Bülten 50 - Hindistan Gezi Rehberi

www.hindistangezi.com
sitesi bülteni
Bu bülten, periyodik bir yay›n de¤ildir.
Sadece Hindistangezi.com sitesi üyelerine e-mail ile ücretsiz gönderilir
S ay› :
50
A¤ustos - 2011
Haz›rlayan
Zafer Bozkaya
•
Bu say›ya katk›da bulunanlar
‹smail Geçmen
Değerli üyemiz
Hindistan Gezi Rehberi kitabımızın dijital ortamdaki ilk versiyonu yayınlandı. İPhone
telefonu ve iPad tablet bilgisayarı kullanıcıların artık Hindistan Gezi Rehberi bilgilerine
cihazlarından ulaşabilecek.
Sitemizin yöneticisi Zafer Bozkaya kitabının iPhone / ipad versiyonunu kendi çabalarıyla oluşturdu ve iTunes uygulama dükkanında yayınladı. Bu kitabın ücretsiz Deneme
versiyonunu
http://itunes.apple.com/us/app/hinddene/id449940723?l=tr&ls=1&mt=8
adresinden indirebilirsiniz. Kitabın bütün özellikleriyle eksiksiz versiyonu ise 2,99 USD
fiyatla
Zafer Bozkaya
http://itunes.apple.com/us/app/hindistan-gezi-rehberi/id448308090?l=tr&ls=1&mt=8
adresinde bulunuyor. Bültenimizde bu dijital versiyon ile ilgili açıklamaları da okuyabilirsiniz.
Ekfli S ö z l ü k’te http://sozluk.sourtimes.org “H i n d i s t a n” maddesinde yaz›lanlar. (Yorumlar sahibine aittir.)
➛ Baz› aç›lardan Türkiyeye acayip benzeyen, Türkiye gibi bu benzerlikler dolay›s› ile geliflmesi yavafl yavafl olan ülke. Benzerliklerin en önemlisi çok hantal olan, ifl ve sosyal yaflam›n her alan›n› cehenneme çeviren bir bürokrasi ve memur diktatörlü¤ü olmas›d›r. Di¤eri de h›zla modernleflmesine ra¤men feodal toplumsal iliflki a¤›n›n hala hayatta olmas›, politikac›lar›n ve üst düzey
bürokrat ve memurlar›n feodal beyler gibi davranma e¤ilimidir.
Yaln›z bu konuda, son zamanlarda Türkiyeye de örnek olmas›n›
diledi¤im güzellikler yaflanmaya bafllad›.
Geçen hafta s›rf kendisi için koca uça¤› bekleten bir parlamento
üyesi, uçakta pilot ile tart›flt› ve tart›flman›n bir yerinde Air India
pilotuna "alt taraf› azc›k nitelikli floför parças›s›n" deyince kendini uça¤›n d›fl›nda buldu :) pilot, "sen ülkeyi yönet, benim uça¤›m›
ben yönetirim" diyerek milletvekiline ç›k›flt› ve uçaktan inene kadar havalanmay› reddetti.
Hindistan hava ulafl›m› y›ll›k %25 gibi devasa bir h›zla ve büyük
bir rekabetle büyüyor. Bu durum hem en küçük gecikmelerin bile büyük zarar olarak görünmesine neden oluyor, hem de pilotlar›n sab›r s›n›rlar›n› daralt›yor. Eskisi gibi uça¤a keyfi istedi¤i sa-
atte gelen politikac›, art›k iyice de¤erli olan pilotlar›n direnci ile
karfl›lafl›yor.
Milletvekili h›z›n› alamay›nca pilotu tehdit etmeye bafllad› amma
ve lakin ne di¤er milletvekillerinin deste¤ini bulabildi, ne de pilotlar birli¤i sessiz kald›. Pilotlar birli¤i grev tehditi ç›tlat›nca bir milletvekili parças›n›n (floför parças›na at›ft›r) keyfi için zaten mumla aranan pilotlar› k›zd›rmay› kimse göze alam›yor.
(milleplateaux)
****
➛ Büyük, genç ve üretken nüfusunda sadece üretim alan›nda
de¤il, s›n›fsal direnifl alan›nda da çok büyük bir potansiyel bulunan ülke. Dünyadaki enformel sektörde en çok-yayg›n-verimli örgütlenmelere sahip ülke. Hamallar›n bile sendikas› var. Sewa ise
bafll› bafl›na bir inceleme konusu.
****
➛ Fazla geliflmemifl bir kent olan jaipurun en i¤renç pazarlar›nda
bile mühendislik e¤itimi kitaplar› bulabilece¤iniz ülke. Maymun
ben turist önümde "calculus for engineers" ve anlamad›¤›m bi
ton kitap. incredible india gerçekten. (nickinibulamayanadam)
1
Sadece
H ‹ N D ‹ S T A N ’ dolur
a böyle fleyler
YAfiLI KADINLARIN ‹fiÇ‹L‹⁄‹
Yafll› kad›nlar Ahmedabad
fl e h r i n i n
s o k a k l ar › n d a
kontrplak
yüklü el
a r a b a l a r ›n› çekiyorlar. 60
yafl›n üzerindeki nüfusunun 90 milyon civar›nda olmas›yla Hindistan, dünyan›n en yüksek yafll› nüfusuna sahip ülkesidir. Bu say› 205
y›l›nda tahminen dörde katlanacakt›r. Düflük emekli maafllar› ve yetersiz sosyal haklar nedeniyle büyük say›da yafll› nüfus (özellikle
yafll› kad›nlar) kay›t d›fl› ekonomide çal›flt›r›l›yor. Hindistan meclisinde yeni kabul edilen bir yasa ile yafll› olarak de¤erlendirilme yafl›
65’den 60’a indirildi. 28 fiubat 2011
SH‹VARATR‹ FEST‹VAL‹
Müridler, Maha Shivaratri
festivalinde (tanr› fiiva’n›n sembolü olan) fiiva Lingam›na süt döküyorlar. Söylendi¤ine göre
tanr› fiiva, efli Parvati ile
bu kutsal günde evlenmifltir. ‹nan›fla göre Sivaratri festivali s›ras›nda
do¤ru yöntemlerle fiiva
mantralar› söyleyen bir
kifli bütün günahlar›ndan
kurtulur. Ölüm ve yeniden do¤um çark›ndan ayr›l›r. Bu festivalden hemen sonra bütün a¤açlar›n çiçek açaca¤›na üretkenli¤in yükselece¤ine inan›l›r. Lingam, bütün Hindistanda bereket ve üretkenlik sembolü olarak bilinir.
23 Mart 2011
TATANIN EKONOM‹K OTOMOB‹L‹
Tata otomobil firmas› Cenova’daki Otomotiv Fuar›nda gelece¤in
otomobilini tan›tt›. Pixel modeli bu otomobil 3 metreden biraz daha
uzun, fakat dört yetiflkin kifliyi rahatça tafl›yacak flekilde tasarlanm›fl. Pixel’in 3 silindirli Dizel otomobili 1.2 litre hacminde ve turbo
motora sahip. Avrupa Çevre Standartlar›na uyumlu otomobil 100
km.de 3.4 litre yak›t harc›yor. Kap›lar, birbirine çapraz aç›l›yor ve
yolcular›n girip ç›kmas›n› kolaylaflt›r›yor. Otomobilin baz› fonksiyon-
lar› sürücünün ak›ll› telefonundan kontrol edilebiliyor.
Hindistandaki otomobil sat›fllar› fiubat ay›nda rekor
k›rd›. Orta düzeyde tüketicinin ucuz kredi kullanma
imkanlar›yla otomobile talep yükseldi. Y›ll›k % 9 büyüme oran›yla Hindistan
dünya otomotiv firmalar›n›n ilgisini çekiyor. fiubat ay›ndaki toplam
otomobil sat›fl› 189 bin dolay›nda. 15 Mart 2011
HOL‹ FEST‹VAL‹
Yeflil, mor, k›rm›z›, sar›,
renkli “gulal” bulutlar›,
gülen ve e¤lenen yüzler, sevinç ve nefle dolu
danslar ve tatl›lar, iflte
Hindistan, Holi festivaliyle içiçe geçti¤inde
karfl›laflaca¤›n›z görüntüler bunlar. Holi festivali Hindu dinine ait olmakla birlikte Müslüman, Sih, H›ristiyan ve
öteki bütün dinler taraf›ndan da ayn› coflkuyla kutlan›r. Bahar›n gelifli ve iyi güçlerin kötüler üzerindeki zaferi bu kutlamalar›n temelidir.
Holi gününde sokaklardaki insanlar birbirlerine renkli boyalar atar
ve renkli sular püskürtür. Festivalden birgün önce “Holika Dahan”
ve “Choti Holi” denilen bayram›n geliflini haber veren küçük kutlamalar da yap›l›r. 15 Mart 2011
MUMBA‹N‹N TREN KAZALARI
Mumbainin Matunga banliyo istasyonunda yolcu giriflleri tabut flekli verilmifl bir kap›dan yap›l›yor. Yolcular›n banliyo trenlerindeki kazalara karfl› dikkatleri çekilmek isteniyor. Mumbai Banliyo trenleri,
günlük kazalardaki ölüm ve yaralanma olaylar›nda rekor k›rmaktad›r. Bu kazalarda trenden
düflme, elektri¤e çarp›lma,
köprü alt›na s›k›flma gibi yollarla birçok kifli ölmekte veya
sakat kalmaktad›r. Son 5 y›lda
yaflanan kazalarda 20 binden
fazla kifli ölmüfltür. Her gün
ortalama 10 kifli Mumbainin
yerel banliyo trenlerinde ölmektedir. Gazete haberlerinde bu say› normal karfl›lanmakta ve haber de¤eri tafl›mamaktad›r. 28 Mart 2011
2
H‹ND‹STAN GEZ‹ REHBER‹
Say›n üyemiz
iPhone ve iPad üzerinde
Hindistan Gezi Rehberi kitab›m›z›n iPhone/iPad üzerindeki versiyonu yay›nland›.
Bu uygulamay› yükledi¤inizde
Hindistan gezinizde size gerekli tüm bilgilere ulaflm›fl olacaks›n›z. Bu uygulama Hindistan
Gezi Rehberi adl› kitab›m›n
tüm içeri¤ine iphone üzerinden ulaflman›z› sa¤lar. Ancak,
bas›l› bir kitab›n kapsam› içinde yer alamayacak olan interaktif haritalar, web linkleri,
renkli foto¤raflar gibi imkanlar bu uygulama ile size sunulmufl durumda. Uygulamay› iPhone / iPad’inize indirdikten
sonra internet ba¤lant›s›na ihtiyac›n›z kalmayacakt›r.
Kitab›n 2,99 Dolarl›k
ücretli versiyonunu sat›n
almak için t›klay›n.
Kitab›n ücretsiz fakat
k›s›tl› versiyonunu sat›n
almak için t›klay›n.
Uygulamam›zda yer alan haritalar 4 kat büyüklüktedir.
Ancak, iPhone ekran›na s›¤d›rmak için küçültülmüfltür. Bu
haritalar› iki parmak ile büyüterek görüntüleyebilirsiniz.
Uygulaman›n bölümleri :
Uygulamam›z›n
iPhonedaki logosu
- Hindistan tarihi, co¤rafyas›,
ekonomisi, kast sistemi, dini yap›s›, dil özellikleri, iklimi, tren ile ulafl›m özellikleri
- Delhi, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller, restoranlar
- Varanasi, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller,
restoranlar, Ganj k›y›s›, Sarnath
- Haridwar, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, Rishikesh, oteller, restoranlar, yoga aflramlar› ve Mussorie
- Dharamsala, tarihi, Dalai Lama, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller, restoranlar
- Amritsar, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller,
restoranlar, Alt›n Tap›nak, S›n›r törenleri
- Jaipur, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller,
restoranlar, Ajmer ve Pushkar
Uygulamam›z›n aç›l›fl ekran›
3
- Mumbai, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, oteller, restoranlar
- Goa, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, Panjim, Kuzey Goa, Güney Goa, oteller, restoranlar
- Kerala, tarihi, ilk ulafl›mda yap›lacaklar, Kochi, oteller, restoranlar, Tekne Turlar›, Varkala Plaj›
Uygulamam›z›n sayfalar›ndan örnekler
4
H ‹ N D 14
Falih R›fk› Atay
FAL‹H RIFKI ATAY 1894'te ‹stanbul'da do¤du. Darülfünun (‹stanbul Üniversitesi) Edebiyat Fakültesi'ni bitirdi. 1911'de "Tecelli" dergisinde ilk fliirleri, Servet-i Fünun dergisinde ilk denemeleri
yay›nland›. 1913'te Tanin gazetesinin baflyazar› oldu. ‹stanbul mektuplar›, röportajlar, köfle yaz›lar› yazd›. 1913-1914'te Bahriye ve Dahiliye kalemlerinde çal›flt›. 1'inci Dünya Savafl›'nda yedeksubay olarak Suriye'de bulundu.
1918'de birkaç arkadafl›yla birlikte Akflam gazetesini kurdu. Gazetenin Kurtulufl Savafl›'n› desteklemesi nedeniyle divan-› harpte yarg›lan›p tutukland›.
1922'den sonra Bolu ve Ankara milletvekili olarak Meclis'e girdi. Atatürk'e yak›n kifliler aras›nda
yer ald›. CHP’nin yay›n organ› olan Hakimiyet-i Milliye gazetesinde, ard›ndan Ulus'ta yay›nlanan köfle yaz›lar›nda, Osmanl› Devleti'nden Cumhuriyet'e geçiflin yaratt›¤› sorunlar üzerinde
durdu. Yap›lan reformlar› ve Bat›l›laflma çal›flmalar›n› savundu.
Gezi yaz›lar›yla Cumhuriyet döneminin ilk örneklerini verdi. 1950'de Demokrat Parti iktidar›ndan sonra 1952'de ‹stanbul'da "Dünya" gazetesini kurdu. Yaflam›n›n sonuna kadar bu gazetede baflyaz›lar ve röportajlar yazd›.
20 Mart 1971'de ‹stanbul'da yaflam›n› yitirdi.
Yazar 1943 y›l›nda yapt›¤› Hindistan gezisini 1946 y›l›nda yay›nlad›¤› H‹ND isimli kitab›yla anlatt›. O dönemlerin Hindistan›n› okurken flimdiki Hindistan›n tarihi ve flimdiki durumu hakk›nda bilgi sahibi oluyoruz. Günümüzden 60 y›ldan daha uzun süre önce yaz›lm›fl olmas›na ra¤men halen kulland›¤›m›z Türkçeye çok yak›n bir dil kullanmas› ilginç olmufltur. Metin içinde yer alan parantez içindeki ve italik yaz›lar,
aç›klama amac›yla taraf›mdan yaz›lm›flt›r ve as›l metinde yoktur. Bu kitap, ülkemizde yay›nlanan ilk gezi
kitaplar›ndan biri olmufltur. Bültenlerimizde yazar›n bu kitab›ndan seçme bölümleri size iletece¤iz.
fiAH-I C‹HANABAD
fiah-› Cihan, saltanat›n›n on birinci y›l›nda payitaht› Agra’dan Delhi’ye tafl›maya karar verdi. fiehir, yaz mevsiminde afl›r› s›cak, yollar, saray›n filleri ile asker tak›m› geçti¤i vakit, halk› yürümeden
kesecek kadar çaprafl›k, e¤ri bü¤rü ve dar, ve nihayet Delhi mevkii ile, tarihi ile, hat›ralar› ile, art›k
Sind’den Assam’a, ve Afgan içlerinden Dekkan’a
kadar uzayan Babürlüler devletine merkez olmaya
daha çok lay›kt›. ‹mparator, birkaç defa, Delhi’ye
gitti geldi; mimarlara ve astrologlara dan›flarak yeni flehrin, kalenin ve saraylar›n yerini seçti ve
1639’da “fiahcihanabad”›n temellerini att›. Uzak
memleketlerden gelen sanatkârlar, tafl ve resim
ustalar›, tam dokuz y›l 3 ay ve 1 hafta çal›flt›lar.
fiah-› Cihan, 20. saltanat y›l›nda yeni payitahta göç
etti. Büyük bir karfl›lama alay› tertib eden o¤lu,
flehzade Dara, imparator saray kap›lar›na gelinceye kadar bafl›na alt›n ve gümüfl serpti.
Zaman›nda kale içini görmüfl olanlar, saray› ve
bahçelerini methede methede bitiremezler; iç bezeme Çin galerilerine g›pta ettirecek bir ihtiflamda
idi. fiah burç, Reng Mahal, Mümtaz Mahal, Divan› Aam ve Divan-› Has pekçok masrafa mal oldu.
K›rm›z› tafl kalenin Delhi kap›s›ndan girdi¤inizde, iki taraf› sütunlu bir yol, Nöbethane’ye ç›kar.
‹kinci bir kap›dan Divan-› Aam avlusuna girersiniz.
Bu avlu merkezdir; sa¤›nda, solunda ve önünde
paviyonlar ve bahçeler var. Kalenin büyük bir k›sm›, hayli yüksekten, nehre bak›yor. K›lavuzumz
her geçti¤imiz yerin ismini söylüyor: Esad Burcu,
Mümtaz Saray›, Reng Saray›, Alt› Köfle Burc, Divan› Has, hamam,
mescid,
fiah
Burcu, Hayatbahfl bahçeleri,
Seyvan, Mehtap Ba¤›, Nehr-i
Beheflt...
Bir
çoklar› eskiden
ve bilhassa son
isyan s›ras›nda
y › k › l m › fl t › r .
Reng saray›n›n
ve Gümüfl saray›n ancak ad›
var, kuruyan
Nehr-i Beheflt,
Saray girifli 1911 y›l›nda
5
katmal›s›n›z: derin havuzlar›n kenar duvarlar›na
kandil hücreleri oyulmufltur. Bu hücrelere gündüzleri çiçek kaseleri, geceleri kandil çanaklar› konur.
‹ç dairelerden baz›lar›n›n donuk kristal tavanlar›ndaki her parça, bir damla atefl aksi ile, bin y›ld›z,
damla-y›ld›z par›lt›s› döker. Ve flimdi zengin sütunlar› ile kakma kemerleri aras›ndan geçti¤iniz Divan-› Has, ki saray›n en haflmetli taraf› idi, ortas›nda genifl bir mermer kaide görürsünüz: Taht-› Tavus bunun üzerinde dururdu. Duvar›n bir yan›ndaki meflhur beyit, bir an, bütün zaman› silip uçurur
gibi olur; Cennet diye bir yer varsa; O buras›, o buras›, o buras›.
Red Fort ilk kuruldu¤u y›llarda
Devam edecek...
art›k bir çiçek tarlas›d›r. Divan-› Aam avlusu ile
Mehtap ba¤›n›n üstünde (‹ngilizler taraf›ndan) çirkin k›fllalar kurulmufltur.
Bununla beraber kalanlar, hayalinizde bütün
bir masala kanat verecek kadar hat›ral› ve canl›d›rlar. Bu, bahçeler içinde saraylar ortas›nda bahçeler, bahçelerde ve saraylarda akar sular, öten, s›çrayan, dinlenen, y›ld›zl› mücevherli bir sular cenneti idi. Ta yüz küsur kilometre uzaktan, kale d›fl›nda genifl bir hazneye gelen nehir suyu, bir mermer su köflkünün önündeki yontma ça¤l›yan üstünde köpürür, sonra gümüfl çizgilerle ayr›lm›fl bir
havuza düfler, oradan mermer yata¤›na geçerek
saray›n daireleri içine girer. Renkli tafllar kak›l› iç
havuzlarda, yakut ve zümrüt akislerle oynar, sonra sessizce, haremin koynuna do¤ru sokulur. fiurada bir tavus kanad› gibi p›r›l p›r›l, aç›lm›flt›r; ötede
f›skiyelerden ›fl›klar gibi uçar; has-hamamda somakilerin ter bo¤usu ile sislenip, ›t›r kokular› içinde
bayg›n düfler. Nehr-i Beheflti, hala, böyle görürsünüz. Dekorun garip bir t›ls›m› vard›r.
Fakat mermere, suya ve bahçelere bir de ›fl›¤›
Red Fort, Yamuna nehri yönünden görünüfl
Divan-› Has
Divan-› Has
6