki öğretmen ve öğrencilere karşılık yayınlarda, yazarlar ve okuyucular vardır. Bizler, dergimiz Ümit’i bir okul olarak ele alıyor ve okuyucularımızın beklenti ve isteklerini en güzel şekilde karşılamak için elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Hedefimiz olabildiğince yararlı olmak. Nitekim, küçümsenmeyecek sayıda okuyucumuz, dergimizin saygın yazarları arasında yerlerini almışlardır. * Всички абонирали се за една година ще получат Книгата ХАЙ - адаптирана версия за деца на Ибн Туфейл. Май 2009 47 Месечно списание за семейството, детето и културата МАЙ 2009 ГОДИНА: 15, БРОЙ: 135 ЦЕНА: 1,50 лв. ISSN 1310-6422 Нещата от живота: Човекът със златно сърце Наука - техника: Компютрите Светът на животните: ПЕПЕРУДИТЕ цветята на небосвода Училище на броя: ОУ “Й. Йовков”, с. Житница 48 Mayıs 2009
Benzer belgeler
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
aylik ai̇le, çocuk ve kültür dergi̇si̇ mayis 2008
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
KASIM 2010 ñïèñàíèå
ABONE VE DAĞITIM
BULGARİSTAN POSTASI
PK No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
polenler - Списание Юмит
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
всеки месец раздава надежди
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
1 - Списание Юмит
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
Yıldızların Trafiğini Kim Ayarlıyor Kuşlar ve Kuş Evleri
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
Beşinci Mevsim - Списание Юмит
Научихме се да бързаме, но не и да чакаме. Правим нови компютри, които складират повече информация и бълват повече
копия от когато и да било, но общуваме все по-малко.
Това е времето на бързото хра...
çocuk - Списание Юмит
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
1.50 lv. issn 1310-6422
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
sigarayi boykot
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
Sesli Bir Yazı BOYACI KUŞ En Büyük Organımız
BÜROLAR / ОФИСИ
Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53
Şumen/Шумен: 054 / 830 693
Varna/Варна: 052 / 612 634
Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58
Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67
Ruse/Русе: 082 / 87 55 32
Burga...
