soytarı balıkları

www.akvaryumum.com
SOYTARI BALIKLARI
Mercan resiflerinin arasýnda zehirli anemonlarý kendilerine güvenli bir yuva olarak seçen soytarý balýklarý, çekici renk ve
desenleri, dayanýklýklarý nedeniyle yeni baþlayanlar için bakýmý en kolay türlerden biridir.Bundan yaklaþýk 14 yýl kadar önce, d
akvaryumlarý kuruluþ tekniðini ve deniz biyolojisini öðrenmeye kara verdiðimde, ülkemizde birkaç akvaryumcu dýþýnda deniz
akvaryumlarýyla ilgilenen pek yoktu. Ýlgi olmadýðýndan dolayý da bir deniz akvaryumunu kurmak ea bakýmýný sürekli olarak
sürdürebilmek için ise gerekli ekipmaný bulmakta oldukça zorluk çektim
Mercan resiflerinin arasýnda zehirli anemonlarý kendilerine güvenli bir yuva olarak seçen soytarý balýklarý, çekici renk ve
desenleri, dayanýklýklarý nedeniyle yeni baþlayanlar için bakýmý en kolay türlerden biridir.Bundan yaklaþýk 14 yýl kadar önce, d
akvaryumlarý kuruluþ tekniðini ve deniz biyolojisini öðrenmeye kara verdiðimde, ülkemizde birkaç akvaryumcu dýþýnda deniz
akvaryumlarýyla ilgilenen pek yoktu. Ýlgi olmadýðýndan dolayý da bir deniz akvaryumunu kurmak ea bakýmýný sürekli olarak
sürdürebilmek için ise gerekli ekipmaný bulmakta oldukça zorluk çektim. O zamanlar ilk deniz akvaryumunu kurduðumda, gerekli
malzeme olarak dip filtresi, mercan kumu ve zor olarak bulabildiðim deniz tuzlarý vardý. Günümüzde ise deniz akvaryumlarýyla
ilgilenen hobiciler o kadar arttý ki ithalatçý firmalar arasýnda deniz akvaryumlarý ekipmanlarý için rekabet bile oluþtu. Ýlk olarak 2
litrelik bir akvaryum kurmaya karar verdim. Dip filtresi ile beraber bir de dýþ filtresi kullandým. Bütün ekipmaný kutallarýna göre
hazýrlayýp, suyu nu koyup tuzu ilave ettikten sonra beklemye baþladým. Neyi beklediðimi merak ediyorsunuz deðil mi? Tabi ki
nitrit patlmasýný. O günlerde deniz akvaryumu kurmak korkulacak efsane gibiydi. Bilen bilmeyen birçok hobicinin arasýnda
nitrit patlamasý olayý sanki çözümü çok zor bir meseleymiþ gibi dilden dile dolaþýyordu. Bu yazýmda bu kimyasal olayý anlatýp,
konulara girmek istemediðimden nitritifikasyon döngüsünden bahsetmeyeceðim. Daha sonra sanýrým 4 gün içerisinde ilk anemo
balýklarým olan Amphiprion frenatuslarý koydum. Birkaç gün olayýn heyecanýyla ortama karþý tepkilerini gözlemledim. Son dere
keyifli bir þekilde saða sola yalpalayarak akvaryumun her köþesini araþtýrýyorlardý. Verdiðim kuru yemlere karþý pek bir iþtahla
atlamadýklarýndan ben de taze yem olarak haþlanmýþ karides etleri verdim. Aradan bir hafta geçtikten sonra akvaryumcuya
olayý anlattýðýmda inanamadý ve nitrit patlamasý ne zaman oldu diye þaþkýnlýkla sordu. Aslýnda nitritifikasyýn olayýnda az da o
haklýydýlar. Ben de ona bu iþin sýrrýný söyledim. Beþiktaþ iskelesinin açýklarýndan 4 bidon deniz suyu alarak akvaryumdaki din
suyla karýþtýrdým, daha sonra dýþ filtrenin içine temiz karbon kömürünü koyarak çalýþtýrdým. Ýki gün sonra aldýðým deniz tuzu
1,012 olan yoðunluðu 1,020’ya kadar çýkardým. 4. gün ise balýklarý akvaryuma koydum. Normal tatlý suyu daoðal deniz
suyu ilave ederek mayalama yöntemiyle olgunlaþtýrdým. Fakat deniz suyu çok kirli olduðundan dýþ filtreyi kontrol etmek için açtý
mukoza gibi pisliðin karbon filtresini tamamen sarmýþ olduðunu görünce biraz telaþlandým. Çünkü filtrenin içinden çürümüþ yum
kokusunu andýran gaz hidrojen sülfürdü (H2S). Karbonu hemen yenisiyle deðiþtirerek filtreyi yeniden çalýþtýrdým. Bu balýklarý 5
kadar besledikten sonra iþim gereði 4 ay Bodrum’a gittim. Balýklarý ve akvaryumu ise bir arkadaþýma verdim. Bir süre
sonra bu iþin tüm detaylarýný öðrenmek için Amanya’ya gittim. Almanya’daki akvaryumcular ise bu iþin tüm ayrýnt
halledip, bazý tür balýklarýn üretimini bile yapmaktaydýlar. Dönüþümde ise deniz akvaryumu ile ilgili birçok ekipman alarak yenid
deniz akvaryumu kurdum. Bu akvaryumu ilkine göre oldukça geliþmiþ sistemlerle donatarak, balýllarýn daha saðlýklý bir ortamda
yaþamalarýný saðladým. Akvaryumumdaki en önemli alet ise tabi ki protein-skimmerdý. Bu aletin önemine gerçekten inanmaktay
O olmadan uzun süreli akvaryumu saðlýklý bir þekilde muhafaza etmek zordur. Þimdi sizlere deniz akvaryumlarýnýn en popüler
cinsinden bahsetmek istiyorum. Hemen hemen deniz akvaryumuna baþlayanlarýn ilk önce beslemek istedikleri balýklardan
yani Anemon balýklarý veya soytarý balýklarýndan. Anemon balýklarý, Pomacentridae ailesinin üyelerindendir.Pomacentridaeler
Percidae (levrek) familyasýnýn takriben 325 türüyle en kalabalýk grubunu oluþtururlar. Bu üyelerin en çok bilineni Amphiprionlard
Tropikal ve alt tropikal denizlerin hemen hemen her bölgesine daðýlmýþlardýr. (Bu daðýlým, türlerinin ýsý farklýlýklarýna göre de
Bunlarýn arasýnda üç tür de tatlý su deltalarýnda yaþamlarýný sürdürürler. Tatlý sulardaki en yakýn akrabalarý ise cichlidlerdir. O
ayrýldýklarý tek nokta cichlidler tek burun deliðine sahipken pomacentrid’ler çift burun deliklidir. Bu balýklarý ayýrmada
renk desenleri çok önemlidir. Fakat bazý türleri ayýrmada hobiciler oldukça zorlanmaktadýrlar. Balýk uzmanlarý ise laboratuvar
koþullarýnda yaptýklarý çalýþmalarda ise balýklarý sýnýflandýrmada en çok diþi yapýlarýnýn biçimi, kafatasý morfolojisi, solunga
yapýsý önemli rol oynamaktadýr. Örnek olarak en çok bilinen soytarý balýðý Amphiprion perculalar kendisine týpatýp benzeyen
Amphiprion ocellaris ile karýþtýrýlýrlar.Renk desenleri birbirlerine o kadar çok benzer ki petshoplarda A.pecula diye satýlan türle
aslýnda A.ocellarislerdir. bazýlarýnýn renk desenlerini gözlemlediðinizde ikisinin arasýnda çok az bir fark göreceksiniz.
A.frenatuslarýn gövdesindeki kalýn beyaz bandýn kenarlarýný sýnýrlayarak çizen siyah çizgiler daha kalýndýr. A.ocellarislerde is
çizgiler yok denecek kadar siliktir. Bu tür karýþtýrmalar, A.clarkii, A.bicintus, A.allardi vs. türlerde de görülmektedir. Fakat bu
türlerdeki renk farklýlýklarý bulunduklarý coðrafi bölgedeki ekosistemden kaynaklanmaktadýr. Pomacentridaelerin % 70 kadarýný
Hint ve Batý Pasifik Okyanusu barýndýrmaktadýr. Bu bölgelerdeki türler bazen o kadar çok birbirlerine yaklaþýrlar ki yakýn akrab
türlerde melezlenmeler Papus Yeni Gine’deki A.chrysopterus ve A.leucokranuslarýn akvaryum koþullarýnda kolayca
eþleþerek melez yavrular meydana getirdikleri gözlenmiþtir. Soytarý balýklarýný anlatýrken, simbiyotik (farklý iki canlýnýn bazý
yaralardan ötürü, birbirlerine baðýmlý olarak yaiþamlarýný sürdürmeleri) yaþantýlarýndan da söz etmeliyim. Çünkü her ikisinin ya
bütünü meydana getirmektedir. Doðada hiçbir soytarý balýðý asla anemonsuz deðildir. Ama akvaryum yaþamýnda da pekala
anemonsuz olarak uzun süre yaþabilirler. Her soytarý balýðý yanýna konulan herhangi bir anemonun içine girmez.Mutlaka
doðasýnda beraber yaþadýðý anemon türleriyle ortak yaþamýný devam ettirir. Çoðu zaman istediði tür anemon olmazsa içine
girmeyecektir. Bazen de kýsa süreli kalýr ve daha sonra da terkedip bir daha yanýna bile uðramaz. Bu akvaryum ortamýnda çok
sýk rastlanan bir durumdur. Örneðin; Amphiprion frenatus, doðada Entecmaea quadricolor (buble anemon) ile ortak yaþam sürer
akvaryumda baþka bir anemonla kolay kolay beraber olmaz. Amphiprion ocellaris, Heteractis macnifa, Stichodactyla
gigantea, 5. mertersii türleriyle beraber yaþamýný sürdürür. Keza Amphiprion percula da ayný tür anemonlarla beraber yaþamak
Bu son iki anemon türünü akvaryumunuza koyarken dikkatli olmalýsýnýz. Çünkü her ikisi de akvaryumunuzdaki balýklarý yiyebilir
Bu anemon türlerinin hobiciler arasýndaki adlarý, halý anemonu veya haddons anemonudur. Akvaryumunuzdaki diðer balýklarýn
anemonlar ile geçinebilen damsel balýðý türleri olmasýna dikkat edin. Diðer melek, kelebek, lapin türleri bu dev anemonlara yem
olabilirler. Yem verdiðiniz zaman birçok kere, anemonun içine girerek aðýz bölgesine yemi býrakýr.bu olayý akvaryum ortamýnda
görebilirsiniz. Soytarý balýklarýnýn hemen hepsi, aþýrý bölgeci karakteri olan balýklardýr. Bulunduklarý alaný diðer soytarý balýk
http://www.akvaryumum.com
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 12 October, 2016, 21:54
www.akvaryumum.com
savunurlar, olgunlaþmýþ türlerde birbirlerine karþý mütkiþ bölge savaþlarý olabilir. Bu nedenle akvaryumun içinde saklanabilecek
maðaralar ve kovuklar yapmalýsýnýz. Bazý durumlarda çok þiddetli kavgalar ederek bölgesini elde etmiþ olan tarafýndan aþýrý
hýrpalanarak ölebilir de. Fakat tuhaftýr, bu kavgalara eþler arasýnda da çok sýk rastlanmaktadýr. Çok iyi anlaþan, daha sonra diþ
tarafýndan hýrpalanýp öldürülen bir erkeði görmüþtüm. Genel olarak diþiler erkeklerden daha iridirler. Soytarý balýklarý küçük sü
halindeyken hep erkektirler. Üreme zamanalarý 2 veya 3 hafta içinde periyodik olarak cinsiyet deðiþtirip diþileþirler. Bu olay yalný
1 yaþýna gelmiþ bireyler için geçerlidir. Bazen renklerin tonlarýnda da koyulaþmalar görülebilir. Hatta birçok türde dýþ karakter öz
olarak cinsiyet ayýrýmýnda yapýlabilir. Amphiprion perideron erkeklerinde enselerinde bulunan beyaz band daha kýsadýr.
Ayrýca üst yüzgeçlerinin uç kýsýmlarý portakal rengindedir. Diþilerinde ise üst yüzgeçler renksizdir. Amphiprion ferenatusun
Pasifik’teki türlerinde diþilerinin yanlarýnda siyahlýk varken, erkeklerinde parlak kýrmýzý mevcuttur. Soytarý balýklarý den
akvaryumlarýnda yavru alýmý en kolay türdür. Tipik olarak cichlid davranýþlarý gösterdiklerinden, eþler yumurtlayacaklarý bölege
titizlikle temizlerler, kumlarý kazýp kovuklar açarlar. A.ocellaris ve A.percula için yaklaþýk 80-100 litrelik akvaryumlar yeterlidir.
Yalnýnca bir çiftin yumurtlamasý için gereken tankýn büyüklüðüdür. A.clarkii ise daha büyük ve agresif olduðundan 250-300 litrel
akvaryuma ihtiyaç duyarlar. Yumurtlama siteleri için kayalardan maðara yapýlmalý veya yan yatýrýlmýþ saksý çömlekleri
kullanabilirsiniz. Doðal ortamlarýnda üremeleri mevsimsel aktivitelere baðlý olsa da yýlýn hr mevsiminde yumurtlayabilirler. Orta
tropik bölgelerde Güney Japon denizindeki türler üremelerini bahar ve yaz aylarýnda mevsimsel olarak yaparlar. Orta Pasifik
Enewetak mercan resiferinde ise ayýn çevrimsel etkisi olmaktadýr. Yumurtlama sitelerini hazýrlamalarý zaman dolunaya
yaklaþtýkça artýrýrlar. Bu dönemde ay ýþýðýnýn etkisi erkek balýklarý aþýrý þekilde uyarýr, bu etkilerin sonucunda erkek balýkla
yapýmýnda ve yuvanýn tüm pomacentrid türlerinde eþler arasýndaki kur yapýmlarý, çetrefil davranýþlar aynýdýr. Erkekler son de
atýlgan, saldýrgan ve kovalamacýdýr. Bazen bu kovalamacalarda diþiyi ýsýrabilirler. Diþinin önüne veya yanýna geçerek bütün y
þiþirerek vücudunu titretir ve hemen sonra yumurtlayacaklarý alaný temizlemeye baþlar. Bu olay yumurta dökene kadar devam
eder. Yumurtlama genel olarak sabah saatlerinde gerçekleþir ve bazen 35 dakika bazen de 2 saat kadar sürebilir. Diþilerin
yumurtlama tüpü belirgin bir þekilde ortaya çýkar. Yumurtlayacaðý yere karnýný yumurtlama tüpünü sürerek, yumurtayý býrakýr.
esnada çok yavaþ hareket eder. Daha sonra erkek, yumurtalarýn üzerinden yavaþça geçerek onlarý döller. Yaklaþýk 100 ila 100
arasý yumurta dökerler. Tabi ki bu, balýðýn büyüklüðü ve yumurtlama deneyimine de baðlýdýr. Yumurtalarýn açýlma süresi 7 gü
oldukça büyük ve çok þeffaf gözleri vardýr. Vitellus keseleri (yumurta kesesi) portakal renktedir. Yuva ve yavrular erkek tarafýnda
sürekli korunur. Erkek, yuvaya yaklaþana þiddetle saldýrýý, ýsýrýri öldürücü yaralar bile açabilir. Diþi balýk ise bu esnada daha ç
yemekle ilgilidir, ama yumurtalarýn bakýmýnda temizliði erkekler beraber yapar. Yavrular 16-17 gün sonra yüzmeye baþlarlar.
Larvalarýn boylarý 3-4 mm kadardýr. Ýlginçtir, damsel balýklarýnda larvalarýn geliþmesi 6-8 hafta sürerken, bunlarda 12 gün
sürmektedir. Bu dönemde yavru balýklara fitoplankton-tek hücrelialgler verilmelidir. Bunu saðlamanýn en kolay yolu þudur; deniz
suyunu küçük bir akvaryuma veya geniþçe bir kavanoza koyun, üstüne de kuvvetli ýþýk verin, birkaç gün sonra suyun rengi parla
dönüþür. Bu suyu yavrularýn bulunduðu bölgeye az miktarda hava hortumunu kullanarak damlatýn. Yavrulara 4. günden sonra
artemia larvalarý verebilirsiniz. Eðer imkanýnýz varsa -ki olmalý, sularýný yem verdikten 2 saat sonra % 5 kadar deðiþtirmelisiniz
Akvaryumun ýsýsý 26-28 oC kadar olmalýdýr. Suyun kalitesi için de iyi bir filtre sistemine ihtiyacýnýz vardýr. Akvaryuma birkaç ta
canlý taþ da koyarsanýz, suda çok iyi oluþumlar elde edebilirsiniz. Ayrýca iyi bir protein emicisi de gerekmektedir. Nitrat
seviyesini, pH ve tuzluluðu da arasýra kontrol etmelisiniz. Yem olarak da içinde bitkisel aðýrlýklý kuru yemler ve haþlanmýþ karid
beyaz balýk eti verebilirsiniz. Bu balýklar ayný eþle birkaç yýl daha yumurtlayabilirler. Doðal ortamlarýnda yapýlan çalýþmalarda
yaþamalarýna karþýn, Fransa’da Nancy Akvaryumda A.frenatus ve A.periadon adlý türler 18 yýl yaþamýþtýr.
http://www.akvaryumum.com
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 12 October, 2016, 21:54