Kültür Ve Sanat

39 kültür / sanat
D et
etone
one
Dr. Güzide EL‹TEZ
Lhasa
Müzik yaflam›na on üç yafl›nda San
Fransisco’da bir Yunan bar›nda
flark› söyleyerek bafllad›. On
dokuzunda Montreal’e tafl›nd›.
Burada yapt›¤› müzik çal›flmalar›n›n
sunucunda, La Llarona (a¤layan
kad›n) isimli ‹spanyolca bir albüm
ç›kard›. Bu çal›flmas› tüm dünyada
tan›nmas›n› sa¤lad›¤› gibi 1997
y›l›n›n “En ‹yi Evrensel Müzik
Sanatç›s›” ödülünü almas›n› da
sa¤lad›.
ir sanatç›n›n bu yaflamdan
uçup gitmesi bana, di¤er tüm
i
insanlar›n kayb›ndan çok daha
fazla hüzün verir. Hele ki bu
zaman›ndan önce olmufl bir
kay›psa. Anlad›¤›n›z gibi bu yaz›n›n
konusu biraz hüzünlü. Sizlere, 2010
y›l›n›n ilk günü kaybetti¤imiz Lhasa
de Sela’dan bahsetmek istiyorum.
B
1972 ABD do¤umlu Lhasa, ismini
Tibet’in kutsal baflkentinden al›yor.
Yaflam kökleri Meksikal› babas›yla
ABD’li annesinin Yahudi, ‹skoçyal›,
Lübnanl› atalar›ndan al›yor. Bu
karmafl›k genetik ve kültürel miras,
bir de ilginç ve göçebe bir yaflamla
tamamlan›yor.
Tüm çocuklu¤u; ailesinin ev olarak
kulland›¤› karavanda, Amerika
Birleflik Devletleri’ni ve Meksika’y›
gezerek geçiyor. Hatta e¤itimini de
bir okulda de¤il de annesinden
al›yor.
Lhasa, 1999 y›l›nda flark› söylemeyi
b›rakarak Fransa’da yaflayan
kardeflinin yan›na tafl›nd›. Burada
çocukluk düflünü gerçeklefltirmek
üzere bir sirk tiyatrosunda
kardeflleri ile birlikte, “pocheros”
ad›n› verdikleri bir gösteri düzenledi.
Fakat müzikten uzun süre ayr›
kalamad›, Montreal’e dönerek tekrar
flark›lar›n› yazmaya bafllad›. ‹kinci
albümü The Living Road’u 2005’de
ç›kard›. ‹ngilizce, Frans›zca ve
‹spanyolca flark›lardan oluflan bu
üç dilli albüm, ayn› y›l “BBC World
Music Award” ödülünü kazand›.
2005 yaz›nda, daha önce albümleri
arac›l›¤› ile müzi¤ini tan›d›¤›m bu
sanatç›n›n ‹stanbul Caz Festivali’ne
gelece¤ini ö¤rendi¤imde,
gerçekten çok heyecanlanm›flt›m.
Bir Temmuz gecesi ‹stanbul’da,
Sepetçiler Kasr›’n›n, ‹stanbul’un ve
Haliç’in büyülü ›fl›klar› ve vapur
düdüklerinin efllik etti¤i bu
unutulmaz atmosfere, zaman zaman
tren sesleri de kar›flt›. Lhasa bize o
gece, flark›lar›n›n yan› s›ra, uzun
uzun baflka insanlar›n öykülerden
ve kendi yaflam yolculu¤undan
bölümler anlatt›. O bu¤ulu,
derinlerden bir yerlerden gelen
sesiyle, yeryüzünün baflka
co¤rafyalar›nda yaflayan insanlarla
tan›flt›rd›, hatta “bir”lefltirdi.
Müzi¤inin çok dilli¤i bizi ortak dil
olan, “insan olmak” kavram›na tafl›d›.
Konser bitti¤inde uzunca bir süre
sadece kulaklar›mda, yüre¤imde
yank›lanmay› südüren müzi¤i
dinlemek ve düflünmek istedim;
sanki konuflsam büyü bozulacakt›...
Kendi ad›n› tafl›yan üçüncü albümü
Nisan 2009’da müzik kanallar›nda
duyulmaya baflland›¤›nda, Lhasa
meme kanseri hastal›¤›na
yakalanm›flt› ne yaz›k ki... Bu
hastal›kla mücadelesinde, yirmi bir
ay dayanabildi.
Bugün web sitesi, bir foto¤raf›yla
aç›l›yor. Lhasa foto¤raf›nda flöyle
bir dönüp, bize son bir ayr›l›k bak›fl›
atar gibi. Ama müzikseverlerin çok
ama çok uzun bir süre, hatta
sonsuza dek gönlünde yaflayacak…