18.09.2008

Piyasa Raporu – 18 Eylül 2008
Hafta başı Amerika’nın dev yatırım bankası Lehman Brothers’ın iflasıyla endişe verici bir boyut kazanan
ve yaklaşık bir yıldır süren para piyasaları krizi Salı günü Amerikan sigorta devi AIG’nin merkez bankası
Fedaral Reserve tarafından 85 milyar dolara “kurtarılması” ile devam etti. Fon karşılığı firmanın %79,9
hissesini ve yönetimini devralan Fed’in bu hareketi bazıları tarafından dünyanın en büyük liberal
ekonomisindeki ilk millileştirme olarak algılandı. Yine Amerikan yatırım devlerinden Merrill Lynch, Bank
of America tarafından satın alınarak iflastan son anda kurtulurken Salı akşamı Londra’da yerleşik Đngiliz
Barclays Bank, Lehman Brothers’ın Kuzey Amerika operasyonlarını satın aldığını açıkladı. Hafta boyu
hisseleri %42 kadar değer kaybeden Morgan Stanley’nin ise yatırımcı güvenini yeniden sağlamak için
Amerika’nın 4. büyük bankası olan Wachovia Corporation ile birleşme müzakareleri yaptığını açıkladı.
Öte yandan bu sabah Đngilliz Lloyds TSB’nin emlak finansmanı devi HBOS’u 12,2 milyar sterline satın
aldığı haberi geldi.
Toz duman arasında günlük gelişmeleri değerlendiren piyasa analistlerinden biri bu sabah, Amerika
kapalıyken yaptığı yorumda, devletin bir finans kurumunu millileştirip bir diğerini iflasa terkederek
çözüme ulaşılamayacağını ve işin sonunda Amerikan hükümetinin tüm finans kurluşlarının taahütlerini
devralması gerekeceğini söyledi. Böyle bir durumun dünyanın diğer büyük liberal ekonomileri üzerinde
ne gibi etkilere yol açacağı ise herkesin merak konusu.
Haftanın ilk üç işlem günü bütün bunlar izlenirken hisse senetlerinden kaçan fonların emtialara ve kriz
dönemlerinin popüler emtiası altına doğru akması bekleniyor. Altın son 26 yıldaki en büyük fiyat
sıçramasını yaptı. Düşen dolarla hareketlenen ham petrol ise $6 kadar yükselerek de dün akşam $95
civarında kapandı.
Chicago borsasında soya yağı üç günde ton başına $80 kadar değer kaybedeken soya fasülyesi $23,
küspe $4 düştü. Buğday $2 kadar değer kazandı, mısır ise $ kadar düştü. Malezya palm yağları tarihi
düşüşünü sürdürürken üç günde $50 daha düşerek dün kapanışta RBD palm yağı $670, RBD palm
olein ise $700 FOB fiyatından kapandı. Rotterdam ham kanola yağı ise tüm hafta boyu €50 değer
kaybederken dün kapanışta €820 FOB olarak kote edildi.
Dün akşam Mısır ihalede açıklanan Amerikan menşeli buğday alımını pas geçerek 205.000 ton
Karadeniz menşeli buğday aldı. Alımda fiyatlar $234 ile $243 FOB arasında gerçekleşti.
Salı günü New York’da yerleşik Bunge firması Bezilya’nın şeker ve etanol üreticisi Monteverde
Agroenergetica SA’nın %60 hissesini satın aldığını açıkladı. Öte yandan Ukrayna’da Soufflet/ABB
ortaklığı olan NWG’nin 100.000 ton tahıl depolama ve hazırlama kapasiteli Zhashkovsky silosunu satın
aldığını açıklandı. Firmanın 2008 sezonunda silodan ağırlıkla arpa yükleyeceği söyleniyor.
Karadeniz menşeli ayçiçek ürünlerindeki fiyat düşüşü navlunların da gerilemesiyle sürerken iç piyasada
ayçiçek tohumu hasatının sonuna yaklaşılıyor. Pazartesi günü Trakya Birlik ayçiçek ve ham yağ “satış”
fiyatları açıkladı. Birliğin piyasayı regüle etme görevi çerçevesinde açıklanan fiyatlar çiçek için 810 YTL,
ham yağ için 2.050 YTL olurken piyasada çiçek fiyatları beklendiği gibi hemen 780-800 YTL aralığına,
ham yağ ise 1.900 YTL civarlarına yerleşti, küspe ise 3-4 günde 40 YTL kadar arttı. Bu, son açıklama
yerli mahsülü korumaya yönelik üçüncü piyasa müdahalesi olmuş oldu. Bilindiği gibi geçen ay sonunda
Trakya Birlik önce 765 YTL alım avans fiyatı açıklamış ardından da gümrüklerde ayçiçek ve ham
ayçiçek yağına “referans” fiyat uygulaması adı altında gümrük fonları işleme konmuştu. Kısa vadede
beklenen etkiyi gösteren bu müdahelelerin orta vadede düşen Karadeniz menşeli ayçiçek tohumu ve
ham yağı karşısında etkisiz kalacağı görüşündeyiz. Çukurova’da mısır hasatı sürerken Ege’de de hasat
başladı. Đşittiğimiz ilk fiyatlar 400 YTL civarında.
Bugün gördüğümüz endikatif fiyatlar:
12.5 protein ekmeklik buğday - CIF Marmara $308,13.5 protein ekmeklik buğday – CIF Marmara $316,Ayçiçek tohumu – Trakya teslim 785 YTL – Konya teslim 775 YTL
G. Amerika Soya fasülyesi – CIF TR $535,28 protein Ayçiçek küspesi – Trakya teslim 200 YTL
Ayçiçek tohumu - CIF Marmara US$ 428,Kanola tohumu - CIF Marmara US$ 510,Ham Ayçiçek Yağı - CIF Marmara US$ 1.030,Ham Ayçiçek Yağı - Trakya/Đç Anadolu teslim – 1.900 YTL
Ham Kanola Yağı - Trakya/Ege teslim – US$1.350,Agripro Ltd.