docSesli Bir Yazı BOYACI KUŞ En Büyük Organımız
download 
Şikayet Transkript
Sesli Bir Yazı BOYACI KUŞ En Büyük Organımız
OCAK 2009 Aylık Aile, Çocuk ve Kültür Dergisi YIL: 14, SAYI: 131 FİYATI: 1,50 lv. ISSN 1310-6422 BİLİM-FEN: Sesli Bir Yazı HAYVANLAR ALEMİ: BOYACI KUŞ SAĞLIK: En Büyük Organımız HAYATIN İÇİNDEN: Hamal Януари 2008 1 İçindekiler OCAK 2009 Ay lık Ai ve Kü le , Ço cu k ltü r De rg is i YIL: 14, SAYI: 131 FİYATI: 1,5 ISSN 131 0 lv. 0-6422 BİLİM-FEN : Sesli Bir Yazı HAYVAN LAR ALEM İ: BOYACI SAĞLIK KUŞ : En Büyü Organımk ız HAYATIN İÇİ NDEN: Hamal На кор ицата: Алейна Януари 2008 Айдога 1 н Джам баз Издава: „A-PRESS“ OOD 2 Ocak 2008 Ocak 2009, Sayı: 131 Януари 2009, брой: 131 4 6 10 12 14 16 18 24 28 30 32 36 38 40 43 Bir Kere Yazmak... Да си записваме... Sesli Bir Yazı Една озвучена статия Boyacı KUŞ Птицата бояджия Dost Приятел Ne, Niçin, Nasıl? Какво, защо, как? En Büyük Organımız Най-големият ни орган Hamal Хамал Annemizin Köşesi За майките Renkler Koleksiyonu Колекция от багри Sizden Gelenler Вашите отзиви Kadriye Latifova Кадрие Лятифова Genç Ressamlar Млади художници Mizah Хумор Otomobil Dünyası Автомобилен свят Bulmaca Кръстословица GENEL YAYIN MÜDÜRÜ Главен редактор YAYIN KURULU Издателски колектив Samir HATİPOĞLU [email protected] Niyazi KÜÇÜK Şevki ŞEN Seycan KARANİ Menevsiye BİLAL Emre ADEM YAYIN EDİTÖRÜ GÖRSEL YÖNETMEN Отговорен редактор и Графично оформление Nihat DAVUT [email protected] Editör’den Yepyeni bir yıl, yepyeni bir başlangıç sevgili dostlar… Açılan bu yeni ‘beyaz sayfa’da yepyeni bir Ümit’le huzurlarınıza gelmek istedik. Derginiz artık her ay sabırsızlıkla onu bekleyen meraklı gözlere yeni çehresiyle bağrını açacak. Bütün yeniliklere rağmen, değiştirmediğimiz ve değiştirmek istemediğimiz bir şey var. O da bizi biz yapan, derginizi gönül dilinin dergisi yapan özelliklerimiz. Bunu daha ilk satırları okurken farkedeceğinize inanıyoruz. Bu yeni sayımızda sizin için seçtiğimiz hikayecikte de belki bir yönüyle bu anlam gizli. Bir tasvsiye veya bir ibret niteliğindeki bu hikayecik Paulo Coelho’nun Şeytan ve Genç Kadın romanından bir alıntı. Biz iyi olma ölçümüzü siz, okuyucularımızın güven, beğeni ve dostlukları olarak algılıyoruz. Her zaman iyi olarak kalabilmek ümidiyle… Leonardo da Vinci ‘Son Aksam Yemeği’ isimli resmini yapmayı düşündüğünde büyük bir güçlükle karşılaştı... İyi’yi İsa’nın bedeninde, Kötü’yü de İsa’nın arkadaşı olan ve son akşam yemeğinde ona ihanet etmeye karar veren Yahuda’nın bedeninde tasvir etmek zorundaydı... Resmi yarım bırakarak bu iki kişiye model olarak kullanabileceği birilerini aramaya başladı. Bir gün bir koronun verdiği konser sırasında, korodakilerden birinin İsa tasvirine çok uyduğunu fark etti. Onu poz vermesi için atölyesine davet etti, sayısız taslak ve eskiz çizdi. Aradan 3 yıl geçti. ‘Son Akşam Yemeği’ neredeyse tamamlanmıştı, ancak Leonardo da Vinci henüz Yahuda için kullanacağı modeli bulamamıştı.... Leonardo’nun çalıştığı kilisenin kardinali, resmi bir an önce bitirmesi için ressamı sıkıştırmaya başladı. Günlerce aradıktan sonra Leonardo vaktinden önce yaşlanmış genç bir adam buldu. Paçavralar içindeki bu adam sarhoşluktan kendinden geçmiş bir durumda kaldırım kenarına yığılmıştı. Leonardo yardımcılarına adamı güçlükle de olsa kiliseye taşımalarını söyledi çünkü artık taslak çizecek zamanı kalmamıştı. Kiliseye varınca yardımcılar adamı ayağa diktiler. Zavallı, başına gelenleri anlamamıştı. Leonardo adamın yüzünde görülen inançsızlığı, günahı, bencilliği resme geçiriyordu... Leonardo işini bitirdiğinde, o zamana kadar sarhoşluğun etkisinden kurtulmuş olan berduş gözlerini açtı ve bu harika duvar resmini gördü. Şaşkınlık ve hüzün dolu bir sesle şöyle dedi: ‘Ben bu resmi daha önce gördüm... ‘ ‘Ne zaman?’ diye sordu Leonardo da Vinci, o da şaşırmıştı. ‘Üç yıl önce’ dedi adam. ‘Elimde avucumda olanı kaybetmeden önce. O sıralarda bir koroda şarkı söylüyordum, pek çok hayalim vardı, bir ressam beni İsa’nın yüzü için modellik yapmak üzere davet etmişti...’ BÜROLAR / ОФИСИ Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53 Şumen/Шумен: 054 / 830 693 Varna/Варна: 052 / 612 634 Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58 Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67 Ruse/Русе: 082 / 87 55 32 Burgas/Бургас: 0878 528 624 Smolyan/Смолян: 0878 528 627 www.umitdergisi.com e-mail: [email protected] ABONE / АБОНАМЕНТ 12 месеца: 18,00 лв. 6 месеца: 9,00 лв., 3 месеца: 4,50 лв. ABONE VE DAĞITIM BULGARİSTAN POSTASI PK No: 1940 Абонамент и разпространение БЪЛГАРСКИ ПОЩИ ПК No: 1940 Скъпи приятели, пред прага сме на една нова година и ново начало за нас… И с отворената нова „бяла страница” пожелахме да бъдем с вас, с един обновен Юмит. Ще очаквате с нетърпение вашето списание в обновения му вид всеки месец. И въпреки всички промени има едно нещо, което не желаем и няма да променим. И това е нашата същност, списанието ни да бъде езикът на душата ни. Вярваме, че това ще бъде забелязано от вас още докато четете първите редове. А може би и в разказа, който избрахме се крие това значение. Този разказ е една препоръка или поучителна случка и е взета от романа на Паолу Коелю „Дяволът и младата жена”. Нашата мярка да бъдем добри сте вие, вашето доверие, оценките и приятелството ви. С надеждата да останем винаги добри… „Когато Леонардо да Винчи реши да нарисува рисунката „Последната вечеря” се сблъска с голяма трудност. Трябваше да въплъти в тялото на Иса (Исус) добротата, а приятеля му Йехуда, които го предаде на последната вечеря, трябваше да символизира злото. Остави рисунката наполовина и тръгна да търси два образа, които да използва като модел. Един ден по време на концерт, забеляза, че един от участниците в хора, прилича на Иса. Покани го да му позира в ателието му. Нарисува безброй много модели и скици. Изминаха три години. „Последната вечеря” беше почти готова, но Леонардо не успяваше да открие модел подобаващ на Йехуда. Кардиналът на църквата, към която работеше Леонардо започна да го притиска по-бързо да завърши рисунката. След толкова дълго търсене Леонардо намери един младеж, който приличаше на старец. Човекът беше мъртво пиян и лежеше безпомощно до една стена. Леонардо помоли помощниците си да отнесат човека в църквата, защото не му оставаше много време да завърши творбата си. Когато пристигнаха в църквата изправиха човека на крака. Горкият не разбираше какво му се случва. Леонардо предаваше от лицето на човека безверието, греха и егоизма в рисунката си… Когато Леонардо приключи, човекът се посъвзе, отвори очи и видя прекрасното творение. С учудване и съжаление каза: - Виждал съм тази рисунка и преди! - Кога? – учуди се Леонардо. - Преди три години, каза мъжът. Преди да загубя всичко в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…” Dergiye gönderilen eserler iade edilmez. Yayınlanan yazı ve şiirler kaynak gösterilerek yayınlanabilir. Yazılarda gerekli görülen düzeltmeler yapılır. Yazıların sorumluluğu yazara aittir. Получени материали не се връщат. Всички материали се публикуват с посочен източник. Материалите се редактират по необходимост. Отговорност за материала носи авторът. Adres: Sofya 1202, ul. “Timok” No: 2, Tel/Faks: 02-832 31 11 Януари 31 11 Адрес: София 1202, ул. “Тимок” № 2, тел./факс: 02-832 2008 3 NOT: Dergide yer alan tercümeler, harfiyyen olmayıp mana olarak verilmiştir. Bir Kere Yпиaсвzmамaеk...... Да си за Hatice EROĞLU Merhaba arkadaşlar, Başarılı olmak için çalışmak gerektiğini hepimiz biliriz. Verimli çalışma bizi hedeflerimize ulaştırır. Daha önceki yazılarımızda ders çalışma ortamı ve şekli üzerinde durmuştuk. Başarıyı arttırmada en önemli etkenlerden biri de dersi derste öğrenmektir. Verimli ders dinlemeyi biliyor musunuz? Dersin ne kadarını anlıyorsunuz? Aktif dinleyici misiniz? Şimdi size bazı cümleler sıralayacağım. Hepsine ‘Evet’ diyebiliyorsanız, iyi bir dinleyicisiniz demektir. * Ders sırasında başka şeylerle meşgul olmam. * Anlamadığım yeri öğretmenime sorarım. * Tahtaya yazılan bilgileri ve problem çözümlerini dikkatli bir biçimde defterime geçirir ve kontrol ederim. * Öğretmenim dersi anlatırken üzerinde durduğu noktaları ve sınıfa yönelttiği soruları not ederim ve sonra çalışırım. 4 Ocak 2008 Здравейте, приятели, Всички знаем, че за да имаме успех, трябва да се трудим. Ефективната работа ни доближава до поставената цел. В предишните ни броеве писахме за подходящата работна среда. Важно условие за постигане на добър успех в училище, е да си научим урока още в час. Знаете ли как да слушате новия урок, така че да го разберете и научите още в час? В каква степен разбирате новия урок? Активни слушатели ли сте? Сега ще ви посоча няколко условия за това. Ако отговаряте на всички тях, това означава, че сте добри слушатели. * Да не се занимавам с други неща в часа, освен да слушам урока. * Да питам учителя за това, което не съм разбрал. * Да си записвам старателно в тетрадката всичко, което е записано на дъската. * Да си записвам най-важното от това, което учителят обяснява, както и въпросите, които той задава в час, за да се подготвя за тях. * Да се готвя постоянно за всеки урок, защо* Derslere devamsızlık yapmam. Eğer zorunто новите уроци се основават на знанията, даlu olarak yapmışsam, o dersteki konuyu arkaдени в старите уроци. Ако нещо не съм успял да daşlarımdan mutlaka öğrenirim. Biliyorum ki разбера, да питам съучениците си и да попълня bir sonraki konunun öğrenilmesi bir önceki koпразнотите в моите знания. Ако на една сграда nuya bağlıdır. Tuğlalarından bazıları eksik olan липсват тухли, тя ще се срути, нали така! bina çökebilir. „Казаното отлита, написаното остава”, гласи ‘Âlim unutur, kalem unutmaz.’ demiş atalaедна латинска сентенция. Ако слушаме урока rımız. Dersi masal dinler gibi dinlersek, belli bir като приказка, след време ще го забравим. Ако süre sonra mutlaka unuturuz. Ama zihnimizin обаче си записваме, тогава наученото ще се преen büyük destekçisi olan kalemi gerektiği gibi върне в трайно знание. Ползата от воденето на записки е голяма. kullanırsak sırtımız yere gelmez. За да можем да запишем всичко, което слушаAnlatılanları not almanın faydası büyüktür. ме, е добре да използваме някои съкращения Anlatılanları kaçırmadan hızla not alabilmek като „напр.”, „т.н.”, „и др.” Може да приложим için, kendinize göre kısaltmalar yapabilirsiniz. и шифровано записване, като например изпис(Örn. - örneğin; old. - olduğundan; gibi) ваме само съгласните и пропускаме повечето Sesli harfleri yazmadan şifreli yazıyla not tuгласни букви. Ето един подобен пример: tabilirsiniz. İşte size bir örnek: „Едн нгрмтн чвк нслдл от бща си цнн ркпс. “Chl brne bbsndn mrs olrk el yzmsı, dğrli br Тй знсл ркпс на кнжр: ktp klr. Chl ktbı alp hmn ktpçya gdr v, - Тва изглжда е цнно. Взми го и ми дй при за нго, зщто клкто и да са млко, са по-цнни за мн - B iy br şye bnzyr. Bnu al v krşlğda bna pra vr. от тзи кнга. Çnk, az d ols pra,bnm işme ktptn dh çk yrr, dr. Не всчки знят цннстта на нки нща. Ако нщо Hrşyn kymti hr yrde blnmz. Kymlti br şy, yrni цнно не нмри мстто си, ще се пгби.” blmzsa hba olr.” Тези записки отговарят на следното съдърAçılımı: жание: “Cahil birine babasından miras olarak el yaz„Един неграмотен човек наследил от баща си ması, değerli bir kitap kalır. Cahil kitabı alıp heценен ръкопис. Той занесъл ръкописа на книmen kitapçıya gider ve: жар: - Bu iyi bir şeye benziyor. Bunu al ve karşı- Това изглежда е ценно. Вземи го и ми дай lığında bana para пари за него, защото колкото и да са ver. малко, са по-ценни Çünkü az da olsa за мен от тази книpara benim işime га. kitaptan daha çok Не всички знаят yarar, der. ценността на някои Her şeyin kıy‘Âlim unutur, kalem unutнеща. Ако нещо meti her yerde biценно не намери maz.’ demiş atalarımız. linmez. Kıymetli i gib мястото си, ще се Dersi masal dinler bir şey yerini bulпогуби.” re dinlersek, belli bir sü Когато се върнеmazsa heba olur.” те вкъщи, преглеsonra mutlaka unuturuz. Eve gidince bu дайте си записките notları gözden geAma zihnimizin en büyük и си ги препишете çirerek başka bir destekçisi olan kalemi на чисто и без съdeftere geçirin. кращения. По този gerektiği gibi kullanırsak Böylece öğrendikначин ще прегово. ez sırtımız yere gelm lerinizi tekrar etрите чутото в час. miş olursunuz. YaПреговарянето чрез zarak tekrar etmek, записване е най-доbilgilerin hafızaya брият начин да запомните наученото. yerleşmesini koЕдин път записване laylaştırır. Bir kere е като три пъти проyazmak, üç kere читане! okumaya bedeldir. Януари 2008 5 Sesli Bir Yazı Една озвучена статия Що е звук? Шумът на листата когато духа вятър, щурецът, водопадът, флейтата ней, призивът за молитва езан... Линейката, самолетът, гръмотевицата, експлозиите... Що е звук? Енергията, която образуват механичните трептения, издавани от определен източник, наричаме звук. Механичните трептения достигат до мозъка ни чрез слуха и се обработват от него. Източникът, слуховият ни апарат и мозъкът ни... Ако в един от трите обекта е налице проблем, това означава, че за нас звукът не съществува. Как се предава звукът? Nedir Ses? Rüzgârda yaprakların hışırtısı, cırcır böceği, şelaleden akan su, ney, ezan… Ambulans, uçak, gök gürültüsü, patlamalar… Peki, nedir ses? Herhangi bir kaynaktan çıkan titreşimlerin meydana getirdiği enerjiye ses diyoruz. Titreşirler kulağımız vasıtasıyla beynimize ulaştırılır ve beynimiz tarafından anlamlandırılır. Kaynak, kulağımız ve beynimiz… Bu üçünden birinde problem varsa bizim için ses yok demektir. Ses Nasıl İletilir? Ses gaz, sıvı ve katı ortamlarda iletilebilir. İletim maddenin yapısında bulunan taneciklerin bir sonrakini titreştirmesiyle iletilir. Ses katılarda daha iyi iletilir. Bunun sebebi katı maddelerin moleküllerinin birbirlerine daha yakın olmasıdır. Hava, ses için iyi bir iletken değildir. Ses havada bir saniyede yalnızca 340 metre yol alır. Sesten iki kat daha hızlı giden uçaklar vardır. Bu da bize bir ses kaynağından 6 Ocak 2008 Звукът може да се предава през газове, течности и твърди тела. Предаването на звука се осъществява, като частиците в структурата на дадена материя предизвикват трептенето на другите. Звукът се предава по-добре през твърдите тела. Причината за това е, че техните молекули са по-близо една до друга. Въздухът не е добър проводник на звук. Във въздуха звукът се движи със скорост само с 340 м/с. Има самолети, движещи се два пъти побързо от звука. Това ни кара да чуваме звуците, издавани от един източник, повече от веднъж. İnsan Sesi Nasıl Oluşur? Boğazımız solunum sonucunda akciğerlerimizden bıraktığımız havadan istendiğinde ses elde edilebilinecek şekilde yaratmıştır. Gırtlağımız üzerinde yaratılan ses telleri anlaşılabilir ses çıkarmak için gerekli ondan fazla organdan sadece biridir. Normal zamanlarda V şeklinde duran ses tellerimiz konuşma anında II şeklini alır. Akciğerimizden gelen hava bu II şeklindeki ses tellerimizin arasından geçerken onların titreşmesini sağlar. Meydana gelen sese dil, diş, ağız boşluğu, geniz, dudak gibi birçok organımızın devreye girmesiyle şekil verilir. Bu şekilde dünyada bir benzeri olmayan, yalnızca kendimize özel sesimiz meydana gelir. Ensar Karadeniz çıkan sesi birden fazla duyma imkânı sağlar. Uzay boşluğunda ses iletilmez. Bunun sonucu olarak da Güneş’te ve diğer yıldızlarda meydana gelen korkunç patlamaları duymayız. В космическия вакуум звукът не се разпространява. Затова не чуваме мощните изригвания на повърхността на Слънцето и на останалите звезди. Bulutlar Ne Kadar Yüksekte? Ако си мислите, че този въпрос няма връзка с темата ни, се лъжете. Фактът, че знаем, че звукът се движи с 340 м/с. във въздуха, ни улеснява много в практиката. Ако умножим звука, който достига до нас със светкавицата по време на гръмотевична буря по 340, ще получим на каква височина се намира от нас облакът. Така може да прогнозираме за колко време ще стигне до нас очакваната буря. Нека да поясним още този въпрос. Например очаква се да завали дъжд. Времето е облачно. В далечината най-напред забелязваме светкавицата. Започваме да броим: 1, 2, 3... (всяка секунда броим поредното число). Примерно след шест секунди чуваме гърмежа. На каква височина от нас се намира облакът? Отговорът е много лесен: умножаваме 6 х 340. Отговорът е 2 040 м. Bunun konumuzla ne ilgisi var diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Sesin havada saniyede 340 metre gittiğini bilmemiz pratikte bize birçok kolaylık sağlar. Gök gürültülü havalarda şimşek çakmasıyla sesin kulağımıza gelmesi arasında geçen süreyi 340 ile çarparsak bulutun bizden ne kadar uzakta olduğunu dolayısıyla beklenen bir fırtınanın bize ne kadar zamanda ulaşabileceğini bulabiliriz. Konuyu biraz daha açalım. Bir yağmur öncesi... Hava bulutlu. Uzakta önce şimşeği görüyoruz. Saymaya başlıyoruz. 1,2,3… ( Her saniyede bir sayı söylüyoruz.) Diyelim ki 6 saniye sonra gök gürültüsü kulağımıza geldi. Acaba bulut bizden ne kadar uzakta? Çok kolay: 6 ile 340’ı çarpıyoruz. Cevap: 6x340= 2.040 metre uzakta. Bu Ses de Nerden Geliyor? Gözümüz kapalı da olsa sesin sağımızdan mı solumuzdan mı, arkamızdan mı yoksa önümüzden mi geldiğini anlarız. İyi de beynimiz sesin nereden geldiğine nasıl karar veriyor? Ses, havada saniyede yaklaşık 340 metre yol alır. Ses kaynağı iki kulağa da aynı mesafede değilse kulaklarımıza farklı zamanlarda ulaşır. Bu fark saniyenin 600 milyonda biri kadardır. En gelişmiş hesap makinelerinin bile hesap edemeyeceği bu farkı beynimiz hesap eder ve sesin geldiği yönü belirler. Beynimizin bu özelliği mükemmel yaradılışın sayısız örneklerinden sadece biridir. На каква височина са облаците? Откъде идва звукът? Дори със затворени очи, ние разбираме откъде идва звукът – дали отляво или отдясно, отзад или отпред. Добре, но как мозъкът ни решава откъде идва звукът? Звукът се движи с 340 м/с. във въздуха. Ако източникът на звук не е на еднакво разстояние и от двата ни слухови органа, той достига до нас по различно време. Тази разлика е около 1 на 600 милиона от секундата. Тази разлика, която не може да бъде изчислена дори от най-усъвършенстваните сметачни машини, се изчислява от нашия мозък и той определя посоката, от която идва звукът. Тази способност на мозъка ни е само едно от многобройните доказателствата за съвършенството на човешкото сътворение. Как се образува човешкият глас? Човешкият гръклян (гласните струни) е създаден така, че при необходимост да произвежда звук от въздушната струя, която попада в белите дробове в процеса на дишане. Гласните струни, разположени в гръкляна, са само един от над десетте органи, необходими за произвеждането на разбираем звук. При нормално положение гласните струни са във V-образна форма, а когато човек говори, те придобиват формата ІІ. Въздушната струя, която идва от белите дробове минава през гласните струни и ги кара да трептят. Произведеният звук получава завършен вид с участието на езика, зъбите, устната кухина, носната кухина, устните. Така се образува характерният само за нас глас, който е неповторим. Януари 2008 7 Ne Kadarını Duyuyoruz? Кои звуци чуваме? İnsan kulağı sadece 2.000 ile 20.000 frekansları arasındaki sesleri duyabilir. Bir başka anlatımla 2.000’den küçük veya 20.000’den büyük sesleri duyamaz. ‘Keşke bütün sesleri duyma kabiliyeti verilmiş olsaydı.” diye aklınızdan geçiyorsa bence bir daha düşünün. Yaprakların arasında yürüyen bir karıncanın ayak seslerini duymak veya Güneş’te meydana gelen patlama seslerini duymak bize ilginç gelebilir. Ama inan bu hiç de sandığınız kadar eğlenceli olmayacaktır. Yorulduğumuzda sessiz bir ortam ararız. Bu zihnimizin dinlemesi için çok gereklidir. Dinleneceğimiz yer bazen odamız bazen de kırda bir ağacın altı olabilir. Uzaydan veya yeraltından gelen şiddetli sesleri hatta etrafımızda dolaşan böceklerin bile çıkardıkları sesleri duyarak ne zihnimizi ne kadar dinlendirebiliriz. Yüce Yaratıcı’nın kulağımızı bazı sesleri duyamayacağımız şekilde yaratması da ne kadar büyük nimet değil mi? Интервалът на честотите, които човешкото ухо може да възприеме е между 2,000 и 20 000. С други думи, ухото не може да чува звуци с честота по-малка от 2,000 и по-голяма от 20 000. Ако през ума ви минава мисълта: „Дано да имах способността да чувам всички звуци”, смятам, че трябва да помислите още веднъж. На нас може да ни се струва интересно да чуваме шума, който издава някоя мравка сред листата или слънчевите експлозии. Но повярвайте това няма да е толкова забавно, както си мислите. Когато се изморим, търсим тиха среда. Това е много необходимо, за да отпочине мозъкът ни. Понякога няма място където да си отпочинем, а в други случаи това става под някое дърво на полето. Доколко е възможно мозъкът ни да отпочине, ако чуваме мощните звуци, идващи от космоса или под земята, дори и шума, който изкарват насекомите около нас. Не е ли голяма благодат за нас, че Всевишния Създател е сътворил ушите ни така, че да не възприемат някои звуци? Ölçelim Да измерим Bilim adamları ilmî araştırmalarda kullanmak üzere birçok alet geliştirmiştir. Rüzgârın hızını, havadaki basıncı, bir kablodan geçen elektrik akımı miktarını hatta depremin şiddetini ölçen aletler geliştirilmiştir. Sesin şiddetini de ölçen aletler vardır. Sesin şiddeti desibel türünden belirlenir. Учените са изработили редица уреди, за да ги използват в научните изследвания. Направени са уреди за измерване на скоростта на вятъра, атмосферното налягане, електрическия ток, който минава през проводника, дори за измерване силата на земетресението. Има уреди и за измерване на звука. Той се измерва в децибели. Gerçekten Herkesin Sesleri Birbirinden Farklı mı? Различават ли се наистина човешките гласове? Arkamızdan seslenen bir arkadaşımızın, telefonda görüştüğümüz tanıdığımızın sesini yüzünü görmesek de tanırız. Evet, gerçekten de şu an dünyada yaşayan altı milyardan fazla insanın hatta geçmişte yaşamış onca insanın hiçbirinin sesi bir birinin aynı değildir. Tıpkı parmak uçlarımızdaki çizgilerin, yüzümüzün şeklinin, gözbebeğimizin, ağız içi hücrelerimizde olduğu gibi bütün insanların sesleri de birbirinden faklıdır. Bu da Yüce Allah’ın her birimizi özel olarak yarattığının delilidir. Ние разпознаваме по гласа приятеля ни, намиращ се зад нас, който ни вика, както и познатия човек, с когото разговаряме по телефона, въпреки че не виждаме лицата им. Да, в действителност гласовете на над шест милиарда души, живеещи на планетата, дори и гласовете на живелите преди нас толкова много хора, не са еднакви. Гласовете на всички хора са различни точно както пръстовите ни отпечатъци, формата на лицето ни, клетките в устната ни кухина. Това е довод, че Всевишния е сътворил всички хора с отделна индивидуалност. Müzikmi Gürültü Mü? Музика или шум? İnsan duyabileceği en küçük ses 0 db (desibel) şiddetinde kabul edilir. Fısıltı 30 db, bulaşık makinesi sesi 60 db, yoğun trafik 70 db, çöp kamyonu 100 db, elektrikli testere ise 110 db şiddetinde ses çıkarır. Bir rock konserinde çıkan sesin şiddetinin 110 db şiddetinde olduğunu biliyor muydunuz? O zaman istediğimiz şeyin müzik mi gürültü mü tercih edeceğimize karar vermeliyiz. Приема се, че най-малката звукова честота, която човек може да чуе, е 0 децибела (dB). При шепот се произвежда звук 30 dB, съдомиялната машина изкарва звук 60 dB, при задръстено движение шумът е 70 dB, шумът на камиона за смет е 100 dB, а на резачката – 110 dB. Знаете ли, че шумът по време на рок концерт е равен на 110 dB? Тогава трябва да решим дали онова, което предпочитаме да слушаме е музика или шум. 8 Ocak 2008 VELİLER TOPLANTILARINDA YENİ ÇEHRE НОВ ОБЛИК НА РОДИТЕЛСКИТЕ СРЕЩИ Veselina Köyü, İvan Vazov İlköğretim Okulu’nun birinci ve üçüncü sınıf öğrencilerinin sınıf öğretmeni olarak geçen ay olağan veliler toplantısını eğlence partisi şeklinde düzenledim. Bu veliler partisinin adını da “Tebessüm” koyduk. Etkinlik kapsamında her veli tebessümle ilgili bir cümle okudu. Bu da gereken atmosferin oluşmasında yardımcı oldu. Sınıf öğretmeni tarafından velilere ‘Veliler için okul’ konulu bir sunum yapıldı. Anne babalar, bir çocuğun ne zaman başarısız ve ne zaman mutlu büyüdüğü hakkında bilgi sahibi oldular. Birinci sınıf öğrencisi İsmail’in annesi ‘Bir annenin dünyaya mektubu’ yazısını okudu. Veliler arasından seçilen on annemiz de ‘Her çocuğun bize öğretebileceği 10 şey’i sundu. Eğlence kısmı da vardı tabii. İkram, eğlenceli sorular, hediyeli bilmeceler, dans gösterileri vs. Etkinliğin düzenlenmesinde her iki sınıf velileri bizzat rol aldı. Bu vesileyle onlara olan şükranlarımı da arz etmek istiyorum. Galina İvanova - Loznitsa Миналия месец проведох поредната родителска среща, под формата на парти, с родителите на първи и трети клас от ОУ „ Иван Вазов” с. Веселина, общ. Лозница. Назовахме го родителско парти „Усмивка”. На него всеки родител прочете изречение за усмивката.Така настроението беше добито. Класният ръководител им представи презентация „Училище за родители”. Родителите се информираха кога едно дете расте като неудачник и кога расте щастливо. Майката на Исмаил от първи клас прочете „Писмо на една майка до целия свят.” Десет майки поднесоха информация към останалите за „10 неща, на които може да ни научи всяко дете.” Не липсваше и развлекателната част. Имаше почерпка, шеговити въпроси и задачки ,с наградки разбира се, и танци. Така родителите си тръгнаха образовани и разтоварени от сивото ни ежедневие. За подготовката на партито допринесоха и родителските активи на двата класа, на които изказвам сърдечни благодарности. Януари 2008 9 Boyacı KUŞ Птицата бояджия Abdullah ARAZ C anlılar dünyasında birbirinden ilginç hayvanlar vardır. Bu hayvanlar ve hayatları yakından incelendiğinde, onların sosyal bir varlık olduklarını, aile hayatlarının olduğunu, hatta birçok teknolojik gelişmenin hayvanlardan hareketle icat edildiğini ve geliştirildiğini görmekteyiz. Mesela yarasalardan hareketle radarlar, kurbağaların gözünden hareketle gözetleme kuleleri, yusufçuklardan hareketle helikopterler, kuşların yapısı incelenerek uçaklar, ahtapot ve mürekkep balıkları incelenerek de jet motorları yapılmıştır. Aslında çevremizde yaşayan canlılar bizim için birer ilham kaynağı ya da bizim teknolojide ilerleme kaydetmemizi sağlayacak örnekler olarak bize hizmet etmekteler. 10 Ocak 2008 В света на животните има какви ли не странни създания. Когато биват изследвани от близо, се установява, че те си имат свой социален живот, семейства, особености, които са вдъхновили човечеството за редица технологични постижения. Например радарите са вдъхновени от прилепите, обсерваториите са конструирани на принципа на очите на жабите, хеликоптерите наподобяват вид насекоми, самолетите имитират устройството на птиците, джетовете пък са вдъхновени от октоподите и други морски видове. Действително, светът на животните представлява за човека извор на вдъхновение, като ни предоставя редица примери, благодарение на които той развива своите технологии. Kiraz kuşu, yuvayı yaparken yere birbirine paralel iki sıra şeklinde ağaç çubukları saplar. Daha sonra yuvanın girişini ince çırpılarla örter. Yuvanın içini ise parlak renkli çiçek, tüy, inci ve düğmelerle süsler. Kuş, yuvasının içini donattıktan sonra, duvarlarını da süsler, güzelleştirir. Ne mi yapar? Boyar. Boyayı nereden bulur peki? Yuvayı Erkek Kuş Yapar Гнездото се свива от мъжките птици İşte çevremizdeki ilginç hayvanlardan birisi de kiraz kuşudur. Bu kuş enteresan bir şekilde yuva yapar. Aslında kuşun yuvasını ilginç bir şekilde yapması kadar yapma amacı da hayret uyandırıcıdır. Kiraz kuşu, yuvayı yaparken yere birbirine paralel iki sıra şeklinde ağaç çubukları saplar. Daha sonra yuvanın girişini ince çırpılarla örter. Yuvanın içini ise parlak renkli çiçek, tüy, inci ve düğmelerle süsler. Kuş, yuvasının içini donattıktan sonra, duvarlarını da süsler, güzelleştirir. Ne mi yapar? Boyar. Boyayı nereden bulur peki? Едно от интересните създания в света на животните е птицата овесарка. Тя свива гнездо по много любопитен начин. Също толкова любопитна е и целта на това гнездо. Когато птицата овесарка свива гнездо, тя забива първо в земята клечки в две успоредни една на друга редици. После покрива входа на гнездото с тънки клечки. Вътрешността на гнездото тя буквално украсява с цветя, пера, перли и копчета в най-различни багри. След като приключи с вътрешната украса на гнездото си, птицата овесарка се заема с украсата на външните стени. Какво ли прави? Ами боядисва ги! А откъде намира боята? Kimyager Kuş Kiraz kuşu, kendi türünün kimyageridir âdeta. O kendi boyasını kendi üretecek kabiliyette yaratılmıştır. Bir kuş ve boya üretimi, acaba nasıl olur? Ben söyleyeyim, kiraz kuşu boya için meyvelerden yararlanır. Kuş, bu işe uygun olan meyveleri toplar, daha sonra bu meyveleri duvara sürterek yuvasını boyamış olur. Nasıl ama... Птица химик Птицата е професионален химик. Тя сама си прави боята. Но как става това, ще попитате. Нека ви обясня: тя забърква боите си, като за целта използва плодове. Събира подходящите плодове, после ги трие по стените на гнездото и така ги боядисва. Но само как ги боядисва... Kuşa Bu Şekilde Yuva Yapmayı Kim Öğretti? Кой е научил тази птица така да гради своя дом? Eğer kuş boya yapmayı anne babasından öğrendi ise, onlara kim öğretti? Hem bu kuş meyvelerin sıkılarak boya gibi kullanılacağını nasıl akıl etti acaba? Bütün bunları kiraz kuşu kendi aklıyla, bilgi ve becerisiyle yapıyor olabilir mi sizce? Ако, да речем, се е научила да боядисва от своите родители, как те тогава са се научили? Как се е сетила да използва плодове, за да оцвети дома си? Нима е възможно според вас сама да се досети за това? Януари 2008 11 Dost Mustafa Necati BURSALI “Seherlerde kuş olurum, Kâh düz, kâh yokuş olurum, Sana yüz tutmuş olurum, Çağırırım, ey dost seni!” Dost, güvendiğimiz dağ. Dost, arkasından gideceğimiz kişi. Dost, sırrımızı paylaştığımız, dertlerimizle dertlenip sevincimizle sevinen yoldaş. Dost, kapanmayan kapı. Dost, terk etmeyi, sözlüğünden silen yürek. Dost, kara günde iyi günde yanı başımızda hissettiğimiz nefes. Dost, eriyen yalnızlığımız. Dost, başka bir şeydir işte. Olmadığında huzursuz olduğumuz, yolumuzu kaybettiğimiz bir şey. Onunla çıkarız yola. Onunla eriteceğimize inanırız dağı. Onunla ışık tutarız karanlığa. Onunla düşe kalka yürürüz hayatı. Dostu, insana ışıktır, aşktır, azimdir, cesarettir. Dost, aynadır. Onda yansırız ve onunla biliniriz. Dostumuza bakıp bizi tanırlar. Dostumuz gerçekse iyi günde kara günde hep yanımızdadır ve onunla dururuz ayakta. Dostsuz kalmak, yalnız kalmak, kalakalmaktır. Tutunacak dalsız, güvenilecek dağsız olmaktır. Dostsuz kalırsak, çiçeklenir mi bahçemiz, günlerimiz mavi olur mu o zaman… Küflenmez mi kapımızın zili. Yalnız kalınca, dosttan ırayınca kararmaz mı kalbimiz. Boş bulunan yanlarımıza şeytan ortak olmaz mı? Bir de şu ölçü. Ölçülerin en güzellerinden birisi: “Dostunu severken ölçülü sev, günün birinde düşmanın olabilir. Düşmanına da buğzunu ölçülü yap, günün birinde dostun olabilir.” 12 Ocak 2008 Приятел “Ще се превърна в птица волна, В поле широко или в канара, Ще те повикам, доброволно, Друже, да последваш моя път!” Другар ни е планината, на която разчитаме. Другар ни е този, когото бихме последвали. Другар ни е спътникът, с когото споделяме тайните си, грижите си и радостта си. Другар ни е вратата, която стои отворена за нас. Другар ни е сърцето, което е изтрило от своя речник думата „напускам”. Другар ни е дъхът, който усещаме неотлъчно до нас и в хубави и в лоши дни. Другар ни е топящата ни се самота. Другар е нещо коренно различно. Когато го няма, сме неспокойни, в безпътица. С него намираме вярната посока. С него сме убедени, че ще покорим върховете. С него осветяваме пътя в тъмнината. С него извървяваме житейския си път, падайки и изправяйки се пак. Другарят е светлина, обич, щедрост и смелост за човека. Другарят е огледало. В него виждаме нашето отражение и чрез него се опознаваме. Чрез другаря разбират какъв си ти. Ако другарят ни е истински, той е редом до нас и в хубаво, и в лошо, и с негова помощ стоим на крака. Без другар да си, значи да си сам, самотен. Да си без клон, за който да се хванеш, да си в гора, в която не смееш да тръгнеш. Ако останем без другар, нима ще разцъфне градината ни, нима ще са весели дните ни? Нима няма да ръждяса звънецът на входната врата? Когато сме сами, нима не се спуска тъмнина в сърцето ни? Когато в душите ни е празно, нима демонът не ни обсебва? Ето и една мярка, една от най-хубавите: „Когато обичаш другаря си, обичай го с мярка, защото един ден може да ти стане враг. И врага си умерено мрази, защото един ден може да ти стане приятел.” Януари 2008 13 Dilek Özalp MÜHENDİS PORSUKLAR ЯЗОВЦИТЕ ИНЖЕНЕРИ Evet, evet yanlış duymadınız! Bırakın üniversiteyi, ilkokul mezunu bile olmayan bu porsuklar, ancak bir mühendisin yapabileceği mükemmellikteki yuvalarını, büyük bir hassasiyetle inşa ederler. Yuvalarının ısısını ve sağlamlılığını ise bilin bakalım nasıl sağlıyorlar? İnşaat malzemesi olarak kullandıkları toprak, kum ve humustan oluşmaktadır. Kum ve humusun seçilmesinin sebebi ise hem yuvalarının ısı dengesini sağlamak, hem de çökmesini engellemektir. Не, не сте се объркали! Язовците не само че нямат висше образование, ами и основно не са завършили дори, но пък градят своите бърлоги с прецизността, характерна само за инженерите. Познайте как язовците постигат здравина и топлина в своите бърлоги. За строителен материал те използват пръст, пясък и хумус. Причината да използват пясък и хумус е, че благодарение на тях от една страна бърлогата им става по-топла, а от друга, се възпрепятства нейното свличане в пръстта. ÜŞÜMEYEN BİTKİLER РАСТЕНИЯ, КОИТО НЕ ЗАМРЪЗВАТ Kardelen çiçekleri hep hayretimizi celp eder. Nasıl oluyor da o karın kışın ortasında canlılıklarını sürdürebiliyor, gelin gibi bembeyaz çiçekler açabiliyorlar. Japon bilim adamları soğuk iklim bitkilerini donmaktan koruyan bir kimyevî madde buldular: Kaempferol-7-O-glucoside. Rahmeti sonsuz tarafından bu canlılara bahşedilen bu kimyevî madde, soğuk havalarda bitkilerin donmasını engelliyor. Yaratılmış canlılardan ibretler alarak keşifler yapan bilim adamları, bazı maddelerin donmasını bu maddenin engelleyebileceğini düşünüyorlar. Всички ние се удивяваме на кокичетата. Как така поникват сред снежната пелена и разцъфват в бяло? Е, японските учени открили в тези растения химическа съставка, която ги предпазва от измръзване в студен климат. Тази съставка, която кокичетата притежават като божи дар, се нарича Kaempferol-7-O-glucoside. Благодарение на нея те не замръзват. Учените, които използват наблюденията си върху природните феномени, смятат, че могат да използват тази химическа съставка в някои материали, чието измръзване не е желателно. 14 Ocak 2008 OTURARAK SU İÇMEK ПИЙТЕ ВОДА СЕДНАЛИ! Midemizde bulunan asit, ağzımızdan giren mikroplara karşı bir çeşit savunma sistemidir. Ayakta içtiğimizde, içerisinde bakterileri de barındıran bir bardak su, doğrudan 12 parmak bağırsağımıza geçerken, oturarak içtiğimizde ise mide asidi ile karışmış ve mikropları önemli oranda ölmüş olur. Стомашните киселини представляват защитна система срещу микробите, които влизат в нашия организъм през устата ни. Когато пием на крак, съдържащата бактерии вода преминава директно в дванадесетопръстника, а ако пием седнали, водата се смесва първо със стомашните киселини и така голяма част от микробите в нея биват унищожени. SOĞUK İÇİNİZ ПИЙТЕ ИЗСТУДЕНО! Pek de sağlıklı olmayan gazlı içeceklerin üzerindeki bu ibareyi bilmeyenimiz yoktur. İyi de belki sıcak içmek istiyoruz! Eğer sıcak içmeyi göze almış olanlar varsa, bilmesi gereken bir şey var: Sıcaklık arttıkça içeceğin içerisindeki karbondioksit gazının çözünürlüğü azalıyor. Şekerli sudan pek farkı kalmayan gazlı içecek ise, gazlı olmaktan çıkıyor anlayacağınız. Всеки от нас е виждал този надпис върху етикетите на не дотам полезните газирани напитки. Ами ако искаме да пием тези напитки затоплени? Тези, които искат да пият затоплени газирани напитки, трябва да знаят, че при по-висока температура въглеродният двуокис в тези напитки се разгражда по-бавно. Следователно, при затопляне те стават по-малко газирани. BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? ЗНАЕТЕ ЛИ, ЧЕ: Aysberg adı verilen buz dağlarının altında, görünen kısmının 9 katı büyüklüğünde dev buz kütlelerinin gizli olduğunu Bir filin hamilelik süresinin 660 gün olduğunu, Bir örümcek türüne, düşmanlarından korunabilmek için top şeklini alarak saniyede 44 devirle 300 km hız yapma yeteneğinin verildiğini Karıncalara kendi cüsselerinin 50 katı ağırlığı, kaldırabilme yeteneğinin lütfedildiğini Скритата под водната повърхност част от айсберга е девет пъти по-голяма от видимата му част? Бременността на слониците продължава 660 дни? Един вид паяци се свиват на топка и с 44 оборота и скорост 300 км в секунда се предпазват от своите врагове? Мравките са способни да носят товар, който е 50 пъти по-тежък от собственото им тегло? Януари 2008 15 Dr. A. Sait ÇAL En Büyük Organımız Най-големият ни орган Derimiz, Güneş’ten gelen ışınlara karşı da ideal bir örtüdür. Güneş’in zararlı ışınlarına karşı hem örttüğü organları hem de kendini korur. Savunma sistemlerine rağmen yine de hasar gören hücreler olursa, ya onları ortadan kaldıracak ya da o hücrelerin DNA’sını tamir edebilecek yaratılıştadır. 16 Ocak 2008 “En büyük organımız hangisidir?” şeklinde bir soruyla karşılaşsak, çoğumuz önce iç organlarımızı gözden geçiririz. Her yerimizi saran kılıf, yani derimiz belki de en son gelir aklımıza. Aslında derimiz, vücudumuzda kapladığı yaklaşık 1.7 metre karelik alanla en büyük organımızdır. Bedenimize giydirilen bu harika elbise; bir yandan iç organlarımızı korurken, bir yandan da rengi ve kendine has dokusuyla en güzel şekilde görünmemizi sağlar. Birbirini tamamlayan üç tabakadan meydana gelmiş olan bu mükemmel örtünün, birçok önemli görevi vardır. ÇİFT YÖNLÜ BARİYER Diyebiliriz ki derimiz, vücudumuz için bir tür kalkandır. Tıpkı atmosferin Dünya’mızı çevreleyip koruması gibi derimiz de bedenimizi örter. Vücudumuzdaki suyun ve diğer bazı maddelerin dışarıya çıkmasını, bizim için zararlı olabilecek maddelerin de içeriye girmesini engelleyen çift yönlü bir bariyer gibidir. Bariyer fonksiyonlarının tamamını derinin üst tabakası yerine getirir. Mekanik zararları ve kurumayı engellemek, mikrop ve su girişine izin vermemek bu tabakanın görevleri arasındadır. Mikrop girişini engelleme işinde, yüzeyinde bulunan bazı maddeler de devrededir. Deri yüzeyindeki bu maddelerden biri olan “sebum” yeni doğmuş bebeklerin cildinde Ако ни попитат „Кой е най-големият ни орган?”, повечето от нас ще си помислят за някой от вътрешните ни органи. И може би най-накрая бихме се сетили за кожата ни, която покрива цялото ни тяло. Всъщност кожата ни е най-големият ни орган, чиято повърхност е близо 1,7 кв. м. Тази уникална дреха предпазва от една страна вътрешните ни органи, а от друга ни придава естетичен вид със своя цвят и особена структура. Кожата се състои от три пласта и тя има важни функции. ДВОЙНА БАРИЕРА Може да се каже, че кожата представлява своеобразен щит за тялото ни. Така както атмосферата обгражда Земята и я пази, така и кожата покрива цялото ни тяло и ни предпазва. Кожата възпрепятства течностите и някои други вещества да излязат от тялото ни, а също така пречи на други вредни за тялото ни вещества да влязат в него. Така тя представлява двойна бариера. Горният слой на кожата изпълнява тази важна защитна функция. Част от нейните задачи е да предпазва от механични повреди, изсъхване, навлизане на микроби и вода. Срещу микробите се борят и някои вещества, намиращи се в повърхностния слой на кожата. Едно от тези вещества, известно като „себум”, се намира в кожата на бебетата. Благодарение на това вещество бебешката кожа de yer alır. Bebeğin cildi yağlı görünüme sahip bu maddeyle kaplanmış ve bu yaratılış sayesinde henüz savunmasız olan vücuda mikrop girişi engellenmiştir. е мазна и бебешкият организъм е предпазен от атаката на микробите. MEKANİK TESİRLERE KARŞI YASTIK Кожата предпазва покритата от нея повърхност от механични влияния. Тя притежава от 10 до 50 % еластичност. При механичен натиск, оказаната енергия се разпръсква и поема от долните кожни слоеве. Освен това в кожата има рецептори, които изпращат сигнали до главния мозък за действия и влияния като опъване, допир, треперене, студено, топло, болка. Например, когато е студено, кожата ни се свива и така ограничава циркулацията на кръвта в нея. По този начин в тялото се задържа повече топлина. Когато ни е топло пък, циркулацията на кръв в кожата се увеличава, за да се отдели от тялото ни повече топлина. За постигане на температурен баланс помага и изпотяването. Благодарение на него от кожата ни се отделя 600 мл течност дневно. По цялата ни кожа, с изключение на клепачите и устните ни, има потни жлези. Kapladığı bölgeyi mekanik tesirlere karşı koruyan derimiz, %10-50 oranında çekilebilecek kadar da elastiktir. Sıkıştırılma şeklinde gelen basınçları kendi alt tabakalarında daha geniş alanlara dağıtır ve emilmesini sağlar. Gerilme, dokunma, titreşim, soğuk, sıcak ve ağrı duyusu gibi birçok farklı hissi tanımlayıp beyne iletme görevi de deriye verilmiştir. Meselâ derimiz soğuk ortamda, kasılarak içinden geçen kan miktarını azaltıp ısı kaybını önler. Sıcak ortamlarda ise serinlemeyi sağlamak için derideki kan akış hızı artırılır. Böylece vücudumuzun iç ısısı dengede tutulmuş olur. Isı dengesini sağlamada terleme mekanizması da katkı sağlar. Terleme yoluyla deri üzerinden günde ortalama 600 ml sıvı kaybedilir. Bu işlem dudaklarımız ve göz kapaklarımız dışında vücudumuzun her yerine konulmuş olan ter bezleri aracılığıyla yapılır. ЗАЩИТНА ВЪЗГЛАВНИЦА СРЕЩУ МЕХАНИЧНИ ВЛИЯНИЯ GÜNEŞİN ZARARLI IŞINLARINA ÖRTÜ ПРЕДПАЗНА ПЕЛЕНА ЗА ВРЕДНИТЕ СЛЪНЧЕВИ ЛЪЧИ Derimiz, Güneş’ten gelen ışınlara karşı da ideal bir örtüdür. Güneş’in zararlı ışınlarına karşı hem örttüğü organları hem de kendini korur. Savunma sistemlerine rağmen yine de hasar gören hücreler olursa, ya onları ortadan kaldıracak ya da o hücrelerin DNA’sını tamir edebilecek yaratılıştadır. Güneş’in fazla ve zararlı ışınlarına karşı koruma sağlayan derimiz, yeterli miktarını kullanarak da üzerinde D vitamini üretimini gerçekleştirir. Bu yönüyle bizler için çok hayatî olan bir olaya aracılık etmiş olur. Çünkü D vitamini, vücudumuzun kalsiyum dengesinde, kemiklerimizin gelişiminde çok önemli paya sahiptir ve diğer vitaminler gibi gıdalarla doğrudan vücuda alınamaz. Кожата ни предпазва идеално и от слънчевите лъчи. Тя предпазва от вредното им лъчение не само вътрешните органи, но и самата себе си. Въпреки това, ако има кожни клетки, които са пострадали от слънчевите лъчи, те се отделят от кожната повърхност или пък се променя ДНК-структурата им. За осъществяване на тази защитна функция, кожата ни използва и произвежда витамин Д. Благодарение на това кожата ни изпълнява жизнено важна за нас функция, защото витамин Д играе важна роля за достатъчното наличие на калций в организма ни, а оттук и за здравината на костната ни система. Трябва да се отбележи, че за разлика от другите витамини, витамин Д не може да се набави чрез консумираната от нас храна. ERKEN TEŞHİSTE YARDIMCI ПОМАГА В РАННАТА ДИАГНОСТИКА Bütün bu hassas görevlerinin yanında derimiz, dış görünümündeki değişikliklerle bazı iç hastalıklara dair sinyaller de vermektedir. Böylece bu hastalıkların erken teşhisi ve tedavisi mümkün olabilmektedir. Sınırlı bilgilerimiz çerçevesinde bazı özelliklerine değindiğimiz bu mükemmel organ, kim bilir keşfedilmeyi bekleyen daha ne sırlar saklamaktadır? Наред с всички изброени вече особености, промените в кожата свидетелстват и за проблеми и заболявания на вътрешните ни органи. Така тя помага за ранната диагностика на заболяванията и тяхното своевременно лечение. Това са ограничените ни засега познания за кожата ни и кой знае колко още очакващи своето разкриване тайни крие... Януари 2008 17 Hamal Хамал Hasan KOCA - Allahu Teâlâya oturduğum yerden bir ekmek ver, diye dua etmiştim. Ama hayırlısından ver dememiştim. İşte ona gülüyorum. Şimdi yemek ayağıma geliyor ama huzurlu bir şekilde, iştahla yiyemiyorum. Rabbimden zahmetli de olsa hayırlısını vermesini dilemeliydim. 18 Ocak 2008 Ş ehrin dar sokaklarının birinden bir hamal çıktı. Kısa boyuyla yüklerin altında ezilip gitmişti. Zorlanarak mendilini çıkardı. Kırışmış alnını silerken soluklandı. Mendilini cebine yerleştirirken çıkacağı yokuşa baktı. İlk adımın ardından var gücüyle tırmanmaya başladı yokuşu. Bir an önce eşyaları sahibine ulaştırmayı düşünüyordu. Yükleri teslim ettikten sonra bir ağacın gölgesine çekilip öğle yemeğini yiyecekti. Yokuşun yarısına kadar gelmişti ki güçten düştü, dizleri titrer gibi oldu. Bu sefer elinin tersiyle sildi alnına biriken terleri. Yorgunluğu da artınca iyice ezilip gitti. Bu ara yanından geçen zengin birini görünce dayanamayıp: “Hey Allah’ım bu nasıl iş? Kimilerine oturdukları yerden para veriyorsun; şu kulunaysa bir lokma ekmeği ne güçlüklerle veriyorsun, dedi ve iki adım daha atabildi. Sıcağın da etkisiyle duvar kenarına çöküverdi. Yükten kurtulan hamal kuş gibi hafiflemişti. Gölgeye oturup giden zengin adamın ardından bir süre baktı. Bu ara daha kolay para kazanabileceği başka işleri düşündü. “Allah’ım ne olur bana da oturduğum yerden karnımı doyuracak ekmeği kazanmayı nasip et.” diye dua etti. Duvar kenarında bir müddet dinlendikten sonra tekrar yola çıkacaktı ki bir gürültü koptu. Yan so- В една тясна градска уличка се появи един хамал. Нисък на ръст, той се превиваше под тежестта на товара. Трудно извади кърпичка. Обърса потта от челото си и трудно си пое въздух. Когато пъхна кърпичката си пак в джоба, погледна към баира, който трябваше да изкачи. Започна да се катери по него. Искаше час поскоро да закара товара на собственика. След като предаде товара, щеше да се оттегли под сянката на едно дърво, за да обядва. Но по средата на баира товарът му натежа, краката му започнаха да треперят. Този път изтри потта от челото си с опакото на дланта си. „Ох, боже, що за работа е това? На някои им даваш пари, без да мръднат пръст, а на мен след толкова много мъчения!”, каза си той и успя да направи още две крачки. Горещото време съвсем го съсипа и той се строполи до стената. Освободи се от товара и се почувства като волна птичка. Седна под една сянка и изгледа един минаващ покрай него богаташ. Помисли си как може да печели пари по полесен начин. „Боже, дай и на мен възможност да изкарвам пари тъй, както си седя!” помоли се той. След като си почина малко до стената, смяташе да стане и да продължи по баира, но чу силен шум. От пряката kaktan bir grup insan kavga ederek çıktı. Tekme tokat birbirleriyle kavga ederlerken hamal bu duruma dayanamadı.Bir anda ayağa kalkıp onları ayırmaya girişti. Bu pek de kolay olmadı. Hamal, kendini kavganın içinde buluverdi. Önce yüzüne bir yumruk indi ardından beline bir sopa. Hamal kan revan içinde kalmıştı. Yüzü gözü şişmiş, bir ayağı da aksıyordu. Olaya asayiş ekipleri el koymakta gecikmediler. Polisler kavga edenlerle birlikte hamalı da karakola götürüp kapadılar. Hamal, ne kadar ben suçsuzum dese de kimse inanmadı. Ona, “Mahkemeye çıkıncaya kadar burada kalacaksın.” dediler. Hamal çaresiz boyun eğdi bu karara. Suçsuz olduğu açığa çıkıncaya kadar karakolda hapis kalacaktı. Bir köşeye çekilip beklemeye başladı. Görevliler hamalın ayağına ekmek ve yemek getirdiler. Hamal getirilen yemeğe bakıp kaldı. O kadar aç olmasına rağmen ayağına gelen bu yemeği yemek istemiyordu. Birden gülmeye başladı. Yanındaki adam bu duruma şaşırıp kaldı. - Neden gülüyorsun? - Sorma, dedi hamal. Yaptığım bir dua yüzünden buraya düştüm. Yanlış dua yapmışım. Adam bu sözlerden bir şey anlamamıştı. Hamal devam etti. - Allahu Teâlâya oturduğum yerden bir ekmek ver, diye dua etmiştim. Ama hayırlısından ver dememiştim. İşte ona gülüyorum. Şimdi yemek ayağıma geliyor ama huzurlu bir şekilde, iştahla yiyemiyorum. Rabbimden zahmetli de olsa hayırlısını vermesini dilemeliydim. се появи група хора, които се караха и се биеха. Хамалът не се стърпя. Веднага стана и тръгна да ги разтървава. Но не беше лесно. Хамалът се оказа в центъра на спора. Първо някой го удари с юмрук, после го наложиха със сопа по кръста. Целият беше окървавен. Очите и лицето му бяха подути, единият му крак накуцваше. Скоро се появи полиция да въдвори ред. Полицаите арестуваха участниците в побоя и хамала. Хамалът напразно обясняваше, че е невинен, но никой не му повярва. Казаха му: „Ще останеш тук до съдебното заседание.” Хамалът се примири с положението. Щеше да остане в ареста, докато истината се изясни в съда. И зачака съдебното заседание. В ареста му донесоха хляб и храна, но не посегна на нея – въпреки, че беше много гладен, не искаше да опита от тази храна. Изведнъж започна да се смее. Съкилийникът му се учуди: - Защо се смееш? - Не питай. – отвърна хамалът. – Заради една молитва попаднах тук. Погрешна молитва съм отправил. Човекът нищо не разбра от тези думи. Хамалът продължи: - Помолих се на Всевишния да ми даде хляб тъй, както си стоя. Но не съм казал да бъде за добро. Затова се смея. Сега получавам храна, без да си мръдна пръста, но не мога да я ям при тези лоши обстоятелства. Трябваше да го помоля да получа храна при добри обстоятелства, макар и с цената на много усилия. Януари 2008 19 Derleyen: Emre Adem Bir Şair NECİP FAZIL KISAKÜREK (1905 - 1983) İstanbul’da doğdu. Bahriye Mektebi’nde, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde öğrenim gördü. Devlet adına Paris’e gönderildiyse de, öğrenimini yarıda bırakıp yurda döndü. Öğretmenlik, fıkra yazarlığı, yayıncılık yaptı. 1983’te İstanbul’da öldü. Şiir Kitapları: Örümcek Ağı (1925), Kaldırımlar (1928), Ben ve Ötesi (1932), Sonsuzluk Kervanı (1955), Çile (1962), Şiirlerim (1969). “Necip Fazıl, mütemadi (sürekli) bir arayış olan değişmelerle, alelade dilden gittikçe bir tecrit (soyutlama) diline, edebi dile, şiir diline ulaşmanın çok dikkate sayan örneklerini vermiştir. Aslında bu değişmeler pek çok sanatkar için bahis konusu olmuştur. Yalnız bu oluş onlarda zihni bir hadise, nihayet müsveddelerde kalmış bir çalışmadan ibaretken, Necip Fazıl’da okuyucu karşısına çıkma cesareti bulmuştur. Türk edebiyatında kendi şiirini, yayımlamak suretiyle bu kadar değiştiren bir şair yoktur... Bu hadise bize, zihni hayatını bu kadar dışa vuran bir şairle, şiir dediğimiz oluş’un doğumu ve gelişmesi üzerinde bir daha düşünme imkanı vermiştir.” (Orhan Okay, 1987) Birkaç Deyim: Baba adam: Ağır başlı, iyi yürekli, olgun, hoşgörülü, yaşlıca adam.”Ne baba adammış meğer, ailesinden değil, komşularından bile kimseyi ihmal etmedi.” Babası tutmak (veya babaları üstünde olmak): Çok fazla öfkelenmek, kızgınlığı her hâliyle belli olmak.”İş meselesini konuşamadım, çünkü babaları üstündeydi odasına girdiğimde.” 20 Ocak 2008 Anneciğim Ak saçlı başını alıp eline, Kara hülyalara dal anneciğim! O titrek kalbini bahtın yeline, Bir ince tüy gibi sal anneciğim! Sanma bir gün geçer bu karanlıklar, Gecenin ardında yine gece var; Çocuklar hıçkırır, anneler ağlar, Yaşlı gözlerinle kal anneciğim! Gözlerinde aksi bir derin hiçin, Kanadın yayılmış, çırpınmak için; Bu kış yolculuk var, diyorsa için, Beni de beraber al anneciğim!... (1926) N. F. Kısakürek Babana rahmet: “Yaptığın iş, söylediğin söz çok yerinde; Allah senden razı olsun” anlamında hoşnutluk, memnunluk bildirmek için kullanılır. Baba ocağı (evi veya yurdu): Dededen, babadan kalma ev; toprak, yurt.”Borçları yüzünden baba evini satmak zorunda kaldı.” Babasının hayrına (mı?): Hiçbir çıkar gözetmeksizin.”Babasının hayrına mı yaptı sanıyorsun senin işini?” Birkaç Atasözü Baba koruk (ekşi elma, erik) yer, oğlunun dişi kamaşır. Bir babanın yaptığı kötü iş, sürekli tekrarladığı uygunsuz hareketler her nedense aileye yüklenmeye çalışılır. Toplum içinde de bunun sıkıntısını en çok, çocuk çeker; en çok o, güç duruma düşer. Baba malı tez tükenir, evlât gerek kazana. Çoklukla insanlar bir emek vererek kazanmadıkları malın değerini pek bilmezler, meğer ki bu baba malı ola. Babadan kalan mal, mülk ya da para hazır olduğu, değeri de pek bilinmediği için kolay ve çabuk harcanır; tez biter. Bu bakımdan babadan kalan mirasa güvenip çalışmamak, bir kazanç yolu tutmamak son derece sakıncalıdır. Kişilik sahibi olan kimse ise baba malına güvenmez, alın teri dökerek kazanmaya çalışır, kazandığının değerini de bilir, ona sahip çıkar, dolayısıyla onu dikkatle harcar. Baca eğri de olsa duman doğru çıkar. Dürüst, doğru, iyi ve güzel vasıflarını doğuştan getiren insan, ne denli bozuk, elverişsiz ortamlarda bulunursa bulunsun niteliklerini kaybetmeyip korur. Bu durum nesneler için de geçerlidir. Bağa bak üzüm olsun, yemeye yüzün olsun (Bağda izin olsun, üzüm yemeye yüzün olsun). Bir bağın bağ olması için gereken bakım gösterilmelidir. Üzümler zamanında budanmalı, gübrelenmeli, çapalanmalı ve sulanmalıdır. Bu yapılmazsa o bağdan istenilen üzüm alınamaz. Bu da bize gösteriyor ki emekle üzüm arasında sıkı bir ilişki var. Bir kişi bir şeyden verim bekliyor, fayda temin etmek istiyorsa gereken çabayı göstermeli; gerekli harcamalardan kaçmamalı, o şeye iyi bakmalıdır. Aksi takdirde o şeyden yararlanmaya yüzü olmaz. Bağla atını, ısmarla Hakk`a. Hayvanların bir yerde durmaları isteniyorsa onları mutlaka bağlamak gerekir. Bu durum at için de geçerlidir. Eğer onu başı boş bırakırsak oradan uzaklaşıp kaybolabilir, başına türlü hâl gelebilir. Bunun gibi pek çok şeyde önce tedbir alınmalı, sonra da Allah`a havale etmeliyiz. Kısacası önce tedbir, sonra tevekkül her işte kural olmalıdır. İmlâ Kılavuzu Sayıların Yazılışı 1. Sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır: bin yıldan beri, dört kardeş, haftanın beşinci günü, üç ayda bir, yüz soru, iki hafta sonra, üçüncü sınıf. Yaş otuz beş, yolun yarısı eder. (Cahit Sıtkı Tarancı) Buna karşılık saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır: 17.30’da, 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi, % 25, % 50. Saat ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir: saat dokuzu beş geçe, saat yediye çeyrek kala, saat sekizi on dakika üç saniye geçe, mesela saat onda. 2. Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: iki yüz, üç yüz altmış beş. 3. Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticarî belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelli leva, otuzbeş stotinka). 4. Notayı niteleyen sayılar ayrı yazılır: on altılık. 5. Oyun adlarını niteleyen sayılar bitişik yazılır: altmışaltı. 6. Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde ve kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, II. Wilhelm, V. Karl, VIII. Edward, 1.XI.1928, I. Cilt, XII. Cilt. 7. Beş ve beşten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500 . 8. Sayılarda kesirler virgül ile ayrılır: 15,2 (15 tam, onda 2), 5,26 (5 tam, yüzde 26). Януари 2008 21 22 Ocak 2008 Януари 2008 23 Anne ve kız arasındaki iletişimde neler yapılmalı, nelerden kaçınmalı? Съвети и препоръки в отношенията между майка и дъщеря: İki taraf da birbirinin sevgisinden emin olmalı. Suçlayıcı bir tavırla iletişim kurmaktan kaçınılmalı, aşırı kontrolcü tavırlarla kızına yaklaşmamaya özen göstermeli. Anne kızının sorunlarında yanında olduğunu gösterirken, bir arkadaş gibi değil anne olduğunu hissettirerek davranmalı. Anne kızına karşı iyi bir dinleyici olmalı. Kızlar anneleriyle yaşadıkları olumsuzlukları ve onlardan gelen eleştirileri kişisel almayarak ılımlı olmaya çalışmalı. Annenin kızına iyi örnek olması, gelecekte kızının rolünü etkileyeceğinden bu konuda dikkatli olunmalı. Anne hep kaygılı ve korkularla dolu olarak kızına yaklaşırsa, kızının gelecekteki hayatı da olumsuz etkilenecektir. Annenin çatışmalı durumun farkına varması ve duygularının da farkında olması lazım. Sorun çözümünde hep şimdi ve burada ne olduğu tartışılmalı, geçmişteki sorunların üzerinde durulmamalı. Sabırlı olmak, ruhsal ve duygusal bağlılığı artırmak gerekir. Küçük adımlar atmak, değişiklikleri bir anda yapmamak büyük önem taşıyor. Anne kız ilişkisinde daha fazla konuşma var, çok detay işin içine girdiğinden çatışma oluyor. Bu nedenle duygular iyi tahlil edildikten sonra çok gerekli ve önemli bulunan konular konuşulmalı. 24 Ocak 2008 Не бива да има съмнения в обичта и на двете страни (майка и дъщеря). Да се отбягват упреци и обвинения, майките не може да постигнат близост с дъщерите си, ако са прекалено строги с тях Със своето отношение майката трябва да докаже на дъщеря си, че е с нея - готова да преодолеят заедно всякакви проблеми и то не само като майка, а като една вярна приятелка, от която дъщеря и се нуждае. Майката трябва да бъде добър слушател, да изслушва дъщеря си. Ако имат неразбирателства с майките си, момичетата не бива да приемат техните недоволства и забележки много лично. Трябва да се стремят да проявяват разбиране към тях. Майката трябва да бъде добър пример за дъщеря си, тъй като от нея зависи нейната бъдеща роля като личност. Ако показва страховете си явно пред своята дъщеря, майката също ще повлияе негативно на нейното бъдеще. Майката трябва да е нащрек, да знае какво преживява дъщеря и. Когато се обсъждат проблеми, не бива да се повтарят вече отминали и изживяни неща, а да се обсъжда “сега” случващото се. Нужно е търпение, духовна и емоционална обвързаност между майка и дъщеря. Важно е да не се налагат внезапни промени и забрани, а да се действа по-плавно и по-гъвкаво. В отношенията между майка и дъщеря има по-вече разговори, обсъждат се подробности, което предизвиква сблъсквания в някои случаи. Затова е добре, след като са изпитани чувствата, да се обсъждат най-необходимите теми. PORTAKALLI TOP KEK ПОРТОКАЛОВИ КЕКСЧЕТА Malzemeler: 1 adet yumurta, 1 çay bardağı süt, 1 çay bardağı sıvıyağı, 1 çay bardağı toz şeker, 1 adet portakalın suyu ve kabuğunun rendesi, 1 paket kabartma tozu, 1,5-2 bardak un. Yapılışı: Bir kabın içinde yumurta ve toz şekerini 7 dakika kadar çırpın. Süt, sıvıyağ, portakalın suyu ve kabuğunun rendesini ilave edip 3-4 kez karıştırın. Un ve kabartma tozunu ilave edin. Kalıbın kenarlarını yağlayın. 12 adet hazneye malzemeyi eşit olarak paylaştırın (neredeyse dolacaklar). Önceden ısınan fırında 20 dk pişirin. Afiyet olsun. Bu pişme süresi kek kalıbınıza göre değişebilir. Siz dikkatli olun. Необходими продукти: 1 яйце, 1 кафяна чашка прясно мляко, 1 кафяна чашка олио, 1 кафяна чашка захар, сок и настъргана кора на един портокал, 1 пакет бакпулвер, 1,5 – 2 чашки брашно. Начин на приготвяне: в дълбок съд разбийте около 7 минутки яйцето и захарта. Добавете след това прясното мляко, олиото, портокаловият сок и настърганата кора и разбъркайте още 3-4 пъти. Накрая прибавете брашното с бакпулвера. Намазнете формичките, в които ще печете кексчетата. 12 броя ще бъдат достатъчни (напълнете ги почти до горе). Печете в предварително загрята фурна около 20 минути. Добър апетит! Времето за печене може да е различно, в зависимост от вашите форми за кексчета. Бъдете внимателни! Януари 2008 25 26 Ocak 2008 Януари 2008 27 Renkler Koleksiyonu Колекция от багри Melek ALTUN S iz hiç koleksiyon yapar mısınız? Ben yaparım. Üstelik öyle tek bir koleksiyon da değil. Bir sürü… Kardeşim Burak da yapar. Bir kavanozun içinde bilyeler biriktirir. Mavili, yeşilli, kırmızılı, turunculu… Ama illa ki karışık renkli bilyelerdir biriktirdikleri… Onlarla meşgul olurken öyle mutlu olur ki. Sanırsınız bir kuş olur, yorulmak bilmez kanatlarını çırpar durur. Benim de peçete, düğme ve kalem koleksiyonum var. Her birinden o kadar çok şey öğrendim ki. ‘Nasıl olur?’ demeyin. Bir koleksiyon bazen en iyi öğrenme ortağıdır. Söz gelimi kalem koleksiyonu… Nasıl başladım, şimdi hatırlamıyorum. Ama o kadar çok şey kazandırdı ki bana. Mesela arkadaşım Belma. Şimdi biraz şaşırdınız biliyorum. Anlatayım: Geçenlerde evimizin önündeki parka hava almaya çıkmıştım. Oturmuş kuşların cıvıltısını dinliyordum. Ara sıra da kedi miyavlamaları eşlik ediyordu bu koroya. 28 Ocak 2008 К олекционирате ли нещо? Аз колекционирам. И то не едно-две неща, ами какво ли не... И братчето ми Бурак колекционира. Събира шарени топчета в един буркан. Сини, зелени, червени, оранжеви... Но топчетата, които събира, са обезателно пъстри... Когато се занимава с тях, е толкова щастлив. Сякаш става птица, няма умора, все пърха с крила. Аз пък колекционирам салфетки, копчета и писалки. Научих много неща, докато събирам колекциите си. „Е как така?”, ще си помислите. Една колекция понякога може да ви донесе много неща. Например колекцията ми от писалки... Не си спомням как започнах да ги колекционирам, но благодарение на тях научих и постигнах много неща. Например приятелката ми Белма. Сега сигурно сте изненадани. Нека пояс- Derken birisi geldi ve banka, yanıma oturuverdi: Belma. Elinde o kadar güzel bir kalem vardı ki. Kendimi ona bakmaktan alıkoyamıyordum. Birden Belma fark etmiş olacak ki, ‘Buyurun.’ dedi. ‘Kalemi hediye edebilirim size.’ Önce biraz utandım. Hani almak istemiyor da değildim. Ama çekiniyordum işte. Bunu anlamış olacak ki, ‘Alın lütfen.’ dedi, ‘Çekinmeyin. Hem ben bugün hediyeleşmenin sünnet olduğunu öğrenmiştim. Siz de benim bu sünneti uygulamama yardımcı olacaksınız.’ Nasıl sevindim bilemezsiniz. Sonra Belma’yla tanıştık. Meğer bizim okulda okuyormuş o da. İnanın, artık su bile sızamıyor aramızda. Bir de kimsenin görmediği, bilmediği bir koleksiyonum var benim. Onun güzellikleri de özellikleri de bambaşka. “Renkler koleksiyonu”. Nerede biriktirdiğimi sormayın lütfen. Hayalimde biriktiririm renkleri. Camgöbeği mavisini, buğday sarısını, kavuniçini… Koleksiyonumda, gökyüzüne yakışan en güzel renk mavidir meselâ. Eylüle yakışan sarıdır, mutluluğa pembe… Şehrimize hoş gelen, hoşluğu getiren kışın rengi ise beyazdır. Ama bu beyazlık hayal değil, gerçektir. Yağan kar, evlerin, ağaçların üzerini beyaza çevirmiştir. Şehir artık renklerini yitirmiş, kendini beyaza teslim etmiştir. Her yer ak pak olmuştur. Bütün çiçekler, börtü böcekler beyaza bürünmüştür. Kim bilir belki böcekler de kar koleksiyonu yapmaya karar vermiştir. ня. Преди няколко дни бях излязла да се поразходя на чист въздух в парка пред нашата къща. Бях седнала и слушах чуруликането на птиците. От време на време им припяваха котки с тяхното мяукане. Ненадейно на пейката до мен седна едно момиче: Белма. В ръцете си държеше толкова красива писалка, че не отлепях поглед от нея. Белма явно беше забелязала как се бях захласнала по нейната писалка, и каза: „Заповядайте, мога да Ви подаря тази писалка!” Първо се засрамих. Не че не исках да я взема, но ме беше срам. Тя явно беше разбрала смесените ми чувства и настоя: „Вземете я, моля! Не се притеснявайте. А и днес разбрах, че е хубаво да се разменят подаръци. Така ще ми помогнете да реализирам това хубаво начинание.” Нямате представа колко се зарадвах. После се запознахме с Белма. Оказа се, че и тя учела в нашето училище. Повярвайте ми, станахме толкова добри приятелки. Имам и друга колекция, която никой не я е виждал и няма представа за нея. Тя е много особена и специална. „Колекция от багри”. Не ме питайте, моля, откъде ги събирам. Това са багри, които събирам в моите фантазии. Това са багри като например стъклено синьо, ръжено жълто, пъпешово оранжево... В колекцията си имам синя багра, която отива на небето, жълта багра, която подхожда на есента, розова багра, която олицетворява щастието... А цветът на дългоочакваната зима е бял. Но тази багра не е илюзорна, а истинска. Падащият сняг покрива в бяло къщи и дървета. Градът губи своята пъстроцветност и се покрива с бяла пелена. Всичко е покрито в бяло. Цветя, буболечки. Кой знае, може и буболечките да са решили да колекционират сняг. Януари 2008 29 POSTA SİZDEN GELENL Bize yazı, şiir ve resim gönderme zahmetinde bulunan; yarışmalara katılan fakat sayfa sayımızın sınırlı olması sebebi ile çalışmalarının tamamını yayınlayamadığımız, aşağıdaki isimleri yazılı okuyucularımıza dergimize olan sevgilerinden dolayı çok teşekkür ederiz. SEZER REMZİ - YASENKOVO/ŞUMEN Büşra Halil/Kırcali, Merlin Musin-SilenHaskovo, Elif Ayhan-Karamantsi/Haskovo, Recep Selaytin-Dobra Polyana/ Burgas, Şaban Orhan-Dobra Polyana/ Burgas, Rahime İslâmova-Lyulâkovo/ Burgas, Sezer Remzi-Yasenkovo/Şumen, Reha Rufi-Venets/Şumen, Galina İvanova-Veselina/Razgrad, Sinem Morolu-Tutrakan İsmail’in Yalnızlığı SAĞDAN: MERVE, SAMİDİN VE BEYZA - SMOLYAN 30 Ocak 2008 ER ПОЩА Ahmet Mehmed s. Stremtsi-Kırcali Bir gün zamanın birinde akıllı bir çoçuk varmış adı da İsmail’miş. Onun ailesiyle birlikte başka bir kasabaya taşınması gerekiyormuş. Nedense ailesinin durumu kötüymüş. Onlar dedesinin evine gitmişler. Dedesi beş yıl önce vefat etmişti. Oraya gittiklerinde her taraf ona ters geliyordu. O kendini çok yalnız hissediyordu. Okula gittiğinde kimse ona iyi davranmıyordu. Çocuk kendini hiç iyi hissetmiyordu. Eve giderken güzel bir köpek bulmuştu. Onu eve götürdü. Annesi ilk önce köpeği kabul etmedi. Ama İsmail çok ısrar etmişti ve sonra annesi kabul etti. Köpek çocuğu çok sevmeye başladı, çoçuk onun adını Denix koydu. Ama tombul Niyazi diye bir çocuk vardı. O İsmaili hiç çekemiyordu. Onun köpeğini istiyordu. Bir gün babasına söylemiş tombul Niyazi, “Baba ben o köpeği istiyorum.” Babası, “Yarın gideriz, istedikleri kadar para veririz. Köpeği verirler.” der. Sabah olduğunda köpeği istemeye gelmişler. İsmail’in babası, “Ben köpeği satmam, paradan daha önemli şeyler var.” demiş. Başka bir gün Niyazi Denix’i çalmak istemiş ve onu uyutarak evine getirmiş. Bir kaç gün sonra babası köpeği görmüş ve hemen Niyazi’yi çağırmış. Bu köpeği neden buraya getirdin. Niyazi her şeyi anlatmış ve babası köpeği sahibine götürmüş. Ve o kasabadan derhal ayrılmışlar. Denix ve İsmail mutlu mesut yaşamışlar. ELİF AYHAN KARAMATSİ-HASKOVO Е ОТЗИ ВИ REHA RUFİ - VENETS/ŞUMEN SAĞDAN: ADRİAN, SAMİDİN VE KRİSTİYAN ВАШИТ BÜŞRA HALİL - KIRCALİ, 3. YAŞ GÜNÜ KUTLAMASI Януари 2008 31 Kadriye Latifova’nın 80. doğum yıl dönümü anısna BÜLBÜLÜN TÜRKÜSÜ Mümin TAHİR Ö lüm, ender yetenekleri, büyük şahsiyetleri ölümüsüzlüğe ulaştırır. Hayata anlam kazandıran ve insanın varlığına anlam katan sanatı temsil eden efsanelere ve mazmunlara dönüştürür onları ölüm. Halk türkülerinin büyük ustası Kadriye Latifova da vakitsiz ölümüyle pek çok meşhur sanatçının kaderini paylaştı. Bundan otuz yıl önce aramızdan ayrılmış olmasına rağmen onun türküleri unutulmuş değil. Niceleri tarafından dinleniyor ve söyleniyor halâ. İştiyakla aranıyor... Bu da onun ne denli büyük ve hayranlarını büyüleyen bir ses sanatçısı olduğunun göstergesi. Velhasıl, hayranlarının ona verdiği adla “Rodopların Bülbülü” daha hayattayken efsaneleşti. “Kadriye’nin tiyatrosu geliyor!” diyormuş insanlar, turneye çıkınca meşhur türkücü. Allah vergisi gibi değerli bir şey yok dünyada. Kadriye Latifova, 1952 yılında sahneye ilk çıkışlarıyla ve özellikle de birincilik aldığı 1955’te Sofya’da düzenlenen ilk halk türküsü şöleninde izleyicilerin gönüllerinde taht kuruyor. Bütün güney ve kuzey Bulgaristan’da ünlenir. Tiyatrosunun sembolü, amblemi ve ruhu haline gelir. Golemantsi köyünün bu ‘sıradan 32 Ocak 2008 С Rodop Bülbülü’nün sesindeki en karakteristik özellikler; sadelik ve yalın konuşma, suni ve yapmacık tek bir şeyin dahi olmayışı. Söylediği bütün türküler otantik. Pek çoğu bizzat kendisi tarafından derlenmiş. Kadriye, ‘kendi’ türkülerini bulma ve onları izleyicileri coşturacak bir enerjiyle yoğurma konusunda da ayrıcalıklı bir yeteneğe sahipti. мъртта помага на изключителните таланти, на големите личности в техния път към Безсмъртието. Превръща ги в легенди, митове, метафори, олицетворяващи великото творческо начало, за което си струва да се живее и което осмисля човешкото съществуване. С великолепното си изпълнителско майсторство на народни песни и преждевременната си смърт в разцвета на творческите си сили, Кадрие Лятифова повтори съдбата на много изявени творци. Само обстоятелството, че повече от 30 години, откакто тя не е между живите, песните й не сама не са забравени, но се слушат и пеят, търсят се, говори за силата на нейния певчески талант и огромното обаяние на личността й. Впрочем „славеят на Родопите”, както я наричат нейните почитатели, още приживе се бе превърнала в легенда. „Идва театърът на Кадрие”, казвали хората, когато тръгвала на турне популярната певица. Няма нищо по-ценно от божиите дарования. Кадрие Лятифова грабва зрителите още с първите си изяви през 1952 година и най-вече с участието си в Първия национален събор на народната песен през 1955 година в София, където печели първо място. Тя придобива популярност в цяла Южна и Северна България. Става знакът, емблемата и душата на 80 години от рождението на Кадрие Лятифова ПЕСЕНТА НА СЛАВЕЯ Мюмюн ТАХИР kızcağızı’ büyük ses sanatçısı ve üstadı olmanın diğer bir adı anlamına geliyor artık. Kadriye’nin sahneye çıktığı yıllarda ne mikrofon, ne de ses sistemi var. Konserler açık alanda, kırlarda gerçekleşirmiş. O zamanlar, ilk önce sahnede ispatlarmış kendini sanatçı ve ondan sonra çıkarmış albümler, şimdikinin aksine. Mikrofon olmadan şarkı-türkü söylemek bambaşka bir teknik gerektirir. Güçlü ses, güçlü nefes lâzım. Açık bir alanda ve binlerce insan karşısında ‘hayatım’, ‘aşkım benim’, ‘seni seviyorum’ gibi ifadelerle duygulu bir şekilde fısıldayamazsınız. Romantizmin dorukta olduğu zamanlar. Kim düşünür parları, şöhreti ve seyahatleri! Mutluluk arıyor sadece insanlar. “Ama salonda olsun, açık alanda olsun Kadriye şarkı söylemeye başladı mı, mezar sessizliği bürüyordu etrafı. Küçük çocuklar bile susuyordu.” diyor onunla çalışanlar hatıralarında. Kadriye o kadar ünlü oluyor ki, konsere katılsın veya katılmasın insanlar onun türkülerini duymak istiyor. O türkü söylerken izleyiciler fısıldaşarak “Sessiz olun, Kadriye türkü söylüyor.” diye birbirlerini uyarıyor. Hayatının her kesitinde türküler var Kadriye’nin. Oğlu Vecdi Raşidov, “Ben annemin türküleriyle yaşıyordum. Sabahleyin, öğle ve akşam vakitleri hep türkü söylerdi. Ama o zamanlar beni sürekli sarıp sarmalayan o türkülere gereken önemi vermiyordum. Annemin türkü söylemesini sıradan bir şey olarak düşünüyordum. Ancak büyüdükten sonra, türkü söylemenin annemin bir kaderi olduğunu anladım.” şeklinde anlatıyor annesini. Kadriye’nin sesi... Rodop Bülbülü’nün sesindeki en karakteristik özellikler; sadelik ve yalın konuşma, suni ve yapmacık tek bir şeyin dahi olmayışı. Söylediği bütün türküler otantik. Pek çoğu bizzat kendisi tarafından derlenmiş. Kadriye, ‘kendi’ tür- театъра. Името на обикновеното момиче от село Големанци се превръща в синоним на изключителна виртуозност и майсторство. Останал завинаги млада и надарена, Кадрие Лятифова символизира божественото дарование на таланта. В онези години, когато Кадрие Лятифова се появява на сцената, нямало микрофони, нито озвучителна техника. Концертите се провеждали на открито, на полето. Тогава кариерата се прави на сцената. Плочите идват после, обратно на сега. Без микрофон пеенето изисква съвсем друга техника. Трябва да имаш глас и гърди. Не можеш да шептиш прочувствено “Скъпи мой”, “Любов моя”, “Обичам те” на една поляна с хиляди хора. Романтично време. Тогава кой ти гледа за милиони, слава, пътешествия. Радост само да има за хората. „Но дали в зала или на открито, запееше ли Кадрие, настъпваше гробовна тишина, замлъкваха дори и малките деца”, спомнят си работилите с певицата. Тя става толкова известна, че присъства или не на спектакъл, хората искат песни от нея. Когато тя пее, зрителите шепнат: „Тихо, че пее Кадрие”. Песента изпълва цялото битие на Кадрие Лятифова. „Аз живеех с песните на майка ми. Тя пееше сутрин, обед и вечер. Но тогава не отдавах толкова голямо значение на песните, които ме обгръщаха непрекъснато. Мислех си, че е нормално тя да пее. После разбрах, след като пораснах, тя просто съдбовно е носила песента в себе си”, разказва за майка си Вежди Рашидов. Гласът… Простотата и интимната разговорност, липсата на гланц и есенция са характерните качества на родопския славей. Всичките й песни са автентични. Много от тях ги е записвала сама. Имала е природната дарба да открива „своите” си песни и да ги зарежда с такава енергия, че да наелектризира публиката. Хубави песни в Родопите колкото си щеш. Но само “думичките” им едва ли ще се помнят, без да им вдъхне живот певецът. Те Януари 2008 33 külerini bulma ve onları izleyicileri coşturacak bir enerjiyle yoğurma konusunda da ayrıcalıklı bir yeteneğe sahipti. Rodoplar’da ise güzel türküler istemediğin kadar çok. Ancak, yorumcunun sesiyle onlara kattığı ruh olmadan, sadece sözlerinin hatıralarda kalması çok zor. Onlar Kadriye’nin sesiyle bir büyüye dönüşüyor. Bir çiğ tanesi berraklığındaki sesinde esrarengiz, füsunlu, hüzünlü bir şey var Kadriye’nin. Bizim insanımız Kadriye’yi seviyor. Her ne kadar övgüde bulunmayı sevmeseler de bunu itiraf etmekten kendilerini alamıyor ve “Bu narin kadıncağızdan, bu ses nasıl çıkıyor.” şeklinde hayanlıklarını dile getiriyor. Kadriye Latifova, türkülerini gösterişsiz ve yapmacıksız, kendine has ve tekrarı imkansız yorumuyla söylüyordu. Halk türkülerinin diğer bir ünlü yorumcusu ve şair Osman Aziz, hatıralarında onu anlatırken şunları söylüyor; “Kibir ve sunilik yoktu türkülerinde. Onun için de büyük bir kişilikti ve büyük olarak kaldı. Sadece beğenilmek gibi küçük amaçlar için yaşamadı... O sanki basit bir şöhret için değil, insanların sevgilerini kazanmak için doğmuş olduğunu sezinliyor gibiydi. Değil sadece birini, bütün türkülerini kendi ruhundan üflercesine bir nefeste söyledi.” Heyecan dolu, çalışkan, müzik aşığı biri olarak Kırcali tiyatrosunun adeta direği olan Kadriye’nin katılmadığı bir konser düşünülemez o dönemde. Hayranları tarafından yolu gözlenen kahramandır o. Türkülerini dinleyen dindar bir Rodop köylüsünün: “-Allah’a inanan biri olmasaydım sen, benim ilâhem olurdun, Kadriye!” Sözleriyle hayranlığını nasıl ifade ettiği, günümüzde de anlatılmaya devam ediliyor. Bu olayın yorumu ise başka bir konu. Kadriye’nin gözleri Gözleri de türkü söylerdi onun! Rengini farklı farklı hatırlıyorlar. Kimileri içim mavili yeşil, kimileri içinse sadece yeşil, ama güneş ışınlarıyla okşayınca onları renk değiştiriyorlar. Resimlerine bir göz atalım. Toplu fotograflarda onlar, tebessümü gibi parlıyorlar. Hemen dikkatleri üzerlerine çekiyor. Rengi ne, diyecek olursanız...? Efsunun rengi yok ki. 34 Ocak 2008 Repertuarında altı yüzü aşkın türkü var. Radyo arşivindeki kayıtlarının sayısı 200 civarında. Yüzlerce konsere çıkmış. се превръщат в магия чрез гласа на Кадрие. Има нещо загадъчно, фантастично, баладично в чистия й като утринна роса глас. Обичат нашенци своята певица и колкото и да са пестеливи на похвали, не могат да сдържат одобрението си. - Тази крехка жена откъде намира тоя глас – възхищават се те. Тя пее без парадност и превзетост, но с утвърден изпълнителски стил, който остава неповторим. „Нямаше разни превземки, затова беше голяма и си остана голяма. Не живя, за да се хареса на дребно…Тя сякаш предусещаше, че е родена повече за обич, а не за евтино тщеславие. Не само една песен, а всичките ги изпя на един дъх, сякаш ги издиша от себе си”, казва за Кадрие друг известен изпълнител на турски народни песни и поет Осман Азис. Ентусиазирана, трудолюбива, музикална, тя е стълбът на естрадния театър в Кърджали. Не минава концерт без нея. Тя е чакана като месия от почитателите си. И досега се разказва как един силно вярващ родопчанин, след като чул нейните изпълнения, горестно възкликнал: -Ако не вярвах в Аллах, ти щеше да ми бъдеш богинята, Кадрие! Не се наемам да коментирам случая. Repertuarı! Очите на Кадрие! Repertuarında altı yüzü aşkın türkü var. Radyo arşivindeki kayıtlarının sayısı 200 civarında. Yüzlerce konsere çıkmış. Türkülerinde; aşkın getirdiği mutluluk ve hüzün, ızdırap ve coşku, insan hayatı, Rodop kızlarının güzelliği ve Rodop dağları anlatılan başlıca konular. Onlar bize memleketi, ilk aşkı, ayrılığın acısını anlatıyor. Düşünce ve duygunun bir bütün olduğu türkülerini dinlerken içimiz doluyor ve ağlıyoruz. Gözlerimizin önünde menekşe kokulu, kızılcık dallarıyla bezeli yamaçları ve yüksek tepeleriyle dağlar canlanıyor. Coşkun sularıyla Arda nehri, bir de kavuşmanın ve ayrılığın yolu canlanıyor hayalimizde. Efsane de canlanıyor böylece. Zamanını aşkın büyük gerçek. Kadriye’nin türküleri neşe, hüzün, acı ve ızdırap, sevgi ve mutluluk iştiyakı bizim için. Bayramların, aşkın, kıskançlığın, ayrılığın nameleri var türkülerinde. “Türkülerimin bana benzemesini; insanları heyecanlandırmasını, neşelendirmesini istiyorum.” dermiş nitekim sık sık ünlü sanatçı. Osman Aziz hatıralarında onu anlatırken çok geniş bir yüreğe sahip olduğunu belirtmeden geçemiyor ve devam ediyor: “Belki de bunun için türkülerinde büyük şahsiyetiyle, adanmışlığıyla Rodop kadını anlatılıyor. İşte, otuzu aşkın yıldır Kadriye’nin o meçhul Emine’yi anlatan türküsü dilden dile dolaşıp semaya doğru, zamanın ölümsüzlüğünde yankılanmaya devam ediyor. Ya Aliş’in emsalsiz kaşlarını anlatan o türküsü? Bir zamanların Loveç’ine ait kenar mahallelerin arkasındaki taşları anlatan veya yamaçları bezemiş kızılcıkları anlatan o türküleri? Bunların hepsi kendine özgü, bilinmeyen bir el tarafından dokunmuş bir kilim değiller mi adeta? Onun bu sayısız türkülerinin sanki tek bir tane şifresi var, Rodoplar’ın geleceği.” Hatırlayacağımız her türküsünde aşk, değişmeyen simge ve kahraman rolünde. ‘Nefret edilecek’ veya ‘güzel’ şeklinde bir tasnif yoktur aşk için. Aşk ateşi gönlünü sardı mı, yanacaksın sonuna kadar! Aşk, Kadriye’nin tükülerinde yoldaki işaretler gibi adeta. Те пеят! Различно помнят цвета им. За едни са синьозелени, за други – просто зелени, на светлината пъстреят, менят се като фото-солари. Да погледнем снимките. На груповите портрети те блестят като усмивката й, живо и властно грабват поогледа. А, за цвета ли…? Магията няма цвят. Репертоарът! Репертоарът на Кадрие Лятифова наброява над 600 песни. Има около 200 записа в радиото, изнесла е стотици концерти. В песните й се разказва за любовната радост и мъка, за страданието и възторга, за човешкия живот, за красотите на родопчанката и нашата Родопа планина. Те ни разказват за родното село, за първата любов,, за горчивата раздяла. Мисълта и чувствата слети в едно, те изпълват докрай, изтръгват сълзи от очите. Пред нас оживява планината с дъхавите си теменуги и жилавия дрян, с високия връх,с пенливата Арда, с пътя, който ни събира и разделя. Оживява приказката, голямата истина, надживяла времето… Песните на Кадрие са радост, мъка, болка и страдание, копнеж за обич и щастие. В песните й ликуват празникът, любовта, ревността, раздялата. “Искам моята песен да вълнува, да носи радост, да прилича на мен”, често повтаряла именитата певица.. “Кадрие беше жена с огромно сърце – продължава разказа си Осман Азис – Може би затова песните й възпяват жената, нашенката, родопчанката, която в нейните песни е най-голямата, нежната и всеотдайната. Ето вече 30 и толкова години отгоре песента на Кадрие за онази незнайна Емине продължава да се възнася от нас към небесата, в безсмъртието на времето. А песните за неповторимите черни вежди на Алиш, за камъните зад варошите на някогашния Ловеч или ония есенни дренки окапали по баирите, не са ли своеобразен, изтъкан от нечия невидима ръка килим? Тези нейни безкрайни песни сякаш имат един единствен код – бъдещето на Родопите”. Но която й песен да се опитаме да си припомним – любовта е незаменимият знак и спътник в нея. Няма омразна и красива любов – хванеш ли се, изгаряш докрай! Любовта е пътеводна светлина в песните на Кадрие. Януари 2008 35 AYLAN MUSTAFOVA - ST. KARACA/VARNA AYLAN MUSTAFOVA - STEFAN KARACA/VARNA FATME EROL - BELİ PLAST/KIRCALİ İBRAHİM AYDIN - VESELİNA/RAZGRAD MERLİN MUSİN - SİLEN/HASKOVO 36 Ocak 2008 CANSU AHMET - SOKOLYANE/KIRCALİ AYLAN MUSTAFOVA - STEFAN KARACA/VARNA AYŞEGÜL AHMET - SOKOLYANE/KIRCALİ RECEB SELATİN - DOBRA POLYANA/BURGAS ŞABAN ORHAN - DOBRA POLYANA/BURGAS EMİNE AHMET - RAZBOYNA/BURGAS Януари 2008 37 ☺ ВИ ЦОВЕ В магазин за авточасти: - Имате ли резервни части за руски коли? - Какво Ви трябва? - Десет сантиметрови пирони... ☺ ☺ ☺ В магазин за техника: - Въобще има ли телевизори с японски кинескопи? - Да, и то много. - А къде са? - В Япония! ☺ ☺ ☺ - Каква е разликата между незнанието и нежеланието? - Не знам и не искам да знам! 38 Ocak 2008 ☺ ☺ ☺ ☺ Поправителна сесия. Доцентът къса студент за трети път: - Но защо не учите?! Все пак никой не е умрял от учене? - Знам, но по-добре да не рискувам... ☺ ☺ ☺ Джебчия гледа концерт за пиано: - Какъв талант, какви пръсти, а се занимава с глупости... ☺ ☺ ☺ Фокусник вика на сцената момченце от публиката: - Кажи, момченце, че ме виждаш за първи път? - Да, тате. FIKRALAR Ev İşleri Vurdumduymaz bir adamın evi yanmış. Komşusu koşarak yanına gelmiş. — Koş efendi, evin yanıyor. Adam sakince cevap vermiş: — Ev işlerine karım bakıyor. Sadece Bir Kaşık Bir oburu aşure ziyafetine davet etmişler. O kadar aşure yemiş ki eve gelince hastalanmış. Doktor getirmişler. Doktor midesini temizleyecek bir ilaç hazırlamış, ilâçtan kaşığa birkaç damla koyup hastaya uzatmış. Hasta: — Midem almaz, demiş. Doktor: — Canım bir kaşıktan ne olur, deyince, obur şu cevabı vermiş: — Midemde bir kaşık şey alacak yer kalsaydı, aşure yerdim. Karne Yılsonu tatili yaklaşmıştı. Recep’in vaziyeti pek parlak değildi. Eve gidip durumu babasına söylemeye korkuyordu. Belki faydası olur diye telefonla annesini arayarak, — Anneciğim, tatil oldu geliyorum. Ama maalesef sınıfta kaldım. Ne olursun, ben gelinceye kadar babamı hazırla, dedi. Duruma canı sıkılan ve morali bozulan annesi, oğluna şu cevabı verdi: — Baban hazır, asıl sen kendini hazırla! Oda İster Misiniz? Adamın biri otele gelip şöyle der: — Burada bir gece kalmak istiyorum. Fakat oda istemiyorum. — Oda istemiyor musunuz? — Hayır, ben uyurgezerim. Uzun bir koridorunuz varsa mesele yoktur. Sabaha kadar dolaşır dururum. Peki Ne Kadar? Küçük çocuk, kendinden daha büyük olana yan yan bakarak, — Söylediğin sözü geri alman için sana beş dakika süre veriyorum, dedi. Öbürü kabararak, — Bak hele sen. Peki, beş dakika sonra sözümü geri almazsam ne olacak, diye diklendi. Küçük çocuk biraz düşündükten sonra, — Peki, söyle ne kadar zaman istiyorsun, dedi. Hesabın Sonu Hoca öğrencilerine: — İçinizden sekiz kişiye kırk elma, otuz dört armut, altmış iki erik, seksen kestane verecek olsam her birinize ne düşer? Zeki bir öğrenci cevap vermiş: — Karın ağrısı! İş İşten Geçmeden Bir kralın hizmetçisi, vezirlerden birinin taklidini yaparak kralı eğlendiriyormuş. Vezir bunu haber almış. Bir gün hizmetçisine: — Sen benim taklidimi yapıyormuşsun, öyle mi? Dur ben seni öldüreyim de o zaman taklit nasıl olur öğren, diyerek tehdit etmiş. Hizmetçi, korkusundan krala gidip vezirin tehdit ettiğini belirterek, kendisini korumasını istemiş. Kral: — Hele bir öldürsün de göreyim. Sonra ben de kendisini asarım, deyince adam şu karşılığı vermiş: — Aman efendim, beni öldürmezden evvel assanız olmaz mı? Януари 2008 39 Първи клиенти за скоростната кутия Antonov TX6 К омпанията Antonov plc на българския конструктор Румен Антонов съобщи, че вече има поръчка от първи клиент за 6-степенната си автоматична скоростна кутия, собствена разработка. Китайската компания Lifan Motors е поръчала трансмисията за бъдещия си седан от средния клас, който ще излезе на пазара през 2010 година. Съобщението идва след демонстрацията, която Antonov plc направи пред потенциални клиенти в Китай. Скоростната кутия бе представена в автомобил Volkswagen Golf с 1,6-литров двигател пред 7 потенциални клиента. В момента демонстрационният автомобил все още е в Китай, където ще бъде демонстриран пред още 5 заинтересовани компании. Трансмисията TX6 е 6-степенна автоматична, собствена разработка на Antonov. Тя е лека, евтина за изработка и лесно може да се създаде производствена линия. Според Antonov скоростната кутия е изключително подходяща за китайските автомобилни компании, които получават високи технологии без нужда от големи инвестиции. Агенция Speed-Press 40 Ocak 2008 Volvo загатна за следващото S60 Нови фирмени технологии и вълнист дизайн дебютират с концепцията. Серийната версия ще бъде факт от 2010 г. Б уквално дни преди Коледа Volvo Cars показа как ще изглежда бъдещият S60, чиято серийна версия ще запрепуска по улиците от 2010 г. Новото поколение на този модел ще бъде сред силните играчи в спортния сегмент, смята Щефен Одел, президент на шведския производител. Концептуалната разработка носи типичните характеристики на оригиналното S60, но и чертите на следващото поколение. Прототипът определено има още по-спортна физиономия благодарение на уголемената метална емблема в трапецовидната предрадиаторна решетка с нови хоризонтални ребра. V-образната форма на капака е подчертана от ъгловатите фарове, комбинирани с много ниски напречни въздухоотвори. Боядисаните в бронзово спирачни апарати прозират под 20-инчовите 7лъчеви джанти, обути в нископрофилни гуми. Новите фирмени технологии на Volvo Collision Warning с Full Auto Brake (сигнализация за движещ се насреща обект и пълно автоматично спиране) и детектор за пешеходци дебютират именно с концептуалния S60. Освен безопасен автомобилът ще е още по-екологичен и съдържанието на въглероден диоксид в отработилите му газове е в размер на 119 г/км. Двигателят е 4-цилиндров 1,6литров бензинов с турбина и директно впръскване - GTDi (Gasoline Turbocharged Direct Injection). Благодарение на тази технология моторът разполага с максимална мощност от 180 к.с. и изразходва средно 5,0 л/100 км. Първият сериен автомобил с това нововъведение ще се появи през втората половина на следващата година. Агенция Speed-Press Руснаците пускат серийна суперкола Първият руски суперспортен сериен автомобил носи името Marussia и ще бъде произведен в едва 2800 бройки П ървият руски суперспортен сериен автомобил носи името Marussia. Той бе представен в Москва. В разработването му е участвал бившият съветски състезател Николай Фоменко в ролята на дизайнер. Използвани са обемна рама и нови материали за каросерията, което елиминира необходимостта от приложението на скъпо струващата металообработка. Проектът позволява на една платформа да се правят автомобили с различни каросерии. Marussia е изградена върху алуминиев полумонокок, разработен на базата на пространствената рама. Панелите на каросерията са карбонови, при което клиентът ще може лично да избере желания дизайн за каросерията. Окачването е напълно независимо отпред, а отзад е с А-образни рамена. Под капака руснаците са монтирали 3,5-литров V6 мотор от тандема Renault-Nissan, чиято максимална мощност според версията може да бъде 240 или 298 к.с. Той задвижва задните колела. От 0 до 100 км/ч суперавтомобилът ускорява за 5,0 сек, а масата му е едва 950 кг. Максималната му скорост е 250 км/ч. Базовото обзавеждане включва аудиосистема, три LCD дисплея, безжичен интернет на базата на технологията WiMax, климатик, телефон с Bluetooth и три видеокамери, една от които ще записва абсолютно всичко, което се случва в близост до автомобила за нуждите на застрахователите. Първите бройки ще можем да купуваме още през следващата година, като по-късно Marussia ще се сдобие и с електрическа версия, както и седан и кросоувър. 2800 бройки годишно ще произвеждат руснаците. Агенция Speed-Press Най-бързото Lambo, правено някога E do competition представи ограничено издание Lamborghini LP 710, което според тях ще е най-бързото Lambo, правено досега. Колата ще развива максимална скорост от 360 км/ ч. Планирано е да се пуснат в производство само пет бройки. LP 710 е базиран на Murcielago LP 640. Тунерите от Edo са променили почти всичко по колата, за да я приведат до техните състезателни стандарти. Всички модификации са направени в рамките на три месеца. Изненадващо, компанията е обърнала повече внимание на дизайна, отколкото на мощността. За вида на LP 710 се е погрижил модният дизайнер Крисчън Оудигер. Той е избрал матирана черна боя, а от вътрешната страна на седалките е бродирано името му. Оудигер е използвал различни платове и облицовки за седалките, панелите на вратите и таблото. Заедно със световноизвестния художник Маркус Пфейл създават аеродинамичния дизайн на колата. Характеристиките на LP 710 са неизвестни на този етап. Всяка една от петте ще може да се преправя по желание на клиента. Освен това Edo са се погрижили всеки, закупил Lamborhini LP 710, да я тества на пистата в Папенбург, Германия, или в Нардо, Италия. Освен това компанията е осигурила професионален пилот, който ще дава уроци на бъдещите собственици, за да могат да се справят по-лесно с управлението на спортния автомобил. Агенция Speed-Press Януари 2008 41 ORİGAMİ KURBAĞA / ЖАБА 42 Ocak 2008 Nasreddin Hoca Gürültü Komşusu Hoca’ya: - Hocam sizin evden dün gece bir gürültü koptu, hayırdır ne oldu? - Hiç ne olsun, benim kürk merdivenden yuvarlandı da. - Ama Hocam kürkten bu kadar çok ses çıkar mı? - Çıkar tabi, içinde ben de olursam çıkar. Настрадин ходжа Шум Съседът на Настрадин ходжа го попитал: - Ходжа, снощи от вас се чу страхотен шум. Какво се случи? - А, какво да стане? – отвърнал Настрадин ходжа. – Кожухът ми се строполи по стълбището. - Но, ходжа, нима един кожух може да произведе толкова шум? - Може, разбира се, ако в кожуха съм бил и аз! Януари 2008 43 4 5 6 7 4 5 7 9 1 11 10 8 2 8 10 11 3 9 3 2 6 1 Попълнете имената на всички рисунки в ребуса İki resim arasındaki 7 farkı bulabilir misiniz? Открийте седемте разлики между двете рисунки. Yıldızların içindeki sayılar, belli bir kurala göre dizilmiştir. Buna göre soru işareti olan topta hangi sayı yer almalıdır? Открийте липсващата цифра. 44 Ocak 2008 DOYA DOYA BOYA ОЦВЕТИ И СЕ ЗАБАВЛЯВАЙ Януари 2008 45 46 Ocak 2008 КАК ЩЕ ГИ ВИДИТЕ? Тихата и спокойна среда ще ви улесни. Поставете картината на стената или я дръжте с ръце, но без да мърдате. Не бива да се концентрирате върху преплетените изображения на картината. С други думи, погледът ви трябва да се съсредоточи не върху фигурите на самата картина, а отвъд нея. Ако ви е за първи път, бъдете по-търпеливи. Погрешно е да очаквате, че веднага ще видите триизмерни образи. Ако след две минути гледане все още не сте ги видели, не се измъчвайте. Починете си малко и опитайте пак с отпочинал поглед. Щом веднъж “прогледнете” триизмерните образи, ще изпитате истинско удоволствие. Освен това, подобно взиране е добро упражнение за очите, но не ги претоварвайте. Триизмерните картини, които се създават с помощта на компютър, са всъщност двуизмерни картини с преплетени изображения, които при внимателни заглеждане изглеждат като триизмерни. ЩО Е ТРИИЗМЕРНА КАРТИНА? МЕТОДИ НА ГЛЕДАНЕ Метод на пресичане: Погледът се концентрира върху точка между окото и обекта. При този метод и двете очи трябва да се фокусират върху една и съща точка. Дръжте картината много близо пред очите си. Отпуснете очните си мускули. Представете си, че наблюдавате цялата картина. Когато погледът ви се успокои, започнете да отдалечавате картината от себе си с два см на две-три секун- ди. Продължете да наблюдавате цялата картина. Първоначално погледът ви ще се премрежи, но след това ще започнете да виждате триизмерните образи. Метод на отражение: Изберете си някакъв образ, който се отразява в картината. Например съсредоточете погледа си върху отражението на носа или окото си. След няколко секунди ще започнете да виждате триизмерните образи. В МИНАЛИЯ БРОЙ GEÇEN AYKİ ÇÖZÜM NASIL GÖRECEKSİNİZ? Sessiz ve sakin bir ortam görmenizi kolaylaştıracaktır. Resmi hareket etmeyecek şekilde sabit bir düzleme yerleştirmeli ya da elinizle tutacaksanız kımıldatmamaya çalışmalısınız. Hiçbir zaman resmin görünen şekli Özel bilgisayar teknikleri ile elde edilen bu resimler sayesinde, iki boyutlu ve karışık bir görüntü üzerinde, üç boyutlu ve anlamlı şekilleri görmek mümkün oluyor. 3 BOYUTLU RESİM NEDİR? GÖRME METODLARI Kesiştirme metodu: Bakış göz ile obje arasında bir nokta üzerinde odaklanır. Bu metodda iki gözün de kaydırılmadan aynı nokta üzerinde odaklanması gerekir. Resmi burnunuza değecek kadar yakından tutun. Gözlerinizi rahatlatın. Görüntüyü izliyor gibi düşünün. Sakinleştikten sonra yavaş yavaş resmi yüzünüzden uzaklaştırın. 2-3 saniyede 2 santim. Resmin tümüne bakmaya devam edin. Okuma uzaklığında resmi uzaklaştırmayı durdurun ve bakmaya devam edin. Önce görüntü bulanacak, ardından üçüncü boyuta geçeceksiniz. Yansıma metodu: Resmin üzerine düşen bir yansımayı kendinize seçin. Mesela görebiliyorsanız gözünüzü ya da burnunuzu. Israrla bu yansımaya bakmaya devam edin. Birkaç saniye sonra derinliği farkedecek, daha sonra 3 boyutlu görüntüyle başbaşa kalacaksınız. olan karışık çizgi ve renklere takılmamalısınız. Bakışlarınızı resme değil de adeta resmin arkasına, derinliğe yönlendirmelisiniz. Eğer ilk kez böyle bir resme bakıyorsanız biraz sabırlı olmalısınız. Hemen göreceğinizi sanmak yanlış olur. İki dakika baktıktan sonra görüntüyü yakalayamazsanız, kendinizi zorlamayın. Biraz ara verip, sakin kafayla tekrar deneyin. Bir kere görmeye başladıktan sonra büyük zevk alacağınızı kesinlikle söyleyebiliriz. Bu teknikler gözünüzün sıhhati için iyidir, ancak gözleri fazla yormamaya dikkat etmek gerekir. абонаментна кампания 2009 Всяко печатно издание прилича на едно училище. Както всяко училище си има преподаватели и ученици, така и всяко издание си има своите автори и читатели. За нас сп. “Юмит” е училище - ние даваме най-доброто от нас, за да отговорим достойно на очакванията и изискванията на нашите читатели. Целта ни е да им бъдем максимално полезни. Немалко наши читатели станаха и наши уважавани автори. Matbaadan çıkan her bir yayın okula benzer aslında. Okullardaki öğretmen ve öğrencilere karşılık yayınlarda, yazarlar ve okuyucular vardır. Bizler, dergimiz Ümit’i bir okul olarak ele alıyor ve okuyucularımızın beklenti ve isteklerini en güzel şekilde karşılamak için elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Hedefimiz olabildiğince yararlı olmak. Nitekim, küçümsenmeyecek sayıda okuyucumuz, dergimizin saygın yazarları arasında yerlerini almışlardır. * Всички абонирали се за една година ще получат Книгата ХАЙ - адаптирана версия за деца на Ибн Туфейл. Януари 2008 47 Месечно списание за семейството, детето и културата ЯНУАРИ 2009 ГОДИНА: 14, БРОЙ: 131 ЦЕНА: 1,50 лв. ISSN 1310-6422 НАУКА ТЕХНИКА: Една озвучена статия СВЕТЪТ НА ЖИВОТНИТЕ: Птицата бояджия ЗДРАВЕТО: Най-големият ни орган НЕЩАТА ОТ ЖИВОТА: Хамал 48 Ocak 2008
Benzer belgeler
Yıldızların Trafiğini Kim Ayarlıyor Kuşlar ve Kuş Evleri
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
aylik ai̇le, çocuk ve kültür dergi̇si̇ mayis 2008
- Преди три години, каза мъжът. Преди да загубя всичко
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
1 - Списание Юмит
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
Beşinci Mevsim - Списание Юмит
- Преди три години, каза мъжът. Преди да загубя всичко
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
sigarayi boykot
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
Tatil Planı Paylaştıkça Arttı Yarasalar Ümit Dergisi
- Преди три години, каза мъжът. Преди да загубя всичко
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
Hadislerin Işığında
Leonardo da Vinci ‘Son Aksam Yemeği’ isimli resmini yapmayı
düşündüğünde büyük bir güçlükle karşılaştı... İyi’yi İsa’nın bedeninde, Kötü’yü de İsa’nın arkadaşı olan ve son akşam yemeğinde
ona ihane...
ağustos 2010 - Списание Юмит
- Преди три години, каза мъжът. Преди да загубя всичко
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
1.50 lv. issn 1310-6422
- Преди три години, каза мъжът. Преди да загубя всичко
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
Altın Kalpli İnsan Bilgisayarlar Gökyüzü Çiçekleri
- Преди три години, каза мъжът. Преди да загубя всичко
в моя живот. Тогава пеех в един хор, имах много мечти, един
художник ме покани да бъда негов модел и да олицетворявам Иса…”
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
Bilmek en büyük hazinedir Kabuğuna Çekilen Ağaçlar Somon
да символизира злото. Остави рисунката наполовина и тръгна да търси два образа, които да използва като модел. Един
ден по време на концерт, забеляза, че един от участниците в
хора, прилича на Иса. ...
